Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň pa­ra­sat­ly baş­tu­tan­ly­gyn­da ýur­du­myz­da san­ly yk­dy­sa­dy­ýe­ti ös­dür­mek­de, yl­myň ga­za­nan­la­ry­ny önüm­çi­li­ge giň­den or­naş­dyr­mak­da, söw­da-se­na­gat, oba ho­ja­lyk, ulag-ara­gat­na­şyk, ylym-bi­lim we beý­le­ki ul­gam­la­ry in­no­wa­sion esas­da alyp bar­mak­da ne­ti­je­li iş­ler dur­mu­şa ge­çi­ril­ýär. Döw­let Baş­tu­ta­ny­myz mil­li yk­dy­sa­dy­ýe­ti san­ly­laş­dyr­mak, bu pu­da­gyň iş­gär­ler kuw­wa­ty­ny pug­ta­lan­dyr­mak, döw­let do­lan­dy­ry­şy­nyň ne­ti­je­li­li­gi­ni, hal­ky­my­zyň ýa­şa­ýyş-dur­muş de­re­je­si­ni ýo­kar­lan­dyr­mak üçin elekt­ron we yl­my ul­ga­my öz­leş­dir­mek, ýo­ka­ry teh­no­lo­gi­ýa­la­ryň hem-de ki­çi we or­ta te­le­ke­çi­li­giň müm­kin­çi­lik­le­ri­ni çek­mek ar­ka­ly pu­dak­la­ry döw­re­bap­laş­dyr­mak me­se­le­le­ri­ne aý­ra­tyn äh­mi­ýet ber­ýär. 

«Türk­me­nis­tan­da 2019 — 2025-nji ýyl­lar­da san­ly yk­dy­sa­dy­ýe­ti ös­dür­me­giň Kon­sep­si­ýa­sy­nyň» dur­mu­şa ge­çi­ril­me­gi san­ly yk­dy­sa­dy­ýe­tiň ös­dü­ril­me­gi­ne aý­ra­tyn üns be­ril­ýän­di­gi­niň aý­dyň su­but­na­ma­sy bo­lup dur­ýar. Bu Kon­sep­si­ýa­da ýur­du­my­zy san­ly ul­gam esa­syn­da ös­dür­me­giň mak­sa­dy, we­zi­pe­le­ri we esa­sy ugur­la­ry kes­git­le­nen­dir. Kon­sep­si­ýa­ny ama­la aşyr­ma­gyň çäk­le­rin­de mil­li yk­dy­sa­dy­ýe­tiň äh­li pu­dak­la­ryn­da eda­ra­la­ryň, kär­ha­na­la­ryň, gu­ra­ma­la­ryň mad­dy-en­jam­la­ýyn bin­ýa­dy­ny döw­re­bap­laş­dyr­mak we ka­nun­çy­lyk bin­ýa­dy­ny kä­mil­leş­dir­mek, şeý­le hem ýo­ka­ry de­re­je­li hü­när­men­le­ri taý­ýar­la­mak hem-de tej­ri­be­li mil­li we hal­ka­ra bi­ler­men­le­ri­ni işe çek­mek bo­ýun­ça iş­le­riň ge­çi­ril­me­gi göz öňün­de tu­tul­ýar. Ýur­du­myz­da san­ly yk­dy­sa­dy­ýe­ti ös­dür­mek hem-de mil­li yk­dy­sa­dy­ýe­tiň äh­li pu­dak­la­ry­ny ýe­ke-täk san­ly ul­ga­ma bi­rik­dir­mek, eda­ra­la­ryň, kär­ha­na­la­ryň we gu­ra­ma­la­ryň san­ly ul­ga­ma geç­me­gi bi­len bag­ly iş­ler top­lum­la­ýyn hä­si­ýe­te eýe bo­lup, dür­li ugur­lar bo­ýun­ça al­nyp ba­ryl­ýar. 

Ýur­du­my­zyň yk­dy­sa­dy stra­te­gi­ýa­syn­da yl­ma da­ýan­ýan, dün­ýä ba­za­ryn­da bäs­deş­li­ge ukyp­ly bo­lan önüm­le­ri ön­dür­mek we­zi­pe­si­ne aý­ra­tyn orun de­giş­li bo­lup, tä­ze bi­lim­le­riň we teh­no­lo­gi­ýa­la­ryň öz­leş­di­ril­me­gi, şeý­le-de ola­ryň döw­le­tiň dur­muş-yk­dy­sa­dy ösü­şi­niň bäh­bi­di­ne ula­nyl­ma­gy dün­ýä ho­ja­ly­gyn­da ýur­du­my­zyň tut­ýan or­nu­ny kes­git­le­ýän gör­ke­zi­ji­ler­dir. 

Hä­zir­ki dö­wür­de döw­le­ti­mi­ziň hem­me­ta­rap­la­ýyn ös­dü­ril­me­gi­ne gö­nük­di­ri­len ägirt uly öz­gert­me­le­riň yl­my taý­dan düýp­li esas­lan­dy­ryl­ma­gy wa­jyp bo­lup dur­ýar. Yl­my önüm­çi­lik bi­len berk bag­la­nyş­dyr­mak, önüm­çi­li­ge yl­myň ga­za­nan­la­ry­ny we öň­de­ba­ry­jy dün­ýä tej­ri­be­si­ni giň­den or­naş­dyr­mak esa­sy we­zi­pe­le­riň bi­ri­dir. Döw­let dur­mu­şy­nyň äh­li ul­gam­la­ry­nyň ke­ma­la ge­ti­ril­me­gi­niň bin­ýa­dy bo­lan ýo­ka­ry hil­li bi­lim ýur­du­my­zyň yk­dy­sa­dy­ýe­ti­ni üs­tün­lik­li ös­dür­me­giň mö­hüm dü­züm bö­le­gi­dir. El­bet­de, ýur­du­myz­da dün­ýä ül­ňü­le­ri­ne la­ýyk gel­ýän hä­zir­ki za­man düýp­li ylym ul­ga­my­ny dö­ret­mä­ge gö­nük­di­ri­len yl­my-teh­ni­ki sy­ýa­sat yk­dy­sa­dy­ýe­tiň äh­li ugur­la­ry­na tä­ze, öň­de­ba­ry­jy teh­no­lo­gi­ýa­la­ry we in­no­wa­si­ýa­la­ry or­naş­dyr­mak­dan, ylym we teh­ni­ka ba­bat­da öň­de du­ran mak­sat­na­ma­la­ry­my­zy üs­tün­lik­li dur­mu­şa ge­çir­mek­den yba­rat­dyr. 

Mil­li yk­dy­sa­dy­ýe­ti di­wer­si­fi­ka­si­ýa ýo­ly bi­len ös­dür­mek­de oňa san­ly ul­ga­my giň­den or­naş­dyr­mak şu gü­nüň gaý­ra­go­ýul­ma­syz we­zi­pe­le­ri­niň bi­ri­dir. Hä­zir­ki za­man mag­lu­mat-ara­gat­na­şyk teh­no­lo­gi­ýa­la­ry­nyň iň soň­ky ga­za­nan­la­ry­na esas­lan­ýan ösen yk­dy­sa­dy­ýe­ti ke­ma­la ge­tir­mek­de bäs­le­şi­ge ukyp­ly san­ly yk­dy­sa­dy­ýe­ti ös­dür­mek ze­rur. Ba­za­ryň bar­ha art­ýan ta­lap­la­ry­na la­ýyk gel­ýän howp­suz, yg­ty­bar­ly we bäs­deş­li­ge ukyp­ly mag­lu­mat-ara­gat­na­şyk teh­no­lo­gi­ýa­la­ry­nyň üp­jün­çi­lik ul­ga­my­ny dö­ret­mek ýur­duň san­ly yk­dy­sa­dy­ýe­te üs­tün­lik­li geç­me­gi­niň gi­re­wi bo­lup dur­ýar. 

In­no­wa­sion müm­kin­çi­lik­le­riň art­dy­ryl­ma­gy, il­kin­ji no­bat­da, yl­myň ga­za­nan­la­ry­ny önüm­çi­li­ge or­naş­dyr­ma­ga iter­gi ber­mek bi­len, tä­ze se­na­gat kär­ha­na­la­ry­nyň dö­re­dil­me­gi­niň baş şer­ti bo­lup dur­ýar. In­no­wa­sion kär­ha­na­la­ryň dö­re­dil­me­gi di­ňe bir içer­ki ba­za­ryň şeý­le önüm­le­re bo­lan is­leg­le­ri­ni ka­na­gat­lan­dyr­man, eý­sem, je­mi içer­ki önüm­de in­no­wa­sion önüm­le­riň möç­ber­le­ri­niň art­ma­gy­na, ne­ti­je­de, ýur­du­my­zyň bäs­deş­li­ge ukyp­ly­ly­gy­nyň ýo­kar­lan­ma­gy­na hem ýar­dam ber­ýär. Şeý­le hem, öň­de­ba­ry­jy teh­no­lo­gi­ýa­la­ryň esa­syn­da dö­re­di­len kär­ha­na­la­ryň sa­ny­nyň art­ma­gy tä­ze iş orun­la­ry­nyň dö­re­dil­me­gi­ne, ila­tyň iş bi­len üp­jün­çi­lik de­re­je­si­niň go­wu­lan­ma­gy­na öz oňyn tä­si­ri­ni ýe­tir­ýär. Ýur­du­myz­da şeý­le kär­ha­na­lar, önüm­çi­lik­ler, dü­züm­ler yzy­gi­der­li dö­re­dil­ýär. Bu bol­sa san­ly yk­dy­sa­dy­ýe­tiň hü­när­men we ylym-bi­lim üp­jün­çi­li­gi­ni ös­dür­mek, yk­dy­sa­dy­ýe­tiň dür­li pu­dak­la­ryn­da san­ly teh­no­lo­gi­ýa­la­ry giň­den or­naş­dyr­mak we­zi­pe­le­rini öň ha­ta­ra çy­kar­ýar. Şo­nuň üçin býu­jet ul­ga­myn­da san­ly teh­no­lo­gi­ýa­la­ryň pa­ýy­ny art­dyr­mak, ýag­ny «san­ly bi­lim», «san­ly sag­ly­gy go­ra­ýyş», «elekt­ron res­mi­na­ma­lar do­la­ny­şy­gy», «elekt­ron gör­nüş­de döw­let hyz­mat­la­ry», «ma­li­ýe iş­le­ri­ni aw­to­mat­laş­dyr­mak — me­ýil­na­ma­laş­dy­ryş we ha­sa­bat­ly­lyk ul­gam­la­ry» ýa­ly ugur­la­ry kä­mil­leş­dir­mek esa­sy we­zi­pe­ler hök­mün­de öňe çyk­ýar. 

Bu­lar­dan baş­ga-da, ýur­du­my­zyň köp­çü­lik­le­ýin ha­bar be­riş se­riş­de­le­ri­ne san­ly ul­gam iş­jeň or­naş­dy­ryl­ýar. Bu gün elekt­ron ne­şir­ler met­bu­gat ne­şir­le­ri bi­len üs­tün­lik­li bäs­deş­lik ed­ýär we bar­ha meş­hur­ly­ga eýe bol­ýar. Hä­zir­ki za­man köp­çü­lik­le­ýin ha­bar be­riş se­riş­de­le­ri­niň in­te­rak­tiw we mul­ti­me­dia usul­la­ry­ny ulan­ma­gy ola­ryň ta­pa­wut­ly aý­ra­tyn­ly­gy­dyr. Ýur­du­my­zyň köp­çü­lik­le­ýin ha­bar be­riş se­riş­de­le­ri­niň oky­jy­lar we ula­ny­jy­lar üçin el­ýe­ter­li bol­ma­gyn­dan baş­ga-da, in­ter­net gi­ňiş­li­gi­niň ul­ga­my hal­ka­ra bi­le­le­şi­giň ýur­du­my­zyň ýe­ten de­re­je­si ba­ra­da mag­lu­mat bi­len üp­jün­çi­li­gi­niň de­re­je­si­ni ýo­kar­lan­dyr­ma­ga müm­kin­çi­lik ber­ýär. 

Umu­man, ýur­du­myz­da san­ly ul­ga­myň giň­den or­naş­dy­ryl­ma­gy mil­li yk­dy­sa­dy­ýe­tiň äh­li pu­dak­la­ry­nyň ösü­şi­ne uly iter­gi ber­ýär. «Ber­ka­rar döw­le­tiň tä­ze eý­ýa­my­nyň Gal­ky­ny­şy: Türk­me­nis­ta­ny 2022 — 2052-nji ýyl­lar­da dur­muş-yk­dy­sa­dy taý­dan ös­dür­me­giň Mil­li mak­sat­na­ma­syn­da» göz öňün­de tu­tu­lan we­zi­pe­le­r üs­tün­lik­li dur­mu­şa ge­çi­ril­ýär. Mu­nuň özi uzak möh­let­le­ýin yk­dy­sa­dy ösü­şi we ýo­ka­ry ön­dü­ri­ji­li­gi ga­zan­ma­ga, ýur­du­my­zyň je­mi içer­ki önü­mi­niň dü­zü­min­de mag­lu­mat-ara­gat­na­şyk teh­no­lo­gi­ýa­la­ry­nyň pa­ýy­ny art­dyr­ma­ga, döw­let do­lan­dy­ry­şy­nyň ne­ti­je­li­li­gi­ni ýo­kar­lan­dyr­ma­ga, esa­sy önüm­çi­lik-yk­dy­sa­dy iş­le­riň äh­li gör­nüş­le­ri­ni aw­to­mat­laş­dyr­ma­ga we mer­kez­leş­di­ri­len ter­tip­de do­lan­dyr­ma­ga, ýo­ka­ry teh­no­lo­gi­ýa­ly pu­dak­lar­da tä­ze iş orun­la­ry­ny dö­ret­mä­ge, şeý­le hem hal­kyň ýa­şa­ýyş-dur­muş şer­ti­ni has-da ýo­kar­lan­dyr­ma­ga giň müm­kin­çi­lik­le­ri dö­red­ýär. 

Ga­ýyp­sä­het ORAZ­SÄ­HE­DOW,

Türk­me­nis­ta­nyň Döw­let hu­kuk we de­mok­ra­ti­ýa ins­ti­tu­ty­nyň iş­gä­ri.

Türkmenistan dünýä derejesinde ulag ulgamyndaky hyzmatdaşlygyň ösdürilmegine öz mynasyp goşandyny goşýar. Dürli derejelerde, hususan-da, halkara guramalarynyň çäklerinde häzirki we geljekki nesiller üçin uly ähmiýete eýe bolan başlangyçlar yzygiderli öňe sürülýär we olary çözmäge çalşylýar. Hormatly Prezidentimiz tarapyndan döredilýän düzümler parahatçylygyň, durnuklylygyň, howpsuzlygyň, durnukly durmuş-ykdysady ösüşiň üpjün edilmegine gönükdirilendir. «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynda» bellenilişi ýaly, geljek ýedi ýylda ýurdumyzyň önümçilik mümkinçiliklerini durmuşa geçirmek, ýaşaýyş-durmuş ulgamyny ösdürmek üçin uly maýa goýumlar gönükdirilýär.  

Ýurdumyzyň geografik taýdan amatly ýerleşendigi bilen baglylykda, awtomobil we demir ýollaryny, köprüleri gurmak, awtoulag, demir ýol, deňiz, howa üstaşyr ulag geçelgelerini döretmek, ýük daşalyşyny we ýolagçy gatnadylyşyny artdyrmak hem ykdysadyýetimizi ösdürmegiň möhüm şertleriniň biri diýlip hasap edilýär. Türkmenistanyň Beýik Ýüpek ýolunyň ýüregidigini, örän amatly şertlerde ýerleşendigini göz öňünde tutup, onuň geosyýasy we geoykdysady ýagdaýlaryny doly möçberde ulanmak şu günuň möhüm wezipesi hökmünde öňe çykýar. Türkmenistanyň halkara başlangyçlary, şol sanda ulag-aragatnaşyk ulgamy boýunça tutumlary milli derejedäki durnukly ösüş strategiýasynyň ählumumy maksatlar bilen utgaşykly durmuşa geçirilýändigine şaýatlyk edýär. 

Ýurdumyzyň halkara we sebit derejesinde ulag-logistika ulgamyny kämilleşdirmek boýunça başlangyçlary giň goldawa eýe bolýandygy guwandyryjy üstünliklerimizdir. Arkadag Serdarly bagtyýar ýaşlar ýylynyň 16-njy maýynda BMG-niň Baş Assambleýasynyň 77-nji sessiýasynyň 70-nji plenar mejlisiniň dowamynda Türkmenistanyň başlangyjy bilen bu ugurda ýene bir möhüm Kararnama kabul edildi. Täze Kararnama laýyklykda, 26-njy noýabr «Bütindünýä durnukly ulag güni» diýlip yglan edildi. BMG-niň bu halkara resminamasyna dünýä ýurtlarynyň 67-den gowragy awtordaş bolup çykyş etdi. Resminamada BMG-ä agza döwletleriň, halkara, sebitara guramalaryň, raýat jemgyýetçiliginiň, şol sanda hökümete degişli bolmadyk guramalaryň, şahsy taraplaryň we beýleki gyzyklanma bildirýän taraplaryň hemmesine Bütindünýä durnukly ulag gününi dabaralandyrmak teklip edilýär. Durnukly ulag ulgamy boýunça, hususan-da, halkara ulag gatnawlaryny artdyrmak, ekologiýa ulaglarynyň ösüşine ýardam bermek, durmuş taýdan bähbitli ulag düzümleriniň we durnukly ulagyň beýleki ulaglarynyň ösdürilmegine ýardam bermek boýunça jemgyýetçilik biliminiň artdyrylmagyna gönükdirilen düşündiriş işlerini we çäreleri geçirmek bellenildi. 

Geçmişde ady dünýä ýaň salan Beýik Ýüpek ýoluny döwrebap görnüşde täzeden dikeldip, Garaşsyz we baky Bitarap Diýarymyzy halkara söwda we ýük daşama ýollarynyň merkezine öwürmek durnukly ulag ulgamyny ösdürmekde möhüm ugurlaryň biri bolup durýar. Ulag-aragatnaşyk pudagynyň dünýä ykdysady ulgamynyň möhüm düzüm bölekleriniň biri bolup durýandygyny hasaba almak bilen, Türkmenistanda Demirgazyk — Günorta, Gündogar — Günbatar ulag ýollarynyň netijeli ösdürilmegini, şeýle-de Merkezi Aziýa — Pars aýlagy aragatnaşyk ulgamynyň mümkinçilikleriniň artdyrylmagyny we Hazar — Gara deňiz sebitiniň ulag gatnawlarynyň giňeldilmegini häzirki döwürde durmuşa geçirýän ulag syýasatynyň ileri tutulýan ugry hasaplanýar. Merkezi Aziýa döwletleriniň arasyndaky ulag-aragatnaşyk gatnawlarynyň giňeldilmegine, olaryň Ýewropanyň, Günorta — Gündogar Aziýanyň, ýakyn we Orta Gündogaryň bazarlaryna çykmaga esaslanýan bu taslamalar halkara geoykdysady giňişligiň täze keşbiniň kemala gelmegine gönükdirilendir. Eziz Diýarymyzyň ykdysady kuwwatynyň ösmegine ýardam berýän şeýle taslamalaryň başyny başlaýjy Gahryman Arkadagymyzyň hem-de peder ýoluny mynasyp dowam etdirýän Arkadagly Serdarymyzyň jany sag, ömri uzak, il-ýurt bähbitli işleri rowaç bolsun! 

Annaguly BABAÝEW,

Türkmenistanyň Inžener-tehniki we ulag kommunikasiýalary institutynyň mugallymy.

Tä­ze ta­ry­hy eý­ýam­da ýur­du­my­zyň ösü­şi be­lent üs­tün­lik­le­re eýe bol­ýar. Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň pa­ra­sat­ly baş­tu­tan­ly­gyn­da dur­mu­şa ge­çi­ril­ýän be­ýik iş­ler hal­ky­my­zyň bäh­bi­di­ni na­zar­la­ýar, röw­şen gel­je­gi­mi­zi üp­jün ed­ýär. Şeý­le be­ýik iş­le­riň ne­ti­je­sin­de döw­le­tiň äh­li pu­dak­la­ry­nyň üs­tün­lik­li ös­dü­ril­me­gi hal­kyň ýa­şa­ýyş-dur­muş de­re­je­si­niň has-da ýo­kar­lan­dy­ryl­ma­gy­na gö­nük­di­ri­len düýp­li gur­lu­şyk­la­ryň, şo­nuň bi­len bir ha­tar­da da­şa­ry söw­da­nyň, döw­le­ta­ra yk­dy­sa­dy hyz­mat­daş­ly­gyň ge­ri­mi­ni gi­ňelt­mä­ge müm­kin­çi­lik ber­ýär. Ýur­du­my­zyň ylym we bi­lim, sag­ly­gy go­ra­ýyş we sport ul­gam­la­ry­nyň mad­dy-en­jam­la­ýyn bin­ýa­dy­ny pug­ta­lan­dyr­mak bo­ýun­ça uly iş­ler dur­mu­şa ge­çi­ril­ýär. Aý­ra­tyn hem yl­my-teh­ni­ki in­no­wa­sion ösüş­le­re, öň­de­ba­ry­jy iş­läp taý­ýar­la­ma­lar tej­ri­be­le­ri­ne uly äh­mi­ýet be­ril­ýär. Bu be­ýik iş­le­riň äh­li­si şöh­rat­ly şu gü­nü­mi­ziň ösüş­le­ri­ni aý­dyň be­ýan ed­ýär, röw­şen gel­je­gi­mi­ziň has-da ösüş­li bol­ma­gy­ny üp­jün ed­ýär.  

Be­dew ba­dy bi­len ok­gun­ly öňe bar­ýan ýur­du­myz­da mil­li yk­dy­sa­dy­ýe­ti­miz san­ly ul­ga­ma la­ýyk ge­ti­ril­ýär. San­ly ul­gam — mu­nuň özi ösü­şiň tiz­li­gi­niň esa­sy ýö­rel­ge­si­dir. Hä­zir­ki wagt­da san­ly ul­ga­myň müm­kin­çi­lik­le­ri dur­mu­şy­my­za giň­den or­naş­ýar. Biz mu­ňa Ar­ka­dag şä­he­rin­dä­ki döw­re­bap bi­na­lar­dan, san­ly ul­ga­myň üp­jün edil­me­gin­den, ula­nyl­ma­gy me­ýil­leş­di­ril­ýän elekt­ro­mo­bil tak­si­ler­den we elekt­ro­bus­lar­dan aý­dyň göz ýe­tir­ýä­ris.  

Ýur­du­my­zyň yk­dy­sa­dy­ýe­tin­de uly ösüş­le­ri üp­jün et­mek­de san­ly ul­ga­myň mö­hüm ugur­dy­gy­ny aý­ra­tyn bel­le­mek ge­rek. Şun­da hä­zir­ki za­man mag­lu­mat-ara­gat­na­şyk teh­no­lo­gi­ýa­la­ry­nyň tä­ze ga­za­nan­la­ry­na esas­lan­mak baş ugur bo­lup dur­ýar. Şeý­le hem ösen san­ly yk­dy­sa­dy­ýe­ti ke­ma­la ge­tir­mek­de elekt­ron se­na­ga­ty­nyň ös­dü­ril­me­gi, in­no­wa­sion, ýo­ka­ry teh­no­lo­gi­ýa­la­ra esas­lan­ýan önüm­çi­lik­le­riň ýo­la go­ýul­ma­gy, aň-bi­lim müm­kin­çi­lik­le­riň art­dy­ryl­ma­gy, ýö­ri­te bi­lim­li hü­när­men­le­riň taý­ýar­lan­ma­gy ýa­ly ugur­la­ra aý­ra­tyn üns be­ril­ýär. Mil­li yk­dy­sa­dy­ýe­ti­mi­zi has-da ös­dür­mek üçin bäs­deş­li­ge ukyp­ly ha­ryt­la­ryň eks­por­ty­nyň möç­ber­le­ri­ni art­dyr­mak, öň­de­ba­ry­jy teh­no­lo­gi­ýa­la­ry or­naş­dyr­mak, im­port ha­ryt­la­ry­nyň ýe­ri­ni tut­ýan ha­ryt­la­ryň ön­dü­ri­li­şi­ni has-da gi­ňelt­mek, ýur­du­myz­da te­le­ke­çi­li­ge gol­daw ber­mek hem-de dür­li ul­gam­lar­da ba­zar gat­na­şyk­la­ry­ny ös­dür­mek bo­ýun­ça top­lum­la­ýyn iş­ler üs­tün­lik­li do­wam et­di­ril­ýär. Bu­la­ryň hem­me­si yk­dy­sa­dy­ýe­ti­mi­ziň ösüş­le­ri­niň aý­dyň gel­je­gi na­zar­la­ýan­dy­gy­ny gör­ke­zip, ýur­du­my­zyň ab­ra­ýy­nyň dün­ýä dol­ma­gy­ny, hal­ky­my­zyň bag­ty­ýar dur­mu­şy­ny üp­jün ed­ýär. 

Gül­jan GA­RA­TA­ÝE­WA,

Türk­men döw­let ma­li­ýe ins­ti­tu­ty­nyň mu­gal­ly­my.

Balkan welaýatynyň edara-kärhanalaryny, ýaşaýyş jaýlaryny tok bilen ygtybarly üpjün etmekde häzirki zaman dünýäsiniň iň kämil kuwwatlyklary arkaly ýokary derejede enjamlaşdyrylan Balkanabat döwlet elektrik stansiýasynyň hünärmenleri göreldeli işleri bitirmegiň hötdesinden gelýärler. Kompýuter ulgamy arkaly gije-gündiziň dowamynda ygtybarly dolandyrylýan beketde Arkadag Serdarly bagtyýar ýaşlar ýylynyň geçen dört aýynda 829 million 47 müň kilowat-sagatdan hem köp elektrik energiýasy öndürilip, sarp edijilere ýetirildi. Munuň özi meýilnamanyň 101,5 göterime barabar ýerine ýetirilendigine şaýatlyk edýär. 

Ýeri gelende aýtsak, ýylyň tutuş dowamynda üç çalşykda bökdençsiz işledilýän Balkanabat döwlet elektrik stansiýasynyň kuwwatlylygynyň ýokarlandyrylmagy tutuş sebitde öndürilýän elektrik togunyň möçberini ep-esli artdyrmaga mümkinçilik berdi. Geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 99 million kilowat-sagada golaý elektrik toguny artyk öndürmegi başaran kärhananyň hünärmenleri sarp edijileri üznüksiz elektrik energiýasy bilen ygtybarly üpjün etmek üçin has-da gaýratly zähmet çekýärler. 

Hojaberdi BAÝRAMOW.

Hoş habar göwünlere galkynyş berýär. Hormatly Prezidentimiziň 22-nji maýda sanly ulgam arkaly geçiren iş maslahatynda BMG-niň Baş Assambleýasynyň 77-nji sessiýasynyň 70-nji plenar mejlisinde Türkmenistanyň başlangyjy bilen hem-de Milletler Bileleşigine agza döwletleriň biragyzdan goldamagynda her ýylyň 26-njy noýabrynyň «Bütindünýä durnukly ulag güni» diýlip yglan edilendigi barada aýdanlary Aşgabat şäheriniň gününi baýram edýän günlerinde halkymyzyň toý şatlygyny goşalandyrdy. Hormatly Prezidentimiz iş maslahatynda 2016-njy ýylda paýtagtymyzda Birleşen Milletler Guramasynyň Durnukly ulag ulgamy boýunça birinji ählumumy maslahatynyň geçirilen senesiniň, ýagny 26-njy noýabryň «Bütindünýä durnukly ulag güni» diýlip yglan edilmeginiň Gahryman Arkadagymyzyň öňe sürýän dünýä ähmiýetli başlangyçlarynyň Milletler Bileleşigi tarapyndan ykrar edilýändiginiň aýdyň beýanydygyny belledi. Munuň özi birnäçe ýylyň dowamynda alnyp barlan yzygiderli, oýlanyşykly zähmetiň datly miwesidir. Çünki dünýäniň ulag-üstaşyr gatnawlary bilen baglanyşykly Garaşsyz, hemişelik Bitarap Türkmenistanyň gatnaşmagynda we başlangyçlary esasynda amala aşyrylan işler, taryhy pursatlar örän köp.  

Bu başlangyçlar 1993-nji ýylda Türkmenistanyň Brýussel Jarnamasyny goldamagyndan we oňa gol çekmeginden we şol Jarnamanyň esasynda Ýewropa — Kawkaz — Aziýa ulag geçelgesi (TRASEKA) boýunça maksatnamanyň kabul edilmeginden gözbaş alýar.  

Gahryman Arkadagymyzyň öňdengörüjilikli başlangyçlary netijesinde Brýussel Jarnamasynda beýan edilen maksatlara ýetmäge gönükdirilen çäreler işjeň häsiýete eýe boldy. TRASEKA taslamalarynyň çäklerinde Beýik Ýüpek ýoluny gaýtadan dikeltmek, iň täze ulag tehnologiýalaryny ornaşdyrmak, multimodal gatnawlary guramak we kämilleşdirmek boýunça yzygiderli hem işjeň ädimler ädilip ugraldy. Bu babatda 2012-nji ýylda Diýarymyzda geçirilen «Orta Aziýada we Hazar deňziniň sebitinde ulag hem-de üstaşyr gatnawlaryň ösüşiniň geljegi» atly halkara maslahat, 2014-nji ýylyň 3-4-nji sentýabrynda Aşgabatda geçirilen «Halkara hyzmatdaşlygyny we durnukly ösüşi üpjün etmekde ulag-üstaşyr geçelgeleriniň tutýan orny» atly halkara maslahat ulag ulgamyndaky gatnaşyklary hil taýdan täze derejä çykarmak boýunça yzygiderli we köpugurly gepleşikleri başlamaga itergi berdi. Şol ýylyň 19-njy dekabrynda BMG-niň Baş Assambleýasy tarapyndan «Durnukly ösüş üçin halkara hyzmatdaşlygy üpjün etmekde ulag-üstaşyr geçelgeleriniň orny» atly Rezolýusiýanyň kabul edilmegi bu işleriň geriminiň giňemeginde täze tapgyra başlangyç boldy.  

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň belläp geçişi ýaly, 2016-njy ýylyň 26-27-nji noýabrynda Aşgabatda geçirilen Durnukly ulag ulgamy boýunça ilkinji ählumumy maslahat taryhy ähmiýetli wakalara baý boldy. BMG-niň şol wagtky Baş sekretary Pan Gi Munuň gatnaşmagynda geçirilen bu maslahatda durnukly ulag ulgamynyň geljegine bagyşlanan meseleler ara alnyp maslahatlaşyldy. 2017-nji ýylyň 4-5-nji maýynda Awazada geçirilen Ýewraziýa giňişliginde ulag-üstaşyr hyzmatdaşlygy diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmäge bagyşlanan ulag we logistika boýunça halkara maslahata gatnaşyjylar Gahryman Arkadagymyzyň ulag ulgamynda sebit we ählumumy derejede netijeli hyzmatdaşlygy işjeňleşdirmek, onuň oňyn ugurlaryny işläp taýýarlamak bilen baglanyşykly döredijilikli başlangyçlarynyň aýratyn möhümdigini ýene bir ýola dünýä äşgär etdi.  

2017-nji ýylyň 15-nji noýabrynda paýtagtymyzda RECCA VII forumynyň çäklerinde Owganystanyň, Azerbaýjan Respublikasynyň, Gruziýanyň, Türkiýe Respublikasynyň we Türkmenistanyň arasynda Üstaşyr we ulag hyzmatdaşlygy hakynda Ylalaşyga (Lýapis Lazuli ugry boýunça Ylalaşyk) gol çekilmegi sebitiň ykdysady ýakynlaşmagyny ýokarlandyrmaga gönükdirilen taryhy waka öwrüldi. Şol ýylyň 20-nji dekabrynda BMG-niň Baş Assambleýasy tarapyndan kabul edilen «Durnukly ösüş maksatlaryny amala aşyrmak bilen baglylykda ulaglaryň ähli görnüşleriniň arabaglanyşygyny berkitmek» atly Rezolýusiýanyň kabul edilmegi hem Garaşsyz, hemişelik Bitarap Türkmenistandan gözbaş alyp, alys geljekleri nazarlaýan başlangyçlara dünýä jemgyýetçiligi tarapyndan berlen nobatdaky belent bahadyr.  

Bu günki gün hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda we Gahryman Arkadagymyzyň öňdengörüjilikli başlangyçlarynyň halkara derejesinde goldaw tapmagy netijesinde durmuşa geçirilýän ulag strategiýasy halklary ýakynlaşdyrýar. Bu babatda ýurdumyza täze buýsançly habaryň gelen pursatlarynda hormatly Prezidentimize, Gahryman Arkadagymyza jan saglygyny, uzak ömür arzuw edýäris.  

Durdyguly MEREDOW,

Türkmenistanyň Mejlisiniň deputaty.

Hä­zir­ki aja­ýyp döw­rü­miz­de hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň pa­ra­sat­ly baş­tu­tan­ly­gyn­da mil­li yk­dy­sa­dy­ýe­ti­mi­ziň äh­li pu­dak­la­ryn­da uly üs­tün­lik­ler ga­za­nyl­ýar, ola­ryň işi­ni has-da kä­mil­leş­dir­mek, ki­çi we or­ta te­le­ke­çi­li­gi gol­da­mak hem-de ös­dür­mek bo­ýun­ça mak­sat­na­ma­la­ýyn öz­gert­me­ler ama­la aşy­ryl­ýar. Öz no­ba­tyn­da döw­re­bap in­no­wa­sion teh­no­lo­gi­ýa­la­ra esas­lan­ýan san­ly yk­dy­sa­dy­ýe­tiň müm­kin­çi­lik­le­ri­niň art­ýan hä­zir­ki za­man şert­le­rin­de ýur­du­my­zy kuw­wat­ly se­na­gat döw­le­ti­ne öwür­mek ba­bat­da ama­la aşy­ryl­ýan şeý­le öz­gert­me­le­riň äh­li­si ata Wa­ta­ny­myz­da uzak möh­let­le­ýin dur­nuk­ly ösü­şi ga­zan­ma­ga gö­nük­di­ril­ýär. In­no­wa­sion teh­no­lo­gi­ýa­la­ryň dur­mu­şa or­naş­dy­ryl­ma­gyn­da ylym-bi­lim­li ýaş­la­ryň hem aý­ra­tyn or­ny bar­dyr. Bi­lim­li ýaş­lar döw­re­bap teh­no­lo­gi­ýa­la­ra erk et­mek, san­ly ul­ga­myň müm­kin­çi­lik­le­ri­ni iş­jeň dur­mu­şa or­naş­dyr­mak ar­ka­ly döw­re­bap öz­gert­me­le­re go­şant goş­ýar­lar.  

Hä­zir­ki dö­wür­de ýur­du­myz­da ama­la aşy­ryl­ýan yk­dy­sa­dy öz­gert­me­ler «Ber­ka­rar döw­le­tiň tä­ze eý­ýa­my­nyň Gal­ky­ny­şy: Türk­me­nis­ta­ny 2022 — 2052-nji ýyl­lar­da dur­muş-yk­dy­sa­dy taý­dan ös­dür­me­giň Mil­li mak­sat­na­ma­sy» esa­syn­da dur­mu­şa ge­çi­ril­ýär. Bu mö­hüm iş­ler­de ýur­du­myz­da san­ly ul­ga­myň müm­kin­çi­lik­le­ri­ni has-da giň­den peý­da­lan­mak, döw­re­bap teh­no­lo­gi­ýa­la­ry mun­dan bu­ýa­na hem dur­mu­şa or­naş­dyr­mak esa­sy ugur­lar bo­lup dur­ýar.  

Mä­lim bol­şy ýa­ly, mil­li yk­dy­sa­dy­ýe­ti­mi­ziň pu­dak­la­ry­nyň işi­ni kä­mil­leş­dir­mek üçin ýur­du­myz­da kä­mil hü­när­men­ler taý­ýar­la­nyl­ýar, çün­ki, dün­ýä tej­ri­be­sin­den bel­li bol­şy ýa­ly, us­sat yk­dy­sa­dy­ýet­çi­le­riň bol­ma­gy halk ho­ja­ly­gy­ny ös­dür­me­giň esa­sy şert­le­ri­niň bi­ri­dir. Şu jä­het­den, ýur­du­myz­da kä­mil hü­när­men­le­ri ýe­tiş­dir­mä­ge, ola­ry döw­rüň ta­lap­la­ry­na uý­gun­la­şyp bi­li­ji­lik uky­byn­da taý­ýar­la­ma­ga aý­ra­tyn üns be­ril­ýär. Gel­jek­de mil­li yk­dy­sa­dy­ýe­ti­mi­ziň pu­dak­la­ryn­da zäh­met çek­jek ta­lyp­la­ry okat­mak­da bi­lim ber­me­giň hä­zir­ki za­man döw­re­bap usul­la­ryn­dan peý­da­la­nyl­ýan­dy­gy bel­lär­lik­li­dir. Bu gün­ki gün­de bag­ty­ýar ýaş­la­ry­my­zyň giň dün­ýä­ga­ra­ýyş­ly, ylym-bi­lim­li bol­mak­la­ry üçin äh­li şert­ler, giň müm­kin­çi­lik­ler dö­re­dil­ýär. Ýaş­la­ra döw­re­bap bi­lim ber­mek, san­ly teh­no­lo­gi­ýa­la­ryň müm­kin­çi­lik­le­ri­ni dü­şün­dir­mek, dün­ýä dil­le­ri­ni öw­ret­mek, mil­li ruh­da ter­bi­ýe­le­mek bi­lim ul­gamyn­da ama­la aşy­ryl­ýan iş­le­riň baş mak­sa­dy bo­lup dur­ýar. Şo­nuň üçin hem san­ly yk­dy­sa­dy­ýe­ti ös­dür­me­giň wa­jyp ugur­la­ry hü­när­men­le­riň kä­mil­li­gi bi­len pug­ta bag­la­ny­şyk­ly­dyr. Bu ugur­da­ky iş­ler hä­zir­ki wagt­da üs­tün­lik­li dur­mu­şa ge­çi­ril­ýär — ýaş­la­ra teh­no­lo­gi­ýa­la­ry, iň kä­mil en­jam­la­ry ulan­mak öw­re­dil­ýär. Şun­da hü­när­men­le­riň san­ly ul­gam ba­ra­da­ky so­wat­ly­ly­gy­ny ýo­kar­lan­dyr­mak üçin gaý­ta­dan taý­ýar­la­mak iş­le­ri-de al­nyp ba­ryl­ýar. Bu bol­sa tej­ri­be­li hü­när­men­le­ri, giň dü­şün­je­li ýaş­la­ry ke­ma­la ge­tir­me­giň mö­hüm şer­ti­dir.  

Nu­ryl­la RE­JE­POW,

Türk­me­nis­ta­nyň Te­le­kom­mu­ni­ka­si­ýa­lar we in­for­ma­ti­ka ins­ti­tu­ty­nyň mu­gal­ly­my.

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe milli ykdysadyýetimiziň ösüşinde sanly ulgamyň ähmiýeti barha artýar. Sanly ulgamy ösdürmek üçin dürli ugurlarda döwrebap şertler döredilýär. Durnukly ösüşiň maksatlaryna ýetmegiň aýdyň ýolunda häzirki zamanyň kämil maglumat tehnologiýalary bilen hemmetaraplaýyn üpjün edilen jemgyýeti kemala getirmek esasy ugur bolup durýar. 

Ýurdumyzyň ähli pudaklarynda sanly tehnologiýalary ulanmak bilen, ylmy-tehniki we innowasiýa işleriniň netijeliligi ýokarlandyrylýar. Şonuň esasynda ylmy-barlag işleriniň ykdysady bähbitliligini artdyrmak, ylmy-barlag edaralarynyň arasynda özara hem-de halkara hyzmatdaşlygy pugtalandyrmak, ylym-bilimiň, önümçiligiň özara baglanyşygynyň has-da jebisleşmegini üpjün etmek, ykdysadyýetdäki sanly özgertmeleri ylmy-tehniki, intellektual taýdan goldamak babatda ýurdumyzyň ylmy jemgyýetçiliginiň öňünde täze wezipeler goýulýar we giň mümkinçilikler açylýar.  

Sanly ulgamy ösdürmek babatdaky tagallalar ösen tehnologiýalar, kompýuter meýilnamalary, aragatnaşyk serişdeleri bilen berk baglanyşyklydyr. Munuň özi dürli ugurlarda täze çözgütleri kabul etmäge gönükdirilendir. Bu gün sanly ulgamyň mümkinçilikleri ösüşe tizlik berýän esasy serişdeleriň biridir. Sanly ykdysadyýet diýlip, sanly ulgamdan peýdalanylyp, dürli ulgamlaryň, pudaklaryň sanlylaşdyrylmagynyň durmuşa geçirilmegine düşünilýär. Şunda, esasan hem, bir bitewi ulgamyň döredilmegi, sanly meýilnamalaryň üpjün edilmegi bilen işler anyk ýola goýulýar. 

«Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: Türkmenistany 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasyny» üstünlikli durmuşa geçirmegiň barşynda ýurdumyzyň ähli bilim ojaklary kompýuter tehnologiýalary, multimediýa tagtalary, lingafon otaglary bilen yzygiderli üpjün edilýär. Eziz Watanymyzyň geljegi, daýanjy bolan ýaş nesliň zehinini artdyrmak ugrunda halkara hyzmatdaşlygy ýola goýulýar. Bu gazanylan üstünlikler ýurdumyzda sanly ulgamyň ýeten sepgitleri bilen berk baglanyşyklydyr. 

Saýara BALTAÝEWA,

TOHI-niň mugallymy.

Türkmenistanyň Prezidenti
Serdar Berdimuhamedow: 

 — Ýurdumyzyň ösüş ýoluny şan-şöhrata beslemek biziň el-ele berip, birek-birege düşünip, ähli gujur-gaýratymyzy bir ýere jemläp, halal zähmet çekip gazanjak ýeňişlerimize baglydyr. 

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda Garaşsyz Türkmenistan beýik ösüşleriň kämil nusgasyny äleme äşgär edip, bedew bady bilen öňe barýar. Ýurdumyzyň çar künjeginde möhüm ähmiýetli gurluşyklaryň, ägirt uly desgalaryň düýbi tutulýar, täze senagat kärhanalarydyr ýaşaýyş toplumlary, saglygy goraýyş desgalary gurulýar, olaryň ählisi iň täze tehniki enjamlar bilen üpjün edilýär. Täze gurlup ulanmaga berilýän möhüm ähmiýetli desgalar bolsa ýurdumyzyň mundan beýläkki ösüşlerine, milli ykdysadyýetimiziň pugtalandyrylmagyna kuwwatly itergi berýär. 

Golaýda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň geçiren şu ýylyň geçen dört aýynda ykdysadyýetimiziň pudaklarynda alnyp barlan işleriň netijelerine bagyşlanan Ministrler Kabinetiniň nobatdaky mejlisinde hem bular babatda aýratyn gürrüň edildi. Mejlisde berlen maglumatlardan mälim bolşy ýaly, maliýeleşdirmegiň ähli çeşmeleriniň hasabyna özleşdirilen maýa goýumlaryň möçberi, 2022-nji ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 13,1 göterim artdy. Şu ýylyň dört aýynyň jemleri boýunça Oba milli maksatnamasynyň çäklerinde ýurdumyz boýunça durmuş maksatly binalaryň, desgalaryň, ýaşaýyş jaýlarynyň, suw we lagym arassalaýjy desgalaryň, inženerçilik ulgamlarynyň gurluşyklary alnyp baryldy. Ýylyň başyndan bäri dört aýda gurluşyk-senagat toplumynda önümleri öndürmek hem-de işleri ýerine ýetirmek boýunça meýilnama 108,1 göterim berjaý edildi. Hasabat döwründe Gurluşyk we binagärlik ministrligi boýunça işleri ýerine ýetirmegiň meýilnamasy 110,9 göterime, Senagat we gurluşyk önümçiligi ministrligi boýunça önümleri öndürmegiň we işleri ýerine ýetirmegiň meýilnamasy 116,3  göterime deň boldy. 

Hormatly Prezidentimiz häzirki wagtda Diýarymyzda gurluşyk işleriniň ýokary depginde alnyp barylýandygyny, şu ýyl ýurdumyz boýunça dürli maksatly binalaryň we desgalaryň açylyp ulanmaga berilmeginiň meýilleşdirilýändigini belläp, alnyp barylýan giň gerimli gurluşyklary zerur bolan gurluşyk serişdeleri bilen bökdençsiz üpjün etmek babatda degişli ýolbaşçylara möhüm tabşyryklary berdi. 

Berkarar döwletiň ösüşiniň täze tapgyrynda mähriban Watanymyzy syýasy, ykdysady we medeni taýdan ösdürmekde, ýurdumyzda binagärlik we şähergurluşyk işini ýokary derejelere ýetirmekde, täze şäherçeleri gurmakda, durmuşymyzyň ähli ugurlaryna sanly ulgamy, ýokary tehnologiýalary ornaşdyrmakda, sebitleri hemmetaraplaýyn we gyradeň ösdürmekde, her bir raýatyň abadan durmuşyny üpjün etmekde üstünlikli amala aşyrylýan beýik işleriň ähmiýeti mähriban halkymyzyň bagtyýar durmuşynda, eziz Diýarymyzyň durnukly ösüşlerinde aýdyň duýulýar.  

Gurluşygyna badalga berlen desgalar hakynda gürrüň edilende Aşgabatda Gahryman Arkadagymyzyň gatnaşmagynda saglygy goraýyş desgalarynyň birbada üçüsiniň — Halkara onkologiýa ylmy-kliniki, Halkara pediatriýa we Stomatologiýa merkezleriniň düýbüniň tutulandygyny ýatlamak has-da buýsançlydyr. Bu binalar Arkadag Serdarly bagtyýar ýaşlar ýylynda paýtagtymyzda gurluşygyna badalga berlen ilkinji desgalardyr. Geçen sanlyja ýyllarda ýurdumyzda döwrebap awtomenziller, demir ýol we awtomobil köprüleri, gözel paýtagtymyzyň demirgazyk böleginde Halkara awtoulag terminaly guruldy. Häzirki wagtda Aşgabat — Türkmenabat ýokary tizlikli awtobanyň gurluşygy ýokary depginlerde alnyp barylýar. Geçen ýyl Balkan welaýatynyň Türkmenbaşy şäherinde 400 orunlyk köpugurly hassahana, Daşoguz şäherinde bolsa köpugurly we onkologiýa hassahanalary dabaraly ýagdaýda açyldy. 

Ýurdumyzda iri gurluşyk taslamalarynyň üstünlikli alnyp barylmagy mähriban halkymyzyň guwanjyny goşalandyrýar. Häzirki wagtda täzeçilligi bilen dünýä jemgyýetçiliginiň ünsüni özüne çekýän Arkadag şäheriniň gurluşygy batly depginlerde alnyp barylýar. Arkadag şäheri diňe bir eziz Diýarymyzda däl, eýsem, tutuş sebitde «akylly» şäher konsepsiýasyna doly kybap gelýän ilkinji iri şäher taslamasy bolup durýar. Gojaman Köpetdagyň ajaýyp baýyrlygynda bu gün Türkmenistanyň at gazanan arhitektory Gahryman Arkadagymyzyň Watanyň beýik ösüşlerine bolan tükeniksiz yhlasy bilen türkmen döwletinde ikinji müňýyllygyň başlangyjynda dünýäni haýrana goýýan, iň täze tehnologiýalar esasynda gurulýan uly şäher döreýär. 

Şu ýylyň fewral aýynyň ahyrynda Birleşen Milletler Guramasy hem-de onuň degişli düzümleriniň Arkadag şäherine gelip görmek we oňa baha bermek boýunça tehniki missiýasynyň agzalary «akylly şäher» konsepsiýasyna, öňdebaryjy maglumat-kommunikasiýa tehnologiýalaryna esaslanýan we şäheriň dolandyrylmagyny üpjün edýän ýeke-täk ekosistemanyň döredilýändigini hem kanagatlanma bilen bellediler. 

Türkmen tebigatynyň gözel künjeginde bina edilýän Arkadag şäheriniň berkarar döwletimiziň güýç-kuwwatyny we ägirt uly ösüş mümkinçiliklerini bütin dünýä äşgär edýär. Milli Liderimiziň nygtaýşy ýaly, bu ýerde milli we häzirki zaman binagärliginiň ösen tejribeleriniň utgaşdyrylyp, önümçilik, medeni-durmuş maksatly desgalaryň, ýaşaýyş jaýlarynyň gurluşygynyň «akylly» şäher konsepsiýasy esasynda alnyp barylmagy ata Watanymyzyň döwrebap ösüşleriniň we milliligimize goýulýan belent sarpadan nyşandyr. Häzirki wagtda Arkadagly Serdarymyzyň taýsyz tagallasy bilen gurluşygy üstünlikli dowam etdirilýän döwrebap şäheriň binagärlik keşbinde Watanymyzyň durmuş-ykdysady taýdan okgunly ösüşi, ýaşaýyş-durmuş üpjünçiliginiň guralyşynda milli mirasymyz, ruhy gymmatlyklarymyz, halkymyzyň köpasyrlyk baý taryhy we medeni däpleri öz beýanyny tapýar.  

Arkadag şäherinde aýry-aýry desgalara görnükli şahsyýetlerimiziň atlarynyň dakylmagy bolsa ildeşlerimizde aýratyn hoşallyk duýgularyny döretdi. Arkadag şäherinde Berdimuhamet Annaýew adyndaky mugallymçylyk orta hünär mekdebiniň, meşhur seýis, ussat atşynas, şan-şöhraty dünýä dolan ajaýyp ahalteke bedewleriniň ugurbaşy nesillerini döreden halypa seýis Aba Annaýew adyndaky Halkara atçylyk akademiýasynyň döredilmegi bu ugurda hereket edýän bilim edaralarynyň sanyny artdyrmak bilen, okatmagyň we terbiýelemegiň usulyýetini kämilleşdirmekde, mazmunyny baýlaşdyrmakda möhüm ädim bolar. 

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe mähriban halkymyzyň parahatçylyk söýüjiligini, dostlukly dünýägaraýşyny, mukaddes ýörelgelerini, ruhy gymmatlyklaryny, belent maksatlaryny, gurmagyň we döretmegiň röwşen ýolunyň aýdyň netijelerini dünýä jemgyýetçiligine ýetirmekde, dabaralandyrmakda, olara ýaş nesliň düşünmegini gazanmakda bitirilýän beýik işler ähli ildeşlerimizde uly buýsanç duýgularyny döredýär. Bilim ulgamynda okatmagyň täze gazananlarynyň, öňdebaryjy tehnologiýalaryň işjeň ulanylmagy ýaş nesliň başarnygyny, dünýägaraýşyny, sowatlylyk derejesini has-da ýokarlandyrýar. Innowasion tehnologiýalaryň we täze usulyýetleriň okuw işlerine ornaşdyrylmagy sapaklaryň hil derejesiniň ýokarlandyrylmagyny üpjün edýär. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow mukaddes Garaşsyzlygymyzyň 31 ýyllyk baýramçylygynyň öň ýanynda geçirilen Döwlet Maslahatynda eden taryhy çykyşynda nygtaýşy ýaly, ýaş nesilleriň ýokary derejede bilim almaklary, saýlan hünärleriniň eýeleri bolmaklary, watançylygyň hem-de ynsanperwerligiň belent ruhunda terbiýelenmekleri üçin giň mümkinçilikler döredilýär. Öňdebaryjy halkara tejribeler, milli ýörelgelerimiz esasynda bilim işi kämilleşdirilýär. Şäherdir obalarymyzy gurşap alýan täze bilim edaralary gurulýar. Okatmagyň usullaryny ylmy-nazaryýet, iş hem-de tejribe nukdaýnazaryndan kämilleşdirmek babatda alnyp barylýan işler uly üstünliklere beslenýär.  

Häzirki wagtda dünýäde ylmyň we tehnikanyň gazananlary, şonuň bilen bir hatarda, öňdebaryjy tejribeler, olary başarnykly ulanmak ýurdy, jemgyýeti üstünliklere, ösüşlere tarap örän çalt depginlerde äkidiji güýç hökmünde häsiýetlendirilýär. Şunda ýurdumyzyň ähli künjeklerindäki täze gurulýan ýaşaýyş toplumlary olaryň çäklerinde gurulýan işewürlik merkezleri, saglygy goraýyş öýleri, çagalar baglary, kitaphanalar, mekdepler, medeni ojaklar, bularyň ählisiniň iň täze tehnologiýalar bilen üpjün edilmegi beýik ösüşlerimiziň dowamat dowam bolmagynda, ýaş nesilleriň hünär ugurlarynda kämilleşmeginde aýratyn ähmiýete eýedir.  

Goý, berkarar Diýarymyzy beýik ösüşleriň röwşen ýoly bilen öňe alyp barýan Gahryman Arkadagymyzyň, hormatly Prezidentimiz Arkadagly Serdarymyzyň janlary sag, ömürleri uzak bolsun, il-ýurt ähmiýetli amala aşyrýan belent maksatlary elmydama rowaçlyklara beslensin!  

Parahat ORAZOW,

Türkmen döwlet binagärlik-gurluşyk institutynyň rektory, tehniki ylymlaryň kandidaty.

Gahryman Arkadagymyzyň dünýä jemgyýetçiliginde gyzgyn goldaw tapan Beýik Ýüpek ýoluny gaýtadan dikeltmek başlangyjyny durmuşa geçirmekde sebit we ählumumy ähmiýetli taslamalar amala aşyrylýar. Şunda ýurdumyzda ulag ulgamy boýunça geçirilýän halkara derejeli çärelere uly orun degişli. Golaýda paýtagtymyzda guralan «Halkara ulag-üstaşyr geçelgeleri: özara arabaglanyşyk we ösüş — 2023» atly II halkara forum hem Ýewraziýada üstaşyr ulag hyzmatdaşlygyny diwersifikasiýalaşdyrmaga bagyşlandy. «Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: Türkmenistany 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasynda» göz öňünde tutulan wezipeleriň we maksatlaryň esasynda ýurdumyzda yklymara ulag-logistika üpjünçilik ulgamlaryny döretmäge işjeň gatnaşmakda, Demirgazyk — Günorta, Günbatar — Gündogar ugurlary boýunça Aziýa bilen Ýewropany birleşdirýän üstaşyr ulag geçelgelerini gurmak babatda halkara hyzmatdaşlygy işjeňleşdirmekde bu forumyň netijeleriniň aýratyn ähmiýetli boljakdygyny aýdyp bileris. 

Türkmenistan halkara gün tertibindäki meseleleriň sazlaşykly we netijeli çözülmegi ugrunda ulag-logistika hyzmatlaryna döwrebap tehnologiýalaryň ornaşdyrylmagyna ileri tutulýan ugur hökmünde garaýar. Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň belleýşi ýaly, Türkmenistan XXI asyryň ulag gurluşynyň integrasiýa ösüşiniň giňişlikleriň, sebitleriň, senagat, serişde, adam mümkinçilikleriniň baglanyşyklydygyna ynanýar. Geljek iň uly halkara deňiz, derýa, awtomobil, demir ýollaryna hem-de howa merkezlerine çykmak, olaryň amatly utgaşmasyndan we hersiniň artykmaçlygyndan peýdalanmak bilen birleşdirilen ulag aragatnaşyk ulgamyna degişlidir. Biziň ýurdumyz geçmişde söwdada, medeniýetde, ylymda we durmuşyň beýleki ulgamlarynda adamzadyň gazananlaryny Zeminiň çar künjüne ýaýratmakda uly orny eýelän Beýik Ýüpek ýolunyň ýüregine öwrülipdi. Milli Liderimiziň tagallalary esasynda bu günki günde Türkmenistan ulag-logistika ulgamyny ösdürmek, ulag diplomatiýasyny ilerletmek bilen bagly anyk başlangyçlary öňe sürüp, olary iş ýüzünde durmuşa geçirýän döwlet hökmünde ykrar edilýär.  

Türkmen paýtagtynda 2014-nji ýylyň sentýabrynda «Halkara hyzmatdaşlygyny we durnukly ösüşi üpjün etmekde ulag-üstaşyr geçelgeleriniň tutýan orny» atly halkara maslahatyň, 2016-njy ýylda Durnukly ulag boýunça birinji ählumumy maslahatyň geçirilmegi, 2017-nji ýylda guralan RECCA VII maslahatynyň çäklerinde Owganystanyň, Azerbaýjan Respublikasynyň, Gruziýanyň, Türkiýe Respublikasynyň we Türkmenistanyň arasynda üstaşyr we ulag hyzmatdaşlygy hakyndaky Ylalaşyga gol çekilmegi, 2022-nji ýylyň awgustynda «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda deňze çykalgasy bolmadyk ösüp barýan döwletleriň ulag ministrleriniň derejesindäki maslahatyň geçirilmegi ýurdumyzyň bu ugurda iri çäreleriň birnäçesini üstünlikli gurandygyny görkezýär. 

Gahryman Arkadagymyzyň başlangyçlary esasynda 2014-nji ýylyň 19-njy dekabrynda «Durnukly ösüş üçin halkara hyzmatdaşlygy üpjün etmekde ulag-üstaşyr geçelgeleriniň orny», 2015-nji ýylyň 22-nji dekabrynda «Durnukly köpugurly ulag-üstaşyr geçelgeleriniň döredilmegine ýardam bermek maksady bilen, ulaglaryň ähli görnüşleriniň arasynda hemmetaraplaýyn hyzmatdaşlygyň üpjün edilmegi ugrunda», 2017-nji ýylyň 20-nji dekabrynda «Durnukly ösüş maksatlaryny amala aşyrmak bilen baglylykda ulaglaryň ähli görnüşleriniň arabaglanyşygyny berkitmek», 2021-nji ýylyň 29-njy iýulynda «Koronawirus keseliniň (СOVID-19) pandemiýasy we ondan soňky döwürde durnukly ösüş üçin üznüksiz we ygtybarly halkara ýük daşamalary üpjün etmek maksady bilen, ulagyň ähli görnüşiniň arabaglanyşygyny berkitmek» atly Birleşen Milletler Guramasynyň Kararnamalarynyň kabul edilmegi bolsa ulag diplomatiýasyny durmuşa geçirmegiň hukuk esaslaryny has-da berkitdi. Bu Kararnamalar ulag ulgamynda netijeli hyzmatdaşlygy ösdürmäge, üstaşyr ulag geçelgeleriň durnukly ulgamyny kemala getirmäge, sebit, yklymara we ählumumy möçberde ulag aragatnaşygynyň iri düzümleýin merkezlerini döretmäge gönükdirildi. 

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda milli ykdysadyýetimiziň möhüm pudaklarynda, şol sanda ulag we kommunikasiýalar ulgamynda Watanymyzyň gülläp ösmegine, halkymyzyň durmuş derejesiniň ýokarlandyrylmagyna gönükdirilen oňyn özgertmeler yzygiderli durmuşa geçirilýär. Häzirki zaman üstaşyr ulag, logistik düzümlerini, aragatnaşyk, telekommunikasiýalar ulgamyny kemala getirmegiň çäklerinde Beýik Ýüpek ýoluny gaýtadan dikeltmek boýunça alnyp barylýan işler munuň aýdyň subutnamasydyr. Şunda Demirgazyk — Günorta ulag geçelgesiniň möhüm bölegi bolan Gazagystan — Türkmenistan — Eýran halkara demir ýoly, Amyderýanyň üstünden geçýän döwrebap demir ýol we awtomobil köprüleri, Aziýa halkara ulag geçelgesiniň birinji nobatdakysy bolan Kerki — Ymamnazar — Akina demir ýoly, Balkanabatda, Daşoguzda, Türkmenabatda, Maryda ulanmaga berlen döwrebap ýolagçy terminallary milli we sebit möçberindäki ähmiýetli desgalar bolup durýar. 

Döwlet Baştutanymyz Serdar Berdimuhamedow «Halkara ulag-üstaşyr geçelgeleri: özara arabaglanyşyk we ösüş — 2023» atly II halkara maslahata we sergä gatnaşyjylara iberen Gutlagynda: «Ýurdumyzyň gündogar sebitini onuň merkezi bilen baglanyşdyrýan ýokary tizlikli awtomobil ýolunyň Aşgabat — Türkmenbaşy awtobanyna birleşmegi goňşy Özbegistan Respublikasynyň ýük awtoulaglaryna Hazardaky deňiz portuna we şol ýerden deňiz ýoly arkaly Kawkaza, Ýewropa, Russiýanyň günorta sebitine, Eýranyň demirgazygyna, Pars hem-de Oman aýlaglaryna çykmaga mümkinçilik döreder» diýip belledi. Geljekde bolsa Türkmenistany, Eýrany, Yragy we Türkiýäni birleşdirjek Gündogar — Günbatar ulag geçelgesi işe giriziler. Özbegistan — Türkmenistan — Eýran — Oman halkara ulag geçelgesi boýunça alnyp barylýan işler has-da güýçlendiriler. Owganystan — Türkmenistan — Azerbaýjan — Gruziýa — Türkiýe halkara ulag geçelgesini döretmek hakynda gol çekilen bäştaraplaýyn Ylalaşygyň durmuşa geçirilmegi hem sebitiň ulag ulgamyny täze derejä çykarmaga mümkinçilik berer. 

Ulag we logistika ulgamyny ösdürmek üçin bilim-tejribe alyşmak, täzeçil çemeleşmeleri, çözgütleri öňe sürmek iki günlük halkara maslahatyň esasy wezipesi boldy. Onuň dowamynda ulag düzümine tehniki hyzmatyň hilini gowulandyrmak, ulag ulgamyna halkara goldawyň gerimini giňeltmek, bu ugurda hyzmatdaşlygy pugtalandyrmak maksady bilen, teklipler we bar bolan mümkinçilikler, durnuklylygy üpjün etmegiň şertleri ara alnyp maslahatlaşyldy. Maslahatyň çäginde «Häzirki zaman logistika ulgamyny döretmek hem-de Merkezi Aziýa döwletleri bilen Koreýa Respublikasynyň arasynda ýük daşamalary ýönekeýleşdirmek», «Aziýa — Ýuwaş umman sebitiniň ýurtlary — Hytaý — Gyrgyzystan — Özbegistan — Türkmenistan — Azerbaýjan — Gruziýa — Türkiýe — Ýewropa» halkara multimodal ulag geçelgesiniň binýadynda durmuşa geçirilýän «CASCA+ multimodal ulag ugry» taslamalaryny işjeňleşdirmek meselesi boýunça onlaýn görnüşdäki duşuşyklaryň geçirilmegi hem ulag diplomatiýasyny has-da ilerletmekde uly ähmiýete eýedir. 

Hormatly Prezidentimiz ulag ulgamyny ösdürmegi Watanymyzyň ykdysady strategiýasynyň möhüm ugurlarynyň biri hökmünde kesgitledi. «Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: Türkmenistany 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasynyň», «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň 2022 — 2028-nji ýyllar üçin Maksatnamasynyň», «Türkmenistanyň Prezidentiniň obalaryň, şäherçeleriň, etraplardaky şäherleriň we etrap merkezleriniň ilatynyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini özgertmek boýunça 2028-nji ýyla çenli döwür üçin Milli maksatnamasynyň» çäklerinde ulag ulgamyny halkara ölçeglere laýyklykda döwrebaplaşdyrmak boýunça giň gerimli işler alnyp barylýar. Bu günki gün ulag ulgamy Garaşsyz Watanymyzyň ykdysady we durmuş taýdan ösüşine uly goşant goşup, dünýä döwletleri bilen özara bähbitli gatnaşyklary pugtalandyrmaga ýardam edýär. 

Muhammetrahym ÖWEZOW,

Türkmenistanyň Inžener-tehniki we ulag kommunikasiýalary institutynyň rektory, tehniki ylymlaryň kandidaty.

 Uglewodorod çig malyna baý ýataklardan alynýan «gara altynyň» we «mawy ýangyjyň» çykarylýan möçberini durnukly artdyrmak milli ykdysadyýetimiziň ýangyç-energetika toplumynyň baş wezipesidir. Bu möhüm işiň üstünlikli amala aşyrylmagyna «Türkmennebit» döwlet konserniniň nebitgaz çykaryş, buraw işleri müdirlikleri bilen bir hatarda, kömekçi kärhanalarydyr beýleki hyzmat ediş gulluklary hem saldamly goşant goşýar. Olar gündelik gelip gowuşýan sargytlar arkaly işläp, konserniň önümçilik düzümlerinde bökdençligiň ýüze çykmazlygyny ygtybarly üpjün edýärler.  

Balkanabatdaky Abatlaýyş-mehaniki zawodyny hem şolaryň hatarynda görkezmek bolar. 1951-nji ýylda ýardam beriji düzümleri bilen işe girizilen bu kärhanada zähmet çekýänler iň bir jogapkärli hünärleriň 30-a golaýyna ussatlarça erk edýärler. Olaryň irginsiz tagallalary bilen, awtoulaglaryňdyr ýöriteleşdirilen tehnikalaryň, önümçilikde ulanylýan desgalaryň we enjamlaryň ätiýaçlyk şaýlaryny ýasamak, taýýar demir önümlerini, metal gurluşlary, ulgamlary, bloklary, rezerwuarlary, dürli göwrümli gaplary, rezin önümleri öndürmek, çoýun, alýumin, bürünç galyndylaryny eredip, zerur ülňülere laýyk guýmak, ýekedaban-basgyç bilen demir önümlerini ýasamak, peç we peç gyzdyryjylary taýýarlamak, hatardan çykan ätiýaçlyk şaýlarydyr dürli enjamlary düýpli abatlap, gaýtadan dikeltmek, dürli kuwwatlykdaky sorujylary abatlamak ýaly juda möhüm işler öz wagtynda nusgalyk derejede berjaý edilýär.  

  Önümçilik bölümlerinde ulanylýan enjamlaryň 150-ä golaý görnüşiniň mydama gurat saklanmagy sargytlaryň öz wagtynda we ýokary hilli bitirilmegine ygtybarly ýardam berýär. Zawodyň hünärmenleri geologiýa-gözleg işlerinde hem-de uglewodorod çig malyny çykarmakda peýdalanylýan buraw desgalaryny, gurallardyr enjamlary, dürli kuwwatlyklardaky sorujylary abatlap, olaryň ulanyş möhletini uzaldýarlar. Bu ýerde nebitgaz çykaryş, burawlaýyş müdirlikleriniň önümçilikde ulanýan enjamlaryny, awtoulaglarydyr ýöriteleşdirilen tehnikalary üçin ätiýaçlyk şaýlaryny ýasamak we abatlamak, eýeçiligiň görnüşine garamazdan, gaýry edara-kärhanalaryň, telekeçileriň, Diýarymyzda iş alyp barýan daşary ýurt kompaniýalarynyň sargytlaryny ýerine ýetirmek hem üstünlikli ýola goýulýar. Ýeri gelende aýtsak, şeýle giň mümkinçiliklere eýe bu önümçilik düzümi ýurdumyzyň tutuş nebitgaz toplumynda ýeke-täkdir. Ýene bir bellemeli zat, konserniň beýleki düzümlerindäki, ulanyş möhletiniň geçmegi bilen hatardan çykan alýumin, çoýun, demir, rezin enjamlarynyň kärhananyň bitirýän işlerinde esasy çig mal bolup hyzmat edýändigidir. Olar gaýtadan eredilip, zawodyň öz hünärmenleri tarapyndan taýýarlanýan ýörite galyplarda hem-de ülňülerde zerur harytlyk görnüşine getirilýär.  

Pudakda bar bolan goşmaça mümkinçilikleri ýüze çykarmak, önümçilik çykdajylaryny azaltmak, heniz peýdalanylmaýan içki mümkinçiliklere aýratyn üns bermek, ylaýta-da, daşary ýurtlardan satyn alynýan harytlaryň ornuny tutýan önümleri öz ýurdumyzda taýýarlamak boýunça hormatly Prezidentimiziň tabşyryklary kärhanada öz oňyn çözgüdini tapýar. Zawodda daşary döwletlerden getirilýän harytlaryň, esasan hem, dürli enjamlaryň ätiýaçlyk şaýlarynyň ornuny tutýan önümleri ýasamak, olaryň hatardan çykanyny gaýtadan dikeltmek ygtybarly ýola goýulýar. Hut şu oňyn ýagdaý konserne, şonuň ýaly-da, kärhananyň sargytçylaryna köp möçberde gyzyl puly tygşytlamaga mümkinçilik berýär. Bu ýerde ýokary hil derejesinde taýýarlanýan rezin önümleriniň görnüşi 300-den geçýär. Zerur çig maly öz ýerinde gaýtadan işlemekden başlap, şeýle köp görnüşli rezin önümlerini taýýarlaýan önümhana hem milli ykdysadyýetde ýeke-täkdir. Kärhana bitirýän işi, taýýarlaýan dürli ätiýaçlyk şaýlary bilen ýurdumyzda geçirilýän halkara derejedäki sergilere-de yzygiderli gatnaşýar. Şonda daşary ýurtly ugurdaş düzümleriň hünärmenleri bu ugurda kärhanada baý iş tejribesiniň toplanandygyny aýratyn nygtaýarlar. Abatlaýjylar şu günler 2023-nji ýyly hem zähmet üstünliklerine beslemek ugrunda iş depginini has-da ýokarlandyrýarlar. 

Hojaberdi BAÝRAMOW.

3-4-nji maýda Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň ýanyndaky Ulag we kommunikasiýalar agentliginiň «Türkmen Forum» hojalyk jemgyýeti bilen bilelikde guran, dünýäniň 40 ýurdundan 400-den gowrak wekil gatnaşan, paýtagtymyzda ýerleşýän Türkmenistanyň Söwda-senagat edarasynyň binasynda «Halkara ulag-üstaşyr geçelgeleri: özara arabaglanyşyk we ösüş — 2023» atly II halkara maslahat we sergi geçirildi. 

Halkara ulag-logistika ulgamyna döwrebap täzelikleri girizmek hem-de ornaşdyrmak, hyzmatdaşlygy utgaşykly görnüşde pugtalandyrmak, netijeli söwda-ykdysady giňişlikleri döretmek, üstaşyr ulag hyzmatdaşlygyny diwersifikasiýalaşdyrmak wezipeleri forumyň möhüm çözgüdine öwrüldi.  

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň halkara maslahata we sergä gatnaşyjylara iberen Gutlagynda ýurdumyzy ulaglaryň ähli görnüşleri boýunça üstaşyr ulag geçiriji merkeze öwürmek, bu ugurda iri maýa goýumlary çekmek, onuň ygtybarly binýadyny döretmek barada nygtalýar. 

Sergide goýlan diwarlyklar ýurdumyzyň üstaşyr ulag geçirijiliginiň kuwwatlyklaryny açyp görkezdi. Bu bolsa olary synlanlarda hyzmatdaşlygyň täze görnüşlerine bolan gyzyklanmany döretdi. Maslahat we sergi tamamlanandan soň, oňa gatnaşyjylar Aşgabat — Türkmenabat ýokary tizlikli awtomobil ýoluna baryp gördüler, şeýle hem paýtagtymyzyň Halkara howa menzili boýunça gezelenç etdiler, Türkmenbaşydaky Halkara deňiz portunyň ägirt kuwwatlyklary bilen tanyşdylar. Munuň özi Türkmenistan Watanymyzda Milli Liderimiziň, Arkadagly Serdarymyzyň taýsyz tagallalary netijesinde, ulag-logistika ulgamynyň dünýäde we sebitde uly ähmiýetli rowaç menzilleriniň anyk subutnamasydyr.

Ýurdumyzyň paýtagtynda «Halkara ulag-üstaşyr geçelgeleri: özara arabaglanyşyk we ösüş — 2023» atly II halkara maslahat we sergi öz işine başlady. Ulag-üstaşyr geçelgeleriniň adamlaryň we harytlaryň ondan-oňa amatly geçirilmeginde hem-de durnukly ösüşi goldamakda, ýurtlaryň we halklaryň arasyndaky özara bähbitli hyzmatdaşlygy giňeltmekde ähmiýeti iňňän uludyr. Häzirki döwürde emele getirilýän halkara ulag-üpjünçilik ulgamy ählumumy durnukly ösüşiň möhüm şertidir.  

Bu şerti döretmekde Türkmenistan uly işleri bitirýär. Türkmenistanyň ulag ulgamynda öňe sürýän oňyn teklipleri dünýä jemgyýetçiliginde giň goldaw tapýar. Hormatly Prezidentimiziň maslahata we sergä gatnaşyjylara iberen Gutlagynda aýdylyşy ýaly, türkmen halkynyň Milli Lideri Gahryman Arkadagymyzyň başlangyçlary we teklipleri esasynda dünýä derejesinde ulag-üstaşyr geçelgelerini gurmak babatynda ägirt uly işler edildi. Dünýä ähmiýetli möhüm Kararnamalaryň kabul edilmegi ulag diplomatiýasyny durmuşa geçirmegiň hukuk esaslaryny has-da berkitdi. 

Türkmenistanyň dünýä ykdysadyýetiniň möhüm ugurlarynyň biri bolan ulag-üpjünçilik ulgamynda halkara hyzmatdaşlygyny ösdürmäge goşýan uly goşandy dünýä ykdysadyýetiniň meselelerine döwletimiziň täzeçe çemeleşýändiginiň subutnamasydyr. Bu çemeleşmeler iş ýüzünde tutuş Merkezi Aziýa sebitiniň ösüşlerine-de oňyn täsirini ýetirýär. Ulag ulgamynda halkara hyzmatdaşlygyny işjeň alyp barmakda Türkmenistanyň ileri tutýan garaýyşlary dünýä jemgyýetçiliginiň hem uly hormatyna mynasyp bolýar. Şu ýerde diňe bir demir ýol däl, awtoulag, deňiz, howa ýollarynyň gurnalyşy boýunça-da Türkmenistanyň işjeň orny eýeleýändigi barada aýdyp geçsek artykmaçlyk etmese gerek. Halkara polat ýollaryň, howa menzilleriniň birnäçesi guruldy we hereket edýär. Halkara Türkmenbaşy deňiz portunyň dünýä ähmiýeti has uludyr. Munuň özi ýurdumyzyň ulag pudagyny ösdürmegiň milli strategiýasynda halkara hyzmatdaşlygyň işjeňleşdirilmegine uly üns berilýändiginiň subutnamasydyr.  

Durmuşa geçirilen işler sanardan köp. Gahryman Arkadagymyzyň başlangyjy boýunça Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň 69-njy mejlisinde Merkezi Aziýada nusgalyk awtoulag ýolunyň gurluşygynyň mümkinçiligini ara alyp maslahatlaşmagyň teklip edilendigini ýatlamak örän ýakymlydyr. Owganystan — Türkmenistan — Azerbaýjan — Gruziýa we Özbegistan — Türkmenistan — Eýran — Oman ulag geçelgelerini döretmek baradaky başlangyçlaryň awtory hem biziň ýurdumyzdyr. Halklar we döwletler üçin abadançylygyň täze belentliklerine tarap äkidýän bu işler tutuş adamzat üçin bähbitlidir. Milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň başlangyjy boýunça Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň 69-njy mejlisinde «Durnuky ösüş üçin halkara hyzmatdaşlygyny üpjün etmekde ulag-üstaşyr geçelgeleriniň orny» atly Kararnama hem biragyzdan kabul edildi. Bu buýsandyryjy resminamanyň awtordaşlary hökmünde Merkezi Aziýa ýurtlarynyň ählisiniň, Aziýa — Ýuwaş ummany sebitiniň ýurtlarynyň köpüsiniň, şeýle hem Ýewropa, Latyn Amerikasy we Afrika ýurtlarynyň çykyş etmegi Türkmenistanyň abraýynyň yzygiderli ýokarlanýandygynyň aýdyň subutnamasy boldy.  

Beýik Ýüpek ýolunyň täzeden dikeldilmeginde hem Türkmenistanyň çäginde bitirilen işleriň ähmiýeti örän uludyr. Amyderýanyň üstünden gurlan demirýol we awtomobil köprüleri diňe bir ýurdumyzyň däl, eýsem, dünýä döwletlerine barýan ýollarda ygtybarly geçelge saýylýar. Geljekde ulag pudagyny ösdürmegiň milli strategiýasyna laýyklykda ýurdumyzyň çäginde gurulýan ýokary tizlikli awtomobil ýollary özara birleşdirilip, Hazardaky deňiz portuna we şol ýerden deňiz ýoly arkaly Kawkaza, Ýewropa, Russiýanyň günorta sebitine, Eýranyň demirgazygyna, Pars hem-de Oman aýlagyna çykmaga mümkinçilik döreder. Türkmenbaşy — Gazagystan awtomobil ýolunyň we Garabogaz kölüniň üstünden geçýän köpriniň gurulmagy bilen iki ýurduň arasyndaky ulag hem-de söwda hyzmatdaşlygy has-da öser, ýük dolanyşygy ýokarlanar. Türkmenistany, Eýrany, Yragy we Türkiýäni birleşdirjek Gündogar — Günbatar ulag geçelgesiniň işe girizilmegi bolsa bu ýurtlaryň arasyndaky gatnaşyklara täze bir öwüşgin berer, olaryň ykdysady peýdalarynyň artmagyna getirer.  

Garaşsyz ýurdumyzyň ulag ulgamynda Gahryman Arkadagymyzyň we hormatly Prezidentimiziň tagallasy bilen uly özgerişlikler bolup geçýär. Ýurdumyzyň ulag ulgamynyň önümçilik mümkinçilikleri has giňeýär. Täze awtomenzilleriň uly topary, şol sanda Türkmenabatda hem döwrebap awtomenzil ýolagçylara hyzmat edýär. Hormatly Prezidentimiz tarapyndan Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe ulag ulgamy ösüşiň täze derejelerini külterleýär.  

Ilmyrat ALLABERDIÝEW,

žurnalist.