Türkmenistanda sanly ykdysadyýetiň tapgyrlaýyn esasda ornaşdyrylýan döwründe ýurdumyzyň maliýe-bank ulgamyna degişli düzümleriň işi hem hil taýdan täze, häzirki zaman derejesine eýe bolýar. Düýn hormatly Prezidentimiziň gatnaşmagynda paýtagtymyzda Türkmenistanyň «Türkmenbaşy» döwlet täjirçilik bankynyň hem-de «Senagat» paýdarlar täjirçilik bankynyň täze, döwrebap binalarynyň açylyp ulanylmaga berilmegi-de munuň aýdyň subutnamasy boldy. Bu banklaryň hünärmenleri gurlan döwrebap binalar üçin Gahryman Arkadagymyzyň adyna ýürek töründen çykýan alkyşlaryny aýdýarlar.

Kakajan BAÝRAMGULYÝEW,
«Türkmenbaşy» döwlet täjirçilik bankynyň Buhgalter hasaby we hasabatlary müdirliginiň hünärmeni:

— Hormatly Prezidentimiziň ýurdumyzyň «Türkmenbaşy» döwlet täjirçilik bankynyň täze, döwrebap binasyny açyp ulanmaga bermegi biz — bankyň işgärleri üçin ýatdan çykmajak taryhy waka bolup, buýsançly başymyzy göge ýetirdi. Açylyş dabarasynda maňa Gahryman Arkadagymyzyň öňünde çykyş etmek bagty miýesser etdi. Örän tolgundyryjy pursatlary başdan geçirdim. Milli Liderimize bankyň işi, ýerine ýetirilýän döwrebap hyzmatlaryň aýratynlyklary barada gürrüň berdim.

Men 2015-nji ýylda Türkmen döwlet ykdysadyýet we dolandyryş institutynyň maliýe fakultetini tamamlap, ykdysatçy kärine eýe boldum. Şol ýyldan bäri hem «Türkmenbaşy» döwlet täjirçilik bankynda zähmet çekip gelýärin. Biziň müdirligimizde ýerine ýetirilýän işler bankyň balans düzümi, girdejileri we çykdajylary, salgyt tölegleri bilen baglanyşykly bolup, Türkmenistanyň Merkezi bankyna tabşyrylýan hasabatlary taýýarlaýarys. Bankyň täze, döwrebap binasynyň açylmagy diňe bizi — hünärmenleri ýokary derejeli iş şertleri bilen üpjün etmän, eýsem müşderiler üçin hem amatly mümkinçilikleri döretdi. Indi olar banka gelmezden, karz almak, täze bank kartlaryny sargamak, goýum goýmak, jemagat hyzmatlary üçin tölegleri, ipoteka karzlarynyň esasy bergilerini we göterimlerini tölemek ýaly bank amallary bilen bagly hereketleri internet ulgamy arkaly, onlaýn görnüşde, öýde oturan ýerlerinden amala aşyryp bilýärler. Munuň üçin müşderiler bankyň www.tbbank.gov.tm atly resmi internet sahypasyndan peýdalanýarlar. Bankda müşderilere ýokary hilli hyzmatlary ýerine ýetirmek üçin iň täze, kämil tehnologiýalar ornaşdyrylan. Esasan-da, internetiň üsti bilen menzilara bank hyzmatlaryny amala aşyrmak, nagt däl hasaplaşyklary geçirmek üçin giň mümkinçilikleriň döredilmegi alyp barýan işlerimiziň dessinligi, takyklygy, ýokary netijeliligi, müşderiler üçin hem amatlylygy babatda uly ähmiýete eýedir.

Şeýle döwrebap bina hem-de biz — ýaş hünärmenler hakyndaky taýsyz tagallalary üçin hormatly Prezidentimize egsilmez alkyş aýdýarys. Milli Liderimiziň bildirýän belent ynamyny ödemek üçin bilimimizi, ukyp-başarnygymyzy gaýgyrman, halal hem netijeli zähmet çekip, Watanymyzyň ösüşlerine mynasyp goşandymyzy goşarys.

Bahargül GARAÝAGDYÝEWA,
«Türkmenbaşy» döwlet täjirçilik bankynyň Hasaplaşyk we kassa amallary müdirliginiň hünärmeni:

— Mukaddes Garaşsyzlygymyzyň 30, paýtagtymyz Aşgabadyň esaslandyrylmagynyň 140 ýyllyk taryhy toýlary toýlanylýan «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynda hormatly Prezidentimiziň bir günde ýurdumyzyň iki sany bankynyň täze, döwrebap binalaryny açyp bermegi şöhratly ýyla şan beren ajaýyp waka hökmünde taryha ýazylar. Garaşsyzlyk ýyllarynda ýurdumyzyň maliýe-bank ulgamy düýpli ösüşlere eýe boldy. Hormatly Prezidentimiziň taýsyz tagallalary netijesinde, soňky ýyllarda ulgamyň işi has-da kämilleşdirilýär hem-de döwrebaplaşdyrylýar.

«Türkmenbaşy» döwlet täjirçilik banky hem ýurdumyzda iň irki döredilen banklaryň biridir. Bir asyra golaý taryhy bolan bu bank ýurdumyzyň iri senagat pudaklaryna, hususy önüm öndürijilerine, raýatlara hyzmat edýär. Men 19 ýyl bäri şu bankda işläp gelýärin. Biziň müdirligimizde, esasan, bankyň ýerlerdäki bankomatlaryna gözegçilik etmek, hasaplaşyk we kassa amallary bilen bagly resminamalary taýýarlamak ýaly işler ýerine ýetirilýär.

Bankyň täze binasynyň işe başlamagy bilen, ýuridik tarap bolan müşderiler hem-de telekeçiler üçin internet ulgamy arkaly bank hasaplaryny barlamak, olaryň elektron göçürmelerini almak, elektron töleg tabşyryklaryny taýýarlamak; «Altyn asyr» kartly töleg ulgamynyň döwrebap töleg terminallary arkaly, galtaşyksyz bank kartlaryny ulanmak esasynda, hasaplaşyk işlerini çalt amala aşyrmak; internet ulgamyndan peýdalanyp, müşderileriň bank kartlaryny açmak, täzeden çap etmek boýunça elektron arzalaryny kabul etmek we olar boýunça tölegleri «Altyn asyr» bank kartlary arkaly onlaýn görnüşde tölemek mümkinçiligi ýaly sanly hyzmatlar hödürleniler. Şeýle-de karz almaga isleg bildirýän raýatlaryň arzalaryny elektron görnüşde, menzilara kabul etmek, müşderä arzasynyň ýagdaýy barada menzilara habar bermek hyzmatynyň hem kämilleşdirilen görnüşiniň ýola goýlandygyny bellemek gerek.

Döwür bilen aýakdaş gitmek, netijeli zähmet çekmek babatda şular ýaly döwrebap mümkinçilikleri döredýän hormatly Prezidentimiziň jany sag, ömri uzak, işleri rowaç bolsun!

Döwletmyrat ÝAKŞIBAÝEW,
Türkmenistanyň «Senagat» paýdarlar täjirçilik bankynyň Elektron tölegleri müdirliginiň başlygy:

— Milli Liderimiz paýtagtymyzyň gözel künjeginde «Senagat» paýdarlar täjirçilik bankynyň täze binasyny açyp ulanmaga berdi. Açylyş dabarasy biz — bank işgärleri üçin ýatdan çykmajak wakalaryň biri boldy.

Bankymyzda raýatlar üçin bank kartlarynyň dört görnüşi hödürlenýär. Müşderiniň «Altyn asyr» aýlyk zähmet haky kartlarynyň galyndysyna ýyllyk alty göterim tölenýär. «Maşgala» bank karty bolsa raýatlaryň pul serişdelerini öz maşgala agzalarynyň arasynda amatly şertlerde ulanmaklary üçin, ýyllyk alty göterim möçberi bilen berilýär. Bu bank karty çagalara we talyplara gerekli okuw esbaplaryny we beýleki harytlary satyn almaga, söwda, hyzmat ediş nokatlarynda hasaplaşyklary geçirmäge, «Internet bank» we «Mobil bank» ulgamlary arkaly karzlaryň esasy bergisini gaýtarmaga, hasaplanan göterimi tölemäge, öý telefonynyň, öýjükli telefonlaryň, IP-TV we internet hasabyny doldurmaga hem-de bank kartynyň galyndysyny bilmäge amatly mümkinçilikleri döredýär. «Goýum» bank karty arkaly ýyllyk alty göterim bilen raýatlar islendik wagt, islendik möçberdäki pullaryny nagt görnüşde goýup hem alyp bilýärler. Bank ulgamynyň işini döwrebaplaşdyrmak, şol sanda ilatyň erkin pul serişdelerini netijeli ulanmaklary we girdejilerini has-da artdyrmaklary üçin «Goýum» bank karty işjeň gural hasaplanýar. Goýumlara tölenýän göterimler, bir tarapdan, müşderileriň erkin pul serişdelerini goýumlara goýmak arkaly, goşmaça girdeji gazanmaklaryna şert döredýän bolsa, beýleki tarapdan, bank üçin dolanyşykdaky puluň mukdaryny dogry kesgitlemäge, milli manadymyzyň hümmetini dogry derejede saklamaga mümkinçilik berýär. «Overdraft» kartynyň müşderiler üçin iň bir peýdaly bank kartlarynyň biridigini bellemek gerek. Haçanda müşderi gysga möhlet bilen bankdan islendik wagt karz pul serişdesini almak islese, onda ol aýlygynyň elli göterimine çenli «Overdraftyň» üsti bilen alyp bilýär.

Häzirki wagtda ýurdumyzyň dürli künjeklerinde ornaşdyrylýan bankomatlaryň we töleg terminallarynyň sany artdyrylýar hem-de olaryň bökdençsiz hereket etmegi ýola goýulýar. Bank ulgamynda ornaşdyrylýan döwrebap hyzmatlar häzirki zaman bankynyň keşbiniň emele gelmegine, bank hyzmatlarynyň hiliniň ýokarlanmagyna hem-de raýatlaryň talaplaryny kanagatlandyrmaga oňyn şert döredýär.

Bankymyzda alnyp barylýan işler, müşderilere hödürlenýän hyzmatlar bilen gyzyklanýan raýatlarymyz üçin www.senagatbank.gov.tm atly internet sahypamyz hem hereket edýär. Bu sahypa arkaly müşderiler bank tarapyndan ýerine ýetirilýän goýum hyzmatlary, şeýle-de raýatlara hödürlenýän karzlar barada maglumatlar bilen tanşyp bilýärler.

Pursatdan peýdalanyp, ýurdumyzyň maliýe-bank ulgamynda ilata hödürlenýän hyzmatlaryň hilini ýokarlandyrmak babatda döwrebap şertleri döredýän Gahryman Arkadagymyza alkyş aýdýarys.

Aknur ATAÝEWA,
Türkmenistanyň «Senagat» paýdarlar täjirçilik bankynyň Pul dolanyşygy we kassa amallaryna gözegçilik müdirliginiň başlygy:

— Bank ulgamynyň durnukly hereket etmegi ýurdumyzyň halk hojalyk toplumynyň ösdürilmeginde möhüm ähmiýete eýedir. Şeýle hem ol türkmen ykdysadyýetiniň bäsdeşlige ukyplylygyny, durnukly ösüşini gazanmak, onuň ählumumy dünýä hojalyk gatnaşyklaryna üstünlikli goşulmagy üçin kesgitleýji häsiýete eýe boldy.

Garaşsyzlyk ýyllary içinde ykdysadyýetiň hususy bölegini ösdürmek boýunça netijeli işler durmuşa geçirildi. Döwlete dahylsyz bölegiň bank edaralary tarapyndan maliýeleşdirilmegi hususy kärhanalaryň sanynyň ep-esli artmagy, täze iş orunlarynyň döredilmegi üçin giň mümkinçilikleri açdy. Köptaraplaýyn mümkinçilikleriň, giň möçberli özgertmeleri durmuşa geçirmegiň, ähli ulgamlarda we pudaklarda iň täze tehnologiýalary peýdalanmagyň, iri maýa goýum taslamalaryny amala aşyrmagyň mundan beýläk hem türkmen ykdysadyýetiniň durnukly ösüşini üpjün etmäge, daşary söwda dolanyşygyny hem-de girdejileri artdyrmaga ýardam berjekdigi bellärliklidir.

Häzirki wagtda paýtagtymyzda hem-de welaýat merkezlerinde bankymyzyň jemi 13 sany şahamçasy bar. Özüm bankda 1994-nji ýyldan bäri zähmet çekip gelýärin. Biziň işimiziň esasy maksady müşderilere göwnejaý hyzmatlary hödürlemekden ybarat.

Çandybil şaýolunyň ugrunda bankymyzyň täze edara binasynyň açylyp ulanylmaga berilmegi bizde aýratyn şatlyk döretdi. Bu ýerde raýatlara dünýä ülňülerine laýyk gelýän iş otaglarynda, döwrebap tehnologiýalaryň üsti bilen medeniýetli hyzmat etmek üçin ähli şertler bar.

Häzirki wagtda bankymyzda müşderiler üçin birnäçe goýum hyzmatlary hereket edýär. Her bir raýat öz islegine görä bir ýyllyk möhlet bilen iki müň manat möçberinde «Täze manat — täze durmuş» atly, pensiýa ýaşyna ýeten raýatlarymyz azyndan ýigrimi manat möçberinde on göterim bilen alty aýdan bir ýyla çenli «Ene-atalar hakynda alada» atly, saglyk ätiýaçlandyrmasy üçin azyndan ýigrimi manat möçberinde bäş göterim bilen alty aýdan bir ýyla çenli «Halkyň saglygy — Watan baýlygy» atly, on sekiz ýaşa çenli çagalar üçin azyndan ýigrimi manat möçberinde alty göterim bilen «Çagalara niýetlenen maksatly goýum» atly, «Çagalar biziň geljegimiz» ady bilen azyndan ýüz manatdan bir ýyl möhleti bilen ýedi göterim, şeýle-de «Bähbitli» ady bilen müşderi öz islegine görä, dürli möhletler bilen çäklendirilmedik goýumlardan peýdalanyp bilýär.

Halkymyzyň abadançylygy, rowaçlygy ugrunda ýadawsyz tagallalary edýän Gahryman Arkadagymyzyň jany sag, ömri uzak, belent başy aman bolsun, il-ýurt bähbitli, umumadamzat ähmiýetli alyp barýan işleri mundan beýläk hem rowaç alsyn!

Kümüşgözel REJEBOWA,
Türkmenistanyň «Senagat» paýdarlar täjirçilik bankynyň Hukuk we howpsuzlyk müdirliginiň işgärler bölüminiň başlygy:

— Toýdur baýramlara, şanly senelere beslenýän «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynyň bahary biz — bank işgärleri üçin hem ýatdan çykmajak wakalary bilen geldi. Gahryman Arkadagymyzyň gatnaşmagynda «Senagat» paýdarlar täjirçilik bankynyň täze binasynyň açylyp ulanylmaga berilmegi şatlygymyzy artdyryp, göwün guşumyzy ganatlandyrdy.

Dünýäniň iň kämil enjamlary bilen enjamlaşdyrylan iş otaglarynda ähli şertlerdir mümkinçilikler döredilipdir, diňe bir işgärler üçin däl, eýsem, bankyň müşderileri üçin hem amatlyklar göz öňünde tutulypdyr.

Bankymyz tarapyndan raýatlara hyzmatlaryň dürli görnüşleri hödürlenilýär. Müşderileriň hasaplaryny açmak we alyp barmak, goýumlaryň dürli görnüşlerini, bankyň karz syýasatyna laýyklykda karz hyzmatlaryny hödürlemek, milli we daşary ýurt pul geçirimleriniň elektron ulgamyny hödürlemek, daşary ýurtlaryň ýokary okuw mekdeplerinde bilim alýan talyp ýaşlaryň okuw töleglerini SWIFT tölegler ulgamy arkaly geçirip bermek, dürli pullaryň özara gatnaşyklary baradaky maglumatlary bermek, müşderiniň töleg resminamasyny taýýarlamak, şertnamanyň töleg şertlerini seljermek, söwda we hyzmat ediş nokatlarynda töleg terminallaryny gurnamak ýaly hyzmatlar şonuň mysallarydyr. Bankomatlaryň, «Mobil bank» we «Internet bank» hyzmatlarynyň üsti bilen, ýurdumyzyň banklaryndan alnan karzlary we oňa hasaplanan göterimleri, şeýle hem «Altyn asyr», CDMA, öý telefon, internet aragatnaşyk ulgamlarynyň töleglerini nagt däl görnüşde tölemek mümkinçiligi döredilen. Mundan başga-da nagt däl hasaplaşyklaryň gerimini giňeltmek maksady bilen, «Cash back» sylaglamak maksatnamasy hem işe girizildi.

Ýurdumyzyň maliýe-bank ulgamynyň gülläp ösmegi ugrunda alyp barýan işleri, döredýän giň mümkinçilikleri üçin hormatly Prezidentimize tüýs ýürekden alkyş aýdýarys.

Ýazga geçirenler Aýmyrat PIRJIKOW, Şamyrat MUHAMMETGURBANOW.

«Türkmenistan». Surata düşürenler Ýuriý ŞKURIN, Maksat AKMÄMMEDOW.

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe ýurdumyzyň halk hojalygynyň ähli pudaklarynda uly üstünlikler gazanylyp, milli ykdysadyýetiň ösüşi has-da belent derejelere çykdy. Hormatly Prezidentimiziň öňe süren döwlet maksatnamalarynyň tapgyrlaýyn üstünlikli berjaý edilmegi halk hojalygynyň ähli pudaklarynyň işleriniň sazlaşykly öňe ilerlemegini üpjün etdi. Ykdysadyýetiň ösüşine kuwwatly itergi berýän täze iri önümçilik kärhanalary guruldy, senagat, dokma, gurluşyk, ulag we aragatnaşyk, ýangyç-energetika, saglygy goraýyş, ylym-bilim ulgamlarynda durmuşa ornaşdyrylan özgertmeler özüniň oňyn netijelerini berdi.

«Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynda ykdysadyýeti diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmek, maýa goýum kuwwatynyň netijeliligini artdyrmak we ilatymyzyň hal-ýagdaýyny has-da gowulandyrmak boýunça giň möçberli işler üstünlikli amala aşyrylýar. Ösüşleriň örän çalt depginlerde öňe ilerleýän zamanynda ykdysadyýetiň ösüşiniň köpugurly mümkinçilikleri giň gerimli taslamalaryň çäklerinde sazlaşykly herekete getirilýär. Bu babatda hormatly Prezidentimiz: «Biz belent ynsanperwerlik ýörelgelerine berk eýermek bilen, halkymyzyň durmuşyny hil taýdan özgertmäge niýetlenen, jemgyýetimiziň ösüşiniň durnuklylygyny we netijeliligini ýokarlandyrmaga ýardam berýän, anyk maksatlara gönükdirilen köpugurly işleri alyp barýarys» diýip nygtaýar.

Eziz Diýarymyzda ylym-bilim we saglygy goraýyş ulgamlarynda durmuşa ornaşdyrylýan özgertmeler özüniň oňyn netijelerini berýär. Gurluşyk, senagat we beýleki pudaklarda ýokary ösüş depginleri gazanylýar. Oba hojalygyny özgertmek boýunça geçirilýän çäreler netijeli häsiýete eýe bolýar. Ýurdumyzy senagat taýdan dünýäde iň ösen döwletleriň birine öwürmek esasy maksat bolup durýar. Şunuň bilen baglylykda, milli ykdysadyýetimiziň diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürilmegine aýratyn üns berilýär.

Ýurdumyzda bäsdeşlige ukyply, ýokary hilli harytlary halkara bazarlara has köp çykarmak babatda uly işler alnyp barylýar. Türkmen telekeçileri tarapyndan ýurdumyzda daşary ýurtlardan getirilýän önümleriň ornuny tutýan önümçiligi ösdürmek hem-de türkmen harytlarynyň eksportunyň möçberlerini köpeltmek boýunça kabul edilen döwlet maksatnamalary häzirki wagtda üstünlikli berjaý edilýär, geljegi has uly ugurlary giňeltmek arkaly senagat pudagynda gazanylýan ösüş depginleri barha ýokarlanýar.

«Türkmenistanda daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleri öndürmek boýunça döwlet maksatnamasynyň» hem-de «Türkmenistanda öndürilýän önümleriň daşary ýurtlara iberilýän möçberini artdyrmak boýunça döwlet maksatnamasynyň» çäklerinde iri taslamalar durmuşa geçirildi we bu işler üstünlikli amal edilýär. Şunda dokma, gurluşyk, himiýa we durmuş senagatyna degişli, şeýle hem ýerli çig mallardan taýýarlanylýan önümleriň köp görnüşleri boýunça döwrebap kärhanalaryň gurluşygynyň yzygiderli häsiýete eýe bolmagy buýsandyryjy hakykatdyr.

Bu ösüşler ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmekde, milli ykdysadyýetiň dürli ugurlarynda telekeçilik işjeňligini artdyrmakda, kiçi we orta kärhanalaryň harytlarynyň görnüşlerini hem-de möçberlerini ýokarlandyrmakda, olaryň daşary ýurt bazarlarynda bäsdeşlige ukyplylygyny artdyrmakda, goşmaça iş orunlarynyň döredilmeginde örän ähmiýetlidir. Ýurdumyzda hususy telekeçiligi höweslendirmek we goldamak boýunça ýeňillikli karz serişdeleriniň berilmegi hem bu ugurdaky işleriň öňe ilerlemegini üpjün etdi. Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwrüniň özboluşly aýratynlygy hem milli ykdysadyýetiň ösdürilmeginde hususy ulgamyň işjeňligini ýokarlandyrmak bilen şertlendirilendir.

Ýurdumyzyň senagat, medeni-durmuş düzümlerinde, ulag we energetika pudagynda, oba hojalygynda türkmen telekeçileri has-da işjeňlik görkezýärler. Ýerli gurluşyk kompaniýalary Aşgabat şäherini we ýurdumyzyň sebitlerini ösdürmek boýunça toplumlaýyn maksatnamalaryň durmuşa geçirilmegine mynasyp goşant goşýarlar. Türkmen telekeçileri ýurdumyzyň dürli ýerlerinde gurlan köp sanly döwrebap mekdepleriň, mekdebe çenli ýaşly çagalar edaralarynyň, sport toplumlarynyň, medeniýet merkezleriniň, amatly ýaşaýyş jaýlarynyň we medeni-durmuş maksatly beýleki ençeme binalaryň gurluşygyna işjeň gatnaşýarlar.

Ýurdumyzda durmuşa geçirilýän taryhy özgertmeler hem bu hakykatyň ýene-de bir subutnamasydyr. Eziz Diýarymyzyň ähli künjeklerinde amala aşyrylýan beýik işler bolsa toýlarymyza görk, baýramlarymyza bezeg berýär. Çünki bagtyýar adamlaryň kalbyna ýol açýan, durmuşyna ýalkym saçýan ýagşy işler, özgerişler, ösüşler hemişe-de toý-baýramlaryň gelşigi, şatlykly günleriň ýaraşygy saýylýar.

Aýnur BEGLIÝEWA,

Türkmen döwlet ykdysadyýet we dolandyryş institutynyň mugallymy.

Türkmenabatdan Mara uzaýan gara ýoluň iki ýakasy soňky ýyllarda gündogar sebitiň merkezi şäheriniň täze senagat we ýaşaýyş toplumlarynyň merkezine öwrülýär. Welaýat köpugurly hassahanasyndan Ýokanç keselleriň öňüni alyş merkezine çenli aralykdaky 15 — 20 kilometrlik menzilde bu gün döwrebap ýaşaýyş jaýlary, atçylyk-sport toplumy, mekdep-internaty, iri önümçilik kärhanalarynyň birnäçesi we beýleki döwrebap binalar ýerleşýär. Gara ýoldan biraz uzakda ýerleşýän hem bolsa, seleňläp durşy bilen ýolagçylaryň nazaryny egleýän Türkmenabadyň pamyk egriji fabrigi hem bu sebitdäki gözellikleriň biri. Hormatly Prezidentimiziň tagallasy bilen durky täzelenip, önümçilik mümkinçilikleri artdyrylan kärhana mundan ýedi ýyl ozal täze güýç bilen işläp başlady.

Ýadyňyzdadyr, hormatly Prezidentimiz 2012-nji ýylyň aprel aýynda bu kärhananyň durkuny täzeläp, mümkinçiliklerini artdyrmak baradaky taryhy Karara gol çekipdi. Onda oturdyljak enjamlar bolsa bu Karara gol çekilmezinden alty-ýedi aý ozal Ispaniýanyň Barselona şäherinde geçirilen dokma enjamlarynyň «ITMA — 2011» halkara sergisinde türkmenistanly wekiller tarapyndan ilik-düwme öwrenilipdi. Iň kuwwatly, iň güýçli hasap edilen enjamlar Şweýsariýa, Italiýa ýaly döwletleriň önümleridi. Olaryň arasynda Şweýsariýanyň «Uster» kompaniýasynyň pagta süýüminiň we nah ýüplükleriň fiziki-mehaniki görkezijilerini ölçeýän doly awtomatlaşdyrylan enjamlary, nah ýüplüklere çyglylyk berýän enjamlar, ýüplükleri awtomatik usulda gaplaýan Italiýanyň «Zancaner», sowadyş, ýyladyş hem-de howany tämizleýiş ulgamlarynda Şweýsariýanyň «Luwa» kompaniýasynyň enjamlary we beýlekiler bar.

Kärhana siňdirilen bu yhlas miwesini berdi. Muny kuwwatlylygy we önümleriniň hili düýpli ýokarlandyrylan kärhananyň şondan soňky önümçiligi aňryýany bilen görkezdi.

«Open End» — dokma senagatynda iň hyrydarhalar ýüplükleriň biri. Aýdyşlaryna görä, ondan iň nepis matalar dokalýar. Mümkinçilikleri artdyrylandan soň, Türkmenabatdaky pamyk egriji fabrik, ine, şol ýüplükleri öndürip başlady. Bu bolsa önümleriň dessine dünýä bazaryna çykarylyp, özüne siňdirilen serişdeleri aňryýany bilen ödemegine getirdi. Häzir bu kärhanada «Open End» kysymly ýokary hilli ýüplügiň her ýylda 4 müň tonnasy öndürilýär.

Zähmetkeşleriň arasynda bolmak, olaryň işi bilen ýakyndan tanyşmak hemişe-de ýakymly. Biziň bu ýere iş saparymyzyň ilkinji pursatlaryna başga-da bir ýakym goşuldy. Kärhananyň derwezesinden girip-girmänkäk, bizi bu derwezeden çykyp barýan ýük ulagy «garşylady». Onuň eksporta ugradylmak üçin taýýar önümi alyp barýandygyny aýtdylar. Bu derwezeden günde şeýle ulaglaryň birnäçesi girip-çykýar.

Ine-de, biz kärhananyň esasy önümhanasynda. Bu ýerde hünärmen diňe işleriň gidişine gözegçilik edäýmese, olaryň aglabasy awtomatlaşdyrylan ulgam bilen amala aşyrylýar. Ýöriteleşdirilen robot tehnikasy ýüplük üçin getirilen pamygy alyp, ony enjamlaryň «eline tutdurýar». Olar hem pamykdan 17/1, 20/1, 27/1 we 34/1 ölçegli ýüplükleri öndürýärler.

Önümçilik kärhanalarynyň aglabasyna mahsus bolşy ýaly, bu ýerde-de işleriň umumy zynjyry emele gelipdir. Welaýatdaky pagtany gaýtadan işleýän kärhanalarda her biriniň agramy 200 kilograma çenli bolan top görnüşine getirilen çig mal bir çetden goýberilip, önümçiligiň beýleki çetinden ýüplük bolup çykyp dur. Kärhanada her topy 2 kilogramdan hem geçýän ýüplükleriň her günde 11 tonnasy öndürilýär. Işler üç çalşykda alnyp barylýar. Bu ýerde 148 adamyň işleýändigini, şolaryň 75-siniň gelin-gyzlardygyny aýtmak hem ýakymlydyr.

Ýylyň ýaňy üç aýy arkada galdy. Ýöne kärhanadaky önümçilik depgini eýýämden göreni guwandyrýar. Ýylyň başyndan martyň ahyryna çenli öndürilen ýüplükleriň mukdary 800 tonna golaýlady. Şu hasapdan çen tutsak, aýyň başyna 250-den 270 tonna çenli önümiň öndürilendigini görmek kyn däl. Alnan girdejiler bolsa 160 göterimden hem geçýär. Çünki dünýä bazarynda türkmen ýüplügine bolan uly isleg olaryň bäsleşikli söwdalardaky alyjysyny köpeldýär. Şonuň üçin hem bu ýerde öndürilen önümiň ammarda goş basyp ýatary bolmaz. Olar ýa-ha içki dokma kärhanalaryna, ýa-da jahanyň çar künjüne sary ýola düşer.

Biler bolsaňyz, üç aýda öndürilen 800 tonna golaý önümiň 70 göterimden gowragy eksporta ugradyldy! Türkiýe, Polşa, Russiýa, Birleşen Arap Emirlikleri ýaly döwletler Türkmenabatda taýýarlanylan nah ýüplükleri esasy import edijilerdir.

Tejribeli ýolbaşçy Nargül Abdyýewa tarapyndan bu ýerde iş çalşygynyň hem sazlaşykly ýola goýlandygyny aýtmak gerek. Işgärleriň üç çalşykda işleýändigini ýokarda ýazypdyk. Olar dört topara bölünipdir. Şeýlelikde, her topar bir gün dynç alýar. Her işgär dört günden bir gün öýünde dynç alyp bilýär. Olar kärhanadan öýlerine, öýlerinden kärhana ýörite awtobus bilen gatnadylyp, iş wagtynda gyzgyn nahar bilen üpjün edilýär.

Bu kuwwatly kärhana mukaddes Garaşsyzlygymyzyň 30 ýyllyk baýramyna uly zähmet ýeňşi — müňlerçe tonna önüm bilen barmagy meýilleşdirýär. Bu maksadyň myrat tapjakdygyna bolsa işleriň ýylyň ilkinji aýlaryndaky depgini hem güwä geçýär.

Agageldi ITALMAZOW.

(Öz habarçymyz).

Häzirki wagtda Türkmenistanda sement ýaly gurluşykda zerur bolan önümleri öndürmek boýunça senagat gurluşy işjeň ösdürilýär. Ýurdumyzyň welaýatlarynda ýene-de üç sany täze sement zawody gurlar. Şolaryň birisi Köýtendag etrabyndaky «Lebap» sement zawodynyň kuwwaty ýylda 1 million tonna sement öndürmäge barabar bolan ikinji tapgyrdakysydyr.

Zawodyň birinji tapgyrdakysy 2013-nji ýylyň başynda ulanylmaga berlipdi. Zawod innowasion tehnologiýalar esasynda işleýär. «Lebap» sement zawodynyň M-400 we M-500 görnüşli portland sement önümleri ilat tarapyndan gyzgyn garşylanyldy. Ýokary hilli sement ýurdumyzyň senagat pudagynyň ösüşlerine uly täsirini ýetirdi. Şondan bäri kärhana ýurdumyzyň gurluşykçylaryny ýokary hilli sement bilen üpjün edip gelýär. Onuň önümleri daşary ýurtlara hem eksport edilýär.

Mälim bolşy ýaly, hormatly Prezidentimiziň tagallasy bilen gündogar sebiti mundan beýläk hem senagatlaşdyrmak işi üstünlikli dowam etdirilýär. Biziň welaýatymyz hormatly Prezidentimiziň aýdyşy ýaly, gazylyp alynýan serişdelere örän baýdyr, sebitiň oňat ulag-logistika ulgamy hem-de ägirt uly zähmet serişdeleri, şol sanda ýokary hünärli işgärleri we ýokary bilimli hünärmenleri bar. Sebiti döwrebap senagatlaşdyrmak üçin ähli amatly şertler üpjün edilýär. Munuň özi ýurdumyzy senagatlaşdyrmak boýunça kesgitlenilen meýilnamalar bilen sazlaşyklylykda alnyp barylýar.

Ýurdumyzyň gündogar sebitiniň senagat taýdan ösdürilmegi hormatly Prezidentimiziň ykdysady strategiýasynda öňe sürülýän esasy wezipe bolup durýar. Bu wezipäni ýerine ýetirmegiň çäginde halk hojalygyny senagatlaşdyrmak üçin uly işler alnyp barylýar, eýeçiligi dürli görnüşli gurluşyk kärhanalarynyň birnäçesi guruldy. Häzirki wagtda welaýatymyzyň çäginde gurluşyk önümleriniň dürli görnüşleri öndürilýär.

2013-nji ýylyň başynda «Lebap» sement zawodynyň ilkinji nobatdakysynyň gurlup, ulanylmaga berilmegi sebitde giň göwrümli gurluşyklaryň ýaýbaňlandyrylmagy üçin örän amatly şertleri döretdi. Şol ýylda ýurdumyz boýunça sementiň öndürilişiniň 193,3 göterim bolmagy, sarp edijilere 3 million 68 müň tonna sement iberilmegi bu pudakda gazanylan hakyky işleri we ykdysady görkezijileri aýan edýär. Ondan bäri ýurdumyzda gurluşyklaryň depgini has ýokarlandy. Şonuň bilen birlikde semente bolan isleg hem artdy. Bu ýagdaý göz öňünde tutulyp, ýene-de sement zawodlarynyň gurluşygyna girişildi. Geçen ýylyň iýul aýynyň başynda hormatly Prezidentimiziň Karary esasynda «Lebap» sement zawodynyň kuwwaty 1 million tonna önüm öndürmäge barabar bolan ikinji tapgyrynyň gurluşygyna badalga berildi. Kärhanany «Türkmenenjam» hojalyk jemgyýetiniň hünärmenleri bina ederler. Hormatly Prezidentimiziň Karary bilen daşarky eltiji elektrik, gaz, suw we lagym üpjünçiliginiň inžener ulgamlaryny, demir ýollary gurmak şertinde bu jemgyýet bilen şertnama baglaşmaga ygtyýar berildi. Ony 2022-nji ýylyň dekabr aýynda ulanmaga tabşyrmak göz öňünde tutulýar. Häzirki wagtda gurluşyk bilen baglanyşykly işleriň depgini barha batlanýar. Zawodyň nobatdaky tapgyrynyň işe girizilmegi onuň eksport mümkinçiliklerini has artdyrar. Şeýle hem bu gurluşyk önümi bilen üpjünçilik has gowulanar. Şeýle hem iş orunlarynyň ýüzlerçesi dörär.

Watanymyzyň durnukly ösüşini üpjün etmek hormatly Prezidentimiziň ýöredýän döwlet syýasatynyň esasy maksadydyr. Şol syýasatyň maksadalaýyk durmuşa geçirilmeginiň netijesinde Türkmenistan häzirki wagtda durnukly ykdysadyýeti bolan ýurda öwrüldi. Gurluşyklar we gurluşyk önümleriniň önümçiligi bolsa ýurdumyzyň ösüşini has aýdyň görkezýän netijeli ugurlardyr.

Erkin NYÝAZOW,

Türkmenistanyň Magtymguly adyndaky ýaşlar guramasynyň Döwletli etrap geňeşiniň başlygy.

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda milli ykdysadyýetimizi diwersifikasiýalaşdyrmak we ykdysadyýetiň döwlete dahylsyz bölegini has-da ösdürmek boýunça uly işler durmuşa geçirilýär. Bu babatdaky özgertmeler «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylymyzda üstünlikli dowam etdirilýär. Muňa ýurdumyzda hususy telekeçiligi goldamak babatda alnyp barylýan işler we degişli ugurda döredilýän amatly mümkinçilikler aýdyň şaýatlyk edýär.

Häzirki wagtda ýurdumyzda «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasy» netijeli durmuşa geçirilýär. Maksatnamada ileri tutulýan ugurlaryň biri hökmünde hususy ulgamyň tutýan paýynyň artmagyna uly üns berilýär, kiçi we orta telekeçilik innowasion ykdysadyýeti döretmegiň aýrylmaz bölegi hökmünde işjeň ösdürilýär. Bu ugurda milli Liderimiziň taýsyz tagallalary netijesinde ýurdumyzda kiçi we orta telekeçiligi ösdürmek babatda döwlet tarapyndan uly goldawlar berilýär.

Mälim bolşy ýaly, hormatly Prezidentimiz «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylymyzyň 12-nji fewralynda Ministrler Kabinetiniň giňişleýin mejlisini geçirdi. Onda ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmek bilen bagly ençeme resminamalara gol çekildi. Hususan-da, Mejlisiň dowamynda milli Liderimiziň degişli Karary bilen «Türkmenistanda 2021 — 2025-nji ýyllarda döwletiň gatnaşmagyndaky kärhanalary dolandyrmak we özgertmek boýunça Strategiýa» hem-de bu Strategiýany amala aşyrmak boýunça ýerine ýetirilmeli çäreleriň Meýilnamasy tassyklanyldy. Bu resminama «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynda» göz öňünde tutulan wezipeleri üstünlikli durmuşa geçirmek, döwletiň we hususy pudagyň hyzmatdaşlygyny işjeňleşdirmek arkaly ykdysady kuwwatymyzy has-da berkitmek we ykdysadyýetiň durnukly ösmegini üpjün etmek maksady bilen kabul edildi. Bu bolsa hususy telekeçiligi ösdürmäge gönükdirilen döwlet syýasatynyň üstünlikli amala aşyrylýandygynyň subutnamasydyr.

Döwlet Baştutanymyzyň milli ykdysadyýetimiziň döwlete dahylsyz bölegini goldamak üçin kabul eden çözgütlerinden gelip çykýan wezipeleri doly we dogry berjaý etmek maksady bilen, häzirki wagtda Türkmenistanyň «Daýhanbank» döwlet täjirçilik banky tarapyndan hem netijeli işler amala aşyrylýar. Muňa bank tarapyndan kiçi we orta telekeçiligi goldamak üçin müşderilere berilýän dürli görnüşli karzlar hem aýdyň şaýatlyk edýär. Munuň özi ykdysady taýdan kuwwatly ýurdumyzda hususy telekeçilere döwlet goldawlarynyň berilýändigine doly güwä geçýär. Milli ykdysadyýetimizi ösdürýän we telekeçilige giň ýol açýan hormatly Prezidentimiziň jany sag, ömri uzak bolsun, il-ýurt bähbitli beýik işleri rowaç alsyn!

Mekan GELDIÝEW,

Türkmenistanyň «Daýhanbank» döwlet täjirçilik bankynyň Karz syýasaty müdirliginiň Döwlet kärhanalaryny karzlaşdyrmak we hasaplaşyklar bölüminiň başlygy.

Öňňin “Türkmendemirýollary” agentliginiň edara binasynda maýa goýum forumy öz işine başlady. Oňa ýurdumyzyň önüm öndürijileridir telekeçileri, ulag we kommunikasiýa toplumynyň edara-kärhanalarynyň hünärmenleri gatnaşdylar.

Forumyň dowamynda ulag hem-de kommunikasiýa toplumynyň hünärmenleri ätiýaçlyk şaýlaryň we serişdeleriň görnüşleri hem-de möçberleri, ulag hyzmatlary hakynda maglumatlar bilen tanyşdyrdylar. Habar berlişi ýaly, olary öndürmek üçin ýurdumyzda zerur bolan enjamlar bar. Muňa garamazdan, degişli toplumyň kärhanalarynyň önümçilik hajatlary üçin zerur serişdeleriň hem-de ätiýaçlyk şaýlaryň uly möçberi daşary ýurtlardan satyn alynýar.

Çykyş edenleriň belleýşi ýaly, ýurdumyzyň ilatyna aragatnaşyk hyzmatlarynyň täze görnüşlerini hödürlemäge aýratyn üns berilýär, dürli programmaly önümleri döretmek we goldamak babatda ýaş hünärmenleriň hünär derejesini ýokarlandyrmak boýunça işler amala aşyrylýar.

Maýa goýum forumy ulag we aragatnaşyk ulgamynda ýokary hilli import we eksport ugurly önümçilik babatdaky kuwwaty artdyrmak üçin tehnologik täzelikleri teklip etmäge taýýar ýurdumyzyň önüm öndürijileriniň mümkinçiliklerini aýdyň görkezdi.

Adamyň janynyň we saglygynyň ähli zatdan ileri tutulýan berkarar döwletimizde ekologiýa howpsuzlygyny gazanmak esasy ähmiýet berilýän meseleleriň hataryndadyr. Şu nukdaýnazardan daşky gurşawy goramak we tebigy serişdeleri rejeli peýdalanmak maksady bilen, adaty energiýany gaýtadan dikeldilýän energiýa çeşmelerinden öndürilýän energiýa bilen tapgyrlaýyn çalyşmak babatdaky işleri höweslendirmek döwlet syýasatynyň esasy ýörelgeleriniň biridir.

Bilşimiz ýaly, adaty energiýa gaýtadan dikeldilmeýän energiýa çeşmelerinden, hususan-da, uglewodorod çig malyndan peýdalanmak bilen öndürilýän energiýadyr. Ylmyň ösmegi bilen häzirki döwürde Gün, ýel, suw ýaly tebigy serişdelerden ekologiýa taýdan peýdaly, daşky gurşaw üçin zyýansyz, arzan energiýa alnyp başlanyldy. Munuň özi daşky gurşawy goramak we tebigy baýlyklardan rejeli peýdalanmak, ilatyň saglygyny we zähmet howpsuzlygyny üpjün etmek üçin uly ähmiýete eýedir.

Ýakynda ýurdumyzda gaýtadan dikeldilýän energiýa çeşmeleri babatda işiň hukuk, guramaçylyk we durmuş esaslaryny kesgitleýän hem-de gaýtadan dikeldilýän energiýa çeşmelerini peýdalanmak bilen baglanyşykly ýüze çykýan gatnaşyklary düzgünleşdirýän «Gaýtadan dikeldilýän energiýa çeşmeleri hakynda» Türkmenistanyň Kanuny kabul edildi. Agzalýan çeşmeleri netijeli peýdalanmak bilen energiýany ösdürmek, energetika ulgamynyň düzümini kämilleşdirmek, energiýa çeşmelerini diwersifikasiýalaşdyrmak, ilatyň durmuş-ýaşaýyş şertlerini gowulandyrmak, ýurdumyzyň energiýa howpsuzlygyny üpjün etmek, daşky gurşawy goramak, tebigy serişdeleri rejeli peýdalanmak we ykdysadyýetiň durnukly ösüşini gazanmak Kanunyň esasy maksatlary bolup durýar.

Döwletimiz tarapyndan gaýtadan dikeldilýän energiýa çeşmelerinden peýdalanylmagyny höweslendirmek we bu ugurda amatly şertleri döretmek maksady bilen, gurluşlary satyn almak üçin Türkmenistanyň kanunçylygyna laýyklykda ýeňillikli bank karzlarynyň we döwlet kömekleri berilýär. Elektrik energiýasyny öndürýän gurluşlaryň Türkmenistanyň elektroenergetika ulgamyna kepillikli birikdirilmegi üpjün edilýär. Bu ugurda höweslendiriji nyrhnamalary ulanmak arkaly kepillikli satyn alynmagynyň üpjün edilmegi, bioýangyç bellenen standarta laýyk gelende, ony satmak mümkinçiliginiň üpjün edilmegi, Türkmenistanyň kanunçylygyna laýyklykda gümrük ýeňillikleriniň berilmegi ýaly kadalar Kanunda görkezilen.

Berkarar döwletimizde kabul edilýän we hereket edýän kanunlaryň ählisi ilkinji nobatda, raýatlaryň abadan durmuşyny, ýurdumyzyň ykdysady howpsuzlygyny üpjün etmäge gönükdirilendir. Bu kanunlaryň talaplarynyň takyk we birmeňzeş berjaý edilmegi bolsa mukaddes Watanymyzyň we mähriban halkymyzyň bagtyýar geljegine gönükdirilen tagallalaryň ýerine düşmegi üçin möhüm şertleriň biridir.

Perhat MEDEDOW,

Bagtyýarlyk etrabynyň prokurorynyň tälim alyjy kömekçisi.

Bagtyýarlyk döwrüniň her bir güni şanly wakalara, zähmet üstünliklerine beslenýär. Muny biz hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda halkara ulag, energetika we aragatnaşyk ulgamlarynda alnyp barylýan işleriň hil derejesiniň barha kämilleşmeginde hem aýdyň görýäris. Ýurdumyz bu ulgamlaryň pudaklaryna iri maýa goýumlaryny gönükdirýär we uly göwrümli taslamalary işjeň durmuşa geçirýär. Soňky gysga wagtyň içinde halkara ulag, energetika we aragatnaşyk ulgamlarynda innowasion tehnologiýalary giňden ornaşdyrmak boýunça häzirki zaman hyzmatlarynyň birnäçesi üstünlikli durmuşa geçirildi.

Hormatly Prezidentimiziň başlangyjy bilen amala aşyrylýan Türkmenistan — Owganystan — Pakistan — Hindistan gaz geçirijisiniň gurluşygyny ýurdumyzyň hoşniýetli syýasatynyň hatarynda görkezmek bolar. Oňa gatnaşyjy ýurtlaryň halklarynyň we tutuş sebitiň abadançylygyna gönükdirilen bu energetika taslamasynyň durmuşa geçirilmegi özara peýdaly hyzmatdaşlygynyň möhüm bölegi bolup durýar. Ol diňe bir Türkmenistanyň ykdysady taýdan ösüşine, senagat we ulag düzümleriniň kämilleşdirilmegine, täze iş orunlarynyň döredilmegine däl-de, eýsem, oňa gatnaşýan ýurtlaryň ykdysadyýetiniň ösmegine hem itergi berer.

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe milli Liderimiziň ähli halklaryň we ýurtlaryň giň hyzmatdaşlyga gönükdirilen bähbitlerine laýyk gelýän başlangyçlary Türkmenistanyň parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watanydygyny aýdyňlygy bilen subut edýär.

Batyr SARYÝEW,

Balkan welaýat gümrükhanasynyň işgärler bölüminiň müdiri, maýor.

Hormatly Prezidentimiziň tagallasy bilen ýurdumyzyň oba hojalygynda we senagatda döwrebap kärhanalaryň önümçilik kuwwatlyklary yzygiderli artdyrylýar. Olarda öňdebaryjy tehnologiýalaryň hem-de hojalygy ýöretmegiň we dolandyrmagyň täze usullarynyň yzygiderli ornaşdyrylmagy önümçiligiň täze sepgitlere çykmagyny üpjün edýär. Bu ugra ýurt derejesinde üns berilmeginiň netijesinde içerki bazary özümizde öndürilýän ýokary hilli önümler bilen üpjün etmek wezipesi üstünlikli çözülýär. Oba hojalyk önümlerini öndürijilere döwletimiz tarapyndan dürli amatly şertler we ýeňillikler hem döredilýär. Bu ugurda Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň birinji mejlisinde hormatly Prezidentimiziň ýerleriň hasyl berijiligini ýokarlandyrmak, iş usullaryny kämilleşdirmek boýunça öňe süren teklipleriniň esasynda möhüm resminamalaryň birnäçesi hereket edýär. Ekin meýdanlarynyň melioratiw ýagdaýyny gowulandyrmak, suw hojalyk işlerinde ulanylýan ýer gazýan tehnikalary we buldozerleri satyn almak üçin 10 ýyl möhlete çenli ýylda 1 göterim ýeňillikli bank karzlaryny bermek, maldarçylyk pudagynyň işini kämilleşdirmek, ýer we suw serişdelerini netijeli ulanmak boýunça döredilen amatlylyklar bolsa täze ösüşlere badalga berdi.

Döwlet Baştutanymyzyň Halk Maslahatynyň birinji mejlisinde pes önümçilik görkezijili we düşewüntsiz daýhan birleşikleriniň oba hojalyk ýerleriniň alnyp, has gowy işlemäge ukyply önüm öndürijilere berilmegi baradaky teklibiniň örän maksadalaýyk bolandygyny biziň etrabymyzyň çäginde döredilen «Tebigy ekin» daýhan hojalygynyň mysalynda hem anyk göz ýetirip bilýäris. Kanunçylyga laýyklykda ýörite ýer gaznasynyň döredilip, iş toparynyň çözgüdi esasynda ýerleriň 99 ýyl möhlet bilen has gowy netije gazanýan daýhan hojalyklaryna, daýhanlara berilmegi ýeriň hasyl berijiligine örän oňyn täsirini ýetirdi. Bölünip berlen ýerleriň 70 göteriminde pagta we bugdaý ekmek, galan 30 göteriminde bolsa, beýleki oba hojalyk ekinlerini ýetişdirmegiň göz öňünde tutulmagy ekin dolanyşygyny geçirmek üçin hem peýdaly boldy.

Hormatly Prezidentimiziň 2018-nji ýylyň 12-nji oktýabrynda çykaran kararyna laýyklykda önüm öndürijileriň bugdaý, gowaça we döwlet tabşyrygyna girýän beýleki oba hojalyk ekinlerini ösdürip ýetişdirmek boýunça şertnamalaýyn borçnamadan daşary artyk öndüren önümleri olaryň öz ygtyýarynda galdyrylýar. Artyk önümler erkin bahalar boýunça ýerlenilip bilner. Häzirki wagtda önüm öndürijilere oba hojalyk önümlerini gaýtadan işleýän kärhanalary gurmak, olarda öndüriljek önümleri içerki we daşarky bazarlarda ýerlemek üçin zerur şertler döredilýär. Olara döwlet tarapyndan ýeňillikli karzlaryň berilmeginiň hasabyna maldarçylyk hojalyklarynyň hasabyndaky mallary we dowarlary, düýeleri, guşlary maldarçylyk hojalyklary bilen bilelikde kanunçylyga laýyklykda tapgyrlaýyn hususylaşdyrmaga we bellenilen tertipde ýer böleklerini bermäge ygtyýar berildi.

Önümçilik maksatlaryna berilýän karzlaryň göz öňünde tutulýan iň esasy ýagdaýlarynyň biri hem karzyň göterim derejesiniň pes bolmagydyr. Bu bolsa, öz gezeginde, öndürilen önümiň bahasynyň pes bolmagyna, öndürijileriň sarp ediş ukybynyň ýokarlanmagyna özüniň oňaýly täsirini ýetirýär.

Bu ugurda alnyp barylýan işleri giňden ýaýbaňlandyrmak maksady bilen ilatyň arasynda döwletimiziň ýeňillikli karzlary bermek babatynda ýöredýän syýasaty giňden wagyz edilýär. Banklaryň we olaryň şahamçalarynyň binalarynda, ilatyň toplanýan ýerlerinde mahabat ýazgylary ýaýradylýar. Bu özgerişlikleriň hukuk binýadynyň yzygiderli berkidilmegi zähmet adamlarynyň bähbidinedir.

Orunaý BABAKULYÝEWA,

Türkmenistanyň Kärdeşler arkalaşyklarynyň Çärjew etrap birleşmesiniň hünärmeni.

Gahryman Arkadagymyzyň parasatly baştutanlygynda ýurtda telekeçiligi höweslendirmek we ösdürmek üçin amatly şertler döredilýär. Hormatly Prezidentimiziň ýurdumyzyň ykdysadyýetini bazar gatnaşyklary esasynda ösdürmek, telekeçiligiň gerimini giňeltmek syýasatyny üstünlikli durmuşa geçirmek maksady bilen, eýeçiligiň döwletiň garamagyndan aýrylmagy we döwlet emläginiň hususylaşdyrylmagy boýunça toplumlaýyn işler amala aşyrylýar. Alnyp barylýan işleriň netijesinde milli ykdysadyýetimiziň bäsdeşlige ukyplylygy ýokarlanýar, senagat önümçiliginiň netijeliligi we düşewüntliligi artýar, hem-de ýurdumyzda hususy telekeçilik ösýär. Ýakynda geçirilen ýurdumyzyň Ministrler Kabinetiniň mejlisiniň dowamynda Türkmenistanda 2021 — 2025-nji ýyllarda döwletiň gatnaşmagyndaky kärhanalary dolandyrmak hem-de özgertmek boýunça strategiýany we ony durmuşa geçirmek boýunça çäreleriň Meýilnamasyny amala aşyrmak ugrunda ýerine ýetirilmeli çäreler barada bellenilip geçildi.

Telekeçiligi ösdürmek önümçiligiň netijeliligini, bäsdeşlige ukyplylygyny ýokarlandyrmaga, ykdysadyýetiň pudaklarynyň maddy-enjamlaýyn binýadyny döwrebaplaşdyrmaga, makroykdysady we maliýe durnuklylygyny saklamaga, ýokary maýa goýum işjeňligini saklap galmaga, eksport kuwwatyny güýçlendirmäge, importyň ornuny tutýan önümleriň öndürilişini artdyrmaga täsir edýän ugur bolup durýar. Hormatly Prezidentimiziň telekeçileri «Ýurduň altyn gaznasy» diýip atlandyryp, olara döwlet tarapyndan goldaw berilmegine mümkinçilikleri döretmegi hem-de türkmen telekeçilerine iri taslamalary durmuşa geçirmegi ynanmagy bu ulgamyň galkynmagyna esasy itergi beren güýç boldy. Telekeçiligiň ösdürilmegi ýurduň dünýä ykdysady ulgamyna goşulyşmagyny güýçlendirmäge, durmuş ulgamynyň netijeliliginiň ösdürilmegine, adam maýasyna maýa goýumlary artdyrmaga, döwlet bilen hususy bölegiň hyzmatdaşlygyny pugtalandyrmaga, kiçi we orta telekeçiligi mundan beýläk hem ösdürmäge we goldamaga gönükdirildi.

Bu gün telekeçiler milli ykdysadyýeti ösdürmäge uly goşant goşmak bilen çäklenmän, döwlet çözgütleriniň kabul edilmeginde ygtybarly güýje öwrülip, ýurduň syýasy durmuşynda-da mynasyp orny eýelediler. Hususyýetçileriň we telekeçileriň kemala gelmegi hem-de döwletimiziň olar bilen özara gatnaşyklary Türkmenistanyň bazar ulgamynyň düzümini döretmekde kesgitleýji ähmiýete eýe boldy. Täze senagat kärhanalaryny gurmak, könelişen senagat kärhanalaryny döwrebap ýagdaýa getirmek boýunça giň gerimli işleri alyp barmak, täze iş orunlaryny döretmek boýunça geçirilýän işleri dowam etmek täze döwrümiziň möhüm ugruna öwrüldi.

Bazar ykdysadyýetinde ykdysady ösüşiň innowasion häsiýete eýe bolmagyny üpjün etmegiň esasyny telekeçilik başlangyçlar düzýär. Ykdysadyýetimizi diwersifikasiýalaşdyrmak we ykdysady ösüşiň depginini çaltlandyrmak ykdysadyýetiň hususy bölegini ösdürmekden ybaratdyr. Ykdysadyýetiň düzümini diwersifikasiýalaşdyrmak ýurdumyzyň eksport kuwwatlyklaryny berkitmäge, tehnologik taýdan dünýä ülňülerine laýyk gelýän öňdebaryjy enjamlar bilen enjamlaşdyrylan import harytlaryny çalyşýan önümçilikleri ýola goýmaga we mundan beýläk-de ösdürmäge, içerki bazarlarymyzyň elýeterli bahalardan ýerli harytlar bilen üpjünçiligini ýokarlandyrmaga giň mümkinçilikleri üpjün edýär. Ýurdumyzyň telekeçileri innowasion tehnologiýany ulanyp, öz kärhanalarynda öndürilýän önümleriň görnüşlerini, hilini, bäsdeşlige ukyplylygyny ýokarlandyryp, ýurdumyzyň ykdysady kuwwatyny berkitmäge we hormatly Prezidentimiziň «Döwlet adam üçindir!» diýen baş ýörelgesini amal etmek üçin mynasyp goşantlaryny goşýarlar.

Akgül SATLYKULIÝEWA,

Türkmen döwlet ykdysadyýet we dolandyryş institutynyň mugallymy.

«Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» diýlip yglan edilen 2021-nji ýylyň bahar paslynyň ilkinji günlerinde hormatly Prezidentimiz Aşgabat şäherinde alnyp barylýan gurluşyk işleriniň barşy hem-de Ahal welaýatynyň Gökdepe etrabynyň çäginde gurulýan, welaýatyň täze edara ediş merkeziniň gurluşygyndaky işleriň ýagdaýy bilen tanyşdy.

Milli Liderimiz «Aşgabat-siti» taslamasyny, «Altyn kölüň» kenarynda täze ýaşaýyş jaý toplumlaryny gurmak barada öz döwletli başlangyçlaryny öňe sürdi. Bu iri taslamalaryň durmuşa geçmegi paýtagtymyzyň has-da gözel keşbe eýe bolmagyny alamatlandyrar.

1881-nji ýylda esaslandyrylan Aşgabat şäheri 140 ýylyň dowamynda düýpli özgertmeleri başdan geçirdi. Soňky ýyllarda maksatnamalaýyn durmuşa geçirilýän tapgyrlaýyn esasda Aşgabat şäherini ösdürmegiň toplumlaýyn binagärlik-gurluşyk çözgütleri netijesinde ýurdumyzyň paýtagty düýpgöter täze keşbe eýe boldy. Hormatly Arkadagymyzyň gatnaşmagynda Aşgabat şäherini ösdürmegiň nobatdaky 16-njy tapgyrynyň çäklerinde gurlan binalar aýratyn bellärliklidir.

Paýtagtymyzyň ajaýyp künjeginde, Aşgabat Halkara howa menziliniň golaýynda bina edilýän köpugurly işewürlik merkezli «Garagum» myhmanhanasynyň gurluşygy häzirki wagtda güýçli depginlerde alnyp barylýar. Paýtagtymyzyň gurluşyk-binagärlik keşbini düýpli özgertmek babatda nobatdaky iri taslamalaryň üstünde hem işlenilýär.

Iş saparynyň barşynda Gahryman Arkadagymyz Köpetdagy etekläp oturan ajaýyp mekanda, Gökdepe etrabynyň çäklerinde Ahal welaýatynyň täze edara ediş merkeziniň gurluşygy bilen tanyşdy. Bu ýerde milli Liderimize merkezde gurulýan durmuş ulgamyna degişli desgalaryň başlangyç hem-de orta hünär okuw mekdepleriniň, ýörite sungat we çagalar sungat mekdepleriniň, saglyk öýüniň, 720 orunlyk orta mekdebiň, 320 orunlyk çagalar bagynyň, köpugurly sport toplumynyň, 10 müň orunlyk stadionyň, suw toplumynyň, seýilgähleriň, ýaşaýyş jaýlarynyň we dynç alyş zolaklarynyň taslamalary görkezildi.

Merkeziň birnäçe amatly aýratynlyklary bar. Bu merkez Gökdere çagalar dynç alyş merkezlerine, Halkara ahalteke atçylyk toplumyna ýakyn ýerleşip, tebigatyň gaýtalanmajak gözellikleri bilen özara arabaglanyşykda bolar.

Taslamalaryň gurluşygyny ýerli kompaniýalaryň ýerine ýetirmegi aýratyn ähmiýete eýedir. Klaster çemeleşmesi esasynda ähli edara binalarynyň bir ýerde jemlenmegi adamlara netijeli hyzmat etmegiň elýeterli usulyny döreder. Täze şäher döretmek üçin ýaşaýyş jaýlary we durmuş maksatly ähli desgalaryň göz öňünde tutulmagy hem bu taslamanyň aýratynlygydyr. Tarp ýerden gurluşyga başlanmagy bolsa dekonstruksiýa, ýagny köne binalary we desgalary aýyrmak çykdajylaryny aradan aýyrýar. «Türkmenistanda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Döwlet maksatnamasynyň» çäklerinde bu ýerde guruljak ýaşaýyş jaýlary «akylly öý» çemeleşmesi esasynda bina ediler. Bu çemeleşme uzak ýyllaryň dowamynda serişdeleriň aýawly we tygşytly ulanylmagyny we durmuş derejesiniň ýokarlanmagyny kepillendirer.

Ykdysady taýdan seredenimizde, welaýatyň geografiki taýdan amatly ýerleşýändigini göz öňünde tutmak bilen, milli ykdysadyýeti diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmek ugrunda Ahal welaýatynyň mümkinçilikleri örän ýokarydyr. Oba hojalyk önümleri üçin ekin ýerleri netijeli peýdalanylýar we döwlet borçnamalary üstünlikli amal edilýär. Paýtagtymyz Aşgabat şäherine örän ýakyn ýerde, Ak bugdaý etrabynyň çäginde senagat zolagynyň döredilmegi strategik ähmiýete eýe bolup durýar. Welaýatyň Bäherden etrabyndan Babadaýhan etrabyna çenli sebitiň ähli çäginde maýa goýum taslamalary netijesinde senagat merkezleri döredilýär. Bäherdende döwrebap haly önümçilik kärhanasynyň, Babadaýhan we Kaka etraplarynda bolsa dokma toplumlarynyň gurluşygyna badalga berildi. Maldarçylyk, guşçulyk toplumlary, ýyladyşhanalaryň yzygiderli gurlup ulanmaga berilmegi bir tarapdan, içerki bazarlarda haryt bolçulygyny we azyk howpsuzlygyny berkarar etse, beýleki bir tarapdan, güneşli ýurdumyzda öndürilen tagamly we organiki azyk harytlary dünýä ýurtlarynyň bazarlaryna çykarmaga hem şertleri üpjün edýär.

Ýakyn geljekde goşulan gymmaty ýokary haryt we hyzmatlary öndürýän täze önümçilik desgalarynyň gurlup ulanmaga berilmegi ilkinji nobatda, sebitde ykdysady taýdan ýokary netijeleriň gazanylmagyna, ýurdumyzyň ykdysady deňagramlylygynyň gazanylmagyna mynasyp goşant bolar. Bazar gatnaşyklarynyň ýörelgelerine esaslanýan milli ykdysadyýetimiziň düzüminde hususy pudagyň orny barha ýokarlanýar. Ýokarda agzalan önümçilikleriň agramly böleginiň Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzalaryna degişlidigi bellärliklidir. Durmuş maksatly desgalaryň yzygiderli gurulmagy milli Liderimiziň «Döwlet adam üçindir!» diýen baş ýörelgesiniň iş ýüzünde dabaralanýandygynyň aýdyň nyşanydyr.

Kerimguly GELDIÝEW,

Türkmenistanyň Mejlisiniň Halkara we parlamentara aragatnaşyklar baradaky komitetiniň agzasy.

Energiýanyň daşky gurşawa zyýansyz, gaýtadan dikeldilýän çeşmeleriniň innowasion tehnologiýalaryny işläp taýýarlamak, ýurdumyzyň aýry-aýry sebitleriniň energiýa üpjünçilik ulgamlaryny ösdürmek ýurdumyzyň energetika ulgamynyň öňünde durýan möhüm wezipelerdir. Hormatly Prezidentimiz şu ýylyň 25-nji fewralynda Türkmenistanyň Mejlisiniň VI çagyrylyşynyň deputatlar düzümi bilen geçiren taryhy duşuşygynda hem bu ugurda birnäçe anyk maksatlary kesgitledi. Döwlet Baştutanymyz şol taryhy duşuşykda ýurdumyzda «Energiýany tygşytlamagyň 2018 — 2024-nji ýyllar üçin Döwlet maksatnamasynyň», «Türkmenistanyň energetika diplomatiýasyny ösdürmegiň 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Maksatnamasynyň» hem-de «Energiýanyň dikeldilýän çeşmelerini ösdürmek boýunça 2030-njy ýyla çenli Türkmenistanyň Milli strategiýasynyň» kabul edilendigini belläp, bu ugurda hukuk esaslaryny berkitmek, kabul edilen resminamalary durmuşa geçirmek maksady bilen, «Energiýanyň dikeldilýän çeşmeleri hakynda» Kanunyň kabul edilmeginiň maksadalaýyk boljakdygyny nygtady.

Hormatly Prezidentimiziň tabşyryklaryndan ugur alyp, milli ykdysadyýetimiziň pudaklarynyň durnukly ösüşini üpjün etmegiň, gaýtadan dikeldilýän energiýa çeşmelerinden netijeli peýdalanmagyň, energetikanyň düzümini kämilleşdirmegiň, ýurdumyzyň energiýa howpsuzlygyny üpjün etmegiň, energiýany tygşytlaýjy innowasion tehnologiýalary milli ykdysadyýetiň dürli pudaklaryna ornaşdyrmagyň ylmy esaslaryny işläp taýýarlamak, daşky gurşawy goramak we tebigy baýlyklardan ýerlikli peýdalanmak maksady bilen, «Gaýtadan dikeldilýän energiýa çeşmeleri hakynda» Türkmenistanyň Kanuny kabul edildi.

Ylmyň we tehnologiýalaryň ösen döwründe gaýtadan dikeldilýän energiýa çeşmelerini — Günüň, ýeliň, suw akymlarynyň hereketiniň hem-de beýleki tebigy hadysalaryň hasabyna döreýän üznüksiz we tükeniksiz gaýtadan dikeldilýän çeşmelerini peýdalanmak bütin dünýäde öňe sürülýän wajyp ugurlaryň biridir. Energiýanyň gaýtadan dikeldilýän çeşmeleriniň peýdalanylmagy gazylyp alynýan uglewodorod serişdeleriniň ulanylyşyny peseltmek arkaly atmosfera goýberilýän zyýanly gazlaryň möçberini azaldyp, daşky gurşawy, atmosfera howasyny, ozon gatlagyny goramagyň zerur şertleriniň biridir.

Önümçilige we durmuşa ekologiýa taýdan arassa energiýany öndürýän tehnologiýalaryň ornaşdyrylmagy «ýaşyl» ykdysadyýeti ösdürmegiň binýatlaýyn ugurlarynyň biridir. Güneşli Diýarymyzda gaýtadan dikeldilýän energiýa çeşmelerinden elektrik energiýasyny öndürmäge uly mümkinçilikler bar.

Türkmenistanyň Mejlisiniň altynjy çagyrylyşynyň on üçünji maslahatynda kabul edilen «Gaýtadan dikeldilýän energiýa çeşmeleri hakynda» Türkmenistanyň Kanuny Konstitusiýamyza esaslanyp hem-de hormatly Prezidentimiziň milli kanunçylygymyzy kämilleşdirmek boýunça beren tabşyryklaryna laýyklykda taýýarlanyldy. Bu kanun 5 bapdan we 34 maddadan ybarat bolup, gaýtadan dikeldilýän energiýa çeşmeleri babatda işiň hukuk, guramaçylyk, ykdysady we durmuş esaslaryny kesgitleýär hem-de gaýtadan dikeldilýän energiýa çeşmelerini peýdalanmak bilen baglanyşykly ýüze çykýan gatnaşyklary düzgünleşdirýär.

Gaýtadan dikeldilýän energiýa çeşmelerinden netijeli peýdalanmak bilen energiýany öndürmek, energetika ulgamynyň düzümini kämilleşdirmek, energiýa çeşmelerini diwersifikasiýalaşdyrmak, ilatyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini gowulandyrmak, Türkmenistanyň energiýa howpsuzlygyny üpjün etmek, daşky gurşawy goramak, tebigy serişdeleri rejeli peýdalanmak we ykdysadyýetiň durnukly ösüşini gazanmak bu Kanunyň kabul edilmeginiň esasy maksady bolup durýar. Şonuň ýaly-da, bu Kanunda gaýtadan dikeldilýän energiýa çeşmelerini ulanmagyň hasabyna energiýanyň öndürijiligini ýokarlandyrmak, energiýa howpsuzlygyny berkitmek, bäsdeşlige ukyply energetika ulgamyny ösdürmek we daşky gurşawy goramagy üpjün etmek ýaly wezipeler kesgitlenildi.

«Gaýtadan dikeldilýän energiýa çeşmeleri hakynda» Türkmenistanyň Kanunynda gaýtadan dikeldilýän energiýa çeşmeleri babatda döwlet we beýleki maksatnamalar işlenip taýýarlanylanda teklipleri girizmäge hem-de olary durmuşa geçirmäge gatnaşmaga, gaýtadan dikeldilýän energiýa çeşmeleri babatda ýeňilliklerden peýdalanmaga, özbaşdak ulgamyň üsti bilen berilýän gaýtadan dikeldilýän energiýa çeşmelerinden öndürilýän elektrik, ýylylyk energiýasyny hem-de biogazy ýerlemäge şertnamalary baglaşmaga, şeýle hem, gaýtadan dikeldilýän energiýany öndürmek, şeýle hem, ondan peýdalanmak bilen baglanyşykly hukuklar we borçlar kesgitlenildi.

Kanunyň degişli maddalarynda gaýtadan dikeldilýän energiýa çeşmeleriniň gorlaryny, olardan peýdalanmak boýunça gurluşlary we öndürilýän energiýany hasaba almagyň, gaýtadan dikeldilýän energiýa çeşmeleriniň döwlet kadastrynyň geçirilişiniň, energiýanyň gelip çykyşynyň tassyklanylmagy we degişli güwanamanyň berilmeginiň kadalary düzgünleşdirildi.

«Gaýtadan dikeldilýän energiýa çeşmeleri hakynda» Türkmenistanyň Kanunynyň kabul edilmegi ata Watanymyzy ösen senagat döwletine öwürmekde, energiýa howpsuzlygyny üpjün etmekde, energiýanyň gaýtadan dikeldilýän görnüşlerini ulanmak bilen tebigy baýlyklarymyzy rejeli peýdalanmakda hem-de geljek nesillerimiz üçin gorap saklamakda, şeýle hem, daşky gurşawy goramakda möhüm ähmiýete eýe bolar.

Merdan BABAKULOW,

Türkmenistanyň Mejlisiniň deputaty, Türkmenistanyň Mejlisiniň Daşky gurşawy goramak, tebigatdan peýdalanmak we agrosenagat toplumy baradaky komitetiniň agzasy.