Nebitgaz senagaty milli ykdysadyýetimiziň esasy pudagydyr. Ýurdumyzyň durmuş-ykdysady taýdan depginli ösüşini üpjün etmekde bu pudaga uly orun degişlidir. Uglewodorod serişdeleriniň ägirt uly gorlaryna eýe bolan Garaşsyz, Bitarap Türkmenistan hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň parasatly ýolbaşçylygynda ýurdumyzyň ýangyç-energetika toplumyny innowasion taýdan ösdürmäge gönükdirilen toplumlaýyn strategiýany yzygiderli durmuşa geçirýär. Nebitgaz toplumynyň baý kuwwatyny has netijeli peýdalanmak, öňdebaryjy tehnologiýalar we işläp taýýarlamalar esasynda ugurdaş düzümleri döwrebaplaşdyrmak onuň esasy düzüm bölekleridir. Şunda ekologiýa, gazyp alýan we gaýtadan işleýän ulgamlaryň kuwwatlyklaryny artdyrmaga, «mawy ýangyjyň» daşary ýurtlara iberilýän ugurlaryny diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmäge aýratyn üns berilýär.

Söwda-senagat edarasynda «Türkmengaz», «Türkmennebit» döwlet konsernleri we «Türkmengeologiýa» korporasiýasy tarapyndan hem-de ‘CaffneyCline’ britan kompaniýasynyň ýardam bermeginde «Türkmen Forum» hojalyk jemgyýeti bilen hyzmatdaşlykda guralan «Türkmenistanyň nebiti we gazy – 2021» atly XXVI halkara maslahat üstünliklere beslendi. Oňa hökümet düzümleriniň, ugurdaş ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň, abraýly guramalaryň ýolbaşçylary hem-de daşary ýurtlaryň Türkmenistanda işleýän köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň wekilleri gatnaşdylar. 30 gowrak döwletden 100-den gowrak kompaniýanyň, iri halkara guramalaryň we banklaryň wekilleri sanly ulgam arkaly maslahata goşuldylar.

«Türkmenistanyň nebiti we gazy-2021» forumynyň açylyş dabarasynda hormatly Prezidentimiziň maslahata gatnaşyjylara iberen gutlagy uly üns bilen diňlenildi. «Ýurdumyzyň nebitgaz senagatynyň gazananlary bilen dünýä jemgyýetçiligini giňden tanyşdyrmak we bu ugurda daşary ýurtly hyzmatdaşlar bilen tejribe alyşmak üçin, her ýyl geçirilýän halkara maslahatynyň energiýa serişdelerini gözläp tapmakda, özleşdirmekde we pudagyň işiniň halkara ülňülerine laýyk gelmeginde ähmiýeti uludyr» diýlip, milli Liderimiziň gutlagynda bellenilýär. Nebitgaz senagatyny ösdürmek Garaşsyzlyk ýyllarynda ýurdumyzy ykdysady taýdan ösdürmegiň ileri tutulýan ugurlarynyň biri boldy. Döwletimiziň amala aşyrýan energetika strategiýasyna laýyklykda, ýurdumyzyň uglewodorod serişdelerini halkymyzyň we beýleki ýurtlaryň halklarynyň bähbidine gönükdirmek babatda alnyp barylýan işler öz oňyn netijesini berýär.

Forumyň barşynda ählumumy energiýa ulgamyny ösdürmegiň geljegi, hususan-da, Türkmenistanyň nebitgaz senagatyny ösdürmegiň geljegi, bu strategiki ulgamda halkara hyzmatdaşlygynyň meseleleri ara alnyp maslahatlaşyldy. Hyzmatdaşlygyň ekologiýa ugruna aýratyn üns berildi. Maslahata gatnaşyjylaryň çykyşlarynda halkara işlerine başlangyçlar bilen gatnaşmak arkaly Türkmenistanyň öz ägirt uly kuwwatyny adamzadyň bähbidine ulanmagy teklip edip, durnukly maksatlar hem-de olara ýetmegiň mümkinçilikleri barada öz garaýyşlaryny beýan edýändigi nygtaldy. Milli Liderimiziň ýolbaşçylygynda bu ulgamda amala aşyrylýan strategiýa ýokary tehnologiýaly pudaklaryň ileri tutulmagyny, döwletiň ýaşaýyş-durmuş üpjünçiliginiň ähli düzüminiň binýatlyk ugry hökmünde «ýaşyl ykdysadyýeti» ösdürmek üçin şertleriň döredilmegini göz öňünde tutýar.

Maslahatyň dowamynda resminamalaryň birnäçesine gol çekildi. Olaryň hatarynda «Türkmengaz» döwlet konserni bilen Daniýa Patyşalygynyň «Haldor Topsoe A/S» kompaniýasynyň arasynda Tebigy gazy monetizasiýa etmek arkaly ammiak we metanol önümçiligi boýunça Özara düşünişmek hakyndaky Ähtnama, Günbatar Türkmenistanyň Balkanýaka zolagynyň Goturdepe nebitgazly ýatagynyň gündogar böleginde we Günorta Burun künjeginde 3D we 2D ölçegli gözleg-barlag işlerini geçirmek maksady bilen, «Türkmengeologiýa» döwlet korporasiýasy bilen Singapur Respublikasynyň «Ýug-Neftegaz Private Limited» kompaniýasynyň arasynda Şertnama, Türkmenbaşydaky nebiti gaýtadan işleýän zawodlar toplumy bilen Beýik Britaniýanyň «Petro Gas LLP» kompaniýasynyň arasynda TNGIZT-nyň Kenar toplaýjy-ýükleýji nebit kärhanasynda nebit we nebit önümleri guýulýan 3-nji gämi duralgasynyň taslamasyny düzmek we ony gurmak boýunça Şertnama bar.

Utgaşykly görnüşde geçirilen maslahatyň dowamynda Birleşen Arap Emirlikleriniň Dubaý şäherinde dowam edýän «EKSPO – 2020» Bütindünýä sergisindäki Türkmenistanyň sergi bölüminden göni alnyp görkeziliş geçirildi. Şol ýerde Aşgabatdaky maslahat bilen birlikde, «Tebigy gaz we alternatiw energiýa çeşmeleri – pes uglerodly geljege geçmegiň açary» diýen mesele boýunça mejlis geçirildi.

Sanly ulgam arkaly Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň altynjy çagyrylyşynyň maslahatynda mähriban Arkadagymyzyň alyp barýan syýasatynyň ileri tutulýan ugurlaryna hem-de ýurdumyzyň kanunçylyk-hukuk binýadyny döwrebaplaşdyrmak boýunça toplumlaýyn maksatnama laýyklykda taýýarlanylan möhüm kadalaşdyryjy-hukuk namalarynyň birnäçesi ara alnyp maslahatlaşyldy.

«Türkmenistanyň 2022-nji ýyl üçin Döwlet býujeti hakynda» Türkmenistanyň Kanunynyň taslamasyna hem-de «Türkmenistanyň 2020-nji ýyl üçin Döwlet býujetiniň ýerine ýetirilişi hakynda» Kararyň taslamasyna garamak maslahatyň gün tertibiniň esasy meseleleriniň biri boldy. «Türkmenistanyň 2020-nji ýyl üçin Döwlet býujetiniň ýerine ýetirilişi hakynda» Mejlisiň Karary biragyzdan kabul edildi.

Maslahatyň garamagyna hödürlenilen esasy maliýe-hukuk resminamasy ykdysady strategiýadan ugur alnyp hem-de «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2019 – 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynda» kesgitlenilen ilkinji nobatdaky wezipeler nazara alnyp taýýarlanyldy. «Türkmenistanyň 2022-nji ýyl üçin Döwlet býujeti hakynda» Kanun ýurdumyzyň geljekki ykdysady we durmuş ösüşiniň depginlerini kesgitlemelidir.

Deputatlar ýurdumyzyň döwlet we jemgyýetçilik durmuşynda ýeten sepgitlerini, 2022-nji ýyl üçin Döwlet býujetiniň taslamasyny düzmäge esasy çemeleşmeleri hem-de ýörelgeleri, onuň girdeji bölegini emele getirmegiň aýratynlyklary we beýleki meseleleri ara alyp maslahatlaşdylar.

Türkmenistanyň 2022-nji ýyl üçin Döwlet býujetiniň çykdajy böleginiň maddalary aýlyk zähmet haklarynyň, pensiýalaryň, döwlet kömek pullarynyň, talyp we diňleýjileriň haklarynyň goragyny üpjün edýär, olar Türkmenistanyň Prezidentiniň degişli Permanyna laýyklykda 10 göterim ýokarlandyrylar.

Soňra deputatlar «Döwet emlägini ynançly dolandyrmak hakynda», «Poçta aragatnaşygy hakynda», «Döwlet ýer kadastry hakynda» (rejelenen görnüşi), «Türkmenistandaky daşary ýurt raýatlarynyň hukuk ýagdaýy hakynda», «Ählumumy ýaşyl ösüş institutyny döretmek hakyndaky Ylalaşyga goşulmak hakynda» kanunçylyk taslamalaryna garadylar. Raýatlaryň we döwletiň hukuklarynyň we bähbitleriniň berjaý edilmegi, jemgyýetiň mundan beýläk-de demokratiýalaşdyrylmagyna, şeýle hem Garaşsyz, hemişelik Bitarap Türkmenistanyň daşary syýasat strategiýasynyň üstünlikli amala aşyrylmagyna ýardam bermek bu hukuk resminamalarynyň esasy wezipeleridir.

«Türkmenistanyň Jenaýat kodeksine üýtgetme girizmek hakynda» «Türkmenistanyň käbir kanunçylyk namalaryna üýtgetmeler girizmek we güýjüni ýitiren» diýip ykrar etmek hakynda», «Türkmenistanyň Kanunyna üýtgetmeler we goşmaçalar girizmek hakynda», «Eýeçiligiň döwletiň garamagyndan aýrylmagy we döwlet emläginiň hususylaşdyrylmagy hakynda» Türkmenistanyň Kanunyna üýtgetmeler we goşmaçalar girizmek hakynda», «Işiň aýry-aýry görnüşlerini ygtyýarlandyrmak hakynda» «Türkmenistanyň Kanunyna üýtgetmeler we goşmaçalar girizmek hakynda», «Awtomobil ýollary we ýol işi hakynda» Türkmenistanyň Kanunyna üýtgetmeler we goşmaçalar girizmek hakynda», «Türkmenistanyň käbir kanunçylyk namalaryna üýtgetmeler girizmek hakynda», «Türkmenistanyň «Ene mähri» diýen hormatly adynyň Düzgünnamasyna üýtgetmeler we goşmaçalar girizmek hakynda», «Türkmenistanyň ilaty durmuş taýdan goramak hakynda kodeksine üýtgetmeler we goşmaçalar girizmek hakynda», «Türkmenistanyň käbir kanunçylyk namalaryna üýtgetmeler we goşmaçalar girizmek hakynda», «Atmosfera howasyny goramak hakynda» Türkmenistanyň Kanunyna goşmaçalar girizmek hakynda», «Ekologiýa howpsuzlygy hakynda» Türkmenistanyň Kanunyna goşmaçalary we üýtgetmeler girizmek hakynda» , «Türkmenistanyň käbir kanunçylyk namalaryna üýtgetmeler we goşmaçalar girizmek hakynda» Kanunlaryň taslamalaryna-da garaldy.

Şeýle hem Mejlisiň dowamynda başga-da birnäçe meseleler ara alnyp maslahatlaşyldy. Milli Geňeşiň Mejlisiniň altynjy çagyrylyşynyň on bäşinji maslahatynyň garamagyna hödürlenen kanunçylyk namalary biragyzdan goldanyldy we kabul edildi.

Türkmenistanyň energetika senagaty ösüşiň durnukly ýokary depginlerini saklap, dünýä bazarlarynda uly islegden peýdalanylýan elektroenergiýanyň eksportyny ýokarlandyrmak mümkinçiligine eýedir. Soňky ýyllarda Türkmenistan hyzmatdaşlary bilen bilelikde gündogar we günorta ugurlary boýunça birnäçe iri turbageçiriji taslamalary amala aşyrdy. Olaryň häzirki zaman global energetika howpsuzlygynyň, şol sanda türkmen energiýa serişdelerini dünýä bazarlaryna ýetirmegiň köpşahaly ulgamynyň hasabyna döretmäge gönükdirilendigi uly ähmiýete eýedir.

Hormatly Prezidentimiziň nygtaýşy ýaly: «Türkmen topragy — tebigy baýlyklaryň hazynasy. Diňe ägirt uly «Galkynyş» gaz käniniň özi-de munuň aýdyň subutnamalarynyň biridir. Türkmenistan häzirki wagtda energetika pudagynda öňden däp bolup gelýän strategik hyzmatdaşlar bilen bir hatarda öz energiýa hyzmatdaşlygyny Ýewropa, Aziýa, Uzak Gündogar we Günorta-Günbatar ugurlary boýunça giňeltdi. Dünýäniň öňdebaryjy meşhur maliýe we nebit-gaz kompaniýalary bilen özara bähbitli hyzmatdaşlygy ýola goýdy».

Hormatly Prezidentimiziň esasy maksady milli ykdysadyýetiň öňünde goýan anyk wezipelerine kybap gelýän geljegi uly geleşikleri baglaşmaga we bilelikdäki taslamalary amala aşyrmaga gönükdirilendir. Şonuň bilen birlikde, ol ýa-da beýleki pudagy ösdürmegiň möhüm meseleleri boýunça pudaklaýyn sergileriň, ylmy-amaly maslahatlaryň, işewürler forumlarynyň geçirilmegi wajyp meseleleri ara alyp maslahatlaşmaga, onuň ýagdaýyny seljermäge mümkinçilik berýär. Munuň özi önümçiligi hem harytlaryň ýerlenilmegini ösdürmek, kompaniýalaryň mahabat-maglumat işini guramak babatda öz taktikasyny we strategiýasyny ähmiýetli üýtgetmäge ýardam edýär.

Her ýylda geçirilýän «Türkmenistanyň nebiti we gazy» (OGT) halkara sergisi we maslahaty şeýle abraýly pikir alyşmalar meýdançasyna öwrülendigini görkezýär. Her ýyl bu çärelere gatnaşmak üçin daşary ýurt döwletleriniň uly wekiliýetleri, iri kompaniýalaryň we transmilli holdingleriň top-menejerleri, alymlar, ylmy-barlag toparlarynyň, akademiki we maliýe institutlarynyň wekilleri ýurdumyza gelýärler.

Awazada geçirilen Türkmenistanyň IX Halkara gaz kongresiniň işiniň barşynda gaz ulgamynda döwletara hyzmatdaşlygy ösdürmegiň täze ugurlary kesgitlenildi. Energiýa serişdeleriniň iberilmegini, milli we sebit gaz ulag düzümini diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmek, milli işgärleri taýýarlamak hem-de beýleki ulgamlarda ýakyn geljek üçin özara gatnaşyklaryň meýilnamalary bellenildi. Dünýäniň esasy kompaniýalarynyň gaz pudagynda ýurdumyz bilen ysnyşykly gatnaşyklary ýola goýmaga çalyşýandygy kanunalaýyk ýagdaýdyr. Sebäbi Türkmenistan özüni halkara bazarynda energiýa serişdelerini köp möçberde iberýänleriň arasynda geljegi uly hyzmatdaşlaryň biri hökmünde görkezdi.

Hormatly Prezidentimiziň ýurdumyzy durnukly ösdürmek maksady bilen, energiýa serişdeleriniň daşary ýurtlara iberilmegini diwersifikasiýa ýoly boýunça ösdürmek baradaky başlangyçlary dünýäde giň gerim alýar. Türkmenistan — Owganystan — Pakistan — Hindistan gaz geçirijisiniň sebit üçin strategik ähmiýete eýedigi aýratyn bellenilmäge mynasypdyr. Şular ýaly ykdysady tarapdan bähbitli desgalaryň hatarynda Balkan welaýatynyň Garabogaz şäherinde tebigy gazy gaýtadan işleýän zawodyň we Gyýanly şäherçesindäki gazhimiýa toplumynyň, şeýle-de Ahal welaýatynda Owadandepede gurlup ulanylmaga berlen tebigy gazdan ýokary hilli benzin öndürýän zawodyň işe girizilmegi bu pudagyň ýokary derejede ösýändiginiň subutnamasydyr.

Türkmenistan energetika eksportunyň haryt düzümini diwersifikasiýalaşdyrmagyň, halkara energetika işewürliginiň täze usullaryny işjeň ösdürmegiň hasabyna bazarda eýeleýän ornunyň häsiýetini-de hil taýdan düýpli özgerdýär. Ýurdumyzda birnäçe ýyl bäri işleýän «CNPC», «Edison Technologies GmbH», «Haldor Topsoe», «Allen and Overy», «Honeywell UOP», «Dragon Oil», «Exxon-Mobil», «LG International» ýaly dünýäniň esasy kompaniýalarynyň wekilleri Türkmenistan bilen özara bähbitli hyzmatdaşlygyň geljeginiň uludygyna we ählumumy energetika howpsuzlygyny üpjün etmekde ýurdumyzyň möhüm orny eýeleýändigine ynanýarlar.

Diňe bir tebigy gaz däl, eýsem, halkyň ýaşaýyş-durmuşy üçin wajyp zerurlyk bolan elektrik energiýasy bilen üpjün etmekde-de ýurdumyzda uly işler amala aşyrylýar. Ýakynda, ýagny 23-nji oktýabrda hormatly Prezidentimiziň gatnaşmagynda sanly ulgam arkaly Ahal — Balkan ýokary woltly, iki zynjyrly täze asma elektrik geçirijisiniň işe girizilmegi şu ýylyň ajaýyp wakasy boldy. Bu elektrik geçirijisi ýurdumyzyň halkalaýyn energo ulgamyny döretmek boýunça hormatly Prezidentimiz tarapyndan başy başlanan iri möçberli taslamanyň birinji tapgyrydyr. Bu taslama ýurdumyzda elektrik energiýasynyň öndürilişini artdyrar hem-de Aşgabadyň we welaýatlaryň energo ulgamlaryny bitewi energetika halkasyna birleşdirmek arkaly, içerki sarp edijileri energiýa bilen üpjün etmegiň ygtybarlylygyny ýokarlandyrar. Şeýlelikde, energetikler elektrik akymynyň dowamly barşynda energiýa toplumlaryny, elektrik podstansiýalaryny, elektrik geçirijileri abatlap we döwrebaplaşdyryp bilýärler. Şonuň ýaly-da, bu elektrik geçirijisi ýurdumyzyň şäherleridir obalary bilen birlikde, her ýyl ulanylyşa tabşyrylýan iri senagat toplumlaryny we beýleki durmuş desgalaryny elektrik energiýasy bilen üpjün etmegiň, artykmaç bölegini bolsa daşary ýurtlara eksport etmegiň mümkinçiliklerini artdyrar.

Tirkişmyrat DURDYÝEW,

Ýagşygeldi Kakaýew adyndaky Halkara nebit we gaz uniwersitetiniň mugallymy.

1-nji noýabrda Türkmen döwlet ykdysadyýet we dolandyryş institutynda ýurdumyzyň milli pul birliginiň — manadyň dolanyşyga girizilmeginiň 28 ýyllygy mynasybetli ylmy-amaly maslahat geçirildi. Maslahata döwlet we paýdarlar-täjirçilik banklarynyň, Ylymlar akademiýasynyň, Türkmenistanyň Prezidentiniň ýanyndaky Döwlet gullugy akademiýasynyň ýolbaşçylary hem-de ugurdaş ýokary okuw mekdepleriniň mugallymlary we talyplary, köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň wekilleri gatnaşdylar.

Ýygnananlar hormatly Prezidentimiziň bank ulgamynyň işgärlerine Gutlagyny uly ruhubelentlik bilen diňlediler. Onda: «Mukaddes Garaşsyzlygymyzyň 30 ýyllygynyň giňden bellenilýän we «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» diýlip yglan edilen ýylda hem ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň möhüm ulgamy bolan bank ulgamy çalt depginler bilen ösýän ulgamlaryň birine öwrüldi. Häzirki döwürde bank ulgamynyň ygtybarlylygyny has-da ýokarlandyrmak boýunça alnyp barylýan işler döwlet syýasatymyzda möhüm orun eýeleýär. Sanly ulgamyň ornaşdyrylmagy, töwekgelçilikleri we maýa goýumlary dolandyrmagyň netijeli usullaryny ýokarlandyrmagyň, korporatiw dolandyrmak ulgamyny ösdürmegiň hem-de işewürlik ýagdaýlaryny kämilleşdirmegiň, bankyň girdejisini we düşewüntliligini artdyrmagyň esasynda durnukly ösüşi üpjün etmek geljek üçin möhüm wezipeleriň biridir» diýlip bellenilýär.

Gutlagda milli maksatnamalarymyzyň işjeň durmuşa geçirilmeginiň halkara giňişliginde-de öz beýanyny tapýandygy nygtalýar. Türkmenistanyň durnukly ykdysady ösüşine halkara guramalar tarapyndan hem oňyn baha berilýär. Dünýä ykdysadyýetinde çylşyrymly ýagdaýlaryň dowam edýändigine garamazdan, ýurdumyzyň halkara maliýe derejesi has-da pugtalandyrylýar. Muňa halkara agentlik tarapyndan Türkmenistana berlen derejeler hem şaýatlyk edýär.

Maslahatda edilen çykyşlarda 1993-nji ýylyň 1-nji noýabrynda türkmen manadynyň dolanyşyga girizilmeginiň türkmen döwletiniň taryhynda möhüm waka bolandygy bellenildi. Bu taryhy waka ýurdumyzyň garaşsyz ykdysady syýasatynyň başlanandygyny alamatlandyryp, Diýarymyzyň durmuş-ykdysady ösüşinde bellenilen sepgitlere üstünlikli ýetmekde, Garaşsyz, Bitarap Watanymyzyň döwlet esaslaryny pugtalandyrmakda möhüm orun eýeledi.

Maslahata gatnaşanlar türkmen döwletiniň häzirki döwrüň wajyp meselelerini çözmekde işjeň orny barada aýtmak bilen, milli Liderimiziň halk hojalygy toplumynyň ähli ulgamlarynda amala aşyrýan düýpli, oýlanyşykly özgertmeleriniň ýurdumyzyň mundan beýläk-de gülläp ösmegi üçin uly mümkinçilikleri döredýändigini bellediler.

Şanly sene mynasybetli geçirilen çäreleriň çäklerinde Türkmenistanyň Merkezi banky tarapyndan Garaşsyzlyk ýyllary içinde goýberilen pul birlikleriniň nusgalaryny, gymmat bahaly metallardan taýýarlanylan ýadygärlik şaýy pullary, milli zergärçilik şaý-seplerini hem-de ýurdumyzyň numizmatikasynyň taryhyna bagyşlanan maglumatlary özünde jemleýän ýörite sergi guraldy.

«Watan».

Gahryman Arkadagymyzyň taýsyz tagallalary netijesinde ýurdumyzyň energetika pudagynyň maddy-enjamlaýyn binýadyny düýpli döwrebaplaşdyrmak we pugtalandyrmak, täze energiýa ulgamlaryny döretmek, ýokary hünär derejeli hünärmenleri taýýarlamak boýunça netijeli çäreler durmuşa geçirilýär. Netijede, Türkmenistanyň energetika senagatynda ýokary ösüş depginleri gazanylýar. Ýurdumyzyň içerki sarp edijilerini elektrik energiýasy bilen ygtybarly üpjün etmek, onuň eksportyny diwersifikasiýalaşdyrmak boýunça hem uly işler alnyp barylýar.

Döwlet Baştutanymyzyň golaýda sanly ulgam arkaly güýjenmesi 220 kW, uzynlygy 421 kilometr bolan Ahal — Balkan ýokary woltly, iki zynjyrly täze asma elektrik geçirijisiniň işine ak pata bermegi hem şeýle tutumly işleriň nobatdaky güwäsi boldy. Şol bir wagtda, munuň özi Watanymyzyň ykdysady kuwwatynyň barha artýandygynyň özboluşly görkezijisidir. Bu elektrik geçirijiniň işe girizilmegi bilen, ýurdumyzyň halkalaýyn energiýa ulgamynyň birinji tapgyry tamamlandy. Hormatly Prezidentimiziň belleýşi ýaly, geljekde onuň Balkan — Daşoguz ugrunyň gurluşyk-gurnama işleriniň durmuşa geçirilmegi bilen, energiýa ulgamyny bir bitewi halka birleşdirmek işi tamamlanar. Bu bolsa islendik howa şertlerinde-de sebitleri elektrik energiýasy bilen bökdençsiz üpjün etmäge şert döreder. Şonuň bilen birlikde, ýurdumyzyň bu ugurdaky eksport kuwwatyny artdyrmaga-da hyzmat eder.

Gürrüňi edilýän energoulgamyň desgalaryna häzirki zaman programmalarynyň ornaşdyrylmagy işi uzak aralykdan dolandyrmaga mümkinçilik berýär. Beýleki ugurlar bilen birlikde, energetika pudagyny ösdürmek döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň birine öwrüldi. Muňa mysal hökmünde «Türkmenistanyň elektrik energetikasy pudagyny ösdürmegiň 2013 — 2020-nji ýyllar üçin Konsepsiýasynyň» üstünlikli amal edilendigini görkezmek bolar. Konsepsiýanyň çäklerinde ýurdumyzda 8 sany döwrebap gazturbinaly elektrik stansiýasy gurlup ulanmaga berildi. Bularyň ählisi sebitleriň energiýa üpjünçiliginiň ygtybarly bolmagyna, täze iş orunlarynyň döredilmegine mümkinçilik berdi. Häzirki wagtda Aşgabat — Mary — Lebap — Daşoguz aralygynda elektrik geçirijileri hereket edip, olar bu sebitleriň energiýa ulgamlaryny özara birleşdirýär.

Halkalaýyn energiýa ulgamynyň Ahal — Balkan böleginiň işe girizilmegi iki welaýatyň arasynda elektrik energiýasynyň özara akymyny kadalaşdyrar. Munuň özi Türkmenbaşy şäheriniň, «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynyň hem-de günbatar sebitiň senagat kärhanalarydyr beýleki sarp edijileriniň energiýa üpjünçiliginiň ygtybarlylygyny ýokarlandyrar.

Il-ýurt bähbitli şeýle tutumly işleri durmuşa geçirýän milli Liderimiziň janynyň sag, ömrüniň uzak, belent başynyň aman bolmagyny arzuw edýäris.

Baýramgül GELDIMÄMMEDOWA,

Türkmen döwlet ykdysadyýet we dolandyryş institutynyň mugallymy.

Mälim bolşy ýaly, 29-njy oktýabrda hormatly Prezidentimiziň gatnaşmagynda ýokary tizlikli Aşgabat — Türkmenabat awtomobil ýolunyň Aşgabat — Tejen bölegi ulanmaga berildi. Halkara ülňülerine laýyk gelýän şeýle ulag düzüminiň durmuşa geçirilmegi ýurdumyzyň dünýä hojalyk gatnaşyklaryna hem-de halkara ulag ulgamyna üstünlikli goşulyşmagyny has-da işjeňleşdirmäge ýardam berer. Munuň özi Diýarymyzda kämil içerki ulag infrastrukturasynyň kemala getirilýändigini hem-de onuň Garaşsyz ýurdumyzyň halkara söwda-ykdysady gatnaşyklaryny mundan beýläk-de ösdürmäge täzeden-täze ajaýyp şertleri döredýändigini görkezýär.

Häzirki wagtda ýurdumyzyň ulag ulgamyny ösdürmek döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biridir. Gahryman Arkadagymyzyň başlangyçlary bilen ýurdumyzyň ulag düzümi döwrebaplaşdyrylýar we täze ulag ýollary yzygiderli gurulýar. Bu bolsa amatly geografik çäkde ýerleşýän döwletimiziň Gündogar — Günbatar we Demirgazyk — Günorta ugurlarda halkara söwda ýollarynyň möhüm düzüm bölegine öwrülmegine mümkinçilik berýär. Ýakynda ulanmaga berlen ýokary tizlikli Aşgabat — Türkmenabat awtomobil ýolunyň Aşgabat — Tejen bölegi hem degişli ugurdaky işleri has-da işjeňleşdirmäge uly itergi berer.

Uzynlygy 600 kilometre barabar bolan Aşgabat — Türkmenabat ýokary tizlikli awtomobil ýolunyň gurluşygyna 2019-njy ýylyň başynda badalga berildi. Bu giň möçberli taslamany durmuşa geçirmek döwlet Baştutanymyzyň 2019-njy ýylyň 11-nji ýanwaryndaky Kararyna laýyklykda, Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzasy «Türkmen Awtoban» ýapyk görnüşli paýdarlar jemgyýetine ynanyldy. Umumy bahasy ABŞ-nyň 2 milliard 300 million dollaryna barabar bolan bu taslamany üç tapgyrda amala aşyrmak göz öňünde tutuldy. Uzynlygy 203 kilometr bolan täze ýoluň birinji tapgyrynyň — Aşgabat — Tejen böleginiň gurluşygy üstünlikli ýerine ýetirildi. Onuň birnäçe halkara güwänamalaryna eýe bolmagy dünýä ulag ulgamynyň möhüm düzüm bölegine öwrüljek bu ýoluň gurluşygynyň häzirki zaman usullarynyň esasynda alnyp barlandygyny aýdyň tassyklaýar.

Merkezi Aziýa möçberinde iri taslamalaryň biri bolan ýokary tizlikli, halkara ähmiýetli bu ýoluň gurulmagy ägirt uly ulag-üstaşyr kuwwatlyklarymyzdan habar berýär. Döwrümize ganat bolan şeýle ak ýollaryň Türkmenistan döwletimiz üçin sebit we halkara hyzmatdaşlygynda täze mümkinçilikleri açjakdygy bolsa şübhesizdir.

Şemşat KIÇIGULOWA,

Türkmen döwlet ykdysadyýet we dolandyryş institutynyň mugallymy.

Hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygy bilen Berkarar döwletiň bagtyýarlyk döwründe milli ykdysadyýetimiziň ähli pudaklary giň gerimde ösdürilýär. Şol sanda oba hojalyk pudagyny ösdürmek, halkymyzyň bolelin durmuşda ýaşamagyny üpjün etmek, azyk bolçulygyny has-da pugtalandyrmak ugrunda amala aşyrylýan tutumly işler barha rowaçlanýar. Şu ýyl ýurdumyzda bugdaýyň 1 million 400 müň tonnadan gowragy ýygnaldy.

Hormatly Prezidentimiziň ýörite Kararlary esasynda şalynyň, gök we bakja ekinleriň önümleri, miweler hem-de ir-iýmişler bilen ilaty ýylyň dowamynda üpjün etmek meselesi hem oňyn çözülýär. Ilatyň saçaklarynda azyklyk önümleriň bolçulygynyň emele gelmegine mähriban Arkadagymyzyň «Türkmenistanda daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleri öndürmek hakyndaky» Karary has-da güýçli täsirini ýetirdi. Oba hojalygynda ýerleriň 99 ýyl möhlet bilen hakyky ýer eýelerine berlip ugramagy, pes netijeli daýhan birleşikleriniň ornunda netijeli işleýän daýhan hojalyklarynyň döredilmegi, şeýle hem hasylyň möçberini we hilini ýokarlandyrýan usullary düzümine alýan özgertmeleriň uly toplumynyň durmuşa geçirilmegi netijesinde ilatymyzyň saçaklarynda önüm bolçulygynyň döredilendigini ynam bilen aýdyp bilýäris. Çörek önümleri, gök önümler, bakja önümleri, öz topragymyzdan önýän önümleriň dürli görnüşleri bollugy bilen bazarlarda alyjylara yzygiderli hödürlenilip dur.

Hormatly Prezidentimiziň 2014-nji ýylda Türkmenabat şäherinde bolup geçen Türkmenistanyň Ýaşulularynyň maslahatynda: «Biz geljekde diňe pagta we galla ekmek bilen çäklenmeli däldiris. Gök we bakja önümlerini, dürli miweleri, şeýle hem beýleki oba hojalyk önümlerini öndürmegiň möçberlerini artdyrmagy hem öz öňümizde möhüm wezipe edip goýmalydyrys» diýip aýdanlarynyň bu gün hasyl bolandygyny öz durmuşymyzda görýäris. Diňe bir biziň welaýatymyzyň çäginde ýyladyşhanalaryň ýüzlerçesi guruldy. Olaryň önümleri diňe bir içerki däl, eýsem, daşarky bazarlarda hem uly islegden peýdalanýar. Öndürilen azyklyk önümlerini gaýtadan işläp, ikilenji önümleri taýýarlaýan kärhanalarymyzyň sany hem yzygiderli artýar. Olarda dünýäniň ösen innowasion tehnologiýalary ornaşdyryldy. Welaýatymyzda önümleri gaýtadan işleýän kärhanalaryň onlarçasy işleýär. Şol gaýtadan işleýän kärhanalaryň esasy wezipeleriniň biri ilatymyzy dürli görnüşli, ýokary hilli azyk önümleri bilen üpjün etmekdir.

«Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýyly hem şowlulyklara beslenýär. Milli Liderimiziň baştutanlygynda oba-şäherlerimizde ilatyň ýaşaýşyny gowulandyrmak, oba hojalyk önümlerini gaýtadan işlemek, ilatyň saçagynda azyklyk önümleriň bolçulygyny döretmek ugrunda bitirilýän il-ýurt bähbitli işler üçin halkymyz hoşal bolýar. Bu gün hormatly Prezidentimiziň oba hojalygyny ösdürmek ugrunda edýän aladalary ýerine düşýär. Ýurdumyzy bagtyýar mekana öwürýän Gahryman Arkadagymyzyň jany sag, ömri uzak bolsun, alyp barýan nusgalyk işleri mydama rowaç alsyn!

Aýjemal KLYÇEWA,

Türkmenabadyň Agrosenagat orta hünär okuw mekdebiniň mugallymy.

Türkmenistanyň Dokma senagaty ministrliginiň Daşoguz şäherindäki «Çeper» tikin fabriginiň ussat tikinçileri ýokary zähmet netijelerini gazanýarlar. «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynyň başyndan bäri fabrik boýunça 11 million 400 müň manatlykdan gowrak önüm öndürilip, meýilnama 107,7 göterim berjaý edildi. Kärhanada önümçiligiň ähli görnüşleri boýunça, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, ýokary ösüş gazanyldy. Önümleriň aglaba bölegi buýurmalar esasynda taýýarlanylýar. Şu ýylyň dowamynda ýurdumyzyň senagat, gurluşyk, oba hojalygy pudaklarynyň, bilim, saglygy goraýyş, medeniýet ulgamlarynyň, şonuň ýaly-da Türkmenistanyň Serhet gullugynyň, Goranmak ministrliginiň buýurmalaryna laýyklykda öndürilen tikin önümleriniň mukdary ep-esli artdy. Häzirki wagtda fabrikde 200-e golaý görnüşli tikin önümleri öndürilýär. Bu ýerde çagalar üçin tikilýän egin-eşikler, dürli möçberdäki ýorgan-düşekler ilat arasynda ýokary islegden peýdalanýar.

«Çeper» tikin fabriginiň bölek satuw üçin täze biçüwdäki, bäsdeşlige ukyply, ýokary hilli önümleri ýurdumyzyň Dokma senagaty ministrliginiň welaýatyň çäginde ýerleşýän ýörite dükanlary arkaly ilata ýetirilýär. Şeýle ýokary önümçilik netijesini gazanmak, ýokary hilli önüm öndürmek üçin fabrige häzirki zamanyň talaplaryna laýyk gelýän tehnologiýalar ornaşdyryldy. Önümleriň hil we mukdar derejesi hemişe gözegçilikde saklanýar. Bu babatda geçirilýän önümçilik çäreleri fabrikde işleriň göwnejaý, şu günüň talabyna laýyklykda alnyp barylmagyna oňaýly şertleri döredýär.

Amanmyrat SAPAROW.

(Öz habarçymyz).

Garaşsyz ýurdumyzda milli ykdysadyýetimiziň ähli ulgamlarynda belent sepgitlere ýetilýär. Geçen döwürde berkarar Watanymyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmäge, halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesini ýokarlandyrmaga gönükdirilen, hemmetaraplaýyn oýlanyşykly we anyk delillere esaslanýan maksatnamalar üstünlikli amala aşyryldy. Bäsdeşlige ukyply ykdysadyýetiň milli nusgasy döredildi.

Ýurdumyzyň durmuş-ykdysady ösüşiniň ileri tutulýan ugurlary «Türkmenistanyň durmuş-ykdysady ösüşiniň 2011 — 2030-njy ýyllar üçin Milli maksatnamasynda» öz beýanyny tapdy. Bu Maksatnamada halk hojalygyny öňdebaryjy tejribä, innowasion tehnologiýalara, milletiň intellektual mümkinçiliklerine daýanyp, mundan beýläk-de ösdürmek boýunça döwletiň esasy ýörelgeleri aýdyň beýan edildi. Ykdysadyýetimiziň ähli pudaklary sazlaşykly ösüş ýoluna düşüp, täze önümçilik kuwwatlyklary emele geldi. Bu bolsa ýurdumyzyň ykdysady kuwwatyny artdyrmak bilen bir hatarda halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesiniň ýokarlanmagyny hem şertlendirdi. Şeýlelikde, Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllygy mynasyp garşylanyp, ýurdumyzyň ykdysadyýetine goýlan iri maýa goýumlaryň möçberi 200 milliard amerikan dollaryndan geçdi. Serişdeleriň 60 göterimden gowragynyň senagat pudagyny ösdürmäge gönükdirilmegi ýurdumyzda bu pudaga berilýän ünsüň ýokarydygyny görkezýär.

Daşary ykdysady syýasat — bu beýleki ýurtlar bilen ykdysady gatnaşyklary kadalaşdyrmakdan we ösdürmekden ybaratdyr. Daşary ykdysady syýasatyň netijeliligini artdyrmak üçin Türkmenistanda hyzmatdaşlyk etmek boýunça ýöriteleşdirilen hökümetara toparlar döredilýär, olaryň işi söwda-ykdysady, maýa goýum ýaly birnäçe ugurlary öz içine alýar. Häzirki döwürde Türkmenistan dünýäniň köp sanly döwleti, şol sanda Hytaý Halk Respublikasy, Türkiýe Respublikasy, Russiýa Federasiýasy, Eýran Yslam Respublikasy, Birleşen Arap Emirlikleri, Ýaponiýa, Italiýa ýaly döwletler bilen söwda-ykdysady gatnaşyklary alyp barýar. Durnukly daşary ykdysady syýasat Türkmenistana halkara derejedäki iri taslamalary durmuşa geçirmäge hem giň mümkinçilik berýär. Daşary ýurtly hyzmatdaşlara iri möçberli maýa goýum taslamalaryna, uly senagat toplumlarynyň gurluşygyna işjeň gatnaşmagy üçin oňyn şertler döredilýär.

Ykdysadyýetiň sanly ulgama geçirilmegi, ilki bilen, ykdysady işlere gatnaşyjylaryň, ýagny guramalaryň, kärhanalaryň arasyndaky hyzmatdaşlygyň depginini çaltlandyrmaga ýardam edýär. Sanly ykdysadyýet iş üpjünçiligini artdyrmaga-da şert döredýär. Sanly ulgamy ornaşdyrmak maglumatlaryň uly möçberini seljermäge we goramaga hem-de sanly marketing bilen bagly täze hünärleriň ýüze çykmagyna ýardam edýär.

Sanly ykdysadyýetiň esasy aýratynlygyny täze çözgütleri kabul etmekde, täze önümleri öndürmekde we hyzmatlary ýerine ýetirmekde sanly maglumatlaryň ähmiýetiniň ýokarlanýandygy bilen-de düşündirip bolar. Sanly gurşaw diňe bir ykdysadyýetiň täze tapgyra geçmegine däl, eýsem, her birimiziň dünýägaraýşymyzyň üýtgemegine, jemgyýetçilik aňynyň özgermegine hem öz täsirini ýetirýär.

2018-nji ýylyň noýabrynda «Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasy» kabul edilip, onda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň maksatlary, wezipeleri, ugurlary kesgitlenildi. Baş maksady ykdysadyýetiň pudaklarynyň sanlylaşdyrylmagyny gazanmakdan, sanly aragatnaşyk babatda oba bilen şäheriň arasyndaky tapawudy aradan aýyrmakdan ybarat bolan bu Konsepsiýa häzirki wagtda üstünlikli durmuşa geçirilýär.

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe milli ykdysadyýeti diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmek, ýurtda elektron senagaty kämilleşdirmek, adamyň aň-bilim maýasyna, işewürlige we maglumat-aragatnaşyk tehnologiýalarynyň soňky gazananlaryna esaslanýan ösen ykdysadyýeti kemala getirmek ileri tutulýan ugur hasaplanýar. Sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasyny üç tapgyrda amala aşyrmak maksat edinilýär. Onda sanly ykdysadyýeti ösdürmek boýunça ygtyýarly edara bellenildi, şeýle-de öňde goýlan wezipeleri amala aşyrmak boýunça Pudagara topar döredildi, sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Döwlet maksatnamasy we ony amala aşyrmagyň meýilnamasy işlenilip taýýarlanyldy.

Ýurdumyzyň ykdysadyýeti bazar gatnaşyklary esasynda ösdürilýär. Bu ugruň netijeli we okgunly ösdürilmegi üçin amatly hukuk, ykdysady, maliýe we durmuş şertleri döredildi. Munuň özi salgyt ulgamynyň kämilleşdirilmeginde, eksport-import amallaryny ýerine ýetirmegiň ýönekeýleşdirilmeginde, ýeňillikli karz syýasatynda öz beýanyny tapýar.

Ýurdumyzyň ykdysady ösüşi orta hem uzak möhletleýin döwürlere niýetlenen döwlet maksatnamalary esasynda amala aşyrylýar. Häzirki döwürde Türkmenistanda elektroenergetika, nebit-himiýa senagatlaryny, maşyngurluşyk, demri gaýtadan işleýän, gurluşyk materiallaryny öndürýän desgalary, ýeňil we azyk senagatynyň kärhanalaryny öz içine alýan köp pudakly ykdysadyýet döredildi.

Türkmenistanyň kanunçylygyny halkara talaplara we ülňülere laýyk getirmek, ýurtdaky maýa goýum ýagdaýyny gowulandyrmak, maýa goýum amallaryny höweslendirýän şertleri döretmek boýunça işler giňden ýola goýulýar. Mundan başga-da, ýurdumyza Bütindünýä Söwda Guramasynyň synçysynyň derejesiniň berilmegi söwdany we telekeçiligi ösdürmäge, milli ykdysadyýetimize daşary ýurt maýa goýumlaryny çekmäge, goşmaça iş orunlaryny döretmäge, ähli pudaklaryň üpjünçilik ulgamlaryny ösdürmäge täze mümkinçilikleri açýar.

Mukaddes Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllygynyň öňüsyrasynda «Fitch Ratings» halkara agentligi tarapyndan ýurdumyza «B+durnukly» dereje berildi. Bu abraýly halkara agentlik tarapyndan Türkmenistana ilkinji gezek şeýle bahalandyrmanyň berilmegi milli ykdysadyýetimiziň durnukly we ýokary depginli ösüşiniň aýdyň subutnamasydyr. «Fitch Ratings» agentliginiň Türkmenistana beren ykdysady bahasy döwletimiziň halkara abraýyny has-da ýokarlandyrmaga, ýurdumyza çekilýän maýa goýumlaryň mukdaryny artdyrmaga we karzlaryň şertlerini ýeňilleşdirmäge, netijede Türkmenistanyň daşary ykdysady işiniň has-da ösmegine ýardam berer.

Umida SAPAROWA,

Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Ykdysadyýet, maliýe we durmuş syýasaty baradaky komitetiniň agzasy.

Aşgabat — Türkmenabat ýokary tizlikli awtomobil ýolunyň gurluşygyna badalga berleni ýaňy ýalydy. Gahryman Arkadagymyzyň tagallasy bilen başy başlanan sebitde iri möçberli taslamanyň — halkara derejeli döwrebap awtobanyň Aşgabat — Tejen böleginiň gurluşygy üstünlikli tamamlandy. Mälim bolşy ýaly, hormatly Prezidentimiziň Karary bilen halkara derejeli iri taslamanyň gurluşygy Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzalaryna ynanyldy. Türkmen telekeçileri dünýä ülňülerine laýyk gelýän, zamanabap ýoluň birinji tapgyryny öz wagtynda we ýokary hilli amal etmegi başardylar. Awtobanyň birnäçe ugur boýunça halkara güwänamalara mynasyp bolmagy-da muny doly tassyklaýar.

«Aşgabat» menzilinden başlanýan awtoban gadymy Beýik Ýüpek ýoluny yzarlap, Ahal we Mary welaýatlarynyň üstünden geçip, ýurduň gündogaryna — Lebap welaýatyna baryp ýeter. Ol ýurdumyzyň sebitlerini öňküden-de ýakynlaşdyrar, halkara derejede dost-doganlyk gatnaşyklaryny has-da berkider. Söwda işi bilen meşgullanýan telekeçiler üçin hem bu ýoluň ähmiýeti örän uludyr. Ol türkmen harytlarynyň diňe bir içerki bazarda däl, eýsem, daşarky bazarda hem çalt we isripsiz ýerlenmegine giň mümkinçilikleri döreder.

Türkmen sährasynyň içinden geçip, 203 kilometr aralyga uzaýan, hereket zolaklarynyň 6-syndan ybarat bolan bu awtomobil ýoluny synlap, türkmen gurluşykçylarynyň ukyp-başarnygyna «Berekella!» diýýärsiň. Onda diňe bir sürüjiler hem ýolagçylar üçin däl, ýoluň ugrunda ýerleşýän oba-şäherçeleriň ýaşaýjylary üçin-de ähli amatlyklar döredilipdir. Dürli görnüşli köprüleriň, suw akabalary, öý we çöl haýwanlary, oba hojalyk tehnikalary üçin ýerastydyr ýolüsti geçelgeleriň, aragatnaşyk, wideogözegçilik, radar ulgamlarynyň, dynç alyş meýdançalarynyň, töleg terminallarynyň, ýangyç guýujy beketleriň bolmagy bu ýolda aňrybaş şertleriň üpjün edilendigini alamatlandyrýar.

Ýol, köpri gurmak pederlerimizden nusga bolup galan asylly ýörelge, sogaply işleriň biri hasaplanýar. «Döwlet adam üçindir!» diýen baş ýörelgeden ugur alýan Gahryman Arkadagymyz il-ýurt bähbitli, umumadamzat ähmiýetli sogaply işleri bilen halkymyzyň bimöçber alkyşlaryna eýe bolýar. «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynyň ajaýyp güýz gününde döwlet Baştutanymyzyň Aşgabat — Türkmenabat ýokary tizlikli awtomobil ýolunyň Aşgabat — Tejen böleginiň açylmagyna ak pata bermegi-de geljegimiziň nurana, ýollarymyzyň dowamly bolmagynyň nobatdaky güwäsidir.

Gutlymyrat JUMAMYRADOW,

Türkmenistanyň Prezidentiniň ýanyndaky Döwlet gullugy akademiýasynyň diňleýjisi.

Halaç etrabynyň Çohpetde obasynda gurlan Beýik Saparmyrat Türkmenbaşy adyndaky nah ýüplük egirme kärhanasy Lebap welaýatynda oba ýerinde işleýän ýeke-täk iri senagat kärhanasy bolup durýar. Ösüş basgançaklary bilen ýokary göterilýän kärhana, her ýyl bolşy ýaly, bu ýyly hem üstünlikli jemlemegi maksat edinýär. 10 aýlyk meýilnamada görkezilen 9 million 414 müň manatlyga derek 43 million 971 müň manatlyk önüm öndürilip, meýilnama artygy bilen ýerine ýetirildi. Netijede, ýüplügiň 4350 tonnasy öndürilip, ösüş depgini 149.5, göterime barabar boldy.

Önümi öz wagtynda satmak hem her bir kärhana üçin esasy wezipeleriň biri bolup durýar. Bu ýerde öndürilýän NM-34/1, NM-20/1, NM-17/1, NM-27/1 we NM-14/1 tipli ýüplükleriň ähli talaplara doly laýyk gelýändigi üçin mydama hyrydary ýetik. Türkiýe, Polşa, Eýran, Ermenistan, Russiýa ýaly döwletleriň bu döwürde satyn alan ýüplükleri 28 million 802 müň manatlyk boldy. Bu bolsa ähli öndürilen önümiň 60 göterimden gowragynyň daşary ýurtlara satylandygyny görkezýär. Elbetde, şeýle guwandyryjy netijeleri gazanmak ýeňil-ýelpaý iş däl. Pagta süýümini kabul edip alan pursadyňdan başlap, tä ol ýokary hilli ýüplüge öwrülýänçä işleriň birnäçe tapgyry ýerine ýetirilýär. Biri-biri bilen berk baglanyşykly bolan şol işleriň ýerine ýetirilişine berk gözegçilik edilýär. Inžener-tehnolog Ogulsapar Jumageldiýewa, ussalar Bahtiýar Mämmedow, Akmyrat Gurbanow dagy bu babatda öz işiniň ussatlary hasaplanýar. Şular ýaly tejribeli hünärmenleriň tagallalary bilen fabrigiň içindäki ähli sehlerde ýokardan üflemek we sormak arkaly howalandyrmak, çyglylandyrmak ulgamynyň ähli kanallarynyň durky täzelenip, olar täze enjamlar bilen çalşyryldy. Munuň özi sehlerde howanyň derejesiniň üýtgewsiz bolmagyny, çyglylygyň kada görä saklanmagyny üpjün edýär. Galyberse-de, bu ýerde «Rieter-20» kysymly egriji maşynlaryň täze we has kämilleşen «Rieter-60» kysymly maşynlar bilen çalşylyp başlanmagy öndürijiligiň has-da artmagyna kömek edýär. Bu egriji maşynlary işledýän tejribeli egrijiler Mahym Mämmedowa, Parahat Döwletowa, Şeker Jumaýewa dagy özleri barada edýän aladalary üçin hormatly Prezidentimiziň adyna alkyş aýdýarlar.

Her ýylda 300 müň tonnadan gowrak «ak altyny» ösdürip, Watan harmanyna goşýan Lebap welaýatynyň zähmetkeşleri üçin mähriban Arkadagymyz 2014-nji ýylyň fewral aýynda birbada iki sany pagta egriji fabrigi açyp berdi. Türkmenabat we Seýdi şäherlerinde gurlan pamyk we pagta egriji bu fabrikler hem şu günki günde doly güýjünde işledilip, indi welaýatda öndürilýän nah ýüplügiň möçberi 30 müň tonna golaýlaýar. Geljekde ol ýene-de artdyrylar. Täze iş orunlarynyň döremegi, öndürilýän pagtanyň köp böleginiň harytlyk önüm derejesine ýetirilip, daşarky bazarlara çykarylmagy ýurdumyzyň ykdysady ösüşine oňyn täsirini ýetirýär. Şeýlelikde, türkmen dokmaçylary her ýyly mynasyp zähmet sowgatlary bilen jemlemegi başarýarlar.

Hudaýberen ABRAÝEW.

«Türkmenistan».

Hormatly Prezidentimiziň ylmy taýdan esaslandyrylan ykdysady strategiýasyna esaslanan, halkymyzyň abadançylygyny we durnukly ykdysady ösüşi üpjün edýän düýpli özgertmeler üstünlikli amala aşyrylýar. Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe döwletimiz tarapyndan ilatyň durmuş goraglylygyny üpjün etmäge uly üns berilýär. Döwlet tarapyndan öz haryt öndürijilerine goldaw berilmegi esasynda, içerki bazary ösdürmäge, ýeterlik derejede bäsleşik gurşawyny döretmäge hem uly üns gönükdirilýär. Ýöredilýän döwlet syýasaty, ýurduň köpugurly ykdysady kuwwaty ägirt uly wezipeleri çözmäge hem-de halk hojalyk toplumynyň ähli pudaklarynda hil taýdan täze netijeleri gazanmaga mümkinçilik berýär.

Eziz Watanymyzda Garaşsyzlyk ýyllary içinde durnukly ykdysady ösüşiň gazanylmagy milli bähbitleriň täze mazmun bilen baýlaşdyrylmagyna getirdi. Milli ykdysadyýetiň howpsuzlygyna baha berlende, esasy ulanylýan görkezijiler maýa goýum we innowasiýa bilen baglanyşyklydyr. Çünki milli hojalygyň maddy ulgamy diňe maýa goýumlaryňdyr innowasiýalaryň hasabyna artýar we täzelenýär. Ýurduň maýa goýum işlerini barha höweslendirmegi önümçiligiň täzelenmegine, ykdysady gatnaşyklaryň durmuş ulgamy bilen utgaşykly ösüşiniň gazanylmagyna, ilatyň durmuş ýagdaýynyň ýokarlanmagyna getirýär. Ýurduň ylmy-tehniki kuwwaty çalt ösýän bolsa, onda ykdysadyýet hem durnukly ösüşini dowam etdirýär. Munuň üçin bolsa, maýa goýumlaryň we innowasiýalaryň giňden durmuşa ornaşdyrylmagy zerurdyr. Maýa goýum işi jemgyýetiň üznüksiz önümçiliginiň möhüm düzüm bölegidir. Maýa goýum — munuň özi milli we daşary ýurt maýalarynyň ykdysadyýetiň pudaklaryna uzak möhletleýin goýlan sermaýasydyr. Maýa goýumlar geljekde has uly girdeji gazanmak maksady bilen, häzirki geljek peýdany almakdan saklanyp, ony ösüşe ugrukdyrmakdyr. Maliýeleşdirmegiň, şol sanda maýa goýumlaryň çeşmeleri bolup hususy we daşyndan çekilen serişdeler çykyş edýär. Maýa goýumlar ykdysadyýetiň düzümleýin täzeden emele gelmeginde möhüm ähmiýete eýedir. Täze şertlere laýyk gelýän önümçiligi döretmek we ösdürmek, ozalky önümçiligi täzeçil ugurlara gönükdirmek gös-göni maýa goýumlar bilen baglanyşyklydyr.

Hormatly Prezidentimiz durnukly ösüşi üpjün etmekde milli ykdysadyýetimize maýa goýumlaryň çekilmegine uly üns gönükdirýär. Milli Liderimiz şu ýylyň 22-nji oktýabrynda sanly ulgam arkaly geçiren Ministrler Kabinetiniň nobatdaky mejlisinde «Durnuklaşdyryş gaznasynyň serişdelerini maýa goýum hökmünde gönükdirmegiň Tertibini tassyklamak hakynda» Karara gol çekdi. Durnuklaşdyryş gaznasy Türkmenistanyň Merkezleşdirilen býujetiniň çykdajylardan artykmaç girdeji böleginiň netijeli ulanylmagyny, halkymyzyň durmuş derejesiniň mundan beýläk-de ýokarlandyrylmagyny üpjün etmek maksady bilen, 2008-nji ýylda döredilipdi. Resminama laýyklykda, durmuşa geçirilýän döwlet maýa goýum syýasatyna laýyklykda, önümçilik we durmuş maksatly binalaryň hem-de desgalaryň gurluşyklarynyň alnyp barylýandygy we olaryň täzeleriniň gurluşygynyň meýilleşdirilýändigi nazarda tutulyp, Durnuklaşdyryş gaznasynyň serişdelerini karz edaralarynyň depozit hasaplaryna geçirmek arkaly döwlet düzümleriniň hem-de hususy bölegiň täze önümçiliklerini we söwda şertnamalaryny meýilleşdirmek üçin gysga, orta hem-de uzak möhletli karzlary bermek göz öňünde tutulýar. Býujet kodeksine laýyklykda, bu resminamada karz bermegiň ugurlary giňeldildi we şertleri kämilleşdirildi. Şeýle hem Türkmenistanyň kanunçylygyna laýyklykda, karz alyja bir taslamanyň çäklerinde berilýän karz serişdeleriniň aňryçäk möçberleri kesgitlenildi.

Bu strategik ähmiýetli ätiýaçlyk maliýe serişdeleriniň maksada laýyk peýdalanylmagy, karz-pul syýasatyny oýlanyşykly alyp barmakda, ykdysady ösüşiň ýokary depginini saklamakda oňyn täsirini ýetirýär. Milli we döwlet maksatnamalarynyň çäklerinde meýilleşdirilýän, ilatyň ýaşaýyş-durmuş şertleriniň gowulandyrylmagyna, ýurdumyzyň tehniki we tehnologiýa taýdan döwrebaplaşdyrylmagyna gönükdirilen taslamalary durmuşa geçirmäge oňyn täsir edýär. Häzirki döwrümizde ýurdumyzda dürli desgalaryň ençemesiniň gurluşygy alnyp barylýar. Iň iri taslamalaryň biri-de Ahal welaýatynyň täze dolandyryş merkeziniň gurluşygydyr. Bu ýerde gurulýan dürli maksatly gurluşyklaryň öz wagtynda, ýokary hilli gurulmagy üçin milli Liderimiz işleriň gidişi bilen, yzygiderli tanşyp durýar, iş saparynda bolup, her bir taslamanyň durmuşa geçirilişini gözegçiliginde saklaýar. Maýa goýumlarynyň ýerlikli gönükdirilmegi, ätiýaçlyk serişdeleriniň iş ýüzünde peýdalanylmagyny, milli we döwlet maksatnamalarynda bellenilen taslamalaryň meýilleşdirilen döwründe ýerine ýetirilmegine ýardam berer.

Bazar şertlerine geçmekde alnyp barylýan özgertmelere täzelikleri, kämilleşdirmeleri girizip durmak hökmandyr. Şonuň üçin ykdysadyýeti has işjeňleşdirmegiň ýoluny gözlemekde onuň ösüş we durnuklylyk nokadyny gözlemek möhümdir. Munuň üçin maýa goýum işini has işjeňleşdirmek möhümdir. Ykdysady ösüşiň ýokary depgininiň saklanylmagy döwlet býujetiniň yzygiderli ösüp durmagyny üpjün edýär. Döwlet býujetiniň yzygiderli ýokarlanmagy, onuň agramly böleginiň halkyň durmuş-medeni maksatlaryna gönükdirilmegi öz gezeginde halkyň sarp edijilik mümkinçiliginiň has-da artmagyna getirýär. Ýokary sarp edijilikli jemgyýeti döretmek bolsa, hormatly Prezidentimiziň alyp barýan durmuş syýasatynyň baş aladalarynyň biridir. Halkymyzyň durmuş-medeni ýagdaýyny ýokarlandyrmak boýunça ýörite maksatnamalaryň kabul edilmegi, bu maksatnamalaryň durmuşa çaltlyk bilen ornaşdyrylmagy ýurdumyzyň ilatynyň sarp edijiliginiň has ýokarlanmagyna getirýär.

Ýurdumyzyň maýa goýum we innowasiýa syýasatynyň üstünlikli durmuşa geçirilýändigi guwandyryjy ösüşleriň biridir. Maýa goýum we innowasiýa işiniň ýokary derejede üpjün edilen ýurdunda ösüş-özgerişler mümkin bolýar, ösüşiň geljegi kepillendirilýär, ýaşlar syýasaty üstünlikli durmuşa geçirilýär. Öňde goýlan maksatnamalaryň üstünlikli durmuşa geçirilmegi Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe ýurdumyzyň mundan beýläk-de okgunly ösmegini, halkymyzyň abadan, ähli babatda mynasyp durmuşyny üpjün edýär. Goý, milli Liderimiziň il-ýurt bähbitli ähli tutumlary hemişe rowaçlyklara beslensin!

Oguljeren NURYÝEWA,

Türkmen döwlet ykdysadyýet we dolandyryş institutynyň mugallymy.