Hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda ýurdumyzyň nebitgaz pudagyny halkara ülňülere laýyk gelýän innowasion tilsimatlary ulanmak arkaly ösdürmek, uglewodorod serişdelerini dünýä bazarlaryna çykarmagyň ugruny diwersifikasiýalaşdyrmak, tebigy gazy gaýtadan işlemek, ondan alnan täze önümleri dünýä bazarlaryna çykarmakda köpugurlylygy gazanmak boýunça giň gerimli işler alnyp barylýar. Şonuň bilen baglanyşykly, nebitgaz pudagyna dünýäde öňdebaryjy iri nebitgaz kompaniýalaryny we maýadarlary çekmek, özara bähbitli hyzmatdaşlygyň netijeliligini ýokarlandyrmak, nebitgaz senagatynda öndürilýän dürli görnüşli önümler bilen dünýä bazarlaryna çykmak babatda milli kanunçylygymyz yzygiderli kämilleşdirilýär. Muňa aýdyň mysal hökmünde kabul edilen «Uglewodorod serişdeleri hakynda» Türkmenistanyň Kanunyna üýtgetmeler we goşmaçalar girizmek hakynda» Türkmenistanyň Kanunyny görkezmek bolar. Bu Kanunyň kabul edilmegi bilen, nebit işleriniň ýene bir görnüşi hökmünde gaýtadan işlemek amaly girizildi.
Nebit işlerine täze görnüşiň girizilmegi «Türkmenistanyň nebitgaz senagatyny ösdürmegiň 2030-njy ýyla çenli döwür üçin Maksatnamasynda» göz öňünde tutulan wezipeleri durmuşa geçirmekde «Uglewodorod serişdeleri hakynda» Türkmenistanyň Kanunynyň çäklerinde maýadarlary çekmäge, maýa goýum şertlerini we işlerini has-da kämilleşdirmäge, türkmen tarapynyň kepili hökmünde maýadarlara maýa goýum we täze täjirçilik şertlerini döretmäge, bu işleriň netijesinde girdejililigi ýokarlandyrmaga ýardam berer. Agzalan Kanun ýurdumyzyň ägirt uly goruna eýe bolan uglewodorod serişdelerini nebit, nebithimiýa we gazhimiýa önümlerini, suwuklandyrylan gazy we beýleki önümleri almak üçin daşary ýurt maýa goýujylaryna dolulygyna degişli bolan serişdeleriň hasabyna gaýtadan işlemäge, şol önümleri öndürýän desgalary gurmaga we ulanmaga hem mümkinçilik döreder.
«Uglewodorod serişdeleri hakynda» Türkmenistanyň Kanunyna gaýtadan işlemek amalynyň girizilmegi onuň güýje giren senesinden başlap, nebit işleriniň ähli tapgyryny, ýagny, uglewodorod serişdelerini gözlemegi, gazyp almagy, harytlyk görnüşine çenli taýýarlamagy we gaýtadan işlemegi, şeýle hem taýýar we gaýtadan işlenen önümleri ahyrky sarp edijilere çenli eltmegi, ýerlemegi öz içine alýandygy aýratyn bellenmäge mynasypdyr. Munuň özi geljekde iri halkara nebitgaz kompaniýalary bilen Hazar deňziniň türkmen böleginde ýerleşýän ygtyýarlylandyrylan toplumlary özleşdirmäge we gazylyp alynjak uglewodorod serişdelerini ähli derejede işläp geçmek şertlerinde hyzmatdaşlyk etmäge ýardam berer. Kanunyň hereket edýän çygrynda ýurdumyzyň dürli künjeklerinde uglewodorod serişdelerini gaýtadan işleýän zawodlaryň gurulmagynyň netijesinde, täze iş orunlarynyň we önümleriň täze gymmatynyň döremegine itergi berip, dünýäniň nebitgaz bazarlaryna türkmen milli önümleriniň täze görnüşleri bilen çykmaga mümkinçilik döreder.
Nedir SAPARGYLYJOW,
Türkmen döwlet ykdysadyýet we dolandyryş institutynyň talyby.
https://www.turkmenmetbugat.gov.tm/tk/newspapers/2/articles/27072
Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe milli ykdysadyýetimiziň ähli pudaklarynda bolşy ýaly, ýurdumyzyň bank ulgamynda hem hyzmatlaryň täze-täze görnüşleri halka hödürlenýär. Hormatly Prezidentimiziň ýurdumyzda durmuşa geçirýän ykdysady özgertmelerine jogap edip, dünýäniň ösen döwletleriniň tejribesini ulanmak arkaly bank amallaryny sanlylaşdyrmak işleri netijeli ýola goýulýar.
Häzirki wagtda raýatlarymyz tarapyndan uly gyzyklanma bildirilýän bank karzynyň ýene bir görnüşine — — kiçi göwrümli karzlara bolan islegler günsaýyn artýar. Welaýatymyzyň çäginde ýerleşýän bank şahamçalarynda, bellenen tertipde bölünip berlen melleginde, kömekçi hojalygynda, ýaýladaky ýer böleginde şahsy hojalygyny ýöredýän raýatlara oba hojalyk önümlerini öndürmek üçin esasy we dolanyşyk serişdelerini edinmek maksatlaryna kiçi göwrümli karzlary bermek ýola goýlan. Munuň özi mellek ýerlerinde, kömekçi hojalygynda, mülk ýerlerinde ekerançylyk, maldarçylyk, guşçylyk we beýleki oba hojalyk önümlerini öndürmek bilen meşgullanýan raýatlaryň önümçilik işlerini giňeltmek, şeýle hem önüm öndürmeklige islegi bolan, emma maliýe serişdeleri ýetmezçilik edýän raýatlara gysga wagtyň içinde berilýän bank karzydyr. Şeýle görnüşli bank karzynyň berilmegi raýatlaryň melleginde, şahsy hojalygynda gök-bakja we miwe önümlerini, tohum mallary, guş önümlerini öndürmäge mümkinçilik döredýär. Kiçi göwrümli karzlar ýyllyk 10 göterimli, 30 (otuz) müň manada çenli, 6 aý ýeňillikli döwür bilen 3 (üç) ýyla çenli möhlete nagt däl görnüşinde berilýär.
Kiçi göwrümli karzlaryň hasabyna raýatlaryň hususy mellek ýerlerinde ýyladyşhanalaryň gurulmagy, öňden bar bolanlarynyň giňeldilip, durkunyň täzelenmegi netijesinde gök-bakja ekinleri ýetişdirilip, ýerli bazarlarda önüm bolçulygyny döretmäge amatly mümkinçilik döredýär. Mysal hökmünde karzyň bu görnüşi boýunça raýatlarymyzyň maldarçylykdan alýan önümleri bilen ýerli önüm öndürijileri çig mal bilen üpjün edýändigini hem görkezmek bolar. Welaýatyň daýhan birleşikleriniň, hojalyklarynyň ekin ýerlerinden şertnama esasynda kärende ýerleri alnyp dürli ekinleriň hasylyny ýetişdirýän kärendeçiler hem banklar tarapyndan tohumlary we gaýry zerurlyklary satyn almak maksadyna kiçi göwrümli karzlar bilen üpjün edilýär. Welaýatymyz boýunça welaýatymyzyň banklary tarapyndan 2021-nji ýylyň 1-nji marty ýagdaýyna 685 sany karz alyja jemi 15 830,8 müň manat möçberinde kiçi göwrümli karzlar berildi. Karzlaryň agramly böleginiň ýyladyşhanalary gurmak, ownuk we iri şahly mallaryň baş sanyny köpeltmek maksadyna berlendigini hem bellemek gerek.
Häzirki wagtda welaýatymyzyň çäginde melleginde, hususy ýer böleginde önümçilik bilen meşgullanýan raýatlaryň sany günsaýyn artýar. Welaýatymyzyň banklary tarapyndan berilýän kiçi göwrümli karzlaryň maksady diňe bir raýatlaryň melleginde ekerançylygy we maldarçylygy ösdürmek bilen çäklenmän, eýsem, bu ugurda zerur bolan tehniki enjamlary ýurduň çäginde öndürmek hem göz öňüne tutulýar. Ýagny, el güýji sarp edilýän işleri innowasion tehnologiýalar arkaly ýerine ýetirmek maksady bilen dünýäniň öňdebaryjy döwletleriniň tejribeleri öwrenilýär, olary ýerli mümkinçiliklerimizde ulanyp, kärhanalarda kiçi göwrümli oba hojalyk gurallaryny, enjamlaryny öndürmek meýilleşdirilýär. Häzirki wagtda olaryň birnäçesiniň taslamalarynyň üstünde işlenilýär. Mysal hökmünde ot üweýän, mekge sökýän ýaly kiçi göwrümli ýöne iş öndürijiligi ýokary bolan gurallar öndürilip synagdan geçirildi. Munuň özi daşary ýurtlardan getirilýän birnäçe görnüşli gurallaryň öwezini tutýan hem-de el güýji bilen ýerine ýetirilýän işleri ýeňilleşdirmäge we işiň netijeliligini birnäçe esse ýokarlandyrmaga mümkinçilik döredýär.
Şahsy hojalyklarynda belli bir önümiň görnüşi boýunça önümçilik bilen meşgullanýan raýatlar bilen olaryň öndürýän önümlerine isleg bildirýän taraplaryň arasynda şertnamalar baglaşmak arkaly ýerinde aluw-satuwlary gurnamak hem-de bada-bat hasaplaşyklary geçirmek işleri ýola goýlanda, bu ugurda iş alyp barýan raýatlaryň wagtyny tygşytlamaga, önümçilige bolan höwesiniň artmagyna, netijede ýaşaýyş-durmuş şertleriniň has-da ýokarlanmagyna getirer.
Halkymyzyň abadançylygy, rowaçlygy ugrunda ýadawsyz tagallalar edýän, bank ulgamynyň işini has-da kämilleşdirmäge amatly şertleri döredip berýän Gahryman Arkadagymyzyň jany sag, ömri uzak bolsun, il-ýurt bähbitli işleri rowaç alsyn!
Balkan Çaryýew.
Türkmenistanyň Merkezi bankynyň welaýat şahamçasynyň bölüminiň başlygy.
https://www.turkmenmetbugat.gov.tm/tk/newspapers/2/articles/26921
Hormatly Prezidentimiziň parasatly ýolbaşçylygynda milli ykdysadyýetimiziň ähli pudaklarynda düýpli özgertmeler durmuşa geçirilýär. Milli Liderimiziň telekeçiligi ösdürmeklige hemmetaraplaýyn goldaw bermegi netijesinde hususy ulgamda bazar usullaryny giňden ornaşdyrmagyň hasabyna onuň kuwwatynyň yzygiderli artdyrylmagy amala aşyrylýan durmuş-ykdysady syýasatyň esasy ugurlarynyň birine öwrüldi.
Ýaňy-ýakynda hut Arkadag Prezidentimiziň gatnaşmagynda we sanly ulgam arkaly ak pata bermeginde ýurdumyzyň ähli welaýatlarynda gurlup, ulanylmaga berlen döwrebap tehnologiýalar bilen enjamlaşdyrylan ýyladyşhana toplumlary işe girizildi. Häzirkizaman döwrebap tehnologiýalary we suw tygşytlaýjy ulgamlar ornaşdyrylan ýyladyşhanalaryň işe girizilmegi bilen, jemi 400-e golaý täze iş orunlarynyň döredilmegi guwandyryjy ýagdaýdyr.
Milli ykdysadyýetimizi diwersifikasiýalaşdyrmak we sanly ulgama geçirmek boýunça durmuşa geçirilýän özgertmeler ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň pudaklaryny kesbine kämil hünärmenler bilen üpjün etmeklige oňyn şert döredýär. Milli Liderimiziň taýsyz tagallalarynyň netijesinde häzirki döwürde giň gerimde amala aşyrylýan «Türkmenistanda ýaşlar baradaky döwlet syýasatynyň 2021—2025-nji ýyllar üçin döwlet maksatnamasyny tassyklamak we bu döwlet maksatnamasyny durmuşa geçirmek boýunça çäreleriň Meýilnamasynda» hem ýaşlaryň ýokary hilli bilim almaklary, höwes bildirýän hünärine kämilleşmekleri üçin giň mümkinçilikleriň döredilmegi, ýaşlary iş bilen üpjün etmek hem-de olaryň alan bilimlerini önümçilikde ulanmak bilen bagly meselelere aýratyn üns berilýär. Bu Maksatnamada we ony ýerine ýetirmek boýunça çäreleriň Meýilnamasynda ýurdumyzyň milli ykdysadyýetiniň depginli we durnukly ösüşi, bazar infrastrukturasynyň pugtalanmagy, erkin bäsleşigiň ösdürilmegi we hususy telekeçileriň başlangyçlarynyň höweslendirilmegi şertlendirilýär.
«Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynda Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň döredilmeginiň 13 ýyllygy mynasybetli ýokary derejede guralan sergide görkezilen dürli görnüşdäki önümler hem ildeşlerimiziň telekeçilik işini ýola goýmaklary üçin döwlet tarapyndan döredilýän mümkinçiliklerden ýaşlaryň hem giňden peýdalanýandyklaryna we olaryň ýurdumyzyň ösüşlerine saldamly goşant goşýandyklaryna doly güwä geçdi. Ýurdumyzyň milli ykdysadyýetinde Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzalary bolan oba hojalyk önümlerini öndürýän hususy telekeçileriň sany ýylsaýyn barha artýar. Olaryň aglaba böleginiň ýaşlardygy bolsa bizi örän buýsandyrýar.
Ýurdumyzyň milli ykdysadyýetinde ýaşlaryň hünär taýýarlygyny we iş bilen üpjünçiligini gowulandyrmak barada edýän ýadawsyz aladalary we bu babatda berýän goldawlary üçin mähriban Arkadagymyza köp sagbolsun aýdýarys.
Leýla JORAÝEWA,
Türkmen döwlet ykdysadyýet we dolandyryş institutynyň talyby.
https://www.turkmenmetbugat.gov.tm/tk/newspapers/2/articles/26906