«Hal­kyň Ar­ka­dag­ly za­ma­na­sy» ýy­ly­myz­da ýur­du­myz ta­ry­hy wa­ka­la­ra, toý­dur baý­ram­lara bes­len­ýär. Eziz Di­ýa­ry­myz­da ga­za­nyl­ýan be­lent üs­tün­lik­ler, dur­mu­şa ge­çi­ril­ýän be­ýik iş­ler hal­ky­my­zyň bäh­bit­le­ri­ni na­zar­la­ýar. Şeý­le be­ýik ösüş­ler bol­sa be­lent mak­sat­lar­dan, yl­my esas­da ýo­la goý­lan iş­ler­den göz­baş al­ýar. Şu ýer­de «Ber­ka­rar döw­le­tiň tä­ze eý­ýa­my­nyň Gal­ky­ny­şy: Türk­me­nis­ta­ny 2022 — 2052-nji ýyl­lar­da dur­muş-yk­dy­sa­dy taý­dan ös­dür­me­giň Mil­li mak­sat­na­ma­sy» ha­kyn­da aý­ra­tyn bel­le­me­gi­miz ge­rek. Tä­ze mak­sat­na­ma­da yk­dy­sa­dy­ýe­tiň äh­li ugur­la­ry aý­dyň be­ýan edil­ýär, mö­hüm mak­sat­lar kes­git­len­ýär. Bu be­lent mak­sat­lar ýur­du­my­zyň yk­dy­sa­dy­ýe­ti­niň has-da kuw­wat­lan­ma­gy­na, döw­re­bap ösüş­le­riň ga­za­nyl­ma­gy­na gö­nük­di­ri­len­dir. Şeý­le uly üs­tün­lik­ler hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň be­ýik iş­le­ri­niň, dur­mu­şa ge­çir­ýän be­lent mak­sat­la­ry­nyň ro­waç­lan­ýan­dy­gy­ny aý­dyň be­ýan ed­ýär. Ga­za­nyl­ýan be­ýik ösüş­ler ýur­du­my­zyň aý­dyň ýol­lar­dan bar­ýan­dy­gy­ny we röw­şen gel­je­gi­niň has-da ösüş­li­di­gi­ni dün­ýä aýan ed­ýär.  

Hä­zir­ki dö­wür­de yk­dy­sa­dy­ýe­tiň äh­li ugur­la­ryn­da, pu­dak­lar­da dün­ýä­niň ösen döw­re­bap en­jam­la­ry or­naş­dy­ryl­ýar, tä­ze teh­no­lo­gi­ýa­lar üs­tün­lik­li iş­le­dil­ýär. Bu be­ýik iş­le­riň do­wam­ly bol­ma­gy üçin bol­sa gel­jek­de be­lent mak­sat­la­ry goý­mak, onuň amal edil­me­gi üçin bol­sa anyk iş­le­ri alyp bar­mak göz öňün­de tu­tul­ýar. Şo­nuň üçin hem mak­sat­la­ýyn iş­ler ýo­la goý­lup, döw­let mak­sat­na­ma­la­ry üs­tün­lik­li dur­mu­şa ge­çi­ril­ýär. Hut şo­nuň üçin hem mö­hüm äh­mi­ýet­li mak­sat­na­ma­lar ka­bul edil­ýär we üs­tün­lik­li ýe­ri­ne ýe­ti­ril­ýär. Mu­nuň özi mil­li yk­dy­sa­dy­ýe­ti­mi­ziň ösüş­le­ri­ni üp­jün et­mek bi­len bir ha­tar­da döw­re­bap ugur­la­ry ke­ma­la ge­tir­mä­ge, iş­le­riň oý­la­ny­şyk­ly al­nyp ba­ryl­ma­gy­na hem müm­kin­çi­lik dö­red­ýär.  

Al­nyp ba­ryl­ýan döw­let sy­ýa­sa­ty hal­ka­ra äh­mi­ýet­li kö­pu­gur­ly yk­dy­sa­dy we­zi­pe­le­ri çöz­mä­ge hem-de äh­li pu­dak­lar­da tä­ze ne­ti­je­le­ri ga­zan­ma­ga müm­kin­çi­lik ber­ýär. Ber­ka­rar döw­le­tiň tä­ze eý­ýa­my­nyň Gal­ky­ny­şy döw­rün­de ýur­du­my­zyň yl­my kuw­wa­ty­nyň pug­ta­lan­dy­ryl­ma­gy­na döw­let de­re­je­sin­de aý­ra­tyn uly üns be­ril­ýär. Döw­le­tiň ylym-bi­lim kuw­wa­ty we yl­my-teh­ni­ki müm­kin­çi­lik­le­ri ýur­duň in­no­wa­sion yk­dy­sa­dy­ýe­ti­niň ýo­ka­ry dep­gin­ler bi­len ös­me­gi­ne ýar­dam ber­ýär. Hä­zir­ki dö­wür­de is­len­dik döw­le­tiň esa­sy mak­sa­dy in­no­wa­si­ýa­lar yk­dy­sa­dy­ýe­ti­ni ke­ma­la ge­tir­mek­den yba­rat­dyr. In­no­wa­sion yk­dy­sa­dy­ýet in­no­wa­si­ýa­la­ra, yzy­gi­der­li kä­mil­leş­di­ril­ýän ýo­ka­ry teh­no­lo­gi­ýa­la­ra, ola­ryň esa­syn­da taý­ýar­la­nyl­ýan önüm­le­riň önüm­çi­li­gi­ne hem-de eks­por­ty­na esas­lan­ýar. Yk­dy­sa­dy­ýe­tiň bu gör­nü­şi in­no­wa­sion ul­ga­myň ke­ma­la gel­me­gi­niň esa­syn­da ös­dü­ril­ýär.  

Umu­man, Ga­raş­syz, he­mi­şe­lik Bi­ta­rap döw­le­ti­mi­ziň bag­ty­ýar hal­ky hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň pa­ra­hat­çy­lyk söýü­ji­lik­li içe­ri we da­şa­ry sy­ýa­sa­ty ne­ti­je­sin­de ösü­şiň tä­ze be­lent­lik­le­ri­ne ta­rap ynam­ly öňe bar­ýar, hal­ky­my­zyň ýa­şa­ýyş-dur­muş de­re­je­si yzy­gi­der­li ýo­kar­lan­ýar, hal­ka­ra ab­ra­ýy has-da art­ýar, be­ýik ösüş­ler do­wa­mat do­wam bol­ýar. Şeý­le be­lent üs­tün­lik­ler üçin bag­ty­ýar türk­men hal­ky Ar­ka­dag­ly Ser­da­ry­my­za al­kyş aýd­ýar.  

Hal­ky­my­zyň bag­ty­ýar dur­muş­da ýa­şa­ma­gy ug­run­da taý­syz ta­gal­la­lar ed­ýän hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň ja­ny­nyň sag bolmagyny, il-ýurt bäh­bit­li, döw­let äh­mi­ýet­li iş­le­ri­niň he­mi­şe ro­waç­lyk­la­ra bes­len­me­gi­ni tüýs ýü­rek­den ar­zuw ed­ýä­ris. 

My­rat TÄÇ­MY­RA­DOW,

Türk­men döw­let bi­na­gär­lik-gur­lu­şyk ins­ti­tu­ty­nyň uly mu­gal­ly­my.

2022-nji ýylyň dört aýynda ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň jemleri 

•  Şu ýylyň geçen dört aýynda alnyp barlan işleriň netijeleri, Garaşsyz döwletimiziň bellenen maksatnamalara laýyklykda ösmegini dowam edýändigini görkezdi. Ata Watanymyzyň ähli künjeklerinde köp sanly senagat we durmuş maksatly desgalar guruldy hem-de gurulmagy dowam edýär. Ykdysadyýetimizi diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmegiň çäklerinde importy çalyşýan harytlary özümizde öndürmegiň, eksporta iberilýän önümleriň möçberlerini artdyrmagyň döwlet maksatnamalary üstünlikli durmuşa geçirilýär. Sanly ulgama geçmegi we ýurdumyzy senagat taýdan ösdürmegi amala aşyrylýar. Ylym we bilim ulgamlaryny özgertmek hem dowam edýär. Önümçilikler döwrebap ýagdaýa getirilip, bazar ykdysadyýeti emele gelýär. TOP elektrik we aragatnaşyk ulgamlarynyň hem-de TOPH gaz geçirijisiniň gurluşygy alnyp barylýar. Beýleki halkara taslamalary hem taýýarlanylýar.  

•  Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwrüniň «Halkyň Arkadagly zamanasy» ýylynyň dört aýynyň dowamynda Milli Geňeşiň Mejlisinde Türkmenistanyň Kanunlarynyň 16-sy we Mejlisiň Kararlarynyň 12-si kabul edildi. Hereket edýän kanunçylyk namalaryny döwrebaplaşdyrmak bilen baglanyşykly hem-de ýurdumyzyň halkara başlangyçlarynyň hukuk esaslaryny goldamaga gönükdirilen kanunlary kämilleşdirmek boýunça degişli işler geçirildi. Mejlisiň deputatlary döwletiň parahatçylyk söýüjilik syýasatyny, ruhy gymmatlyklary we milli däpleri, sagdyn durmuş ýörelgelerini wagyz etdiler.  

•  2022-nji ýylyň ýanwar-aprel aýlarynda Milli Geňeşiň Halk Maslahaty tarapyndan ýurdumyzyň halk hojalyk toplumynyň ähli pudaklaryny okgunly ösdürmek maksady bilen, hukuk binýadyny kämilleşdirmek boýunça toplumlaýyn netijeli işler alnyp baryldy. Halk Maslahatynyň Karary esasynda hukuk-bilermenler topary döredildi. Häzirki wagtda bu topar hereket edýän kanunçylygy kämilleşdirmek boýunça teklipleri taýýarlamak işini alyp barýar. Halk Maslahatynyň birinji çagyrylyşynyň bäşinji mejlisinde Milli Geňeşiň Mejlisi tarapyndan kabul edilen kanunlar ara alnyp maslahatlaşyldy we biragyzdan makullanyldy.  

•  Ykdysadyýetimiziň ähli pudaklarynda durnukly ösüş üpjün edilýär, ilatyň ýaşaýyş-durmuş derejesi ýokarlanýar. Hasabat döwründe jemi içerki önümiň ösüşiniň 6,2 göterime deň bolmagy munuň aýdyň tassyknamasydyr. Geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, jemi öndürilen önüm 11,2 göterim artdy. Şu ýylyň dört aýynyň jemleri boýunça bölek satuw haryt dolanyşygy, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 10,5 göterim artdy. Ýurdumyzda özara bähbitli we giň halkara hyzmatdaşlyk gatnaşyklaryna esaslanýan daşary syýasatyň üstünlikli amala aşyrylmagy netijesinde, daşary söwda dolanyşygynyň möçberi eksportyň we importyň artmagynyň hasabyna geçen ýylyň degişli döwrüne garanyňda, 42,5 göterim ýokarlandy. 2022-nji ýylyň ýanwar-aprel aýlarynyň jemleri boýunça Döwlet býujetiniň girdeji bölegini ýerine ýetirmegiň meýilnamasy 104,7 göterime, çykdajy böleginiň meýilnamasy bolsa 98 göterime deň boldy. Döwlet býujetiniň serişdeleriniň 79,7 göterimi durmuş ulgamyny maliýeleşdirmäge gönükdirildi. Ýurdumyzyň iri we orta kärhanalarynda ortaça zähmet haky geçen ýylyň degişli döwrüne garanyňda, 10,4 göterim köpeldi. Hasabat döwründe zähmet haklary, pensiýalar, döwlet kömek pullary we talyp haklary öz wagtynda tölenildi. Maliýeleşdirmegiň ähli çeşmeleriniň hasabyna özleşdirilen düýpli maýa goýumlarynyň möçberi 6,2 milliard manada deň boldy.  

•  «Türkmennebit» döwlet konserni boýunça nebit çykarmagyň meýilnamasy 100,6 göterim ýerine ýetirildi. Şu döwürde nebiti gaýtadan işlemegiň meýilnamasy 111,4 göterim, benzin öndürmegiň meýilnamasy 120,6 göterim, dizel ýangyjyny öndürmegiň meýilnamasy 115,8 göterim, polipropilen öndürmegiň meýilnamasy 118,6 göterim, çagly ýaglaryny öndürmegiň meýilnamasy 107 göterim, suwuklandyrylan gazy öndürmegiň meýilnamasy 106,7 göterim, tebigy we ugurdaş gazyň çykarylyşynyň meýilnamasy 111,1 göterim, tebigy gazy daşary ýurtlara ibermek boýunça meýilnama 121,9 göterim ýerine ýetirildi. 

•  Oba hojalyk toplumy boýunça önümçiligiň möçberiniň ösüşi geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 112,5 göterime, şol sanda Oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministrligi boýunça 113,2 göterime, Suw hojalygy baradaky döwlet komiteti boýunça 104,8 göterime, «Türkmen atlary» döwlet birleşigi boýunça 105,0 göterime barabar boldy.   

•  Hasabat döwründe gurluşyk-senagat toplumynda önümleri öndürmek hem-de işleri ýerine ýetirmek boýunça meýilnama 151,4 göterim berjaý edildi. Gurluşyk we binagärlik ministrligi boýunça şu ýylyň ýanwar-aprel aýlarynda işleri ýerine ýetirmegiň meýilnamasyna 112,6 göterim amal edildi. Senagat we gurluşyk önümçiligi ministrligi boýunça önümleri öndürmegiň we işleri ýerine ýetirmegiň meýilnamasyna 170 göterim hötde gelindi. Ýylyň başyndan bäri Energetika ministrligi tarapyndan önümleri öndürmegiň we işleri ýerine ýetirmegiň meýilnamasy 133,6 göterim berjaý edildi.   

•  Ýanwar-aprel aýlarynda Söwda we daşary ykdysady aragatnaşyklar ministrligi boýunça, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, söwda dolanyşygynyň ösüşi 110,1 göterime, öndürilen önümleriň ösüşi bolsa 105,8 göterime barabar boldy. Dokma senagaty ministrligi boýunça, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, nah ýüplügiň önümçiligi 133,1 göterime, nah matalaryň önümçiligi 125,9 göterime, tikin we trikotaž önümleriniň önümçiligi 119,5 göterime, gön önümleriniň önümçiligi 109,3 göterime barabar boldy. Şu ýylyň başyndan bäri «Türkmenhaly» döwlet birleşiginiň kärhanalarynda önüm öndürmegiň meýilnamasy 117,5 göterim ýerine ýetirildi. Döwlet haryt-çig mal biržasy boýunça hasabat döwründe birža söwdalarynyň 99-sy geçirilip, 11 müň 822 şertnama hasaba alyndy. Ýanwar-aprel aýlarynda Söwda-senagat edarasy tarapyndan ýerine ýetirilen işleriň ösüşi 104,1 göterim üpjün edildi. Hasabat döwründe sergileriň 5-si we maslahatlaryň 13-si geçirildi. Senagatçylar we telekeçiler birleşmesi boýunça şu ýylyň dört aýynda oba hojalyk hem-de azyk önümlerini öndürmegiň ösüşi 166,5 göterime we senagat önümlerini öndürmegiň ösüşi 107,5 göterime barabar boldy.  

•  2022-nji ýylyň «Halkyň Arkadagly zamanasy» şygaryny dabaralandyrmak maksady bilen geçen dört aýda Aşgabat şäherinde we ýurdumyzyň welaýatlarynda maslahatlar, döredijilik duşuşyklary we sergiler guraldy. Halkara hyzmatdaşlygynyň çäklerinde sanly ulgam arkaly dürli çäreler geçirildi. Ýurdumyzyň hünärmenleri birnäçe halkara onlaýn-maslahatlaryna, okuwlara, beýleki çärelere we halkara sergilerine gatnaşdylar. «Türkmenistanyň taryhy-medeni ýadygärlikleri dünýä jemgyýetçiliginiň üns merkezinde» atly halkara ylmy duşuşyk, şeýle hem BMG-niň yglan eden «Şäherdäki agaçlar» atly başlangyjyny bag ekmek çäreleri arkaly goldawy we goşandy üçin Aşgabat şäherine halkara güwänamanyň gelip gowuşmagy mynasybetli dabara, Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedowyň «Ömrümiň manysy» atly täze kitabynyň tanyşdyrylyş dabarasy geçirildi. Türkmen döwlet neşirýat gullugy tarapyndan şu ýylyň ýanwar-aprel aýlarynda haryt öndürmegiň möçberi 41 million 24 müň manatlyga deň boldy. «Galkynyş» kitap merkezi ýurdumyzyň kitaphanalaryny dürli görnüşli kitaplar bilen üpjün etmek işlerini dowam etdi.  

•  Ýanwar-aprel aýlarynda ýurdumyzyň bilim-terbiýe işlerini kämilleşdirmek ugrunda zerur tagallalar edildi. Okuw ulgamyna öňdebaryjy tehnologiýalar giňden ornaşdyrylýar. Köp sanly okuw gollanmalary neşir edildi. Bilimiň ýokary hilini üpjün etmek we ony dünä ülňülerine laýyk getirmek üçin sanly bilimi ösdürmek ugrunda netijeli işler alnyp baryldy. Hasabat döwründe Halkara ynsanperwer ylymlary we ösüş uniwersitetinde talyplaryň II açyk halkara matematika olimpiadasy geçirildi. Şeýle hem halkara guramalaryň wekilleri bilen onlaýn görnüşinde duşuşyklar, daşary ýurtlaryň hyzmatdaş ýokary okuw mekdepleri bilen okuw-usulyýet maslahatlary guraldy. Ýurdumyzyň bejeriş-öňüni alyş edaralarynda lukmançylygyň ugurlary boýunça işler dowam etdirildi. Buýan köküni gaýtadan işläp, glisirrizin turşusyny öndürýän kärhananyň gurluşygyna badalga berildi. Şeýle hem Türkmenistany temmäkiden azat ýurda öwürmek boýunça 2022 – 2025-nji ýyllar üçin milli maksatnama tassyklandy. Balkan welaýatynyň Türkmenbaşy şäherinde 400 orunlyk Köpugurly hassahana ulanmaga berildi. Şu ýylyň geçen döwründe iri halkara ýaryşlaryna türgenleri taýýarlamak boýunça degişli işler amala aşyryldy. Fransiýa Respublikasynyň Pariž şäherinde geçiriljek ХХХIII Tomusky Olimpiýa we ХVII Tomusky Paralimpiýa oýunlaryna Türkmenistanyň milli ýygyndy toparlaryny taýýarlamagyň maksatnamasy tassyklanyldy we bu ugurda degişli işler ýerine ýetirildi.  

•  Şu ýylyň ýanwar-aprel aýlarynda ulag-kommunikasiýa toplumy boýunça ýerine ýetirilen işleriň we hyzmatlaryň ösüşi 113,1 göterime deň boldy. Awtomobil, demir ýol, howa, deňiz we derýa ulaglary arkaly ýük daşamagyň meýilnamasy 115 göterim we ýük dolanyşygynyň meýilnamasy 107,1 göterim ýerine ýetirildi. «Türkmendemirýollary» agentligi boýunça ýanwar-aprel aýlarynda ýerine ýetirilen hyzmatlaryň ösüşi 116,2 göterime, «Türkmenawtoulaglary» agentligi boýunça – 137,8 göterime, «Türkmenhowaýollary» agentligi boýunça – 103,7 göterime, «Türkmendeňizderýaýollary» agentligi boýunça – 107 göterime, «Türkmenaragatnaşyk» agentligi boýunça 108 göterime barabar boldy. 

•  2022-nji ýylyň ilkinji dört aýynda Garaşsyz, hemişelik Bitarap Türkmenistanyň daşary syýasy strategiýasyny durmuşa geçirmek, öňde goýlan wezipeleri ýerine ýetirmek maksady bilen, ikitaraplaýyn we köptaraplaýyn görnüşde, abraýly halkara hem-de sebit guramalaryň ugry boýunça netijeli hyzmatdaşlygy ösdürmek babatda degişli işler alnyp baryldy. Şunuň bilen baglylykda, ýokary derejedäki saparlara hem-de duşuşyklara aýratyn ähmiýet berilýär. Fewral aýynyň başynda Türkmenistanyň Prezidenti Hytaý Halk Respublikasynda iş saparynda boldy. Hasabat döwründe sanly ulgam arkaly «Merkezi Aziýa-Hytaý» hem-de «Merkezi Aziýa-Hindistan» sammitleri geçirildi. Döwlet Baştutanymyz sanly ulgam arkaly 23-nji aprelde IV Aziýa-Ýuwaş ummany suw sammitine gatnaşdy. Geçen aýyň başynda Hindistan Respublikasynyň Prezidenti Türkmenistanda resmi sapar bilen boldy. Aşgabatda geçirilen gepleşikleriň barşynda syýasy-diplomatik, söwda-ykdysady we medeni-ynsanperwer ulgamlarda türkmen-hindi gatnaşyklaryny mundan beýläk hem ösdürmäge degişli meseleleriň birnäçesi ara alnyp maslahatlaşyldy. Taraplar şeýle hem özara gyzyklanma bildirilýän sebit we halkara meseleleri boýunça pikir alyşdylar. Şunuň bilen birlikde, aprel aýynda Russiýa Federasiýasynyň Tatarystan Respublikasynyň Prezidentiniň Türkmenistana iş saparynyň bolandygy bellenildi. Sanly ulgam arkaly dürli derejedäki duşuşyklaryň 391-si geçirildi. Türkmenistanda şeýle hem daşary ýurtly hyzmatdaşlar bilen resmi gepleşikleriň we duşuşyklaryň 78-si guraldy. Bitarap Watanymyzyň halkara gatnaşyklarynyň hukuk binýadyny pugtalandyrmak maksady bilen, ýylyň başyndan bäri resminamalaryň 20-sine gol çekildi.   

 * * * 

Ministrler Kabinetiniň 6-njy maýda 2022-nji ýylyň dört aýynda ýerine ýetirilen işleriň netijelerine ser salnyp, geçirilen mejlisinde hormatly Prezidentimiziň öňde goýan wezipelerini durmuşa geçirmegiň ugurlaryna bagyşlanan maslahatlar geçirildi. Maslahatlaryň barşynda «Halkyň Arkadagly zamanasy» diýen şygar astynda geçýän ýylda ýurdumyzy ösdürmegiň möhüm meseleleri boýunça pikir alyşmalar boldy hem-de döwlet Baştutanymyzyň öňde goýan wezipelerini ýerine ýetirmegiň ugurlary kesgitlenildi.  

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda alnyp barylýan durmuş-ykdysady ösüş strategiýasynyň netijesinde, milli ykdysadyýeti sanlylaşdyrmak arkaly durnukly ykdysady ösüşi üpjün edilýär. 

Ýurdumyzyň durnukly ösüşini has-da pugtalandyrmakda ykdysadyýetiň sanly gurşawyny ornaşdyrmagyň uly ähmiýeti bardyr. Çünki ýurdumyzyň ösüşini häzirki zaman bazar ykdysadyýeti şertlerinde sanly ykdysadyýeti ornaşdyrmazdan göz öňüne getirmek mümkin däldir. Ýurdumyzda döwrebap sanly ulgamynyň ornaşdyrylmagy, ilki bilen ilatyň maddy-hal ýagdaýyny gowulandyrmakda, ýokary depginli ykdysady ösüşiň üpjün edilmeginde hem-de işewürleriň dünýä bazaryndaky eýeleýän ornuny pugtalandyrmagynda möhüm ähmiýete eýedir.  

Bu gün ykdysady nazaryýetde we dürli döwletleriň ykdysady işjeňliginde «sanly ykdysadyýet» diýen düşünje has ýokary derejä çykýar. Has dogrusy, bu düşünje, sanly tehnologiýalaryň ýokary depginli ösmegi, maglumat giňişliginiň döwrebaplaşmagy we ykdysadyýetiň globallaşma hadysasynyň güýçlenmegi bilen häsiýetlendirilýär. 

Sanly ulgamyň ösmegi bazar subýektleriniň işjeňliginiň sanly görnüşe geçmeginiň iň wajyp ýagdaýy hasaplanylýar we öz gezeginde, jemgyýetiň institusional gurluşyna hem özüniň täsirini ýetirýär. Netijede jemgyýetçilik ösüşini gazanmak üçin täze usullara we çeşmelere zerurlyk ýüze çykýar. Şol usullaryň biri hem sanly ykdysadyýeti ornaşdyrmakdyr. 

Sanly ykdysadyýet – bu ykdysadyýetiň täze görnüşi bolup, ol maglumatlaryň ulalýan göwrüminiň toplumyny döretmek, işläp geçmek, saklamak, ibermek we peýdalanmak bilen bagly gatnaşyklaryň jemidir. Sanly ykdysadyýetiň esasy düzüm bölekleri bolup, olar sanly elektron söwda, sanly internet-banking, sanly elektron tölegler, sanly internet-marketing, sanly hyzmatlar ulgamydyr. 

Sanly elektron söwda – bu internet ulgamynyň üsti bilen amala aşyrylýan maliýe amallaryň we geleşikleriň dowamynda bolup geçýän harytlaryň we hyzmatlaryň alyş-çalşygy we pul serişdeleriniň geçirimleri bolup durýar.  

Sanly internet-banking bolsa bank hasaplaryna we olar bilen geçirilýän bank amallaryny aralykdan ýerine ýetirip bilýän, internet ulgamyna islendik wagt girip bilýän enjamlaryň bank hyzmatlaryndan peýdalanmaga mümkinçilik berýän tehnologiýalaryň jemidir. 

Sanly elektron tölegler diýlip, harytlaryň alyş-çalşygy we hyzmatlaryň internet ulgamynyň üsti bilen satyn alynmagy netijesinde, maliýe guramalaryň, işewür edaralaryň we internet ulgamyny ulanyjylaryň arasynda bolup geçýän hasaplaşyklaryň ulgamydyr. 

Sanly internet-marketing müşderilere harytlary we hyzmatlary satmak, olar bilen gatnaşyklary gurnamak maksady bilen adaty marketingiň ýörelgeleriniň internet giňişliginde ulanylmagy bolup durýar. Sanly internet-marketing elektron täjirçiligiň düzüm bölegidir. Oňa onlaýn-marketing diýlip hem aýdylýar. Sanly internet-marketing internetiň dünýä ýaýramagy bilen uly meşhurlyga eýe boldy. 

Ylmy-tehniki progresiň tiz ösmegi we täze maglumat-aragatnaşyk tehnologiýalar hojalyk subýektleriň işjeňligine oňyn täsir edýär. Tehnologiki öňegidişlikleriň ýokarlanmagy diňe hojalyk subýektleriň sanly elektron resminama dolanyşygynyň hyzmatlarynyň ýöredilmegini tizleşdirmän, eýsem, olaryň işjeňliginiň, görnüşlerini hem artdyrmaga özüniň täsirini ýetirýär. 

Häzirki döwürde islendik ýurduň ösüşi ylym we bilim ulgamlarynyň ösüş derejesi bilen kesgitlenilýär. Sanly ulgam ösen döwrebap innowasion sanly tehnologiýalaryň çaltlyk bilen ösýän döwründe özboluşly aýratynlyga eýedir. Sanly elektron ulgamyndaky okuw-usuly toplum bilim berlişiniň dürli basgançaklarynda maglumat-aragatnaşyk tehnologiýalary arkaly peýdalanylýar.  

Milli ykdysadyýetimiziň durnukly ösmeginde we barha kuwwatlanmagynda ýaşlaryň aň-düşünjeli, oýlaptapyjy, dörediji we gurujy intellektual bolup ýetişmekleri döwrüň möhüm talabydyr. 

Berkarar döwletimiziň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe ýaşlary döwrebap terbiýeläp ýetişdirmäge, netijeli zähmet çekmäge ukyply hünärmenleri taýýarlamaga möhüm ähmiýet berilýär. 

Ýurdumyzyň milli ykdysadyýetine sanly ulgamyň ornaşdyrylmagyna döredýän giň mümkinçilikleri we ýaşlary döwrebap okatmakda, geljekde hünär ussatlary bolup ýetişmegi üçin döwlet tarapyndan aýratyn edilýän aladalar üçin Arkadagly Serdarymyza sagbolsyn aýdýarys. Hormatly Prezidentimiziň janynyň sag, ömrüniň uzak bolmagyny arzuw edýäris. 

Annamyrat Altyýew,

Türkmen döwlet ykdysadyýet we dolandyryş institutynyň uly mugallymy.

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň parasatly baştutanlygynda Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe milli ykdysadyýetimiziň ähli pudaklarynda asyrlara barabar işler durmuşa geçirilýär. Tutumly başlangyçlaryň netijesinde ykdysadyýetiň durnukly ösüşi üpjün edilip, döwrebap önümçilik we durmuş infrastrukturasy döredilýär. Bazar ykdysady şertlerinde Türkmenistan dünýäniň ýokary depginler bilen ösýän döwletleriniň sanawynda mynasyp orun aldy. 

«Halkyň Arkadagly zamanasy» ýylynyň 11-nji fewralynda geçirilen Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň mejlisinde 2021-nji ýylyň jemi jemlenildi we täze wezipeleriň üstünde durlup geçildi. Mejlisde Gahryman Arkadagymyzyň başlangyjy bilen işlenip taýýarlanylan geljek 30 ýyllyk ösüşi öz içine alýan «Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: Türkmenistany 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasy» kabul edildi. Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow bu barada şeýle belleýär: «Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: Türkmenistany 2022  — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasy» ösüşler bilen öňe tarap hereket etmegiň täze badalgasydyr. Bu maksatnama biziň geljegimiziň kepilidir. Döredip, gurup bilýän millet hökmünde bütin dünýäde halkymyzyň mertebesini has beýgeltjek ösüş ýoludyr». 

Hormatly Prezidentimiziň aýratyn üns merkezinde bolan bu Milli maksatnamada bazar ykdysadyýeti şertlerinde ykdysadyýetimizi köpugurly esasda ösdürmegiň halkara we sebit ähmiýetli taslamalary amala aşyrmak arkaly durnukly ösüş depginlerini saklamak ýörelgesinden ugur alynýar. 

Maksatnamada ylmy-tehniki ösüşe uly ähmiýet bermek bilen bir hatarda, uzak möhletli döwürde öňde goýlan belent sepgitlere ýetmek ugrunda ykdysadyýeti ösdürmegiň konsepsiýalaryny durmuşa geçirmek meýilleşdirilýär. Ähli pudaklary döwrebaplaşdyrmak, olaryň maddy-enjamlaýyn binýadyny pugtalandyrmak, öňdebaryjy dünýä tejribesini, ylmyň gazananlaryny pudaklara ornaşdyrmak, bäsdeşlige ukyplylygy ýokarlandyrmak, önümçilik mümkinçiliklerini kämilleşdirmek, senagatlaşdyrmak arkaly daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleriň görnüşlerini artdyrmak, hususy işewürleriň netijeli hereket etmegini gazanmak üçin toplumlaýyn çäreler hem göz öňünde tutulandyr. Şeýle-de, oba hojalygyny toplumlaýyn ösdürmek we dolandyrmak, önümleriň möçberini artdyrmak, olaryň daşary ýurtlardan getirilýän möçberlerini azaltmak hem-de ýurdumyzda azyk bolçulygyny üpjün etmek boýunça anyk işler meýilleşdirilendir. 

Arkadagly Serdarymyzyň döredip berýän uly mümkinçilikleri ýurdumyzda sarp edilýän harytlaryň önümçiliginiň ýylsaýyn artdyrylmagyny şertlendirýär. Döwlet tarapyndan berilýän uly goldawlaryň netijesinde, ýokary hilli, daşarky bazarlarda bäsdeşlige ukyply önümler öndürilip, haryt bolçulygy üpjün edilýär, daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan ýokary hilli önümleriň öndürilýän möçberleriniň artdyrylmagynyň hasabyna import azaldylyp, eksport önümleriň möçberleri yzygiderli ýokarlandyrylýar. 

Ýurdumyzda kiçi, orta we iri telekeçiligiň ösdürilmegi baradaky tagallalaryň, hemaýat-goldawlaryň netijesinde, ykdysadyýetiň hususy böleginde innowasion tehnologiýalara daýanýan senagat, oba hojalyk we gurluşyk kärhanalaryny özünde jemleýän telekeçiler gatlagy emele geldi. Hususy bölegi döwlet tarapyndan goldamagyň hukuk binýady we hojalyk ulgamy döredildi. Ýeňillikli karzlaşdyrmak işi ýola goýlup, eksporta gönükdirilen we importuň ornuny tutýan önümçilikler peýda boldy. Şeýlelikde, senagatda, gurluşykda, oba hojalyk toplumynda döwlet-hususy hyzmatdaşlygy amala aşyrylyp başlandy. 

Milli maksatnamada ykdysadyýetiň pudaklary boýunça 2022 — 2052-nji ýyllarda gurulmagy we durky täzelenmegi meýilleşdirilýän esasy önümçilik we durmuş maksatly binalaryň hem-de desgalaryň sanawy bilen bir hatarda, «Oba milli maksatnamasyndaky», şeýle-de «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyndaky» görkezijiler hem öz beýanyny tapýar. 

Maksatnama milli ykdysadyýetiň dürli pudaklaryna innowasion tehnologiýalary, halkara tejribeleri ornaşdyryp, elektron resminama dolanyşygyny, sanly tehnologiýalar bilen üpjün edilen «akylly öý» ulgamyny ornaşdyrmak arkaly şäherleriň we obalaryň arasyndaky tapawudy aradan aýyrmak wezipelerini hem öňe sürýär. Şunuň bilen baglylykda, maksatnamada ýurdumyzy 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň meýilnamalaryna laýyklykda tapgyrlaýyn ýerine ýetirilmeli çärelere-de uly orun berlipdir. 

2022-nji ýylda üstünlikleriň binýady berkden tutulýar. «Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: Türkmenistany 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasynyň» üstünlikli durmuşa geçirilmegi jemi içerki önümiň ösüş depginini geljek 30 ýylda ösdürmäge oňyn itergi berýär. Şeýle hem, ykdysadyýetiň pudaklarynyň senagatlaşdyrylmagyna, elektron senagatynyň ornunyň ýokarlanmagyna, sanly ykdysadyýetiň ösdürilmegine we kämilleşdirilmegine getirýär. Ýurdumyzyň bäsdeşlige ukyplylygynyň ýokarlanyp, dünýä bazarlaryna aralaşmagy üçin hem täze mümkinçilikleriň döredilmegine oňaýly ýardam berýär. 

Goý, ýurdumyzy beýik ösüşler bilen öňe alyp barýan hormatly Prezidentimiziň jany sag, ömri uzak, beýik başlangyçlary hemişe rowaç bolsun!  

Jumageldi SALAMOW,

Türkmen döwlet maliýe institutynyň mugallymy.

16-njy maýda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň oba hojalyk toplumyna gözegçilik edýän orunbasarynyň, welaýatlaryň häkimleriniň gatnaşmagynda sanly ulgam arkaly iş maslahatyny geçirdi. Onda ýurdumyzyň obasenagat toplumynda hem-de welaýatlaryň ekerançylyk meýdanlarynda alnyp barylýan möwsümleýin işler bilen baglanyşykly meselelere garaldy. 

Hormatly Prezidentimiz iş maslahatynda welaýatlaryň häkimleriniň sebitlerde alnyp barylýan işler baradaky hasabatlaryny diňledi. Balkan welaýatynyň häkimi T.Atahallyýew häzirki döwürde welaýatyň ekerançylyk meýdanlarynda alnyp barylýan işleriň ýagdaýy, galla oragyny guramaçylykly geçirmek boýunça ýaýbaňlandyrylan toplumlaýyn taýýarlyk işleri, ýetişdirilýän galla hasylyny gysga wagtda ýygnap almak maksady bilen, welaýatda guramaçylyk toparynyň döredilendigi barada hasabat berdi. Şunuň bilen birlikde, welaýatyň gowaça meýdanlarynda degişli ideg işleri batly depginde dowam edýär. Ýeralmanyň, gök we bakja ekinleriniň bol hasylyny ösdürip ýetişdirmek ugrunda zerur tagallalar edilýär. Şol bir wagtyň özünde welaýatda pile öndürmek boýunça alnyp barylýan işler talabalaýyk dowam etdirilýär. 

Welaýat häkimliginde we onuň garamagyndaky edara-kärhanalarda sanly ulgamy ornaşdyrmak işleri talabalaýyk derejede ýerine ýetirilýär. Häkim ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyna laýyklykda, welaýatda dürli maksatly desgalaryň we binalaryň gurluşygy, şol bir wagtyň özünde inženerçilik desgalaryny gurmak, ozal bar bolanlaryny döwrebaplaşdyrmak boýunça alnyp barylýan giň möçberli işler barada hem hasabat berdi. 

Hormatly Prezidentimiz welaýatyň ak ekin meýdanlarynda alnyp barylýan işleriň, aýratyn-da, galla oragyna görülýän taýýarlygyň ýokary derejesiniň üpjün edilmelidigine ünsi çekip, orakda işlediljek oba hojalyk tehnikalarynyň, kabul ediş bölümleriniň, terezileriň, awtoulaglaryň taýýarlyk derejesine möhüm ähmiýet berilmelidigini belledi. Şol bir wagtyň özünde tabşyrylýan galla hasyly üçin önüm öndürijiler bilen hasaplaşyklary geçirmek işine ýokary derejede taýýarlyk görülmelidir. 

Döwlet Baştutanymyz welaýatyň gowaça meýdanlarynda alnyp barylýan ideg işleriniň depginini has-da güýçlendirmegiň wajypdygyny belläp, bu işleriň agrotehniki kadalara laýyk geçirilmegini üpjün etmegi tabşyrdy. Welaýatyň ekerançylyk meýdanlarynda ýeralmanyň we gök-bakja ekinleriniň ýokary hasylyny ýetişdirmek maksady bilen, zerur bolan ähli agrotehniki çäreleriň ýokary hil derejesinde geçirilmeginiň wajypdygy aýratyn nygtaldy. Pile öndürmek boýunça alnyp barylýan işleriň bildirilýän talaba laýyk gelmeginiň häzirki döwrüň esasy wezipesidigine üns çekildi.  

Hormatly Prezidentimiz welaýat häkimliginde we beýleki ugurdaş düzümlerde sanly ulgamy ornaşdyrmak meselelerine möhüm ähmiýet berilmelidigini belledi hem-de bu işleriň häzirki zamanyň ösen tejribesine laýyklykda ýola goýulmalydygyny aýtdy. Şeýle-de welaýatyň dürli künjeklerinde alnyp barylýan gurluşyk işleriniň depginlerini ýokarlandyrmak, olarda ýokary hil derejesini üpjün etmek we medeni-durmuş hem-de önümçilik maksatly desgalary bellenilen möhletlerde ulanmaga bermek meselelerini yzygiderli üns merkezinde saklamak tabşyryldy. 

Sanly ulgam arkaly geçirilýän iş maslahatynyň dowamynda Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary E.Orazgeldiýew hasabat berdi.  

Döwlet Baştutanymyz oba hojalygynda öňde goýlan wezipeleri üstünlikli ýerine ýetirmek babatda wise-premýere birnäçe anyk tabşyryklary berdi.  

Soňra sanly ulgam arkaly geçirilýän iş maslahatyna gatnaşyjylar döwlet Baştutanymyzy milli senenamamyzda möhüm orun eýeleýän şanly sene — Türkmenistanyň Konstitusiýasynyň we Döwlet baýdagynyň güni mynasybetli tüýs ýürekden gutladylar hem-de hormatly Prezidentimize berk jan saglyk, uzak ömür, döwletli tutumlarynda uly rowaçlyklary arzuw etdiler. 

Döwlet Baştutanymyz gutlaglar üçin minnetdarlyk bildirip, maslahaty jemledi we uly üstünlikleri nazarlaýan “Halkyň Arkadagly zamanasy” ýylynda bellenilen meýilnamalaryň, maksatnamalaryň üstünlikli ýerine ýetirilmegi ugrunda zerur tagallalaryň edilmelidigine ünsi çekdi.  

«Balkan».

Russiýa Federasiýasynyň Tatarystan Respublikasynyň paýtagty Kazan şäherinde «Ýürek owazy» atly halkara sungat bäsleşigi geçirildi. Dostlukly ýurduň Medeniýet ministrliginiň başlangyjy bilen guralan çärä gatnaşyjylar halk saz gurallarynda saz çalmak, dünýä halklarynyň aýdymlaryny ýerine ýetirmek, mýuzikl, jaz eserleri, sahna ussatlygy, çeperçilik eserleri ýaly ugurlar boýunça bäsleşdiler. 

Onlaýn görnüşdäki bu bäsleşikde Lebabyň ýörite sungat mekdebiniň talyplary öňdäki orunlaryň dördüsini eýelediler. Mekdebiň üçünji ýyl talyby Serdar Bazarow D.Rossininiň «Tarantella» atly eserini ýerine ýetirip, birinji orna mynasyp boldy. Birinji ýyl talyby Jeren Çaryýewa hem ussat kompozitor Nury Halmämmedowyň «Ýatlama» atly eseri bilen   bäsleşikde birinji orny eýeledi. Mekdebiň ikinji ýyl talyby Gülälek Jumanyýazowa hem N.Halmämmedowyň döredijiligine ýüzlenip, ikinji ornuň eýesi boldy. Halkara bäsleşiginde mekdebiň «Şöhle» hor toparynyň «Parahatçylyk aýdymy» atly şekilli aýdymy bolsa ikinji orna mynasyp boldy. 

 * * * 

 Welaýat baş bilim müdirliginiň guramagynda Türkmenabat şäherindäki ýöriteleşdirilen 28-nji orta mekdebiň binýadynda köpadamly baýramçylyk dabarasy geçirildi.  

Türkmenistanyň Konstitusiýasynyň hem-de Türkmenistanyň Döwlet baýdagynyň gününe bagyşlanan çärä iri jemgyýetçilik guramalaryň we syýasy partiýalaryň işjeň agzalary, il sylagly ýaşulular, bilim işgärleri, ýokary synplaryň okuwçylary gatnaşdylar. Dabarada çykyş edenler ösen jemgyýeti berkarar etmekde, raýatlarymyzyň hukuklarynyň we bähbitleriniň goraglylygyny üpjün etmekde Bagt Kanunymyzyň tutýan orny dogrusynda gürrüň etdiler. Konstitusiýamyzda, hususan-da, ýaşlaryň okamaga, bilim almaga bolan hukuklary hem kepillendirilýär. Ýaşyl Baýdagymyz bolsa, döwlet özygtyýarlylygynyň, ähli ugurlarda gazanýan ösüşlerimiziň nyşany bolup, belentde parlaýar.  

Baýramçylyga bagyşlanan köpadamly dabaralar şäherimizdäki ýöriteleşdirilen 41-nji, 39-njy orta mekdeplerde hem ýokary ruhubelentlige beslenip geçirildi. 

 * * * 

 Lebaply telekeçiler bazarlarda azyk bolçulygyny döretmäge işjeň gatnaşýarlar. Olar ýylyň başyndan bäri 68,34 tonna  mal etini öndürdiler. Bu geçen ýylyň dört aýy bilen deňeşdirilende 1,44 tonna köpdür. Önümiň 15,25 tonnasy bolsa aprel aýynda öndürildi we söwda nokatlaryna ugradyldy. 

Azyklyk önümleriň bolçulygynyň döredilmegine aýry-aýry telekeçiler has-da saldamly goşant goşýarlar. Mysal üçin, telekeçi Alişer Sultanowyň tabşyran eti 8 tonnadan geçdi. Alymbaý Kerimow ilat arasynda uly islegden peýdalanýan bu önümiň 5,6 tonnasyny, Jorakuly Hemraýew 4 tonnasyny, Suhrap Allakulyýew 3,6 tonnasyny dükanlara we bazarlara çykardylar. Mallaryň baş sanyny köpeltmek ugrunda hem aladalanylýar. Häzirki wagtda telekeçiler iri mallaryň 522-sine ideg edýärler.

Oba hojalyk pudagynyň işgärleri üçin ýene-de bir möhüm möwsüm — bugdaý oragy ýetip gelýär. Bu gyzgalaňly döwür her birimizden aýratyn işjeňligi talap edýär. Biz hem öňde duran bu jogapkärçilikli möhüm möwsümi guramaçylykly we talabalaýyk geçirmek maksady bilen, pudagyň işgärleriniň arasynda wagyz-nesihat we düşündiriş işlerini geçirmegiň nobatdaky tapgyryna girişdik.  

Şu günler önümçilik birleşigimize degişli bolan awtoulag hojalygynyň sürüjileriniň, elewatorlaryň, merkezi barlamhananyň we tok bejeriş sehiň işgärleriniň, merkezi abatlaýyş ussahanasynyň ussalarynyň arasynda yzygiderli bolup, ýerine ýetirilmeli çäreler we edilmeli işler dogrusynda pikir alyşýarys.  

Şeýle mazmunly çäreler zähmeti goramak we tehniki howpsuzlyk boýunça inženerleriň gatnaşmaklarynda etraplardaky galla kabul ediş nokatlarynda, ammarlarda hem yzygiderli geçirilýär we olarda berjaý edilmeli talaplar dogrusynda ýörite nygtalýar. Işgärlerimiziň işçi geýimleriniň nobatdaky tapgyry bilen üpjün edilmegine, deslapky lukmançylyk barlaglaryndan geçmeklerine hem aýratyn üns berilýär. «Halkyň Arkadagly zamanasy» ýylynda Watan harmanynyň berekedini has-da artdyrmak ugrunda ähli tagallalary ederis.  

Bossan  JUMAÝEWA,

«Lebapgallaönümleri» önümçilik birleşiginiň kärdeşler arkalaşygynyň ilkinji guramasynyň başlygy.

Ätiýaçlandyryşyň  bähbitli  kadalary  

Garaşsyz, baky Bitarap Türkmenistan häzirki wagtda öz ösüşiniň Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwrüne ynamly gadam basdy. Döwlet Baştutanymyz mähriban Watanymyzyň asudalygyny we howpsuzlygyny, durmuş-ykdysady taýdan ösüşini, halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesini mundan beýläk-de ýokarlandyrmagy, bütin dünýäde parahatçylygy hem-de özara ynanyşmagy berkitmegi üpjün etmegi esasy maksatlaryň biri hökmünde kesgitledi. 

Milli ätiýaçlandyryş bazaryny ösdürmek, onuň durnuklylygyny pugtalandyrmak, bäsdeşlige ukyplylygyny we maýa goýum mümkinçiligini ýokarlandyrmak halkara standartlaryny hasaba alyp, şahsy emläk bähbitlerini we jogapkärçiligini meýletin ätiýaçlandyrmak babatynda hereket edýän meýletin ätiýaçlandyryş kadalaryny kämilleşdirmek we döwrebaplaşdyrmak boýunça birnäçe işler durmuşa geçirilýär. Ätiýaçlandyryş ulgamynyň sanlylaşdyrylmagynda Türkmenistanyň Döwlet ätiýaçlandyryş guramasy tarapyndan döwrüň talabyna laýyklykda, häzirki zaman maglumat-aragatnaşyk tehnologiýalarynyň özleşdirilmegi üçin yzygiderli işler alnyp barylýar. 

Şu günki günde ýurdumyzda ätiýaçlandyryş işine döwlet derejesinde uly üns berilýär. Halkymyz her bir işde ätiýaçly bolmaklygy hiç haçan hem gaýra goýmandyr. Ýurdumyzdaky döwlet ätiýaçlandyryş guramalarynyň esasy wezipeleriniň biri hem ilatymyzyň ätiýaçlandyryşyň bähbitlerine dogry düşünip, bu işi gaýra goýmazlygy gazanmakdyr. Golaýda «Karz alýan fiziki şahsyň ömrüni meýletin ätiýaçlandyryş kadalary» işlenilip taýýarlanyldy. Ätiýaçlandyryşyň bu görnüşi boýunça şertnamany ýurdumyzdaky banklardan karz alýan raýatlarymyz baglaşyp bilerler. Ätiýaçlandyryşyň bu görnüşiniň maksady — karz alan raýat karzyň hereket edýän möhletiniň dowamynda aradan çykan ýa-da I, II topar maýyplygy alan ýagdaýynda onuň bankdaky karzyny we karzyň göterimini ätiýaçlandyryş guramasynyň banka doly gaýtarmaklygydyr, ýagny, ätiýaçlandyryş şertnamasynyň hereket edýän döwründe ätiýaçlandyrylan şahsyň ömrüne ýa-da saglygyna zyýan ýetirilmegine getiren waka ätiýaçlandyryş halaty bolup durýar. Ätiýaçlandyrmak işinde welaýatymyzdaky döwlet ätiýaçlandyryş guramalary hemişe raýatlarymyzyň we edara-kärhanalarymyzyň hyzmatyndadyr. 

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwrüniň bagtyýar halky täze döwrüň möhüm strategiýasyny durmuşa geçirmäge girişen hormatly Prezidentimize tüýs ýürekden alkyş aýdýar. 

 Begendik TAGANOW.  

 Tagtabazar etrabynyň döwlet ätiýaçlandyryş guramasynyň baş  hünärmeni. 

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda çalt depginler bilen ösýän ata Watanymyzyň ösüşlerinde bedew bady bar. Milli ykdysadyýetimiziň ähli pudaklarynda ýetilýän sepgitlerdir gazanylýan üstünlikler muňa aýdyň şaýatlyk edýär. Bu bolsa häzirki wagtda sanly ykdysadyýeti we halk hojalygyny diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmek babatda maksatnamalaýyn esasda giň gerimli özgertmeleri durmuşa geçirýän ýurdumyzyň dünýä hojalygyndaky ornuny has-da pugtalandyrmaga ýardam berer. 

Ösüşiň aýdyň ýoly bilen öňe barýan Garaşsyz döwletimiziň durmuş-ykdysady ösüşini durnukly saklamak we mundan beýläk-de üstünlikli dowam etdirmek ugrunda möhüm çözgütler kabul edilýär. Şu ýylyň fewralynda geçirilen Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň mejlisinde kabul edilen «Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: Türkmenistany 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasy» muny doly tassyklaýar. Bu maksatnama ata Watanymyz Türkmenistany geljek 30 ýylda ösdürmek babatda ileri tutulýan ugurlary, täzeden-täze maksatlary we öňde goýlan örän wajyp wezipeleriň ençemesini öz içine alýar. 

Häzirki döwürde döwlet Baştutanymyzyň aýratyn üns merkezinde saklanýan sanly reforma milli ykdysadyýetimizi durnukly ösdürmegiň täsirli guraly we geljegi hökmünde garalýar. Şunuň bilen baglylykda, ýurdumyzda sanly ykdysadyýeti ösdürmek, halk hojalygyna döwrebap tehnologiýalary ornaşdyrmak we häzirki zaman maglumat giňişligini döretmek bilen bagly wezipeler kabul edilen Milli maksatnamada aýratyn görkezilýär. Munuň özi milli ykdysadyýetimiziň doly sanlylaşdyrylmagyna we Garaşsyz, baky Bitarap Türkmenistan döwletimiziň dünýäniň maglumat giňişligine çalt depginler bilen goşulyşmagyna itergi berer. 

Ýurdumyz «Halkyň Arkadagly zamanasy» ýylymyzda Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwrüne gadam basdy. Täze taryhy döwürde Arkadagly Serdarymyzyň baştutanlygynda milli ykdysadyýetimiziň ähli pudaklarynda gazanylýan bedew batly ösüşler bolsa ata Watanymyzyň ýeňişli menzilleridir. 

Gülnaza REÝMOWA,

Türkmen döwlet maliýe institutynyň talyby.

Eziz Diýarymyz durnukly ösüş bilen öňe barýar. Önümçiligiň ähli pudaklaryna ylmyň we öňdebaryjy tejribäniň gazananlarynyň ornaşdyrylmagy, iň täze enjamlaryň netijeli ulanylmagy, tebigy baýlyklarymyzyň rejeli peýdalanylmagy beýik ösüşlerimiziň, belent üstünliklerimiziň esasy bolup durýar. Ata Watanymyzy mundan beýläk-de belent derejelere ýetirmek üçin beýik işler üstünlikli durmuşa geçirilýär.  

Garaşsyz, hemişelik Bitarap Türkmenistanda üstünlikli amala aşyrylýan özgertmeler ähli ugurlarda durmuşa geçirilýän halk bähbitli işlere itergi berýär. Aýdyň ösüşler we gazanylýan üstünlikler bilen halkymyz Watanymyzyň mundan beýläk-de rowaçlanmagynyň ygtybarly esasyny goýýar. Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe milli ykdysadyýetimiz ösdürilýär, ýurdumyz beýik ösüşleriň mekanyna öwrüldi. 

 Parahatçylygyň, adalatlylygyň we ynsanperwerligiň ýörelgelerine wepaly agzybir halkymyz maksada okgunlylyk hem-de tutanýerlilik bilen beýik geljegini döredýär. Halkymyz yhlasly zähmet çekip, ösüşiň täze belentliklerine tarap ruhubelentlik bilen barýar. Ýurdumyzy hemmetaraplaýyn ösdürmek boýunça işlenilip düzülen maksatnamalar amala aşyrylýar. Ýurdumyzda durmuşa geçirilýän işler we taslamalar ylmy taýdan esaslandyrylandyr, çünki derwaýys meseleleri ylmy jähetden çemeleşip çözmek, uzakmöhletli meýilnamalardyr maksatnamalary ylmy taýdan işläp düzmek ýurdumyzda ösüşi üpjün etmegiň esasy ýörelgesidir.  

Ýurdumyzda önümçiligi döwrebaplaşdyrmak depginli alnyp barylýar, kämil bazar ykdysadyýeti emele gelýär. Ylmyň we tehnikanyň gazananlary giňden peýdalanylýar. Ýurdumyzyň tebigatynyň köpdürlüligini we gözelligini aýap saklamaga, onuň baýlyklaryny rejeli ulanmaga gönükdirilen taslamalar üstünlikli durmuşa geçirilýär.  

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow tarapyndan öňde goýlan wezipeleriň üstünlikli çözülmegi, oýlanyşykly kararlaryň kabul edilmegi, ýurdumyzyň beýik ösüşlerini üpjün edýär. «Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: Türkmenistany 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasy» Türkmenistanyň ösüşiň täze belentliklerine barýan ugurlaryny kesgitledi. Halkymyz Watanymyzda üstünlikli durmuşa geçirilýän beýik işlerden ruhlanyp, bu maksatnamany durmuşa geçirmek üçin halal zähmet çekýär.  

Çynar HOJAMUHAMMEDOWA,

Türkmen döwlet binagärlik-gurluşyk institutynyň uly mugallymy.

Şu günler Köýtendag etrabynyň çäginde Lebap sement zawodynyň ikinji tapgyrynyň gurluşygy güýçli depginde dowam edýär. Mälim bolşy ýaly, ýokary kuwwata eýe bolan zawodyň täze tapgyrynyň gurluşygy «Türkmen enjam» hojalyk jemgyýeti tarapyndan alnyp barylýar. 

Zawodyň ikinji tapgyrynyň gurluşygyna Gahryman Arkadagymyzyň ak patasy bilen 2020-nji ýylyň tomsunda badalga berlipdi. Türkmenistanyň Senagat we gurluşyk önümçiligi ministrligi kuwwatly kärhananyň gurluşygynyň buýrujysydyr. Şu günler gurluşykda hünärmenleriň 650-den gowragy işleýär. Olaryň we döwrebap tehnikalaryň güýji birleşip, ýurdumyzda ýene bir kuwwatly senagat kärhanasy — sement zawody ulanmaga berler. Işleýänleriň arasynda bu ugurda baý tejribesi bolan kompaniýalaryň wekilleri hem bar. 

Sement — gurluşyk üçin iň zerur serişdeleriň biri. Köýtendagdaky zawodda eýýäm ençeme ýyl bäri bu möhüm gurluşyk serişdesiniň her ýyl ýüz müňlerçe tonnasy öndürilip, içerki we daşarky bazarlara ugradylýar. Täze tapgyryň umumy kuwwaty ýylda 1 million tonna sementi öndürmäge mümkinçilik berer. Bu bir gije-gündiziň dowamynda 3 müň tonna çenli önüm öndürip boljakdygyny görkezýär. 

Eger zawodyň birinji tapgyrynda portland sementiniň S-400 we S-500 görnüşleri öndürilip, sarp edijilere ýetirilen bolsa, täze tapgyrda has ýokary hilli S-600 görnüşli sementiň hem önümçiligi ýola goýlar. Önümler dünýäniň we ýurdumyzyň standartlaryna doly laýyk geler. 

«Türkmen enjam» hojalyk jemgyýetiniň wekilleriniň gürrüň berşi ýaly, desgada Germaniýanyň, Türkiýäniň we beýleki Ýewropa döwletleriniň öňdebaryjy kompaniýalarynyň döwrebap enjamlar toplumlary oturdylyp, işleriň agramly bölegi awtomatlaşdyrylan ulgamlaryň kömegi bilen alnyp barlar.  

Şeýle iri gurluşygyň amala aşyrylmagy ýerli ýaşaýjylaryň iş bilen üpjünçiliginde hem möhüm ähmiýete eýedir. Gurluşykda ýurdumyzyň dürli sebitlerinden gelen ildeşlerimiz bilen bir hatarda, Köýtendag etrabynyň ilaty hem zähmet çekýär. Bu ýerde amatly iş şertleri döredilipdir. 

Gurluşykçylar kuwwatly kärhanany bellenen möhletinde ulanmaga tabşyrmak üçin gijesini gündiz edip zähmet çekýärler. Gurluşyk serişdeleriniň agramly böleginiň ýurdumyzyň şu sebitinden alynmagy bolsa olaryň işinde ep-esli ýeňillik döredýär. 

Ahmet KASYMOW,

Türkmenistanyň Kärdeşler arkalaşyklarynyň Köýtendag etrap birleşmesiniň esasy hünärmeni.

BELENT MAKSADA EÝERIP 

S.A.Nyýazow adyndaky etrabyň ýüpekçileri «Halkyň Arkadagly zamanasy» ýylynyň ýüpekçilik möwsüminde 184 tonna ýokary hilli pile öndürmegi maksat edinýärler. Şeýlelikde, olar häzirki günlerde ýüpek gurçuklaryny idetmegi talabalaýyk alyp barýarlar. Bu babatda etrabyň S.Rozmetow adyndaky oba hojalyk paýdarlar jemgyýetiniň ýüpekçileriniň oňat görelde görkezýändiklerini bellemek bolar. Olar özlerine paýlanylyp berlen 1241 guty ýaş gurçuklary kadaly ösdürmek ugrunda yhlasly zähmet çekýärler. Hojalygyň tejribeli ýüpekçilerinden Zeripbaý Galandarow, Röwşenaý Jumakowa, Sanaber Töräýewa we beýlekiler bu işe öňdäkileriň hatarynda girişmek bilen, gurçuklara ideg etmekde köplere görelde bolmagy başarýarlar. Şunda ýüpek gurçuklaryny wagtly-wagtynda iýmitlendirmek, kadaly ýylylykda, arassa saklamak boýunça zerur çärelere aýratyn üns berilýär. Munuň özi paýdarlar jemgyýetiniň ýüpekçileriniň şu möwsümde 48 tonna piläni Watan harmanyna goşmak barada bellenilen meýilnamany has artygy bilen ýerine ýetirjekdiklerine ynam döredýär. 

 Nodira ALLAMOWA,
TAP-nyň S.A.Nyýazow adyndaky etrap komitetiniň hünärmeni. 

 * * * 

 GOWAÇA BEJERGISINIŇ DEPGINI ÝOKARLANÝAR 

Akdepe etrabynyň «Nowruz» daýhan birleşiginiň pagtaçylary «Halkyň Arkadagly zamanasy» ýylynda 1900 gektar meýdanda «ak altynyň» bereketli hasylyny kemala getirmek ugrunda derwaýys çäreleri durmuşa geçirýärler. Olar gowaça bejergisine etrapda ilkinjileriň hatarynda girişip, bu işiň depginini günsaýyn güýçlendirýärler. Häzirki wagtda gowaçalaryň hatar arasyny ýumşatmak, olary haşal otlardan arassalamak işleri daýhan birleşiginiň 6, 12-nji kärendeçiler toparlarynda has-da gyzgalaňly barýar. Bu çäreleri berjaý etmekde mehanizatorlardan Azat Motyýew, Tahyr Rozybaýew, kärendeçi daýhanlardan Şirin Aşyrowa, Arazmyrat Nazarow we beýlekiler has-da gaýratly zähmet çekýärler. Şeýle agzybirlikli aladalaryň netijesinde ýaşajyk gowaçalaryň talabalaýyk ösmegine zerur şertler döredilýär. 

 Orazgeldi MUHADOW,
TAP-nyň Akdepe etrap komitetiniň hünärmeni. 

 * * * 

 ZÄHMETI GORAMAK — SAGLYGY GORAMAK 

«Zähmeti goramak — sagdyn we howpsuz iş şertleriniň girewidir» atly çäräniň esasy maksady işgärleriň zähmetini we saglygyny goramak, degişli önümçilik şertlerini döretmek, olaryň dynç alşyny guramak, durmuş goraglylygyny, tehniki howpsuzlyk kadalaryny berjaý etmek boýunça edara-kärhanalarda alnyp barylýan işleri mundan beýläk-de kämilleşdirmek bolup durýar. 

TKA-nyň welaýat birleşmesiniň energetika, awiasiýa we aragatnaşyk, medeniýet, hyzmat ulgamy işgärleriniň kärdeşler arkalaşyklarynyň Daşoguz şäher geňeşleriniň şäheriň edara-kärhanalarynyň kärdeşler arkalaşyklarynyň ilkinji guramalarynyň agzalarynyň gatnaşmagynda welaýat Taryhy we ülkäni öwreniş muzeýiniň mejlisler eýwanynda guran okuw maslahaty şu meselelere bagyşlanyldy. 

Okuw maslahatynda TKA-nyň welaýat birleşmesiniň tehniki gözegçisi Meýlis Gulbaýew, welaýat Suwda halas ediş müdirliginiň zähmeti goramak we tehniki howpsuzlyk boýunça gözegçisi Baýram Myradow, Daşoguz döwlet elektrik stansiýasynyň KA-nyň ilkinji guramasynyň başlygy Mekan Allanazarow, «Daşoguzenergo» önümçilik birleşiginiň hünärmeni Gylyçmyrat Öräýew dagy çykyş etdiler. Olar orta atylan meseleler boýunça edara-kärhanalarda amala aşyrylýan işler barada giňişleýin gürrüň berdiler. 

 Mämmetdurdy MUHAMMEDOW,
medeniýet, sport, syýahatçylyk we jemgyýetçilik guramalary işgärleriniň KA-nyň Daşoguz şäher geňeşiniň başlygy. 

 * * * 

 KÄRHANANYŇ ÖNDÜRIJILIGI ARTÝAR 

Türkmenistanyň Dokma senagaty ministrliginiň Köneürgenç etrabyndaky pagta egriji kärhanasynyň işçi-hünärmenleri zähmet depginlerini barha batlandyrýarlar. Olar ugurdaş kärhanalaryň arasynda hemişe ýokary görkezijileri gazanmagy başarýarlar. Şu ýylyň başyndan bäri kärhanada dürli ölçegdäki nah ýüplükleriň 1 müň 52 tonnasy öndürildi. Kärhanada önümçiligiň ösüşiniň durnukly depgini hemişelik saklanýar. 

— Kärhanamyz döwrüň iň kämil tehnologiýalary bilen enjamlaşdyrylan bolup, onda işçi-hünärmenleriň 161 sanysy 3 çalşykda zähmet çekýär. Bu ýerde olaryň öndürijilikli işlemekleri üçin ähli mümkinçilikler bar. Kärhanada welaýatymyzda öndürilýän pagtadan dürli ölçegdäki nah ýüplükler taýýarlanyp, ýurdumyzyň dokma kärhanalaryna we daşary ýurtlara ugradylýar. Kärhanamyzyň darak, lentalaýjy, egriji, gaplaýjy, hil barlagy bölümlerinde işler sazlaşykly alnyp barylýar. Bu ýerde yhlasly zähmeti bilen köplere görelde görkezmegi başarýan işçileriň ençemesi bar. Olardan Gunça Hudaýnazarowanyň, Mamagül Haşanowanyň, Nurtäç Aşyrowanyň, Döwran Tuwakowyň, Meýlis Pirnepesowyň atlaryny ilkinjileriň hatarynda tutmak bolar — diýip, kärhananyň kärdeşler arkalaşyklarynyň ilkinji guramasynyň başlygy Nurbibi Genjäýewa söhbetdeş bolanymyzda aýtdy. 

 Annageldi BEKIÝEW