Berkarar döwletimiziň energetika senagaty milli ykdysadyýetimiziň möhüm pudaklarynyň biridir. Ulgam dünýä nusgalyk derejede ýylsaýyn belent sepgitlere beslenýär. Arkadagly Serdarymyzyň taýsyz tagallalary netijesinde bu wajyp pudagyň maddy-tehniki binýadyny pugtalandyrmakda döwrebap işler amala aşyrylýar. «Halkyň Arkadagly zamanasy» ýylynyň iýul aýynyň 20-sinde hormatly Prezidentimiziň Aşgabat şäheriniň Büzmeýin etrabynda gurlan Energetika enjamlaryny abatlaýyş we hyzmat ediş merkeziniň dabaraly ýagdaýda işe girizilmegi hem munuň aýdyň güwäsidir. Häzirki zaman dünýäsiniň iň kämil enjamlary bilen üpjün edilen bu täze kärhananyň tutuş Merkezi Aziýada ýeke-täk desgadygy has-da buýsançly hakykatdyr. 

Ýeri gelende aýtsak, bu ulgamdaky ägirt uly ösüşler Balkan welaýatymyza hem gönüden-göni dahyllydyr. Diňe soňky on bäş ýyldan gowrak wagtyň dowamynda Hazar deňziniň kenarynda dünýäniň ösen kompaniýalarynyň iň kämil enjamlary bilen birkemsiz üpjün edilen täze «Awaza» döwlet elektrik stansiýasy gurlup, işe girizildi. Welaýat merkezindäki öňden hereket edip gelýän Balkanabat Döwlet elektrik stansiýasynyň düzüminde täze energobloklaryň hem birbada ikisiniň herekete girizilmegi netijesinde bu bekediň kuwwatlylygy düýpli artdy. Türkmenbaşy şäherindäki ýylylyk elektrik merkeziniň bölekleýin döwrebaplaşdyrylmagy bilen, tutuş welaýatda elektrik energiýasynyň öndürilýän möçberleri ep-esli artdy. Bular günbatar sebitiň geljekki durmuş-ykdysady ösüşlerinde aýratyn möhüm ähmiýete eýedir.  

Elektrik energiýasy bilen ygtybarly üpjünçilik halkymyzyň eşretli ýaşaýşynyň iň wajyp şertleriniň biridir. Hut şonuň üçin hem iki ýyl mundan öň Türkmenbaşynyň nebiti gaýtadan işleýän zawodlar toplumynda taslama kuwwaty 70 MWt/sagat bolan iki sany täze gaz turbinaly elektrik stansiýasynyň gurluşygyna we hereket edýän elektrik bekediniň durkuny täzelemek işlerine badalga berilmegi hem bellenilmäge mynasypdyr. Bu energiýa desgalarynyň işe girizilmegi bilen, geljek ýyllarda Balkan welaýatynda elektrik energiýasynyň öndürilişi has-da ýokarlanar. Elektrik energiýasy bilen ygtybarly üpjünçilik bolsa islendik pudakda, gazanylýan üstünliklerde aýratyn ähmiýete eýedir. Geçen ýylyň güýzünde ýurdumyzda halkalaýyn energoulgamyny döretmek boýunça taslamanyň birinji tapgyry bolan Ahal — Balkan ýokary woltly täze asma elektrik geçirijisi herekete girizildi. Bu welaýatyň elektrik ulgamynyň işgärlerini täze zähmet üstünliklerine ruhlandyrdy.  

Hormatly Prezidentimiziň taýsyz tagallalary netijesinde öndürijilikli zähmet çekip, berkarar döwletimiziň ykdysady kuwwatynyň artmagyna mynasyp goşant goşmagy başarýan energetiklerimiz şu ýylyň geçen döwründe mynasyp işleri bitirip, öz hünär baýramlaryna sowgatly gelmegi başardylar. «Balkanenergo» önümçilik birleşigi boýunça şu ýylyň geçen ýedi aýynda 36 million 554 müň manatdan hem köp elektrik energiýasy üstaşyr geçirildi. Bu baradaky tabşyryk 101,1 göterim ýerine ýetirildi. Birleşigimiz boýunça gazanylan buýsançly ykdysady görkezijiler başga-da az däl. «Halkyň Arkadagly zamanasy» ýylynyň geçen birinji ýarymynda welaýatyň bu ulgama degişli kärhanalary boýunça 4 milliard 875,4 million kilowatt sagat elektrik energiýasy öndürilip, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, önümçiligiň ösüş depgini iki esse ýokarlandy. Bu ajaýyp görkezijiniň ýylyň ikinji ýarymynda has netijeli işler bilen berkidiljekdigine energetiklerimiz pugta ynanýarlar. Şu ýylyň geçen hasabat döwründe diňe bir «Awaza» döwlet elektrik stansiýasynda 628 million 452 müň kilowatt-sagat elektrik togy öndürilip, sarp edijilere ýetirildi. Munuň özi şu ýylyň 7 aýy üçin göz öňünde tutulan meýilnamanyň 113 göterim ýerine ýetirilendiginden habar berýär. Şeýle üstünlikler welaýatda elektrik energiýasyny öndürmek bilen meşgullanýan beýleki kärhanalara-da degişlidir. «Balkanenergo» önümçilik birleşigi boýunça geçen hasabat döwründe elektrik desgalaryny we geçirijilerini düýpli abatlamagyň meýilnamalary hem abraý bilen berjaý edildi. Gazanylýan üstünliklere birleşigimiziň welaýatyň etrapdyr şäherlerindäki düzümlerinde halal zähmet çekýän hünärmenlerimiz özleriniň saldamly goşantlaryny goşýarlar.  

Biz hünärmenlerimiziň diňe bir öndürijilikli işlemekleri üçin däl, eýsem, sapaly dynç alyp, saglyklaryny berkitmekleri barada-da yzygiderli alada edýäris. Diňe şu ýylyň başyndan bäri önümçilik birleşigimiziň Balkanabatdaky «Energetik» şypahanasynda ýeňillikli ýollanmalar esasynda hünärmenlerimiziň ýüzlerçesi döwrebap dynç alyp, saglyklaryny berkitdi. Döwlet derejesinde bellenilýän baýramçylyklarda, şeýle hem her ýylyň netijeleri boýunça önümçiligiň öňdebaryjylaryny gymmat bahaly sowgatlardyr pul baýraklary bilen sylaglamak hem birleşigimizde asylly däbe öwrüldi.  

Şu ajaýyp mümkinçilikden peýdalanyp, merdana hem agzybir halkymyzyň mukaddes ojaklaryna, ýurdumyzyň edara-kärhanalaryna nur paýlamak bagtyna eýe bolan hünärmenlerimiziň adyndan Arkadagly Serdarymyzy, eziz Diýarymyzyň ähli energetiklerini Gurluşyk we senagat toplumynyň işgärleriniň hünär baýramy bilen tüýs ýürekden gutlaýarys.  

Çary TAÝLYÝEW,

«Balkanenergo» önümçilik birleşiginiň kärdeşler arkalaşygynyň ilkinji guramasynyň başlygy.

Balkan welaýatynyň Garabogaz şäherindäki karbamid zawody, Gyýanlydaky polietilen we polipropilen öndürýän gaz-himiýa toplumy, Türkmenbaşydaky Halkara deňiz porty sebiti senagatlaşdyrmagyň bellenilen maksatnamalara laýyk alnyp barylýandygyna bütin aýdyňlygy bilen güwä geçýär. Tutuş dünýäde ykrar edilen bu desgalaryň her biri ýurdumyzyň ykdysady kuwwatynyň artmagynda ähmiýetli orun eýeleýär.  

«Türkmengaz» döwlet konserniniň Gyýanly şäherçesindäki dünýäniň ýokary hil ülňülerine laýyk gelýän gaz-himiýa toplumy aýratyn gürrüň edilmäge mynasypdyr. Bu toplum Türkmenistanyň diňe halkara energiýa bazarynda tutýan ornuny pugtalandyrmak bilen çäklenmän, eýsem, gymmat bahaly polimer önümleriniň bazarynda hem mynasyp ornuny kesgitledi. Ýeri gelende, 2014-nji ýylyň aprelinde gurluşygyna badalga berlen bu gaz-himiýa toplumynyň taslamasynyň şol ýyl Ýewropada we Ýewraziýada eksport-karz agentlikleri tarapyndan maliýeleşdirilýän on taslamanyň iň gowularynyň biri hökmünde ykrar edilip, Beýik Britaniýanyň abraýly «TXF» guramasynyň ýörite baýragy bilen sylaglanandygyny aýtmalydyrys.  

«Türkmenistanyň nebit-gaz senagatyny ösdürmegiň 2030-njy ýyla çenli döwür üçin maksatnamasynyň» çäklerinde gurlan bu toplumyň ýyllyk taslama kuwwaty polietileniň 386 müň tonnasyny we polipropileniň 81 müň tonnasyny öndürmäge niýetlenendir. Bu netijeleri gazanmak üçin toplumda her ýylda gaýtadan işlenilmeli tebigy gazyň möçberi bäş milliard kub metre deňdir. Diýarymyzda tebigy gazy gaýtadan işleýän senagat önümçilikleriniň döredilmegi milli ykdysadyýetimiziň öňünde täze mümkinçiliklere giň ýol açdy. Bilermenleriň tassyklamaklaryna görä, Hazar deňziniň türkmen böleginiň gorlarynda milliardlarça tonna barabar nebit we trillionlarça kub metre barabar tebigy gaz jemlenendir. Bu çäklerdäki Magtymguly, Diýarbekir ýaly känler tejribe-senagat taýdan ulanmaga taýýarlanylyp goýuldy. 2011-nji ýylda Hazaryň kenarynda gazy gaýtadan işleýän zawodyň we ýerüsti gaz terminalynyň gurlup, ulanyşa tabşyrylandygyny hem ýatlap geçmegimiz gerek. 

 — Kuwwatly çig mal binýadynyň, ulag hem-de beýleki möhüm düzümleriň bolmagy hut Gyýanly şäherçesiniň iri gaz-himiýa toplumynyň merkezi hökmünde saýlanyp alynmagyny üpjün etdi. Geçmişe nazar aýlasak, Türkmenistany senagatlaşdyrmak işiniň uglewodorod we mineral serişdeleriniň gorlaryna baý bolan Balkan töwereklerinden gözbaş alandygyny äşgär görmek bolýar. Hazar sebitiniň ummasyz baýlyklary gadymdan bäri mälimdir. Bu barada gadymyýetiň belli taryhçylary, alymlary öz ýazgylarynda ýatlap geçipdirler. Geçen asyryň başynda bolsa Çeleken ýarym adasynda daşary ýurtlaryň, şol sanda dünýä meşhur doganlar Nobelleriň şereketleriniň we kompaniýalarynyň ýigrimiden gowragy hereket edipdir. Gahryman Arkadagymyzyň Türkmenistanyň Prezidenti wezipesinde işlän ýyllarynda bu hazynalar mesgeniniň baýlyklaryny has-da netijeli özleşdirmekde, halkymyzyň we tutuş adamzadyň bähbidine peýdalanmakda uly işler ýola goýuldy. Arkadagly Serdarymyz hem bu döwlet bähbitli, dünýä ähmiýetli işi mynasyp dowam etdirip, günbatar sebitdäki ýataklardan alynýan uglewodorod serişdelerini işjeň özleşdirmekden gelýän girdejileri ýurdumyzy ykdysady taýdan barha kuwwatlandyrmaga, halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesini ýokarlandyrmaga gönükdirýär. Ine, şu beýik işler hem güýjümize güýç goşup, ganatly göwünlerimizi has arşa göterýär — diýip, zawodyň baş tehnology Eziz Goçow buýsanç bilen aýdýar.  

Türkmen hünärmenleri tarapyndan ygtybarly dolandyrylýan bu gaz-himiýa toplumy Türkmenistanyň energiýa serişdelerini diňe bir öndürmek ýa-da daşarky bazarlara ugratmak bilen çäklenmän, eýsem, häzirki döwrüň talaplaryna laýyklykda, innowasion tehnologiýalar esasynda ýokary önümçilik pudagyny hem döredýär. Aslynda, ýurdumyzda tebigy gazdan alynýan we uly islegden peýdalanýan önümleri öndürmäge mümkinçilik berýän polimer zawody ykdysadyýetimiziň pudaklaryny diwersifikasiýa ýoly bilen okgunly ösdürmek bilen gönüden-göni baglydyr. Türkmen döwletiniň alyp barýan özara bähbitli hyzmatdaşlygy ösdürmek syýasaty hem-de ýurdumyzda döredilen amatly maýa goýum şertleri nebitgaz pudagynda öňde goýlan wezipeleri amala aşyrmaga doly mümkinçilik berýär. Bu gaz-himiýa toplumynda polietilen we polipropilen önümçiligi döwrebap tehnologiýalaryň esasynda amala aşyrylýar. Ilkinji çig maly öňdebaryjy innowasion usullar boýunça mümkin bolan ähli garyndylardan düýpli arassalamak olaryň tapawutly aýratynlygydyr. Munuň özi toplumda ekologiýa taýdan arassa, ýokary halkara ülňülere laýyk gelýän önümleriň taýýarlanýandygyndan habar berýär. Bu kuwwatly kärhanada ýangyna garşy we tehniki howpsuzlyk, daşky gurşawy goramak, toplumyň ekologiýa zyýanly täsirini azaltmak boýunça görülýän çäreleriň hem ýokary talaplara kybap gelýändigini ynam bilen aýtmak bolar. 

 — Külkelenen polipropilen dünýä bazarynda geçginli harytlaryň biridir. Ol polimer örtügi, emeli süýüm, berk termoplastlar, polimer önümleri bolan turbalar, şpagat, mäkäm urganlar, awtoulaglar üçin süzgüçler, şeýle hem dürli egin-başlar we mebeller, azyk önümleri üçin gaplaýyş serişdeleri, gutular hem-de beýlekiler öndürilende örän gerekdir. 

Polietileniň esasynda bolsa uly isleg bildirilýän dürli turbalaryň, suwuklyk saklamak üçin gaplaryň, süýümleriň, gurluşyk serişdeleriniň, sanitar-tehniki önümleriň, içki protezleriň we başga-da birnäçe harytlaryň önümçiligini ýola goýmak bolýar. Iň esasy zat bolsa, gaz-himiýa toplumymyzda ýerli hünärmenlerimiziň netijeli zähmet çekmegi üçin aňrybaş şertlerdir mümkinçilikleriň döredilenligidir. Olaryň tutanýerli işleriniň netijesinde kärhanamyzda bellenilen meýilnamalara artygy bilen amal edilýär. «Halkyň Arkadagly zamanasy» ýylynyň geçen birinji ýarymynda polimer öndürmek baradaky tabşyryga 106,3 göterime golaý amal etmegi başardyk. Geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, gazanylan ösüş depgini 121 göterime barabar boldy. Zawodymyzda taýýarlanýan ýokary hilli polimer önümlerimizi Hytaý, Türkiýe, Russiýa, Owganystan ýaly döwletler uly isleg bilen satyn alýarlar — diýip, gaz-himiýa toplumynyň önümleri ýerleşdirmek bölüminiň esasy inženeri Mähri Berdiýewa gürrüň berýär.  

Dünýä bazarlaryna «Türkmenistanda öndürildi» diýen buýsançly belgi bilen gymmat bahaly polimer önümlerini eksport etmegi başarýan bu kuwwatly toplumda zähmet çekýänleriň agramly bölegi ýaşlardyr. Kärhanada olaryň işden boş wagtlary sportuň dürli görnüşleri boýunça özara ýaryşlary geçirmegi, dürli maşklary ýerine ýetirip, sagdyn bedenli bolmagy üçin hem ähli şertler döredilipdir. Bu mümkinçilikleriň her biri gujurly ýaşlary ata Watanymyzyň ykdysady kuwwatyna öz halal zähmetleri bilen önjeýli goşant goşmaga hyjuwlandyrýar. 

Hawa, «Türkmenhimiýa» döwlet konserniniň Gyýanlydaky polimer zawody täze belentliklere tarap ynamly gadam urýar. Kärhananyň zähmetkeş topary Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwrüniň «Halkyň Arkadagly zamanasy» ýylyny has belent sepgitlere beslemäge döredýän giň mümkinçilikleri üçin Arkadagly Serdarymyza alkyş aýdýar. 

Hojaberdi BAÝRAMOW.

«Türkmenistan». Surata düşüren Andreý PAKULOW.

Türkmenistanyň ykdysadyýetiniň soňky ýyllardaky durnukly ösüşi ilkinji derejede elektrik energiýasynyň bolelin öndürilmegi bilen baglanyşyklydyr. Elektrik energiýasyny öndürmek wezipesi ýurdumyzda üstünlikli çözüldi. 

Energetika serişdeleriniň gorlary boýunça Türkmenistan bütin dünýäde öňdäki orunlaryň birini eýeleýär. Halkymyzyň eşretli ýaşaýşyny üpjün edýän esasy zerurlyklaryň biri hem energetika ulgamynyň sazlaşykly işi bilen baglanyşykly bolup durýar. Döwletimiz elektrik energiýasyny öndürmek üçin örän uly serişdeleri goýberýär. Bu serişdeler netijeli özleşdirilýär. 

Elektriksiz ýaşaýyş-durmuşymyzy göz öňüne getirmek şeýle bir kyn. Sebäbi bu eşrete şeýle bir uýgunlaşypdyrys. Bagtyýar ildeşlerimiziň öýlerinde elektrik çyralary şugla saçýar, önümçilikler dyngysyz işleýär. Islendik iş elektrik energiýasy bilen aýrylmaz baglanyşykly. Döwletimiziň innowasion tilsimatlary ulanmaklyga gönükdirilen syýasaty energetika ulgamyny ykdysady ösüşiň esasy hereketlendiriji güýjüne öwürdi. Häzirki wagtda milli ykdysadyýetimiziň ösüşleri üçin zerur bolan elektrik energiýasy özümizde ýeterli öndürilýär. Elektrik energiýasynyň eksporta iberilýän möçberiniň ýylsaýyn artýandygy bolsa Türkmenistanyň sebitdäki tutýan ornunyň has ulalandygyny görkezýär. Innowasiýalary we öňdebaryjy tehnologiýalary ornaşdyrmagyň esasynda pudagyň düzümi düýpli döwrebaplaşdyryldy. Uly we kiçi gazturbinaly elektrik stansiýalarynyň onlarçasy guruldy. Häzirki döwrüň iň kämil innowasion tehnologiýalaryna esaslanýan kuwwatly desgalar ýurdumyzyň energetika pudagynyň ösüşine, şeýle hem uly gurluşyklaryň alnyp barylýan, täze, döwrebap önümçilikleriň işe girizilýän döwründe iňňän zerur bolan elektrik energiýasynyň ýeterli mukdardakysyny üpjün etmäge, şeýle-de energiýa serişdeleriniň biziň üçin amatly ugurlar boýunça dünýä bazarlaryna iberilişini artdyrmaklyga uly goşant goşýarlar. Bu desgalar ekologiýa taýdan hem howpsuzdyrlar, elektrik energiýasyny öndürmek üçin sarp edilýän tebigy gazy tygşytlamakda-da bu öňdebaryjy tehnologiýalaryň artykmaçlygy mälimdir.  

Diňe bir biziň welaýatymyzyň çäginde geçen ýyllaryň dowamynda Çärjew etrabynda iki sany kuwwaty 149,2 we 432 megawat, Döwletli etrabynda kuwwaty 254 megawat bolan «Watan» döwlet gazturbinaly elektrik stansiýalary, Kerki etrabynda kuwwaty 500 kilowata barabar elektrik bekedi işe girizildi. Kerki (Türkmenistan) — Şibirgan (Owganystan) ugry boýunça güýjenmesi 500 kilowolt bolan 153 kilometrlik elektrik geçiriji ulgam, şeýle hem ýurtlarymyzyň arasyndaky Ymamnazar — Akina hem-de Serhetabat — Turgundy optiki-süýümli halkara ulgam işe girizildi. Bu desgalar daşary ykdysady gatnaşyklary hem berkidýär. 

Döwrebap elektrik stansiýalarynyň gurulmagy, täze elektrik geçiriji ulgamlaryň hatarlarynyň barha uzalyp, ilatly ýerleriň we önümçiligiň energiýa bilen üpjünçiliginiň sazlaşygynyň emele getirilmegi bilen ýaşaýşymyz hem barha ýokary derejelere galýar. Ilatly ýerleriň we önümçiligiň energiýa bilen kadaly üpjünçiligi döwletiň adam hakyndaky aladalarynyň iň esasydyr. Türkmenistanda kuwwatly energetika ulgamynyň kemala getirilmegi ýurdumyzy senagatlaşdyrmagyň, milli ykdysadyýetimizi diwersifikasiýalaşdyrmagyň hasabyna ösdürmegiň, dünýä bazarlarynda uly isleg bildirilýän islendik derejedäki bäsleşige ukyply önümleri öndürmegiň şaýoluna düşülen mahalynda göz öňünde tutulan maksatlara ýetmegiň möhüm şertini emele getirdi. Türkmenistan kuwwatly energetika döwleti hökmünde has öňe saýlanýar. 2025-nji ýylda Türkmenistanda öndürilýän elektrik energiýasynyň umumy öndürilişi ep-esli artyp, onuň 34,2 milliard kWt/sagada ýetirilmegine garaşylýar. Bu döwürde Lebap welaýatynda elektrik energiýasynyň öndürilişi 2019-njy ýyl bilen deňeşdirilende, 1,4 esse artyp, ol 3 milliard kW/sagatdan hem gowrak bolar.

Ilatyň iş bilen üpjünçiligi  Türkmenistany durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň uzak möhlete niýetlenen maksatnamalarynda esasy orny eýeleýär. Häzirki wagtda dünýä ykdysadyýetinde emele gelen çylşyrymly ýagdaýlara garamazdan, ýurdumyz ilatyň iş bilen üpjünçiligini ýokary derejede saklamak we şol birwagtda täze iş orunlaryny yzygiderli döretmek boýunça uly tagallalary edýär. 

Döwlet Baştutanymyz Türkmenistanyň Prezidenti wezipesine girişmek dabarasynda «Biziň esasy maksadymyz mähriban Watanymyzyň asudalygyny we howpsuzlygyny, durmuş-ykdysady taýdan ösüşini, halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesini mundan beýläk-de ýokarlandyrmagy, bütin dünýäde parahatçylygy hem-de özara ynanyşmagy berkitmegi üpjün etmekdir. Şu belent maksatlara ýetmegiň ýoly Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň taryhy mejlisinde kabul edilen hem-de ata Watanymyzyň geljek 30 ýylda gülläp ösmegine gönükdirilen Milli maksatnamada aýdyň beýýan edildi. Bu maksatnama «Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: Türkmenistany 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasy» diýlip atlandyrylýar» diýip bellemek bilen, halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesini mundan beýläk-de ýokarlandyrmagy üpjün etmegi özüniň esasy maksatlarynyň hatarynda goýdy.  

«Ilatyň iş bilen üpjünçiligi hakynda» Türkmenistanyň Kanunynyň talaplaryny ýerine ýetirmek maksady bilen zähmet gatnaşyklary, zähmeti guramak, goramak, zähmete hak tölemek, iş bilen üpjünçilik, durmuş üpjünçiligi we ilaty durmuş taýdan goramak babatda döwlet syýasatyny durmuşa geçirýän merkezi döwlet dolandyryş edarasy bolup durýan Türkmenistanyň Zähmet we ilaty durmuş taýdan goramak ministrliginiň resmi internet web-saýtynyň binýadynda «Türkmenistanyň ilatynyň iş bilen üpjünçiligi» portaly açyldy. Bu portalda guramaçylyk-hukuk we eýeçiligiň görnüşlerine garamazdan, kärhanalar, edaralar we guramalar, şeýle hem aýry-aýry fiziki şahslar — hususy telekeçiler üçin özlerinde bar bolan boş iş orunlary, olar üçin zerur hünärmenler, işçiler barada maglumatlary ýerleşdirmek arkaly iş gözleýänleriň dykgatyna ýetirmek mümkinçiligi döredildi. Bar bolan boş iş orunlarynyň maglumatlary yzygiderli gazetlerde çap edilip hem-de internet sahypasyna ýerleşdirilip, ilatyň dykgatyna ýetirilip durulýar. 

Türkmenistanyň Prezidentiniň «Türkmenistanda daşary ýurt raýatlaryny, raýatlygy bolmadyk adamlary işe çekmegiň tertibini kämilleşdirmek hakynda» Kararyna laýyklykda, eýeçiligiň we guramaçylyk-hukuk görnüşine garamazdan, ýuridik taraplar hem-de hakyna tutma zähmeti ulanýan şahsy taraplar tarapyndan Türkmenistanda zähmet işini amala aşyrmaga çekilen daşary ýurt raýatlarynyň, raýatlygy bolmadyk adamlaryň sany şol taraplaryň işgärleriniň umumy sanynyň ýüzden on böleginden köp bolmaly däldir. Bu kadanyň girizilmegi Türkmenistanyň raýatlarynyň boş iş orunlaryny eýelemäge bolan artykmaç hukugyny üpjün edýär. 

Döwlet Baştutanymyz ýurdumyzyň ýokary depginli durmuş-ykdysady ösüşini üpjün etmekde ýaşlara uly ynam bildirýär. Şoňa görä-de, milli ykdysadyýetimiziň pudaklary üçin zerur bolan hünärmenleri taýýarlamagy, täze döwrebap iş orunlaryny döretmegi, ýaşlaryň hünär taýýarlygyny we iş bilen üpjünçiligini ençeme ýyllar öňünden meýilnamalaşdyrýar, hünär bilim ulgamy kämilleşdirilýär, zähmet bazarynda ýaşlary iş bilen üpjün etmek boýunça işjeň çäreler durmuşa geçirilýär. Ylym-bilimiň, täze tehnologiýalaryň ösen derejesi göz öňünde tutulyp, mekdeplerde, ýokary okuw mekdeplerinde täze hünärler boýunça hünär ugurlary açylýar. 

«Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: Türkmenistany 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasynyň» «Ilatyň durmuş we zähmet taýdan üpjünçiligi, adam maýasyny ösdürmek» atly 22-nji bölüminde geljek otuz ýylyň dowamynda raýatlaryň durmuş taýdan goraglylygyny pugtalandyrmaga, ilatyň iş bilen üpjünçiliginiň derejesini ýokarlandyrmaga gönükdirilen maksatnamalaýyn çäreler kesgitlenýär. Türkmenistany ösdürmegiň esasy ugurlarynyň 2022 — 2052-nji ýyllar üçin Milli maksatnamasyny amala aşyrmak boýunça ýerine ýetirilmeli çäreleriň Meýilnamasynyň birinji sahypasynda «Zähmet, ilatyň iş bilen üpjünçiligi, durmuş hyzmatlary, durmuş üpjünçiligi çygrynda kanunçylygy kämilleşdirmek, zähmeti goramak, iş bilen üpjünçilik, durmuş taýdan goraglylyk» meseleleriniň goýulmagy ýurdumyzda adam hakyndaky aladanyň ilkinji nobatda durýandygynyň aýdyň subutnamasydyr. 

Serdar DIWANOW,

Türkmen döwlet ykdysadyýet we dolandyryş institutynyň  uly mugallymy.

Köpgurluşly ykdysadyýetimiziň ädimsaýyn berkemegine, ony ösdürmäge tarap alnan ugurda himiýa senagaty işgärleriniň paýyna uly wezipeler düşýär. Ýurdumyzyň baý çig mal serişdeleriniň özleşdirilmegi milli ykdysadyýetimiziň bähbidinedir. Ýurdumyzyň dürli künjeginde çig mal ýataklary ýeterlik, olarda ýokary hilli we düzümi baý bolan magdanlaryň uzak ýyllaryň dowamynda egsilmejek gory bar.  

Tebigy baýlyklarymyzy toplumlaýyn özleşdirmek geljegi uly bolan himiýa industriýasynyň möhüm wezipeleriniň biri bolup durýar. Bu ugurda geologiýa-gözleg işleri yzygiderli alnyp barylýar. Ýurdumyzyň çäginde kükürdiň, fosfatlaryň, gipsiň, daş duzunyň, selestiniň, hekiň, polimetal magdanynyň we beýleki peýdaly baýlyklaryň baý gorlary bar. 

Döwlet Baştutanymyzyň tagallasy esasynda Lebapda hem himiýa senagaty çalt depginlerde ösdürilýär. Çig mallaryň gaýtadan işlenilýän we baýlaşdyrylan görnüşleriniň möçberi artýar. Bu ugurda zerur bolan önümleriň ýokary hilini üpjün etmek, şol bir wagtyň özünde olaryň täze görnüşlerini çykarmak pudagyň ösüşinde baş maksat bolup durýar. Pudagy ösdürmegiň çäklerinde mineral dökünleriň dürli görnüşlerini öndürmegiň önümçilik binýatlary emele getirildi. Täze önümçilik kuwwatlyklary işe girizildi. Geçen ýyllarda Türkmenabadyň S.A.Nyýazow adyndaky himiýa zawodynyň durkunyň täzelenilmegi önümleriň görnüşlerine we hiline oňyn täsirini ýetirdi. Welaýatymyzda oba hojalyk ekerançylygy üçin zerur bolan mineral dökünleri öndürmegiň möçberi soňky ýyllarda ep-esli artdy. Halk hojalygy üçin möhüm bolan önümçilikler gurulýar. Zawodda kükürt kislotasyny öndürýän toplum işleýär. Bu önümçiligiň halk hojalygyna berýän peýdasy uludyr. Ýyllyk kuwwaty 500 müň tonna kükürt kislotasyny öndürmäge barabar bolan toplum ýurdumyzyň bu önüme bolan zerurlygyny doly kanagatlandyrýar. Şu ýylyň geçen döwründe kükürt kislotasynyň 58 müň tonnadan gowragy öndürilip, buýrujylara ugradyldy. 

Dökünleriň önümçiligi boýunça kuwwatlylyklary artdyrmak ýurdumyzda ileri tutulyp ösdürilýän esasy ugur saýylýar. Dökünler ekerançylygyň ösmegine uly ýardam berýär. Şonuň netijesinde toprakdan bereketli hasyl alynýar. Şu ýyl Lebap topragynda 263 müň 133 gektar ýerde oba hojalyk ekinleriniň dürli görnüşleri ösdürilip ýetişdirilýär. Ekinleri iýmitlendirmek, ýerleri gurplandyrmak üçin mineral dökünleriň zerur bolan möçberi öndürilýär. S.A.Nyýazow adyndaky himiýa zawodynda şu ýylyň başyndan bäri ammonili superfosfatyň 150 müň tonnadan gowragy öndürildi we sarp edijilere ugradyldy. Zawodyň hünärmenleri oba hojalyk işgärleriniň esasy hemaýatkärleridir. Olar her ýylda daýhanlary ekinleriň kadaly ösmegi we hasyla durmagy üçin wajyp bolan fosforly dökünleriň 270 müň tonnadan gowragy bilen üpjün edýärler.  

Kärhanada garyşyk mineral dökünleriň öndüriljek günleri hem daşda däl. «Türkmenabat şäherindäki himiýa zawodynda garyşdyrylan mineral dökünleri öndürýän önümhanasynyň gurluşygyny maliýeleşdirmek hakynda» Karara laýyklykda ýörite işler durmuşa geçirilýär. Häzirki wagtda dünýäniň oba hojalyk önümçiliginde garyşyk mineral dökünler giňden peýdalanylýar, onuň düzüminde azodyň, fosforyň, kaliniň dürli gatnaşyklary bar. Ekerançylyk üçin peýdaly bolan dökünleriň şu görnüşini öndürmegiň meýilleşdirilmegi ykdysady taýdan, şol sanda daşary ýurtlara ibermek babatynda has bähbitlidir. Şu maksat bilen Türkmenabatdaky himiýa zawodynda ýyllyk kuwwaty 170 müň tonna önüme barabar bolan garyşyk mineral dökünleri öndürmek boýunça önümhananyň işini ýola goýmak maksadalaýyk hasaplanylýar.  

Kärhanada oba hojalygy üçin zyýansyzlandyryjy serişde bolan «Kükürtli» himiki serişde, şeýle hem lukmançylyk we tehniki kislorod önümçiligi ýola goýuldy. «Kökçi» hojalyk jemgyýeti bilen bilelikde öndürilýän akkumulýatorlar hem uly islegden peýdalanýar. Türkmenabadyň S.A.Nyýazow adyndaky himiýa zawodynyň golaýynda hereket edýän «Kökçi» hojalyk jemgyýeti geçen ýylda 27 million 898 müň 601 manatlyk önüm öndürdi.  

Hojalyk jemgyýetiniň öndürýän akkumulýatorlaryna isleg barha artýar. Bu ýerde «Ýyldyrym», «TM Power» haryt nyşanly akkumulýatorlar öndürilýär. Olaryň kuwwaty 60 amperden 190 ampere çenli ýetýär. Akkumulýatorlar awtoulaglaryň ýeňil, şeýle hem ýük daşaýan görnüşlerine niýetlenilýär. Hojalyk jemgyýetiniň önümlerine diňe bir içerki däl, eýsem, daşarky bazarda hem uly isleg bildirilýär. Geljekde öňdebaryjy tehnologiýalaryň hasabyna önümçiligiň kuwwatyny artdyrmak göz öňünde tutulýar. 

Dökünlere barha ösýän islegleri kanagatlandyrmakda döwrebaplaşdyrylýan senagat düzümleriniň üstüne uly paý düşýär. Dürli maksatly, il-ýurt bähbitli desgalaryň gurlup, ulanylmaga berilmegi bilen döwletimiziň ykdysady taýdan kuwwaty ýene-de artar. Üstesine, dünýä bazarlaryna çykmak üçin amatly şertleriň uly toplumy emele gelýär. Senagat toplumynyň diwersifikasiýalaşdyrylmagynyň we innowasion häsiýetde ýola goýulmagynyň önümçilige we onda meşgullanýanlaryň durmuşlaryna ykbal özgerdiji täsirleri ýetirýändigini hem aýdyp geçeliň. Innowasion häsiýetli önümçiligiň guralmagy diňe bir önümleriň hilini ýokarlandyrman, eýsem, zähmeti hem has ýeňilleşdirýär, iş öndürijiligini-de has artdyrýar.  

Ilmyrat DÖWLETOW.

Açyk gürrüň. Bir saý-sebäp bilen 5-10 ýyldan bäri Türkmenabat şäherinde bolup görmedik kişi uçar Halkara howa menziline gonandan, başga bir ýere gelendirin öýder. Sebäbi onçakly uzak wagty alyp oturmagyň geregi hem ýok, diňe soňky dört-bäş ýylyň içinde hem welaýat merkezi, şol sanda Türkmenabat Halkara howa menziline barýan ýoluň ugry şeýle bir özgerdi welin, gözüň bilen görmeseň, ynanar ýaly däl. Öňki ymgyr çägelik ýerler içinde ýaşamak üçin ähli amatlylyklary bolan owadan ýaşaýyş jaý toplumyna öwrüldi. Ýakyn günlerde olaryň üstüni ýene-de 100 sany kottejden we 40 sany köpgatly ýaşaýyş jaýyndan ybarat bolan medeni-durmuş maksatly desgalar doldurar. 

Ýurdumyzyň ilatyny ýokary derejeli amatlylyklary bolan ýaşaýyş jaýlary bilen üpjün etmek döwlet syýasatynyň esasy ugurlarynyň biri bolup durýar. Arkadagly Serdarymyz Türkmenistanyň Prezidenti wezipesine girişen ilkinji güni hem her maşgalany aýratyn ýaşaýyş jaýy ýa-da hususy öýi bilen üpjün etmek wezipesiniň durmuşa geçirilişini hemişe üns merkezinde saklajakdygyny aýdypdy. Şondan bäri geçen gysga döwürde ýurdumyzyň ýaşaýjylary bu aýdylanlaryň hakykat ýüzünde üstünlikli durmuşa geçirilip başlandygyna şaýat boldular. Eýýäm ýurdumyzyň dürli künjeklerinde birnäçe ýaşaýyş jaý toplumlary ulanylmaga tabşyryldy, ençemesiniň gurluşygy güýçli depginlerde dowam etdirilýär. Olaryň hatarynda Türkmenabat Halkara howa menziline barýan ýoluň ugrunda gurulýan hersi 32 öýli dört gatly ýaşaýyş jaýlarynyň 40-sy hem bar. Onuň gurluşygyna 2019-njy ýylda başlanypdy. Indi olaryň açylyp, ulanylmaga berilmegine az wagt galdy. Has takygy, mukaddes Garaşsyzlygymyzyň 31 ýyllygynyň öň ýanynda maşgalalaryň 1280-si täze öýlere göçüp bararlar. Jaýlary bu ugurda uly tejribe toplan gurluşyk kärhanalarynyň bina edýändikleri, olaryň zerur bolan ýokary hilli gurluşyk önümleri bilen wagtly-wagtynda üpjün edilýändigi açylyş dabaralarynyň hut bellenilen möhletde guraljakdygyna güwä geçýär. «Lebapgurluşyk» önümçilik birleşiginiň 10, 16, 18-nji gurluşyk-gurnama müdirlikleri, «Demirbetonkonstruksiýa» kärhanasy, «Demirbetonönümleri» kärhanasy, «Şähergurluşyk we hyzmat» hojalyk hasaplaşygyndaky döwlet kärhanasy bu gurluşyklaryň potratçylarydyr. Toplumda «Zehinli ussa», «Jöwher gala», «Ýyndam gurluşyk», «Dowamly nyşan», «Asuda nesil», «Saldamly goşant» we ýene-de birnäçe hususy kärhanalaryň hünärmenleri hem zähmet çekýärler. 

Şu günler «Türkmenabat — Kerki» demir ýolunyň günorta tarapynda gurulýan desgalarda gurluşyk-gurnama işleri tamamlaýjy tapgyrlarda alnyp barylýar. Häzirki günlerde bu ýerde dürli tehnikalaryň 241-sinden netijeli peýdalanylýar. Binalaryň ählisinde hünärmenleriň 1044-si sazlaşykly işläp, jaýlaryň bellenilen möhletde ulanylmaga tabşyrylmagyny gazanýarlar. Agzybirlikde çekilýän zähmetiň netijesinde bolsa işler gün-günden ilerleýär.  

Bu ýerde ýaşaýyş jaýlary bilen bir hatarda azyklyk harytlaryň dükany, hyzmatlar öýi ýaly medeni-durmuş ähmiýetli binalaryň gurulýandygyny, şeýle-de jaýlaryň daş-töwereginiň abadanlaşdyrylýandygyny hem bellemek gerek. Bir söz bilen aýdanymyzda, öň çäge basyp ýatan meýdan indi bagy-bossanlyga, lälezarlyga öwrülýär. Ýene-de sanlyja günlerden Türkmenabat şäheriniň ýaşaýjylary we onuň myhmanlary ajaýyp özgertmeleriň şaýatlary bolarlar.  

Ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllary öz içine alýan döwürde durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Döwlet maksatnamasynda, Oba milli maksatnamasynda hem-de Bitarap Türkmenistanyň daşary syýasat ugrunyň Konsepsiýasynda döwletimiziň geljekki ýedi ýyl üçin ykdysady strategiýasynyň esasy ugurlary kesgitlenilýär. Bu resminamalarda hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda halkymyzyň abadançylygynyň we rowaçlygynyň üpjün edilmegine gönükdirilen il-ýurt bähbitli başlangyçlar, giň gerimli taslamalar aýdyň beýanyny tapýar. Şoňa görä-de, ýurdumyzyň daşary ykdysady gatnaşyklarynyň ösmegine, eksport mümkinçilikleriniň giňemegine hem-de milli ykdysadyýetimize daşary ýurt maýa goýumlarynyň çekilmegine giň şertler döreýär. 

Arkadagly Serdarymyz halkymyzyň rowaçlygyny, ata Watanymyzyň abadançylygyny döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugry hökmünde kesgitläp, ykdysadyýetimiziň mundan beýläk-de döwrebaplaşdyrylmagyny hem-de diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürilmegini, oňa öňdebaryjy tehnologiýalaryň, innowasiýalaryň we iň gowy dünýä tejribesiniň giňden ornaşdyrylmagyny esasy wezipeleriň hatarynda kesgitleýär. Türkmenistanyň haryt öndürijileriniň halkara söwdasyna gatnaşmagy üçin amatly şertleri döretmek hem-de ýurdumyzyň kärhanalarynyň netijeli täjirçilik işini üpjün etmek maksady bilen, söwda we maglumat üpjünçiligi hyzmatlary yzygiderli ýokarlandyrylýar. 

Hormatly Prezidentimiz ata Watanymyzyň dünýä döwletleri, şeýle hem dünýäniň abraýly halkara guramalary bilen özara bähbitli gatnaşyklaryny hil taýdan täze derejä çykarmagy ýurdumyzyň alyp barýan daşary syýasatynyň möhüm ugurlarynyň hatarynda goýýar. Hut şu nukdaýnazardan hem Arkadagly Serdarymyzyň ýakynda Eýran Yslam Respublikasyna bolan resmi sapary hem-de Özbegistan Respublikasyna amala aşyran döwlet sapary aýratyn uly syýasy we ykdysady ähmiýete eýe bolup durýar. 

Dostlukly ýurtlaryň ýolbaşçylary bilen geçirilen ýokary derejeli gepleşikleriň netijesinde ikitaraplaýyn resminamalaryň ençemesine gol çekildi. Şolaryň hatarynda Maýa goýumlar boýunça bilelikdäki komiteti döretmek barada Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrligi bilen Eýran Yslam Respublikasynyň Maýa goýumlar, ykdysady we tehniki kömek boýunça guramasynyň arasynda özara düşünişmek hakynda Ähtnama, şeýle hem Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň ýanyndaky Ulag we kommunikasiýalar agentligi bilen Özbegistan Respublikasynyň Ulag ministrliginiň arasynda ulag-üstaşyr hyzmatdaşlygy ösdürmek hakynda Ylalaşyk, Türkmenistanyň Hökümeti bilen Özbegistan Respublikasynyň Hökümetiniň arasynda Amyderýanyň suw serişdelerini dolandyrmak, goramak we tygşytly peýdalanmak baradaky Ylalaşyk, 2022 — 2025-nji ýyllar üçin senagat söwda-ykdysady hyzmatdaşlygyň we senagat kooperasiýasyny ösdürmegiň Maksatnamasy aýratyn ähmiýetlidir. 

Bu günki gün Garaşsyz Türkmenistan dünýäniň ençeme döwletleri bilen söwda-ykdysady we medeni-ynsanperwer ugurlardaky hyzmatdaşlygy berkidýär. Hormatly Prezidentimiziň bu ugurda Gahryman Arkadagymyzyň başyny başlan asylly işlerini mynasyp dowam etdirmegi milli ykdysadyýetimiziň has-da kuwwatlanyp, halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesiniň mundan beýläk-de ýokarlanmagyny şertlendirýär. 

Selimberdi HOJABERDIÝEW,

Aşgabat şäheriniň Baş maliýe we ykdysadyýet müdirliginiň başlygynyň orunbasary.

Hormatly Prezidentimiz Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe ýurdumyzyň sebitlerinde täze gaz ýataklaryny açyp, olary senagat taýdan özleşdirip, tebigy gazyň çykarylýan möçberlerini düýpli artdyrmak barada möhüm tabşyryklary berýär. Arkadagly Serdarymyzyň görkezmelerini ýerine ýetirmek boýunça «Türkmengaz» döwlet konserni tarapyndan düzülen meýilnama laýyklykda «Türkmengazburawlaýyş» müdirliginiň gazçylary Mary welaýatynyň çäklerindäki täze gazly ýataklaryň birbada üçüsinde guýulary burawlamak işlerini ýaýbaňlandyrdylar. Netijede, «Şerepli» gaz ýatagynyň birinji belgili ulanyş-baha beriş guýusyndan tebigy gazyň senagat akymy alyndy.  

Gaz ýatagynyň ulanyş-baha beriş guýusynyň taslama çuňlugy 2 müň 600 metre deňdir. «Türkmengazburawlaýyş» müdirliginiň gazçylary guýulary burawlamakda toplanan baý iş tejribelerine daýanyp, degişli işleri geçirdiler. Netijede, 2 müň 330 metr çuňlukdan tebigy gazyň akymy alyndy. Munuň özi geologlaryň «Halkyň Arkadagly zamanasy» ýylynda egin-egne berip çeken gözlegli we döredijilikli zähmetleriniň miwesidir. Hünärmenleriň hasaplamalaryna görä, gaz guýusy her gije-gündizde 695 müň kub metr tebigy gaz berýär.  

Tebigy gazyň düzüminiň kükürt-wodorodsyz arassa bolmagy täze gaz ýatagynyň önüminiň iň esasy häsiýetli aýratynlygydyr. Önümçilik meýdançasynyň gazçylary ýakyn günlerde «Şerepli» gaz känindäki ikinji belgili ulanyş-baha beriş guýusynda burawlaýyş işlerine girişmegi meýilleşdirýärler. «Türkmengazburawlaýyş» müdirliginiň gazçylary Mary welaýatynyň çägindäki täze «Kelleli», «Ýylan» gaz känlerinde-de burawlaýyş işlerine barha giň gerim berýärler.  

Welmuhammet GALANDAROW.

Mälim bolşy ýaly, 8-nji iýulda şu ýylyň birinji ýarymynyň jemlerine bagyşlanyp geçirilen Ministrler Kabinetiniň giňişleýin mejlisinde hasabat döwründe gazanylan üstünliklere baha berlip, ýakyn ýedi ýyl üçin Türkmenistanyň ykdysady strategiýasynyň ileri tutulýan ugurlaryny öz içine alýan möhüm resminamalara gol çekildi. Mejlisde bellenilişi ýaly, 2022-nji ýylyň ýanwar — iýun aýlarynda jemi içerki önümiň ösüş depgininiň 6, jemi öndürilen önümiň 11,5 göterime barabar bolmagy, dünýäde dowam edýän çylşyrymly ýagdaýlara garamazdan, içerki ösüş kuwwatynyň we maksatnamalaýyn esasda durmuşa geçirilýän ykdysady syýasatyň oňyn görkezijileri gazanmaga ýardam berýändiginiň güwäsidir. 

Ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan mundan beýläk-de ösdürmekde we ykdysady strategiýany amala aşyrmakda Döwlet we ýerli býujetleriň ýerine ýetirilişi hem-de maliýe-býujet syýasatynyň ileri tutulýan wezipelerini üstünlikli çözmek örän möhüm ähmiýete eýedir. Bu babatda geçen alty aýda oňyn görkezijileriň gazanylmagy bolsa guwandyryjy ýagdaýdyr. Has takygy, degişli döwürde Döwlet býujetiniň girdeji bölegi 100,5 göterim, çykdajy bölegi bolsa 98,7 göterim ýerine ýetirildi. Öz nobatynda, ýerli býujetleriň girdeji böleginiň 100,4 göterim, çykdajy böleginiň 98,7 göterim berjaý edilmegi maliýe-býujet syýasatynyň üstünligidir. 

Ykdysady ylymlaryň we dünýä tejribesiniň görkezişi ýaly, häzirki wagtda maýa goýumlar ykdysady ösüşiň durnukly görkezijilerini gazanmaga mümkinçilik berýän şertleriň biri — täsirli guraldyr. Hasabat döwründe maliýeleşdirmegiň ähli çeşmeleriniň hasabyna milli ykdysadyýetimizi ösdürmäge gönükdirilen maýa goýumlaryň möçberi bolsa jemi içerki önümiň 14 göterimine deň boldy. Özleşdirilen düýpli maýa goýumlaryň 43,7 göterimi önümçilik desgalarynyň, 56,3 göterimi durmuş we medeni maksatly binalaryň gurluşygyna gönükdirildi. Bu görkezijiler maýa goýumlaryň şeýle serişdeleriň hasabyna ýurdumyzyň durmuş we önümçilik kuwwatynyň artmagyna hem-de iş bilen üpjünçilik ulgamynyň gowulanmagyna uly täsir edýän desgalaryň gurluşygynda itergi beriji güýç bolup, ösüşiň oňyn netijelerini gazanmaga mümkinçilik berýändiginiň subutnamasydyr. 

Hökümetiň giňişleýin mejlisinde nygtalyşy ýaly, ýurdumyzda önümçiligiň ýokary netijeleriniň gazanylmagy daşary söwda dolanyşygyna özüniň oňyn täsirini ýetirdi. 2022-nji ýylyň birinji ýarymynda bölek-satuw haryt dolanyşygynyň, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 10,4 göterim köpelmegi Diýarymyzda sarp edijileriň günsaýyn artýan isleglerini kanagatlandyrmakda, içerki bazarlarda haryt bolçulygyny döretmekde ýetilen sepgitleriň näderejede ýokarlanandygyny aňladýan delildir. Geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, daşary söwda dolanyşygynyň 40 göterim ýokarlanmagy bolsa, dünýä ykdysadyýetinde möhüm orun eýeleýän ata Watanymyzyň halkara söwda-ykdysady gatnaşyklarynda eksport-import amallarynyň mynasyp paýynyň bardygyny alamatlandyrýar. Bu üstünlikleriň sakasynda döwlet Baştutanymyzyň importyň ornuny tutýan, eksporta gönükdirilen iň täze innowasion tehnologiýalara daýanýan önümçilikleri ýola goýmak we ösdürmek babatda beren tabşyryklary esasynda durmuşa geçirilýän işleriň durmagy örän guwandyryjy ýagdaýdyr. 

Hususan-da, mejlisde Oba milli maksatnamasynyň durmuşa geçirilişine aýratyn üns berildi. Statistiki görkezijilere salgylansak, 2007-nji ýylda milli Liderimiziň başlangyjy bilen kabul edilen degişli resminama laýyklykda, häzirki wagta çenli (has takygy, 2008 — 2022-nji ýyllarda) desgalaryň we binalaryň 900-den gowragy gurlup, ulanmaga berildi hem-de bar bolan inženerçilik ulgamlarynyň durky täzelenip, täzeleriniň bolsa 72 müň 200 kilometri çekildi. 2022-nji ýylyň iýul aýynyň ýagdaýyna görä bolsa, Oba milli maksatnamasynyň çäklerinde 3 sany hassahananyň, 125,6 kilometr inženerçilik ulgamlarynyň we desgalarynyň, 246,5 müň inedördül metr ýaşaýyş jaýlarynyň gurluşygy tamamlandy. Ýokarda getirilen statistiki maglumatlar, öz gezeginde, agzalan möhüm resminamanyň üstünlikli durmuşa geçirilendiginiň — özüniň ajaýyp miwesini berendiginiň subutnamasy bolup, onuň durmuş ulgamlaryna ählitaraplaýyn täsir etmekde örän ýokary ähmiýetiniň bardygyny aňryýany bilen aňymyza möhürleýän görkezijilerdir. 

Hökümetiň giňişleýin düzümde geçirilen mejlisinde Arkadagly Serdarymyz Oba milli maksatnamasy babatda ýetilen sepgitleriň ýokarydygyny kanagatlanma bilen belläp, senagat hem-de durmuş maksatly desgalaryň gurluşygynyň giň gerimde dowam edýändigini, häzirki wagtda umumy bahasy ABŞ-nyň 38 milliard dollaryndan hem köp bolan 2 müň 900-e golaý iri desganyň gurluşygynyň alnyp barylýandygyny aýratyn nygtady. Mejlisde hormatly Prezidentimiz Oba milli maksatnamasyna laýyklykda, hasabat döwründe ýurdumyzda 1 milliard 300 million manatdan hem köp möçberde düýpli maýa goýumlaryň özleşdirilendigine, 30 sany iri desganyň, meýdany 322 müň inedördül metr hem-de umumy bahasy 900 million manada golaý we ähli amatlyklary bolan ýaşaýyş jaýlarynyň gurlup ulanmaga berlendigine hemmeleriň ünsüni çekdi. 

Türkmenistanyň ykdysady strategiýasynyň maksatnamalaýyn esasda amala aşyrylmagy oňyn netijeleri gazanmaga mümkinçilik berýär. Häzirki zaman çözgütleri öz içine alýan Döwlet maksatnamalarydyr konseptual resminamalaryň kabul edilmegi döwletiň ykdysady syýasatynyň üstünlikli durmuşa geçirilmegine, ykdysady işi dogry guramaga we daşarky täsirlere garamazdan, içerki mümkinçilikleriň hasabyna ösüşleri gazanmaga itergi berýär. Hökümet mejlisinde hormatly Prezidentimiziň degişli Kararlary bilen «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasy» hem-de «Türkmenistanyň Prezidentiniň obalaryň, şäherçeleriň, etraplardaky şäherleriň we etrap merkezleriniň ilatynyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini özgertmek boýunça 2028-nji ýyla çenli döwür üçin Milli maksatnamasy» tassyklanyldy. Bu maksatnamalarda göz öňünde tutulan wezipeler Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe ata Watanymyzyň gülläp ösüşiniň we halkymyzyň abadan durmuşynyň geljek ýakyn ýedi ýyl içinde hem üpjün ediljekdiginiň nyşanydyr. 

Umuman, şu ýylyň birinji ýarymynyň jemlerine bagyşlanyp geçirilen Ministrler Kabinetiniň giňişleýin mejlisi Türkmenistanyň ykdysady strategiýasynyň guwandyryjy üstünliklerine baha berlen we ýakyn ýedi ýyl üçin strategik wezipeleri kesgitlenilen Hökümet duşuşygy hökmünde taryha möhürlendi. Onuň dowamynda milli ykdysadyýetimiziň pudaklarynda Arkadagly Serdarymyzyň baştutanlygynda gazanylan ösüş görkezijileri babatda getirilen mysallar bolsa bütin dünýäni haýrana goýýan ýeten belent sepgitlerimiziň sanlarda aňladylan ajaýyp subutnamalarydyr. 

Jumamyrat GUTLYÝEW,

Daşoguz welaýatynyň Gubadag etrabynyň maliýe we ykdysadyýet bölüminiň esasy hünärmeni.

Döw­let Baş­tu­ta­ny­my­zyň ýol­baş­çy­ly­gyn­da ýur­du­myz­da hal­ky­myz üçin amat­ly şert­le­riň dö­re­dil­me­gi, ýa­şa­ýyş-dur­muş ýag­daý­la­ry­nyň go­wu­lan­dy­ryl­ma­gy ug­run­da ägirt uly iş­ler ama­la aşy­ryl­ýar. «Türk­me­nis­ta­nyň Pre­zi­den­ti­niň ýur­du­my­zy 2019 — 2025-nji ýyl­lar­da dur­muş-yk­dy­sa­dy taý­dan ös­dür­me­giň Mak­sat­na­ma­sy­nyň» çäk­le­rin­de yk­dy­sa­dy­ýe­tiň äh­li pu­dak­la­ryn­da hem-de se­bit­ler­de dur­nuk­ly ösü­şiň sak­la­nyl­ma­gy, içer­ki ba­zar­la­ry­my­zyň ös­dü­ril­me­gi we eks­por­ta bag­ly bol­ma­gy azalt­ma­gy do­wam et­mek ug­run­da dür­li we­zi­pe­ler dur­mu­şa ge­çi­ril­ýär. Eda­ra-kär­ha­na­la­ry­myz ta­ra­pyn­dan ön­dü­ril­ýän içer­ki önüm­le­ri­mi­ziň ge­çen ýyl­da 6,2 gö­te­rim art­ma­gy­nyň ne­ti­je­sin­de, ra­ýat­la­ry­my­zyň dur­muş şert­le­rin­de is­leg­le­ri­ni ka­na­gat­lan­dyr­mak bi­len bag­ly iş­le­riň üs­tün­lik­li do­wam et­me­gi mu­ny aý­dyň tas­syk­la­ýar.  

Hä­zir­ki wagt­da Di­ýa­ry­my­zyň içer­ki ba­zar­la­ryn­da hil taý­dan ýo­ka­ry we ba­ha­sy bo­ýun­ça amat­ly ha­ryt­la­ry­myz ila­ty­my­za hö­dür­len­mek bi­len, azyk bol­çu­ly­gy­ny üp­jün et­mek­de top­lum­la­ýyn çä­re­le­riň do­ly dep­gin­de ama­la aşy­ryl­ýan­dy­gy­ny gör­mek bol­ýar. Hormatly Prezidentimiziň tab­şy­ry­gy esa­syn­da aly­jy­la­ry­my­za me­de­ni­ýet­li hyz­mat et­mek, hyz­mat­la­ryň hal­ka­ra hä­si­ýet­le­re la­ýyk bol­ma­gy­ny ga­zan­mak öň­de dur­ýan esa­sy we­zi­pe­le­riň bi­ri­dir. Bu gün­ki gün ba­zar­la­ry­myz­da söw­da tek­je­le­ri gök, mi­we we bak­ja önüm­le­rin­den bol bo­lup, ýur­du­myz­da ön­dü­ril­ýän tü­wi, mäş, noý­ba, şeý­le-de dür­li gör­nüş­li unaş önüm­leri ola­ryň üs­tü­ni ýe­tir­ýär. Azyk önüm­le­ri­mi­ziň bol­çu­ly­gy­ny dö­ret­mek mak­sa­dy bi­len ba­za­rlaryň ýö­ri­te et önüm­le­ri sa­tyl­ýan dü­kan­la­ry go­ýun, çe­biş, sy­gyr, dü­ýe ýa­ly et önüm­le­riniň en­çe­me gör­nüş­le­ri bi­len üp­jün edil­ýär. Oba ho­ja­ly­gy­na de­giş­li önüm­le­rin­den baş­lap, azyk, kon­di­ter, teh­ni­ka-teh­no­lo­gi­ýa, mal­dar­çy­lyk, dok­ma pu­da­gy­na de­giş­li önüm­le­riň bol­lu­gy bi­len ta­pa­wut­lan­ýan ak ba­zar­la­ry­myz aly­jy­la­ry­na ga­raş­ýar.  

Döw­le­ti­miz­de hä­zir «Türk­me­nis­tan­da 2019 — 2025-nji ýyl­lar­da san­ly yk­dy­sa­dy­ýe­ti ös­dür­me­giň Kon­sep­si­ýa­sy­nyň» dur­mu­şa ge­çi­ril­me­gi­niň esa­syn­da di­ňe bir ýer­ler­dä­ki ba­zar­la­ry­myz­da däl, eý­sem, In­ter­net ul­ga­my ar­ka­ly ýo­la goý­lan on­laýn söw­da mer­kez­le­rin­de hem dür­li gör­nüş­li ha­ryt­la­ry­myz ra­ýat­la­ra des­sin ýag­daý­da ýe­ti­ril­ýär. Ýo­ka­ry hil­li we el­ýe­ter­li ba­ha­dan ba­zar­lar­da hem-de on­laýn gör­nüş­de hö­dür­len­ýän bu ha­ryt­la­ry­myz hal­ky­my­zyň is­leg-ar­zuw­la­ryn­dan göz­baş al­ýar. Dö­re­dil­ýän müm­kin­çi­lik­ler­den ýer­lik­li peý­da­lan­ýan te­le­ke­çi­le­ri­miz bol­sa dün­ýä ül­ňü­le­ri­ne la­ýyk gel­ýän we eko­lo­gi­ýa taý­dan aras­sa önüm­le­ri ön­dür­mek­de ägirt uly ne­ti­je­li iş­le­ri alyp bar­ýar­lar. 

Hor­mat­ly Prezidentimi­ziň ýur­du­my­zy öň­de­ba­ry­jy tej­ri­be­le­riň esa­syn­da se­na­gat taý­dan ösen döw­let­le­riň ha­ta­ry­na goş­mak ug­run­da alyp bar­ýan sy­ýa­sa­ty söw­da gat­na­şyk­la­ry­nyň döw­re­bap kä­mil­leş­di­ril­me­gi­ne ýar­dam ed­ýär. Te­le­ke­çi­le­ri­miz ta­ra­pyn­dan ön­dü­ril­ýän önüm­le­ri­mi­zi ýur­duň içer­ki we da­şar­ky ba­zar­la­ry­na çy­kar­ma­ga bo­lan ägirt uly müm­kin­çi­lik­le­riň dö­re­dil­me­gi döw­le­ti­mi­ziň söw­da do­lany­şy­gy­ny ös­dür­mä­ge hem-de gi­ňelt­mä­ge ymyk­ly tä­sir ed­ýär. Yk­dy­sa­dy­ýe­ti­mi­ziň äh­li pu­dak­la­ryn­da her bir ge­çi­ril­ýän oňyn öz­gert­me­ler ila­ty­my­zyň aba­dan dur­muş­da ýa­şa­ma­gy­na gö­nük­di­ri­len­dir. Türk­me­nis­tan döw­le­ti­mi­zi dün­ýä­niň iň ösen ýurt­la­ry­nyň de­re­je­si­ne çy­kar­mak, şeý­le-de ra­ýat­la­ry­my­zy bo­le­lin dur­muş­da ýa­şat­mak ugrunda uly işleri alyp barýan hormatly Prezidentimize bag­ty­ýar hal­ky­my­zyň al­kyş-hoşallygy çäk­siz­dir. 

Ogulnar Azat gyzy,

«Diýar».

Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miziň baş­tu­tan­ly­gyn­da ýur­du­my­zyň da­şa­ry sy­ýa­satynyň bin­ýat­lyk esas­la­ry ata Wa­ta­ny­myz­da ama­la aşyr­ýan mö­hüm sy­ýa­sy ugur­la­ryn­da öz be­ýa­ny­ny tap­ýar. Bu sy­ýa­sy ugur­la­ra la­ýyk­lyk­da, Türk­me­nis­tan he­mi­şe­lik Bi­ta­rap­lyk ýö­rel­ge­le­ri­ne, şeý­le hem beý­le­ki döw­let­le­riň işi­ne ga­tyş­maz­ly­ga, gap­ma-gar­şy­lyk­la­ry pa­ra­hat­çy­lyk­ly ýol bi­len we sy­ýa­sy se­riş­de­ler ar­ka­ly çöz­mä­ge yg­rar­ly bo­lup dur­ýar. Türk­me­nis­ta­nyň he­mi­şe­lik Bi­ta­rap­lyk hu­kuk de­re­je­si hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miziň  alyp bar­ýan, bü­tin adam­za­dyň bäh­bit­le­ri­ne la­ýyk gel­ýän pa­ra­hat­çy­lyk sö­ýü­ji­lik­li, yn­san­per­wer da­şa­ry sy­ýa­sat ýö­rel­ge­le­ri­niň üs­tün­lik­li dur­mu­şa ge­çi­ril­me­gi­ne kuw­wat­ly iter­gi ber­ýär. Bu ugur­da ama­la aşy­ryl­ýan iş­ler se­bit­de we dün­ýä­de sy­ýa­sy dur­nuk­ly­ly­gy ber­kit­mek­de, yk­dy­sa­dy hyz­mat­daş­ly­gy ös­dür­mek­de mö­hüm orun eýe­le­ýär. Türk­me­nis­tan dur­nuk­ly ösü­şi üp­jün et­mek ba­bat­da­ky ýö­rel­gä eýer­mek bi­len, bu ugur­da ge­çi­ril­ýän sy­ýa­sy-dip­lo­ma­tik we yk­dy­sa­dy çä­re­le­ri has iş­jeň­leş­dir­ýär. Ýur­du­myz dün­ýä­niň en­çe­me döw­let­le­ri bi­len sy­ýa­sy, yk­dy­sa­dy we me­de­ni taý­dan deň­hu­kuk­ly hyz­mat­daş­ly­gy yzy­gi­der­li pug­ta­lan­dyr­ýar.  

Türk­me­nis­tan mil­li bäh­bit­le­ri­, hal­ka­ra we se­bit de­re­je­sin­däki gat­na­şyk­la­ry pug­ta­lan­dyr­mak­da ägirt uly iş­le­ri üs­tün­lik­li ama­la aşyr­ýar. Şun­da go­laý­da gö­zel paý­tag­ty­myz­da Ha­zar­ýa­ka döw­let­le­ri­niň baş­tu­tan­la­ry­nyň gat­naş­ma­gyn­da ýo­ka­ry de­re­je­de ge­çi­ri­len al­tyn­jy Ha­zar sam­mi­ti­niň äh­mi­ýe­ti örän uludyr. Ýur­du­myz oňyn Bi­ta­rap­lyk, hoş­ni­ýet­li goň­şu­çy­lyk we deň­hu­kuk­ly öza­ra bäh­bit­li hyz­mat­daş­lyk, mil­li hem-de umu­my bäh­bit­le­riň saz­la­şy­gy esa­syn­da gu­ral­ýan da­şa­ry sy­ýa­sy ug­ry yzy­gi­der­li dur­mu­şa ge­çir­mek bi­len, Ha­zar se­bi­tin­de iki­ta­rap­la­ýyn we köp­ta­rap­la­ýyn gör­nüş­de ne­ti­je­li gat­na­şyk­la­ry pug­ta­lan­dyr­mak hem-de ös­dür­mek ug­run­da yzy­gi­der­li çy­kyş ed­ýär. Şeý­le­lik­de, yk­dy­sa­dy ul­gam Ha­zar­da­ky hyz­mat­daş­ly­gyň ile­ri tu­tul­ýan ug­ry bo­lup dur­ýar. Bu ul­gam köp­ta­rap­ly­dyr we ulag, lo­gis­ti­ka, kom­mu­ni­ka­si­ýa­lar, ener­ge­ti­ka, önüm­çi­lik taý­dan ýa­kyn­laş­mak ýa­ly ul­gam­la­ry hem-de beý­le­ki köp ugur­la­ry öz içi­ne al­ýar.  

Döw­le­tiň iş­läp taý­ýar­lan we ama­la aşyr­ýan da­şa­ry yk­dy­sa­dy stra­te­gi­ýa­sy uzak möh­let­le­ýin­dir. «Türk­me­nis­ta­nyň dur­muş-yk­dy­sa­dy ösü­şi­niň 2011 — 2030-njy ýyl­lar üçin mil­li Mak­sat­na­ma­synda» ola­ry ama­la aşyr­ma­gyň baş mak­sat­la­ry, esa­sy ugur­la­ry we anyk ýol­la­ry be­ýan edi­len­dir.  

Hä­zir­ki döwür­de dün­ýä ösü­şi­niň tä­ze me­ýil­le­ri­ni, şeý­le hem mil­li yk­dy­sa­dy­ýe­tiň dur­muş-yk­dy­sa­dy şert­le­ri­ni sel­jer­mek esa­syn­da Türk­me­nis­ta­nyň yk­dy­sa­dy dip­lo­ma­ti­ýa­sy­nyň stra­te­gik ugur­la­ry kes­git­len­ildi. Hä­zir­ki za­man glo­bal­laş­ma şert­le­rin­de Türk­me­nis­ta­nyň yk­dy­sa­dy dip­lo­ma­ti­ýa­sy top­lum­la­ýyn we ul­gam­la­ýyn hä­si­ýe­te eýe bo­lup, döw­le­tiň wa­jyp we­zi­pe­le­ri­niň bi­ri­ni ýe­ri­ne ýe­tir­ýär. Dip­lo­ma­ti­ýa­nyň bu gör­nü­şi döw­let dü­züm­le­ri de­re­je­sin­de hem-de jem­gy­ýet­çi­lik gu­ra­ma­la­ry we te­le­ke­çi­ler bi­le­le­şi­gi de­re­je­sin­de ama­la aşy­ryl­ýar. Türk­me­nis­tan­da we da­şa­ry ýurt­lar­da ge­çi­ril­ýän ma­ýa go­ýum fo­rum­la­ry hem-de döw­le­ti­miz­de ön­dü­ril­ýän ha­ryt­la­ryň ser­gi­le­ri ýurdumyzyň yk­dy­sa­dy dip­lo­ma­ti­ýa­sy­nyň üs­tün­lik­le­ri­ni dün­ýä aýan ed­ýär. Hal­ka­ra hyz­mat­daş­lyk üçin Türk­me­nis­ta­nyň açyk yk­dy­sa­dy­ýe­ti, hal­ka­ra gi­ňiş­li­gin­de onuň tut­ýan or­nu­nyň has ber­ke­me­gi, şeý­le hem döw­le­ti­mi­ziň hal­ka­ra gu­ra­ma­la­rynyň iş­le­ri­ne gat­naş­ma­gy­nyň iş­jeň­leş­di­ril­me­gi bu ugur­da uly öňe­gi­diş­lik­le­ri şert­len­dir­di. Türk­me­nis­ta­nyň da­şa­ry sy­ýa­sa­ty içer­ki sy­ýa­sat bi­len berk bag­la­ny­şyk­ly­ bolup, döw­le­tiň dur­muş-yk­dy­sa­dy me­se­le­le­ri­ni çöz­mek­de yk­dy­sa­dy dip­lo­ma­ti­ýa­nyň wa­jyp or­nu­ny tas­syk­la­ýar.  

Geo­sy­ýa­sat yk­dy­sa­dy hä­si­ýet­li iki sa­ny ug­ry kes­git­le­ýär. Sy­ýa­sy bäs­deş­li­gi ara­dan aý­ryp, ýur­duň baý çig mal we ug­le­wo­do­rod se­riş­de­le­ri­ni iş­läp taý­ýar­la­mak­da hyz­mat­daş­lyk üçin amat­ly şert­le­ri dö­red­ýär hem-de geoyk­dy­sa­dy çäk­ler­de yg­ty­bar­ly we üs­ta­şyr dü­züm­le­riň dur­nuk­ly­lyk de­re­je­si­ni üp­jün ed­ýär. Türk­me­nis­ta­nyň yk­dy­sa­dy dip­lo­ma­ti­ýa­sy­nyň mil­li bäh­bit­le­ri go­ra­mak bo­ýun­ça ile­ri tu­tul­ýan we­zi­pe­le­ri­ne, il­kin­ji no­bat­da, da­şa­ry yk­dy­sa­dy howp­suz­ly­gy­ny üp­jün et­mek de­giş­li­dir. Söw­da-yk­dy­sa­dy, ener­ge­ti­ka, ulag we eko­lo­gi­ýa dip­lo­ma­ti­ýa­sy döwletimizde ile­ri tut­ulýan esa­sy ugur­la­r bo­lup dur­ýar. 

Türk­me­nis­ta­nyň da­şa­ry söw­da-yk­dy­sa­dy dip­lo­ma­ti­ýa­sy döw­le­tiň bäs­deş­li­ge ukyp­ly­ly­gy­ny ber­kit­me­giň gu­ra­ly hök­mün­de çy­kyş ed­ýär, şeý­le hem dün­ýä ba­za­ryn­da öza­ra bäh­bit­li gat­na­şyk­la­ry art­dyr­ma­ga ýar­dam ber­ýär. Eks­por­ta gö­nük­di­ri­len önüm­le­ri art­dyr­mak we de­giş­li önüm­çi­lik­le­ri hö­wes­len­dir­mek, Türk­me­nis­ta­nyň da­şa­ry ba­zar­la­ra çyk­ma­gy­ny üp­jün ed­ýän şert­le­ri has go­wu­lan­dyr­mak üçin ýö­ri­te Döw­let Mak­sat­na­ma­la­ry ka­bul edil­ýär.  

Ýur­du­myz­da da­şa­ry ýurt­lar­dan ge­ti­ril­ýän ha­ryt­la­ryň or­nu­ny tut­ýan önüm­çi­lik­le­ri dö­ret­mek, ola­ryň dü­zü­mi­ni kä­mil­leş­dir­mek, yl­my taý­dan esas­lan­dy­ry­lan ugur­la­ry kes­git­le­mek ba­bat­da uly iş­ler üs­tün­lik­li ama­la aşy­ryl­dy. Da­şa­ry söw­da do­la­ny­şy­gy­nyň oňyn ta­pa­wu­dy­ny art­dyr­mak, tä­ze iş orun­la­ry­ny dö­ret­mek, ila­tyň pul gir­de­ji­le­ri­ni ýo­kar­lan­dyr­mak we yk­dy­sa­dy­ýe­tiň hu­su­sy bö­le­gi­niň pa­ýy­ny yzy­gi­der­li art­dyr­mak mak­sa­dy bi­len 2015-nji ýyl­da Türk­me­nis­tan­da da­şa­ry ýurt­lar­dan ge­ti­ril­ýän ha­ryt­la­ryň or­nu­ny tut­ýan önüm­le­ri ön­dür­mek bo­ýun­ça Döw­let Mak­sat­na­ma­sy ka­bul edil­di. Türk­me­nis­tan­da ön­dü­ril­ýän önüm­le­riň da­şa­ry ýurt­la­ra ibe­ril­ýän möç­ber­le­ri san­ly­ja ýy­lyň için­de has-da art­dy­ryl­dy. Bu bol­sa ýur­du­my­zyň yk­dy­sa­dy kuw­wa­ty­nyň has hem ýo­kar­lan­ýan­dy­gy­ny şert­len­dir­ýär.  

Goý, ýur­du­my­zyň yk­dy­sa­dy kuw­wa­ty­ny has-da ýo­kar­lan­dyr­mak ba­bat­da be­ýik iş­le­ri üs­tün­lik­li do­wam et­dir­ýän  Ar­kadag­ly Ser­da­ry­my­zyň ja­ny sag, öm­ri uzak bol­sun! 

Nur­mäm­met AL­TY­ÝEW,

Türk­men döw­let yk­dy­sa­dy­ýet we do­lan­dy­ryş ins­ti­tu­ty­nyň uly mu­gal­ly­my.

Ber­ka­rar döw­le­tiň tä­ze eý­ýa­my­nyň Gal­ky­ny­şy döw­rün­de ama­la aşy­ryl­ýan il-ýurt bäh­bit­li, umu­ma­dam­zat äh­mi­ýet­li uly iş­ler hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň: «Hä­zir­ki dö­wür­de al­nyp ba­ryl­ýan iş­ler ýur­du­my­zyň dur­muş-yk­dy­sa­dy taý­dan ös­dü­ril­me­gin­de, hal­ky­my­zyň bag­ty­ýar dur­mu­şy­nyň ber­ki­dil­me­gin­de äh­mi­ýet­li­dir» di­ýen pa­ra­sat­ly söz­le­ri­niň Di­ýa­ry­myz­da dur­mu­şa ge­çi­ril­ýän oňyn öz­gert­me­ler­de öz be­ýa­ny­ny tap­ýan­dy­gy­na gü­wä geç­ýär. Şol bir wagt­da hor­mat­ly Pre­zi­dentimi­ziň dur­mu­şa ge­çir­ýän öz­gert­me­le­ri­niň ne­ti­je­sin­de oza­ly bi­len ber­ka­rar döw­le­ti­mi­ziň yk­dy­sa­dy kuw­wa­ty­nyň bar­ha art­ýan­dy­gy­ny aý­ra­tyn bel­le­mek ge­rek. 

Di­ýa­ry­my­zyň yk­dy­sa­dy sy­ýa­sa­ty­nyň dur­muş ug­ru­na gö­nük­di­ril­me­gi, Wa­ta­ny­my­zyň öz­gert­me­le­riň ösüş ýo­ly bi­len üs­tün­lik­li öňe git­me­gi­ne, hal­ky­my­zyň hal-ýag­da­ýy­nyň yzy­gi­der­li ýo­kar­lan­ma­gy­na müm­kin­çi­lik ber­ýär. Ýur­du­myz­da ila­tyň gir­de­ji­le­ri­ni ýo­kar­lan­dyr­mak mak­sa­dy bi­len dur­mu­şa ge­çi­ril­ýän çä­re­le­riň hem ne­ti­je­li­li­gi­ni bel­le­mek ge­rek. Soň­ky ýyl­la­ryň do­wa­myn­da bu ugur­da ýo­ka­ry gör­ke­zi­ji aý­lyk hak­la­ry­nyň, pen­si­ýa­la­ryň, döw­let kö­mek pul­la­ry­nyň we ta­lyp hak­la­ry­nyň yzy­gi­der­li ýo­kar­lan­ma­gy, döw­le­tiň nyrh sy­ýa­sa­ty, hu­su­sy baş­lan­gyç­la­ry gol­da­mak, şeý­le hem goş­ma­ça dur­muş ýe­ňil­lik­le­ri top­lu­my ne­ti­je­sin­de üp­jün edil­ýär. Döw­le­ti­miz­de halk ho­ja­ly­gy top­lu­my­nyň pu­dak­la­ry­nyň ösü­şi, ozal bar bo­lan hem-de tä­ze dö­re­di­len önüm­çi­lik­le­ri döw­re­bap­laş­dyr­mak ne­ti­je­sin­de ila­ty iş bi­len üp­jün et­me­giň ha­sa­by­na, adam­la­ryň ýa­şa­ýyş-dur­muş de­re­je­si­ni ýo­kar­lan­dyr­ma­ga gö­nük­di­ri­len giň göw­rüm­li dur­muş mak­sat­na­ma­la­ry­ny ama­la aşyr­mak bi­len aý­ryl­maz bag­la­ny­şyk­ly­dyr. Şu­nuň bi­len bir­lik­de ra­ýat­la­ryň dur­muş taý­dan go­rag­ly­lyk de­re­je­si­ni ýo­kar­lan­dyr­ma­ga hem uly üns be­ril­ýän­di­gi­ne «Ila­tyň iş bi­len üp­jün­çi­li­gi ha­kyn­da­ky» Ka­nu­nyň ka­bul edil­me­gi gü­wä geç­ýär. Ka­nun bu ugur­da hu­kuk, yk­dy­sa­dy we gu­ra­ma­çy­lyk esas­la­ry­ny kes­git­le­ýär hem-de ra­ýat­la­ryň zäh­met çek­mä­ge bo­lan ka­nu­ny hu­kuk­la­ry­ny üp­jün et­mä­ge hyz­mat ed­ýär.  

Wa­ta­ny­my­zy se­na­gat taý­dan ös­dür­mek we­zi­pe­si döw­let sy­ýa­sa­ty­my­zyň iň bir ile­ri tu­tul­ýan wa­jyp ugur­la­ry­nyň bi­ri­dir. Çün­ki mil­li yk­dy­sa­dy­ýe­tiň ösüş­le­ri­ni şu ugur­dan üz­ňe göz öňü­ne ge­tir­mek müm­kin däl­dir. Ýur­duň kuw­wat­ly­ly­gy­ny we dur­nuk­ly ösü­şi­ni il­kin­ji no­bat­da mil­li yk­dy­sa­dy­ýe­tiň ösüş­le­ri kes­git­le­ýän bol­sa, yk­dy­sa­dy ösüş­le­ri, esa­san, ýur­duň ösen se­na­ga­ty üp­jün ed­ýär. Hut şo­nuň üçin hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň bu ugur­da­ky üs­tün­lik­li dur­mu­şa ge­çir­ýän öz­gert­me­le­ri­niň öze­nin­de Di­ýa­ry­my­zy mun­dan beý­läk-de ös­dür­mek, Wa­ta­ny­my­zyň kuw­wa­ty­ny has-de ber­kit­mek we art­dyr­mak ba­ra­da­ky ta­gal­la­lar ýa­tyr. Ýur­du­my­zyň gur­lu­şyk ma­te­rial­la­ry se­na­ga­ty, hi­mi­ýa pu­da­gy, dok­ma se­na­ga­ty, elekt­ron en­jam­la­ry­nyň dür­li gör­nüş­le­ri­niň önüm­çi­li­gi bo­ýun­ça kär­ha­na­la­ry dö­ret­mek mak­sat­na­ma­sy, ha­ly­çy­lyk, şeý­le hem ba­ly­gy gaý­ta­dan iş­le­ýän pu­dak hä­zir­ki dö­wür­de da­şa­ry ýurt­lar­dan ge­ti­ril­ýän önüm­le­riň or­nu­ny tut­ma­ga ukyp­ly we eks­port ugur­la­ry­nyň önüm­çi­lik kuw­wat­lyk­la­ry­ny ýo­kar­lan­dyr­ýan esa­sy ugur­la­ryň bi­ri bo­lup dur­ýar. Döw­le­ti­mi­ziň il-ýurt bäh­bi­di­ne gö­nük­di­ri­len öz­gert­me­ler sy­ýa­sa­ty­nyň we­zi­pe­le­ri ýur­du­my­zyň se­bit­le­ri­ni se­na­gat taý­dan ös­dür­me­giň, bag­ty­ýar hal­ky­my­zyň dur­muş de­re­je­si­ni yzy­gi­der­li ýo­kar­lan­dyr­ma­gyň, mil­li yk­dy­sa­dy­ýe­ti­mi­zi se­na­gat­laş­dyr­ma­gyň esa­sy ugur­la­ry­ny kes­git­le­ýär. Mu­nuň özi Ber­ka­rar döw­le­tiň tä­ze eý­ýa­my­nyň Gal­ky­ny­şy döw­rün­de hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň pa­ra­sat­ly baş­tu­tan­ly­gyn­da ama­la aşy­ryl­ýan il-ýurt bäh­bit­li öz­ger­tme­le­riň, döw­let­li tu­tum­la­ryň hal­kyň ýa­şa­ýyş-dur­mu­şyn­da öz be­ýa­ny­ny tap­ýan­dy­gy­na bü­tin aý­dyň­ly­gy bi­len gü­wä geç­ýär. Şeý­le hem hor­mat­ly Prezi­den­ti­miz şu we­zi­pe­le­riň üs­tün­lik­li ber­jaý edil­me­gi­niň ýur­du­my­zyň yk­dy­sa­dy­ýe­ti­niň gur­lu­şyn­da hil taý­dan oňyn öz­gert­me­le­riň ama­la aşy­ryl­ma­gy­na ýar­dam et­jek­di­gi­ni, şol öz­gert­me­le­riň yk­dy­sa­dy­ýet­de ne­ti­je­li ula­nyl­ma­gy­na esas­lan­ýan yzy­gi­der­li ösü­şiň ga­za­nyl­ma­gy­na düýp­li iter­gi ber­jek­di­gi­ni bel­le­ýär. Ýur­du­myz­da se­na­gat önüm­le­ri­niň möç­beri­ni art­dyr­ma­ga, mil­li pu­lu­myz bo­lan ma­na­dyň hüm­me­ti­ni dur­nuk­ly de­re­je­de sak­la­ma­ga oňaý­ly şert­le­riň dö­re­me­gi içer­ki ba­zar­da ha­ryt­la­ryň we hyz­mat­la­ryň nyrh­la­ry­ny pes de­re­je­de sak­la­ma­ga, dur­muş ul­ga­my­na gö­nük­di­ril­ýän düýp­li ma­ýa go­ýum­la­ry­nyň möç­ber­le­ri­ni art­dyr­ma­ga düýp­li iter­gi ber­di.  

Wa­ta­ny­my­zyň ösen se­na­gat­ly ýur­da öw­rül­ýän­di­gi ba­ra­da gür­rüň edi­len­de, gur­lu­şyk se­na­ga­ty­ny ös­dür­me­giň hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň baş­tu­tan­ly­gyn­da dur­mu­şa ge­çi­ril­ýän döw­le­ti­mi­ziň yk­dy­sa­dy sy­ýa­sa­ty­nyň ile­ri tu­tul­ýan ugur­la­ry­nyň bi­ri bo­lup dur­ýan­dy­gy­ny nyg­ta­mak mak­sa­da­la­ýyk­dyr. Bu ugur­da iş alyp bar­ýan hu­su­sy kom­pa­ni­ýa­la­ryň öz işi­ni döw­re­bap ýo­la goý­ma­gy bi­len bir ha­tar­da, mil­li gur­lu­şyk se­na­ga­ty­na mak­sa­da­la­ýyk or­naş­dy­ryl­ýan tä­ze teh­no­lo­gi­ýa­lar gys­ga wag­tyň için­de bu mö­hüm pu­da­gy düýp­li öz­gert­di. Mer­mer paý­tag­ty­myz Aş­ga­bat mu­nuň aý­dyň my­sa­ly bo­lup, baş şä­he­ri­miz­de ýa­şa­ýyş jaý­la­ry­ny gur­ma­gyň iri tas­la­ma­la­ry üs­tün­lik­li dur­mu­şa ge­çi­ril­ýär, ulag we je­ma­gat dü­zü­mi­ni top­lum­la­ýyn döw­re­bap­laş­dyr­mak giň ge­rim­de do­wam ed­ýär.  

Tä­ze ta­ry­hy dö­wür­de «Türk­me­nis­tan­da 2019 — 2025-nji ýyl­lar­da san­ly yk­dy­sa­dy­ýe­ti ös­dür­me­giň Kon­sep­si­ýa­sy­nyň» mak­sat­la­ry­na we we­zi­pe­le­ri­ne la­ýyk­lyk­da, döw­let eda­ra­la­ry­ny san­ly ul­ga­ma ge­çir­me­giň dep­gi­ni­ni ýo­kar­lan­dyr­mak gel­je­gi uly ugur­la­ryň ha­ta­ryn­da gör­ke­zil­ýär. Mil­li yk­dy­sa­dy­ýe­te san­ly ul­ga­my or­naş­dyr­mak bo­ýun­ça öň­de­ba­ry­jy döw­let­le­riň de­re­je­si­ne ýet­mek, elekt­ron se­na­ga­ty­ny dö­ret­mek, ada­myň aň-bi­lim ma­ýa­sy­na, işe­wür­li­gi­ne we mag­lu­mat-ara­gat­na­şyk teh­no­lo­gi­ýa­la­ry­nyň soň­ky ga­za­nan­la­ry­na esas­lan­ýan ösen yk­dy­sa­dy­ýe­ti ke­ma­la ge­tir­mek ba­bat­da­ky ama­la aşy­ryl­ýan uly iş­ler halk ho­ja­ly­gy­nyň äh­li pu­dak­la­ryn­da san­ly ul­ga­my, yl­my iş­läp taý­ýar­la­ma­la­ry önüm­çi­li­ge or­naş­dyr­mak bo­ýun­ça mak­sat­na­ma­la­ýyn dur­mu­şa ge­çi­ril­ýän iş­le­riň giň ge­ri­me eýe­di­gi­ne şa­ýat­lyk ed­ýär. Mu­nuň özi döw­rüň ta­la­by­na la­ýyk­lyk­da, pu­dak­la­ryň işi­ni kä­mil­leş­dir­mek­de aý­ra­tyn äh­mi­ýe­te eýe­dir. El­bet­de, halk ho­ja­lyk top­lu­my­nyň äh­li pu­dak­la­ry­nyň uzak­möh­let­le­ýin dur­nuk­ly ösü­şi­ni üp­jün et­mek mak­sa­dy bi­len, mil­li yk­dy­sa­dy­ýe­ti­mi­zi san­ly ul­ga­ma ge­çir­mek işi­ni do­wam et­mek wa­jyp­dyr. Bu bol­sa Diýarymyzda ýaý­baň­lan­dy­ry­lan ägirt uly öz­gert­me­le­riň üs­tün­lik­li dur­mu­şa ge­çi­ril­me­gin­de, hal­ky­my­zyň bag­ty­ýar dur­mu­şy­nyň üp­jün edil­me­gin­de, ýur­du­my­zyň mun­dan beý­läk-de be­lent sep­git­le­ri eýe­le­me­gin­de mö­hüm äh­mi­ýe­te eýe­dir.  

Ba­har KU­LY­ÝE­WA,

Hal­ka­ra yn­san­per­wer ylym­la­ry we ösüş uni­wer­si­te­ti­niň mu­gal­ly­my.