Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe ýurdumyz okgunly ösýär we ykdysady taýdan barha kuwwatlanýar. Diýarymyzyň sebitlerinde yzygiderli gurlup, ulanylmaga berilýän senagat maksatly desgalar, iri önümçilik toplumlary bu ugurda aýratyn uly ähmiýete eýedir.

Soňky ýyllarda ýurdumyzda önümçiligi doly awtomatlaşdyrylan häzirki zaman senagat kärhanalaryň gurulmagy bilen, olarda ornaşdyrylan innowasion we döwrebap tehnologiýalar esasynda dünýä bazarynda bäsdeşlige ukyply dürli görnüşli önümleriň önümçiligi ýola goýuldy. Häzirki wagtda ýerli çig maldan daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan bäsdeşlige ukyply gurluşyk önümlerini öndürýän şeýle kärhanalar milli senagatyň sazlaşykly ösüşine mynasyp goşant goşýarlar.

Ýurdumyzyň gurluşyk senagatynyň ösüşinde Ahal welaýatynyň çäginde hereket edýän iri önümçilik toplumlarynyň uly orny bardyr. Welaýatyň Gökdepe etrabynyň Owadandepe geňeşligiň çägindäki «Türkmendemirönümleri» döwlet kärhanasy, gazbeton zawody, «Türkmenmermer» ýapyk görnüşli paýdarlar jemgyýetiniň mermer we granit işlenilýän zawody, «Türkmen aýna önümleri» kärhanasy ýaly öňdebaryjy tehnologiýaly iri önümçilikler bu babatda aýratyn agzalmaga mynasypdyr. «Türkmen aýna önümleri» kärhanasy Merkezi Aziýa sebiti boýunça alanyňda hem, aýna önümçiligi boýunça iň iri kärhanadyr. Agzalan kärhananyň önümleri daşarky bazarda uly islege eýe bolmagyny ýerli çig maldan taýýarlanýan önümleriň hiliniň örän ýokarydygy bilen düşündirmek bolar.

Hormatly Prezidentimiziň belleýşi ýaly, bu gün ýurdumyzda gurluşyk pudagyny döwrebaplaşdyrmak, gurluşyk serişdelerini öndürmek boýunça daşary ýurtlardan getirilýän önümleriň ornuny tutup bilýän önümçilik kuwwatlyklaryny we täze iş orunlaryny döretmek, eksport ugurly harytlaryň mukdaryny artdyrmak, önümçilige sanly tehnologiýalary ornaşdyrmak bilen baglanyşykly wezipeler üstünlikli çözülýär.

«Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyna» laýyklykda, ýurdumyzda gurluşyk önümlerini öndürýän iri kärhanalaryň onlarçasy gurlar. Häzirki wagtda «Bäherden» sement zawodynyň ikinji tapgyrynyň gurluşygynyň alnyp barylmagy hem bu ugurda bellenilmeli ýagdaýdyr. Döwlet Baştutanymyzyň degişli Kararyna laýyklykda gurulýan sement zawodynyň ikinji tapgyrynyň kuwwatlylygy ýylda 1 million tonna önüm öndürmäge niýetlenendir. Onuň gurluşygy «Beýik bina» hususy kärhanasy tarapyndan ýerine ýetirilýär.

Kämil tehnologiýaly häzirki zaman kärhanalaryň gurlup, ulanylmaga berilmegi bilen, raýatlar üçin täze iş orunlary emele gelip, ilatyň iş bilen üpjünçilik meselesine oňyn täsirini ýetirýär. Şonuň bilen baglanyşykly, Türkmenistanyň Kärdeşler arkalaşyklarynyň işgärleri tarapyndan senagat kärhanalarynyň zähmet toparlarynyň arasynda yzygiderli geçirilýän wagyz-nesihat işleriniň barşynda işçi-hünärmenlere hormatly Prezidentimiziň tagallalary bilen gurulýan şeýle iri desgalaryň ähmiýeti barada täsirli gürrüň berilýär. Mundan başga-da, zähmetkeşlere tehniki howpsuzlygynyň düzgünlerini doly we dogry berjaý etmek boýunça degerli maslahatlar berilýär.

«Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynda eziz Diýarymyzy ösen senagat ýurduna öwürmekde taýsyz tagalla edýändigi üçin Gahryman Arkadagymyza çäksiz alkyş aýdýarys.

Yhlas ANNAÝEW,

Türkmenistanyň Kärdeşler arkalaşyklarynyň Milli merkeziniň Gurluşyk we senagat bölüminiň tehniki gözegçisi.

«Türkmenistan ― parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynda Arkadag Prezidentimiziň parasatly döwlet syýasatynyň netijesinde milli ykdysadyýetimizi diwersifikasiýalaşdyrmak we sanly ulgama geçmek, ykdysadyýetiň pudaklaryny döwrüň talabyna laýyk getirmek boýunça täzeçe işler alnyp barylýar. Döwlet Baştutanymyzyň belent tutumlary ýurdumyzyň hemmetaraplaýyn ösüşi, Garaşsyz Watanymyzyň gazanýan üstünlikleri, ýeten derejesi we halkymyzyň abadan hem-de bagtyýar durmuşy bilen berk baglydyr.

Gahryman Arkadagymyzyň taýsyz tagallalarynyň netijesinde ýurdumyzyň ähli sebitlerinde döwrüň talabyna laýyk gelýän täze kärhanalar gurlup, ulanylmaga berilýär. Şeýle-de hereket edýän pudaklaýyn edara-kärhanalaryň kämilleşdirilmegi, özgerdilmegi netijesinde iň kämil, döwrebap enjamlary ornaşdyrmak we olar üçin ýokary hünärli işgärleri taýýarlamak boýunça zerur işler durmuşa geçirilýär.

Bazar şertlerinde kärhananyň gurluş ulgamynyň kämilleşdirilmegine ýokary talap bildirilýär. Pudaklaýyn edaralaryň we kärhanalaryň dolandyryş gurluşynyň öz wagtynda özgerdilmegi olaryň içerki we daşarky bazarda bäsdeşlige ukyplylygyna mümkinçilik berýär.

Milli ykdysadyýeti diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmek we ykdysadyýetiň hojalyk subýektleriniň ösüşini goldamak maksadyndan ugur alyp, bäsdeşlige ukyplylygy ýokarlandyrmaga ýykgyn etmegiň uly manysy bardyr. Milli Liderimiz ykdysadyýetiň her bir pudagyny döwrüň talabyna laýyk ösdürmek üçin ähli zerur tagallalary edýär.

Hormatly Prezidentimiz sanly wideoaragatnaşyk arkaly geçirýän iş maslahatlarynda edara-kärhanalaryň maliýe-ykdysady ýagdaýlaryny, önümçilik we hojalyk işlerini yzygiderli seljerip, önümçilikleriň doly kuwwatynda, bökdençsiz işledilmegini üpjün etmek boýunça möhüm wezipeleri kesgitleýär. Şeýle hem çykdajylary seljermek we olaryň zerur bolmadyklaryny aradan aýyrmak arkaly önümiň, işleriň we hyzmatlaryň özüne düşýän gymmatyny peseltmek çäreleriniň yzygiderli geçirilmegine berk gözegçiligiň amala aşyrylmagynyň zerurdygyny nygtaýar.

Türkmenistanyň häzirki döwürde täze ösüş ýagdaýyna tarap hereketi hormatly Prezidentimiz tarapyndan yglan edilen, ýurdy senagat-innowasion taýdan ösdürmäge we ähli ugurlar boýunça döwrebaplaşdyrmaga gönükdirilen syýasata laýyklykda amala aşyrylýar. Geljekki ykdysadyýetçileri taýýarlaýan ýokary okuw mekdebiniň wekili hökmünde bu işlere goşant goşmak biziň mukaddes borjumyzdyr.

Babamyrat TAGANOW,

Türkmen döwlet ykdysadyýet we dolandyryş institutynyň uly mugallymy.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň parasatly baştutanlygynda ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmek, onuň halkara abraýyny has-da belende götermek boýunça beýik işler durmuşa geçirilýär.

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe Garaşsyz, hemişelik Bitarap Türkmenistanyň ösüşi, täze belentliklerine tarap öňe gitmegi biziň eziz Diýarymyza bolan buýsanjymyza buýsanç goşýar, ony has-da gülledip ösdürmek üçin belent maksatly işlere goşant goşmaga höweslendirýär.

Hormatly Prezidentimiziň şu ýylyň geçen döwründe geçirilen Ministrler Kabinetiniň giňişleýin mejlisinde, Türkmenistanyň Mejlisiniň deputatlary bilen geçirilen duşuşykda, soňra Hökümetiň nobatdaky mejlisinde we ýakynda geçirilen iş maslahatynda belleýşi ýaly, özgertmeler üstünlikli amala aşyrylyp, ýokary we durnukly ykdysady ösüş ýeterlik derejede üpjün edilýär.

Beýik Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllygyny mynasyp garşylamak we bu senäni zähmet üstünlikleri bilen şöhratlandyrmak üçin işleriň giň gerim bilen ýaýbaňlandyrylan häzirki döwürde milli ykdysadyýetimiziň ähli pudaklarynyň sazlaşykly ösmegine möhüm ähmiýet berilýär. Şunda milli ykdysadyýetimiziň möhüm ugry hökmünde telekeçiligi ösdürmäge ähmiýet berilýändigini-de bellemek gerek.

Bu hakynda hormatly Prezidentimiz: «Häzirki döwürde ýurdumyzda kiçi we orta telekeçiligi, hususy başlangyçlary sazlaşykly hem-de netijeli ösdürmek üçin amatly hukuk, ykdysady, maliýe we durmuş şertleri döredildi. Telekeçiler ata Watanymyzyň ykdysady kuwwatyny artdyrmaga saldamly goşant goşýarlar. Daşary ýurt harytlarynyň ornuny tutýan we beýleki döwletlere iberilýän bäsleşige ukyply önümleriň önümçiligi barha ösdürilýär» diýip belleýär.

Ýurdumyzyň telekeçileriniň işi, ösüşiniň rowaç ýoly barada gürrüň edilende, anyk sanlara we maglumatlara salgylanmak ýerlikli bolsa gerek. 2021-nji ýylyň iki aýynda Senagatçylar we telekeçiler birleşmesi boýunça oba hojalyk we azyk önümleriniň öndürilişiniň ösüşi 122 göterime, senagat önümleriniň öndürilişiniň ösüşi 101,7 göterime deň boldy.

Häzirki wagtda ýurdumyzyň altyn gaznasy hasaplanylýan telekeçileriň bitirýän işlerine ýokary baha berilýär, olara uly ynam bildirilýär, durmuş-ykdysady ösüşiň, halkymyzyň abadan, bagtyýar, bolelin durmuşynyň üpjün edilmegine gönükdirilen taslamalaryň, şol sanda iri taslamalaryň durmuşa geçirilmegi olara ynanylýar. Munuň özi «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmek boýunça Maksatnamany», Oba milli maksatnamasyny durmuşa geçirmekde olara uly ynam bildirilýändiginiň aýdyň subutnamasydyr.

Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzalary bolup durýan telekeçileriň alyp barýan işleri, durmuşa geçirýän taslamalary möçber taýdan-da, ähmiýeti babatda-da uludyr. Şeýle iri taslamalaryň biri-de Aşgabat —Türkmenabat ýokary tizlikli awtomobil ýoludyr. Hormatly Prezidentimiziň Kararyna laýyklykda, Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzasy “Türkmen Awtoban” ýapyk görnüşli paýdarlar jemgyýetine buýrujy hem-de baş potratçy hökmünde çykyş etmek bilen, bu ýokary tizlikli awtomobil ýolunyň we onuň desgalarynyň taslamasyny düzmek hem-de olary ýanaşyk ýerleri abadanlaşdyryp gurmak, şeýle hem olary dolandyrmak boýunça işleri ýerine ýetirmäge ygtyýar berildi. Bu babatdaky Karar Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe köpugurly ulag-üstaşyr geçelgelerini döretmek arkaly Türkmenistanyň geoykdysady mümkinçiliklerini has doly peýdalanmak boýunça öňde goýlan wezipeleri üstünlikli durmuşa geçirmek hem-de ýurdumyzyň milli ykdysadyýetinde hususy pudagyň tutýan ornuny artdyrmak maksady bilen kabul edildi.

Häzirki wagtda uzynlygy 600 kilometr, umumy bahasy ABŞ-nyň 2 milliard 300 million dollaryna barabar bolan bu taslama durmuşa geçirilýär.

Şeýle iri taslamalaryň hatarynda Ahal welaýatynyň dolandyryş merkezini — täze şäheri hem bellemek bolar. 2019-njy ýylyň 10-njy aprelinde hormatly Prezidentimiz onuň düýbüni tutmak dabarasyna gatnaşyp, Türkmenistanda täze nusgadaky şäheriň gurluşygyna badalga berdi.

Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzalary bolan hususy kärhanalar özlerine ynanylan işleri üstünlikli ýerine ýetirýärler. 2020-nji ýylyň 10-njy noýabrynda ýurdumyzyň paýtagtyny ösdürmegiň 16-njy tapgyrynyň çäklerinde gurlan durmuş-medeni maksatly desgalar toplumy munuň aýdyň subutnamasy bolup durýar. Şol taryhy gün Aşgabady ösdürmegiň 16-njy tapgyrynyň çäklerinde 12 gatly 48 öýli ýaşaýyş jaýlarynyň 6-sy, 72 öýli ýaşaýyş jaýlarynyň 10-sy, şeýle hem medeni maksatly desgalar ulanylmaga berildi. 2020-nji ýylda türkmen telekeçileri tarapyndan Gökdepe etrabynyň Yzgant obasynda 200 orunlyk Ýokanç keseller hassahanasynyň, towuk etini öndürýän kärhananyň, paýtagtymyzyň Bagtyýarlyk etrabynda bezeg metal gurnama önümlerini öndürýän kärhananyň, Büzmeýin etrabynda 600 orunlyk orta mekdebiň we beýleki desgalaryň gurlandygyny-da bellemek gerek.

Ýeri gelende, Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzalary bolan hususy gurluşyk kompaniýalarynyň tagallasy bilen Moldowa Respublikasynda çagalar bagynyň, Russiýa Federasiýasynyň Astrahan oblastynda orta mekdebiň gurlandygyny-da belläsimiz gelýär.

Watanymyzyň ykdysady kuwwatyny artdyrmaga saldamly goşant goşýan telekeçileriň tagallasy bilen ýurdumyzyň ähli welaýatlarynda häzirki zaman ýaşaýyş jaýlary, mekdepler, çagalar baglary we durmuş maksatly beýleki desgalar gurlup yzygiderli ulanylmaga berilýär. Türkmen telekeçileri milli ykdysadyýetimiziň beýleki ugurlarynda hem netijeli işleýärler. Olar obasenagat toplumynda, syýahatçylyk, söwda, dokma pudaklarynda, azyk senagatynda, hyzmatlar ulgamynda hem netijeli işleri alyp barýarlar. Telekeçilerimiz önüm we haryt bolçulygynyň döredilmegine saldamly goşant goşýarlar. Hususy pudagyň işgärleriniň tutanýerli zähmeti bilen azyk, oba hojalyk, senagat önümleriniň bolçulygy döredilýär. Olar öz harytlary, önümleri bilen dünýä bazarlaryna çykýarlar. Bularyň hemmesi türkmen telekeçiliginiň özgertmeler we ösüş ýolunyň üstünliklere beslenýändigini görkezýär.

Hawa, hormatly Prezidentimiziň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzalaryna bildirýän ynamy uly, olaryň netijeli işlemekleri üçin döredýän mümkinçilikleri, milli ykdysadyýetimizi, şol sanda hususy pudagy ösdürmek boýunça öňde goýýan wezipeleri türkmen telekeçiliginiň ösüşiniň rowaç ýoluny üstünliklere besleýär.

Tirkeş MÄMMEDOW,

«Mugallymlar gazeti».

Dünýäde ählumumylaşmak hadysasynyň ýitileşmegi ýurdumyzyň daşary söwda-ykdysady ulgamyny döwrüň talaplaryndan ugur alyp ösdürmekde täzeçil çemeleşmeleriň ulanylmagyna şert döredýär. Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň geçen ýylda ýurdumyzyň durmuş-ykdysady ösüşinde gazanylan netijelerine bagyşlanyp geçirilen giňişleýin mejlisinde tassyklanan Türkmenistanyň 2021 — 2030-njy ýyllar üçin daşary söwda Strategiýasy daşary ykdysady gatnaşyklary döwrebap derejede ösdürmek ugrunda ädilen möhüm ädimleriň ýene biri boldy. Milli ykdysadyýetiň önümçilik we eksport mümkinçilikleriniň mundan beýläk-de ýokarlanmagyna ýardam berjek bu Strategiýanyň durnukly ösüşi üpjün etmekde möhüm orun eýelejekdigini ynam bilen aýtmak bolar.

Daşary ykdysady syýasat hem hemişe ýurduň milli bähbitlerinden ugur alýar. Mazmuny boýunça syýasatyň bu ugry syýasy, ykdysady, durmuş mümkinçiliklerini pugtalandyrmak we dünýä ykdysadyýetine netijeli gatnaşmak üçin daşary ykdysady gatnaşyklary kemala getirmek we ulanmak boýunça döwletiň anyk maksada gönükdirilen işini aňladýar. Döwlet tarapyndan daşary ykdysady aragatnaşyklary ösdürmegiň maksatlarynyň we wezipeleriniň kesgitlenilmegi ykdysadyýeti döwletiň kadalaşdyrmagyny aňladýar. Çünki dünýä ýurtlary bilen söwda-ykdysady gatnaşyklary ösdürmek we işjeňleşdirmek häzirki döwrüň möhüm meselesi bolmak bilen, ony üstünlikli amala aşyrmak wezipesi döwletiň paýyna düşýär.

Dünýä ösüşiniň häzirki şertlerinde hiç bir döwlet beýleki ýurtlar bilen hyzmatdaşlyk etmezden, milli ykdysadyýetini özbaşdak ösdürmäge ukyply däldir. Bu ählumumylaşýan ykdysadyýetiň esasy häsiýetleriniň biri bolup, ol dünýä ýurtlarynyň arasyndaky söwda-ykdysady çygyrda hyzmatdaşlyk etmegiň täzeden-täze ugurlarynyň ýüze çykmagyna şert döredýär. Dünýä ykdysadyýetiniň depginli ösüşi döwür bilen aýakdaş gitmek, halkara söwdanyň ösüş meýillerinden ugur alyp, milli söwda ulgamyny strategiýalaýyn ösdürmek wezipesini döwrüň wajyp wezipeleriniň birine öwürýär. Döwlet Baştutanymyzyň Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň geçen ýylyň 25-nji sentýabrynda geçirilen mejlisinde eden taryhy çykyşynda: «Biz daşary ykdysady strategiýamyzda daşary ýurt maýa goýumlarynyň çekilmegine, söwda gatnaşyklarynyň ösdürilmegine uly üns berýäris» diýip, aýratyn nygtap aýdan sözleri ykdysady durnuklylygy üpjün etmekde we ýönekeý bolmadyk häzirki şertlerde ony saklamakda söwda ulgamynyň ähmiýetli ugurlaryň biri bolup durýandygyny aňladýar. Şol forumda ýurdumyzyň bagtyýar geljegini üpjün etmekde ähmiýeti ýokary täjirçilik we söwda strategiýasyny işläp taýýarlamaga-da badalga berlendigi bellenilip geçilse, ýerlikli bolar.

Dünýä ykdysadyýetiniň depginli ösýän häzirki şertlerinde döwlet syýasatynda daşary söwda ulgamynyň ösdürilmegine aýratyn üns berilmegi, ilkinji nobatda, onuň ýurduň ösüşiniň esasy makroykdysady görkezijilerine özüniň uly täsirini ýetirýändigi bilen baglanyşyklydyr. Mysal üçin, eksport edilýän önümleriň möçberiniň artmagy diňe bir ýurdumyza altyn pul akymlarynyň gelmegini üpjün etmek bilen çäklenmän, eýsem, türkmen önümleriniň daşary bazarlara çykarylmagy ýerli öndürijilerimiz tarapyndan bäsdeşlige ukyply önümleriň has-da köp öndürilmegini höweslendirýär. Netijede, jemi içerki önümiň, şol sanda öndürilýän ýokary hilli önümleriň möçberi artýar. Mundan başga-da, söwda gatnaşyklarynyň oňyn netijeleri, öz gezeginde, önümçiligiň yzygiderli döwrebaplaşdyrylmagynda, işgärleriň hünär başarnyklarynyň ýokarlanmagynda, täze iş orunlarynyň döredilmeginde özüniň aýdyň beýanyny tapýar. Bu aýratynlyklar daşary söwdanyň netijeli guralan, işiň oýlanyşykly ýola goýlan ýagdaýynda ýurduň ykdysady we durmuş taýdan ösüşine oňyn täsirini ýetirýändiginiň aýdyň subutnamasydyr.

Türkmenistan halkara zähmet bölünişiginde öz serişde, senagat we ylmy mümkinçiliklerine doly laýyk gelýän orny eýelemäge çalyşýar. Bu strategik wezipäniň amala aşyrylmagy daşary ykdysady, şol sanda söwda gatnaşyklarynyň döwlet tarapyndan kadalaşdyrylmagyny, ýagny daşary ykdysady syýasatyň oýlanyşykly işlenilip taýýarlanmagyny, degişli institutlaryň ösen ulgamynyň we dolandyryş mehanizminiň bolmagyny talap edýär.

Türkmenistanyň daşary söwda Strategiýasynyň üstünlikli amala aşyrylmagy üçin syýasy we ykdysady häsiýetli birnäçe şertleriň bardygy aýratyn bellärliklidir. Daşary söwda gatnaşyklaryny ösdürmekde biziň ýurdumyz bu gün bitaraplyk hukuk derejesinden ýerlikli peýdalanýar. Bu halkara hukuk derejesi söwdada özara bähbitli we deň hukukly hyzmatdaşlygy amala aşyrmak üçin amatly içerki we daşarky şertleriň birnäçesini döredýär. Ýurdumyzda syýasy durnuklylyk, bir tarapdan, içerki önümçiligi ösdürmäge, ýagny baý tebigy serişdelerimizi senagat taýdan gaýtadan işlemegiň esasynda täze innowasion önümleri öndürmäge ýardam berse, beýleki tarapdan, ýurdumyzyň Ýewropanyň we Aziýanyň, Gündogaryň we Günbataryň çatrygynda geografik taýdan amatly ýerleşmegi içerki ösüş üçin, şeýle hem giň halkara hyzmatdaşlygyň bähbitlerine hyzmat edýän möhüm esas hökmünde çykyş edýär. Häzirki döwürde ýurdumyzy Merkezi Aziýanyň ulag giňişliginiň «Demirgazyk — Günorta» we «Gündogar — Günbatar» üstaşyr ulag halkasyna öwürmek ugrunda giň gerimde alnyp barylýan işler halkara söwdanyň işjeňleşmegine oňyn täsirini ýetirýär. Şunda «Demirgazyk — Günorta» ugry ýük akymlarynyň Demirgazyk Ýewropadan Pars aýlagyna, «Gündogar — Günbatar» ugry bolsa Günorta we Merkezi Ýewropadan Günorta we Günorta — Gündogar Aziýa ýurtlaryna hem-de Hytaýa ýükleriň üstaşyr geçirilmegini üpjün edýär. Bu şertler daşary söwdada hyzmatdaş hökmünde Türkmenistany has-da özüne çekiji edýär.

Ýurdumyzyň daşary söwda gatnaşyklaryny täze derejä çykarmak üçin, ilkinji nobatda, ýurtda öndürilýän harytlaryň köp görnüşliligini we hiliniň ýokarylygyny üpjün etmek zerur bolup durýar. Munuň üçin milli ykdysadyýete maýa goýumlaryň has-da köp möçberde çekilmegi, şeýle-de türkmen işewürleriniň eksporta gönükdirilen we importy çalyşýan önümleri öndürmäge çalyşmaklary täze mümkinçilikleri açýar.

Häzirki döwürde ykdysady strategiýada ýurduň önümçilik we söwda kuwwatyny artdyrmakda türkmen işewürleriniň mümkinçiliklerini has doly ulanmaga aýratyn ähmiýet berilýär. Kiçi we orta telekeçilige ýardam bermek we olary ösdürmek çäreleriniň döwlet syýasatynda iň möhüm ugurlaryň hatarynda kesgitlenmegi hem munuň şeýledigine şaýatlyk edýär. Türkmenistanda iş bilen meşgullanýanlaryň 75 göterimine golaýynyň döwlete dahylly däl ulgamda zähmet çekmegi onuň döwrüň möhüm meselelerini çözmekde uly güýç bolup durýandygyna we döwlet strategiýasyny amala aşyrmakda mümkinçilikleriň uludygyny görkezýär.

Ýurduň ýakyn we orta möhlete niýetlenen daşary söwda Strategiýasy, bir tarapdan, oýlanyşykly, maksadalaýyk hereketlerden ybarat bolsa, beýleki tarapdan, häzirki döwürde dünýäniň syýasy we ykdysady giňişliginde ýagdaýlaryň diýseň çalt üýtgäp durmagy netijesinde, öňünden kesgitläp bolmaýan wakalara we barha ýitileşýän bäsleşiklere tiz seslenmegiň usullarynyň hem göz öňünde tutulmagy wajyp meseleleriň hatarynda durýar. Şunuň bilen baglylykda, ýurdumyzyň degişli ministrlikleri we pudaklaýyn dolandyryş edaralary tarapyndan «ýol görkezijiniň» işlenilip taýýarlanmagy ýaňy-ýakynda kabul edilen söwda Strategiýasynyň oýlanyşykly düzülmeginde möhüm hasaplanýar.

Daşary söwda strategiýasyny üstünlikli amala aşyrmak üçin ýurtda diňe bir eksporta niýetlenen ýa-da importy çalyşýan harytlary öndürmek ýeterlik bolman, eýsem, olary daşary bazarlarda öňe sürmegiň usullaryny hem dogry saýlamak möhüm meseleleriň biridir. Munuň üçin daşary ýurt tejribesinde öz oňyn netijelerini görkezen usullardan peýdalanmak, ýagny söwda sergilerini we hödürleniş çärelerini, ýöriteleşdirilen simpoziumlary we amaly maslahatlary guramak, şeýle-de türkmen harytlaryny, hyzmatlaryny, intellektual eýeçiligi dünýä bazarlarynda öňe sürmek boýunça çäreleri geçirmek netijeliligi ýokary usullar hasaplanýar. Mundan başga-da, häzirki döwürde Russiýada, Belarusda, Türkiýede we Hytaýda ýerleşýän ilçihanalaryň ýanynda hereket edýän söwda öýleriniň we wekilleriniň alyp barýan işiniň beýleki ýurtlarda hem göz öňünde tutulmagy döwletara söwda gatnaşyklarynyň has-da işjeňleşmegine ýardam berjek gural bolup durýar.

Häzirki sanly eýýamda maglumat üpjünçiligi ykdysady netijeliligi gazanmagyň gymmatly we ähmiýetli serişdeleriniň biri hasaplanýar. Bu jähetden, ýurdumyzda daşary ykdysady işi ösdürmek we onuň netijeliligini ýokarlandyrmak üçin daşary söwda maglumatlar ulgamynyň döredilmegine uly ähmiýet berilýär. Şunuň bilen baglylykda, hormatly Prezidentimiziň 2021-nji ýylyň 12-nji fewralynda kabul eden Karary esasynda döredilen eksport-import amallary üçin, «Bir penjire» ulgamynyň işini utgaşdyrmak boýunça Pudagara toparyň esasy maksady sanly tehnologiýalary ulanmak arkaly eksport-import amallary ýeňilleşdirmek üçin amatly şertleri döretmekden ybaratdyr. Bu, öz gezeginde, şeýle söwda Strategiýasynyň netijeli amala aşyrylmagyna öz oňyn täsirini ýetirjekdigini alamatlandyrýar.

Türkmenistan Bütindünýä söwda guramasynda synçynyň derejesine eýe döwlet bolup, bu dereje milli ykdysadyýetiň sazlaşykly ösüşini, daşary söwda gatnaşyklarynda eýeleýän ornunyň berkemegini, köptaraply hyzmatdaşlygyň giňemegini, daşary ýurt maýa goýumlaryny giňden çekmegi üpjün etmek bilen bir hatarda, bazar gatnaşyklarynda özgertmeleriň durnukly ösüşini üpjün etmek üçin hem täzeden-täze mümkinçilikleri döredýär.

Maýagözel BABAÝEWA,

Türkmenistanyň Zähmet we ilaty durmuş taýdan goramak ministrliginiň Zähmet gory we iş üpjünçilik müdirliginiň başlygynyň orunbasary, ykdysady ylymlaryň kandidaty.

Hemişelik Bitarap Watanymyzyň ykdysadyýetiniň esasy pudaklarynyň biri bolan ýangyç-energetika toplumyny mundan beýläk-de ösdürmegiň geljegi uly bolan ugurlary maksatnamalaýyn durmuşa geçirilýär. Häzir bu pudaga ýurdumyzyň jemi içerki önümini öndürmekde hem-de eksport düzüminde esasy orun degişli bolup durýar. Hormatly Prezidentimiziň 12-nji martda sanly ulgam arkaly geçiren Ministrler Kabinetiniň nobatdaky mejlisinde döwlet ähmiýetli möhüm meseleriň arasynda ýangyç-energetika toplumynda alnyp barylýan işlere hem garaldy.

Baky Bitarap Türkmenistanyň energetika strategiýasy ýurduň ägirt uly uglewodorod mümkinçiliklerini netijeli durmuşa geçirmäge we ýangyç-energetika toplumynda milli we umumy bähbitlere laýyk gelýän özara bähbitli halkara hyzmatdaşlygyny giňeltmäge gönükdirilendir. Häzirki wagtda Türkmenistan energetika ulgamynda Ýewropa, Aziýa, Uzak Gündogar we Günorta — Gündogar ugurlara aýratyn ähmiýet berýär, dünýäniň öňdebaryjy nebitgaz kompaniýalary bilen ýakyn gatnaşyklary ýola goýýar. Daşary ýurt maýadarlary bilen uglewodorod çig malyny agtarmak, çykarmak we gaýtadan işlemek ulgamyndaky taslamalary durmuşa geçirmek, şeýle hem ulag düzümini ösdürmek boýunça döwletara ylalaşyklary we şertnamalary baglaşylýar.

Türkmenistanyň hyzmatdaşlar babatdaky bitaraplyk ugry köpugurly turba geçiriji düzümi döretmäge esaslanýar. Milli Liderimiziň nygtaýşy ýaly, Türkmenistan — Owganystan — Pakistan — Hindistan gaz geçirijisiniň taslamasy ägirt uly geosyýasy we geoykdysady ähmiýete eýedir. Bu düzüm geljekde energetika howpsuzlygyny üpjün etmäge, diýmek, giň Ýewraziýa yklymynda ýaşaýan millionlarça adamyň durmuşyny has-da gowulandyrmaga ýardam eder. Halkara energiýa geçirijileri halkara energetika hyzmatdaşlygyny ýola goýmagyň gurallaryna öwrülip, sebitde jemgyýetçilik-syýasy durnuklylygy we ählumumy ösüşi, ykdysady gatnaşyklary pugtalandyrmaga ýardam berer. «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynda Hazar deňzindäki «Dostluk» ýatagynyň uglewodorod serişdelerini bilelikde gözlemek, işläp geçmek we özleşdirmek hakynda Türkmenistanyň Hökümeti bilen Azerbaýjan Respublikasynyň Hökümetiniň arasynda Özara düşünişmek hakynda Ähtnamanyň baglaşylmagy hem bu ugurdaky möhüm ädimleriň biridir.

Nebitgaz senagatyny ösdürmek wezipeleri pudagy diwersifikasiýalaşdyrmak, täze känlerde, şol sanda Hazar deňziniň türkmen bölegini we «Galkynyş» gaz känini senagat taýdan özleşdirmegi güýçlendirmek, bu işlerde ulanylýan sanly tehnologiýalaryň gerimini, hususan-da, 3D-modelirlemek usullaryny ulanmak arkaly giňeltmek ýaly wezipeleri öz içine alýar. Ýurdumyzda nebiti we gazy gaýtadan işlemäge ýöriteleşdirilen täze, döwrebap toplumlar yzygiderli gurulýar. Ahal welaýatynyň ykdysadyýetiniň häzirki ösüşinde gaz senagaty pudagynyň önjeýli paýy bardyr. Ahal welaýatynyň çäklerinde Türkmenistanyň iri gaz ýataklarynyň biri bolan Döwletabat ýatagy ýerleşýär. 2019-njy ýylyň iýun aýynda Gökdepe etrabynyň çäginde tebigy gazy gaýtadan işlemegiň esasynda ýokary hilli, ekologiýa taýdan arassa benzin öndürýän, dünýäde ilkinji gazhimiýa toplumy açylyp, işe girizildi. Şeýlelikde, welaýatda önümiň täze görnüşiniň — “ECO-93” görnüşli benziniň önümçiligi ýola goýuldy. Bu desganyň işe girizilmegi welaýatyň çäginde täze «ykdysady ösüş nokatlaryny» emele getirmek üçin şertleri döredýär.

Ýokary okuw mekdebimizde ýurdumyzyň ýangyç-energetika toplumynyň düzümleri üçin ýokary hünärli işgärleri taýýarlamak, amaly okuwlary tejribe bilen utgaşdyrmak we ýaşlara berilýän bilimiň derejesini ýokary halkara görkezijilerine laýyk getirmek boýunça toplumlaýyn işler alnyp barylýar. Häzirki wagtda uniwersitetimizde 23 ugur boýunça hünärmenler taýýarlanylýar hem-de 5 ugur boýunça bakalawrlary taýýarlamak okuwlary alnyp barylýar. Uniwersitetleriň Halkara bileleşiginiň agzasy bolan uniwersitetimizde dünýäniň nebitgaz boýunça iri ýokary okuw mekdepleriniň professorlarynyň gatnaşmagynda wideoaragatnaşyk arkaly ýörite sapaklary guramak, tejribe alyşmak işleri ýola goýlandyr. Sanly ulgam arkaly tejribe sapaklary geçirilýär. Ähli hünärleriň okuw meýilnamalaryna «Sanly ykdysadyýet» dersi girizildi. Milli Liderimiz şu ýylyň 3-nji fewralynda nebitgaz toplumyny ösdürmek boýunça geçiren maslahatynda uniwersitetiň ýanynda mugallymlary, ylmy işgärleri, nebitgaz pudagy üçin alymlyga dalaşgärleri taýýarlamak boýunça Merkezi döretmegiň maksada laýyk boljakdygyny belläp geçdi.

Milli ykdysadyýetimiziň kuwwatly pudagy bolan nebitgaz senagatyny öňdebaryjy, düşewüntli pudaga öwürmek döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biridir. Täze tehnologiýalaryň kömegi bilen, ýokary hilli we takyk maglumatlaryň alynmagy uglewodorod çig malynyň gözlegi we gazylyp alynmagy üçin harajatlary tygşytlamaga mümkinçilik berýär, bu bolsa bar bolan ätiýaçlyk gorlary, gazyp almagy we gaýtadan işlemegi dolandyrmagyň netijeliligini ýokarlandyrmaga ýardam edýär. Şonuň üçin-de, bu ulgamda sanly ulgamyň artykmaçlyklaryndan giňden peýdalanmagyň ýola goýulmagy, bu ugurdan sowatly, kämil hünärmenleri ýetişdirmek derwaýys wezipe hökmünde öňe çykýar.

Milli ylym-bilim we innowasion tehnologiýalar esasynda öz tebigy baýlyklarymyzy netijeli özleşdirmek ykdysadyýetimizi ösdürmegiň iň ähtibarly girewidir. Döwrebap ýerli senagat pudaklarynyň ösdürilmegine, ähli ulgama sanly ösüşleriň ornaşdyrylmagyna giň şertleri döredýän Gahryman Arkadagymyzyň il-ýurt ähmiýetli işleriniň barha rowaç almagyny arzuw edýäris.

Gyzylgül MEZILOWA,

Ýagşygeldi Kakaýew adyndaky Halkara nebit we gaz uniwersitetiniň mugallymy.

Türkmenistanyň «Daýhanbank» döwlet täjirçilik banky, raýatlara melleginde (kömekçi hojalygynda, bölünip berlen ýer böleginde) ekerançylygy we maldarçylygy ösdürmek maksady bilen, oba hojalyk önümlerini öndürmek, esasy we dolanyşyk serişdelerini edinmek hem-de iri önümçiliklere zerur bolan ýerli çig mallary öndürmek üçin nagt däl görnüşinde kiçi göwrümli karzlary hödürleýär.

* Karzyň möçberi — 30 000 (otuz müň) manada çenli.

* Karzyň göterimi — ýyllyk 10 (on) göterim.

* Karzyň möhleti — 3 (üç) ýyla (alty aý ýeňillikli döwri bilen) çenli.

* Karzyň üpjünçiligi — tölege ukyply üçünji tarapyň zamunlygy ýa-da girew emlägi.

Habarlaşmak üçin Türkmenistanyň «Daýhanbank» döwlet täjirçilik bankyna we onuň şahamçalaryna ýüz tutup bilersiňiz!

Telefon belgilerimiz: 38-03-79, 38-03-65.

Ahal welaýaty: 8-00137-33-4-39.

Balkan welaýaty: 8-00246-5-21-51.

Daşoguz welaýaty: 8-00322-9-35-07.

Lebap welaýaty: 8-00422-9-13-48.

Mary welaýaty: 8-00522-6-76-40.

Türkmenabat galla önümleri kärhanasy mundan sekiz ýyla golaý wagt ozal ― 2013-nji ýylyň sentýabr aýynda açylyp, ulanylmaga berildi. Doly önümçilige 2014-nji ýylyň başynda girişen kärhanada milli Liderimiziň ýurdumyzda azyk bolçulygyny döretmek babatynda alyp barýan işleriniň netijesinde önümçiligiň gerimi ýyl-ýyldan giňeýär.

Muny şu ýylyň ýanwar ― fewral aýlaryndaky görkezijiler ýene bir gezek tassyklaýar. Bu ýerde ýylyň ilkinji iki aýynda ýokary we birinji sortly unuň 7 müň 801 tonnasy taýýarlanylypdyr. Munuň özi meýilnamada görkezileninden 1 tonna kändir.

Dünýäniň iň öňdebaryjy kompaniýalarynyň enjamlary ornaşdyrylan kuwwatly kärhanada ýokary hilli unuň önümçiligini bökdençsiz ýola goýmak üçin ähli mümkinçilikler bar. Döwrebap enjamlar işleriň agramly bölegini awtomatlaşdyrylan ulgam bilen alyp barmaga mümkinçilik berýär. Eýýäm sekiz ýyldan bäri işläp gelýän kärhana 250-den gowrak adamy iş orunlary bilen üpjün edýär.

Kärhana bugdaý welaýatymyzyň ähli etraplaryndan getirilýär. Öndürilýän un bolsa diňe bir Jeýhun ýakasyndaky etraplara däl, goňşy welaýatlara hem ugradylýar. Ýurdumyzyň ähli künjeginde Türkmenabatda öndürilýän ýokary hilli unuň hyrydary ýetik.

Un bu kuwwatly kärhananyň ýeke-täk önümi däl. Bu ýerde mannyý ýarmasy, kepek, tüwi ýaly zerur önümler hem yzygiderli öndürilýär. Kärhanada ýylyň iki aýynda öndürilen mannyý ýarmasynyň 20, kepegiň 2 müň 351, tüwiniň bolsa 576 tonnasy ilata ýetirildi.

Taýýar önümleriň ählisiniň welaýat alyjylar jemgyýetleriniň birleşikleriniň ýerlerdäki jemgyýetleri tarapyndan elýeterli bahalardan ilata hödürlenilýändigini hem aýtmak gerek. Ýyllyk kuwwaty 95 müň 700 tonna önümi öndürmäge barabar bolan kärhanada her ýyl bu sepgide golaýlaşylýar. Şeýlelikde bu kuwwatly kärhana ilatymyza onlarça müň tonna ýokary hilli un we beýleki önümleri hödürleýär.

Mele-myssyk çörek — desterhanlarymyzyň naýbaşy nygmaty. Şonuň üçin hem Türkmenabat galla önümleri kärhanasynyň agzybir işgärleri şanly Garaşsyzlygymyzyň 30 ýyllyk toýuny mynasyp garşylamagyň, oňa zähmet sowgatly barmagyň höwesi bilen işleýärler. Üstüne halta-halta un ýüklenilen ulaglaryň bu ýerden häli-şindi çykyp duran kerweni munuň şeýle boljakdygyna ynamyňy artdyrýar.

Gülzar BEKMÄMMEDOWA,

hünärmen.

Geçen fewralda Türkmenabadyň pamyk öndüriji kärhanasynyň durkunyň täzelenilip, has kuwwatly görnüşde işe girizilenine 7 ýyl doldy. Başgaça aýtsak, bu kärhana 7 ýyl mundan ozal täzeden dünýä indi. Onda-da näderejede?!

Ýadyňyzda bolsa, hormatly Prezidentimiz 2012-nji ýylyň aprel aýynda geljegine uly umyt bildirilýän bu kärhananyň durkuny täzeläp, mümkinçiliklerini artdyrmak baradaky taryhy Karara gol çekipdi. Täze kärhanada ulanyljak enjamlar bolsa bu Karardan alty-ýedi aý çemesi ozal Ispaniýanyň Barselona şäherinde geçirilen dokma enjamlarynyň ITMA ― 2011 halkara sergisinde saýlanyp-seçilipdi. Has takygy, ýurdumyzyň wekiliýeti bu ugurda baý tejribe toplan we dünýä meşhur şweýsar hem-de italýan kompaniýalarynyň enjamlaryna isleg bildiripdi. Hut şol enjamlar hem sähel salymdan soň Türkmenabatdaky kuwwatly kärhanada ornaşdyryldy. Has takygy, bu ýerde Şweýsariýanyň «Uster» kompaniýasynyň doly awtomatlaşdyrylan enjamlary kärhananyň barlaghanasynda pagta süýüminiň we nah ýüplükleriň fiziki-mehaniki görkezijilerini ölçeýän bolsa, «Xorella» atly başga bir kompaniýada öndürilen enjamlar nah ýüplüklere çyglylyk berýär. Şeýle hem ýüplükleri awtomatiki usulda gaplamak üçin Italiýanyň «Zancaner», sowadyş, ýyladyş we howany tämizleýiş ulgamlarynda Şweýsariýanyň «Luwa» kompaniýasynyň enjamlary ulanylýar.

Durky täzelenilip, mümkinçilikleri artdyrylandan soň kärhana ýylda 4500 tonna nah pagtany gaýtadan işläp, ondan 4 müň tonna ýokary hilli ― Open End ýüplüklerini öndürip bilýär. Open End dokma senagatynda ulanylýan iň ýokary hilli ýüplük görnüşleriniň biridir.

― Häzir kärhanamyzda 17/1-den 34/1 ölçege çenli ýüplükleriň dört görnüşi öndürilip, her biriniň agramy 2,2 kilograma çenli ýetýän dükjelere dolanylýar. Önümçilik üçin çig mal welaýatymyzyň çägindäki pagtany gaýtadan işleýän kärhanalardan getirilýär. 3 çalşykdaky işiň netijesinde her gün 11 tonna çenli pamygy ýokary hilli ýüplüge öwrüp bilýäris ― diýip, kärhananyň önümçilik bölüminiň başlygy Altyn Nowruzowa gürrüň berýär.

Fabrigiň hasaphana bölüminde bolsa ýylyň ilkinji iki aýyndaky önümçiligiň ýagdaýy bilen gyzyklandyk. Ýanwar we fewral aýlarynda bu ýerde meýilnamada göz öňünde tutulan 526,4 tonna ýüplüge derek 529 tonnadan hem gowrak ýüplük öndürilipdir. Şunda ýanwar aýyndaky önümçilik 272, fewraldaky önümçilik bolsa 257 tonnadan hem geçýär. Şeýlelikde göz öňünde tutulan meýilnama 100,5 göterim berjaý edilipdir. Geçen ýylyň ilkinji iki aýy bilen deňeşdirilende bolsa, 105 göterim ösüş gazanylypdyr. Çünki bu ýerde geçen ýylyň ýanwar ― fewral aýlarynda 504,1 tonna önüm öndürilen eken.

Pul hasabyndaky görkezijiler bolsa has ýokary. Iki aýda 3 million 685 müň manada golaý girdejä garaşylan bolsa, alnan girdeji 6 million 10 müň manada golaýlapdyr. Şeýlelikde pul hasabynda meýilnama 163 göterimden hem gowrak berjaý edilipdir. Geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende bolsa 125 göterime ýakyn ösüş gazanylypdyr.

Mundan 7 ýyl ozal hormatly Prezidentimiziň ak pata bermegi bilen açylan kärhanada ýylyň iki aýynda öndürilen 529 tonnadan gowrak önümiň 383,4 tonnasy (72 göterimi) eksporta ugradyldy. Türkiýe, Polşa, Russiýa, Birleşen Arap Emirlikleri ýaly döwletler Türkmenabatda taýýarlanylan nah ýüplükleri esasy import edijilerdir.

Uzak ýyllaryň dowamynda welaýatymyzdaky dokma kärhanalaryň birnäçesine başarjaňlyk bilen ýolbaşçylyk eden Nargül Abdyýewa häzir bu fabrigiň agzybir işgärleri bilen işleşýär. Onuň garamagyndaky 148 işgäriň deň ýaryndan gowragy ― 75-si gyz-gelinlerdir. 3 çalşykda işleýän işgärler dört topara bölünipdirler. Şunlukda her dört günden bir toparyň dynç almagy üçin mümkinçilik döredilipdir. Olar ýörite awtobus we gyzgyn nahar bilen üpjün edilýärler. Bu ýerde işgärleriň tehniki howpsuzlygy üçin hem ähli şertler göz öňünde tutulypdyr.

Bu senagat kärhanasy mukaddes Garaşsyzlygymyzyň 30 ýyllyk baýramyna uly zähmet ýeňşi ― müňlerçe tonna önüm bilen barmagy meýilleşdirýär. Bu maksadyň myrat tapjakdygyna bolsa işleriň ýylyň ilkinji aýlaryndaky depgini hem güwä geçýär.

Nasiba DURDYBAÝEWA,

baş hasapçy.

Ata Watanymyz Türkmenistan iri energetika döwletleriniň hatarynda ählumumy ykrarnama eýe bolan ýurtdur. Bu ulgamy täze belentliklere göterýän giň gerimli özgertmeler watandaşlarymyzyň abadançylygyna gönükdirilendir. Gahryman Arkadagymyzyň şu ýylyň 2-nji fewralynda ýangyç-energetika toplumyny ösdürmek boýunça sanly wideoaragatnaşyk arkaly geçiren iş maslahatynda öňde goýan belent wezipelerini durmuşa ornaşdyrmak ugrunda Türkmenbaşydaky Nebiti gaýtadan işleýän zawodlar toplumynyň «Türkmennebitönümleri» baş müdirliginiň önümçilik kärhanalarynda hem şu günler döwrebap işler bitirilýär. Müdirligiň Balkan welaýatyndaky Serdar nebit önümleri kärhanasynda bitirilýän döwrebap işler bellenilmäge mynasypdyr.

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe hormatly Prezidentimiziň tagallasy bilen täze gurlan kärhanada iş ýerleriniň tämizligini, enjamlaryň kadaly işlemegini we zähmet goraglylygyny ygtybarly üpjün etmek baş wezipeleriň biri bolup durýar. Kärhananyň garamagyndaky beketlerde bar bolan dürli maksatly tilsimatlardyr enjamlar hemişe saz işledilýär. Ýangyçlardyr çalgy ýaglarynyň dürli görnüşleri sarp edijilere ýetirilende, ilkinji nobatda, daşky gurşawy goramagyň düzgünleri pugta berjaý edilýär. Aslynda, Serdar nebit önümleri kärhanasy müdirligiň düzümindäki ugurdaş kärhanalaryň iň irileriniň biridir. Serdar şäherindäki, şonuň ýaly-da, Magtymguly, Bereket etraplaryndaky şahsy eýeçilikdäki ulag serişdeleriniň sany bu gün onlarça müňe ýetýär. Hususy eýeçilikdäki ulag serişdelerini ýangyç, çalgy ýaglarydyr gaýry nebit önümleri bilen üpjün etmek hem şu kärhananyň paýyna düşýär. Döwletimiziň edara-kärhanalaryndaky ulaglaryň sany has hem köp. Daşary ýurtlardan biziň ýurdumyza, şonuň ýaly-da goňşy döwletlere üstaşyr ýük daşaýan ulaglaryň sany hem barha artýar.

Milli Liderimiziň halkymyzyň durmuş derejesini has ýokarlandyrmak, edilýän hyzmatlaryň hilini gowulandyrmak, ulgamda täze desgalary gurmak, ozaldan bar bolanlarynyň durkuny döwrebaplaşdyrmak babatda edýän irginsiz aladalary bu ýerde hem öz mynasyp çözgüdini tapýar. 2014-nji ýylda bütinleý täze gurlan kärhananyň düzümindäki, gije-gündiziň dowamynda bökdençsiz işledilýän beketleriň jemi 9-synda kämil daşary ýurt enjamlary oturdylan. Kärhananyň garamagyndaky beketleriň 4-si hormatly Prezidentimiziň tagallasy bilen Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe täze gurlup, işe girizilen beketlerdir.

Beketlerde amala aşyrylýan her bir işde hile aýratyn üns berilýär. Sarp edijilere hödürlenilýän nebit önümleri bu ýerdäki barlaghanada barlagdan geçirilýär. Kämil enjamlar nebit önümleriniň hiline hemişelik gözegçiligi talabalaýyk amala aşyrmaga hem-de ýangyç saklanýan göwrümleri ygtybarly ulanmaga, ekologik howpsuzlygy pugta berjaý etmäge mümkinçilik berýär. Hormatly Prezidentimiziň «Türkmenistanda ulanylýan çalgy ýaglarynyň we beýleki nebit önümleriniň galyndylaryny gaýtadan işlemek hakynda» kabul eden Karary hem bu kärhanada öz mynasyp çözgüdini tapýar. Munuň özi nebit önümleriniň has-da tygşytly ulanylmagyny, daşky gurşawy goramagy we ildeşlerimiziň sagdyn ýaşaýşyny üpjün etmegi göz öňünde tutýar.

Geçen ýylyň meýilnamasyny 149 göterime golaý berjaý eden bu kärhanada «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynda ýetilýän sepgitler hem öwgä mynasypdyr. Has takygy, şu ýylyň iki aýynda kärhana boýunça 11 müň 372 tonna barabar nebit önümleri ýerleşdirilip, bitirilen işleriň möçberi 15 million 780 müň manada golaýlady. Gürrüňi edilýän döwürde nebit önümlerini ýerleşdirmekden gazanylan girdeji bolsa 2,5 million manada golaýlaýar.

Mukaddes ýurt Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllygy uludan baýram edilýän ýylda has belent sepgitlere ýetmegi maksat edinýän kärhananyň hünärmenleri netijeli işlemäge döredilýän ähli döwrebap şertler üçin Gahryman Arkadagymyza alkyş aýdýarlar.

Hojaberdi BAÝRAMOW.

(Öz habarçymyz). Surata düşüren Andreý PAKULOW.

Satyn alynýan ýokary hilli awtobuslar, taksiler, ýük awtoulaglary ýurdumyzda ulag hyzmatynyň göwnejaý ýola goýulmagyna ýardam berýär. «Türkmenawtoulaglary» agentliginiň «Lebapawtoulag» önümçilik birleşiginde hem bu ugurda netijeli işler alnyp barylýar.

Kärhananyň maliýe-ykdysady görkezijilerini has-da ýokary götermekde, halka edilýän awtoulag hyzmatynyň hilini ýokarlandyrmakda gazanan guwandyryjy üstünlikler üçin «Türkmenawtoulaglary» agentligi tarapyndan «Iň göreldeli kärhana» diýen Hormat haty hem-de ýörite göçme kubok bilen sylaglanmagy hem ýöne ýerden däldir. Gazanylan netijeler barada «Lebapawtoulag» önümçilik birleşiginiň başlygy Gurban Saýypow şeýle gürrüň berdi:

— Esasy wezipesi ýolagçy gatnatmak we halk hojalyk ýüklerini daşamakdan ybarat bolan önümçilik birleşigimizde ýylyň-ýylyna ýokary görkezijiler gazanylýar. Geçen ýylyň dowamynda kärhananyň ýük daşamak boýunça meýilnamasy 2 million 183 müň tonnadan ybarat bolan bolsa, oňa derek 2 million 285 müň tonna ýük daşalyp, meýilnama 104,7 göterim berjaý edildi.

Ýük ulaglaryndan ýüzlerçesiniň täze «KAMAZ» kysymly, ýokary öndürijilikli ulaglardygy aýratyn bellenmäge mynasypdyr. Bu ýük ulaglary kuwwatlylyk we amatlylyk babatda dünýäniň islendik künjeginde öndürilýän ýük ulaglary bilen bäsleşip biljek derejededir. «Türkmen Awtoban» ýapyk görnüşli paýdarlar jemgyýeti tarapyndan gurulýan Aşgabat — Türkmenabat ýokary tizlikli awtomobil ýolunyň ýanaşyk ýerlerini abadanlaşdyrmakda alnyp barylýan möhüm işlerde-de önümçilik birleşiginiň kuwwatly ýük ulaglary ulanylýar.

Kärhananyň sürüjileri möwsümleýin oba hojalyk önümlerini daşamak işlerinde-de daýhanlara ýylyň-ýylyna ýakyndan kömek berýär. Geçen ýylyň jemi boýunça kärhana tarapyndan galla we pagta hasylyny daşamakda meýilnama boýunça 207 ýük ulagyna derek 218 sany dürli kysymly ulagyň işe çykarylmagy hem muňa aýdyň şaýatlyk edýär. Oba hojalyk işlerinde ulanylýan awtoulaglara ýerlerde kärhana tarapyndan ýörite gözegçiler bellenip, olar ýangyç, çalgy ýaglary we beýleki ätiýaçlyk şaýlar bilen bökdençsiz üpjün edilýär. Kärhanada öz käriniň ussady bolan tejribeli sürüjileriň onlarçasy zähmet çekmek bilen, olar gallanyň her bir dänesiniň, «ak altynyň» her bir übtüginiň zaýasyz daşalmagyny üpjün etmekde ýokary netijeleri gazanýarlar. Bu ugurda tejribeli sürüjiler Ýagşymyrat Öräýew, Sünnet Ýagşymyradow, Omar Illiýew tapawutlanyp işleýärler.

Alyslara uzaýan ak ýollar bizi bagta, rowaçlygyň röwşen menzillerine alyp barýar. Mukaddes Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllyk toýuna uly ynam bilen barylýan günlerde bu ajaýyp ýollardaky gatnawlar şowly bolsun!

Jangeldi IŞANKULYÝEW,

žurnalist. Surata düşüren Merdan ORAZOW.

Biz Aşgabady «Aşyklar şäheri» diýip atlandyrýarys, oňa «Aziýanyň merjeni» diýip buýsanýarys. Paýtagtymyzyň ösüş-özgerişlerine, üstünliklerine, her bir täzeligine begenip hem guwanyp ýaşaýarys. Çünki merkezi şäherimiz gözel Aşgabat — ata Watanymyzyň ýüregi, geçmişi, şu güni we ýagty ertiri. Asyrlaryň dowamynda gurlup, pederlerimiziň zähmeti, yhlasy, ýürek owazy siňen merjen şäherimiziň bu günki gözelligine dünýä aşyk. Ak mermerden binalary asman boýlaýar, gök öwüsýän saýaly hem pürli baglary, al-elwan açylan dürli reňkli gülleri şäher gözelligini artdyrýar. Gojaman Köpetdagy etekläp oturan paýtagtyň arassa hem tämiz howasy jana tenekar.

Hormatly Prezidentimiziň tagallasy bilen her ýylyň 25-nji maýy Aşgabat şäheriniň güni hökmünde yglan edilip, şol günüň şanyna «Aşgabat» seýilgähiniň ýanaşyk ýerinde «Aşgabat» binasy guruldy. Açylgy duran kitaby ýadyňa salýan şekildäki bu binanyň töweregindäki ýanýodalaryň güller bilen bezelmegi seýilgähe üýtgeşik görk berýär. Ynha, mähriban Arkadagymyz paýtagtymyzda ýene-de bir döwrebap desgany — gözel künjekde täze gurulýan söwda we dynç alyş toplumyny «Aşgabat» diýip atlandyrmagy teklip etdi. Munuň özi goşa toý bilen taryha girýän «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylyna özboluşly ýakym çaýýar.

Bir ýylda naýbaşy seneleriň ikisiniň — mukaddes Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllygynyň hem-de paýtagtymyzyň esaslandyrylmagynyň 140 ýyllygynyň bellenilmegi toýlarymyzyň toýa ulaşýandygynyň nobatdaky güwäsidir. Şanly toýa sowgat-salamly barmak bolsa halkymyzyň ata-baba dowam edip gelýän ýörgünli däpleriniň biri. Çagalar baglaryna gatnaýan körpejelerimiz owazly şygyrlary aýdyp, gözel paýtagtymyzy wasp etseler, mekdep okuwçylary okuwda alýan bäşlik bahalary, dürli dersler boýunça geçirilýän bäsleşiklerde gazanýan ýeňişleri bilen sowgat taýýarlaýarlar. Geljekki ýaş hünärmenler bolan talyplarymyz bolsa ylymda-bilimde gazanýan guwandyryjy üstünlikleri bilen eziz Watanymyzyň goşa toýuny mynasyp garşylaýarlar.

Milli binagärlik keşbi bilen göreni haýrana goýýan ak şäherimiziň we ondaky gözel desgalaryň birnäçesiniň Ginnesiň rekordlar kitabyndan mynasyp orun almagyny beýik Garaşsyzlygymyzyň ajaýyp miwesi hökmünde agzamak bolar. Paýtagtymyzyň şähergurluşyk ulgamynda, senagat pudagynda, ýol-ulag düzüminde iri taslamalar durmuşa geçirilýär. Gahryman Arkadagymyzyň tagallasy bilen Aşgabat dünýäniň iň owadan şäherleriniň birine, goýnunda gözellikler çemenini jemlän jenneti mekana öwrülýär.

Oguljennet JUMABAÝEWA,

Türkmen döwlet ykdysadyýet we dolandyryş institutynyň uly mugallymy.

Aşgabat, 11-nji mart (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasarlarynyň, Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň agzalarynyň, şeýle hem käbir ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň ýolbaşçylarynyň gatnaşmagynda iş maslahatyny geçirdi. Onuň gün tertibine ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň möhüm meseleleri girizildi.

Milli Liderimiz maslahaty açyp, şu ýyl ýurdumyzda «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» şygary astynda mukaddes Garaşsyzlygymyzyň 30 ýyllyk şanly baýramy mynasybetli dabaraly baýramçylyk çärelerini geçirmäge giňden taýýarlyk görülýändigini belledi. Mukaddes Garaşsyzlygymyzyň baýramyna ýeňil bolmadyk halkara ýagdaýda taýýarlyk görülýär.

Häzirki döwürde öňdebaryjy maliýe institutlarynyň berýän bahalaryna görä, dünýä ykdysadyýeti diňe haýallyk bilen ösüş ýoluna düşýär. Dünýä ykdysady bazarlarynda durnuksyz ýagdaý dowam edýär diýip, döwlet Baştutanymyz sözüni dowam etdi. Şeýle hem ösen ykdysadyýetli ýurtlarda-da ösüş depgininiň az-kem peselýändigi duýulýar. Şeýlelikde, çylşyrymly daşarky geosyýasy şertler emele gelýär. Şol sanda nebitiň we gazyň nyrhlary durnukly peselýär. Bu bolsa serişdeleriň halkara bazarlarynyň ýagdaýyna we maýa goýumlarynyň gelşine öz täsirini ýetirýär. Ýurdumyzyň söwda hyzmatdaşlary bolan döwletlerde hem ykdysady işjeňlik pese düşdi.

Ýokarda bellenip geçilen sebäplere garamazdan, ýurdumyzda makroykdysady ýagdaý durnukly bolmagynda galýar diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow kanagatlanma bilen belledi.

Biz ýaňy-ýakynda siziň bilen şu ýylyň iki aýynda pudaklaryň işiniň netijelerine seretdik. Şondan öň, ýörite maslahatlarda ähli pudaklaryň işine jikme-jik garadyk. Deputatlar bilen duşuşyk geçirdik. Ýurdumyzyň ykdysadyýetini mundan beýläk-de ösdürmek boýunça oňat çäreleri belledik diýip, milli Liderimiz aýtdy.

Häzirki döwürde ýokary we durnukly ykdysady ösüş ýeterlik derejede üpjün edilýär. Bu ösüş şu ýylyň iki aýynyň jemleri boýunça 5,9 göterime barabar boldy.

Ýurdumyzda ykdysady we durmuş taýdan durnukly ýagdaý saklanýar. Daşarky wehimlere garşy çalt we netijeli çäreler görülýär. Türkmenistan ykdysady ýagdaýyň üýtgemegine çalt uýgunlaşýar.

Durmuş ulgamyny işjeň ösdürmek boýunça hem netijeli işler dowam edýär. Hususan-da, ilaty durmuş taýdan goramak boýunça zerur işler amala aşyrylýar. Bilim we saglygy goraýyş ulgamlarynda özgertmeler üstünlikli durmuşa geçirilýär diýip, döwlet Baştutanymyz nygtady.

Önümlere daşarky islegiň peselýän şertlerinde ýurdumyzyň ykdysadyýetini diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmek boýunça çäreler işjeň amala aşyrylýar. Içerki bazary özümizde öndürilýän önümleriň hasabyna doly üpjün etmek boýunça zerur çäreler görülýär. Daşary ýurtlardan getirilýän önümleriň ornuny tutýan harytlary öndürýän önümçilikleri höweslendirmek boýunça hem zerur işler geçirilýär.

Biz ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň dürli pudaklarynda giň gerimli sebit we milli maýa goýum taslamalaryny hem-de özgertmeleri durmuşa geçirmek boýunça alnyp barylýan işleriň depginini birjik-de peseltmeýäris. Maliýe, salgyt-býujet, pul-karz, daşary-ykdysady, nyrh emele getiriş syýasatynda özgertmeler üstünlikli amala aşyrylýar diýip, milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow aýtdy.

Bu işleriň ählisi biziň mümkinçiliklerimiziň gerimini giňeltmäge, dünýädäki ykdysady çökgünligiň ýaramaz netijelerini azaltmaga mümkinçilik berýär diýip, hormatly Prezidentimiz sözüni dowam etdi. Şeýle hem Türkmenistan daşary syýasat ugruny işjeň alyp barýar. Bu syýasat oňyn Bitaraplyk, parahatçylyk söýüjilik, «Açyk gapylar», hoşniýetli goňşuçylyk we gyzyklanma bildirýän ähli daşary ýurtly hyzmatdaşlar bilen deňhukukly, özara bähbitli hyzmatdaşlyk etmek däplerine esaslanandyr. Biziň ýurdumyz döwletara derejesinde netijeli gatnaşyklary ösdürmek bilen, köpugurly derejede bähbitli hyzmatdaşlyk etmäge gyşarnyksyz eýerýändigini görkezýär.

Şu ýyl — mukaddes Garaşsyzlygymyzyň 30 ýyllyk şanly baýramynyň bellenilýän ýylynda Türkmenistan Hazarýaka döwletleriň Baştutanlarynyň ýokary derejedäki VI duşuşygyna, Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynyň XV duşuşygyna başlyklyk edýär diýip, milli Liderimiz belledi. Şunuň bilen baglylykda, biziň ýurdumyz daşary ýurt döwletleriniň Baştutanlarynyň gatnaşmagynda köp sanly möhüm halkara çäreleriň, şeýle hem ýokary derejeli daşary ýurtly myhmanlaryň gatnaşmagynda köp sanly dürli baýramçylyk çäreleriniň geçirilýän ýerine öwrüler. Bu bolsa Türkmenistanyň halkara abraýynyň barha artýandygyna aýdyň şaýatlyk edýär. Biziň alyp barýan daşary we içeri syýasatymyzyň dünýä bileleşigi tarapyndan doly goldanylýandygyny görkezýär diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow aýtdy.

Maslahatyň dowamynda milli Liderimiz aýry-aýry ministrlikleriň we pudak edaralarynyň ýolbaşçylarynyň alyp barýan işlerine nägilelik bildirdi. Mümkinçilikleriň doly möçberde ulanylmaýandygy, käbir ýolbaşçylaryň iş başarjaňlygynyň we hünär derejesiniň ýeterlik däldigi, ýerlerde işleriň dogry guralmaýandygy, sowuk-salalyga ýol berilýändigi kemçilikleriň hatarynda görkezildi.

Häzirki döwürde jemi içerki önümiň ösüşi, döwletimiziň maliýe ýagdaýy, özgertmeler maksatnamasyny durmuşa geçirmegiň depginleri, aýratyn-da, ykdysadyýetimiziň gurluşy bizi kanagatlandyryp bilmez. Şoňa görä-de, şu maslahatda maliýe-ykdysady toplumyň, aýry-aýry ministrlikleriň we pudak edaralarynyň ýolbaşçylarynyň gatnaşmagynda bu ugurda amala aşyrylýan işleriň netijelerine garalar diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy.

Milli Liderimiz maslahaty dowam edip, nebitgaz toplumynyň işini kämilleşdirmek bilen baglanyşykly meselelere ünsi çekdi. Hormatly Prezidentimiziň belleýşi ýaly, ýurdumyzy ýokary tehnologiýaly we ekologiýa taýdan arassa, innowasion ykdysadyýetli, senagat önümçiligi taýdan ösen döwletleriň birine öwürmek möhüm wezipe bolup durýar. Şunuň bilen baglylykda, nebitgaz toplumyny ösdürmekde gazhimiýa önümlerini, ýokary goşulan bahasy bolan önümleri öndürmek üçin tebigy gazy netijeli ulanmak ileri tutulýan ugurlaryň biri bolup durýar. Şu maksat bilen, soňky ýyllarda ABŞ-nyň 8 milliard 800 million dollaryndan gowrak möçberde daşary ýurt karz serişdeleri çekildi. Şol serişdeleriň häzire çenli 93 göterimi özleşdirildi diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow aýtdy.

Milli Liderimiz karz serişdelerini öz wagtynda gaýtarmagyň, aýratyn-da, çekilen serişdeleriň hasabyna gurlan senagat kärhanalaryny taslama kuwwatyna çykarmagyň wajypdygyny nygtady.

Hormatly Prezidentimiz toplumyň önümçilik düzümleriniň işini kämilleşdirmek, karz alnan serişdeleri gaýtarmak bilen baglanyşykly meseleleriň ýerine ýetirilişi bilen gyzyklanyp, toplumyň ýolbaşçylarynyň hasabatlaryny diňledi.

Döwlet ministri — “Türkmengaz” döwlet konserniniň başlygy B.Amanow degişli düzümlerde alnyp barylýan işleriň ýagdaýy, çekilen daşary ýurt karz serişdelerini öz wagtynda gaýtarmak boýunça görülýän çäreler barada hasabat berdi.

Konsern boýunça daşary ýurt karz serişdeleriniň gaýtarmaga degişli galyndy möçberini tebigy gazyň goşmaça mukdaryny, suwuklandyrylan gazy, kükürdi, ECO-93 kysymly benzini daşary ýurt bazarlaryna ýerlemekden gelip gowuşjak serişdeleriň hasabyna gaýtarmak göz öňünde tutulýar. Milli Liderimiziň yzygiderli tagallalary bilen döredilen mümkinçilikleriň esasynda şu ýylyň mart aýy boýunça töleg borçnamalaryny hasaplaşmak üçin ähli zerur işler alnyp barylýar.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow “Türkmengaz” döwlet konserni tarapyndan bu meseläni çözmek boýunça gaýragoýulmasyz çäreleriň görülmeginiň zerurdygyna ünsi çekdi. Şunuň bilen baglylykda, döwlet konserniniň önümçilik kuwwatlyklarynyň döwrebaplaşdyrylmagynyň, onuň işine täzeçil tehnologiýalaryň we sanly ulgamyň işjeň ornaşdyrylmagynyň wajypdygy bellenildi.

Häzirki döwürde dünýäde emele gelen çylşyrymly ýagdaýlary nazara alyp, döwlet konserniniň işini döwrüň talabyna laýyk guramak, maliýe serişdeleriniň özleşdirilişini yzygiderli gözegçilikde saklamak meselelerine möhüm ähmiýet berilmelidir diýip, milli Liderimiz belledi. Şunuň bilen baglylykda, bar bolan mümkinçilikleri netijeli peýdalanmak babatda döwlet konserniniň ýolbaşçysyna anyk tabşyryklar berildi.

Soňra “Türkmennebit” döwlet konserniniň başlygy G.Baýgeldiýew ýolbaşçylyk edýän düzümlerindäki işleriň ýagdaýy barada hasabat berdi. Şeýle hem nebitgaz enjamlaryny satyn almak barada baglaşylan şertnamany maliýeleşdirmek maksady bilen, çekilen daşary ýurt karz serişdelerini tapgyrlaýyn esasda gaýtarmak boýunça zerur tagallalaryň edilýändigi aýdyldy. Häzirki wagtda çekilen karz serişdeleriň galyndysy nobat tertibine laýyklykda, bellenilen möhletlerde bökdençsiz gaýtarylýar. Öňde durýan wezipeleriň üstünlikli ýerine ýetirilmegi ugrunda toplumlaýyn işler alnyp barylýar.

Döwlet Baştutanymyz çekilen karz serişdelerini wagtynda gaýtarmak üçin kärhanalaryň önümçilik kuwwatlyklaryny artdyrmak, olaryň işini döwrebaplaşdyrmak we önümçilige häzirki zaman usullaryny, täzeçil tehnologiýalary ornaşdyrmak meselelerine möhüm ähmiýet berilmelidigini aýtdy. Pudaklaýyn kärhanalaryň taslama kuwwatyna çykarylmagy ugrunda zerur tagallalar edilmelidir.

Munuň özi karz serişdelerini öz wagtynda gaýtarmak boýunça öňde durýan wezipeleriň üstünlikli ýerine ýetirilmegini, iş öndürijiliginiň artdyrylmagyny we döwlet konserniniň eksport kuwwatynyň ýokarlanmagyny üpjün eder diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow belledi we “Türkmennebit” döwlet konserniniň ýolbaşçysyndan bu işleri berk gözegçilikde saklamagy talap etdi.

Soňra “Türkmengeologiýa” döwlet korporasiýasynyň başlygy M.Rozyýew ýolbaşçylyk edýän düzümlerinde işleriň depginlerini ýokarlandyrmak, çekilen daşary ýurt karz serişdelerini wagtynda gaýtarmak boýunça döwlet Baştutanymyzyň beren tabşyryklaryny ýerine ýetirmek ugrunda alnyp barylýan toplumlaýyn işler barada hasabat berdi.

Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, düzümlere täze önümçilik kuwwatlyklaryny döretmek maksady bilen, daşary ýurt maýa goýumlary, şol sanda karz serişdeleri çekilende olaryň gaýtarylmaly möhletiniň kesgitlenilişine, karz serişdelerini gaýtarmak möhletleriniň ylalaşygyna örän jogapkärçilikli çemeleşilmelidigini belledi. Çekilen karz serişdelerini bellenilen möhletlerde gaýtarmak üçin kärhanalaryň önümçilik kuwwatlyklaryny artdyrmak, olaryň işini kada laýyk ýola goýmak we önümçilige häzirki zamanyň ösen tejribesini, sanly tehnologiýalary ornaşdyrmak meselelerine möhüm ähmiýet berilmelidir diýip, milli Liderimiz belledi we bu babatda birnäçe anyk tabşyryklary berdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow maslahatyň dowamynda Türkmenistanyň Baş prokurory B.Atdaýewe söz berdi.

Baş prokuror ýurdumyzyň ýangyç-energetika toplumynyň düzümlerinde döwlet Baştutanymyzyň tabşyrygyna laýyklykda geçirilen prokuror barlaglarynyň netijeleri barada hasabat berdi. Şunuň bilen baglylykda, düzümlerde çekilen daşary ýurt karz serişdelerini netijeli özleşdirmek we olary wagtynda gaýtarmak meselelerinde käbir kemçilikleriň ýüze çykarylandygy habar berildi.

Milli Liderimiz hasabaty diňläp, ähli düzümlerde, milli ykdysadyýetimiziň pudaklarynda alnyp barylýan işleriň talabalaýyk ýola goýulmagy, olarda kanunçylygyň berk berjaý edilmegi bilen baglanyşykly meseleleriň wajypdygyna ünsi çekdi. Şunuň bilen baglylykda, hormatly Prezidentimiz B.Atdaýewe düzümlerde daşary ýurt karz serişdelerini, maýa goýumlary wagtynda gaýtarmak we umuman, alnyp barylýan işleriň kanunalaýyk derejesini ýola goýmak bilen baglanyşykly meselelere yzygiderli seljermeleriň geçirilmelidigini tabşyrdy.

Döwlet Baştutanymyz ýangyç-energetika toplumynda önümçiligi ýokarlandyrmak üçin kuwwatlyklaryň doly güýjünde peýdalanylmalydygyny, ykdysadyýetiň pugtalandyrylmalydygyny, munuň üçin bolsa toplumyň düzümindäki ylmy-barlag institutlarynyň işiniň kämilleşdirilmelidigini, bu ugurda ýokary derejeli hünärmenleriň taýýarlanylmalydygyny, şeýle hem halkara hyzmatdaşlygyň ösdürilmelidigini belledi.

Milli Liderimiz şu meseleleriň, hususan-da, daşary ýurtly ygtybarly hyzmatdaşlar bilen özara bähbitli gatnaşyklary giňeltmek, işlere ulgamlaýyn çemeleşmek baradaky meseleleriň düýpli seljerilmelidigini aýdyp, bu babatda Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, Ýokary gözegçilik edarasynyň başlygy S.Berdimuhamedowa görkezmeleri berdi.

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň ýurdumyzyň ýangyç-energetika toplumyna gözegçilik edýän orunbasary Ş.Abdrahmanowa söz berildi.

Wise-premýer häzirki döwürde ýolbaşçylyk edýän düzümlerinde alnyp barylýan işleriň ýagdaýy, maýa goýum taslamalarynyň ýerine ýetirilişi we umuman, nebitgaz toplumynda alnan daşary ýurt karz serişdelerini öz wagtynda gaýtarmak boýunça edilýän tagallalar barada hasabat berdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow milli ykdysadyýetimiziň binýatlaýyn pudaklarynda alnyp barylýan işleriň döwrüň talabyna laýyk derejede guralmagynyň wajypdygyny nygtady. Döwlet Baştutanymyz önümçilik kuwwatlyklarynyň artdyrylmagyna we bu ugurda ylmyň ýokary gazananlarynyň önümçilige ornaşdyrylmagyna möhüm ähmiýet berilmelidigine ünsi çekip, bu babatda wise-premýere birnäçe anyk görkezmeleri berdi.

Milli Liderimiziň belleýşi ýaly, çekilen daşary ýurt karz serişdeleriniň öz wagtynda gaýtarylmagy halkara hyzmatdaşlyk gatnaşyklarynyň döwrebap derejede ösdürilmeginiň möhüm şertini emele getirýär. Munuň üçin bolsa kärhanalaryň taslama kuwwatyna çykarylmagy, önümçilik düzümleriniň döwrebaplaşdyrylmagy zerur bolup durýar diýip, döwlet Baştutanymyz nygtady we degişli işleri yzygiderli gözegçilikde saklamagy wise-premýerden talap etdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow alnan daşary ýurt karz serişdelerini öz wagtynda gaýtarmak we onuň möhletlerine täzeden seretmek boýunça anyk teklipleri taýýarlamagy tabşyrdy.

Bilelikdäki kärhanalara göni maýa goýumlaryny çekmek arkaly täze gazhimiýa toplumlaryny gurmak boýunça işleriň depginlerini ýokarlandyrmak zerurdyr. Täze önümçilikleri gurmak üçin daşary ýurt maýa goýumlary, şol sanda karz serişdeleri çekilende onuň tehniki-ykdysady esaslandyrmalary jikme-jik taýýarlanylmalydyr diýip, milli Liderimiz belledi we taslamalaryň öz-özüni ödeýiş möhletlerini halkara tejribä laýyklykda seljermegi hem-de taýýar önümleri ýerlemegiň bazarlaryny öwrenmegi tabşyrdy. Şunda işgärleriň hünär derejesiniň ýokarlandyrylmagyna möhüm ähmiýet berilmelidir.

Bu baradaky gürrüňi dowam edip, döwlet Baştutanymyz goşmaça düzüm bölekleriniň özümizde öndürilmegini ýola goýmak arkaly olaryň daşary ýurtlardan getirilmegini azaltmagy, degişli düzümleriň ýolbaşçylarynyň garamagyndaky kärhanalaryň maliýe-ykdysady ýagdaýyna seljerme geçirmegi, karz serişdelerini bellenen möhletlerde üzmek boýunça ähli zerur çäreleri görmek meselelerini üns merkezinde saklamagy tabşyrdy.

Nebitgaz toplumy döwletiň merkezi býujetini we daşary ýurt pulunda ätiýaçlyk gorlaryny esasy üpjün edýän ulgamdyr. Bu serişdeler ýurdumyzy durmuş-ykdysady hem-de senagat taýdan ösdürmäge, azyk howpsuzlygyny üpjün etmäge we ilatyň hal-ýagdaýyny ýokarlandyrmaga gönükdirilýär.

Şoňa görä-de, ähli hünärmenler, ylmy we kömekçi işgärler, ýangyç-energetika toplumynyň kärhanalarynyň ýolbaşçylary bu ulgamyň ösüşine mynasyp goşant goşmalydyrlar diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow aýtdy we bu babatda anyk tabşyryklary berdi.

Soňra milli Liderimiz gurluşyk, elektrik energetikasy we himiýa pudaklarynyň maliýe meseleleri barada durup geçdi.

Soňky ýyllarda gurluşyk-senagat toplumyna 2 milliard 682 million amerikan dollaryna golaý möçberde daşary ýurt karz serişdeleri çekildi. Şonuň häzire çenli 69,4 göterimi özleşdirildi. Hormatly Prezidentimiz bu meselä ünsi çekip, şu mesele boýunça degişli ýolbaşçylaryň hasabatlaryny hem-de tekliplerini diňlejekdigini aýtdy. Döwlet Baştutanymyz Gurbanguly Berdimuhamedow olara ýüzlenip, karz alnan serişdeleri wagtynda gaýtarmagy üpjün etmek, bu serişdeleriň hasabyna gurlan senagat kärhanalarynyň taslama kuwwatlygyna çykarmak boýunça geçirilýän işler barada sorady.

Milli Liderimiz karz serişdelerini, hususan-da, «Türkmenhimiýa» döwlet konserniniň alan karz serişdelerini gaýtarmagyň möhletlerini uzaltmak boýunça karzdarlar bilen alnyp barylýan işler, kärhanalary taslama kuwwatyna çykarmak üçin görülýän çäreler bilen gyzyklandy.

Ilki bilen, energetika ministri Ç.Purçekow milli Liderimiziň energetika syýasatyny üstünlikli durmuşa geçirmek maksady bilen, ýurdumyzyň Energetika ministrliginde daşary ýurt maýa serişdeleriniň we maýa goýumlaryň hasabyna milli we halkara ähmiýetli möhüm taslamalaryň durmuşa geçirilýändigi barada hasabat berdi. Häzirki döwürde Ahal — Balkan we Balkan — Daşoguz halkalaýyn energiýa ulgamynyň we ugurdaş podstansiýalaryň, Büzmeýin etrabynda energetika enjamlaryny abatlaýyş we hyzmat ediş merkeziniň, Lebap welaýatynyň Çärjew etrabynda gazturbinaly elektrik stansiýasynyň we Türkmenistan — Owganystan — Pakistan elektrik geçiriji ulgamynyň gurluşyklary alnyp barylýar. Bu halkara ähmiýetli elektrik geçiriji ulgamyň ilkinji nobatdakysynyň gurluşygyny 2021-nji ýylyň awgust aýynda tamamlamak meýilleşdirilýär.

Şeýle hem çekilen karz serişdeleriniň ählisiniň öz wagtynda gaýtarylmagy üçin zerur tagallalaryň görüljekdigi aýdyldy.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, milli ykdysadyýetimiziň möhüm pudagy hökmünde ýurdumyzyň elektroenergetika ulgamynyň ösdürilmegine aýratyn ähmiýet berilýändigini belledi.

Milli Liderimiz çekilen daşary ýurt karz serişdeleriniň netijeli özleşdirilmeginiň zerurdygyna ünsi çekip, milli we halkara derejede wajyp energetika taslamalaryny öz wagtynda ýerine ýetirmek boýunça alnyp barylýan işleri yzygiderli gözegçilikde saklamagy tabşyrdy.

Soňra «Türkmenhimiýa» döwlet konserniniň başlygy N.Nyýazlyýew ýurdumyzyň himiýa senagatyny ösdürmäge çekilen maýa goýumlarynyň ulanylyşy barada hasabat berdi.

Şu günler täze iri önümçilikleri gurmak boýunça taslamalar amala aşyrylýar, ýurdumyzyň himiýa zawodlarynda dünýäniň esasy önüm öndürijileriniň döwrebap, ýokary öndürijilikli tehnologik enjamlary ornaşdyrylýar, içerki hem-de daşarky bazarlarda uly isleg bildirilýän önümleriň täze görnüşleriniň çykarylyşy ýola goýulýar.

Häzirki wagtda “Türkmenhimiýa” döwlet konserniniň önümçilik kärhanalarynda öndürilen himiýa önümlerini ýerlemekden gelýän serişdeleriň hasabyna karzlary öz wagtynda üzlüşmek üçin tapgyrlaýyn hasaplaşmak boýunça degişli işler alnyp barylýar.

Döwlet Baştutanymyz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, pudagyň düşewüntliligini ýokarlandyrmagyň, hususan-da, täze kärhanalary gurmagyň hem-de himiýa pudagynyň hereket edýän önümçiliklerini döwrebaplaşdyrmagyň hasabyna daşary ýurt karzlaryny doly üzmegiň zerurdygyny nygtady.

Hormatly Prezidentimiz “Türkmenhimiýa” döwlet konserninde mineral dökünleriň eksport edilişiniň ýagdaýy bilen gyzyklandy. Milli Liderimiz pudagyň düşewüntliligini ýokarlandyrmakda daşarky bazarda uly islegden peýdalanýan dökünleriň öndürilişini artdyrmagyň wajypdygyna ünsi çekip, ygtybarly hyzmatdaşlar bilen gatnaşyklary ýygjamlaşdyrmagyň möhümdigini belledi hem-de bu ugurda alnyp barylýan işlere zerur gözegçiligi ýola goýmak barada Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, Ýokary gözegçilik edarasynyň başlygy S.Berdimuhamedowa degişli tabşyryklary berdi.

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Ş.Durdylyýewe söz berildi. Wise-premýer gözegçilik edýän degişli ministrliklerine we pudaklaýyn dolandyryş edaralaryna daşary ýurt banklary tarapyndan berlen karz serişdeleri boýunça emele gelen bergiler barada hasabat berip, häzirki wagtda bu karzlaryň üzlüşmeli möhletlerine laýyklykda, tapgyrlaýyn hasaplaşmak boýunça zerur işleriň alnyp barylýandygyny belledi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, alnan daşary ýurt karz serişdelerini wagtynda gaýtarmak ýa-da üzmegiň möhletlerine täzeden seretmek boýunça bolup biljek ähli mümkinçilikleri düýpli öwrenmegi we bu ugurda anyk teklipleri gysga wagtyň içinde taýýarlamagy tabşyrdy.

«Türkmenhimiýa» döwlet konsernine çekilen daşary ýurt karz serişdelerini gaýtarmaga amatly şertleri döretmek maksady bilen, eksporta niýetlenen we daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleri öndürýän önümçilikleri ýola goýup, daşary ýurt pulundaky serişdeleriň gowuşmagyny diwersifikasiýa ýoly bilen artdyrmak möhümdir. Mundan başga-da, bilelikdäki kärhanalara göni maýa goýumlaryny çekmek arkaly toplumlaýyn mineral dökünleri we beýleki önümleri öndürýän önümçilikleri döretmek wajypdyr diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy.

Şunuň bilen baglylykda, milli Liderimiz täze önümçilikleriň gurluşygy üçin daşary ýurt maýa goýumlary çekilende, tehniki-ykdysady esaslandyrmany jikme-jik taýýarlamagyň, taslamalaryň özüni ödeýşiniň möhletlerini halkara tejribä laýyklykda seljermegiň, degişli işgärleriň ýokary derejede taýýarlanylmagyny üpjün etmegiň, taýýar önümleri ýerlemegiň bazarlaryny öwrenmegiň, goşmaça düzüm böleklerini özümizde öndürmegi ýola goýmak arkaly olaryň daşary ýurtlardan getirilmegini mümkin boldugyça azaltmagyň zerurdygyny nygtady.

Hormatly Prezidentimiz ilkinji nobatdaky wezipeleri kesgitläp, gurluşyk-senagat toplumynyň ýolbaşçylaryna birnäçe tabşyryklary berdi.

Soňra hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow ýurdumyzyň ulag-aragatnaşyk toplumynyň ýolbaşçylaryna ýüzlenip, soňky ýyllarda bu ulgama 1 milliard 5 ýarym million amerikan dollary möçberde daşary ýurt karz serişdeleriniň çekilendigini, häzire çenli şol serişdeleriň 67,8 göteriminiň özleşdirilendigini belledi.

Döwlet Baştutanymyz alnan karz serişdelerini wagtynda gaýtarmagy üpjün etmek boýunça işleriň meýilleşdirilişi bilen gyzyklanyp, şol serişdeleriň hasabyna maliýeleşdirilen desgalaryň, hususan-da, «Demirgazyk — Günorta» demir ýolunyň taslama kuwwatyna laýyklykda işledilmegi babatda zerur tagallalary görmegiň wajypdygyny nygtady.

Şunuň bilen baglylykda, karz alnan serişdeleri gaýtarmagyň möhletlerini uzaltmak boýunça zerur işler alnyp barylmalydyr. Şeýle hem topluma degişli desgalar taslama kuwwatyna çykarylmalydyr diýip, hormatly Prezidentimiz belledi we bu babatda ulag-aragatnaşyk toplumynyň pudaklarynyň ýolbaşçylarynyň hasabatlaryny we tekliplerini diňledi.

«Türkmendemirýollary» agentliginiň başlygy A.Atamyradow pudagyň maddy-enjamlaýyn binýadyny berkitmek, halkara ähmiýetli taslamalary we ulag-üstaşyr geçelgeleriniň gurluşyklaryny maliýeleşdirmäge gönükdirilen serişdeleri netijeli peýdalanmak boýunça alnyp barylýan işler barada hasabat berdi.

Maslahatyň dowamynda “Türkmenaragatnaşyk” agentliginiň ýolbaşçysy H.Hudaýgulyýew ýolbaşçylyk edýän pudagynda alnyp barylýan işleriň ýagdaýy, ugurdaş düzümleriň maddy üpjünçiligini gowulandyrmak, döwlet Baştutanymyzyň maglumatlary bermegiň köpugurly ulgamyny ösdürmek, maliýe meselelerini öz wagtynda çözmek boýunça ozal beren tabşyryklaryny ýerine ýetirmek ugrunda amala aşyrylýan işler barada hasabat berdi.

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary B.Öwezow ulag-aragatnaşyk toplumynyň düşewüntliligini ýokarlandyrmak, ugurdaş kärhanalaryň işini kämilleşdirmek, pudaklaýyn taslamalary maliýeleşdirmek we alnan karz serişdelerini öz wagtynda üzmek üçin ähli zerur tagallalaryň edilýändigi barada hasabat berdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp we alnan karz serişdelerini wagtynda üzmek we olary gaýtarmagyň şertlerine täzeden seretmek meselelerine üns bermegiň zerurdygyny belledi we onuň mümkin bolan ugurlaryny öwrenmegi hem-de bu mesele boýunça anyk teklipleri taýýarlamagy tabşyrdy.

«Türkmendemirýollary» agentligi garamagyndaky kärhanalaryň maliýe-ykdysady ýagdaýynyň seljermesini geçirmelidir. Döwlet Baştutanymyz olaryň daşary ýurt karzlaryny gaýtarmak boýunça mümkinçiliklerine baha bermek, alnan karzlary bellenen möhletlerde üzmek üçin ähli zerur çäreleriň görülmelidigini belledi. Çekilen serişdeleri öz wagtynda gaýtarmak maksady bilen, kärhanalaryň taslama kuwwatlygyna gysga möhletlerde çykarylmagyny üpjün etmek, önümçiligiň zerur düzümleriniň netijeli işlemegini guramak wajypdyr.

Döwlet Baştutanymyz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, ýurdumyzyň ulag-üstaşyr geçelgelerini ösdürmek üçin demir ýol ulaglary düzüminiň önümçilik desgalarynyň mümkinçiliklerini doly güýjünde peýdalanmagyň we ýük daşamagyň mukdaryny mundan beýläk-de ýokarlandyrmagyň zerurdygyny belledi.

Döwrebaplaşdyrylan demir ýollaryň geçirijilik ukybyny ýokarlandyrmak, daşary döwletleriň we ýurdumyzyň harytlaryny halkara bazarlara ugratmagyň mümkinçiliklerini artdyrmak, şeýle hem ýurdumyza getirilýän harytlary gysga ýol arkaly getirmek zerurdyr diýip, milli Liderimiz belledi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow daşary ýurtly hyzmatdaşlar bilen tejribe we täzeçil işläp taýýarlamalary alyşmagyň wajypdygyny nygtap, bu işleriň pudaga maýa goýumlarynyň çekilişini üpjün etjekdigini aýtdy we düzümi ösdürmek bilen baglanyşykly agentligiň ýolbaşçysyna birnäçe tabşyryklary berdi.

Hormatly Prezidentimiz «Türkmenaragatnaşyk» agentligi tarapyndan çekilen daşary ýurt karz serişdelerini gaýtarmak boýunça amatly şertleri döretmek maksady bilen, «TürkmenÄlem 52^oE» hemra aragatnaşyk ulgamynyň mümkinçilikleriniň netijeli ulanylmalydygyny aýtdy.

Häzirki döwürde maglumat tehnologiýalarynyň ählumumy ösüşini üpjün etmek we aragatnaşyk hyzmatlarynyň hilini we onuň geçirijilik ukybyny ýokarlandyrmak zerurdyr. Şeýle hem pudaga häzirki zaman tehnologiýalaryny, oňyn halkara tejribäni ornaşdyrmak, ilata edilýän aragatnaşyk hyzmatlarynyň görnüşlerini artdyrmak we internet hyzmatlarynyň doly elýeterliligini üpjün etmek wajypdyr diýip, döwlet Baştutanymyz belledi.

Täze önümçilik kuwwatlyklarynyň gurluşygy üçin daşary ýurt maýa goýumlary, şol sanda karz serişdeleri çekilende, tehniki-ykdysady esaslandyrmalar jikme-jik taýýarlanylmalydyr. Taslamalaryň özüni ödeýşiniň möhletleri halkara tejribä laýyklykda seljerilmelidir. Milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow degişli işgärleriň ýokary derejede taýýarlanylmagyny üpjün etmegiň, hyzmatlary ýerlemegiň bazarlaryny öwrenmegiň möhümdigini belledi we bu babatda ulag-aragatnaşyk toplumynyň ýolbaşçylaryna anyk tabşyryklary berdi.

Hormatly Prezidentimiz maslahaty dowam edip, soňky ýyllarda ýurdumyzyň oba hojalyk toplumy boýunça 822 million 200 müň amerikan dollary möçberde daşary ýurt karz serişdeleriniň çekilendigini we özleşdirilendigini belledi. Häzirki döwürde karzlar boýunça galyndy 607 million 700 müň amerikan dollaryna barabardyr. Şondan 145 million amerikan dollary şu ýylyň mart — dekabr aýlarynda gaýtarylmaga degişlidir.

Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz oba hojalyk toplumynyň ýolbaşçylaryndan alnan karz serişdelerini wagtynda gaýtarmagy üpjün etmek boýunça işleriň nähili meýilleşdirilýändigi, oba hojalyk, aýratyn hem, azyk senagaty kärhanalaryny taslama kuwwatyna çykarmak üçin nähili çäreleriň görülýändigi bilen gyzyklandy.

Oba we suw hojalygy üçin niýetlenen iň kämil tehnikalaryň yzygiderli alynýandygyna garamazdan, hasyl ýygnamak we suwdan amatly peýdalanmak işleri talabalaýyk alnyp barylmaýar diýip, milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow aýtdy.

Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministri A.Altyýewe söz berdi. Ministr oba hojalygynda amala aşyrylýan düýpli özgertmeler hem-de pudagyň düşewüntliligini üpjün etmek boýunça görülýän çäreler barada hasabat berdi. Oba hojalygynyň okgunly ösmegini üpjün etmek, ýurdumyzda ýetişdirilýän oba hojalyk ekinlerini agrotehniki kadalara laýyklykda öz wagtynda ideg etmek üçin dünýäniň öňdebaryjy döwletlerinde öndürilen döwrebap oba hojalyk tehnikalary we gurallary hem-de olar üçin ätiýaçlyk şaýlary yzygiderli satyn alynýar. Şu maksatlar üçin Oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministrligi tarapyndan uly möçberdäki maýa goýumlary çekildi. Häzirki wagtda bu karz serişdelerini öz wagtynda üzmek üçin zerur işler alnyp barylýar.

Soňra Suw hojalygy baradaky döwlet komitetiniň başlygy G.Baýjanow suw pudagynyň kärhanalarynyň maliýe ýagdaýy hem-de olaryň maddy-enjamlaýyn binýadyny mundan beýläk-de pugtalandyrmak hem-de ýurdumyzyň suw serişdelerini rejeli ulanmak maksady bilen görülýän çäreler barada hasabat berdi.

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary E.Orazgeldiýew ministrlik hem-de obasenagat toplumynyň pudaklaýyn edaralary tarapyndan oba hojalyk tehnikalaryny, enjamlary hem-de lagym sorujylary satyn almak üçin daşary ýurt karzlarynyň çekilişi barada hasabat berdi.

Oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministrligi hem-de Suw hojalygy baradaky döwlet komiteti bu karzlary ýerine ýetirilen işlerden, hyzmatlardan hem-de öndürilen önümleri ýerlemekden alnan girdejileriň hasabyna üzmegi meýilleşdirýär.

Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, wise-premýere hem-de oba hojalyk toplumynyň ýolbaşçylaryna birnäçe anyk tabşyryklary berdi.

Milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow alnan daşary ýurt karz serişdelerini öz wagtynda gaýtarmagy üpjün etmek ýa-da üzmegiň möhletlerine täzeden seretmek boýunça bolup biljek ähli mümkinçilikleri düýpli öwrenmegi hem-de bu ugurda anyk teklipleri gysga wagtyň içinde taýýarlamagy tabşyrdy.

Döwlet Baştutanymyzyň belleýşi ýaly, çekilen serişdeleri öz wagtynda gaýtarmak maksady bilen, kärhanalaryň taslama kuwwatlygyna gysga möhletlerde çykarylmagyny üpjün etmek, munuň üçin önümçiligiň zerur düzümleriniň netijeli işlemegini guramak zerurdyr.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow obasenagat toplumyny özgertmegiň toplumlaýyn maksatnamasyny üstünlikli durmuşa geçirmegiň wajypdygyny belledi. Milli Liderimiz oba hojalygynyň ähli pudaklarynyň we daýhan hojalyklarynyň düşewüntliligini ýokarlandyrmak, bu ulgama hususy işewürligiň wekillerini giňden çekmek meselelerine aýratyn üns bermegiň möhümdigini belledi.

Obasenagat toplumyny dolandyrmagyň täze, netijeli usullaryny ulanmak, dünýäniň iň gowy tejribesini giňden ornaşdyrmak zerurdyr diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy we ministre bu babatda degişli tabşyryklary berdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow suw hojalygynda giň gerimli maýa goýum taslamalarynyň üstünlikli durmuşa geçirilmeginiň bugdaýyň, pagtanyň we beýleki oba hojalyk önümleriniň öndürilýän möçberlerini artdyrmaga we degişlilikde, ýurdumyzda azyk bolçulygyny üpjün etmäge, agrar ulgamyň eksport kuwwatyny pugtalandyrmaga ýardam edýändigini belledi.

Ýokary derejeli hünärmenler bilen üpjün etmekden, çig malyň, himiki serişdeleriň, ätiýaçlyk şaýlarynyň we sarp ediş serişdeleriniň getirilişini amatly etmekden başlap, taýýar önümleri bäsleşik şertlerinde ýerlemäge çenli ähli işleri talabalaýyk guramak möhümdir.

Gymmat bahaly oba we suw hojalyk tehnikalary uzak möhletiň dowamynda netijeli ulanylmalydyr, olara öz wagtynda we talabalaýyk hyzmat üpjün edilmelidir diýip, hormatly Prezidentimiz aýtdy. Şeýle hem bu ugurda GPS we ýangyjyň sarp edilişini awtomatik usulda hasaba alyş ulgamlary ýaly, häzirki zaman sanly tehnologiýalaryny giň gerim bilen ornaşdyrmagyň wajypdygy nygtaldy.

Döwlet Baştutanymyz daşary ýurt maýa goýumlary çekilende, tehniki-ykdysady esaslandyrmany jikme-jik taýýarlamagyň, taslamalaryň özüni ödeýşiniň möhletlerini halkara tejribä laýyklykda seljermegiň, degişli işgärleriň ýokary derejede taýýarlanylmagyny üpjün etmegiň, taýýar önümleri ýerlemegiň bazarlaryny öwrenmegiň zerurdygyny belledi hem-de bu babatda oba hojalyk toplumynyň ýolbaşçylaryna anyk tabşyryklary berdi.

Soňra ýurdumyzyň saglygy goraýyş we derman senagaty ministri N.Amannepesow ýolbaşçylyk edýän ulgamynda alnyp barylýan işleriň ýagdaýy barada habar berdi. Ilata ýokary halkara ülňülere laýyk gelýän lukmançylyk hyzmatlaryny bermegiň usullaryny mundan beýläk-de kämilleşdirmek, degişli düzümleri toplumlaýyn döwrebaplaşdyrmak we täze ugurdaş desgalary gurmak boýunça öňde durýan wezipeleri ýerine ýetirmek maksady bilen zerur işler alnyp barylýar.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, ilatyň saglygynyň goralmagyna we berkidilmegine, türkmenistanlylaryň durmuş derejesiniň ýokarlanmagyna gönükdirilen “Saglyk” Döwlet maksatnamasyny üstünlikli durmuşa geçirmegiň wajypdygyna ünsi çekdi.

Milli Liderimiz bu barada aýtmak bilen, döwletimiz tarapyndan saglygy goraýyş we derman senagaty ulgamynyň ösdürilmegine ägirt uly maliýe serişdeleriniň gönükdirilýändigini belledi hem-de olary netijeli özleşdirmek babatda ministre degişli tabşyryklary berdi.

Milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow maslahatyň barşynda maliýe-ykdysady toplumyň ýolbaşçylaryna ýüzlenip, alnan daşary ýurt karz serişdelerini wagtynda gaýtarmagy üpjün etmek boýunça işleriň nähili meýilleşdirilýändigi bilen gyzyklandy we serişdeleri gaýtarmagyň möhletini uzaltmak boýunça karz berijiler bilen işleri geçirmegiň möhümdigine ünsi çekdi. Döwlet Baştutanymyz kärhanalary taslama kuwwatyna çykarmak üçin zerur çäreleriň görülmegini esasy wezipeleriň hatarynda görkezdi.

Soňra hormatly Prezidentimiz şu meseleler bilen baglylykda, bu ulgamyň ýolbaşçylarynyň hasabatlaryny diňledi.

Ilki bilen, Merkezi bankyň başlygy M.Annadurdyýew milli ykdysadyýetimiziň pudaklaryny, şol sanda ägirt uly eksport kuwwatyna eýe bolan nebitgaz toplumyny, himiýa senagatyny, energetika, ulag, dokma toplumlaryny ösdürmäge gönükdirilen daşary ýurt maýa goýumlaryny gaýtarmak boýunça ýerine ýetirilen işleriň netijeleri barada hasabat berdi.

Milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, döwlet maksatnamalarynda kesgitlenen, halkymyzyň abadançylygyny ýokarlandyrmaga, türkmen döwletiniň ykdysady kuwwatyny pugtalandyrmaga gönükdirilen gaýragoýulmasyz wezipeleri ýerine ýetirmek maksady bilen, ýurdumyzyň ministrlikleri, pudaklaýyn dolandyryş edaralary we banklary bilen bilelikde, degişli çäreleri görmegiň zerurdygyna ünsi çekdi. Şunuň bilen baglylykda, Merkezi bankyň ýolbaşçysyna degişli tabşyryklar berildi.

Şeýle hem döwlet Baştutanymyz milli puluň hümmetini ýokarlandyrmak boýunça hemişe degişli işleriň geçirilip, daşary ýurt puly bilen bagly amallaryň düzgünleşdirilmelidigini, banklarda müşderilere hödürlenilýän hyzmatlaryň görnüşlerini giňeltmegiň hem-de medeniýetini ýokarlandyrmagyň, müşderileriň manat serişdeleriniň resmi hümmeti boýunça daşary ýurt puluna çalşanda kadalaşdyryjy namalaryň berjaý edilişine gözegçiligiň ýola goýulmagynyň möhümdigine ünsi çekip, bu barada Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň sekretary Ç.Amanowa degişli tabşyryklary berdi.

Daşary ykdysady iş bankynyň başlygy R.Jepbarow “Türkmenistanyň 2020 — 2025-nji ýyllar üçin daşary ykdysady işini ösdürmek boýunça Maksatnamasyna” laýyklykda, maýa goýumlary çekmekde görülýän anyk çäreler barada hasabat berdi.

Ýurdumyzda eksport ugurly we daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleri artdyrmak hem-de Türkmenistan — Owganystan — Pakistan — Hindistan gaz geçirijisiniň taslamasyny durmuşa geçirmek maksady bilen, maýa goýumlary çekmek işleri alnyp barylýar. Häzirki wagtda bu mesele boýunça daşary maliýe düzümleri bilen hyzmatdaşlyk ýola goýuldy.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, abraýly maliýe guramalary we banklary bilen netijeli gatnaşyklary pugtalandyrmak boýunça degişli işleri geçirmegiň möhümdigini belledi. Milli Liderimiz maksatnamada kesgitlenen çäreleriň bellenilen möhletlerde ýerine ýetirilmegini üpjün etmegiň möhümdigini belläp, bankyň ýolbaşçysyna anyk görkezmeleri berdi.

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary G.Müşşikow milli Liderimiziň tabşyrygyna laýyklykda, ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň daşary ýurtlardan çekilen karzlar boýunça bergilerine geçirilen seljerme işleriniň netijeleri barada hasabat berdi.

Häzirki wagtda hereket edýän şertnamalara laýyklykda, halkara maliýe guramalaryndan, daşary ýurt banklaryndan çekilen karzlar maýa goýum taslamalaryny, gurluşyk işlerini, satyn alynýan enjamlaryň we tehnikalaryň bahalaryny maliýeleşdirmäge gönükdirildi.

Wise-premýer şu ýylyň 8-nji marty ýagdaýyna her pudak boýunça özleşdirilen karzlar hem-de çekilen pul serişdeleriniň galyndylaryny gaýtaryp bermegiň göz öňünde tutulan möhletleri barada hem maglumat berdi.

Şeýle hem ýurdumyzyň halkara derejede tölege ukyplylygyny durnukly saklamak, ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň daşary ýurt banklaryna we halkara maliýe guramalaryna karz borçnamalaryny öz wagtynda ýerine ýetirmek maksady bilen, mundan beýläk-de zerur işleri geçirmegiň meýilleşdirilýändigi habar berildi.

Döwlet Baştutanymyz hasabaty diňläp, wise-premýere gözegçilik edýän ulgamlarynyň ýolbaşçylarynyň, aýratyn-da, hem bank ulgamynyň ýolbaşçylarynyň alyp barýan işlerinden örän nägiledigini aýtdy. Milli Liderimiz maliýe-ykdysady toplumyň işi barada aýdyp, häzirki döwürde döwlet eýeçiligini hususylaşdyrmak boýunça işleriň degişli derejede guralmaýandygyny belledi. Mundan başga-da, hususylaşdyrylan kärhanalarda we desgalarda hususylaşdyrmagyň şertleriniň ýerine ýetirilişine talabalaýyk gözegçilik edilmeýär.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Maliýe we ykdysadyýet ministrliginiň işine ünsi çekip, onuň üstüne ykdysadyýetiň hususy pudagyny, şol sanda kiçi we orta telekeçiligi ösdürmek boýunça döwlet syýasatyny amala aşyrmagyň ýüklenendigini belledi. Ýöne, muňa garamazdan, bu ugurda işler degişli derejede alnyp barylmaýar diýip, milli Liderimiz sözüni dowam etdi.

Şunuň bilen baglylykda, telekeçiligi ösdürmek boýunça esasy işleri Senagatçylar we telekeçiler birleşmesi alyp barýar diýip, döwlet Baştutanymyz Maliýe we ykdysadyýet ministrliginiň bu ugurda ýeterlik işjeňlik görkezmeýändigini belledi.

Hormatly Prezidentimiz Oba milli maksatnamasyny durmuşa geçirmek boýunça alnyp barylýan işlere hem gözegçilik etmegiň möhümdigine ünsi çekdi we bu maksatnama laýyklykda, medeni-durmuş maksatly desgalaryň, şeýle hem täze häzirki zaman obalarynyň we şäherçeleriniň gurluşygynyň ýeterlik depginde alnyp barylmaýandygyny aýtmak bilen, gurluşyklaryň möhletinden yza galmagynyň sebäplerini seljermegi tabşyrdy.

Milli Liderimiz M.Annadurdyýewe ýüzlenip, ýurdumyzyň banklarynyň işlerine köp nägilelik bildirilýändigini aýtdy. Karz edaralarynyň esasy wezipesiniň milli manadyň hümmetini durnukly saklamak bolup durýandygyny bellemek bilen, döwlet Baştutanymyz bu wezipäniň ýaramaz ýerine ýetirilýändigine ünsi çekdi.

Häzirki döwürde bank ulgamynyň esaslyk maýasynyň derejesi, umuman, o diýen ýokary däl diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow onuň derejesini ýokarlandyrmagyň zerurdygyny aýtdy. Bu çäre bank ulgamynyň durnukly, sazlaşykly we ygtybarly bolmagyny üpjün eder. Banklaryň bäsleşige ukyplylygyny güýçlendirmäge, hyzmatlar bazarlaryny ösdürmäge we müşderileriň ynamyny ýokarlandyrmaga ýardam eder. Şeýle hem ykdysadyýetiň beýleki pudaklary bilen, şol sanda karz işini işjeňleşdirmegiň hasabyna netijeli özara hyzmatdaşlyk etmäge itergi berer.

Bank ulgamynda öňdebaryjy maglumat tehnologiýalary ýeterlik derejede ösdürilmeýär we ulanylmaýar. Bu bolsa, umuman, banklaryň işine ýaramaz täsir edýär. Hususan-da, ýokary hilli bank hyzmatlarynyň we önümleriniň giň toplumynyň berilmegine, maglumat üpjünçiligine, girdeji almaga ýaramaz täsirini ýetirýär. Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz Gurbanguly Berdimuhamedow öňdebaryjy bank maglumat tehnologiýalaryny ornaşdyrmak bilen bagly işleri hem çaltlandyrmagyň möhümdigine ünsi çekdi. Merkezi bankyň ýolbaşçysyna kesgitlenen işleriň öz wagtynda ýerine ýetirilmegine gözegçilik etmek tabşyryldy.

Milli Liderimiz wise-premýer G.Müşşikowa hem-de banklaryň ýolbaşçylaryna ýüzlenip, ýurdumyzyň bank ulgamynyň işini gowulandyrmaga gönükdirilen birnäçe anyk wezipeleri kesgitledi. Ozaly bilen, daşary ýurt karzlaryna hemişe gözegçilik amala aşyrylmalydyr. Döwlet Baştutanymyz bu ugurda töwekgelçilikler boýunça wagtynda zerur işleriň geçirilmelidigine ünsi çekip, daşary ýurt karz serişdeleriniň bellenen möhletlerde gaýtarylmagy üçin zerur çäreleri görmegi tabşyrdy.

Täze önümçilik kuwwatlyklarynyň gurluşygy üçin daşary ýurt maýa goýumlary, şol sanda karz serişdeleri çekilende tehniki-ykdysady esaslandyrma düýpli seljerilmelidir diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow belledi. Gyzyklanýan tarap — buýrujy we karz alyjy bilen bilelikde halkara tejribä laýyklykda, taslamalaryň özüni ödeýşiniň möhletleri, taýýar önümleri ýerlemegiň bazarlary seljerilmelidir.

Milli Liderimiz sözüni dowam edip, daşary ýurt karzlary çekilende, mümkin bolan derejede pes göterim möçberlerini we ýurdumyz üçin bähbitli şertleri gazanmagyň möhümdigine ünsi çekdi.

Döwlet Baştutanymyz banklaryň ýolbaşçylarynyň işiniň netijelerine birinji çärýegiň jemleri boýunça baha beriljekdigini belledi.

Soňra hormatly Prezidentimiz maslahata gatnaşyjylara ýüzlenip, bellenilişi ýaly, biz diňe oňyn makroykdysady ösüşi saklap galman, eýsem, ony berkitmelidiris diýip belledi. Puluň hümmetsizlenmegini bellenen derejede, milli manadymyzyň hümmetini durnukly derejede saklamalydyrys diýip, milli Liderimiz nygtady.

Ýurdumyzyň Konstitusiýasyna laýyklykda, bazar ykdysadyýetine geçmegiň depginini güýçlendirmek wajypdyr. Döwlet diňe ýurduň howpsuzlygyny we goranmak ukybyny üpjün etmek üçin häkimiýet ygtyýarlyklaryny amala aşyrmaga zerur bolan emlägi dolandyrmalydyr.

Hormatly Prezidentimiz diňe diwersifikasiýa ýoly bilen, hemmetaraplaýyn ösen ykdysadyýetiň uzak geljekde hem durnukly boljakdygyny belläp, öz möwritini geçirip barýan we geçiren, bäsleşige ukyply däl önümçilikleri aradan aýyrmagy, innowasiýalary, täze tehnologiýalary ornaşdyrmaga niýetlenen ykdysady gurşawy döretmegi, döwletimizi senagat taýdan ösen ýurda öwürmek üçin alnyp barylýan işleriň depginini düýpli güýçlendirmegi gaýragoýulmasyz wezipeleriň hatarynda kesgitledi. Şonuň netijesinde, bütindünýä bazarynda ýurdumyzyň mynasyp orny eýelemegini gazanmaly diýip, milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow nygtady.

Döwlet Baştutanymyz maliýe we bank-karz ulgamyny döwrebap ýagdaýa getirmegiň ýollary barada hem durup geçip, karz serişdeleriniň elýeterli bolmagyny üpjün etmegiň we maliýe hyzmatlarynyň hilini ýokarlandyrmagyň wajypdygyna ünsi çekdi. Bu bolsa diňe bir ykdysadyýet üçin däl, eýsem, raýatlar üçinem şeýle bolmalydyr. Bu ugurda, ilkinji nobatda, gozgalmaýan emläk üçin, bilim we sarp ediş karzlary göz öňünde tutulmalydyr diýip, hormatly Prezidentimiz aýtdy.

Milli Liderimiz ähli ýolbaşçylardan daşary ýurt pulunda gelip gowuşýan serişdeleriň möçberini artdyrmak ugrunda tutanýerli işlemegi, beýleki döwletlere iberilýän harytlaryň möçberlerini artdyrmagyň ýollaryny gözlemegi talap edip, olardan bu mesele boýunça anyk tekliplere garaşýandygyny we bu ugurda islendik tekliplere seretmäge taýýardygyny belledi.

Maslahatyň dowamynda döwlet Baştutanymyz bar bolan kemçilikleri düzetmek üçin gysga wagtyň içinde çözmeli wezipeleriň diňe bir bölegini belläp geçdik diýip nygtady. Elbetde, olary ýerine ýetirmek aňsat bolmaz.

Gynansak-da, durmuşymyzyň dürli ugurlarynda heniz köp sanly meseleler we kemçilikler bar. Bu meseleler hemmelere mälimdir diýip, milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow nygtady we ýurdumyzyň ösüşine zyýan berýän päsgelçilikleri ýeňip geçmek üçin başy başlanan özgertmeleri gyşarnyksyz ýerine ýetirmegiň zerurdygyna ünsi çekdi.

Bu ugurda şu ýyl ähli ýolbaşçylar jan aýaman, tutanýerli we yhlas bilen işlemelidir. Biziň öňümizde ýene-de köp sanly kynçylyklaryň bolmagy mümkin. Biz bu kynçylyklary ýeňip geçmäge taýýar bolmalydyrys diýip, hormatly Prezidentimiz belledi.

“Ýöne, kynçylyklara garamazdan, bellän özgertmeler ýolumyz bilen gyşarnyksyz öňe gideris. Öňe we diňe öňe gideris. Munuň üçin bizde ähli mümkinçilikler bar” diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy.

Milli Liderimiz çykyşyny jemläp, esasy zady — häzirki döwürde ykdysadyýetimizi çalt depginler bilen, hil taýdan ýokary derejede ösdürmegi we belende galdyrmagy üpjün etmäge ukyply, ýaş ýolbaşçylaryň hem-de täze döwlet maksatnamalarynyň zerurdygyny aýratyn belledi. Ýurdumyzy ösdürmegiň täze maksatnamalary jemi içerki önümi düýpli artdyrmak ýaly wezipeleri çözmäge mümkinçilik berer, ahyrky netijede bolsa, mähriban halkymyzyň hal-ýagdaýyny we ýaşaýyş-durmuşynyň hilini ýokarlandyrmaga şert döreder.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow iş maslahatyny tamamlap, oňa gatnaşanlara berk jan saglygyny, maşgala abadançylygyny, Garaşsyz Watanymyzy ösdürmegiň bähbidine alyp barýan işlerinde uly üstünlikleri arzuw etdi.