13-nji iýulda hormatly Prezidentimiz sanly ulgam arkaly Ministrler Kabinetiniň mejlisini geçirdi. Onda döwlet Baştutanymyzyň Balkan welaýatyna boljak iş saparyna taýýarlyk çäreleriniň maksatnamasyna garaldy. Gün tertibine girizilen meseleler boýunça Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasarlary hasabat bilen çykyş etdiler. Wise-premýerleriň hasabatlaryny degişli yzygiderlilikde diňläp, milli Liderimiz ähmiýet berilmeli meselelere ünsi çekdi we anyk tabşyryklary berdi.

Ilki bilen göni aragatnaşyga ykdysadyýet we maliýe ulgamyna hem-de Balkan welaýatyna gözegçilik edýän wise-premýer çagyryldy. Wise-premýer ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň çäklerinde Balkan welaýatynyň senagat düzümini işjeňleşdirmek, günbatar sebitde medeni-durmuş maksatly binalaryň gurluşygyny çaltlandyrmak boýunça alnyp barylýan işler, şeýle hem hormatly Prezidentimiziň günbatar sebite boljak iş saparynyň dowamynda geçirilmegi meýilleşdirilýän çäreler barada hasabat berdi. Şunuň bilen baglylykda, wise-premýer Jebel şäherçesinde täze Halkara howa menziliniň düýbüni tutmak hem-de Balkanabat şäherinde gurlan «Türkmeniň ak öýi» binasynyň we onuň ýanynda 3 müň orunlyk sadaka jaýynyň açylyş dabarasyny ýokary guramaçylyk derejesinde geçirmek bilen baglanyşykly işler hakynda hasabat berdi.

Döwlet Baştutanymyz hasabaty diňläp, häzirki döwürde ýurdumyzyň halkara ähmiýetli ulag-üstaşyr geçelgeleri hökmünde ykrar edilen ulag-kommunikasiýa ulgamynyň ösdürilmegine, şeýle hem sebitleri durmuş-ykdysady taýdan ösdürmek maksatnamasynyň üstünlikli amala aşyrylmagyna we medeni-durmuş maksatly binalaryň gurluşygyna möhüm ähmiýet berilýändigini belläp, bu işleriň Balkan welaýatynyň hemmetaraplaýyn ösdürilmeginde möhüm orun eýeleýändigini aýtdy.

Şeýle hem milli Liderimiz Balkan welaýatyna boljak iş saparynyň çäklerinde meýilleşdirilen çäreleriň guramaçylykly geçirilmegi ugrunda alnyp barylýan taýýarlyk işleriniň netijeli häsiýete eýe bolmalydygyna ünsi çekdi. Hormatly Prezidentimiz hödürlenen maksatnamany, umuman, makullap, bu babatda wise-premýere birnäçe anyk tabşyryklary berdi.

Sanly ulgam arkaly geçirilýän mejlisiň dowamynda medeniýet ulgamyna gözegçilik edýän wise-premýer hasabat bilen çykyş etdi. Wise-premýer Balkan welaýatyna boljak iş saparynyň maksatnamasynda göz öňünde tutulan medeni çäreler, taryhy ähmiýeti bolan şanly wakalaryň hormatyna guralýan dabaralarda ýurdumyzyň sazlaşykly ösüşiniň beýan edilmegi ugrunda görülýän taýýarlyk işleri barada hasabat berdi. Döwlet Baştutanymyz hasabaty diňläp, Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe ýurdumyzyň okgunly ösüşini hem-de ata-babalarymyzdan miras galan medeni gymmatlyklarymyzy şöhlelendirýän dabaralaryň medeni maksatnamasynyň ýerine ýetirilmegine jogapkärçilikli çemeleşilmelidigini belledi.

Soňra bilim, saglygy goraýyş we sport ulgamlaryna gözegçilik edýän wise-premýer hormatly Prezidentimiziň Balkan welaýatyna boljak iş saparynyň çäklerinde geçiriljek çärelere görülýän taýýarlyk işleri barada hasabat berdi. Döwlet Baştutanymyz hasabaty diňläp, ähli ugurlarda bolşy ýaly, sebitiň ylym-bilim ulgamynda düýpli özgertmeleri üstünlikli durmuşa geçirmegiň möhümdigine ünsi çekdi. Şunuň bilen baglylykda, ösüp gelýän ýaş nesilleriň döwrebap bilim-terbiýe almaklary bilen bir hatarda, olaryň Hazaryň kenarynda amatly dynç alşyny guramak meseleleriniň hemişe üns merkezinde saklanylmalydygyny belledi.

Mejlisiň dowamynda döwlet durmuşyna degişli başga-da birnäçe meselelere garaldy we olar boýunça degişli çözgütler kabul edildi.

"Nesil".

Ýollar — ýurduň ýaraşygy

Türkmenistan ulag ulgamynyň maddy-tehniki binýadyny döwrebaplaşdyrmakda, hereket edýän ulag-kommunikasiýa ulgamlaryny giňeltmekde we olaryň täzelerini döretmekde nusgawy işleri amala aşyrýar. Bu ýagdaý diňe bir ýurduň ykdysady kuwwatynyň mümkinçiliklerini ýüze çykarmak bilen çäklenmän, onuň geosyýasy hem-de geoykdysady täsirleriniň ýokarlanmagyna, sebitiň ösüşinedir asudalygyna goşant goşmagyna şert döredýär. Şu ýerde bir zady aýratyn nygtamak zerur: Türkmenistan geosyýasy, geoykdysady täsirlerini artdyrmak hem-de olary ösüşiň, parahatçylygyň we asudalygyň bähbitlerine ulanmak meselesinde özboluşly syýasy hem geografik aýratynlyklardan peýdalanýar. Olaryň ilkinjisi ýurdumyzyň Bitaraplyk hukuk ýagdaýy bolup, onuň dünýä döwletleri tarapyndan ykrar edilen wezipeleri, borçlary we mümkinçilikleri hiç bir döwletiň içerki işlerine gatyşmazdan hem-de hiç bir döwletiň içerki işlerimize gatyşmagyna ýol bermezden, döwleti dolandyrmaga, halkara başlangyçlarydyr teklipleri öňe sürmäge esas berýär. Şonuň bilen birlikde-de, halkara ähmiýetli tekliplerdir başlangyçlaryň hukuk esaslaryny döretmäge hem-de olary BMG-niň Baş Assambleýasynda tassyklatmaga şert döredýär. Bu ýagdaý parahatçylyk söýüjilikli tagallalary amala aşyrmakda Türkmenistan üçin häsiýetli aýratynlyk bolup durýar.

Ýurduň çäkleriniň geografik taýdan amatly ýerleşmegi, onuň yklymara geçelgeleri özünde jemleýändigi häzirki döwürde döwletimize ikinji bir artykmaçlygy berýär. Çünki dünýäniň ykdysady-söwda dolanyşygynyň şu güni hem geljegi üstaşyr ulag geçelgeleri, amatly hem tiz ýerine ýetirilýän logistik hyzmatlar bilen aýrylmaz baglanyşyklydyr. Munuň özi döwletleriň hem halklaryň azyk garaşsyzlygyndan başlap, tas ähli ugurlarynadyr hyzmatdaşlygyna, asudalygynadyr ýaşaýyş derejelerine çenli täsir edýändigi bilen öz ähmiýetini has aýdyň ýüze çykarýar.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow iri halkara guramalaryň forumlarynda, ýokary derejeli duşuşyklarda eden çykyşlarynda bitewi halkara logistik ulgamy döretmek, döwlet serhediniň üstünden geçilýän nokatlarda gözegçilik-geçirişleri we gümrük barlaglaryny ýeňilleşdirmek, salynýan paçlaryň bitewi ulgamyny işläp düzmek we bu ugurdaky beýleki meseleler bilen baglanyşykly birnäçe teklipleri öňe sürdi. Şolaryň netijesinde şu güne çenli ençeme oňyn netijeleriň gazanylandygy we dürli ugurlar boýunça ylalaşyklara gelnendigi nygtalmaga mynasypdyr.

Hormatly Prezidentimiziň ýakynda, has takygy, 6-njy iýulda Balkan welaýatyna iş saparynyň çäklerinde Garabogaz aýlagyna baryp görmegi we sebitiň ulag-logistik ulgamyny ösdürmek boýunça amala aşyrylýan işler bilen tanyşmagy Türkmenistanyň ýokarda agzalan meseleler babatdaky mümkinçilikleriniňdir bu ugurdaky başlangyçlarynyň ýene-de bir aýdyň beýanyna öwrüldi. Milli Liderimiziň bu ugurdaky işler bilen tanyşlygy Garabogaz aýlagyny Hazar deňzi bilen birleşdirýän akabanyň üstünden geçýän köprüden başlamagy ulag-logistika pudagynyň ykdysadyýetdäki zeruryýetini we oňa döwlet tarapyndan aýratyn üns berilýändigini görkezýär. Gürrüňi edilýän köpri ýurdumyzyň üstaşyr ulag mümkinçiliklerini netijeli ulanmakda, bu babatda halkara hyzmatdaşlygy ösdürmekde, netijede, milli ykdysadyýetiň depginini ýokarlandyrmakda ähmiýetli orna eýedir. Çünki bu köpri diňe bir Garabogaz şäherine geçelgäni üpjün etmek bilen çäklenmän, eýsem, ol Türkmenabatdan gözbaş aljak ýokary tizlikli awtobany, ýagny üstaşyr ulag geçelgesini goňşy hem dostlukly döwlet bolan Gazagystanyň ýollary bilen birleşdirmekde-de juda möhüm orun eýeleýär. Şonuň üçin-de milli Liderimiziň degişli ýolbaşçylara bu ýerde täze köprini gurmak hem-de oňa barýan ýoluň durkuny täzelemek bilen baglanyşykly beren tabşyryklary aýlagdaky tebigy serişdeleri himiýa senagatynda gaýtadan işlemek arkaly, ýurdumyzyň ykdysady mümkinçiliklerini ýokarlandyrmakda, Türkmenistanyň halkara üstaşyr ulag geçirijilik ukybyny artdyrmakda we onuň ygtybarlylygyny gazanmakda möhüm ädimdir. Halkara bäsleşik esasynda durky täzelenjek bu ýoly Aşgabat — Türkmenbaşy aralygyndaky ýokary tizlikli awtoulag ýoluna birikdirmek bilen baglanyşykly çözgüt hem juda oýlanyşykly ädimdir. Sebäbi ol Gazagystan — Türkmenistan halkara ulag ugruny Owganystan, Pakistan döwletleri, şeýle-de Günorta-Gündogar Aziýanyň beýleki ýurtlary bilen birleşdirer. Netijede, geljekde ol Türkmenistan — Gazagystan — Hytaý — Hindistan — Pakistan — Owganystan — Türkmenistan halkalaýyn awtoulag ýoluny emele getirer. Bu halkany demirýol geçelgesi babatda döretmekde-de eýýäm uly işler amala aşyryldy.

Şeýle taslamalaryň durmuşa geçirilmegi dünýäniň iň köp ilatly yklymynyň bazarlarynda öz ornuňy berkitmek, senagat kärhanalaryny döretmek arkaly, yklymyň ýaşlarynyň iş üpjünçiligini ýokarlandyrmak, sebitde hususyýetçiligiňdir hünärleriň täze ugurlaryny ösdürmek diýmekdir. Bu taslamalar degişli döwletleri halkara ulag geçelgeleri arkaly ilaty dünýä ilatynyň ýarysyndan-da köp sebitiň sarp edijileri we amatly işçi güýji bilen birleşdirmek diýmekdir. Ol munuň bilen hem çäklenmeýär. Ykdysadyýetiň islendik pudagyna degişli amala aşyrylan taslamalar şol ýurduň ylym hem bilim ulgamynyň ösmegine-de göni ýa-da gytaklaýyn täsirini ýetirýär. Sebäbi döredilen kärhanalar, gurlan zawod-fabrikler we beýlekiler ylymly-bilimli, sowatly hünärmenleri, olaryň täze ugurlar boýunça bilim almaklaryny talap edýär. Bu bolsa ýaşlaryň dürli ugurlar boýunça bilimlerini ýokarlandyrmaklaryna we hünär eýeleri bolmaklaryna mümkinçilik döredýär. Şonuň bilen birlikde-de, Gahryman Arkadagymyzyň goldawyna we başlangyçlaryna esaslanýan, ýurdumyzyň ägirt uly içerki hem-de daşary ýurtlardan çekilen maýa goýumlaryny özünde birleşdirýän bu taslamalar döwlet Baştutanymyzyň hemişe nygtaýşy ýaly, ösüş arkaly parahatçylyga, halklaryň asudalygyna, abadançylygyna, agzybirligine, medeniýetleriňdir dostana gatnaşyklaryň özara sazlaşykly ösmegine hyzmat eder.

Hazynalar aýlagy

Garabogaz şäherinde ýapon we türk kompaniýalarynyň gatnaşmagynda, ýylda 1 million 155 müň tonna karbamid öndürmäge ukyply täze zawodyň gurulmagy bu ýerde himiýa senagatynyň häzirki zaman ösüşiniň başyny başlady. 2018-nji ýylda gurlup işe girizilen bu zawodyň önümleri häzirki döwürde dünýäniň iň geçginli harytlarynyň birine öwrüldi we olar tutuşlygyna diýen ýaly eksporta gönükdirilýär.

Karbamid önümçiligini ýola goýmaga niýetlenen bu häzirki zaman toplumy milli ykdysadyýetimizi çaltlandyrylan depginlerde diwersifikasiýalaşdyrmakda we döwrebaplaşdyrmakda, ýurdumyzda gaýtadan işleýän senagatyň kuwwatyny artdyrmakda möhüm ädime öwrüldi. Zawodyň ulanylmaga berilmegi milli ykdysadyýetimiziň ileri tutulýan ugurlarynyň biri bolan hem-de barha depginli ösýän gazhimiýa pudagyny döwrebaplaşdyrmakda täze tapgyryň başlangyjyna öwrüldi diýsek, ýalňyşmasak gerek.

Bir gije-gündiziň dowamynda 1 milliard kub metre golaý gazy gaýtadan işlemäge niýetlenen «Garabogazkarbamid» zawody gije-gündiziň dowamynda 2000 tonna sintetik ammiak öndürmäge hem-de şonuň esasynda 3500 tonna karbamid işläp çykarmaga ukyplydyr. Gürrüňi edilýän zawodda öndürilýän karbamidiň düzüminde 46,2 göterim azodyň bardygy onuň bu ugurda dökünleriň arasynda iň ýokary görkezijä eýe bolmagyna mümkinçilik berýär. Bu bolsa daşary ýurtly sarp edijileriň önüme bolan isleglerini has-da artdyrýar.

Elbetde, gürrüňi edilýän zawod sebitde senagat toplumyny döretmek ugrunda ädilen ilkinji ädim bolsa-da, aýlag gaýtadan işleýän himiýa senagatyny toplumlaýyn ýola goýmak üçin giň mümkinçiliklere eýedir. Çünki sebit Ýer ýüzünde senagat möçberinde natriý sulfatynyň we beýleki gymmatly minerallaryň tebigy şertlerde emele gelen, seýrek gabat gelýän künjekleriniň biridir. Taryhyny uzak geçmişden alyp gaýdan ylmy barlaglar aýlagy «altyn aýlag» diýip ykrar etdi. Şeýle bolansoň, sebitde bu ugurdan häzirki zaman kärhanalaryny gurmagyň we olarda ylmyň iň täze gazananlaryny ornaşdyrmagyň ýurdumyz üçin-de, sebit hem dünýä döwletleri üçin-de uzak geljegi bar. «Garabogazkarbamid» zawodynyň gurluşygynyň çäklerinde bu ýerdäki deňiz portunyň durkunyň doly täzelenmegi we oňa ýokary ýük göterijilikli gämileriň labyr taşlap bilmegi üçin zerur şertleriň döredilmegi-de şu maksatlardan gözbaş alýar.

Ýer ýüzüniň iň iri duzly howzy

Ylmy maglumatlar Ýer ýüzünde iň iri duzly howuz hasaplanýan Garabogaz kölündäki ylmy barlaglaryň 1700-nji ýyllarda başlanandygyny habar berýär. Uzak ýyllaryň, hatda birnäçe asyryň dowamynda geçirilen dürli ylmy barlaglar bu ýerde Mendeleýewiň tablisasyndaky elementleriň tas ählisiniň diýen ýaly bardygyny tassyklady. Bu bolsa kölüň gidromineral çig mal gory hökmünde ykrar edilmegine we dünýäniň ünsüniň aýlaga gönükmegine esas döretdi.

Taryhy maglumatlar natriý sulfatyndan başga-da, magniý sulfatynyň, hlorly magniniň, lukmançylyk glauber duzunyň, nahar duzunyň we dürli senagat pudaklarynda ulanylýan beýleki minerallaryň Garabogaz aýlagyndan ir döwürlerden bäri alnyp gelinýändigini görkezýär. Netijede, tas bir asyra golaý döwrüň dowamynda sebitiň tebigy çig mal serişdeleriniň hasabyna himiýa önümleriniň 10-dan gowrak görnüşiniň önümçiligi ýola goýuldy. Garaşsyzlygyň hem baky Bitaraplygyň berýän mümkinçilikleridir şertleri, şeýle-de ýurdumyzyň ösen ykdysady kuwwaty, geosyýasy hem geoykdysady üstünligi hazynalar aýlagyny ýene-de ösdürmäge şert döredýär. Şonuň üçin-de, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow bu sebitiň ösüşine we oňa içerkidir daşarky maýa goýumlarynyň gönükdirilmegine aýratyn ähmiýet berýär. Garabogaz aýlagynyň mineral çig mal gorlarynyň geljekde-de toplumlaýyn ulanylmagy ýurdumyzda himiýa senagatynyň diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürilmegine, bu ýerde gidrometallurgiýa senagatynyň döredilmegine badalga bolar. Döwlet Baştutanymyzyň nygtaýşy ýaly, aýlagda işleriň döwrüň talabyna laýyklykda ýola goýulmagy eksporty artdyryp, importyň möçberini görnetin azaldar, şonuň bilen birlikde-de, ekologiýa taýdan arassalygy, iň kämil tehnologiýalar arkaly gaýtadan işlenendigi üçin olaryň eksport ugurlaryny has ýokarlandyrar.

Alymlaryň aýtmaklaryna görä, aýlagda çig malynyň bol mukdary bolan natriý sulfaty, bişofit, epsomit we magniý okisi dünýä önümçiliginde kosmos tehnikasyndan başlap, awiasiýadyr awtoulag önümçiligine, ösümlik işlerinden tä sabyn önümçiligine çenli dürli pudaklaryň 25-den gowragynda ulanylýar. Şundan ugur alnanda, üsti kümüş, düýbi altyn hasap edilýän Garabogaz aýlagynyň tükeniksiz baýlygynyň senagat önümçiliginde toplumlaýyn ulanylmagy Türkmenistan üçin strategik ähmiýete eýedir. Çünki döwlet Baştutanymyzyň tagallalary netijesinde, bu ýerde geljekde täze önümçilikleriň ýola goýulmagy döwletimiziň himiýa senagatynyň mümkinçiliklerini has-da ýokarlandyrmaga, biziň üçin heniz nätanyş senagat bolan reňkli metallurgiýa, gidrometallurgiýa we maşyngurluşygy ýaly geljegi uly täze pudaklaryň döremegine mümkinçilik berer.

Häzirki döwürde sebitde ýod, brom we olardan alynýan önümleri öndürýän birnäçe desganyň gurlup işe girizilmegi ýokarda agzalan ugurlary we pudaklary döretmäge gönükdirilen başlangyç diýsek, ýalňyşmasak gerek. Täze önümçilikleriň işe girizilmegi bilen, eýýämden ýurdumyzda tehniki ýoduň öndürilýän möçberleri ep-esli artdy. Mundan başga-da, Türkmenistanyň ýeňil senagatynda maksatnamalaýyn esasda geçirilýän özgertmeler içerki bazarlary ýokary hilli ýerli harytlar bilen üpjün etmäge we olaryň bäsdeşlige kuwwatyny ýokarlandyrmagyň hasabyna, eksportuň möçberlerini artdyrmaga şert döretdi.

...Ine, şu zatlar barada pikir öwürýärsiň welin, Gahryman Arkadagymyzyň milli ykdysadyýetimizi diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmek, ýurdumyzyň üstaşyr ulag geçirijiligini ýokarlandyrmak we ony sebitiň logistik merkezine öwürmek, ösüş arkaly parahatçylygy nusgalyk derejä çykarmak... ugrunda edýän tagallalaryna akyl ýetirýärsiň. Heniz doly açylmadyk syrly sandygy ýatladýan Garabogaz aýlagynyň baýlyklaryny şol ýerdäki deňiz portunyň, Türkmenistan — Gazagystan halkara awtoulag ýolunyň, Türkmenbaşynyň Halkara deňiz portunyň, «Lapis Lazuli» awtoulag we demirýol geçelgeleriniň, Ýewropa — Kawkaz — Aziýa (TRASEKA) ulag geçelgesiniň.... üsti bilen dünýä çykarmak babatdaky tagallalar geljekde ýurduň ykdysadyýetine goltgy berjek önjeýli güýçdür. Şeýle güýjüň emele gelmeginde milli Liderimiziň başlangyjy bilen binýat bolan, Ýewropa bilen Aziýany birleşdirýän, gadymy Beýik Ýüpek ýolunyň şu günki dowamaty hasaplanýan Gündogar — Günbatar, Demirgazyk — Günorta ugurlary boýunça döredilen halkara geçelgeleriň-de paýy uludyr. Sebäbi bu ýollar Türkmenistanyň aýdyň geljegine uzaýan ýollardyr. Çünki bu ýollar Gahryman Arkadagymyzyň taýsyz tagallalaryndan, halkymyzyň ynsanperwer we parahatçylyk söýüjilik ýörelgelerinden gözbaş alýan ýollardyr. Olar bizi we nesillerimizi ösüşiň hem özgerişiň, asudalygyň hem bagtyýarlygyň täze sepgitlerine alyp barýar. Ýollar mübärek bolsun!

Ysmaýyl TAGAN.

«Türkmenistan».

Mukaddes Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllyk baýramyna ynamly barýan ata Watanymyzda durmuş ugurly bazar ykdysadyýetiniň milli nusgasyny kemala getirmek babatynda ägirt uly üstünlikler gazanyldy. Ýurdumyzda milli ykdysadyýetiň özboluşly nusgasy taryhy taýdan gysga wagtda kemala getirildi hem-de uzak möhletli geljekde döwletiň durnukly ösmegi üçin berk binýat döredildi.

Bu gün ýurdumyzda ösen önümçilik düzümi, köpugurly ulag-kommunikasiýa, azyk senagaty, oba hojalyk ulgamlary ýokary derejede hereket edýär. Häzirki wagtda Türkmenistan iň täze tehnologiýalary peýdalanmagyň, ykdysadyýetiň ähli pudaklaryny sanlylaşdyrmagyň, innowasion önümçilik düzümlerini döretmegiň, ýurduň dünýä ykdysady ulgamyna goşulyşmagyny çuňlaşdyrmagyň, halkara hyzmatdaşlygy giňeltmegiň hem-de maýa goýum işini işjeňleşdirmegiň esasynda, uzak möhletli geljegi nazarlap, durnukly ösüşiň berk binýadyny kemala getirmäge niýetlenen, hormatly Prezidentimiziň başyny başlan ykdysady özgertmeleri durmuşa geçirilýär.

Soňky 10 — 15 ýylyň dowamynda milli taslamalaryň, meýilnamalaryň ençemesi üstünlikli durmuşa geçirildi. Bularyň özi ykdysadyýetiň ösüşine durnukly häsiýet berýär. Hil taýdan öňegidişlikleri üpjün edýär. Bu amala aşyrylýan işler ýurdumyzyň ilatynyň durmuşyny düýpgöter özgertdi, ýaşaýyş-durmuş ýagdaýynyň has ýokary derejesini üpjün etdi.

Gysga wagtyň içinde Gahryman Arkadagymyzyň baştutanlygynda durmuşa geçirilen ägirt uly işler, olaryň hatarynda «Awaza» milli syýahatçylyk zolagyny, Türkmenistan — Hytaý, Türkmenistan — Eýran, «Gündogar — Günbatar» gaz geçirijilerini, «Demirgazyk — Günorta» transmilli demir ýoluny, Amyderýanyň üstünden geçýän awtomobil we demir ýol köprülerini, Aşgabat, Türkmenbaşy, Türkmenabat, Kerki şäherlerinde gurlan Halkara howa menzillerini, Türkmenbaşy Halkara deňiz portuny görkezmek bolar.

Ýurdumyzyň önümçilik kuwwatynyň özenini tutýan iri önümçilik desgalary: Mary, Garabogaz karbamid zawodlary, Gyýanlyda gazhimiýa toplumy, Ahal welaýatynda tebigy gazdan benzin öndürýän dünýäde ýeke-täk zawod hem-de döwrebap aýna kombinaty, sement we beýleki gurluşyk harytlar zawodlary, şeýle hem ýurdumyzyň hususyýetçileriniň önümçilikleri, welaýatlardaky ýyladyşhanalary — bularyň ählisi halkymyzyň bagtyýar durmuşyny üpjün edýär, ýurdumyzyň dünýä bazaryndaky ornuny pugtalandyrmaga giň mümkinçilikleri döredýär.

Döwlet býujetiniň çykdajylarynyň köp bölegi durmuş ulgamyny maliýeleşdirmäge, şol sanda saglygy goraýşa, bilime, medeniýet ulgamyna, ýaşaýyş jaý-jemagat hojalygyna gönükdirilýär. Türkmenistanyň Prezidentiniň çözgütlerine laýyklykda ýurdumyzda zähmet haklarynyň, pensiýalaryň, döwlet kömek pullarynyň, talyp we diňleýji haklarynyň möçberi yzygiderli ýokarlandyrylýar.

Ýurdumyzyň ykdysady taýdan durnukly ösmeginde maliýe-bank ulgamy möhüm orun eýeleýär. Bu ulgam pul dolanyşygynyň deňeçerligini üpjün etmäge, milli puluň satyn alyjylyk ukybyny saklamaga, döwletiň durnukly durmuş-ykdysady ösüşini gazanmaga gönükdirilendir. Bank ulgamynyň durnukly hereket etmegi ýurduň ykdysadyýetiniň bäsdeşlige ukyplylygyny ýokarlandyrmagyň hem-de dünýäniň ykdysady giňişligine goşulyşmagynyň aýgytlaýjy şerti bolup çykyş edýär.

Ýurdumyzyň karz edaralary tarapyndan oba daýhanlaryna hemaýat etmek, daýhan hojalyklaryny ösdürmek hem-de oba hojalyk önümlerini gaýtadan işlemek, şeýle hem senagaty we hyzmatlar ulgamyny ösdürmek üçin karz serişdeleriniň berilmegini mysal hökmünde görkezmek bolar.

Ýurdumyzda hormatly Prezidentimiziň tagallalary netijesinde raýatlaryň ýaşaýyş jaý, durmuş şertlerini has-da gowulandyrmak ugrunda ägirt uly işler amala aşyrylýar. Bu maksat bilen, raýatlarymyza ýokary amatlyklary bolan, jaýlardan öý satyn almak üçin örän amatly şertlerde ýeňillikli ipoteka karzlary bermek boýunça berlen tabşyryklaryň netijesinde, ilatymyza uzak möhletli esasda, ýagny 30 ýyla çenli, ýylda 1 göterim bilen, bäş ýyl ýeňillikli möhletde, ýagny esasy bergini soň üzüp başlamak şertinde berilýän karzlary aýtmak bolar.

Maliýe-bank ulgamynda nagt däl hasaplaşyklar ulgamyny, hususan-da, ykdysadyýetiň dürli ulgamlarynda bank kartlaryny giňden ulanmak, elektron resminamalar dolanyşygyny kämilleşdirmek boýunça yzygiderli işler alnyp barylýar. Internet-bank hyzmatlary ösdürilýär.

Ýurdumyzda ministrlikler, pudaklaýyn dolandyryş edaralary, häkimlikler, guramaçylyk hukuk görnüşine garamazdan ähli edaralar, kärhanalar we guramalar, şeýle hem telekeçilik işini amala aşyrýan şahslar tarapyndan sanly ykdysadyýeti ornaşdyrmak boýunça degişli işler geçirilýär. Häzirki wagtda ýurdumyz boýunça ýüzlerçe internet web-saýtlary döredildi. Aragatnaşyk hyzmatlarynyň ähli görnüşleri sanly ulgam arkaly hödürlenýär. Elektron resminama dolanyşyk ulgamy gurnalyp işe girizildi. Sanly ulgam arkaly jemagat hyzmatlarynyň, ýol gözegçilik gullugynyň tölegleri kabul edilýär, mundan başga-da internet web-saýtlarda harytlaryň elektron söwdasy doly ýola goýlup, ilatymyz tarapyndan giňden peýdalanylýar.

Ýurdumyzda Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmek boýunça tapgyrlaýyn işler alnyp barylýar. Hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda ýurdumyzda durmuş we ykdysady syýasatda degerli netijeleri gazanmak, bazar gatnaşyklaryna geçmegiň gerimini giňeltmek, ykdysady ösüşiň durmuşa gönükdirilen ugruny dowam etmek, ilaty elýeter hem-de ýokary hilli lukmançylyk, bilim hyzmatlary bilen üpjün etmek, oňyn görkezijileri saklap galmak boýunça netijeli çäreler görülýär.

Azyk howpsuzlygyny üpjün etmek, ilatyň umumy hal-ýagdaýyny ýokarlandyrmak, hemme ýerde sagdyn durmuşy ornaşdyrmak, ähli zady öz içine alýan, adalatly hem-de gowy hilli bilim almak üçin şertleri döretmek, gender deňligini üpjün etmek, suw hem-de energiýa serişdelerini netijeli peýdalanmak, ykdysadyýetiň ähli ulgamlaryny senagatlaşdyrmak we innowasiýalary ornaşdyrmak ýaly wezipeler amala aşyrylýar.

Döwletimiziň ähli babatdaky ösüşlerine badalga berip, ýurdumyzyň mundan beýläk hem gülläp ösmegi, halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesiniň has-da ýokarlanmagy ugrunda dünýä nusgalyk işleri alyp barýan Gahryman Arkadagymyzyň janynyň sag, ömrüniň uzak, tutýan tutumly işleriniň elmydama rowaçlyklara beslenmegini arzuw edýäris.

Serdar ARAZOW,

Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň deputaty, Ykdysady meseleler baradaky komitetiň başlygynyň orunbasary.

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe hormatly Prezidentimiziň halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesini barha gowulandyrmak baradaky ynsanperwer syýasaty esasynda döwletimiz tarapyndan ilatymyza berilýän tebigy gazyň sarp edijilere ýylyň bütin dowamynda bellenilen meýilnama laýyklykda bökdençsiz ýetirilmegini üpjün etmekde “Türkmengazakdyryş” birleşiginiň “Gündogargazakdyryş” müdirliginiň gazçylarynyňam saldamly goşantlary bar.

Müdirligiň hünärmenleriniňdir işçileriniň agzybirlikli çekýän zähmeti arkaly ýurdumyzyň Mary hem-de Lebap welaýatlarynyň ilaty, şol welaýatlaryň çäklerinde ýerleşýän edara-kärhanalar tebigy gaz bilen üznüksiz üpjün edilýär. Häzir bu önümçilik düzüminiň gazçylary şu welaýatlarda umumy uzynlygy iki müň sekiz ýüz sekiz kilometr bolan ýokary basyşly gaz geçirijilerine hyzmat edýärler. Müdirlige degişli gaz paýlaýjy beketleriň, gaz sazlaýjy düwünleriň hemişe saz işlemegini üpjün edýärler.

Şu ýylyň geçen iki aýynda kärhana boýunça sarp edijilere bäş milliard üç ýüz million iki ýüz segsen ýedi müň kubmetrden köpräk tebigy gaz akdyrylypdyr. Müdirlige degişli ýokary basyşly gaz geçirijilerden häzir her gije-gündizde togsan bir million bäş ýüz togsan ýedi müň kubmetr gaz akdyrylýar.

Kärhana tarapyndan tebigy gazyň sarp edijilere hemişe meýilnama laýyklykda akdyrylmagynyň üpjün edilmegine müdirligiň gaz hasabaty bölüminiň hünärmenleriniň mynasyp goşandy bar. Olar ýokary basyşly gaz geçirijiler arkaly akdyrylýan gazyň hasabyny hemişe takyk alyp barýarlar. Bölümiň hünärmenleri müdirlige degişli gaz paýlaýjy beketleriň, sazlaýjy düwünleriň hemmesinde oturdylan gaz ölçeýji enjamlaryň, abzallaryň gurat hem takyk işlemegine gije--gündiziň dowamynda pugta gözegçilik edýärler. Şol enjamlaryň “Türkmenstandartlary” döwlet gullugynyň talaplaryna doly laýyk, saz, takyk, işlemekligi üpjün edilýär. Häzir kärhana boýunça tebigy gazyň sarp edilişiniň tomusky iş düzgünine geçirildi. Müdirligiň gaz paýlaýjy beketlerindäki, sazlaýjy düwünlerindäki gaz ölçeg abzallaryny we tilsimatlaryny hem hut şol iş düzgüne laýyk sazlamak işleri amala aşyrylýar.

— Ýurdumyzyň ýangyç energetika pudagynyň beýleki edara-kärhanalary bilen birlikde biziň kärhanamyza-da iň täze tehnologiýaly enjamlaryň ornaşdyrylmagy işlerimiziň döwrebaplaşmagyna, barha öňe gitmegine ýardam berýär. Müdirligimiziň gaz paýlaýjy beketlerinden akdyrylýan tebigy gazyň hasabatyny ýöretmekde sanly ulgam ornaşdyrylandyr. Tebigy gazyň sarp edijilere bellenilen meýilnama laýyk akdyrylmagynyň üpjün edilmeginde gaz hasabaty bölüminiň işgärleriniň maksadalaýyk işleri alyp barýandyklaryny aýtmak gerek. Şu bölümde täze tehnologiýalardan oňat baş çykarýan hünärmenler zähmet çekýärler. Bölümiň başlygy Serdar Esengulyýew, uly ussa Toýly Ýazow, inžener meteorolog Yslam Orazow, barlag-ölgeç enjamlary we awtomatika boýunça inžener Çary Garýagdyýew köp ýyllardan bäri zähmet çekip gelýän iň tejribeli hünärmenler — diýip, “Gündogargazakdyryş” müdirliginiň baş inženeri Orazgylyç Gurbannepesow gürrüň berýär.

Sapardurdy ÝAÝLYÝEW.

SURATLARDA: gazçylaryň iş pursatlary.

Suratlary düşüren Azym ŞEKEROW.

Gahryman Arkadagymyzyň parasatly baştutanlygynda durmuşa geçirilýän maýa goýum syýasaty ýurdumyzyň mundan beýläk hem ýokary depginli ösüşini üpjün etmäge, täze iş ýerlerini döretmäge we ilatyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini has-da gowulandyrmaga giň mümkinçilikler berýär.

Ýurdumyzda dürli ugurlara goýulýan maýa goýumlaryň maksatlaýyn ugrunyň möhümdigini bellemek zerurdyr. Islendik ugurda goýulýan maýa goýumlar halkyň bähbidine, ýurdumyzyň ilatynyň abadan ýaşaýşyna gönükdirilendir. Ýurdumyzyň ilatynyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini has-da ýokarlandyrmak maksady bilen, milli Liderimiziň baştutanlygynda maýa goýum syýasatyny durmuşa geçirmek boýunça döwlet Maksatnamalary kabul edilýär.

Maýa goýumlary çekmek we olary netijeli peýdalanmak, ýurdumyzyň maýa goýum syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biri hökmünde öňe çykýar. Amala aşyrylýan maýa goýum taslamalary ykdysady taýdan bähbitlidir we durnukly ösüşi üpjün etmäge gönükdirilendir.

Milli ykdysadyýetimizde maýa goýumlary köpeltmegiň kämilleşmegi jemi içerki önümiň ösüşine özüniň oňyn täsirini ýetirýär. Bu görkeziji netijeli häsiýete eýe bolup önümçilikleriň artmagyna

getirýär.

Kabul edilýän Maksatnamalary üstünlikli durmuşa geçirmekde ýurdumyzyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzalary bolan hususy telekeçileriň hem uly goşandy bardyr. Muňa mysal hökmünde, ýurdumyzyň paýtagtynda we sebitlerinde yzygiderli gurlup, ulanylmaga berilýän täze ýaşaýyş jaýlary, söwda merkezleri we durmuş-medeni maksatly binalardyr desgalary şaýatlyk edýär.

Hususy telekeçileri tarapyndan döwrebap innowasion sanly tehnologiýalary milli ykdysadyýetimize ornaşdyrmak bilen, ekologiýa taýdan arassa, içerki we daşarky bazarlarda bäsdeşlige ukyply senagat harytlary öndürilýär. Ýurdumyzda öndürilýän senagat önümleriniň möçberini artdyrmak we olaryň hilini ýokarlandyrmak maksady bilen, hususy telekeçiler bu ugurlara uly möçberlerde maýa goýum serişdelerini goýýarlar we üstünlik gazanýarlar. Döwrebap innowasion tehnologiýalara daýanýan, sanly maglumat-aragatnaşyk tehnologiýalary özünde jemleýän häzirki zaman enjamlar bilen enjamlaşdyrmak işleri, maýa goýujylara we buýrujylara bildirilýän ýokary ynamdyr.

Milli ykdysadyýetimiziň gülläp ösmegi ugrunda taýsyz tagallalary edýän hormatly Prezidentimiziň il-ýurt ähmiýetli işleri rowaçlyklara beslensin!

Kamargül ÇARYÝEWA,

Türkmen döwlet ykdysadyýet we dolandyryş institutynyň talyby.

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe milli Liderimiziň alyp barýan bilim we ylym özgertmeler syýasaty netijesinde, ýurdumyzyň ykdysadyýeti çalt depginler bilen ösýär, özgerýär. Berkarar Watanymyzda geljegimiz bolan ýaşlaryň dünýäniň iň ösen talaplaryna laýyk gelýän derejede bilim almagy üçin ähli tagallalar edilýär.

Häzirki zaman şertlerinde milli ykdysadyýetimiz üçin ähli taraplaýyn kämil düşünjeli ökde hünärmenleri taýýarlamaga uly ähmiýet berilýär. Şonuň bilen baglylykda, ýurdumyzyň ykdysadyýetinde ýüze çykýan dürli meseleleri çalt çözmekde häzirki zaman sanly ulgamy doly derejede we döredijilikli ulanyp bilýän aňly-düşünjeli, öz hünärine ökde hünärmenleri taýýarlamak maksady bilen alnyp barylýan işleriň ähmiýeti örän uludyr. Önümçiligiň awtomatlaşdyrylmagy önümiň hiliniň ýokarlanmagyna we özüne düşýän gymmatynyň peselmegine getirýär.

Türkmenistan döwletimiz tebigy gazy eksport edýän döwletleriň ilkinjileriniň hataryna girýär. Garaşsyz döwletimizde gazyň gazylyp alnyşy, gaýtadan işlenişi gün-günden ýokarlanýar. Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe gözlenip tapylan täze gaz ýataklary, gazy arassalaýjy, gysyjy, gaýtadan işleýji zawodlaryň birnäçesiniň gurulmagy muňa aýdyň mysaldyr.

Durnukly ösüşiň derwaýys meselesini çözmegiň has amatly görnüşi tebigata aýawly garaýan jemgyýetçilik gatnaşyklaryna geçmek hasaplanýar. Munuň üçin, energiýany peýdalanmagyň netijeliligini ýokarlandyrmak, onuň gaýtadan dikeldilýän çeşmelerine geçmek, zerur däl harajatlary hem-de energiýanyň ýitgisini aradan aýyrmak, esasy ugurlar hasaplanýar.

Hormatly Prezidentimiziň häzirki zaman milli bilim ulgamyndaky döwrebap özgertmeleri ýaşlaryň ýokary derejede bilim almagyna we giň dünýägaraýyşly, edep-terbiýeli, tämiz ahlakly, kämil hünärmenler bolup ýetişmeklerine uly ýardam edýär.

Maksat HOJAMYRADOW,

S.A.Nyýazow adyndaky Türkmen oba hojalyk uniwersitetiniň talyby.

Ýurdumyzyň iri önümçilik-hojalyk toplumy bolan «Türkmennebit» döwlet konserni esasy we ýardam beriji kärhanalaryň birnäçesini özünde jemleýär. Halkymyzda «Arkalaşan dag aşar» diýen pähim bar, «gara altyny» we «mawy ýangyjy» çykarmak boýunça umumy işiň üstünlikli ýerine ýetirilmegi üçin nebitçiler biri-biri bilen arkalaşykly işleýärler. «Nebitgazburawlaýyş» trestiniň Balkanabat tilsimat ulaglar müdirligi-de ýardam beriji kärhanalaryň biridir.

Geçen asyryň kyrkynjy ýyllarynda peýda bolan bu kärhananyň döredilmegi welaýatymyzda nebitgazly ýataklaryň açylmagy we özleşdirilmegi bilen baglanyşyklydyr. Geçen ýyllaryň dowamynda müdirlik tebigy baýlyklaryň çykarylyşyny artdyrmak ugrundaky alnyp barlan işlerde hemişe öň hatarda bolupdy. Ulaglaryň dürli görnüşlerine ezberlik bilen erk edijiler «Türkmennebit» döwlet konserniniň geologlary we burawlaýjylary bilen bilelikde aňňat-aňňat çäge depelerini geçipdiler, yhlaslylygyň, çydamlylygyň nusgasyny görkezipdiler.

Balkanabat tilsimat ulaglar müdirligi häzirki wagtda tejribeli işçileriň we inžener-tehniki işgärleriň ençemesini özünde jemleýän, tehniki taýdan döwrebap enjamlaşdyrylan uly kärhana hökmünde belli. Onda jemi 741 işgär zähmet çekip, 115 awtobus, 308 dürli kysymly ulaglar, abatlaýyş sehleri, şeýle-de, mehaniki ussahana bar.

Hormatly Prezidentimiz  ýurdumyzyň ýangyç-energetika toplumynyň milli ykdysadyýetimizde möhüm orun eýeleýändigini bellemek bilen, önümçilik kuwwatlyklaryny iň öňdebaryjy we ýokary netijeli enjamlardyr tehnika bilen üpjün etmek boýunça ýurdumyzyň nebitçilerine döwlet tarapyndan hemişe goldaw berlip duruljakdygyny öz çykyşlarynda nygtaýar. Geçen ýyllaryň içinde kärhana dürli kysymdaky ulaglaryň alynmagy munuň aýdyň mysalydyr.

Kärhananyň sürüjileri çalşykly işläp, olaryň her biri günde ýüzlerçe kilometr aralygy geçýärler. Ýylyň islendik möwsüminde, islendik wagtda önümçilik zerurlygy boýunça şeýle aralyga gatnamak olardan ussatlygy, ägäligi talap edýär. Sürüjileriň ýol hereketiniň düzgünlerini gyşarnyksyz berjaý etmekleri, olaryň özlerine ynanylan awtoulaglary gurat ýagdaýda saklamaklary üçin yzygiderli alada edilýär. Olar bilen wagtly-wagtynda gözükdiriş we düşündiriş işleri geçirilip durulýar. Işgärleriň zähmet düzgün-nyzamynyň, içerki tertip-düzgüniň, tehniki howpsuzlyk düzgünleriniň talaplaryny berk berjaý etmekleri gazanylýar.

Müdirligiň işgärleri diňe önümçilik işlerini ýerine ýetirmek bilen çäklenmän, jemgyýetçilik işlerine-de işjeň gatnaşýarlar. Olar oba hojalyk işlerine-de ýardam berip gelýärler. Welaýatymyzyň Bereket we Serdar etraplarynyň gallaçylary Balkanabat tilsimat ulaglar müdirliginiň sürüjileriniň hyzmatyndan hoşal.

Kärhananyň Hazar şäherinde kenar ýakasynda ýerleşýän «Gara Altyn» çagalar sagaldyş we dynç alyş merkezi-de bar. Ol «Türkmennebit» döwlet konserni tarapyndan gurlup, 2013-nji ýylda ulanylyşa berildi.

«Türkmennebit» döwlet konserniniň ýardam bermeginde bu ýerde doly abatlaýyş-bejeriş işleri geçirilipdir. Zerur bolan elektrotehniki enjamlar, harytlar we derman serişdeleri bilen üpjün edilipdir. Nobatdaky dynç alşyň öňüsyrasynda merkezde arassalaýyş işleri geçirilipdir. Körpeleriň wagtynyň şadyýan geçmegi üçin zerur bolan ähli şertler döredilipdir.

«Gara Altyn» çagalar sagaldyş we dynç alyş merkezinde sport hem-de konsert meýdançalary bolup, ol ýerlerde bagtyýar körpeleriň sesleri belent ýaňlanýar. Bu ýerde dynç alýan çagalaryň saglygyna bir lukman we dört şepagat uýasy gözegçilik edýär. Bir söz bilen aýdylanda, «Gara Altyn» ösüp gelýän ýaş nesle gyzykly, ýatdan çykmajak günleri eçilýär.

Hormatly Prezidentimiz tarapyndan işlenip taýýarlanylan, ýakyn ýyllar üçin ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynyň we onuň möhüm bölegi bolan nebitgaz senagatyny ösdürmek boýunça ugrunyň durmuşa geçirilmegi mähriban Watanymyzyň ykdysady kuwwatynyň has-da pugtalandyrylmagyna ýardam eder. «Türkmennebit» döwlet konserni öz öňünde goýlan wezipä abraý bilen hötde gelmäge çalyşýar. Onuň düzümindäki kärhanalaryň biri-biri bilen ysnyşykly, arkalaşykly işlemekleri oňat netijeleriň gazanylmagyny üpjün edýär.

Amanmyrat KIÇIGULOW,

«Balkan».

Berkarar döwletiň bagtyýarlyk döwründe milli Liderimiziň ýolbaşçylygynda ýurdumyzda köpugurly, uly möçberli ykdysady özgertmeler amala aşyrylýar. Şeýle tagallalar, ilkinji nobatda, halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesini has-da gowulandyrmaga, ykdysady ösüşlere okgunly häsiýet bermäge gönükdirilendir. Ýurdumyzy senagatlaşdyrmaga, ýerli önüm öndürijileri höweslendirmäge, alyjylaryň satyn alyjylyk ukyplaryny ýokarlandyrmaga gönükdirilen möhüm işlerden ýurdumyzyň bank edaralary hem çetde durmaýarlar. Olar öňde goýlan jogapkärli wezipeleri üstünlikli amala aşyrmakda möhüm hyzmatlary ýerine ýetirýärler.

Alnyp barylýan işlere giň gerim bermek maksady bilen ýurdumyzyň milli ykdysadyýetine döwrebap sanly tehnologiýalar we innowasion häsiýetli täjirçilik usullary giňden ornaşdyrylýar. Türkmenistanyň «Türkmenistan» döwlet täjirçilik banky hem müşderilerine döwrebap hyzmatlaryny hödürleýär. Interneti ulanyjylaryň sanynyň günsaýyn artýan şertlerinde häzirki wagtda «Internet-bank», «Mobil-bank» hyzmatlary has ýörgünli bolýar. Bu hyzmatlaryň üsti bilen, karz edarasyna barmazdan, nagt däl amallaryň birnäçesini, tölegleri geçirip bolýandygyny belläp geçmek ýerlikli bolar. «Internet-bank» hyzmatynyň esasy amatlylyklarynyň biri-de günüň islendik wagtynda, bankyň we beýleki edara-kärhanalaryň iş wagtyna bagly bolmazdan, dynç alyş we baýramçylyk günlerinde hem köpsanly hyzmatlardan peýdalanyp, nagt däl görnüşinde tölegleri geçirip bolýanlygyndadyr. Döwrebap ykjam telefonlaryň eýeleri «Mobil-bank» programmasynyň üsti bilen öz atlaryna açylan bank kartlary barada maglumatlary, kartlaryň hereketlerini we galyndylaryny görüp, bank karzyny we onuň göterimini gysga wagtda töläp bilýärler.

Banklarda nagt däl hasaplaşyklaryň geriminiň giňeldilmegine uly üns berilýär we bu ulgamyň işi kämilleşdirilýär. Şeýle tagallalaryň netijesinde raýatlar üçin amatly şertler hem-de giň mümkinçilikler döreýär. Eýeçiligiň görnüşine garamazdan, söwda ýa-da hyzmatlary amala aşyrýan ähli edara görnüşli taraplarda, olaryň şahamçalarynda we wekilliklerinde, hususy telekeçileriň söwda we hyzmat ediş nokatlarynda, dükanlarda, jemgyýetçilik iýmiti we durmuş hyzmatlary nokatlarynda nagt däl hasaplaşyklary amala aşyrmak üçin töleg terminallary ornaşdyryldy. Biziň bankymyzyň müşderileri tarapyndan söwda we hyzmat ediş nokatlarynda töleg terminallaryň üsti bilen geçirilen nagt däl tölegleriň möçberinden 2 göterim derejesinde (Cash back) pul sylagynyň «Altyn Asyr» bank kartlaryna yzyna gaýtarylýandygy hem bellärliklidir. Şonda müşderiniň ýanynda nagt pul serişdelerini götermek zerurlygynyň aradan aýrylýandygy hem-de harytlar we hyzmatlar üçin nagt däl görnüşinde tölegleri tölände bank ýygymlaryny tölemeýändigi bu hyzmatyň amatly taraplarydyr. Bulardan başga-da nagt däl hasaplaşyklaryň gerimini giňeltmek hem-de raýatlarymyz üçin amatly şertleri döretmek maksady bilen bankymyz sylag maksatnamasyna laýyklykda 2021-nji ýylyň 1-nji iýunyndan 30-njy sentýabryna çenli raýatlaryň tomusky dynç alyş möwsüminde ýurdumyzdaky ähli şypahanalarda gurnalan töleg terminallarynyň üsti bilen hyzmatlar üçin bank kartlary arkaly nagt däl görnüşinde hasaplaşyklary geçirende «Altyn Asyr» bank kartlaryny saklaýjy müşderilere «Cash back» pul sylagynyň möçberini 3 göterim möçberinde ýokarlandyrdy.

Ýurdumyzyň ykdysady ösüşiniň esasy talaplarynyň biri hem durnukly pul-karz syýasatydyr. Türkmenistanyň Merkezi banky ýurduň işjeň pul-karz syýasatyny işläp düzmekde we ony netijeli durmuşa geçirmekde hormatly Prezidentimiziň kararlaryndan we görkezmelerinden ugur alyp, halkara ülňülerine laýyk gelýän toplumlaýyn we ulgamlaýyn üýtgetmeleri amala aşyrýar. Türkmenistanyň täjirçilik banklarynyň işleri hem ýurdumyzyň maliýe taýdan durnuklylygyny pugtalandyrmagy, milli puluň hümmetini saklamagy, durnukly ykdysady ösüşi üpjün etmek wezipesine laýyklykda pul-karz serişdelerini düzgünleşdirmegi maksat edinýär.

Bazar ykdysadyýetine geçmek arkaly azyk bolçulygyny döretmek, importyň ýerini tutýan milli önümçiligimiziň kuwwatyny artdyrmak boýunça hususy kärhanalara we telekeçilere önümçilik maksatly taslamalaryny maliýe taýdan goldamak üçin bankymyz tarapyndan uzak möhletli, pes göterimli, ýeňillikli karzlar berilýär. Şeýle hem kiçi we orta telekeçiler tarapyndan amala aşyrylýan taslamalary maliýeleşdirmek hem-de raýatlara melleginde (kömekçi hojalygynda, bölünip berlen ýer böleginde) oba hojalyk ekinlerini ýetişdirmek, esasy we dolanyşyk serişdelerini edinmek hem-de iri önümçilikler üçin zerur bolan ýerli çig mallary öndürmek maksady bilen, kiçi göwrümli karzlary bermek ýola goýuldy. Bu bolsa ýurdumyzda azyk garaşsyzlygyny gazanmaga, ykdysadyýetiň durnuklylygyny üpjün etmäge itergi berip, ýerli telekeçilere we raýatlara oňaýly şertlerde öz işlerini alyp barmaga ýardam berýär.

Türkmenistanyň mukaddes Garaşsyzlygynyň şanly 30 ýyllygynyň giňden bellenilýän ýylynda ýurdumyzyň karz edaralarynda sanly ulgamy ornaşdyrmak, ilata hödürlenilýän bank hyzmatlarynyň gerimini giňeltmek we döwrebaplaşdyrmak karz edaralarynyň öňünde durýan esasy wezipelerdir. Edilýän işleriň ählisi bolsa, ýokarda belleýşimiz ýaly, halkymyzyň durmuşyny has-da gowulandyrmaga gönükdirilendir.

Halkymyzyň abadançylygy, ýurdumyzyň rowaçlygy ugrunda ýadawsyz tagallalary edýän, bize şeýle ajaýyp zamanada netijeli işlemäge giň şertleri döredýän Gahryman Arkadagymyzyň jany sag, ömri uzak bolsun, il-ýurt bähbitli, umumadamzat ähmiýetli alyp barýan işleri mundan beýläk hem rowaç alsyn!

Durdygül Aýhanowa,

Türkmenistanyň «Türkmenistan» döwlet täjirçilik bankynyň «Amul» şahamçasynyň hukukçysy.

Intellektual eýeçiligiň obýektlerini hukuk taýdan goramak boýunça halkara ýörelgelere laýyk gelýän kanunçylyga esaslanýan bu ulgam senagat, ylym we awtorlyk hukugy çygrynda döwletiň üstünlikli ösüşiniň esaslarynyň biri bolup durýar. Intellektual eýeçiligi goramak çygryndaky kanunçylygyň esaslary, döwlet gullugy we hünärmenler intellektual mümkinçilikleri ösdürmäge, tehniki innowasiýalary ornaşdyrmaga, şol sanda daşary ýurt maýa goýumlaryny çekmäge şert döredýär.

Milli ulgam 1993-nji ýyldan bäri hereket edýär. 2008-nji ýylda bu ugurda birnäçe täze kanunçylyk namalarynyň kabul edilmegi hem-de 2013-nji ýylda Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrliginiň Intellektual eýeçilik boýunça döwlet gullugynyň döredilmegi, şeýle hem 2020-nji ýylyň 4-nji dekabrynda «Türkmenistanyň intellektual eýeçilik ulgamyny ösdürmegiň 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Maksatnamasynyň» kabul edilmegi ýurdumyzda bu ugry ösdürmäge uly üns berilýändigine aýdyň şaýatlyk edýär.

Türkmenistanyň Konstitusiýasy intellektual eýeçiligiň obýektlerini döretmek, goramak we peýdalanmak bilen baglanyşykly gatnaşyklary hukuk taýdan düzgünleşdirmegiň esasy çeşmesi bolup durýar. Onda her bir adamyň medeni durmuşa gatnaşmaga, çeper, ylmy we tehniki döredijiligiň erkinligine hukugynyň bardygy, ylmy, tehniki döredijilikde, şeýle hem çeperçilik, edebiýat we medeniýet işinde awtorlyk hukuklarynyň hem-de bähbitleriniň kanun bilen goralýandygy kesgitlenilýär.

Ykdysadyýetde we söwdada bazar gatnaşyklarynyň ösüşi, ýurduň senagat eýeçiliginiň goragy, haryt nyşanlary, hyzmat ediş nyşanlary ulgamynda halkara ylalaşyklaryň we şertnamalaryň birnäçesine goşulmagy hereket edýän kanunçylygy düýpli kämilleşdirmegi talap etdi. Milli parlament tarapyndan kabul edilen Türkmenistanyň Kanunlary intellektual eýeçilik boýunça hukuk giňişligini döretmäge mümkinçilik berdi.

Hormatly Prezidentimiziň çykyşlarynda oýlap tapyşlary we beýleki ylmy-tehniki gazananlary peýdalanmagyň möhüm ähmiýeti, ylmyň önümçilik bilen ýakyndan arabaglanyşygyny ýola goýmagyň zerurlygy barada yzygiderli nygtalýar. Intellektual iş hem-de onuň netijelerini halk hojalygynda netijeli ornaşdyrmagyň şu we beýleki meselelerini çözmekde möhüm serişdeleriň biri-de intellektual eýeçilik hakynda kanunçylygyň kemala getirilmegi we yzygiderli kämilleşdirilmegi bolup durýar.

Türkmenistanyň Prezidentiniň başlangyjy bilen, «Awtorlyk hukugy we gatyşyk hukuklar hakynda», «Harytlaryň gelip çykan ýerleriniň atlary hakynda», «Haryt nyşanlary hakynda», «Oýlap tapyşlaryň hukuk goragy hakynda», «Rasionalizatorçylyk işi hakynda», «Senagat nusgalarynyň hukuk goragy hakynda», «Seleksiýanyň gazananlaryny hukuk taýdan goramak hakynda» we başga-da birnäçe Kanunlaryň kabul edilmegi ulgamyň kanunçylyk esaslaryny kämilleşdirmäge, ony halkara talaplara laýyk getirmäge mümkinçilik berdi. Mundan başga-da, «Türkmenistanyň intellektual eýeçilik ulgamyny ösdürmegiň 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Maksatnamasyny» üstünlikli durmuşa geçirmek, intellektual eýeçilik hukuklaryny goramak boýunça alnyp barylýan işleri utgaşdyrmak, ulgamyň obýektlerini goramak babatda hukuk bozulmalaryň öňüni almak boýunça zerur çäreleri durmuşa geçirmek, şeýle hem bu ugry halkara kadalara laýyklykda has-da ösdürmek maksady bilen, Türkmenistanyň Prezidenti Ministrler Kabinetiniň şu ýylyň maý aýynyň 21-ine geçirilen nobatdaky mejlisinde intellektual eýeçiligiň obýektlerini goramak boýunça Pudagara topary döretmek hakynda Karara gol çekdi we onuň düzümini hem-de düzgünnamasyny tassyklady. Topar intellektual eýeçiligiň hukuklaryny goramakda kanunçylygyň berjaý edilişine gözegçilik etmek, bu ugurda halkara şertnamalardan gelip çykýan borçlar babatda alnyp barylýan işleri utgaşdyrmak, ynsapsyz bäsdeşligiň öňüni almak we intellektual eýeçiligiň obýektleriniň medeniýetli bazaryny döretmek boýunça degişli işleri durmuşa geçirer.

Toparyň döredilmegi halkara tejribeleri göz öňünde tutmak bilen, intellektual eýeçilik ugrunda hukuk bozulmalaryň öňüniň alynmagynda hem-de hukuk eýeleriniň hukuklarynyň goralmagynda, ýurtda täze oýlap tapyşlaryň, senagat nusgalarynyň, haryt nyşanlarynyň we beýlekileriň döremegine milli haýyşnamaçylaryň höwesini artdyrmakda uly ähmiýete eýedir.

Intellektual eýeçilik bilen bagly meseleleri düzgünleşdirýän kanunçylygyň ähmiýeti milli ykdysadyýetde amala aşyrylýan düýpli özgertmeler we onuň ähli pudaklar boýunça durnukly ösüş depginleri bilen kesgitlenýär. Innowasion tehnologiýalaryň netijeli ornaşdyrylmagy oýlap tapyşlary, senagat nusgalaryny döretmekde we özleşdirmekde, öndürilýän önümleriň we hyzmatlaryň bäsdeşlige ukyplylygyny üpjün etmekde eýeçiligiň ähli görnüşli kärhanalarynyň we guramalarynyň gyzyklanmasyny ýokarlandyrmak arkaly gazanylýar. Şunda işgärleriň intellektual işini höweslendirmegiň gurallaryny kämilleşdirmek möhüm ähmiýete eýedir.

Milli intellektual eýeçilik ulgamy döredileli bäri halkara hyzmatdaşlyk babatda uly üstünlikler gazanyldy. Munuň özi intellektual eýeçilik çygrynda halkara ulgama goşulyşmagymyza ýardam etdi. Häzirki wagtda biziň ýurdumyz intellektual eýeçilik babatda halkara konwensiýalaryň we ylalaşyklaryň 15-siniň agzasydyr.

Halkara ylalaşyklar Garaşsyzlyk ýyllarynda milli bazara uly höwes bildirýän daşary ýurt kompaniýalary, kärhanalary ýa-da şahsy taraplar üçin uly mümkinçilikleri döretdi. Daşary ýurtly haýyşnamaçylar milli ýa-da halkara hasaba alnyş arkaly, Türkmenistanyň çäginde senagat eýeçiliginiň obýektleriniň gorag hukugynyň eýeleri bolup bilerler. Halkara derejedäki hyzmatdaşlara Intellektual Eýeçiligiň Bütindünýä Guramasy, Ýewraziýa Patent Guramasy hem-de bu ulgamda hereket edýän beýleki abraýly guramalar degişlidir. Intellektual Eýeçiligiň Bütindünýä Guramasy we Ýewraziýa Patent Guramasy bilen işjeň hyzmatdaşlyk saklamak, gatnaşyklaryň örüsini giňeltmek, şeýle hem intellektual eýeçilige degişli hukuklary goramak ugrunda halkara we milli tejribe bilen tanyşmak maksady bilen, Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrliginiň Intellektual eýeçilik boýunça döwlet gullugy tarapyndan milli we sebitleýin okuw maslahatlary geçirilýär. Halkara guramalar we daşary ýurt döwletleriniň bilermenleri bilen guralýan maslahatlara we simpoziumlara işjeň gatnaşmak işgärleriň hünär taýýarlygyny artdyrmaga hem-de özara tejribe alyşmaga giň mümkinçilik berýär.

Gysga döwrüň içinde intellektual eýeçilik çygrynda daşary ýurtlaryň öňdebaryjy tejribesini özünde jemleýän häzirki zaman kanunçylyk esaslarynyň kemala getirilmegi döwlet Baştutanymyzyň ýurdumyzy durmuş-ykdysady hem-de demokratik özgertmeler ýoly bilen okgunly ösdürmek boýunça öňde goýan wezipelerini üstünlikli durmuşa geçirmäge ýardam berýär.

Nazarmuhammet BABAÝEW,

Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrliginiň Intellektual eýeçilik boýunça döwlet gullugynyň halkara gatnaşyklar bölüminiň başlygy.

Bäherden etrabyndaky Beýik Saparmyrat Türkmenbaşy adyndaky ýüplük fabriginiň işçi hünärmenleri «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynyň geçen alty aýyny ýokary iş görkezijileri bilen jemlediler. Türkmenistanyň Dokma senagaty ministrliginiň bu öňdebaryjy kärhanasynda şol döwürde 41 million 990 müň 155 manatlyk önüm öndürilip, bu babatdaky ösüş depgini 107,4 göterime barabar boldy. Şeýlelikde, şanly ýylyň ýanwar — iýun aýlarynda ol ýerde dünýä bazarynda bäsdeşlige ukyply ýüplügiň müňlerçe tonnasy öndürildi.

Kärhanada öndürilýän 27/1, 34/1, 51/1 belgili ýüplükler daşary bazarda aýratyn uly islege eýedir. Ol ýerde öndürilen şeýle görnüşli ýüplügiň agramly böleginiň eksport edilmegi hem munuň subutnamasydyr.

Aýjahan MÜLKIÝEWA,

«Ahal durmuşy».

Çuňňur ykdysady özgerişlikleriň bolup geçýän, ykdysadyýetiň dolandyryş mehanizmine düýpli özgertmeleriň girizilýän, hojalygyň ýöredilişinde bazar usullarynyň giňden peýdalanylýan mahalynda salgyt ulgamynyň paýyna hem uly wezipeler düşýär. Salgytlaryň we gaýry maliýe usullarynyň kömegi bilen jemgyýetçilik önümçiliginiň düzümini ykdysadyýetiň maksadyna laýyk üýtgetmäge, onuň netijeliligini ýokarlandyrmaga mümkinçilik döreýär.

Bazar gatnaşyklary ulgamynyň düzüminde we döwlet tarapyndan ony kadalaşdyrýan mehanizminde salgytlar möhüm orny eýeleýär. Salgytlar döwletiň geçirýän ykdysady syýasatynyň wajyp guraly bolmak bilen, bazar gatnaşyklarynyň aýrylmaz düzüm bölegi hasaplanylýar. Salgytlar ykdysadyýetiň we durmuş çygyrlarynyň ösüşine oňyn täsirini ýetirýär. Salgyt çygrynda bolup geçýän özgertmeler ýurdumyzyň her bir raýatynyň döwrüň mümkinçiliklerinden peýdalanmagyny gazanmak bilen gönüden-göni baglanyşyklydyr. Biziň ýurdumyzda salgyt möçberi, olaryň hasaplanylyşynyň we tölenilişiniň tertibi, maliýe jerimeleriniň we beýleki tölegleriň ulanylyşy mydama üns merkezinde saklanylýar. Salgyt salmagyň esasy ugurlary işlenilip düzülende, döwletiň içki ykdysady bähbitlerine esaslanylýar.

«Salgytlar hakynda» Türkmenistanyň bitewi Kanunynyň 7-nji maddasynda: «Salgyt — döwlet işini maliýe taýdan üpjün etmek maksady bilen döwlet tarapyndan bellenilýän we edara görnüşli we şahsy taraplardan alynýan, Türkmenistanyň Döwlet býujetine gelip gowuşýan hökmany, hususy muzdsuz tölegdir» diýlip kesgitleme berilýär. Salgyt, pul ýygymy býujetiň girdejilerini üpjün edýän serişdelerdir. Salgytlar gönüden-göni döwlet çykdajylary bilen baglanyşyklydyr. Şol sebäpli salgyt gatnaşyklaryna seljerme geçirilende, döwlet çykdajylarynyň düzümi we olaryň jemgyýetiň isleglerine laýyk gelýändigi öwrenilýär. Biziň ýurdumyzda hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygy bilen salgyt salmagyň kämil ulgamynyň hereket etmegi üçin zerur bolan şertler döredilendir, şolara laýyklykda salgyt ulgamy yzygiderli kämilleşdirilip durulýar. Şonda dünýä salgyt tejribesinden ugur alynýandygyny bellemek hem möhümdir.

Salgyt salnanda, aşakdaky ýagdaýlar göz öňünde tutulýar. Meselem, kärhana önüm öndürmek üçin çig mal, materiallar, iş haky, ulanyş tölegler we şular ýaly görnüşde hökmany ýagdaýda çykdajy edýär. Harajatlaryň jemi önüminiň özüne düşýän gymmatyny düzýär. Önümçiligi giňeldilen esasda amala aşyrmak üçin kärhana peýda almak zerur bolup durýar. Diýmek, öndürilen önümiň gymmaty önümiň özüne düşýän gymmatyndan we peýdadan ybaratdyr. Önüm alyja ýerleşdirilende, öndürilen önümiň gymmatyna goşmaça tölegler (eger-de öndürilen önümden goşmaça töleg tölenilmäge degişli bolsa) we goşulan baha üçin salgyt goşulýar. Ondan başga-da kärhana Türkmenistanyň kanunçylygyna laýyklykda alan peýdasyndan peýdadan alynýan salgydy, emläk üçin salgydy, ýerasty baýlyklardan peýdalanmak üçin salgydy we býujete hökmany tölenilmeli gaýry tölegleri töleýär.

Salgyt salynmagyň kämil ulgamy döwlet we şahsy ykdysady bähbitleriň, şeýle-de hojalygy ýöredýän birlikleriň bähbitleriniň arasynda deňhukuklylygy üpjün edýär. Hojalygy ýöredýän birliklerden ýygnalýan salgytlar önümçiligiň ösüşini höweslendirmäge hyzmat edýär. Türkmenistanyň salgyt kanunçylygy döwletiň maliýe meýilnamalarynda göz öňünde tutulan ugurlary maliýeleşdirmek üçin ony salgyt usuly bilen ýygnalýan zerur bolan pul serişdeleri bilen üpjün edýär, şol babatda hereket edýän salgytlar salgyt töleýjileriň ählisi üçin ýaramly bolup durýar. Bu bolsa Türkmenistanyň salgyt ulgamynyň maýyşgaklygyny oňyn tarapdan häsiýetlendirýär.

Ogulsabyr DÖWLETOWA,

welaýat maliýe-ykdysady orta hünär okuw mekdebiniň mugallymy.

Islendik döwletiň durnukly ösüşinde onuň maliýe-ykdysady ulgamyna uly orun degişlidir. Pul dolanyşygyny akylly-başly ýöredip, onuň hümmetiniň durnukly ýagdaýda saklanmagyny gazanmak bolsa bu syýasatyň netijeliligine baglydyr. Şoňa görä-de, bu ulgamy üstünlikli ösdürmek hormatly Prezidentimiziň döwlet syýasatynda ileri tutulýan ugurlaryň biri hasaplanýar.

Türkmenistanda Garaşsyzlyk ýyllarynda alnyp barlan sazlaşykly döwlet syýasaty netijesinde, milli bank ulgamy kemala getirildi. Onuň hereket etmeginiň binýadynda goýlan düýpli ýörelgeler durmuş ugurly ykdysadyýetiň talaplaryna laýyk gelýär. Geçen ýyllaryň dowamynda ýurdumyzda iki derejeli bank ulgamy döredildi. Häzir hem hereket edýän bu ulgam Türkmenistanyň Merkezi bankyndan we dürli eýeçilik görnüşi bolan dokuz sany bankdan ybaratdyr. Bu ulgamyň durnukly hereket etmegi ýurduň ykdysadyýetiniň bäsdeşlige ukyplylygyny ýokarlandyrmagyň hem-de dünýäniň ykdysady giňişligine goşulyşmagyň aýgytlaýjy şerti bolup çykyş edýär.

Garaşsyzlyk ýyllarynda ýurdumyzyň banklary ykdysadyýetiň dürli pudaklaryny karz serişdeleri bilen üpjün etmekde möhüm orny eýeledi. Hormatly Prezidentimiziň tabşyrygy bilen ýurdumyzyň karz edaralary tarapyndan daýhan hojalyklaryny ösdürmek we oba hojalyk önümlerini gaýtadan işlemek, senagaty we hyzmatlar ulgamyny ösdürmek üçin karz serişdeleri berilýär. Şunuň bilen bir hatarda, ýurdumyzda telekeçileriň önümçiliklerini döretmäge ýa-da giňeltmäge gönükdirilen maýa goýum taslamalaryna karz goldawyny bermek boýunça maksatnamanyň çäklerinde hususy haryt öndürijileri karzlaşdyrmak ýaly ugurlaryň hasabyna uzak möhletli karzlaşdyrmak güýçli depginde ösdürilýär. Hödürlenýän karz serişdeleriniň ýeňillikli şertlerde berilýändigini hem bellemelidiris. Munuň özi eýeçiligiň döwlete dahylsyz görnüşi bolan karz alyjy kärhanalaryň sanynyň artmagyny şertlendirdi.

Häzirki wagtda berkeýän bazar gatnaşyklary we giň gerimli özgertmeler döwründe banklaryň ygtybarlylygyny we durnuklylygyny üpjün etmekde «Türkmenistanyň bank ulgamyny ösdürmegiň 2011 — 2030-njy ýyllar üçin Döwlet maksatnamasy» uly goşant goşýar. Ýurdumyzyň bank ulgamynyň ygtybarlylygynyň ýokarlandyrylmagy şol maksatnamanyň doly durmuşa geçirilmeginiň esasy netijesidir. Geçen ýyl Türkmenistanyň «Halkbank» döwlet täjirçilik bankynyň hukuk görnüşiniň üýtgedilip, paýdarlar täjirçilik bankyna öwrülmegini, şu ýylyň 12-nji aprelinde bolsa paýtagtymyzda birbada iki bankyň Türkmenistanyň «Türkmenbaşy» döwlet täjirçilik bankynyň hem-de «Senagat» paýdarlar täjirçilik bankynyň täze binalarynyň açylyp, ulanylmaga berilmegini bu ulgamdaky guwandyryjy üstünlikleriň hatarynda görkezmek bolar.

Soňky ýyllarda milli Liderimiziň tabşyryklary esasynda ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň ähli ulgamlaryny, şol sanda maliýe-bank ulgamynyň işini sanlylaşdyrmaga uly ähmiýet berilýär. Mälim bolşy ýaly, 2009-njy ýylda «Altyn asyr» milli kartly töleg ulgamy işe girizildi. Bu ulgam tapgyrlaýyn kämilleşdirilip, ösüşiň ilkinji 10 ýylynda meýilleşdirilen sepgitlere üstünlikli ýetdi. Ilkinji tapgyrlarda bank kartlarynyň diňe bir görnüşi, ýagny aýlyk zähmet haky geçirilýän bank kartlary müşderilere hödürlenen bolsa, häzirki wagtda ilatyň ähli gatlagy, ýagny çagalar, talyplar, pensionerler, döwlet kömek pullaryny alýanlar, telekeçilik işini alyp barýan işewürler degişli bank kartlary, şol sanda «Maşgala», «Goýum bank karty», «Owerdraft» kartlary bilen üpjün edildi. Ilkinji tapgyrlarda kartlardaky serişdeleri bankomatlardan nagt görnüşine öwürmek mümkinçiligi döredilen bolsa, häzir hasaplaşygyň tas ähli ulgamlarynda nagt däl hasaplaşyga geçilip, hyzmatlar has döwrebaplaşdyryldy we amatly görnüşe getirildi. Ilata halkara «VISA» we «MasterCard» bank kartlary hem hödürlenilip, olaryň eýelerine hasabyndaky serişdelerden daşary ýurtlarda-da peýdalanmaga mümkinçilik döredildi. Halkara bank kartlary dünýäniň iri söwda kompaniýalarynyň internet dükanlaryndan onlaýn söwda etmäge hem mümkinçilik berýär. Ildeşlerimiz Türkmenistanyň çäginde «Altyn asyr» bank karty bilen onlaýn söwda etmäge, jemagat, Internet, IP teleýaýlymlary, öý telefony ýaly hyzmatlar üçin töleg geçirmäge, uçarlar we otlular üçin petekleri onlaýn görnüşde satyn almaga hem-de beýleki giň mümkinçiliklere eýe boldular.

Bularyň ählisi ýurdumyzyň maliýe-bank ulgamyny döwrebaplaşdyrmak boýunça Garaşsyzlyk ýyllarynda alnyp barlan we durmuşa ornaşdyrylýan işleriň döwrüň talabyna laýyklykda barha kämilleşdirilýändigini, milli ykdysadyýetimizi durnukly ýagdaýda saklamakda bu ulgamyň möhüm orun eýeleýändigini aýdyňlygy bilen görkezýär. Hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda bu ugurdaky özgertmeleriň has-da rowaçlyklara beslenjekdigine tüýs ýürekden ynanýarys.

Mährijemal ABDYRAHMANOWA,

Türkmenistanyň «Halkbank» paýdarlar täjirçilik bankynyň bölüm başlygy.