«Halkyň Arkadagly zamanasy» şygary astynda geçen 2022-nji ýylda gazanylan durmuş-ykdysady ösüşler Gahryman Arkadagymyzyň binýadyny berkden tutan durnukly ösüşiň türkmen nusgasynyň hormatly Prezidentimiz tarapyndan üstünlikli dowam etdirilýändigine şaýatlyk edýär. Şu ýylyň 10-njy fewralynda geçirilen Ministrler Kabinetiniň giňişleýin mejlisinde geçen ýylda ýurdumyzyň ykdysadyýetini ösdürmek boýunça alnyp barlan işleriň jemleri jemlenip, jemi içerki önümiň ösüşiniň 6,2 göterim derejede saklanandygy, ähli pudaklarda oňyn önümçilik netijeleriniň gazanylandygy barada aýdyldy. 

Mejlisiň dowamynda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň Karary bilen, «Ýurdumyzy 2023-nji ýylda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasy» kabul edildi. Bu Maksatnama taýýarlanylanda, ýedi ýyllyk Prezident Maksatnamasyndan, 2023-nji ýylyň Döwlet býujetinden ugur alyndy. Onda şu ýylda ýetilmeli makroykdysady görkezijiler, ykdysadyýetiň ähli pudagy boýunça önümçilik meýilnamalary, welaýatlar we Aşgabat şäheri boýunça durmuş-ykdysady ösüş görkezijileri kesgitlenildi. Şeýle-de ilatyň ýaşaýyş-durmuş derejesini has-da gowulandyrmak bilen bagly çäreler göz öňünde tutuldy.  

«Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynda» göz öňünde tutulan wezipeleri 2023-nji ýylda üstünlikli ýerine ýetirmek maksady bilen kabul edilen bir ýyllyk Maksatnamada halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesini has-da ýokarlandyrmak, durmuş goraglylygyny we iş üpjünçilik ulgamyny kämilleşdirmek, ýurdumyzyň durmuş-ykdysady ösüş mümkinçiliklerini giňden ulanmak, milli ykdysadyýetiň senagatlaşma derejesini pugtalandyrmak ýaly meseleler ähmiýetli orny eýeleýär. Onda pudaklaryň we hyzmatlar ulgamynyň depginli ösüşini üpjün etmek, olara sanly tehnologiýalary giňden ornaşdyrmak, ýurduň azyk garaşsyzlygyny berkitmek arkaly ykdysady kuwwatyny has-da pugtalandyrmak, senagat pudagyny innowasion häsiýetde ösdürmek, jemi içerki önümiň düzüminde maglumat-aragatnaşyk tehnologiýalar ulgamynyň paýyny ýokarlandyrmak ugrundaky tagallalar-da öz beýanyny tapýar. 

Ýokary tehnologiýaly, bäsdeşlige ukyply sanly ykdysadyýeti ösdürmek, bazar gatnaşyklaryny işjeňleşdirmek, döwlete dahylsyz pudagyň ösüşini höweslendirmek, ykdysadyýetiň dürli pudaklarynda telekeçilik işiniň gerimini giňeltmek hormatly Prezidentimiziň öňde goýýan esasy wezipeleriniň hatarynda durýar. Şonuň üçin-de sebitara hyzmatdaşlygyň täze «Aşgabat görnüşi» esasynda halkara hyzmatdaşlygy ösdürmek, ýurdumyzyň geoykdysady we geosyýasy ýerleşişiniň amatlyklaryndan peýdalanmak, ekologik abadançylygyny üpjün etmek we «ýaşyl» ykdysadyýeti ösdürmek ýaly ugurlar Maksatnamada esasy ugurlaryň hatarynda ileri tutulýar. Arkadag Serdarly bagtyýar ýaşlar ýylynda makroykdysady durnuklylygy berkitmek, maliýe bazarlarynyň işini, maliýe serişdelerini çekmegi we gymmatly kagyzlaryň dolanyşygyny kämilleşdirmek, ilatyň girdejilerini yzygiderli artdyrmak, zähmet gatnaşyklarynyň düzgünleşdirilişini döwrebaplaşdyrmak, täze iş orunlaryny döretmek, ilatyň iş we ýaşaýyş jaý üpjünçiligini has-da ýokarlandyrmak babatda işler ýaýbaňlandyrylýar. Şeýle-de önümleri gaýtadan işlemek we taýýar önümleri öndürmek boýunça kärhanalaryň önümçilik kuwwatlyklarynyň doly ulanylmagyny gazanmak, eksporta niýetlenen önümçilikleri ösdürmek, import edilýän harytlaryň ornuny tutýan önümçilikleri diwersifikasiýalaşdyrmak, ykdysadyýetiň ähli pudaklaryny sanlylaşdyrmak we olary ösdürmek boýunça çäreler geçirilýär.  

  Mundan başga-da, önümçilik bilen ylmyň baglanyşygyny işjeňleşdirmäge, innowasion tehnologiýalara esaslanýan pudaklara goýulýan maýa goýumlary artdyrmaga, döwletiň maýa goýumlarynyň netijeliligini ýokarlandyrmaga, daşary ýurt maýa goýumlaryny çekmegi dowam etdirmäge, oba hojalyk ekinleriniň hasyllylygyny ýokarlandyrmaga aýratyn ähmiýet berilýär. Bu işlerde maldarçylygy ösdürmek, mallaryň hem-de guşlaryň baş sanyny köpeltmek, halkara üstaşyr ulag geçelgelerini işjeňleşdirmek arkaly ýük dolanyşygyny artdyrmak, ýurdumyzyň welaýatlarynyň her birinde senagat-önümçilik kysymly erkin ykdysady zolaklary, sebitleriň aýratynlyklaryny hasaba almak bilen, söwda, hyzmat ediş, ulag-logistik, agrosenagat we toplumlaýyn kysymly erkin ykdysady zolaklary döretmek möhüm ähmiýete eýedir.  

Bilim, durmuş-medeni ugurlary ösdürmegiň çäklerinde bilim we ylym ulgamynyň işini kämilleşdirmek, pudaklary ýokary taýýarlykly hünärmenler bilen üpjün etmek, bu ugurda halkara hyzmatdaşlygy täze derejelere çykarmak, çagalar sportuny ösdürmek, köpçülikleýin bedenterbiýäniň ornuny giňeltmek, «Saglyk» Döwlet maksatnamasyny üstünlikli durmuşa geçirmek, eneligi we çagalygy goramak, keselleriň öňüni alyş we bejeriş çärelerini talabalaýyk ýola goýmak, ýokary hilli saglygy goraýyş hyzmatlarynyň elýeterliligini üpjün etmek ýaly wezipeler-de Maksatnamanyň esasy ugurlary hökmünde öňe çykýar. Şunda milli senetçiligi, halyçylygy, aýdym-saz sungatyny ösdürmek, gadymy medeni mirasymyzy düýpli öwrenmek, gorap saklamak we dünýä ýaýmak, içerki hem-de halkara syýahatçylygy ösdürmek, ahalteke atlarynyň baş sanyny, olaryň dünýädäki şan-şöhratyny artdyrmak, milli itşynaslyk mekdebiniň baý däplerini gorap saklamak, türkmen alabaýlarynyň sanyny köpeltmek boýunça işleri geçirmek bilen bagly maksatlara uly orun berilýär. Bu wezipeleriň ählisi ýurdumyzda Durnukly ösüş maksatlarynyň üstünlikli amala aşyrylmagyny gazanmaga gönükdirilendir. 

Hormatly Prezidentimiziň nygtaýşy ýaly, «Ýurdumyzy 2023-nji ýylda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynyň» üstünlikli durmuşa geçirilmeginiň netijesinde, şu ýylda jemi içerki önümiň ösüş depginini 6,5 göterime ýetirmek, milli ykdysadyýetimiziň pudaklaryny we ýurdumyzyň sebitlerini durnukly ösdürmek, önümçilik kärhanalarynyň doly güýjünde işledilmegini gazanmak, täze kärhanalary gurmagyň hasabyna 3 müňe golaý täze iş ornuny döretmek göz öňünde tutulýar. Daşary söwda dolanyşygynyň oňyn aratapawudyny gazanmak, kiçi we orta telekeçiligi ösdürmek arkaly jemi içerki önümiň düzüminde (ýangyç-energetika toplumyny hasaba almazdan) hususy pudagyň paýyny 71,3 göterime ýetirmek meýilleşdirilýär.  

Ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmäge gönükdirilen Maksatnamanyň durmuşa geçirilmegi hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda ykdysadyýetiň pudaklarynda giň möçberli özgertmeleri dowam etdirmäge, önümçilikleri kämilleşdirmäge, ýokary hilli we bäsdeşlige ukyply önümleri öndürmäge, zähmet öndürijiliginiň ýokarlanmagyna, harytlardyr hyzmatlaryň içerki bazarlarynyň giňelmegine, eksport edilýän harytlaryň görnüşiniň artmagyna ýardam eder. Bu bolsa döwletiň maliýe binýadyny we önümçilik kuwwatyny pugtalandyrmaga, ýurdumyzyň raýatlarynyň ýerli önümler bilen üpjünçiligini ýokarlandyrmaga mümkinçilik berer. 

Orazmuhammet AŞYROW,

Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrliginiň Strategik we durnukly ösüş müdirliginiň başlygynyň orunbasary, fizika-matematika ylymlarynyň kandidaty.

Türkmenistanyň Konstitusiýasyna üýtgetmeler we goşmaçalar girizmek hakynda 

I. 1992-nji ýylyň 18-nji maýynda kabul edilen, 2016-njy ýylyň 14-nji sentýabrynda Türkmenistanyň Konstitusion kanuny bilen rejelenen görnüşde tassyklanan Türkmenistanyň Konstitusiýasyna (Türkmenistanyň Mejlisiniň Maglumatlary, 2016 ý., № 3, 131-nji madda; 2017 ý., № 4, 130-njy madda; 2020 ý., № 3, 68-nji madda) şu üýtgetmeleri we goşmaçalary girizmeli: 

 1) 6-njy maddadan soň şu mazmunly maddany goşmaly: 

 «6¹-njy madda. Türkmenistanyň Halk Maslahaty Türkmenistanyň halkynyň bähbitlerine wekilçilik edýän ýokary wekilçilikli edaradyr, ony döretmegiň tertibi we ygtyýarlyklary Konstitusion kanun bilen kesgitlenýär.»; 

 2) 66-njy maddada «Milli Geňeşi (Halk Maslahaty we Mejlis)» diýen sözleri «Mejlisi» diýen söze çalşyrmaly; 

 3) 71-nji maddada: 

9-njy we 13-nji bentlerde «Milli Geňeşiniň» we «Milli Geňeşiniň palatalarynyň» diýen sözleri «Mejlisiniň» diýen söze çalşyrmaly; 

 10-njy bendi şu görnüşde beýan etmeli: 

«10) kanunlara gol çekýär, ylalaşmadyk halatynda, gaýra goýmak weto hukugyny peýdalanyp, özüniň närazylyklary bilen kanuny iki hepdeden gijä goýman, Türkmenistanyň Mejlisine gaýtadan ara alyp maslahatlaşmak we sese goýmak üçin gaýtarmaga haklydyr. Eger Türkmenistanyň Mejlisi deputatlarynyň umumy sanynyň azyndan üçden iki böleginiň ses bermegi bilen ozal kabul eden çözgüdini tassyklaýan bolsa, onda Türkmenistanyň Prezidenti şol kanuna gol çekýär. Türkmenistanyň Prezidentiniň Konstitusiýany kabul etmek, oňa üýtgetmeler we goşmaçalar girizmek hakynda kanunlar babatda gaýra goýmak weto hukugy ýokdur;»; 

 11-nji bentde «Milli Geňeşine» diýen sözleri «Mejlisine» diýen söze çalşyrmaly; 

16-njy we 17-nji bentlerde «Halk Maslahatynyň» we «Mejlise» diýen sözleri degişlilikde «Türkmenistanyň Mejlisiniň» we «Türkmenistanyň Mejlisine» diýen sözlere çalşyrmaly; 

 4) 73-nji maddada «Milli Geňeşiniň agzasy ýa-da» diýen sözleri «Mejlisiniň» diýen söze çalşyrmaly; 

 5) 75-nji maddany güýjüni ýitiren diýip ykrar etmeli; 

 6) 76-njy maddada «Halk Maslahatynyň» diýen sözleri «Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň» diýen sözlere çalşyrmaly; 

 7) III baby şu görnüşde beýan etmeli: 

 «III BAP. TÜRKMENISTANYŇ MEJLISI 

 77-nji madda. Türkmenistanyň Mejlisi (parlamenti) kanun çykaryjy häkimiýeti amala aşyrýan wekilçilikli edaradyr. 

 78-nji madda. Türkmenistanyň Mejlisi 125 deputatdan ybarat bolup, olar saýlawçylarynyň sany takmynan deň bolan saýlaw okruglary boýunça bäş ýyl möhlete saýlanýarlar. Saýlawlar gününe çenli ýigrimi bäş ýaşy dolan we soňky on ýylyň dowamynda Türkmenistanda hemişelik ýaşaýan Türkmenistanyň raýaty Türkmenistanyň Mejlisiniň deputatlygyna saýlanyp bilner. 

 79-njy madda. Türkmenistanyň Mejlisi aşakdaky halatlarda möhletinden öň ýatyrylyp bilner: 

 1) ählihalk sala salşygynyň çözgüdi esasynda; 

2) Türkmenistanyň Mejlisiniň deputatlarynyň umumy sanynyň üçden iki böleginden az bolmadyk sesleriniň köplügi bilen kabul eden karary esasynda (öz-özüni ýatyrmagy); 

 3) alty aýyň dowamynda Türkmenistanyň Mejlisiniň ýolbaşçy düzümi düzülmedik halatynda, Türkmenistanyň Prezidenti tarapyndan. 

 80-nji madda. Türkmenistanyň Mejlisi deputatlaryň ygtyýarlyklaryny özbaşdak kesgitleýär, olaryň arasyndan Türkmenistanyň Mejlisiniň Başlygyny, onuň orunbasaryny saýlaýar, komitetleri we toparlary düzýär. 

Türkmenistanyň Mejlisiniň öňki çagyrylyşynyň deputatlary Türkmenistanyň Mejlisiniň täze çagyrylyşynyň birinji maslahaty açylýança öz ygtyýarlyklaryny saklaýarlar. 

 81-nji madda. Türkmenistanyň Mejlisi: 

1) Konstitusiýany we kanunlary kabul edýär, olara üýtgetmeler we goşmaçalar girizýär, olaryň ýerine ýetirilişine gözegçiligi we olara resmi düşündiriş bermegi amala aşyrýar; 

 2) Ministrler Kabinetiniň işiniň maksatnamasyny makullamak barada meselä garaýar; 

 3) Türkmenistanyň Döwlet býujetini we onuň ýerine ýetirilişi hakynda hasabaty tassyklamak barada meselelere garaýar; 

4) döwletiň içeri we daşary syýasatynyň esasy ugurlaryna hem-de ýurdy syýasy, ykdysady, durmuş we medeni taýdan ösdürmegiň maksatnamalaryna garaýar; 

 5) ählihalk sala salşyklaryny geçirmek hakynda meseleleri çözýär; 

6) Türkmenistanyň Prezidentiniň, Türkmenistanyň Mejlisiniň deputatlarynyň, welaýat, etrap we şäher halk maslahatlarynyň we Geňeşleriň agzalarynyň saýlawlaryny belleýär; 

7) Türkmenistanyň Prezidentiniň teklibi boýunça Türkmenistanyň Ýokary kazyýetiniň başlygyny, Türkmenistanyň Baş prokuroryny, Türkmenistanyň içeri işler ministrini, Türkmenistanyň adalat ministrini wezipä bellemek we wezipeden boşatmak barada meselelere garaýar; 

 8) Türkmenistanyň Prezidentiniň teklibi boýunça Türkmenistanda adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekili — Adalatçyny saýlaýar; 

9) döwlet sylaglaryny döredýär, Türkmenistanyň Prezidentini döwlet sylaglary bilen sylaglaýar, oňa harby atlary we gaýry döwlet atlaryny dakýar; 

 10) döwlet häkimiýet edaralarynyň kadalaşdyryjy hukuk namalarynyň Konstitusiýa laýyklygyny kesgitleýär; 

 11) halkara şertnamalary tassyklaýar we ýatyrýar; 

 12) Türkmenistanyň Döwlet serhedini we dolandyryş-çäk bölünişigini üýtgetmek meselelerini çözýär; 

 13) parahatçylyk we howpsuzlyk meselelerine garaýar; 

 14) Konstitusiýa we kanunlar bilen Türkmenistanyň Mejlisiniň ygtyýarlylygyna degişli edilen gaýry meseleleri çözýär. 

 82-nji madda. Türkmenistanyň Mejlisi aýry-aýry meseleler boýunça Türkmenistanyň Prezidentine kanunlary çykarmak hukugyny berip biler, soňra şol kanunlary tassyklamak barada meselä Türkmenistanyň Mejlisi tarapyndan hökman garalmalydyr. 

 Türkmenistanyň Mejlisi aşakdaky meseleler boýunça kanunlary çykarmak hukugyny hiç kime berip bilmez: 

 1) Konstitusiýany kabul etmek we ony üýtgetmek; 

 2) jenaýat we administratiw kanunçylygy; 

 3) kazyýet önümçiligi. 

 83-nji madda. Kanun çykaryjylyk başlangyjyna bolan hukuk Türkmenistanyň Prezidentine, Türkmenistanyň Halk Maslahatyna, Türkmenistanyň Mejlisiniň deputatlaryna, Türkmenistanyň Ministrler Kabinetine we Türkmenistanyň Ýokary kazyýetine degişlidir. 

 84-nji madda. Türkmenistanyň Mejlisiniň deputaty Ministrler Kabinetine, ministrlere, beýleki döwlet edaralarynyň ýolbaşçylaryna resmi sowal bilen ýüz tutmak, şeýle hem dilden we hat üsti bilen sorag bermek hukugyna eýedir. 

 85-nji madda. Döwlet Türkmenistanyň Mejlisiniň her bir deputatyna onuň öz ygtyýarlyklaryny päsgelçiliksiz we netijeli amala aşyrmagy üçin ähli şertleriň döredilmegini, onuň hukuklarynyň we azatlyklarynyň, janynyň, at-abraýynyň we mertebesiniň goralmagyny, şeýle hem şahsy eldegrilmesizligini kepillendirýär. 

 86-njy madda. Deputat deputatlyk ygtyýarlyklaryndan diňe Türkmenistanyň Mejlisi tarapyndan mahrum edilip bilner. Şu mesele boýunça çözgüt Türkmenistanyň Mejlisiniň deputatlarynyň umumy sanynyň üçden iki böleginden az bolmadyk sesleriniň köplügi bilen kabul edilýär. 

Türkmenistanyň Mejlisiniň razylygy bolmasa, deputat administratiw we jenaýat jogapkärçiligine çekilip, tussag edilip ýa-da başga hili ýol bilen onuň azatlygy çäklendirilip bilinmez. 

 87-nji madda. Türkmenistanyň Mejlisiniň deputaty şol bir wagtda Ministrler Kabinetiniň agzasy, häkim, arçyn, kazy, prokuror wezipelerini eýeläp bilmez. 

 88-nji madda. Türkmenistanyň Mejlisiniň Başlygy gizlin ses bermek bilen saýlanýar. Ol Türkmenistanyň Mejlisine hasabat berýär hem-de Türkmenistanyň Mejlisiniň deputatlarynyň umumy sanynyň üçden iki böleginden az bolmadyk sesleriniň köplügi bilen kabul eden çözgüdi boýunça wezipesinden boşadylyp bilner. 

Türkmenistanyň Mejlisiniň Başlygynyň orunbasary açyk ses bermek arkaly saýlanýar, ol Türkmenistanyň Mejlisiniň Başlygynyň tabşyrmagy boýunça onuň aýry-aýry wezipelerini ýerine ýetirýär, Türkmenistanyň Mejlisiniň Başlygynyň bolmadyk halatynda ýa-da onuň öz ygtyýarlyklaryny amala aşyrmagy mümkin bolmasa, onuň borçlaryny ýerine ýetirýär. 

 89-njy madda. Türkmenistanyň Mejlisiniň Prezidiumy Türkmenistanyň Mejlisiniň işini guramagy amala aşyrýar. 

 Prezidiumyň düzümine Türkmenistanyň Mejlisiniň Başlygy, onuň orunbasary, komitetleriniň we toparlarynyň başlyklary girýärler. 

 90-njy madda. Türkmenistanyň Mejlisiniň, onuň Prezidiumynyň, komitetleriniň we toparlarynyň, deputatlarynyň iş tertibi, olaryň wezipeleri we ygtyýarlyklary kanun bilen kesgitlenýär.»; 

8) 94-nji maddanyň 1-nji bendinde, 113-nji we 129-njy maddalarda «Milli Geňeşiniň palatalarynyň» diýen sözleri «Mejlisiniň» diýen söze çalşyrmaly; 

 9) 120-nji maddany şu görnüşde beýan etmeli: 

 «120-nji madda. Türkmenistanyň Mejlisiniň deputatlygyna, welaýat, etrap we şäher halk maslahatlarynyň we Geňeşleriň agzalygyna dalaşgärlere bildirilýän talaplar Türkmenistanyň kanunlary bilen kesgitlenýär.»; 

10) 125-nji maddada «Halk Maslahatynyň agzalarynyň» we «Halk Maslahatyna» diýen sözleri degişlilikde «Türkmenistanyň Mejlisiniň deputatlarynyň» we «Türkmenistanyň Mejlisine» diýen sözlere çalşyrmaly; 

11) 142-nji maddada «Halk Maslahatynyň agzalarynyň umumy sanynyň azyndan üçden iki bölegi we Mejlisiň» diýen sözleri «Türkmenistanyň Mejlisiniň» diýen sözlere çalşyrmaly. 

 II. Şu Konstitusion kanun gol çekilen pursadyndan herekete girizilýär. 

 III. Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahaty şu Konstitusion kanunyň herekete girizilen gününden öz işini bes edýär. 

IV. Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Kararlary Türkmenistanyň Konstitusiýasyna we kanunlaryna garşy gelmeýändigine görä hereket edýärler. 

V. Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Kararlaryny üýtgetmäge we ýatyrmaga bolan hukugy Türkmenistanyň Mejlisiniň ygtyýarlylygyna degişli etmeli. 

VI. Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň agzalarynyň ygtyýarlyklaryny şu Konstitusion kanunyň herekete girizilen gününden, möhletinden öň ýatyrmaly. 

VII. Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň altynjy çagyrylyşynyň deputatlarynyň ygtyýarlyklary kanunlarda bellenen möhletiň dowamynda Türkmenistanyň Mejlisiniň deputatlarynyň täze çagyrylyşynyň birinji maslahaty açylýança saklanyp galýar. 

 Türkmenistanyň Prezidenti
Serdar BERDIMUHAMEDOW. 

 Aşgabat şäheri, 2023-nji ýylyň 21-nji ýanwary.

Türkmenistanyň Halk Maslahaty hakynda 

 Türkmen halkynyň döwlet gurluşy babatda köp asyrlyk taryhynda toplan tejribesini hemmetaraplaýyn nazara alyp, ata-babalarymyzyň ygtyýarly jemgyýetçilik wekilleri bilen ählihalk ýygnaklaryny geçirip, iň wajyp syýasy, ykdysady, durmuş meseleleri çözmek baradaky asylly däplerinden ugur alyp we umumy ykrar edilen demokratik ýörelgelere eýerip, şeýle hem ilatyň giň gatlaklarynyň möhüm jemgyýetçilik-syýasy çözgütleriň kabul edilmegine gatnaşmagyny üpjün etmek maksady bilen, halk häkimiýetiniň ýokary wekilçilikli edarasy — Türkmenistanyň Halk Maslahaty hakynda şu Konstitusion kanun kabul edilýär. 

 I BAP. UMUMY DÜZGÜNLER 

 1-nji madda. Türkmenistanyň Halk Maslahaty 

1. Türkmenistanyň Garaşsyzlyk ýyllarynda gazananlaryny has-da berkitmek, ýurdumyzy ösüşiň has ýokary derejelerine çykarmak üçin ählihalk hereketini ýaýbaňlandyrmak, jemgyýetçilik-syýasy, durmuş-ykdysady, medeni-ynsanperwer we kanunçylyk-hukuk ulgamlarda täze sepgitlere ýetirmek, iň täze taryhymyzda gazanylan üstünlikleri wagyz etmek maksady bilen Türkmenistanyň Halk Maslahaty döredilýär. 

2. Döwlet ähmiýetli meseleleri çözmäge, ýurdumyzda durmuşa geçirilýän özgertmeleriň we durmuş-ykdysady maksatnamalaryň durmuşa geçirilmegine halk köpçüligini giňden çekmek, teklipleri işläp taýýarlamak, maslahatlary bermek, halkymyzyň agzybirligini, bitewüligini, jebisligini, asudalygyny, abadançylygyny berkitmäge hem-de Garaşsyz, hemişelik Bitarap döwletimiziň täze döwürde beýik özgerişler ýoly bilen depginli ösmegine, has-da kuwwatlanmagyna ýardam bermek, hyzmat etmek Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň baş maksady we esasy wezipeleri bolup durýar. 

3. Türkmenistanyň Halk Maslahaty Türkmenistanyň Konstitusiýasyna, şu Konstitusion kanuna laýyklykda hereket edýän we Türkmenistanyň halkynyň bähbitlerine wekilçilik edýän ýokary wekilçilikli edaradyr. 

 2-nji madda. Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň düzümi 

1. Döwrümiziň Beýik şahsyýeti, Türkmenistanyň Gahrymany, Türkmenistanyň Hormatly Il ýaşulusy, halkyň Arkadagy, Türkmen halkynyň Milli Lideri diýen belent derejesi kanun esasynda ykrar edilen Hormatly Gurbanguly Berdimuhamedow Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň düzüminde hemişelik agza bolup durýar. 

 2. Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň düzümine şular girýärler: 

 1) Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy; 

 2) Türkmenistanyň Prezidenti; 

 3) Türkmenistanyň Mejlisiniň Başlygy; 

 4) Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň agzalary; 

 5) Türkmenistanyň Mejlisiniň deputatlary; 

 6) Türkmenistanyň Ýokary kazyýetiniň başlygy; 

 7) Türkmenistanyň Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň Sekretary; 

 8) Türkmenistanyň Baş prokurory; 

 9) Türkmenistanda adam hukuklary boýunça ygtyýarly wekil — Adalatçy; 

 10) welaýatlaryň, etraplaryň we şäherleriň häkimleri; 

 11) welaýatlaryň, etraplaryň we şäherleriň halk maslahatlarynyň başlyklary; 

 12) etraplaryň edara ediş merkezleri bolup durýan şäherleriň, şäherçeleriň arçynlary; 

 13) syýasy partiýalaryň, kärdeşler arkalaşyklarynyň we beýleki jemgyýetçilik birleşikleriniň ýolbaşçylary; 

14) welaýatlaryň we Aşgabat şäheriniň halk maslahatlary tarapyndan teklip edilýän jemgyýetçiligiň, şol sanda ýaşulularyň wekilleri. Olaryň sebitleýin bölünişigi we wekillere bildirilýän talaplar Türkmenistanyň Halk Maslahaty tarapyndan kesgitlenýär. 

3. Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň düzümine welaýatlaryň we Aşgabat şäheriniň halk maslahatlary tarapyndan teklip edilýän jemgyýetçilik wekillerini hödürlemegiň Tertibi Türkmenistanyň Halk Maslahaty tarapyndan tassyklanýar. 

4. Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň mejlisine gatnaşmak üçin döwleti goramaga we pugtalandyrmaga, halkyň agzybirligini berkitmäge, adam hukuklaryny we azatlyklaryny goramaga saldamly goşant goşan, ykdysadyýeti, ylmy, medeniýeti, durmuş ulgamyny ösdürmekde, jemgyýetçilik, ynsanperwer, haýyr-sahawat işinde we işiň gaýry görnüşlerinde uly hyzmatlary bitiren adamlary, köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň we dini guramalaryň wekillerini, şeýle hem halkara guramalaryň we daşary ýurt döwletleriniň wekillerini, şol sanda diplomatik wekilhanalaryň baştutanlaryny çagyryp biler. 

 3-nji madda. Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy 

 1. Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Türkmenistanyň Prezidenti tarapyndan wezipä bellenilýär we wezipeden boşadylýar. 

2. Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň işine Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy ýolbaşçylyk edýär we ol Türkmenistanyň Halk Maslahatyna hasabat berýär. 

3. Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy haýsydyr bir sebäbe görä öz borçlaryny ýerine ýetirip bilmese ýa-da öz islegi boýunça ygtyýarlyklaryny tabşyran halatynda, onuň ygtyýarlyklary Türkmenistanyň Prezidentine geçýär. 

 4-nji madda. Türkmenistanyň Halk Maslahaty hakynda Türkmenistanyň kanunçylygy 

Türkmenistanyň Halk Maslahaty hakynda Türkmenistanyň kanunçylygy Türkmenistanyň Konstitusiýasyna esaslanýar we şu Konstitusion kanundan we Türkmenistanyň beýleki kadalaşdyryjy hukuk namalaryndan ybaratdyr. 

 5-nji madda. Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň işiniň ýörelgeleri 

 Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň işi aşakdaky ýörelgelere esaslanýar: 

 1) demokratiýa; 

 2) aýanlyk; 

 3) adalatlylyk; 

 4) kanunyň hökmürowanlygy; 

 5) halkara hukugynyň umumy ykrar edilen kadalaryny ileri tutmak; 

 6) adamyň we raýatyň kanunyň öňündäki deňligi; 

 7) adamyň hukuklaryna we azatlyklaryna hormat goýmak; 

 8) çözgütleri erkin ara alyp maslahatlaşmak we kabul etmek; 

 9) jemgyýetçilik pikirini nazara almak. 

 II BAP. TÜRKMENISTANYŇ HALK MASLAHATYNYŇ IŞINIŇ GURALYŞY 

 6-njy madda. Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň mejlisleri 

1. Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň işi mejlisler görnüşinde amala aşyrylýar. Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň mejlisine onuň agzalarynyň umumy sanynyň azyndan üçden iki bölegi gatnaşýan bolsa, ol ygtyýarlydyr.  

2. Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň mejlisleri zerurlygyna görä, ýöne ýylda azyndan bir gezek onuň Başlygy tarapyndan ýa-da Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň agzalarynyň umumy sanynyň üçden bir böleginiň teklibi boýunça çagyrylýar. 

 7-nji madda. Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň garamagyna teklipleri girizmäge bolan hukuk 

Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň garamagyna teklipleri girizmäge Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygynyň, Türkmenistanyň Prezidentiniň, Türkmenistanyň Mejlisiniň, Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň, Türkmenistanyň Ýokary kazyýetiniň, şeýle hem Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň agzalarynyň umumy sanynyň azyndan dörtden bir böleginiň hukugy bardyr. 

 8-nji madda. Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň çözgütleri 

1. Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň çözgütleri kararlar görnüşinde onuň mejlisine gatnaşýan agzalarynyň umumy sanynyň ýönekeý köplüginiň ses bermegi bilen kabul edilýär. 

 2. Türkmenistanyň Halk Maslahaty tarapyndan kabul edilen kararlaryň Türkmenistanyň bütin çäginde hökmany güýji bardyr. 

 3. Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň kararlary diňe onuň özi tarapyndan üýtgedilip ýa-da ýatyrylyp bilner. 

 4. Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň kararlaryny çap etmegiň we güýje girizmegiň tertibi kanun bilen kesgitlenýär. 

 9-njy madda. Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň çözgütleriniň ýerine ýetirilmegi 

Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň çözgütlerini özleriniň Türkmenistanyň Konstitusiýasynda we Türkmenistanyň beýleki kadalaşdyryjy hukuk namalarynda bellenilen ygtyýarlyklaryna laýyklykda Türkmenistanyň Prezidenti, Türkmenistanyň Mejlisi, Türkmenistanyň Ministrler Kabineti we beýleki döwlet edaralary ýerine ýetirýärler. 

 III BAP. TÜRKMENISTANYŇ HALK MASLAHATYNYŇ WE ONUŇ BAŞLYGYNYŇ YGTYÝARLYKLARY 

 10-njy madda. Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň ygtyýarlyklary 

 Türkmenistanyň Halk Maslahaty: 

1) Türkmenistanyň Konstitusiýasyny we Konstitusion kanunlaryny kabul etmegiň, olara üýtgetmeleri we goşmaçalary girizmegiň meseleleri boýunça tekliplere garaýar we makullaýar; 

2) döwletiň içeri we daşary syýasatynyň esasy ugurlaryna, şeýle hem ýurdy syýasy, ykdysady, durmuş we medeni taýdan ösdürmegiň maksatnamalaryna we kanunlaryna garaýar we makullaýar; 

 3) Türkmenistanyň Prezidentiniň her ýylky ýüzlenmelerini diňleýär; 

 4) parahatçylyk we howpsuzlyk meselelerine garaýar; 

 5) kanun çykaryjylyk başlangyjyna bolan hukugyny amala aşyrýar; 

 6) Türkmenistanyň kanunlarynda göz öňünde tutulan gaýry ygtyýarlyklary amala aşyrýar. 

 11-nji madda. Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygynyň ygtyýarlyklary 

 Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy: 

 1) Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň işine ýolbaşçylygy amala aşyrýar; 

 2) Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň mejlislerinde başlyklyk edýär; 

 3) Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň çözgütleriniň ýerine ýetirilişine gözegçiligi guraýar; 

4) Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň döwlet edaralary we jemgyýetçilik birleşikleri bilen bilelikde hereket etmegini amala aşyrýar; 

 5) Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň kararlaryna gol çekýär; 

6) Türkmenistanyň Prezidentiniň tabşyrmagy boýunça onuň Türkmenistanyň Konstitusiýasynyň 71-nji maddasynyň 2-nji, 15-nji, 18-nji bentlerinde göz öňünde tutulan ygtyýarlyklaryny amala aşyrýar; 

7) Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Diwanyny düzýär, onuň işine gözegçiligi amala aşyrýar, işgärlerini wezipä belleýär we olary wezipeden boşadýar; 

 8) Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň kararlary bilen garamagyna degişli edilen beýleki meseleleri çözýär. 

 12-nji madda. Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygynyň namalary 

1. Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy döwlet ähmiýetli aýratyn wajyp meseleleri öwrenmegi we degişli kararlaryň taslamalaryny işläp taýýarlamagy Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň agzalaryna, döwlet häkimiýet edaralaryna tabşyryp biler. 

 2. Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy kararlary we buýruklary çykarýar. 

3. Türkmenistanyň Konstitusiýasynyň 76-njy maddasyna laýyklykda, Türkmenistanyň Prezidentiniň Türkmenistanyň Konstitusiýasynyň 71-nji maddasynyň 2-nji, 15-nji, 18-nji bentlerinde göz öňünde tutulan, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygyna berlip bilinýän ygtyýarlyklary babatynda Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy kadalaşdyryjy hukuk häsiýetli kararlary kabul edip biler. 

 IV BAP. TÜRKMENISTANYŇ HALK MASLAHATYNYŇ PREZIDIUMY 

 13-nji madda. Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Prezidiumy 

Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Prezidiumy (mundan beýläk — Prezidium) Türkmenistanyň Halk Maslahatyna hasabat berýän hemişelik hereket edýän kollegial edaradyr. 

 14-nji madda. Prezidiumyň düzümi 

 1. Prezidium aşakdaky agzalardan ybaratdyr: 

Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy, Türkmenistanyň Mejlisiniň Başlygy, Türkmenistanyň Ýokary kazyýetiniň başlygy, Türkmenistanyň Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň Sekretary, Türkmenistanyň Baş prokurory, Türkmenistanyň Adalat ministri we welaýatlaryň hem-de Aşgabat şäheriniň halk maslahatlarynyň başlyklary. 

 2. Prezidiuma Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy baştutanlyk edýär. 

 15-nji madda. Prezidiumyň ygtyýarlyklary 

 Prezidium: 

 1) Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň mejlislerine taýýarlyk görmek boýunça işi guraýar; 

2) Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň mejlisleriniň gün tertibiniň taslamasyna meseleleri girizmek hakynda çözgütleri kabul edýär; 

3) eger Türkmenistanyň Halk Maslahaty tarapyndan başga çözgüt kabul edilmedik bolsa, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň nobatdaky mejlisiniň geçiriljek senesini, wagtyny we ýerini kesgitleýär; 

4) Türkmenistanyň Halk Maslahatyny çagyrmak we geçirmek bilen baglanyşykly we öz ygtyýarlyklaryna degişli beýleki meseleleri çözýär; 

 5) Türkmenistanyň Mejlisiniň gün tertibindäki aýry-aýry kanun taslamalary boýunça garaýyşlaryny beýan edýär we makullaýar; 

 6) zerur bolan halatynda Türkmenistanyň Halk Maslahatyna iş toparlaryny döretmek hakynda teklipleri girizýär; 

 7) iş toparlarynyň işiniň meseleleri boýunça habarlary diňleýär; 

 8) Türkmenistanyň Halk Maslahaty tarapyndan öz ygtyýarlygyna degişli edilen gaýry ygtyýarlyklary amala aşyrýar. 

 16-njy madda. Prezidiumyň mejlisleri 

 1. Prezidiumyň mejlisleri Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy tarapyndan çagyrylýar we alnyp barylýar. 

 2. Prezidiumyň mejlisi onuň agzalarynyň azyndan üçüsiniň çözgüdi boýunça hem çagyrylyp bilner. 

 3. Prezidiumyň mejlisine onuň agzalarynyň ýarysyndan köpüsi gatnaşýan bolsa, ol ygtyýarlydyr. 

 4. Prezidiumyň mejlisleri açyk geçirilýär. Prezidium mejlisi ýapyk geçirmek barada çözgüt kabul edip biler. 

 5. Prezidiumyň mejlisiniň gün tertibi oňa gatnaşýan agzalarynyň köplüginiň sesi bilen tassyklanylýar. 

6. Prezidiumyň kararlary onuň mejlisine gatnaşýan agzalarynyň sesleriniň ýönekeý köplügi bilen kabul edilýär, olara Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy gol çekýär. 

 17-nji madda. Prezidiumyň mejlisiniň teswirnamasy 

 1. Prezidiumyň we iş toparlarynyň mejlislerinde teswirnama düzülýär, olara mejlisde başlyklyk ediji tarapyndan gol çekilýär. 

2. Mejlisiň teswirnamasynda onuň geçirilen senesi, wagty we ýeri; gün tertibi; mejlisde başlyklyk ediji we çykyş edenler; ses bermäge girizilen teklipler; ses berlişiniň netijeleri we kabul edilen çözgütler görkezilýär. 

 V BAP. TÜRKMENISTANYŇ HALK MASLAHATYNYŇ IŞINI ÜPJÜN ETMEK 

 18-nji madda. Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Diwany 

1. Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň, onuň wezipeli adamlarynyň we agzalarynyň işini guramaçylyk, dolandyryş, tehniki we beýleki taýdan üpjün etmek Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Diwany tarapyndan amala aşyrylýar. 

 2. Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Diwanyna Iş dolandyryjy ýolbaşçylyk edýär. 

 19-njy madda. Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Diwanynyň wezipeleri 

 1. Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Diwanynyň esasy wezipeleri şular bolup durýar: 

 1) Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň mejlislerine, onuň beýleki çärelerine guramaçylyk we maddy-tehniki taýdan hyzmat etmek; 

2) Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň garamagyna meseleleri taýýarlamak we resminamalaryň taslamalaryny deslapdan ara alyp maslahatlaşmagy guramak; 

 3) Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň kararlarynyň ýerine ýetirilişine gözegçiligi amala aşyrmak; 

4) Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň mejlislerinde meseleler ara alnyp maslahatlaşylanda gelip gowuşýan teklipleri we bellikleri hasaba almak we umumylaşdyrmak; 

5) Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň garamagyna döwlet edaralary we jemgyýetçilik birleşikleri tarapyndan hödürlenilýän meseleler boýunça teklipleri taýýarlamak; 

 6) welaýatlaryň, etraplaryň we şäherleriň halk maslahatlarynyň işine guramaçylyk-usulyýet taýdan ýolbaşçylyk etmek; 

 7) raýatlaryň tekliplerine we beýleki ýüztutmalaryna garamak, olary umumylaşdyrmak; 

 8) Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň resminamalaryny çap etmegi guramak; 

9) Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň işini köpçülikleýin habar beriş serişdelerinde beýan etmek bilen bagly zerur maglumatlary taýýarlamak; 

 10) Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Diwanynyň alyp barmagyna degişli edilen beýleki meseleleri çözmek. 

2. Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň işine degişli meseleler boýunça borçlary ýerine ýetirmek üçin onuň Diwanynyň döwlet edaralaryndan, jemgyýetçilik birleşiklerinden we wezipeli adamlardan zerur maglumatlary we resminamalary almaga hukugy bardyr. 

 20-nji madda. Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň işini maliýeleşdirmek 

1. Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň işini maddy-tehniki taýdan üpjün etmek boýunça çykdajylar Türkmenistanyň Döwlet býujetiniň serişdeleriniň hasabyna maliýeleşdirilýär. 

2. Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Diwanynyň işgärleriniň iş hakynyň möçberleri Türkmenistanyň kanunçylygyna laýyklykda bellenýär. 

 VI BAP. JEMLEÝJI DÜZGÜNLER 

 21-nji madda. Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň döwlet häkimiýetiniň ýerli wekilçilikli we beýleki edaralary bilen özara gatnaşygy 

Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň döwlet häkimiýetiniň ýerli wekilçilikli we beýleki edaralary bilen özara gatnaşygy Türkmenistanyň kanunlaryna laýyklykda amala aşyrylýar. 

 22-nji madda. Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň jemgyýetçilik birleşikleri bilen özara gatnaşyklary 

Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň syýasy partiýalar, kärdeşler arkalaşyklary we beýleki jemgyýetçilik birleşikleri bilen özara gatnaşyklary Türkmenistanyň kanunçylygy bilen kesgitlenýär. 

 23-nji madda. Şu Konstitusion kanunyň herekete girmegi 

 Şu Konstitusion kanun gol çekilen pursadyndan herekete girizilýär. 

 Türkmenistanyň Prezidenti
Serdar BERDIMUHAMEDOW. 

 Aşgabat şäheri, 2023-nji ýylyň 21-nji ýanwary.

Türkmen halkynyň Milli Lideri hakynda 

 Garaşsyz, hemişelik Bitarap Türkmenistanyň dünýäde öz ösüş ýoly bilen häzirki zaman we kuwwatly döwlet hökmünde okgunly öňe gitmeginde we döwletliligiň milli nusgasyny döretmekde ägirt uly hyzmatlary bitiren, adyl, adalatly, öňdengörüji, parasatly, ynsanperwer garaýyşlary bilen halk içinde ägirt uly abraýdan peýdalanýan, halkyň çäksiz sylagyna, hormatyna eýe bolan görnükli şahsyýetleriň jemgyýetdäki ornuna uly ähmiýet bermek bilen, türkmen halkynyň asyrlaryň jümmüşinden gelýän özboluşly däp-dessurlaryna, ata-babalarymyzyň döwleti dolandyrmakda toplan baý tejribesine daýanýan hem-de häzirki zaman jemgyýetinde durmuş hakykatyna we halkymyzyň erk-islegine laýyk gelýän şu Konstitusion kanun türkmen halkynyň Milli Liderini ykrar edýär, syýasy we hukuk ýagdaýyny kesgitleýär. 

 1-nji madda. Döwlet we jemgyýetçilik işinde, Türkmenistanyň Prezidenti wezipesinde uzak ýyllaryň dowamynda işlemek bilen, Garaşsyz, hemişelik Bitarap Türkmenistany hemmetaraplaýyn ösdürmekde, halkara abraýyny ýokarlandyrmakda, «Döwlet adam üçindir!» diýen ynsanperwer syýasaty üstünlikli durmuşa geçirmekde, jemgyýetimiziň bitewüligini, halkyň agzybirligini we jebisligini berkitmekde bitiren aýratyn hyzmatlary üçin halkymyzyň çäksiz sylagynyň, belent sarpasynyň, uly hormatynyň we söýgüsiniň beýany hökmünde görnükli hem abraýly döwlet, syýasy we jemgyýetçilik işgäri hökmünde milli hem-de halkara derejede ykrar edilen döwrümiziň Beýik şahsyýeti, Türkmenistanyň Gahrymany, Türkmenistanyň Hormatly il ýaşulusy, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy hormatly Gurbanguly Berdimuhamedowy türkmen halkynyň Milli Lideri diýip kanun esasynda ykrar etmeli. 

 2-nji madda. Türkmen halkynyň Milli Lideriniň şulara hemişelik hukugy bardyr: 

1) Türkmenistanyň döwlet gurluşynyň, ýurduň içeri we daşary syýasatynyň hem-de howpsuzlygynyň, ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň maksatnamalarynyň möhüm meseleleri boýunça Türkmenistanyň halkyna ýüzlenmäge, döwlet edaralaryna, şeýle hem wezipeli adamlara degişliligi boýunça seredilmegi hökmany bolan başlangyçlar bilen çykyş etmäge; 

2) Türkmenistanyň Mejlisiniň maslahatlarynda döwlet we jemgyýetçilik durmuşyna degişli möhüm meselelere garalanda, kanunçylyk namalary ara alnyp maslahatlaşylanda çykyş etmäge; 

3) Türkmenistanyň Ministrler Kabineti tarapyndan ýurdumyzy syýasy, durmuş-ykdysady, medeni-ynsanperwer taýdan ösdürmegiň ugurlaryna degişli maksatnamalar işlenip taýýarlanylanda, durmuşa geçirilende, möhüm ähmiýetli meseleler ara alnyp maslahatlaşylanda gatnaşmaga, teklipleri bermäge, öz garaýyşlaryny beýan etmäge; 

4) Syýasy partiýalaryň, jemgyýetçilik birleşikleriniň maslahatlarynda we gurultaýlarynda Türkmenistanyň Prezidentiniň döwlet berkararlygyny üpjün etmek, adalatly, parasatly, öňdengörüjilikli we ynsanperwer içeri we daşary syýasatyny, halkymyzyň agzybirligini, jebisligini has-da berkitmek, adamyň we raýatyň hukuklaryny, azatlyklaryny üpjün etmek, maşgala agzybirligini, ýaşlaryň milli däp-dessurlary hormatlamak, ýurdumyzyň Garaşsyzlyk hem Bitaraplyk syýasatyny, hoşniýetli goňşuçylyk, raýdaşlyk, ynsanperwerlik we adalatlylyk ýörelgelerini hem-de ynsan mertebesini belende galdyrmaklygy göz öňünde tutýan wagyz-nesihatlary bilen, şeýle hem syýasy-jemgyýetçilik çagyryşlary bilen çykyş etmäge. 

 3-nji madda. Türkmen halkynyň Milli Lideri we onuň maşgala agzalary eldegrilmesizlik hukugyna eýedirler. 

 Eldegrilmesizlik hukugy onuň eýeçiligine we maşgala agzalarynyň eýeçiliginde duran emläklere hem degişli bolup durýar. 

 4-nji madda. Türkmen halkynyň Milli Lideriniň işini üpjün etmek döwletiň ygtyýarly edaralarynyň üsti bilen amala aşyrylýar. Türkmen halkynyň Milli Liderine gulluk, ýaşaýyş, durmuş, ulag, aragatnaşyk, lukmançylyk, şypahana we beýleki hyzmatlaryň edilmegi, şeýle hem maddy taýdan üpjünçiligi ygtyýarly döwlet edaralary tarapyndan amala aşyrylýar. 

 5-nji madda. Türkmen halkynyň Milli Lideri Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň hemişelik agzasy bolup durýar. 

 6-njy madda. Türkmen halkynyň Milli Liderine onuň hemişelik ýa-da wagtlaýyn bolýan ýerinde, şeýle hem onuň maşgala agzalaryna döwlet goragy üpjün edilýär. 

Türkmen halkynyň Milli Lideriniň we onuň maşgala agzalarynyň döwlet goragy döwletiň howpsuzlyk gulluklary tarapyndan amala aşyrylýar. 

 7-nji madda. Türkmen halkynyň Milli Lideriniň öz işini päsgelçiliksiz we netijeli amala aşyrmagy üçin ähli şertleriň döredilmegi, onuň hukuklarynyň we azatlyklarynyň, janynyň, at-abraýynyň hem-de mertebesiniň goralmagy döwlet tarapyndan amala aşyrylýar. 

Türkmen halkynyň Milli Lideriniň kanuny işine päsgelçilik berilmegi, onuň kemsidilmegi, abraýyna we mertebesine garşy hereket edilmegi Türkmenistanyň kanunçylygyna laýyklykda jogapkärçilige eltýär. 

 8-nji madda. Şu Konstitusion kanunda göz öňünde tutulan çykdajylary maliýeleşdirmek Türkmenistanyň Döwlet býujetiniň serişdeleriniň hasabyna amala aşyrylýar. 

 9-njy madda. Şu Konstitusion kanun gol çekilen pursadyndan herekete girizilýär. 

 Türkmenistanyň Prezidenti
Serdar BERDIMUHAMEDOW. 

 Aşgabat şäheri, 2023-nji ýylyň 21-nji ýanwary.

Balkan welaýaty: 

 9. Geljegi uly dag-magdan önümçiligi 

Türkmenistanyň saýlap alan ykdysady doktrinasynyň baş ugurlarynyň biri ýurdumyzda importyň ornuny tutýan önümçilikleri ýola goýmak we olaryň kuwwatlyklaryny yzygiderli artdyrmak bilen baglydyr. Prezident Maksatnamasynda ýerli çig mallardan magdan we magdan däl gurluşyk materiallarynyň köp (sement, asbest turbalary, polimer, keramika, gurluşyk aýnasy, alýumin, plastik penjireler, elektrik enjamlar, çyralar, mebel önümleri, boýag reňkleri, gips, suwag serişdeleri we beýlekiler) görnüşini sebitleriň çäginde döredilýän ýörite zolaklarda öndürmäge möhüm orun berilýär. Şeýlelikde, senagat önümçiliginiň gerimi ýyl-ýyldan giňäp, dürli önüm öndürmegiň guramaçylyk usullary we tärleri göwnejaý derejä ýetiriler. Ýakyn ýyllarda Balkan welaýatynyň çäginde şeýle taslamalaryň birnäçesiniň üstünlikli durmuşa geçirilmegi durmuş ulgamynda öňde durýan möhüm meseleleriň tutuş toplumyny netijeli çözmäge mümkinçilik döredýär. Welaýatyň Jebel şäherçesinde ýyllyk kuwwaty 100 müň tonna ýokary hilli sementi öndürmäge niýetlenen zawody, ýokary hilli keramiki plitalary, magdan däl gurluşyk, asfalt-beton önümlerini, suw syzdyrmaýan izogan materialyny öndürýän zawodlaryň gurluşygyny muňa mysal getirse bolar.  

Welaýatda döwlet eýeçiligini hususylaşdyrmagyň çäklerinde gurluşyk materiallaryny öndürýän hususy we garyşyk eýeçilik görnüşli kärhanalary döretmek maksat edinilýär. Günbatar welaýatyň Balkanabat we Gyzylarbat şäherlerinde syrça-reňk materiallaryny öndürýän kiçi hususy kärhanalaryň, Türkmenbaşy etrabynda çerepisa we gury gurluşyk materiallarynyň garyndylary, Bereket etrabynda asfalt zawodlarynyň, ýolgurluşyk, inert materiallary öndürýän baýlaşdyryjy kärhananyň, Jebelde ýylylyk geçirmeýän materialy, şeýle-de sanitariýa-faýans önümlerini öndürýän zawodlaryň, beýleki desgalaryň gurluşygyna badalga berler. Ozal hereket edýän birnäçe iri pudak kärhanalarynyň durky düýpli täzelener. Elbetde, ýurdumyzda gurluşyk materiallaryny öndürmekde peýdalanylýan dag-magdan jynslaryna baý tebigy ýataklaryň önümliligini artdyrmakdaky meseleler ýerli kärhanalara ýokary hilli döwrebap tehnologiýalaryň öz wagtynda önümçilige ornaşdyrylmagy bilen çözülýär. 

Bilermenleriň bellemegine görä, Türkmenistanyň çäklerinde gurluşyk senagatynda çig mal hökmünde ýaramly gaty magdanlaryň 200-den gowragy duşýar. Aýratyn hem welaýatyň daglyk we çöllük sebitlerinde olaryň ýataklary has köp hasaplanýar. Sebitde bentonit toýuny, kaolin dag-magdan jynsy ýaly gymmatly çig malyň uly göwrümli gorlary ýerleşýär. Olar irki döwürlerden bäri senagat önümçiliginde peýdalanylýar. Balkanabat şäherinden 40 kilometr çemesi uzaklykdaky Oglanly şäherçesinde ýerleşen bentonit toýun ýatagyndan önümçilik üçin ýylda 100 müň tonna çig mal almaga mümkinçilik bar. Geljekde bu önümhanany ykdysady taýdan has-da ilerletmek göz öňünde tutulýar. Şunda ýatagyň döwrebap önümçilik ösüşini gazanmak, iň täze tehnologiýalary ornaşdyrmak, dolandyryş-guramaçylyk, pudagiçi utgaşdyrmak meselelerine gaýtadan seretmek, önümiň eksportyny ep-esli artdyrmak ýaly wezipeler ilkinjileriň hatarynda öňe çykýar. Dag-magdan, gurluşyk materiallary senagaty pudaklarynyň depginli ösmegi ilatyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini yzygiderli gowulandyrmaga ýardam edýär.  

Soňky ylmy gözlegleriň netijesinde welaýatda stronsiý magdanlarynyň, magmatik dag jynslarynyň, kerpiçlik palçygyň, granit we örtgülik serişdeleriň, keramzit, silikat, bazalt, çagyl, diwar, bezeg daşlaryň, kaolin, kwars ýaly çägeleriň dürli görnüşiniň, beýleki gymmatly gurluşyk materiallarynyň baý ýataklary ýüze çykaryldy. Ilatyň gündelik durmuşda sarp edýän senagat önümleri bolan elektronika, durmuş tehnikalary, energiýany tygşytlaýjy çyralar, elektrik, santehniki enjamlar, owadan mebeller, gapydyr aýnalar, diwar oboýlary, hojalyk tehnikalary, beýleki gurluşyk harytlary täze döredilen erkin senagat zolaklarynyň çäklerinde ýola goýlan iri önümçiliklerde köpçülikleýin öndürilýär. Munuň özi ýerli bazarlarda sarp ediş islegini doly kanagatlandyrmaga hem-de üýtgewsiz baha elýeterliligini üpjün etmäge pugta şert döredýär. Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň giňişleýin mejlislerinde welaýatlaryň çäginde geologiýa-gözleg derňewleriniň netijeliligini artdyrmak, iri dag-magdan gorlaryny gözläp tapmak we olary öňdebaryjy usullar arkaly özleşdirmek işlerine baý tejribe toplan daşary ýurt kompaniýalaryny çekmegiň zerurlygyny yzygiderli nygtaýar. Türkmenistanyň gyradeň sebit ösüşini üpjün etmek syýasaty welaýatda gaýtadan işleýän senagat ugurly aýna, farfor-faýans, hrustal, sement, portlandsement, sozulan armatur, kaolin, gips, boýag-emulsiýa önümlerini öndürýän täze kärhanalaryň esaslandyrylmagy bilen bagly möhüm wezipeleri ileri tutýar. «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynda» günbatar welaýatyň hojalygynyň durmuş ugurlarynda we önümçilik pudaklarynda ýokary hilli çig mal binýady bolan magmatik dag jynslarynyň baý gorlaryny giňden özleşdirmek bellenildi. Welaýatyň beýik-pesli relýefli günorta-günbatara, ortaklaşan demirgazyga uzaýan degrelerinde o diýen çuň bolmadyk daşly jarlara, dürli reňkli dag gerişlerine, dag-magdan känlerine, gaty örtgülik, timarlaýyş, but daş ojaklara, ýapgyt eňňitli çeşme-çaýly düzlüklerde uçly gara çagyl çykyndylara, gaty magdan çökündili jülgelere has köp gabat gelinýär.  

Welaýatyň etraplarynda gurluşyk önümçiligi senagatynda sementi, kompozit armaturasyny, başga-da kän önümleri öndürmek üçin çagylyň, hek daşynyň, mergelleriň, toýun palçygynyň, gipsiň, argillitiň, çäge-çagyl çökündileriniň baý çig mal ýataklarynyň üsti açyldy we önümçilik möçberi kesgitlenildi. Olardan ykdysady taýdan has ähmiýetlileri Uly Balkan, Balkan, Krasnowodsk, Şagadam, Ufra, Gyzylgaýa, Oglanly ýataklarydyr. Aýratyn-da, relýefi çylşyrymly Türkmenbaşy şäheriniň günbatarynda gabbrodioritlere, diorit we bazalt porfiritlere, Gyzylgaýada kaolin jynsyna baý, geljegi uly ýataklaryň bardygyny dag-magdan inžener-hünärmenleri belleýär. Türkmenistanyň Hökümeti tarapyndan bu ýerleriň ýerasty ätiýaçlyk önümhanalary tizden-tiz düýpli öwrenilmäge degişli edildi. Balkan sebitinde magmatik topara degişli bazaltyň iki hili, ýagny üznüksiz hem-de ştapel-emeli sintetik görnüşleri ýüze çykaryldy. Ýurdumyzda hususy taraplaryň gatnaşmagynda üznüksiz bazalt süýümi dokalan we dokalmaýan gurluşyk materiallary önümçiliginde giňden peýdalanylýar. Olardan metal armaturalaryň ornuny tutýan sement betonlary dispers usulda armirlemek üçin ulanylýan kompozit armaturalary öndürmek işleri-de giňden ýola goýulýar.  

Häzirki wagtda Türkmenistanyň Senagat we gurluşyk önümçiligi ministrligi tarapyndan 2023 — 2025-nji ýyllarda Balkan welaýatynyň Türkmenbaşy etrabynda Bazalt daşyndan üznüksiz süýümi, şeýle hem ses we ýylylyk saklaýjy materiallary öndürýän kärhanany gurmak meseleleriniň üstünde işlenilýär. Bu kärhanada ýylda 10 müň tonna üznüksiz süýümden 9 müň tonna ses we ýylylyk saklaýjy materiallar öndüriler. Şeýle-de kärhana ýakyn ýerleşen ojakda 2028-nji ýyla çenli ýyllyk kuwwaty 2 müň tonna deň bolan mineral pamykdan ses we ýylylyk saklaýjy materiallary hem-de kompozit armaturasyny öndürýän önümçiligiň taslamasyny düzmek hem-de ony ulanmaga doly taýýar edip gurmak baradaky halkara derejeli meselelere möhüm ähmiýet berýär. Häzirki wagtda hünärmenler tarapyndan täze bazalt we kaolin önümçilik gorlaryna baý ýataklaryň ätiýaçlyk göwrümi doly hasaplanylýar. Olaryň binýadynda gymmat bahaly senagat önümlerini öndürmek üçin daşary ýurtly işewürler bilen bilelikde dag magdan baýlaşdyryjy kombinatlary gurmak boýunça ikitaraplaýyn gepleşikler geçirilýär. Orta möhletli geljekde Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň işjeň agzalarynyň maýa goýum taslamasyna laýyklykda, Türkmenbaşy etrabynda ozal hereket edýän Kenar bazalt käni önümhanasynda ýyllyk kuwwaty 300 tonna bazalt süýüminden ýylda 29000 m3 gurluşyk materiallaryny öndürýän desgany gurup ulanyşa bermek bellenildi. Balkan welaýaty farfor we faýans, aýna, hrustal we keramika önümçiliginde peýdalanýan kaolin dag jynsynyň uly ýataklary bilenem adygandyr. Iri möçberli şeýle çig mal ýataklary gap-gaç önümçiligine degişli bolan, içerki bazara niýetlenen we eksport ugurly kärhanalaryň ýola goýulmagyna oňyn şert döredýär.  

Ýurdumyzda doly öwrenilmedik känler örän kän bolup, olaryň aglabasy Balkan sebitinde ýerleşýär. Hut şonuň üçin milli ykdysadyýetde sebitiň gaty magdan senagatynyň geljegine ýokary baha berilýär. Şu wagt hünärmenler dünýäniň ösen döwletlerinde dag-magdan senagatynyň ykdysady taýdan pese gaçmagynyň esasy sebäbini ösýän döwletlerde çig mal ýataklarynyň juda köp özleşdirilýändigi bilen baglanyşdyrýarlar. Ýewropa Bileleşigi döwletlerinde ähli senagat önümçiliginde dag-magdan senagatynyň paýy bary-ýogy 2 göterime deňdir. Gündogar, Merkezi Aziýa sebitlerinde, beýleki ösüp gelýän dünýä döwletlerinde bu görkeziji 14 göterime ýetip, yzygiderli artýar. Umuman, bilermenler ösüp barýan döwletleriň ykdysadyýetiniň esasy girdejisini senagatyň dag-magdan önümçiliginiň berýändigini, aýratyn-da, olaryň ösen döwletleriň işläp bejeriji senagat kärhanalaryny binýatlyk çig mal bilen üpjün edýändigini belleýärler. Dünýä döwletleriniň aglaba böleginiň çäkleriniň geologik gurluşy heniz doly öwrenilmedik. Şol sebäpli geljekde dünýäniň dürli künjeklerinde senagat ähmiýetli tebigy gorlaryň täze ätiýaçlyklarynyň üstüniň açylmagyna garaşmak bolar. Garaşsyzlygymyzy almagymyz bilen ýurdumyzda adamyň tebigy gurşawa ýetirýän täsirini kadalaşdyrmak üçin zerur ähli mümkinçiliklerden ýokary derejede peýdalanmak ýola goýuldy. Häzirki wagtda türkmen alymlary tarapyndan sebitiň seýsmogen zolaklarynyň dinamikasyny we gurluşyny öwrenmek meselesiniň üstünde işlemek bellenildi. Onuň çäklerinde sebitiň dürli etraplarynda grawimetrik, elektrometrik, magnimetrik, seýsmik, seýsmologik, gidrogeohimik, başga-da köp sanly ylmy barlaglar geçiriler. Senagat we tehniki ugurly desgalaryny taslamalaşdyrmagyň anyk çäkleri kesgitlener.  

Depginli ösüşi gazanmak üçin kabul edilýän durmuş-ykdysady konsepsiýalarda ähli senagat pudaklarynyň tebigy gurşaw üçin zyýansyz we howpsuz täze tehniki enjamlar bilen durkunyň doly täzelenmegine, gurulýan kärhanalaryň ekologik talaplaryň kadalaryna laýyk getirilmegine ýokary üns berilýär. Hut şol nukdaýnazardan hem sebitde gurulýan senagat ugurly kärhanalary tebigata zyýan ýetirmezden, uly şäherlerden, ilatly nokatlardan uzakda ýerleşdirmek, ir taşlanan zolaklary düzedip, täzeden halk hojalyk dolanyşygyna çekmek işlerine aýratyn ähmiýet berilýär. Bilşimiz ýaly, indi ýurdumyzyň welaýatlarynda, şäherlerinde, etrapdyr obalarynda ýaşaýyş jaýlaryny uly ulag-gatnaw ýollaryndan, iri senagat kärhanalaryndan, zawod-fabriklerden daşda ýerleşdirmek, ýol ugurlarynda gök guşak zolaklaryny döretmek asylly däbe öwrüldi. Bu ilhalar işler Türkmenistany dünýä jemgyýetçiliginde aýratyn hormata eýe edip, ykdysady taýdan çalt depgin bilen ösmäge amatly şert döredýär. 

Hangeldi GURBANGELDIÝEW,

Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrliginiň ýanyndaky Ykdysadyýeti töwekgelçiliklerden goramak agentliginiň Ykdysady töwekgelçilikleri seljeriş müdirliginiň başlygy.

2022-nji ýylyň 13-nji dekabrynda Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrliginiň binasynda Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministri Muhammetgeldi Serdarow bilen Belgiýanyň «Diplomatic world» žurnalynyň prezidenti we esaslandyryjysy Barbara Ditrihiň hem-de bu žurnalyň taslama ýolbaşçysy Alberto Turkstranyň arasynda ikitaraplaýyn duşuşyk geçirildi. Duşuşyga Türkmen tarapyndan  Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministri Muhammetgeldi Serdarowyň ýolbaşçylygynda ministrligiň wekilleri hem-de Türkmenistanyň Belgiýa Patyşalygyndaky Adatdan daşary we Doly ygtyýarly Ilçisi  S.Pälwanow gatnaşdylar.

Duşuşygyň esasy maksady tanyşmak we ikitaraplaýyn hyzmatdaşlyk mümkinçiligini ara alyp maslahatlaşmakdan ybarat boldy.

Duşuşygyň başynda minstr Muhammmetgeldi Serdarow ýurdumyzyň ykdysady ýagdaýy, söwda dolanyşygynyň ösüşi barada gürrüň berdi. 

Belgiýanyň «Diplomatic world» žurnalynyň prezidenti we esaslandyryjysy Barbara Ditrih, öz gözeginde, ýurdumyz bilen Belgiýany arabaglanyşdyrmaga örän şatdygyny aýtdy. Žurnalyň esasy ugrunyň diplomatiýa we ykdysady medeniýet bolup durýandygyny, Ýewropa bilen Merkezi Aziýany baglaşdyrmak esasy maksat edinilýändigini aýtdy. Ýurdumyzda 2022-nji ýylyň 11-nji dekabrynda geçirilen «Dialog – parahatçylygyň kepili» atly halkara maslahatyna we baýramçylyk konserdine gatnaşyp, dürli ýurtlaryň wekilleriniň çykyşlaryna syn edip, Belgiýa halkyna bu wakalary ýetirmäge örän şatdygyny belläp geçdi. Mundan başga-da, «Diplomatic world» žurnalynyň 21 ýyl bäri çap edilýändigini aýdyp, bu žurnalda ýurtlaryň pozitiw ösüşleriniň görkezilýändigini, bu žurnalyň Ýewropanyň uly döwlet işgärlerine, ýolbaşçylara paýlanylýandygyny hem-de žurnalyň bitarap bolup durýandygyny aýtdy. Žurnalyň Merkezi Aziýa döwletleriň gözelliklerini, ykdysady ösüşlerini görkezmek, şol sanda Türkmenistany hem tanatmak wajyp hasaplanylaýndygyny belledi. 

Şeýle hem, myhmanlar tarapyndan, ýurdumyzyň býujetiniň esasy ugurlary, daşary ýurtlara ýurdumyz barada tanatmak üçin maglumatlary, ýurdumyzyň hususy pudagyny ösdürmek üçin edilýän işleri barada garaýyşlary barada gyzyklanma bildirildi.      

Ministr Muhammetgeldi Serdarow, ýurdumyzyň 2023-nji ýyl üçin döwlet býjetiniň 2022-nji ýylyň 5-nji dekabrynda kabul edilendigi, onda esasan durmuş-ykdysady ösüş ugry bilen bagly saglyk, bilim, medeniýet ugurlaryna serişdeleri göýbermeklik göz öňünde tutulandygy, daşary ýurtlara ýurdumyzyň esasy oba hojalyk, ulag, söwda, taryh, senagat ugurlaryň ösüşleri we mümkinçiliklerini tanatmakda gyzyklanmanyň bardygy, bu maglumatlary diplomatik ýollar arkaly paýlaşmaga taýýardygy, hususy pudagy ösdürmek ugrunda hususy telekeçilere ýardamlaryň we ýeňillikleriň berilýändigi, esasan eksport edilýän harytlaryň önümçiligini ösdürmek we importynyň ornuny tutmak boýunça işleriň geçirilýändigi, tebigy gazy daşary ýurtlara ibermek barada maglumatlary, şeýle hem tebigy gazy gaýtadan işlemek boýunça alnyp barylýan işler barada gürrüň berdi.

Ilçi S.Pälwanow, bu žurnalda Merkezi Aziýanyň döwletleriniň maglumatlarynyň çap edilendigini göz öňünde tutup, Türkmenistan barada makalanyň çap edilmegini teklip etmek meýilleşdirilýändigini aýtdy.  

Belgiýanyň «Diplomatic world» žurnalynyň prezidenti we esaslandyryjysy Barbara Ditrih, öz gezeginde, ýurdumyzyň Ýewropa döwletleri bilen hyzmatdaşlygynda ähli ýardamlary bermäge hem-de ýurdumyz barada maglumatlary žurnalynda çap etmäge taýýardygyny aýtdy. Bu çap ediljek maglumatlar taýýarlananda, hökmany suratda ýurduň wekilleri bilen hem ylalaşylýandygyny, şeýle hem ýurdy Ýewropada tanatmak üçin gowy mümkinçiligiň boljakdygyny belledi. 

Duşuşyk hoşniýetli ýagdaýda geçdi. 

Türkmenistanyň 2023-nji ýyl üçin Döwlet býujeti hakynda 

 1-nji madda 

Türkmenistanyň 2023-nji ýyl üçin Döwlet býujetini girdejiler we çykdajylar boýunça 95 117,7 mln manat möçberde, şol sanda býujetiň birinji derejesini girdejiler we çykdajylar boýunça 29 147,0 mln manat möçberde tassyklamaly. 

 2-nji madda 

Türkmenistanyň 2023-nji ýyl üçin Merkezleşdirilen býujetini girdejiler we çykdajylar boýunça 85 378,7 mln manat möçberde, şol sanda býujetiň birinji derejesini girdejiler we çykdajylar boýunça 19 408,0 mln manat möçberde tassyklamaly. 

 3-nji madda 

Umumydöwlet salgytlaryndan Aşgabat şäheriniň we welaýatlaryň býujetlerine geçirmeleriň 2023-nji ýyl üçin kadalyk ölçeglerini şu aşakdaky möçberlerde bellemeli: 

                                           goşulan          peýdadan       ýerasty
baha üçin alynýan baýlyklardan
salgytdan salgytdan peýdalanmak üçin
                                                                                             salgytdan

 Aşgabat şäheri             2,0%                1,8%                2,0%
Ahal welaýaty 97,0% 96,0% 97,0%
Balkan welaýaty 8,4% 8,4% 8,0%
Daşoguz welaýaty 100,0% 100,0% 100,0%
Lebap welaýaty 100,0% 100,0% 100,0%
Mary welaýaty              100,0%            100,0%           100,0%

 4-nji madda 

2023-nji ýylda Türkmenistanyň Merkezleşdirilen býujetinden welaýatlaryň býujetleriniň deňeçerligini üpjün etmek üçin, olara 2 654,0 mln manat möçberde serişdeleri bölüp bermeli, şol sanda: 

 Daşoguz welaýaty     1 605,6    mln manat
Lebap welaýaty 1 026,6 mln manat
Mary welaýaty            21,8    mln manat

 5-nji madda 

Ýerli býujetleri 12 393,0 mln manat möçberde, şol sanda Aşgabat şäheriniň we welaýatlaryň býujetlerini aşakdaky möçberlerde tassyklamaly: 

 Aşgabat şäheri             2 205,6      mln manat
Ahal welaýaty 1 548,8 mln manat
Balkan welaýaty 1 404,6 mln manat
Daşoguz welaýaty 2 265,8 mln manat
Lebap welaýaty 2 547,3 mln manat
Mary welaýaty             2 420,9      mln manat

 6-njy madda 

Zähmet haky, pensiýalar, döwlet kömek pullary we talyp haklary Türkmenistanyň Döwlet býujetiniň çykdajylarynyň goralan maddalarydyr diýip bellemeli. 

 7-nji madda 

Býujet ýetmezçiliginiň emele gelen ýagdaýynda döwlet nesýe almalaryndan gelen serişdeler we (ýa-da) Türkmenistanyň kanunçylygyna laýyklykda býujet serişdelerinden emele gelen galyndylary maliýeleşdiriş çeşmeleri bolup durýar diýip bellemeli. 

2023-nji ýylda Türkmenistanyň Döwlet býujetine beýleki çeşmelerden gelip gowuşýan goşmaça girdejiler, şeýle hem girdejileriň çykdajylardan artyk gelen pul möçberleri, birinji nobatda döwlet nesýe almalary we bank karzlary boýunça bergini üzmek üçin gönükdirilýär diýip bellemeli. 

 8-nji madda 

Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrligine Türkmenistanyň kanunlaryndan, Türkmenistanyň Prezidentiniň permanlaryndan, kararlaryndan we buýruklaryndan gelip çykýan zerur bolan takyklamalary Türkmenistanyň 2023-nji ýyl üçin Döwlet býujetiniň görkezijilerine girizmegi, şeýle hem Merkezleşdirilen we ýerli býujetleriň ýerine ýetirilmeginiň barşynda ähli çykdajy maddalary boýunça tygşytlanan serişdeleri zerur bolan ýagdaýlarda beýleki çykdajy maddalara gönükdirmegi tabşyrmaly. 

 Türkmenistanyň Prezidenti
Serdar BERDIMUHAMEDOW. 

 Aşgabat şäheri, 2022-nji ýylyň 5-nji dekabry.

«Salgytlar hakynda» Türkmenistanyň bitewi Kanunyna üýtgetme girizmek hakynda 

I. 2004-nji ýylyň 25-nji oktýabrynda Türkmenistanyň Halk Maslahaty tarapyndan kabul edilen «Salgytlar hakynda» Türkmenistanyň bitewi Kanunynyň (2005-nji ýylyň 25-nji oktýabryndaky Türkmenistanyň Kanunynyň görnüşinde) (Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň resmi namalarynyň ýygyndysy, 2005 ý., HM-80; Türkmenistanyň Mejlisiniň Maglumatlary, 2005 ý., № 4, 37-nji madda; 2006 ý., № 3, 12-nji madda; 2007 ý., № 1, 20-nji we 24-nji maddalar, № 2, 48-nji madda, № 4, 68-nji we 74-nji maddalar; Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň resmi namalarynyň ýygyndysy, 2008 ý., HM-96; Türkmenistanyň Mejlisiniň Maglumatlary, 2008 ý., № 1, 7-nji madda, № 3, 41-nji madda; 2009 ý., № 2, 41-nji madda, № 3, 45-nji madda; 2010 ý., № 1, 19-njy madda, № 2, 34-nji madda, № 3, 64-nji madda; 2011 ý., № 1, 5-nji we 24-nji maddalar, № 2, 45-nji madda, № 3, 59-njy madda; 2012 ý., № 1, 48-nji madda, № 3, 68-nji madda; 2013 ý., № 1, 7-nji madda, № 2, 26-njy madda; 2014 ý., № 1, 24-nji we 49-njy maddalar, № 3, 112-nji madda, № 4, 149-njy madda; 2015 ý., № 2, 48-nji we 71-nji maddalar, № 3, 111-nji madda, № 4, 146-njy madda; 2016 ý., № 1, 52-nji madda, № 3, 118-nji madda, № 4, 144-nji we 165-nji maddalar; 2017 ý., № 2, 77-nji madda, № 3, 111-nji madda, № 4, 135-nji we 147-nji maddalar; 2018 ý., № 2, 42-nji madda, № 4, 95-nji we 107-nji maddalar; 2019 ý., № 2, 34-nji madda, № 4, 94-nji madda; 2020 ý., № 3, 45-nji madda, № 4, 84-nji madda; Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Maglumatlary, 2021 ý., № 2-3, 49-njy we 51-nji maddalar, № 4, 136-njy we 152-nji maddalar; 2022 ý., № 2, 22-nji madda, № 3, 78-nji madda, №4, 115-nji madda) 172-nji maddasynyň birinji böleginiň ikinji we üçünji tesimlerini şu görnüşde beýan etmeli: 

«8 göterim — edara görnüşli taraplar-Türkmenistanyň dahyllylary (olaryň esaslandyryş maýasyndaky 50 göterimden geçýän paýy döwlete degişli bolan edara görnüşli taraplardan, karz edaralaryndan we döwlet eýeçiligindäki ätiýaçlandyryş guramalaryndan başga, şeýle hem aragatnaşyk hyzmatlaryny (hemra arkaly aragatnaşyk hyzmatlary muňa degişli däldir), standartlaşdyrmak, metrologiýa, sertifikatlaşdyrmak çygryndaky hyzmatlary hem-de işini «Uglewodorod serişdeleri hakynda» Türkmenistanyň Kanunyna laýyklykda amala aşyrýan taraplardan başga — bu işden alynýan peýda we oňa degişli ýerlemekden daşarky amallar böleginde) üçin; 

50 göterim — karz edaralary (döwlet eýeçiligine degişli bolmadyk karz edaralary muňa degişli däldir) we döwlet eýeçiligindäki ätiýaçlandyryş guramalary üçin, şeýle hem aragatnaşyk hyzmatlaryny (hemra arkaly aragatnaşyk hyzmatlary muňa degişli däldir), standartlaşdyrmak, metrologiýa, sertifikatlaşdyrmak çygryndaky hyzmatlary amala aşyrýan taraplar üçin — bu işden alynýan peýda we oňa degişli ýerlemekden daşarky amallar böleginde;». 

 II. Şu Kanun 2023-nji ýylyň 1-nji ýanwaryndan herekete girizilýär. 

 Türkmenistanyň Prezidenti
Serdar BERDIMUHAMEDOW. 

 Aşgabat şäheri, 2022-nji ýylyň 5-nji dekabry.

Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrligi hem-de Türkmenistanyň Kärdeşler arkalaşyklarynyň Milli merkezi tarapyndan 2022-nji ýylyň ýanwar aýynda yglan edilen hem-de şol ýylyň dowamynda ýurdumyzyň maliýe we ykdysadyýet toplumynda hem-de bank ulgamynda we olaryň düzüm birliklerinde şeýle hem ýurdumyzyň beýleki pudaklarynda, ýokary okuw mekdeplerinde maliýe, ykdysady ugurda zähmet çekýän işgärleriň arasynda geçirilen «Ýylyň ykdysatçysy» atly ykdysady ugurly ylmy häsiýetli makalalaryň bäsleşiginiň jemi jemlenildi. Bäsleşigiň düzümi tassyklanan eminler toparynyň degişli mejlisinde «Maliýe we ykdysadyýet» ylmy-amaly žurnalynyň 2022-nji ýylda neşir edilen sanlarynda çapdan çykan ylmy makalalara baha berildi hem-de bäsleşigiň ýeňijileri belli boldy. Türkmenistanyň Ykdysadyýet toplumynyň mejlisler zalynda hemişelik Bitaraplygymyzyň 27 ýyllygy mynasybetli yglan edilen «Ýylyň ykdysatçysy» atly ykdysady ugurly ylmy häsiýetli makalalaryň bäsleşiginiň ýeňijilerini yglan etmek hem-de sylaglamak mynasybetli dabaraly maslahat geçirildi. Dabarada Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň Ykdysady meseleler baradaky komitetiniň başlygynyň orunbasary Gurbangeldi Aşyrow, Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk maslahatynyň Ykdysadyýet, maliýe we durmuş syýasaty baradaky komitetiniň agzasy Muhammetnazar Geldiýew, şeýle hem ykdysady bäsleşigiň eminler toparynyň agzalary: Türkmenistanyň Zähmet we ilaty durmuş taýdan goramak ministrliginiň Zähmet gory we iş üpjünçilik müdirliginiň başlygynyň orunbasary, ykdysady ylymlaryň kandidaty Maýagözel Babaýewa, Türkmen döwlet ykdysadyýet we dolandyryş institutynyň Bank amallary kafedrasynyň müdiri, ykdysady ylymlarynyň kandidaty Baýramdurdy Taýharow we Türkmenistanyň Döwlet edaralarynyň işgärleriniň kärdeşler arkalaşygynyň Geňeşiniň başlygy Begenç Baýramow dagylar çykyş etdiler. Olar bäsleşigiň ýokary guramaçylyk derejede, aç-açanlyk häsiýetde hem köpçülikleýin esasda geçirilendigini biragyzdan bellediler, ýeňijileri gazanylan arzyly üstünlikleri bilen tüýs ýürekden gutladylar. Şeýlelikde, bäsleşigiň eminler toparynyň gelen gutarnykly netijesine hem-de olaryň beren bahalaryna seljerme berlip, eminler toparynyň ýygnagynyň kararyna laýyklykda: «Maliýe we ykdysadyýet» ylmy-amaly žurnalynyň üsti bilen geçirilen «Ýylyň ykdysatçysy» atly ykdysady ugurly ylmy häsiýetli makalalaryň bäsleşiginiň 2022-nji ýylyň jemleriniň ýeňijileri şu baýrakly orunlar boýunça bellenildi: 

Birinji orun: MEÝLIS DÖWLETOW - Türk­me­nis­ta­nyň Maliýe­ we yk­dy­sa­dy­ýet ministr­li­gi­niň­ Ygtyýarlylandyryş we ygtyýarlylandyrmak işine gözegçilik bölüminiň Maliýe bazarlary we ätiýaçlandyryş bölümçesiniň­ baş­ly­gy;

Ikinji orun: MERJEN AMANOWA – Türkmen döwlet ykdysadyýet we dolandyryşinstitutynyň magistranty;

Üçünji orun: GURBANJAHAN­ SUHANOWA – Türk­me­nis­ta­nyň­ Ma­li­ýe we ykdysady­ýet­ mi­nistr­li­gi­niň­ Em­läk­ gat­na­şyk­la­ry we­ te­le­ke­çi­li­gi­ gol­da­mak­ bö­lü­mi­niň­ Emläk ­gat­na­şyk­la­ry­ny­ we­ er­kin­ ykdysady­ zolagyny ­düz­gün­leş­dir­mek­ bö­lüm­çe­si­niň­ baş hü­när­me­ni;

Dabara gatnaşanlar Gahryman Arkadagymyza, Hormatly Prezidentimize döredijilikli, halal zähmet çekmäge döredip berýän giň mümkinçilikleri üçin alkyş aýtdylar.

Parahat Meretliýew

Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet 

ministrliginiň baş hünärmeni

«Salgytlar hakynda» Türkmenistanyň bitewi Kanunyna üýtgetmeler we goşmaça girizmek hakynda 

I. 2004-nji ýylyň 25-nji oktýabrynda Türkmenistanyň Halk Maslahaty tarapyndan kabul edilen «Salgytlar hakynda» Türkmenistanyň bitewi Kanunyna (2005-nji ýylyň 25-nji oktýabryndaky Türkmenistanyň Kanunynyň görnüşinde) (Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň resmi namalarynyň ýygyndysy, 2005 ý., HM-80; Türkmenistanyň Mejlisiniň Maglumatlary, 2005 ý., № 4, 37-nji madda; 2006 ý., № 3, 12-nji madda; 2007 ý., № 1, 20-nji we 24-nji maddalar, № 2, 48-nji madda, № 4, 68-nji we 74-nji maddalar; Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň resmi namalarynyň ýygyndysy, 2008 ý., HM-96; Türkmenistanyň Mejlisiniň Maglumatlary, 2008 ý., № 1, 7-nji madda, № 3, 41-nji madda; 2009 ý., № 2, 41-nji madda, № 3, 45-nji madda; 2010 ý., № 1, 19-njy madda, № 2, 34-nji madda, № 3, 64-nji madda; 2011 ý., № 1, 5-nji we 24-nji maddalar, № 2, 45-nji madda, № 3, 59-njy madda; 2012 ý., № 1, 48-nji madda, № 3, 68-nji madda; 2013 ý., № 1, 7-nji madda, № 2, 26-njy madda; 2014 ý., № 1, 24-nji we 49-njy maddalar, № 3, 112-nji madda, № 4, 149-njy madda; 2015 ý., № 2, 48-nji we 71-nji maddalar, № 3, 111-nji madda, № 4, 146-njy madda; 2016 ý., № 1, 52-nji madda, № 3, 118-nji madda, № 4, 144-nji we 165-nji maddalar; 2017 ý., № 2, 77-nji madda, № 3, 111-nji madda, № 4, 135-nji we 147-nji maddalar; 2018 ý., № 2, 42-nji madda, № 4, 95-nji we 107-nji maddalar; 2019 ý., № 2, 34-nji madda, № 4, 94-nji madda; 2020 ý., № 3, 45-nji madda, № 4, 84-nji madda; Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Maglumatlary, 2021 ý., № 2 — 3, 49-njy we 51-nji maddalar, № 4, 136-njy we 152-nji maddalar; 2022 ý., № 2, 22-nji madda, № 3, 78-nji madda) şu üýtgetmeleri we goşmaçany girizmeli: 

 1) 119-njy maddadaky tablisanyň «Goşmaça tölegleriň möçberleri» diýen sütüninde: 

 «Öndürilýän harytlar boýunça» diýen bölümde: 

 «Piwo» böleginde «26%-i» diýen sany «30%-i» diýen sana çalşyrmaly; 

«Tebigy üzüm çakyry, güýçli spirtli içgiler, likýorlar we düzüminde alkogol bolan gaýry alkogolly içgiler (üzüm löderesinden başga), şeýle hem düzüminde alkogol bolan çakyr serişdeleri» böleginde «34%-i», «53%-i» we «67%-i» diýen sanlary degişlilikde «39%-i», «61%-i» we «77%-i» diýen sanlara çalşyrmaly; 

 «Türkmenistanyň gümrük çägine getirilýän harytlar boýunça» diýen bölümde: 

 «Piwo» böleginde «80%-i» we «8» diýen sanlary degişlilikde «92%-i» we «9» diýen sanlara çalşyrmaly; 

«Düzüminde aşakdaky möçberde alkogol bolan üzüm çakyrlary we alkogolly içgiler» böleginde «146%-i», «34» we «53» diýen sanlary degişlilikde «168%-i», «39» we «61» diýen sanlara çalşyrmaly; 

«Spirtli içgiler taýýarlanylanda ulanylýan spirt (saglygy goraýyş maksady bilen getirilýänlerinden, şeýle hem döwlet kärhanalary, alyjylar birleşmeleriniň kärhanalary tarapyndan getirilýänlerinden beýlekileri)» böleginde «7» diýen sany «8» diýen sana çalşyrmaly; 

 «Temmäki önümleri» böleginde «93%-i» we «4» diýen sanlary degişlilikde «116%-i» we «5» diýen sanlara çalşyrmaly; 

«Senagat taýdan öndürilen beýleki temmäki we temmäkiniň senagat çalşyryjylary» böleginde «19,5» diýen sany «24,4» diýen sana çalşyrmaly;  

 2) 187-nji maddanyň bäşinji böleginiň sekizinji tesiminden soň şu mazmunly tesimi goşmaly: 

«Bilim edaralaryny tamamlan we işe kabul edilen ýaş hünärmenler üçin hasaplanan salgydyň möçberi, olaryň alýan ähli girdejileri boýunça işe başlan aýyndan başlap ilkinji 12 aýyň dowamynda — 50 göterim, ondan soňky 24 aýyň dowamynda 25 göterim azaldylýar.»; 

 3) 218-nji maddany şu görnüşde beýan etmeli: 

 «218-nji madda. Awtomobilleriň ýerlenilmegi üçin ýygymyň möçberi 

Awtomobilleriň ýerlenilmegi üçin ýygymyň möçberi Türkmenistanyň kanunçylygynda salgytlary we ýygymlary hasaplamak üçin bellenilen binýatlyk mukdaryň ululygynyň aşakdaky möçberlerinde bellenilýär: 

 ýeňil awtomobiller üçin: 

 hereketlendirijisiniň iş göwrümi 2000 kub santimetre çenli — 10 essesi; 

 hereketlendirijisiniň iş göwrümi 2000 kub santimetrden ýokary we 3500 kub santimetre çenli — 20 essesi; 

 hereketlendirijisiniň iş göwrümi 3500 kub santimetrden ýokary — 40 essesi; 

 öndürilen ýyly we hereketlendirijisiniň iş göwrümi hasaba alynmanda 10 ýyl dolanlar — 10 essesi; 

 awtobuslar üçin: 

 10-15 orunlyk — 10 essesi; 

 16-25 orunlyk — 20 essesi; 

 25 orunlykdan ýokary — 30 essesi; 

 ýük awtomobilleri üçin: 

 ýük göterijiligi 5 tonna çenli — 10 essesi; 

 ýük göterijiligi 5 tonnadan ýokary we 10 tonna çenli — 20 essesi; 

 ýük göterijiligi 10 tonnadan ýokary — 40 essesi.»; 

 4) 223-nji maddany şu görnüşde beýan etmeli: 

 «223-nji madda. Awtoulag serişdeleriniň eýelerinden alynýan ýygymyň möçberleri 

Awtoulag serişdeleriniň eýelerinden alynýan ýygymyň möçberi Türkmenistanyň kanunçylygynda salgytlary we ýygymlary hasaplamak üçin bellenilen binýatlyk mukdaryň ululygynyň aşakdaky möçberlerinde bellenilýär: 

 motoulaglar üçin — 2 essesi; 

 ýeňil awtomobiller üçin: 

 hereketlendirijisiniň iş göwrümi 2000 kub santimetre çenli — 4 essesi; 

 hereketlendirijisiniň iş göwrümi 2000 kub santimetrden ýokary we 3500 kub santimetre çenli — 6 essesi; 

 hereketlendirijisiniň iş göwrümi 3500 kub santimetrden ýokary — 10 essesi; 

 öndürilen ýyly we hereketlendirijisiniň iş göwrümi hasaba alynmanda 10 ýyl dolanlar — 4 essesi; 

 awtobuslar üçin: 

 10-15 orunlyk — 4 essesi; 

 16-25 orunlyk — 6 essesi; 

 25 orunlykdan ýokary — 10 essesi; 

 ýük awtomobilleri üçin: 

 ýük göterijiligi 5 tonna çenli — 10 essesi; 

 ýük göterijiligi 5 tonnadan ýokary we 10 tonna çenli — 20 essesi; 

 ýük göterijiligi 10 tonnadan ýokary — 30 essesi.». 

 II. Şu Kanun 2023-nji ýylyň 1-nji ýanwaryndan herekete girizilýär. 

 Türkmenistanyň Prezidenti
Serdar BERDIMUHAMEDOW.  

 Aşgabat şäheri, 2022-nji ýylyň 20-nji noýabry.

Ahal welaýatynyň dolandyryş-çäk bölünişiginiň üýtgemegi bilen baglylykda, Türkmenistanyň Prezidenti Karara gol çekdi. Resminama laýyklykda, Ahal welaýatynyň Tejen şäher häkimligi ýatyryldy. 

Maliýe we ykdysadyýet ministrligine Türkmenistanyň 2022-nji ýyl üçin Döwlet býujetine Karardan gelip çykýan üýtgetmeleri girizmek tabşyryldy.  

Ahal welaýatynyň häkimligi Adalat ministrligi bilen bilelikde Karardan gelip çykýan üýtgetmeleri we goşmaçalary Türkmenistanyň kanunçylygyna girizmek baradaky teklipleri bir aý möhletde taýýarlamaga we Ministrler Kabinetine bermäge borçly edildi. 

 *** 

Balkan welaýatynyň dolandyryş-çäk bölünişiginiň üýtgemegi bilen baglylykda, Türkmenistanyň Prezidenti Karara gol çekdi. Resminama laýyklykda, Balkan welaýatynyň Serdar etrap häkimliginiň ady üýtgedilip, ol Balkan welaýatynyň Gyzylarbat etrap häkimligi diýlip atlandyryldy. 

 Balkan welaýatynyň Serdar, Gumdag we Hazar şäher häkimlikleri hem-de Türkmenbaşy şäheriniň Kenar etrap häkimligi ýatyryldy. 

Maliýe we ykdysadyýet ministrligine Türkmenistanyň 2022-nji ýyl üçin Döwlet býujetine Karardan gelip çykýan üýtgetmeleri girizmek tabşyryldy.  

Balkan welaýatynyň häkimligi Adalat ministrligi bilen bilelikde Karardan gelip çykýan üýtgetmeleri we goşmaçalary Türkmenistanyň kanunçylygyna girizmek baradaky teklipleri bir aý möhletde taýýarlamaga we Ministrler Kabinetine bermäge borçly edildi. 

 *** 

Daşoguz welaýatynyň dolandyryş-çäk bölünişiginiň üýtgemegi bilen baglylykda, Türkmenistanyň Prezidenti Karara gol çekdi. Resminama laýyklykda, Daşoguz welaýatynyň S.A.Nyýazow adyndaky etrap häkimliginiň ady üýtgedilip, ol Daşoguz welaýatynyň Şabat etrap häkimligi diýlip atlandyryldy. 

 Daşoguz welaýatynyň Gubadag, Gurbansoltan eje adyndaky etrap häkimlikleri hem-de Köneürgenç şäher häkimligi ýatyryldy. 

Maliýe we ykdysadyýet ministrligine Türkmenistanyň 2022-nji ýyl üçin Döwlet býujetine Karardan gelip çykýan üýtgetmeleri girizmek tabşyryldy.  

Daşoguz welaýatynyň häkimligi Adalat ministrligi bilen bilelikde Karardan gelip çykýan üýtgetmeleri we goşmaçalary Türkmenistanyň kanunçylygyna girizmek baradaky teklipleri bir aý möhletde taýýarlamaga we Ministrler Kabinetine bermäge borçly edildi. 

 *** 

Lebap welaýatynyň dolandyryş-çäk bölünişiginiň üýtgemegi bilen baglylykda, Türkmenistanyň Prezidenti Karara gol çekdi. Resminama laýyklykda, Lebap welaýatynyň Farap we Döwletli etrap häkimlikleri ýatyryldy. 

Maliýe we ykdysadyýet ministrligine Türkmenistanyň 2022-nji ýyl üçin Döwlet býujetine Karardan gelip çykýan üýtgetmeleri girizmek tabşyryldy.  

Lebap welaýatynyň häkimligi Adalat ministrligi bilen bilelikde Karardan gelip çykýan üýtgetmeleri we goşmaçalary Türkmenistanyň kanunçylygyna girizmek baradaky teklipleri bir aý möhletde taýýarlamaga we Ministrler Kabinetine bermäge borçly edildi. 

 *** 

Mary welaýatynyň dolandyryş-çäk bölünişiginiň üýtgemegi bilen baglylykda, Türkmenistanyň Prezidenti Karara gol çekdi. Resminama laýyklykda, Mary welaýatynyň Serhetabat we Oguzhan etrap häkimlikleri ýatyryldy. 

Maliýe we ykdysadyýet ministrligine Türkmenistanyň 2022-nji ýyl üçin Döwlet býujetine Karardan gelip çykýan üýtgetmeleri girizmek tabşyryldy.  

Mary welaýatynyň häkimligi Adalat ministrligi bilen bilelikde Karardan gelip çykýan üýtgetmeleri we goşmaçalary Türkmenistanyň kanunçylygyna girizmek baradaky teklipleri bir aý möhletde taýýarlamaga we Ministrler Kabinetine bermäge borçly edildi. 

(TDH)

“Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynda” bellenen wezipeleri üstünlikli durmuşa geçirmek, ýurduň ykdysadyýetine maýa goýumlary çekmek maksady bilen, şeýle-de “Döwlet emlägini ynançly dolandyrmak hakynda” Türkmenistanyň Kanunyna laýyklykda, Türkmenistanyň Prezidenti Karara gol çekdi. Resminama laýyklykda, döwlet emlägini bäsleşik esasynda ynançly dolandyrmaga bermegiň Tertibi tassyklanyldy.