Hormatly Prezidentimiziň ykdysady strategiýasynyň netijesinde ýurdumyzyň halk hojalygynyň ähli ulgamlarynda uly ösüşler gazanylýar. Şunda pul dolanyşygynyň sazlaşykly ýagdaýyny üpjün etmek döwletiň öňünde durýan esasy meseleleriň biri bolup, dürli maliýe gurallary ulanmak arkaly döwlet pul dolanyşygynyň has-da kämil ýagdaýynyň döremegi üpjün edilmelidir. Gymmatly kagyzlar pul serişdeleriniň netijeli dolandyrylmagynda esasy orun eýeleýär. Gymmatly kagyzlar dolanyşygy gaznalaryň hereket etmegi bilen şertlendirilýär. Ykdysady ösüşiň barşynda döreýän dürli ykdysady gatnaşyklar pul serişdeleriniň bir tarapdan beýleki tarapa geçmek zerurlygyny ýüze çykarýar. Bir tarapdan öz işini ýokary derejede alyp barmak üçin maliýe serişdelerine zerurlyk çekýän taraplar, ýagny paýdarlar görnüşinde hereket edýän kärhanalar, beýleki tarapdan bolsa öz maliýe serişdelerinden peýda gazanmak isleýän taraplar, olara mysal hökmünde, kärhanalar, şeýle-de şahsy taraplar degişli bolup durýar.

Gymmatly kagyzlar bazar ykdysadyýetinde örän möhüm orunlaryň birini eýeleýär. Gymmatly kagyzlaryň alyş-çalşygy ykdysadyýetiň ähli ugurlaryna oňaýly täsir edýär. Gymmatly kagyzlaryň döremegi bilen alyş-çalşyň has-da ýokary tizliklere eýe bolmagy, pul serişdeleriniň sazlaşygyny ýola goýujy gural hökmünde ulanylmagy gymmatly kagyzlaryň ykdysady zerurlygyny has-da artdyrýar.

Dünýä tejribesinden belli bolşy ýaly, gymmatly kagyzlar paýdarlar görnüşinde hereket edýän kärhanalar üçin zerur maliýe serişdeleri çekmekde iň bir amatly ugur bolmak bilen bir hatarda, goşmaça maliýe çeşmesi bolup çykyş edýär. Şeýle-de, paýdarlar görnüşinde hereket edýän kärhanalaryň maliýe çökgünlige düşme howpy beýleki kärhanalara garanyňda örän pesdir, çünki olaryň guramaçylyk görnüşine laýyklykda paýdarlar geňeşi hereket edýär, şol geňeşde çykarylan çözgütler paýdarlaryň pikirleri esasynda kabul edilýär. Gymmatly kagyzlary satyn alyjy wagtlaýyn ulanylman duran pul serişdelerinden peýda gazanmak ýa-da belli bir işi amala aşyrmak isleýän bolsa, gymmatly kagyzlary satyjylar hem dürli maksatlary, ýagny peýda almak, önüm öndürmek, dürli hyzmatlary amala aşyrmak bilen pul serişdeleri çekmek ýaly işleri göz öňünde tutýar. Bularyň ählisi, milli ykdysadyýetimiziň pugtalandyrylmagynda aýratyn ähmiýete eýedir.

Goý, ata Watanymyzy ykdysady taýdan kuwwatly döwlete öwürýän hormatly Arkadagymyzyň jany sag, ömri uzak bolsun!

Dagdan ÖWEZOW,

Türkmen döwlet ykdysadyýet we dolandyryş institutynyň uly mugallymy.

Hormatly Prezidentimiz, ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy, goşun generaly Gurbanguly Berdimuhamedow harby we hukuk goraýjy edaralaryň degişli düzümleriniň kömekçi hojalyklary bilen yzygiderli gyzyklanýar. Sebäbi bar bolan serişdeleri we mümkinçilikleri doly peýdalanmagyň hasabyna azyk bolçulygyny üpjün etmek hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda amala aşyrylýan döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň hatarynda durýar. Harby we hukuk goraýjy edaralarda ýokary düşewüntli kömekçi hojalyklaryň döredilmegi bu meseläniň üstünlikli çözülmegine ýardam edýär. Diňe goranmak häsiýetli Harby doktrinasyna daýanýan döwletimiz öz Ýaragly Güýçleriniň maddy-enjamlaýyn binýadyny kämilleşdirmek maksady bilen, yzygiderli serişdeler goýberýär. Şeýlelikde, Türkmenistanyň Goranmak ministrliginiň hojalyk hasaplaşygyndaky we býujetden daşary hasaplaşygyndaky edara-kärhanalarynda hem-de kömekçi hojalyklarynda alnyp barylýan işleriň netijesi-de ýylsaýyn ýokarlanýar. Şolaryň her biriniň kuwwatlylygy, öndürilýän önümleriň möçberiniň artdyrylmagy harby we hukuk goraýjy edaralarynyň şahsy düzümini azyk önümleri bilen doly üpjün etmäge we şol bir wagtda ýurdumyzyň azyk howpsuzlygyny berkitmekde öz goşantlaryny goşmaga mümkinçilik berýär.

Hormatly Belent Serkerdebaşymyz harby we hukuk goraýjy edaralaryň degişli düzümlerinde maldarçylygy we ekerançylygy has-da giňeltmegiň zerurdygyna ünsi çekýär. Häzirki wagtda ministrligiň tabynlygyndaky harby bölümleriň ençemesiniň kömekçi hojalyklarynda iri şahly mallar, dowarlar, düýeler, guşlar, gulluk atlary, gulluk itleri we balarylary idedilýär. Idedilýän mallara ot-iýmlik serişdeleri ministrligiň öz hasabyna, ýagny ot-iýmlik ekinleri ekmek arkaly üpjün edilýär. Mallar ýörite baka goýlup soýulýar we alnan et önümleri şahsy düzümiň azyk üpjünçiligine goýberilip, býujetiň maliýe serişdeleri tygşytlanylýar. Ondan artan et önümleri harby gullukçylara we gullukçylara elýeterli bahadan berilýär. Bulardan başga-da, idedilýän sygyrlardan, düýelerden hem süýt we süýt önümleri alynýar. Süýt we süýt önümlerini almakda sygyrlary we düýeleri sagmagyň tehnologik işiniň guralyşy hem bildirilýän talaplara kybap gelýär. Kömekçi hojalyklaryň weterinar gullugynyň işi ýokary derejede ýola goýlup, ol sygyrlaryň we düýeleriň sagdynlygynyň saklanmagyna, olardan alynýan süýdüň, çalyň ýokumlylygynyň artdyrylmagyna jogap berýär. Şonuň bilen birlikde, mallar üçin bol ot-iým gorunyň üstüni ýetirip durmak üçin anyk çäreler görülýär, munuň üçin bolsa, ýer böleklerinde oba hojalyk ekinleriniň arpa, ýorunja we mekgejöwen ýaly ýörite görnüşleri ösdürilip ýetişdirilýär.

Şahsy düzümiň azyk üpjünçiligini has-da gowulandyrmak maksady bilen, kömekçi hojalygynda balarylary ýetişdirmek arkaly bal önümçiligi ýola goýlup, meýilnamalaýyn esasda harby uçarmanlara berilýär we goşmaça esasda bolsa harby okuwçylara, ministrligiň çagalar baglaryndaky körpelere, harby hassahanadaky näsaglara berilýär, harby türgenleşiklere gatnaşýan şahsy düzümiň iýmit üpjünçiligine hem goýberilýär.

Üpjünçiligiň hilini has-da gowulandyrmak, tygşytlylygy gazanmak hem-de azyk bolçulygyny döretmek boýunça harby bölümleriň kömekçi hojalyklaryndaky ýyladyşhanalarda we ekin meýdanlarynda gök we bakja önümlerinden ýeralma, sogan, kädi, pomidor, hyýar, şaly, limon we beýleki önümler yzygiderli ösdürilip ýetişdirilýär. Kömekçi hojalyklarynda ekerançylygy ösdürmek maksady bilen, ministrlige üzümçilik, ekerançylyk we miweli baglar üçin ýerler bölünip berildi. Bu ugurlarda alnyp barylýan işler diňe ykdysady taýdan bähbitli bolmak bilen çäklenmän, eýsem, degişli düzümleri gerekli önümler bilen üpjün etmäge hem mümkinçilik berýär.

Şu edilýän işleriň ählisi Gahryman Arkadagymyzyň ýurt goragçylary hakdaky aladalarynyň aýdyň beýanydyr. Çünki hormatly Prezidentimiz «Watan goragy mukaddesdir» atly eserinde «Watan goragçysy hiç zatda kemçilik çekmeli däldir, onuň azygy bol, egin-eşigi ýyly, tehnikasy — ýaragy gurat bolmalydyr» diýip belläp geçýär. Biz — Watan goragçylary hem edilýän çäksiz aladalara mukaddes borjumyzy mynasyp haklamak bilen jogap bereris! Çünki bolelinlige saldamly goşant goşmak harby ulgamdaky kömekçi hojalyklaryň baş maksadydyr.

Batyr DURDYGULYÝEW,

maýor.

Gahryman Arkadagymyz ýurdumyzyň senagatyny ösdürmek wezipesine uly üns bermek bilen, dünýä hojalyk gatnaşyklar ulgamyna üstünlikli goşulyşmagy üçin ähli şertleriň döredilmegini döwlet ähmiýetli derwaýys wezipeleriň hatarynda goýýar. Milli ykdysadyýetimiziň ýokary depginlerde ösýän pudaklarynyň biri bolan himiýa senagaty ägirt uly kuwwatlyklara eýedir. Bu ugruň uly eksport mümkinçilikleri bar. HormatlyPrezidentimiziň baştutanlygynda himiýa toplumyny ösdürmek boýunça badalga berlen giň gerimli işler milli ykdysadyýetimizi dünýä derejesine çykarmak, ýurdumyzyň ägirt uly serişdeler kuwwatyny netijeli peýdalanmak, eksport ugurly senagat önümleriniň möçberini artdyrmak maksadyndan ugur alýar.

Häzirki döwürde himiýa pudagyny ösdürmek boýunça birnäçe wezipeler öňde goýlup, olaryň durmuşa geçirilmegi milli senagaty ösdürmäge täze itergi berer. Bu ugurda ýokary düzümli etana baý bolan gaz känleriniň binýadynda gazhimiýa toplumyny gurmaga aýratyn üns bermek ilkinji wezipeleriň hatarynda görkezilýär. Şeýle önümçilikler gysga wagtyň içinde polietilen bilen polipropileniň önümçiligini giňden ýola goýmaga, rezin-tehniki we kauçuk önümçiligi üçin çig mal binýady bolup hyzmat edýän önümleri öndürmäge mümkinçilik berýär. Şu önümçilikleriň utgaşmagynyň senagat önümleriniň ýüzlerçe görnüşlerini öndürmek üçin serişde hökmünde ulanylýan polimerleriň dürli görnüşlerini çykarmaga şert döredýär.

Türkmenistanyň himiýa senagatynyň ägirt uly serişde mümkinçiligi bar. Iri gazhimiýa we nebithimiýa pudaklaryny döretmek boýunça yzygiderli işler geçirilýär. Şeýle kuwwatlyklaryň döredilmegi, elbetde, geljekde hem milli ykdysadyýetiň yzygiderli ösdürilmegine, täze iş orunlarynyň döredilmegine, çig maly gaýtadan işlemek arkaly gymmatly önümleriň öndürilmeginiň möçberleriniň ykdysadyýetiň eksport kuwwatynyň artdyrylmagyna mümkinçilikleri döreder.

Himiýa senagaty milli ykdysadyýetiň çalt depginler bilen ösýän pudagy bolup, bu pudagyň öndürýän önümleriniň görnüşleri yzygiderli artýar. Ýurduň çig mal, gor serişdeleri oba hojalygynyň içerki islegini doly kanagatlandyryp biljek möçberlerinde mineral dökünleriniň ähli görnüşini öndürmäge mümkinçilik berýär. Himiýa pudagynyň çig mal we önümçilik mümkinçilikleriniň doly herekete girizilmegi ýerli bazary ýokary hilli harytlar bilen doldurmak, milli senagatyň eksport kuwwatyny artdyrmak wezipeleriniň oňyn çözülmegine mümkinçilik berer. Ýurdumyzy ösdürmekde tutumly başlangyçlara badalga berýän hormatly Prezidentimiziň il-ýurt bähbitli işleriniň hemişe rowaçlyklara beslenmegini arzuw edýäris.

Aýnur AKMYRADOWA,

S.A.Nyýazow adyndaky Türkmen oba hojalyk uniwersitetiniň talyby

Türkmen halkynyň her bir güni uly üstünliklere, taryhy wakalara beslenýär. Häzirki bagtyýarlyk döwründe gazanylýan üstünlikler, ýetilýän belent sepgitler munuň aýdyň nyşanydyr. Esasan hem ýurdumyzyň ösüşi, dünýädäki belent abraýy aýratyn bellenmäge mynasypdyr. Şu ýyl eziz Diýarymyzda şanly wakalar, ösüşler sanardan kän bolup, bularyň her biri buýsançly söhbetlere mynasypdyr. Berkarar Watanymyzda gazanylýan uly üstünlikler, ýetilýän täze sepgitler hormatly Prezidentimiziň beýik işleriniň, durmuşa geçirýän belent maksatlarynyň rowaçlanýandygyny aýdyň beýan edýär. Gazanylýan beýik ösüşler ýurdumyzyň aýdyň ýollardan barýandygyny we röwşen geljeginiň has-da ösüşlidigini dünýä aýan etdi. Döwür öňe barýar, durmuş ösýär, özgerýär. Şu şanly ýylymyzda gazanylan iň beýik ösüşler halkymyzyň durmuşyndaky belent üstünlikler bolup kalba dolýar.

«Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» diýlip yglan edilen ýylymyz milli Liderimiziň parasatly baştutanlygynda gazanylýan üstünliklere beslenýär. Şolaryň hatarynda Owganystan Yslam Respublikasyndaky Akina — Andhoý menzilleriniň arasyndaky 30 kilometrlik demir ýoluň ulanmaga berilmegi, Kerki (Türkmenistan) — Şibirgan (Owganystan) ugry boýunça güýjenmesi 500 kilowolt bolan 153 kilometrlik elektrik geçiriji ulgamyň, Ymamnazar (Türkmenistan) — Akina (Owganystan) hem-de Serhetabat (Türkmenistan) — Turgundy (Owganystan) optiki-süýümli halkara ulgamyň, Lebap welaýatynyň Çärjew etrabynda ýerleşýän “Malaý” gaz känindäki täze gaz gysyjy desganyň işe girizilmegi ýaly halkara ähmiýetli taslamalar bar.

Hazar deňzindäki «Dostluk» ýatagynyň uglewodorod serişdelerini bilelikde gözlemek, işläp geçmek we özleşdirmek hakynda Türkmenistanyň Hökümeti bilen Azerbaýjan Respublikasynyň Hökümetiniň arasynda özara düşünişmek hakyndaky Ähtnama gol çekilmegine bagyşlanan çäre her birimizi buýsanja besledi. Hut şu pursat hem Gahryman Arkadagymyzyň «Parahatçylyk sazy — dostluk, doganlyk sazy» atly eserinde «Taryhy tejribäniň düýpli medeni we aň-düşünje gorlarynyň we häzirki zaman garaýyşlarynyň öňüni alyş diplomatiýasynyň türkmen nusgasynda jemlenmegi Türkmenistanyň içerki ösüşinde-de, dünýä giňişliginde-de üstünlik gazanmagyna ýardam berýär. Milli bitewülige we hoşniýetli goňşuçylyga, beýleki halklar bilen parahatçylyk söýüjilikli we dostlukly gatnaşyklara gadyr goýmagy türkmen halkyna taryhyň özi öwretdi» diýip aýdanlaryny ýatladym.

Türkmenistanyň Prezidenti, Milli Olimpiýa komitetiniň Prezidenti Gurbanguly Berdimuhamedowyň gatnaşmagynda paýtagtymyzdaky Olimpiýa şäherçesinde türkmen türgeni Ýulduz Jumabaýewanyň Agyr atletika boýunça dünýä çempionatynda eýe bolan ýokary sylagyny gowşurmak mynasybetli guralan dabara hem örän buýsandyryjydyr. Türkmen türgeniniň gazanan bu uly üstünligi mynasybetli guralan dabara Türkmenistanyň Garaşsyzlygynyň şanly 30 ýyllyk, Aşgabadyň esaslandyrylmagynyň 140 ýyllyk baýramynyň belleniljek ýylyny mynasyp mazmun bilen baýlaşdyrdy.

Hawa, milli Liderimiziň parasatly baştutanlygynda ýurdumyzyň içeri we daşary syýasaty üstünlikli durmuşa geçirilýär, Watanymyzyň halkara abraýy artýar. Parahatçylyk ugrunda tagallalaryň birleşdirilmegi bilen ösüş üpjün edilýär. Parahatçylygyň we ynanyşmagyň ähmiýetine ýokary baha berilýändigini BMG-niň Baş Assambleýasynyň 2021-nji ýyly «Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly» diýip yglan etmegi-de tassyklaýar.

Hemişelik Bitaraplyk ýörelgelerimiziň esasynda parahatçylygyň üpjün edilmegi barada taýsyz tagalla edýän milli Liderimiziň jany sag, belent başy aman bolsun, il-ýurt bähbitli, umumadamzat ähmiýetli beýik işleri rowaçlyklara beslensin!

Maýsa ANNAÝEWA,

Türkmen döwlet ykdysadyýet we dolandyryş institutynyň mugallymy.

Biziň ýurdumyz häzirki zamanyň derwaýys meselelerini çözmekde halkara hyzmatdaşlygyny ösdürmäge aýratyn üns berýär we dünýä döwletleri hem-de iri halkara we sebit guramalary bilen ýakyndan hyzmatdaşlyk edýär. Bu ählumumy bähbitlere gönükdirilen netijeli hyzmatdaşlygy has-da ilerletmek Türkmenistanyň parahatçylyk söýüjilik, oňyn bitaraplyk we gyzyklanma bildirilýän daşary ýurtly hyzmatdaşlaryň ählisi bilen netijeli hyzmatdaşlyk ýörelgelerine esaslanýan daşary syýasy strategiýasynyň möhüm ugurlarynyň biri hökmünde kesgitlenildi. Parahatçylygy we durnukly ösüşi üpjün etmäge ägirt uly goşant goşmak bilen Türkmenistan dünýä jemgyýetçiliginiň giň goldawyna eýe bolýar.

Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasy 1985-nji ýylda ykdysady we söwda ulgamlarynda has ysnyşykly hyzmatdaşlyk etmek maksady bilen döredildi. Eýran Yslam Respublikasy, Pakistan hem-de Türkiýe Respublikasy guramany esaslandyryjy döwletlerdir. EKO-nyň düzümi 1992-nji ýylda Türkmenistan, Azerbaýjan, Owganystan Yslam Respublikasy, Gazagystan, Gyrgyz Respublikasy, Täjigistan, Özbegistan ýaly ýurtlaryň girmegi bilen giňedi we onuň alyp barýan işleri hil taýdan täze ösüşlere eýe boldy. 28-nji noýabr EKO-nyň güni hökmünde bellenilýär. 1995-nji ýylda Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň 50-nji mejlisinde EKO BMG-de synçy derejesini bermek hakynda Kararnama kabul edildi.

EKO-nyň esasy maksatlary degişli düzümleriň, sebit we sebitara gatnaşyklary ösdürmegiň häzirki döwrüň ýagdaýlaryna laýyk gelýän gurallarynyň döredilmegi, hyzmatdaşlygyň ileri tutulýan ugurlarynda bilelikdäki taslamalaryň durmuşa geçirilmegi bilen baglanyşyklydyr. Şol maksatlara ýetilmegi wajyp durmuş meselelerini çözmäge, halklaryň ýaşaýyş-durmuş derejesini has-da gowulandyrmaga gönükdirilendir. Häzirki döwürde EKO dünýäde ykrar edilen iri we abraýly halkara düzümdir. Bu gurama agza ýurtlarynyň arasynda döwletara hyzmatdaşlygyň ileri tutulýan meseleleri boýunça dürli ylalaşyklar baglaşyldy we degişli çözgütler kabul edildi.

Geçen döwürde Türkmenistan we EKO tarapyndan bilelikde işlemegiň uly tejribesi toplanyldy. Mälim bolşy ýaly, degişli çözgüde laýyklykda, 2021-nji ýylda EKO-da başlyklyk etmek Türkmenistana geçdi. Şunuň bilen baglylykda, sebitde durnukly ykdysady ösüşi üpjün etmäge gönükdirilen degişli Konsepsiýa işlenip taýýarlanyldy. Ozal habar berlişi ýaly, biziň ýurdumyz 2017 — 2019-njy ýyllarda Araly halas etmegiň Halkara gaznasyna başlyklyk etdi. Bu döwürde hormatly Prezidentimiziň parasatly ýolbaşçylygynda Aral deňziniň ekologiki, sosial-ykdysady we beýleki meselelerini çözmäge gönükdirilen birnäçe wajyp başlangyçlar durmuşa geçirildi. Şeýle hem, ýurdumyz 2019-njy ýylda Garaşsyz Döwletleriň Arkalaşygyna başlyklyk etdi. Bu jogapkärli wezipäniň esasy, möhüm ugurlary Türkmenistanyň Garaşsyz Döwletleriň Arkalaşygyna başlyklyk etmeginiň Konsepsiýasynda kesgitlenip, ýurdumyz bu ugurda ägirt uly işleri bitirdi.

Döwletimiziň ýokarda agzalan we beýleki ýokary derejedäki jogapkärli wezipeleri, belent ynamy abraý bilen amal etmegi ýurdumyzyň Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynda başlyklyk etmeginiň netijeli boljakdygyna hem-de onuň çäklerinde amala aşyryljak başlangyçlaryň tutuş sebitiň abadançylygyna hyzmat etjekdigine aýdyň şaýatlyk edýär.

Hormatly Prezidentimiz EKO-nyň XIV Sammitine gatnaşyp, EKO-da başlyklyk etmeginiň çäklerinde Türkmenistanyň öňde goýan maksatlaryny beýan etdi. Hormatly Prezidentimiz özüniň taryhy çykyşynda ýurtlarymyzyň arasynda söwda-ykdysady gatnaşyklary has-da işjeňleşdirmek üçin şertleri döretmegiň üstünde hyzmatdaşlarymyz bilen anyk işleri alyp barmagy göz öňünde tutýarys, haryt dolanyşygynyň möçberlerini artdyrmagy we ony diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmegi maksat edinýäris diýip belläp geçdi. Şunuň bilen baglylykda, ýurdumyz sebitde durnukly ykdysady ösüşi üpjün etmäge gönükdirilen işleriň toplumyny amala aşyrmagy göz öňünde tutýar.

Türkmenistan EKO-da başlyklyk ediji hökmünde medeni, sport, bilim, ýaşlar syýasatyny, syýahatçylyk gatnaşyklaryny giňeltmäge işjeň ýardam bermegi maksat edinýär. Dost-doganlyk ruhunda halklarymyzy we döwletlerimizi birleşdirýän umumy ahlak gymmatlyklaryna eýermegi göz öňünde tutýar.

EKO agza ýurtlaryň ykdysady taýdan ilerlemeginde energetika, ulag we kommunikasiýa ulgamlarynyň aýratyn möhüm ähmiýeti bardyr. Bu ugurlarda ýurdumyz birnäçe halkara ähmiýetli taslamalary üstünlikli amala aşyrdy we amala aşyrmagyny dowam edýär. Muňa mysal edip, şu ýylyň ýanwarynda Kerki (Türkmenistan) — Şibirgan (Owganystan) ugry boýunça elektrik geçiriji ulgamyň işe girizilmegini, Owganystanda Akina — Andhoý beketleriniň arasyndaky 30 kilometrlik demir ýol böleginiň açylmagyny, Ymamnazar (Türkmenistan) — Akina (Owganystan), şeýle hem, Serhetabat (Türkmenistan) — Turgundy (Owganystan) ugry boýunça halkara optiki-süýümli aragatnaşyk ulgamynyň işe girizilmegini, Türkmenistan — Owganystan — Pakistan — Hindistan gaz geçirijisini, multimodal ulag-üstaşyr geçelgelerini döretmek, sebitara we halkara ähmiýetli logistik düzümleriň ösdürilmegi boýunça we beýleki ählumumy bähbitlere gönükdirilen halkara taslamalary görkezmek bolar.

Türkmenistan Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasy bilen hyzmatdaşlygynyň çäklerinde sebit boýunça we ähli goňşy döwletler bilen syýasy, ykdysady we medeni gatnaşyklary mundan beýläk hem işjeň ösdürer. Ýurdumyz özüne bildirilen jogapkärli, belent ynamy abraý bilen iş ýüzünde amala aşyryp, parahatçylygyň we gülläp ösüşiň bähbidine giň netijeli hyzmatdaşlyk üçin ähli mümkinçilikleri döreder.

Gapbar HALLYÝEW,

Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginiň Halkara gatnaşyklary institutynyň mugallymy.

Hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda kabul edilýän milli maksatnamalar, esasan, ýurduň durnukly ösüşine, ykdysadyýeti dolandyrmagyň bazar gatnaşyklaryna, önümçilige öňdebaryjy innowasion tehnologiýany ornaşdyrmaga, eýeçiligiň dürli görnüşlerini ösdürmäge we dünýäniň döwletleri bilen köpugurly işjeň gatnaşyklary ýola goýmaga gönükdirilendir. Bu meseleleri üstünlikli çözmekde aýratyn orun ýurdumyzyň pul-karz syýasatyna degişlidir. Şonuň üçin hem Türkmenistanyň Merkezi banky tarapyndan döwrüň talabyna laýyk gelýän pul-karz syýasatyny işläp düzmäge we ony üstünlikli amala aşyrmaga zerur bolan ähli amatlyklar döredilýär.

Pul-karz syýasatynyň esasy maksady ýurduň ykdysadyýetini zerur bolan möçberde pul-karz serişdeleri bilen üpjün etmekden we olaryň maksadalaýyk ýokary netijeli ulanylmagyny gazanmakdan ybaratdyr.

Pul syýasaty barasynda aýdylanda bolsa, öňi bilen, onuň durnuklylygynyň, hümmetliliginiň we kadaly dolanyşygynyň ýola goýulmagyny üpjün etmeli. Bu meseläniň üstünlikli çözülmegi üçin, ilkinji nobatda, milli pulumyzyň ýerli serişdelerden ybarat bolan haryt üpjünçiligini artdyrmaly, ilata hödürlenýän tölegli hyzmatlaryň görnüşlerini köpeltmeli we hilini ýokarlandyrmaly.

Soňky ýyllarda pul toplumynyň düzüminiň kämilleşdirilmegine, onuň nagt däl görnüşiniň paýynyň köpeldilmegine degişli çäreler yzygiderli geçirilýär. Bank ulgamyny sanly ykdysadyýete geçirmek olaryň arasynda aýratyn orny eýeleýär. Bank amallarynyň sanlylaşdyrylmagy, elektron töleg ulgamynyň bank önümçiligine giňden ornaşdyrylmagy bilen nagt däl pul hasaplaşyklarynyň gerimi barha giňeýär we nagt pula bolan isleg peselýär. Şeýlelikde, pul aýlanyşygynyň kadaly hereketi ýola goýulýar, pul toplumynyň düzüminiň ykdysady gözegçiligi ýokarlanýar. Netijede, banklar bilen ykdysadyýetiň pudaklarynyň arasynda gatnaşyklar täzeçe ýola goýulýar we durnukly ösüş üpjün edilýär.

Ýurtda hereket edýän puluň durnuklylygyny üpjün etmek we onuň satyn alyjylyk ukybyny ýokarlandyrmak, öz gezeginde, dünýä döwletleri bilen eksport, import amallaryny amatly şertlerde ýola goýmaga we ýurduň töleg balansynyň deňeçerligini üpjün etmäge mümkinçilik berýär. Şol bir wagtda hem hümmetli puluň hereketiniň ýola goýulmagy nyrh emele getirmekde aýratyn orun eýeleýär.

Nyrhlaryň derejesiniň durnukly bolmagy ilatyň harytlara we hyzmatlara bolan ösen isleglerini öz wagtynda, doly derejede kanagatlandyrmaga we býujet meýilnamalarynyň üstünlikli amal edilmegine ähli amatlyklary döredýär.

Karz syýasaty barasynda aýdylanda, onuň esasy wezipesi hökmünde karza mahsus bolan yzyna gaýtarylmak, möhletlilik we töleglilik ýörelgeleriniň ýurtda hereket edýän kada-kanuna laýyklykda berjaý edilmeginden ybaratdyr. Şu talaplaryň berjaý edilmegi, öz gezeginde, karzyna alnan serişdeleriň maksadalaýyk, rejeli-tygşytly we ýokary netijeli ulanylmagyna baglydyr.

Ykdysadyýetiň bazar gatnaşyklaryna geçirilmegi bilen, banklar tarapyndan müşderilere hödürlenilýän karzyň görnüşleri köpelýär, onuň möçberleri artýar, möhleti uzalýar. Şeýle amatlyklaryň döredilmegi ilatyň ýaşaýyş-durmuş şertlerine oňaýly täsir etmek bilen birlikde, kärhanalara esasy önümçilik gaznalaryny täzelemäge, ýokary hilli önüm öndürmäge, önümiň özüne düşýän gymmatyny peseltmäge, ýurduň eksport mümkinçiliklerini doly ulanmaga zerur bolan amatlyklary döredýär.

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe milli ykdysadyýetimiziň ýokary ösüş depgini ýurdumyza iri möçberli maýa goýumlaryň üstünlikli çekilmegini we olaryň netijeli özleşdirilmegini talap edýär. Maýa goýumlaryň netijeliligini ýokarlandyrmakda aýratyn orun banklar tarapyndan berilýän uzak möhletleýin karzyň ulanyş derejesine degişlidir. Şondan ugur alyp, ösüşiň häzirki tapgyrynda banklaryň maýa goýum işini maliýeleşdirmäge işjeň gatnaşmagyny üpjün etmek möhüm talap bolup durýar.

Giň möçberde alnyp barylýan maýa goýum syýasatynyň çygrynda ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan okgunly ösdürmäge gönükdirilen maksatnamalary üstünlikli durmuşa geçirmekde Türkmenistanyň Merkezi bankynyň aýratyn orny bardyr.

Merkezi bankyň alyp barýan pul-karz syýasatynyň üstünlikli durmuşa geçirilmegi köpugurly ykdysady özgertmeleriň ýokary netijeliligini gazanmaga mümkinçilik berýär. Bu pul-karz syýasatynyň esasy maksady döwlet, hususy we beýleki eýeçilikdäki taraplaryň telekeçilik we önümçilik bähbitli maksatnamalarynyň üstünlikli durmuşa geçirmegine, maşgala ojaklarynyň ykdysady taýdan pugtalanmagyna, bilim-ylym ugrundaky maksatlaryň barha rowaçlanmagyna gönükdirilendir. Munuň özi ýurdumyzyň maliýe kuwwatyny artdyrmaga, ýokary ykdysady ösüşi üpjün etmäge, milli manadyň hümmetini has-da pugtalandyrmaga, halkymyzyň eşretli zamananyň hözirini görüp ýaşamagyna kuwwatly itergi berýär.

Bagtyýarlyk döwründe dünýäniň ösen banklary bilen işjeň gatnaşyklaryň ýola goýulmagy hem pul-karz syýasatynda dünýä tejribeleriniň — karzyň täze görnüşleriniň bank işine ornaşdyrylmagyna mümkinçilik berdi. Karzyň täze görnüşleriniň bank tejribesine ornaşdyrylmagy, bir tarapdan, ilatyň maliýe sowatlylygynyň ýokarlanmagyna oňyn täsir eden bolsa, beýleki tarapdan, kiçi we orta telekeçiligi ösdürmäge, onuň ýaýrawyny giňeltmäge, kämilleşdirmäge mümkinçilik berýär. Bank karz amallarynyň ykdysady taýdan netijeliligine, şeýle hem müşderileriň bähbidine gönükdirilen göterim syýasatyny yzygiderli esasda durmuşa geçirýär we karzlaryň elýeterliligini üpjün edýär.

Hormatly Prezidentimiziň adalatly belleýşi ýaly, biziň baş wezipämiz Türkmenistany durmuş-ykdysady taýdan nusgawy derejelere götermekden ybarat bolup, halkymyzyň ýaşaýyş derejesini ösen ýurtlaryň ilatynyň bu babatdaky derejesine ýetirmelidiris.

Baş maksada ýetmekde ýurduň bank ulgamynyň ähmiýeti hem uludyr. Bank ulgamy bazar ykdysadyýetiniň wajyp düzüm bölegi bolmak bilen, onuň işiniň netijesinde uly möçberlerde pul serişdeleri dolanyşykda bolýar, wagtlaýynça ulanylmaýan pul serişdelerini dolanyşyga girizmek arkaly, giňeldilen, üznüksiz önümçiligi alyp barmak üçin maýa goýumlaryň çeşmeleri emele gelýär. Şunda banklar serişdeleriň pes netijeli işleýän pudaklardan bäsdeşlige has ukyply pudaklara geçmegine mümkinçilik berýärler.

Bank önümçiligine täze, sanly tehnologiýalaryň ornaşdyrylmagy, ilata töleg-hasaplaşyk, karz, goýum we beýleki hyzmatlaryň menzilara tertipde ýerine ýetirilmegi müşderiler üçin amatly ýagdaýy döredip, olaryň bu hyzmatlardan peýdalanmaklaryna isleglerini artdyrýar we banklaryň girdejili işlemegini üpjün edýär.

Umuman, ýokarda getirilen maglumatlardan mälim bolşy ýaly, Türkmenistanyň Merkezi banky hormatly Prezidentimiziň tabşyryklaryndan ugur alyp, döwrebap pul-karz syýasatyny işläp düzýär we ony döwrüň talabyna laýyklykda kämilleşdirýär. Munuň özi bolsa ýurdumyzyň ýokary depginli, durnukly ösüşini üpjün edýär we ilatyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini dünýäniň ösen döwletleriniň derejesine ýetirmäge ähli amatlyklary döredýär.

Watanymyzyň gülläp ösmegi we ilatymyzyň eşretli şu güni, röwşen geljegi üçin ýadawsyz zähmet çekýän Arkadag Prezidentimiziň jany sag, belent başy aman, ömri uzak bolsun we ähli başlangyçlary rowaçlyga beslensin!

Baýramdurdy TAÝHAROW,

Türkmen döwlet ykdysadyýet we dolandyryş institutynyň professory, ykdysady ylymlaryň kandidaty.

17-nji martda Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň döredilenine 13 ýyl doldy. Bu möhlet taryh üçin juda ujypsyz bolsa-da, milli Liderimiziň taýsyz tagallalarynyň netijesinde ýurdumyzda hususyýetçilik pudagy asyrlara barabar rowaç ýoly geçdi. Muny şanly sene mynasybetli 17 ― 19-njy mart günlerinde paýtagtymyzdaky Söwda-senagat edarasynda guralan sergi hem aýdyň görkezdi. Oňa öz işlerini Lebap welaýatynyň çäklerinde alyp barýan hususy taraplar hem işjeň gatnaşdylar.

Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň welaýat bölüminden bize berlen maglumata görä, paýtagtymyzda geçirilen köpugurly sergä bu bölüme degişli hususy taraplaryň sekizisi gatnaşdy. Olaryň sergi diwarlyklary bu çärä gatnaşyjylaryň uly gyzyklanmasyna eýe boldy.

«Türkmen ýyldyzy» hususy kärhanasy ýurdumyzyň telekeçileriniň gazananlaryna bagyşlanylan sergä öndürýän elektrik paýlaýjy enjamlary bilen gatnaşdy. Önümçilik kärhanasy Çärjew etrabynyň çäginde ýerleşýän hususy kärhana eýýäm birnäçe ýyldan bäri bu sergä gatnaşyp gelýär.

2009-njy ýylda esaslandyrylan hususy kärhana önümçilige täze önümleri hem yzygiderli goşup gelýär. Şolaryň hatarynda izolýasiýaly we izolirlenmedik alýumin simleri we kabelleri hem bar. Bu hususy kärhananyň hünärmenleri tarapyndan elektrik togy bilen gurnama işleri, transformatorlaryň, elektrik energiýasyny paýlaýjy we gözegçilik enjamlarynyň synag işleri, elektrik hereketlendirijileriň, generatorlaryň we transformatorlaryň abatlaýyş işleri hem hödürlenilýär. Kärhanada ýylda 8 müň sany elektrik şkaflaryny öndürýän kuwwatly zawody gurmak boýunça hem işler alnyp barylýar. «Türkmen ýyldyzy» hususy kärhanasynyň sergi bölümi 18 inedördül metr meýdanda ýaýbaňlandyryldy.

Öndürýän gurluşyk serişdeleri bilen daşary ýurtlarda hem meşhur «Mizemez gadam» hususy kärhanasy hem bu serginiň «tejribeli» wekilleriniň biri. 9 inedördül metr meýdanda bitum we izogan önümleriniň täze görnüşlerini hödürlän hususy kärhananyň bölümine bu ýyl hem gyzyklanma uly boldy. «Mg-tm.com» salgyly resmi Internet saýtyny hem döreden hususy kärhananyň bitum emulýasiýasynyň önümçiligini täzelikde ýola goýandygyny habar beripdik. Munuň üçin çig mal Türkmenbaşynyň nebiti gaýtadan işleýän zawodlar toplumyndan we «Türkmendaşlary» döwlet kärhanasyndan alynýar. «Mizemez gadam» önümlerini Özbegistan, Täjigistan, Türkiýe ýaly döwletlere eksport edýär.

Paýtagtymyzdaky sergide telekeçi Alym Joraýewiň ýolbaşçylygyndaky hususy kärhana hem öndürýän süýt we çipsi önümlerini hödürledi. Önümçiligini Saýat etrabynda alyp barýan bu hususy kärhananyň «Her gün» haryt nyşanly önümleri eýýäm birnäçe ýyldan bäri ýurdumyzda meşhurdyr. Mukaddes Garaşsyzlygymyzyň 30 ýyllyk baýramy mynasybetli täze önümçilikleri hem ýola goýan kärhana olaryň ilkinji nusgalaryny şu sergide hödürledi.

Iri gözden geçirilişde welaýatymyza «Kökçi» hojalyk jemgyýeti hem wekilçilik etdi. Türkmenabadyň S.A.Nyýazow adyndaky himiýa zawody bilen hyzmatdaşlykda akkumulýatorlaryň önümçiligi bilen meşgullanýan «Kökçi» dünýä bazaryndaky ornuny hem barha giňeldýär. Uzakwagtlaýyn kepillikli we ýokary hilli akkumulýatorlar, esasan hem, goňşy döwletlerde meşhurdyr. «Kökçi» hojalyk jemgyýeti paýtagtymyzdaky sergide önümleriniň täze görnüşlerini hödürledi.

Eger önümçilik kärhanasy Kerki etrabynda ýerleşýän «Ýakyn dost» hojalyk jemgyýetiniň «Garaja» haryt nyşanly miwe şerbetlerini içip gören bolsaňyz, tagamy agzyňyzdan giden däldir. «Garajanyň» täze tagamlaryny paýtagtymyzdaky sergä gatnaşyjylar hem dadyp gördüler. Sap tebigy önümlerden taýýarlanylan şerbetler 3 gektar meýdanda ýerleşýän kärhanada taýýarlanylyp, ýurdumyzyň çar künjegine ugradylýar. «Lezzetiň dermandyr jana!» diýlen şygar bilen işleýän «Ýakyn dost» hojalyk jemgyýeti önümlerini «Garajam.com» salgyly Internet saýtynda hem hödürleýär.

«Döwletli döwran» hojalyk jemgyýetine bu iri sergide 30 inedördül metr meýdan bölünip berildi. Döwrebap keramiki-bezeg kerpiçlerini öndürýän kärhana geçen ýylyň dekabr aýynda açylyp, öz alyp barýan iş ugry boýunça Merkezi Aziýadaky iň iri merkezleriň biridir. Şonuň üçin hem «Döwletli döwranyň» önümleriniň hyrydary dessine köpeldi. Şu gezekki sergide hem hususy gurluşyk kärhanalarynyň köpsanlysy Halaçda öndürilýän keramiki we bezeg kerpiçlerine uly isleg bildirdi.

«Kanagatly nesil» hususy kärhanasy bolsa bu köpugurly sergä pawlowniýa agajy, göýül ösümligi we kiçi mebel önümleri bilen gatnaşdy. Bu iri sergä ilkinji gezek gatnaşýan hususy kärhananyň hödürlän täsin ösümligi 20 metr belentlige çenli ösüp bilýär. Onuň Türkmenistanyň toprak we howa şertlerine çalt uýgunlaşmagy bolsa ikinji bir aýratynlygydyr. Häzir ýurdumyza bu agajyň 1 million nahalyny satyn almak barada gepleşikler geçirilýär. Şunça mukdaryň 150 müň düýbi paýtagtymyzyň dürli ýerlerinde oturtmak üçin niýetlenilse, galany ösdürilip, mebel önümçiliginde ulanylar.

Önümçilige mundan bir ýyla golaý ozal girişen kerkili telekeçi Arslan Möwlamow bolsa sergide «Ýelken» haryt nyşanly aýakgaplaryny hödürledi. Astanababa şäherçesinde ýerleşýän hususy kärhanada her gün 50 jübüte çenli ýokary hilli aýakgap öndürilýär. 100 göterim deriden taýýarlanylan aýakgaplar elde tikilýär, bu olaryň esasy aýratynlygydyr.

Hemişe bolşy ýaly, ýurdumyzyň hususy ulgamynyň bu gezekki sergisi hem oňyn netijelere baý boldy. Ol hususyýetçiler üçin tejribe meýdançasy bolup hem hyzmat etdi.

Agageldi ITALMAZOW,

ýörite habarçymyz.

2021-nji ýylyň iki aýynda ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň jemleri

• «Türkmenistan – parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynyň ilkinji iki aýynda eziz Diýarymyz boýunça jemi içerki önüm 5,9 göterim artdy. Geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, jemi öndürilen önüm 3,3 göterim artyp, ykdysadyýetiň pudaklarynda oňat önümçilik netijeleri gazanyldy. Iki aýyň jemleri boýunça bölek-satuw haryt dolanyşygy, 2020-nji ýylyň degişli döwrüne garanyňda, 17,6 göterim artdy. Döwlet býujetiniň girdeji böleginiň meýilnamasy 152,9 göterim we çykdajy böleginiň meýilnamasy 85,2 göterim ýerine ýetirildi. Ýurdumyzyň iri we orta kärhanalarynda ortaça aýlyk zähmet haky geçen ýylyň degişli döwrüne görä, 10,4 göterim ýokarlandy. Zähmet haklary, pensiýalar, döwlet kömek pullary we talyp haklary öz wagtynda maliýeleşdirildi. Ýanwar-fewral aýlarynda rejelenen görnüşdäki Oba milli maksatnamasynyň çäklerinde ýurdumyz boýunça 105 durmuş maksatly binanyň we desganyň, 212 müň inedördül metrden gowrak ýaşaýyş jaýlarynyň, 35 sany suw we lagym arassalaýjy desganyň hem-de inženerçilik ulgamlaryň gurluşyk işleri alnyp baryldy.
• Ýurdumyzyň nebitgaz senagatyny ösdürmegiň 2030-njy ýyla çenli döwür üçin maksatnamasyny ýerine ýetirmegiň çäklerinde, şu ýylyň iki aýynda nebiti gaýtadan işlemek boýunça meýilnama – 100,5 göterim, benzin öndürmek boýunça – 105,9 göterim, dizel ýangyjy boýunça – 102,3 göterim, polipropilen boýunça – 103,3 göterim, çalgy ýaglary boýunça – 104,6 göterim, tebigy we ugurdaş gazy çykrmak boýunça meýilnama – 110,2 göterim, «mawy ýangyjyň» eksporty boýunça – 108,5 göterim ýerine ýetirilip, maýa goýumlaryny özleşdirmek 118,8 göterim berjaý edildi.
• Gurluşyk we senagat toplumynda 2021-nji ýylyň ýanwar-fewral aýlarynda önüm öndürmek we işleri ýerine ýetirmek boýunça meýilnama 129,8 göterim ýerine ýetirildi. Ösüş 116,5 göterime deň boldy. Gurluşyk we binagärlik ministrligi boýunça ýylyň başyndan bäri ýerine ýetirilen işler boýunça meýilnama 105,9 göterim ýerine ýetirilip, ösüş 102 göterime barabar boldy. Senagat we gurluşyk önümçiligi ministrligi tarapyndan öndürilen önümler we ýerine ýetirilen işler boýunça meýilnama 118,8 göterim ýerine ýetirilip, ösüş 113 göterime deň boldy. Energetika ministrligi boýunça öndürilen önümleriň, ýerine ýetirilen işleriň we hyzmatlaryň umumy möçberiniň ösüşi 111,4 göterime deň bolup, meýilnama 119,2 göterim ýerine ýetirildi. Hasabat döwründe elektrik energiýasyny öndürmek boýunça meýilnama 105,2 göterim ýerine ýetirildi, onuň eksporty boýunça meýilnama 132,6 göterime barabar boldy. Ösüş degişlilikde, 105,2 göterime we 122,7 göterime deň boldy. «Türkmenhimiýa» döwlet konserni boýunça önüm öndürmek we hyzmatlary ýerine ýetirmek boýunça meýilnama ýylyň başyndan bäri 171,1 göterim ýerine ýetirilip, ösüş 148,7 göterime barabar boldy. Fosfor dökünlerini öndürmek boýunça meýilnama 133,5 göterim, azotly dökünler boýunça – 103 göterim, kaliý dökünleri boýunça – 191,6 göterim, tehniki ýod boýunça –115,2 göterim, tehniki uglerod boýunça – 100,5 göterim ýerine ýetirildi. Aşgabat şäheriniň häkimligi boýunça ýerine ýetirilen işleriň we hyzmatlaryň meýilnamasy şu ýylyň ýanwar-fewral aýlarynda 113,3 göterim ýerine ýetirildi.
• Söwda we daşary ykdysady aragatnaşyk ministrligi boýunça hasabat döwründe haryt dolanyşygynyň möçberiniň ösüşi geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 111 göterime, önüm öndürmek boýunça ösüş 125,1 göterime deň boldy. Dokma senagaty ministrliginiň kärhanalary tarapyndan, şol sanda pagta ýüplüginiň, nah matalaryň çykarylyşynyň möçberi boýunça ösüş degişlilikde 115,8 göterime we 100,1 göterime, tikin we trikotaž önümleri boýunça – 121,7 göterime, gön önümleri boýunça – 104,5 göterime barabar boldy. «Türkmenhaly» döwlet birleşigi boýunça önüm öndürilişiniň meýilnamasy 109,9 göterim berjaý edildi. Döwlet haryt-çig mal biržasy tarapyndan ýanwar-fewral aýlarynda birža söwdalarynyň 48-si geçirilip, 5 müň 157 şertnama hasaba alyndy. Söwda-senagat edarasy boýunça amala aşyrylan işleriň ösüşi 103,1 göterime deň boldy. Garalýan döwürde wideoaragatnaşyk arkaly maslahatlaryň 6-sy geçirildi. Senagatçylar we telekeçiler birleşmesi boýunça iki aýda oba hojalyk we azyk önümleriniň öndürilişiniň möçberiniň ösüşi 122 göterime, senagat önümleriniň öndürilişiniň ösüşi 101,7 göterime deň boldy.
• Okuw kitaplarynyň we okuw gollanmalarynyň 45 görnüşi neşir edildi, uzak aralykdan geçirilen matematika, fizika, informatika dersleri boýunça mekdep okuwçylary 1 kümüş, 7 bürünç medal gazandylar, şeýle hem olar halkara Internet bäsleşiginde 1 altyn we 1 kümüş medala mynasyp boldular. Ylmyň we tehnologiýalaryň ileri tutulýan ugurlary boýunça 469 ylmy temanyň ýerine ýetirilişi utgaşdyryldy. TYA-nyň Himiýa instituty 2021-nji ýylyň 1-nji ýanwaryndan doly hojalyk hasaplaşygyna geçirildi. Ýurdumyzyň bejeriş-öňüni alyş edaralarynda lukmançylygyň ugurlary boýunça keselleriň öňüni almagyň we bejermegiň täze usullaryny amaly lukmançylyga ornaşdyrmak babatynda toplumlaýyn işler dowam etdirildi. Teleköpri arkaly saglygy goraýyş boýunça IX türkmen-german forumy hem-de türkmen-koreý iş toparynyň nobatdaky ikinji mejlisi geçirildi. Russiýa Federasiýasynda öndürilen «Sputnik-V», «EpiWakKorona» waksinalary hasaba alyndy we degişli şahadatnamalar berildi. Türkmenistanda ýaşlar baradaky döwlet syýasatynyň 2021-2025-ýyllar üçin Döwlet maksatnamasy» hem-de «Türkmenistanda 2021-2025-nji ýyllarda bedenterbiýäni we sporty goldamagyň hem-de ösdürmegiň Maksatnamasy tassyklanyldy. Hasabat döwründe halkara guramalar, daşary ýurtlaryň ministrlikleri bilen teleköprüler arkaly duşuşyklar, şu ýylyň «Türkmenistan – parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» diýlip atlandyrylmagy hem-de Aşgabat şäheriniň döredilmeginiň 140 ýyllygy mynasybetli ylmy-amaly maslahatlar, wagyz-nesihat çäreleri geçirildi.
• Şu ýylyň ýanwar-fewral aýlarynda ulag we kommunikasiýa toplumyna degişli pudaklaýyn dolandyryş edaralary tarapyndan meýilnama 111,7 göterim ýerine ýetirildi. «Türkmendemirýollary» agentligi boýunça ösüş110,8 göterime, «Türkmenawtoulaglary» agentligi boýunça – 109,3 göterime, «Türkmendeňizderýaýollary» agentligi boýunça – 114,5 göterime deň boldy. Hasabat döwründe «Türkmenhowaýollary» agentligi boýunça degişli işler geçirildi. Awtomobil, demir ýol, howa we deňiz ulaglary arkaly ýük daşamak degişlilikde 104,5 göterim we 111,8 göterim ýerine ýetirildi. «Türkmenaragatnaşyk» agentligi boýunça ösüş depgini 107,4 göterime deň boldy.
• Hasabat döwründe baýramçylyklara, şanly senelere hem-de medeni-durmuş maksatly desgalaryň açylyşyna bagyşlanan dürli medeni çäreler geçirildi. Medeniýet ulgamynyň edaralarynyň işine sanly ulgamyň mümkinçilikleri barha işjeň ornaşdyrylýar. Wideoaragatnaşyk arkaly dürli maslahatlar, muzeý gymmatlyklarynyň sergileri guraldy hem-de göçme sergiler geçirildi. Türkmenistanyň Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygy mynasybetli halkara ähmiýetli çäreleriň birnäçesi, şol sanda Magtymguly adyndaky Milli sazly drama teatrynda Türkmenistanyň we türki dilli döwletleriň halk saz gurallary orkestrleriniň göni wideoaragatnaşyk arkaly konserti geçirildi. Şekillendiriş sungaty muzeýinde ýapon gurjaklarynyň sergisi dowam edýär. Ýokary okuw mekdepleriniň talyplary onlaýn tertibinde halkara bäsleşiklere gatnaşdylar hem-de baýrakly orunlara mynasyp boldular. Aşgabat şäheriniň döredilmeginiň 140 ýyllygy mynasybetli döwlet Baştutanymyzyň Karary bilen tassyklanan Meýilnamada göz öňünde tutulan dabaralary we çäreleri ýokary guramaçylyk derejesinde geçirmek maksady bilen degişli işler alnyp barylýar. Ýylyň başyndan bäri Türkmen döwlet neşirýat gullugy boýunça haryt öndürmegiň meýilnamasy 125,4 göterim ýerine ýetirildi.
• Obasenagat toplumy boýunça önüm öndürmegiň, ýerine ýetirilen işleriň hem-de hyzmatlaryň ösüşi geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdireniňde 104,1 göterime deň boldy. Şol sanda Oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministrligi boýunça – 104,1 göterime, Suw hojalygy baradaky döwlet komiteti boýunça – 103,7 göterime, «Türkmen atlary» döwlet birleşigi boýunça – 104,1 göterime deň boldy. Maýa goýumlaryny özleşdirmek boýunça meýilnama 163,8 göterim ýerine ýetirildi. Oba hojalygynda geçirilýän özgertmeleriň çäklerinde bugdaý, gowaça we beýleki oba hojalyk ekinlerini ösdürip ýetişdirmek boýunça ýörite ýer gaznalary döredilip, olar ýurdumyzyň hususy önüm öndürijilerine paýlanyp berilýär. Häzirki wagtda ýurdumyzyň welaýatlarynda möwsümleýin oba hojalyk işleri geçirilýär, agrotehnikanyň kadalaryna laýyklykda, mineral dökünler bilen iýmitlendirmek we ösüş suwlaryny tutmak işleri alnyp barylýar. Şol işler bilen bir hatarda gowaça ekişine taýýarlyk işleri dowam edýär.
• Garaşsyz, Bitarap Türkmenistanyň daşary syýasy ýörelgesini amala aşyrmak maksady bilen ikitaraplaýyn we köptaraplaýyn görnüşde, abraýly sebit we halkara guramalarynyň ugry boýunça netijeli hyzmatdaşlygy ösdürmek babatda degişli işler geçirildi. Daşary ýurtly hyzmatdaşlar bilen oňyn hyzmatdaşlyga pugtalandyrmakda ýokary derejeli gatnaşyklara aýratyn ähmiýet berilýär. Hormatly Prezidentimiz bilen Türkiýe Respublikasynyň Prezidentiniň arasynda geçirilen telefon arkaly söhbetdeşligiň dowamynda döwletara gatnaşyklarynyň ileri tutulýan meseleleri we mundan beýläk özara hereket etmegiň geljekki ugurlary ara alnyp maslahatlaşyldy. Türkmenistanyň we Owganystan Yslam Respublikasynyň Prezidentleriniň sanly wideoaragatnaşyk arkaly duşuşygynyň geçirilendigi bellenildi. Iki ýurduň Liderleri teleköpri arkaly ulag, elektroenergetika we aragatnaşyk ulgamlarynyň iri desgalarynyň birnäçesiniň açylyş dabaralaryna gatnaşdylar. Şol taslamalar türkmen tarapynyň başlangyjy boýunça amala aşyryldy. Türkmenistanyň we Azerbaýjan Respublikasynyň Prezidentleriniň onlaýn görnüşde duşuşygy geçirilip, şonuň dowamynda iki döwletiň Liderleri Hazar deňzindäki «Dostluk» ýatagynyň uglewodorod serişdelerini bilelikde gözlemek, işläp geçmek we özleşdirmek hakynda özara düşünişmek hakyndaky Hökümetara Ähtnama gol çekmek dabarasyna gatnaşdylar. Häzirki wagtda milli Liderimiziň daşary ýurtlaryň ýolbaşçylary bilen duşuşygyny guramak boýunça degişli işler dowam edýär. Hasabat döwründe onlaýn görnüşde dürli derejedäki duşuşyklaryň 264-si geçirildi. Türkmenistanyň halkara gatnaşyklarynyň hukuk binýadyny pugtalandyrmak maksady bilen, ýylyň ilkinji iki aýynda resminamalaryň 16-syna gol çekildi. DIM-niň ugry boýunça ikitaraplaýyn gatnaşyklara yzygiderlilik häsiýeti mahsusdyr. Ýylyň başyndan bäri Azerbaýjan Respublikasynyň, Belarus Respublikasynyň, Gazagystan Respublikasynyň, Owganystan Yslam Respublikasynyň, Oman Soltanlygynyň, Özbegistan Respublikasynyň we Türkiýe Respublikasynyň daşary işler ministrleri bilen duşuşyklar geçirildi. Şeýle hem Birleşen Arap Emirlikleriniň, Hindistan Respublikasynyň, Fransiýa Respublikasynyň we Çehiýa Respublikasynyň daşary syýasat edaralary bilen maslahatlaşmalar guraldy. Türkmenistanyň daşary ykdysady aragatnaşyklaryny ösdürmek boýunça yzygiderli çäreler görülýär. Hasabat döwründe Ykdysady hyzmatdaşlyk boýunça hökümetara türkmen-belarus toparynyň hem-de Senagat boýunça türkmen-pakistan bilelikdäki iş toparynyň çäklerinde nobatdaky duşuşyklar, ýurtlaryň işewür toparlarynyň wekilleri bilen gepleşikler geçirildi.
• Soňra mähriban Arkadagymyz milli ykdysadyýetimiziň pudaklarynda şu ýylyň geçen iki aýynda alnyp barlan işleriň netijelerine ünsi çekip, Garaşsyz döwletimiziň ýokary depginler bilen ösmegini dowam edýändigini kanagatlanma bilen belledi. Ykdysadyýetimizde jemi içerki önümiň görkezijisi ýylyň başyndan bäri 5,9 göterim, oba hojalygynda hem ösüş 3,1 göterim derejede saklanýar. Bu görkeziji söwdada 12,8, ulag-aragatnaşyk pudagynda 4,7 göterim boldy. Bu gün Türkmenistanda 38 milliard amerikan dollaryndan hem köp bolan dürli desgalaryň gurluşygy giň gerim bilen amala aşyrylýar. Bularyň köpüsi ýaşaýyş-durmuş maksatly desgalardyr. 18 milliard amerikan dollaryndan gowrak bolan gurluşyk işlerini ýurdumyzyň gurluşyk-gurnama guramalarynyň ýerine ýetirýändigi aýratyn ýakymlydyr. Bu gün dünýä ykdysadyýetindäki ýagdaýlary nazara alanyňda, gazanan ösüş depginimizi peseltmän saklap galmak biziň üçin has hem örän möhümdir. Pudaklarda gurulýan desgalaryň, aýratyn-da, ýubileý mynasybetli ulanmaga beriljek desgalaryň gurluşygynyň alnyp barlyşyna berk gözegçilik etmek, ilaty ýaşaýyş jaýlary, arassa agyz suwy bilen üpjün etmegiň maksatnamasynyň ýerine ýetirilişi, umuman, mähriban halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesini mundan beýläk-de ýokarlandyrmak bilen bagly ähli meseleler bilen gyzyklanyp durmak wajypdyr diýip, hormatly Prezidentimiz aýtdy.

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe milli ykdysadyýetimiziň ähli pudaklarynda uly ösüşler gazanylýar. Hormatly Prezidentimiziň ylmy taýdan esaslandyrylan ykdysady strategiýasyna laýyklykda, ýurdumyzda ilatyň abadançylygyny we durnuklylygy gorap saklamagy üpjün edýän düýpli özgertmeler üstünlikli amala aşyrylýar. Türkmen ykdysadyýetiniň bäsdeşlige ukyplylygynyň derejesini artdyrmak, önümçiligi diwersifikasiýalaşdyrmak hem-de bäsdeşlige ukyply önümçiligi ösdürmek ýurdumyzyň ösüşiniň möhüm wezipeleri bolup durýar. Ykdysadyýetiň netijeli hususy ulgamyny döretmek hem-de bäsdeşlik esasynda döwlet-hususy gatnaşyklary ösdürmek hem öz oňyn netijesini berýär.

«Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň maksatnamasynyň» esasy maksady ýurdumyzy dünýäniň ösen döwletleriniň derejesine çykarmak üçin Watanymyzyň serişdeler, senagat, zähmet we intellektual kuwwatyny işjeňleşdirmek bolup durýar. Bu babatda welaýatlary ösdürmek bilen baglanyşykly meseleler döwletimiziň ykdysady strategiýasynyň möhüm ugry bolup durýar. Welaýatlary ösdürmek boýunça uly möçberli maksatnamalary durmuşa geçirmek milli Liderimiz tarapyndan başy başlanan oňyn özgertmeleriň aýrylmaz bölegidir.

Häzirki wagtda Ahal welaýatyny ösdürmek boýunça maksatnamalaýyn wezipeler durmuşyň ähli ugurlaryny gurşap alýar. Innowasiýa esaslanýan, döwlet tarapyndan düzgünleşdirmegiň mukdar we hil görkezijilerine baha bermäge mümkinçilik berýän bir bitewi nusganyň kemala getirilmegi sebitiň durnukly ykdysady ösüşini gazanmagyň ugurlarynyň biri bolup durýar. Maksatnamada bellenilen wezipeler içerki bazaryň hem, eksportyň hem anyk talaplaryna laýyk gelýän önümçiligi ösdürmegi, sebitde maýa goýum işleňligini ýokarlandyrmagy, iş orunlaryny saklap galmagy we artdyrmagy nazara almak bilen amala aşyrylýar.

Milli ykdysadyýetimiziň möhüm bölegi bolan telekeçiligi ösdürmek döwletimiziň alyp barýan ugrunyň möhüm taraplarynyň biridir. Milli Liderimiziň kiçi we orta telekeçiligi höweslendirmäge gönükdirilen hemmetaraplaýyn goldawy we başlangyçlary netijesinde, bu ulgam soňky ýyllarda kuwwatly ösüşe eýe boldy. Prezident Maksatnamasynda eýeçiligiň ähli görnüşlerindäki önüm öndürijileri hemmetaraplaýyn goldamak göz öňünde tutuldy, şoňa laýyklykda, dürli ugurdaky kiçi we orta senagat kärhanalaryny döretmek boýunça işler işjeňleşdi. Häzirki wagtda ykdysadyýetimiziň döwlete dahylsyz ulgamynyň wekilleri gurluşyk ulgamynda we gurluşyk materiallaryny öndürmekde taslamalary durmuşa geçirmäge gatnaşýarlar, azyk bolçulygyny pugtalandyrmagyň wezipelerini çözýärler. Mundan başga-da, türkmen telekeçileri gazanan serişdelerini öňdebaryjy tehnologiýalary peýdalanmaga esaslanan önümçilige maýa goýýarlar, bazardaky ýagdaýdan öz wagtynda netije çykarýarlar, täze pudaklarda üstünlik bilen zähmet çekýärler.

Ykdysadyýetiň döwlete degişli bolmadyk bölegini ösdürmekde, bazar gatnaşyklaryny giňeltmekde telekeçilere ýeňillikli karzlary bermek maksatnamasynyň durmuşa geçirilmegi möhüm orun eýeleýär. Şonuň netijesinde, üstünlikli işleýän hususy kärhanalar üçin döwlet goldawyndan giňden peýdalanmaga mümkinçilikler döredildi. Munuň özi öndürilýän önümleriň möçberlerini artdyrmaga, hilini ýokarlandyrmaga we nyrhyny elýeterli etmäge, şeýle hem durmuşy meseleleri çözmäge, ilkinji nobatda, ilaty täze iş orunlary bilen üpjün etmäge mümkinçilik berýär. Ýurdumyzyň senagatçylarynyň we telekeçileriniň önümleriniň sergisi hem bu ulgamda gazanylan üstünlikleri aýdyň görkezýär.

Halkymyzyň durmuş-ykdysady derejesini ýokarlandyrmak ugrunda ýadawsyz zähmet çekýän hormatly Prezidentimiziň jany sag, ömri uzak bolsun, il-ýurt bähbitli tutumly işleri elmydama rowaç alsyn!

Perman HALMUHAMMEDOW,

Türkmen döwlet ykdysadyýet we dolandyryş institutynyň mugallymy.

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe ýurdumyz okgunly ösýär we ykdysady taýdan barha kuwwatlanýar. Diýarymyzyň sebitlerinde yzygiderli gurlup, ulanylmaga berilýän senagat maksatly desgalar, iri önümçilik toplumlary bu ugurda aýratyn uly ähmiýete eýedir.

Soňky ýyllarda ýurdumyzda önümçiligi doly awtomatlaşdyrylan häzirki zaman senagat kärhanalaryň gurulmagy bilen, olarda ornaşdyrylan innowasion we döwrebap tehnologiýalar esasynda dünýä bazarynda bäsdeşlige ukyply dürli görnüşli önümleriň önümçiligi ýola goýuldy. Häzirki wagtda ýerli çig maldan daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan bäsdeşlige ukyply gurluşyk önümlerini öndürýän şeýle kärhanalar milli senagatyň sazlaşykly ösüşine mynasyp goşant goşýarlar.

Ýurdumyzyň gurluşyk senagatynyň ösüşinde Ahal welaýatynyň çäginde hereket edýän iri önümçilik toplumlarynyň uly orny bardyr. Welaýatyň Gökdepe etrabynyň Owadandepe geňeşligiň çägindäki «Türkmendemirönümleri» döwlet kärhanasy, gazbeton zawody, «Türkmenmermer» ýapyk görnüşli paýdarlar jemgyýetiniň mermer we granit işlenilýän zawody, «Türkmen aýna önümleri» kärhanasy ýaly öňdebaryjy tehnologiýaly iri önümçilikler bu babatda aýratyn agzalmaga mynasypdyr. «Türkmen aýna önümleri» kärhanasy Merkezi Aziýa sebiti boýunça alanyňda hem, aýna önümçiligi boýunça iň iri kärhanadyr. Agzalan kärhananyň önümleri daşarky bazarda uly islege eýe bolmagyny ýerli çig maldan taýýarlanýan önümleriň hiliniň örän ýokarydygy bilen düşündirmek bolar.

Hormatly Prezidentimiziň belleýşi ýaly, bu gün ýurdumyzda gurluşyk pudagyny döwrebaplaşdyrmak, gurluşyk serişdelerini öndürmek boýunça daşary ýurtlardan getirilýän önümleriň ornuny tutup bilýän önümçilik kuwwatlyklaryny we täze iş orunlaryny döretmek, eksport ugurly harytlaryň mukdaryny artdyrmak, önümçilige sanly tehnologiýalary ornaşdyrmak bilen baglanyşykly wezipeler üstünlikli çözülýär.

«Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyna» laýyklykda, ýurdumyzda gurluşyk önümlerini öndürýän iri kärhanalaryň onlarçasy gurlar. Häzirki wagtda «Bäherden» sement zawodynyň ikinji tapgyrynyň gurluşygynyň alnyp barylmagy hem bu ugurda bellenilmeli ýagdaýdyr. Döwlet Baştutanymyzyň degişli Kararyna laýyklykda gurulýan sement zawodynyň ikinji tapgyrynyň kuwwatlylygy ýylda 1 million tonna önüm öndürmäge niýetlenendir. Onuň gurluşygy «Beýik bina» hususy kärhanasy tarapyndan ýerine ýetirilýär.

Kämil tehnologiýaly häzirki zaman kärhanalaryň gurlup, ulanylmaga berilmegi bilen, raýatlar üçin täze iş orunlary emele gelip, ilatyň iş bilen üpjünçilik meselesine oňyn täsirini ýetirýär. Şonuň bilen baglanyşykly, Türkmenistanyň Kärdeşler arkalaşyklarynyň işgärleri tarapyndan senagat kärhanalarynyň zähmet toparlarynyň arasynda yzygiderli geçirilýän wagyz-nesihat işleriniň barşynda işçi-hünärmenlere hormatly Prezidentimiziň tagallalary bilen gurulýan şeýle iri desgalaryň ähmiýeti barada täsirli gürrüň berilýär. Mundan başga-da, zähmetkeşlere tehniki howpsuzlygynyň düzgünlerini doly we dogry berjaý etmek boýunça degerli maslahatlar berilýär.

«Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynda eziz Diýarymyzy ösen senagat ýurduna öwürmekde taýsyz tagalla edýändigi üçin Gahryman Arkadagymyza çäksiz alkyş aýdýarys.

Yhlas ANNAÝEW,

Türkmenistanyň Kärdeşler arkalaşyklarynyň Milli merkeziniň Gurluşyk we senagat bölüminiň tehniki gözegçisi.

«Türkmenistan ― parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynda Arkadag Prezidentimiziň parasatly döwlet syýasatynyň netijesinde milli ykdysadyýetimizi diwersifikasiýalaşdyrmak we sanly ulgama geçmek, ykdysadyýetiň pudaklaryny döwrüň talabyna laýyk getirmek boýunça täzeçe işler alnyp barylýar. Döwlet Baştutanymyzyň belent tutumlary ýurdumyzyň hemmetaraplaýyn ösüşi, Garaşsyz Watanymyzyň gazanýan üstünlikleri, ýeten derejesi we halkymyzyň abadan hem-de bagtyýar durmuşy bilen berk baglydyr.

Gahryman Arkadagymyzyň taýsyz tagallalarynyň netijesinde ýurdumyzyň ähli sebitlerinde döwrüň talabyna laýyk gelýän täze kärhanalar gurlup, ulanylmaga berilýär. Şeýle-de hereket edýän pudaklaýyn edara-kärhanalaryň kämilleşdirilmegi, özgerdilmegi netijesinde iň kämil, döwrebap enjamlary ornaşdyrmak we olar üçin ýokary hünärli işgärleri taýýarlamak boýunça zerur işler durmuşa geçirilýär.

Bazar şertlerinde kärhananyň gurluş ulgamynyň kämilleşdirilmegine ýokary talap bildirilýär. Pudaklaýyn edaralaryň we kärhanalaryň dolandyryş gurluşynyň öz wagtynda özgerdilmegi olaryň içerki we daşarky bazarda bäsdeşlige ukyplylygyna mümkinçilik berýär.

Milli ykdysadyýeti diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmek we ykdysadyýetiň hojalyk subýektleriniň ösüşini goldamak maksadyndan ugur alyp, bäsdeşlige ukyplylygy ýokarlandyrmaga ýykgyn etmegiň uly manysy bardyr. Milli Liderimiz ykdysadyýetiň her bir pudagyny döwrüň talabyna laýyk ösdürmek üçin ähli zerur tagallalary edýär.

Hormatly Prezidentimiz sanly wideoaragatnaşyk arkaly geçirýän iş maslahatlarynda edara-kärhanalaryň maliýe-ykdysady ýagdaýlaryny, önümçilik we hojalyk işlerini yzygiderli seljerip, önümçilikleriň doly kuwwatynda, bökdençsiz işledilmegini üpjün etmek boýunça möhüm wezipeleri kesgitleýär. Şeýle hem çykdajylary seljermek we olaryň zerur bolmadyklaryny aradan aýyrmak arkaly önümiň, işleriň we hyzmatlaryň özüne düşýän gymmatyny peseltmek çäreleriniň yzygiderli geçirilmegine berk gözegçiligiň amala aşyrylmagynyň zerurdygyny nygtaýar.

Türkmenistanyň häzirki döwürde täze ösüş ýagdaýyna tarap hereketi hormatly Prezidentimiz tarapyndan yglan edilen, ýurdy senagat-innowasion taýdan ösdürmäge we ähli ugurlar boýunça döwrebaplaşdyrmaga gönükdirilen syýasata laýyklykda amala aşyrylýar. Geljekki ykdysadyýetçileri taýýarlaýan ýokary okuw mekdebiniň wekili hökmünde bu işlere goşant goşmak biziň mukaddes borjumyzdyr.

Babamyrat TAGANOW,

Türkmen döwlet ykdysadyýet we dolandyryş institutynyň uly mugallymy.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň parasatly baştutanlygynda ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmek, onuň halkara abraýyny has-da belende götermek boýunça beýik işler durmuşa geçirilýär.

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe Garaşsyz, hemişelik Bitarap Türkmenistanyň ösüşi, täze belentliklerine tarap öňe gitmegi biziň eziz Diýarymyza bolan buýsanjymyza buýsanç goşýar, ony has-da gülledip ösdürmek üçin belent maksatly işlere goşant goşmaga höweslendirýär.

Hormatly Prezidentimiziň şu ýylyň geçen döwründe geçirilen Ministrler Kabinetiniň giňişleýin mejlisinde, Türkmenistanyň Mejlisiniň deputatlary bilen geçirilen duşuşykda, soňra Hökümetiň nobatdaky mejlisinde we ýakynda geçirilen iş maslahatynda belleýşi ýaly, özgertmeler üstünlikli amala aşyrylyp, ýokary we durnukly ykdysady ösüş ýeterlik derejede üpjün edilýär.

Beýik Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllygyny mynasyp garşylamak we bu senäni zähmet üstünlikleri bilen şöhratlandyrmak üçin işleriň giň gerim bilen ýaýbaňlandyrylan häzirki döwürde milli ykdysadyýetimiziň ähli pudaklarynyň sazlaşykly ösmegine möhüm ähmiýet berilýär. Şunda milli ykdysadyýetimiziň möhüm ugry hökmünde telekeçiligi ösdürmäge ähmiýet berilýändigini-de bellemek gerek.

Bu hakynda hormatly Prezidentimiz: «Häzirki döwürde ýurdumyzda kiçi we orta telekeçiligi, hususy başlangyçlary sazlaşykly hem-de netijeli ösdürmek üçin amatly hukuk, ykdysady, maliýe we durmuş şertleri döredildi. Telekeçiler ata Watanymyzyň ykdysady kuwwatyny artdyrmaga saldamly goşant goşýarlar. Daşary ýurt harytlarynyň ornuny tutýan we beýleki döwletlere iberilýän bäsleşige ukyply önümleriň önümçiligi barha ösdürilýär» diýip belleýär.

Ýurdumyzyň telekeçileriniň işi, ösüşiniň rowaç ýoly barada gürrüň edilende, anyk sanlara we maglumatlara salgylanmak ýerlikli bolsa gerek. 2021-nji ýylyň iki aýynda Senagatçylar we telekeçiler birleşmesi boýunça oba hojalyk we azyk önümleriniň öndürilişiniň ösüşi 122 göterime, senagat önümleriniň öndürilişiniň ösüşi 101,7 göterime deň boldy.

Häzirki wagtda ýurdumyzyň altyn gaznasy hasaplanylýan telekeçileriň bitirýän işlerine ýokary baha berilýär, olara uly ynam bildirilýär, durmuş-ykdysady ösüşiň, halkymyzyň abadan, bagtyýar, bolelin durmuşynyň üpjün edilmegine gönükdirilen taslamalaryň, şol sanda iri taslamalaryň durmuşa geçirilmegi olara ynanylýar. Munuň özi «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmek boýunça Maksatnamany», Oba milli maksatnamasyny durmuşa geçirmekde olara uly ynam bildirilýändiginiň aýdyň subutnamasydyr.

Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzalary bolup durýan telekeçileriň alyp barýan işleri, durmuşa geçirýän taslamalary möçber taýdan-da, ähmiýeti babatda-da uludyr. Şeýle iri taslamalaryň biri-de Aşgabat —Türkmenabat ýokary tizlikli awtomobil ýoludyr. Hormatly Prezidentimiziň Kararyna laýyklykda, Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzasy “Türkmen Awtoban” ýapyk görnüşli paýdarlar jemgyýetine buýrujy hem-de baş potratçy hökmünde çykyş etmek bilen, bu ýokary tizlikli awtomobil ýolunyň we onuň desgalarynyň taslamasyny düzmek hem-de olary ýanaşyk ýerleri abadanlaşdyryp gurmak, şeýle hem olary dolandyrmak boýunça işleri ýerine ýetirmäge ygtyýar berildi. Bu babatdaky Karar Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe köpugurly ulag-üstaşyr geçelgelerini döretmek arkaly Türkmenistanyň geoykdysady mümkinçiliklerini has doly peýdalanmak boýunça öňde goýlan wezipeleri üstünlikli durmuşa geçirmek hem-de ýurdumyzyň milli ykdysadyýetinde hususy pudagyň tutýan ornuny artdyrmak maksady bilen kabul edildi.

Häzirki wagtda uzynlygy 600 kilometr, umumy bahasy ABŞ-nyň 2 milliard 300 million dollaryna barabar bolan bu taslama durmuşa geçirilýär.

Şeýle iri taslamalaryň hatarynda Ahal welaýatynyň dolandyryş merkezini — täze şäheri hem bellemek bolar. 2019-njy ýylyň 10-njy aprelinde hormatly Prezidentimiz onuň düýbüni tutmak dabarasyna gatnaşyp, Türkmenistanda täze nusgadaky şäheriň gurluşygyna badalga berdi.

Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzalary bolan hususy kärhanalar özlerine ynanylan işleri üstünlikli ýerine ýetirýärler. 2020-nji ýylyň 10-njy noýabrynda ýurdumyzyň paýtagtyny ösdürmegiň 16-njy tapgyrynyň çäklerinde gurlan durmuş-medeni maksatly desgalar toplumy munuň aýdyň subutnamasy bolup durýar. Şol taryhy gün Aşgabady ösdürmegiň 16-njy tapgyrynyň çäklerinde 12 gatly 48 öýli ýaşaýyş jaýlarynyň 6-sy, 72 öýli ýaşaýyş jaýlarynyň 10-sy, şeýle hem medeni maksatly desgalar ulanylmaga berildi. 2020-nji ýylda türkmen telekeçileri tarapyndan Gökdepe etrabynyň Yzgant obasynda 200 orunlyk Ýokanç keseller hassahanasynyň, towuk etini öndürýän kärhananyň, paýtagtymyzyň Bagtyýarlyk etrabynda bezeg metal gurnama önümlerini öndürýän kärhananyň, Büzmeýin etrabynda 600 orunlyk orta mekdebiň we beýleki desgalaryň gurlandygyny-da bellemek gerek.

Ýeri gelende, Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzalary bolan hususy gurluşyk kompaniýalarynyň tagallasy bilen Moldowa Respublikasynda çagalar bagynyň, Russiýa Federasiýasynyň Astrahan oblastynda orta mekdebiň gurlandygyny-da belläsimiz gelýär.

Watanymyzyň ykdysady kuwwatyny artdyrmaga saldamly goşant goşýan telekeçileriň tagallasy bilen ýurdumyzyň ähli welaýatlarynda häzirki zaman ýaşaýyş jaýlary, mekdepler, çagalar baglary we durmuş maksatly beýleki desgalar gurlup yzygiderli ulanylmaga berilýär. Türkmen telekeçileri milli ykdysadyýetimiziň beýleki ugurlarynda hem netijeli işleýärler. Olar obasenagat toplumynda, syýahatçylyk, söwda, dokma pudaklarynda, azyk senagatynda, hyzmatlar ulgamynda hem netijeli işleri alyp barýarlar. Telekeçilerimiz önüm we haryt bolçulygynyň döredilmegine saldamly goşant goşýarlar. Hususy pudagyň işgärleriniň tutanýerli zähmeti bilen azyk, oba hojalyk, senagat önümleriniň bolçulygy döredilýär. Olar öz harytlary, önümleri bilen dünýä bazarlaryna çykýarlar. Bularyň hemmesi türkmen telekeçiliginiň özgertmeler we ösüş ýolunyň üstünliklere beslenýändigini görkezýär.

Hawa, hormatly Prezidentimiziň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzalaryna bildirýän ynamy uly, olaryň netijeli işlemekleri üçin döredýän mümkinçilikleri, milli ykdysadyýetimizi, şol sanda hususy pudagy ösdürmek boýunça öňde goýýan wezipeleri türkmen telekeçiliginiň ösüşiniň rowaç ýoluny üstünliklere besleýär.

Tirkeş MÄMMEDOW,

«Mugallymlar gazeti».