2022-nji — «Halkyň Arkadagly zamanasy» ýylynda ýurdumyzyň ykdysadyýeti okgunly ösýär. Türkmenistanyň senagat syýasaty innowasion ösüşe, milli ykdysadyýetiň bäsdeşlige ukyplylygynyň ýokary derejesini üpjün etmäge gönükdirilýär. Dünýä bazarlarynda milli önümçiligiň senagat harytlarynyň eýeleýän ornuny pugtalandyrmak üçin ýurdumyzda gaýtadan işleýän kärhanalar döwrebaplaşdyrylýar. Bu bolsa ýokary hilli, eksporta niýetlenen, daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleriň öndürilişini yzygiderli artdyrmaga mümkinçilik berýär. Şunda ýurdumyzyň oba hojalygynyň isleglerini doly kanagatlandyrmakda hem-de azyk howpsuzlygyny berkitmekde ähmiýetli bolan dökünleriň dürli görnüşlerini öndürýän himiýa kärhanalary mynasyp orny eýeleýär. Şeýle kärhanalara «Maryazot» önümçilik birleşigi, «Tejenkarbamid», «Marykarbamid» zawodlary we beýlekiler degişlidir. Balkan welaýatynda gurlup, ulanylmaga berlen karbamid öndürýän zawod hem bu toplumyň batly depginlerde ösmegine goşant goşýar.  

Türkmenistanda ilkinji we Merkezi Aziýada iri desganyň biri bolan Lebap welaýatynyň Garlyk käninde duzly ýataklary özleşdirýän dag-magdan baýlaşdyryjy toplumyň gurulmagy ýurdumyzyň halk hojalygynda aýratyn ähmiýetli waka boldy. Bu ýerde baýlaşdyrylan kaliý hloridi guradylandan, külkelenenden hem-de gaplanandan soň, dünýä ölçeglerine laýyk gelýän bäsdeşlige ukyply derejä eýe bolýar.  

Ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmekde, şol sanda daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleri öndürmekde maksatnamalary üstünlikli durmuşa geçirmekde gurluşyk serişdeleri senagaty öňdebaryjy orny eýeleýär. 

Milli ykdysadyýetimiziň diwersifikasiýalaşdyrylmagyna beýleki pudaklaýyn kärhanalar, hususan-da, metallurgiýa, sement we gazbeton zawodlary uly goşant goşýarlar. Bu zawodlar gerimi barha giňeýän gurluşyk bazary üçin niýetlenen önümleri, armaturdan örülen toplumlary, keramzit, ýygnama demirbeton önümleri, keramiki kerpiç, diwarlyk beton daşlar, bezeg plitalary we beýlekileri öndürýärler. 

Häzirki döwürde ýurdumyzyň energetika toplumy ilatyň elektrik energiýasyna bolan isleglerini doly derejede kanagatlandyrýar. Türkmenistanyň energiýa ulgamynda Mary DES-den başga-da, Aşgabatda, Ahalda, Balkanabatda, Lebapda, Daşoguzda hem-de «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda gurlan täze kuwwatly elektrik beketleri hereket edýär.  

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe Arkadagly Serdarymyzyň başda durmagynda Türkmenistanda geljekde ägirt uly ykdysady girdeji berjek möhüm desgalaryň gurluşygy alnyp barylýar. Olarda öndüriljek önümler ýurdumyzyň ykdysady ösüşini has-da belende göterer. Şeýle ajaýyp ösüşleriň sakasynda duran hormatly Prezidentimiziň jany sag, ömri uzak, alyp barýan işleri mundan beýläk-de rowaç bolsun! 

Bägül ATAÝEWA,

«Türkmengaz» döwlet konserniniň Mary nebitgaz orta hünär okuw mekdebiniň mugallymy.

Ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmek boýunça ägirt uly işler amala aşyrylýar. Bu babatda, ylaýta-da, gazylyp alynýan mineral serişdeleri rejeli, toplumlaýyn hem-de daşky gurşawa zyýansyz ulanmaklyga uly ähmiýet berilýär. Ýurdumyz mineral baýlyklaryň görnüşleri we gorlary boýunça dünýäde öňdäki orunlary eýeleýär. Şol baýlyklaryň biri-de himiýa gidromineral çig mal serişdeleri bolan ýerasty ýokary minerallaşan ýodbrom, nebitgaz ugurdaş suwlar we Garabogazyň şerebeleridir. Häzirki wagtda bu baýlyklar boýunça Hazaryň, Balkanabadyň, Berekediň ýod öndürýän zawodlary we «Garabogazsulfat» kombinaty iş alyp barýar. Aslynda, GDA ýurtlary boýunça ýod gorlarynyň 40 göterimi Türkmenistanyň paýyna düşýär. Her ýyl tehniki ýoduň 500 tonnadan gowragy öndürilýär. Ýakyn geljekde täze açylan ýodbrom känleriniň — Çukurguýy, Guýular, Gögerendag — Garadaşly, Inderlen we beýlekileriň özleşdirilmegi bilen, ýoduň öndürilişi ep-esli artdyrylar.  

Ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyna laýyklykda, gidromineral çig malynyň esasynda mineral duzlaryň dürli görnüşini, ýod we ondan alynýan önümleriň öndürilişini has-da artdyrmak göz öňünde tutulýar. Ýerasty senagat suwlarynda ýod bilen bromdan başga-da, litiý, bor, stronsiý, rubidiý ýaly gymmat bahaly seýrek elementler bar. Hususan-da, dünýä möçberindäki ýerasty suwlarda litiniň umumy gorlarynyň 65, stronsiniň 24, bromuň 80 göterimi ýerleşýär diýlip çaklanýar. Tebigatda örän seýrek duş gelýän bu elementleriň elektronikada, radiotehnikada, lazer, kosmos tehnikasynda ulanylyşy barha artýar. Şeýle elementleriň gaty magdan gorlarynyň barha azalmagy sebäpli, olary ýerasty suwlardan almaga üns berilýär. Ýerasty, aýratyn-da, guýulardan nebit we gaz bilen bilelikde çykýan ugurdaş suwlary rejeli we daşky gurşawa zyýansyz ulanmak ykdysady hem ekologik taýdan iň derwaýys meseleleriň biri hasaplanýar. Çünki ugurdaş suwlaryň hili, mukdary we olary gaýtadan işlemegiň tehnologik usullary heniz ýeterlik öwrenilmedik meseledir. 2019-njy ýylyň 19-njy noýabrynda nebitgaz toplumynyň jogapkär ýolbaşçylary bilen bu babatda alnyp barylýan işlere bagyşlanan ýörite döwlet maslahaty geçirildi. Onda toplumyň ýolbaşçylarynyň durmuşa geçirýän işleriniň netijelerine garaldy. Toplumyň pudaklarynyň öňünde durýan möhüm wezipeler kesgitlendi. Şonda seýrek duş gelýän gymmat bahaly metallary gözlemek boýunça alnyp barylýan işleri güýçlendirmek we senagat taýdan baý ýataklary kesgitlemek, nebit we gaz guýularyndan akyp gelýän, düzüminde ýod we brom köp bolan suwlardan önüm öndürmegi ýola goýmak, öndüriljek bu önümleriň içerki sarp edijilerden artýan bölegini daşarky bazarlara ibermegiň mümkinçiliklerini öwrenmek babatda anyk wezipeler kesgitlendi. «Türkmennebit», «Türkmengaz» döwlet konsernlerine ekologiýa meselelerine aýratyn üns bermek tabşyryldy. Hususan-da, nebitgaz guýularyndan çykýan ugurdaş suwlary yzyna — ýer astyna goýbermegiň, olaryň düzümindäki peýdaly minerallary almagyň usullaryny işläp düzmek we önümçilige ornaşdyrmak alymlaryň öňünde derwaýys mesele hökmünde goýuldy. Nebit çykarylanda, önümli gatlaklaryň suwlanmasy iň esasy meseleleriň biri bolup durýar. Ulanyş guýulary arkaly önümli gatlaklardan orta hasap bilen 20 göterim nebit we 80 göterim suw çykarylyp, muňa «nebit ugurdaş suwlar» diýilýär. Dünýä tejribesinde bilermenleriň çaklamalaryna görä, ulanyşa berlen ýataklarda ortaça 50 göterim nebit we şonça-da suw bolýar. Önümiň suwlanmasy 90 — 95 göterime ýetende, ulanyş işi köp halatda öz ähmiýetini ýitirýär. Şonuň üçin guýy suwlananda, önümiň suwlanmasyny azaltmak, gatlak suwlaryny çäklendirmek işleri geçirilýär. Munuň üçin her bir guýuda ýylyň dowamynda birnäçe gezek düýpli we ýeňil abatlaýyş işleri ýerine ýetirilýär. Nebit ugurdaş suwlar iş ýüzünde tebigy duz erginleridir. Nebit çykarylýan guýularyň ugurdaş suwlarynyň emulsiýasynda 0,8÷4,0 mg/l töweregi naften kislotalary saklanýar. Tebigy gaz ýataklarynyň golaýyndaky ýataklarda bolsa organiki azot birleşmeleri agdyklyk edip, naften kislotalary 0,2÷0,6 mg/l töweregidir. Suwlaryň mineral düzümi, esasan, natriniň, kalsiniň, magniniň hloridlerinden we ýokarda getirilen gymmatly seýrek elementlerden durýar. Olaryň duzlulygy bir litrde onlarça, käte ýüzlerçe grama barabardyr. Senagat taýdan özleşdirmek üçin amatly bu suwlarda seýrek elementleriň mukdary-da ýokarydyr.  

Ugurdaş suwlaryň senagat taýdan rejeli ulanylmagy diňe ykdysady taýdan däl, eýsem, ekologik babatda-da uly ähmiýete eýedir. Sebäbi olardaky käbir zyýanly elementleriň mukdary sanitariýa taýdan ýol berilýän aňryçäk mukdardan ep-esli ýokarydyr. Şeýle-de bolsa, ýodbrom suwlaryndan GDA ýurtlarynda häzire çenli diňe ýod we brom öndürilýär. Diňe ABŞ, Ýaponiýa, Italiýa, Germaniýa we beýleki käbir ýurtlarda ýerasty suwlardan litiý, bor, rubidiý, zesiý, germaniý metallaryny almak senagat taýdan özleşdirilendir. Bu suwlar mugt çig mal çeşmesi bolup durýar. Olardan alynýan önümleriň özüne düşýän gymmaty diňe tehnologik işleriň çykdajylary bilen kesgitlenýär. 

Ýurdumyzda ýoduň, bromuň, tebigy gazyň we nebitiň çykarylyşynyň barha artmagy şeýle suwlaryň häzirkisinden has köp emele gelmegine getirer. Bu bolsa şol suwlary doly, toplumlaýyn we daşky gurşawa zyýansyz ulanmagyň çözgütlerini tapmagyň derwaýysdygyny has artdyrýar. Munuň özi döwrebap innowasion tehnologiýalaryň ornaşdyrylmagyny talap edýär. Şundan ugur alnyp, bu babatda türkmen himiýaçy alymlarymyz tarapyndan wajyp üstünlikler gazanyldy: hususan-da, dünýä tejribesinde ilkinji gezek ýodbrom suwlaryny açyk howdanlarda bugardyp konsentrirlemek we toplumlaýyn gaýtadan işlemek usulynyň ylmy esaslary we tehnologiýasy işlenip düzüldi. Bu suwlaryň düzümindäki duzlaryň 70 göterimden gowragynyň NaСl-dygy anyklandy we ony haryt hökmünde çykarmagyň usuly işlenip düzüldi. Şonda konsentrirlenen erginde NaСl duzunyň çökýändigi we beýleki gymmatly seýrek elementleriň — litiniň, boruň, stronsiniň hem ýitgisiz baýlaşýandygy we olaryň degişli usullar arkaly çykarylyp bilinjekdigi anyklandy. Işlenip düzülen tehnologik şertlerde synaglardan üstünlikli geçdi we ulanmaga hödürlendi. Bu ugurda oýlap tapyşlaryň ençeme patentleri alyndy. Köp sanly ylmy işler çap edildi. Doktorlyk we kandidatlyk dissertasiýalary goraldy. Şeýlelikde, nebitgaz ugurdaş suwlary hem toplumlaýyn gaýtadan işlemek meselesini çözmek boýunça şu teklipler hödürlenýär: ýurdumyz boýunça emele gelýän nebitgaz suwlarynyň doly himiki düzümini we mukdaryny anyklamak; himiki düzümi we tehniki ykdysady esaslandyrma boýunça suwlaryň ekologik howpsuzlygyny üpjün etmegiň we olary gaýtadan işlemegiň aşakdaky ýollaryny saýlamak: nebit ugurdaş suwlaryny nebit we organiki maddalardan arassalamak; suwlary gaýtadan işlemek arkaly olardaky maddalary çykaryp almak; nebitgaz suwlaryny gaýtadan işlemekde türkmen alymlary tarapyndan öň ýodbrom suwlary üçin işlenip düzülen we synag edilen tehnologiýa boýunça olary açyk howdanlarda bugardyp konsentrirlemegi we goşmaça önümleri almagy öwrenmek; ýurdumyzda nebitiň we gazyň çykarylyşynyň ösmegi bilen baglylykda, suwlaryň barha köpelýändigini göz öňünde tutup, meseläni çözmek boýunça ylmy we tejribe işlerini dowam etdirmek we ýörite koordinirleýji ylmy-barlag edarasyny bellemek; bu işlere beýleki dahylly pudaklary, ylmy-barlag edaralaryny, ýokary okuw mekdeplerini çekmek; olaryň ýerine ýetirmeli işleri boýunça meýilleşdirilen bitewi maksatnama düzmek. 

Ýokarda bellenip geçilişi ýaly, ýurdumyzyň dünýä belli we egsilmez gidromineral çig mal serişdeleriniň biri-de Garabogazyň şerebeli suwlarydyr. Tebigy duzlaryň bu ajaýyp ýatagy diňe bir özüniň tükeniksiz gorlary bilen däl-de, eýsem, ondaky himiki maddalaryň köpdürlüligi we gymmatlylygy bilen özüne çekýär. Şundan ugur alnyp, onuň baýlyklaryny senagat taýdan özleşdirmek mümkinçilikleri köp ýyllaryň dowamynda himiýaçylar we beýleki hünärmenler tarapyndan öwrenilip gelinýär. Bu suwlar Hazar deňzinden Garabogaz aýlagyna üznüksiz suwlaryň akyp durmagy we olaryň bugarmagy netijesinde emele gelýär. Netijede, bu şerebeleriň düzümindäki ähli makro we mikroelementleriň hem mukdary köpelýär. Şerebeler, esasan, natriniň, magniniň hloridleri we sulfatlary, şeýle hem peýdaly elementler bolan kaliý, brom, bor, seýrek duş gelýän gymmatly aşgar metallar bilen baýlaşýar. Şolaryň esasynda häzirki wagtda «Garabogazsulfat» kombinatynda natriý sulfaty, bişofit, epsomit we başgalar öndürilýär. Bu önümler içerki we daşarky bazarlarda uly islegden peýdalanýar. Hususan-da, natriý sulfaty soda, aýna, kagyz, dokma, sabyn, sintetik kir ýuwujy serişdeleri öndürmekde we başga-da köp önümçiliklerde ulanylýar.  

Şerebeli suwlar Garabogaz aýlagyna üznüksiz akyp duran Hazar deňziniň suwunyň bugarmagy netijesinde, tebigy şertlerde emele gelýär. Deňizden aýlaga düşýän suwlaryň bugarmagy bilen, onuň duzlulygy barha goýulaşýar. Netijede, şerebeleriň düzümindäki ähli makro we mikroelementleriň mukdary-da köpelýär. Şerebeler, esasan, natriniň, magnininiň hloridleri we sulfatlary, şeýle hem peýdaly elementler bolan kaliý, brom, bor, seýrek duş gelýän gymmatly metallar bilen baýlaşýar. Şeýle bolansoň, bu suwlaryň duzlulygy Hazar deňziniň suwunyňkydan ençeme esse ýokary bolup, olary gorlarynyň hemişe üsti ýetirilip duran himiki çig mal hökmünde peýdalanmaga mümkinçilik berýär. Ýokarda belleýşimiz ýaly, Garabogazyň şerebelerinden agzalan önümlerden başga-da, ençeme gymmatly himiki önümleri almak mümkin. Munuň üçin bu gidromineral çig maly toplumlaýyn, ýagny hemmetaraplaýyn gaýtadan işlemek maksadalaýykdyr. Çünki şunda halk hojalygy üçin zerur bolan goşmaça kaliý sulfaty, kalimagneziýa, nahar duzy, duz kislotasy, hlor, natriý aşgary, magniniň oksidi, magniý metaly, kükürtli natriý, brom, bor, seýrek duş gelýän aşgar metallar we başga-da köp himiki maddalary öndürmek mümkin. Üstesine-de, şol maddalaryň esasynda olaryň beýleki birleşmelerini, meselem, defoliýantlar, kalsiý bromidi ýaly önümleri alyp bolar. Munuň özi daşky gurşawy, ylaýta-da, Hazar deňzini himiki hapalanmakdan goramakda-da uly ekologik ähmiýete eýe bolar.  

Agzalanlardan köp görnüşli mineral çig mallaryň bir bitewi toplum görnüşinde peýdalanylmagy diňe ýeke-täk pudagyň däl-de, eýsem, onuň bilen utgaşykly birnäçe beýleki önümçilikleriň hem döredilmegine mümkinçilik berýär. Sebäbi köp halatlarda bir önümçiligiň zyňyndysy hasaplanýan madda başga bir kärhana üçin çig mal bolup hyzmat edýär. Üstesine-de, bitewi önümçilik toplumynyň döredilmegi ähli önümçilikler üçin gerekli serişdeleriň we beýleki infrastruktura ulgamyny utgaşdyryp ulanmaga mümkinçilik berýär. Şol bir wagtyň özünde, ýerli ilatyň önümçilige işjeň çekilmegine, onuň medeni we hünär, bilim derejesiniň ýokarlanmagyna getirýär. Bu meseleleriň üstünlikli çözülmeginde sebitde işe girizilen Uzen — Gyzylgaýa — Bereket — Etrek — Gürgen halkara demir ýoly uly orun eýelär. Çünki bu demir ýol we suw ýollary arkaly goňşy hem-de alysdaky ýurtlar bilen söwda-ykdysady hyzmatdaşlyk has-da işjeňleşer. Şeýle-de köpdürli önümçilikleriň döredilmegi ol ýerde gurlan kuwwatly «Garabogazkarbamid» zawody bilen bitewi senagat toplumyny emele getirer.  

Halkara ähmiýetli senagat ojaklarynyň döredilmegi häzirki zaman öňdebaryjy tehnikanyň, tehnologiýalaryň we sanly ulgamyň ulanylmagyny talap edýär. Bu bolsa, öz gezeginde, ylmyň we bilimiň ösdürilmegi, has netijeli tehnologiýalaryň işlenip düzülmegi hem-de önümçilige ornaşdyrylmagy, kämil inžener-tehniki hünärmenleriň, ylmy işgärleriň taýýarlanmagy bilen berk baglanyşyklydyr. Häzirki wagtda bu ugurda «Türkmenistanda himiýa ylmyny we tehnologiýalaryny toplumlaýyn ösdürmegiň 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Döwlet maksatnamasy» durmuşa geçirilýär. Şeýle çäreleriň çäklerinde ýokary okuw mekdepleriniň we ylmy-barlag edaralarynyň täze binalarynyň gurulmagy, olaryň häzirki zaman enjamlary bilen abzallaşdyrylmagy bu ugurda alnyp barylýan işlerden anyk mysallardyr. Ylym-bilim bilen meşgullanýan alymlaryň daşary ýurtly kärdeşleri bilen hyzmatdaşlyk etmegi, köp sanly talyplaryň ösen ýurtlaryň abraýly ýokary okuw mekdeplerine ugradylmagy we beýleki döredilýän şertler kämil hünärmenleriň taýýarlanmagyny üpjün edýär. Hususan-da, hünärmenleriň himiýa, dag-magdan we beýleki tehniki, tehnologik ugurlar boýunça taýýarlanmagy täze döredilýän senagat önümçilikleri üçin has derwaýysdyr. Şeýlelikde, beýleki ugurlar bilen bir hatarda, dünýä belli himiýa çig mallarynyň egsilmez hazynasy bolan gidromineral baýlyklary senagat taýdan hemmetaraplaýyn özleşdirmek boýunça döwlet tarapyndan gerimli we toplumlaýyn işler amala aşyrylar. 

Hojanepes ÝOWJANOW,

Ýagşygeldi Kakaýew adyndaky Halkara nebit we gaz uniwersitetiniň professory, tehniki ylymlaryň doktory.

Häzirki döwürde ýurdumyzda alnyp barylýan durmuş-ykdysady syýasatyň esasy ugurlary, esasan, «Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: Türkmenistany 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasynda» öz aýdyň beýanyny tapdy. Şoňa görä-de, ýokary depginli ykdysady ösüşi gazanmakda, ykdysadyýetiň pudaklaýyn düzümini diwersifikasiýalaşdyrmakda, ilatyň ýaşaýyş-durmuş derejesini ýokarlandyrmakda, bazar-ykdysady özgertmeleri çuňlaşdyrmakda, ýurduň sebitleriniň we pudaklarynyň gyradeň ösüşini gazanmakda netijeli işleriň durmuşa geçirilýändigini aýratyn bellemek gerek. 

Türkmenistany geljek 30 ýylda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasynda göz öňünde tutulyşy ýaly, ýurdumyz ykdysadyýetiň dürli ugurlaryna maýa serişdelerini goýar. Ulag-aragatnaşyk ulgamynda esasy maýa goýum awtomobil, howa, demir ýol, derýa we deňiz gatnawlaryny ösdürmäge, awtomobil ýollaryny gurmaga, telekommunikasiýa, poçta-elektroaragatnaşyk ulgamyny kämilleşdirmäge, ýurdumyzyň geosyýasy ýerleşişinden we üstaşyr ulag amatlyklaryndan has netijeli peýdalanyp, ýolagçy we ýük dolanyşygyny artdyrmaga, täze üstaşyr geçelgeleri döretmäge gönükdiriler. Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow şeýle belleýär: «Häzirki döwürde ulag-logistika ulgamy sebitleri we dünýäniň kontinentlerini birleşdirýän güýje öwrülýär. Şunuň bilen baglylykda, ýurdumyz Beýik Ýüpek ýolunyň ýüregi bolup durýar. Şoňa görä-de, bu geografik ýagdaýdan we beýleki mümkinçiliklerden ýerlikli peýdalanarys». 

Üçünji müňýyllykda Beýik Ýüpek ýoluny gaýtadan dikeltmegiň gözbaşynda duran hormatly Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedow ulag diplomatiýasynyň özenini tutuş adamzadyň bähbitlerine gönükdirilen asylly maksatlarda görýär. Halkara we sebit derejesinde ulag-logistika ulgamyny ösdürmek, onuň häzirki zaman şertlerine görä hereket etmegini gazanmak üçin Türkmenistan tarapyndan ulag ulgamynda öňe sürülýän başlangyçlar dünýä jemgyýetçiliginde giň goldawa eýe bolýar. 2014-nji, 2015-nji, 2017-nji we 2021-nji ýyllarda durnukly ulag ulgamyny ösdürmek boýunça BMG-niň Baş Assambleýasynyň Kararnamalarynyň biragyzdan kabul edilmegi ýurdumyzyň halkara giňişlikdäki belent abraýyndan habar berýär. Mundan başga-da, 2016-njy ýylyň noýabr aýynda Aşgabatda Durnukly ulag ulgamy boýunça birinji ählumumy maslahatyň guralmagy ýurdumyzyň bu babatda halkara gepleşikleriň ýokary derejede geçirilýän merkezine öwrülendigini görkezýär.  

Şu ýylyň ýanwarynda tassyklanan «Türkmenistanyň Prezidentiniň ulag diplomatiýasyny ösdürmegiň 2022 — 2025-nji ýyllar üçin Maksatnamasynda» strategik taýdan ähmiýetli çäreler göz öňünde tutulýar. Olar, hususan-da, ýurdumyzyň ulag ulgamynyň we halkara ulag hyzmatdaşlygynyň hukuk binýadyny has-da kämilleşdirmekden; ulag ugrunda halkara guramalar, şol sanda BMG hem-de onuň sebitleýin komissiýalary, ýagny Ýewropa ykdysady komissiýasy, Aziýa — Ýuwaş umman sebiti üçin Ykdysady we Durmuş komissiýasy, şeýle-de ýöriteleşdirilen halkara ulag we logistika guramalary bilen hyzmatdaşlygy ösdürmekden; badalga berlen iri halkara we sebitara taslamalary durmuşa geçirmekden, olaryň netijeliligini ýokarlandyrmakdan ybaratdyr. 

Mälim bolşy ýaly, ulag diplomatiýasy biri-biri bilen ýakyndan baglanyşykly bolan birnäçe ugry özünde jemleýär. Muňa ýurduň üstaşyr ýük we ýolagçy gatnawlaryny geçirmek babatda çäkdeş ýurtlar bilen ylalaşyklary baglaşmak, zamanabap awtomobil, demir ýollary gurmak, howa we deňiz-derýa gatnawlaryny döretmek, şol ýollardan üstaşyr ýükleri we ýolagçylary gatnatmagyň şertlerini ylalaşmak ýaly ugurlary mysal getirmek bolar. Bu ugurda amala aşyrylýan işler Beýik Ýüpek ýoluny häzirki zaman talaplaryna laýyklykda gaýtadan dikeltmekde, ýurdumyzy sebitde iri ulag-logistika merkezine öwürmekde ynamly ädimleri ätmäge mümkinçilik berýär. 

Dünýä döwletleri öz ýüklerini we ýolagçylaryny gysga wagtda amatly geçirmek babatda Türkmenistanyň mümkinçiliklerine gyzyklanma bildirýärler. Türkmenistan Demirgazyk — Günorta we Gündogar — Günbatar ugurlary boýunça ýük we ýolagçy gatnawlaryny geçirmegiň howpsuzlygyny kepillendirýär. Parahat ýagdaý, halkyň agzybirligi, berk berjaý edilýän ekologik talaplar dünýä döwletlerinde we iri kompaniýalarda ýurdumyz bilen hyzmatdaşlyk gatnaşyklaryny ösdürmäge uly isleg döredýär. Ýurdumyzyň alyp barýan hemişelik Bitaraplyk, hoşniýetli goňşuçylyk, «Açyk gapylar» syýasaty bu ugurda işleriň has-da ilerlemegine itergi berýär. 

Türkmenistan sebitara ykdysady hyzmatdaşlyga itergi berýän esasy güýji ulag ulgamyny we üstaşyr ulag geçelgeleriniň mümkinçiliklerini giňden durmuşa geçirmekde görýär. Daşary ýurtlaryň, hususan-da, sebitiň ýurtlarynyň Demirgazyk — Günorta hem-de Gündogar — Günbatar ugurlary boýunça durnukly üstaşyr ulag geçelgelerini döretmäge işjeň gatnaşmagynyň üstünlikli hyzmatdaşlygy, dostlukly gatnaşyklary mundan beýläk-de ösdürmegiň möhüm şerti bolup durýandygy hakykatdyr. Arkadagly Serdarymyzyň daşary ýurtlara amala aşyrýan saparlarynyň çäklerinde ulag ulgamyna degişli halkara resminamalara gol çekilmegi hem hut şu asylly maksada ýetmäge gönükdirilendir. Şeýle resminamalaryň hatarynda ulag we üstaşyr hyzmatdaşlygy ösdürmek hakynda Russiýa we Eýran bilen gol çekilen Ähtnamalary görkezmek bolar. Bu ugurdaky gepleşikler paýtagtymyzda geçirilen altynjy Hazar sammitinde hem dowam etdirildi. 

Mahlasy, Türkmenistanda ulag ýollarynyň doly döwrebaplaşdyrylmagyna, täze köprüleriň, ähli zerur düzümi bolan ýokary tizlikli awtobanlaryň gurulmagyna uly üns berilýär. Şunda transmilli awtomobil ýollarynyň gurluşygynda halkara ülňüleriň berjaý edilmegi möhüm talap bolup durýar.  

Netijede, häzirki döwürde ýurdumyzyň awtomobil, demir, howa we deňiz ýollaryna degişli düzümler milli ykdysadyýetimizi ösdürmek, onuň eksport mümkinçiliklerini amala aşyrmak, halkara gatnaşyklary işjeňleşdirmek üçin zerur bolan durmuş-ykdysady şertleriň döredilmegini üpjün edýär. Şeýle işler hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň baştutanlygynda Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe alnyp barylýan we uly geljegi nazarlaýan döwlet syýasatynyň möhüm ugurlarynyň biridir.  

Selimberdi HOJABERDIÝEW,

Aşgabat şäheriniň Baş maliýe we ykdysadyýet müdirliginiň başlygynyň orunbasary.

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe hormatly Prezidentimiziň taýsyz tagallasy bilen ýurdumyzyň ykdysadyýetini kuwwatlandyrmak babatda möhüm ähmiýetli işler yzygiderli durmuşa geçirilýär. Häzirki wagtda alnyp barylýan “Açyk gapylar” syýasatynyň netijesinde ýurdumyz dünýä jemgyýetçiliginde giňden dabaralanýan ulag-logistika, energiýa serişdelerini howpsuz we üstaşyr geçirmek ýaly giň gerimli halkara başlangyçlaryny öňe sürýär. Halkymyzda: “Ulag geçer — rysgal seçer” diýlen ajaýyp, jümle bar. Şu aýtgydan ugur alsak, rysgalyň, döwletliligiň, rowaçlygyň başlangyjy ak ýollardan geçýän kerwenlerde bolsa gerek. Bereketliligiň seçilmegi üçin bolsa ýollaryň gurulmagy, döredilmegi möhüm wezipe bolup durýar. Ýol gurmagy, köpri gurmagy sogap hasaplaýan halkymyz şeýle asylly işlerde nusgalyk görelde görkezmegi hem başarýar. Döwletimiziň geografik taýdan amatly çäkde — Günbatar bilen Gündogary, Aziýa bilen Ýewropany baglanyşdyrýan ýollaryň çatrygynda ýerleşmegi hem döwletlilikden nyşandyr. Bu bolsa ýurdumyzyň ulag-üstaşyr ulgamynyň döwrebap şertlerde has-da ýokary depginler bilen ösmegine mümkinçilik döredýär. Türkmenistan häzirki taryhy döwürde ähli döwletleri we yklymlary birleşdirýän, häzirkizaman üpjünçilik ulgamlary bolan howa menzillerini, awtomobil we demir ýollaryny, gaz we elektrik geçirijileri, aragatnaşyk ulgamlaryny gurmak, döretmek bilen halkara derejesindäki belent ornuny has-da pugtalandyryp, Demirgazygyň we Günortanyň, Günbataryň we Gündogaryň, Aziýanyň we Ýewropanyň arasynda “Altyn derwezä” öwrüldi.  

Döwletimiziň ulag-üstaşyr geçelgelerini döretmek baradaky halkara başlangyçlarynyň durmuşa geçirilmeginiň çäklerinde gurlup, ulanylmaga berilýän Türkmenistanyň halkara awtomobil we demir ýollary, howa menzilleri, halkara deňiz porty halklary birleşdiriji häsiýete eýe bolmak bilen, müňýyllyklaryň dowamynda Ýewraziýanyň halklaryny özara baglanyşdyran we adamzat siwilizasiýasynyň ösüşinde ägirt uly ähmiýete eýe bolan Beýik Ýüpek ýolunyň täzeden dikeldilmegine giň ýol açýar. Sebitde ähliumumy parahatçylygyň, durnukly ykdysady ösüşiň bähbitlerine ýardam berýär. 

Ýolagçylaryň tiz wagtda barmaly menzillerine ýetmeklerini amala aşyrmak, gurulýan ýollaryň amatlylygyny üpjün etmek göz öňünde tutulandyr. Watanymyzyň baş ýörelgesi dünýä döwletleri bilen parahatçylykly, özara bähbitli dost-doganlyk gatnaşyklaryny ösdürmekden ybaratdyr. Dünýäde parahatçylygy saklamak we bu ugurda halkara ylalaşyklaryny gazanmak bilen bagly umumadamzat bähbitli beýik başlangyçlary dünýä halklaryny bagtyýar geljege we ösüşiň täze belentliklerine çagyrýar. Şonuň netijesinde hem ýurdumyz dünýä jemgyýetçiligi tarapyndan uly gyzyklanma bildirilýän döwlete öwrüldi. Ulag diplomatiýasy uly ösüşlere eýe bolýar. 2021-nji ýylda açylyp, ulanmaga berlen Aşgabat — Türkmenabat ýokary tizlikli awtomobil ýolunyň Aşgabat — Tejen böleginiň gurluşygyny Türkmenistanyň üstaşyr ulag düzümini döretmek babatda durmuşa geçirýän taslamalarynyň iň irileriniň biri hasaplamak bolar. Ol diňe bir Türkmenistan üçin däl, eýsem, Merkezi Aziýa we goňşy döwletler üçin hem üstaşyr geçelgeler ulgamynda açylan ägirt uly mümkinçilikdir. Ýokary tizlikli bu ýoluň gurulmagy Eýrandan, şol sanda beýleki ýurtlardan gelýän harytlary Türkmenistanyň üsti bilen sebitiň bazarlaryna çykarmaga-da amatly şertleri döredýär. Türkmenistanyň çäkleri häzirki wagtda Merkezi we Günorta Aziýa döwletlerine çykmak üçin möhüm geçelge bolup hyzmat edýär. Gazagystan — Türkmenistan — Eýran halkara demir ýol ugruny, Türkmenbaşy — Astrahan — Aktau parom geçelgesini ýola goýmak ýaly taslamalar durmuşa geçirildi. Mälim bolşy ýaly, şu ýylyň 19-njy maýynda Gahryman Arkadagymyz Russiýa Federasiýasynyň Tatarystan Respublikasyna gulluk iş saparyny amala aşyrdy, şol ýerde hormatly myhman hökmünde «Russiýa — yslam dünýäsi: Kazan Sammit — 2022» XIII halkara ykdysady sammitine gatnaşdy we plenar mejlisde çykyş etdi. «Kazan EKSPO» halkara sergisinde Gahryman Arkadagymyz elektrik çekiş güýjünde işleýän döwrebap awtobuslaryň nusgalary bilen tanşyp, ekologik taýdan arassa bu awtobuslary ýurdumyz üçin satyn almaga gyzyklanma bildirdi. Häzirki wagtda türkmen-rus hyzmatdaşlygy dürli ulgamlar boýunça alnyp barylýar. Awtomobil senagatynda, gämi gurluşygynda, söwdada we beýleki pudaklarda üstünlikli ösdürilýär. Şunuň bilen birlikde, ulag-logistika ulgamynda hyzmatdaşlygy işjeňleşdirmäge, bar bolan uly kuwwatdan has doly peýdalanmaga aýratyn üns berilýär. Muňa mysal edip, hormatly Prezidentimiziň Russiýa döwletine resmi iş saparyny aýtmak bolar. Saparyň çäginde iki döwletiň Prezidentleriniň arasynda ikitaraplaýyn resminama gol çekmek dabarasy boldy. Ýygnananlaryň el çarpyşmalary astynda Prezident Serdar Berdimuhamedow hem-de Prezident Wladimir Putin Türkmenistan bilen Russiýa Federasiýasynyň arasynda Strategik hyzmatdaşlygy çuňlaşdyrmak hakynda Jarnama gol çekdiler.  

Bu bolsa hormatly Prezidentimiziň ulag diplomatiýasynda döwrebap halkara ulag-logistika ulgamyny döretmek, bu ugurda halkara hyzmatdaşlygyny işjeňleşdirmek boýunça ählumumy başlangyçlarynyň dünýäde giň goldawa eýe bolýandygyny tassyklaýar we Türkmenistanyň Bitaraplyk ýörelgelerine daýanýan daşary syýasatynyň ýokary netijeliliginiň nobatdaky subutnamasy bolup durýar. 

Demir ýol ulgamynda hem birnäçe işler durmuşa geçirilýär. Milli ykdysadyýetimizi diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmek, ýurdumyzda demir ýol ulaglary pudagynyň edara-kärhanalarynyň işini kämilleşdirmek we bazar gatnaşyklary üçin amatly şertleri döretmek maksady bilen, 2020-nji ýylyň başynda “Demirýollary” açyk görnüşli paýdarlar jemgyýeti döredildi. Täze esasda gurnalan demir ýol ulgamy döwrebap ösüşleriň we ýurdumyzda sanly ykdysadyýeti ornaşdyrmagyň ýolunda möhüm ädim bolup durýar. Halkyň Arkadagly zamanasy ýylynda hem Türkmenistanyň ulaglar ulgamynyň çygryndaky milli kanunçylygy halkara hukugynyň umumy ykrar edilen kadalary we ýörelgeleri bilen sazlaşýar. Ýurduň bu ulgamynda ýüze çykýan gatnaşyklar Türkmenistanyň Howa kodeksi, Türkmenistanyň Söwda deňiz gatnawynyň kodeksi, şeýle hem «Awtomobil ulagy hakynda», «Awtomobil ýollary we ýol işi hakynda», «Magistral turba-geçiriji ulag hakynda», «Demir ýol ulagy hakynda» hem-de «Ulag howpsuzlygy hakynda» Türkmenistanyň Kanunlary we beýleki hukuk namalary bilen düzgünleşdirilýär. Ulag- logistika ulgamynda köptaraplaýyn gatnaşyklary alyp barýan Gahryman Arkadagymyzyň, Arkadagly Serdarymyzyň janlary sag, ömürleri uzak bolsun, tutýan tutumly işleri rowaçlyklara beslensin. 

 Maýsa KURBANOWA. 

 Welaýat prokurorynyň hukuk üpjünçiligi boýunça uly kömekçisiniň wezipesini ýerine ýetiriji, 2-nji derejeli ýurist.

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň tagallalary bilen ýurdumyzda kiçi we orta telekeçiligi ösdürmek ugrunda toplumlaýyn çäreler amala aşyrylýar. Telekeçiligi goldamak boýunça kabul edilen maksatnamalardyr kanunlar bu ugurda öňde goýlan wezipeleri üstünlikli çözmäge ýardam edýär. 

Şu ýylyň 4-nji iýunynda Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň hem-de Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň bilelikdäki giňişleýin mejlisinde döwlet Baştutanymyz ýurdumyzda azyk howpsuzlygyny üpjün etmegi, daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň möçberlerini azaltmagy, ýerli önümçilikleri ösdürmegi esasy wezipeleriň hatarynda kesgitledi. Hormatly Prezidentimiz ýurdumyzyň azyk howpsuzlygyny üpjün etmek maksady bilen, hususy işewürlere goldaw hökmünde 150 million amerikan dollaryny bölüp bermek barada karara gelendigini, şeýle hem zerur azyk harytlaryny satyn almak üçin Söwda we daşary ykdysady aragatnaşyklar ministrligine-de şonça möçberde pul serişdeleriniň bölünip berilýändigini aýdyp, degişli Karara gol çekmegi telekeçiligi goldamakda möhüm ädim boldy.  

Şunuň bilen baglylykda, döwlet tarapyndan şeýle uly goldawyň berilmeginiň ýurdumyzyň obasenagat toplumynyň mundan beýläk-de durnukly ösmegine we geriminiň giňemegine itergi berjekdigini bellemek gerek. Munuň özi milli telekeçiligi täze derejä çykarmaga, täze iş orunlaryny döretmäge, goşmaça maýa goýumlary çekmäge, ilaty ýurdumyzda öndürilen ýokary hilli önümler bilen üpjün etmäge, şeýle önümleriň daşary ýurtlardan getirilýän möçberlerini azaltmaga ýardam eder. 

Hormatly Prezidentimiziň goldaw-hemaýatyna, üns-aladalaryna telekeçiler bu günki gün döwrebap kärhanalary döretmek, ýokary hilli önümleriň täze görnüşlerini öndürmek, milli ykdysadyýetimiziň ösüşine saldamly goşant goşmak bilen mynasyp jogap berýärler. Hususy işewürler halkymyzyň bagtyýar durmuşy ugrunda uly tagallalary edýän Arkadagly Serdarymyzyň il-ýurt bähbitli başlangyçlarynyň elmydama rowaçlyklara beslenmegini arzuw edýärler. 

Täzegül JUMADURDYÝEWA,

Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler partiýasynyň Mary welaýat komitetiniň başlygy.

Türkmenistan dünýä giňişliginde ekoulgamyň abadançylygyny berkitmekde işjeň hereket edýän ýurtlaryň hataryna girýär. Häzirki wagtda döwrebap enjamlaşdyrylan, ösen tehnologiýalary özünde jemleýän, ekologik talaplara laýyk gelýän kärhanalaryň uly topary işe girizilýär. Çärjew etrabynyň çäginde hereket edýän, kuwwatlylygy 432 MWt bolan gaz turbinaly elektrik stansiýasyny ýangyç bilen ygtybarly üpjün etmäge niýetlenilen uzynlygy 125 kilometre barabar bolan ýokary basyşly Üçajy — Zerger gaz geçirijisiniň gurulmagy hem ekotalaplaryň gyşarnyksyz berjaý edilýändiginiň ýene-de bir subutnamasy boldy. 

Ekoulgamy pugtalandyrmak boýunça edilýän işler barmak büküp sanardan has köpdür. Ýurdumyzyň ähli sebitleri bilen bir hatarda welaýatymyzda hem ekologiýa talaplaryna laýyk gelýän döwrebap elektrik stansiýalarynyň uly toplumy guruldy. Umuman alanyňda, Türkmenistanyň BMG-niň tebigaty goramak boýunça esasy konwensiýalaryny tassyklap, halkara guramalar bilen işjeň hyzmatdaşlygyna mysallar juda köpdür. Mähriban Diýarymyzda BMG-niň Ösüş maksatnamasy, BMG-niň Daşky gurşaw boýunça maksatnamasy, Ählumumy Ekologiýa Gaznasy hem-de beýleki abraýly halkara düzümler bilen bilelikde milli hem-de sebit derejesinde onlarça ekologiýa maksatnamalary we taslamalary durmuşa geçirilýär. Ýurdumyz halkara bileleşiginiň işjeň gatnaşyjysy bolmak bilen, durnukly ösüşi gazanmagyň maksatlaryny işläp taýýarlamaga gatnaşdy we durnukly ösüşiň maksatlarynyň 17-siniň ählisini resmi taýdan kabul eden hem-de olary özüniň milli meýilnamalaryna we durmuş-ykdysady ösüşiniň strategiýalaryna uýgunlaşdyran ilkinji döwletleriň biri boldy. Ýurdumyzda ajaýyp tebigatymyzy ylmy taýdan öwrenmek we onuň gözelliklerini goramak babatynda oňyn işler yzygiderli durmuşa geçirilýär. 

Türkmenistan daşky gurşawy goramak meselesinde Hazar deňziniň ekologiýasynyň sebitiň çäginden daşa çykýan möhüm meseledigine hem mydama ünsi çekip gelýär. Durnukly ösüşiň ekologiýa meseleleriniň doly berjaý edilmegi Gahryman Arkadagymyzyň we hormatly Prezidentimiziň hemişelik üns merkezinde bolmagynda galýar. Adamyň tebigatyň bir bölegidigi, şonuň üçin bu sazlaşygyň ösdürilmeginiň möhüm bolup durýandygy baradaky düşünje Gahryman Arkadagymyz tarapyndan berk esaslandyryldy. Türkmenistanda halkara möçberinde yzygiderli geçirilýän ekologik maslahatlara dünýäniň dürli künjeginden alymlardyr bilermenler, syýasatçylar gatnaşýarlar. Seredilýän meseleler boýunça oňyn çözgütlere gelinýär. Meselem, «Hazar ekologik maslahaty», «Aralyň ekologiýasy: durnukly ösüş we halkara hyzmatdaşlygy» atly halkara maslahatlar, birinji Hazar ykdysady forumy, olarda kabul edilen çözgütler ekoulgamdaky alnyp barylýan işleriň ähmiýetini täze derejä çykardy. Türkmenistanyň başlangyjy esasynda Aral deňziniň täsirine sezewar bolan zolakda tozanly tupanlara garşy göreşmekde tokaý zolaklaryny döretmek netijeli usullaryň birine öwrüldi. Türkmenistanyň Milli tokaý maksatnamasyna laýyklykda Daşoguz welaýatynda Sarygamyş kölüniň gündogar tarapynda, Aral deňziniň oňaýsyz täsirini ýetirýän ýerinde ýerleşýän Bötendag belentliginiň töwereginde 2013 — 2020-nji ýyllar aralygynda 20 müň gektar meýdanda çöl ösümlikleriniň (sazak, çerkez, gandym we beýlekiler) 8 milliondan gowrak nahallary oturdyldy.  

Türkmenistan halkara ähmiýetli täze başlangyçlary öňe sürmek bilen, milli derejede ekologiýa we suw meseleleri boýunça iri taslamalaryň durmuşa geçirilmegi üçin zerur şertleriň döredilmegine hem ýardam berýär. Ýurdumyzda iri möçberli tokaý zolaklarynyň döredilmegi, çölleşmä garşy göreş, bioköpdürlüligi saklamak, suwarymly ýerleriň melioratiw ýagdaýyny gowulandyrmak hem-de köpsanly beýleki ugurlar boýunça giň gerimli işler durmuşa geçirilýär. Tebigaty goramak boýunça kanunçylyk binýadynyň pugtalandyrylmagy, uzakda ýerleşýän ilatly ýerleriň gazlaşdyrylmagy, Garagum sährasynyň merkezinde «Altyn asyr» Türkmen kölüniň döredilmegi, öri meýdanlarynyň peýdalanylyşyny kadalaşdyrmak hem-de birnäçe beýleki çäreler ýurdumyzda ekologiýa ýagdaýynyň gowulandyrylmagyna oňyn täsirini ýetirýär. Bereketli türkmen topragynyň her bir künjegi örän aýawly çemeleşilmäge mynasypdyr. Türkmen halkynyň ekologiýa abadançylygy şertlerinde ýaşaýşyny üpjün etmek, türkmen tebigatynyň baýlyklaryny rejeli peýdalanmak ýurdumyzda alnyp barylýan döwlet ekologiýa syýasatynyň esasy wezipeleridir. 

Galina MYRADOWA,

Türkmenabat şäherindäki 26-njy orta mekdebiň mugallymy, kärdeşler arkalaşygynyň ilkinji guramasynyň işjeň agzasy.

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe ata Watanymyzda hemmetaraplaýyn ösüşler gazanylýar, ykdysady binýat yzygiderli pugtalandyrylýar. Häzirki wagtda dünýäde dowam edýän kynçylykly ýagdaýlara garamazdan, ýurdumyzyň durnukly ykdysady kuwwata eýe bolmagy Arkadagly Serdarymyzyň amala aşyrýan içeri we daşary syýasatynyň üstünliklere beslenýändiginiň aýdyň görkezijisidir. 

Ýakynda hormatly Prezidentimiziň sanly ulgam arkaly geçiren Ministrler Kabinetiniň nobatdaky mejlisinde döwletimiziň ykdysadyýet, maliýe we bank ulgamyny, býujet işlerini mundan beýläk hem kämilleşdirmek, bu ugurda milli kanunçylyga halkara tejribäni ornaşdyrmak ugrunda hem birnäçe möhüm meselelere garaldy. Mejlisiň dowamynda hormatly Prezidentimize «Türkmenistanda býujet işini kämilleşdirmek boýunça çäreler hakynda» Kararyň deslapky taslamasynyň taýýarlanylýandygy barada habar berilmegi hem ýurdumyzyň maddy-üpjünçilik binýadyny pugtalandyrmakda nobatdaky möhüm ädimleriň biridir. Arkadagly Serdarymyzyň belleýşi ýaly, häzirki döwürde alnyp barylýan işler ýurdumyzyň durmuş-ykdysady taýdan ösdürilmeginde, halkymyzyň bagtyýar durmuşynyň berkidilmeginde ähmiýetlidir. 

Goý, halkymyzyň bagtyýar we abadan durmuşyny üpjün etmek ugrunda taýsyz tagallalary edýän hormatly Prezidentimiziň jany sag, ömri uzak, alyp barýan beýik işleri hemişe rowaç bolsun!  

Mahbuba GAFUROWA,

Türkmen döwlet maliýe institutynyň mugallymy.

Mälim bolşy ýaly, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow 4-nji iýunda Ministrler Kabinetiniň we Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň bilelikdäki giňişleýin mejlisini geçirdi. Onuň dowamynda bäş aýyň jemleri boýunça ykdysadyýetimiziň pudaklarynda alnyp barlan işlere we birnäçe resminamalaryň taslamalaryna garalyp, öňde duran wezipeler ara alnyp maslahatlaşyldy. Mejlisde nygtalyşy ýaly, hasabat döwründe jemi içerki önümiň ösüşiniň 6,2 göterim ýokarlanmagy bolsa Diýarymyzyň bedew bady bilen ösýändigini doly tassyklady. 

«Halkyň Arkadagly zamanasy» ýylynda milli ykdysadyýetimizi diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmek, halk hojalygynyň pudaklaryny üstünlikli sanlylaşdyrmak we döwrebaplaşdyrmak babatda ajaýyp işler durmuşa geçirilýär. Bu babatda öňde duran wezipeler ata Watanymyzyň ykdysady kuwwatyny mundan beýläk-de artdyrmagy we halkymyzyň ýokary ýaşaýyş derejesini üpjün etmegi nazarlaýan ugurlary öz içine alýar. Şu jähetden, Arkadagly Serdarymyzyň baştutanlygynda amal edilýän işler ykdysadyýetimiziň pudaklarynda ýokary ösüş görkezijilerini gazanmaga mümkinçilik berýär. Muňa ýanwar — maý aýlarynda Döwlet býujetiniň girdeji böleginiň meýilnamasynyň 104,6 göterim we çykdajy böleginiň meýilnamasynyň bolsa 98,3 göterim ýerine ýetirilmegi hem güwä geçýär. 

Durmuş ulgamy häzirki wagtda Türkmenistanyň ykdysady strategiýasynyň esasy ugurlarynyň biridir. Ýurdumyzda durmuş syýasatynyň üstünlikli dowam etdirilmegi halkymyzyň abadançylygynyň gözbaşydyr. Şunuň bilen baglylykda, şu ýylyň bäş aýynda býujetiň serişdeleriniň 80,4 göterimi durmuş ulgamyny maliýeleşdirmäge gönükdirildi. Ýurdumyzyň iri we orta kärhanalarynda bolsa aýlyk zähmet haky, geçen ýylyň degişli döwrüne garanyňda, 10,4 göterim ýokarlandy. 

Mejlisde hormatly Prezidentimiz milli ykdysadyýetimizi ösdürmek babatda öňde duran möhüm wezipelere aýratyn üns çekdi. Olaryň hatarynda jemi içerki önümiň ösüş depginini ýylyň ahyryna çenli bellenen derejede saklamak üçin zerur çäreleri görmek, halkara tejribä esaslanyp býujet-salgyt işini döwrebaplaşdyrmak, býujet, salgyt, bank we pul-karz ulgamlarynyň düzgünlerini kämilleşdirmek hem-de elektron salgyt ulgamyna geçmegi çaltlandyrmak ýaly wezipeler bar. Hususan-da, döwlet Baştutanymyz mejlisde ýurdumyzyň azyk howpsuzlygyny üpjün etmek maksady bilen, telekeçilere goldaw hökmünde 150 million amerikan dollaryny bölüp bermek barada karara gelendigini nygtady. Bu bolsa Arkadagly Serdarymyzyň baştutanlygynda amala aşyrylýan özgertmeleriň ählisiniň döwletimiziň gülläp ösüşini nazarlaýandygynyň aýdyň subutnamasydyr.  

Gülbahar TÄÇGULYÝEWA,

Türkmen döwlet ykdysadyýet we dolandyryş institutynyň mugallymy.

Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň ýur­du­my­zyň azyk howp­suz­ly­gy­ny ber­kit­mekde te­le­ke­çi­le­re gol­daw ber­mek bi­len bag­ly çöz­güt­le­ri iş­jeň dur­mu­şa ge­çi­ril­ýär. Şu ýy­lyň 4-nji iýu­nyn­da ge­çi­ri­len Mi­nistr­ler Ka­bi­ne­ti­niň we Döw­let howp­suz­lyk ge­ňe­şi­niň bi­le­lik­dä­ki gi­ňiş­le­ýin mej­li­sin­de ýur­du­my­zyň oba­se­na­gat top­lu­my­ny mun­dan beý­läk-de ös­dür­mek, söw­da we hyz­mat­lar ul­ga­my­nyň işi­ni kä­mil­leş­dir­mek, te­le­ke­çi­li­gi hö­wes­len­dir­mek bo­ýun­ça mö­hüm we­zi­pe­ler ara al­nyp mas­la­hat­la­şyl­dy. 

Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ser­dar Berdimuhamedowyň bel­leý­şi ýa­ly, guş­çu­lyk oba ho­ja­ly­gy­nyň ok­gun­ly ös­ýän pu­dak­la­ry­nyň bi­ri­dir. Hä­zir­ki wagt­da ýur­du­myz­da guş eti we ýu­murt­ga, esa­san, Se­na­gat­çy­lar we te­le­ke­çi­ler bir­leş­me­si­niň ag­za­la­ry ta­ra­pyn­dan ön­dü­ril­ýär. Ola­ryň önüm­çi­li­gi­ni tap­gyr­la­ýyn art­dyr­mak mak­sa­dy bi­len, iým­lik bug­da­ýy, mek­ge­jö­we­ni we so­ýa­ny ös­dü­rip ýe­tiş­dir­mek üçin goş­ma­ça ýer bö­lek­le­ri bö­lü­nip be­ril­ýär. Ber­ka­rar döw­le­tiň tä­ze eý­ýa­my­nyň Gal­ky­ny­şy döw­rün­de Türk­me­nis­ta­nyň içer­ki ba­za­ryn­da ha­ryt bol­çu­ly­gy­ny üp­jün et­mek, ýur­du­my­zyň guş­çu­lyk pu­da­gyn­da iş alyp bar­ýan önüm ön­dü­ri­ji­le­re gol­daw ber­mek hem-de guş eti­niň we ýu­murt­ga­nyň ön­dü­ril­ýän möç­ber­le­ri­ni art­dyr­mak mak­sa­dy bi­len, Ka­ra­ra gol çe­kil­me­gi bol­sa bu ug­ruň has-da ös­me­gi­ne ýar­dam eder. 

«Hal­kyň Ar­ka­dag­ly za­ma­na­sy­» ýylynyň ge­çen bäş aýyn­da, 2021-nji ýy­lyň de­giş­li döw­ri bi­len de­ňeş­di­ri­len­de, je­mi ön­dü­ri­len önüm 11,5 gö­te­rim ýo­kar­lan­dy. Bö­lek sa­tuw ha­ryt do­la­ny­şy­gy­nyň möç­be­ri 10,6, da­şa­ry söw­da do­la­ny­şy­gy­nyň möç­be­ri 41,8 gö­te­rim art­dy. Ýan­war — maý aý­la­ryn­da Döw­let býu­je­ti­niň gir­de­ji bö­le­gi­niň me­ýil­na­ma­sy 104,6 gö­te­rim, çyk­da­jy bö­le­gi­niň me­ýil­na­ma­sy bol­sa 98,3 gö­te­rim ýe­ri­ne ýe­ti­ril­di. Býu­je­tiň se­riş­de­le­ri­niň 80,4 gö­te­ri­mi dur­muş ul­ga­my­ny ma­li­ýe­leş­dir­mä­ge gö­nük­di­ril­di. Ýur­du­my­zyň iri we or­ta kär­ha­na­la­ryn­da aý­lyk zäh­met ha­ky ge­çen ýy­lyň de­giş­li döw­rü­ne gö­rä, 10,4 gö­te­rim ýo­kar­lan­dy. Zäh­met hak­la­ry, pen­si­ýa­lar, döw­let kö­mek pul­la­ry, ta­lyp hak­la­ry öz wag­tyn­da ma­li­ýe­leş­di­ril­di. Umu­man, gu­ra­ma­çy­lyk­ly iş­le­riň ne­ti­je­sin­de je­mi içer­ki önü­miň ösü­şi ge­çen bäş aý­da 6,2 gö­te­rim möç­ber­de bol­dy. Şeý­le ösüş­ler Ar­ka­dag­ly Ser­da­ry­my­zyň öň­den­gö­rü­ji­lik­li yk­dy­sa­dy sy­ýa­sa­ty­nyň, döw­let-hu­su­sy­ýet­çi­lik hyz­mat­daş­ly­gy­na esas­lan­ýan ba­zar gat­na­şyk­la­ry­nyň giň ge­rim bi­len or­naş­dy­ryl­ma­gy­nyň, hu­su­sy te­le­ke­çi­le­re ber­ýän he­ma­ýat-gol­daw­la­ry­nyň esa­syn­da ga­za­nyl­ýar. 

Öň­de goý­lan we­zi­pe­ler­den ugur alyp, türk­men te­le­ke­çi­le­ri da­şa­ry ýurt­lar­dan ge­ti­ril­ýän ha­ryt­la­ryň or­nu­ny tut­ýan hem-de eks­por­ta gö­nük­di­ri­len önüm­çi­lik­le­ri art­dyr­ma­gyň Döw­let mak­sat­na­ma­la­ry­ny üs­tün­lik­li dur­mu­şa ge­çir­mek ug­run­da yh­las­ly zäh­met çek­ýär­ler. Te­le­ke­çi­li­gi mun­dan beý­läk-de ös­dür­mek mak­sa­dy bi­len, bu ugur­da­ky ka­nun­çy­ly­gy yzy­gi­der­li kä­mil­leş­dir­mä­ge üns be­ril­me­gi ne­ti­je­sin­de dö­re­di­len ka­nun­çy­lyk bin­ýa­dy hem ýur­du­myz­da ba­zar gat­na­şyk­la­ry­nyň giň­den or­naş­dy­ryl­ma­gy­na, ra­ýat­la­ryň te­le­ke­çi­lik baş­lan­gyç­la­ry­ny gol­da­ma­ga, ki­çi, or­ta we iri te­le­ke­çi­li­giň ne­ti­je­li ös­dü­ril­me­gi­ne gö­nük­di­ri­len­dir. Bu ugur­da be­ýik iş­le­riň ba­şyn­da du­ran hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň ja­ny sag, öm­ri uzak, iş­le­ri ro­waç bol­sun! 

Döw­let MÄM­ME­TE­SE­NOW,

«Dor be­dew» ho­ja­lyk jem­gy­ýe­ti­niň baş di­rek­to­ry, Türkmenistanyň Mil­li Ge­ňe­şi­niň Mej­li­si­niň de­pu­ta­ty.

Aş­ga­bat, 23-nji iýun. Şu gün paý­tag­ty­myz­da­ky “Ýyl­dyz” myh­man­ha­na­syn­da “Ug­le­wo­do­rod se­riş­de­le­ri­ni çy­kar­ma­gyň eko­lo­gi­ýa jä­het­le­ri” at­ly hal­ka­ra yl­my mas­la­hat ge­çi­ril­di. Ol “Türk­men­gaz” we “Türk­men­ne­bit” döw­let kon­sern­le­ri­niň, “Türk­men­geo­lo­gi­ýa” döw­let kor­po­ra­si­ýa­sy­nyň “Türk­men Fo­rum” ho­ja­lyk jem­gy­ýe­ti bi­len hyz­mat­daş­ly­gyn­da Be­ýik Bri­ta­ni­ýa­nyň “Gaff­neyСli­ne” kom­pa­ni­ýa­sy­nyň ýar­dam ber­me­gin­de gu­ral­dy. 

Şu ge­zek­ki fo­rum di­ňe bir ada­ty gör­nüş­de ge­çi­ril­män, eý­sem, Aş­ga­bat­dan dün­ýä­niň on­lar­ça ýur­du­na on­laýn ter­ti­bin­de hem gör­ke­zil­di. Oňa Hö­kü­met dü­züm­le­ri­niň, ugur­daş mi­nistr­lik­le­riň we pu­dak­la­ýyn do­lan­dy­ryş eda­ra­la­ry­nyň ýol­baş­çy­la­ry, Türk­me­nis­tan­da iş­le­ýän hal­ka­ra mis­si­ýa­la­ryň, mil­li we da­şa­ry ýurt köp­çü­lik­le­ýin ha­bar be­riş se­riş­de­le­ri­niň we­kil­le­ri gat­naş­dy­lar. Şeý­le hem fo­ru­myň işi­ne Ýag­şy­gel­di Ka­ka­ýew adyn­da­ky Hal­ka­ra ne­bit we gaz uni­wer­si­te­ti­niň mu­gal­lym­la­ry­dyr ta­lyp­la­ry on­laýn gör­nü­ş­de go­şul­dy­lar. Fo­rum ug­le­wo­do­rod se­riş­de­le­ri­ni öz­leş­dir­me­giň eko­lo­gik ta­rap­la­ry we tä­ze döw­rüň ener­gi­ýa­sy­na ge­çiş, wo­do­rod — gel­je­giň ýan­gy­jy, zy­ňyn­dy­la­ry do­ly aýyr­mak we mo­ne­ti­za­si­ýa üçin me­tan zy­ňyn­dy­la­ry­ny we kö­mür­tur­şy ga­zy­ny azalt­mak, eko­lo­gi­ýa we ho­wa bo­ýun­ça ma­li­ýe­leş­dir­me­giň tä­ze müm­kin­çi­lik­le­ri hem-de aras­sa ener­gi­ýa­ny ön­dür­mek­dä­ki baş­lan­gyç­lar ýa­ly dört ug­ry öz içi­ne al­dy. 

Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ser­dar Berdimuhamedowyň baş­tu­tan­ly­gyn­da pa­ra­hat­çy­lyk sö­ýü­ji­lik, oňyn Bi­ta­rap­lyk we ne­ti­je­li hal­ka­ra hyz­mat­daş­lyk ýö­rel­ge­le­ri­ne esas­lan­ýan da­şa­ry sy­ýa­sa­ty ama­la aşyr­ýan Türk­me­nis­tan hä­zir­ki döw­rüň mö­hüm me­se­le­le­ri­niň de­ňe­çer çöz­gü­di­ni iş­läp taý­ýar­la­mak­da aý­ra­tyn orun eýe­le­ýär. Aras­sa ener­gi­ýa­ny iş­läp taý­ýar­la­ma­ga, tu­tuş dün­ýä­de eko­lo­gik aba­dan­çy­ly­gy üp­jün et­mek­de mö­hüm orun eýe­le­ýän “ýa­şyl” gel­je­gi ös­dür­mä­ge ba­gyş­la­nan bu ge­zek­ki fo­rum de­giş­li ugur­da­ky me­se­le­le­riň çöz­gü­di­ne gö­nük­di­ri­len­dir. 

Ýur­du­myz­da “ýa­şyl” ösüş stra­te­gi­ýa­sy öň­de­ba­ry­jy tej­ri­bä, in­no­wa­sion teh­no­lo­gi­ýa­la­ra hem-de kö­pa­syr­lyk mil­li ýö­rel­ge­le­re da­ýan­ýan döw­le­ti­mi­ziň dur­nuk­ly yk­dy­sa­dy we dur­muş ösü­şi­niň gu­ral­la­ry­nyň bi­ri bo­lup dur­ýar. Mas­la­ha­tyň bar­şyn­da gaý­ta­dan di­kel­dil­ýän ener­gi­ýa­nyň hem-de ener­ge­ti­ka pu­da­gy­ny di­wer­si­fi­ka­si­ýa ýo­ly bi­len ös­dür­me­giň müm­kin­çi­lik­le­ri­ne, ug­le­wo­do­rod ba­zar­la­ry­nyň tä­ze döw­rüň ener­ge­ti­ka­sy­na geç­mek­de eýe­le­ýän or­nu­na, ne­bit­gaz tas­la­ma­la­ry­ny ma­li­ýe­leş­dir­mek­de hä­zir­ki za­man me­ýil­le­ri­ne, te­bi­gy se­riş­de­le­re aýaw­ly çe­me­le­şil­me­gi­ne we beý­le­ki­le­re aý­ra­tyn üns be­ril­di. 

Fo­ru­ma gat­na­şy­jy­lar hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ser­dar Berdimuhamedowyň alyp bar­ýan te­bi­ga­ty go­ra­mak ul­ga­myn­da­ky sy­ýa­sa­ty­nyň mö­hüm ugur­la­ry, daş­ky gur­şa­wy go­ra­mak­da mil­li, se­bit hem-de hal­ka­ra de­re­je­de ama­la aşy­ryl­ýan giň ge­rim­li mak­sat­na­ma­lar­dyr tas­la­ma­lar, şol san­da te­bi­gy se­riş­de­le­ri re­je­li peý­da­lan­mak, ýur­du­myz­da gu­rul­ýan se­na­gat des­ga­la­ryn­da hä­zir­ki za­man, eko­lo­gik taý­dan aras­sa we tyg­şyt­ly “ýa­şyl” teh­no­lo­gi­ýa­la­ry ulan­mak ba­bat­da ge­çi­ril­ýän çä­re­ler bi­len ta­nyş­dy­ryl­dy. 

Türk­me­nis­ta­nyň ne­bit­gaz se­na­ga­ty­ny ös­dür­me­giň 2030-njy ýy­la çen­li dö­wür üçin Mak­sat­na­ma­sy­na la­ýyk­lyk­da, ýur­du­my­zyň dür­li se­bit­le­rin­de tä­ze gaz­hi­mi­ýa top­lum­la­ry­ny, şol san­da izo­bu­tan, me­ta­nol, po­li­wi­nilh­lo­rid, po­li­wi­ni­la­se­tat we beý­le­ki önüm­le­ri çy­kar­ýan kär­ha­na­la­ry gur­mak me­ýil­leş­di­ril­ýär. Bu­la­ryň äh­li­si tu­tuş­ly­gy­na yk­dy­sa­dy­ýe­tiň in­no­wa­si­ýa­lar esa­syn­da ös­dü­ril­me­gi­ni güýç­len­dir­mä­ge, eks­por­ta ibe­ril­ýän ha­ryt­la­ryň dü­zü­min­de ýo­ka­ry goş­ma­ça ba­ha­ly önüm­le­riň pa­ýy­ny art­dyr­ma­ga müm­kin­çi­lik be­rer. 

Dün­ýä­niň ösen ýurt­la­ryn­da “gel­je­giň ýan­gy­jy” stra­te­gi­ýa­sy hök­mün­de iş­le­nip taý­ýar­la­nyl­ýan wo­do­rod önüm­çi­li­gi­niň ýur­du­myz­da ýo­la go­ýul­ma­gy­na aý­ra­tyn äh­mi­ýet be­ril­ýär. Yl­my bar­lag­la­ryň bar­şyn­da tas­syk­la­ny­lan wo­do­rod ener­ge­ti­ka­sy­nyň ýo­ka­ry ula­ny­lyş, teh­no­lo­gik we eko­lo­gik hä­si­ýet­na­ma­la­ry ýan­gy­jyň bu gör­nü­şi­niň ar­tyk­maç­lyk­la­ry­dyr. Ony se­na­gat­da hem, bi­na­la­ry ýy­lat­mak ul­ga­myn­da hem ne­ti­je­li peý­da­la­nyp bo­lar. Mun­dan baş­ga-da, wo­do­rod daş­ky gur­şaw üçin howp­suz­dyr. Bu ýan­gy­jy peý­da­lan­ma­gyň ägirt uly müm­kin­çi­lik­le­ri hut şu­lar bi­len şert­len­di­ri­len­dir. 

Bi­ziň ýur­du­myz dün­ýä­niň iri ener­ge­ti­ka döw­let­le­ri­niň bi­ri bol­mak bi­len, özü­niň ägirt uly se­riş­de­ler kuw­wa­ty­ny tu­tuş adam­za­dyň bäh­bi­di­ne ulan­mak ar­ka­ly äh­lu­mu­my ener­ge­ti­ka ul­ga­my­nyň tä­ze keş­bi­niň ke­ma­la ge­ti­ril­me­gi­ne uly go­şant goş­ýar, onuň iş ýü­zün­de dur­mu­şa ge­çi­ril­me­gi bo­ýun­ça anyk çä­re­le­ri ama­la aşyr­ýar. Türk­me­nis­ta­nyň ener­ge­ti­ka dip­lo­ma­ti­ýa­sy­ny ös­dür­me­giň Mak­sat­na­ma­sy­nyň dur­mu­şa ge­çi­ril­me­gi bu ugur­da ama­la aşy­ryl­ýan mö­hüm iş­le­riň bi­ri­dir. On­da BMG-niň ýö­ri­te­leş­di­ri­len eda­ra­la­ry, Hal­ka­ra Ener­ge­ti­ka Agent­li­gi, Ener­ge­ti­ka Har­ti­ýa­sy­nyň Sek­re­ta­ria­ty hem-de beý­le­ki ugur­daş dü­züm­ler bi­len hyz­mat­daş­ly­gyň anyk ugur­la­ry kes­git­le­nil­ýär. 

Çy­kyş­lar­da bi­ziň ýur­du­my­zyň hal­ka­ra de­re­je­dä­ki çä­re­le­re gat­na­şy­jy­la­ryň öň ha­ta­ryn­da bol­mak bi­len, özü­niň ägirt uly müm­kin­çi­lik­le­ri­ni äh­lu­mu­my bäh­bit­ler üçin ulan­ma­gy tek­lip ed­ýän­di­gi, Dur­nuk­ly ösüş mak­sat­la­ry­na ga­raý­şy­ny hem-de ola­ra ýet­me­giň müm­kin­çi­lik­le­ri­ni be­ýan ed­ýän­di­gi nyg­tal­dy. Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ser­dar Berdimuhamedowyň baş­tu­tan­ly­gyn­da bu ugur­da ama­la aşy­ryl­ýan stra­te­gi­ýa ýo­ka­ry teh­no­lo­gi­ýa­ly pu­dak­la­ryň hem-de döw­le­ti­mi­ziň dur­muş üp­jün­çi­li­gi­niň äh­li dü­züm­le­ri­niň saz­la­şyk­ly he­re­ket et­me­gi­niň bin­ýat­la­ýyn dü­zü­mi hök­mün­de “ýa­şyl” yk­dy­sa­dy­ýe­ti ös­dür­mek üçin şert­le­riň dö­re­dil­me­gi­ne gö­nük­di­ri­len­dir. 

Ener­gi­ýa se­riş­de­le­ri­ni dün­ýä ba­zar­la­ry­na çy­kar­ma­gyň ugur­la­ry­ny di­wer­si­fi­ka­si­ýa­laş­dyr­mak bi­len bir ha­tar­da, ne­bi­tiň we ga­zyň çy­ka­ryl­ýan möç­ber­le­ri­ni art­dyr­mak, tä­ze ug­le­wo­do­rod ýa­tak­la­ry­ny göz­le­me­giň hem-de öz­leş­dir­me­giň, şol san­da da­şa­ry ýurt ma­ýa go­ýum­la­ry­ny çek­me­giň ha­sa­by­na pu­da­gyň çig mal bin­ýa­dy­ny ber­kit­mek bu ul­gam­da Türk­me­nis­ta­nyň alyp bar­ýan sy­ýa­sa­ty­nyň mö­hüm we­zi­pe­le­ri­niň ha­ta­ryn­da dur­ýar. Şu­nuň bi­len bag­ly­lyk­da, dün­ýä bel­li kom­pa­ni­ýa­lar bi­len tä­ze kän­le­ri aç­mak, hä­zir­ki za­man teh­no­lo­gi­ýa­la­ry­ny ulan­mak ar­ka­ly ozal açy­lan ýa­tak­la­ryň çäk­le­ri­ni gi­ňelt­mek, yl­myň öň­de­ba­ry­jy ga­za­nan­la­ry­na la­ýyk­lyk­da, tä­ze ha­ryt­la­ryň önüm­çi­li­gi bo­ýun­ça kuw­wat­lyk­la­ry dö­ret­mek mak­sa­dy bi­len, bi­le­lik­de ge­çi­ril­ýän iş­le­riň ne­ti­je­li hä­si­ýe­ti bel­le­nil­di. 

Çy­kyş eden­le­riň nyg­ta­ýyş­la­ry ýa­ly, da­şa­ry ýurt­ly hyz­mat­daş­la­ryň bu ul­gam­da­ky gat­na­şyk­la­ry gi­ňelt­mä­ge gy­zyk­lan­ma­la­ry, oza­ly bi­len, ýur­du­my­zyň ne­bit­gaz top­lu­myn­da ama­la aşy­ryl­ýan giň ge­rim­li öz­gert­me­ler, şeý­le hem dün­ýä­niň öň­de­ba­ry­jy işe­wür­lik to­par­la­ry bi­len hyz­mat­daş­ly­gyň ýo­ka­ry de­re­je­si esa­syn­da şert­len­di­ri­len­dir. Şu­nuň bi­len bir­lik­de, gel­je­gi uly türk­men ba­za­ryn­da äh­li gy­zyk­lan­ma bil­dir­ýän ta­rap­la­ryň ne­ti­je­li iş­le­me­gi üçin örän amat­ly hu­kuk, ma­li­ýe-yk­dy­sa­dy şert­le­riň dö­re­dil­ýän­di­gi­ne aý­ra­tyn üns çe­kil­di. 

Ne­bit­gaz ul­ga­myn­da­ky hyz­mat­daş­ly­gyň eko­lo­gik ugur­la­ry­na hem äh­mi­ýet be­ril­di. Hal­ka­ra hyz­mat­daş­lyk ba­ra­da aý­dy­lan­da, soň­ky ýyl­lar­da döw­le­ta­ra gat­na­şyk­la­ryň ýo­ka­ry dep­gin­le­re eýe bo­lan­dy­gy bel­le­nil­di, bu ul­gam­da ama­la aşy­ryl­ýan bi­le­lik­dä­ki iri tas­la­ma­lar ola­ryň ne­ti­je­le­ri­dir. Çy­kyş eden­le­riň bi­ra­gyz­dan nyg­ta­mak­la­ry­na gö­rä, bu ge­zek­ki çä­re ýur­du­my­zyň hem-de da­şa­ry ýurt­ly hü­när­men­le­riň ara­syn­da tej­ri­be alyş­mak, giň ge­rim­li hyz­mat­daş­ly­gy ýo­la goý­mak, öza­ra bäh­bit­li, gel­je­gi uly tas­la­ma­la­ry ara alyp mas­la­hat­laş­mak üçin ne­ti­je­li meý­dan­ça öw­rül­di. 

Bu gün türk­men yl­my­nyň te­bi­ga­ty go­ra­mak bo­ýun­ça top­lan tej­ri­be­si­ne hem-de ägirt uly kuw­wa­ty­na tu­tuş dün­ýä­de gy­zyk­lan­ma bil­di­ril­ýär. Mu­ňa ýur­du­my­zyň iri eko­lo­gi­ýa fo­rum­la­ry­ny, mas­la­hat­la­ry ge­çir­mek üçin en­çe­me ge­zek saý­la­nyp alyn­ma­gy hem şa­ýat­lyk ed­ýär. No­bat­da­ky fo­ru­myň çäk­le­rin­de gel­jek­ki hyz­mat­daş­ly­gyň anyk ugur­la­ry­ny kes­git­le­mek mak­sa­dy bi­len, ýur­du­my­zyň ýan­gyç-ener­ge­ti­ka top­lu­my­nyň we­kil­le­ri­niň we ola­ryň da­şa­ry ýurt­ly kär­deş­le­ri­niň ara­syn­da du­şu­şyk­lar ge­çi­ril­di. 

www.tdh.gov.tm

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe «Halkyň Arkadagly zamanasy» ýylynyň her güni şatlykly, taryhy wakalara beslenýär. Munuň şeýledigi şu ýylyň 17-nji, 18-nji iýunynda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň Mary hem-de Lebap welaýatlaryna toý saparyny amala aşyranda ýene bir gezek aýdyň ýüze çykdy. Saparyň barşynda döwlet Baştutanymyz sebitleri durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň döwlet maksatnamasynyň durmuşa geçirilişi, ekerançylyk meýdanlarynda alnyp barylýan möwsümleýin oba hojalyk işleriniň barşy, senagat-önümçilik toplumyndaky işleriň ýagdaýy,  şeýle hem Oba milli maksatnamasyndan gelip çykýan wezipeleri ýerine ýetirmek boýunça ýaýbaňlandyrylan giň möçberli işler bilen tanyşdy. Bu sebitlerde ulanylmaga berlen durmuş hem-de önümçilik maksatly desgalar ata Watanymyzyň ykdysady ösüşine we halkymyzyň rowaçlygyny mundan beýläk-de ýokarlandyrmaga ýardam berer. Hormatly Prezidentimiz Mary we Lebap welaýatlaryna toý saparlaryny tamamlap, Türkmenabat şäheriniň Halkara howa menziliniň maslahatlar zalynda Ministrler Kabinetiniň giňişleýin göçme mejlisini geçirdi. Mejlisiň gün tertibine ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmek bilen bagly, ilkinji nobatdaky wezipeler girizildi. Döwlet Baştutanymyz   Ministrler Kabinetiniň göçme mejlisiniň ahyrynda onda garalan meseleleriň, kesgitlenen wezipeleriň doly ýerine ýetirilmegi üçin degişli düzümleriň sazlaşykly işiniň üpjün edilmelidigini belledi hem-de bu babatda degişli ýolbaşçylara anyk tabşyryklary berdi. 

Welaýatlary durmuş-ykdysady taýdan ösdürmek Arkadagly Serdarymyz tarapyndan alnyp barylýan döwlet syýasatynyň ileri tutulýan möhüm ugrudyr. Häzirki döwürde ýurdumyz boýunça milli ykdysadyýeti, şol sanda obasenagat toplumynyň ähli pudaklaryny özgertmek bilen baglanyşykly düýpli çäreler ýaýbaňlandyryldy. Döwlet Baştutanymyzyň ekerançylaryň netijeli zähmeti, topragyň hasyllylygyny ýokarlandyrmak, pudaga häzirki zaman ylmynyň gazananlaryny ornaşdyrmak meselelerine yzygiderli üns bermegi netijesinde ýurdumyzda azyk bolçulygy, oba hojalyk önümlerini ösdürip ýetişdirmegiň möçberlerini artdyrmak üpjün edilýär hem-de ekerançylaryň öz işlerine gyzyklanmalary ýokarlanýar.  

Şu ýyl Mary welaýatynda 345 müň tonna, Lebap welaýatynda bolsa 310 müň tonna bugdaý hasylyny ýygnamak meýilleşdirilýär. Ekerançylyk meýdanlaryna ak bugdaýyň bol hasyl berýän görnüşleri ekildi. Döwlet Baştutanymyzyň obasenagat toplumynyň ösdürilmegine berýän yzygiderli ünsi netijesinde, şu gezekki galla oragy möwsüminde «John Deere» we «Сlaas» kysymly häzirki zaman galla orujy kombaýnlary netijeli ulanylýar. Bu ýokary öndürijilikli kombaýnlar gije-gündizleýin tertipde işledilip, ekerançylara ýetişdirilen bol hasyly çalt we ýitgisiz ýygnamaga ýardam berýär. Sapar mahalynda hormatly Prezidentimize Tagtabazar hem-de Darganata etraplarynyň edermen daýhanlarynyň galla taýýarlamak boýunça şertnamalaýyn borçnamalaryny berjaý edendikleri baradaky hoş habarlar aýdyldy.  

Hormatly Prezidentimiz toý saparlary mahalynda Wekilbazar etrabynyň «Türkmenistan» daýhan birleşiginde kärendeçi daýhan Atageldi Ärnyýazowyň hem-de Çärjew etrabynyň «Watan» daýhan birleşiginiň gallaçy kärendeçisi Azat Joraýewiň iş şertleri, maşgala ýagdaýlary we kärende ýerlerinde ösdürilip ýetişdirilýän ekinleriniň görnüşleri hem-de galla meýdanlarynyň hasyllyk derejesi, tabşyrylan hasyl üçin hasaplaşyk işleriniň geçirilişi bilen gyzyklandy. Döwlet Baştutanymyz häzirki döwürde oba hojalyk önümlerini öndürijileriň — daýhanlaryň netijeli zähmeti, kärendeçileriň zerur dökün, ýokary hilli tohum bilen üpjün edilmegi ugrunda hemme şertleriň döredilýändigini belledi. Döwlet tarapyndan daýhanlara hemmetaraplaýyn goldawlaryň berilmegi alnyp barylýan syýasatyň hemişe ileri tutulýan ugry bolar. Munuň özi milli daýhançylyk däplerini ösdürmekde, ýaş nesilleri halal zähmete söýgi ruhunda terbiýelemekde aýratyn ähmiýete eýedir.  

Arkadagly Serdarymyz daýhanlar bilen duşuşanda «Bismilla» diýip, olaryň kärende ýerlerinde ösdürilip ýetişdirilen bugdaý oragyna ak pata berdi. Döwlet Baştutanymyz kärendeçi daýhanlara çekýän yhlasly we öndürijilikli zähmetlerine minnetdarlygyň nyşany hökmünde sowgatlaryny gowşurdy. Şeýle hem hormatly Prezidentimiz kärendeçi daýhanlaryň haýyşlary boýunça olar bilen ýadygärlik surata düşdi.  

Sapar mahalynda döwlet Baştutanymyz Türkmen oba hojalyk institutynyň Oba hojalyk ylmy-önümçilik merkeziniň ylmy işgäri, alym B.Nowruzow bilen söhbetdeş boldy. Alym bu merkezde köp ýyllaryň dowamynda degişli ugurlar boýunça ylmy-barlaglaryň geçirilýändigini gürrüň berdi. Mysal üçin, bugdaýyň dok däneli, kesele durnukly we ýokary hasylly täze görnüşleri döredildi. Alym-agronom şeýle hem bugdaýyň täze, gylçykly we gylçyksyz görnüşleriniň hasyllylyk derejesiniň her gektardan 55 — 60 sentnere barabardygyny, olaryň 200 — 210 günüň dowamynda ýetişýändigini aýtdy. Şunuň bilen baglylykda, B.Nowruzow hormatly Prezidentimize bugdaýyň täze döredilen görnüşlerine at goýmak baradaky haýyş bilen ýüzlendi. Arkadagly Serdarymyz türkmen alymlarynyň ylmy taýdan esaslandyryp döreden tohumlarynyň Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwrüniň miwesidigini bellemek bilen, bugdaýyň täze görnüşleriniň häzirki döwrüň ruhuny alamatlandyrýan «Berkarar» we «Galkynyş» diýlip atlandyrylsa, maksadalaýyk boljakdygyny aýtdy hem-de alym-agronomlara alyp barýan işlerinde üstünlik arzuw etdi. Soňra döwlet Baştutanymyz bu ýerde guralan sergi bilen tanyşdy, onda gowaçanyňdyr bugdaýyň tohumlarynyň dürli görnüşleri, şeýle hem täze hasyldan taýýarlanylan çörek we çörek önümleri görkezildi. Bu sergi ýurdumyzda azyk bolçulygynyň döredilendiginiň aýdyň güwäsine öwrüldi. Arkadagly Serdarymyza tamdyrda ýaňy bişirilen çörek hödür edildi. 

Bilşimiz ýaly, Arkadagly hajy Serdarymyz ýakynda Mekge-Medinede bolup, ol ýerde haj zyýaratyny berjaý etdi. Şonda hormatly Prezidentimiz mähriban Watanymyzyň mundan beýläk-de gülläp ösmegi, halkymyzyň hemişe abadan, parahat durmuşda ýaşamagy üçin ýagşy doga-dilegler etdi. Hudaýyň öýüniň berekediniň, päkizeliginiň ýurdumyza, milletimize nur bolup ýagmagy dileg edilip, dost-doganlykdan nyşan hökmünde döwlet Baştutanymyza mukaddes teperrik berildi. Bu waka Arkadagly Serdarymyza, mähriban halkymyza, ýurdumyza goýlan çuňňur hormatdan nyşandyr.  

Sapar mahaly döwlet Baştutanymyz Mary şäherindäki Gurbanguly hajy metjidine bardy. Bu metjitde mukaddes Mekgeden getirilen teperrik goýuldy. Hormatly Prezidentimiz ony beýleki welaýatlaryň metjitlerinde gezekli-gezegine goýmagyň maksadalaýyk boljakdygyny belledi. Döwlet Baştutanymyz Mary welaýatynyň merkezindäki «Türkmeniň ak öýi» binasynyň ýanynda köpçülikleýin çäreleri geçirmäge niýetlenen 3 müň orunlyk binany dabaraly açyp berdi. Şanly waka mynasybetli bu ýerde toý sadakasy berildi. Soňra Arkadagly Serdarymyz täze binadan çykyp, Mary welaýatynyň häkimine täze awtoulaglaryň açarlaryny gowşurdy. Şol gün şeýle hem hormatly Prezidentimiziň umra hajyny berjaý etmek üçin mukaddes Käbä zyýaraty amala aşyran mahalynda gowşurylan teperrik goýlan Gurbanguly hajy metjidinde juma namazy okaldy. Metjidiň ýanyndaky ýörite binada toý sadakasy berildi. 

Hormatly Prezidentimiz Lebap welaýatyna toý sapary mahalynda Farap etrabynyň çäginde ýerleşýän «Gadyn» gaz ýygnaýjy bekediniň açylyş dabarasyna-da gatnaşdy. Şol ýerde täze gaz ýygnaýjy bekediň açylyşy mynasybetli dabaraly maslahat geçirildi. Döwlet Baştutanymyz dabara gatnaşyjylara ýüzlenip, bu bekediň işe girizilmegi bilen hemmeleri tüýs ýürekden gutlady. Arkadagly Serdarymyzyň nygtaýşy ýaly, ýurdumyzyň alyp barýan «Açyk gapylar» syýasaty hemişelik Bitarap döwletimiziň halkara gatnaşyklarynda möhüm binýat bolup durýar. Şundan ugur alnyp, Türkmenistan Watanymyz dünýäde ygtybarly hem-de jogapkärli hyzmatdaş hökmünde özüni tanadýar. Bu ýagdaý döwletimiziň ykdysady kuwwatyny artdyrmaga şert döredip, halkymyzyň hal-ýagdaýyny has-da ýokarlandyrmaga mümkinçilik berýär.  

Uglewodorod serişdelerini daşarky bazarlara ibermek tebigy gazyň gorlary boýunça dünýäde öňdäki orunlaryň birini eýeleýän ýurdumyzyň strategik maksady bolup durýar. Bu ugurda amala aşyrylýan taslamalar Merkezi Aziýa ýurtlarynyň hem-de beýleki döwletleriň söwda-ykdysady hyzmatdaşlygyny täze derejä çykarmaga, sebitara gatnaşyklary ösdürmäge ýardam berýär. Indi 13 ýyl bäri türkmen «mawy ýangyjy» dostlukly hytaý halkynyň ojaklaryny ýyladyp, senagat kärhanalaryny herekete getirýär. Türkmenistan — Hytaý gaz geçirijisi iki ýurduň halklarynyň dost-doganlyk gatnaşyklaryny pugtalandyryp, özara bähbitli hyzmatdaşlygy ösdürmäge uly goşant goşýar. Türkmenistan Hytaýy gaz bilen üpjün edýän ygtybarly, iri döwletdir. Hytaý bolsa Türkmenistanyň tebigy gazyň söwdasy boýunça örän uly hyzmatdaşydyr. Şunuň bilen baglylykda, «Galkynyş» gaz käniniň ikinji tapgyrynyň özleşdirilmegi bilen, Türkmenistan — Hytaý gaz geçirijisiniň 4-nji şahasynyň gurluşygyny çaltlandyrmak üçin çäreler durmuşa geçirilýär. Maslahatyň dowamynda wideofilm görkezilip, onda ýangyç-energetika toplumynda Türkmenistanyň we HHR-niň netijeli gatnaşyklary, «Gadyn» täze gaz ýygnaýjy bekediniň ähmiýeti beýan edildi. Hormatly Prezidentimiz dabaraly ýagdaýda düwmäni basyp, bu bekediň işläp başlamagyna ak pata berdi. Şeýle-de döwlet Baştutanymyzyň ak pata bermegi bilen Çärjew etrabynda ýerleşýän, kuwwatlylygy 432 MWt bolan gazturbinaly elektrik bekedini hem-de Lebap welaýatynyň ilatyny tebigy gaz bilen üpjün etmäge niýetlenen Üçajy — Zerger gaz geçirijisi ulanmaga berildi.  

Halk bähbitli, il-ýurt, halkara ähmiýetli şeýle döwletli işleri amala aşyrýan hormatly Prezidentimiziň jany sag, ömri uzak bolsun! Sahawatly türkmen topragy egsilmejek naz-nygmatyny, tebigy baýlygyny bolluk bilen eçilýär. Arkadagly Serdarymyzyň sözleri bilen aýtsak, goý, sahawatly türkmen topragynda hemişe parahatçylyk, agzybirlik we abadançylyk berkarar bolsun! 

«Esger».

Me­de­ni fo­ru­myň da­ba­ra­ly ba­dal­ga­sy 

 Ma­ry, 22-nji iýun (TDH). Şu gün Ma­ry şä­he­rin­dä­ki Ru­hy­ýet köş­gün­de Me­de­ni­ýet hep­de­li­gi — 2022-niň da­ba­ra­ly açy­ly­şy bol­dy. Mil­li me­de­ni­ýe­ti go­rap sak­la­ma­ga, iç­gin öw­ren­mä­ge hem-de wa­gyz et­mä­ge gö­nük­di­ri­len bu giň ge­rim­li çä­re me­de­ni­ýe­ti­mi­ziň döw­le­tiň we jem­gy­ýe­tiň ösü­şin­de eýe­le­ýän, bar­ha art­ýan äh­mi­ýet­li or­nu­ny, pa­ra­hat­çy­lyk dö­re­di­ji kuw­wa­ty­ny açyp gör­kez­ýär. 

In­di onun­jy ge­zek ge­çi­ril­ýän bu çä­re umu­ma­dam­zat gym­mat­lyk­la­ry­nyň gen­ji-ha­zy­na­sy­na sal­dam­ly go­şant go­şan hal­ky­my­zyň ta­ry­hy-me­de­ni mi­ra­sy­nyň köp gör­nüş­li­li­gi­ne do­ly de­re­je­de dü­şün­mä­ge müm­kin­çi­lik ber­ýär. Ýur­du­myz­da giň­den bel­le­nil­ýän Me­de­ni­ýet we sun­gat iş­gär­le­ri­niň hem-de Mag­tym­gu­ly Py­ra­gy­nyň şyg­ry­ýet gü­nü­ne ga­bat­la­nyp ge­çi­ril­ýän hep­de­lik dö­re­di­ji­lik iş­gär­le­ri­niň hü­när de­re­je­le­ri­niň ýo­kar­lan­ma­gy­na, tä­ze ze­hin­le­riň ýü­ze çy­ka­ryl­ma­gy­na ýar­dam ed­ýär. Türk­men me­de­ni­ýe­ti­niň, sun­ga­ty­nyň, ede­bi­ýa­ty­nyň bu baý­ra­my äh­mi­ýet­li wa­ka bo­lup, Ga­raş­syz türk­men döw­le­ti­niň iň tä­ze ta­ry­hyn­da my­na­syp orun eýe­le­di. 

Giň ge­rim­li me­de­ni fo­rum her ýyl ýur­du­my­zyň se­bit­le­ri­niň bi­rin­de ge­çi­ri­lip, onuň do­wa­myn­da her we­la­ýat öz ýe­ten sep­git­le­ri­ni, Ga­raş­syz, Bi­ta­rap Wa­ta­ny­my­zyň ösü­şi­ne go­şan go­şan­dy­ny, dö­re­di­ji­lik kuw­wa­ty­ny açyp gör­kez­mä­ge ça­lyş­ýar. 

Şu ge­zek­ki Me­de­ni­ýet hep­de­li­gi­niň Ma­ry we­la­ýa­tyn­da ge­çi­ril­me­gi aý­ra­tyn ma­ny-maz­mu­na eýe­dir. We­la­ýa­tyň çäk­le­rin­de, ata Wa­ta­ny­my­zyň beý­le­ki kün­jek­le­rin­de hem bol­şy ýa­ly, hal­ky­my­zyň ga­dy­my ta­ry­hy we bi­na­gär­lik ýa­dy­gär­lik­le­ri, aja­ýyp te­bi­gy kün­jek­ler bar­dyr. 

Ýur­du­my­zyň gü­nor­ta se­bi­tin­de bi­ziň eý­ýa­my­myz­dan öň­ki VI-V asyr­lar­da otu­rym­ly ýa­şaý­şyň bo­lan­dy­gy­ny bel­le­mek ge­rek. Be­ýik Ýü­pek ýo­lu­nyň çat­ry­gyn­da ýer­leş­me­gi Mer­wiň esa­sy ar­tyk­maç­lyk­la­ry­nyň bi­ri­dir. Bu ga­dy­my söw­da ýo­lu­nyň ug­run­da beý­le­ki şä­her­ler hem mö­hüm äh­mi­ýe­te eýe bo­lup­dyr, ýö­ne şo­la­ryň ara­syn­da Merw aý­ra­tyn orun eýe­läp­dir. Şo­nuň üçin hem ony “Ma­ru-Şa­hu Ja­han” — “Ja­ha­nyň şa­sy” di­ýip at­lan­dy­ryp­dyr­lar. 

Da­şy ga­la di­war­la­ry bi­len aý­la­nan şä­her hem-de onuň umu­my meý­da­ny 1,5 müň gek­tar­dan gow­rak bo­lan çäk­le­rin­dä­ki ga­dy­my köşk­le­riň hem-de küm­met­le­riň, ýa­şa­ýyş jaý­la­ry­nyň ga­lyn­dy­la­ry “Ga­dy­my Merw” ta­ry­hy-me­de­ni döw­let go­rag­ha­na­sy­nyň öze­ni­ni düz­ýär. Ga­dy­my­ýe­tiň Erk­ga­la, Gä­wür­ga­la, şeý­le hem Sel­juk­ly­lar döw­rü­ne de­giş­li Sol­tan­ga­la we Şäh­ri­ýa­r gala, Teý­mir­ler ne­sil­şa­ly­gy döw­rün­de gur­lan Ab­dyl­la han ga­la­sy, giç­ki or­ta asyr­la­ryň Baý­ra­ma­ly han ga­la­sy, Uly Gyz­ga­la hem-de Ki­çi Gyz­ga­la, ha­lyf Al Ma­mu­nyň ka­bul­ha­na­la­ry, Sol­tan San­ja­ryň, Mu­ham­met ibn Zeý­diň, Gyz­bi­bi­niň we Päl­wan Ah­me­diň küm­met­le­ri ýa­ly ýa­dy­gär­lik­ler özün­de köp syr­la­ry sak­la­ýar. 

Gün­do­ga­ryň ta­ry­hy­nyň mö­hüm bö­le­gi bo­lan “Ga­dy­my Merw” ta­ry­hy-me­de­ni döw­let go­rag­ha­na­sy özün­de ar­heo­lo­gik we bi­na­gär­lik ýa­dy­gär­lik­le­ri­niň köp san­ly­sy­ny jem­le­mek bi­len, 1999-njy ýyl­da ÝU­NES­KO-nyň Bü­tin­dün­ýä mi­ra­sy­nyň sa­na­wy­na gi­ri­zil­di. Hä­zir­ki wagt­da bu ýer di­ňe bir alym­la­ry däl, eý­sem, dün­ýä­niň äh­li kün­jek­le­rin­den ja­han­keş­de­le­ri hem özü­ne çek­ýär. 

Me­de­ni­ýet hep­de­li­gi — 2022-niň açy­lyş da­ba­ra­sy ir bi­len Mary şäherindäki Ru­hy­ýet köş­gü­niň öňün­dä­ki meý­dan­ça­da ge­çi­ril­di. Bu ýe­re Hö­kü­met ag­za­la­ry, ýur­du­my­zyň me­de­ni­ýet ul­ga­my­nyň, we­la­ýat we şä­her hä­kim­lik­le­ri­niň, köp­çü­lik­le­ýin ha­bar be­riş se­riş­de­le­ri­niň ýol­baş­çy­la­ry hem-de we­kil­le­ri, hor­mat­ly ýa­şu­lu­lar, Ma­ry şä­he­ri­niň ýa­şaý­jy­la­ry­dyr myh­man­la­ry ýyg­nan­dy­lar. 

Fo­ru­ma gat­naş­ýan we­ki­li­ýet­le­riň ha­ta­ryn­da ýur­du­my­zyň äh­li se­bit­le­rin­den ta­ny­mal teatr ar­tist­le­ri, est­ra­da we halk aý­dym­çy­la­ry, mu­zeý, ki­tap­ha­na işi­niň hü­när­men­le­ri, sa­zan­da­lar, su­rat­keş­ler, ýa­zy­jy-şa­hyr­lar, dö­re­di­ji­lik hem-de folk­lor to­par­la­ry bar. 

Bu ýer­de hal­ky­my­zyň baý me­de­ni mi­ra­sy ba­ra­da gür­rüň ber­ýän ser­gi ýaý­baň­lan­dy­ry­lyp, on­da ama­ly-ha­şam, nak­gaş­çy­lyk sun­ga­ty­nyň önüm­le­ri, halk se­net­çi­li­gi us­sa­la­ry­nyň iş­le­ri, mil­li ly­bas­lar, şaý-sep­ler, saz gu­ral­la­ry, türk­men hal­ky­nyň dur­muş­da ulan­ýan ho­ja­lyk es­bap­la­ry gör­ke­zil­di. 

Pa­wil­ýon­la­ryň her bi­rin­de ge­lin-gyz­lar el iş­le­ri bi­len meş­gul­lan­ýar­lar, ýüň egir­ýär­ler, ke­çe bas­ýar­lar, ha­ly do­ka­ýar­lar, zer­gär­ler we de­mir­çi us­sa­lar öz sun­gat­la­ry­ny gör­kez­ýär­ler. Bu­la­ryň hem­me­si öz­bo­luş­ly däp-des­sur­la­ry­my­zyň do­wa­mat-do­wam bol­ýan­dy­gy­na, hal­ky­myz ta­ra­pyn­dan di­ňe bir aýaw­ly sak­la­nyl­man, eý­sem, has-da ös­dü­ril­ýän­di­gi­ne aý­dyň şa­ýat­lyk ed­ýär. 

Ser­gi meý­dan­ça­la­ry­nyň her bi­ri, we­kil­çi­lik ed­ýän we­la­ýa­ty­na gö­rä, reňk­le­ri we be­zeg­le­ri bi­len ta­pa­wut­lan­ýar. Ser­gi­de her bir we­la­ýa­tyň we Aş­ga­bat şä­he­ri­niň ta­ry­hy-bi­na­gär­lik ýa­dy­gär­lik­le­ri­niň şe­kil gör­nü­şin­de taý­ýar­la­ny­lan tas­la­ma­la­ry­na­dyr fo­to­su­rat­la­ry­na aý­ra­tyn orun ber­lip­dir. Dö­re­di­ji­lik to­par­la­ry­nyň, est­ra­da aý­dym­çy­la­ry­nyň, bag­şy­la­ryň we folk­lor to­par­la­ry­nyň aý­dym-saz­ly çy­kyş­la­ry da­ba­ra­nyň şow­hu­ny­ny has-da art­dyr­ýar. 

Ru­hy­ýet köş­gü­niň eý­wa­nyn­da myh­man­la­ry Ma­ry şä­he­ri­niň Mol­la­ne­pes adyn­da­ky ça­ga­lar sun­gat mek­de­bi­niň skrip­ka­çy­lar to­pa­ry gar­şy­la­ýar. Şeý­le hem bu ýer­de dür­li ugur­la­ra de­giş­li çe­per­çi­lik eser­le­ri gör­ke­zil­di. Çä­rä gat­na­şy­jy­lar ýur­du­my­zyň we­la­ýat­la­ry­nyň hem-de paý­tag­ty­my­zyň mu­zeý­le­ri­niň bi­le­lik­de gu­ran ser­gi­si­ni uly gy­zyk­lan­ma bi­len syn­la­dy­lar. Ser­gi mil­li şe­kil­len­di­riş hem-de ama­ly-ha­şam sun­ga­ty­nyň ösü­şi ba­ra­da gi­ňiş­le­ýin mag­lu­mat ber­ýär. 

Sun­gat us­sat­la­ry­nyň eser­le­rin­de ata Wa­ta­ny­my­za, hal­ky­my­za, te­bi­ga­ty­my­za bo­lan çäk­siz söý­gi aý­dyň du­ýul­ýar. Ser­gi­de mu­zeý gym­mat­lyk­la­ry­ny, mil­li saz gu­ral­la­ry­ny, fo­to­su­rat­la­ry, ki­tap­la­ry we çap­ha­na önüm­le­ri­ni hem gör­mek bol­ýar. 

Ru­hy­ýet köş­gü­niň za­ly­na ýyg­na­nan­lar hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ser­dar Berdimuhamedowyň Gut­la­gy­ny uly üns bi­len diň­le­di­ler. Gut­lag­da: “Gah­ry­man Ar­ka­da­gy­my­zyň hal­ky­my­za ser­paý be­ren bu sun­gat baý­ra­my me­de­ni­ýet we sun­gat, dö­re­di­ji­lik iş­gär­le­ri­ni yl­ham dün­ýä­si­ne ga­nat­lan­dyr­ýar, tä­ze, kä­mil eser­le­ri dö­ret­mä­ge ruh­lan­dyr­ýar. Me­de­ni­ýet hep­de­li­gi­niň do­wa­myn­da gu­ral­jak me­de­ni-köp­çü­lik­le­ýin çä­re­le­riň her bi­ri ýur­du­my­zyň me­de­ni­ýet eda­ra­la­ry­nyň alyp bar­ýan iş­le­ri­ni kä­mil­leş­dir­mek­de, sun­gat us­sat­la­ry­nyň öza­ra tej­ri­be alyş­mak­la­ryn­da, ila­tyň me­de­ni aň-bi­lim de­re­je­si­ni ýo­kar­lan­dyr­mak­da, bu ul­gam­da­ky ösüş­le­ri­mi­zi giň­den wa­gyz et­mek­de mö­hüm äh­mi­ýe­te eýe bo­lar” di­ýlip bel­le­nil­ýär. 

Da­ba­ra sun­gat us­sat­la­ry­nyň, dür­li dö­re­di­ji­lik bäs­le­şik­le­ri­niň ýe­ňi­ji­le­ri — ýaş ýe­ri­ne ýe­ti­ri­ji­le­riň, meş­hur saz to­par­la­ry­nyň çy­kyş­la­ry bi­len do­wam et­di. 

Da­ba­ra­da “Äle­me ýaň sa­lan türk­men sun­ga­ty” at­ly ede­bi-saz­ly kom­po­zi­si­ýa ýaň­lan­dy. Kon­ser­tiň mak­sat­na­ma­sy­na hal­ky­my­zyň baý me­de­ni mi­ra­sy­ny, onuň dö­re­di­ji­lik ze­hin­i­niň kö­pu­gur­ly­ly­gy­ny açyp gör­kez­ýän hä­zir­ki za­man we halk aý­dym­la­ry, nus­ga­wy saz­lar, ho­reog­ra­fik kom­po­zi­si­ýa­lar gi­ri­zil­di. To­ma­şa­çy­lar mil­li me­de­ni­ýe­ti­mi­ziň gel­je­gi bo­lan ýa­şa­jyk ar­tist­le­ri mä­hir bi­len gar­şy al­dy­lar. 

“Des­san”, “Näz­li”, “Al­tyn asyr”, “Gal­ky­nyş”, “Jeý­hun”, “Mar­gia­na” tans we folk­lor to­par­la­ry­nyň çy­kyş­la­ryn­da mil­li däp­le­ri­miz hem-de Ber­ka­rar döw­le­tiň tä­ze eý­ýa­my­nyň Gal­ky­ny­şy döw­rü­niň be­lent ru­hy öz be­ýa­ny­ny tap­dy. 

 Söý­gi saz­la­ry, şow­hun­ly türk­men tans­la­ry to­ma­şa­çy­lar­da ýat­dan çyk­ma­jak tä­sir­le­ri gal­dyr­dy. 

“De­his­tan” folk­lor to­pa­ry­nyň bäş we­la­ýa­tyň folk­lor-tans to­par­la­ry bi­len bi­le­lik­de ýe­ri­ne ýe­ti­ren “küşt­dep­di” tan­sy­ny to­ma­şa­çy­lar şow­hun­ly el çar­pyş­ma­la­ry bi­len gar­şy al­dy­lar. Bu tans geç­mi­şi­mi­ziň aja­ýyp däp­le­ri­niň hä­zir­ki döw­rüň dö­re­di­ji­lik kuw­wa­ty bi­len saz­la­şyk­ly ut­gaş­ýan­dy­gy­nyň aý­dyň nus­ga­sy­dyr. “Küşt­dep­di” aý­dym we tans des­su­ry­nyň öz­bo­luş­ly­ly­gy, ga­dy­my­ly­gy na­zar­da tu­tu­lyp, ol 2017-nji ýyl­da ÝU­NES­KO-nyň Adam­za­dyň mad­dy däl me­de­ni mi­ra­sy­nyň gör­nük­li nus­ga­la­ry­nyň sa­na­wy­na gi­ri­zil­di. 

Kon­ser­tiň ahy­ryn­da oňa gat­na­şy­jy­la­ryň äh­li­si bi­le­lik­de “Gül­le sen, sun­ga­tym, gül Di­ýa­rym­da!” at­ly aý­dy­my ýe­ri­ne ýe­tir­di­ler. Aý­dym­da döw­let Baş­tu­ta­ny­my­za tüýs ýü­rek­den ho­şal­lyk duý­gu­la­ry­dyr iň go­wy ar­zuw­lar, Ar­ka­dag­ly Ser­da­ry­my­zyň baş­tu­tan­ly­gyn­da ösü­şiň we dö­re­di­ji­li­giň ýo­ly bi­len bat­ly ga­dam ur­ýan Wa­ta­ny­my­zyň nu­ra­na gel­je­gi­ne bo­lan uly ynam öz be­ýa­ny­ny tap­dy. 

Soň­ra Me­de­ni­ýet hep­de­li­gi­niň çäk­le­rin­de “Ma­ry” myh­man­ha­na­syn­da ut­ga­şyk­ly gör­nüş­de hal­ka­ra me­dia­fo­rum ge­çi­ril­di. Ol mil­li köp­çü­lik­le­ýin ha­bar be­riş se­riş­de­le­ri­niň we­kil­le­ri­ni hem-de ýur­du­myz­da iş­le­ýän da­şa­ry ýurt­ly žur­na­list­le­ri, jem­gy­ýet­çi­lik iş­gär­le­ri­ni, ýur­du­my­zyň ýo­ka­ry okuw mek­dep­le­ri­niň pro­fes­sor-mu­gal­lym­lar to­pa­ry­ny bir ýe­re jem­le­di. Oňa gat­na­şy­jy­la­ryň ha­ta­ryn­da Rus­si­ýa­nyň “ITAR-TASS” ha­bar­lar agent­li­gi­niň baş di­rek­to­ry­nyň bi­rin­ji orun­ba­sa­ry Mi­hail Gus­man, Azi­ýa — Ýu­waş um­man te­le­ra­dio­gep­le­şik­ler bir­le­şi­gi­niň (ABU) Baş sek­re­ta­ry Ja­wad Mot­ta­gi, “Rus­sia To­day” te­le­ýaý­ly­my­nyň baş di­rek­to­ry Alek­seý Ni­ko­low, “TRT-niň” Türk­me­nis­tan­da­ky we­ki­li Ugur Sa­mi Ge­zer, “Azer­baý­ja­nyň te­le­wi­de­ni­ýe­si we ra­dio­sy” ýa­pyk gör­nüş­li paý­dar­lar jem­gy­ýe­ti­niň baş­ly­gy­nyň orun­ba­sa­ry Ra­fik Ga­şy­mow we beý­le­ki­ler bol­dy. 

Me­dia­fo­ru­myň esa­sy me­se­le­si hal­ka­ra hyz­mat­daş­lyk­da köp­çü­lik­le­ýin ha­bar be­riş se­riş­de­le­ri­niň eýe­le­ýän or­ny ba­ra­da­ky me­se­le bol­dy. Şeý­le hem gün ter­ti­bi­ne ösüş­le­re bes­le­nen öz­gert­me­ler sy­ýa­sa­tyn­da ata Wa­ta­ny­my­zyň me­de­ni­ýe­ti­niň we sun­ga­ty­nyň, köp­çü­lik­le­ýin ha­bar be­riş se­riş­de­le­ri­niň eýe­le­ýän or­ny, ýur­du­my­zyň ta­ry­hy-me­de­ni ýa­dy­gär­lik­le­ri­ni wa­gyz et­mek, hal­ky­my­zyň baý mi­ra­sy­ny gel­jek­ki ne­sil­le­re ýe­tir­mek, mil­li ru­hy we ah­lak däp­le­ri­niň hem-de maş­ga­la gym­mat­lyk­la­ry­nyň do­wa­mat­ly­ly­gy ba­ra­da­ky me­se­le­ler gi­ri­zil­di. 

Çä­re­de Türk­me­nis­tan­da sy­ýa­hat­çy­ly­gy ös­dür­me­giň esa­sy ugur­la­ry, ga­dy­my döw­rüň bi­na­gär­li­gi­niň öz­bo­luş­ly des­ga­la­ry­ny go­rap sak­la­mak, da­şa­ry ýurt­la­ryň te­le­ýaý­lym­la­ryn­da Ga­raş­syz­lyk ýyl­la­ryn­da ýur­du­my­zyň ga­za­nan ýo­ka­ry üs­tün­lik­le­ri­ni giň­den be­ýan et­mek ba­bat­da iş­le­riň iş­jeň­leş­di­ri­li­şi bo­ýun­ça gö­rül­ýän çä­re­ler ba­ra­da­ky mag­lu­mat­lar be­ýan edil­di. 

Fo­ru­ma san­ly ul­gam ar­ka­ly Azi­ýa — Ýu­waş um­man te­le­ra­dio­gep­le­şik­ler bir­le­şi­gi­niň (ABU), TASS-nyň, “CGTN-Rus­sian” hy­taý me­dia­kor­po­ra­si­ýa­sy­nyň, «Ko­rean Broadcas­ting Sys­tem», “So­ny Midd­le East and Af­rica FZE” kom­pa­ni­ýa­la­ry­nyň, Tür­ki­ýä­niň «TRT World» te­le­ýaý­ly­my­nyň, “Rus­si­ýa 24”, “Rus­sia To­day” ha­bar­lar te­le­ýaý­lym­la­ry­nyň, «Se­tan­ta Sports», “Mir” hal­ka­ra te­le­kom­pa­ni­ýa­la­ry­nyň we­kil­le­ri we beý­le­ki­ler go­şul­dy­lar. 

Çy­kyş­lar­da nyg­ta­ly­şy ýa­ly, da­şa­ry sy­ýa­sat stra­te­gi­ýa­sy­nyň ile­ri tu­tul­ýan ugur­la­ry­na la­ýyk­lyk­da, Türk­me­nis­tan ga­za­ny­lan köp san­ly hö­kü­me­ta­ra yla­la­şyk­la­ryň esa­syn­da dün­ýä­niň iri ugur­daş dü­züm­le­ri bi­len hyz­mat­daş­ly­gy gi­ňelt­mek ar­ka­ly hal­ka­ra me­dia­gi­ňiş­li­ge iş­jeň go­şu­lyş­ýar. Mu­nuň şeý­le­di­gi­ne soň­ky ýyl­lar­da dür­li ýurt­la­ryň öň­de­ba­ry­jy ha­bar­lar agent­lik­le­ri we te­le­ra­dio kom­pa­ni­ýa­la­ry bi­len hyz­mat­daş­lyk et­mek ha­kyn­da gol çe­ki­len yla­la­şyk­lar­dyr äht­na­ma­lar, Türk­me­nis­ta­nyň Te­le­wi­de­ni­ýe, ra­dio­gep­le­şik­ler we ki­ne­ma­tog­ra­fi­ýa ba­ra­da­ky döw­let ko­mi­te­ti­niň Azi­ýa — Ýu­waş um­man te­le­ra­dio­gep­le­şik­ler bir­le­şi­gi­ne ag­za bol­ma­gy aý­dyň şa­ýat­lyk ed­ýär. 

Bu gün ýur­du­my­zyň ga­za­nan üs­tün­lik­le­ri “Mir” döw­le­ta­ra te­le­ra­dio­ýaý­ly­my ta­ra­pyn­dan giň­den be­ýan edil­ýär. “Mer­ke­zi Azi­ýa­nyň ro­wa­ýat­la­ry” mow­zu­gyn­da ýur­du­my­zyň tä­sin ta­ry­hy-bi­na­gär­lik ýa­dy­gär­lik­le­ri ba­ra­da do­ku­men­tal film­le­riň tap­gy­ry taý­ýar­la­nyl­ýar. Ita­li­ýa­nyň “RAI” te­le­ra­dio­ýaý­ly­my, Ger­ma­ni­ýa­nyň “ZDF”, Ko­re­ýa Res­pub­li­ka­sy­nyň “KBS”, Ýa­po­ni­ýa­nyň “NHK” te­le­ýaý­lym­la­ry, şeý­le hem Bir­le­şen Arap Emir­lik­le­ri­niň, Ka­tar Döw­le­ti­niň de­giş­li dü­züm­le­ri bi­len gat­na­şyk­la­ryň çäk­le­rin­de bi­le­lik­dä­ki tas­la­ma­lar dur­mu­şa ge­çi­ril­ýär. Hu­su­san-da, türk­men me­de­ni­ýe­ti­niň baý däp­le­ri ba­ra­da gür­rüň ber­ýän film­le­riň taý­ýar­la­nyl­ýan­dy­gy­ny aý­dyp bo­lar. Azer­baý­ja­nyň, Tür­ki­ýe Res­pub­li­ka­sy­nyň we beý­le­ki da­şa­ry ýurt­la­ryň de­giş­li eda­ra­la­ry bi­len hem ne­ti­je­li gat­na­şyk­lar ýo­la go­ýul­dy. 

Bu ugur­da ýo­la goý­lan gat­na­şyk­la­ryň hem-de al­nyp ba­ryl­ýan giň ge­rim­li iş­le­riň ne­ti­je­sin­de Ga­raş­syz, Bi­ta­rap Türk­me­nis­ta­nyň hä­zir­ki dö­wür­dä­ki ösü­şi, şeý­le hem hal­ky­my­zyň baý ta­ry­hy-me­de­ni mi­ra­sy ba­ra­da ynam­ly mag­lu­mat­lar dün­ýä de­re­je­sin­de giň halk köp­çü­li­gi­ne el­ýe­ter­li bol­dy. 

Fo­ru­ma gat­na­şy­jy da­şa­ry ýurt­lu­lar onuň äh­mi­ýe­ti ba­ra­da aý­dyp, we­kil­çi­lik­li du­şu­şy­gyň gu­ra­lan­dy­gy üçin Türk­me­nis­ta­nyň Pre­zi­den­ti­ne we Hö­kü­me­ti­ne ho­şal­lyk bil­dir­di­ler. 

Bel­le­ni­li­şi ýa­ly, hä­zir bi­zi tä­ze mag­lu­mat­lar dün­ýä­si gur­şap al­ýar, şo­nuň ös­me­gin­de köp­çü­lik­le­ýin ha­bar be­riş se­riş­de­le­ri­ne örän uly orun de­giş­li­dir. Şu­nuň bi­len bag­ly­lyk­da, KHBS-iň öňün­de du­ran öň­de­ba­ry­jy teh­no­lo­gi­ýa­la­ry iş­jeň ulan­mak hem-de bu ba­bat­da ýü­ze çyk­ýan ça­gy­ryş­lar, şeý­le hem ynam­dar tä­ze­lik ha­bar­la­ry­nyň taý­ýar­la­nyl­ma­gy we ýaý­ra­dyl­ma­gy bi­len bag­la­ny­şyk­ly ile­ri tu­tul­ýan we­zi­pe­le­re üns çe­kil­di. 

Me­de­ni­ýet hep­de­li­gi­niň çäk­le­rin­de il­kin­ji ge­zek ge­çi­ril­ýän me­dia­fo­ru­ma gat­na­şy­jy­la­ryň umu­my pi­ki­ri­ne gö­rä, bu çä­re şu ul­gam­da hal­ka­ra hyz­mat­daş­ly­gy ös­dür­mek mak­sa­dy bi­len, KHBS-iň ta­gal­la­la­ry­ny bir­leş­dir­mä­ge gö­nük­di­ri­len uzak möh­let­le­ýin hyz­mat­daş­ly­gy gi­ňelt­mä­ge ugur­daş dü­züm­le­riň ara­syn­da tej­ri­be alyş­mak üçin aja­ýyp müm­kin­çi­lik bo­lup dur­ýar. Öň­de­ba­ry­jy teh­no­lo­gi­ýa­lar ar­ka­ly mil­li žur­na­lis­ti­ka­ny ös­dür­mek üçin tä­ze­çil iş tej­ri­be­le­ri­niň öw­re­nil­me­gi hem-de iş­jeň or­naş­dy­ryl­ma­gy dün­ýä de­re­je­sin­de mag­lu­mat­lar gi­ňiş­li­gin­de öza­ra he­re­ket et­mä­ge uly müm­kin­çi­lik­le­ri aç­ýar. 

Gü­nüň ikin­ji ýa­ry­myn­da Ma­ry we­la­ýa­t ki­tap­ha­na­syn­da “Ar­ka­da­gyň do­wa­ma­ty do­wam­dyr” ady bi­len iş mas­la­ha­ty we şyg­ry­ýet ag­şa­my ge­çi­ril­di. Oňa me­de­ni­ýet we bi­lim iş­gär­le­ri, ki­tap­ha­na işi­niň hü­när­men­le­ri, şa­hyr­lar­dyr ýa­zy­jy­lar, žur­na­list­ler gat­naş­dy­lar. Mas­la­ha­tyň we dö­re­di­ji­lik ag­şa­my­nyň çäk­le­rin­de, ru­hy mi­ra­sy go­rap sak­la­mak, ony dün­ýä­de giň­den wa­gyz et­mek, döw­re­bap de­re­je­de me­de­ni aň-bi­lim iş­le­ri­ni gu­ra­mak ba­ra­da gy­zyk­lan­ma bil­di­ri­lip, pi­kir al­şyl­dy. 

Bel­le­ni­li­şi ýa­ly, de­giş­li mak­sat­na­ma­la­ryň çäk­le­rin­de, Türk­me­nis­tan­da türk­men me­de­ni­ýe­ti­ni we sun­ga­ty­ny yzy­gi­der­li ös­dür­mek bo­ýun­ça giň ge­rim­li iş­ler ama­la aşy­ryl­ýar. Hä­zir bu ul­ga­my san­ly­laş­dyr­mak, elekt­ron we in­ter­net hyz­mat­la­ry­ny ýo­la goý­mak, me­de­ni­ýet iş­gär­le­ri­niň hü­när de­re­je­si­ni ýo­kar­lan­dyr­mak bi­len bag­la­ny­şyk­ly iş­le­riň tä­ze usul­la­ry iş­jeň ula­nyl­ýar. 

Döw­let ta­ra­pyn­dan ki­tap­ha­na­la­ryň, mu­zeý­le­riň, teatr­la­ryň hem-de beý­le­ki me­de­ni aň-bi­lim eda­ra­la­ry­nyň mad­dy-en­jam­la­ýyn bin­ýa­dy­ny pug­ta­lan­dyr­ma­ga uly möç­ber­de ma­ýa go­ýum­lar gö­nük­di­ril­ýär. Ne­ti­je­de, mil­li me­de­ni­ýe­ti­miz we sun­ga­ty­myz döw­rüň ta­lap­la­ry­na la­ýyk­lyk­da ös­dü­ril­ýär. 

Mas­la­ha­ta gat­na­şy­jy­lar mil­li me­de­ni­ýe­ti we sun­ga­ty çuň­ňur öw­ren­me­giň, ös­dür­me­giň hem-de kä­mil­leş­dir­me­giň, Ýer ýü­zü­niň halk­la­ry bi­len me­de­ni gat­na­şyk­la­ry ber­kit­me­giň mö­hüm we­zi­pe bo­lup dur­ýan­dy­gy­ny nyg­ta­dy­lar. Ýur­du­myz­da yzy­gi­der­li ge­çi­ril­ýän dür­li me­de­ni çä­re­ler, me­de­ni­ýet me­se­le­le­ri bo­ýun­ça hal­ka­ra mas­la­hat­lar, ser­gi­ler­dir fes­ti­wal­lar şu mak­sat­la­ra gö­nük­di­ri­len­dir. 

Me­de­ni­ýet hep­de­li­gi­niň çäk­le­rin­de gu­ral­ýan çä­re­le­riň her bi­ri aý­dym-saz, ope­ra, teatr, ki­ne­ma­tog­ra­fi­ýa, şe­kil­len­di­riş we ama­ly-ha­şam sun­ga­ty ul­ga­myn­da ga­za­ny­lan­la­ry dün­ýä­de giň­den wa­gyz et­mek­de uly äh­mi­ýe­te eýe­dir. 

Ma­ry we­la­ýa­ty­nyň Ke­mi­ne adyn­da­ky döw­let dra­ma teat­ry­nyň sah­na­syn­da ýur­du­my­zyň wä­şi­le­ri­niň çy­kyş­la­ry dö­re­di­ji­lik mak­sat­na­ma­sy­nyň do­wa­my bol­dy. 

Şeý­le giň ge­rim­li çä­re­le­ri ge­çir­mek üçin uly teh­ni­ki müm­kin­çi­lik­le­re eýe bo­lan “Türk­me­niň ak öýi” bi­na­sy hem bir hep­de­läp ýur­du­my­zyň dö­re­di­ji­lik to­par­la­ry­nyň çy­kyş et­jek ýe­ri­ne öw­rü­ler. Bu ýer­de ag­şam Aş­ga­ba­dyň we Ahal we­la­ýa­ty­nyň sun­gat us­sat­la­ry­nyň kon­ser­ti bol­dy. 

Dö­re­di­ji­lik fo­ru­myn­da il­kin­ji ge­zek hö­dür­le­nil­ýän çy­kyş­lar gü­nor­ta se­bi­tiň ýa­şaý­jy­la­ry­na ýat­dan çyk­ma­jak sow­gat bo­lar. Me­de­ni­ýet hep­de­li­gi — 2022-niň çäk­le­rin­de meş­hur ýe­ri­ne ýe­ti­ri­ji­le­riň we ýaş ze­hin­le­riň kon­sert­le­ri­ni, çe­ki­len su­rat­la­ryň, ama­ly-ha­şam sun­ga­ty­nyň eser­le­ri­niň, fo­to­su­rat­la­ryň we ne­şir önüm­le­ri­niň ser­gi­le­ri­ni, Oguz han adyn­da­ky “Türk­men­film” bir­le­şi­gi­niň dü­şü­ren ki­no­la­ry­nyň gör­ke­zi­liş­le­ri­ni, usu­ly­ýet mas­la­hat­la­ry­ny, wi­deo­mas­la­hat­la­ry, yl­my we ede­bi du­şu­şyk­la­ry gu­ra­mak göz öňün­de tu­tul­ýar. 

Me­ýil­leş­di­ri­len çä­re­ler ýur­du­my­zyň me­de­ni­ýe­ti­niň köp­ta­rap­ly­ly­gy­ny gör­ke­zer. Ol bol­sa türk­men hal­ky ta­ra­pyn­dan en­çe­me ýüz­ýyl­lyk­la­ryň do­wa­myn­da dö­re­di­len baý mi­ra­sy go­rap sak­la­mak, tä­ze­den di­kelt­mek hem-de äh­li­ta­rap­la­ýyn öw­ren­mek mak­sa­dy bi­len, onuň mun­dan beý­läk-de baý­laş­dy­ryl­ma­gy­ny we gel­jek­ki ne­sil­le­re ýe­ti­ril­me­gi­ni kes­git­le­ýär.