Häzirki zaman şertlerinde islendik döwletiň senagat taýdan ösmeginde milli ykdysadyýetiň gurluşyny we ugurlaryny kämilleşdirmek, ileri tutulýan ugurlarda maýa we adam mümkinçiliklerini özleşdirmek, esasy pudaklary tehnologik taýdan döwrebaplaşdyrmak, hususy telekeçiligi ösdürmek, işçi güýjüni netijeli peýdalanmak, zähmet bazarynyň meselelerini çözmek ýaly wajyp jemgyýetçilik-durmuş wezipeleriň döwrüň talabyna laýyklykda amal edilmegi möhüm orny eýeleýär. Dünýä ösüşiniň häzirki şertlerinde döwrüň strategik meseleleriniň biri hökmünde ýurduň bäsdeşlige ukyplylygyny ýokarlandyrmak ileri tutulýar. Munuň şeýledigini, 2021-nji ýylyň 25-nji fewralynda hormatly Prezidentimiziň Türkmenistanyň Mejlisiniň deputatlary bilen geçirilen duşuşykda eden çykyşynda bazar ykdysadyýeti şertlerinde pudaklaryň netijeliligini ýokarlandyrmaga, dünýä ykdysady giňişligine işjeň goşulmagyna gönükdirilen täze kanunçylyk namalaryny kabul edip, hereket edýän kanunlary kämilleşdirmek boýunça işleri dowam etdirmegiň wajyplygyny nygtamagy aýdyň tassyklaýar. Munuň özi, halkymyzyň hal-ýagdaýyny gowulandyrmakda, ýaşaýyş durmuş derejesini ýokarlandyrmakda täze menzillere ýetmäge itergi berýär. Şu maksatdan ugur alyp, ýurdumyz dünýä döwletleri bilen hyzmatdaşlykda häzirki zamanyň öňdebaryjy bilimlerini we dolandyryş çözgütlerini çekmäge ünsi güýçlendirip, söwda-ykdysady gatnaşyklary geografiýa we gurluş taýdan diwersifikasiýalaşdyrmaga uly ähmiýet berýär.

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe Türkmenistanyň bar bolan tebigy serişdeleriniň senagat taýdan netijeli özleşdirilmegi, döwletimiziň geografik taýdan amatly ýerleşmegi we ulag-üstaşyr mümkinçilikleri dünýä bazarlaryndaky bäsdeşlik artykmaçlyklaryna giň ýol açýan maýa goýum syýasatynyň möhüm ugurlaryny emele getirýär. Şol bir wagtda, döwletimizde halk hojalygyny dolandyrmakda bazar ykdysadyýetiniň kadalaryna laýyk usullar giňden özleşdirilýär, ykdysady we senagat zolaklary döredilýär, şol sanda dokma pudagy, dünýä bazarlarynda bäsdeşlige ukyply önümleri öndürýän önümçilik kärhanalary artdyrylýar. Şeýle hem telekeçiligiň mümkinçilikleriniň giňden peýdalanylmagy we bu ugruň diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürilmegi üçin maliýe, guramaçylyk we hukuk şertler üpjün edilýär. Bularyň ählisi döwlet serişdeleriniň oýlanyşykly peýdalanylmagy, býujet-salgyt we pul-karz syýasatynyň netijeli ýola goýulmagy nukdaýnazaryndan ýurdumyzyň maliýe-ykdysady ulgamynyň durnuklylygy arkaly dünýädäki ykdysady çökgünlikden daşda durmaga ýardam berýär.

Şunuň bilen baglylykda «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasy», «Türkmenistanda daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleri öndürmek boýunça Döwlet maksatnamasy», «Türkmenistanda öndürilýän önümleriň daşary ýurtlara iberilýän möçberini artdyrmak boýunça Döwlet Maksatnamasy», «Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasy», «Türkmenistanda dürli görnüşli elektron enjamlary öndürýän kärhanalary döretmegiň Döwlet maksatnamasy» ýaly döwletimiziň toplumlaýyn ösüşini ileri tutýan konsepsiýalar milli ykdysady ösüşiň durnukly häsiýetini üpjün etmekde maksatnamalaýyn esasy emele getirýär.

Ýurdumyzyň bäsdeşlige ukyplylygyny ýokarlandyrmakda eksport-import amallarynyň kämilleşdirilmegi, milli eksport kuwwatlylygyny artdyrmak we daşary söwda dolanyşygynyň oňyn aratapawudyny üpjün etmek wezipesi häzirki döwrüň durmuş-ykdysady ösüşiniň wajyp ugruny kesgitleýär. Çünki daşarky bazarlaryň islegleri ýurdumyzda döredilýän önümçilik kuwwatlyklarynyň doly derejede ulanylmagyna we iş bilen üpjünçiligiň artmagyna şert döredip, durnukly ykdysady ösüşiň şerti bolup çykyş edýär. Şunda, ykdysady ösüşiň hereketlendiriji güýji hökmünde telekeçiligiň ösdürilmegi aýratyn orny eýeleýär. Şu jähetden, ýurdumyzda işewürligiň ösdürilmegini nazarlaýan «Türkmenistanda kiçi we orta telekeçiligi goldamagyň 2018 — 2024-nji ýyllar üçin döwlet Maksatnamasynyň» netijeli amala aşyrylmagy kanunalaýyk ýagdaýdyr.

Dünýäniň ösen ýurtlarynyň tejribesinden belli bolşy ýaly, ykdysadyýetiň döwlete degişli bolmadyk ulgamy bazarda bolup geçýän özgerişleri çalt duýmaga we oňa uýgunlaşmaga hem-de täze görnüşli harytlary we hyzmatlary öndürmäge aýratyn üns bermäge, bazar isleglerini öz wagtynda kanagatlandyrmaga, şeýle hem maglumatlaryň, serişdeleriň, çig mallaryň netijeli ulanylmagyny gazanmaga ukyply bolup durýar. Şu nukdaýnazardan, hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda milli telekeçilik pudagynyň toplumlaýyn ösdürilmegi netijesinde ýurdumyzyň «Türkmenistanda daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleri öndürmek boýunça Döwlet maksatnamasynyň», «Türkmenistanda öndürilýän önümleriň daşary ýurtlara iberilýän möçberini artdyrmak boýunça Döwlet maksatnamasynyň» üstünlikli durmuşa geçirilmegine itergi berýändigi bellenilmäge mynasyp. Munuň özi, milli önümçiligi ýola goýmaga gönükdirilen ýerli öndürijileriň goraglylygynyň, döwlet tarapyndan berilýän goldawyň üpjün edilmegi bilen baglanyşyklydyr.

Mälim bolşy ýaly, şu ýylyň 25-nji awgustynda hormatly Prezidentimiziň gatnaşmagynda Diýarymyzyň şanly Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygy toýunyň öňüsyrasynda Ahal welaýatynyň Kaka etrabynda täze iri dokma toplumynyň işine badalga berildi. Bu bolsa, ýurdumyzyň içerki bazaryny dürli görnüşli dokma önümleri bilen elýeterli bahalardan üpjün etmäge giň mümkinçilikler döredýär.

Döwlet Baştutanymyzyň ykdysady strategiýasynyň durmuşa geçirilmeginiň düýp mazmuny daşarky bazary göz öňünde tutup, içerki bazaryň güýç-kuwwatyny ýokarlandyrmaga çalyşýan we diwersifikasiýa ýoly bilen ösýän milli ykdysadyýeti täze ugra gönükdirmekden ybaratdyr. Şunda dokma toplumy esasy orunlaryň birini eýeleýär. Çünki kuwwatly önümçilik düzümine we uly çig mal binýadyna eýe bolan ýurdumyzyň dokma pudagy üçin döwletimiz tebigy-howa şertleri boýunça orta we inçe süýümli pagtanyň iň gymmatly görnüşlerini öndürmek üçin has oňaýly zolak bolup durýar. Öňdebaryjy tehnologiýalaryň hem-de nou-haularyň esasynda işleýän, geljekde bäsdeşlige ukyply önümleriň önümçiligini artdyrjak köp pudakly senagaty kemala getirmekde dokma pudagy diňe bir içerki bazarda däl, eýsem, halkara bazarlarda bäsdeşlige ukyplylygyny yzygiderli ýokarlandyrýar.

Häzirki wagtda ýurdumyzyň dokma senagaty milli ykdysadyýetimiziň gaýtadan işleýän pudagynyň okgunly ösüşiniň mysalyna öwrüldi. Täzeçil tehnologiýalara esaslanýan önümçiligiň häzirki zaman şertlerine laýyk derejede guralmagy netijesinde arassa pagta süýümi iň gymmatly we bähbitli eksport harytlarynyň biri bolup çykyş edýär. Şunuň bilen birlikde, hormatly Prezidentimiz ykdysadyýetiň senagat taýdan ösmeginde öndürilýän önümleriň halkara ölçeglerine we ekologiýa howpsuzlygyna laýyk gelmegine aýratyn üns berilmelidigini yzygiderli nygtaýar. Ýurdumyzyň dokma senagatynda «çig mal — taýýar önüm» tehnologik ulgamynyň ornaşdyrylmagy milli önümlerimiziň bäsdeşlige ukyplylygynyň kämilleşýändiginiň nyşanydyr.

Hormatly Prezidentimiziň ýurdumyzyň senagat önümçiligini çig mal bilen üpjün etmek, zähmet serişdelerini we enjamlary netijeli peýdalanmak, önümleriň görnüşlerini giňeltmek we olaryň hilini ýokarlandyrmak, milli telekeçilik ulgamynyň ösdürilmegi boýunça öňde goýýan wezipeleri häzirki zaman şertlerinde ileri tutulýan ykdysady ösüşiň döwrebap nusgasyny şöhlelendirýär.

Welimyrat ÖWEZOW,

Türkmenistanyň Döwlet, hukuk we demokratiýa institutynyň ylmy işgäri.

Aşgabat, 10-njy sentýabr (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow sanly ulgam arkaly Ministrler Kabinetiniň nobatdaky mejlisini geçirdi. Onda halk hojalyk toplumynyň pudaklarynda şu ýylyň sekiz aýynda ýerine ýetirilen işleriň jemleri jemlenildi hem-de ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň wajyp meselelerine garaldy.

Milli Liderimiz mejlisiň gün tertibine geçip, ilki bilen, Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary S.Berdimuhamedowa söz berdi. Wise-premýer 2021-nji ýylyň sekiz aýynyň makroykdysady görkezijileri barada hasabat berdi.

Hasabat döwründe ýurdumyzda üstünlikli durmuşa geçirilýän we ykdysadyýetiň sazlaşykly ösüşiniň üpjün edilmegine gönükdirilen anyk işleriň netijesinde oňyn netijeler gazanyldy. Şu ýylyň ýanwar — awgust aýlarynda jemi içerki önümiň durnukly ösüşi üpjün edildi. Geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, önümçiligiň mukdary 5,5 göterim ýokarlandy.

Şu ýylyň sekiz aýynda bölek satuw haryt dolanyşygy 2020-nji ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 17 göterim, daşary söwda dolanyşygynyň möçberi 9,6 göterim artdy.

Hasabat döwrüniň jemleri boýunça Döwlet býujetiniň girdeji bölegi 114,5 göterime, çykdajy bölegi bolsa 97,5 göterime deň boldy.

Ýurdumyzyň iri we orta kärhanalarynda ortaça aýlyk haky geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 10,5 göterim köpeldi. Aýlyk haklary, pensiýalar, döwlet kömek pullary we talyp haklary doly maliýeleşdirildi. Oba milli maksatnamasynyň rejelenen görnüşini ýerine ýetirmegiň çäklerinde, durmuş maksatly desgalaryň 102-siniň, şol sanda suw arassalaýjy desgalaryň 35-siniň, meýdany 129,1 müň inedördül metr bolan ýaşaýyş jaýlarynyň, inženerçilik ulgamlarynyň gurluşygy dowam etdi. 1 milliard 449,1 million manat möçberinde düýpli maýa goýum serişdeleri özleşdirildi.

Şeýle hem wise-premýer Ýokary gözegçilik edarasynyň Türkmenistanyň Prezidentiniň 2021-nji ýylyň 30-njy iýulyndaky degişli Kararyna laýyklykda, ulanmaga berilmeli binalaryň we desgalaryň gurluşygynyň öz wagtynda, ýokary hilli tamamlanmagyny berk gözegçilikde saklaýandygy barada hasabat berdi. Gurluşyk işleriniň hil derejesi hemişelik üns merkezinde durýar.

Şu ýylyň 6-njy sentýabryndaky ýagdaýa görä, ýurdumyzda iri önümçilik we durmuş maksatly binalaryň 50-den gowragy ulanylmaga berildi. Şu aýyň dowamynda ýene-de 4 sany bina ulanylmaga berler. Olaryň hatarynda A.Nyýazow şaýoly bilen Hoja Ahmet Ýasawy köçesiniň demirgazyk-günbatar tarapynda döwrebap seýilgäh, ýerasty geçelgeler bar. Döwlet münberiniň toplumy, paýtagtymyzyň Tähran köçesiniň ugrunda Söwda we dynç alyş, işewürlik merkezlerinde hem-de döwrebap ýaşaýyş jaýlarynda gurluşyk-gurnama işleri tamamlaýjy tapgyrda alnyp barylýar.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, ýurdumyzyň Döwlet býujeti boýunça teklipleri taýýarlamagy we ony Ministrler Kabinetiniň garamagyna bermegi tabşyrdy. Baş maliýe meýilnamasynyň taslamasynda geljek ýylda aýlyk haklarynyň, pensiýalaryň, döwlet kömek pullarynyň we talyp haklarynyň ortaça 10 göterim köpeldilmegi göz öňünde tutulmalydyr.

Milli Liderimiz ykdysadyýetimiziň ýagdaýyny seljermegi dowam etmek hem-de emele gelýän ýagdaýlardan ugur alyp, ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň garaşylýan netijelerini anyk kesgitlemek barada wise-premýere degişli tabşyryklary berdi. Şol bir wagtyň özünde, döwletimizi ösdürmek boýunça kabul edilen maksatnamalaryň ýerine ýetirilmeginiň wajypdygy bellenildi. Munuň özi dünýä ykdysadyýetinde emele gelen ýaramaz ýagdaýlaryň ýurdumyzyň ykdysadyýetine ýetirýän täsirini gysga we orta möhletde azaltmaga mümkinçilik berer.

Döwlet býujetiniň girdejilerini artdyrmak üçin zerur çäreleri görmek, kabul edilen maksatnamalary maliýeleşdirmegiň goşmaça çeşmelerini gözlemek öňde durýan işleriň möhüm ugurlarynyň hatarynda görkezildi. Döwlet Baştutanymyz kabul edilen maksatnamalary maliýeleşdirmek üçin köp mukdarda maliýe serişdelerini çekmegiň möhümdigi barada aýdyp, wise-premýere bu ugurda maksatnamalaýyn işleri alyp barmagy we ilkinji nobatda, döwlet serişdeleriniň möçberlerine hem-de onuň netijeli peýdalanylyşyna berk gözegçiligi ýola goýmagy tabşyrdy.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Ş.Abdrahmanow gözegçilik edýän pudaklarynda şu ýylyň sekiz aýynda ýerine ýetirilen işleriň netijeleri barada hasabat berdi.

Hasabatyň çäklerinde nebiti we gaz kondensatyny çykarmagyň hem-de nebiti gaýtadan işlemegiň tehniki-ykdysady görkezijileri barada maglumat berildi. Benzin öndürmek boýunça meýilnama 107,5 göterim, polipropilen önümçiliginiň meýilnamasy 109,7 göterim, tebigy we ugurdaş gaz çykarmagyň meýilnamasy 122,1 göterim, mawy ýangyjy eksport etmegiň meýilnamasy 133,6 göterim, maýa goýumlaryny özleşdirmegiň meýilnamasy bolsa 102,1 göterim berjaý edildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, wise-premýere ýurdumyzyň nebitgaz toplumynyň pudaklaýyn edaralarynyň işini mundan beýläk-de kämilleşdirmek boýunça anyk tabşyryklary berdi. Milli Liderimiz bu ugurda öňde durýan anyk wezipeler barada aýdyp, nebitiň çykarylýan möçberlerini artdyrmagyň, nebiti gaýtadan işleýän kärhanalaryň doly güýjünde işledilmeginiň, suwuklandyrylan gazyň we beýleki önümleriň öndürilýän mukdaryny köpeltmegiň zerurdygyna ünsi çekdi.

Döwlet Baştutanymyz bu ugra degişli ylmy düzümleriň wekilleriniň gatnaşmagynda alymlar bilen bilelikde maslahat geçirip, bar bolan meseleleri ara alyp maslahatlaşmak, nebitiň baý gorlary bolan geljegi uly känleriň mümkinçiliklerini seljermek, şeýle hem “Türkmengeologiýa” döwlet korporasiýasynyň we “Türkmennebit” döwlet konserniniň öňünde durýan wezipeleri ýerine ýetirmek bilen baglanyşykly meseleleri ara alyp maslahatlaşmagy tabşyrdy.

Milli Liderimiz nebiti gaýtadan işleýän kärhanalary döwrebaplaşdyrmaga döwlet tarapyndan goldaw berilýändigini belläp, olary doly güýjünde işletmek bilen baglanyşykly meseleleri degişli derejede çözmegi tabşyrdy.

Nebitgaz toplumyna maýa goýumlaryny çekmek boýunça işleri işjeňleşdirmegiň zerurdygy nygtaldy.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow wise-premýere gözegçilik edýän düzümlerinde alnyp barylýan işleri doly seljermegi we olaryň durnukly ösüşini üpjün etmek boýunça zerur çäreleri görmegi tabşyrdy.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Ç.Gylyjow gözegçilik edýän söwda we dokma toplumlarynda hem-de telekeçilik ulgamynda şu ýylyň sekiz aýynda alnyp barlan işleriň jemleri barada hasabat berdi.

Ýanwar — awgust aýlarynda Söwda we daşary ykdysady aragatnaşyklar ministrligi boýunça, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, söwda dolanyşygynyň ösüşi 120,8 göterime, önüm öndürmegiň ösüşi bolsa 117,6 göterime deň boldy.

Dokma senagaty ministrliginiň kärhanalarynda öndürilen nah ýüplügiň we matalaryň öndürilişi, degişlilikde, 116,8 göterim hem-de 104,4 göterim, tikin we örme önümleri boýunça 121,8 göterim, gön önümleri boýunça 104,3 göterim ýerine ýetirildi.

Ýylyň başyndan bäri “Türkmenhaly” döwlet birleşigi boýunça önüm öndürmegiň meýilnamasy 110,1 göterim berjaý edildi, şunda ösüş 155,2 göterime deň boldy.

Döwlet haryt-çig mal biržasy boýunça şu ýylyň sekiz aýynda birža söwdalarynyň 198-si geçirilip, şolarda 20 müň 866 şertnama bellige alyndy.

Hasabat döwründe Söwda-senagat edarasy tarapyndan amala aşyrylan işleriň ösüşi 105,7 göterime deň boldy.

Senagatçylar we telekeçiler birleşmesi boýunça oba hojalyk we azyk önümlerini öndürmegiň ösüşi 137,4 göterime, senagat önümçiligi boýunça bolsa 107 göterime barabar boldy.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, kiçi we orta telekeçiligi goldamak, milli ykdysadyýetimiziň hususy böleginiň ösdürilmegine ýardam bermek, häzirki zaman işewürlik ulgamyny döretmek, daşyndan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan we eksport ugurly önümçilikleriň möçberlerini artdyrmakda usulyýet goldawyny bermek, şeýle hem harytlary ýerlemegiň täze bazarlaryny we usullaryny gözlemäge ýardam bermek boýunça işleri dowam etmek barada görkezmeleri berdi.

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Ç.Purçekow gözegçilik edýän gurluşyk, senagat hem-de energetika toplumlarynyň, “Türkmenhimiýa” döwlet konserniniň we paýtagtymyzyň häkimliginiň şu ýylyň sekiz aýynda alyp baran işleriniň jemleri barada hasabat berdi.

Hasabat döwründe öndürilen önümleriň hem-de gurluşyk-senagat pudagynda ýerine ýetirilen işleriň meýilnamasy 129,2 göterim berjaý edildi.

Gurluşyk we binagärlik ministrligi tarapyndan şu ýylyň ýanwar — awgust aýlarynda bellenilen işleriň meýilnamasy 110,5 göterim ýerine ýetirildi.

Senagat we gurluşyk önümçiligi ministrligi tarapyndan önümleri öndürmegiň we işleri ýerine ýetirmegiň meýilnamasy 124,9 göterim berjaý edildi.

Ýylyň başyndan bäri Energetika ministrligi boýunça öndürilen önümleriň, ýerine ýetirilen işleriň we hyzmatlaryň meýilnamasy 120,4 göterim berjaý edildi.

Elektrik energiýasyny öndürmegiň ösüşi 111 göterime, ony eksport etmegiň ösüşi bolsa 135,8 göterime deň boldy.

“Türkmenhimiýa” döwlet konserni önümleri öndürmegiň hem-de hyzmatlary ýerine ýetirmegiň meýilnamasyny 136,2 göterim berjaý etdi.

Aşgabat şäheriniň häkimligi boýunça şu ýylyň sekiz aýynda ýerine ýetirilen işleriň hem-de hyzmatlaryň meýilnamasy 165,8 göterim derejede amal edildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, 2022-nji ýyl üçin maýa goýum maksatnamasyny taýýarlamagyň zerurdygyna ünsi çekip, geljek ýylda ýurdumyzda gurluşyk işleriniň möçberiniň düýpli artjakdygyny belledi hem-de gurluşyk senagatynyň ösdürilmegine, täze önümhanalaryň hem-de kärhanalaryň gurluşygyna aýratyn üns bermegi tabşyrdy.

Gurluşyk toplumynyň zerurlyklaryny doly derejede üpjün etmek üçin ähli önümçilik düzümleriniň sazlaşykly işlemegini gazanmak zerurdyr diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy.

Şeýle hem ýaşaýyş jaýlarynyň, döwrebap şäherçeleriň, durmuş maksatly desgalaryň, aýratyn-da, Ahal welaýatynyň täze dolandyryş merkezinde meýilleşdirilen desgalaryň gurluşygy boýunça işleriň depginini güýçlendirmegiň möhümdigine üns çekildi.

Milli Liderimiz ýurdumyzyň içinde energetika halkasyny döretmegiň, Türkmenistan — Owganystan — Pakistan elektrik geçiriji ulgamyny gurmak işini dowam etdirmegiň zerurdygyny nygtady.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow gurluşyk we senagat pudaklaryna uly möçberde maýa goýumlarynyň çekilmeginiň möhümdigi barada aýdyp, wise-premýere bu ugurda alnyp barylýan işleri düýpli seljermegi tabşyrdy.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary E.Orazgeldiýew gözegçilik edýän pudaklarynda şu ýylyň sekiz aýynda alnyp barlan işleriň netijeleri barada hasabat berdi.

Obasenagat toplumy boýunça önümçiligiň ösüşi, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 108,3 göterime deň boldy. Şol sanda bu görkeziji Oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministrligi boýunça 109,1 göterime, Suw hojalygy baradaky döwlet komiteti boýunça 102,1 göterime, “Türkmen atlary” döwlet birleşigi boýunça 102,6 göterime barabar boldy. Maýa goýumlaryny özleşdirmegiň meýilnamasy 130,3 göterim ýerine ýetirildi.

Wise-premýer 13-14-nji sentýabrda Daşkent şäherinde geçiriljek Söwda-ykdysady, ylmy-tehniki we medeni hyzmatdaşlyk boýunça türkmen-özbek toparynyň nobatdaky 16-njy mejlisine hem-de Suw hojalyk meseleleri boýunça bilelikdäki türkmen-özbek hökümetara toparynyň nobatdaky mejlisine taýýarlyk görlüşi barada hasabat berdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, häzir möhüm möwsümiň — pagta ýygymynyň we bugdaý ekişiniň başlanandygyny aýtdy. Bu işleri ýokary derejede we guramaçylykly geçirmek möhümdir.

Döwlet Baştutanymyz oba hojalyk önümleriniň öndürilýän möçberini köpeldip, daşary ýurtlardan getirilişini azaltmagyň, şonuň ýaly-da, içerki bazarlarymyzy özümizde öndürilen önümler bilen üpjün etmegiň zerurdygyny aýtdy.

Hormatly Prezidentimiz ýurdumyzda maldarçylygy ösdürmek we mallaryň baş sanyny artdyrmak boýunça hem zerur çäreleri görmegi tabşyrdy.

Milli Liderimiz Türkmenistanyň we Özbegistanyň birek-birege hormat goýmak hem-de ynanyşmak ýörelgelerine esaslanýan döwletara gatnaşyklarynyň okgunly ösýändigini kanagatlanma bilen belläp, netijeli söwda-ykdysady we işewür gatnaşyklary mundan beýläk-de giňeltmek üçin uly kuwwatyň bardygyny aýtdy.

Döwlet Baştutanymyz bilelikdäki hökümetara toparlaryň işiniň ähmiýeti barada aýdyp, bu tejribäniň özara bähbitlilik we uzak möhletleýinlik esasda guralýan hyzmatdaşlygy pugtalandyrmagyň netijeli guraly hökmünde özüni görkezendigini nygtady hem-de bu babatda wise-premýere anyk tabşyryklary berdi.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary S.Toýlyýew bilim, ylym, saglygy goraýyş we sport ulgamlarynda şu ýylyň sekiz aýynda ýerine ýetirilen işleriň netijeleri barada hasabat berdi.

Bilim ulgamynda amala aşyrylýan özgertmelere laýyklykda, hasabat döwründe okuw işini kämilleşdirmek, ýaş nesillerimize döwrebap bilim bermek, olary milli we umumadamzat ruhy gymmatlyklary esasynda terbiýelemek babatda degişli işler geçirildi.

Talyp ýaşlar hem-de mekdep okuwçylary halkara ders bäsleşiklerinde üstünlikli çykyş edip, altyn, kümüş, bürünç medallara, dürli derejedäki diplomlara mynasyp boldular.

Ýylyň başyndan bäri halkara guramalar hem-de hyzmatdaş ýokary okuw mekdepleri bilen köp sanly onlaýn okuwlar we ylmy maslahatlar guraldy.

Sanly ykdysadyýeti ösdürmek bilen baglylykda, toplumyň garamagyndaky ministrlikleriň hem-de Ylymlar akademiýasynyň merkezi edaralarynyň düzümi kämilleşdirildi.

Ylymlar akademiýasynyň ylmy-barlag institutlarynda, ministrlikleriň garamagyndaky ylmy edaralarda hem-de ýokary okuw mekdeplerinde ylmyň we tehnologiýalaryň ileri tutulýan ugurlary boýunça ylmy-barlag işleri utgaşykly alnyp baryldy.

Saglygy goraýyş ulgamynda “Saglyk” Döwlet maksatnamasynyň rejelenen görnüşi, Türkmenistanyň ýiti ýokanç kesele garşy taýýarlygyny we dessin çäreleriň görülmegini üpjün etmegiň meýilnamasy, Türkmenistanda ilatyň kesellere garşy göreşmek ukybyny ýokarlandyrmak boýunça 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Milli maksatnama hem-de “Sagdyn ene — sagdyn çaga — sagdyn geljek” atly Milli strategiýa tassyklanyldy.

Agyr atletikaçy Polina Gurýewanyň Ýaponiýanyň Tokio şäherinde geçirilen XXXII Tomusky Olimpiýa oýunlarynda üstünlikli çykyş etmegi şu ýylyň başyndan bäri ýurdumyzyň sportunyň gazanan uly üstünlikleriniň hatarynda görkezildi.

Şeýle hem ýanwar — awgust aýlarynda ýurdumyzyň içeri we daşary syýasatyna, taryhy özgertmelere bagyşlanan wagyz-nesihat işleri, halkara guramalar hem-de daşary ýurtlaryň degişli ministrlikleri bilen teleköpri arkaly maslahatlar, mukaddes Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllygy, Aşgabat şäheriniň 140 ýyllygy mynasybetli ylmy-amaly maslahatlar guraldy.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, ýaşlaryň öz mümkinçiliklerini amala aşyrmaklary, şahsyýet hökmünde başarnyklaryny görkezmekleri üçin ähli şertleri döretmegiň zerurdygyny nygtady. Milli Liderimiz bu ileri tutulýan ulgama maýa goýumlaryny gönükdirmegiň wajypdygyna ünsi çekip, munuň ýaş nesliň sebitleri hem-de tutuş ýurdumyzy dolandyrmak we ösdürmek işine mundan beýläk-de işjeň gatnaşmagyna mümkinçilik berjekdigini belledi.

Döwlet Baştutanymyz ýaşlary goldamak boýunça maksatnamalar toplumyny taýýarlamagyň, eger zerur bolsa, bu maksatnamalara kanunçylyk derejesinde Milli Geňeşiň Mejlisinde garamagyň möhümdigini aýtdy. Şunuň bilen baglylykda, wise-premýere şu meseleleri seljermek hem-de zerur çäreleri görmek tabşyryldy.

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary M.Mämmedowa gözegçilik edýän ulgamlarynda şu ýylyň sekiz aýynda ýerine ýetirilen işleriň netijeleri barada hasabat berdi.

Hasabat döwründe dürli medeni çäreler, şol sanda iýun aýynda Lebap welaýatynda Medeniýet hepdeligi hem-de 6-njy awgustda «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda guralan Merkezi Aziýanyň döwlet Baştutanlarynyň konsultatiw duşuşygynyň çäklerinde çäreler geçirildi. Täze desgalary ulanmaga bermek mynasybetli dabaralar guraldy, şanly seneleriň hormatyna döredijilik bäsleşikleri yglan edildi.

Daşary ýurtly hyzmatdaşlar bilen netijeli gatnaşyklary mundan beýläk-de ösdürmek boýunça degişli çäreler görüldi. Ýurdumyzyň köptaraplaýyn we milli hödürnamalaryny ÝUNESKO-nyň Bütindünýä mirasynyň sanawyna girizmek boýunça Daşary işler ministrligi bilen bilelikde degişli işler alnyp baryldy.

Döwrüň talaplaryna laýyklykda, medeniýet ulgamynyň edaralarynyň, şol sanda muzeýleriň, kitaphanalaryň we köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň işini mundan beýläk-de kämilleşdirmek boýunça çäreler görülýär.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, wise-premýeriň ünsüni gözegçilik edýän ulgamlarynyň öňünde durýan wezipelere çekdi. Bu wezipeler Garaşsyz ýurdumyzda bolup geçýän wakalary köpräk döredijilikli beýan etmekden, baýramçylyklar we şanly seneler mynasybetli göz öňünde tutulan medeni çäreleri ýokary derejede guramaçylykly geçirmekden ybaratdyr.

Milli Liderimiz teleradioýaýlymlarda öwrediji we gyzykly gepleşikleri köpräk goýbermegiň wajypdygyny nygtady. Şonuň bilen birlikde, döwlet Baştutanymyz ykdysadyýetimize sanly ulgamy ornaşdyrmak boýunça geçirilýän işleri düşündirmek bilen düýpli meşgullanmagyň wajypdygyny belledi we bu babatda degişli görkezmeleri berdi.

Ministrler Kabinetiniň ýanyndaky Ulag we kommunikasiýalar agentliginiň Baş direktory M.Çakyýew şu ýylyň sekiz aýynda ulag-kommunikasiýa toplumynda ýerine ýetirilen işleriň netijeleri barada hasabat berdi.

Ýanwar — awgust aýlarynda bu toplumda hyzmatlary ýerine ýetirmek we önüm öndürmek boýunça meýilnama 111,9 göterim berjaý edildi.

Hasabat döwründe ösüş depgini “Türkmendemirýollary” agentligi boýunça 107,3, “Türkmenawtoulaglary” agentliginde 140, “Türkmendeňizderýaýollary” agentliginde 141,1, “Türkmenaragatnaşyk” agentligi boýunça 110,6 göterime deň boldy. “Türkmenhowaýollary” agentligi boýunça hem degişli işler alnyp baryldy.

Ulaglaryň ähli görnüşleri boýunça ýük daşamagyň meýilnamasy 103,1, ýük dolanyşygynyň meýilnamasy 105,2 göterim berjaý edildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, geljekde hem ulag we aragatnaşyk ulgamynyň işini sazlaşykly, netijeli üpjün etmek üçin ähli tagallalary etmegiň zerurdygyny belledi hem-de bu ulgamyň ýurdumyzyň okgunly durmuş-ykdysady ösüşiniň möhüm şerti bolup durýandygyny aýtdy. Şunuň bilen baglylykda, milli Liderimiz öňde durýan wezipeleri kesgitläp, bu ulgamyň işiniň düşewüntliligini ýokarlandyrmak, agentlikleriň işlerini, şol sanda öňdebaryjy sanly tehnologiýalary ornaşdyrmak arkaly kämilleşdirmek üçin bar bolan mümkinçilikleri doly herekete getirmegiň zerurdygyny belledi hem-de agentligiň ýolbaşçysyna anyk tabşyryklary berdi.

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, daşary işler ministri R.Meredow şu ýylyň sekiz aýynda Daşary işler ministrligi tarapyndan ýerine ýetirilen işleriň netijeleri barada hasabat berdi.

Ýanwar — awgust aýlarynda Garaşsyz, baky Bitarap Türkmenistanyň daşary syýasy ugruny yzygiderli durmuşa geçirmek maksady bilen, döwlet Baştutanymyzyň ozal beren tabşyryklaryny ýerine ýetirmek hem-de öňde goýlan wezipeleri çözmek boýunça degişli işler geçirildi.

Ýokary derejedäki saparlar, duşuşyklar we gepleşikler halkara hyzmatdaşlygy ösdürmekde aýratyn orny eýeleýär. Şunuň bilen baglylykda, hasabat döwründe ýurdumyza Özbegistan Respublikasynyň Prezidentiniň hem-de Russiýa Federasiýasynyň Tatarystan Respublikasynyň Prezidentiniň gelendigi bellenildi. Şeýle hem Gyrgyz Respublikasynyň Prezidentiniň Türkmenistana resmi sapary, Täjigistan Respublikasynyň Prezidentiniň döwlet sapary boldy. 6-njy awgustda “Awaza” milli syýahatçylyk zolagynda Merkezi Aziýanyň döwlet Baştutanlarynyň üçünji konsultatiw duşuşygy boldy. Şeýle hem Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynyň Baş sekretary hem-de Türki dilli döwletleriň hyzmatdaşlyk geňeşiniň Baş sekretary, Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň 75-nji mejlisiniň Başlygy ýurdumyza geldiler.

Hasabat döwründe onlaýn tertipde hormatly Prezidentimiziň birnäçe ýurtlaryň Liderleri bilen duşuşyklary geçirildi. Döwlet Baştutanymyz sanly ulgam arkaly YHG-nyň XIV sammitine, Türki dilli döwletleriň hyzmatdaşlyk geňeşiniň resmi däl maslahatyna hormatly myhman hökmünde, “Durnukly ösüş üçin gazylyp alynýan senagatyň özgerişi” mowzugy bilen geçirilen ýokary derejeli ählumumy “tegelek stoluň” başyndaky maslahata, Yslam Hyzmatdaşlyk Guramasynyň ylym we tehnologiýalar boýunça ikinji sammitine hem gatnaşdy.

Hormatly Prezidentimiz daşary ýurtlaryň döwlet Baştutanlarynyň birnäçesi bilen telefon arkaly söhbetdeş boldy.

Sanly ulgam arkaly dürli derejedäki duşuşyklaryň 1 müň 173-si guraldy. Ýylyň dowamynda halkara resminamalaryň 109-syna gol çekildi.

DIM-niň ugry boýunça duşuşyklar we geňeşmeler yzygiderli guraldy. Şeýle hem Merkezi Aziýa ýurtlarynyň we ABŞ-nyň arasyndaky köptaraplaýyn hyzmatdaşlygyň ministrler derejesindäki nobatdaky duşuşygy, “Merkezi Aziýa — Hytaý” we “Merkezi Aziýa — Russiýa” derejesinde daşary syýasat edaralarynyň ýolbaşçylarynyň duşuşyklary, Aziýa — Ýuwaş umman sebiti ýurtlarynyň ýokary derejeli maslahaty, “Merkezi Aziýa — Ýewropa Bileleşigi” ýokary derejeli dialogyň nobatdaky tapgyry geçirildi.

Türkmenistanyň daşary ykdysady gatnaşyklaryny ösdürmek boýunça yzygiderli çäreler görülýär. Hasabat döwründe ikitaraplaýyn Hökümetara toparlaryň we beýleki degişli düzümleriň çäklerinde nobatdaky duşuşyklar hem-de daşary ýurtlaryň işewür toparlarynyň wekilleri bilen gepleşikler geçirildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, oňyn Bitaraplyk, hoşniýetli goňşuçylyk hem-de “Açyk gapylar” ýörelgelerine esaslanýan daşary syýasy strategiýany durmuşa geçirmek bilen, Türkmenistanyň mundan beýläk-de sebitiň we dünýäniň ýurtlary bilen köpugurly hyzmatdaşlygy, abraýly halkara guramalar bilen netijeli gatnaşyklary ösdürjekdigini nygtady. Şunuň bilen baglylykda, milli Liderimiz Daşary işler ministrliginiň ugry boýunça netijeli döwletara gatnaşyklary pugtalandyrmaga ýardam edýän yzygiderli duşuşyklaryň ähmiýetini belledi. Döwlet Baştutanymyz özara gatnaşyklaryň möhüm ugurlary boýunça yzygiderli pikir alyşmak, şol sanda sebit we halkara ähmiýetli çäreleri geçirmegiň, olaryň ýokary guramaçylyk derejesini üpjün etmegiň meselelerini ara alyp maslahatlaşmak maksady bilen, Daşary işler ministrlikleriniň arasynda syýasy maslahatlaşmalary yzygiderli geçirmegiň wajypdygyny aýdyp, wise-premýer, daşary işler ministrine anyk tabşyryklary berdi.

Soňra hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow mejlise gatnaşyjylara ýüzlenip, Ýer ýüzünde koronawirus ýokanjynyň ýaýramagy we onuň dünýä ykdysadyýetine ýetirýän ýaramaz täsiri sebäpli ýüze çykýan daşarky ýagdaýlara garamazdan, ýubileý ýylynda hem Garaşsyz döwletimiziň kabul edilen maksatnamalara laýyklykda sekiz aýyň dowamynda depginli ösmegini dowam edendigini belledi.

Hasabat döwründe ýurdumyzda jemi içerki önümiň ösüşi 6,2 göterim derejede saklandy. Berkarar Watanymyzda iri senagat we durmuş desgalarynyň gurluşygy depginli dowam edýär. Bu desgalaryň hatarynda täze şäherçelerdir ýaşaýyş jaýlaryny, dynç alyş we sagaldyş merkezlerini, mekdepleridir çagalar baglaryny hem-de ençeme beýleki desgalary görkezmek bolar.

Bellenen meýilnamalara laýyklykda, şu ýylda 30 sany iri desganyň ýerine 56 sany desga işe girizildi. Ýylyň ahyryna çenli ýene-de ençeme desganyň ulanylmaga berilmegi göz öňünde tutulýar.

Hasabat döwründe umumy meýdany ýarym million inedördül metre golaý ýaşaýyş jaýlary ulanmaga berildi.

Döwlet Baştutanymyz ylym-bilim ulgamlarynda özgertmeleriň dowam edýändigini, önümçilikleriň döwrebaplaşdyrylýandygyny, bazar ykdysadyýetiniň emele gelýändigini kanagatlanma bilen belledi. Nebitgaz ýataklary özleşdirilip, Türkmenistan — Owganystan — Pakistan elektrik we aragatnaşyk ulgamlarynyň hem-de Türkmenistan — Owganystan — Pakistan — Hindistan gaz geçirijisiniň gurluşygy alnyp barylýar. Şeýle hem beýleki halkara taslamalary amala aşyrmaga taýýarlyk görülýär.

Milli Liderimiz ýurdumyzda hususy işewürligi ösdürmek, telekeçileri ykdysadyýetimizde özgertmeleri geçirmäge giňden çekmek boýunça döwlet syýasatynyň dowam etdirilýändigini aýtdy.

Biz şu ýubileý ýyly üçin wezipelerimizi Ministrler Kabinetiniň geçen ýarym ýylyň jemlerine bagyşlanan mejlisinde hem-de ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň 2020 — 2025-nji ýyllar üçin Maksatnamasynda anyk kesgitledik. Bu wezipeler köp işleri amala aşyrmagy talap edýär diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow belledi. Şoňa görä-de, daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleri özümizde öndürmegiň we beýleki döwletlere iberilýän harytlaryň möçberini artdyrmagyň Döwlet maksatnamalarynyň ýerine ýetirilişine goşmaça itergi bermelidiris. Dürli pudaklarda bar bolan uly mümkinçilikleri netijeli peýdalanyp, ykdysadyýetimizi diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmegi dowam etmelidiris. Ýurdumyzda öndürilýän harytlaryň sanawyny we eksport edilýän ugurlaryny giňeltmelidiris diýip, döwlet Baştutanymyz sözüni dowam etdi.

Hormatly Prezidentimiz esasy wezipeleriň biri barada aýdyp, kabul edilen Maksatnamalara laýyklykda, bu wezipeleriň ykdysadyýetimizi bazar şertlerine geçirmekden ybaratdygyny belledi. Bütin dünýä şu usulda işleýär we ykdysadyýetimizi bazar şertlerine näçe tiz geçirsek, mähriban halkymyz şonça-da çalt gowy durmuşda ýaşar.

Eger siziň käbiriňizde aýry-aýry pudaklar bazar şertlerinde işläp bilmez diýen düşünje bar bolsa, onda bu pikir ýalňyşdyr diýip, milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow belledi we şol pudaklar üçin ýaş, sowatly, gujur-gaýratly, häzirki döwrüň talaplaryna laýyklykda işläp we ýolbaşçylyk edip biljek başarnykly adamlary saýlap almagy tabşyrdy.

Mälim bolşy ýaly, ýylyň ahyryna çenli biziň öňümizde birnäçe möhüm çäreler bar. Sentýabr aýynda biz berkarar döwletimiziň baş baýramyny — Garaşsyzlygynyň şanly 30 ýyllygyny dabaraly belläris, Halk Maslahatynyň mejlisini geçireris diýip, döwlet Baştutanymyz sözüni dowam etdi.

Göreldeli we yhlasly zähmet çekip, ýurdumyzyň ösüşine uly goşant goşan mynasyp zähmetkeşler döwlet sylaglary bilen sylaglanar. Şeýle hem, ata Watanymyzyň ýubileýine bagyşlap, dabaraly harby ýörişi geçireris. Dekabr aýynda bolsa Garaşsyz Türkmenistanyň Bitaraplyk gününi belläris diýip, milli Liderimiz aýtdy we bu çäreleriň ählisini ýokary derejede geçirmek üçin gowy taýýarlyk görmegi tabşyrdy.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Ministrler Kabinetiniň sanly ulgam arkaly mejlisini jemläp, oňa gatnaşanlara berk jan saglyk, maşgala abadançylygyny, berkarar Watanymyzyň mundan beýläk-de gülläp ösmeginiň bähbidine alyp barýan işlerinde uly üstünlikleri arzuw etdi.

Ýurdumyzyň energetika senagaty milli ykdysadyýetimiziň iri pudaklarynyň biri hökmünde Watanymyzyň bedew batly ösüşlerinde möhüm orna eýedir. Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe bu ulgamy düýpli ösdürmäge uly üns berilýär. Munuň şeýledigine Balkan welaýatynda amala aşyrylan we dowamat tapýan ägirt uly işleriň mysalynda-da aýdyň göz ýetirmek bolýar. Mundan bary-ýogy birnäçe ýyl öň, Hazar deňziniň kenarynda dünýäniň ösen ýurtlarynyň iň kämil enjamlary bilen birkemsiz üpjün edilen täze «Awaza» Döwlet elektrik stansiýasy gurlup, hormatly Prezidentimiziň gatnaşmagynda dabaraly ýagdaýda işe girizildi. Şonuň yzysüre bolsa welaýat merkezindäki öň hereket edýän Balkanabat Döwlet elektrik stansiýasynyň düzüminde täze gurlan energobloklaryň birbada ikisiniň herekete girizilmegi netijesinde, bu bekediň kuwwatlylygy düýpli artdyryldy. Kenarýaka Türkmenbaşy şäherindäki ýylylyk elektrik merkeziniň bölekleýin döwrebaplaşdyrylyp, täzeden enjamlaşdyrylmagy bilen bolsa tutuş welaýatda elektrik energiýasynyň öndürilýän möçberleri has-da artdyryldy.

Döwlet Baştutanymyzyň kabul eden «Balkan welaýatynyň birnäçe etraplaryny durmuş-ýaşaýyş taýdan toplumlaýyn ösdürmegiň meseleleri hakynda» Kararyna laýyklykda, welaýatda bu ulgamda il-ýurt bähbitli işleriň ýene ençemesiniň amala aşyrylmagy günbatar sebitiň ösüşlerinde möhüm ähmiýete eýe bolar.

Aslynda, elektrik energiýasy bilen ygtybarly üpjünçilik eşretli ýaşaýşyň möhüm şertidir. Geçen ýylyň 9-njy sentýabrynda Gahryman Arkadagymyzyň Balkan welaýatyna amala aşyran iş saparynda Türkmenbaşynyň nebiti gaýtadan işleýän zawodlar toplumynda taslama kuwwaty 70 MWt/sagat bolan iki sany täze gazturbinaly elektrik stansiýasynyň gurluşygyna we hereket edýän elektrik bekediniň durkuny täzelemek işlerine badalga bermegi hem bu möhüm ulgamyň kuwwatynyň barha artýandygyndan nyşandyr. Dabaraly ýagdaýda düýbi tutulan täze energiýa desgalarynyň işe girizilmegi bilen, geljek ýyllarda Balkan welaýatynda toguň öndürilişi has hem artar. Çünki islendik önümçiligiň elektrik energiýasy bilen ygtybarly üpjün edilmegi döwrüň möhüm talabydyr. Hormatly Prezidentimiziň taýsyz tagallalarynyň netijesinde, diňe bir öz ýurdumyzy elektrik energiýasy bilen ygtybarly üpjün etmek bilen çäklenilmän, eýsem, ony eksport etmäge gönükdirilen taslamalar hem üstünlikli amala aşyrylýar.

Balkanly energetikler «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynyň ruhuna mynasyp zähmet çekip, tutuş ýurt derejesinde ählihalk tarapyndan toýlanýan hünär baýramlaryna hem mynasyp sowgatlary bilen geldiler. «Balkanenergo» önümçilik birleşigimiz boýunça şu ýylyň geçen sekiz aýynda 43 million 755 müň manatlyk elektrik energiýasyny üstaşyr geçirmek baradaky meýilnama artygy bilen berjaý edildi. Mukaddes Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllyk toýuna ykjam taýýarlyk görülýän döwürde birleşigimiz boýunça gazanylan ýokary ykdysady görkezijiler başga-da az däl. Şu ýylyň gürrüňi edilýän ýanwar — awgust aýlarynda önümçilik birleşigimiz boýunça öndürijilerden kabul edilip, sarp edijilere üstaşyr geçirilen elektrik energiýasynyň möçberi millionlarça kilowat-sagada ýetdi. Diňe bir «Awaza» Döwlet elektrik stansiýasynda geçen sekiz aýda 705 million kilowat-sagat elektrik energiýasyny öndürmek baradaky meýilnama 110 göterime barabar amal edildi. Bu ugurda Balkanabat Döwlet elektrik stansiýasynda gazanylan üstünlikler hem öwgä mynasypdyr. Hasabat döwründe elektrik desgalaryny we geçirijilerini düýpli abatlamagyň meýilnamalaryna hem artygy bilen hötde gelindi. Gazanylýan üstünliklerde birleşigimiziň welaýatyň etrapdyr şäherlerindäki düzümlerinde yhlasly zähmet çekýän aýry-aýry işgärleriň hem mynasyp paýy bar. Olardan Balkanabat şäher elektrik ulgamlarynyň dispetçeri, «Watana bolan söýgüsi üçin» medalynyň eýesi Sapargeldi Nepesowyň, Serdar elektrik ulgamlary kärhanasynyň elektromontýory Söýün Kütiýewiň, Gumdag şäher elektrik ulgamlarynyň ussasy Aşyrguly Haladowyň, Türkmenbaşy elektrik ulgamlary kärhanasynyň dispetçeri Durdy Hojaýewiň, 35 kw we ýokary elektrik geçiriji howa ulgam gullugynyň elektromontýory Dmitriý Aksýutiniň, Esenguly etrap elektrik ulgamynyň elektromontýory Begenjaly Amanalyýewiň, transformator beketleri gullugynyň ussasy Ýegenmämmet Begjanowyň, Etrek etrap elektrik ulgamynyň elektromontýory Benni Benniýewiň we beýlekileriň atlaryny görkezmek bolar. Hünärmenlerimiziň öndürijilikli işleýişleri ýaly, olaryň medeniýetli dynç alyp, saglyklaryny berkitmekleri barada-da yzygiderli alada edilýär. Diňe bir şu ýylyň başyndan bäri önümçilik birleşigimiziň Balkanabatdaky «Energetik» şypahanasynda ýeňillikli ýollanmalar esasynda döwrebap dynç alyp, saglyklaryny dikelden işgärlerimiziň sany 350-den hem geçýär.

Gaýratly işleri bitirip, ilata nur paýlamak bagtyna eýe bolan ýurdumyzyň energetika ulgamynyň ähli işgärlerini hünär baýramlary bilen tüýs ýürekden gutlaýarys. Döwletimiziň ykdysady kuwwatyny has-da ýokarlandyrmaga hem-de bize döredijilikli zähmet çekmäge ähli mümkinçilikleri döredip berýän hormatly Prezidentimiziň jany sag, ömri uzak, tutumly işleri hemişe rowaç bolsun!

Çary TAÝLYÝEW,

«Balkanenergo» önümçilik birleşiginiň kärdeşler arkalaşygynyň ilkinji guramasynyň başlygy.

Hormatly Prezidentimiz öz halkyna Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwrüni peşgeş bermek bilen, il-günümiziň eşretli durmuşda ýaşamagy, gurmagy we döretmegi ugrunda ýadawsyz aladalanýar. Ajap eýýamymyzda Garaşsyz, hemişelik Bitarap Türkmenistanymyzyň durnukly ösdürilmegi, ykdysady kuwwatynyň ýokarlanmagy bilen bagly tutumly işleriň bady artýar. Döwrebap tehnologiýaly önümçilik kuwwatlyklary işe girizilýär. Bagtyýarlyk zamanamyzyň beýik binalary, wajyp desgalary gurlup, ulanylmaga berilýär. Medeni-durmuş maksatly binalardyr desgalaryň gurluşygam giň gerime eýe bolýar. Şäher-obalarymyzyň gözel keşbinem bu gün synlamaga göz gerek.

Döwlet Baştutanymyzyň teklibi bilen “Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany” diýlip atlandyrylan ýylymyzyň ýokary zähmet üstünlikleri, taryhy wakalary her birimiziň guwanjymyzy goşalandyrýar. Şanly wakalary bilen şöhratlanýan ýylymyzyň ýene bir baýramçylygy — Gurluşyk, energetika we jemagat hojalygy işgärleriniň güni gelip ýetdi. Toýlary toýlara ulaşýan güneşli Diýarymyz bu günki günde ösüşleriň aýdyň ýoly bilen ynamly öňe barýar. Bilşimiz ýaly, energetika pudagy Garaşsyz, hemişelik Bitarap Türkmenistanymyzyň iri we öňdebaryjy pudaklarynyň biri. Milli Liderimiziň başlangyçlary bilen elektroenergetika pudagyny ösdürmekde ägirt uly işler bitirilýär. Soňky ýyllarda Mary DES-iniň senagat zolagynda gurlup, ulanylmaga berlen kämil tehnologiýaly täze elektrik stansiýalary ýurdumyzda elektrik energiýasynyň öndürilişiniň düýpli ýokarlanmagyna mümkinçilik berdi. Sözümiz gury bolmaz ýaly, anyk mysallara salgylanalyň. Mysal üçin, 2014-nji ýylda Mary DES-iniň senagat zolagynda kuwwaty 149,2 megawat bolan täze gazturbina elektrik stansiýasy ulanylmaga berilse, 2018-nji ýylda kuwwaty 1574 megawata deň bolan ykdysady taýdan tygşytlylygy, ekologiýa taýdan arassa önümçiligi bilen tapawutlanýan kuwwatly elektrik stansiýasy ulanylmaga berildi. Milli Liderimiziň hut özüniň ak pata bermeginde işe girizilen bu döwrebap elektrik stansiýasy diňe bir ýurdumyzda däl, eýsem, sebitde iri elektrik stansiýalarynyň biridir. Mälim bolşy ýaly, golaýda Lebap welaýatynyň Çärjew etrabynda ýene bir täze elektrik stansiýasynyň gurlup, ulanylmaga berilmegi ýurdumyzyň elektroenergetika pudagynyň depginli ösüşine şaýatlyk edýär. Bularyň hemmesi Garaşsyz döwletimiziň bu energiýa çeşmesini daşary ýurtlara eksport etmekde täze mümkinçilikleri döredýär.

Gurluşykçynyň zähmeti özüniň iň parahatçylykly häsiýeti bilen tapawutlanýar. Sebäbi gurluşykçy parahat, abadan geljek üçin gurýar. Bagtyýarlyk döwründe ýurt Baştutanymyzyň başda durmagynda ýurdumyz özboluşly gurluşyk meýdançasyna öwrüldi. Soňky ýyllarda Diýarymyzyň çar künjeginde dürli maksatly binalaryň we desgalaryň gurluşygy giňden ýaýbaňlandyryldy. Gurluşyk işleri biziň welaýatymyzda-da giň gerime eýe boldy. “Marygurluşyk” önümçilik birleşiginiň, “Marynebitgazgurluşyk” trestiniň we hususy eýeçilige degişli kärhanalar tarapyndan gurluşyk-gurnama işlerini durmuşa geçirmekde uly tagallalar edildi we edilýär. Zähmetsöýer gurluşykçylarymyzyň döredijilikli zähmeti bilen täze binalardyr desgalar peýda boldy. Şu günler bolsa, edermen gurluşykçylarymyz özleriniň hünär baýramçylyklaryny mynasyp garşylamak bilen şanly senä zähmet sowgatly geldiler. Zähmetsöýer gurluşykçylarymyzyň, energetiklerimiziň we jemagat hojalygynyň işgärleriniň mukaddes Garaşsyzlygymyzyň 30 ýyllygynyň öň ýanyndaky hünär baýramçylygynyň türkmen iliniň uly toýy bilen utgaşýandygy guwandyrýar.

Ýokarda ýatlaýşymyz ýaly, jemagat hojalygynyň işgärleriniň paýyna-da jogapkärli wezipe düşýär. Ajap eýýamymyzda şäherlerimiziň abadanlaşdyrylmagyna, bagy-bossana bürenmegine we arassaçylygynyň üpjün edilmegine saldamly goşantlaryny goşýan jemagat hojalygynyň gündelik yhlas-tagallalary ýerine düşýär. Bu ulgamyň işgärleriniň ýadawsyz aladalary bilen şäher-obalarymyzyň abadan keşbi ýylsaýyn gözelleşýär. Şäherimiziň tämiz köçeleriniň gülli jähekleriniň gür baglyk bilen sazlaşygyny üpjün edýän bu ulgamyň işgärlerem şanly senä sowgatly geldiler.

Türkmen ili — mukaddes Garaşsyzlygymyzyň 30 ýyllygyna barýar. Buýsançly senäniň öň ýanynda toýlanylýan şu günki baýramçylyk täze sepgitlere ruhlandyrýar. Türkmen halky uly toýuna zähmet sowgadyny taýýarlaýar.

Baýram AMANOW.

“Maru — şahu jahan”.

Türkmenistan döwletimiz Merkezi Aziýanyň üstünden geçýän sebitleýin we sebitara ýollaryň çatrygynda amatly ýerleşmek bilen, ägirt uly üstaşyr gatnawlaryny amala aşyrmak kuwwatyna eýedir. Bu babatda halkymyzyň we sebitiň hem-de dünýä döwletleriniň bähbitlerine laýyklykda doly we netijeli peýdalanmakda uly tutumly işlere badalga berildi. Hormatly Prezidentimiziň alyp barýan «Açyk gapylar» syýasaty esasynda Garaşsyz, hemişelik Bitarap Türkmenistan döwletimiz özüniň saýlap alan parahatçylyk söýüjilik daşary syýasatyny üstünlikli durmuşa ornaşdyrýar. Ýurdumyz sebitde ynanyşmak esasynda hoşniýetli goňşuçylyk gatnaşyklaryny pugtalandyrýar. Türkmenistan ählumumy ösüşiň ulag we aragatnaşyk ýaly möhüm ugurlarynda halkara hyzmatdaşlygynyň tagallalaryny birikdirmäge-de mynasyp goşandyny goşýar.

Golaýda hormatly Prezidentimiz sebitiň ulag-logistika ulgamyny ösdürmek boýunça alnyp barylýan işleriň barşy bilen tanyşmak maksady bilen Balkan welaýatynda iş saparynda boldy. Döwlet Baştutanymyz iş saparynyň çäklerinde Garabogaz aýlagynyň üstünden çekilen, Garabogazy Hazar deňzi bilen birleşdirýän awtomobil köprüsine baryp gördi. Bilşimiz ýaly, ýurdumyzyň üstaşyr ulag mümkinçiliklerini netijeli ulanmak hem-de bu ulgamda halkara hyzmatdaşlygy ösdürmek milli Liderimiziň döwlet syýasatynyň möhüm ugrudyr. Munuň özi milli ykdysadyýetimiziň okgunly ösmegine ýardam edýär. Türkmenistan Watanymyz Ýewropanyň we Aziýanyň çatrygynda amatly ýerleşmek bilen, sebitiň we tutuş yklymyň ähli döwletleriniň bähbidine özüniň üstaşyr ulag kuwwatyny artdyrmaga aýratyn ähmiýet berýär.

Hormatly Prezidentimiz iş saparynyň barşynda ulag desgasynyň we aýlagyň şahasy bilen tanşyp, täze köprini gurmak, oňa barýan ýoluň durkuny täzelemek boýunça halkara bäsleşigi yglan etmegi tabşyrdy. Döwlet Baştutanymyz himiýa senagatynda ulanylýan tebigy serişdelere baý bolan Garabogaz aýlagynyň himiki gorlaryny we tebigy aýratynlyklaryny ylmy taýdan düýpli öwrenmegiň wajypdygyna ünsi çekip, ýurdumyzyň ylmy-barlag institutlarynyň alymlarynyň bu ulgamda işleýän hünärmenler bilen bilelikde zerur işleri geçirmelidigini hem belledi.

Garabogaz aýlagynyň üstünden täze köpriniň hem-de oňa barýan ýoluň durkunyň täzelenmegi, ýurdumyzyň ýol ulgamynyň geçirijilik ukybyny, logistik hyzmatlaryň hilini ep-esli ýokarlandyrmaga, halkara üstaşyr ulag düzümini giňeltmäge hem-de goňşy döwletler bilen söwda-ykdysady gatnaşyklary has-da pugtalandyrmaga ýardam eder. Köprä barýan ýol, ýokary tizlikli Aşgabat — Türkmenbaşy awtomobil ýoluna biriger. Netijede, bu köpri Türkmenistan — Gazagystan halkara ulag ugrunyň möhüm inženerçilik desgasyna öwrüler. Hormatly Prezidentimiz hut şol artykmaçlyklary göz öňünde tutup, ýurdumyzyň dünýäniň ulag ulgamyna yzygiderli goşulmagy, Gündogar — Günbatar hem-de Demirgazyk —–Günorta ugurlary boýunça ýollaryň birleşdirilmegi, degişli düzümleriň işiniň kämilleşdirilmegi boýunça wezipeleriň üstünlikli çözülmegine aýratyn üns bermegi tabşyrdy.

Beýik Ýüpek ýolunyň gaýtadan döwrebap görnüşde dikeldilmegine gönükdirilen döwletara üstaşyr geçelgeleriň döredilmegi, Ýewraziýa ykdysady zolaklarynyň birleşdirilmegi Aziýa–— Ýuwaş ummany sebitiniň ýurtlaryna çykalgany üpjün etmek üçin möhüm ähmiýete eýedir. Munuň özi Halkara awtomobil ulaglary birleşigi hem-de Ýewropa Bileleşiginiň we hyzmatdaş ýurtlaryň arasynda «Ýewropa — Kawkaz — Aziýa» ulag geçelgesini (TRASEKA) gurmak boýunça halkara hyzmatdaşlyk maksatnamasyny amala aşyrmagy, tutuş dünýä boýunça ýük daşamak bilen meşgullanýan logistik guramalar bilen ýola goýlan hyzmatdaşlygyň netijeliligini üpjün eder. Munuň üçin bolsa, ulagyň ähli görnüşleriniň, ýagny awtomobil, demir ýol, howa, deňiz ulaglarynyň maddy-enjamlaýyn binýadyny toplumlaýyn döwrebaplaşdyrmak boýunça milli maksatnamalar yzygiderli durmuşa geçirilýär.

Şol maksatnamalaryň çäginde ýurdumyzyň ulag ulgamynyň düzümi kämilleşdirilýär, halkara ülňülere laýyk gelýän ýokary tizlikli awtoulag ýollary çekilýär, demir ýollar, täze howa menzilleri, demir ýol we awtomobil köprüleri gurulýar. Olar diňe ýurdumyzyň sebitlerini däl, eýsem, goňşy döwletleri hem baglanyşdyrýar. Ýolagçy we ýük gatnadýan ulaglaryň üsti täze döwrebap görnüşleri bilen yzygiderli ýetirilýär. Daşary ýurtly hyzmatdaşlar bilen bilelikde utgaşykly sebit hem-de sebitara logistik ulgamlary döretmek, Merkezi Aziýa bilen Ýewropany, Hazar, Gara deňizleri, Baltika sebitlerini, Orta we Ýakyn Gündogary, Günorta we Günorta — Gündogar Aziýany baglanyşdyrýan döwletara üstaşyr geçelgeleri kemala getirmek boýunça iri taslamalar amala aşyrylýar. Müňýyllyklaryň dowamynda Ýewraziýanyň halklaryny baglanyşdyran Beýik Ýüpek ýoluny gaýtadan dikeltmäge gönükdirilen bu taslamalar häzirki taryhy eýýamda döwletara söwda-ykdysady, syýahatçylyk we medeni-ynsanperwer gatnaşyklary işjeňleşdirmek üçin giň mümkinçilikleri açýar.

Gazagystan — Türkmenistan — Eýran transmilli demir ýolunyň gurulmagy-da, bu ugurda goňşy döwletleriň tagallalarynyň üstünlikli birleşdirilmeginiň aýdyň mysaly bolup hyzmat edýär. Häzirki wagtda bu ýol sebit we halkara ulag düzüminiň möhüm bölegine öwrüldi.

Döwlet Baştutanymyz ýokarda agzalan iş saparynyň dowamynda, şeýle hem Hazar sebitiniň ýurtlary bilen däp bolan dostlukly gatnaşyklary hemmetaraplaýyn pugtalandyrmagyň Türkmenistanyň daşary syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biri bolup durýandygyny nygtady we Hazaryň sebitleýin logistika merkezini döretmek pikirine ünsi çekdi. Bu merkez, Aziýany Ýewropa bilen baglanyşdyrýan, şol sanda Owganystan — Türkmenistan — Azerbaýjan — Gruziýa — Türkiýe ugry boýunça (Lapis Lazuli) täze üstaşyr ulag geçelgelerini döretmek we netijeli ulanmak ulgamynda goňşy döwletleriň bilelikdäki işini utgaşdyrýan düzüm bolmalydyr.

Şeýle-de hormatly Prezidentimiz Türkmenbaşy Halkara deňiz portunyň işi bilen tanyşdy hem-de sebitiň esasy üstaşyr ulag merkezine öwrülen portuň işine dünýä tejribesiniň öňdebaryjy gazananlaryny we innowasion tehnologiýalary ornaşdyrmak hem-de toplumyň işgärleriniň hünär derejesini ýokarlandyrmak babatda birnäçe tabşyryklary berdi. Özüniň üstaşyr ýük geçirijiligi hem-de döwrebap derejede enjamlaşdyrylyşy babatda birnäçe halkara güwänamalaryna mynasyp bolan bu toplum Türkmenistanyň yklymara ulag-logistik merkezi hökmündäki derejesini pugtalandyrýan Halkara deňiz portunyň ulanylmaga berilmegi Merkezi Aziýanyň we Hazar sebitiniň ýurtlarynyň ählisi üçin şanly waka öwrüldi. Häzirki döwürde Aziýany we Ýewropany baglanyşdyrýan hem-de üstaşyr ulag, söwda geçelgeleriniň netijeli işlemegini üpjün edýän Türkmenbaşynyň Halkara deňiz menzili Gündogar — Günbatar, Demirgazyk — Günorta ugurlary boýunça ýük daşalmagyny şertlendirýän wajyp logistik merkez bolmak bilen, port düzümi ulgamynda iň gowy tejribäni özünde jemleýän Halkara deňiz menzili ýurdumyzyň eksport kuwwatyny artdyrmakda möhüm orny eýeleýär. Bu deňiz derwezesiniň üsti bilen ýurdumyzyň önümleri dünýä bazarlaryna bökdençsiz iberilýär. Munuň özi milli ykdysadyýetimizi diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmekde ägirt uly ähmiýete eýedir.

Şöhrat MÜLKIÝEW,

Türkmenistanyň Döwlet gümrük gullugynyň Aşgabat şäher gümrükhanasynyň harby gullukçysy, maýor.

Belent durky, gül görki bilen dumly-duşa ýaraşyk berýän täze bina Gün nuruna öwşün atýar. Daşoguz çeper halyçylyk kärhanasynyň Gubadag etrabyndaky haly önümhanasynyň döwrebap binasy ezelden gelýän inçe sungatyň, deňsiz-taýsyz nepisligiň täze nusgalarynyň döredilýän ýerine öwrüldi. Mukaddes Garaşsyzlygymyzyň şanly baýramy mynasybetli toý dabaralary bilen nurlanýan häzirki günlerde önümhananyň giň hem ýagty eýwany täze güýç bilen batly kakylýan daraklaryň owazyna dolýar, işiň başky güni täze ýüwürdilen halylaryň gölleri bitip, eýýäm boýy ýetip barýar.

Gahryman Arkadagymyzyň şu ýylyň iýul aýynda ýurdumyzyň demirgazyk welaýatyna sahawatly saparyna gabatlanyp ulanylmaga berlen bu bina etrabyň ellerinden dür dökülýän gelin-gyzlaryna ajaýyp toý sowgady boldy. Ýarym gektara barabar umumy meýdanyň esasy bölegini haly kärhanasynyň iki gatly binasy eýeleýär. Onuň degresini giň howly, goşmaça gulluk jaýlary gurşap alýar. Binanyň birinji gatynda giňligi 860 inedördül metre barabar bolan eýwan ýerleşýär. Giň hem ýagty eýwanda haly ýüwürdilýän, dokalýan sütün-enjamlaryň 40 sanysy, ölçeg möçberine laýyklykda, degişli tertibi bilen oturdyldy. Sowadyjy hem gyzgyn berýän ýörite enjamlar halyçylaryň 150-siniň esasy işlejek ýeri bolan giň eýwanda ýylyň ähli paslynda howanyň amatly derejesiniň saklanmagyny üpjün edýär.

Kärhananyň edara işleri ýöredilýän iş otaglary, haly we haly önümleriniň muzeýi, taýýar önümleri saklamak üçin iki sany ammar, ussahana hem gulluk jaýy binanyň ikinji gatynda ýerleşýär. Muzeý üçin niýetlenen giň otagda dürli ululykdaky halylaryň birnäçesini rejeläp goýmak üçin enjamlar bar. Bu ýörite otaglaryň hatarynda dabaraly maslahatlary, dürli medeni-köpçülikleýin çäreleri geçirmäge niýetlenen uly eýwan, şeýle-de garbanyşhana bar. Mahlasy, täze döwrümiziň ruhunda gurlan, häzirki zamanyň ösen talaplaryna laýyk gelýän enjamlar bilen üpjün edilen haly önümhanasynyň täze jaýynda çeper elli halyçy gelin-gyzlaryň döredijilikli zähmet çekmegi, arakesme wagtynda oňat dynç almagy üçin ähli amatlyklar döredildi.

Welaýatda has irki döwürlerden bäri hereket edýän etrabyň haly kärhanasynyň ussat halyçylarynyň dokaýan dürli ölçegli haly we haly önümleri ýurt derejesinde geçirilýän bäsleşiklerde ýylyň-ýylyna öňdäki orunlary eýeleýär. Etrabyň halyçy gelin-gyzlarynyň köp ýyllyk zähmetine, çeper sungatyna ýokary baha berilýär. Önümhanada hormatly ada mynasyp bolan, döwlet sylaglary bilen sylaglanan halyçylaryň 15-si zähmet çekýär. Haly kärhanasynda her aýda 130 — 150 inedördül metr haly we haly önümleri dokalýar. Olaryň aglabasy ýörite buýurmalar boýunça täze gurulýan jaýlar, durmuş maksatly binalar üçin dokalýan uly göwrümli halylardyr. Haly önümhanasynyň gözegçi-hünärmeni Roza Baýramowa şeýle halylaryň köne nagyşlar salnyp, owadan göller bilen görklenýändigini aýdýar. Ýurdumyzyň welaýatlarynda gurlup ulanylmaga berlen «Türkmeniň ak öýi» binalary üçin dürli ölçegli halylar dokaldy. Ylaýta-da, «derweze» gölli halylar owadanlygy bilen haýran galdyrýar. Ini iki, boýy üç metrlik halyda bu gölleriň dördüsi simmetrik ýerleşýär, olar gadymy galalaryň gapylaryna, derwezesine oýulyp çekilen nagyşlara çalym edýär. Bu halyny synlanyňda, şol gadymy galanyň bosagasynda duran ýaly duýgy döreýär. Kärhananyň ussat halyçylarynyň «Togrul göl» (ony başgaça «Gumly göl» diýip hem atlandyrýarlar), «Akmaýanyň ýoly», «Çapman göl» atly göller salnan halylary bäsleşiklere hödürlenildi.

Döwrebap binada täze haly ýüwürdip, gaýtalanmajak gölleri nurlandyrýan çeper elli halyçy gelin-gyzlar mukaddes Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllyk baýramyna mynasyp zähmet sowgadyny taýýarlaýarlar. Halypa halyçylar Maral Otuzowa, Hurma Töräýewa, Täzegül Pürenowa öz şägirtlerine bu nepis sungatyň inçe syrlaryny öwredýärler. Ýaş halyçylar Mährijemal Ataýewa, Oguljemal Gaýlyýewa, Gülnabat Saryýewa netijeli zähmet çekmegiň asylly göreldesini görkezýärler.

Çeper elli halyçylar şeýle ajaýyp binany peşgeş beren Gahryman Arkadagymyza tüýs ýürekden alkyş aýdýarlar.

Amanmyrat SAPAROW.

«Türkmenistan». Surata düşüren Allanur SAPAROW.

Ussat, janypkeş daýhanlarymyz ýurdumyzyň gymmatly baýlygy bolan «ak altynyň» öndürilişini artdyrmak ugrunda tutanýerli zähmet çekýärler. Olaryň bilelikde edýän tagallalarynyň ýerine düşýändigine her ýylyň ýygym möwsüminde peýda bolýan köpsanly, belent-belent pagta harmanlaryny synlanyňda hem magat göz ýetirip bolýar. Ene topraga hyzmat edýän janypkeş adamlaryň köp zähmeti siňen gymmatly çig maly bökdençsiz kabul edip almak, abat ýagdaýda saklamak, arassalamak we gaýtadan işlemek hem-de olardan bazarlarda geçginli harytlyk önümleri öndürmek işleri ýokary derejede ýola goýulýar. Bu möhüm işe Halaç etrabyndaky Garabekewül tohumlyk pagtany gaýtadan işlemäge ýöriteleşdirilen kärhananyň işgärleri hem ruhubelentlik bilen gatnaşýarlar. Olar ýetip gelýän pagta ýygym möwsümini taýýarlykly garşylaýarlar.

Hormatly Prezidentimiziň ak pata bermegi bilen ulanylmaga berlen, häzirkizaman enjamlary oturdylan kärhanada işler barha ilerleýär. Geçen sanlyja ýyllarda bu ýerde kärine kämil, çylşyrymly enjamlary ýokary öndürijilikli işletmäge ukyply hünärmenler ýetişdi. Olar ozal özleri üçin nätanyş bolan dürli hünärleri gysga wagtda başarjaňlyk bilen ele aldylar. Şeýle adamlaryň birleşen tagallalary arkaly ýylyň-ýylyna gowy önümçilik görkezijileri gazanylýar.

— Kärhanamyzda üstümizdäki ýylyň başyndan bäri çig malyň 10,2 müň tonnadan gowragy gaýtadan işlenildi. Şonuň netijesinde pagta süýüminiň 3 müň tonnasy, çigidiň 5,8 müň tonnasy we beýleki önümler öndürildi. Biziň kärhanamyzda, adyndan belli bolşy ýaly, tohumlyk gowaça çigidi hem taýýarlanylýar. Ýylyň geçen döwründe şeýle önümiň 2,2 müň tonnadan gowragy öndürilip, pagtaçylara berildi. Daýhanlara ekiş üçin berilýän tohumlyk çigidiň gowy hilli bolmagy bolsa ahyrky netijede bize gelip gowuşýan hasylyň bol, hiliniň ýokary bolmagyna uly ýardam berýär. Biz şeýle kämil kärhanany gurduryp berendigi üçin hormatly Prezidentimize hoşallyk bildirýäris — diýip, kärhananyň maliýe-ykdysadyýet boýunça baş hünärmeni Tawus Ymamgulyýewa höwes bilen gürrüň berýär.

Kärhanada geçen ýylyň hasylyny gaýtadan işlemek bilen baglanyşykly işler irki möhletlerde üstünlikli tamamlandy. Bu oňyn ýagdaý önümçilik bölümlerini täze hasyly arassalamaga taýýarlamaga irgözinden girişmäge mümkinçilik berdi. Käbirleriniň: «Kärhana täze gurlan bolsa, ony möwsüme taýýar etmek üçin alada etmek nämä gerek?» diýmegi-de mümkin. Şeýle sowal bu önümçiligiň ýagdaýyny, işiniň aýratynlygyny bilmeýän adamlarda döräp biler. Ýöne islendik kärhanada, onda-da çig mallary gaýtadan işleýän önümçilikde abatlaýyş, tehniki hyzmat ediş işlerini geçirmek hökmany talaplardyr. Bu işleriň ýokary hilli geçirilmegi geljekde döräp biläýjek bökdençlikleri aradan aýryp, önümçiligiň sazlaşykly işini gazanmaga mümkinçilik berýär. Şeýle hakykatdan ugur alýan kärhananyň hünärmenleri möwsümara abatlaýyş işlerini talabalaýyk geçirmäge jogapkärli çemeleşdiler. Netijede işler bellenilen möhletinde, gowy hil derejesinde ýerine ýetirildi.

Daşary ýurtlaryň öňdebaryjy önüm öndürijileriniň ygtybarly we ýokary öndürijilikli enjamlary oturdylan kärhanada öz käriniň hakyky ussatlary yhlas bilen işleýärler. Önümçilik boýunça gazanylýan ýokary netijelerde baş mehanik Agajan Aşyrowyň, çalşyk ussalary Şöhrat Babalyýewiň, Agajan Şaýyýewiň, operatorlar Atajan Akmuhammedowyň, Röwşen Kyýaýewiň, süýümi basyjylar Döwran Aganyýazowyň, Kuwwat Joraýewiň we beýlekileriň saldamly zähmet paýlary bar. Olaryň gowy göreldesi kärhananyň beýleki işgärleriniň arasynda giň goldawa eýe bolýar.

Ýeri gelende, bu ýerde işleriň gyzgalaňly döwründe dürli hünärli işgärleriň iki ýüze golaýynyň el-ele berip, agzybirlik bilen zähmet çekýändigini kärhananyň ýolbaşçylary aýdýarlar. Ine, şol gyzgalaňly günler hem ýetip gelýär. Hormatly Prezidentimiz Hökümetiň 2-nji sentýabrda sanly ulgam arkaly geçirilen mejlisinde pagta ýygymyna 8-nji sentýabrda başlamaga ak pata berdi. Işleriňiz şowly, harmanlaryňyz belent bolsun, ussat gaýtadan işleýjiler!

Mämmet GYLYJOW.

Häzirki wagtda «Türkmenistanda 2019—2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasyna» laýyklykda milli ykdysadyýetimizde, galyberse-de, ylym, bilim ulgamlarynda maglumat kommunikasiýa tehnologiýalaryny ornaşdyrmak bilen baglanyşykly saldamly işler durmuşa ornaşdyrylýar. Hormatly Prezidentimiziň talaplaryna laýyklykda milli ykdysadyýetimizde, ylym, bilim syýasatyny durmuşa geçirmek üçin guramaçylyk we hukuk binýadyny, maddy-enjamlaýyn, intellektual üpjünçilik boýunça ulgamlaýyn işleri durmuşa geçirilýär.

Ýurdumyzda milli ykdysadyýetimizi diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürip, sanly ykdysadyýeti kämilleşdirmek boýunça toplumlaýyn işler alnyp barylýar. Hormatly Prezidentimiz bu babatdaky işleri mundan beýlägem ilerletmek barada yzygiderli nygtaýar.

Elbetde, islendik işiň netijeliligi we ilerlemegi üçin onuň kanunçylyk hukuk binýadynyň zerurdygy düşnükli. Ýurdumyzda hem milli ykdysadyýetimizi innowasiýa taýdan ösdürmek hem-de ony ýokary derejelere ýetirmek üçin birnäçe kadalaşdyryjy hukuk namalary kabul edildi. Olaryň hatarynda «Aragatnaşyk hakynda», «Türkmenistanda internet torunyň ösüşini we internet hyzmatlaryny etmegi hukuk taýdan düzgünleşdirmek hakynda», «Maglumat we ony goramak hakynda», «Kiberhowpsuzlyk hakynda», «Elektron resminama, elektron resminama dolanyşygy we sanly hyzmatlar hakynda» Türkmenistanyň Kanunlaryny görkezmek bolar.

«Türkmenistanda 2019—2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasyny» meýilnamalaýyn durmuşa geçirmegiň netijesinde sanly gurşawyň döredilmegi ýurdumyzyň ykdysady pudaklarynda zähmet çekýän raýatlara giň mümkinçilikleri döredýär. Milli ykdysadyýetimizi ösdürmekde bazar gatnaşyklary ulgamyny döwrebaplaşdyrmagyň hem esasy şertleriniň ugurlary kesgitlenilende, şol ugurlaryň kämilleşdirilmegi döwletiň ösüşlerine täze badalga bolup hyzmat edýär. Milli ykdysadyýetimizde gazanylýan üstünliklerde sanly ulgama geçilmeginiň ähmiýeti uludyr. Ol işi çalt we ýokary hilli amala aşyrmakda, wagty tygşytlamakda mümkinçilikleri artdyrýar. Dünýä jemgyýetçiliginde sanly ulgama ösüşleriň ygtybarly binýadyny dörediji ulgam hökmünde üns berilýär. Ýyldyrym çaltlygyndaky ösüşlerinde Türkmenistan hem özüniň ähli pudaklarynda sanly ulgama daýanýar.

Milli Liderimiz 2018-nji ýylyň 30-njy noýabrynda gol çeken «Türkmenistanda 2019—2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasy» baradaky Kararyndan gelip çykýan ugurlary döwrebap ösdürdi hem-de berkitdi. Şol resminamanyň esasynda 2019-njy ýylda, ýagny, Konsepsiýany durmuşa geçirmegiň birinji tapgyrynda ýurdumyzyň ykdysadyýetine sanly ulgamy ornaşdyrmakda aýgytly ädimler ädildi. Geçen gysga döwrüň tejribesiniň görkezişi ýaly, dünýäde fiziki, sanly we biologik häsiýetli tehnologiýalaryň utgaşmagyny aňladýan «dördünji senagat rewolýusiýasy» döwlet dolandyrylyş ulgamyny, ykdysadyýetimizi, tutuş jemgyýetimizi ösdürmek üçin binýatlyk esas hökmünde öňe çykdy. Çünki sanly ulgamyň eýýäm ýurdumyzyň syýasy, ykdysady we durmuş ulgamlaryna özüniň göze ilerlikli täsirini ýetirip başlandygyny görmek bolýar. Jemi içeriki önümiň ösüş depgininiň göz öňünde tutulan derejede saklanylýanlygynda-da ýurdumyzyň ykdysadyýetine barha giň ornaşdyrylýan sanly tehnologiýalaryň ähmiýetiniň uludygy jedelsizdir.

Bu günki gün ýurdumyzyň ykdysady, agrar, medeni-durmuş, ylym, bilimi, saglygy goraýyş, syýahatçylyk we beýleki pudaklaryna sanly ulgamyň işjeň ornaşdyrylyşy her birimizi buýsandyrýar. Sanlylaşdyrmak milli ykdysadyýetimiz üçin hil taýdan täze döwürdir. Bu babatda hormatly Prezidentimiziň baştutanlygy bilen halk hojalygynyň ähli ugurlarynda maksatnamalaýyn işler yzygiderli amala aşyrylýar. Häzir sanly ulgama geçmek her bir pudak üçin zerur bolup, ol umumy ösüşiň esasy şertine öwrüldi. Döwlet maksatnamalaryna we iri ykdysady taslamalara ornaşdyrylan durnukly ösüşiň maksatlaryny ýerine ýetirmek üçin sanly tehnologiýalarynyň artykmaçlygy aýdyňdyr.

Häzirki döwürde hormatly Prezidentimiziň tagallasy bilen önümçilige innowasion işläp taýýarlamalar giňden ornaşdyrylýar. Bu bolsa milli ykdysadyýetimiziň ähli ulgamlarynda düýpli ösüşleriň gazanylmagyna giň şertleri döredýär. Sanly ulgam hojalyk hem-de dolandyryş işlerini kämilleşdirmekde has ähmiýetli bolup, ykdysadyýetiň gülläp ösmegine halkyň ýaşaýyş-durmuş derejesiniň ýokarlanmagyna oňyn täsirini ýetirýär. Şeýlelikde döwrüň öňdebaryjy innowasion tehnologiýalarynyň durmuşymyza işjeň ornaşdyrylmagynyň netijesinde, işewür hyzmatdaşlygyň gerimi has giňeýär. Bu bolsa dünýäniň öňdebaryjy ýurtlarynyň hataryna deňleşmäge mümkinçilik berýär. Muny biz durmuşymyzyň ähli ugurlaryna, şol sanda milli ykdysadyýetimize sanly ulgamyň giňden ornaşdyrylýan häzirki döwründe eýe bolunýan üstünlikleriň mysalynda eýýämden görýäris.

Döwlet durmuşynyň ähli ugurlaryna innowasiýalaryň doly ornaşmagy, sanly ulgama geçilmegi bilen Garaşsyz, hemişelik Bitarap ýurdumyzyň ykdysady kuwwaty barha pugtalanyp, halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesi görnetin ýokarlanýar. Bu bolsa döwrüň esasy talabydyr, biziň her birimiziň baş maksadymyzdyr.

Akmyrat Jumaýew,

Seýitnazar Seýdi adyndaky Türkmen döwlet mugallymçylyk institutynyň geografiýa we ony okatmagyň usulyýeti kafedrasynyň mugallymy.

Daşary işler ministrliginde adam hukuklary we halkara ynsanperwer hukugy ulgamynda Türkmenistanyň halkara borçnamalaryny ýerine ýetirilmegini üpjün etmek boýunça Pudagara toparyň nobatdaky mejlisi geçirildi. Onuň gün tertibine abraýly guramalar, ilkinji nobatda bolsa, BMG we onuň esasy düzümleri bilen ynsanperwer hyzmatdaşlygy giňeltmek meseleleri girizildi. Milli meýilnamalary we maksatnamalary, şol sanda bilelikdäki iş meýilnamalary durmuşa geçirmegiň usullary we gurallary ara alnyp maslahatlaşyldy. Mejlisde döwlet Baştutanymyz tarapyndan şu ýylyň 17-nji iýulynda geçirilen Ministrler Kabinetiniň giňişleýin mejlisinde abraýly institutlar bilen köptaraplaýyn we ikitaraplaýyn gatnaşyklary mundan beýläk-de ösdürmek boýunça öňde goýlan wezipeleri ýerine ýetirmek babatda amala aşyrylmaly işleriň esasy ugurlaryna garaldy. Onuň barşynda öňde durýan wezipeleri, şol sanda Pudagara toparyň hem-de BMG-niň Türkmenistandaky Wekilhanasy we onuň düzümleýin bölümleri bilen hereketleriň bilelikdäki meýilnamasyny ýerine ýetirmek bilen bagly meseleleri üstünlikli çözmek boýunça anyk çäreler kesgitlenildi. Şeýle hem mejlisde beýleki meselelere garaldy, olar boýunça degişli çözgütler kabul edildi.

* * *

Kärdeşler arkalaşyklarynyň Milli merkeziniň hem-de Zenanlar birleşiginiň Merkezi geňeşiniň mejlisleri geçirildi. Olaryň barşynda guramaçylyk meselelerine garaldy. Mejlislere gatnaşyjylar jemgyýetçilik guramalarynyň, şol sanda Kärdeşler arkalaşyklarynyň hem-de Zenanlar birleşiginiň Watanymyzyň Garaşsyzlygyny pugtalandyrmak, raýatlarymyzyň agzybirligini üpjün etmek hem-de döredijilikli we öndürijilikli zähmeti höweslendirmek işlerine uly goşant goşýandygyny bellediler. Bularyň ählisi hormatly Prezidentimiziň alyp barýan syýasatynyň maksatlaryna hem-de wezipelerine laýyk gelip, döwletimiziň okgunly ösmegine we halkymyzyň durmuş derejesiniň ýokarlanmagyna ýardam berýär. Mejlislerde G. Ataýewanyň başga işe geçmegi sebäpli, Kärdeşler arkalaşyklarynyň Milli merkeziniň hem-de Zenanlar birleşiginiň Merkezi geňeşiniň täze ýolbaşçylaryny saýlamak ara alnyp maslahatlaşylan meseleleriň biri boldy. Bu mesele boýunça çykyş edenler bir wezipä birnäçe dalaşgäri hödürlediler hem-de olaryň her biriniň hünär, guramaçylyk we beýleki başarnyklaryny bellediler. Türkmenistanyň Kärdeşler arkalaşyklarynyň Milli merkeziniň başlygy hem-de Zenanlar birleşiginiň Merkezi geňeşiniň başlygy wezipesine ses berilmeginiň jemleri boýunça A. Durdyýewa biragyzdan saýlanyldy hem-de degişli kararlar kabul edildi.

* * *

Geçen hepdede Türkmenistanyň Döwlet haryt-çig mal biržasynyň söwdalarynda geleşikleriň 12-si hasaba alyndy. Daşary ýurt puluna Täjigistanyň we beýleki ýurtlaryň telekeçileri Türkmenbaşydaky nebiti gaýtadan işleýän zawodlar toplumynda öndürilen awtobenzini satyn aldylar. Bulardan başga-da, daşary ýurt puluna Russiýanyň, Türkiýäniň, Irlandiýanyň işewürlerine nah ýüplük ýerlenildi. Geleşikleriň jemi bahasy ABŞ-nyň 2 million 391 müň dollaryndan gowrak boldy. Birleşen Arap Emirlikleriniň, Türkiýe Respublikasynyň, Şotlandiýanyň we Gazagystanyň işewür toparlarynyň wekilleri jemi bahasy 8 million 322 müň manatlykdan gowrak nah ýüplügi we distillirlenmedik pagta soapstogynyň çig ýagly kislotalaryny satyn aldylar.

Çärjew etrabynyň çäginde ýerleşýän «Lebap» döwlet elektrik stansiýasynyň ýanynda gurulýan kuwwatlylygy 432 megawat bolan gazturbinaly elektrik stansiýasynyň düýbi 2018-nji ýylyň noýabr aýynda tutuldy. Tiz wagtda işe girizilmegine garaşylýan desga welaýatymyzyň çäginde ozal ulanylmaga berlenleriniň arasynda has kuwwatlysy bolar. Ol Ýaponiýanyň «Sumitomo Corporation» we «Mitsubishi Power Ltd», şeýle hem Türkiýäniň «Rönesans Holding» kompaniýalary bilen bilelikde amala aşyrylýar. Elektrik bekediniň esasy önümçilik binasynda her biriniň kuwwaty 144 megawat bolan üç sany gazturbina gurnamalary işlär.

Garaşsyz, hemişelik Bitarap ýurdumyzda energetika pudagy aýratyn çalt ösýän pudaklaryň birine öwrüldi. Hormatly Prezidentimiziň aýdyşy ýaly, kuwwatly bitewi energetika ulgamyny döretmek milli ykdysadyýetimizi toplumlaýyn döwrebaplaşdyrmagyň we diwersifikasiýalaşdyrmagyň berk esasyny düzýär. Milli Liderimiziň tagallasy bilen «Türkmenistanyň durmuş-ykdysady ösüşiniň 2011—2030-njy ýyllar üçin Milli Maksatnamasyna» laýyklykda elektrik energiýasyny öndürmekde döwlet ähmiýetli işler giň gerimde alnyp barylýar. Energetika pudagynda innowasion tehnologiýalaryň yzygiderli ornaşdyrylýandygy aýratyn üns berilmäge mynasypdyr. Munuň özi energetika serişdeleriniň ägirt uly gorlaryna eýe bolan ýurdumyzda ykdysady mümkinçilikleriň çägini has giňeldýär. Häzirki wagtda ýurdumyzyň ähli sebitleri bilen birlikde biziň welaýatymyzda innowasion tehnologiýalara daýanýan elektrik desgalarynyň birnäçesi guruldy.

Gazturbinaly elektrik stansiýalarynyň gurluşygynyň ýurdumyzda giňden ýaýbaňlandyrylmagy elektrik energiýasyny öndürmekde we energiýa serişdelerini tygşytlamakda aýratyn uly ähmiýete eýe bolýar. Häzirki döwürde dünýäniň iň kämil innowasion tehnologiýalarynyň döwletimiziň energetika pudagynda işjeň ornaşdyrylmagy milli ykdysadyýetimizde amala aşyrylýan özgertmeleriň ählisine hem üstünlik getirýär. Täze gurulýan we ulanylmaga berilýän kuwwatly desgalar diňe bir ýurdumyzyň energetika pudagynyň ösüşine däl, eýsem, uly gurluşyklaryň alnyp barylýan, täze döwrebap önümçilikleriň işe girizilýän döwründe iňňän zerur bolan elektrik energiýasynyň ýeterli mukdardakysyny üpjün etmäge uly goşant goşýarlar. Gazturbinalaýyn esasda elektrik energiýasyny öndürýän has kämil we uly görnüşli elektrik stansiýalarynyň işe girizilmegi halk hojalygynyň pudaklarynyň gadamlarynyň has batlanmagyna getirýär.

Welaýatymyzda hem elektrik energiýasyndan netijeli peýdalanmak, energiýa akymynyň durnuklylygyny we sarp edijileri onuň zerur bolan möçberdäkisi bilen üpjün etmek boýunça uly işleriň edilendigini biz guwanç bilen synlaýarys. 2014-nji ýylyň maýynda Çärjew etrabynyň çäginde kuwwaty 149,2 megawat bolan gazturbinaly elektrik stansiýasynyň işe girizilmegi elektrik energiýasy bilen üpjünçiligi has ýokarlandyrdy. «Lebap» döwlet elektrik stansiýasy döwrebap tehnologiki desgalaryň uly toplumyny özünde jemleýär. Toplum her biriniň kuwwaty 49 megawata barabar bolan üç sany kuwwatly LM 6000 gazturbina desgasyndan ybaratdyr. Bu desgalar ABŞ-nyň meşhur «General Eleсtriс» kompaniýasynyň önümleridir. Amerikan kompaniýasy tarapyndan taýýarlanylan gazturbinalar häzirki wagtda has howpsuz we has netijeli, ekologiýa taýdan arassa işleýän tehnologiýalar saýylýar. Elektrik stansiýasy ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň ählitaraplaýyn ösmegi, täze önümçilikleriň hatarynyň artmagy, döwlet eýeçiligine dahylly däl pudagyň işiniň ilerlemegi netijesinde döreýän kärhanalaryň köpelmegi, şeýle hem ilatyň sarp edijiliginiň işjeňleşmegi bilen baglanyşykly elektrik energiýasyna bolan islegi kanagatlandyrmakda öz paýyna düşýän wezipäni abraý bilen ýerine ýetirýär.

2015-nji ýylda Kerki etrabynyň çäginde kuwwatlylygy 500 kilowata barabar bolan elektrik bekedi işe girizildi. Ol ilatyň elektrik energiýasy bilen üpjünçiligini has gowulandyrdy, şeýle hem eksport akymynyň sazlaşygyny üpjün etdi. Beket iň kämil tilsimatlar esasynda işleýär. Ol iş kuwwatynyň aýratynlyklary we beýleki artykmaçlyklary boýunça örän özboluşlydyr. Birbitewi energetika ulgamyna birikdirilen beket elektrik energiýasynyň kesgitli möçberdäkisini zerur bolan ýerine gysga wagtyň içinde ugrukdyryp bilýär. Bu desganyň açylmagy diňe bir energetikleriň däl, eýsem, welaýatymyzyň ilatynyň durmuşynda uly ähmiýetli waka boldy.

Berkarar döwletiň bagtyýarlyk döwründe hormatly Prezidentimiziň dabaraly ýagdaýda ak pata bermegi bilen ýene-de bir kuwwatly desga — «Watan» döwlet elektrik stansiýasy işe girizildi. Milli Liderimiziň hut özüniň gelip, bu desgany dabaraly ýagdaýda işe girizmegi desganyň ähmiýetiniň örän uludygyny görkezýär. Şu günlerde ýyllyk kuwwaty 254 megawat bolan elektrik stansiýasynyň Watanymyzyň ykdysady kuwwatyny we halkymyzyň ýaşaýyş derejesini ýokarlandyrmakda bitirýän hyzmaty örän ähmiýetlidir. Amyderýanyň sag kenarynda Döwletli etrabynyň çäginde ýerleşýän «Watan» döwlet elektrik stansiýasynyň esasyny hem döwrebap tehnologik desgalar — ABŞ-nyň dünýäde meşhur «General Eleсtriс» iri senagat kärhanasynyň 3 sany gazturbina desgasy düzýär. Kuwwatly elektrik stansiýasy sebiti zerur gerek bolan elektrik energiýasy bilen doly üpjün edýär. Bir bitewi energetika ulgamynyň kemala gelmeginde hem desganyň ähmiýeti örän uludyr. Täze, kuwwatly elektrik stansiýasy zerurlyk ýüze çykan halatynda öz öndüren energiýasyny ulgam boýunça sarp edijilere gerek bolan mukdarda ýollap bilýär. Biz bu döwrebap desganyň mysalynda Türkmenistanyň kuwwatly energetika döwletine öwrülendigini ýene-de bir gezek görýäris. Kuwwatly desgalaryň işi innowasion tehnologiýalara daýanýar. Gazturbinalar häzirki wagtda has howpsuz we has netijeli, ekologiýa taýdan arassa işleýän tehnologiýalardyr. Şeýle hem olar eksporta iberilýän elektrik energiýasynyň durnukly akymyny üpjün edýär. Çärjew etrabynyň çäginde ýerleşýän «Lebap» döwlet elektrik stansiýasynyň ýanynda gurulýan kuwwatlylygy 432 megawat bolan gazturbinaly elektrik stansiýasynyň ulanylmaga berilmegi bilen energetika ulgamynyň işi ýene-de täze derejä göteriler.

Ilmyrat ALLABERDIÝEW,

ýörite habarçymyz.

Türkmenistanyň Saglygy goraýyş we derman senagaty ministrliginiň «Türkmendermansenagat» birleşiginiň Balkan welaýatynyň Bereket şäherindäki Ýod önümçiligi kärhanasynyň hünärmenleri şu ýyl has gaýratly zähmet çekýärler. Kämil enjamlar bilen üpjün edilen kärhana birleşigiň öňdebaryjylarynyň hatarynda bellidir. Muny bu ýerde iş meýilnamalarynyň artygy bilen berjaý edilýändigi-de doly tassyklaýar.

Aslynda, bu häzirki zaman kärhanasynyň Bereket şäherinde gurulmagy, ilkinji nobatda, günbatar sebitiň çäklerindäki ýerasty ýataklardaky suwlarda gymmatly çig mal bolan ýoduň uly gorlarynyň jemlenendigi bilen baglydyr. Esasy gerek bolan polipropilen welaýatyň Türkmenbaşy şäherindäki nebiti gaýtadan işleýän zawodlar toplumynda taýýarlanylýar. Ikinji bir zerur serişde — pagta bolsa eziz Diýarymyzyň esasy baýlyklarynyň biridir. Ýod önümçiligini göwnejaý ýola goýmakda zerur bolan çig malyň ählisiniň diýen ýaly ýurdumyzda öndürilmegi kärhanada işleri döwrebap we düşewüntli ýola goýmaga mümkinçilik berýär. Ýyllyk kuwwaty ýodly taýajyklaryň 250 millionyny, ýodly galamlaryň 50 million sanysyny hem-de diş serişdeleriniň 500 müňüsini öndürmäge niýetlenip gurlan bu kärhanada häzire çenli millionlarça manatlyga barabar önüm öndürildi. Şu döwürde taýýar önümleri sarp edijilere ýetirmekde hem guwandyryjy netijeler gazanyldy. Bereket Ýod önümçiligi kärhanasynda dünýä hil ülňülerine laýyklykda taýýarlanýan, ekologiýa babatda arassa bu serişdeler stasionar bejeriş edaralarynda, gaýragoýulmasyz lukmançylykda, şonuň ýaly-da, ýola çykylyp işlenilende juda amatlylygy hem-de netijeliligi bilen tapawutlanýar. Bir gezek ulanylýan ýod taýajyklarynyň we ýod galamlarynyň lukmançylykda zerur bolýan halatlary köp.

Önümçilik bölümleriniň ählisi kompýuter arkaly awtomatlaşdyrylan usulda dolandyrylýar. Kärhanada esasy önümlerden başga, göwherli ýaşyl galamlary, lukmançylyk pamyklarynyň dürli görnüşlerini we beýlekileri taýýarlamak işleri-de ýokary hil ülňülerine laýyklykda ýola goýlupdyr.

Ýaňy-ýakynda bu ýerde derman serişdeleriniň we lukmançylyk hajatly önümleriň täze görnüşleriniň birnäçesi öndürilip başlandy. Munuň özi kärhana netijeli we düşewüntli işlemäge mümkinçilik berýär. Kärhanada taýýar önümleri ýerleşdirmegiň meýilnamasy hem artygy bilen amal edilipdir. Bu ýerde öndürilýän harytlaryň agramly bölegi Ukraina, Belarus, Azerbaýjan, Täjigistan, Owganystan, Özbegistan ýaly döwletlere we Ýewropa ýurtlaryna ugradylýar. Häzirki günlerde dünýä hil ülňülerine doly laýyk gelýän bu önümleri Russiýa, Hindistan we Gyrgyzystan ýaly döwletleriň bazarlaryna çykarmak babatda işler hem alnyp barylýar. Munuň özi hormatly Prezidentimiziň ýurdumyzda öndürilýän önümleriň daşarky bazarlarda bäsdeşlige ukyply bolmagyny gazanmak baradaky tabşyrygynyň bu kärhanada hem üstünlikli ýerine ýetirilýändigine bütin aýdyňlygy bilen güwä geçýär.

Milli Liderimiziň ýurdumyzyň raýatlarynyň saglygy barada edýän irginsiz aladalaryna mynasyp iş bilen jogap bermegi baş wezipä öwren Bereket Ýod önümçiligi kärhanasynyň hünärmenleri mukaddes Garaşsyzlygymyzyň ýetip gelýän 30 ýyllyk şanly toýuny ýokary önümçilik görkezijileri bilen garşylamak üçin şu günler iş depginlerini has-da ýokarlandyrýarlar.

Hojaberdi BAÝRAMOW.

«Türkmenistan». Surata düşüren Andreý PAKULOW.

Berkarar döwletimiziň ykdysady kuwwatynyň artmagy, halkara abraýynyň ýokarlanmagy hem-de merdana halkymyzyň abadan durmuşda ýaşamagy ugrunda tagalla edýän Gahryman Arkadagymyzyň şa gadamynyň düşen ýeri berekediň, rysgalyň, bolçulygyň çeşmesine öwrülýär. Muňa hormatly Prezidentimiziň ýakynda, 23-nji awgustda Mary welaýatyna amala aşyran döwletli iş saparynyň barşynda ýene bir gezek göz ýetirdik.

Gahryman Arkadagymyzyň her gezekki iş sapary täze ajaýyp üstünlikleriň başyny başlaýar. Bu bolsa türkmen halkynyň bagtyýar geljegine bolan ynamyny, milli Liderine, Watanyna bolan söýgüsini hem buýsanjyny artdyrýar.

Hormatly Prezidentimiz Mary welaýatynyň çäginde ýerleşýän iri «Galkynyş» gaz känine baryp, bu ýerde «Türkmenistanyň nebitgaz senagatyny ösdürmegiň 2030-njy ýyla çenli döwür üçin Maksatnamasyna» laýyklykda, ýurdumyzyň gaz pudagynyň öňünde goýlan wezipeleri durmuşa geçirmek hem-de tebigy gazyň çykarylyşyny we daşary ýurtlara iberilýän möçberini artdyrmak maksady bilen, täze gaz guýularynyň 3-siniň gurluşyk işlerine badalga berdi. Gaz guýularyny önümçilige girizmek üçin Hytaý Halk Respublikasynyň «СNPС» Сhuanging Drilling Engineering Сompany Limited» kompaniýasy bilen işleri 30 aýyň dowamynda ýerine ýetirmek bellenildi. Bu gaz käni Türkmenistan — Hytaý gaz geçirijisiniň çig mal çeşmesiniň biri bolup hyzmat eder. Munuň özi ýurdumyzyň üstüne alýan borçnamalarynyň doly derejede ýerine ýetirilmegine örän jogapkärli çemeleşýändigini aňladyp, ygtybarly işewür hyzmatdaş hökmündäki halkara abraýyny has-da belende göterýär.

Dünýäniň iri energetika döwletleriniň hataryna girýän Garaşsyz Watanymyzyň baý uglewodorod serişdeleriniň netijeli ulanylmagy ýurdumyzyň ykdysady kuwwatyny berkitmäge, halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesini yzygiderli ýokarlandyrmaga hyzmat edýär. 2009-njy ýylyň dekabrynda taslama gatnaşyjy ýurtlaryň ― Türkmenistanyň, Özbegistan Respublikasynyň, Gazagystan Respublikasynyň we Hytaý Halk Respublikasynyň Liderleriniň gatnaşmaklarynda işe girizilen gaz geçiriji ýylda 40 milliard kub metr türkmen gazyny ibermäge niýetlenendir.

Häzirki döwürde tebigy gazyň baý gorlaryna eýe bolan Garaşsyz döwletimiz Ýewropanyň we Aziýanyň energetika bazarlaryny bu gymmatly harytlyk çig mal bilen üpjün etmek baradaky garaýşyny yzygiderli öňe sürüp gelýär. Bu baýlyklary halkymyzyň we dünýä halklarynyň bähbidine netijeli ulanmak üçin köp işler amala aşyrylýar.

Türkmenistan — Hytaý gaz geçirijisiniň gurulmagy bilen bu ugur boýunça indi ençeme wagt bäri Hytaý Halk Respublikasyna türkmen tebigy gazy eksport edilýär. Şu döwrüň dowamynda bu gaz geçiriji arkaly Hytaýa milliardlarça kub metrden hem gowrak tebigy gaz iberildi.

Dünýäde iri gaz ýataklarynyň biri bolan «Galkynyş» gaz käniniň ulanmaga berilmegi eksport gaz geçirijileriniň çig mal binýadyny berkitmek babatda örän möhüm ädim boldy.

Bu ýerde umumy kuwwaty ýylda harytlyk gazyň milliardlarça kub metrine barabar bolan gaýtadan işleýän toplumlaryň üçüsi işe girizildi. Olaryň gurluşygyna Hytaý Halk Respublikasynyň, Koreýa Respublikasynyň we Birleşen Arap Emirlikleriniň kompaniýalary gatnaşdylar. Umumy meýdany dört müň inedördül kilometrden hem köp bolan «Galkynyş» gaz käniniň ulanyş gorunda häzirki wagtda guýularyň 45-si bolup, olaryň her biri bir gije-gündizde ortaça iki million kub metre çenli tebigy gaz berýär.

Uglewodorod serişdeleriniň ägirt uly gorlaryna eýe bolan Garaşsyz, Bitarap Türkmenistan döwletimiz hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda ýurdumyzyň ýangyç-energetika toplumynyň ösüşine gönükdirilen toplumlaýyn işleri üstünlikli durmuşa geçirýär. Ýurdumyzyň ykdysady kuwwatyna goşant goşjak täze gaz guýularynyň gurluşygy gysga wagtyň dowamynda tamamlanyp, tebigy gazyň köp mukdarda çykaryljakdygyna we daşary ýurtlara iberilýän möçberiniň artdyrylmagyna mümkinçilik döretjekdigine, şunuň bilen baglylykda halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesiniň yzygiderli ýokarlanmagyna täsirini ýetirjekdigine ynanýarys.

Şeýle hem döwlet Baştutanymyz iş saparynyň dowamynda sebitde ýerleşýän «Türkmeniň ak öýi» binasynyň ýanynda 3 müň orunlyk köpçülikleýin dabaralary geçirmek üçin niýetlenen binanyň gurluşygyna badalga berip, «Türkmeniň ak öýi» binasynda geçirilen medeniýet we sungat ussatlarynyň dabaraly konsertine gatnaşdy.

Şeýle hem milli Liderimiz iş saparynyň dowamynda Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasyndan Mary welaýatynyň etraplarynyň we şäherleriniň hassahanalarynyň çagalar bölümlerine ähli zerur enjamlar bilen üpjün edilen «Tiz kömek» awtoulaglarynyň onusyny sowgat berdi.

Mundan başga-da, welaýatymyzyň il sylagly ýaşulularynyň ak pata bermegi bilen Mary şäheriniň Magtymguly köçesiniň ugrunda Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzasy «Ojar Aziýa» hususy kärhanasy tarapyndan gurlan ýedi gatly, 188 öýli ýaşaýyş jaý toplumynyň hem-de Döwrebap enjamlar bilen üpjün edilen Mary çeper halyçylyk kärhanasynyň Baýramaly haly önümhanasynyň açylyş dabarasy boldy.

Mukaddes Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllyk baýramynyň öňüsyrasynda hormatly Prezidentimiziň Mary welaýatyna amala aşyran iş sapary sebitiň ýaşaýjylary üçin ajaýyp baýramçylyk sowgadyna öwrüldi. Iş saparynyň barşynda açylyp, ulanylmaga berlen hem-de gurluşyk işleriniň düýbi tutulan desgalar bolsa döwletimiziň kuwwatly ösüşiniň we «Döwlet adam üçindir!» diýen baş ýörelgäniň dabaralanmasy boldy.

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe halkymyzyň eşretli ýaşaýşy, ýurdumyzyň abadançylygy ugrunda nusgalyk işleri durmuşa geçirýän hormatly Prezidentimiziň jany sag, ömri uzak bolsun! Halkymyzyň röwşen geljegi üçin tutýan belent tutumlary hemişe rowaçlyklara beslensin!

Seýitmyrat ATAMURADOW,

Türkmenistanyň Kärdeşler arkalaşyklarynyň Mary welaýat birleşmesiniň başlygynyň wezipesini wagtlaýyn ýerine ýetiriji.