Mukaddes topragymyzyň gymmatly baýlyklarynyň biri bolan tebigy gazymyz ýurdumyzyň ösüşlerine, ilatymyzyň abadan durmuşda ýaşamagyna hyzmat edýär. Garaşsyzlyk ýyllarynda ilatly ýerleri, önümçilik desgalaryny «mawy ýangyç» bilen üpjün etmekde bimöçber uly işler bitirildi. Şonuň netijesinde bu durmuşy eşret welaýatymyzyň iň çetki obalarynyňdyr şäherçeleriniň ilaty üçin hem elýeterli boldy.  

Gahryman Arkadagymyzyň taýsyz tagallalarynyň netijesinde welaýatymyzda ýurdumyzyň ýangyç energetika toplumynyň iri önümçilik desgalarynyň birnäçesi gurlup, ulanylmaga berildi. Olaryň arasynda kuwwatly döwlet elektrik stansiýalary hem bar. Ykdysadyýetiň okgunly ösmeginiň berk binýadyny emele getirýän desgalaryň tebigy gazda işleýändigi bellenilmäge mynasypdyr. Olary ýangyç bilen bökdençsiz üpjün etmek maksady bilen gaz geçirijileri çekildi. Şonuň netijesinde häzirki wagtda biziň bölümimiziň ygtyýaryndaky gaz geçirijileriň umumy uzynlygy 1517 kilometre ýetdi. Golaýda onuň üstüne uzynlygy 125 kilometre barabar bolan ýokary basyşly Üçajy — Zerger gaz geçirijisi hem goşuldy. Ol geçen ýylda Çärjew etrabynyň çäginde işe girizilen kuwwatlylygy 432 MWt bolan gaz turbinaly elektrik stansiýasyny we welaýatymyzyň ilatly ýerlerini tebigy gaz bilen has ygtybarly üpjün etmäge mümkinçilik berer.  

Üçajy gaz käninden gözbaş alýan gaz geçirijini desgalandyrmak işini «Türkmengaz» döwlet konserniniň «Türkmengündogarnebitgurluşyk» gurluşyk-gurnama müdirliginiň ussat binagärleri ýokary hilli ýerine ýetirdiler. Olaryň diňe bir welaýatymyzyň çäginde däl, eýsem, ýurdumyzyň beýleki sebitlerinde nebitgaz toplumynyň möhüm desgalaryny gurmakda ýokary başarnyk we ussatlyk görkezýändiklerini bellemek ýerlikli bolar. Gurluşykçylar Gahryman Arkadagymyzyň başlangyjy bilen gurulýan TOPH halkara gaz geçirijisiniň gurluşygynda hem tutanýerli zähmet çekýärler. Hytaý döwletine türkmen tebigy gazynyň akdyrylýan möçberiniň barha artdyrylmagynda gaz gurluşykçylarymyzyň mynasyp zähmet paýlary bar.  

Arkadagly Serdarymyzyň Lebap topragyna amala aşyran toý sapary ýurdumyzyň bedew batly ösüşlerine hemaýat berjek kämil desganyň we kuwwatly gaz geçirijiniň ulanylmaga berilmegi ýaly şatlykly wakalara utgaşdy. Täze gaz geçiriji hem uzak ýyllaryň dowamynda ýurdumyzyň okgunly ösüşlerine, halkymyzyň bagtyýar ýaşaýşyna hyzmat eder. Tebigy gazymyz — sowulmaz ýazymyz bolup, dünýä ýylylyk we nur paýlar. Şeýle il-ýurt bähbitli, dünýä ähmiýetli işleriň gözbaşynda duran Arkadagly Serdarymyzyň jany sag, belent başy aman bolsun, ähli tutumly işleri rowaç alsyn! 

Geldimyrat ROZYÝEW,

«Gündogargazakdyryş» müdirliginiň Lebap bölüminiň esasy inženeri.

«Ma­ry de­ri-aýak­gap» açyk gör­nüş­li paý­dar­lar jem­gy­ýe­ti Türk­me­nis­ta­nyň Pre­zi­den­ti­niň 2020-nji ýy­lyň 2-nji okt­ýab­ryn­da­ky Ka­ra­ry bi­len Ma­ry­nyň öň­ki gön za­wo­dy­nyň bin­ýa­dyn­da dö­re­dil­di. Türk­me­nis­ta­nyň Dok­ma se­na­ga­ty mi­nistr­li­gi hem-de «Röw­şen» hu­su­sy kär­ha­na­sy «Ma­ry de­ri-aýak­gap» açyk gör­nüş­li paý­dar­lar jem­gy­ýe­ti­ni esas­lan­dy­ry­jy­lardyr.  

Jem­gy­ýe­ti­mi­ziň aýak­gap bö­lü­min­de «Röw­şen» hu­su­sy kär­ha­na­sy­nyň tej­ri­be­li hü­när­men­le­ri­niň ýa­kyn­dan gol­daw ber­me­gi bi­len, ýur­du­my­zyň or­ta mek­dep­le­ri­niň 1 — 11-nji synp­la­ryn­da oka­ýan okuw­çy­la­ra ni­ýet­le­ni­len aýak­gap­lar ön­dü­ri­lip baş­lan­dy. Te­bi­gy aý­ra­tyn­ly­gy bo­ýun­ça mal de­ri­le­ri­ni gaý­ta­dan iş­läp taý­ýar­la­ýan ýo­ka­ry hil­li gön­ler­den ön­dür­ýän dür­li gör­nüş­li aýak­gap­la­ry­myz yk­jam­ly­gy, ýe­ňil­di­gi, berk­li­gi, nyrh­la­ry­nyň el­ýe­ter­li­li­gi bi­len ta­pa­wut­lan­ýar we ilat ara­syn­da uly is­leg­den peý­da­lan­ýar. 

Müş­de­ri­le­riň is­le­gleri­ni ka­na­gat­lan­dyr­ma­gy mak­sat edin­ýän hü­när­men­le­ri­miz her okuw ýy­ly­nyň ba­şyn­da, şeý­le-de «soň­ky jaň» baý­ram­çy­ly­gy­na ga­bat­lap mek­dep okuw­çy­la­ry­na ni­ýet­le­nen aýak­gap­la­ry­my­za ar­zan­la­dyş yg­lan ed­ýär­ler.  

Açyk gör­nüş­li paý­dar­lar jem­gy­ýe­ti­miz gel­jek­de ýur­du­my­zyň mek­dep okuw­çy­la­ry­nyň is­le­gi­ni iç­gin öw­re­nip, ýaş müş­de­ri­le­ri­mi­ziň göw­nün­den tur­ýan aýak­gap­la­ryň dür­li gör­nüş­le­ri­ni el­ýe­ter­li ba­ha­dan hö­dür­le­me­gi mak­sat edin­ýär. 

Ber­ka­rar döw­le­tiň tä­ze eý­ýa­my­nyň Gal­ky­ny­şy döw­rün­de bag­ty­ýar dur­muş­da ýa­şa­ma­ga, ha­lal zäh­met çek­mä­ge dö­re­dip ber­ýän müm­kin­çi­lik­le­ri üçin kär­ha­na­nyň hü­när­men­le­ri Ar­ka­dag­ly Ser­da­ry­my­za al­kyş aýd­ýar­lar.  

Aý­na MÄM­MÄ­ÝE­WA,

«Ma­ry de­ri-aýak­gap» açyk gör­nüş­li paý­dar­lar jem­gy­ýe­ti­niň ti­kin­çi­lik bö­lü­mi­niň mü­di­ri.

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow ýurdumyzyň milli ykdysadyýetini diwersifikasiýalaşdyrmagyň we sanly ulgama geçmegiň wezipelerini, ösüşiň ugurlaryny anyk kesgitläp berdi. «Halkyň Arkadagly zamanasy» ýylynda «Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: Türkmenistany 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasynyň» kabul edilmegi durnukly ösüşi üpjün etmegiň netijeli ýollarynyň birine öwrüldi. 

Jemgyýetçilik durmuşynda, maliýe işinde maglumat we sanly serişdeleriň ähmiýetiniň güýçlenmegi sanly ykdysadyýetiň kemala gelmegi bilen şertlendirilýär. Ýurdumyzda döwrebap düzümi döretmek, sanly tehnologiýalar bilen işlemek, işgärler kuwwatyny güýçlendirmek maksady bilen, ykdysadyýetimiziň ähli pudaklarynda sanly ulgam boýunça okuwlar geçirilýär. 

Ýurdumyzda ykdysadyýetiň sanly ugurlaryny ösdürmäge gönükdirilen toplumlaýyn maksatnamalar milli ykdysady ösüşi üpjün etmekde sanly ulgamyň wajyp ornuny açyp görkezýär. «Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň konsepsiýasynyň» kabul edilmegi sanly tehnologiýalaryň işjeň ulanylmagyna, ykdysadyýetiň we durmuş ulgamynyň dürli ugurlarynda netijeli peýdalanylmagyna şertleri has-da artdyrdy. Sanly hyzmatlaryň ösdürilmegi bilen durmuş pudaklarynda we maliýe ulgamynda halka edilýän hyzmatlaryň hili ýokarlanýar, nagt däl hasaplaşyklar kämilleşdirilýär, durmuş hajatlary üçin sarp edilýän harajatlar we wagt tygşytlanýar, ilatyň maglumat üpjünçiligi ösdürilýär.  

Milli ykdysadyýetimize sanly tehnologiýalaryň ornaşdyrylmagy halk hojalygynyň diwersifikasiýalaşdyrylmagyna, täze iş orunlarynyň we elektron hökümetiň döredilmegine, hususy ulgamdaky edaralaryň we kärhanalaryň sanly ulgama birikdirilmegine, ykdysady ösüşde durnuklylygyň gazanylmagyna uly ýardam etdi. 

«Halkyň Arkadagly zamanasy» ýylynda ýurdumyzyň ykdysady kuwwatyny pugtalandyrmaga, dünýäde at-abraýyny has-da belende götermäge gönükdirilen özgertmeleriň üstünlikli durmuşa geçirilmeginde taýsyz tagallalary edýän hormatly Prezidentimiziň jany sag, ömri uzak, il-ýurt ähmiýetli tutumlary rowaç bolsun! 

Mähri GELDIBAÝEWA,

Türkmen döwlet maliýe institutynyň talyby.

Ýur­duň saz­la­şyk­ly ösü­şi­niň mö­hüm şer­ti bo­lan, hä­zir­ki döw­rüň ta­lap­la­ry­na la­ýyk gel­ýän ulag dü­zü­mi­niň dö­re­dil­me­gi döw­let sy­ýa­sa­ty­nyň ile­ri tu­tul­ýan ugur­la­ry­nyň bi­ri bo­lup dur­ýar. Ata Wa­ta­ny­myz bu ugur­da­ky ägirt uly müm­kin­çi­lik­ler­den ne­ti­je­li peý­da­la­nyp, ulag ul­ga­my­nyň äh­li dü­züm­le­ri­niň mad­dy-en­jam­la­ýyn bin­ýa­dy­ny top­lum­la­ýyn döw­re­bap­laş­dyr­mak bo­ýun­ça mil­li mak­sat­na­ma­la­ry dur­mu­şa ge­çir­ýär. 

Ga­dy­my dö­wür­ler­den bä­ri üstünden se­bi­tiň wa­jyp söw­da ýol­la­ry ge­çen Türk­me­nis­ta­nyň çäk taý­dan amat­ly ýer­leş­me­gi ýur­du­my­zyň dün­ýä kom­mu­ni­ka­si­ýa gi­ňiş­li­gin­dä­ki mö­hüm or­nu­ny pug­ta­lan­dyr­ýar. Tä­ze ta­ry­hy eý­ýam­da döw­le­ti­mi­ziň yk­ly­müs­ti ulag ge­çel­ge­le­ri­niň çat­ry­gy hök­mün­dä­ki de­re­je­si has-da ýo­kar­lan­dy. Soň­ky ýyl­lar­da aw­to­mo­bil ýol­la­ry­nyň mil­li ul­ga­my gi­ňel­di. Hal­ka­ra ulag gat­naw­la­ry­nyň iş­jeň­leş­di­ril­me­gi ýur­du­my­zyň se­bit­le­ri­niň ösüş dep­gi­ni­ne kuw­wat­ly iter­gi ber­di. 

Bu pu­da­gyň dü­zü­mi yzy­gi­der­li kä­mil­leş­di­ril­ýär, Türk­me­nis­ta­ny goň­şy ýurt­lar bi­len bag­la­nyş­dyr­ýan tä­ze ho­wa men­zil­le­ri we köp­rü­ler gu­rul­ýar, po­lat ýol­lar, aw­to­ban­lar çe­kil­ýär. Ulag ul­ga­my­nyň üs­ti hä­zir­ki za­man teh­ni­ka­la­ry bi­len yzy­gi­der­li ýe­ti­ril­ýär. 

Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ser­dar Berdimuhamedowyň Mi­nistr­ler Ka­bi­ne­ti­niň mej­lis­le­rin­de bel­leý­şi ýa­ly, ýur­du­my­zyň mul­ti­mo­dal lo­gis­tik müm­kin­çi­lik­le­ri­ni mun­dan beý­läk-de iş­jeň­leş­dir­mek, hal­ka­ra üs­ta­şyr ulag gat­naw­la­ry üçin amat­ly we bäs­deş­li­ge ukyp­ly şert­le­ri dö­ret­mek ze­rur­dyr. 

Da­şa­ry ýurt­ly hyz­mat­daş­lar bi­len bi­le­lik­de, ut­ga­şyk­ly se­bit hem-de se­bi­ta­ra lo­gis­ti­ka ul­ga­my­ny dö­ret­mek, Mer­ke­zi Azi­ýa­ny we Ýew­ro­pa­ny, Ha­zar, Ga­ra deň­zi, Bal­ti­ka se­bit­le­ri­ni, Or­ta we Ýa­kyn Gün­do­gar, Gü­nor­ta we Gü­nor­ta-Gün­do­gar Azi­ýa­ny bir­leş­dir­ýän döw­le­ta­ra üs­ta­şyr ge­çel­ge­le­ri gur­mak bo­ýun­ça iri tas­la­ma­lar ama­la aşy­ryl­ýar. 

Ber­ka­rar döw­le­tiň tä­ze eý­ýa­my­nyň Gal­ky­ny­şy döw­rün­de ýur­du­my­zyň ýol gur­lu­şyk pu­da­gy­ny ös­dür­mek, dün­ýä­niň ösen teh­no­lo­gi­ýa­la­ry­na la­ýyk­lyk­da döw­re­bap­laş­dyr­mak hem-de onuň üs­ta­şyr ulag müm­kin­çi­lik­le­ri­ni ýo­kar­lan­dyr­mak, ýük­le­ri we ýo­lag­çy­la­ry da­şa­ma­gyň hä­zir­ki za­man ul­ga­my­ny ke­ma­la ge­tir­mek mak­sa­dy bi­len, Türk­me­nis­ta­nyň Pre­zi­den­ti Ka­ra­ra gol çek­di. Res­mi­na­ma la­ýyk­lyk­da, Aw­to­mo­bil ýol­la­ry­nyň gur­lu­şy­gy­ny do­lan­dyr­mak ba­ra­da­ky döw­let agent­li­gi­ne Türk­men­ba­şy — Ga­ra­bo­gaz — Ga­za­gys­ta­nyň ser­he­di­ne çen­li bar­ýan aw­to­mo­bil ýo­lu­nyň ug­run­da Ga­ra­bo­gaz köl aý­la­gy­nyň üs­tün­den geç­ýän iki gat­naw­ly 2 sa­ny he­re­ket zo­la­gyn­dan yba­rat bo­lan aw­to­mo­bil köp­rü­si­niň hem-de onuň el­ti­ji ýol­la­ry­nyň tas­la­ma­sy­ny düz­mek we ola­ry gur­mak ba­ra­da Uk­rai­na­nyň “Do­rož­no­ýe stroi­telst­wo “Alt­kom” jo­gap­kär­çi­li­gi çäk­li jem­gy­ýe­ti bi­len şert­na­ma­ny bag­laş­ma­ga yg­ty­ýar be­ril­di. 

Gur­lu­şyk iş­le­ri­ne 2022-nji ýy­lyň iýul aýyn­da baş­la­mak we aw­to­mo­bil köp­rü­si­ni hem-de onuň el­ti­ji ýol­la­ry­ny 2024-nji ýy­lyň iýun aýyn­da ulan­ma­ga do­ly taý­ýar edip tab­şyr­mak bel­le­nil­di. 

Ýo­ka­ry eko­lo­gi­k we howp­suz­lyk öl­çeg­le­ri­ne la­ýyk gel­ýän amat­ly gur­şa­wy dö­ret­me­giň ýur­du­myz­da dur­mu­şa ge­çi­ril­ýän gur­lu­şyk tas­la­ma­la­ry­na bil­di­ril­ýän esa­sy ta­lap­dy­gy­ny bel­le­mek ge­rek. Hut şo­nuň üçin hem tas­la­ma­lar taý­ýar­la­ny­lan­da, teh­ni­ki sel­je­riş işi­ni na­za­ra al­mak ze­rur­dyr we oňa eko­lo­gi­k nuk­daý­na­za­ryn­dan hem­me­ta­rap­la­ýyn äh­mi­ýet be­ril­me­li­dir. 

Ga­ra­bo­gaz köl aý­la­gy­nyň üs­tün­den gu­rul­jak tä­ze köp­ri Türk­me­nis­tan — Ga­za­gys­tan hal­ka­ra ulag ge­çel­ge­si­niň wa­jyp in­že­ner­çi­lik des­ga­sy­na öw­rü­ler. Aş­ga­bat — Türk­men­ba­şy ýo­ka­ry tiz­lik­li aw­to­mo­bil ýo­lu­na bi­rik­di­ril­ýän de­giş­li des­ga el­ti­ji ýo­luň döw­re­bap­laş­dy­ryl­ma­gy ýur­du­my­zyň ulag ul­ga­my­nyň ge­çi­ri­ji­lik uky­by­ny has-da art­dy­rar we lo­gis­tik hyz­mat­la­ryň hi­li­ni ýo­kar­lan­dy­rar, wag­ty­ tyg­şyt­lar. Şeý­le hem goň­şy döw­let­ler bi­len hal­ka­ra üs­ta­şyr ulag we söw­da-yk­dy­sa­dy gat­na­şyk­la­ryň gi­ňel­dil­me­gi­ne müm­kin­çi­lik be­rer. 

Öň­de­ba­ry­jy tej­ri­bä­ni hem-de in­no­wa­si­on teh­no­lo­gi­ýa­la­ry peý­da­lan­mak bu tas­la­ma dur­mu­şa ge­çi­ri­len­de esa­sy ta­lap­dyr. 

Mä­lim bol­şy ýa­ly, Uk­rai­na­nyň iri “Do­rož­no­ýe stroi­telst­wo “Alt­kom” jo­gap­kär­çi­li­gi çäk­li jem­gy­ýe­ti ulag dü­zü­mi­ni ös­dür­mek bo­ýun­ça mö­hüm tas­la­ma­la­ry ýe­ri­ne ýe­tir­mek­de Türk­me­nis­ta­nyň ozal­dan gel­ýän hyz­mat­daş­la­ry­nyň bi­ri bo­lup dur­ýar. Bi­le­lik­dä­ki tas­la­ma­la­ryň ha­ta­ryn­da Le­bap we­la­ýa­tyn­da ulag-kom­mu­ni­ka­si­ýa dü­zü­mi­ne de­giş­li bir­nä­çe mö­hüm des­ga­lar, Türk­me­na­bat şä­he­rin­dä­ki tä­ze Hal­ka­ra ho­wa men­zi­li, Türk­me­na­bat bi­len Fa­ra­byň ara­ly­gyn­da­ky Amy­der­ýa­nyň üs­tün­den geç­ýän de­mir ýol we aw­to­mo­bil köp­rü­le­ri hem-de beý­le­ki­ler bar. 

Döw­le­ta­ra üs­ta­şyr ge­çel­ge­le­ri­ň dö­re­dil­me­gi Be­ýik Ýü­pek ýo­lu­nyň gaý­ta­dan di­kel­dil­me­gin­de, Ýew­ra­zi­ýa yk­dy­sa­dy zo­lak­la­rynyň bag­la­nyş­dy­ryl­ma­gyn­da aý­ra­tyn äh­mi­ýet­li­dir. Ýew­ra­zi­ýa yk­dy­sa­dy zo­lak­la­rynyň bi­rik­di­ril­me­gi Azi­ýa-Ýu­waş um­many se­bi­ti­niň ýurt­la­ry­na çyk­mak üçin ze­rur bo­lup dur­ýar. 

Tä­ze dü­züm­le­ýin des­ga­nyň gu­rul­ma­gy tu­tuş dün­ýä­de ýük gat­naw­la­ry bi­len meş­gul­lan­ýan lo­gis­ti­ka gu­ra­ma­la­ry bi­len ne­ti­je­li gat­na­şyk­la­ryň ös­dü­ril­me­gi­ni şert­len­di­rer. Şu­nuň bi­len bag­ly­lyk­da, ulag­la­ryň äh­li gör­nüş­le­ri­niň mad­dy-en­jam­la­ýyn bin­ýa­dy­ny top­lum­la­ýyn döw­re­bap­laş­dyr­mak bo­ýun­ça mil­li mak­sat­na­ma­lar üs­tün­lik­li dur­mu­şa ge­çi­ril­ýär. Şu nuk­daý­na­zar­dan, köp­ri­niň we oňa bar­ýan ýo­luň gu­rul­ma­gy taý­ýar önüm­le­ri aw­tou­lag bi­len da­şa­mak­da we Ga­ra­bo­ga­zyň ägirt uly baý­lyk­la­ry­ny öz­leş­dir­mek­de wa­jyp­dyr.  

Ga­ra­bo­gaz köl aý­la­gy dün­ýä­de seý­rek duş gel­ýän kün­jek­le­riň bi­ri­dir. Bu ýer­de sul­fat nat­ri­si­niň, beý­le­ki gym­mat­ly mi­ne­ral­la­ryň te­bi­gy şert­ler­de kris­tal­laş­ma­sy bo­lup geç­ýär we ol se­na­gat de­re­je­sin­de al­nyp ba­ryl­ýar. Bu önüm­ler aý­na, ka­gyz, sin­te­ti­ki ýu­wu­jy se­riş­de­ler, zy­ýan­syz­lan­dy­ry­jy­lar, de­ri, de­mir, hi­mi­ýa, dok­ma, gur­lu­şyk se­na­ga­ty­nyň önüm­çi­lik­le­rin­de, oba ho­ja­ly­gyn­da giň­den peý­da­la­nyl­ýar. 

Bal­kan we­la­ýa­tyn­da mi­ne­ral we çig mal se­riş­de­le­ri­ni se­na­gat taý­dan öz­leş­dir­mek üçin hä­zir­ki za­man gaý­ta­dan iş­le­ýän top­lum­lar dö­re­dil­ýär. “Ga­ra­bo­gaz­kar­ba­mid” kär­ha­na­sy­nyň gur­lu­şy­gy mil­li yk­dy­sa­dy­ýe­ti­mi­zi se­na­gat­laş­dyr­ma­gyň, kö­pu­gur­ly esas­da ös­dür­me­giň ýo­lun­da mö­hüm ädi­me we gaz­hi­mi­ýa pu­da­gy­ny ös­dür­mek­de äh­mi­ýet­li tap­gy­ra öw­rül­di. 

Döw­let Baş­tu­ta­ny­myz aý­la­gyň hi­mi­ki gor­la­ry­ny, te­bi­gy aý­ra­tyn­lyk­la­ry­ny yl­my esas­da öw­ren­me­giň, alym­la­ryň ugur­daş dü­züm­le­riň hü­när­men­le­ri bi­len de­giş­li iş­le­ri ge­çir­mek­le­ri­niň ze­rur­dy­gy­na bir­nä­çe ge­zek ün­si çek­di. 

Ýur­du­myz­da Wa­ta­ny­my­zyň yk­ly­myň söw­da ýol­la­ry­nyň çat­ry­gyn­da eýe­le­ýän or­nu­nyň pug­ta­lan­ma­gy­ny şert­len­dir­ýän döw­re­bap we ýo­ka­ry ne­ti­je­li ulag dü­zü­mi­ni dö­ret­mek­de ägirt uly äh­mi­ýe­ti bo­lan çyl­şy­rym­ly in­že­ner­çi­lik des­ga­la­rynyň on­lar­ça­sy gu­rul­ýar. Bu ugur­da dur­mu­şa ge­çi­ril­ýän tas­la­ma­la­ryň ha­ta­ryn­da hä­zir­ki za­man köp­rü­le­riniň gur­lu­şy­gy bar. Şol se­bäp­li hem köp­ri gur­lu­şy­gyn­da dün­ýä tej­ri­be­si Ar­ka­dag­ly Ser­da­ry­my­zyň aý­ra­tyn üns mer­ke­zin­de sak­lan­ýar hem-de döw­let Baş­tu­ta­ny­myz ulag-kom­mu­ni­ka­si­ýa ul­ga­myn­da öň­de­ba­ry­jy iş­läp taý­ýar­la­ma­la­ry öw­ren­me­giň, iş tej­ri­be­si­ne or­naş­dyr­ma­gyň mö­hüm­di­gi­ni nyg­ta­ýar. 

Bar bo­lan aw­to­mo­bil ýol­la­ry­ny döw­re­bap­laş­dyr­mak we tä­ze ulag ýol­la­ry­ny gur­mak bo­ýun­ça iri tas­la­ma­la­ryň dur­mu­şa ge­çi­ril­me­gi döw­le­ti­mi­ziň saý­lap alan pa­ra­hat­çy­lyk sö­ýü­ji­likli da­şa­ry sy­ýa­sat ug­ru­na yg­rar­ly­dy­gy­ny, şeý­le hem ulag-lo­gis­ti­ka dü­zü­mi­ni kö­pu­gur­ly esas­da ös­dür­mek bo­ýun­ça ägirt uly iş­le­riň dur­mu­şa ge­çi­ril­ýän­di­gi­ni gör­kez­ýär. 

Bu ugur­da­ky bar bo­lan öza­ra gat­na­şyk­la­ryň iş­jeň­leş­di­ril­me­gi­ne döw­le­ta­ra söw­da-yk­dy­sa­dy we me­de­ni-yn­san­per­wer hyz­mat­daş­ly­gyň ös­dü­ril­me­gin­e Türk­me­nis­ta­nyň dün­ýä jem­gy­ýet­çi­li­gi ta­ra­pyn­dan giň gol­da­wa eýe bo­lan dö­re­di­ji­lik­li baş­lan­gyç­la­ry gö­nük­di­ri­len­dir. Be­ýik Ýü­pek ýo­lu­ny di­kelt­mek bo­ýun­ça ýur­du­myz­da ama­la aşy­ryl­ýan tas­la­ma­lar Ha­zar se­bi­ti­niň dün­ýä ho­ja­lyk gat­na­şyk­la­ry­na go­şu­lyş­ma­gy­ny şert­len­dir­ýär hem-de bu ugur­da hal­ka­ra hyz­mat­daş­ly­gy­ ös­dür­mek üçin tä­ze müm­kin­çi­lik­le­ri aç­ýar. 

Şu­nuň bi­len bag­ly­lyk­da, Ha­zar deň­zin­de eko­lo­gi­k taý­dan yg­ty­bar­ly go­rag ul­ga­my­ny dö­ret­mek me­se­le­le­ri­ne mö­hüm üns be­ril­ýär. Şun­da bu se­bit­de tä­ze gu­rul­ýan kär­ha­na­la­ryň, se­na­gat des­ga­la­ry­nyň gur­lu­şyk­la­ry te­bi­ga­ty go­ra­mak bo­ýun­ça yk­rar edi­len ta­lap­la­ra do­ly la­ýyk gel­me­li­dir. 

“Açyk ga­py­lar” we hoş­ni­ýet­li goň­şu­çy­lyk sy­ýa­sa­ty­ny dur­mu­şa ge­çir­ýän ýur­du­myz se­bit we dün­ýä döw­let­le­ri üçin köp ­şa­ha­ly üs­ta­şyr ulag ge­çel­ge­le­ri­ dö­red­ýär hem-de tä­ze köp­ri mul­ti­mo­dal ul­ga­myň mö­hüm bö­le­gi bo­lar. 

Bu ugur­da yzy­gi­der­li çä­re­le­ri dur­mu­şa ge­çir­ýän Türk­me­nis­tan se­bit­le­ýin we äh­lu­mu­my gün ter­ti­bi­niň mö­hüm me­se­le­le­ri­ni ýe­ri­ne ýe­tir­mek­de, Dur­nuk­ly ösüş mak­sat­la­ry­na ýet­mek­de äh­mi­ýet­li çöz­güt­le­ri ka­bul et­mek bo­ýun­ça umu­my ta­gal­la­la­ra ägirt uly go­şant goş­ýar. 

Se­bi­ta­ra we hal­ka­ra ulag dü­zü­mi­niň mö­hüm bö­le­gi­ne öw­rü­len Ga­za­gys­tan — Türk­me­nis­tan — Eý­ran hal­ka­ra de­mir ýo­lu­nyň gur­lu­şy­gy goň­şy döw­let­le­riň ta­gal­la­la­ry­nyň üs­tün­lik­li ut­gaş­dy­ryl­ýan­dy­gy­nyň no­bat­da­ky be­ýa­ny­dyr. 

Hal­ka­ra öl­çeg­le­re la­ýyk gel­ýän kö­pu­gur­ly aw­to­ban­la­ryň gur­lu­şy­gy­nyň ýo­ka­ry dep­gin­ler­de al­nyp ba­ryl­ýan­dy­gy­ny bel­le­me­li. Bu ýol Türk­me­nis­ta­nyň çäk­le­rin­den äh­li ugur­lar bo­ýun­ça ge­çip, ýur­du­my­zyň De­mir­ga­zyk — Gü­nor­ta, Gün­do­gar — Gün­ba­tar ugur­la­ry bo­ýun­ça yg­ty­bar­ly ulag ge­çel­ge­le­ri­ni üp­jün eder. Oba ýol­la­ry­nyň ös­dü­ril­me­gi­ne, ýük we ýo­lag­çy gat­nad­ýan aw­to­mo­bil dü­züm­le­ri­niň teh­ni­ki taý­dan döw­re­bap­laş­dy­ryl­ma­gy­na mö­hüm üns be­ril­ýär. 

Türk­me­nis­tan­da äh­li ulag ýol­la­ry­nyň do­ly döw­re­bap­laş­dy­ryl­jak, tä­ze köp­rü­le­riň, äh­li ze­rur dü­zü­mi bo­lan ýo­ka­ry tiz­lik­li aw­to­ban­la­ryň gu­rul­jak wag­ty in­di daş­da däl. Şun­da trans­mil­li aw­to­mo­bil ýol­la­rynyň gur­lu­şy­gyn­da hal­ka­ra ül­ňü­le­ri­ň ber­jaý edil­me­gi mö­hüm ta­lap bo­lup dur­ýar. 

Hä­zir­ki dö­wür­de ýur­du­my­zyň aw­to­mo­bil, de­mir ýol, ho­wa we de­ňiz ýol­la­ry dü­züm­le­ri mil­li yk­dy­sa­dy­ýe­ti­mi­zi ös­dür­mek, onuň eks­port müm­kin­çi­lik­le­ri­ni ama­la aşyr­mak, hal­ka­ra gat­na­şyk­la­ry iş­jeň­leş­dir­mek üçin ze­rur bo­lan dur­muş-yk­dy­sa­dy şert­le­riň dö­re­dil­me­gi­ni üp­jün ed­ýär. 

Ulag pu­da­gy­ny kä­mil­leş­dir­mek mak­sa­dy bi­len, ýur­du­myz­da ýaý­baň­lan­dy­ry­lan giň möç­ber­li iş­ler adam hak­da­ky ala­da­nyň, hal­ky­my­zyň aba­dan­çy­lyk de­re­je­si­niň ýo­kar­lan­ma­gy­nyň esa­sy­ny düz­ýär. Bu ugur­daky iş­ler hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ser­dar Berdimuhamedowyň baş­tu­tan­ly­gyn­da Ber­ka­rar döw­le­tiň tä­ze eý­ýa­my­nyň Gal­ky­ny­şy döw­rün­de al­nyp ba­ryl­ýan we geljegi na­zar­la­ýan döw­let sy­ýa­sa­ty­nyň mö­hüm ugur­la­ry­nyň bi­ri bo­lup dur­ýar. 

(TDH)

Ber­ka­rar döw­le­tiň tä­ze eý­ýa­my­nyň Gal­ky­ny­şy döw­rün­de ýur­du­myz ro­waç­lyk­la­ra bes­len­ýär. Be­ýik ösüş­le­riň ýo­lun­da hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň baş­tu­tan­ly­gyn­da al­nyp ba­ryl­ýan giň ge­rim­li, ne­ti­je­li iş­ler hal­ky­my­zyň bag­ty­ýar­ly­gy­na, ýur­duň mun­dan beý­läk hem gül­läp ös­me­gi­ne gö­nük­di­ri­len­dir. «Hal­kyň Ar­ka­dag­ly za­ma­na­sy» diý­lip at­lan­dy­ry­lan şöh­rat­ly ýy­ly­my­zyň her bir gü­ni toý-baý­ra­ma, şan­ly wa­ka­la­ra bes­len­ýär. Bu ha­ky­kat aja­ýyp döw­rü­miz­de dur­mu­şa or­naş­dy­ryl­ýan be­ýik iş­ler­den ha­bar ber­ýär. Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň ýur­du­my­zyň we­la­ýat­la­ry­na sa­par­la­ry­nyň üs­tün­lik­li bol­ma­gy, bu ýer­ler­de il­deş­le­ri­miz bi­len du­şuş­ma­gy halk bäh­bit­li iş­le­riň örän ýo­ka­ry­dy­gy­ny aý­dyň be­ýan ed­ýär. Ýa­ňy-ýa­kyn­da bol­sa hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň Ma­ry we­la­ýa­ty­na toý sa­pa­ry üs­tün­lik­li geç­di.  

Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň baş­tu­tan­ly­gyn­da ýur­du­my­zyň äh­li we­la­ýat­la­ryn­da birnäçe taslamalar üs­tün­lik­li dur­mu­şa ge­çi­ril­ýär. Iň döw­re­bap we ýo­ka­ry teh­no­lo­gi­ýa­ly des­ga­lar, dur­muş-me­de­ni mak­sat­ly bi­na­lar gur­lup ulan­ma­ga be­ril­ýär. Şo­nuň üçin hem ýur­du­my­zyň äh­li we­la­ýat­la­ry, şä­her­le­ri ta­nal­maz de­re­je­de öz­ger­ýär. Ar­ka­dag­ly Ser­da­ry­my­zyň taý­syz ta­gal­la­la­ry ne­ti­je­sin­de, gül­läp ös­ýän ýur­du­myz­da al­nyp ba­ryl­ýan gur­lu­şyk­lar bi­ziň her bir gü­nü­mi­ziň ro­waç­lyk­la­ra bes­len­ýän­di­gi­niň aý­dyň be­ýa­ny bo­lup ta­ry­ha gir­ýär. Ýa­kyn­da Ma­ry we­la­ýa­tyn­da «Türk­me­niň ak öýi» bi­na­sy­nyň ýa­nyn­da köp­çü­lik­le­ýin çä­re­le­ri ge­çir­mä­ge ni­ýet­le­nen tä­ze bi­na ulan­ma­ga be­ril­di. Şeý­le hem Ma­ry we­la­ýa­ty­nyň Ýo­lö­ten et­ra­byn­da önüm­çi­lik mak­sat­ly tä­ze des­ga­nyň açy­lyş da­ba­ra­sy bol­dy. Bu­la­ryň hem­me­si we­la­ýa­tyň uly üs­tün­lik­ler bi­len ös­dü­ril­ýän­di­gi­ni aý­dyň be­ýan ed­ýär.  

Ba­şy­my­zyň tä­ji, göz­le­ri­mi­ziň röw­şe­ni ata Wa­ta­ny­myz­da eýe­len­ýän şeý­le ýo­ka­ry sep­git­ler, ga­za­nyl­ýan üs­tün­lik­ler, il­kin­ji no­bat­da, hal­ky­my­zyň ag­zy­bir­li­gi­niň, je­bis­li­gi­niň, asyl­ly ýol-ýö­rel­ge­leri­niň bar­ha ro­waç­lan­ýan­dy­gy­nyň ny­şa­ny­dyr. Ag­zy­bir­lik ýö­rel­ge­si ýur­du­myz­da döw­let sy­ýa­sa­ty­nyň iň bir ile­ri tu­tul­ýan ug­ry bo­lup dur­ýar. Äh­li üs­tün­lik­le­ri­mi­ziň we ro­waç­lyk­la­ry­my­zyň se­re­si bo­lan bu mu­kad­des ýö­rel­gä­niň Ber­ka­rar döw­le­tiň tä­ze eý­ýa­my­nyň Gal­ky­ny­şy döw­rün­de has-da ös­dü­ril­ýän­di­gi­ni gör­mek her bir türk­me­nis­tan­ly üçin diý­seň gu­wan­dy­ry­jy­dyr.  

Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň ta­gal­la­sy ne­ti­je­sin­de, ýur­du­my­zyň ösü­şi has-da ro­waç­lan­ýar. Gu­rul­ýan be­ýik bi­na­lary, ula­nyl­ma­ga be­ril­ýän tä­ze ýa­şa­ýyş jaý­la­ryny bu gün­ki gün­de Wa­ta­ny­my­zyň äh­li kün­je­gin­de gör­mek bol­ýar. Mu­nuň özi ýur­du­my­zyň ösü­şi­niň, yk­dy­sa­dy­ýe­ti­mi­ziň mä­käm­di­gi­niň ala­ma­ty­dyr. Şeý­le hem yk­dy­sa­dy­ýe­ti­mi­ziň hal­ky­my­zyň aba­dan dur­mu­şy­na, asu­da­ly­gy­na, bag­ty­ýar­ly­gy­na gö­nük­di­ri­len­di­gi­ni buý­sanç bi­len bel­lä­si­miz gel­ýär. Ýur­du­myz­da dö­re­di­ji­lik­li zäh­met çek­mä­ge, kä­mil we wa­tan­sö­ýü­ji ýaş nes­li ter­bi­ýe­läp ýe­tiş­dir­mä­ge äh­li müm­kin­çi­lik­ler dö­re­dil­ýär. 

Bu gün­ki gün eziz Di­ýa­ry­myz yk­dy­sa­dy we se­na­gat taý­dan ýo­ka­ry ösüş­le­re eýe bol­ýan döw­let hök­mün­de giň­den ta­nal­ýar. Hor­mat­ly  

Pre­zi­den­ti­mi­ziň baş­tu­tan­ly­gyn­da mäh­ri­ban Wa­ta­ny­my­zyň yk­dy­sa­dy kuw­wa­ty­nyň yzy­gi­der­li art­ma­gyn­da, döw­le­ti­mi­ziň dün­ýä­niň yk­dy­sa­dy, se­na­gat taý­dan ösen ýurt­la­ry­nyň bi­ri hök­mün­de giň­den ta­nal­ma­gyn­da ägirt uly iş­le­riň ama­la aşy­ryl­ýan­dy­gy aý­ra­tyn bel­len­mä­ge my­na­syp­dyr. Ýur­du­my­zyň be­ýik ösüş­le­ri bi­ziň her bi­ri­mi­zi gu­wan­dyr­ýar, buý­san­dyr­ýar.  

Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­miz Ser­dar Ber­di­mu­ha­me­do­wyň pa­ra­sat­ly baş­tu­tan­ly­gyn­da ga­za­nyl­ýan şeý­le ösüş­ler, gu­rul­ýan be­ýik bi­na­lar, tä­ze döw­re­bap des­ga­lar, ýa­şa­ýyş jaý­la­ry yk­dy­sa­dy ösü­şi­mi­ziň örän ýo­ka­ry­dy­gy­nyň gör­ke­zi­ji­si­dir. Şeý­le ösüş­le­riň hem­me­si hal­ky­my­zyň bag­ty­ýar dur­mu­şy­ny üp­jün et­mek üçin gö­nük­di­ri­len­dir. Ga­raş­syz, he­mi­şe­lik Bi­ta­rap Türk­me­nis­tan­da ada­myň bag­ty­ýar dur­mu­şyny, hal­kyň aba­dan­çy­ly­gyny üpjün etmek baş we­zi­pe­le­riň bi­ri­dir. Şu nuk­daý­na­zar­dan «Hal­kyň Ar­ka­dag­ly za­ma­na­sy» ýy­ly­myz­da be­ýik iş­ler ama­la aşy­ryl­ýar. 

Gur­ýan, dö­red­ýän, ynam­ly öňe bar­ýan ýur­du­myz­da alnyp barylýan gur­lu­şyk­lar, bi­na edi­lýän des­ga­lar, il­kin­ji no­bat­da, hal­kyň bäh­bi­di­ne gö­nük­di­ril­ýär. Şo­nuň üçin hem hal­ky­myz bu be­ýik iş­le­re buý­san­ýar, gu­wan­ýar. Ýur­du­my­zyň äh­li kün­je­gin­de gu­rul­ýan tä­ze des­ga­la­ryň, be­ýik bi­na­la­ryň ýal­ky­my äle­me dol­ýar. Ber­ka­rar döw­le­tiň tä­ze eý­ýa­my­nyň Gal­ky­ny­şy döw­rü­niň aý­dyň gör­ke­zi­ji­si bol­an be­ýik bi­na­lar, me­de­ni-dur­muş mak­sat­ly des­ga­lar hal­kyň eş­ret­li dur­mu­şy­nyň, bag­ty­ýar­ly­gy­nyň ke­pi­li­dir. 

Ber­ka­rar döw­le­tiň tä­ze eý­ýa­my­nyň Gal­ky­ny­şy döw­rün­de ýur­du­myz­da ama­la aşy­ryl­ýan il-ýurt bäh­bit­li baş­lan­gyç­la­ryň, be­ýik iş­le­riň öze­nin­de di­ňe hal­kyň bäh­bi­di, onuň asu­da, aba­dan dur­muş­da ýa­şa­ma­gy ba­ra­da­ky be­lent mak­sat­la­ryň dur­ýan­dy­gy her bir ra­ýa­tyň dur­mu­şyn­da du­ýul­ýar. Hal­kyň hal-ýag­da­ýy­nyň has-da go­wu­la­nyp, ýa­şa­ýyş-dur­muş şert­le­ri­niň bar­ha ýo­kar­lan­ma­gy be­ýik ösüş­le­riň üs­tün­lik­li do­wam et­di­ril­ýän­di­gi­ni aý­dyň be­ýan ed­ýär.  

Ga­raş­syz, he­mi­şe­lik Bi­ta­rap döw­le­ti­mi­ziň yk­dy­sa­dy kuw­wa­ty­nyň has-da be­lent de­re­je­le­re çyk­ma­gy ug­run­da uly iş­le­ri ama­la aşyr­ýan Ar­ka­dag­ly Ser­da­ry­my­zyň ja­ny­nyň sag, öm­rü­niň uzak bol­ma­gy­ny, il-ýurt bäh­bit­li be­ýik iş­le­ri­niň he­mi­şe ro­waç­lyk­la­ra bes­len­me­gi­ni ar­zuw ed­ýä­ris.  

Gur­ban­gül MY­RA­DO­WA,

Döw­let­mäm­met Aza­dy adyn­da­ky Türk­men mil­li dün­ýä dil­le­ri ins­ti­tu­ty­nyň Türk­men di­li ka­fed­ra­sy­nyň mü­di­ri, fi­lo­lo­gi­ýa ylym­la­ry­nyň kan­di­da­ty.

Türk­me­nis­ta­nyň Se­na­gat we gur­lu­şyk önüm­çi­li­gi mi­nistr­li­gi­niň Da­şo­guz şä­he­rin­dä­ki «Po­li­mer önüm­le­ri» za­wo­dyn­da ýer­li gur­lu­şyk­da giň­den ula­nyl­ýan se­riş­de­le­riň, dür­li öl­çeg­dä­ki po­lip­ro­pi­len hem po­lie­ti­len tur­ba­la­ry­ň ön­dü­ri­li­şi­ni art­dyr­mak­da ýo­ka­ry ne­ti­je­ler ga­za­nyl­ýar.  

We­la­ýa­tyň iri se­na­gat dü­züm­le­ri­niň bi­ri bo­lan bu kär­ha­na döwrüň ösen ta­lap­la­ry­na la­ýyk düýp­li abat­la­ny­lyp, onuň önüm­çi­lik ul­gam­la­ry­na ýo­ka­ry ön­dü­ri­ji­lik­li in­no­wa­sion teh­no­lo­gi­ýa­lar or­naş­dy­ryl­dy. De­mir­ga­zyk se­bi­tiň çä­gin­de kyrk ýy­la go­laý wagt bä­ri he­re­ket ed­ýän za­wo­dyň iş­çi-hü­när­men­le­ri Ber­ka­rar döw­le­tiň tä­ze eý­ýa­my­nyň Gal­ky­ny­şy döw­rün­de ho­ja­ly­gy ýö­ret­me­giň döwrebap usul­la­ryn­da iş­le­me­giň asyl­ly nus­ga­sy­ny gör­kez­ýär­ler. «Hal­kyň Ar­ka­dag­ly za­ma­na­sy» ýy­ly­nyň ba­şyn­dan bä­ri bu ýer­de 800 ton­na­dan gow­rak önüm ön­dü­ri­lip, ge­çen ýy­lyň de­giş­li döw­ri bi­len de­ňeş­di­ri­len­de,135 gö­te­ri­me go­laý ösüş ga­za­nyl­dy. Şu dö­wür­de za­wod bo­ýun­ça dür­li gör­nüş­li önüm­le­riň 19 mil­lion ma­nat­lyk­dan gow­ra­gy ön­dü­ril­di. Kär­ha­na­nyň önüm­çi­lik kuw­wat­ly­lygy­ny ýo­kar­lan­dyr­mak mak­sa­dy bi­len ho­ja­lyk-teh­no­lo­gik iş­le­ri­ň ge­çi­ril­me­gi, amat­ly zäh­met şert­le­ri­niň dö­re­dil­me­gi şeý­le üs­tün­lik­le­riň ga­za­nyl­ma­gy­na, gur­lu­şyk meý­dan­ça­la­ry­nyň ýo­ka­ry hil­li se­na­gat önüm­le­ri­niň ze­rur möç­be­ri bi­len üp­jün edil­me­gi­ne müm­kin­çi­lik ber­ýär. 

Za­wo­dyň dü­zü­mi önüm­çi­lik hem kö­mek­çi bö­lü­mler­den yba­rat bo­lup, ol şä­he­riň gün­ba­tar kün­je­gin­de ýer­leş­ýär. Kär­ha­na­nyň ýyl­lyk önüm­çi­lik kuw­wat­ly­ly­gy 920 ton­na ba­ra­bar­dyr. Önü­miň esa­sy bö­le­gi­ni, ýagny 900 ton­na­sy­ny plastik tur­ba­la­r düz­ýär. Bu ýer­de taý­ýar­la­nyl­ýan önüm­le­riň 20 ton­na­sy bol­sa gaý­ry önüm­ler­dir. Hä­zir­ki wagt­da za­wod­da kä­mil, öz iş­i­ne us­sat iş­çi-hü­när­men­le­riň 90-dan gow­ra­gy iş­le­ýär. Oňaý­ly zäh­met şert­le­ri­niň dö­re­dil­me­gi her bir iş­çi­niň öz iş or­nun­da ne­ti­je­li zäh­met çek­me­gi­ni üp­jün ed­ýär, kä­mil teh­no­lo­gi­ýa­lar­ hü­när­men­ler üçin döw­rü­mi­ze mah­sus tä­ze müm­kin­çi­lik­leri aç­ýar. Za­wod­da el zäh­me­ti­ni bar­ha azalt­mak ba­ba­tyn­da ze­rur çä­re­ler gö­rül­ýär. Önüm­çi­lik ul­gam­la­ryn­da­ky en­jam­lar, se­na­ga­ty san­ly ul­ga­ma ge­çir­mek mak­sa­dyn­da or­naş­dy­ry­lan in­no­wa­sion teh­no­lo­gi­ýa­lar iş­çi zäh­me­ti­ni ýe­ňil­leş­dir­ýär. Kär­ha­na­da bar bo­lan önüm­çi­lik, to­kar­lyk, komp­res­sor bö­lüm­le­rin­de äh­li iş­ler komp­ýu­ter­ler ar­ka­ly do­lan­dy­ryl­ýar. Za­wod bo­ýun­ça hä­zir 16 mil­li­metr­den baş­lap, 315 mil­li­met­re çen­li öl­çegdäki tur­ba­la­ryň je­mi 23 gör­nü­şi ön­dü­ril­ýär. Ýer­li gur­lu­şyk­lar üçin wa­jyp bo­lan po­lip­ro­pi­len we po­lie­ti­len tur­ba­la­ry­ň aý­ra­tyn­lyk­la­ry bar. Po­lip­ro­pi­len tur­ba­lar bir­ne­me ga­ty­rak bol­ýar. Po­lie­ti­len tur­ba­lar bol­sa has ma­ýyş­gak, ge­çi­ri­ji­ler gur­lan­da dür­li ýag­daý­da ulan­mak müm­kin­çi­li­gi ýo­ka­ry ha­sap­lanyl­ýar. Hä­zir­ki wagt­da öý ho­ja­ly­gyn­da giň­den ula­nyl­ýan po­li­mer önüm­le­ri­niň möç­be­ri hem ep-es­li ýo­kar­lan­dy. Za­wod­da önüm­le­riň hil de­re­je­si he­mi­şe­ gö­zeg­çi­lik­de sak­la­nyl­ýar. Ýy­lyň-ýy­ly­na is­leg­le­riň art­ýan­dy­gy­na gö­rä, halk ho­ja­ly­gyn­da ula­nyl­ýan ma­ýyş­gak gur­şaw­la­ryň, şeý­le-de azyk önüm­le­ri­ni sal­ma­ga ni­ýet­le­nen, bir ge­zek ula­nyl­ýan gap­ja­gaz­la­ryň ön­dü­ri­li­şi ep-es­li art­dy. Kär­ha­na­da eko­lo­gi­k taý­dan aras­sa önüm­çi­li­giň möç­be­ri­ni art­dyr­mak mak­sa­dy bi­len, işe gi­ri­zi­len teh­no­lo­gik bö­lüm­çe­ler­de ön­dü­ri­len önüm­ler dur­muş mak­sat­ly des­ga­la­ryň, tä­ze ýa­şa­ýyş jaý­la­ry­nyň gur­lu­şyk­la­ry­nyň al­nyp ba­ryl­ýan ýer­le­ri­ne öz wagtynda, dowamly ug­ra­dyl­ýar. 

Mil­li yk­dy­sa­dy­ýe­ti­mi­ziň ile­ri tu­tul­ýan ugur­la­ry­nyň bi­ri­ne öw­rü­len se­na­gat pu­da­gy­nyň kuw­wat­ly ös­ýän döwründe uly is­leg­den peý­da­lan­ýan gur­lu­şyk se­riş­de­le­ri­niň dür­li gör­nüş­le­ri­niň ön­dü­ri­li­şi ýo­kar­lan­ýar, çy­ka­ryl­ýan önüm­le­riň gör­nüş­le­ri gi­ňel­dil­ýär. Ýur­du­my­zyň Se­na­gat we gur­lu­şyk önüm­çi­li­gi mi­nistr­li­gi da­şa­ry ýurt­lar­dan ge­ti­ril­ýän ha­ryt­la­ryň or­nu­ny tut­ýan önüm­le­riň ön­dü­ri­li­şi­ni art­dyr­mak bo­ýun­ça ne­ti­je­li iş­le­ri alyp bar­ýar. Iş­le­ri düýp­li tä­ze­den gu­ra­ýan bu mi­nistr­li­giň ýer­ler­dä­ki kär­ha­na­la­ryn­da ýer­li gur­lu­şyk ba­za­ry­ny ýo­ka­ry hil­li se­na­gat ha­ryt­la­ry bi­len üp­jün et­mek ba­ra­da äh­li çä­re­ler gö­rül­ýär. Mu­nuň üçin ýer­ler­de äh­li amat­ly şert­ler, giň müm­kin­çi­lik­ler dö­re­dil­di. Da­şo­guz we­la­ýa­ty hem ýer­li mi­ne­ral-çig mal se­riş­de­le­ri­niň dür­li gör­nüş­le­ri­niň uly gor­la­ry­na eýe­dir. «Po­li­mer önüm­le­ri» za­wo­dy hem öz önüm­çi­li­gin­de ýer­li se­riş­de­le­ri giň­den ulan­ýar. 

Kär­ha­na­nyň önüm­çi­lik ul­ga­my üz­nük­siz hal­ka­ny ýa­da sal­ýar: kä­mil teh­no­lo­gi­ýa or­naş­dy­ry­lan ul­ga­myň baş­lan­ýan ýe­rin­den gön­de­ril­ýän çig mal ahyr­ky tap­gyr­da taý­ýar önüm gör­nü­şi­ne gel­ýän­çä kän wagt geç­me­ýär. Bu ýer­de ön­dü­ril­ýän dür­li öl­çeg­li tur­ba­lar hä­zir­ki za­ma­nyň ösen ta­lap­la­ry­na la­ýyk gel­ýän­di­gi, uzak möh­le­te ulan­mak müm­kin­çi­li­gi­niň bar­dy­gy taý­dan gur­lu­şyk­çy­la­ryň ara­syn­da uly meş­hur­ly­ga eýe bol­dy. Za­wo­dyň hile gö­zeg­çi­lik bö­lü­mi­niň hem mer­ke­zi bar­lag­ha­na­nyň bar­lag­çy­sy Ke­ra­mat Ba­ba­ja­no­wa, gu­ýu­jy iş­çi­ler Ulug Bal­ta­ýew, Ba­tyr Se­ýi­dow, abat­laý­jy Şa­na­zar Ata­ja­now öz iş orun­la­ryn­da ne­ti­je­li zäh­met çek­ýär­ler.  

Aman­my­rat SA­PA­ROW.

«Türk­me­nis­tan».

Her bir döw­let ila­ty­ny azyk önüm­le­ri bi­len üp­jün et­me­giň ýo­lu­ny, usul­la­ry­ny, döw­let gol­da­wy­nyň gör­nüş­le­ri­ni di­ňe bir ýurt­da ýa-da se­bit­de däl, eý­sem, dün­ýä­de ke­ma­la ge­len ýag­daý­la­ry na­za­ra alyp, özi kes­git­le­ýär. Go­laý­da şu ýy­lyň bäş aýyn­da ýur­du­my­zyň dur­muş-yk­dy­sa­dy ösü­şin­de ga­za­ny­lan ne­ti­je­le­re, mil­li yk­dy­sa­dy­ýe­ti­mi­ziň mun­dan beý­läk­ki dur­nuk­ly ösü­şi­ne ýar­dam ber­jek ugur­la­ra ba­gyş­la­nyp ge­çi­ri­len Türk­me­nis­ta­nyň Mi­nistr­ler Ka­bi­ne­ti­niň we Döw­let howp­suz­lyk ge­ňe­şi­niň bi­le­lik­dä­ki mej­li­sin­de ila­tyň azyk önüm­le­ri bi­len üp­jün­çi­li­gi­ni has-da go­wu­lan­dyr­mak, azyk ha­ryt­la­ry­nyň ýe­ter­lik möç­ber­dä­ki gor­la­ry­ny dö­ret­mek, içer­ki ba­zar­lar­da azyk ha­ryt­la­ry­nyň bol­çu­ly­gy­ny üp­jün et­mek ba­ba­tyn­da ga­ra­lan me­se­le­ler mu­nuň şeý­le­di­gi­ni tas­syk­la­ýar. «Hal­kyň Ar­ka­dag­ly za­ma­na­sy» ýy­ly­nyň ýan­war — maý aý­la­ryn­da, ge­çen ýy­lyň de­giş­li döw­ri bi­len de­ňeş­di­ri­len­de, je­mi ön­dü­ri­len önü­miň ösüş dep­gi­ni­niň 11,5 gö­te­ri­me deň bol­ma­gy ýur­du­myz­da äh­li jä­het­den, hu­su­san-da, azyk howp­suz­ly­gy­ny pug­ta­lan­dyr­mak üçin berk yk­dy­sa­dy bin­ýa­dyň bar­dy­gy­nyň ýe­ne-de bir su­but­na­ma­sy­dyr. 

Mil­li azyk howp­suz­ly­gy­ny üp­jün et­mek me­se­le­le­ri­ne ýurt­la­ryň üns­le­ri­niň güýç­len­me­gi di­ňe bir adam­la­ryň iý­mit önüm­le­ri­ne bar­ha art­ýan is­leg­le­ri bi­len bag­la­ny­şyk­ly bol­man, eý­sem, glo­bal de­re­je­de ýü­ze çyk­ýan bir­nä­çe se­bäp­le­riň tä­si­ri­niň gör­ne­tin art­ma­gy bi­len hem dü­şün­di­ril­ýär. Dün­ýä­de ma­li­ýe-yk­dy­sa­dy çök­gün­li­giň do­wam et­me­gi, şeý­le-de äh­lu­mu­my pan­de­mi­ýa ýurt­la­ryň ara­syn­da söw­da-yk­dy­sa­dy gat­na­şyk­la­ryň bel­li bir de­re­je­de çäk­len­di­ril­me­gi­ne ge­tir­di. Dün­ýä­de ýü­ze çy­kan şeý­le çyl­şy­rym­ly şert­ler ýur­duň yk­dy­sa­dy, şol san­da azyk ga­raş­syz­ly­gy­ny üp­jün et­mek me­se­le­si­niň äh­mi­ýe­ti­ni art­dyr­ýar. 

Türk­me­nis­tan üçin azyk howp­suz­ly­gy döw­le­tiň di­ňe bir özyg­ty­ýar­ly­ly­gy­ny we ga­raş­syz­ly­gy­ny go­rap sak­la­ma­gyň şer­ti bol­man, eý­sem, ila­tyň de­ňag­ram­ly iý­mit­len­me­gi­niň ýe­ter­lik de­re­je­si­ni üp­jün ed­ýän, azyk, çig mal ba­ba­tyn­da da­şa­ry söw­da gat­na­şyk­la­ry­nyň ne­ti­je­li ös­me­gi­ne, ag­ro­se­na­gat top­lu­my­nyň eks­por­ta gö­nük­di­ril­me­gi­ni güýç­len­dir­mä­ge müm­kin­çi­lik ber­ýän mil­li, se­bit­le­ýin azyk ba­zar­la­ry­nyň yk­dy­sa­dy bag­la­ny­şy­gy­na gol­daw ber­me­giň hem mö­hüm esas­la­ry­ny eme­le ge­tir­ýär. 

Hä­zir­ki dö­wür­de ýur­du­myz­da azyk howp­suz­ly­gy­ny ga­zan­mak bi­len bag­la­ny­şyk­ly me­se­le­le­riň çöz­gü­di, bi­rin­ji­den, sag­dyn iý­mit­len­mek üçin ýe­ter­lik de­re­je­de önüm­ler bi­len üp­jün et­me­gi gol­da­mak­dan, ikin­ji­den, im­por­ta bo­lan ga­raş­ly­ly­gy azalt­mak­dan, şeý­le-de azyk önüm­le­ri­ni ön­dü­ri­ji­le­riň bäh­bit­le­ri­ni go­ra­mak­dan yba­rat­dyr. Şu­nuň bi­len bag­ly­lyk­da, iý­mit önüm­le­ri­niň ilat üçin el­ýe­ter­li­li­gi­ni, ola­ry sa­tyn al­mak müm­kin­çi­lik­le­ri­ni azyk howp­suz­ly­gy­ny ga­zan­ma­gyň mö­hüm we­zi­pe­le­ri­niň ha­ta­ryn­da gör­kez­mek bo­lar. 

Köp ýurt­lar­da bol­şy ýa­ly, bi­ziň ýur­du­myz­da hem azyk howp­suz­ly­gy­ny ga­zan­mak­da ile­ri tu­tul­ýan ugur­lar, esa­san, oba ho­ja­lyk pu­da­gy­ny ös­dür­mek­den, mu­nuň üçin ony gol­da­ma­gyň de­giş­li çä­re­le­ri­ni ka­bul et­mek­den, içer­ki we da­şar­ky ba­zar­lar­da bäs­deş­li­ge ukyp­ly­ly­gy ýo­kar­lan­dyr­mak­dan, eks­por­ty hö­wes­len­dir­mek­den yba­rat­dyr. Oba ho­ja­lyk önüm­çi­li­gi he­mi­şe he­re­ket ed­ýän döw­let ka­da­laş­dy­ry­ly­şy, şeý­le-de mil­li azyk ba­zar­la­ry­nyň go­rag­ly­ly­gy­nyň ýo­ka­ry de­re­je­si bi­len ta­pa­wut­lan­ýar. 

Ýer­li önüm­çi­li­giň ha­sa­by­na, şeý­le-de oba ila­ty­nyň ýa­şaý­şy we ho­ja­lyk işi üçin amat­ly şert­le­ri dö­ret­mek ar­ka­ly azyk howp­suz­ly­gy­ny üp­jün et­mek ug­run­da ber­ka­rar döw­le­tiň tä­ze eý­ýa­my­nyň Gal­ky­ny­şy döw­rün­de uly iş­ler al­nyp ba­ryl­ýar. 

Gel­jek­de oba ho­ja­lyk ul­ga­mynyň, di­ňe bir dur­mu­şa gö­nük­di­ri­len, döw­le­tiň azyk howp­suz­ly­gy­ny üp­jün ed­ýän we sarp ediş is­leg­le­ri­ni ka­na­gat­lan­dyr­ýan pu­dak bol­man, hal­ka­ra zäh­met bö­lü­ni­şi­gi­ne go­şu­lyş­ma­ga, önüm­çi­lik kuw­wa­ty­nyň mun­dan beý­läk-de art­dy­ryl­ma­gy üçin ze­rur pul se­riş­de­le­ri­ni­dir ma­ýa go­ýum­la­ry çek­mä­ge ukyp­ly dü­züm bol­ma­gy ug­run­da ama­la aşy­ryl­ýan iş­le­riň oý­la­ny­şyk­ly al­nyp ba­ryl­ma­gy mö­hüm ha­sap­lan­ýar. Şun­da azyk howp­suz­ly­gy­ny üp­jün et­mek­de ýur­du­my­zyň döw­le­te da­hyl­ly däl bö­le­gi­ne mö­hüm or­nuň de­giş­li­di­gi aý­ra­tyn nyg­tal­ma­ga my­na­syp­dyr. Hä­zir­ki dö­wür­de ýur­du­myz­da oba ho­ja­lyk azyk önüm­le­ri­niň ep-es­li bö­le­gi­niň hu­su­sy­ýet­çi­ler ta­ra­pyn­dan ön­dü­ril­ýän­di­gi gu­wan­dy­ry­jy ýag­daý­dyr. 

Hö­kü­met mej­li­sin­de, ýur­du­my­zyň azyk howp­suz­ly­gy­ny üp­jün et­mek mak­sa­dy bi­len, te­le­ke­çi­le­re gol­daw hök­mün­de 150 mil­lion ame­ri­kan dol­la­ry­ny bö­lüp ber­mek, ze­rur azyk ha­ryt­la­ry­ny sa­tyn al­mak üçin, Türk­me­nis­ta­nyň Söw­da we da­şa­ry yk­dy­sa­dy ara­gat­na­şyk­lar mi­nistr­li­gi­ne hem şon­ça möç­ber­de pul se­riş­de­le­ri­ni bö­lüp ber­mek ba­ra­da de­giş­li Ka­ra­ra gol çe­kil­me­gi bu ugur­da ädi­len örän oý­la­ny­şyk­ly ädim­dir. Döw­let de­re­je­sin­de ka­bul edi­len şeý­le çöz­güt, bir ta­rap­dan, te­le­ke­çi­lik­de azyk önüm­çi­li­gi­niň ge­ri­mi­niň gi­ňel­me­gi­ne, beý­le­ki ta­rap­dan, im­por­tyň or­nu­ny tut­ýan sy­ýa­sa­tyň mun­dan beý­läk-de iş­jeň­leş­me­gi­ne iter­gi be­rer. 

Im­por­ty ça­lyş­ýan sy­ýa­sa­tyň üs­tün­lik­li dur­mu­şa ge­çi­ril­me­gi üçin mil­li önüm ön­dü­ri­ji­le­ri hö­wes­len­dir­me­giň, ola­ra gol­daw ber­me­giň dür­li gu­ral­la­ry­nyň iş­le­nip taý­ýar­la­nyl­ma­gy hem-de dur­mu­şa or­naş­dy­ryl­ma­gy mö­hüm­dir. Döw­le­tiň düz­gün­leş­di­riş çä­re­le­ri­ne de­giş­li edil­ýän pu­dak­lar saý­la­nan­da, önüm­le­riň öz­bo­luş­ly­ly­gy­nyň, hil hä­si­ýet­le­ri­niň, bäs­le­şik de­re­je­si­niň we se­na­gat kuw­wa­ty­nyň ha­sa­ba alyn­ma­gy hök­ma­ny şert bo­lup dur­ýar. 

Mej­lis­de guş­çu­ly­gyň ýur­du­my­zyň azyk howp­suz­ly­gy­ny üp­jün et­mek­de ile­ri tu­tul­ýan pu­dak­la­ryň ha­ta­ryn­da saý­lan­ma­gy, il­kin­ji no­bat­da, onuň ze­rur­ly­gy­nyň de­re­je­si hem-de dü­şe­wünt­li, gys­ga wag­tyň do­wa­myn­da özü­ni öde­ýän pu­dak bo­lup dur­ýan­dy­gy bi­len bag­la­ny­şyk­ly­dyr. Hä­zir şeý­le önüm­le­riň Türk­me­nis­ta­nyň Se­na­gat­çy­lar we te­le­ke­çi­ler bir­leş­me­si­niň ag­za­la­ry ta­ra­pyn­dan ön­dü­ril­ýän­di­gi aý­ra­tyn bel­lär­lik­li­dir. Ola­ryň önüm­çi­li­gi­ni tap­gyr­la­ýyn art­dyr­mak mak­sa­dy bi­len, iým­lik bug­da­ýy, mek­ge­jö­we­ni, so­ýa­ny ös­dü­rip ýe­tiş­dir­mä­ge hem-de bu ekin­le­ri ýe­tiş­dir­mä­ge is­leg bil­dir­ýän ta­rap­la­ra ýer bö­le­gi­ni bö­lüp ber­mek ba­ra­da hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň gol çe­ken Ka­ra­ry­nyň guş eti­ni we ýu­murt­ga­ny ön­dür­ýän tä­ze önüm­çi­lik­le­ri dö­ret­mä­ge, ös­dür­mä­ge, gi­ňelt­mä­ge ýar­dam ber­jek­di­gi gü­man­syz­dyr. 

As­lyn­da, im­por­tyň or­nu­ny tut­ýan önüm­le­ri ön­dür­me­gi öňe sür­ýän sy­ýa­sa­tyň ama­la aşy­ryl­ma­gy yk­dy­sa­dy, dur­muş we stra­te­gik taý­dan mak­sa­da­la­ýyk bo­lup, bir­nä­çe ar­tyk­maç­lyk­la­ry dö­red­ýär. Bu sy­ýa­sa­tyň yk­dy­sa­dy taý­dan mak­sa­da­la­ýyk­dy­gy ýur­duň için­dä­ki çig mal­la­ryň we zäh­met gor­la­ry­nyň ne­ti­je­li ula­nyl­ma­gyn­da, önüm­çi­lik kuw­wa­ty­ny ös­dür­me­giň esa­syn­da bar­ha art­ýan is­leg­le­ri ka­na­gat­lan­dyr­mak­da öz be­ýa­ny­ny tap­ýar. Bu oňyn ýag­daý ýurt­da ma­ýa go­ýum sy­ýa­sa­ty­nyň has-da iş­jeň­leş­me­gi­ne iter­gi ber­mek ar­ka­ly tä­ze iş orun­la­ry­nyň dö­re­dil­me­gi­ne, ne­ti­je­de, ila­tyň iş bi­len üp­jün­çi­li­gi­niň art­ma­gy­na, döw­le­tiň azyk howp­suz­ly­gy­nyň pug­ta­lan­ma­gy­na ýar­dam ber­ýär. 

Hal­kyň ýa­şa­ýyş de­re­je­si­niň go­wu­lan­ma­gy, yl­my-teh­ni­ki ösü­şiň iş­jeň­leş­me­gi we ila­tyň bi­li­m de­re­je­si­niň ýo­kar­lan­ma­gy bol­sa bu jä­het­den dur­muş äh­mi­ýet­li ne­ti­je­le­riň ýo­ka­ry­dy­gy­ny gör­kez­ýär. 

Mah­la­sy, im­port önüm­le­ri­niň or­nu­ny ça­lyş­ýan sy­ýa­sa­tyň ama­la aşy­ryl­ma­gy içer­ki is­leg­le­ri ka­na­gat­lan­dyr­ma­ga müm­kin­çi­lik dö­ret­mek ar­ka­ly, wag­tyň geç­me­gi bi­len, eks­port önüm­le­ri­niň möç­ber­le­ri­niň art­ma­gy­na, il­kin­ji no­bat­da, öz ila­ty­my­zy azyk önüm­le­ri bi­len özü­miz üp­jün et­mä­ge, soň­ra önüm­le­riň ga­lan bö­le­gi­ni da­şa­ry ýurt­la­ra eks­port et­mä­ge iter­gi ber­ýär. Bu çä­re­ler ýur­du­my­zyň im­port ga­raş­ly­ly­gy­nyň de­re­je­si­ni pe­selt­mek bi­len, yk­dy­sa­dy­ýe­tiň se­na­gat­laş­ma­gy­na, tä­ze se­na­gat kär­ha­na­la­ry­nyň dö­re­me­gi­ne, ne­ti­je­de, bäs­deş­li­ge ukyp­ly önüm­le­riň möç­ber­le­ri­niň art­ma­gy­na ýar­dam ber­ýär we ýur­duň gel­jek­ki ösü­şi­ni üp­jün et­mek­de stra­te­gik nuk­daý­na­zar­dan bäh­bit­li bo­lup dur­ýar. 

Ma­ýa­gö­zel BA­BA­ÝE­WA,

Türk­me­nis­ta­nyň Zäh­met we ila­ty dur­muş taý­dan go­ra­mak mi­nistr­li­gi­niň Zäh­met go­ry we iş üp­jün­çi­lik mü­dir­li­gi­niň baş­ly­gy­nyň orun­ba­sa­ry, yk­dy­sa­dy ylym­la­ryň kan­di­da­ty.

Te­bi­gy gaz — ýur­du­my­zyň mil­li baý­ly­gy. Ýe­riň as­tyn­dan onuň çy­ka­ry­ly­şy­ny art­dyr­mak we sarp edi­ji­le­re bök­denç­siz ug­rat­mak şu gü­nüň der­wa­ýys we­zi­peleriniň biridir. Bu işde biz, ne­bitgaz pu­da­gy­nyň iş­gär­le­ri bo­lup, ta­gal­la ba­ry­ny ed­ýä­ris. Mu­nuň üçin Hy­taý döw­le­tin­den sa­tyn alyn­ýan bu­raw­laý­jy ma­şyn­lar we kä­mil teh­no­lo­gi­ýa esa­sy da­ýan­jy­myz bo­lup dur­ýar. Hut şo­la­ryň kö­me­gi bi­len şu gün­ki gün­de ýur­du­my­zyň çä­gin­dä­ki 137 gu­ýu­dan gaz aky­my alyn­ýar. Gel­jek­de ola­ryň sa­ny ýe­ne-de kö­pe­ler. Türk­men ga­zy­na bo­lan is­leg dün­ýä ba­za­ryn­da bar­ha art­ýar.

  Ýur­du­my­zyň öz için­de hem te­bi­gy ga­za bo­lan is­leg ýo­ka­ry. Se­bä­bi soň­ky dö­wür­­de ýur­du­my­zyň dür­li kün­jek­le­rin­de gur­lup ula­nyl­ma­ga be­ril­ýän gaztur­bi­na­ly elekt­rik stan­si­ýa­la­ry bar­ha kö­pel­ýär. Çär­jew et­ra­by­nyň çä­gin­de gur­lan, kuw­wat­ly­ly­gy 432 MWt bolan gaz-tur­bi­na­ly elekt­rik stan­si­ýa­sy hem şo­la­ryň bi­ri. Ar­ka­dag­ly Ser­da­ry­myz Le­bap we­la­ýa­tyn­da bolan pur­sa­dy ýö­ri­te te­le­köp­ri ar­ka­ly bu elekt­rik stan­si­ýa­sy­na te­bi­gy ga­zy ak­dyr­ýan Üça­jy — Zer­ger gaz ge­çi­ri­ji­si­niň işe gi­ri­zil­me­gi­ne ak pa­ta ber­di. Uzyn­ly­gy 125 ki­lo­met­re ba­ra­bar bo­lan tä­ze gaz ge­çi­ri­ji­niň ak­dyr­ýan ga­zy­nyň bir bö­le­gi bol­sa Le­bap we­la­ýa­ty­nyň oba-şä­her­le­ri­niň ýa­şaý­jy­la­ry­nyň öý­le­ri­ne bar­ýar, netijede, geljekde ola­ryň gaz bi­len üp­jün­çi­li­gi ep-es­li go­wu­la­nar. 

Ak­mäm­met AK­MÄM­ME­DOW,

«Türk­men­gaz» döw­let kon­ser­ni­niň hü­när­me­ni.

San­ly ul­gam ba­ra­da gür­rüň açy­lan­da in­no­wa­si­ýa­lar, kä­mil teh­no­lo­gi­ýa­lar we ola­ryň dür­li ugur­la­ry göz öňü­mi­ze gel­ýär. Dur­mu­şy­my­zyň kä­mil­li­gi san­ly ul­ga­myň müm­kin­çi­lik­le­rin­de jem­le­nen­dir. San­ly ul­gam bi­len bag­la­ny­şyk­ly in­no­wa­sion yk­dy­sa­dy­ýe­tiň ös­dü­ril­me­gi tä­ze dur­mu­şa, has kä­mil hem-de döw­re­bap ýa­şaý­şa giň şert­le­ri dö­red­ýär. 

Ýur­du­myz­da san­ly yk­dy­sa­dy­ýe­te geç­mek «Türk­me­nis­tan­da 2019 — 2025-nji ýyl­lar­da san­ly yk­dy­sa­dy­ýe­ti ös­dür­me­giň Kon­sep­si­ýa­sy­na» la­ýyk­lyk­da ama­la aşy­ryl­ýar. Bu ugur­da al­nyp ba­ryl­ýan mak­sat­na­ma­la­ýyn iş­le­riň çäk­le­rin­de «Türk­me­nis­tan­da in­ter­net to­ru­nyň ösü­şi­ni we in­ter­net hyz­mat­la­ry­ny et­me­gi hu­kuk taý­dan düz­gün­leş­dir­mek ha­kyn­da», «Elekt­ron res­mi­na­ma, elekt­ron res­mi­na­ma do­la­ny­şy­gy we san­ly hyz­mat­lar ha­kyn­da», «Ki­ber­howp­suz­lyk ha­kyn­da», «Mag­lu­mat we ony go­ra­mak ha­kyn­da» Türk­me­nis­ta­nyň Ka­nun­la­ry we beý­le­ki res­mi­na­ma­lar ka­bul edil­di. 

San­ly yk­dy­sa­dy­ýet dü­şün­je­si XX asy­ryň ahy­ryn­da ýü­ze çyk­dy we bü­tin dün­ýä­de dur­mu­şyň äh­li ugur­la­ry­na san­ly ul­gam or­naş­dy­ry­lyp baş­lan­dy. Şon­dan soň­ky ge­çen çär­ýek asyr­dan gow­rak dö­wür­de kä­mil teh­no­lo­gi­ýa­la­ryň tä­ze gör­nüş­le­ri dö­re­di­lip, dur­mu­şy­my­za or­naş­dy­ryl­dy. Bu gün akyl­ly te­le­fon­lar, beý­le­ki öý ho­ja­lyk teh­ni­ka­la­ry, şol san­da tu­tuş­ly­gy­na san­ly ul­gam ar­ka­ly do­lan­dy­ryl­ýan öý­ler dur­mu­şyň aý­ryl­maz bö­le­gi­ne öw­rül­ýär. Hat­da dün­ýä­niň dür­li ýer­le­rin­de «akyl­ly şä­her­le­riň» on­lar­ça­sy ke­ma­la gel­ýär. 

San­ly­laş­dyr­ma dur­mu­şyň we önüm­çi­li­giň dür­li gur­şaw­la­ry­na or­naş­dy­ryl­ýan san­ly teh­no­lo­gi­ýa­la­ra esas­lan­ýan yk­dy­sa­dy işiň kon­sep­si­ýa­sy­dyr. Bu dün­ýä­niň äh­li ýurt­la­ry bi­len bir­lik­de, bi­ziň ýur­du­myz­da-da üs­tün­lik­li dur­mu­şa ge­çi­ril­ýär. San­ly­laş­dyr­ma sy­ýa­sy, yk­dy­sa­dy we dur­muş-me­de­ni pro­ses­le­ri öz­ger­dip, ýa­şaý­şyň hi­li­niň has-da go­wu­lan­ma­gy­na iter­gi ber­ýär. Hä­zir­ki wagt­da mag­lu­mat el­ýe­ter­li­li­gi­niň ýo­kar­lan­ma­gy, öz­baş­dak iş­le­ýän akyl­ly ho­ja­lyk en­jam­la­ry­nyň kö­pel­me­gi, önüm­çi­lik pro­ses­le­ri­ne teh­no­lo­gik gö­zeg­çi­li­giň or­naş­dy­ryl­ma­gy, zy­ýan­ly iş­ler­de ada­myň or­nu­ny tut­ýan ro­bot teh­ni­ka­la­ry­nyň dö­re­dil­me­gi san­ly ul­ga­myň güýç­li dep­gin bi­len ös­ýän­di­gi­niň gör­ke­zi­ji­si­dir. 

Hä­zir­ki dö­wür­de in­ter­net to­ru­nyň üs­ti bi­len ha­ryt­la­ry sa­tyn al­mak, hyz­mat­lar­dan peý­da­lan­mak, mag­lu­mat­la­ry göz­le­mek we uzak ara­lyk­dan işe­wür gep­le­şik­le­ri ge­çir­mek ýa­ly dur­mu­şy­my­zy ýe­ňil­leş­dir­ýän iş­le­ri ýe­ri­ne ýe­tir­mek bol­ýar. San­ly­laş­dyr­ma şol ze­rur­lyk­la­ryň el­ýe­ter­li­li­gi­ni ýo­kar­lan­dyr­mak bi­len, eda­ra-kär­ha­na­la­ryň we gu­ra­ma­la­ryň işi­ni has-da kä­mil­leş­dir­mä­ge, adam­la­ryň dur­mu­şy­ny mun­dan beý­läk-de ýe­ňil­leş­dir­mä­ge ýar­dam ber­ýär. 

San­ly­laş­dyr­ma ho­ja­lyk dur­mu­şyn­da, önüm­çi­lik­de, hyz­mat­lar ul­ga­myn­da we beý­le­ki bir­nä­çe ugur­lar­da iş­jeň al­nyp ba­ryl­ýar. Ho­ja­lyk dur­mu­şyn­da ula­nyl­ýan döw­re­bap teh­ni­ka­lar, «akyl­ly öý­ler» we şä­her­ler­de dur­muş iş­jeň­li­gi­niň dür­li ugur­la­ry bi­len bag­la­ny­şyk­ly hyz­mat­la­ryň ýe­ri­ne ýe­ti­ril­me­gi mu­ňa anyk my­sal­lar­dyr. Önüm­çi­li­giň san­ly­laş­dy­ryl­ma­gy adam üçin agyr fi­zi­ki zäh­me­ti ýe­ňil­leş­dir­mä­ge, zäh­met we önüm­çi­lik pro­ses­le­ri­ni ne­ti­je­li gu­ra­ma­ga hem-de gö­zeg­çi­lik­de sak­la­ma­ga, şeý­le hem, kär­ha­na­nyň iş­gär­le­ri­niň howp­suz­ly­gy­ny üp­jün et­mä­ge ýar­dam ed­ýär. Me­se­lem, «akyl­ly» ul­gam­lar önüm­çi­lik kär­ha­na­la­ryn­da iş­gär­le­riň howp­suz­lyk düz­gün­le­ri­niň ta­lap­la­ry­na la­ýyk ge­ýin­me­gi­ne we ka­da­la­ryň ber­jaý edi­li­şi­ne gö­zeg­çi­lik edip, şi­kes ýet­me­le­riň hem-de howp­ly ha­dy­sa­la­ryň öňü­ni al­ma­ga kö­mek ed­ýär. Teh­no­lo­gik gö­zeg­çi­li­giň kö­me­gi bi­len önüm­çi­lik kon­we­ýer­le­rin­de ze­per ýe­ten we kem­çi­lik­li önüm­ler ýü­ze çy­ka­ryl­ýar. Bu bol­sa ha­ryt­la­ryň hi­li­ne gö­zeg­çi­ligi ýo­la goý­ma­ga, wag­ty hem-de se­riş­de­le­ri tyg­şyt­la­ma­ga müm­kin­çi­lik dö­red­ýär. 

Hem­me­le­re ta­nyş my­sal­la­ryň ýe­ne bi­ri-de, san­ly bi­lim ul­ga­my­dyr. Elekt­ron ki­tap­ha­na­lar, olar­da­ky okuw ki­tap­la­ry, gol­lan­ma­lar we wi­deo­sa­pak­lar okuw işi­ni ýe­ňil­leş­dir­mä­ge gö­nük­di­ri­len­dir. Olar bi­lim al­ýan­la­ryň ki­tap­ha­na­la­ra bar­mak, ka­gyz ki­tap­la­ry we olar­da­ky mag­lu­mat­la­ry göz­le­mek, ýö­ri­te ders­le­re gat­naş­mak üçin sarp ed­ýän wagt­la­ry­ny tyg­şyt­la­ma­ga kö­mek ed­ýär. San­ly ul­gam­da bi­lim al­ýan­la­ryň öz taý­ýar­lyk de­re­je­si­ne la­ýyk­lyk­da okuw mak­sat­na­ma­sy­ny we öw­re­niş dep­gi­ni­ni öz­baş­dak saý­lap al­mak müm­kin­çi­lik­le­ri hem göz öňün­de tu­tul­ýar. 

Diý­mek, san­ly­laş­dyr­ma­da eda­ra-kär­ha­na­lar­da önüm­çi­lik pro­se­si, iş­le­riň al­nyp bar­ly­şy, do­lan­dy­ryş ul­gam­la­ryn­da gu­ra­ma­çy­lyk iş­le­ri düý­bün­den üýt­ge­ýär. Müş­de­ri­ler bi­len ön­dü­ri­ji­le­riň, hyz­mat­la­ry ýe­ri­ne ýe­tir­ýän­le­riň ara­syn­da­ky gat­na­şyk­lar, kär­ha­na­nyň şol gat­na­şyk­lar­da eýe­le­ýän or­ny öz­ger­ýär. San­ly ul­ga­ma ge­çiş tä­ze san­ly işe­wür­lik nus­ga­sy­nyň iş­le­ni­lip taý­ýar­la­nyl­ma­gy, san­ly ha­ryt­la­ryň we hyz­mat­la­ryň dö­re­dil­me­gi, mag­lu­ma­ty top­la­ma­gyň, sak­la­ma­gyň we gaý­ta­dan iş­le­me­giň aw­to­mat­laş­dy­ryl­ma­gy, san­ly tas­la­ma­laş­dyr­ma­nyň or­naş­dy­ryl­ma­gy, önüm­çi­lik pro­ses­le­ri­ni we üp­jün­çi­lik tor­la­ry­ny do­lan­dyr­mak, do­lan­dy­ryş we­zi­pe­le­ri­niň ýe­ri­ne ýe­ti­ri­li­şi, ro­bot­la­ryň we elekt­ron res­mi­na­ma do­la­ny­şy­gy­nyň ula­nyl­ma­gy ar­ka­ly el zäh­me­ti­niň aw­to­mat­laş­dy­ryl­ma­gy ýa­ly bir­nä­çe ugur­lar­da ama­la aşy­ryl­ýar. 

Hä­zir­ki wagt­da eziz Di­ýa­ry­myz­da «Türk­me­nis­tan­da 2019 — 2025-nji ýyl­lar­da san­ly yk­dy­sa­dy­ýe­ti ös­dür­me­giň Kon­sep­si­ýa­sy­nyň» 2020 — 2023-nji ýyl­la­ra ni­ýet­le­nen ikin­ji tap­gy­ry üs­tün­lik­li dur­mu­şa or­naş­dy­ryl­ýar. Ýur­du­myz­da döw­re­bap mag­lu­mat-ara­gat­na­şyk teh­no­lo­gi­ýa­la­ry­ny giň­den or­naş­dyr­mak, ola­ryň saz­la­şyk­ly iş­le­me­gi­ni ýo­la goý­mak, mag­lu­mat howp­suz­ly­gy­ny üp­jün et­mek, mag­lu­mat üp­jün­çi­lik ul­ga­my­ny mun­dan beý­läk-de ös­dür­mek bo­ýun­ça we­zi­pe­ler ama­la aşy­ryl­ýar. Mu­nuň özi il­deş­le­ri­miz üçin san­ly hyz­mat­la­ryň tä­ze gör­nüş­le­ri­ni el­ýe­ter­li et­mä­ge, ola­ra ýa­şa­ýyş-dur­muş ýe­ňil­lik­le­ri­ni dö­ret­mä­ge, mil­li yk­dy­sa­dy­ýe­ti­mi­ziň pu­dak­la­ry­nyň ösü­şi­ni we bäs­deş­li­ge ukyp­ly­ly­gy­ny ýo­kar­lan­dyr­ma­ga ýar­dam ber­ýär. 

Ga­ir GAI­ROW,

Mag­tym­gu­ly adyn­da­ky Türk­men döw­let uni­wer­si­te­ti­niň mu­gal­ly­my.

2022-nji ýylyň bäş aýynda ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň jemleri 

•  Milli Geňeşiň Mejlisiniň iki maslahatyň barşynda Türkmenistanyň Kanunlarynyň 23-si hem-de Mejlisiň Kararlarynyň 15-si kabul edildi. Halkara we parlamentara gatnaşyklary ösdürmek maksady bilen, duşuşyklaryň 14-si, şol sanda sanly ulgam arkaly duşuşyklaryň 2-si geçirildi. Mejlisiň deputatlary kanunçykaryjylyk işini kämilleşdirmek hem-de döwlet maksatnamalarynyň durmuşa geçirilmegini üpjün etmek meseleleri boýunça halkara guramalar bilen duşuşyklaryň 56-syna gatnaşdylar. Şolaryň 39-sy sanly ulgam arkaly geçirildi. Daşary ýurtlara iş saparlarynyň 2-si guraldy. Aşgabatda Merkezi Aziýa döwletleriniň we RF-nyň Parlamentara forumy hem-de Zenanlaryň dialogy geçirildi. Türkmenistanyň Konstitusiýasynyň kabul edilmeginiň 30 ýyllygy we Türkmenistanyň Döwlet baýdagynyň güni mynasybetli jemgyýetçilik birleşmeleri hem-de degişli döwlet edaralary bilen bilelikde ýurdumyzda amala aşyrylýan hukuk özgertmelerini wagyz etmek we tejribe alyşmak maksady bilen, ylmy-amaly maslahat hem-de dürli çäreler geçirildi.  

•  Milli Geňeşiň Halk Maslahatynda döredilen iş toparlary sebitleri ösdürmäge, ýerli öz-özüňi dolandyryş edaralarynyň, notarial we salgyt düzümleriniň işini kämilleşdirmäge, ilatyň ýaşaýyş-durmuş derejesini has-da ýokarlandyrmaga gönükdirilen kanunlaryň taslamalaryny seljerýärler hem-de ara alyp maslahatlaşýarlar. Halk Maslahatynyň iki mejlisinde kanunlaryň taslamalarynyň birnäçesi ara alnyp maslahatlaşyldy. Olar Gahryman Arkadagymyz tarapyndan makullanyldy we kabul edildi. Parlamentara hyzmatdaşlygy ösdürmek bilen baglylykda, halkara maslahatlar, forumlar we sanly ulgam arkaly duşuşyklar geçirildi. Halk Maslahatynyň agzalary GDA-nyň Parlamentara Assambleýasynyň 30 ýyllygyna bagyşlanan dabaralara hem-de Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedowyň baştutanlygyndaky wekiliýetiň düzüminde Russiýa Federasiýasynyň Tatarystan Respublikasynyň paýtagtynda geçirilen «Russiýa – Yslam dünýäsi: Kazan Summit 2022» atly XIII halkara ykdysady sammitiň mejlisine gatnaşdylar. Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy Ahal, Balkan we Daşoguz welaýatlarynda iş saparlarynda bolup, ýurdumyzyň sebitlerinde amala aşyrylýan işler bilen tanyşdy. Ata Watanymyzyň rowaçlygyna hem-de mähriban halkymyzyň abadançylygyna gönükdirilen taryhy özgertmeleri giňden wagyz etmek maksady bilen, Halk Maslahatynyň agzalary dürli çärelere yzygiderli gatnaşýarlar, köpçülikleýin habar beriş serişdelerinde çykyş edýärler.  

•  Bäş aýda, 2021-nji ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, jemi öndürilen önüm 11,5 göterim, bölek satuw haryt dolanyşygynyň möçberi 10,6 göterim, daşary söwda dolanyşygynyň möçberi 40,8 göterim köpeldi. Döwlet býujetiniň girdeji böleginiň meýilnamasy 104,6 göterim, çykdajy böleginiň meýilnamasy 98,3 göterim ýerine ýetirildi. Döwlet býujetiniň serişdeleriniň 80,4 göterimi durmuş ulgamyny maliýeleşdirmäge gönükdirildi. Ýurdumyzyň iri we orta kärhanalarynda aýlyk zähmet haky, geçen ýylyň degişli döwrüne görä, 10,4 göterim ýokarlandy. Zähmet haklary, pensiýalar, döwlet kömek pullary we talyp haklary öz wagtynda tölenildi. Rejelenen görnüşdäki Oba milli maksatnamasynda kesgitlenen işleriň çäklerinde, durmuş maksatly desgalaryň, ýaşaýyş jaýlarynyň hem-de inženerçilik ulgamlarynyň gurluşygy alnyp baryldy.  

•  Şu ýylyň ýanwar-maý aýlarynda nebiti gaýtadan işlemek boýunça meýilnama 110,6 göterim, benzin öndürmek boýunça meýilnama 127,2 göterim, dizel ýangyjyny öndürmek boýunça meýilnama 115,8 göterim, polipropilen öndürmek boýunça meýilnama 141,9 göterim, çalgy ýaglaryny öndürmek boýunça meýilnama 107,2 göterim, suwuklandyrylan gazy öndürmek boýunça meýilnama 119,7 göterim, tebigy we ugurdaş gazy çykarmak boýunça meýilnama 111,5 göterim, «mawy ýangyjy» daşary ýurtlara ibermek boýunça meýilnama 121,9 göterim ýerine ýetirildi.  

•  Obasenagat toplumy boýunça, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, önüm öndürilişiniň möçberiniň ösüşi 112,3 göterime, şol sanda Oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministrligi boýunça 113,1 göterime, Suw hojalygy baradaky döwlet komiteti boýunça 104,3 göterime, «Türkmen atlary» döwlet birleşigi boýunça 103,3 göterime barabar boldy. Gök önümleri ösdürip ýetişdirmek boýunça meýilnama 125,3 göterim, miwe we ir-iýmiş önümlerini öndürmegiň meýilnamasy 103,9 göterim, çörek we çörek önümlerini öndürmek meýilnamasy 104,9 göterim, et önümleri boýunça meýilnama 101,5 göterime, süýt we süýt önümlerini öndürmek baradaky meýilnama 100,8 göterime deň boldy. Maýa goýumlaryny özleşdirmek boýunça meýilnama 183,7 göterim berjaý edildi.  

•  Ulag we kommunikasiýalar toplumynda ýerine ýetirilen işler we hyzmatlar boýunça gazanylan ösüş 112,1 göterime deň boldy. Awtomobil, demir ýol, howa, deňiz we derýa ulaglary arkaly ýük daşamak baradaky meýilnama 111,3 göterim, ýük dolanyşygy boýunça meýilnama bolsa 109,1 göterim ýerine ýetirildi. Ýanwar-maý aýlarynda hyzmatlary ýerine ýetirmek babatda ösüş «Türkmendemirýollary» agentligi boýunça 115,2 göterime, «Türkmenawtoulaglary» agentligi boýunça 134,1 göterime, «Türkmenhowaýollary» agentligi boýunça 101,8 göterime, «Türkmendeňizderýaýollary» agentligi boýunça 106 göterime, «Türkmenaragatnaşyk» agentligi boýunça 108 göterime deň boldy.  

•  Geçen bäş aýda önüm öndürmek we gurluşyk-senagat ulgamynda işleri ýerine ýetirmegiň meýilnamasy 148,8 göterim ýerine ýetirildi. Gurluşyk we binagärlik ministrligi şu ýylyň ýanwar-maý aýlarynda meýilnamany 112,7 göterim berjaý etdi. Senagat we gurluşyk önümçiligi ministrligi önüm öndürmek hem-de işleri amala aşyrmak baradaky meýilnamany 169 göterim ýerine ýetirdi. Energetika ministrligi boýunça önüm öndürmek we işleri ýerine ýetirmek baradaky meýilnama 128,1 göterim berjaý edildi. Elektrik energiýanyň öndürilişiniň ösüşi 116,8 göterime, onuň eksport edilişiniň ösüşi bolsa 150,3 göterime deň boldy. «Türkmenhimiýa» döwlet konserni tarapyndan önüm öndürmek hem-de hyzmatlary ýerine ýetirmek boýunça meýilnama 169,7 göterim berjaý edildi. Aşgabat şäheriniň häkimligi boýunça şu ýylyň bäş aýynda ýerine ýetirilen işler hem-de hyzmatlar baradaky meýilnama 118,3 göterim berjaý edildi. 

•  Söwda we daşary ykdysady aragatnaşyklar ministrligi boýunça ýanwar-maý aýlarynda, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, söwda dolanyşygynyň ösüşi 111,3 göterime, önüm öndürilişiniň ösüşi 106,4 göterime deň boldy. Dokma senagaty ministrliginiň kärhanalary tarapyndan, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, öndürilen önümleriň mukdary, şol sanda nah ýüplüginiň we matalaryň önümçiligi, degişlilikde, 134,1 göterime hem-de 127,8 göterime, tikin we örme önümleriň önümçiligi 115,9 göterime, gön önümleriň önümçiligi 107,3 göterime barabar boldy. Şu ýylyň başyndan bäri «Türkmenhaly» döwlet birleşiginiň kärhanalarynda haly önümlerini öndürmek baradaky meýilnama 116,1 göterim berjaý edildi. Döwlet haryt-çig mal biržasy tarapyndan birža söwdalarynyň 122-si geçirilip, şolarda 14 müň 830 şertnama hasaba alyndy. Ýanwar-maý aýlarynda Söwda-senagat edarasy tarapyndan amala aşyrylan işler boýunça ösüş 104 göterime deň boldy. Sergileriň 8-si we maslahatlaryň 19-sy geçirildi. Senagatçylar we telekeçiler birleşmesi boýunça bäş aýda oba hojalyk we azyk önümleriniň öndürilişiniň ösüşi 166,5 göterime, senagat önümçiliginiň ösüşi 106,4 göterime ýetdi.  

•  Medeniýet ulgamynda 2022-nji ýylyň şygaryny dabaralandyrmak maksady bilen hem-de milli senenamamyzdaky baýramçylyklar mynasybetli, döredijilik bäsleşikleri yglan edildi, dürli medeni-köpçülikleýin çäreler, maslahatlar, söhbetdeşlikler, döredijilik duşuşyklary we sergiler, wagyz-nesihat çäreleri hem-de täze desgalaryň ulanylmaga berilmegine bagyşlanan dabaralar geçirildi. Halkara hyzmatdaşlygynyň çäklerinde, türkmen hünärmenleri sanly ulgam arkaly halkara duşuşyklara, okuw maslahatlaryna hem-de halkara sergilerine gatnaşdy. Ýurdumyzyň dürli ulgamlarynda gazanylýan üstünlikleri, medeniýet ulgamyny ösdürmek boýunça döwlet maksatnamalarynda göz öňünde tutulan çäreleriň üstünlikli ýerine ýetirilişini beýan etmek boýunça köpçülikleýin habar beriş serişdeleri netijeli işleri alyp bardylar.  

•  Ýanwar-maý aýlarynda bilim-terbiýeçilik işlerini kämilleşdirmek, sanly bilim ulgamyny ösdürmek boýunça işler dowam etdi. Ýokary okuw mekdepleriň talyplary, ýurdumyzyň okuwçylary halkara ders we internet olimpiadalarynda üstünlikli çykyş edip, altyn, kümüş hem-de bürünç medallara, dürli derejeli diplomlara mynasyp boldular. Onlaýn görnüşde halkara guramalaryň wekilleri bilen duşuşyklar we daşary ýurtlardaky hyzmatdaş ýokary okuw mekdepler bilen okuw-usulyýet maslahatlary geçirildi. Ylmyň we tehnologiýalaryň ileri tutulýan ugurlary boýunça ylmy işleriň geçirilmegi utgaşdyryldy, aspirantura hem-de doktorantura kabul edişlikler amala aşyryldy. Diýarymyzyň bejeriş-öňüni alyş edaralarynyň işiniň kämilleşdirilmegine üns berildi, şolarda lukmançylygyň dürli ugurlary boýunça işler dowam etdirildi. Türkmenistanyň Prezidentiniň Kararlaryna laýyklykda, buýan köküni gaýtadan işläp, glisirrizin turşusyny öndürýän kärhananyň gurluşygyna badalga berildi hem-de Türkmenistany temmäkiden azat ýurda öwürmek boýunça 2022-2025-nji ýyllar üçin Milli maksatnama tassyklanyldy. Türkmenbaşy şäherinde köpugurly hassahananyň hem-de Daşoguz şäherinde köpugurly we onkologiýa hassahanalarynyň açylyş dabaralary geçirildi. Türgenlerimiz sport ýaryşlarynyň 12-sine gatnaşdylar hem-de 22 medal – 10 altyn, 7 kümüş we 5 bürünç medal gazandylar. 

•  Şu döwürde Bitarap Türkmenistanyň daşary syýasat strategiýasyny durmuşa geçirmek maksadynda daşary ýurtlar hem-de halkara guramalary bilen ikitaraplaýyn we köptaraplaýyn gatnaşyklar babatda oňyn hyzmatdaşlygy ösdürmek boýunça degişli işler alnyp baryldy. Şunda ýokary derejeli saparlar we gepleşikler hem-de iri sebit hem-de ählumumy forumlaryň çäklerindäki duşuşyklar esasy orun eýeleýär. Döwlet Baştutanymyz IV Aziýa-Ýuwaş ummany suw Sammitine sanly ulgam arkaly gatnaşdy. Hasabat döwründe hormatly Prezidentimiziň birnäçe ýurtlaryň ýolbaşçylary bilen telefon arkaly söhbetdeşlikleri geçirildi. Hindistan Respublikasynyň Prezidentiniň Türkmenistana döwlet sapary, RF-nyň Tatarystan Respublikasynyň Prezidenti bolsa iş sapary bilen geldi. Türkmenistanyň daşary syýasy strategiýasyny durmuşa geçirmekde ikitaraplaýyn we köptaraplaýyn parlamentara gatnaşyklary ösdürmäge uly ähmiýet berilýär. Aşgabatda Merkezi Aziýa döwletleriniň we RF-nyň Parlamentara forumy geçirildi. Daşary işler ministrliginiň ugry boýunça daşary ýurt wekiliýetleriniň 38-si ýurdumyza geldi. Türkmenistanyň wekiliýetleriniň 30-sy daşary ýurtlara iberildi. Sanly ulgam arkaly dürli duşuşyklaryň 427-si geçirildi. Türkmenistanda daşary ýurtly hyzmatdaşlar bilen resmi gepleşikleriň we duşuşyklaryň ençemesi guraldy. Halkara resminamalarynyň 25-sine gol çekildi. Daşary işler ministrlikleriniň ugry boýunça ikitaraplaýyn geňeşmeler yzygiderli geçirilýär. Döwletimiziň daşary ykdysady gatnaşyklaryny ösdürmek boýunça hem yzygiderli çäreler görülýär. Ženewa şäherinde geçirilen BSG-niň Baş geňeşiniň mejlisinde Türkmenistan BSG-ä goşulyşýan döwlet derejesine eýe boldy. Türkmenistan BMG-niň Halkara söwda hukugy boýunça komissiýasynyň agzalygyna 2022-2028-nji ýyllar döwri üçin hem saýlanyldy.  

•  Şu ýylyň geçen bäş aýynda alnyp barlan işleriň netijeleri, dünýä ykdysadyýetindäki çylşyrymly ýagdaýlara garamazdan, döwletimiziň depginli ösmegini dowam edýändigini görkezdi. Ýurdumyzyň daşary syýasaty BMG, beýleki halkara guramalary bolan ÝHHG, ÝB, ŞHG, GDA, YHG bilen giň gerimli hyzmatdaşlyk etmäge gönükdirildi. Döwletimiziň ykdysadyýetiniň ösüşinde gazanylan depgin durnukly saklanýar. Kabul edilen ähli durmuş maksatnamalary üstünlikli durmuşa geçirilýär. Ýurdumyzda jemi içerki önümiň ösüşi bäş aýda 6,2 göterim boldy. Senagat desgalary, ýaşaýyş jaýlary, çagalar baglary, mekdepler, dükanlar we beýleki desgalar ulanylmaga berildi. Kabul edilen meýilnamalara laýyklykda, energiýa serişdelerini dünýä bazarlaryna diwersifikasiýa ýoly bilen ibermek syýasaty hem üstünlikli dowam etdirilýär. Hormatly Prezidentimiz şu ýyl üçin wezipeleriň kesgitlenilendigini belläp, indi olaryň ýerine ýetirilmegini gazanmagyň zerurdygyny nygtady. Biziň esasy wezipämiz mähriban halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesini has-da gowulandyrmakdan ybaratdyr diýip, Arkadagly Serdarymyz aýtdy.  

 * * * 

Ministrler Kabinetiniň we Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň şu ýylyň bäş aýynda ýerine ýetirilen işleriň netijelerine bagyşlanan bilelikdäki giňişleýin mejlisinde hormatly Prezidentimiziň öňde goýan wezipelerini durmuşa geçirmegiň ugurlaryna bagyşlanan maslahatlar geçirildi. Maslahatlaryň barşynda «Halkyň Arkadagly zamanasy» diýen şygar astynda geçýän ýylda ýurdumyzy ösdürmegiň möhüm meseleleri boýunça pikir alyşmalar boldy hem-de döwlet Baştutanymyzyň öňde goýan wezipelerini ýerine ýetirmegiň ugurlary kesgitlenildi.  

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe bagtyýar halkymyz Gahryman Arkadagymyz tarapyndan başy başlanan, Arkadagly Serdarymyz tarapyndan häzirki wagtda mynasyp dowam etdirilýän «Döwlet adam üçindir!» diýen baş ýörelgämizden ugur alnyp amal edilýän beýik işlere buýsanyp ýaşaýar. 

Halkymyzyň abadançylygyny, bagtyýarlygyny üpjün etmegi döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň birine öwürýän hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow: «Watan diňe halky bilen Watandyr!» diýip belleýär. Ýurdumyzda durmuşa geçirilýän buýsandyryjy beýik işler hem bu nurana sözleriň aýdyň subutnamasy bolup durýar. 

Ýurdumyzy hemmetaraplaýyn ösdürmek syýasatynyň oňyn netijelere beslenýän döwründe Watanymyzyň ähli künjeklerini gyradeň özgertmek işlerine hem aýratyn ähmiýet berilýär. Gözel paýtagtymyz Aşgabat şäheri bilen birlikde welaýatlarymyzda hem halkymyzyň bähbidine gönükdirilen ençeme işler üstünlikli amala aşyrylýar. Halkymyzyň hal-ýagdaýyny gowulandyrmak, ýaşaýyş-durmuş şertlerini mundan beýläk hem ýokarlandyrmak işlerine uly üns berilýär. Muňa Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy, Hormatly il ýaşulusy Gurbanguly Berdimuhamedowyň   hormatly Prezidentimiziň tabşyrygy boýunça ýurdumyzyň welaýatlaryna amala aşyrýan iş saparlarynyň mysalynda hem aýdyň göz ýetirmek bolýar. Gahryman Arkadagymyz ýakynda Ahal welaýatyna iş saparyny amala aşyrdy hem-de bu ýerde gurluşygy batly depginler bilen alnyp barylýan welaýatyň täze edara ediş merkeziniň işleriniň gidişi bilen tanyşdy. Ählimiziň bilşimiz ýaly, mähriban Arkadagymyz halkymyzyň abadan ýaşaýşy ugrunda amal edilýän netijeli işler bilen ýakyndan yzygiderli gyzyklanýar. 

Golaýda bolsa Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy, Hormatly il ýaşulusy Gurbanguly Berdimuhamedow Lebap welaýatyna iş saparyny amala aşyryp, bu ýerde ilatyň, aýratyn hem, çagalaryň saglygyny berkitmek ugrunda durmuşa geçirilýän işler bilen gyzyklandy. Mälim bolşy, ýaly ýaş nesiller hakyndaky alada ýurdumyzyň öňündäki örän möhüm we jogapkärçilikli wezipe bolup durýar. Ýurdumyzyň Lebap welaýatynyň batly depginler bilen ösýän künjekdigini aýratyn bellemek gerek. Gahryman Arkadagymyz bu ýere iş saparynyň barşynda saglygy goraýyş ulgamynyň durmuşa geçirýän işleriniň barşy bilen tanyşdy, Seýitnazar Seýdi adyndaky Türkmen döwlet mugallymçylyk institutynyň talyplarydyr mugallymlary bilen duşuşdy, bazarlarda önüm bolçulygynyň döredilişi bilen içgin gyzyklandy hem-de Amyderýanyň üstünden geçýän Türkmenabat — Farap awtoulag köprüsine baryp gördi. 

Ýurdumyzda şu ýylyň fewral aýynda kabul edilen «Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: Türkmenistany 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasynda» Watanymyzyň bedew batly ösüşlerini mundan beýläk hem mynasyp dowam etdirmekde ençeme anyk wezipeler kesgitlenendir. Agzybir halkymyz hormatly Prezidentimiziň daşyna mäkäm jebisleşip, şol belent maksatlary, aýdyň wezipeleri durmuşa geçirmek ugrunda yhlasly zähmet çekýärler. 

Goý, ata Watanymyzyň şöhratly geljegi ugrunda beýik işleri durmuşa geçirýän hormatly Prezidentimiziň jany sag, ömri uzak bolsun! 

Nurmämmet ALTYÝEW,

Türkmen döwlet ykdysadyýet we dolandyryş institutynyň uly mugallymy, Kärdeşler arkalaşygynyň ilkinji guramasynyň başlygy.

Eziz Diýarymyz Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe, bedew bady bilen ösüşiň täze belentliklerini nazarlap, ynamly öňe barýar. Ýurdumyzdaky il-ýurt bähbitli alnyp barylýan ösüş-özgertmeler akylyňy haýran edýär. 

Hormatly Prezidentimiz Gahryman Arkadagymyzyň öňdengörüjilikli, adyl syýasatyny üstünlikli dowam etdirip, ýurdumyzyň mundan bu ýana ösmegi, gözelleşmegi ugrunda beýik işleri durmuşa geçirýär. Hemmämize mälim bolşy ýaly, ýurdumyzy geljek 30 ýylda syýasy, ykdysady, durmuş we medeni taýdan ýokary depginlerde ösdürmek maksady bilen, «Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: Türkmenistany 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasy» tassyklanyldy. Häzirki wagtda ýurdumyzyň çar ýanynda alnyp barylýan gurluşyk, binagärlik işleri, gazanylýan beýik ösüşler maksatnamanyň üstünlikli durmuşa geçirilýändiginiň aýdyň beýanydyr. Raýatlarymyzyň abadan durmuşda ýaşamaklary üçin döredilýän her bir binalardyr desgalar bolsa asuda ýaşaýşymyzy üpjün etmek bilen çäklenmän, paýtagtymyzyň we onuň daş-töwereginiň gözelligini, ajaýyplygyny üpjün edýär. 

Hormatly Prezidentimiz ýurt başyna geçen ilkinji günlerinden başlap, ýurdumyzda her bir maşgalanyň aýratyn jaýynyň ýa-da öýüniň bolmagyny üpjün etjekdigini aýdyp geçdi. Şeýlelikde, hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda kabul edilen 30 ýyllyk maksatnamanyň doly derejede durmuşa geçiriljegine halkymyz berk ynanýar. Ata-baba ýoluny dowam etdirip, gurmak we döretmek ýörelgeleri ösdürmek bilen, eziz Diýarymyz, şol sanda, paýtagtymyz Aşgabat gözelligiň nusgasyna öwrülýär. Eýýäm ençeme gezek Ginnesiň Bütindünýä rekordlar kitabyndan orun alan ak şäherimiz Aşgabat owadanlykda, arassalykda dünýäni haýrana goýmak bilen, ýaşamak we işlemek üçin iň amatly şäher hökmünde ykrar edildi. Paýtagtymyzyň görküne görk goşýan binalaryň sanynyň barha köpelmegi   halkymyzyň hal-ýagdaýyny gowulandyrmak, iş bilen üpjünçiligini ýokarlandyrmak, iş orunlarynyň amatly şertlerini döretmegiň baş şerti bolup durýar. Elbetde, şeýle mümkinçilikleriň döredilmegi ýurdumyzyň dünýäniň ösen döwletleriniň hataryna çykyp, ykdysady hyzmatdaşlygyň barha ýokarlanmagyna ýardam edýär. 

Goý, halkymyzyň bagtyýar durmuşyny üpjün etmekde beýik işleri amala aşyrýan Arkadagly Serdarymyzyň jany sag, ömri uzak bolsun!  

Bazargeldi TÖRÄÝEW,

Türkmenistanyň Telekommunikasiýalar we informatika institutynyň uly mugallymy.