Uly Balkan dagynyň alkymynda ýokary hil ülňülerine laýyk gurlup işe girizilen «Balkan» sement zawody bilen içgin tanşanyňda, ýurdumyzyň günbatar sebitini senagatlaşdyrmakda alnyp barylýan işlere guwanjyň artýar.

— Sebitde milli ykdysadyýetiň ileri tutulýan ugurlary boýunça aýgytly ösüşler gazanylýar. Bu künjegiň baý serişdeleri senagaty täze belentliklere götermäge, tutuş ýurtdaky gurluşyk işleriniň maddy-tehniki binýadyny dowamly berkitmäge ygtybarly binýat bolup durýar. Kämil enjamlardyr tehnologiýalar bilen birkemsiz üpjün edilen kärhanada halal zähmet çekip, ýurduň ykdysady kuwwatynyň artmagyna önjeýli goşant goşmak uly bagtdyr. Geçen ýyl kärhanamyza «Z-50» kysymly kuwwatly ýük ýükleýjileriň birnäçesiniň Hytaý Halk Respublikasyndan satyn alnyp berilmegi iş depginini has-da ýokarlandyrmaga mümkinçilik berdi — diýip, zawodyň baş inženeri Nurmämmet Durdyýew gürrüň berýär.

Kärhananyň derwezesiniň öňündäki suw çüwdürimli ajaýyp howuz, daş-töweregi halkalap oturan müňlerçe düýp arça tokaýlygy, ähli tarapyňda höküm sürýän arassaçylyk bu ýere gadamy düşen her bir adamyň bada-bat nazaryny egleýär. Umumy meýdany 50 gektar ýeri tutýan zawodda sement önümçiligi karýer hojalygyndan başlanýar. Kuwwatly awtoulaglarda bökdençsiz daşalýan çig mal döwüji, üweýji, bişiriji sehlerden geçensoň, sement degirmenine gönükdirilýär. Olardaky, şeýle hem zawodyň awtoulag, mehanika, energetika, awtomatika bölümlerindäki önümçilik işleriniň ählisi kompýuterlerdir kämil tehnologiýalar bilen enjamlaşdyrylan dolandyryş merkezinden takyk amala aşyrylýar. Mähnet desgalardan gurnalan bölümleriň her biri özbaşdak bir önümçiligi ýatladýar. Özara sepleşip gidýän desgalar täsin görnüşi döredýär. Zawodyň häzirki zaman enjamlary bilen üpjün edilen barlaghanasy zerur tehnologik we himiki seljermeleri geçirmäge, netijede, gelip gowuşýan çig malyňdyr taýýar önümleriň hil derejesini kepillendirmäge mümkinçilik berýär. Barlaghanada ýokary hilli sement taýýarlamagyň möhüm şerti bolan çig mallaryň — toýnuň, hek daşynyň, fariniň, garyndynyň, klinkeriň himiki barlaglary ýerine ýetirilýär. Zawodyň ýokary hil ülňülerine doly laýyk gelýän önümleriniň «Türkmenstandartlary» döwlet gullugy tarapyndan güwänamalaşdyrylandygyny hem bellemelidiris.

Uzaklardan howalanyp görünýän ägirt uly önümçilik desgalaryndan başga-da, dolandyryş merkezi üçin edara binasy, kuwwatly transformator stansiýasy, suw basyjy desga, içimlik hem-de tehniki suw üçin göwrümler, garaž, ussahana, ammarlar zawodyň düzümine girýär. Kärhanada işgärleriň öndürijilikli zähmet çekmekleri we mynasyp dynç almaklary üçin amatly şertler — 350 orunlyk naharhana, sport meýdançasy, awtoulaglar üçin duralga bar. Sement önümçiliginiň üznüksiz ýola goýulmagyny üpjün etmek üçin häli-şindi zerurlygy ýüze çykaýjak esasy hünärmenlere niýetlenen, her biri 4 gatly, jemi 48 öýli 3 sany ýaşaýyş jaýy, olaryň töwereginde dynç almak, gezelenç etmek üçin döredilen amatlyklar, saýaly agaçlar kärhanany has-da juwan görkezýär. Açyk sport toplumy sagdyn durmuş ýörelgesiniň bu ýerde-de rowaç tapýandygyndan habar berýär.

— Kärhanamyzda sementiň dürli görnüşini öndürmek üçin gerekli çig mallaryň 90 göterimden gowragynyň ata Watanymyzyň hut öz çäklerinde ýeterlikdigi guwandyryjydyr. Ähli işlerimiz işine ökde hünärmenlerimiz tarapyndan başarjaňlyk bilen dolandyrylýar. Zähmet çekýän 900-den gowrak hünärmeniň ortaça ýaşy 35-den geçenok. Olaryň hünär başarnyklary yzygiderli ýokarlandyrylýar. Iş orunlarynyň her birinde tehniki howpsuzlyk we zähmet düzgünleriniň pugta berjaý edilmegi esasy şert bolup durýar. Zawodda zähmet çekýänler ýörite buýurmalar esasynda tikilen iş egin-eşikleri bilen hem birkemsiz üpjün edilýär. Şeýle ýokary kuwwatly kärhanada gelin-gyzlarymyzyň hem 180-den gowragy göreldeli zähmet çekýär. Işçileriň, inžener-tehniki işgärleriň we olaryň maşgala agzalarynyň ýurdumyzyň sagaldyş-dynç alyş merkezlerinde, şypahanalarda bolup, saglygyny berkitmeklerine we sapaly dynç almaklaryna-da ýakyndan hemaýat berýäris — diýip, zawodyň tehniki howpsuzlyk bölüminiň başlygy Ýunus Geldiýew aýdýar.

«Balkan» sement kärhanasynda geçen ýylda 908 müň tonnadan gowrak ýokary hilli sement öndürildi. 170 million manatlyga derek 179,3 million manatlyga golaý iş ýerine ýetirildi. Gazanylan netijeler bu ýyl has-da berkidilýär. Diňe ýanwar aýynda 65 müň tonna sement öndürmegiň meýilnamasy 118,4 göterim, taýýar önümi ýerleşdirmegiň tabşyrygy 134 göterim amal edildi. Geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, ýanwarda önümçiligiň ösüş depgininiň 161 göterime golaý ýokarlandyrylandygyny nygtamak gerek.

Gysga wagtda milli ykdysadyýetiň üstünlikli işleýän kärhanalarynyň hatarynda özüne mynasyp orun tapmagy başaran zawodda taýýar önümler görnüşleri boýunça haltalara gaplanylyp, ýörite awtoulaglara we wagonlara ürgün görnüşinde guýulýar hem-de ýurdumyzda alnyp barylýan gurluşyklara gündelik ugradylýar. Ýokary hilli sementiň Arkadag şäherinde we paýtagtymyzda alnyp barylýan gurluşyklarda-da giňden ulanylýandygy hünärmenleri örän buýsandyrýar. Kärhananyň önümçilik düzümlerindäki zähmet joşguny bu ýerde şu ýyl jemi 910 müň tonna sement öndürmek baradaky meýilnamanyň artygy bilen berjaý ediljekdigine ynam döredýär.

Hojaberdi BAÝRAMOW.

«Türkmenistan». Surata düşüren Andreý PAKULOW.

Ministrler Kabinetiniň şu ýylyň ýanwar-fewral aýlarynyň jemlerine bagyşlanyp geçirilen mejlisinde ykdysadyýetiň ähli pudaklarynda ykdysady ösüşiň gazanylandygy bellenildi. Şu ýylyň ilkinji iki aýynda jemi içerki önümiň ösüş depgininiň 6,3 göterim derejede saklanmagy hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda maksatnamalaýyn esasda amala aşyrylýan ykdysady syýasatyň oňyn netijesidir. Ykdysady strategiýanyň esasy aýratynlygy ýurduň önümçilik kuwwatyny artdyrmagyň hasabyna milli ykdysadyýeti yzygiderli pugtalandyrmakdan ybaratdyr. Şunda diwersifikasiýa möhüm üns berilmegi, oýlanyşykly durmuş syýasatynyň alnyp barylmagy makroykdysady görkezijileriň ýokary derejesiniň üpjün edilmegine ýardam berýän şertlerdir.

Geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, jemi öndürilen önüm 7,9 göterime deň boldy. Bu makroykdysady görkeziji ýurdumyzda diwersifikasiýa syýasatynyň oýlanyşykly alnyp barylýandygyny aýdyň görkezýär. Ykdysady strategiýada diwersifikasiýa syýasaty dünýä ykdysadyýetiniň ösüşiniň häzirki çylşyrymly şertlerinde ýurduň bäsdeşlige ukyplylygyny ýokarlandyrmagyň we uzak geljekde onuň ösüşe ukyplylygyny üpjün etmegiň netijeli ugry hökmünde kesgitlenildi. Häzirki döwürde bu ugur ýurdy ösdürmegiň uzak möhletleýin maksatnamalarynda mynasyp orun eýeleýär. «Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: Türkmenistany 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasy» hem ýurdumyzyň ykdysady kuwwatyny pugtalandyrmaga gönükdirilendir.

Häzirki döwürde Türkmenistan uzak möhletleýin we durnukly ykdysady ösüşi üpjün etmek üçin diwersifikasiýa syýasatyny oýlanyşykly durmuşa geçirýän döwletleriň biri bolup, ol birnäçe ugurda amala aşyrylýar. Hususan-da, gaýtadan işleýän senagaty we hyzmatlar bazaryny ösdürmegiň hasabyna ykdysadyýetiň diwersifisirlenen ösüşini gazanmak ileri tutulýan ugur bolup durýar. Şunda milli ykdysadyýetiň ýangyç-energetika pudagyna garaşlylygyny azaltmagyň ygtybarly ýoly hökmünde telekeçilik ulgamynyň ösdürilmegine aýratyn ähmiýet berilýär. Hasabat döwründe senagatda ösüş depgininiň 5,6 göterim derejede saklanmagy milli ykdysadyýetiň köpugurly ösdürilýändiginiň aýdyň güwäsidir. Bu görkezijiniň söwdada 8,1 göterime, ulag we aragatnaşykda 6,6 göterime, oba hojalygynda 3,9 göterime deň bolmagy ykdysadyýetiň ähli pudaklarynda ýokary netijeliligiň gazanylýandygyna şaýatlyk edýär.

Hökümet mejlisinde bölek-satuw haryt dolanyşygynyň, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 10,5 göterim, daşary söwda dolanyşygynyň 1,1 göterim ýokarlanandygy bellenildi. Şunda bölek-satuw haryt dolanyşygy ilatyň pul girdejilerini harytlara çalyşmak arkaly, ýüze çykýan ykdysady gatnaşyklary aňlatmak bilen, satylan harytlaryň umumy mukdaryny görkezýän bolsa, onda daşary söwda dolanyşygy ýurda getirilýän we beýleki ýurtlara iberilýän harytlaryň mukdaryny häsiýetlendirýär. Umuman aýdylanda, soňky görkeziji dünýä ykdysadyýetinde ýurduň tutýan ornundan habar berýär.

Dünýä ykdysadyýetiniň depginli ösýän häzirki şertlerinde döwlet syýasatynda daşary söwda ulgamynyň ösdürilmegine aýratyn üns berilmegi, ilkinji nobatda, onuň ösüşiniň esasy makroykdysady görkezijilerine özüniň uly täsirini ýetirýändigi bilen baglanyşyklydyr. Mysal üçin, eksport edilýän önümleriň möçberiniň artmagy diňe bir ýurda altyn pul akymlarynyň gelmegini üpjün etmek bilen çäklenmän, eýsem, türkmen önümleriniň daşarky bazarlara çykarylmagy ýerli öndürijilerimiz tarapyndan bäsdeşlige ukyply önümleriň has-da köp öndürilmegini höweslendirýär. Netijede, jemi içerki önümiň, şol sanda ýokary hillisiniň möçberi artýar. Mundan başga-da, söwda gatnaşyklarynyň oňyn netijeleri, öz gezeginde, önümçiligiň yzygiderli döwrebaplaşdyrylmagynda, işgärleriň hünär başarnygynyň ýokarlanmagynda, täze iş orunlarynyň döredilmeginde öz aýdyň beýanyny tapýar. Bu aýratynlyklar daşary söwda ulgamynyň netijeli guralan, işiň oýlanyşykly ýola goýlan ýagdaýynda ýurduň ykdysady we durmuş taýdan ösüşine oňyn täsirini ýetirýändiginiň aýdyň subutnamasydyr.

Daşary söwda gatnaşyklaryny täze derejä çykarmak üçin, ilkinji nobatda, ýurtda öndürilýän harytlaryň köpgörnüşliligini we hiliniň ýokarylygyny üpjün etmek zerur bolup durýar. Munuň üçin milli ykdysadyýete maýa goýumlaryň köp möçberde çekilmegi, şeýle-de türkmen işewürleriniň eksporta gönükdirilen we importyň ornuny tutýan önümleri öndürmäge çalyşmagy täze mümkinçilikleri açýar. Milli ykdysadyýetiň durnukly ösüşini üpjün etmekde eksport bilen birlikde, importy çalyşýan syýasaty oýlanyşykly alyp barmak ygtybarly ýollaryň biri bolup durýar. Bu syýasatyň ykdysady, jemgyýetçilik-durmuş we strategik netijeliliginiň ýokary bolmagy ýurtlary özüne çekiji edýär. Onuň ykdysady ähmiýeti ýurduň içindäki çig mallaryň, zähmet gorlarynyň we maliýe serişdeleriniň netijeli ulanylmagynda, önümçilik kuwwatyny ösdürmegiň esasynda barha artýan islegleri kanagatlandyrmakda öz beýanyny tapýar. Hususan-da, importyň ornuny tutýan syýasatyň ýurtda maýa goýum syýasatynyň has-da işjeňleşmegine itergi berýändigi aýratyn bellärliklidir. Mejlisde habar berlişi ýaly, ýanwar-fewral aýlarynda maliýeleşdirmegiň ähli çeşmeleriniň hasabyna özleşdirilen düýpli maýa goýumlaryň möçberiniň, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 24,6 göterim artmagy munuň şeýledigini aňryýany bilen tassyklaýar. Işjeň häsiýetli maýa goýum syýasatynyň amala aşyrylmagy netijesinde ýurdumyzda täze önümçilikleriň işe girizilmegi we bar bolanlarynyň durkunyň täzelenmegi diňe bir importyň ornuny tutýan önümleriň mukdarynyň artmagyna däl, eýsem, täze iş orunlarynyň döredilmegine, netijede, ilatyň iş bilen meşgullygynyň ösmegine, döwletiň ykdysady howpsuzlygynyň pugtalanmagyna-da ýardam berýär. Ilatyň ýaşaýyş derejesiniň gowulanmagy, ylmy-tehniki ösüşiň işjeňleşmegi we ilatyň bilime isleginiň artmagy bu syýasatyň jemgyýetçilik-durmuş ähmiýetli netijeleriniň ýokarydygyny görkezýär.

Importyň ornuny tutýan önümleriň diňe içerki bazara däl, daşarky bazarlara-da gönükdirilýändigini nazara alsak, onda önümiň bäsdeşlige ukyplylygynyň derejesiniň ýokary bolmagy möhüm şertleriň biri hasaplanýar. Munuň üçin diňe bir önümçilikleriň döredilmegi ýeterlik bolman, tutuş ykdysadyýetiň, degişli infrastrukturanyň we durmuş ulgamynyň hilini ýokarlandyrmak zerurlygy-da ýüze çykýar. Şunuň bilen baglylykda, milli önüm öndürijileri höweslendirmek çäreleriniň we goldaw bermegiň dürli mehanizmleriniň işlenip taýýarlanylmagy hem-de durmuşa ornaşdyrylmagy bu syýasatyň üstünlikli durmuşa geçirilmegine ýardam berýär. Häzirki döwürde bu ugurda döwlet tarapyndan amala aşyrylýan saldamly işler eksporta gönükdirilen we importyň ornuny tutýan önümçilikleriň geriminiň giňemegine, netijede, ykdysady kuwwatyň mundan beýläk-de pugtalanmagyna oňyn täsirini ýetirýär.

Maýagözel BABAÝEWA,

Türkmenistanyň Zähmet we ilaty durmuş taýdan goramak ministrliginiň Zähmet gory we iş üpjünçilik müdirliginiň baş hünärmeni, ykdysady ylymlaryň kandidaty.

Hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda üstünlikli alnyp barylýan öňdengörüjilikli ykdysady syýasat ýurdumyzy innowasiýa taýdan ösdürmäge, senagat kuwwatyny pugtalandyrmaga we onuň pudaklaýyn düzümini giňeltmäge gönükdirilendigi bilen tapawutlanýar. 9-njy fewralda geçirilen Ministrler Kabinetiniň giňişleýin mejlisinde habar berlişi ýaly, geçen ýyl toplumlaýyn çäreleriň netijesinde, ýurdumyzyň ulag we aragatnaşyk ulgamynda 8,4 göterim ösüş gazanyldy. Bu ösüşiň «Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy» ýylynda hem dowam etdirilýändigi ýurdumyzda ulag-kommunikasiýa pudagynda döwrebap özgertmeleriň yzygiderli durmuşa geçirilýändiginiň aýdyň güwäsidir.

«Türkmenistany 2024-nji ýylda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň we maýa goýum Maksatnamasy» esasynda alnyp baryljak giň gerimli işler, amala aşyryljak özgertmeler, ilkinji nobatda, halkymyzyň ýaşaýyş derejesini has-da gowulandyrmaga gönükdirilendir. Şu babatda 22-nji fewralda Gahryman Arkadagymyzyň başlyklygynda geçirilen Halk Maslahatynyň Prezidiumynyň mejlisi taryhy ähmiýete eýe boldy. Onuň dowamynda seredilen meseleleriň hatarynda ýurdumyzyň ulag-kommunikasiýa toplumyny yzygiderli döwrebaplaşdyrmak, ösdürmek meselesine-de aýratyn üns çekildi. Ykdysadyýetiň pudaklaryna sanly tehnologiýalary ornaşdyrmak we şonuň netijesinde ösüşi tizleşdirmek, ilata edilýän hyzmatlaryň hilini ýokarlandyrmak we görnüşlerini artdyrmak boýunça işler hem şu ýylda göz öňünde tutulýan çäreleriň hatarynda görkezildi.

Soňky ýyllarda Türkmenistanyň intellektual eýeçilik ugrunda halkara ulgama goşulyşmagy boýunça uly işler ýerine ýetirildi. Geljekde adam maýasyny ösdürmek, onuň intellektual derejesini ýokarlandyrmak ugrunda degişli işleri geçirmek esasy strategik wezipe hasaplanýar. Munuň üçin maglumat-aragatnaşyk, şol sanda internet ulgamynyň hyzmatlarynyň hilini, elýeterliligini ösen döwletleriň derejesine ýetirmek, adam maýasyny we onuň intellektual derejesini ösüşiň öňde goýlan maksatlaryna laýyk getirmegi has-da kämilleşdirmek boýunça döwrebap çäreler dowam etdiriler. Bu ugurdaky işler pudagyň dürli düzümlerinde zähmet çekjek hünärmenleriň kämil bilim almagy bilen gönüden-göni baglydyr. Şunda ýurdumyzda ýaşlaryň döwrebap bilim almagynda, saýlan hünärleri boýunça ukyp-başarnyklaryny artdyrmagynda, ylmy-döredijilik işlerine höweslenmeginde, dünýägaraýşynyň giňelmeginde hem-de özlerini kämilleşdirmeginde, bedenterbiýe we sport bilen meşgullanmagynda hemmetaraplaýyn goldaw bermek ýaly wezipeleriň taryhy mejlisde has-da örboýuna galmagy guwandyryjy ýagdaýdyr.

Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň nygtaýşy ýaly, sanly bilim ulgamyna doly geçmek milli ykdysadyýetimize ornaşdyrylýan innowasiýalaryň geriminiň has giňelmegine oňyn täsirini ýetirýär. Çünki geljekde ýurdumyzy syýasy-ykdysady, medeni, saglygy goraýyş, bilim we beýleki pudaklar babatda ösüşlere alyp gitjek ýaş hünärmenlerimiziň dünýäniň tehnologik ösüşleriniň iň täze gazananlaryndan baş çykarýan adamlar bolup ýetişmegi möhümdir. Bu babatda Milli Liderimiziň we hormatly Prezidentimiziň öňde goýan wezipelerini durmuşa geçirmekde, ýurdumyzyň ulag we aragatnaşyk düzümlerinde zähmet çekjek ýokary bilimli hünärmenleri taýýarlamakda ukyp-başarnygymyzy, yhlasymyzy gaýgyrmarys.

Jahan ANNAORAZOWA,

Türkmenistanyň Telekommunikasiýalar we informatika institutynyň mugallymy.

Türkmenistanyň Prezidenti Serdar Berdimuhamedow:
— Ata Watanymyzy mundan beýläk-de gülledip ösdürmek biziň baş maksadymyzdyr.

Gahryman Arkadagymyzyň, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň taýsyz tagallalary bilen ylym-bilim ulgamy häzirki wagtda dünýä derejesine çykaryldy. Munuň özi, ilkinji nobatda, halkara derejeli bilim ojaklarynyň döredilmegi, döwrebap enjamlar bilen üpjün edilen ýokary okuw mekdepleriniň we beýleki okuw-terbiýeçilik edaralarynyň täze binalarynyň gurulmagy, olaryň işine iň täze maglumat-kommunikasiýa tehnologiýalarynyň ornaşdyrylmagy, halkara derejeli ýokary okuw mekdepleriniň döredilmegi bilen pugta baglydyr.

Bilim ulgamyndaky işleriň toplumlaýyn ösdürilmegi, dünýä we milli tejribäniň giňden peýdalanylmagy bu ugurda möhüm wezipeleriň çözgüdini, uly öňegidişlikleriň gazanylmagyny şertlendirdi. Şunda bilim ulgamynyň hemmetaraplaýyn ösdürilmegi hem-de maddy-enjamlaýyn binýadynyň berkidilmegi, ulgamyň hil taýdan täze derejä çykarylmagy türkmen halkynyň Milli Lideri tarapyndan başy başlanan, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň üstünlikli dowam etdirýän döwlet syýasatynyň ileri tutulýan möhüm ugrudyr. Geçen «Arkadag Serdarly bagtyýar ýaşlar ýylynda» ýurdumyzda orta mekdepleriň hem-de çagalar baglarynyň 40-a golaýynyň, şol sanda Ahal welaýatynda 11 sany bilim edarasynyň we beýleki ýokary okuw mekdepleriniň täze binalarynyň gurluşygyna badalga berildi.

Elbetde, munuň özi milli ykdysadyýetimiziň dürli pudaklary üçin ýokary hünärli işgärleriň kemala gelmegine gönükdirilen ýokary bilim ulgamynyň kämilleşdirilmegine aýratyn ähmiýet berilýändiginiň nobatdaky subutnamasydyr. Halkara hyzmatdaşlygyň çäklerinde ÝUNESKO-nyň işleri barada Türkmenistanyň milli toparynyň we ýokary okuw mekdepleriniň bilelikde gatnaşmagynda ýurdumyzyň bilim ojaklarynda «Parahatçylygyň dilleri», «Parahatçylygyň medeniýeti» we «Durnukly ösüş üçin ekologiýa bilimi» atly ÝUNESKO klublarynyň, şeýle hem ýokary okuw mekdeplerimizde ÝUNESKO kafedralarynyň döredilmegi bu ugurda uly öňegidişlikleriň gazanylmagyny şertlendirdi. Ýurdumyzyň we birnäçe daşary ýurtlaryň bilim edaralarynyň arasynda okuw maslahatlaryny, okuw-usulyýet sapaklaryny, leksiýalary we beýleki bilelikdäki çäreleri guramak asylly däbe öwrüldi. Ýokary we orta hünär bilim edaralarynda elektron bilim portallary işe girizilip, olarda elektron okuw-usuly maglumatlar, sapaklaryň wideoýazgylary, testleri we synaglary geçirmek üçin ulgamlary, gatnaşyk žurnallary, hasap-synaglaryň žurnallary ornaşdyryldy.

Gahryman Arkadagymyzyň, hormatly Prezidentimiziň taýsyz tagallalary bilen sanlyja ýylyň içinde halk hojalygynyň ähli pudaklarynyň durnukly ösüşini üpjün edýän şertler emele getirildi, ylym-bilim ulgamy kämil derejä ýetirildi, ýangyç-energetika we beýleki birnäçe ulgamlaryň işleri dünýä derejesine çykaryldy. Bu döwürde ýurdumyzda döwlet durmuşynyň ähli ulgamlarynyň ösüşini öz içine alýan giň möçberli maksatnamalaryň ençemesi kabul edilip, olar üstünlikli berjaý edilýär. Şeýlelikde, ýurdumyzyň ykdysady kuwwaty yzygiderli ýokarlandy, halk hojalygynyň ähli ulgamlarynda durnukly ösüş depginleri gazanyldy, halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş şertleri barha ýokarlandyryldy.

Häzirki wagtda dünýäde bazar gatnaşyklarynyň çylşyrymlaşýan we ösýän döwründe öňde durýan wezipeleri anyk kesgitläp, üstünlikli berjaý etmek ykdysadyýetiň ösüşinde ilkinji zerurlyklaryň hatarynda durýar. Golaýda türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň başlyklygynda Maslahatlar merkezinde Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Prezidiumynyň mejlisi geçirildi. «Türkmenistany 2024-nji ýylda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň we maýa goýum Maksatnamasyny» üstünlikli durmuşa geçirmek boýunça gaýragoýulmasyz wezipeler mejlisiň esasy meselesi boldy. Mejlisde ýurdumyzyň ösüşindäki öňde durýan wezipeler, gazanylan ykdysady netijeler barada hem giňişleýin durlup geçildi.

Mejlisde Gahryman Arkadagymyz: «Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe ýurdumyzyň ykdysady kuwwaty barha artýar. Dünýäde bolup geçen ykdysady çökgünliklere garamazdan, jemi içerki önümiň ösüş depgini durnukly saklandy. 2009-njy ýyldan bäri ortaça 6 göterimden ýokary ösüş emele geldi. Soňky 15 ýylyň dowamynda jemi içerki önümiň möçberi 3,7 esse artdy» diýip belledi. Gahryman Arkadagymyzyň nygtaýşy ýaly, geçen ýyllar bilen deňeşdirilende, 2023-nji ýylda öndürilen senagat önümleriniň möçberi 3 esseden gowrak köpeldi. Bölek satuw haryt dolanyşygynyň möçberi 2008-nji ýylda 16 million manat bolan bolsa, 2023-nji ýylda bu görkeziji 8,5 esse artyp, 140 million manada barabar boldy.

Hormatly Prezidentimiz ýurduň ykdysadyýetiniň durnukly ösüşini üpjün etmek üçin ähli çäreleri görmegi, halk hojalygynyň ähli ulgamlarynda, şol sanda ýangyç-energetika pudagynda giň möçberli özgertmeleriň, ylmyň we tehnikanyň iň soňky gazananlarynyň ornaşdyrylmagyna degişli ýolbaşçylaryň ünsüni çekýär. Golaýda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň geçen ýylyň jemlerine bagyşlanylyp geçiren Ministrler Kabinetiniň giňişleýin mejlisinde hem bular babatda aýratyn bellenilip geçildi. Mejlisde berlen maglumatlardan mälim bolşy ýaly, geçen ýyl energetika ministrligi tarapyndan önümleri öndürmegiň, işleri ýerine ýetirmegiň meýilnamasy 113,3 göterim berjaý edildi. Elektrik energiýasyny öndürmegiň ösüş depgini 101,9 göterime barabar boldy. Döwlet Baştutanymyz mejlisde ýurdumyzyň energetika syýasatyna laýyklykda, içerki sarp edijileri elektrik energiýasy bilen üpjün etmek üçin elektrik energiýasynyň öndürilişini artdyrmak, täze elektrik stansiýalaryny gurmak, paýlaýjy ulgamlaryň tehniki ýagdaýlaryny gowulandyrmak, hereket edýän bitewi energiýa ulgamyny halkalaýyn birleşdirmek boýunça işleri dowam etdirmegiň zerurdygyna degişli ýolbaşçylaryň ünsüni çekdi. Ýurdumyzyň Ahal, Balkan, Daşoguz we Lebap welaýatlarynda ýerleşýän döwlet elektrik stansiýalarynyň gaz turbina desgalaryny utgaşykly dolanyşyga geçirmek işlerini netijeli alyp barmak, «ýaşyl» energetikany ösdürip, Gün elektrik stansiýalaryny gurmak işlerini netijeli dowam etdirmegi tabşyrdy. Halk hojalygynyň ähli pudaklarynyň ösdürilmegi, şeýle hem ýangyç-energetika gorlarynyň netijeli peýdalanylmagy, ýagny önümçilige aýratyn depgin berilmegi ýurtda daşary söwdanyň, döwletara ykdysady hyzmatdaşlygyň gerimini has-da giňeltmäge uly mümkinçilikleri döredýär.

Berkarar Diýarymyz hormatly Prezidentimiziň döwlet syýasatynyň netijesinde özüniň baý energiýa serişdelerini parahatçylygyň, abadançylygyň we ählumumy ösüşiň, energiýa howpsuzlygyň hatyrasyna ulanmak bilen, olaryň dünýä bazarlaryna ygtybarly ýetirilmegi halkara hyzmatdaşlygyny has-da işjeňleşdirýär. Bu gün türkmen topragy hereket hem-de bereket çeşmesine öwrüldi. Gurmak, döretmek, ösdürmek rysgal-bereketden, belent mertebeden nyşan. Halkymyzyň Gahryman Arkadagymyzyň, Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň amala aşyrýan beýik işlerine buýsanjy we guwanjy çäksizdir. Türkmenistan ykdysady we ruhy-medeni taýdan uly kuwwata eýe bolmak bilen, durnukly ösýän ýurtlaryň hataryndaky ornuny has-da pugtalandyrdy.

Berkarar Diýarymyz ilatyň ýaşaýşynyň hilini we derejesini özgerdýän, ösdürýän uly özgertmeleriň ýurduna öwrüldi. Welaýatlarda we paýtagtymyzda köpsanly döwrebap fabrikler we zawodlar, iri önümçilikler, ýaşaýyş jaýlary, durmuş maksatly binalar köpelýär, bular kuwwatly ösýän senagat düzümine hem sazlaşykly goşulýar. Ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň her bir pudagy döwrebaplaşdyrylyp, tehniki taýdan täzeden üpjün edilýär, innowasion tehnologiýalar ornaşdyrylýar.

Häzirki wagtda ýurdumyzyň ähli künjegi täzeden gurulýar. Ýurdumyzda gurulýan il-ýurt bähbitli, sebit ähmiýetli ägirt uly desgalary, döwrebap ýollary, ýaşaýyş we durmuş maksatly binalary, zawoddyr fabrikleri göreniňde, ýaşaýşa we bagtyýar durmuşa, ata Watanyň beýik ösüşlerine bolan buýsanjyň artýar. Ýurdumyzyň ösüşleri, eşretli durmuşa gönükdirilen belent maksatlar halkymyzda bu bitirilýän beýik işlere goşant goşmaga bolan hyjuwy, höwesi artdyrdy.

Goý, berkarar Diýarymyzy dünýäniň ösen döwletleriniň hataryna çykarýan, mähriban halkymyzy gurmagyň röwşen ýoly bilen öňe alyp barýan Gahryman Arkadagymyzyň, Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň janlary sag, ömürleri uzak bolsun!

Serdar NAZAROW,

Türkmenistanyň Döwlet energetika institutynyň rektory, tehniki ylymlaryň kandidaty.

Häzirki wagtda welaýatyň dürli künjeklerinde bina edilýän köp gatly ýaşaýyş jaýlarynyň, önümçilik we durmuş maksatly desgalaryň gurluşyk işlerinde Daşoguz welaýat häkimliginiň Gurluşyk önümleri kärhanasynda öndürilýän keramzit, bişen kerpiç, beton gurnawlary hem-de beýleki ýerli önümler ulanylýar. Munuň özi gurluşyk işleriniň bökdençsiz alnyp barylmagyna, goýberilýän maýa goýum serişdeleriniň tygşytlanylmagyna, iň esasysy-da, işiň netijeliligini ýokarlandyrmaga mümkinçilik berýär. Işleriň Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwrüniň ösen talaplaryna laýyk guralmagy, kämil tehnologiýalar ornaşdyrylan bölümleriň işe başlamagy netijesinde, kärhananyň önümçilik kuwwaty ep-esli ýokarlandy. Gurluşyk önümleri kärhanasy boýunça «Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy» ýylynyň ilkinji iki aýynda 1,5 müň kub metr beton gurnawlary, 200 müňden gowrak bişen kerpiç, 600 kub metre golaý keramzit taýýarlanyp, gurluşyk meýdançalaryna ugradyldy. Kärhananyň degişli döwrüň içinde öz güýjüne ýerine ýetiren gurluşyk-gurnama işleri pul mukdarynda ýarym million manatlyga golaý bolup, geçen ýyl bilen deňeşdirilende, ösüş depgininiň ýokarlanandygyny duýmak bolýar.

Amanmyrat SAPAROW.

Häzirki ajaýyp döwrümiziň «Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy» ýyly öz üstünlikleri, ýetýän belent sepgitleri bilen biziň her birimizi guwandyrýar. Çünki ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň ösüşini ýokarlandyrmaga gönükdirilen maksatlaýyn işler has-da rowaçlydyr. Mälim bolşy ýaly, hormatly Prezidentimiz «Türkmenistany 2024-nji ýylda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň we maýa goýum Maksatnamasyny» tassyklamak baradaky Karara gol çekdi. 2024-nji ýylda ýurdumyzyň durmuş-ykdysady taýdan durnukly ösüşini üpjün etmäge gönükdirilen Maksatnamanyň amala aşyrylmagy pudaklaryň we sebitleriň kuwwatyny berkitmäge, ilatymyzyň iş üpjünçiligini we ýaşaýyş-durmuş derejesini has-da gowulandyrmaga hem-de beýleki ösüş maksatnamalarynyň netijeli durmuşa geçirilmegine ýardam berer. Şonuň ýaly-da, ýurdumyzda üstünlikli durmuşa geçirilýän, ýokary netijeli durmuş ugruna gönükdirilen ykdysady syýasat türkmen döwletiniň ösüşlerini, ilatyň ýaşaýyş-durmuş derejesini täze derejä çykarmaga mümkinçilik berýär.

Bu döwletli Maksatnama şu ýylda döwlet dolandyryş ulgamynyň kämil gurallary arkaly durmuş-ykdysady syýasatyň durnukly ösüşini üpjün etmäge, önümçiligiň ähli ulgamlarynda öňdebaryjy innowasion tehnologiýalary giňden ornaşdyrmaga, milli, halkara we sebitara maýa goýum maksatnamalaryny netijeli durmuşa geçirmäge şertleri döreder. Şeýle hem ýurdumyzyň haryt öndürijileriniň bäsdeşlige ukyplylygyny ýokarlandyrmaga, ähli ulgamlarda sanly ykdysadyýeti giňden ornaşdyrmaga, ilatyň durmuş taýdan goraglylygyny has-da berkitmäge we hal-ýagdaýyny mundan beýläk-de ýokarlandyrmaga, raýatlaryň abadan, bagtyýar ýaşaýşyny üpjün etmäge mümkinçilik berer.

Türkmen halkynyň Milli Lideri Gahryman Arkadagymyzyň başlyklygynda geçirilen Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Prezidiumynyň mejlisinde Watanymyzy durmuş-ykdysady taýdan mundan beýläk-de okgunly ösdürmegiň we şu ýyl üçin göz öňünde tutulan işleri üstünlikli durmuşa geçirmegiň ýollary ara alnyp maslahatlaşyldy we möhüm wezipeler öňde goýuldy. Şol wezipeleriň üstünlikli berjaý edilmegi halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesini has-da ýokarlandyrmakda, bu ugurda sebitara ýaýbaňlandyrylan özgertmeleriň netijeliligini artdyrmakda juda ähmiýetlidir. Şunda amala aşyrylýan işjeň maýa goýum syýasaty senagat we medeni maksatly desgalaryň — köp sanly kärhanalaryň, zawod-fabrikleriň, ýaşaýyş jaýlarynyň, obalaryň we şäherleriň gurulmagyna ýardam eder. Durmuş ulgamyny ösdürmäge uly möçberli serişdeleriň gönükdirilmegi bolsa halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesiniň has-da ýokarlandyrylmagyny üpjün eder.

Hormatly Prezidentimiziň belent maksatly başlangyçlary beýik işler bilen rowaçlanýar. Şeýle rowaçly işler bolsa her birimizi tutanýerli işlemäge, üstünlikleri gazanmaga ruhlandyrýar. Ýurdumyzy beýik ösüşlere alyp barýan Gahryman Arkadagymyzyň hem-de Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň janlary sag bolsun, il-ýurt bähbitli işleri rowaçlyklara beslensin!

Hudaýguly JUMAÝEW,

Saparmyrat Türkmenbaşy etrap bilim bölüminiň müdiri.

16-njy fewralda sanly ulgam arkaly geçirilen Ministrler Kabinetiniň nobatdaky mejlisinde milli ykdysadyýetimiziň pudaklary tarapyndan şu ýylyň ýanwarynda alnyp barlan işleriň jemleri jemlenildi, şeýle hem döwlet durmuşynyň käbir möhüm meselelerine garaldy.

Mejlisde ýurdumyzyň parlamenti, ykdysadyýetiň aýry-aýry pudaklary, medeniýet, ylym-bilim, saglygy goraýyş we sport ulgamlary, daşary syýasat edarasy tarapyndan 2024-nji ýylyň ilkinji aýynda ýerine ýetirilen işler barada degişli ýolbaşçylaryň hasabatlary diňlenildi. Bellenilişi ýaly, toplumlaýyn çäreleriň üstünlikli durmuşa geçirilmegi netijesinde, jemi içerki önümiň durnukly ösüşi üpjün edilip, ol 6,3 göterim artdy. 2023-nji ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende jemi öndürilen önüm

8,2 göterim köpeldi. Geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, şu ýylyň ilkinji aýynda bölek satuw haryt dolanyşygynyň möçberi 10,6 göterim ýokarlandy. Döwlet býujetiniň girdeji böleginiň meýilnamasy 104,8 göterim, çykdajy böleginiň meýilnamasy 97,1 göterim ýerine ýetirildi. Ýurdumyzyň iri we orta kärhanalarynda ortaça aýlyk zähmet haky, 2023-nji ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende,

10 göterim ýokarlandy. Zähmet haklary, pensiýalar, döwlet kömek pullary we talyp haklary öz wagtynda maliýeleşdirildi. Şunda hormatly Prezidentimiz ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynda 2024-nji ýyl üçin bellenen wezipeleri üstünlikli durmuşa geçirmek üçin degişli işleri alyp barmagyň möhümdigine ünsi çekip, jemi içerki önümiň ösüş depginini durnukly saklamak, pudaklary sazlaşykly ösdürmek boýunça zerur çäreleri görmegi dowam etdirmegiň wajypdygyny nygtady.

Şeýle-de gurluşyk we senagat toplumynyň kärhanalarynyň doly kuwwatynda işledilmegini gazanmak, ilaty hem-de kärhanalary elektrik energiýasy bilen durnukly üpjün etmek üçin zerur çäreleri görmek, eksport edilýän harytlaryň möçberini artdyrmak, täze ýollary gurmak we ulanylýanlarynyň durkuny täzelemek, şu ýyl açylyp ulanmaga berilmegi göz öňünde tutulýan iri önümçilik, durmuş maksatly binalaryň hem-de desgalaryň gurluşygynyň bellenen möhletlerde ýokary hilli tamamlanmagyna berk gözegçilik etmek möhüm wezipeleriň hatarynda kesgitlenildi. Şunuň bilen birlikde, döwlet Baştutanymyz akyldar şahyrymyz Magtymguly Pyragynyň doglan gününiň 300 ýyllyk ýubileýi hem-de Änew şäheriniň 2024-nji ýylda «Türki dünýäsiniň medeni paýtagty» diýlip yglan edilmegi mynasybetli halkara derejedäki çäreleri ýokary derejede guramaga aýratyn üns bermegiň wajypdygyny belläp, anyk tabşyryklary berdi.

Hormatly Prezidentimiz mejlisiň ahyrynda ýanwar aýynyň netijeleri boýunça jemi içerki önümiň ösüş depgininiň 6,3 göterime deň bolandygyny, şeýlelikde, milli ykdysadyýetimiziň pudaklarynda durnukly ösüşiň gazanylandygyny aýtdy. Döwlet Baştutanymyzyň nygtaýşy ýaly, häzirki döwürde senagat pudaklarynda önümçiligiň möçberini artdyrmak, kuwwatlyklary netijeli ulanmak, söwda we hyzmatlar ulgamynda işleriň gerimini giňeltmek boýunça zerur işleri geçirmek wajypdyr. Döwlet býujetiniň girdejilerini we çykdajylaryny meýilleşdirilen möçberde ýerine ýetirmek babatda işleri mundan beýläk-de dowam etdirmek möhümdir. Geçen aýda maliýeleşdirmegiň ähli çeşmeleriniň hasabyna ýurdumyz boýunça özleşdirilen düýpli maýa goýumlaryň möçberi 2 milliard 545 million manat boldy. Bu bolsa, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdireniňde,

24,6 göterim köpdür. Munuň özi önümçilik kuwwatlyklaryny artdyrmaga şert döredýär. Bu işler halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini has-da gowulandyrmaga hem-de sebitlerde goşmaça iş orunlaryny döretmäge mümkinçilik berer.

Häzirki ajaýyp döwrümizde eziz Diýarymyz ösüşlere beslenýär. Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe milli ykdysadyýetimizi has-da ösdürmek, halkyň hal-ýagdaýyny mundan beýläk-de döwrebaplaşdyrmak maksady bilen, uly işler üstünlikli durmuşa geçirilýär. Şunda sanly ulgamyň aýratyn ähmiýeti bardyr. Ykdysadyýet ulgamynda innowasion ösüşiň möhüm orny bellärliklidir. Şonuň üçin hem maglumat tehnologiýalar ulgamyny has-da ösdürmek arkaly sanly ykdysadyýete aýratyn üns berilýär. Munuň özi Watanymyzyň halk hojalygynyň ähli ugurlarynda durnukly ösüşi üpjün edýär. Şunda düýpli we bähbitli ylymlary önümçilige ornaşdyrylmagynyň ähmiýeti has-da ýokary göterilýär.

Şan-şöhraty gün-günden arşa göterilýän eziz Diýarymyzda durmuşyň ähli ugurlarynda zähmet ýeňişleriniň täze belentliklerine ýetmekde döwrebap ösüş ýollarynyň saýlanyp alynmagyna aýratyn orun degişlidir. Bu ugurda önümçilik esasyň doly döwrebaplaşdyrylýandygyny, kämil önümçilik tehnologiýalarynyň ornaşdyrylýandygyny we ykdysady ösüş ýollarynyň dogry saýlanyp alynýandygyny bellemek gerek. Häzirki wagtda ykdysady özgertmelerde döwrebap senagat düzümi ösdürilýär, iň täze tehnologiýalary öndürýän kärhanalar hereket edýär. Bu bolsa innowasion tehnologiýalaryň ösüşini üpjün etmäge, bu ugruň mümkinçiliklerini doly durmuşa geçirmäge şertleri döredýär.

Hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda ýurdumyzda durnukly we ygtybarly ösüş üpjün edilýär. Innowasiýaly we bäsdeşlige ukyply ykdysadyýeti ösdürmek, sagdyn hem-de ýokary aňyýet ösüşli adam goruny kämilleşdirmäge uly maýa goýmak, raýatlaryň ýaşaýşynda ýokary ülňülere laýyk gelýän oňaýlyklary döretmek Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwrüniň esasy ugurlarynyň birine öwrüldi.

Sanly ykdysadyýeti ösdürmek, döwrebap şertleri döretmek ýaly maksatnamalaýyn işler üstünlige beslenýär. Sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň möhüm ugurlarynyň biri hökmünde bilimli hünärmenleriň kämilligi, döwrebap işleri bolup durýar. Şonuň üçin hem kämil hünärmenleriň taýýarlygyna, olaryň zehin-başarnygyna aýratyn ähmiýet berilýär. Bu ugurda hem işleriň üstünlikli alnyp barylýandygyny belläsimiz gelýär. Ýurdumyzda ýokary bilimli hünärmenleriň kemala gelýändigi, döwrebap ugurlar boýunça hünär kämilleşdiriş okuwlaryny geçýändikleri aýratyn bellenilmäge mynasypdyr. Umuman, milli ykdysadyýetimiziň ösüşinde ähli ugurlar üns merkezinde saklanylýar, döwrebap şertler döredilýär, maksatnamalaýyn işler üstünlikli ýola goýulýar. Munuň şeýledigine Türkmenistanyň dünýä ýüzündäki abraý-mertebesiniň günsaýyn beýgelýändigi, döwlet binýadynyň berkeýändigi, durmuşyň ähli ugurlarynda ösüşiň ýokary depgininiň, halkyň ýaşaýyş-durmuş derejesiniň barha ýokarlanýandygy hem aýdyň subutnamalardyr.

Gurbanly HOJAMÄMMEDOW,

Türkmenistanyň Prezidentiniň ýanyndaky Döwlet gullugy akademiýasynyň diňleýjisi.

Hökümetiň 9-njy fewralda bolup geçen giňişleýin mejlisinde milli ykdysadyýetimiziň beýleki ulgamlary bilen bir hatarda, hususy pudagy hem ösdürmegiň möhümdigine aýratyn üns çekildi. Döwlet Baştutanymyzyň nygtaýşy ýaly, häzirki wagtda döwlete dahylsyz pudak tarapyndan import edilýän harytlaryň ornuny tutýan we eksporta gönükdirilen önümleriň önümçiliginiň durnukly ösmegi hususy tarapyň işjeňliginiň ýokarlanmagy bilen hem pugta baglanyşyklydyr. Şonuň üçin hem ýurdumyzy senagat taýdan öňdebaryjy döwletleriň hataryna goşmak ugrunda maksatnamalaýyn işler, il-ýurt bähbitli taslamalar yzygiderli amala aşyrylýar.

Türkmenistanyň Prezidentiniň Karary bilen döredilen «Türkmen kaolin» açyk görnüşli paýdarlar jemgyýetiniň Balkanabat şäheriniň golaýyndaky önümhanasynda alnyp barylýan işler hem özüniň döwrebaplygy bilen tapawutlanýar. Ýeri gelende aýtsak, milli ykdysadyýetimiziň ösüş depginini ýokarlandyrmakda, importyň ýerini tutýan, daşarky bazarlarda bäsdeşlige ukyply harytlaryň önümçiligini artdyrmakda, öňdebaryjy tehnologiýalary ornaşdyrmakda, telekeçilige goldaw bermekde, bazar gatnaşyklaryny ösdürmekde amala aşyrylýan toplumlaýyn işlerde gazanylýan üstünlikler, köp babatda, ýerli gurluşyk serişdeleriniň ýeterlik derejede we dünýä hil talaplaryna laýyk öndürilişine baglydyr. Ýerli çig mallaryň netijeli ulanylmagy diňe bir ýurdumyzda däl, eýsem, daşary ýurtlarda hem uly islege eýe bolan gurluşyk serişdeleriniň dürli görnüşlerini taýýarlamaga, olary içerki we daşarky bazarlara çykarmaga giň ýol açýar.

Senagat we gurluşyk önümçiligi ministrliginiň «Balkan kän» müdirliginiň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzasy «Derýaplastik» hojalyk jemgyýeti bilen bilelikde döreden «Türkmen kaolin» açyk görnüşli paýdarlar jemgyýetiniň zähmet toparlary hem bu asylly maksadyň mynasyp dowamat tapmagyna önjeýli goşant goşýarlar. Jebel şäherçesinde ýerleşýän, häzirki zamanyň kämil enjamlarydyr tehnologiýalary bilen üpjün edilen bu önümhananyň ýyllyk kuwwatlylygy baýlaşdyrylan kaoliniň 20 müň tonnasyny taýýarlamaga deňdir.

— Islegli gurluşyk serişdeleriniň hatarynda durýan baýlaşdyrylan kaolin keramika, sanfaýans we gap-gaç önümçiliklerinde çig mal hökmünde giňden ulanylýar. Açyk görnüşli paýdarlar jemgyýetimiziň öndürýän önümi häzirki wagtda içerki bazarlaryň sarp edijilerine ugradylýar. Geçen ýyl taýýarlan önümimiziň umumy möçberi 7 müň tonna golaýlady. Biz bu netijäni işlerimizi diňe bir çalşykda alyp barmak bilen gazandyk. Öndürýän önümimizi ýakyn geljekde daşarky bazarlara çykarmak ugrunda hem anyk işler alnyp barylýar. Kärhanada oturdylan kämil enjamlardyr döwrebap tehnologiýalar işlerimizi üç çalşykda ýola goýup, taslama kuwwatlygymyza çykmaga, iş orunlarymyzy hem köpeltmäge doly mümkinçilik berýär. Ýolmämmet Ýoljanow, Amanmuhammet Nuryýew, Döwrangeldi Rozygeldiýew ýaly hünärmenlerimiz gelip gowuşýan buýurmalaryň öz wagtynda berjaý edilmeginde aýratyn yhlaslylyk görkezýärler — diýip, «Türkmen kaolin» açyk görnüşli paýdarlar jemgyýetiniň baş direktory Nepes Rozykulyýew ynamly aýdýar.

Kaolin magdany, mälim bolşy ýaly, dag jynslarynyň dargamagy netijesinde emele gelýär. Ol öz düzüminde kwarsyň, demriň we titanyň oksidleriniň dänejiklerini saklaýar. Zerur bolan çig mal serişdesi Türkmenbaşy etrabynyň Gyzylgaýa obasynyň golaýyndaky känden gazylyp alynýar. Häzirki wagtda «Derýaplastik» hojalyk jemgyýetiniň «Derýakeramika» haryt nyşanly santehniki önümleri öndürýän kärhanasy öz alyp barýan işlerinde baýlaşdyrylan kaolini giňden ulanýar. Sanfaýans, keramika önümleri bolsa häzirki wagtda ýurdumyzda we dünýä bazarynda uly islegden peýdalanýar. Şonuň ýaly-da, baýlaşdyrylan kaolin ak sementi, farfor gap-gaçlary, elektrotehniki izolýatorlary öndürmekde, kagyz, karton, rezin, kosmetika we parfýumeriýa önümlerini, boýaglary, arassaçylyk serişdelerini taýýarlamakda hem giňden peýdalanylýar.

Hormatly Prezidentimiziň halkymyz barada edýän irginsiz aladalaryna mynasyp iş bilen jogap bermegi baş wezipä öwren «Türkmen kaolin» açyk görnüşli paýdarlar jemgyýetiniň döwrebap täze önümhanasynyň 30-a golaý işçi-hünärmeni «Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy» ýylyny belent sepgitlere beslemek ugrunda gaýratly zähmet çekýär. Ýanwar aýynda 600 tonna barabar baýlaşdyrylan kaolin taýýarlap, sarp edijilere ýetirmegi başaran önümhananyň hünärmenleri halal hem netijeli zähmet çekmäge döredilen giň mümkinçilikler üçin hormatly Prezidentimize çäksiz alkyş aýdýarlar.

Hojaberdi BAÝRAMOW.

«Türkmenistan». Surata düşüren Andreý PAKULOW.

Ýurdumyzda üstünlikli durmuşa geçirilýän ykdysady strategiýa ösüşiň ylmy taýdan esaslandyrylan hem-de çuňňur oýlanyşykly meýilleşdirilen maksatnamalaryna daýanýar. Milli ykdysadyýetiň özboluşly nusgasy, ilkinji nobatda, halk hojalygynyň ösüşine täsir edýän şertleriň ählitaraplaýyn seljerilip, netijeli çäreleriň durmuşa geçirilmegini göz öňünde tutýar. Geçen ýylyň makroykdysady görkezijileri ykdysadyýetiň durnukly ösüş depgininiň saklanýandygyny, saýlanyp alnan ugruň dogrudygyny tassyklaýar.

Ykdysady strategiýanyň esasy ugurlary «Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: Türkmenistany 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasynda» we «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynda» aýdyň şöhlelenýär. Bu strategiýa halk hojalygynyň düýpli özgerdilmegini, ykdysadyýetiň diwersifikasiýalaşdyrylmagyny we sanlylaşdyrylmagyny, bazar ykdysadyýetiniň we döwlet kadalaşdyrylyşynyň netijeli sazlaşdyrylmagyny, iň täze tehnologiýalaryň we innowasiýalaryň önümçilige giňden ornaşdyrylmagyny, ýurduň dünýä hojalyk gatnaşyklaryna işjeň goşulyşmagyny, halkyň ýaşaýyş-durmuş derejesiniň yzygiderli ýokarlandyrylmagyny göz öňünde tutýar.

Häzirki wagtda dünýäde emele gelen çylşyrymly ýagdaýlara garamazdan, Türkmenistan okgunly ösüşini dowam etdirýär. 2023-nji ýylyň görkezijileri hem makroykdysady durnuklylygyň berkidilýändigine we ykdysady kuwwatyň artýandygyna, halk hojalygynyň senagatlaşma derejesiniň ýokarlanyp, bazar gatnaşyklaryna geçişiň çaltlanýandygyna, esasy pudaklarda, söwda we hyzmatlar ulgamlarynda okgunly ösüşiň üpjün edilýändigine, ähli ugurlara sanly tehnologiýalaryň işjeň ornaşdyrylýandygyna şaýatlyk edýär.

Emele gelen çylşyrymly ekologik, geosyýasy we ykdysady ýagdaýlar sebäpli, «nämälimlik döwri» diýlip atlandyrylan döwürde dünýä ykdysadyýetiniň ösüş depgininde pese gaçyşlyk ýüze çykdy. Bütindünýä bankynyň şu ýylyň ýanwar aýyndaky hasabatynda bellenilişine görä, 2023-nji ýylda dünýä ykdysadyýetiniň ösüş depgini 2,6 göterime barabar boldy. Hasabata laýyklykda, 2024-nji ýylda dünýä ykdysadyýetindäki pese gaçyşlyk bassyr üçünji ýyla uzap, ösüşiň 2,4 göterime barabar bolmagyna garaşylýar. Şol bir wagtyň özünde, Türkmenistanyň ykdysadyýeti içerki we daşarky şertlere durnuklylygyny görkezip, yzygiderli ösmegini dowam etdirýär. Ministrler Kabinetiniň 9-njy fewralda geçirilen giňişleýin mejlisinde habar berlişi ýaly, geçen ýylda ykdysadyýetiň esasy görkezijileri, 2022-nji ýyl bilen deňeşdirilende, jemi içerki önüm 6,3 göterim, jemi öndürilen önüm 7,8 göterim ýokarlandy. Ýurdumyzy 2024-nji ýylda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň we maýa goýum Maksatnamasyna laýyklykda, üstümizdäki ýylyň dowamynda jemi içerki önümiň ösüş depginini 6,3 göterim derejede saklamak maksat edinilýär. Şunuň ýaly oňyn görkezijiler ykdysady taýdan kuwwatly döwletleriň hataryna goşulýandygymyzdan nyşandyr.

Durmuşa geçirilýän netijeli işler indi birnäçe ýyl bäri jemi içerki önümiň ösüş depgininiň 6 göterimden ýokary derejede saklanmagyny üpjün edýär. Şunuň bilen baglylykda, ykdysady ösüşiň esasy hereketlendirijileriň — maýa goýumlaryň, eksportyň, içerki sarp edişiň we telekeçiligiň ösüşinde jemlenýändigini bellemek gerek. Şeýle hem tebigy baýlyklaryň gorlarynyň özleşdirilmegi, obasenagat toplumynda özgertmeleriň amala aşyrylmagy, sebit we halkara derejedäki döwrebap ulag düzümleriniň döredilmegi ykdysady ösüşe uly goşant goşýar. Nebitgaz, gurluşyk, energetika ýaly möhüm pudaklaryň täze derejä çykarylmagy Türkmenistanyň dünýä ykdysadyýetinde we halkara hyzmatdaşlyk gatnaşyklarynda eýeleýän ornunyň barha pugtalanýandygyny şertlendirýär. Derman senagaty, gämi gurluşygy, elektron senagat ýaly täze pudaklaryň işjeňleşdirilmegi, dünýä ülňülerine kybap gelýän döwrebap syýahatçylyk düzümleriniň döredilmegi diňe bir ozalky gazanylan üstünlikler bilen çäklenmän, täze sepgitlere çykmaga ýardam edýär.

Häzirki zaman tehnologiýalary bilen üpjün edilen iri senagat toplumlaryny döretmek, daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan we eksporta niýetlenen önümleriň öndürilýän möçberini artdyrmak, elektron senagaty ösdürmek boýunça döwlet maksatnamalarynyň üstünlikli durmuşa geçirilmegi täze üstünliklere ýol açýar. Ýurdumyzyň Bütindünýä Söwda Guramasyna girmegi bilen baglanyşykly çäreler, goňşy döwletler bilen serhetýaka söwda zolaklarynyň döredilmegi, täze senagat-önümçilik zolaklarynyň emele getirilmegi, telekeçiligiň ösdürilmegi döwrümiziň öňegidişlikleriniň depginini has-da artdyrar.

Ykdysadyýetde ýetilýän sepgitler durmuş ugurly taslamalary giň gerimde amala aşyrmaga, şäherleri we obalary abadanlaşdyrmaga, ähli amatlyklary özünde jemleýän ýaşaýyş jaý toplumlaryny, döwrebap söwda merkezlerini, bilim edaralaryny, saglygy goraýyş düzümlerini gurmaga mümkinçilik berýär. 2022-nji ýylda geçirilen ilat ýazuwynyň netijeleri Türkmenistanda çaga dogluşynyň derejesiniň ýokarlanýandygyny we ilatyň yzygiderli artýandygyny mälim etdi. Bu bolsa halkymyz üçin döredilýän mynasyp durmuş-ykdysady şertleriň netijesidir.

Türkmenistan ösüş-özgerişleriň ýoly bilen ynamly öňe barýar. Durmuş-ykdysady görkezijileriň ýokarlanmagy halkyň abadançylygyny üpjün etmäge gönükdirilen milli maksatnamalaryň netijeliliginiň görkezijisidir. Halkyň agzybirligi we jebisligi, döwlet Baştutanymyzyň öňdengörüjilikli we oýlanyşykly syýasaty Watanymyzyň okgunly ösüşini üpjün edýär. Öňde durýan maksatlaryň üstünlikli durmuşa geçirilmegi ildeşlerimiziň ýagty ertirlere ynamyny artdyrýar. Tebigy baýlyklaryň uly gorlaryna, döwrebap infrastruktura we kuwwatly adam maýasyna eýe bolan Türkmenistan giň gerimli özgertmeleri işjeň amala aşyryp, uzak ýyllaryň dowamynda durnukly ykdysady ösüşi üpjün etmegiň berk binýadyny döredýär.

Selimberdi HOJABERDIÝEW,

Aşgabat şäheriniň Baş maliýe we ykdysadyýet müdirliginiň başlygynyň orunbasary.

Bilşimiz ýaly, Ministrler Kabinetiniň geçen ýylyň jemlerine bagyşlanan giňişleýin mejlisinde milli ykdysadyýetimizde möhüm orun eýeleýän energetika pudagyny ösdürmek, ýurdumyzyň energetika syýasatyna laýyklykda, içerki sarp edijileri elektrik energiýasy bilen ygtybarly üpjün etmek boýunça öňde durýan möhüm wezipeler kesgitlenildi. Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň döwletli başlangyçlary esasynda, ýurdumyzda täze elektrik stansiýalaryny gurmak, paýlaýjy ulgamlaryň tehniki ýagdaýyny gowulandyrmak, sebitlerde hereket edýän bitewi energiýa ulgamyny halkalaýyn birleşdirmek babatda hem aýgytly işler dowam etdirilýär. Şunda, ýurdumyzyň beýleki sebitleri bilen birlikde, Daşoguz welaýatynda hem netijeli işler amal edilýär.

Demirgazyk welaýatyň iri senagat kärhanalarynyň biri hasaplanýan «Daşoguzenergo» önümçilik birleşiginde we onuň düzümlerinde şu ýylyň ýanwar aýy üçin göz öňünde tutulan meýilnamalar üstünlikli ýerine ýetirilip, ähli ugurlar boýunça oňat görkezijiler gazanyldy. Öz düzümine 7 sany etrap hem şäher elektrik ulgamlaryny birleşdirýän bu önümçilik birleşiginde sarp edijileriň elektrik energiýasy bilen doly derejede üpjünçiligini ýola goýmak maksadynda, elektrik ulgamlaryna tehniki hyzmat etmek, täze energetika desgalaryny gurmak, bar bolanlarynyň sazlaşykly işlemegini gazanmak babatda zerur çäreler geçirilýär. Birleşigiň hasabynda dürli kuwwatlykly transformator beketleriniň 3400-den, elektrik geçiriji ulgamlaryň bolsa 330-dan gowragy bar. Häzirki wagtda jemi 12 müň 500 kilometrden gowrak elektrik geçirijiler bolup, olaryň 12 müň 300 kilometri howa, galan bölegi hem kabel arkaly geçiriji ulgamlardyr. Birleşige degişli 50-den gowrak elektrik bekedi arkaly sebitiň ilaty, sarp edijiler gije-gündiziň dowamynda elektrik energiýasy bilen ygtybarly üpjün edilýär. Welaýatda döwrebap elektrik stansiýasynyň gurlup ulanmaga berilmegi elektrik energiýasy bilen üpjünçilik meselesiniň doly derejede çözülmegine şert döretdi. Kuwwatlylygy 254 megawatdan hem köp bolan, iki sany gaz turbinaly bu stansiýanyň öndürýän energiýasy welaýatyň sarp edijilerinden daşgary beýleki ýurtlara hem berilýär. Sebitde durmuşa geçirilýän özgertmeler bilen baglylykda, geljekde bu elektrik stansiýasynyň ýönekeý dolanyşykdan bug-gaz dolanyşygyna geçirilmegi göz öňünde tutulýar. Daşoguz welaýatyndaky döwlet elektrik stansiýasynyň gaz turbina desgasyny utgaşykly dolanyşyga geçirmek maksady bilen, köpugurly işler alnyp barylýar. «Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy» ýylynda öňde goýlan wezipeleri üstünlikli ýerine ýetirmek üçin bu ýerde täze meýilnamalar işlenip düzüldi. Bu çäreleriň amala aşyrylmagy bolsa tebigy gazy sarp etmezden, goşmaça elektrik energiýasyny öndürmäge, «ýaşyl» energetikany ösdürmek arkaly, daşky gurşawa ýetirilýän zyýanyň möçberini ep-esli azaltmaga, ekologiýa howpsuzlygyny üpjün etmäge mümkinçilik berýär. Täze taslama laýyklykda, güýjenmesi 220 kilowolt, uzynlygy hem 25 kilometre barabar bolan Daşoguz — Daşoguz döwlet elektrik stansiýasy ugry boýunça iki zynjyrly howa elektrik geçirijisini çekmek göz öňünde tutulýar. Maksatnamalaýyn işleriň amala aşyrylmagy bu döwrebap stansiýada öndürilýän elektrik energiýasynyň möçberini has-da artdyrmaga oňaýly şertleri döredýär.

Häzirki wagtda halkalaýyn energoulgamyň Balkan — Daşoguz ugry boýunça ikinji tapgyrda gurluşyk-gurnama işleri ýokary depgine eýe bolýar. Jemi uzynlygy 560 kilometre barabar iki zynjyrly ýokary woltly elektrik geçirijisiniň bu ugrunyň uly bölegi Garagum sährasyny aralap geçýär. Onuň baş maksady ýurdumyzda elektrik energiýasynyň öndürilişini köpeltmekden, ähli welaýatlaryň energiýa ulgamlaryny bitewi energetika halkasyna birleşdirmek arkaly, içerki sarp edijileri energiýa bilen üpjün etmegiň ygtybarlylygyny ýokarlandyrmakdan, ýurdumyzyň eksport mümkinçiliklerini artdyrmakdan ybarat. Bu ugurda täze satyn alnan kuwwatly gurluşyk tehnikalary, beýleki gurallar netijeli ulanylýar. Gurluşyga ýurdumyzyň telekeçileri işjeň gatnaşýarlar. Pudakda hereket edýän «Ýedi tolkun» hem-de «Altyn Tug» hususy kärhanalary bitewi ulgamyň Daşoguz ugrunda netijeli işleýärler.

Ýurdumyzyň sebitlerini halkalaýyn ulgama birleşdirýän ýokary woltly howa elektrik geçirijisiniň gurulmagy uly ähmiýete eýedir. Ýokary woltly howa elektrik geçirijisiniň gurluşygy häzirki zamanyň ekologik talaplaryna laýyklykda alnyp barylýar. Onuň ähli tebigy şertlerde bökdençsiz işlemegi üçin zerur tehniki şertler döredilýär. Şeýle geçirijileriň ýokarsyndan ýyldyrym çakmagyndan sowmaga mümkinçilik berýän ýogyn zynjyr geçirilýär. Şol zynjyrlar ulgamyň bütin ugry boýunça aragatnaşygy amala aşyrmaga hem mümkinçilik döredýär. Dört aýakly kuwwatly sütünleriň mäkäm oturdylmagyna aýratyn üns berilýär.

Hormatly Prezidentimiziň taýsyz tagallalary bilen, şeýle halkalaýyn ulgamyň gurulmagy, tutuş ýurtda bolşy ýaly, demirgazyk sebitiň ilatynyň elektrik energiýasy bilen ygtybarly üpjün edilmegini şertlendirýär. Şeýle işler goşmaça elektrik energiýasynyň öndürilmegine, welaýatyň bu senagat kärhanasynyň önümçilik kuwwatynyň artdyrylmagyna täze mümkinçilikleri açýar.

Amanmyrat SAPAROW.

«Türkmenistan».

Ministrler Kabinetiniň 9-njy fewralda geçirilen giňişleýin mejlisi hem, adatça bolşy ýaly, ýurdumyzy mundan beýläk-de durmuş-ykdysady taýdan ösdürmäge gönükdirilen täze maksatlar, wezipeler we başlangyçlar bilen tapawutlandy. Bu gezek esasy özgertmeler oba hojalygy bilen bagly boldy. Döwlet Baştutanymyzyň mejlisiň barşynda aýdyşy ýaly, oba hojalygy milli ykdysadyýetiň möhüm pudaklarynyň biri bolup durýar. Ony ösdürmek ykdysady binýady pugtalandyrmak bilen aýrylmaz baglanyşyklydyr. Döwür täze wezipeleri, önümçilik bolsa öňdebaryjy tejribeleri we iş usullaryny talap edýär.

Ekologik howpsuzlyk, bäsdeşlige ukyplylyk, eksport mümkinçilikleri — ine, häzirki wagtda ileri tutulýan islendik möhüm ykdysady ugurlaryň okgunly ösüşini üpjün edýän şertler. Ösüş senagat we önümçilik kuwwatlyklary arkaly gazanylýar. Türkmenistanyň Oba hojalyk ministrligini täzeden üýtgedip guramak barada gelnen karar oýlanyşykly çözgütdir. Bu özgertme Milli Liderimiziň başyny başlan we täze taryhy döwrümizde üstünlikli durmuşa geçirilýän Oba milli maksatnamasynyň çäklerinde önüm öndürijilere mundan beýläk-de hemmetaraplaýyn goldaw bermegi ugur edinýär.

Öňki oba hojalyk düzümi öz döwrüniň talabyny ödän hem bolsa, häzirki wagtda bu pudagy, şol sanda tutuş ykdysadyýeti strategik taýdan ösdürmek babatda täze wezipeler öňe çykýar. Şonuň üçin ýurduň ykdysady ösüşiniň meselelerine has giňişleýin çemeleşilýär. Pudaklaryň işine täzeden garalýar, düzedişler girizilýär, eger gerek bolsa, olar düýpli özgerdilýär, has-da kämilleşdirilýär. Munuň özi adaty, tebigy we kanunalaýyk ýagdaýdyr. Özgertmeler döwrüň täze şertlerine uýgunlaşmak hem-de dünýäniň joşgunly, möwçli akymynda öňegidişligi saklap galmak üçin amala aşyrylýar. Türkmenistan uzak hem aýdyň ýola düşdi. Öňde durýan maksatlar kesgitlenildi. Biz diňe şunda döräp biljek päsgelçilikleri ýeňip geçmek üçin öňünden ykjam taýýarlyk görmeli. Bilimizi berk guşamaly. Döwlet Baştutanymyzyň Oba hojalyk ministrligini üýtgedip guramak bilen bagly gol çeken Permanyna geljekde durnukly we asuda «ýüzüşi» dowam etmek üçin bellenilen zerur çäreleriň biri hökmünde garamak bolar.

Türkmenistanyň senagat taýdan ösýän ýurt bolmak bilen bir hatarda, agrar ýurtdugyny hem unutmaly däldiris. Ýer türkmen üçin hemişe ýaran, ekleýji, howandar we dost bolup geldi. Ýer türkmen üçin mukaddeslikdir, ezizdir. Ene topraga wepadarlyk duýgusy arkama-arka nesil yzarlap, şu günlere gelip ýetdi. Toprak — halkyň durmuşynyň baky hemrasy, zähmetiniň manysy, ykbalyny çözüji. Ir döwürlerden bäri zähmetsöýer we merdana pederlerimiz Burkut baba, Haýdar baba, Babadaýhan ýaly pirleri özüne ruhy medetkär edinip, bereketli toprakdan iýjek ýylgallasyny ösdürip ýetişdiripdirler, ene topragy söýgüläp, nakyllaryňdyr paýhasly sözleriň uly toplumyny miras goýupdyrlar: «Sen ýeri har etmeseň, ýer seni hor etmez», «Daýhandan hereket, ýerden bereket», «Ýeri eý gör, eklär», «Ýer aldamazam, aldatmazam», «Azapsyz ýeriň ady ýok», «Çyn baýlyk — ýer», «Dünýä gelseň, ýere in, durup giden yzyň galsyn»... Bu nakyllarda nähili uly parasat hem many bar!

Daýhan diňe erkin hereket etmäge mümkinçilik alanda, erkin ýer eýesi bolanda, özüni ýeriň hakyky eýesi hökmünde duýýar. Muny ýer we tehnika alyp, önjeýli işleýän häzirki daýhanlarymyzyň gazanýan ýokary netijeleri hem tassyklaýar. Ýere yhlasly ýapyşýan daýhanlaryň sany günsaýyn artýar. Olar ata-babalarymyzyň ajaýyp ekerançylyk däplerini mynasyp dowam etdirýär. Daýhan zähmetiniň we ekerançylygyň medeniýetiniň däpleri ählihalk däplerine öwrüldi.

Hormatly Prezidentimiziň halky bolelin durmuşda ýaşatmak, ekerançylaryň we maldarlaryň tutumlaryny ilerletmek, oba hojalygyny ýokary galdyrmak, ene topragyň rysgal-berekedini artdyrmak üçin öňe sürýän täze başlangyçlarynyň ýurdumyzyň häzirki zaman ösüşindäki oba özgertmelerinde gazanylýan tejribä gymmatly goşant bolýandygy gürrüňsizdir. Bu gün Türkmenistan azyk we beýleki zerur harytlar bilen özüni üpjün etmäge ukyply döwletdir. Käbir oba hojalyk önümlerini eksport edýän döwletleriň hataryna-da goşuldyk.

Biz öz-özümizi ekläp bilýäris. 2023-nji ýylda tutuş oba hojalyk toplumynda önümçiligiň ösüş depgini 106,8 göterime deň boldy. Bu iňňän ýokary görkezijidir. Özgertmeler geçirilýär. Ýerler paýlanylýar. Gerekli mukdarda bugdaý öndürilýär. Elewatorlar, oba hojalyk kärhanalary gurulýar. Ýöne mümkinçiliklerimiz hernäçe uly bolsa-da, ony artdyrmagyň zerurdygyny hem ýatdan çykarmaýarys. Şonuň üçin oba hojalygynda täze özgertmeleriň gerekdigi öz-özünden düşnüklidir.

Pudakda toplanan tejribeler, hususan-da, toplumy daşky gurşawyň täsirlerine uýgunlaşan usullar esasynda ösdürmekde hem-de azyk howpsuzlygyny üpjün etmekde gazanan üstünliklerimiz ählumumy Durnukly ösüş maksatlaryny amala aşyrmaga hem mynasyp goşant boldy. Munuň aňyrsynda, ozaly bilen, Gahryman Arkadagymyzyň, Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň taýsyz tagallalary bar. Bol hasyl öndürýän daýhanlaryň alyn deriniň miwesi, gaýratly zähmeti bar. Geçen ýyl Aşgabatda geçirilen «Howanyň üýtgemegi şertlerinde azyk howpsuzlygy boýunça hyzmatdaşlyk» atly halkara maslahat ýurdumyz bilen BMG-niň Azyk we oba hojalyk guramasynyň (FAO) arasynda ýola goýlan ýakyn hyzmatdaşlygyň oňyn netijesidir. Ol bu möhüm ugurda öňde duran meseleleri ara alyp maslahatlaşmak üçin işjeň we açyk meýdança boldy.

Ýurdumyzyň obasenagat toplumyny goldamak, dünýäniň meşhur kompaniýalaryndan satyn alnan oba hojalyk tehnikalarynyň hasabyna toplumyň maddy-tehniki binýadyny pugtalandyrmak barada döwlet tarapyndan amala aşyrylýan çäreler iňňän uludyr. Tehnikalar daýhanlaryň gyzyldan gymmatly wagtynyň hatda ýekeje minudyny-da ýitirmezligine uly ýardam edýär. Pagtanyň we bugdaýyň döwlet satyn alyş nyrhlarynyň ýokarlandyrylmagy daýhany ykdysady taýdan höweslendirdi. Hökümetiň giňişleýin mejlisinde gol çekilen Karara laýyklykda, 2024-nji ýylyň hasylyndan başlap, bugdaýyň bir tonnasynyň döwlet satyn alyş nyrhy 2 müň manat möçberinde, pagtanyň bir tonnasy üçin döwlet satyn alyş nyrhy (hiline we ýygym möwsümine görä) 4 müň 550 manatdan 6 müň 700 manat aralygyndaky möçberlerde bellenildi. Satylýan gallanyň we pagtanyň töleginde-de bökdençlik ýok. Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň täze çözgüdi oba adamlarynyň arasynda uly kanagatlanma döretdi. Daýhana mundan gowy goldaw bolup bilmez.

Başdaky esasy gürrüňimize dolanalyň! Türkmenistanyň Oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministrligini bölüp, onuň binýadynda Oba hojalyk ministrligini hem-de Daşky gurşawy goramak ministrligini döretmek hakyndaky Perman 2023-nji ýylyň iýulynda kabul edilipdi. Indi üýtgedip guralan Türkmenistanyň Oba hojalyk ministrligi we ondan bölünip aýrylan hem-de täze döredilen pudaklaýyn dolandyryş edaralary, ýagny «Türkmengallaönümleri» döwlet birleşigi, Azyk senagaty döwlet birleşigi, Maldarçylyk we guşçulyk senagaty döwlet birleşigi, «Türkmenpagta» döwlet konserni hem-de «Türkmenobahyzmat» döwlet birleşigi döredildi. Olar obasenagat toplumy bilen baglanyşykly ähli meseleleri çözmäge borçly edildi. Bu meseleler ownuk däl. Birleşikleriň her biri ekerançylyk, bagbançylyk, maldarçylyk, guşçulyk, azyk, agrotehnika ulgamlarynda aýry-aýrylykda netijeli döwlet dolandyryşyny üpjün etmek, şeýle hem döwrebap ykdysady, maliýe, salgyt we hukuk gurallaryny döretmek, oba ýerlerinde täze ykdysady gatnaşyklary kemala getirmek boýunça işleri alyp bararlar hem-de berk gözegçilikde saklarlar. Oba hojalyk önümleriniň öndürilişiniň möçberiniň artdyrylmagy we hiliniň gowulandyrylmagy şu wezipeleriň çalt çözülmegine bagly bolup durýar. Başgaça aýdanymyzda, islendik işiň başyna barlanda, oňa täzeçe, döredijilikli çemeleşmek gerek.

Her bir döwletiň oba özgertmeleriniň milli aýratynlyklary bolýar. Ýurdumyzda geçirilýän oba özgertmeleri hem ýerli toprak we howa şertlerine laýyk gelýär, milli ekerançylyk däplerimize daýanýar. Milli Liderimiziň bu özgertmeleriň barşynda geçiren iň wajyp çäreleriniň biri-de gadymy daýhançylyk däplerini dikeltmek, ýerden we suwdan peýdalanmagyň iň täze iş usullaryny ornaşdyrmak, şeýle hem daýhanlaryň ýeňil bolmadyk abyrsyz işinde olara maddy hem-de ruhy taýdan goldaw bermek boldy. Häzir daýhanyň ýere-de, ekine-de ideg edişi düýbünden başgaça. Olar her bir hatarda, her bir otagda, her bir suwarymda, her bir ýygymda öz maşgalasynyň, öz halkynyň rysgal-berekedini görýär. Türkmenistan boýunça däne, pagta we beýleki oba hojalyk önümlerini öndürmekde gazanylýan zähmet ýeňişleri, obalarda hususy haryt we önüm öndürijileriň döremegi, daýhanlaryň ýokary öndürijilikli zähmete yhlasynyň güýçlenmegi oýlanyşykly we uzakdangörüjilikli ykdysady syýasatyň, oba özgertmeleriniň üstünlikli durmuşa geçirilmeginiň netijesidir.

Adamzadyň tutuş taryhynyň dowamynda ýigrimiden gowrak iri oba hojalyk özgertmeleriniň bolup geçendigi aýdylýar. Olaryň her biri belli bir döwletiň içerki şertlerine laýyklykda ýüze çykan hem bolsa, özünde dürli öwüşginli aýratynlyklary jemleýändigi sebäpli, adamzadyň ösüşine goşant goşdy. Sebäbi ol özgertmeleriň tejribesi, derňewi islendik beýleki täzeligiň häsiýetini ýüze çykarmaga mümkinçilik berdi. Üýtgedilýän we özgerdilýän zatlaryň täsiri uly. Pikirimizi tassyklaýan jümle: «Oba hojalygyndaky özgertmeler ykbal çözüji özgertmelerdir». Muny Gahryman Arkadagymyz aýdypdy. Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň oba hojalyk strategiýasy bu jümle barada ýene-de bir gezek çuňňur oýlanmaga iterýär.

Oba hojalygyndaky we agrosenagatdaky özgertmeleri mundan beýläk-de üstünlikli amala aşyrmakda 2024-nji ýyl aýgytlaýjy ýyllaryň biri bolar. Özgertmeler agrotehnikany gowulandyrmak hem-de ylmyň gazananlaryny we öňdebaryjy tejribäni milli daýhançylyk däpleri bilen utgaşdyrmak arkaly amala aşyrylar. Oba adamlarynyň öz zähmetiniň netijesine gyzyklanma bildirmegi pudagy üstünlikli ösdürmegiň esasy şertleriniň biri bolup durýar. Häzir ekerançylar özleriniň ýeňil bolmadyk işine wagtynda mynasyp baha beriljekdigine ynanýarlar. Adamyň, onda-da ýer bilen günüň-gününe iş salyşýan adamyň gurluşy şeýle. Bu isleg kanagatlandyrylýar. Milli Liderimiz welaýatlara iş saparynyň barşynda daýhan hojalyklaryna aýlanyp görüp, oba adamlarynyň ýaşaýyş we durmuş şertleri, ýagdaýy bilen içgin tanyşýar, pikirlerini, haýyşlaryny diňleýär. Olary peýdaly maslahatlar bilen goldaýar.

Bu asylly däp hormatly Prezidentimiz tarapyndan dowam etdirilýär. Döwlet Baştutanymyz galla oragynyň barşyny öz gözegçiliginde saklaýar. Welaýatlarda iş saparynda bolanda, galla oragynyň guralyşy bilen jikme-jik tanyşýar, daýhanlary mähirli sözler bilen ruhlandyrýar. Mahlasy, Milli Liderimiziň, Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň oba ýerlerine barmagy zähmetkeşleriň durmuşynda ýatdan çykmajak ýakymly waka öwrülýär. Daýhanlar hormatly Prezidentimiziň obany özgertmek baradaky oýlanyşykly döwlet syýasatyny ynam we yhlas bilen durmuşa geçirmäge işjeň gatnaşýarlar. Özleri barada edilýän aladanyň hem-de döwrebap özgertmeleriň ygtybarly we netijeli taraplaryny görýärler. Özi-de ony hut öz iş tejribelerinde duýýarlar.

Oraz ABDYÝEW.

«Türkmenistan».