Türkmenistanyň ykdysadyýetini has-da berkitmek, daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümçiligi döretmek, eksport kuwwatyny artdyrmak döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugrudyr. Hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda Garaşsyzlyk ýyllary içinde ýurdumyzyň dokma pudagynda bimöçber uly işler amala aşyryldy. Häzirki zaman tehnologiýalary bilen enjamlaşdyrylan döwrebap kärhanalaryň ençemesi gurlup ulanylmaga berildi. Şeýlelikde, müňlerçe täze iş orunlary döredildi.

17-nji noýabrda Ahal welaýatynyň Babadaýhan etrabynda täze açylan dokma toplumy hem şolaryň biridir. Onuň gurluşygyna ýurdumyzyň dokma pudagynyň öňünde goýlan wezipeleri üstünlikli durmuşa geçirmek hem-de öndürilýän önümleriň daşary ýurtlara iberilýän möçberlerini artdyrmak maksady bilen, Türkmenistanyň Prezidentiniň 2018-nji ýylyň maý aýynda kabul eden Karary esasynda badalga berlipdi.

Döwrebap toplumyň işe girizilmegi bilen ýurdumyzda 1 müň 150 sany täze iş orny döredildi. Bu bolsa ilaty iş bilen üpjün etmekde, adamlaryň ýaşaýyş-durmuş şertlerini has-da gowulandyrmakda uly ähmiýete eýedir.

Bu ýerde işgärlere amatly iş we dynç alyş şertlerini döretmek üçin 450 orunlyk naharhana, sport meýdançasy, iki sany iki gatly 16 orunlyk myhmanhana ýerleşýär. Häzirki döwrüň iri we döwrebap kärhanalarynyň biri bolan Babadaýhan dokma toplumyň düzümine ýüplük, boýag, tikinçilik hem-de mata fabrikleri girýär.

«Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» diýip atlandyrylan ýylda ýurt Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllygynyň toýlanýan günlerinde, has takygy awgust aýynyň 25-ne Gahryman Arkadagymyzyň ak pata bermegi bilen Ahal welaýatynyň Kaka etrabynda hem inçe süýümli pagtany gaýtadan işleýän dokma toplumynyň açylyş dabarasy boldy.

Bu täze dokma toplumlary öndürijiligi üstünlikli alyp barýan öňki dokma kärhanalarynyň üstüni ýetirdi. Gökdepäniň dokma toplumynyň «Gala» nyşanly, Aşgabat dokma toplumynyň «Goza» nyşanly, Türkmenbaşy jins toplumynyň «Bedew» nyşanly tikin-trikotaž önümleri, Gypjak dokma toplumynyň «Bürgüt» nyşanly sport eşikleri, Marynyň «Ýeňiş» tikin fabriginiň önümleri daşary döwletlerde hem meşhurlyga eýe boldy. Döwlet Baştutanymyzyň taýsyz tagallalary netijesinde täze ösüş belentliklerine çykan dokma pudagynyň kärhanalarynyň ekologiýa taýdan arassa ýüplükden taýýarlaýan dürli hili önümleri daşary döwletlerde iň bir uly isleg bildirilýän harytlara öwrüldi. Häzirki wagtda ýurdumyzyň dokma senagatynyň önümleriniň ýokary hillidigi dünýäde ykrar edildi. Halkara gözegçilik we güwälendiriş kompaniýasy, daşary döwletleriň dokma barlag institutlary tarapyndan Türkmenistanyň dokma pudagynyň kärhanalaryna «Önümçiligi dolandyrmak we hile gözegçilik etmek ulgamy» boýunça ISO 9001, «Daş-töweregi goramak» boýunça ISO 14001 hem-de «Zähmeti goramak we kärhanalarda tehniki howpsuzlygy goramak» boýunça OHSAS 18001 güwänamalary berildi.

Ýurdumyzyň dokma senagatynyň işgärleri Gahryman Arkadagymyzyň özleri barada edýän aladalaryna köp sagbolsun aýdýarlar, tutanýerli zähmetleri bilen pudagyň barha ilerlemegi üçin goşantlaryny goşjakdyklaryna ynandyrýarlar.

Oguljeren ŞYHYÝEWA,

Türkmenistanyň Dokma senagaty işgärleriniň kärdeşler arkalaşygynyň geňeşiniň başlygy.

Ýurdumyzyň içerki bazaryny özümizde öndürilýän ýokary hilli önümler bilen doly üpjün etmäge gönükdirilen täze senagat pudaklarynyň sany barha artýar. Çünki ýurdumyz täze önümçilikleriň döremegine giň mümkinçilik berýän çig mallaryň dürli görnüşlerine we baý möçberlerine eýedir. Hormatly Prezidentimiziň «Garaşsyzlyk — bagtymyz» atly kitabynda Türkmenistanyň dünýäniň iri energetika döwletleriniň hataryndadygy we tebigatymyzyň bize eçilen ägirt uly gymmatlyklarynyň, şonuň bilen deň derejede özerkli durmuşymyzyň Garaşsyzlyk bilen baglanyşyklydygy örän jaýdar bellenilýär. Milli Liderimiz: «Diňe Garaşsyzlygymyz bize öz mümkinçiliklerimizi öz eşretlerimiz üçin ulanmak, öz baýlyklarymyza eýe bolmak bagtyny berendir» diýip bellemek bilen, milli gymmatlyklarymyzy halkymyzyň abadançylygy üçin ulanmak mümkinçiliginiň uly bagtdygyny, munda bolsa ýurt Garaşsyzlygymyzyň beýik bahasyny nygtaýar.

Gahryman Arkadagymyzyň baştutanlygynda Garaşsyz Türkmenistan energiýa serişdelerini öndürmek ýa-da eksport etmek bilen çäklenmän, häzirki döwürdäki ýagdaýlara laýyklykda, innowasion tehnologiýalary ulanmak esasynda ýokary öndürijilikli pudagy döredýär. Ýurdumyzy 2030-njy ýyla çenli döwür üçin senagat taýdan ösdürmegiň maksatnamasyna laýyklykda, iň häzirkizaman gaz we nebiti gaýtadan işleýän önümçilikleriň gurluşygy dowam etdirilýär. Garaşsyzlyk ýyllarynda nebitgaz senagatyny diwersifikasiýalaşdyrmak, tebigy gazy gaýtadan işlemäge ýöriteleşdirilen, şol sanda gazhimiýa we himiýa pudaklaryna, elektroenergetika degişli bolan iri senagat desgalaryny gurmak boýunça uly işler durmuşa geçirildi. Türkmenistanyň energetika strategiýasy üçin ylmy-tehniki ösüşiň soňky gazananlary, nebithimiýa pudagynyň kärhanalaryny tehniki taýdan enjamlaşdyrmagyň, gazy we nebiti gaýtadan işleýän täze önümçilikleri gurmagyň esasynda gaýtadan işlenen taýýar önümleri daşary ýurtlara ibermek ileri tutulýan ugur boldy. Tebigy we ugurdaş gazy gaýtadan işleýän — benzini, dizel ýangyjyny we uçar kerosinini, şeýle hem sintetiki nebiti, polietileni we polipropileni öndürmek boýunça gurulýan desgalar kuwwatly önümçilikleriň hatarynda orun alýar.

Milli ykdysadyýetiň täze klasteri bolan gazhimiýa dünýä derejesinde örän düýpli we geljegine uly umyt baglanýan ugur bolup durýar. Tebigy gazyň düzümindäki maddalary, ýagny metany, etany we beýlekileri himiki taýdan gaýtadan işlemek, tebigy gazy toplumlaýyn gaýtadan işlemegiň tehnologik zynjyryny döretmek ägirt uly netijeleri berýär. Gazy himiki usulda gaýtadan işlemegiň derejesiniň ýokarlanmagy bilen alynýan himiki önümleriň bahasy hem has ýokarlanýar. «Türkmenistanyň nebitgaz senagatyny ösdürmegiň 2030-njy ýyla çenli döwür üçin Maksatnamasyny» durmuşa geçirmegiň barşynda, düzüme degişli täze desgalaryň gurluşygyna, nebite we gaza baý täze gatlaklary ýüze çykarmak boýunça gözleg-agtaryş işleriniň netijeliliginiň ýokarlandyrylmagyna degişli meselelere aýratyn üns berler.

Gyýanly şäherçesinde polietilen we polipropilen öndürmek boýunça döwrebap gazhimiýa toplumy munuň aýdyň mysallarynyň biridir. Dünýä bazarlarynda granulirlenen polipropilene uly isleg bildirilýär. Ol polimer plýonkasyny, emeli süýümi, list görnüşindäki örän berk termoplastlary we degişlilikde dürli görnüşdäki polimer önümlerini — turbalary, ýüpi, örän berk tanaplary, awtomobiller üçin filtrleri, şeýle hem dürli geýimleri we mebeli, gaplaýjy materiallary hem-de azyk önümleri üçin gaplary öndürmekde ulanylýar. Toplumyň beýleki önümi bolan polietileniň hem eksport mümkinçilikleri örän ýokary. Bu önümiň esasynda dürli turbalaryň we köpçülikleýin isleg bildirilýän harytlaryň işlenip çykarylmagyny ýola goýmak bolar. Ýurdumyzyň tebigy gazyň has çuňňur we toplumlaýyn görnüşde gaýtadan işlenmegini, eksport boýunça gazy gaýtadan işlemek arkaly taýýarlanan önümleriň paýynyň artdyrylmagyny ugur edinip, tebigy gaz we çig nebit ýaly ilkinji energiýa serişdeleriniň bazaryndaky ornuny pugtalandyrmak bilen birlikde, gymmatly polimer önümleriniň has girdejili bazarynda mynasyp orny eýeleýändigi guwandyryjydyr.

Çig malyň senagat taýdan özleşdirilmegi diňe onuň gorlary bilen kesgitlenmän, eýsem köp sanly çylşyrymly tehniki-ykdysady we tehnologik meseleleri çözmek bilen hem baglanyşyklydyr. Bu babatda mineral baýlyklaryň düzüminiň çylşyrymlylygy, alynýan önümiň özboluşly himiki aýratynlyklary, galyberse-de çig malyň ýerleşýän ýerleriniň tebigy şertleri we başga-da köp sanly deliller alymlarydyr hünärmenleriň öňünde täzeden çözülmeli meseleleri goýýar. milli ylym-bilim we innowasion tehnologiýalar esasynda öz tebigy baýlyklarymyzy netijeli özleşdirmek ykdysadyýetimizi ösdürmegiň iň ygtybarly girewidir. Bu bolsa hormatly Prezidentimiziň parasatly syýasaty netijesinde, ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň täze belentliklere galmagyny üpjün edýär.

Milli Liderimiziň ýurdumyzyň nebitgaz pudagynyň öňünde täze ýataklary özleşdirmek, toplumyň kärhanalaryny tehniki taýdan enjamlaşdyrmak, döwrebap tehnologiýalary giňden ornaşdyrmak, gazy gaýtadan işleýän täze önümçilikleri döretmek boýunça goýan wezipeleri ylymy, bilimi we önümçiligi utgaşdyryp alyp barmak arkaly çözülýär. Täze özgertmeler, täze desgalar ylma, bilime hyjuwly zehinli ýaşlary ruhlandyrýar, olara milli tebigy baýlyklarymyzy özleşdirmekde döredijilikli işlemäge giň ýol açýar. Milli ylym-bilim we innowasion tehnologiýalar esasynda öz tebigy baýlyklarymyzy netijeli özleşdirmek ykdysadyýetimizi ösdürmegiň iň ygtybarly girewi bolup durýar.

Begenç MÜRZÄÝEW,

Ýagşygeldi Kakaýew adyndaky Halkara nebit we gaz uniwersitetiniň mugallymy.

Ähli arzuwlaryň hasyl bolýan ýurdunda Gahryman Arkadagymyzyň baştutanlygynda durmuşa geçirilýän tutumly işler diňe halkyň bähbidine gönükdirilýär. Halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesini has-da gowulandyrmak ugrunda alnyp barylýan işler bagtyýar raýatlarymyzy döredijilikli işlemäge, döretmäge we gurmaga ruhlandyrýar. Golaýda Gahryman Arkadagymyzyň Ahal welaýatynyň Babadaýhan etrabynda täze dokma toplumynyň açylyş dabarasyna gatnaşmagy rowaçlyklaryň we ösüşleriň yzygiderli häsiýete eýediginiň aýdyň subutnamasyna öwrüldi.

Häzirki döwrüň iri we döwrebap kärhanalarynyň biri bolan Babadaýhan dokma toplumy dört sany önümçilik birligini özünde jemleýär. Umumy bahasy 151 million 800 müň amerikan dollary bolan bu täze toplumyň düzümine ýüplük, boýag, tikinçilik hem-de mata fabrikleri girýär. Tutýan meýdany 20 gektar bolan döwrebap kärhanada işleri talabalaýyk ýola goýmak, şeýle-de bu ýerde işlejek işgärler üçin amatly iş we dynç alyş şertlerini döretmek üçin 450 orunlyk naharhana, sport meýdançasy, iki gatly, 16 orunlyk myhmanhanalaryň ikisi ýerleşdirilipdir.

Bu döwrebap toplumda Şweýsariýa, Ýaponiýa, Belgiýa, Italiýa, Germaniýa we Türkiýe ýaly ýurtlaryň öňdebaryjy kompaniýalarynyň iň kämil enjamlary ornaşdyrylan. Ýylda 3 müň 300 tonna ýokary hilli ýüplük, 20 million inedördül metr dürli görnüşli, şol sanda 18 million metr boýalan mata hem-de 3 million 500 müň sany taýýar tikin önümlerini öndürmäge niýetlenen toplumda öndüriljek önümler daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutar. Toplumyň işe girizilmegi bilen, ýurdumyzda 1 müň 150 täze iş ornunyň dörejekdigi aýratyn bellenilmäge mynasypdyr.

Ýurdumyzda gaýtadan işleýän senagatyň esasy pudaklarynyň ösdürilmegi türkmen ykdysadyýetiniň bäsdeşlige ukyplylygyny we eksport kuwwatyny berkitmäge mümkinçilik berýär. Garaşsyzlyk ýyllarynda dokma senagatynyň depginli ösüşi, onuň önümçilik kuwwatlyklarynyň artmagy netijesinde, ýokary hilli we ilatyň uly isleg bildirýän dürli önümlerini öndürmäge täze şertleri döretdi. Hormatly Prezidentimiziň senagat toplumynyň pudaklaryny ösdürmek we döwrebaplaşdyrmak boýunça alyp barýan işleri ýurdumyzyň senagat taýdan ösen döwletleriň hataryna goşulmagyna ägirt uly itergi berýän güýje öwrülýär. Garaşsyzlyk ýyllary içinde aýratyn pudaga öwrülen dokma senagatynda ýurdumyzda öndürilýän pagtanyň köpüsi gaýtadan işlenilýär. Olarda dünýä bazarlarynda-da ýörgünli harytlaryň birnäçe görnüşi çykarylýar. Önümleriň ýokary hiline we ekologiýa taýdan arassalygyna berilýän ünsüň netijesinde, dokma harytlarymyz halkara ykrarnama eýe bolýar.

Soňky ýyllaryň dowamynda dokma pudagynda önümçiligiň durnukly ýokary ösüş depgininiň üpjün edilmegi döwlet tarapyndan pudaga aýratyn üns berilýändigini görkezýär. Dokma pudagyndaky kärhanalarda iň öňdebaryjy enjamlar bilen enjamlaşdyrylan döwrebap önümçilikleriň bolmagy guwandyryjydyr. Çig maly gaýtadan işlemekden başlap, taýýar önümi çykarmaga çenli doly önümçilik tapgyrlary bolan kärhanalar ýurdumyzyň dürli sebitlerinde bar. Pagta egriji fabrikler, dokma toplumlary, tikinçilik, dokma fabrikleri we ýüpek kärhanalary «Türkmenistanda öndürildi» nyşanly önümleriň köp görnüşini alyjylara hödürleýär. Pagta we ýüpek ýüplügi, matalaryň dürli görnüşleri, tikinçilik we sowgatlyk önümler, milli türkmen egin-eşikleriniň, el işleriniň nusgalary dokma senagatynyň sergilerinde uly gyzyklanma eýe bolýar.

Ýokary hilli we dürli görnüşli matanyň çykarylmagy ýurdumyzyň dokma senagatynyň tikin we trikotaž ulgamlarynyň ösdürilmegine kuwwatly itergi berdi, içerki bazary owadan, ýokary hilli önümler bilen doly üpjün etmäge ýardam etdi. Bu bolsa, Türkmenistanda öndürilýän önümleriň eksport edilýän möçberlerini we görnüşlerini ep-esli artdyrmaga mümkinçilik berdi. Ýene bir belläp geçmeli aýratynlyklaryň biri-de, ýurdumyzda dokma senagatyny ösdürmek boýunça göz öňünde tutulan işleriň daşky gurşawa zyýan ýetirmezden, sazlaşykly amala aşyrylmagydyr. Gahryman Arkadagymyz milli senagaty ösdürmek boýunça taslamalar durmuşa ornaşdyrylanda, olaryň «ýaşyl ykdysadyýetiň» talaplaryna doly laýyk gelmelidigi barada hem tabşyrýar. Täze gurlup, ulanmaga berilýän kärhanalara halkara guramalar tarapyndan berilýän güwänamalar muny doly tassyklaýar.

«Türkmenistanda öndürildi» diýen harytlyk belgi bilen türkmeniň «ak altynyndan» ekologiýa taýdan arassa, adam saglygyna ýaramly-ýakymly önümleri öndürmek dokma pudagynda zähmet çekýän ähli zähmetkeşler üçin hem uly bagtdyr. Dürli görnüşli dokma önümleriniň önümçiligini ýola goýmak ugrunda alnyp barylýan çäreleriň netijesinde müňlerçe iş orunlarynyň döredilýändigi hem aýratyn bellärliklidir. Täze kärhana welaýatyň, şol sanda ýurduň ykdysady kuwwatyny artdyrmaga, milli ykdysadyýetiň eksport kuwwatyny ýokarlandyrmaga, täze iş orunlarynyň döredilmegine oňyn täsir eder. Bu ýerde öndüriljek ýokary hilli önümleriň belli bir möçberi daşary ýurtlara eksport ediler. Babadaýhan etrabynda täze açylan dokma toplumy milli ykdysadyýetiň ösüşli zynjyrlarynyň altyn halkalarynyň biri bolup, bu ýerde dünýä bazarlarynda mynasyp orun eýelejek harytlar öndüriler.

Goý, şeýle döwrebap toplumlary gurduryp berýän Gahryman Arkadagymyzyň döwletli işleri rowaç bolsun!

Ýolly MYRADOW,

Türkmen döwlet binagärlik-gurluşyk institutynyň uly mugallymy.

Gahryman Arkadagymyzyň baştutanlygy bilen ýurdumyzda ulag pudagyny we onuň üpjünçilik ulgamlaryny ösdürmek bilen baglanyşykly çäreler çalt depginde durmuşa geçirilip başlandy. Kabul edilýän döwlet maksatnamalarynyň her birinde diýen ýaly ulag üpjünçilik ulgamlaryny ösdürmegiň ugurlary anyk kesgitlenilýär. Şolara laýyklykda ýurdumyzda häzirkizaman ulag üpjünçilik ulgamlaryny durmuşa işjeň ornaşdyrmak boýunça işler bökdençsiz durmuşa geçirilip, awtomobil ýollaryny, demir ýollary we degişli inžener-tehniki desgalary gurmak boýunça taslamalar üstünlikli amala aşyrylýar. Bu taslamalar geljekde-de halkara söwdasynyň, şeýle hem sebit we sebitara ähmiýetli ulag ulgamynyň netijeli ösüşine itergi berer.

Türkmenistan Ýewraziýa sebitiniň esasy haryt-ulag gatnaw ýollarynyň çatrygynda ýerleşmek bilen, möhüm üstaşyr-ulag geçiriş we kommunikasiýa merkezi bolup durýar. Bu bolsa ýurdumyzyň özara bähbitli döwletara we sebitara ykdysady gatnaşyklaryň ösmegine, ýükleriň we ýolagçylaryň üstaşyr geçirilişiniň çaltlandyrylmagyna uly goşant goşýar. Şeýle hem hormatly Prezidentimiziň başlangyjy boýunça ýurdumyzyň ulag üpjünçilik ulgamynyň düýpli we toplumlaýyn esasda döwrebaplaşdyrylmagy we bu ugurda ägirt uly taslamalaryň amala aşyrylmagy Türkmenistany sebitde öňdebaryjy orunlara çykarýar. Bu bolsa ykdysadyýetimiziň ösmeginiň we onuň dünýä hojalygyna üstünlikli goşulyşmagynyň möhüm şertidir.

Berkarar döwletiň bagtyýarlyk döwründe ýurdumyzda möhüm halkara ähmiýete eýe bolýan ösen ulag-ýol üpjünçilik ulgamy emele getirildi. Biz muny ýurdumyzda halkara ulag geçelgelerini döretmek boýunça ýola goýlan işleriň mysalynda hem anyk görýäris. Şeýle hem bu ugurda milli Liderimiziň başyny başlan strategik maksatnamalarynyň we düýpli özgertmeleriniň çäklerinde hem-de «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň maksatnamasynda» kesgitlenilen wezipelere laýyklykda daşary ýurtlaryň ylmy-barlag institutlary, ýokary okuw mekdepleri bilen gatnaşyklary pugtalandyrmak boýunça-da toplumlaýyn çäreler görülýär. Ýakyn ýyllarda Türkmenistan bu ugurdaky taslamalary üstünlikli durmuşa ornaşdyrmak bilen, sebitde we dünýäde üstaşyr-ulag geçelgelerini döretmekde özüniň ygtybarly ornuny ýene-de berkider. Ata-babalarymyzdan miras galan jaý, köpri, ýol gurmak ýaly sogaply işleri dowam etdirýän Gahryman Arkadagymyzyň jany sag, belent başy aman bolsun!

Merdan DOSMEDOW,

Türkmenistanyň Demokratik partiýasynyň welaýat komitetiniň başlygy, Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň deputaty.

Hormatly Prezidentimiz ýakynda «Türkmenabat şäherindäki himiýa zawodynda garyşdyrylan mineral dökünleri öndürýän önümhanasynyň gurluşygyny maliýeleşdirmek barada» Karara gol çekdi. Bu Karar oba hojalyk önümçiliginiň netijeliliginiň mundan beýläk hem köptaraplaýyn ýokarlanmagyna oňyn täsirini ýetirjek işleriň uly toplumyndan habar berýär.

Mineral dökünler dürli mineral duzlar görnüşinde ýokumly maddalaryň hasabyna ösümlikleriň ösüşini gowulandyrýan hem-de topragyň hasyllylygyny artdyrýan serişdedir, olar öz düzümi boýunça bir ýokumly maddany özünde jemleýän (azot, fosfor, kaliý, mis we beýlekiler) ýönekeý hem-de öz düzüminde iki hem-de ondan köp ýokumly maddalary jemleýän toplumly görnüşlere bölünýär, olar taýýarlaýyş tehnologiýasy babatynda çylşyrymly, çylşyrymly-garyşyk we garyşyk görnüşlerinde bolýar. Mundan başga-da mineral dökünler ýokumly maddalaryň mukdar düzümi boýunça tapawutlandyrylýar.

«Türkmenhimiýa» döwlet konserni tarapyndan mineral dökünleri öndürmegiň mukdaryny artdyrmak boýunça netijeli çäreler yzygiderli geçirilýär. Konserniň garamagyndaky kärhanalarda ýurdumyzyň oba hojalyk pudagynyň zerurlyklaryny kanagatlandyrmaga mümkinçilik berýän azotly, fosforly we kaliý dökünleri ýeterlik möçberde öndürilýär. Önümiň köp bölegi bolsa daşary ýurtlara iberilýär.

Häzirki wagtda dünýäniň oba hojalyk önümçiliginde garyşyk mineral dökünler giňden peýdalanylýar, onuň düzüminde azodyň, fosforyň, kaliniň dürli gatnaşyklary bar. Ekerançylyk üçin peýdaly bolan dökünleriň şu görnüşini öndürmegiň meýilleşdirilmegi ykdysady taýdan, şol sanda daşary ýurtlara ibermek babatynda has bähbitlidir. Şu maksat bilen Türkmenabatdaky S.A.Nyýazow adyndaky himiýa zawodynda ýyllyk kuwwaty 170 müň tonna önüme barabar bolan garyşyk mineral dökünleri öndürmek boýunça önümhananyň işini ýola goýmak maksadalaýyk hasaplanylýar.

Mälim bolşy ýaly, himiýa zawody pudagyň öňdebaryjy kärhanalarynyň biri bolup durýar. Fosfor dökünlerini öndürmekde örän möhüm hem-de zerur serişdäniň önümçiligi täze kärhananyň uly geljeginiň bardygyny we onuň girdejili boljakdygyny äşgär edýär. Kärhananyň tehnologiýa ulgamy doly awtomatlaşdyryldy we ol ähli ekologiýa howpsuzlygynyň, daşky gurşawy goramagyň ülňülerine laýyk derejede amala aşyrylýar.

Bagtyýar TAGANOW,

«Türkmenhimiýa» döwlet konserniniň Türkmenabadyň tehniki orta hünär okuw mekdebiniň direktorynyň orunbasary.

«Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylymyz Gahryman Arkadagymyzyň parasatly baştutanlygynda uly ösüşlere beslenýär. Şu şöhratly ýylymyzda ýurdumyzyň sebitlerinde, dürli künjeklerinde ägirt uly desgalar, binalar, ýaşaýyş jaýlary gurlup, ulanmaga berildi. Munuň özi halkymyzyň buýsanjyny has-da belende göterdi, ýurdumyzyň ösüşleriniň yzygider rowaçlanýandygyny aýdyň beýan etdi.

Türkmen halkymyzda gurmak, bina galdyrmak asylly ýörelge hasaplanylýar. Ynha, şu ýylymyzda hormatly Prezidentimiziň tagallasy bilen gurlan binalar hakynda oýlananymyzda halkymyzyň asylly ýörelgesiniň döwrebap dowam etdirilýändigine, has-da ösdürilýändigine göz ýetirýäris. Öňňin, has takygy 17-nji noýabrda Gahryman Arkadagymyzyň gatnaşmagynda Ahal welaýatynyň Babadaýhan etrabynyň çäginde gurlan täze dokma toplumynyň açylyş dabarasy boldy. Bu ägirt uly dokma toplumy milli ykdysadyýetimiziň kuwwatlydygynyň, eksport mümkinçilikleriniň has-da ýokarydygynyň, şeýle hem ekologiýa taýdan arassa önüm öndürmäge aýratyn üns berilýändiginiň aýdyň beýanydyr. Babadaýhan etrabyndaky täze dokma toplumy ägirt uly mümkinçiliklere eýe bolup, 20 gektar ýeri tutýar. Özi hem ösen tehnologiýalar, enjamlar bilen enjamlaşdyrylyp, döwrebap mümkinçilikler döredildi. Maglumatlary beýan etsek, bu toplumda Şweýsariýa, Ýaponiýa, Belgiýa, Italiýa, Germaniýa we Türkiýe ýaly ýurtlaryň öňdebaryjy kompaniýalarynyň iň kämil enjamlary ornaşdyryldy. Aýratyn bellemeli ugurlaryň biri hem, bu ägirt uly toplumyň gurluşygyny türkmen hünärmenleriniň alyp baranlygydyr. Şundan görnüşi ýaly, häzirki bagtyýarlyk döwrümizde

hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda iň kämil hünärmenlerimiz ýetişdirildi, olaryň işlemeklerine ähli mümkinçilikler döredildi. Bu bolsa ýurdumyzyň ähli babatda kuwwatly döwlete öwrülendigini, milli ykdysadyýetimiziň, senagatyň, ylym-bilimiň sazlaşykly ösdürilýändigini aýdyň beýan edýär.

Ýurdumyzyň beýik ösüşleri biziň her birimizi guwandyrýar, buýsandyrýar. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň parasatly baştutanlygynda gazanylýan şeýle ösüşler ýurdumyzy dünýä meşhur edýär. Eziz Diýarymyzyň dürli künjeklerinde gurulýan beýik binalar, täze-täze desgalar, ýaşaýyş jaýlary — bularyň hemmesi ykdysady ösüşimiziň örän ýokarydygynyň görkezijisidir. Şeýle ösüşleriň ählisi halkymyzyň bagtyýar durmuşyny üpjün etmäge gönükdirilendir. Garaşsyz, hemişelik Bitarap Türkmenistanda adamyň bagtyýar durmuşy, halkyň abadançylygy baş wezipeleriň biridir. Şu nukdaýnazardan, Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe durmuş maksatly beýik işler amala aşyrylýar. Babadaýhan etrabynda açylan dokma toplumynda hem müňlerçe ildeşlerimiz iş bilen üpjün ediler. Has takygy, toplumda 1 müň 150 sany täze iş orunlary dörär. Hut şunuň özi hem täze dokma toplumynyň ägirt uly mümkinçilige eýedigini, bähbitli taraplarynyň juda kändigini aýdyň beýan edýär. Esasan hem onuň milli ykdysadyýetimize uly goşant goşjakdygyny, eksport mümkinçilikleri has-da artdyrjakdygyny-da bellemegimiz gerek.

Gahryman Arkadagymyzyň peşgeş eden bagtyýarlyk döwründe ýurdumyzyň ähli künjekleri ösýär we özgerýär. Ykdysady taýdan güýçli we kuwwatly döwletde şäherleriň we obalaryň ösmegi, özgermegi bolsa, adam hakyndaky aladadan nyşandyr. Adamlaryň bagtyýar ýaşaýşy, döredijilikli zähmeti, röwşen geljegi döwletimiziň alyp barýan işleriniň baş ugry bolup durýar.

Hormatly Prezidentimiziň il-halky baradaky aladalary netijesinde, täze binalar, ýaşaýyş jaýlary gurlup ulanmaga berilýär. Gurulýan beýik binalar, ulanylmaga berilýän täze ýaşaýyş jaýlary bu günki günde Watanymyzyň belent ösüşinden habar berip, ildeşlerimiz üçin döwrebap şertlerdir. Munuň özi ýurdumyzyň ösüşiniň, ykdysadyýetimiziň mäkämdiginiň alamatydyr. Şeýle hem ykdysadyýetimiziň ösüşiniň halkymyzyň abadan durmuşyna, asudalygyna, bagtyýarlygyna gönükdirilendigini buýsanç bilen belläsimiz gelýär.

Häzirki bagtyýarlyk döwrümizde hormatly Prezidentimiziň beýik işleri, parasatly başlangyçlary dünýäde uly goldawa eýe bolýar. Babadaýhan etrabyndaky dokma toplumynyň açylyş dabarasynda hem dünýäniň iň iri kompaniýalarynyň wekilleriniň çykyşlary diňlenildi. Olar bu dokma toplumynyň ýokary derejelere eýedigini, döwrebapdygyny beýan edip, güwänamalaryň gowşurylýandygyny aýtdylar. Täze dokma toplumyna Şweýsariýanyň «Rieter Management AG» kompaniýasynyň, Belgiýanyň «Piсanol» kompaniýasynyň güwänamasy gowşuryldy. Türkiýäniň «Alberk QA» halkara tehniki gözegçilik we güwälendiriş kompaniýasynyň daşary ýurtlar boýunça dolandyryjysy hanym Begüm Atakan Ahal welaýatynyň Babadaýhan etrabyndaky dokma toplumyna ISO 9001, ISO 14001, SA 8000, ISO 45001 we ISO 10002 hil güwänamalaryny gowşurmagyň özi üçin uly hormatdygyny belledi. Babadaýhan dokma toplumy Germaniýanyň «Monforst» kompaniýasynyň güwänamasyna we guramalaryň hem-de kärhanalaryň hil menejment ulgamynyň ISO 9001 güwänamasyna, jemgyýet jogapkärçiligi menejment ulgamynyň SA 8000 güwänamasyna, şeýle hem Oeko-Teх Standard güwänamasyna mynasyp boldy. Babadaýhan dokma toplumyna önümçiligiň islendik tapgyrynda howpsuzlygy we zyýanly himiki maddalaryň ýokdugyny tassyklaýan Oeko-Teх Standard güwänamasynyň gowşurylmagy bolsa, ekologiýa taýdan iň arassa önüm öndürilýändigini aýdyň beýan edýär. Şeýle hem täze dokma toplumyna “Monforized” kompaniýasynyň güwänamasy gowşuryldy. Ynha, şu maglumatlaryň özi hem bu dokma toplumyň dünýäde iň döwrebapdygyny, ekologiýa taýdan hem ähmiýetlidigini aýdyň beýan edýär.

Babadaýhan etrap dokma toplumynyň uly mümkinçilikleriniň, döwrebap şertleriniň bardygyny tehniki enjamlaryndan, öndürýän ýokary hilli dokma önümlerinden görmek bolýar. Türkmen topragynda öndürilen inçe süýümli pagtadan iň ýokary hilli dokma önümleri, matalar dünýä bazarlarynda uly orun eýelär. Çünki bu ýerde öndürilýän önümleriň ýörite ylmy esasda ýola goýulýandygyny bellemelidiris. Toplumyň synag önümhanasynda enjamlaryň görnüşleri boýunça sarp edilýän ýüplük hem-de önüm öndürmäge sarp edilýän wagt hasaplanylýar. Şeýle hem bu ýerde awtomatlaşdyrylan biçüw bölümi bar. Şundan hem görnüşi ýaly, bu täze dokma toplumynda işler sazlaşykly alnyp barylýar hem-de önümleriň ýokary hil derejesi üpjün edilýär. Munuň özi bolsa, bagtyýarlyk döwrümizde işlemäge we döretmäge, ýurdumyzyň ösüşlerine goşant goşmaga döredilýän mümkinçiliklerdir.

Hormatly Prezidentimiz ýurdumyzyň dokma senagaty pudagynyň ähli kärhanalarynyň we täze toplumlarynyň häzirki zamanyň ösen talaplaryna, ylmyň iň täze gazananlaryna laýyk derejede enjamlaşdyrylyp, milli ykdysadyýetimiziň mundan beýläk-de pugtalandyrylmagyna mynasyp goşant goşmagy üçin giň mümkinçilikleri döredýär. Ýurdumyzyň dürli sebitlerinde dokma toplumlarynyň, fabrikleriň, tikinçilik kärhanalaryň üstünlikli işleýändigini bellemek örän ýakymlydyr. Ýurdumyzyň dokma toplumlarynyň öndürýän matalarynyň, döwrebap eşikleriniň göze gelüwliligini aýratyn bellemek gerek. Munuň özi halkymyzyň dokmaçylykda gazanan üstünlikleriniň döwrebap usullar bilen ösdürilýändigini aýdyň beýan edýär. Ýurdumyzyň dokma toplumlarynda öndürilýän ululardyr çagalar üçin niýetlenen sport lybaslary, ýyly eşikleri hem-de köýnekleri milli nagyşlar bilen bezelip, uly islegden peýdalanýar. Bularyň hemmesi dokma pudagynyň uly mümkinçiliklere eýedigini, esasan hem kämil hünärmenleriniň bardygyny görkezýän anyk mysallardyr.

«Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylymyzda açylyp ulanmaga berilýän ajaýyp binalar, desgalar, her bir taryhy wakalar ýurdumyzyň beýik ösüşleri bolup, dünýäniň ünsüni çekýär. Hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda durmuşa geçirilýän beýik işler milli ykdysadyýetimiziň yzygider kuwwatlanmagyna, halkymyzyň bagtyýar durmuşyna gönükdirilendir. Şonuň üçin hem eziz Diýarymyzda amala aşyrylýan buýsandyryjy işler her bir ildeşimiziň ýürek töründe orun eýeleýär. Türkmen halkyna şeýle bagtyýarlygy peşgeş edýän, ýurdumyzy ösüşlerden-ösüşlere alyp barýan Gahryman Arkadagymyzyň jany sag bolsun, beýik işleri üstünliklere beslensin!

Söhbet NURBERDIÝEW,

«Mugallymlar gazeti».

Öňňin, 17-nji noýabrda Ahal welaýatynyň Babadaýhan etrabynda häzirki zaman dokma toplumynyň dabaraly ýagdaýda açylyp işe girizilmegi «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylyna şan goşan taryhy waka öwrüldi. Şol şatlykly günde ajaýyp pursatlara şaýat bolan bagtyýar raýatlaryň birnäçesiniň ýürek buýsanjyny ýazga geçirdik.

Baýramsoltan MYRADOWA,
Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň deputaty:

— Halkymyzda «Dokmasy bolan dok bolar» diýlip, örän jaýdar aýdylan jümle bar. Taryha nazar aýlanymyzda, türkmen halkynyň geçmişde öz dokma önümleri bilen dünýäde uly meşhurlyga eýe bolandygyna göz ýetirýäris. Beýik Ýüpek ýolunyň ugry bilen şol önümler alys ýurtlara çykarylypdyr. Olaryň hyrydary hem ýetik bolupdyr. Şu ajaýyp günde Babadaýhan etrabynda iri dokma toplumynyň açylyp, ulanylmaga berilmegi, bu ýerde pagta çig malynyň gaýtadan işlenilip, dürli görnüşli matadyr lybaslaryň önümçiligine giň gerim berilmegi Arkadagly döwürde dokma önümlerimiziň taryhy şöhratynyň gaýtadan dabaralanýandygynyň, eksport ugurly harytlaryň möçberiniň artmagyna täze mümkinçilikleriň açylandygynyň aýdyň subutnamasydyr.

Babadaýhan dokma toplumyna ýokary hil görkezijileri üçin halkara güwänamalaryň birnäçesiniň gowşurylmagy onuň dünýä standartlaryna doly laýyk gelýändiginiň nyşanydyr.

Täze dokma toplumyna aýlanyp, bu ýerdäki şertler bilen tanyşdyk. Şonda önümçilik bölümlerinde ornaşdyrylan iň häzirki zaman enjamlardyr tehnologiýalar ünsümizi özüne çekdi. Döwrebap toplumda ýerli ýaşlaryň ýüzlerçesiniň zähmet çekmek bagtyna eýe bolandygyna, olar üçin ýokary amatlykly iş we dynç alyş şertleriniň göz öňünde tutulandygyna buýsanjymyz artdy. Bularyň ählisi Gahryman Arkadagymyzyň halkymyzyň bagtyýar durmuşyň hözirini görüp ýaşamagy, netijeli zähmet çekmegi ugrunda iňňän uly alada edýändiginiň alamatydyr. Munuň üçin döwlet Baştutanymyza alkyşlarymyz egsilmezdir.

Oguljemal AMANDURDYÝEWA,
Babadaýhan dokma toplumynyň hünärmeni:

— Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe dokma senagatyny ösdürmek milli ykdysadyýetimiziň esasy ugurlarynyň biri bolup durýar. Şoňa görä-de, bu pudagyň döwrebaplaşdyrylmagy, önümçilige netijeli innowasiýalaryň ornaşdyrylmagy, iň esasysy-da, häzirki zaman kärhanalarynyň gurulmagy bilen bagly uly tagallalar edilýär. Şu günki waka hem Gahryman Arkadagymyzyň bu ugurdaky işleriniň barha rowaçlanýandygynyň nobatdaky beýanyna öwrüldi.

Babadaýhan dokma toplumynyň toý ruhunda açylyp, işe girizilmegi bilen, berkarar Watanymyzyň ýeňil senagaty pudagynyň kuwwatynyň has-da artmagyna giň mümkinçilikler açyldy. Toplumyň önümçilik bölümlerinde dünýä ylmynyň gazananlarynyň, öňdebaryjy innowasion tehnologiýalaryň ornaşdyrylandygyny buýsanç bilen bellemek gerek. Bu kämil tehnologiýalar ýylda 3 müň 300 tonna ýokary hilli ýüplügi, 20 million inedördül metr dürli görnüşli matany, şol sanda 18 million inedördül metr matany boýamaga hem-de 3 million 500 müň sany taýýar tikin önümlerini öndürmäge mümkinçilik berer.

Bizi aýratyn begendirýän ýagdaýlaryň biri-de täze dokma toplumynyň mümkinçiligi we kuwwaty babatda ýurdumyzda hereket edýän ugurdaş kärhanalaryň arasynda öňdäki orunlarda durýandygydyr. Şeýle iri toplumda zähmet çekmek bagtyna eýe bolandygyma juda begenýärin, buýsanýaryn.

Baýrammyrat HOJAGULYÝEW,
Türkmenistanyň Agrar partiýasynyň Babadaýhan etrap komitetiniň başlygynyň wezipesini wagtlaýyn ýerine ýetiriji:

— Etrabymyzyň pagtaçy daýhanlarynyň yhlas bilen çekýän zähmeti netijesinde ýylyň-ýylyna gowaçanyň bol hasyly ýetişdirilýär. Olaryň yhlas-azaby bilen kemala getirilýän ýokary hilli «ak altyn» dokma senagatynda gymmatly çig mal bolup hyzmat edýär. Şonuň bilen baglylykda, Babadaýhan dokma toplumynyň gurlup, ulanylmaga berilmegi daýhanlaryň azaby bilen ýetişdirilýän inçe süýümli pagtanyň gaýtadan işlenip, ekologik taýdan arassa, ýokary hilli önümleriň öndürilmegine, şeýlelikde, ýurdumyzyň dokma senagatynyň önümçilik kuwwatynyň has ýokary derejelere çykmagyna täze mümkinçilikleri açdy. Bu ýerde «Türkmenistanda öndürildi» diýen ýazgyly dokma önümleriniň daşarky bazarlarda hem uly islege eýe boljakdygyna ynanýarys.

Gahryman Arkadagymyzyň esasy aladasy halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesini has-da ýokarlandyrmakdan ybaratdyr. Şeýle iri önümçilik kuwwatlyklarynyň döredilmegi raýatlaryň iş üpjünçiligine, ýaşaýyş-durmuşyna oňyn täsirini ýetirýär, çünki bu ýerde etrabymyzyň ýaşlarynyň 1 müň 150-si üçin döwrebap iş orunlary açyldy. Olaryň kämil tehnologiýalary, enjamlary ussatlyk bilen dolandyryp, dünýä bazarynda geçginli dokma önümlerini öndürjekdigi buýsanjymyzy artdyrýar. Şeýle ajaýyp mümkinçilikleri döredip, ýurdumyzyň eksport kuwwatynyň ýokarlanmagy ugrunda uly alada edýän hormatly Prezidentimize köp sagbolsun aýdýarys.

Ýazga geçiren Aýdo ŞEKEROW.

«Türkmenistan». Surata düşüren Ilaman ÇÜRIÝEW.

2021-nji ýylyň on aýynda ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň jemleri

• Halk hojalygy toplumynyň pudaklarynyň ösüşiniň makroykdysady görkezijileri şu ýylyň ýanwar-oktýabr aýlarynda täze sepgitlere ýetdi. Hasabat döwründe jemi içerki önümiň ösüş depgini 6,2 göterim ýokarlandy. Geçen ýylyň degişli döwri bilen geňeşdirilende, 2021-nji ýylyň on aýynda öndürilen önümleriň mukdary 6,1 göterim, bölek haryt dolanyşygynyň möçberi bolsa, 16,5 göterim,daşary söwda dolanyşygynyň görkezijileri 14,6 göterim köpeldi. Şu ýylyň ýanwar-oktýabr aýlarynda ýurdumyzyň Döwlet býujetiniň girdeji bölegi 108,3 göterime, çykdajy bölegi bolsa 96,1 göterime deň boldy. Iri we orta kärhanalarda aýlyk haklary geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 10,5 göterim ýokarlandy. Maliýeleşdirmegiň ähli çeşmeleriniň hasabyna özleşdirilen maýa goýumlarynyň möçberi 22,7 milliard manada barabar boldy. «Türkmenistanyň Prezidentiniň obalaryň, şäherçeleriň, etrapdaky şäherleriň we etrap merkezleriniň ilatynyň durmuş-ýaşaýyş şertlerini düýpli özgertmek boýunça 2020-nji ýyla çenli döwür üçin Milli maksatnamasynyň» rejelenen görnüşinde kesgitlenen wezipeleri ýerine ýetirmegiň çäklerinde, 1 milliard 938 million manatlyk maýa goyumlary özleşdirildi.
• Diýarymyzyň nebitgaz senagatyny ösdürmegiň 2030-njy ýyla senli döwür üçin Maksatnamasyny ýerine ýetirmek boýunça şu ýylyň on aýynda nebiti gaz kondensaty bilen çykarmak hem-de nebiti gaýtadan işlemek ulgamynda önümçilik görkezijileri kanagatlanarly boldy. Benzin öndürmegiň meýilnamasy 107 göterim, polipropilen öndürmegiň meýilnamasy 107,4 göterim, maýa goýumlary maliýeleşdirmegiň ähli çeşmeleri boýunça meýilnama 101,8 göterim, tebigy we ugurdaş gazy çykarmagyň meýilnamasy 122,8 göterim, «mawy ýangyjy» daşary ýurtlara ibermegiň meýilnamasy 134,7 göterim berjaý edildi.
• Ýylyň başyndan bäri gurluşyk we senagat toplumynda öndürilen önümleriň hem-de ýerine ýetirilen işleriň meýilnamasy 134,4 göterim ýerine ýetirildi. Gurluşyk we binagärlik ministrligi boýunça ýerine ýetirilen işleriň meýilnamasy 114,1 göterim, Senagat we gurluşyk önümçiligi ministrligi boýunça öndürilen önümleriň we ýerine ýetirilen işleriň meýilnamasy 129,2 göterim berjaý edildi. Energetika ministrligi boýunça öndürilen önümleriň, ýerine ýetirilen işleriň we hyzmatlaryň ösüş depgini 128,3 göterime, elektrik energiýasyny öndürmekde 111,7 göterime barabar boldy, onuň eksportunyň ösüş depgini bolsa 133,9 göterime deň boldy.
• Oba hojalyk toplumy boýunça 2020-nji ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, önümçiligiň ösüş depgini 108,3 göterime, şol sanda Oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministrligi boýunça – 108,9 göterime, Suw hojalygy baradaky döwlet komiteti boýunça – 102,9 göterime hem-de «Türkmen atlary» döwlet birleşigi boýunça – 102,8 göterime deň boldy.
• Ulag we kommunikasiýalar agentligi boýunça hyzmatlaryň hem-de önüm öndürmegiň meýilnamasy 110,5 göterim ýerine ýetirildi. «Türkmendemirýollary» agentligi boýunça ösüş depgini 107 göterime, «Türkmenawtoulaglary» agentligi boýunça – 137,5 göterime, «Türkmendeňizderýaýollary» agentligi boýunça – 139,8 göterime, «Türkmenaragatnaşyk» agentligi boýunça – 111,1 göterime barabar boldy.
• Söwda we daşary ykdysady aragatnaşyklar ministrligi boýunça söwda dolanyşygynyň ösüş depgini, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 118,8 göterime, öndürilen önümleriň ösüş depgini 118,2 göterime, ministrligiň kärhanalary boýunça alnan girdejiiniň ösüş depgini 138,3 göterime, gazanylan peýdanyň ösüş depgini bolsa 133,2 göterime barabar boldy. Dokma senagaty ministrligi boýunça geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, nah ýüplügiň önümçiligi 120,8 göterime, nah matalaryň öndürilişi 105,3 göterime, tikin we örme önümleriniň önümçiligi 117,6 göterime, gön önümleriniň öndürilişi 105,6 göterime deň boldy. Bu döwürde ministrligiň kärhanalary tarapyndan geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, önüm öndürilişiniň ösüş depgini 126,9 göterim üpjün edilip, önümçilik meýilnamasy 165,8 göterim ýerine ýetirildi. «Türkmenhaly» döwlet birleşigi boýunça önüm öndürmegiň meýilnamasy 110,9 göterim, şol sanda harytlyk önüm öndürmegiň önümçilik meýilnamasy 135,1 göterim berjaý edildi. Şu döwürde alnan girdejiniň ösüş depgini geçen ýylyň degişli döwrüne garanyňda, 142,8 göterime deň boldy. Döwlet haryt-çig mal biržasy boýunça ýanwar-oktýabr aýlarynda birža söwdalarynyň 248-si geçirilip, 26 müň 341 şertnama hasaba alyndy. Şu döwürde hasaba alnan eksport-import şertnamalaryň umumy bahasy 23 milliard 372 million manada deň bolup, şolardan eksport şertnamalary amallaryň 23,8 göterimini, import şertnamalary amallaryň 76,2 göterimini düzýär. Söwda-senagat edarasy boýunça ýerine ýetirilen işleriň ösüş depgini 105,5 göterime deň bolup, 8 sergi we 37 maslahat geçirildi. Senagatçylar we telekeçiler birleşmesi boýunça ýanwar-oktýabr aýlarynda senagat önümlerini öndürmegiň ösüş depgini 134,6 göterime, oba hojalyk we azyk önümleri boýunça ösüş depgini 119,5 göterime barabar boldy.
• 2021-nji ýylyň on aýynda okuw işini kämilleşdirmek, bilimiň hilini ýokarlandyrmak boýunça işler dowam etdirildi. Umumybilim berýän mekdeplerde esasy ugurlar boýunça ders olimpiadalary geçirildi. Halkara ders olimpiadalaryna gatnaşan talyp ýaşlar we mekdep okuwçylary birnäçe altyn, kümüş we bürünç medallara hem-de dürli derejedäki diplomlara mynasyp boldy. Hormatly Prezidentimiziň 1-nji sentýabrda Bilimler we talyp ýaşlar güni hem-de täze okuw ýylynyň başlanmagy mynasybetli geçiren umumy sapagy mekdep okuwçylary, talyp ýaşlar we bilim işgärleri üçin watansöýüjilik dersine öwrüldi. Mähriban Arkadagymyzyň adyndan 1-nji synp okuwçylaryna «Bilimli» atly kompýuterler gowşuryldy. Ýokary okuw mekdepleriniň birnäçesi hojalyk hasaplaşygyna geçirildi. Döwlet hünär bilim edaralary hakyndaky Düzgünnama tassyklanyldy. Saglygy goraýyş ulgamynda «Saglyk» döwlet maksatnamasynyň rejelenen görnüşi, Türkmenistanyň ýiti ýokanç kesele garşy taýýarlygyny we dessin çäreleriň görülmegini üpjün etmegiň Meýilnamasy, Türkmenistanda ilatyň kesellere garşy göreşmek ukybyny ýokarlandyrmak boýunça 2021 – 2025-nji ýyllar üçin Milli maksatnamasy, «Sagdyn ene – sagdyn çaga – sagdyn geljek» atly Milli strategiýa kabul edildi.
• Şu ýylyň başyndan bäri tassyklanan meýilnama laýyklykda, Watanymyzyň Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygynyň, 2021-nji ýylyň «Türkmenistan – parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» diýlip yglan edilmegi mynasybetli medeni-köpçülikleýin çäreleri geçirildi. Hasabat döwründe döredijilik bäsleşikleri yglan edildi, dürli çäreler, şol sanda duşuşyklar, sergiler, konsertler, wagyz-nesihat çäreleri we medeni-durmuş maksatly binalaryň gurlup, ulanylmaga berilmegi mynasybetli dabaralar guraldy. Köpçülikleiýn habar beriş serişdelerinde ýurdumyzyň ýeten derejesini, gazanýan üstünliklerini giňden wasp etmek, Arkadag Prezidentimiziň ýolbaşçylygynda döwletimiziň okgunly ösüşiniň we halkymyzyň abadançylygynyň üpjün edilmegine gönükdirilen giň gerimli özgertmeleriň ähmiýetini hem-de maksadyny düşündirmek boýunça zerur işler ýerine ýetirildi. Halkara hyzmatdaşlygynyň çäklerinde wideoaragatnaşyk arkaly birnäçe çäreler guraldy we degişli resminamalara gol çekildi. Türkmen döwlet neşirýat gullugynda şu ýylyň on aýynyň önümçilik meýilnamalasy 106,5 göterim berjaý edildi.
• Hasabat döwründe Garaşsyz, Bitarap Türkmenistanyň daşary döwletler we halkara guramalary bilen netijeli gatnaşyklaryň ösdürilmegine gönükdirilen daşary syýasat ugruny amala aşyrmak boýunça degişli işler alnyp baryldy. Geçen on aýyň dowamynda ýurdumyza Özbegistan Respublikasynyň, Gazagystan Respublikasynyň, Gyrgyz Respublikasynyň, Täjigistan Respublikasynyň, Russiýa Federasiýasynyň Tatarystan Respublikasynyň Prezidentleri sapar bilen geldiler. Şu döwürde Türkmenistanyň Prezidentiniň Täjigistan Respublikasyna we Birleşen Arap Emirliklerine iş saparlary, Özbegistan Respublikasyna resmi sapary boldy, birnäçe ýurtlaryň Liderleri bilen onlaýn duşuşyklary geçirildi. Döwlet Baştutanymyz sanly ulgam arkaly BMG-niň ulag ulgamy boýunça ikinji Ählumumy maslahatyna, YHG-niň ХIV sammitine, Türki dilli döwletleriň hyzmatdaşlyk geňeşiniň maslahatyna, GDA-nyň döwlet Baştutanlarynyň geňeşine, ylym we tehnologiýalar boýunça YHG niň sammitine gatnaşdy, sanly ulgam arkaly BMG-niň Baş Assambleýasynyň 76-njy mejlisinde çykyş etdi, şeýle hem daşary ýurtlaryň döwlet Baştutanlary bilen telefon arkaly gepleşikleri boldy. Şu döwürde ýurdumyza DIM-niň üsti bilen daşary ýurt wekiliýetleriniň 67-si geldi, Türkmenistanyň wekiliýetleriniň 36-sy bolsa daşary ýurtlara iberildi. Sanly ulgam arkaly dürli derejedäki duşuşyklaryň 1507-si geçirildi. Daşary ýurtly hyzmatdaşlar bilen bilelikde gepleşikleriň we duşuşyklaryň 144-si boldy. Ýylyň dowamynda halkara resminamalarynyň 163-sine gol çekildi. DIM-niň ulgamy boýunça gatnaşyklary we geňeşmeleri geçirmek yzygiderli häsiýete eýe boldy. Ýurdumyzyň daşary ykdysady gatnaşyklaryny ösdürmek boýunça yzygiderli işler alnyp barylýar. Hökümetara toparlarynyň we beýleki düzümleriniň çäklerinde duşuşyklar geçirildi, daşary ýurtlaryň işewür toparlarynyň wekilleri bilen gepleşikler guraldy.
• Mähriban Arkadagymyz şu ýylyň on aýynda ýerine ýetirilen işleriň netijeleriniň toý ýylynda Garaşsyz Watanymyzyň göz öňünde tutulan maksatnamalara laýyklykda üstünlikli ösmegini dowam edýändigini aýdyň görkezýändigini belledi. Eziz Diýarymyzda iri senagat we durmuş maksatly desgalaryň gurluşygy dowam edýär. Şolaryň hatarynda täze şäherçeler, ýaşaýyş jaýlary, dynç alyş we saglyk merkezleri, mekdepler, çagalar baglary hem-de beýleki ençeme desgalar bar. Bellenen meýilnamalara laýyklykda, ýurdumyzda 30 desgany işe girizmek göz öňünde tutuldy. Häzirki wagta çenli bolsa, 66 sany iri desga açylyp, ulanylmaga berildi. Ýylyň ahyryna çenli ýene-de birnäçe desgany ulanmaga bermek göz öňünde tutulýar. Umumy meýdany 750 müň inedördül metrden gowrak ýaşaýyş jaýlary ulanmaga berildi. Bilim we ylym ulgamlarynda özgertmeler üstünlikli dowam edýär, önümçilik pudaklary kämilleşdirilýär. Bazar ykdysadyýeti kemala getirilýär. Täze nebitgaz ýataklary özleşdirilýär. «Türkmenistan – Owganystan – Pakistan» elektrik we optiki süýümli aragatnaşyk geçirijileriniň, «Türkmenistan – Owganystan – Pakistan – Hindistan» gaz geçirijisiniň gurluşygy alnyp barylýar hem-de beýleki halkara taslamalary taýýarlanylýar. Ýurdumyzda hususy pudagy ösdürmäge goldaw bermek boýunça syýasat yzygiderli dowam edýär. Ykdysadyýetimizde özgertmeleri amala aşyrmaga ýurdumyzyň telekeçileri giňden çekilýär. Mähriban Arkadagymyz şu ýyl öňümizde durýan wezipeleriň Ministrler Kabinetiniň ýarym ýylyň jemlerine bagyşlanyp geçirilen mejlisinde we ýurdumyzy 2020 – 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynda anyk kesgitlenilendigine ünsi çekip, edilmeli işleriň örän köpdügini, bu işleri amala aşyrmak üçin köp we tutanýerli zähmet çekmelidigini nygtady. Biziň öňümizde şu ýyl gazanan ösüş depginimizi saklap galmak hem-de geljek ýylda ony has-da artdyrmak wezipesi durýar. Ýylyň tamamlanmagyna bolsa, bir aýdan gowrak wagt galdy. Şoňa görä-de, şu ýyly gowy netijeler bilen üstünlikli jemlemek hem-de täze – 2022-nji ýyly gowy netijeler bilen garşylamak üçin, biz galan wagtyň dowamynda köp soraglary çözmelidiris diýip, hormatly Prezidentimiz aýtdy. Şunuň bilen baglylykda, mähriban Arkadagymyz daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleri ýurdumyzda öndürmegiň we daşary ýurtlara iberilýän harytlaryň möçberini artdyrmagyň döwlet maksatnamalarynyň amala aşyrylmagyny has-da çaltlandyrmagyň, dürli pudaklarda bar bolan uly mümkinçilikleri netijeli peýdalanmagyň zerurdygyny belledi. Ykdysadyýetimizi diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmek boýunça alnyp barylýan işleri dowam etmek, öndürilýän harytlaryň görnüşlerini artdyrmak we önümleriň eksport edilýän ugurlaryny giňeltmek wajypdyr.

* * *

Ýurdumyzyň halk hojalyk toplumynyň ähli ulgamlarynda Ministrler Kabinetiniň 2021-nji ýylyň on aýynda ýerine ýetirilen işleriň jemlerine ser salnyp, sanly ulgam arkaly geçirilen mejlisinde hormatly Prezidentimiziň öňde goýan wezipelerini durmuşa geçirmegiň ugurlaryna bagyşlanan maslahatlar geçirildi. Şolaryň barşynda «Türkmenistan – parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» diýen şygar astynda geçýän ýylda ýurdumyzy ösdürmegiň möhüm meseleleri boýunça pikir alyşmalar boldy hem-de döwlet Baştutanymyzyň öňde goýan wezipelerini ýerine ýetirmegiň ugurlary kesgitlenildi.

Düýn hormatly Prezidentimiziň gatnaşmagynda Ahal welaýatynyň Babadaýhan etrabynda täze dokma toplumy açyldy

Häzirki zaman enjamlary bilen üpjün edilen bu döwrebap kärhana ýurdumyzda ozal hereket edýän ugurdaş senagat toplumlarynyň üstüni ýetirdi. Onuň işe girizilmegi Türkmenistanda senagatlaşdyrmak strategiýasyny durmuşa geçirmekde möhüm ädim boldy.

Döwletli çözgütleri bilen halkymyzy yzygiderli begendirýän döwlet Baştutanymyz il-günüň bagtyýar ýaşaýşyna gönükdirilen ýene-de bir tagallany durmuşa geçirdi — Ahal welaýatynyň Babadaýhan etrabynda täze dokma toplumyny açyp, ulanmaga berdi. Täze dokma toplumy «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» şygary astynda geçýän ýylymyzda açylan taryhy binalaryň sanawynyň üstüni ýetirdi. Bu kärhana mukaddes Garaşsyzlygymyzyň ýubileý ýyly mynasybetli halkymyza ajaýyp toý sowgady boldy.

Haýsydyr bir täze haryt edinsek ýa-da durmuşymyzda islendik täzelik bolsa, şonuň öňkümizden aýratyn taraplary köp soralagan bolýar. Babadaýhan dokma toplumynda hem özboluşly aýratynlyk näçe diýseň bar. Ol özüniň mümkinçiligi we kuwwaty babatda Aşgabat dokma toplumyndan soň, ýurdumyzda ikinji ýerde durýar. Munuň özi toplumyň önümçilik güýjüniň ägirt uludygynyň alamaty dälmi, eýse?! Kärhana eksport maksatly önümleri öndürmegiň möçberlerini artdyrmak boýunça dokma toplumynyň öňünde goýlan wezipelere doly laýyk gelýär. Ol ýüpek pagtany gaýtadan işlemek mümkinçiligine hem eýe.

Elbetde, uly taryh pursatlardan düzülýär. Şeýle ägirt toplumyň gurulmagy tutuş ýurdumyzyň, aýratyn-da, dokma pudagynyň taryhyna altyn harplar bilen möhürlener. Ýene-de bir üns çekerlik ýagdaý, täze toplumyň gurluşyk işleriniň agramly bölegini türkmen gurluşykçylarynyň ýerine ýetirmegidir.

Ekologiýa taýdan howpsuz önümçilik ulgamly täze dokma toplumynda zähmet çekjek hünärmenler öz ýurdumyzyň ýokary we orta hünär okuw mekdeplerinde taýýarlanyldy. Bu buýsançly ýagdaý. Dokmaçylyk, önümçilik ugurlaryndan ýokary we ýörite orta bilim alýan ýaşlar bu kärhanada önümçilik tejribeligini geçerler. Iş öwrenerler. Belki, özleriniň zähmet ýoluny hem hut şu ýerde başlarlar. Sebäbi täze toplumda ýaş hünärmenler üçin mümkinçilikleriň gapysy hemişe açyk.

Biziň ýurdumyz öz halkyny dokma önümleri bilen üpjün etmekde ady dillere düşen meşhur döwletleriň hatarynda öňdäki orunlara geçdi. Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe kemala gelen dokma pudagy şeýle diýmegimize doly esas berýär. Diňe soňky birnäçe ýylyň dowamynda pudagyň düzümine tebigy çig maldan bäsdeşlige ukyply önümleri öndürýän täze kärhanalaryň, ýüpegi gaýtadan işleýän hem-de aýakgap fabrikleriniň, gön işläp bejerýän kärhanalaryň onlarçasy goşuldy. Şu ýylyň 25-nji awgustynda Kaka etrabynda açylan dokma toplumyny mysal getirsek, ýerlikli bolsa gerek. Oňa halkara güwänamalarynyň hem gowşurylandygyny ýatlalyň!

Söwda dükanlaryndaky gözüň ýagyny iýip barýan dokma önümlerini, ýüpek halylarydyr matalaryny synlan kişi, ol isle bu ýerdäki harytlara diňe tomaşa etmäge gelen bolaýsyn, önümlere derrew hyrydar çykýar. Bir sapar däl, muňa köp şaýat bolandyrys. Çünki hödürlenýän önümleriň her biriniň gatyna zähmet adamlarynyň yhlasy, sünnäsi, mähri siňip, has-da öwşün atyp durlar. Iň esasysy bolsa, taýýar önümleriň ýüzündäki «Türkmenistanda öndürildi» diýlen ýazgy müşderileriň islegini has-da artdyrýar.

Döwrümize hyýallaryň hakykata öwrülýän, ertekilerdäki «bolsadylaryň» durmuşa ornaşýan eýýamy diýmäge halys öwrenişipdiris. Bu görýänlerimiz erteki däl, hakykatyň özi diýsek, tüýs jüpüne düşer. Babadaýhan etrabynda binýat edilen täze dokma toplumy, onuň ähmiýeti barada diňe bir ýazgynyň çäginde gürrüň berip geçmek mümkin däl.

Buýsanç-begençden ýüzlerine nur çaýylan dokmaçylarymyzyň ruhlary bu gün has-da belentde. Olaryň hemmesi şeýle bir ýokary tizlikde bolup geçýän ösüş-özgertmeler babatda: «Bitirene berekella! Başynda duran Gahryman Arkadagymyza alkyş bolsun!» diýip, ýürek sözlerini beýan edýärler.

Atamyrat ÝAZWELIÝEW,

«Nesil».

TÄZE KÄRHANANYŇ OWADAN HALYLARY

Mukaddes Garaşsyzlygymyzyň 30 ýyllygyna bagyşlanyp Gubadag etrabynyň merkezinde açylan täze halyçylyk kärhanasynda halyçylar joşgunly zähmeti dowam etdirýärler. Toparyň hünärmenleri «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylyny öndürijilikli zähmete, netijeli işlere besleýärler. Olaryň irginsiz zähmeti bilen dokalýan owadan gölli, dürli reňkli nagyşlar bilen bezelen halylaryň sany barha artýar.

Täze kärhanada halyçy gelin-gyzlaryň öndürijilikli zähmet çekmegi üçin ähli oňaýly şertler döredilipdir. 860 inedördül metre barabar bolan esasy önümçilik bölüminde häzirki zaman ölçeglerine laýyk gelýän haly dokaýan enjamlaryň 40-sy oturdylypdyr. Täze önümçilikde halyçy gelin-gyzlaryň 150-si zähmet çekýär. Bu ýerde döwrebap ulgamlar arkaly howanyň zerur ýylylyk derejesi saklanýar we tämizlenip durulýar. Mundan başga-da, kärhanada ussahana, çig maly we taýýar önümleri saklar ýaly ammarlaryň ikisi hem-de beýleki kömekçi jaýlar ýerleşýär. Bu önümhanada haly we haly önümleriniň muzeýiniň bolmagy hem örän guwandyryjydyr. Çünki öz mirasyňy, milli sungatyňy, onuň taryhyny öwrenmek hemmeler üçin gyzykly we täsirli bolsa gerek. Şeýle bolansoň, özleri üçin döredilýän amatly şertlerden, aladalardan ruhlanýan täze kärhananyň halyçy gelin-gyzlary hormatly Prezidentimize tükeniksiz alkyş aýdyp, iş depginlerini has-da artdyrýarlar.

Täze halyçylyk önümhanasynda her aýda el halylarynyň we haly önümleriniň 130 — 150 inedördül metri dokalýar. Kärhanada Maýsa Kakalakowa, Aýnabat Jumaýewa, Güljemal Atalowa, Sona Gölbaýewa, Täzegül Pürenowa, Hurma Töräýewa, Maral Otuzowa ýaly halyçylar we toparyň başga-da birnäçe agzalary özlerine tabşyrylan her bir işi jogapkärçilik, ruhubelentlik bilen ýerine ýetirip, ýokary hilli halylary dokamagyň hötdesinden gelýärler. Bu halyçylar gadymy nagyşlary täzeden dikeltmek, olary ýaşlara öwretmek ýaly wajyp wezipelere hem uly üns berýärler.

Öz habarçymyz.

Hormatly Prezidentimiziň 2021-nji ýylyň 21-nji maýyndaky Türkmenistanyň 2022-nji ýyl üçin Döwlet býujetini düzmek hakynda gol çeken Kararyna laýyklykda, ýurdumyzyň ministrlikleri, pudaklaýyn dolandyryş edaralary, Aşgabat şäheriniň we welaýatlaryň häkimlikleri bilen bilelikde ýurdumyzyň durmuş-ykdysady taýdan ösmegine, halkyň hal-ýagdaýynyň ýokarlanmagyna gös-göni täsir edýän resminamanyň — döwletiň geljek ýyl üçin býujetiniň taslamasyny taýýarlamak boýunça möhüm işler geçirildi. Arkadag Prezidentimiziň ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň dürli ugurlarynda zähmet çekýän raýatlarymyzyň zähmet haklaryny, pensiýalary we döwlet kömek pullaryny, talyp we diňleýji haklaryny ýokarlandyrmak boýunça beren tabşyryklaryna laýyklykda, degişli serişdeler, şeýle hem Türkmenistanyň kanunçylygynda göz öňünde tutulan beýleki tölegler Türkmenistanyň 2022-nji ýyl üçin Döwlet býujetinde dolulygyna ýeterlikli derejede göz öňünde tutulandyr.

2021-nji ýylyň 25-nji sentýabrynda geçirilen Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň mejlisinde hormatly Prezidentimiziň eden taryhy çykyşynda öňde kesgitlenilen wezipelerden ugur alnyp, döwlet kömek pullarynyň möçberlerine täzeden seredilmegi, bäş we şondan köp çagany terbiýeläp ýetişdiren zenanlara berilýän döwlet kömek pullarynyň möçberiniň artdyrylmagy, köp çagaly maşgalalara ýeňillikleriň berilmegi üçin degişli serişdeleriň hem göz öňünde tutulmagy örän buýsandyryjydyr.

Watanymyzda ýokary ykdysady ösüşi, maliýe we durmuş taýdan durnuklylygy, maýa goýum işjeňligini saklap galmak syýasatyny 2022-nji ýylda hem dowam etdirmek göz öňünde tutulýar. Ýurdumyzyň maýa goýum syýasaty barada aýdylanda, ol 2022-nji ýylda Milli maksatnamalarda kesgitlenen ileri tutulýan ugurlary hasaba almak bilen, ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň anyk netijelerini gazanmaga, ykdysadyýeti diwersifikasiýalaşdyrmaga we onuň gurluş düzümini kämilleşdirmäge, hereket edýän önümçilikleri çalt depginde döwrebaplaşdyrmaga hem-de tehniki taýdan gaýtadan enjamlaşdyrmaga, ýokary tehnologik önümçilikleri döretmäge gönükdirmek meýilleşdirilýär.

2022-nji ýylda köp möçberdäki maýa goýumlaryny nebitgaz, gurluşyk, obasenagat toplumlaryna we durmuş-medeni ulgamlaryna gönükdirmek göz öňünde tutulýar. Şeýle hem gaz-himiýa pudagynyň kuwwatlyklarynyň ýokarlandyrylmagy, ösdürilmegi bilen dürli önümleriň önümçiligi artdyrylar. Ulag ulgamynyň ähli pudaklarynda döwrebaplaşdyrmak we mundan beýläk hem ösdürmek boýunça toplumlaýyn çäreler göz öňünde tutulýar. Şähergurluşyk we ýaşaýyş jaý maksatnamalaryny durmuşa geçirmäge ep-esli möçberde maýa goýumlaryny goýmak göz öňünde tutulýar. 2022-nji ýylda gündelik sarp edilýän harytlary öndürýän önümçiligi has-da ösdürmäge uly üns berler.

Daşary ýurtly maýa goýujylar üçin, şeýle hem ýurdumyzyň içerki maýa goýujylary üçin maýa goýum ýagdaýyny mundan beýläk hem gowulandyrmak boýunça çäreler göz öňünde tutulýar. Senagatlaşmaga we senagaty hil taýdan ýokarlandyrmaga alnan ugur Türkmenistanyň mineral serişdeleriniň baý düzümine esaslanýar. Senagat pudagynda mundan beýläk-de alnyp baryljak işler 2022-nji ýylda himiýa senagatynyň, derman önümçiliginiň, gurluşyk materiallary, ýeňil, azyk senagatlarynyň, balykçylyk pudagynyň we beýleki pudaklaryň mundan beýläk hem ösmegine ýardam eder. Täze kärhanalary döretmek, bar bolan önümçilikleri döwrebaplaşdyrmak, tehnologik taýdan täzelemek işlerini amala aşyrmak öňde duran wezipeler hökmünde kesgitlenendir.

2022-nji ýylda elektroenergetika pudagy durnukly depginler bilen ösdüriler. Türkmenbaşynyň nebiti gaýtadan işleýän zawodlar toplumyndaky elektrik bekediniň durkuny täzelemek we giňeltmek, Aşgabat şäherinde energetika enjamlaryny bejermek hem-de hyzmat etmek boýunça merkezi gurmak göz öňünde tutulýar. Ýurdumyzda halkalaýyn energoulgamy döretmek taslamasy arkaly elektrik energiýasyny netijeli we ýerlikli ulanmak, 2022-nji ýylda elektrik energiýasynyň öndürilişini has-da ýokarlandyryp, onuň eksport mümkinçiligini artdyrmak meýilleşdirilýär.

Hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda ýurdumyzda oba hojalyk pudagynyň ösüşini üpjün etmek üçin ählitaraplaýyn goldawlar berilýär. Gök we bakja önümlerini, dürli miweleri, şeýle hem beýleki oba hojalyk önümlerini öndürmegiň möçberlerini artdyrmak, olaryň käbirlerini eksport etmegi gazanmak ugrunda uly işleri durmuşa geçirmek maksat edinilýär. Şunda oba hojalyk önümlerini, şol sanda maldarçylyk önümlerini öndürmekde we gaýtadan işlemekde telekeçilere uly orun degişli bolar. Telekeçiligi, kiçi we orta telekeçiligi, hususy başlangyçlary höweslendirmek işleri dowam eder.

Ýurdumyzyň ähli sebitlerinde ýaşaýyş jaýlaryny, şol sanda raýatlaryň durmuş goraglylygyny has-da pugtalandyrmak maksady bilen, hormatly Prezidentimiziň ynsanperwer ýörelgelerinden we tabşyryklaryndan ugur alyp, aýratyn mätäçlik çekýän adamlar üçin welaýatlaryň etraplarynda we şäherlerinde ýaşaýyş jaýlaryny gurmak hem dowam etdiriler.

Türkmenistanyň ykdysady ösüşi halkymyzyň abadançylygynyň ýokarlanmagy üçin ygtybarly binýady kemala getirýär. Bu bolsa ýurdumyzda hormatly Prezidentimiziň adam hakyndaky aladalaryna ýugrulan «Döwlet adam üçindir!» diýen baş ýörelgesiniň has-da dabaralanmagyna oňyn şertleri döredýär, Gahryman Arkadagymyzyň baştutanlygynda Watanymyzyň durmuş-ykdysady ösüşini täze belentliklere ýetirýär.

Serdar ARAZOW,

Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň Ykdysady meseleler baradaky komitetiniň başlygynyň orunbasary.

Garaşsyz ýurdumyzda dokma senagaty milli ykdysadyýetimiziň okgunly ösýän pudaklarynyň birine öwrüldi. Soňky ýyllarda bu pudakda çig maly gaýtadan işläp, ekologiýa taýdan arassa we dünýä bazarlarynda bäsdeşlige ukyply taýýar önümleri öndürýän kärhanalaryň onlarçasy gurlup, ulanylmaga berildi. Şu ýyl mukaddes Garaşsyzlygymyzyň 30 ýyllyk şanly senesiniň öňýanynda açylan Ahal welaýatynyň Kaka etrabynda ýyllyk önümçilik kuwwaty 5 müň tonna inçe süýümli pagtany gaýtadan işleýän dokma toplumy işe girizildi. Düýn — 17-nji noýabrda hormatly Prezidentimiziň ak pata bermegi bilen Ahal welaýatynyň Babadaýhan etrabynda dabaraly ýagdaýda açylan döwrebap dokma toplumy hem milli ykdysadyýetimiziň kuwwatyny artdyrjak desgalaryň üstüni ýetirdi.

Türkmen topragy gadymy eýýamlardan bäri ösen senetçiligiň we hünärmentçiligiň mekany hökmünde bellidir. Bu ýerde taýýarlanylan dokma önümleri Beýik Ýüpek ýolunyň iň geçginli harytlarynyň hatarynda durupdyr. Bu hakykaty hormatly Prezidentimiziň «Türkmenistan — Beýik Ýüpek ýolunyň ýüregi» atly eseriniň birinji kitabyndaky: «Türkmen parçalary Hytaýda, Hindistanda we dünýäniň beýleki ýurtlarynda islenilýän harytlaryň biri bolupdyr. Ata-babalarymyz iňňän ýokary hilli harytlary taýýarlamagyň ussady bolmak bilen birlikde, uzak ýerler bilen şol harytlaryň söwdasyny hem işjeň ýola goýupdyrlar» diýen taryhy delillere daýanýan jümlelerem tassyklaýar.

Dünýäniň dokma senagatynyň taryhyna nazar aýlasak, XVIII asyrda dokma enjamlarynyň kämilleşmegi pagtany gaýtadan işlemegiň ýeňilleşmegine we Ýewropada senagat öwrülişiginiň başlamagyna itergi berdi. Şondan soňky asyrlarda dokmaçylykda öňdebaryjy orun, esasan, Günbatar döwletlerine degişli bolup, beýleki sebitlere gymmatly çig malyň çeşmesi hökmünde garalýardy. Biziň günlerimizde dokma senagatynyň iri merkezleri çig malyň çeşmelerine ýakynlaşyp, pagtaçylygyň ösen sebitlerinde kemala geldi.

Eziz Watanymyzda hem döwlet tarapyndan pagtaçylygy we onuň bilen utgaşykly dokma pudagyny ösdürmek babatda uly tagallalar edilýär. Ýurdumyzyň tebigy-howa şertlerine laýyklykda, gowaçanyň orta we inçe süýümli görnüşleri ösdürilip ýetişdirilýär. Önümçiligiň innowasion tehnologiýalara esaslanýan döwrebap guralyşynda tebigy pagta süýümi gymmatly çig mal bolup, ol daşary ýurtlara iberilýän harytlaryň arasynda öňdäki orunlarda durýar. Bu pudagyň kuwwatly gaýtadan işleýän binýadynyň döredilmegi netijesinde Türkmenistan dünýäniň dokma önümlerini öndürýän döwletleriniň arasynda mynasyp öňdebaryjy orunlaryň birini eýeleýär.

Häzirki döwürde Diýarymyzda daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleri öndürmegi hem-de täze önümçilikleri döretmegi ýa-da hereket edýänleriniň ugruny üýtgetmegi göz öňünde tutýan, şeýle hem eksporta niýetlenen önümleriň möçberini artdyrmaga gönükdirilen döwlet maksatnamalarynyň durmuşa geçirilmegi dokma senagatynyň ähli düzümleriniň sazlaşykly ösmeginiň möhüm şertidir. Şunuň bilen baglylykda, ýurdumyzda gurulýan dokma toplumlarynda Germaniýanyň, Italiýanyň, Şweýsariýanyň, Belgiýanyň we Ýaponiýanyň öňdebaryjy kompaniýalarynyň döwrebap tehnologiýalary ornaşdyrylýar.

Hormatly Prezidentimiz öndürilýän önümleriň halkara hil ölçeglerine hem-de ekologiýa howpsuzlygyna laýyk gelmegine uly üns berilmelidigini nygtaýar. Şu ýörelgä berk eýerilmegi netijesinde ýurdumyzyň dokma kärhanalarynyň önümleri ISO 9001 «Önümçiligi dolandyrmak we hile gözegçilik ulgamy», ISO 14001 «Daşky gurşawy goramak», OHSAS 18001 «Zähmeti goramak we önümçilik howpsuzlygy» güwänamalaryna mynasyp boldy.

Bu günki gün milli dokma senagatynyň ýokary hilli önümleri diňe bir elýeterli bahadan halkymyza hödürlenmek bilen çäklenmän, eýsem, «Türkmenistanda öndürildi» diýen ýazgy bilen daşary ýurtlara hem köp möçberde eksport edilýär. Şolaryň hatarynda Gökdepäniň dokma toplumynyň «Gala», Aşgabat dokma toplumynyň «Goza» we Türkmenbaşy dokma toplumynyň «Nusaý», Türkmenbaşy jinsi toplumynyň «Bedew» haryt nyşanly önümleri, Marynyň «Ýeňiş» tikin fabriginiň we beýlekileriň önümleri has-da tapawutlanýar.

Mukaddes Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllygynyň giňden bellenilen ýylynda pagtaçy daýhanlarymyz «ak altynyň» 1 million 250 müň tonnadan gowragyny Watan harmanyna tabşyrdylar. Edermen daýhanlarymyzyň bu zähmet ýeňşiniň yzysüre Ahal welaýatynyň Babadaýhan etrabynda ýokary önümçilik kuwwatly döwrebap dokma toplumynyň ulanylmaga berilmeginde hem özboluşly many bar. Täze dokma toplumy ýurdumyzyň baýlygy bolan pagtadan ýokary hilli önümleri öndürýän kärhanalaryň üstüni ýetirip, milli ykdysadyýetimiziň okgunly ösüşine mynasyp goşant goşar. Bu ýerde müňden gowrak täze iş orunlarynyň döredilmegi sebitiň ilatynyň durmuş derejesiniň ýokarlanmagyna ýardam eder. Dokma toplumynda öndürilip, dünýäniň dürli ýurtlaryna eksport ediljek ýokary hilli önümler ýurdumyzyň halkara abraýyny artdyrar.

Şeýle taslamalaryň üstünlikli durmuşa geçirilmegi milli ykdysadyýetimiziň kuwwatyny barha ýokarlandyryp, halkymyzyň bagtyýar we eşretli durmuşda ýaşamagy ugrunda uly tagallalary edýän hormatly Prezidentimiziň asylly işleriniň rowaçlyklara beslenýändiginiň nyşanydyr.

Ahmet GELDIÝEW,

«Watan».