Türkmen halkynyň ak bugdaýa, mukaddes çörege bolan hormaty juda belentdir. Türkmen öýüne myhman gelende öňi bilen oňa saçagyny ýazyp, duz-çörek hödür edýär. Maşgala binýadynyň ilkinji basgançaklarynda, gudaçylyk gatnaşygy açylanda, ilki bilen, içi çörekli saçak eltilýär. Täze jaýa göçülip barlanda bosagadan duz-çörekli ätlenilýär, döwletli işleriň başy başlananda-da ýa-da maşgalada biri uzak ýola sapara gitse-de ýoldaş hökmünde ýanyna çörek salynýar.

Mähriban Arkadagymyzyň baştutanlygynda her bir adama öz saýlap alan hünäri boýunça işlemäge, döretmäge, gurmaga, zähmetiniň rehnetini görüp, eşretli durmuşda ýaşamaga döwlet tarapyndan ähli şertler döredilýär. Watanymyzyň ykdysady ösüşine önjeýli goşant goşmagy maksat edinýän «Daşoguzgallaönümleri» önümçilik birleşiginiň çörek kärhanasynyň agzybir işgärleri hem uly ruhubelentlik bilen zähmet çekýärler. Kärhananyň zähmetkeşleri ýokary hilli önümleri bilen ilatyň ösen isleginiň kanagatlandyrylmagyna saldamly goşantlaryny goşýarlar. Olaryň agramly böleginiň zenanlardygy aýratyn bellenilmäge mynasypdyr.

Geçmiş taryhymyza ser salanyňda-da maşgalanyň gündelik biş-düşi, tamdyra çörek ýapmak ýaly hysyrdylary gyz-gelinler tarapyndan ýerine ýetirilipdir. Häzirki wagtda hem kärhanada çörek we çörek önümlerini öndürýän işçi topara ussat zenanlar halypalyk edýärler. Çörek kärhanasynda öndürilýän çörekleriň onlarça görnüşine alyjylar uly isleg bildirýärler. Olardan «galyp», «tamdyr», «barmak», «ahal», «ruhubelent» çörekleri, şeýle-de «bereketli», «höwesli», «toý külçe», «altyn däne» süýjüli külçeler we beýleki birnäçe süýji-köke önümleri özboluşly tagamy bilen tapawutlanýar. Bu önümler hünärine ezber, işine höwesli zenanlaryň yhlasly zähmetiniň ajaýyp miweleridir.

«Çekseň zähmet — ýagar rehnet» diýlişi ýaly, bu kärhananyň agzybir işgärleriniň birnäçesi köp ýyllaryň dowamynda çeken yhlasly zähmeti netijesinde döwlet sylaglary bilen sylaglanýarlar. Olardan Jeren Atajanowa, Gülnara Kurýazowa, Jemal Ahmedowa, Aýna Nuryýewa Türkmenistanyň «Watana bolan söýgüsi üçin» medalyna mynasyp boldular. Bularyň bişirýän çörekdir çörek önümleri welaýatymyzda geçirilýän baýramçylyk çärelerinde gözüňi dokundyryp, çörek önümleriniň sergilerinde netijeli orunlara mynasyp bolýar. Edil halyçy zenanyň ýüregindäki, kalbyndaky duýgularyny öz dokaýan halysyna çitişi ýaly, çörek bişirýän zenanlarymyz hem öz ýürek buýsançlaryny, Watana bolan söýgülerini bişirýän çöreklerine, süýji-kökelerine yhlas bilen siňdirmegi başarýarlar.

Halkymyza amatly şertlerde işlemäge, döretmäge giň mümkinçilikleri döredýän mähriban Arkadagymyzyň janynyň sag, ömrüniň uzak, il-ýurt bähbitli işleriniň rowaç bolmagyny arzuw edýäris.

Gülruh HALJANOWA,

2018-nji ýylda welaýatymyzyň «Miwe» oba hojalyk senagat birleşiginiň täze ammarlarynyň açylyp, ulanylmaga berilmegi birleşikde alnyp barylýan işleriň gerimini we netijeliligini artdyrdy. Umumy sygymy 3 müň tonna bolan bu ammarlar gök we bakja önümlerini uzak wagtlap ter saklamaga mümkinçilik berýär.

Häzirki wagtda bu ammarlarda 2700 tonna önüm saklanylýar. Şonuň 2030 tonnasy ýeralmadyr. Şeýle hem 240 tonna käşir, 105 tonna sogan saklanylýar. Bulardan başga-da ammarlarda kelemiň, almanyň, sarymsagyň, şugundyryň birnäçe tonnasy bar.

Gök we bakja önümleri şertnama esasynda welaýatymyzyň dürli künjeklerindäki kärendeçilerden satyn alynýar. Soňra olar ýylyň dowamynda çagalar baglaryna, saglyk merkezlerine we harby bölümlere paýlanyp berilýär. Önümleri daşamakda birleşige hormatly Prezidentimiz tarapyndan sowgat berlen sowadyjyly ulaglardan peýdalanylýar.

Agageldi ITALMAZOW,

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Ministrler Kabinetiniň 14-nji ýanwarda sanly ulgam arkaly geçirilen mejlisinde «Türkmenistanyň Prezidentiniň ulag diplomatiýasyny ösdürmegiň 2022 — 2025-nji ýyllar üçin Maksatnamasyny» tassyklamak hakynda Karara gol çekdi. Munuň özi ulag diplomatiýasynyň ýurdumyzyň daşary syýasat strategiýasynda ileri tutulýan möhüm ugurlaryň hataryndadygyny ýene bir gezek görkezdi.

Mälim bolşy ýaly, «Bitarap Türkmenistanyň daşary syýasat ugrunyň 2017 — 2023-nji ýyllar üçin Konsepsiýasynda» ulag ulgamy boýunça hyzmatdaşlyga strategik ugur hökmünde garalýar. Ulag geçelgelerini döretmek babatda ýurdumyzyň başlangyçlaryny işjeň durmuşa geçirmek we Merkezi Aziýany tutuşlygyna yklym ähmiýetli iri üstaşyr geçelgeleriň çatrygyna öwürmek üçin zerur bolan işler üstünlikli amala aşyrylýar. Iri halkara forumlarda, maslahatdyr duşuşyklarda bu mesele bilen bagly täze çemeleşmeleridir gurallary durmuşa ornaşdyrmak ugrunda netijeli çözgütler kabul edilýär. Türkmenistan ulag babatda kabul edilen halkara resminamalardan gelip çykýan wezipeleri iş ýüzünde amal etmek maksady bilen, bu pudagy ösdürmäge hem-de onuň mümkinçiliklerini giňeltmäge gönükdirilen anyk taslamalary, maksatnamalary işläp taýýarlaýar. Şonuň bilen birlikde-de üstaşyr geçelgelerden netijeli peýdalanmak arkaly birleşen multimodal üstaşyr ulag ulgamyny döretmegi, pudagyň tehniki-enjamlaýyn binýadyny berkitmegi, maglumat we logistik merkezlerini döretmegi, bu ugurda daşary ýurt döwletleri, halkara guramalardyr kompaniýalar bilen hyzmatdaşlygy has-da ösdürmegi ileri tutýar.

Ulag babatda dünýäde ýüze çykan häzirki çylşyrymly şertleri göz öňünde tutup, hormatly Prezidentimiz Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň 76-njy mejlisinde sanly ulgam arkaly eden çykyşynda şeýle belledi: «Türkmenistan pandemiýanyň ýaramaz ykdysady täsirini azaltmak bilen baglylykda, BMG-niň aýry-aýry ugurlar boýunça işini güýçlendirmegi zerur hasaplaýar. Hususan-da, adatdan daşary ýagdaýlar şertlerinde halkara ulag ulgamlaryny dikeltmegiň we olaryň durnuklylygyny pugtalandyrmagyň üstünde işjeň işlemek möhümdir». Milli Liderimiziň Garaşsyz Döwletleriň Arkalaşygynyň döwlet Baştutanlarynyň Geňeşiniň mejlisindäki çykyşynda-da şeýle mazmunly garaýyşlary öňe sürmegi aýratyn bellärliklidir. Çünki Türkmenistan ulag ulgamyny we üstaşyr ulag geçelgeleriniň mümkinçiliklerini sebitara ykdysady hyzmatdaşlyga itergi berýän esasy güýç hökmünde görýär. Muny mejlisde beýan edilen şu pikirler hem tassyklaýar: «...GDA-nyň ykdysady ugurlaryny we bähbitlerini Arkalaşygyň çäklerinden daşarda ilerletmegiň, serhetdeş ýurtlaryň, goňşy sebitleriň biziň taslamalarymyza goşulyşmagynyň wajypdygyny nygtaýarys. Ilkinji nobatda, munuň özi üstaşyr ulag düzümini döretmäge, energiýa serişdeleriniň iberilişini ösdürmäge hem-de giňeltmäge, täze aragatnaşyk we kommunikasiýalar ulgamlaryny çekmäge degişlidir. Arkalaşygyň ýurtlarynyň Demirgazyk — Günorta hem-de Gündogar — Günbatar ugurlary boýunça durnukly üstaşyr ulag geçelgelerini döretmäge işjeň gatnaşmagy üstünlikli hyzmatdaşlygyň möhüm şerti bolup durýar diýip hasaplaýarys».

Hormatly Prezidentimiziň geçen ýylyň oktýabrynda Hytaýyň Pekin şäherinde gibrid görnüşde geçirilen Birleşen Milletler Guramasynyň Durnukly ulag ulgamy boýunça ikinji ählumumy maslahatyna gatnaşmagy hem, sözüň doly manysynda, taryhy waka boldy. Ýeri gelende aýtsak, ulag ulgamy babatda halkara hyzmatdaşlygyň geljegini ara alyp maslahatlaşmak üçin dialogyň döremegini şertlendiren durnukly ulag ulgamy boýunça ählumumy maslahatlary geçirmek bilen bagly başlangyç hut milli Liderimize degişlidir. Mälim bolşy ýaly, dünýä jemgyýetçiliginiň isleglerine, häzirki zamanyň hakyky ýagdaýlaryna laýyk çemeleşmeler 2016-njy ýylyň noýabrynda Aşgabatda geçirilen Durnukly ulag ulgamy boýunça birinji ählumumy maslahatda orta atylypdy. Şonda kabul edilen Aşgabat Jarnamasy halkara gatnaşyklarda täze bir möhüm ugruň, ýagny ulag ulgamynda hyzmatdaşlygyň giň gerimli amal edilmegine, munuň bilen bagly gyzyklanmalaryň gepleşikler görnüşinde dürli syýasy giňişlikde dowam etdirilmegine ygtybarly binýat boldy.

Gürrüňi edilýän maslahatda hormatly Prezidentimiziň belleýşi ýaly, Türkmenistan ulag ulgamynda ysnyşykly we giň halkara hyzmatdaşlyga berk ygrarlydyr. Şoňa görä-de, 2021-nji ýylyň 29-njy iýulynda BMG-niň Baş Assambleýasy tarapyndan kabul edilen «Koronawirus keseliniň (COVID-19) pandemiýasy we ondan soňky döwürde durnukly ösüş üçin üznüksiz we ygtybarly halkara ýük daşamalary üpjün etmek maksady bilen, ulagyň ähli görnüşiniň arabaglanyşygyny berkitmek» atly Kararnamanyň ähmiýetine-de aýratyn üns çekildi. 48 döwletiň awtordaşlygynda bu resminamanyň kabul edilmeginiň esasynda häzirki döwürde dünýä ykdysadyýetinde, hususan-da, gönüden-göni ulag ulgamynda ýüze çykýan ýaramaz täsirleri we howplary azaltmak, aradan aýyrmak boýunça halkara jemgyýetçiligiň tagallalaryny utgaşdyrmak, degişli hukuk binýadynyň üstüni ýetirmek ýaly möhüm wezipeler durýar.

Tutuş dünýäde çylşyrymly pandemiýa şertlerinde ösüp gelýän ýurtlaryň, ilkinji nobatda, dünýä ummanyna göni çykalgasy bolmadyk döwletleriň aýratyn goraga mätäçdigi ýiti duýulýar. Şunda dünýä bileleşigine Birleşen Milletler Guramasynyň, bu ugurda maksatlaýyn hereket edýän halkara edaralaryň ýardamy arkaly şu ýagdaýdaky döwletlere kömek we goldaw bermegiň, şol sanda dünýäniň ulag ulgamyna sazlaşykly goşulyşmagyň pese düşmegini ýeňip geçmekde goldaw bermegiň zerurdygyny aýratyn nygtamak gerek. Hut şu meseleleri giňden ara alyp maslahatlaşmak üçin hem ýurdumyzda Birleşen Milletler Guramasy bilen bilelikde şu ýylyň aprel aýynda deňze çykalgasy bolmadyk ösüp gelýän ýurtlaryň ministrleriniň halkara maslahatyny geçirmäge giňden taýýarlyk görülýär. Bu maslahat gyzyklanýan ähli taraplar üçin açykdyr. Gün tertibinde dürli ýurtlaryň arasyndaky üstaşyr ulag hyzmatdaşlygynyň kämilleşdirilmegi baradaky meseläniň hem bolmagy forumyň ähmiýetini has-da artdyrýar. Çünki dünýä ykdysadyýetiniň barha globallaşýan şertlerinde deňze çykalgasy bolmadyk döwletleriň söwda-ykdysady bähbitleriniň göz öňünde tutulmagy ykdysady ösüşiň deňagramlylygyny saklamak nukdaýnazaryndan örän möhümdir.

Döwlet Baştutanymyzyň tagallalary bilen Aşgabat — Türkmenabat ýokary tizlikli awtomobil ýolunyň gurluşygy halkara ölçegleriň talaplaryna doly kybap gelmek bilen, ýokary depginlerde alnyp barylýar. Geçen ýylyň 29-njy oktýabrynda bu iri taslamanyň Aşgabat — Tejen bölegi işe girizildi. Golaýda bolsa milli Liderimiz onuň Tejen — Mary böleginiň gurluşygyna ak pata berdi. Diýarymyzda hususy pudagyny wekilleriniň gatnaşmagynda çylşyrymly inženerçilik desgalarynyň onlarçasynyň hem-de ýokary tizlikli awtomobil ýollarynyň gurulmagy halkymyzyň gujur-gaýratyndan, ýurdumyzyň ykdysady kuwwatyndan nyşandyr.

Umuman, ulag ulgamynyň kämilleşdirilmegi, üstaşyr ulag mümkinçilikleriň ýokarlandyrylmagy milli ykdysadyýetimiziň kuwwatyny has-da artdyrar, onuň dünýä ykdysadyýetine işjeň we özara bähbitli esasda goşulyşmagynyň derejesini ýokary göterer. Täze kabul edilen «Türkmenistanyň Prezidentiniň ulag diplomatiýasyny ösdürmegiň 2022 — 2025-nji ýyllar üçin Maksatnamasy» bu ugurda öňde durýan wezipeleri üstünlikli ýerine ýetirmekde ygtybarly binýat bolup hyzmat eder.

Gylyçmuhammet JORAÝEW,

Soňky ýyllarda mähriban Arkadagymyzyň taýsyz tagallasy netijesinde, daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümçilik kuwwatlyklarynyň artdyrylmagyna möhüm ähmiýet berilýär. Şunuň bilen baglylykda, Diýarymyzyň çar künjeginde gysga döwrüň içinde dünýä ölçeglerine doly kybap gelýän häzirki zaman kuwwatly önümçilik kärhanalarynyň ençemesi gurlup, ulanylmaga berildi. Şolaryň hatarynda Ahal welaýatynyň «Owadandepe» geňeşliginiň çäginde ýerleşýän «Türkmen aýna önümleri» döwlet kärhanasyna möhüm orun degişlidir.

Hormatly Prezidentimiziň milli ykdysadyýetimizi ösdürmek baradaky tagallalaryny durmuşa geçirmekde netijeli işleri alyp barýan bu kärhana ýurdumyzda giň möçberde ulanylýan aýna önümlerini öndürmekde möhüm orun degişlidir. Onuň sazlaşykly işi bolsa bu önüme bolan islegiň doly kanagatlandyrylmagynyň esasy şerti bolup durýar. Kärhananyň ýyllyk taslama kuwwaty 4 millimetrlik float usuldaky aýnanyň 7,2 million inedördül metrine ýa-da 72 müň tonnasyna deňdir. Bu önümçilik toplumynda ýylda 3,95 million inedördül metr aýna, 1 million inedördül metr tonirlenen aýna, 100 müň inedördül metr laminirlenen aýna, 300 müň inedördül metr taplanan aýna paketleri öndürmäge mümkinçilik bar.

Taplanan aýnalar, esasan gurluşyk binalary, gapylar, aşhanalardaky stollar we beýlekiler üçin niýetlenendir. Laminirlenen aýnalar awtoulaglarda we binalarda howpsuzlyk maksatlary üçin peýdalanylýar. Energiýany saklaýan ýörite gatly aýna, esasan-da, Gün şöhlesiniň täsirini peseltmekde, ýagny, binalaryň içiniň salkynlygyny saklamakda aýratyn ähmiýetlidir.

Kärhanada önümçiligiň tutuş düzümi boýunça tehnologik amallar göz öňünde tutuldy. Çüýşe önümçiligi boýunça ulgamda azyk we derman senagaty üçin degişli çüýşe gaplarynyň dürli görnüşleri öndürilýär. Çüýşe gaplarynyň ulgamynda peç, peçden gyzyl aýna erginini galyplamak, sowatma hem-de galyplama bölümleri bolup, şolarda, aýratyn-da, dürli göwrümli içgileri guýmak üçin niýetlenen çüýşe gaplarynyň we bankalaryň, şeýle hem dürli lukmançylyk derman gaplarynyň önümçiligi ýola goýuldy. Bu ýerde bir ýylda çüýşe gaplarynyň 85 millionyny, şol sanda onuň 23 müň tonnasyny öndürmäge mümkinçiligiň bardygyny bellemek gerek. Kärhananyň bu önümçilik bölüminde oturdylan enjamlar reňksiz we dürli reňkli çüýşe gaplaryny öndürmäge şert döredýär.

Milli ykdysadyýetiň döwlete dahylsyz ulgamynyň wekilleriniň, dürli önümleri öndürýän we gaýtadan işleýän senagaty bolan telekeçileriň bu kärhananyň önümlerine sargytlary yzygiderli köpelýär. Ýurdumyzyň işewür toparlarynyň wekilleri gaplanan önümler bilen bir hatarda, şireli içgileriň örän köp görnüşlerini öndürýärler. Şolaryň çüýşe gaplara gaplanmagy bolsa önümleriň degişli derejede saklanylmagyny hem-de hiliniň kada laýyk bolmagyny üpjün edýär. Munuň üçin çüýşe gaplar öňler daşary ýurtlardan getirilýän bolsa, indi olaryň şeýle önümler bilen üpjünçilige ajaýyp mümkinçilikler açyldy. Bu bolsa milli Liderimiziň tabşyrygy boýunça daşary ýurtlardan getirilýän harytllaryň ornuny tutýan önümçilgi pugtalandyrmak işiniň oňyn netije berýändiginiň subutnamasydyr.

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe eziz Diýarymyzyň derman senagatynyň önümçilik kuwwatlyklarynyň barha ösýändigini, ýerli çig maldan taýýarlanýan derman serişdeleriniň hem-de bejeriş-mineral suwlarynyň öndürilýändigini belläniňde, şolary gaplamak bilen baglanyşykly meseleleriň wajypdygyny görkezýär. Şu maksat üçin derman senagaty pudagyna zerur mukdarda çüýşeler gerek bolýar. Şunuň bilen baglylykda, kärhanada derman senagatyna niýetlenen dürli ölçegdäki çüýşeleriň öndürilmegi has-da guwançlydyr. Garylan çig malyň erediji peje geçirilmegine niýetlenen bölümde çig mal degişli derejedäki gyzgynlykda eredilýär. Galaýy wannasy diýlip atlandyrylýan bölek degişli derejedäki gyzgynlykda eredilen aýnadan dürli ölçegdäki we galyňlykdaky aýna listlerini öndürmäge niýetlenendir. Taplama böleginde bolsa dünýäniň öňdebaryjy kompaniýalarynyň enjamlary bilen aýna önümleri gyzdyrylyp taplanýar, gatadylýar, berkidilýär. Kärhanada dürli ölçegli gaplaryň, hojalyk we lukmançylyk maksatly önümleriň 15 görnüşini çykarmak ýola goýuldy. Aýna önümçiligi üçin ulanylýan çig malyň 99 göteriminiň öz ýurdumyzyň çäginden alynýandygy aýratyn bellärliklidir.

Aýna we aýna önümlerini öndürmek üçin gerek bolan kwars çägesi, natriý sulfaty, dolomit, hek daşy we beýleki serişdeler eziz Diýarymyzyň çäginden getirilýär. Bu zatlar bolsa kärhananyň çig mal üpjünçiliginde bökdençligiň bolmazlygyna we onuň harajadynyň az bolmagyna ýardam edýär. Kärhananyň çäginde desgalaryň onlarçasy bina edildi. Şolaryň arasynda azot we wodorod öndüriji bölüm, howa gysyjy bölüm, suwuklandyrylan gazyň bölümi, ýangyn bölümi, tebigy gazyň önümi üçin ýörite desgalar, generator hem-de elektrik paýlaýjy, suw howdany we nasos beketleri işleriň sazlaşykly alnyp barylmagyny üpjün edýär. Çig mal taýýarlaýjy desgalary öz içine alýan bölek bolsa aýratyn uly ähmiýete eýedir. Onda garyşdyryjy bina, çägäni baýlaşdyryjy desga, dolomoti, heki gaýtadan işlemek üçin desga, çig mal gözegçilik barlaghanasy, gaýtadan işlenen çig mal ammary, gaýtadan işlenilmedik çig mal ammary, garyndyny gaýtadan işleýän desga, bug gazan desgasy, terezi platformasy we demir ýol wagonlary üçin bassyrma ýerleşýär.

Häzir kärhanada önümçilik işleri gije-gündiziň dowamynda 4 çalşykda alnyp barlyp, 833 sany adam zähmet çekýär. Bu ýerde işleýän hünärmenleriň we olaryň maşgala agzalarynyň öndürijilikli zähmet çekmegi, abadan durmuşda ýaşamagy hem-de dynç almagy üsin 48 maşgala niýetlenen 2 sany 2 gatly ýaşaýyş jaýy, 400 orunlyk umumyýaşaýyş jaýy bar. Bu ýerde öndürilýän ýokary hilli aýna önümleri şertnama esasynda ýurdumyzyň çäklerinde we daşary döwletlerde giň möçberde alnyp barylýan gurluşyklara we önümçilik kärhanalaryna bökdençsiz ugradylýar. Bu kärhananyň önümleri ýurdumyzdan daşgary Özbegistan Respublikasyna, Gazagystan Respublikasyna, Owganystana, Täjigistan Respublikasyna yzygiderli eksport edilýär.

Hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda ýurdumyzyň amala aşyrýan ikitaraplaýyn we köptaraplaýyn görnüşdäki döwletara hyzmatdaşlygy, şonuň ýaly-da, abraýly halkara guramalaryň, düzümleriň çäklerinde ýokary derejede geçirýän gepleşikleri we duşuşyklary, olarda gazanylýan netijeli ylalaşyklar diňe bir ýurdumyzyň ykdysady kuwwatynyň pugtalandyrylmagyna däl, eýsem, sebitiň we dünýäniň ösüşine gönükdirilendir.

Milli Liderimiziň oňyn daşary syýasatynyň netijesinde Türkmenistan XXI asyryň adamzat siwilizasiýasynyň ösüşleriniň ölçeglerine doly kybap gelýän netijeli özgertmeleri işjeň durmuşa ornaşdyrýar. Şu ýylyň 14-nji ýanwarynda sanly ulgam arkaly geçirilen Ministrler Kabinetiniň mejlisinde hormatly Prezidentimiziň «Türkmenistanyň Prezidentiniň ulag diplomatiýasyny ösdürmegiň 2022 — 2025-nji ýyllar üçin Maksatnamasyny» tassyklamak hakynda Karara gol çekmegi hem bu ugurda aýratyn möhüm ähmiýete eýedir.

Häzirki wagtda ählumumy halkara hyzmatdaşlygynda barha giň gerime eýe bolýan täze ugur — ulag diplomatiýasy işjeň ösdürilýär. Bu babatda Türkmenistan BMG-niň we beýleki halkara guramalarynyň çäklerinde bu mesele boýunça köpugurly anyk gepleşikleriň barşynda möhüm ähmiýetli başlangyçlar bilen yzygiderli çykyş edýär. Hormatly Arkadagymyzyň nygtaýşy ýaly, dünýäde ulag ulgamynda ählumumy wezipeleriň çözgüdini tapmak üçin tagallalary birleşdirmegiň zerurdygyna hem-de şeýle hyzmatdaşlyga taýýarlygyň barha artýandygyna berkarar ýurdumyz uly ähmiýet berýär.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň taýsyz tagallalary bilen Beýik Ýüpek ýoly dünýäniň örän çalt depginlerdäki ösüşine laýyklykda, täze görnüşde, onda-da uzak geljegi nazarlaýan uly tutumlar bilen täzeden dikeldilýär. Goňşy döwletlere uzaýan täze gurulýan döwrebap awtomobil ýollary, polat ýollar, deňiz we derýa, howa ýollary, ýokary hil derejesinde gurlan belent köprüler, goňşy we alys döwletlere uzaýan gaz, elektrik geçirijiler muňa doly şaýatlyk edýär. Bu taslamalaryň netijesinde Türkmenistan täze sebit we sebitara ulag-aragatnaşyk düzüminiň emele gelýän möhüm halkasyna öwrülýär.

Mälim bolşy ýaly, häzirki zaman has kämilleşýän ulag aragatnaşyk ulgamyny kemala getirmek, ýurdumyzyň depginli durmuş-ykdysady ösüşini we ählumumy abadançylygyň bähbitlerine laýyk gelýän sebitleýin hem-de halkara hyzmatdaşlygyny ýola goýmak ýurdumyzyň döwlet syýasatynyň esasy ileri tutýan ugurlarynyň birine öwrüldi. Biziň ýurdumyz örän amatly geografik ýagdaýy eýelemek hem-de Gündogar bilen Günbatary, Demirgazyk bilen Günortany birleşdirýän gatnaw ýollarynyň strategiki çatrygynda ýerleşmek bilen, ägirt uly üstaşyr mümkinçiliklerine eýedir. Häzirki wagtda bu ugurda durmuşa ornaşdyrylýan beýik işler ýurdumyzyň döwletara hyzmatdaşlygynda täze derejelere çykmagyna, halkara ykdysady gatnaşyklar ulgamyna doly derejede goşulyşmagyna uly ýardam berýär.

Hemmämize mälim bolşy ýaly, 2016-njy ýylyň noýabr aýynda Türkmenistanda Durnukly ulag ulgamy boýunça birinji ählumumy maslahat geçirildi. Munuň özi ýurdumyzyň ulag ulgamyndaky möhüm başlangyçlaryna bu ugurda dünýä jemgyýetçiliginiň gyzyklanmasyny has-da artdyrdy.

Türkmenistan bu ugurda sanlyja ýylyň içinde halkara derejeli iri taslamalaryň ençemesini üstünlikli amala aşyrdy. Ýurdumyz deňze çykalgasy bolmadyk döwletleriň bähbitlerine, şeýle hem halkara ülňülerine doly laýyk gelýän Türkmenbaşy Halkara deňiz portunyň, ilkinji nobatda, Merkezi Aziýa, Owganystan, Hazarýaka döwletler, Hytaý babatda üstaşyr daşama mümkinçiliklerini has-da artdyrýar. Şunda ýurdumyzyň başlangyjy bilen döredilýän Owganystan — Türkmenistan — Azerbaýjan — Gruziýa — Türkiýe (Lapis Lazuli) halkara ulag geçelgesiniň hem ähmiýeti örän ýokarydyr. Hormatly Prezidentimiziň taýsyz tagallasynyň netijesinde Kerki — Ymamnazar — Akina — Andhoý, Serhetabat — Turgundy demir ýollary guruldy. Ýurdumyzda halkara ölçeglerine laýyk gelýän ýokary tizlikli awtomobil ýollarynyň gurluşygynyň 3 tapgyrda, ýagny «Aşgabat — Türkmenbaşy», «Aşgabat — Farap», «Aşgabat — Daşoguz» ugurlary boýunça meýilleşdirilmegi hem bu ugurda uly taslamalaryň üstünlikli amala aşyrylýandygyndan habar berýär.

Hormatly Prezidentimiziň durmuşa geçirýän ägirt uly özgertmeler syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biri hökmünde ýurtda döwrüň talabyna laýyk gelýän köp şahaly ulag düzüminiň emele getirilmegi sebitde şeýle hem Ýewraziýa giňişliginde netijeli ykdysady hyzmatdaşlygyň geriminiň giňemegine we ösmegine giň mümkinçilik döredýär.

Goý, eziz Watanymyzy beýik ösüşleriň röwşen ýoly bilen öňe alyp barýan hormatly Arkadagymyzyň jany sag, ömri uzak bolsun!

Orazdurdy ABAÝEW,

Durnukly ösüş meseleleri dünýäniň ähli ýurtlary, şol sanda Türkmenistan üçin hem aýratyn ähmiýete eýedir. Durnukly ösüş maksatlary hökümet derejesinde millileşdirildi hem-de döwlet syýasatynda ep-esli derejede uýgunlaşdyryldy.

Ýurdumyzda amala aşyrylýan maksatnamalar, strategiýalar we meýilnamalar özüne esasy ugurlaryň biri hökmünde Durnukly ösüş meseleleriniň yzygiderli amala aşyrmak wezipelerini birleşdirýär.

Eksport kuwwatyny artdyrmak hem-de import garaşlylygyny peseltmek maksady bilen, ýurdumyzda öndürilen harytlaryň daşary ýurtlara iberilýän möçberini artdyrmak hem-de içerki bazarlary ösdürmek boýunça yzygiderli işler alnyp barylýar.

Dünýä ykdysadyýetinde globallaşmak prosesleriniň dowam edýän häzirki şertlerinde daşary ykdysady işiň döwlet kadalaşdyrylyşynyň ähmiýeti has-da artýar. Bu kadalaşdyryşyň derejesi bolsa döwletde amala aşyrylýan daşary ykdysady syýasat tarapyndan kesgitlenilýär. Daşary ykdysady syýasat diýlip, beýleki ýurtlar bilen ykdysady gatnaşyklaryň kadalaşdyrylmagyna we ösdürilmegine düşünilýär. Döwletiň daşary ykdysady syýasaty milli ykdysadyýetiň strategiki maksatlaryny çözmäge gönükdirilen döwletiň düzgünleşdiriş işi bilen ýakyndan arabaglanyşyklydyr.

Döwletiň daşary ykdysady syýasatynda eksporta goldaw bermek babatynda amala aşyrylýan çäreler möhüm orny eýeleýär, çünki olaryň esasy maksady ýurtda ykdysady ösüşi gazanmaklyga gönükdirilendir. Döwlet tarapyndan ykdysadyýete goldaw bermek konsepsiýasy ir döwürlerden bäri hereket edip gelýändigi bellidir. Şunuň bilen baglylykda, eksporta goldaw bermek babatyndaky çäreler ykdysady ösüşiň serişdesi hökmünde hyzmat etmelidir.

Özüniň mazmuny boýunça eksporta döwlet goldawyny bermek milli kärhanalaryň halkara bazarlaryndaky bäsleşige ukyplylygyny ýokarlandyrmaga we milli işewürligiň daşky bazarlara çykmagy üçin oňyn şertleri döretmäge gönükdirilendir. Bu goldaw eksport ediji-kärhanalar tarapyndan özleriniň töwekgelçiliklerini we harajatlaryny azaltmak üçin peýdalanylýar. Bu bolsa öz gezeginde milli girdejiniň artmagyna, telekeçiligiň ösmegine, ilatyň iş bilen üpjünçiligine özüniň oňyn täsirini ýetirýär.

Milli önümleriň daşary ýurtlara iberilýän möçberlerini artdyrmak üçin döwlet tarapyndan köpsanly gurallar we çäreler ulanylýar. Dünýä döwletleriniň aglaba köpüsinde eksporta goldaw bermek boýunça ýöriteleşen institutlar hereket edýär.

Käbir alymlar tarapyndan ýerine ýetirilen ylmy-barlag işlerde eksporta goldaw bermek bilen ykdysady ösüşiň arasyndaky baglanyşyklar ýüze çykarylýar. Şol bir wagtyň özünde alymlaryň beýleki topary bu işlerde usulyýet ýetmezçiliginiň bardygyny nygtap geçýärler. Şeýle hem bolsa, eksport işinde döwlet goldawyndan peýdalanýan kärhanalar daşky bazarlarda bäsleşik göreşinde üstünlik gazanmakda uly artykmaçlyklara eýedirler. Başga bir tarapdan, eksport işi adatça milli we halkara söwda-ykdysady faktorlarynyň täsiri astynda bolýar. Bu faktorlar bolsa toplumlaýyn öwrenilmäge degişlidir. Milli kärhanalaryň eksport işine a) tarif we tarif däl; b) döwletiň pul-maliýe düzgünleşdirmesi we milli eksport edijileri maliýe taýdan goldamak çäreleri; ç) erkin söwda barada ylalaşyklary baglaşmak we erkin söwda zolaklaryny ösdürmek; d) milli maýadarlary goldamak we başga çäreleri amala aşyrmak arkaly täsir edilýär.

Hormatly Prezidentimiziň karary bilen 2015-nji ýylda “Türkmenistanda öndürilýän önümleriň daşary ýurtlara iberilýän möçberini artdyrmak boýunça Döwlet maksatnamasy” kabul edildi. Bu maksatnamada Türkmenistanda öndürilýän önümleriň daşary ýurtlara iberilýän möçberlerini artdyrmagyň esasy ugurlary kesgitlenildi.

Türkmenistanda eksport işine tarif düzgünleşdirmesiniň üsti bilen goldaw bermek boýunça hem işler yzygider tertipde alnyp barylýar. Olara mysal hökmünde Türkmenistanyň Prezidentiniň 2016-njy ýylyň mart aýynda çykaran “Türkmenistanda öndürilýän ýüňi hem-de elde dokalan haly we haly önümlerini daşary ýurtlara ýerlemegi kämilleşdirmek hakynda” karary bilen milli telekeçilerimize ady agzalyp geçilen önümleri daşary ýurtlara erkin ýerlemäge mümkinçilik berildi.

Şeýlelikde, göz öňünde tutulýan maksatnamalaýyn çäreleriň durmuşa geçirilmegi ýakyn geljekde Türkmenistanda ýeterlik derejede ösen bazar düzümini döretmäge hem-de ählumumy ykdysady ulgama has doly goşulyşmaga, daşary söwda dolanyşygyny ep-esli artdyrmaga, önümçiligiň ähli ulgamlaryna innowasion tehnologiýalary giňden ornaşdyrmaga, biziň haryt öndürijilerimiziň bäsdeşlige ukyplylygyny ýokarlandyrmaga mümkinçilik berer.

 Ymam NAZAROW, Orazjemal MYRADOWA, 

Türkmen döwlet maliýe institutynyň mugallymlary

Ýurdumyzda obasenagat toplumyny ösdürmek bilen baglanyşykly soňky ýyllaryň dowamynda iri möçberli özgertmeleriň uly toplumy durmuşa geçirilýär. Şu özgertmeleriň esasy maksady azyk bolçulygyny üpjün etmekden ybaratdyr. Üstümizdäki ýylda hem oba hojalyk önümleriniň ýeterlik mukdarda öndürilmegi üçin netijeli çäreler görülýär. Mälim bolşy ýaly, geçen hepdede hormatly Prezidentimiz «Welaýatlar boýunça 2022-nji ýylda oba hojalyk ekinlerini ýerleşdirmek hem-de önümleri öndürmek hakynda» hem-de «Türkmenistanda 2022-nji ýylda gowaçanyň ýokary hasylyny ýetişdirmek hakynda» Kararlara, şeýle hem «Welaýatlar hem-de etraplar boýunça suwdan peýdalanmagyň çäklendirilen möçberlerini tassyklamak hakynda» Buýruga gol çekdi.

Şu ýylyň 17-nji ýanwarynda hormatly Prezidentimiziň Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň obasenagat toplumyna gözegçilik edýän orunbasarynyň hem-de welaýatlaryň häkimleriniň gatnaşmaklarynda sanly ulgam arkaly geçiren iş maslahatynda hem obasenagat toplumyny mundan beýläk-de özgertmäge, öndürilýän oba hojalyk önümleriniň möçberini artdyrmaga hem-de ýurdumyzda azyk bolçulygyny üpjün etmäge gönükdirilen şol möhüm resminamalardan gelip çykýan wezipeler kesgitlenildi.

Ýurdumyzyň ähli ýerinde bolşy ýaly, biziň welaýatymyzda hem şol Kararlara laýyklykda gowaçanyň, ýazlyk we güýzlük ýeralmanyň, soganyň, gök-bakja we beýleki oba hojalyk ekinleriniň ekiljek ýerlerini, tohumlaryny hem-de ekişde ulanyljak tehnikalardyr gurallary möwsüme taýýarlamak işleri gyzgalaňly alnyp barylýar, ilatyň ýokumly önümlere bolan islegini kanagatlandyrmak üçin gök we bakja önümleriniň öndürilişiniň möçberini artdyrmak boýunça öňde goýlan wezipeleri çözmek maksady bilen giň möçberli işler amala aşyrylýar.

«Halkyň Arkadagly zamanasy» ýylynda welaýatymyz boýunça 263 müň 133 gektar ýerde oba hojalyk ekinleri ösdürilip ýetişdiriler. Şol ýeriň 130 müň gektaryna gowaça ekiler. Şonça meýdandan 320 müň tonna ýokary hilli hasyl almak meýilleşdirildi. Şeýle hem 10,2 müň gektara şaly, 2,3 müň gektara ýeralma, 3 müň 950 gektara gök ekin, 2,1 müň gektara bakja ekinleri, 3 müň 320 gektara kösükli däneli ekinler we künji, 2,3 müň gektara mekgejöwen we bir ýyllyk otlar ekiler. Şu günler welaýatymyzyň bugdaý ekilen 130 müň gektar meýdanynda agrotehnikanyň kadalaryna laýyklykda ideg işleri dowam edýär. Esasy azyklyk ekinleriň biri bolan ýeralmanyň ekilýän meýdany hem geçen ýyllardakysyndan köp bolar. Tutuş ýurdumyz boýunça şu ýyl ýeralma we gök-bakja ekinlerini ýetişdirmek üçin bölünip berlen ýerleriň meýdany 50 müň 450 gektar köpelýär. Ýeralma we gök-bakja ekinlerini ekmek üçin bölünip berlen ýerleriň meýdany ýurdumyz boýunça 106 müň gektara barabardyr, şol sanda 65 müň gektara bu ekinleriň ýazlyk, 41 müň gektara güýzlük görnüşlerini ekmek meýilleşdirilýär. Welaýatymyzda ýazlyk we güýzlük ýeralmany hem-de gök-bakja ekinlerini ekmek üçin 11 müň 670 gektar ekerançylyk meýdany bölünip berildi. Şu ýyl ýeralmanyň ekilen her gektaryndan 140 sentner hasyl almak göz öňünde tutulýar. Ýazlyk ýeralma we gök-bakja ekinleri üçin 5625 gektar, güýzlük ýeralma we gök-bakja ekinleri üçin 6045 gektar meýdan bölünip berildi. Şu ýyl welaýatymyzda her gektar ekilen ýerden pomidoryň 250, hyýaryň 200, soganyň 250, kelemiň 250, käşiriň 180, bakja hasylynyň 200 sentnerini ýygnamak maksat edinilýär. Eýýäm ýerleri, tohumlary, ýörite tehnikalary we gurallary ekişe taýýarlamak işlerine hem girişildi. Bugdaýdan boşan ýerlere ekiljek mäş, noýba ýaly aralyk ekinleriň her gektaryndan 15 sentner hasyl ýygnalar.

Milli ykdysadyýetimiziň esasy pudaklarynyň biri bolan obasenagat toplumy, hormatly Prezidentimiziň aýdyşy ýaly, uly mümkinçilige eýedir. Toplumdaky işleriň baý milli tejribä we ugurdaş ylymlaryň öňdebaryjy gazananlaryna esaslanylyp, döwrebap tehnologiýalary ulanmak arkaly sazlaşykly ýöredilmegi ýurdumyzda azyk bolçulygyny pugtalandyrmaga, daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleri öndürmek wezipelerini üstünlikli çözmäge hem-de ilatyň dürli, ýokary hilli önümlere, şol sanda ýeralma, gök-bakja we miwe önümlerine bolan isleglerini doly kanagatlandyrmaga ýardam berer.

glisirrizin turşusyny öndürýän kärhana Türkmenabat şäherinde gurlar

Hormatly Prezidentimiziň ýolbaşçylygynda mundan bir hepde çemesi ozal geçirilen Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň mejlisinde kabul edilen taryhy Karar ähli watandaşlarymyzda çäksiz uly begenji oýardy. Resminama laýyklykda Türkmenistanyň Saglygy goraýyş we derman senagaty ministrligine Türkmenabat şäherinde S.A.Nyýazow adyndaky «Buýan» obasenagat toplumynyň binýadynda buýan köküni gaýtadan işläp, ýylda 390 tonna arassalanmadyk glisirrizin turşusyny öndürjek kuwwatly kärhanany gurmak üçin degişli şertnamany baglaşmaga ygtyýar berildi. Bu gymmatly önümi öndürjek kärhananyň gurluşyk işlerini «Mizemez gadam» hususy kärhanasy alyp barar.

Sanly ulgam arkaly geçirilen Hökümet mejlisinde hem nygtalyşy ýaly, häzir ýurdumyzda öndürilýän eksport harytlarynyň möçberlerini artdyrmak boýunça Döwlet maksatnamasyny hem-de «Saglyk» Döwlet maksatnamasyny üstünlikli durmuşa geçirmekde giň möçberli işler alnyp barylýar. Ekologiýa taýdan arassa ýerli çig mallaryň esasynda taýýarlanylýan dermanlyk serişdeleriň dünýä bazaryndaky bäsdeşlige ukyplylygyny artdyrmak munuň esasy ugurlarynyň biri bolup durýar.

Mälim bolşy ýaly, hormatly Prezidentimiziň 2019-njy ýylyň noýabr aýynda Italiýa Respublikasyna bolan resmi saparynyň çäklerinde Türkmenistanyň Saglygy goraýyş we derman senagaty ministrligi bilen Italiýanyň «Adipson Ind. Srl.» kompaniýasynyň arasynda buýan köküni gaýtadan işläp, arassalanmadyk glisirrizin turşusyny öndürýän kärhananyň gurluşygynyň taslamasyny taýýarlamak hakyndaky Ähtnama gol çekilipdi.

Bu kärhananyň gurluşygynyň potratçysyny seçip almak boýunça geçirilen bäsleşigiň netijesinde «Mizemez gadam» hususy kärhanasynyň täjirçilik teklibi makullanyldy. Şeýle hem bellenilen tertipde gurluşygyň şertleri, desgany tehniki taýdan enjamlaşdyrmagyň ugurlary kesgitlenildi.

1994-nji ýylda esaslandyrylan «Mizemez gadam» hususy kärhanasynyň iri gurluşyklary amala aşyrmakda we gurluşyk serişdelerini öndürmekde baý tejribesi bar. Ilkinji ýyllarynda kerpiç önümçiligi bilen meşgullanan hususy kärhananyň hünärmenleri 2009-njy ýylda dürli maksatly iri binalary gurmaga we düýpli abatlamaga girişdiler. Çärjew etrabynda döredilen hususy kärhana welaýatymyzyň çäginde dürli ýyllarda ýaşaýyş jaýlaryny, orta mekdepleri, çagalar baglaryny, sport mekdeplerini, saglyk öýlerini we beýleki binalardyr desgalary gurdy. «Awaza» milli syýahatçylyk zolagyndaky 3 müň orunlyk awtoduralga hem hut şu hususy kärhananyň gurluşykçylary tarapyndan bina edildi. «Mizemez gadam» hususy kärhanasy önümçiligini 2017-nji ýylda ýola goýan gurluşyk serişdelerini öndürmek boýunça hem dünýä bazaryndaky ornuny barha giňeldýär. Indi bolsa bu kärhananyň gurluşykçylary ýurdumyzyň taryhynda ilkinji gezek buýan kökünden glisirrizin turşusyny öndürjek kuwwatly kärhanany gurarlar.

Hususy kärhananyň baş inženeri Batyr Ibragimow gurluşyk üçin Türkmenabat şäherindäki 2-nji senagat zolagyndan 6 gektar ýeriň bölünip berlendigini gürrüň berýär. Ol Türkmenabadyň pamyk egriji kärhanasyna we welaýat «Miwe» oba hojalyk senagat birleşigine ýakyn ýerleşer.

Baş inžener gurluşykda geodeziýa we surata düşürmek işleriniň tamamlanyp, mobilizasiýa işlerine girişilendigini aýdýar. Şeýle hem şu günler gurluşygyň gitjek ýerine haýat aýlamak we beton garyjy desgany ornaşdyrmak işleri alnyp barylýar. Ýakynda binýat guýmak üçin gazuw işleri başlanar.

Gurluşyk Italiýanyň «Adipson Ind. Srl.» kompaniýasy bilen bilelikde alnyp barlar. Has takygy, işiň tehnologiýa bölümi Italiýanyň kompaniýasyna ynanylar. Gurluşygyň tamamlaýjy tapgyrlarynda arassalanylmadyk glisirrizin turşusyny öndürmek üçin ýörite tehnologiýalaryň ýurdumyza getirilmegine we olaryň italiýaly hünärmenler tarapyndan ornaşdyrylmagyna garaşylýar. Gurluşygy doly tamamlamak 2024-nji ýylyň ýanwar aýyna meýilleşdirilen hem bolsa, «Mizemez gadamyň» hünärmenleri 2023-nji ýylyň ortalaryna çenli gurluşyk işlerini doly tamamlamagy göz öňünde tutýarlar. Hususy kärhananyň özünde ýeterlik derejede tehnika bar, gerek bolsa goşmaça gurluşykçylar işe çekiler. Iň bellenilmeli ýagdaý gurluşyk serişdeleriniň birnäçe görnüşiniň hut «Mizemez gadam» hususy kärhanasynyň öz hünärmenleri tarapyndan öndürilýänligidir. Has takygy, bu kärhana häzirki wagtda izogam, bitum, kolekum, kerpiç ýaly gurluşyk serişdelerini öndürmek bilen içerki we daşarky bazara ýerleýär. Öňümizdäki iki ýylyň içinde täze gurluşyk üçin zerur bolan bu önümler bilen hususy kärhananyň öz zawody üpjün eder.

Ýeri gelende aýtsak, buýan kökünden alynýan glisirrizini Ýewropa ýurtlarynda, Ýaponiýa, Hytaý we Hindistan ýaly döwletlerde bezeg serişdesi hökmünde (kosmetologiýada), derman we iýmit senagatynda giňden peýdalanýarlar. Diýmek, şeýle gymmatly önümiň ýene iküç ýyl çemesi wagtdan öz ýurdumyzda öndürilip başlanmagy milli ykdysadyýetimize iňňän bähbitli bolar. Türkmenistanda öndüriljek glisirrizin beýleki bir önümçilikler ― kosmetika, iýmit we derman önümleri üçin çig mal bolup hyzmat eder. Bu bolsa eziz Diýarymyzda ýene bir önümçilik sazlaşygyny emele getirer.

Agageldi ITALMAZOW,

Ýurdumyzda milli ykdysadyýeti diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmek, onuň köpugurlylygyny gazanmak babatda uly özgertmeler amala aşyrylýar. Daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleriň, şeýle hem eksporta niýetlenen önümleriň öndürilişini artdyrmak boýunça Döwlet maksatnamalary kabul edilip, onuň çäklerinde innowasion häsiýetli önümçilikleri giň gerimler bilen döretmek ugrunda düýpli işler alnyp barylýar.Işjeň maýa goýum syýasatynyň netijesinde täze önümçilik desgalary we medeni-durmuş maksatly binalar gurlup, ulanmaga berilýär. Ýurdumyzyň tebigy baýlyklaryna, ýerli çig mal serişdelerine esaslanýan pudaklar bolan himiýa we nebithimiýa senagatynyň kuwwatyny düýpli artdyrmak, ösen gurluşyk materiallary senagatyny kemala getirmek boýunça taslamalar amala aşyrylýar.

Şu ýylyň 7-nji ýanwarynda sanly ulgam arkaly geçirilen Ministrler Kabinetiniň mejlisinde ýurdumyzda daşary ýurtlardan getirilýän polat armaturanyň ornuny tutýan kompozit gurluşyk armaturasynyň önümçiligini ýola goýmak boýunça alnyp barylýan işler barada habar berildi. Aýna owuntyklaryndan gurluşykda ulanylýan kompozit armaturasyny öndürmek boýunça Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzasy, «Algap» hususy kärhanasy bilen bilelikde döredilen «Senagat tehnologiýalary» açyk görnüşli paýdarlar jemgyýetinde önümiň nusgalyk tapgyrynyň öndürilmegi guwandyryjy ýagdaýdyr.

Ýerli çig maldan taýýarlanylan kompozit gurluşyk armaturasy ekologiýa taýdan arassa, ykdysady taýdan bolsa elýeterli önüm bolup durýar. Hormatly Prezidentimiziň ugurdaş edaralar bilen bilelikde kompozit armaturasynyň berkligini synap görmegi hem-de ýokary hiliniň tassyklanan ýagdaýynda, onuň giň önümçiligini ýola goýmagy çaltlandyrmagy tabşyrmagy bäsdeşlige ukyply ýokary hilli ýerli gurluşyk serişdeleriniň önümçiligine uly üns berilýändigine şaýatlyk edýär. Geljekde bu paýdarlar jemgyýeti tarapyndan polat görnüşiniň ornuny tutýan dürli ölçegdäki kompozit armaturasynyň önümçiligini has-da giňeltmek göz öňünde tutulýar. Döwrebap tehnologiýalary ulanmak bilen, kwars çägesinden aýna süýümini öndürmek, ondan bolsa polat armaturasynyň ýerini tutýan, dürli ölçegdäki kompozit gurluşyk armaturasyny öndürmek meýilleşdirilýär.

Döwletimiz tarapyndan berilýän goldawyň netijesinde hususy telekeçiligiň dürli ugurlarda depginli ösüşleri gazanylyp, milli ykdysadyýetde tutýan orny barha artýar. Ýurdumyzda amala aşyrylýan importyň ornuny tutýan we eksporta niýetlenen önümleriň öndürilişini artdyrmaga gönükdirilen taslamalaryň hem köpüsi hususy telekeçilere degişlidir. Milli Liderimiz ýurdumyzyň senagatynyň kuwwatyny yzygiderli pugtalandyrmagyň hem-de daşary ýurtlaryň harytlary bilen bäsdeşlige ukyply ýokary hilli gurluşyk serişdeleriniň önümçiliginiň artdyrylmagynyň ähmiýetini nygtamak bilen, bu işe döwlete dahylsyz ulgamyň wekillerini işjeň çekmegi tabşyrdy.

Bu ugurda alnyp barylýan işler Garaşsyz Watanymyzyň ykdysady kuwwatynyň yzygiderli berkemegini häsiýetlendirýän möhüm görkezijiler bolup durýar. Nesip bolsa, hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda ýurdumyzyň senagatyny mundan beýläk hem ýokary depginler bilen ösdürilmegi gazanylar. Bu işde milli hünärmenleri taýýarlamak, berilýän bilimiň derejesini ýokarlandyrmak babatda alnyp barylýan işler hem öz netijesini berer we dünýäniň iň gowy tejribeleri esasynda bilim alýan talyp ýaşlarymyzyň ýurdumyzyň ykdysady ösüşlerine öz guwandyryjy goşantlaryny goşjakdyklaryna ynanýarys.

Bägül ATAÝEWA,

Hormatly Prezidentimiziň alyp barýan öňdengörüjilikli, ylmy taýdan esaslandyrylan durmuş-ykdysady ösüş strategiýasynyň netijesinde Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe ýurdumyz täze-täze üstünliklere beslenýär. Gahryman Arkadagymyz tarapyndan saýlanyp alnan Türkmenistanyň durmuş taýdan nazarlandyrylan bazar ykdysadyýetiniň nusgasy we ýurdumyzy durnukly ösdürmek babatynda alyp barýan giň möçberli başlangyçlary, bazar özgertmeleri esasy makroykdysady görkezijileriň ýokary depginlerde ösüşini üpjün edýär. Ýurdumyzyň jemi içerki önüminiň ösüş depgini durnukly ösüş häsiýetine eýedir.

Ýurdumyzda geçirilýän özgertmeler ykdysadyýetimize dünýä bazarlarynyň standartlaryny ornaşdyrmaklyga, ýerli we daşary ýurt maýadarlarynyň serişdelerini çekmek üçin amatly maýa goýum gurşawyny döretmeklige gönükdirilendir. Şunuň bilen baglylykda, ýurdumyzyň maýa goýum babatynda özüne çekijiligini ýokarlandyrmaga aýratyn üns berilýär we ony gazanmaga ýurtda höküm sürýän syýasy we durmuş asudalygy, ykdysady ösüşiň durnukly saklanylmagy, oýlanyşykly maliýe syýasatynyň alnyp barylmagy ýardam edýär.

Milli Liderimiziň baştutanlygynda taýýarlanylan maksatnamalara laýyklykda, geljekde Türkmenistan öz ylmy-tehniki we serişde kuwwatlyklaryna daýanyp, şeýle hem öňde durýan ykdysady, durmuş we ekologiki wezipeleri nazara alyp, tapgyrlaýyn esasda öz durnukly ösüş syýasatyny dowam etdirer. Şunda gaýtadan işleýän senagat pudaklarynda ýokary netijeli we ekologiki taýdan arassa önümçilikleriň döredilmegine aýratyn üns berler. Olar hem eksporta gönükdirilen, hem importy çalyşýan önümçiliklerden ybarat bolar we halkyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini ýokarlandyrmaga gönükdiriler.

Milli ykdysadyýeti düýpli we doly döwrebaplaşdyrmaklyga gönükdirilen özgertmeler dünýäniň öňdebaryjy kompaniýalary bilen özara bähbitli hyzmatdaşlygy has-da giňeltmeklige mümkinçilik döredýär. Şunda esasy ädim öňdebaryjy tehnologiýalary we ýokary tehnologiki enjamlary ornaşdyrmaklyga, importy çalyşýan täze önümçilikleri guramaklyga, ýurdumyzda öndürilýän önümleriň bäsdeşlige ukyplylygyny ýokarlandyrmaklyga gönükdiriler.

Ýurdumyzda durnukly ykdysady ösüşiň gazanylmagy milli bähbitleriň täze mazmun bilen baýlaşdyrylmagyna getirdi. Häzirki döwürde Türkmenistan diňe bir öz hususy bähbitlerinden ugur alman, eýsem, beýleki ýurtlaryň we halklaryň bähbitlerini sazlaşdyrmaga çalyşýar. Bu aýratynlyk hormatly Prezidentimiziň «Ösüş arkaly parahatçylyk» ýörelgesinde öz aýdyň beýanyny tapýar. Biziň ýurdumyzdan dünýäniň dürli yklymlaryna uzaýan täze ulag geçelgeleriniň, gaz geçirijileriniň gurulmagy we bu işleriň häzirki döwürde hem dowam etdirilmegi diňe bir sebitde däl, eýsem, tutuş dünýäde parahatçylygy, howpsuzlygy üpjün etmekde milli Liderimiziň öňe sürýän başlangyçlarynyň rowaçlanýandygyny görkezýär.

Abdy ÇARYÝEW,

«Halkyň Arkadagly zamanasy» ýylynyň 14-nji ýanwarynda sanly ulgam arkaly geçirilen Ministrler Kabinetiniň mejlisinde hormatly Prezidentimiz «Türkmenistanyň Prezidentiniň ulag diplomatiýasyny ösdürmegiň 2022 — 2025-nji ýyllar üçin Maksatnamasyny» tassyklamak hakynda Karara gol çekdi. Munuň özi ulag diplomatiýasynyň ýurdumyzyň daşary syýasat strategiýasynda ileri tutulýan has möhüm ugurlaryň hataryndadygyny ýene bir gezek görkezdi. Milli Liderimiz Maksatnamadan gelip çykýan wezipeleri üstünlikli ýerine ýetirmek babatda Daşary işler ministrligine hem-de Ministrler Kabinetiniň ýanyndaky Ulag we kommunikasiýalar agentligine beýleki düzümler bilen bu ugurda işleri utgaşykly hem-de ulgamlaýyn esasda alyp barmalydygy barada degişli tabşyryklary berdi.

Hereket ýoldan başlanýar. Ýol — başlangyç, maksada ýetmek üçin badalga, ugur alyş nokady. Ýol goňşyny goňşa, ili ile, alysdakyny ýakyna ýetirýär. Özüňde bar zady beýlekilere ýetirmäge, ýoguňy bolsa çet ýerlerden getirmäge mümkinçilik döredýär. Adamlary biri-biri bilen ýakynlaşdyrmagyň serişdesi bolan söwdany işjeň alyp barmak üçin hem ýollar gerek. Söwda ýollarynyň girdeji, peýda getirmekden daşary, medeniýetleri, halklary ýakynlaşdyrýandygyna magat göz ýetiren döwletler, hökümdarlar gadymyýetde olaryň öz üstünden geçmegi barada alada edipdirler.

Üçünji müňýyllykda Beýik Ýüpek ýoluny gaýtadan dikeltmegiň gözbaşynda duran hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň ulag diplomatiýasynyň özenini tutuş adamzadyň bähbitlerine gönükdirilen asylly maksatlar düzýär. Halkara we sebit derejesinde ulag-logistika ulgamyny ösdürmek hem-de onuň häzirki zaman ýagdaýlaryna laýyk derejede hereket etmegini gazanmak üçin döwlet Baştutanymyz tarapyndan ulag ulgamynda öňe sürülýän başlangyçlar bu gün dünýä jemgyýetçiliginde giň goldaw tapýar. Hususan-da, milli Liderimiziň teklipleri esasynda 2014-nji, 2015-nji, 2017-nji we 2021-nji ýyllarda durnukly ulag ulgamynyň ösdürilmegi boýunça BMG-niň Baş Assambleýasynyň Kararnamalarynyň 4-si biragyzdan kabul edildi. Mundan başga-da, 2016-njy ýylyň noýabr aýynda Türkmenistanda Durnukly ulag ulgamy boýunça birinji ählumumy maslahat geçirildi. Munuň özi ýurdumyzyň ulag ulgamyndaky başlangyçlaryna dünýä jemgyýetçiliginiň gyzyklanmasynyň nobatdaky beýany boldy.

«Türkmenistanyň Prezidentiniň ulag diplomatiýasyny ösdürmegiň 2022 — 2025-nji ýyllar üçin Maksatnamasynda» strategik taýdan ähmiýetli çäreler göz öňünde tutulýar. Olar, hususan-da, ýurdumyzyň ulag ulgamynyň we halkara ulag hyzmatdaşlygynyň hukuk binýadyny has-da kämilleşdirmekden; ulag ugrunda halkara guramalar, şol sanda BMG hem-de onuň sebitleýin komissiýalary, ýagny Ýewropa ykdysady komissiýasy, Aziýa — Ýuwaş umman sebiti üçin Ykdysady we Durmuş komissiýasy, şeýle-de ýöriteleşdirilen halkara ulag we logistika guramalary bilen hyzmatdaşlygyň ösdürilmeginden; Türkmenistanyň Ýewropa — Kawkaz — Aziýa halkara ulag geçelgesi (TRACEKA) Hökümetara komissiýasyna goşulyşmagy boýunça işleri geçirmek hem-de bu ugur boýunça üstaşyr ulag ýollarynyň Türkmenistanyň üstünden geçmegini gazanmakdan; ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň ulag pudagyny sanly ulgama geçirmegiň çäklerinde BMG-niň ýöriteleşdirilen edaralary bilen netijeli hyzmatdaşlygy alyp barmakdan; badalga berlen iri halkara we sebitara taslamalary durmuşa geçirmek we olaryň netijeliligini ýokarlandyrmak babatda işleri geçirmekden ybaratdyr.

Maksatnamada Türkmenistanyň Prezidentiniň öňe süren anyk teklipleri esasynda halkara ulag geçelgeleriniň ençemesini, şol sanda Owganystan — Türkmenistan — Azerbaýjan — Gruziýa — Türkiýe, Demirgazyk — Günorta (Russiýa — Gazagystan — Türkmenistan — Eýran), Hazar deňzi — Gara deňiz, Özbegistan — Türkmenistan — Eýran — Oman (Merkezi Aziýa — Ýakyn Gündogar), Gündogar — Günbatar (Hytaý — Gazagystan — Türkmenistan — Eýran — Türkiýe) ulag geçelgesini, şeýle-de onuň täze ugruny (Hytaý — Täjigistan — Özbegistan — Türkmenistan — Eýran — Türkiýe) we beýleki halkara üstaşyr ulag geçelgelerini işjeňleşdirmek boýunça çäreler anyk beýanyny tapýar. Agzalan taslamalar babatda birnäçe işleriň eýýäm alnyp barylýandygyny bellemek möhümdir.

Geçen ýylyň 14 — 16-njy oktýabry aralygynda Hytaýyň Pekin şäherinde Birleşen Milletler Guramasynyň Durnukly ulag ulgamy boýunça gibrid görnüşde geçirilen ikinji ählumumy maslahatynda eden wideoaragatnaşyk arkaly çykyşynda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow ýurdumyzyň ulag diplomatiýasy babatda ozalky halkara başlangyçlaryny has-da anyklaşdyrmak bilen, olara dünýä jemgyýetçiliginiň ünsüni gaýtadan çekdi. Mälim bolşy ýaly, Türkmenistan BMG-de ençeme ýyllaryň dowamynda durnukly ulag ulgamynda möhüm ähmiýetli, çuň manyly Kararnamalaryň başyny başlady. Milli Liderimiz şol maslahatda hem üç ugur boýunça öz tekliplerini we başlangyçlaryny esaslandyrdy.

Birinjiden, döwlet Baştutanymyz BMG-niň ulagy ösdürmek boýunça Ýörite sebitara maksatnamasyny işläp taýýarlamak barada Türkmenistan tarapyndan ozal beýan edilen teklibe gaýdyp gelmegi öňe sürdi. Hormatly Prezidentimiz öz çykyşynda bu maksatnamanyň maksatlarynyň we wezipeleriniň Baş Assambleýanyň ulag ulgamynda halkara hyzmatdaşlygy ösdürmek babatda dört Kararnamasyndan, 2016-njy ýylda Aşgabatda geçirilen Durnukly ulag ulgamy boýunça birinji ählumumy maslahatyň Jemleýji resminamasyndan, ählumumy derejede ulag babatda özara arabaglanyşygy pugtalandyrmak bilen bagly beýleki köptaraplaýyn resminamalardan ugur alnyp beýan edilmeginiň zerurdygyny nygtady.

Ikinjiden, hormatly Prezidentimiz Türkmenistanyň Birleşen Milletler Guramasy bilen bilelikde 2022-nji ýylyň aprel aýynda deňze çykalgasy bolmadyk ösüp gelýän ýurtlaryň ministrleriniň halkara maslahatyny geçirmegi meýilleşdirýändigini aýdyp, döwletleri we halkara guramalary oňa işjeň gatnaşmaga çagyrdy. Munuň özi pandemiýa şertlerinde ösüp gelýän ýurtlaryň, ilkinji nobatda, dünýä ummanyna göni çykalgasy bolmadyk döwletleriň aýratyn goragsyzdygy bilen baglanyşyklydyr. Çünki ulag gatnawlaryndaky mejbury çäklendirmeler hut şolara has güýçli täsirini ýetirdi.

Üçünjiden, häzir çökgünligiň täsirini azaltmaga, ykdysady ösüşiň durnukly görkezijilerine çalt çykmaga gönükdirilen utgaşykly, jogapkärli we öňdengörüjilikli çözgütleriň zerurdygyny nygtamak bilen, hormatly Prezidentimiz BMG-niň derejesinde ulag ulgamynda özara gatnaşyklaryň ählumumy strategik meýilnamalary bilen birlikde, kadalary, düzgünleri sazlaşdyrmagyň, gümrük we migrasiýa işlerini aňsatlaşdyrmagyň hem-de ulag ulgamynda halkara hyzmatdaşlyga degişli beýleki derwaýys meseleleri ara alyp maslahatlaşmagyň munuň üçin oňaýly şertleri döretjekdigine ünsi çekdi.

Milli Liderimiz geçen ýylyň 15-nji oktýabrynda onlaýn usulda geçirilen Garaşsyz Döwletleriň Arkalaşygynyň döwlet Baştutanlarynyň Geňeşiniň mejlisindäki çykyşynda ulag babatdaky başlangyçlaryny ösdürip, GDA-nyň ykdysady ugurlaryny we bähbitlerini Arkalaşygyň çäklerinden daşarda ilerletmegiň, serhetdeş ýurtlaryň, goňşy sebitleriň biziň taslamalarymyza goşulyşmagynyň wajypdygyny nygtady. Ilkinji nobatda, munuň üstaşyr ulag düzümini döretmäge, täze aragatnaşyk we kommunikasiýa ulgamlaryny çekmäge degişlidigini aýratyn belledi.

Türkmenistan deňze çykalgasy bolmadyk döwletleriň bähbitlerini goramak üçin 2018-nji ýylda ulanmaga berlen Türkmenbaşy Halkara deňiz portunyň üstaşyr daşama mümkinçiliklerini, ilkinji nobatda, Merkezi Aziýa, Owganystan, Hazarýaka döwletler, Hytaý babatda iş ýüzünde amatly ýagdaýda peýdalanmaga, munuň üçin gümrük-wiza ýeňilliklerini döretmäge taýýardygyny mälim edýär. Şunda ýurdumyzyň başlangyjy bilen döredilýän Owganystan — Türkmenistan — Azerbaýjan — Gruziýa — Türkiýe (Lapis Lazuli) halkara ulag geçelgesiniň ähmiýeti uludyr. Türkmenistan bu geçelgäni Owganystanyň işjeň ulanmagy üçin Kerki — Ymamnazar — Akina — Andhoý, Serhetabat — Turgundy demir ýollaryny gurdy. Geljekde olaryň birinjisini Täjigistana, ikinjisini bolsa Hyradyň üsti bilen Eýrana tarap dowam etdirmek göz öňünde tutulýar. Özbegistan — Türkmenistan — Eýran — Oman halkara ulag geçelgesiniň Merkezi Aziýa ýurtlarynyň Pars aýlagynyň üsti bilen dünýä ummanyna çykmagynda ähmiýeti uly bolar.

Demirgazyk — Günorta ulag geçelgesiniň möhüm şahasy bolan Gazagystan — Türkmenistan — Eýran demir ýoluny tutuş Ýewraziýa ulag diplomatiýasyna uly üstünlik getiren transmilli taslama hasaplamak bolar. Çünki Eýran bu ýol arkaly Russiýanyň we Hytaýyň bazarlaryna, öz gezeginde, Gazagystana hem Pars aýlagynyň ähli döwletlerine çykmaga mümkinçilik aldy. Bu ugur ikitaraplaýyn we sebitleýin söwda-ykdysady hyzmatdaşlygy täze derejä çykarmaga oňyn täsirini ýetirdi. Geçen ýylyň oktýabrynda geçirilen ýokary derejeli türkmen-gazak gepleşikleriniň dowamynda agzalan demir ýol magistralyny doly güýjünde ulanmak esasy wezipe hökmünde kesgitlenildi. Hazardaky Aktau, Kuryk we Türkmenbaşy deňiz portlarynyň arasynda logistik hyzmatdaşlyk boýunça hem giň mümkinçilikler bar. Hut Hytaýyň şu ýoly ulanmak arkaly «Bir guşak — bir ýol» taslamasyny durmuşa geçirmegi, hakykatdan-da, Türkmenistanyň başlangyjy bilen gurlan bu ýoluň Beýik Ýüpek ýoluny dikeldýän transaziýa demir ýoluna öwrülýändigini subut edýär.

«Türkmenistanyň Prezidentiniň ulag diplomatiýasyny ösdürmegiň 2022 — 2025-nji ýyllar üçin Maksatnamasynda» Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginiň Halkara gatnaşyklary institutynyň ýanynda döredilen Türkmenistanyň diplomatiýasynyň möhüm ugurlary boýunça okuw merkeziniň çäklerinde ulag diplomatiýasy boýunça ýaş hünärmenleri taýýarlamakdaky tagallalary güýçlendirmek baradaky meselä hem üns çekilýär. Şoňa görä-de, ýurdumyzyň ulag diplomatiýasy babatdaky halkara başlangyçlaryny ylmy taýdan öwrenmekde, Türkmenistanyň başlangyjy bilen amala aşyrylýan halkara üstaşyr ulag taslamalarynyň ähmiýetini wagyz etmekde, umuman, ulag diplomatiýasynyň dünýä syýasatyndaky ähmiýeti barada bilimleri giňden ýaýratmakda bu okuw merkezinde geljekde-de ulgamlaýyn işler alnyp barlar.

Jumamyrat GURBANGELDIÝEW,

Ak bugdaý etrabynyň çägindäki Ahal döwlet elektrik stansiýasynda geçen ýyl guwandyryjy önümçilik görkezijileri gazanyldy. Milli ykdysadyýetiň esasy ugurlarynyň biri bolan energetika pudagynyň ösüşine saldamly goşant goşýan bu elektrik stansiýasynda 2021-nji ýylda 2 million 749 müň 718 kilowatt/sagat elektrik energiýasy öndürildi. Munuň özi ruhubelent işçi-hünärmenleriň öndürijilikli zähmeti netijesinde 2021-nji ýylda, ozalky ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, önümçilikde 111,4 göterim ösüş gazanylandygyny görkezýär.

Ýagşy arzuwlar bilen gadam basylan «Halkyň Arkadagly zamanasy» ýylyny hem ýokary iş görkezijilerine beslemegi maksat edinýän agzybir işgärler özleri üçin döredilen iş şertlerinden ruhlanyp, oba-şäherçelerimizi, şäherlerimizi, her bir ojagy elektrik energiýasy bilen bökdençsiz üpjün etmek ugrundaky asylly işde yhlaslaryny gaýgyrman zähmet çekýärler.

Aýdo ŞEKEROW.