Hormatly Prezidentimiziň durmuşa geçirýän pähim-paýhasly, öňdengörüjilikli maýa goýum syýasaty işewür gatnaşyklary höweslendirmäge, olaryň okgunly ösmegine itergi bermäge ýardam edýär. Bu syýasatyň üstünlikli durmuşa geçirilmegi daşary ýurtlaryň işewür toparlary üçin türkmen bazarynyň özüne çekijiligini has-da artdyrýar. Ýurdumyzyň innowasion ösüş ýoluna düşendigini hem-de amala aşyrylýan giň gerimli özgertmeler maksatnamalaryny nazara almak bilen, senagat toplumy, şol sanda nebit we gazhimiýa ulgamy hem-de energetika, ulag-kommunikasiýa pudaklary we beýlekiler hyzmatdaşlygyň ileri tutulýan ugurlarydyr.

Häzirki döwürde ylmyň iň täze gazananlary, häzirki zaman tehnologiýalary bilen enjamlaşdyrylan iri senagat toplumlary gurulýar. Gyýanlydaky Polimer zawodynyň önümleri dünýä bazarynda uly islegden peýdalanýar. Tebigy gazdan sintetik ýangyjy öndürmekde dünýäde ilkinji uly möçberli taslama durmuşa geçirildi. Ahal welaýatyndaky bu zawodda ekologiýa taýdan arassa, Euro-5 ölçegine laýyk gelýän EKO-93 benzini öndürilýär. Bularyň ählisi ýurdumyzyň ykdysady kuwwatyny has-da artdyrýar, köp möçberde girdeji getirýär.

Biziň ýurdumyz ykdysadyýeti ýokary depginler bilen ösýän we dünýäniň ykdysady giňişligine üstünlikli goşulyşýan ýurtlaryň biridir. Häzirki wagtda Türkmenistan Halkara pul gaznasy, Bütindünýä banky, Aziýanyň ösüş banky, Ýewropanyň täzeleniş we ösüş banky, Yslam ösüş banky ýaly iri halkara maliýe guramalary we institutlary bilen işjeň hyzmatdaşlyk gatnaşyklaryny alyp barýar. Senagat we innowasiýa ösüş modeline gönükdirilen strategik ugur we onuň yzygiderli durmuşa geçirilmegi döwletimiziň hakyky ykdysady garaşsyzlygyny üpjün etdi.

Dünýä hojalyk gatnaşyklarynyň ählumumy ulgamynda dowam edýän çylşyrymly ýagdaýlara garamazdan, «Fitсh Ratings» halkara agentligi Türkmenistana ilkinji gezek ýokary baha berdi. Munuň özi ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň durnukly we ýokary depginli ösüşiniň ýene bir aýdyň subutnamasydyr. Ýokarda agzalan agentlik tarapyndan Türkmenistan üçin berlen halkara dereje döwletimiziň halkara maliýe abraýyny ýokarlandyrmaga, ýurdumyza çekilýän maýa goýumlarynyň mukdaryny artdyrmaga we karzlaryň şertlerini ýeňilleşdirmäge, netijede, Diýarymyzyň daşary ykdysady işiniň has-da ösmegine ýardam berer. Munuň özi ýurdumyz üçin örän uly abraýdyr.

Mähriban Watanymyzyň ykdysady kuwwatynyň çuňňur aňladylmasy bolan ulag, aragatnaşyk we energetika ulgamlary hem ösüş ýaýrawyndaky oňyn netijeleri esasynda bagtyýarlyk döwründe özleriniň datly miwelerini berýär. Şu ýylyň 3-nji sentýabrynda Lebap welaýatynyň Çärjew etrabynda kuwwatlylygy 432 megawat bolan gazturbinaly elektrik stansiýasynyň açylyş dabarasy boldy. Täze desga ozal hereket edýän Lebap döwlet elektrik stansiýasynyň çäginde bina edildi. Bu waka ýurdumyzy senagatlaşdyrmak, milli ykdysadyýetimizi diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmek we eksport mümkinçilikleri giňeltmek boýunça hormatly Prezidentimiz tarapyndan tassyklanan maksatnamalary durmuşa geçirmegiň ýolunda nobatdaky möhüm ädim boldy.

Bilşimiz ýaly, eziz Diýarymyzyň ähli sebitlerinde kuwwatly elektrik stansiýalarynyň gurulmagy bilen, soňky ýyllarda pudagyň kuwwaty has-da ýokarlandy. Bu bolsa ýurdumyzyň iri senagat toplumlaryny we köp sanly durmuş desgalaryny elektrik energiýasy bilen durnukly üpjün etmek bilen çäklenmän, eýsem, onuň goňşy döwletlere iberilmegine hem mümkinçilik berýär. Täze elektrik stansiýasy ýurdumyzyň Energetika ministrliginiň «Türkmenenergo» döwlet elektroenergetika korporasiýasy tarapyndan daşary ýurtly hyzmatdaşlar — Ýaponiýanyň «Sumitomo Corporation» we «Mitsubishi Power Ltd», Türkiýäniň «Rönesans Holding» kompaniýalary bilen bilelikde amala aşyryldy. Lebap döwlet elektrik stansiýasynyň täze desgasyna «Mitsubishi Power Ltd» kompaniýasy tarapyndan öndürilýän M701DA görnüşli gazturbinalaryň Merkezi Aziýada ilkinji gezek gurnalandygyny tassyklaýan «Sumitomo» korporasiýasynyň güwänamasy hem-de Şweýsariýanyň Federal Tehnologiýa institutynyň «Innowasion täze tehnologiýalar» güwänamasy we Germaniýanyň «Max Planck» institutynyň «Täsiri ýokary we dowamly bolmagy üçin» güwänamasy dabaraly ýagdaýda gowşuryldy.

Hormatly Prezidentimiziň alyp barýan hoşniýetli syýasaty ýurdumyzyň ykdysady kuwwatyny pugtalandyrmaga, halkymyzyň abadançylygyny yzygiderli ýokarlandyrmaga gönükdirilendir. Daşary döwletler bilen dürli ugurlar boýunça özara bähbitli hyzmatdaşlyga uly ähmiýet berilýär. Döwletimiziň möhüm işewür hyzmatdaşlarynyň biri-de Ýaponiýadyr. Ýapon kompaniýalary ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň ösüşine uly goşant goşýarlar. Olaryň gatnaşmagynda Mary şäherinde karbamid öndürýän zawod, Gyýanlydaky gazhimiýa toplumy, Türkmenabadyň himiýa zawodynyň kükürt kislotasyny öndürýän sehi, «Garabogazkarbamid» zawody, Ahal welaýatyndaky tebigy gazdan benzin öndürýän zawod ýaly iri desgalar guruldy.

Gahryman Arkadagymyzyň energetika syýasatynyň ileri tutulýan ugurlaryna laýyklykda, ýurdumyzda daşky gurşawy goramaga gönükdirilen çäreler yzygiderli durmuşa geçirilýär. Senagat desgalary, şol sanda energetika desgalary hem gurlanda, daşky gurşawa bölünip çykýan zyýanly galyndylaryň mukdaryny azaltmaga ýardam berýän döwrebap tehnologiýalaryň ornaşdyrylmagyna uly üns berilýär. Mälim bolşy ýaly, energiýanyň arzan, ygtybarly we döwrebap çeşmelerine elýeterlilik ähli döwletleriň ösmeginde, olaryň halklarynyň abadançylygynda möhüm ähmiýete eýedir. Dünýä jemgyýetçiliginiň tagallalary, şol sanda Birleşen Milletler Guramasy tarapyndan kabul edilen «2030-njy ýyla çenli döwür üçin Gün tertibi» bu maksada ýetmäge gönükdirilendir.

Lebapda gurlan täze elektrik stansiýasynyň «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» diýen şygar astynda geçýän 2021-nji ýylda işläp başlamagynyň çuňňur manysy bardyr. Onuň ulanylmaga girizilmegi ýurdumyzyň dünýäniň energetika ulgamyna mundan beýläk-de üstünlikli goşulyşmagyna, türkmen energiýa serişdeleriniň dünýä bazarlaryna iberilişiniň möçberini artdyrmaga ýardam eder. Mahlasy, munuň özi milli Liderimiziň parasatly baştutanlygynda döredijiligiň we rowaçlygyň ýoly bilen ynamly öňe barýan mähriban Watanymyzyň ykdysady kuwwatyny hem-de halkara abraýyny pugtalandyrmaga hyzmat eder.

Ýurdumyzy ösüşlerden-ösüşlere alyp barýan hormatly Prezidentimiziň jany sag, ömri uzak bolsun!

KÄRHANANYŇ BATLY DEPGINLERI

Köneürgenç etrabynda hereket edýän pagta egriji kärhananyň öndürýän önümleri dünýä bazarynda uly islegden peýdalanýar. Häzirki zaman ülňüli kärhanada işlenip çykarylýan ýüplük iri tapgyrlar bilen daşary ýurtly sarp edijilere yzygiderli ugradylýar. «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynda ýurdumyzyň dokma senagatynyň öňdebaryjy kärhanasynda kämil tehnologiýalaryň ulanylmagy bilen öndürilen ýokary hilli pagta ýüplügi ilkinji gezek Hytaý Halk Respublikasyna-da eksport edildi.

Bu kärhana Germaniýanyň öňdebaryjy, dünýä meşhur kompaniýalarynda çykarylan enjamlar bilen üpjün edilen. Şeýle bolansoň, bu ýerde inženerçilik çözgütlerini nazar almak bilen, ähli önümçilik bölümlerinde halkara ölçeglere laýyk gelýän önümler öndürilip, sarp edijilere ugradylýar. Kärhana ýylda 6 müň tonna ýokary hilli pagta ýüplügini öndürmäge niýetlenen. Tehnologiki düzüm awtomatlaşdyrylan we doly kompýuter ulgamy arkaly dolandyrylýar. Ýüplük öndüriji enjamlaryň altysynyň ygtybarly ulanylmagy, şonça-da daraýjy mehanizmleriň we beýleki ýöriteleşdirilen enjamlaryň netijeli işledilmegi önümçiligiň ýokarlanmagyna oňyn täsir edýär. Takyk barlag-ölçeg enjamlary bilen üpjün edilen barlaghanada bu ýere gelýän çig malyň we işlenilip çykarylýan ýüplügiň hili kesgitlenilýär.

Ýurdumyzyň Garaşsyzlyk ýyllarynda Daşoguz şäherinde üstünlikli hereket edýän pagta egriji kärhanalaryň ýene-de biri gurlup, ulanylmaga berildi. Bu iri kärhanada hem ýüplügiň «Ring» görnüşiniň uly göwrümi çykarylýar. Ol hem içerki we dünýä bazarynda uly islegden peýdalanýar. Döwrebap tehnologiýa esaslanýan şu we beýleki önümçilikler milli ykdysadyýetimiziň dokma pudagynyň eksport mümkinçiliginiň artmagyna we pudagyň ýokary depginler bilen ösmegine şert döredýär.

* * *

TÄZE HASYL GAÝTADAN IŞLENILÝÄR

Saparmyrat Türkmenbaşy etrabynyň çäginde hereket edýän tüwi öndürýän kärhanada şalynyň täze hasylyny gaýtadan işlemek dowam edýär. Şu ýyl welaýatymyzyň şalyçylary «sary altyn» taýýarlamagyň ýyllyk tabşyrygyny ýene-de üstünlikli ýerine ýetirdiler. Şaly ekilen 8100 gektar ýerden onuň 35 müň tonnasy ýygnalyp, döwlete tabşyryldy. Orak möwsüminiň üstünlikli berjaý edilmegine işleriň guramaçylykly ýola goýulmagy, ýöriteleşdirilen tehnikalaryň, şol sanda «John Deere» we «CLAAS» kysymly kombaýnlaryň bökdençsiz hem-de netijeli işledilmegi uly ýardam etdi.

Ýurdumyzyň demirgazyk welaýatynda şu ekini ekýän esasy sebit hasaplanýan etrabyň iri hojalyklarynyň 2-si bu ekini ekmeklige ýöriteleşdirilen. Olar şalynyň sebitiň toprak-howa şertlerine uýgunlaşan, dürli kesellere durnukly, ýokary hasylly «Müňbaş», «Nöküs-2», «Elenge» we «Bereketli» görnüşlerini ekip, bol hasyl ýetişdirýärler. Mysal üçin, şu ýyl diňe S.A.Nyýazow adyndaky daýhan birleşiginde şaly ekmek üçin 4750 gektar ýer bölünip berildi.

Döwletimizde gallanyň ýetişdirilmegi, öndürilmegi, tohumynyň gowulandyrylmagy, oba hojalyk önümleriniň gaýtadan işlenilmegi hem-de ahyrky netijesiniň ýokarlandyrylmagy üçin ähli zerur şertler döredilen. Pudak häzirki zaman ülňüli ýöriteleşdirilen tehnikalar bilen ýeterlik mukdarda üpjün edilen. Ýere eýeçilik gözi bilen garalmagy, önümçilige öňdebaryjy usullaryň ornaşdyrylmagy ulgamy täze derejelere çykarýar.

Hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda Garaşsyz, baky Bitarap Türkmenistan ýurdumyz hemmetaraplaýyn ösýän we dünýäniň ösüşine oňyn täsir edýän ýurt hökmünde tanalýar. Ýurdumyzda milli ykdysadyýetiň dürli ugurlary bilen bir hatarda ylym-bilim ulgamyny ösdürmek, olara täze innowasion tehnologiýalary ornaşdyrmak babatdaky möhüm işleriň döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň birine öwrülmegi has-da guwandyryjydyr.

Ýeri gelende aýtsak, Türkmenistanda telekeçilik ulgamyny hemmetaraplaýyn ösdürmek, häzirki zamanyň bazar gurallaryny giňden ornaşdyrmagyň hasabyna hususy pudagyň eýeleýän ornuny ýokarlandyrmak hormatly Prezidentimiziň alyp barýan durmuş-ykdysady syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biridir. Gahryman Arkadagymyzyň ykdysady strategiýasyna laýyklykda, milli ykdysadyýetimizi senagatlaşdyrmakda hem-de dünýä bazarynda bäsdeşlige ukyply önümleri öndürmekde telekeçileriň öňünde möhüm wezipeler goýulýar.

Kiçi we orta işewürler elektron senagatyny döretmekde we ösdürmekde netijeli işleri alyp barýarlar. Hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzasy «Aýdyň gijeler» hojalyk jemgyýeti elektron önümlerini, şol sanda smart-telewizorlaryň dürli kysymlaryny öndürýär hem-de üstünlikli eksport edýär. Mundan başga-da, bu hojalyk jemgyýeti LED lampalary, kompýuterleri, planşetleri we ykjam el telefonlaryny öndürip, meşhurlyk gazanýar.

Häzir önümçiligiň kuwwatyny artdyrmak maksat edinilip, elektron senagatynyň halkara ölçeglerine laýyk gelýän hem-de dünýä bazarlarynda uly isleglerden peýdalanýan önümleriň täze görnüşlerini öndürmäge degişli ýokary tehnologiýaly önümçilikleri döretmek boýunça giň gerimli taslamalar durmuşa geçirilýär. Şunuň bilen baglylykda, ýurdumyzda ýokary tehnologiýalara we düýpli nazary ylymlara esaslanýan sanly ykdysadyýeti döretmek boýunça toplumlaýyn işler alnyp barylýar.

Ykdysadyýetimiziň çalt ösýän we geljegi uly pudaklary bolan ulag hem-de aragatnaşyk ulgamlaryny kämilleşdirmäge aýratyn üns berilýär. Häzirki döwürde hormatly Prezidentimiziň taýsyz tagallasy bilen ulag-logistika strategiýasynyň esasy goýuldy. Bu ulgama ylmyň iň täze gazanan üstünlikleri ornaşdyrylyp, häzirki zaman demir, awtomobil, howa ýollary çekildi. Bu strategiýanyň durmuşa geçirilmegi ýurdumyzyň Ýewraziýa ulag ulgamyna işjeň goşulmagyna ýardam edýär.

Maral NURYÝEWA,

Her bir güni okgunly ösüşlere beslenen berkarar Watanymyz tanalmaz derejede özgerýär. Gurulýan obalar, şäherçeler, ýaşaýyş toplumlary, önümçilik maksatly desgalar, awtoulag ýollary ýurdumyzyň ajaýyp görküni has-da artdyrýar. Şeýle beýik özgertmeleri başdan geçirýän eziz Diýarymyzyň ähli ugurlarynda netijeli we döredijilikli zähmetiň joş almagy bolsa, milli ykdysadyýetimiziň barha kuwwatlanmagyna itergi berýär.

Hormatly Prezidentimiz: «Biz Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe ýurdumyzyň her bir welaýatyny durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň maksatnamalaryny işläp taýýarladyk we güýçli depginler bilen durmuşa geçirýäris» diýip belleýär. Bu hakykata tamamlanyp barýan «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynda dürli ugurlarda gazanylýan üstünlikleriň, ýetilýän sepgitleriň mysalynda uly buýsanç bilen göz ýetirýäris. Şanly ýylda diňe Ahal welaýatynyň özünde milli ykdysadyýetimiziň ösüşine täze itergi berjek iri desgalaryň, şeýle-de durmuş-medeni maksatly binalaryň gurlup, ulanylmaga berilmegi, halk hojalygynyň dürli ugurlarynda, oba hojalygynda guwandyryjy önümçilik görkezijilerine eýe bolunmagy bu babatda aýratyn bellenilmäge mynasypdyr. Welaýatymyzyň Kaka we Babadaýhan etraplarynda ýeňil senagatyň täze, iri kärhanalary — dokma toplumlary, Ak bugdaý, Kaka etraplarynda dürli gök-bakja önümlerini ýetişdirýän döwrebap ýyladyşhanalar gurlup, ulanylmaga berildi. Şeýle desgalaryň işe girizilmegi bilen ildeşlerimiziň müňlerçesine ýokary amatlykly iş orunlary döredi. Bu bolsa, ildeşlerimiziň ýaşaýyş-durmuş derejesine oňyn täsirini ýetirdi.

Täze taryhy döwürde ýurdumyzda ähli ugurlarda amala aşyrylýan taryhy özgertmeleriň, ösüşleriň gözbaşynda hormatly Prezidentimiziň taýsyz tagallalary durandyr. Ulus-ilimiz Gahryman Arkadagymyz tarapyndan kabul edilýän we üstünlikli durmuşa geçirilýän milli we döwlet maksatnamalaryň çägindäki beýik, taryhy işlere guwanýar, buýsanýar, şonuň bilen baglylykda, geljek, 2022-nji ýyly «Halkyň Arkadagly zamanasy» diýip, yglan etmek boýunça öňe sürlen teklibi tüýs ýürekden goldaýar. Geljek, 2022-nji ýyly ýagşy arzuwlar bilen garşylamagy we ony uly üstünliklere beslemegi maksat edinýäris.

Sähra SAPARMYRADOWA,

Ahal welaýat kitaphanasynyň kitaphanaçysy.

Häzirki wagtda döwlet Baştutanymyzyň tagallalary esasynda milli ykdysadyýetimiziň pudaklarynyň maddy-enjamlaýyn binýady döwrüň talaplaryna laýyklykda kämilleşdirilýär. Durnukly hem-de oýlanyşykly maliýe-ykdysady we salgyt syýasaty Türkmenistanyň daşary ýurtly maýadarlar üçin özüneçekijiligini artdyrýar.

Sanly ulgamyň we täzeçil tehnologiýalaryň işjeň ornaşdyrylmagy sazlaşykly ykdysady ösüşiň esasy şertleriniň biri hasaplanylýar. Şeýle bolansoň, okgunly ösýän Diýarymyzyň halk hojalygynyň ähli ugurlary işjeň sanlylaşdyrylýar. Sanlylaşdyrmanyň çäklerinde ilata hödürlenýän bank hyzmatlarynyň, elektron tölegleriň gerimi giňeýär, nagt däl hasaplaşyklaryň möçberi artýar. «Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasyna» laýyklykda, häzirki döwürde sanly ulgam onlaýn duşuşyklary we maslahatlary geçirmekde hem işjeň ulanylýar. Teleköprüleriň üsti bilen ylmy-tejribe hem-de okuw maslahatlary geçirilýär.

Pederlerimiziň asylly ýörelgelerine eýerip, mukaddes Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllyk baýramynyň öňýanynda geçirilen Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň mejlisindäki çykyşynda hormatly Prezidentimiz: «Ykdysadyýetiň ähli pudaklaryny sanly ulgama geçirmegiň we diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmegiň, innowasion önümçilik düzümlerini döretmegiň, döwletara we halkara hyzmatdaşlygy giňeltmegiň, daşary ykdysady mümkinçilikleri ýokarlandyrmagyň, maýa goýum işini has-da işjeňleşdirmegiň hasabyna, biz ýurdumyzyň dünýä ykdysady ulgamyna gatnaşmagynyň derejesini barha ýokarlandyrýarys» diýip belledi.

Milli Liderimiziň parasatly başlangyçlary esasynda ýurdumyzyň ylym-bilim ulgamlaryny sanly ulgama toplumlaýyn geçirmek maksady bilen, «Türkmenistanda ylym ulgamyny 2020 — 2025-nji ýyllarda sanly ulgama geçirmegiň Maksatnamasy» kabul edildi. Onuň üstünlikli amala aşyrylmagy halk hojalygynyň ähli pudaklarynda täze tehnologiýalary giňden peýdalanmaga, ylym-bilimiň we önümçiligiň arasyndaky baglanyşygy has-da işjeňleşdirmäge ýardam eder.

Häzirki ýaş nesliň ösen tehnologiýalardan habarly bolmagy, olary başarnykly dolandyryp bilmegi, ýurdumyzda bu ugurda ýaş hünärmenleriň taýýarlanylmagy Türkmenistanyň halkara derejesinde bäsdeşlige ukyply döwlet bolmagyny üpjün eder. Biz — ýaşlar, öz gezegimizde, hormatly Prezidentimiziň döredip berýän şert-mümkinçiliklerine mynasyp jogap bermek ugrunda yhlasymyzy gaýgyrmarys.

Yhlas GÜRGENOW,

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe hormatly Prezidentimiziň alyp barýan il-ýurt bähbitli işlerinden, ata Watanymyzyň gülläp ösmegi baradaky tagallalaryndan egsilmez ylham we güýç alýan halkymyz ykdysadyýetiň ähli pudaklarynda uly sepgitlere ýetýär. Bu ugurda geçirilýän düýpli özgertmeleriň maksady ýurdy döwrebaplaşdyrmakdan, halkymyzyň eşretli ýaşaýyş-durmuş derejesini üpjün etmekden ybaratdyr.

Häzirki wagtda kabul edilen döwlet maksatnamalarynda bellenen esasy ugurlar üstünlikli alnyp barylýar. Bazar ykdysadyýeti şertlerinde ykdysady gatnaşyklary çuňlaşdyrmak, döwlet eýeçiliginiň dolanyşygyny yzygiderli kämilleşdirmek ösüşleriň zerur şerti bolup çykyş edýär. Ykdysadyýetiň netijeliligini ýokarlandyrmakda telekeçiligiň ähmiýeti uludyr. Onuň giň gerimde ösdürilmegi, içerki sarp ediş bazarlarynda haryt bolçulygynyň artdyrylmagy hususy önüm öndürijileriň arasyndaky bäsdeşligi yzygiderli güýçlendirýär. Bäsdeşlik bolsa, öz gezeginde, öndürilýän önümiň hil we möçber taýdan artmagyna getirýär.

Pudagy ösdürmek maksady bilen, Türkmenistanda milli kanunçylyk binýady berkidildi. Bu ugurda täze kanunlaryň birnäçesi kabul edildi. Olaryň hatarynda «Oýlap tapyşlar we senagat nusgalary hakynda», «Haryt nyşanlary, hyzmat ediş nyşanlary we harytlaryň gelip çykan ýeriniň ady hakynda», «Kiçi we orta telekeçiligi döwlet tarapyndan goldamak hakynda» Türkmenistanyň Kanunlary telekeçilik işinde ýüze çykýan meseleleri düzgünleşdirýär we hususyýetçilik işiniň hukuk esaslaryny kesgitleýär. Toplumlaýyn we yzygiderli durmuşa geçirilýän bu işler döwlet bilen hususy ulgamyň arasynda oňyn hyzmatdaşlygyň gerimini giňeldýär. Hususy başlangyçlaryň örňemegine erkin, amatly şertleriň döredilmegi bu ugurda ýokary netijeleri gazanmaga, ulgama öňdebaryjy innowasiýalary ornaşdyrmaga, önümçiligi ösdürmekde iri maýa goýumlary üstünlikli özleşdirmäge we zähmet bölünişigini yzygiderli çuňlaşdyrmaga ýardam etmek maksatlaryna gönükdirilendir. Ösen ykdysadyýetli döwletimizde telekeçiligi goldaýan milli Liderimiziň tutýan tutumly işleri mundan beýläk hem üstünliklere beslensin!

Eziz ARÇAÝEW,

welaýat maliýe-ykdysady orta hünär okuw mekdebiniň mugallymy.

Milli Liderimiziň nygtaýşy ýaly, nebitgaz pudagynyň netijeliligi köp derejede dünýä ykdysadyýetiniň ýagdaýyny nazara almak bilen, onuň işiniň oýlanyşykly özgerdilmegine baglydyr. Oňyn netijeleri almak bolsa, ilkinji nobatda, pudagyň önümçilik düzümlerinde bar bolan mümkinçilikleri ýüze çykarmakdan, olary işe girizmekden ybaratdyr. Şu babatda «Türkmennebit» döwlet konserniniň «Nebitgazçykaryş» trestiniň «Körpeje» gaz çykaryş müdirliginde alnyp barylýan işler, sözüň doly manysynda, döwrebaplygy bilen tapawutlanýar.

Garaşsyzlyk ýyllary içinde tehniki-ykdysady üpjünçilik babatda yzygiderli täzelenişi başdan geçirýän bu müdirlik konserniň düzümindäki nebiti, gazy we ugurdaş gazy, gaz kondensatyny çykarmak, gözleg-barlag we ulanyş guýularyny burawlamak, uglewodorod çig mallaryny turbageçirijiler arkaly akdyrmak, ýataklary, gaz gysyjy beketleri, sazlaýjy desgalary gurmak, abadanlaşdyrmak, guýularyň düýpli we ýerasty abatlaýyş işlerini amala aşyrmak, önümçilik, medeni-durmuş maksatly desgalary gurmak bilen meşgullanýan köp sanly önümçilik düzümleriniň arasynda hemişe öň hatarda bolmagy başarýar.

Körpeje, Çekişler, Altyguýy ýataklarynda hereket edýän guýulardan «mawy ýangyjy» çykarmak, taýýarlamak we ony sarp edijilere ugratmak bilen meşgullanýan bu müdirlik «Türkmennebit» döwlet konserniniň düzüminde 1998-nji ýylda işe girizilen gününden bäri netijeli işläp gelýär. Demirgazykdan günorta 160 kilometre, gündogardan günbatara bolsa 30 kilometre golaý meýdany eýeleýän hazynalar ýataklarynda iş alyp barýan müdirlikde häzirki wagtda dürli kärlerde öndürijilikli zähmet çekýän gazçylaryň sany 750-den geçýär. Müdirligiň gaz çykaryş, gaz taýýarlaýyş, daşaýyş, gazy gysyjy elektrik enjamlary, elektrik üpjünçiligi we abatlaýyş, barlag-ölçeg abzallary we awtomatlaşdyryş, prokat abatlaýyş, gaz ölçeýji beket, kommunal hyzmat ediş, suw arassalaýjy desga ýaly bölümlerinde we bölümçelerinde döwrüň ösen talaplaryna laýyklykda, ylmyňdyr tehnikanyň iň soňky gazananlary bolan kämil enjamlar, takyk kompýuter ulgamlary giňden peýdalanylýar. Munuň özi müdirlige sebitleýin senagat düzümleriniň we ilatyň tebigy gaza bolan islegini kanagatlandyrmaga giň mümkinçilik berýär.

Guýulara hyzmat etmekde ýüze çykaýjak kynçylyklary aradan aýyrmak maksady bilen, Çekişler meýdançasynda döredilen bölümde hem netijeli işler amala aşyrylýar. Bu ýerde hereket edýän pes temperaturaly saýlaýjy desgada gije-gündiziň dowamynda 5 million kub metre barabar gaz taýýar edilýär. «Keýmir» gazlift kompressor stansiýasynda bolsa nebitden saýlanylyp, alawda ýakylýan ugurdaş gaz ýygnalyp, gije-gündizde ýokary basyşa çykarylýan 3 million kub metre barabar gaz göteriş usulynda önüm berýän nebitli guýulara gönükdirilýär.

— Kärhanamyzda döwrüň talabyna laýyk zähmet çekmek üçin ähli mümkinçilikler bar. Müdirligimiz boýunça Akpatlawuk, Keýmir we Çekişler meýdançalaryndan gazy ýygnamakda, taýýarlamakda we sarp edijilere ugratmakda barlag-ölçeg abzallary, awtomatika we elektroenergetika ulgamy netijeli işledilýär. Önüm berýän guýularymyzyň 40-dan gowragy Körpeje, 26-sy Çekişler, 5-si bolsa Altyguýy ýataklarynda hereket edýär. Şu ýylyň başyndan bäri olaryň 11-sinde düýpli abatlaýyş işlerini geçirdik. Bu bolsa ýer astyndan alynýan «mawy ýangyjyň» möçberini artdyrmagymyza uly täsirini ýetirdi. Önümçilik bölümlerimizde işleriň talabalaýyk ýola goýulmagyna dürli kärlerde zähmet çekýän aýry-aýry hünärmenlerimiziň mynasyp goşantlary bar. Olardan müdirligiň baş inženeri Nurberdi Ýegenmämmedow, gaz çykaryjy operator Gurbandurdy Hanmämmedow, gaz taýýarlaýjy operatorlar Ylýas Akyýew, Rahman Welmämmedow, Kyýas Baýramgulyýew netijeli zähmet çekmekde gazçylarymyza görelde bolup, «Watana bolan söýgüsi üçin» medaly bilen sylaglandylar.

Hereket edýän guýularymyzdan alynýan gazlar arassalanylyp, doly taýýarlanylandan soňra, «Türkmennebit» döwlet konserniniň «Gamyşlyjanebit» we «Keýmir» nebit-gaz çykaryş müdirliklerine, «Türkmengaz» döwlet konserniniň Balkanabatdaky «Günbatargazakdyryş» kärhanasyna akdyrylýar. Hünärmenlerimiz müdirligimiz boýunça şu ýylda jemi 1,7 milliard tebigy gaz almak baradaky meýilnamamyzy iki essä golaý artygy bilen berjaý etjekdiklerine ynandyrýarlar. Gazçylarymyza halal zähmet çekip, ýokary önümçilik görkezijilerini gazanmaga ähli mümkinçilikleri döredip berýän Gahryman Arkadagymyza tüýs ýürekden hoşallyk bildirýäris — diýip, müdirligiň başlygy Baýramgylyç Gurbanow buýsanç bilen aýdýar.

— Körpeje käninde gazkondensatly guýularyň amatly iş düzgünlerinde uglewodorod gorly ýataklary ýitgisiz işläp geçmegiň geljegini üpjün etmekde hem yzygiderli işler alnyp barylýar. Şunda geçirilmegi zerur bolan guramaçylyk-tehniki çäreleriň görnüşini we göwrümini kesgitlemek maksadynda, gaz çykaryş müdirliginiň hünärmenleri bilen bilelikde konserniň «Nebitgazylmytaslama» institutynyň, «Türkmennebitgeofizika» hem-de Abatlaýyş-sazlaýyş we elektrogurnama müdirlikleriniň hünärmenleriniň gatnaşmagynda ulanyş gaznasynyň önümli guýularynyň dürli iş düzgünlerinde — barlag-ölçeg, synag işleri amala aşyrylyp geçirilýän degişli seljermelerde gatlak şertlerinde önümçilige täsir edýän umumy görkezijileriň hereketi içgin öwrenilýär. Şonuň netijesinde önümçilikde toplanylan maglumatlar taýýarlanylýan netijenamalara esas bolup hyzmat edýär — diýip, «Nebitgazylmytaslama» institutynyň barlaghana müdiri Serdarmuhammet Izimow gürrüň berýär.

Hojaberdi BAÝRAMOW.

«Türkmendermansenagat» birleşiginiň Daşoguzdaky zyýansyzlandyrylan sargy serişdelerini öndürýän kärhanasynda howpsuzlyk kadalarydyr öňüni alyş çäreleri giň gerimde ýaýbaňlandyrylýan häzirki günleriň talabyna laýyklykda, dürli ululykdaky önümleriň 150-ä golaý görnüşi öndürilýär. Döwrebap kärhanada işçi-hünärmenleriň 300-e golaýy zähmet çekýär. Bu ýerde ornaşdyrylan innowasion tehnologiýalar, öňdebaryjy enjamlar ösen döwletleriň derejesinde ýokary hilli önümleriň ýylda 13 million gaplamasyny öndürmäge mümkinçilik berýär.

Welaýat merkeziniň demirgazyk-günbatar künjeginde ýerleşýän bu kärhana binagärlik keşbi, önümçilik aýratynlygy bilen has tapawutlanýar. Ol 1,8 gektara golaý meýdany eýeleýän önümçilik bölümlerini, edara jaýyny, taýýar önümler ammaryny öz içine alýar. Bu bolsa işleriň sazlaşykly hereketini ýola goýmaga, netijeliligini ýokarlandyrmaga amatly şertleri döredýär. Innowasion tehnologiýalar ornaşdyrylan kärhanada häzirki şertlerde örän ygtybarly bolan sargy hem gorag serişdeleriniň täze görnüşleri öndürilip başlandy. Uzynlygy 100 metre barabar agardylan lukmançylyk hasalary, dokalmadyk matadan bir gezeklik ulanylýan, zyýansyzlandyrylan hem zyýansyzlandyrylmadyk hirurgiýa halatlary, bir gezeklik gorag eşikleri häzirki günlerde arassaçylyk kadalarynyň berjaý edilmeginde derwaýys hasaplanýar. Kärhanada lukmançylyk hasasyndan taýýarlanan bäş gatly agyz-burun örtükleriniň her gün 6 müňüsi öndürilip, ilata ýetirilýär.

«Türkmendermansenagat» birleşiginiň döwrebap düzümleriniň biri bolan bu kärhanada leýkoplastyr we bint, agartma, dokma hem gipsleýji bölümleriň dördüsi hereket edip, olarda ýokary hilli önümler taýýarlanýar. Munuň üçin çig mal hökmünde, esasan, özümizde öndürilen pagta ulanylýar. Şol bölümleriň hersiniň özüne mahsus aýratynlygy bar. Agartma bölümi hasa we ýüplük agardýan gazanlar, olary sykyjy, guradyjy, saraýan, tikýän enjamlar hem-de 2,5 tonna agrama barabar ýük göteriji bilen enjamlaşdyrylan. Gipsleme bölüminde-de gipsde ulanylýan pamygy saraýan hem kesýän enjamlar bar.

Esasan, pagta süýüminden taýýarlanýan bu önümleriň dokalyşynyň özboluşly aýratynlygy bar. Lukmançylyk hasalary tor görnüşli matalar şekilinde bolup, onuň esasyny düzýän sapaklaryň örülişi hem başgaçadyr. Alnan dürli şikeslerden ýa-da adam bedenine hirurgiýa taýdan çemeleşilenden soňra, şeýle sargy serişdeleri ulanylýar. Olar bedendäki ýaranyň ikilenç hapalanmazlygynyň öňüni alýar, ýaranyň has çalt bitmegini üpjün edýär. Olaryň iki gyrasynyň dokalýandygy üçin ulanmaga has ygtybarly bolýar. Häzirki wagtda bu kärhana ýurt möçberinde iň ýokary hilli gips sargysyny öndürýän ýeke-täk önümçilik desgasydyr.

Bu bölümlerde hünär taýýarlygy bolan ýaşlaryň uly topary işleýär. Kärhanada işçi-hünärmenleriň netijeli zähmet çekmegi, arakesme wagtlarynda oňaýly dynç almagy üçin ähli şertler döredilen. Leýkoplastyr we bint bölüminiň operatory Maýa Magtymgulyýewa, gipsleýji bölümden Jemal Amandurdyýewa, dokma bölüminiň operatorlary Baýrambibi Baýramowa, Geldi Hudaýberdiýew, agartma bölüminden Meýlis Meredow kämil tehnologiýalary sazlaşykly işletmek bilen, ýokary netije gazanmagyň göreldesini görkezýärler.

Uly mümkinçilige eýe bolan bu döwrebap kärhanada hil meselesine aýratyn üns berilýär. Häzirki zamanyň ösen talaplaryna laýyk gelýän enjamlar ornaşdyrylan barlaghanada bölümleriň ählisiniň önümleriniň hil derejesine gözegçilik edilýär. Barlag-ölçeg enjamlary her bir gaplamanyň ölçeg taýdan degişliligini hem hilini kesgitleýär. Her günde sargy serişdeleriniň müňlerçe gabynyň aýry-aýrylykda gözegçilikden geçirilmegi, olar barada ähli maglumatlaryň jemlenmegi gysga wagtyň içinde amal edilýär. Her bir önümiň ýörite hil görkezijisi anyklanandan soňra, ol taýýar önümler ammaryna goýberilýär. Bu işler kompýuterler arkaly dolandyrylýar.

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwrüniň kuwwatly ösüşleriniň nobatdaky mysaly bolan bu döwrebap kärhanada ýokary öndürijilikli enjamlaryň sazlaşykly işledilmegi, innowasion tehnologiýalaryň ulanylmagy, häzirki bazar şertlerinde ykdysady ýörelgeleriň netijeli peýdalanylmagy önümçiligiň kuwwatlylygyny ýokarlandyrmaga, ösüş depginini üpjün etmäge mümkinçilik berýär. Önümçiligiň ähli ugurlary boýunça gazanylýan uly üstünlikler bolsa kärhananyň işçi-hünärmenlerini täze zähmet ýeňişlerine ruhlandyrýar.

Amanmyrat SAPAROW.

«Türkmendeňizderýaýollary» agentliginiň garamagyndaky «Balkan» gämi gurluşyk we abatlaýyş zawody» açyk görnüşli paýdarlar jemgyýeti ýurdumyzda gämi gurluşyk ulgamy boýunça ilkinji ädim bolup, milli ykdysadyýetimiziň, şol sanda ýurdumyzyň deňiz-derýa ulaglary pudagynyň ösüşine uly goşant goşýar. Zawodyň önümçilik kuwwaty ýylda 10 müň tonna polady işläp, halkara ölçeglere gabat gelýän häzirki zaman enjamlaryň we awtomatlaşdyrylan ulgamlaryň peýdalanylmagy bilen, 4-6 sany gämini gurmaga niýetlenendir. Bu ýerde 2 müň tonna polady işlemek arkaly ortaça 20-30 sany kiçi we orta göwrümli gämileriň abatlaýyş we bejeriş işlerini ýerine ýetirmäge hem doly mümkinçilik bar.

Gämi gurluşyk we abatlaýyş zawodynda täze gämileri gurmak, şeýle hem dürli görnüşdäki gämilerde abatlaýyş işlerini ýerine ýetirmek bilen bir hatarda, deňiz giňişliginde ýük daşaýan, ýolagçy gatnadýan, dürli hyzmatlary edýän gämiler we ýüzüji serişdeler hem tehniki taýdan gözden geçirilýär. Olary abatlamakda hem-de enjamlaýyn hyzmatlary ýerine ýetirmekde bu ýerde döwrebap şertler döredilendir. Senagat we hojalyk maksatly önümçilik, uly ölçegli demir listleri işlemek, bug gazanlarydyr metal gurnamalary ýasamak işleri hem şu ýerde alnyp barylýar. Türkmenbaşy Halkara deňiz portuna gelýän dürli görnüşli konteýnerleri buýrujylaryň sargytlary esasynda abatlamak, kebşirlemek we reňklemek hyzmatlary-da döwrebap derejede ýola goýulýar.

— Kärhanamyzda köprüler üçin dürli ölçegli demir gurnamalary we şäherlerimiziň görküne görk goşýan yşyklandyryş direglerini ýasamakda hem uly tejribe toplanyldy. Dürli görnüşli we ölçegli haýatlary, germewleri ýasamak ýaly önümçilik işleri hem alnyp barylýar. Işleri ýokary hil derejesinde ýola goýmakda, elbetde, halkara tejribe hem içgin öwrenilýär. Kärhanamyzda sanly ulgam, elektron resminama dolanyşygy ýola goýuldy. ªu günler kärhanamyzyň abatlaýjylary «Berkarar» atly gämide ýeňil abatlaýyş işlerini guramaçylykly alyp barýarlar. Gämi reňkleýjiler Abdylhamyd Nuryýew, Gurbangeldi Artykow, gysyjy desgalaryň maşinisti Berdi Artykow dagy nusga alarlyk zähmet çekýärler. Olar Türkmenistanyň «Watana bolan söýgisi üçin» medalynyň eýeleridir.

Kärhanamyzyň işçi-hünärmenleri halal zähmet çekip, ata Watanymyzyň ykdysady kuwwatynyň yzygiderli artmagyna önjeýli goşant goşmaga döreden mümkinçilikleri üçin Gahryman Arkadagymyza alkyş aýdýarlar — diýip, «Balkan» gämi gurluşyk we abatlaýyş zawody» açyk görnüşli paýdarlar jemgyýetiniň baş direktorynyň orunbasary Rejepmämmet Toýgeldiýew gürrüň berdi.

Muhammetgylyç TAGANGYLYJOW,

Bagtyýarlygyň, parahatçylygyň hem ösüşiň mekanyna öwrülen eziz Diýarymyz Gahryman Arkadagymyzyň parasatly başlangyçlaryndan badalga alýan beýik işleriň netijesinde ösýär. Ähli ugurlary öz içine alýan döwrebap mümkinçilikler täze ösüşlere badalga bolýar. Çuňňur çeşmeleriň, gadymy kökleriň hem-de şöhratly ata-babalarymyzyň asylly däpleriniň esasynda halkyň ruhy-ahlak taýdan galkynmagy ýurdumyzyň ykdysady ösüşlerine hem ygtybarly binýat bolýar. Netijede, jemgyýetiň durmuşynyň ähli ugurlarynda aýdyň we guwandyryjy üstünlikler gazanylýar.

Halkymyzyň durmuş abadançylygynyň ygtybarly binýady döredildi, raýatlarymyzyň asuda zähmet çekmegi, ýaşlarymyzyň yhlasly okamagy, çagalarymyzyň päk terbiýe almagy üçin ähli zerur bolan şertler döredildi. Ýurdumyzyň ykdysadyýeti halkymyzyň abadan durmuşyny üpjün etmäge gönükdirilendir. Esasy maksat şahsyýeti, onuň döredijilik kuwwatyny ösdürmek bolup durýar. Dünýäde ynsanlaryň bagtly ýaşaýşy hakyndaky aladalardan uly maksat ýokdur. Şeýle döwletli işe sähelçe hem bolsa goşant goşmaga ýetişen ynsanlaryň ählisi özüni iň bagtly ynsanlaryň biri hasaplap biler. Watandaşlarymyzyň her birinde eziz Diýarymyzyň we halkymyzyň taryhyny öwrenmäge bolan gyzyklanma artýar, olar öz asylly zähmeti bilen ata Watanyň abraýyny hem mertebesini beýgeldýändigine, onuň ykdysady kuwwatyny artdyrýandygyna ýürekden buýsanýarlar.

Mukaddes Garaşsyzlyk ýyllarynda jemgyýetçilik gatnaşyklarynda deňi-taýy bolmadyk özgertmeler, ösüşler gazanyldy. Medeni we ruhy ösüşiň ozal görlüp-eşidilmedik depginleri aýdyň boldy, onuň agzybirligi hem-de jebisligi berkedi. Eziz Diýarymyzda adamlaryň arasyndaky dostlukly gatnaşyklar pugtalandy, jebisleşdi, maksatlar birikdi, her bir kişiniň ýüreginde yhlasly işlemäge bolan hyjuw joşguny täze zähmet üstünliklerine ruhlandyrýar. Eziz Watanyny jandan eziz görýän zähmetsöýer türkmen halky Gahryman Arkadagymyzyň parasatly baştutanlygynda saýlap alan parahatçylyk we ynanyşmak ýoly bilen belent sepgitlere tarap ynamly gadamlar bilen barýar. Taryhymyzyň şöhratlydygyna, Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwrüniň haýran galdyryjy üstünliklerine daýanmak, geljegiň röwşen gözýetimine nazar salmak arkaly eziz halkymyz bu buýsançly döredijilik ýolundan beýik geljege barýar. Ýurdumyzyň ykdysady kuwwatynyň täze belentliklere tarap okgunly ilerlemegini, onuň ylmyň we medeniýetiň hakyky ojagyna, bolçulygyň we abadançylygyň ülkesine öwrülmegini gazanmak üçin halkymyz döredijilikli zähmet çekýär. Milli Liderimiziň «Öňe, diňe öňe, jan Watanym Türkmenistan!» diýen watançylyk şygaryny ähli üstünlikleriň gözbaşydygyny aýratyn bellemegimiz gerek. Çünki günsaýyn ösüş-özgerişlere beslenýän eziz Diýarymyzda durmuşa geçirilýän her bir iş diňe halkymyz üçin, her bir raýatyň ýaşaýyş-durmuşyny has-da ýokary götermek, jemgyýetiň kadaly we durnukly ösüşini üpjün etmegi gazanmak üçin amala aşyrylýar. Hormatly Prezidentimiziň peşgeş beren bagtyýarlyk döwründe ýurdumyzyň ähli künjekleri özgerýär. Ykdysady taýdan güýçli we kuwwatly döwletde şäherleriň, obalaryň has-da täze durka eýe bolmagy bolsa adam hakyndaky aladadan nyşandyr. Adamlaryň ýaşaýşy, döredijilikli zähmeti, bagtyýar geljegi ýurdumyzda alnyp barylýan işleriň esasy ugry bolup durýar.

Şu bagtyýar günlerde agzybir we jebis türkmen halky hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda Halkara Bitaraplyk gününi uly dabara bilen belläp geçýär. Hemişelik Bitaraplygymyzyň şanly 26 ýyllyk baýramy mynasybetli geçirilýän dabaralar bu ajaýyp baýramyň uly ruhubelentlige beslenýändiginden habar berýär. Goý, müňýyllyklardan gözbaş alýan şöhratly taryhyna buýsanýan halkymyzyň mertebesini bütin dünýäde belende göterip, il-ýurt bähbitli we umumadamzat ähmiýetli beýik işleriň başynda duran hormatly Prezidentimiziň jany sag, ömri uzak bolsun!

Nartäç BÄŞIMOWA,

Hormatly Prezidentimiziň ýurdumyzyň baý tebigy serişdelerini peýdaly ulanmak, gaýtadan işleýän senagat pudagyny ösdürmegiň hasabyna ýurdumyzyň baýlyklaryndan taýýar ýokary hilli önümleri dünýä bazarlaryna çykarmak babatda öňde goýýan wezipelerinden ugur alnyp, uly işler durmuşa geçirilýär. Muňa ýurdumyzyň Ahal welaýatynyň çäginde gurlup ulanylmaga berilýän ýangyç-energetika, dokma we maldarçylyk toplumlary aýdyň mysaldyr.

2019-njy ýylda gurlup ulanylmaga berlen Ahaldaky tebigy gazdan benzin öndürýän zawodynda dünýäde ilkinji bolup tebigy gazy gaýtadan işlemek arkaly, EURO-5 standartyna laýyk gelýän EKO-93 benzini öndürilýär. Önümçiligiň bu tehnologiýasy dünýäde ilkinjidir we ýeke-täkdir. Öz topragymyzdan gazylyp alynýan tebigy gazy suwuklandyrmagyň hasabyna alynýan ýokary hilli ýangyç howa zyňylýan zyýanly gazlardan arassadyr. Her bir önümçilikde daşky gurşawyň zyýanly galyndylardan arassa saklanyp galmagy ugrunda alada edýän Gahryman Arkadagymyz dünýäde ilkinji bolup, bu tehnologiýany ulanyşa girizmek bilen, halkara giňişlikde üstünlikli alyp barýan ekologiýa diplomatiýasynyň ýene-de bir ajaýyp tarapyny dünýä mälim etdi.

Ýurdumyzda gurlup ulanylmaga berilýän dokma toplumlary bolsa özümizde öndürilen pagta we pile çig mallaryndan dünýä ülňülerine laýyk gelýän ýokary hilli dokma önümlerini öndürýärler. Üstümizdäki ýylda gurlup ulanylmaga berlen Ahal welaýatynyň Kaka etrabyndaky täze dokma toplumy ýurdumyzda pagta çig malyndan taýýar önümleri öndürmäge we gaplamaga çenli ähli önümçilik işlerini ýerine ýetirýän ilkinji toplumdyr. Şeýle toplumlaryň ýene-de biri bolsa, welaýatyň Babadaýhan etrabynyň çäginde açylyp ulanylmaga berildi. Bu täze toplum hormatly Prezidentimiziň 2018-nji ýylyň maý aýynda gol çeken Kararyna laýyklykda guruldy.

Şeýle iri dokma toplumlarynyň gurlup ulanylmaga berilmegi dünýä sarp edijileriniň ýokary hilli türkmen önümlerine bolan isleglerini kanagatlandyrmaga gönükdirilen ýene-de bir möhüm ädimdir. Ýurdumyzda senagaty giň gerimde ösdürýän, halkymyzy eşretli durmuşda ýaşadýan Gahryman Arkadagymyzyň alyp barýan döwletli tutumlarynyň rowaçlyklara beslenmegini arzuw edýäris.

Aýnur ATAÝEWA,

Ýagşygeldi Kakaýew adyndaky Halkara nebit we gaz uniwersitetiniň talyby.

Ýurdumyzyň bank ulgamynda ýola goýlan sazlaşykly işleriň netijesinde welaýatymyzyň çägindäki bank edaralary hem döwrüň talaplaryna laýyklykda müşderilere edilýän hyzmatlaryň gerimini günsaýyn giňeldýärler. Bank tehnologiýalarynyň yzygiderli kämilleşdirilmegi netijesinde hyzmatlaryň täze görnüşleri peýda bolýar. Bu babatda bank hyzmatlarynyň döwrebap görnüşleri bolan «Internet-bank», «Mobil-bank», «QR-kod hyzmaty», «Elektron söwda» ýaly sanly ulgamda ýerine ýetirilýän hyzmatlar bank işjeňliginiň esasy görkezijileri bolup durýar.

Bank ulgamynyň maksatnama üpjünçiligini kämilleşdirmekde, halkara maliýe guramalary bilen işjeň hyzmatdaşlyk saklamakda, ykdysadyýetiň ileri tutulýan ugurlaryna ýeňillikli karzlary bermekde, halkyň bank karzlaryna bolan islegini kanagatlandyrmakda hem uly işler durmuşa geçirilýär. Beýleki hyzmatlar bilen bir hatarda karz edaralary tarapyndan hödürlenilýän karzlaryň dürli görnüşleri-de ildeşlerimiz üçin ajaýyp mümkinçilikleri döredýär.

Kiçi we orta telekeçiligi goldamak, milli ykdysadyýetimiziň hususy böleginiň ösdürilmegine ýardam bermek, häzirkizaman işewürligi gurnamak maksady bilen, welaýatymyzyň banklary tarapyndan ýeňillikli karzlar berilýär.

Amatly bank karzlarynyň beýleki görnüşi bolsa önümçilik maksatlaryna berilýän karzlardyr. Olar kiçi we orta telekeçilik şahslaryna, şeýle hem döwlet eýeçiligine degişli bolmadyk edara-kärhanalara, daýhan hojalyklaryna, oba hojalyk önümlerini öndürijilere hödürlenilýär. Bu karzlar olary maliýe taýdan goldamakda, täze önümçilikleri ýola goýmakda, olaryň işini kämilleşdirmekde uly ähmiýete eýedir.

Bulardan başga-da şahsy hojalygyny ýöredýän ildeşlerimize öz mellek ýerlerinde (kömekçi hojalygynda, bölünip berlen ýer böleginde) ekerançylygy, maldarçylygy we guşçulygy ösdürmek maksady bilen, oba hojalyk önümlerini öndürmek, esasy we dolanyşyk serişdelerini edinmek hem-de iri önümçilikler üçin zerur bolan ýerli çig mallary öndürmek üçin kiçi göwrümli karz serişdeleri berilýär. Bu karzlaryň üsti bilen raýatlara kiçi telekeçilik işini guramak üçin uly mümkinçilikler döredilýär.

Häzirki wagtda raýatlarymyz tarapyndan «Owerdraft» karzyna bolan islegler günsaýyn artýar. «Owerdraft» karzy söwda we hyzmat ediş nokatlarynda töleg terminallary arkaly nagt däl hasaplaşyklar geçirilende, kart hasabynyň galyndysy azalyp, töleg geçirmek üçin pul serişdeleriniň ýetmedik ýagdaýynda müşderä bank tarapyndan awtomatiki usulda berilýän gysga möhletli karz serişdesidir. Onuň beýleki karzlardan esasy aýratynlygy karz boýunça bir gezeklik şertnama baglaşmak arkaly, degişli şertnamanyň hereket edýän döwründe karz gaýtarylandan soňra goşmaça şertnama baglaşmazdan karzy gaýtadan ulanmak mümkinçiliginiň bolmagydyr.

Şu günki gün raýatlar tarapyndan uly gyzyklanma bildirilýän bank karzlarynyň ýene-de täze bir görnüşi, ýagny, ýurdumyzyň ýokary we ýörite orta hünär okuw mekdeplerinde bilim alýan talyplaryň okuw töleglerini tölemek üçin berilýän «Talyp karzy» bank karzydyr.

Ýurdumyzyň karz edaralary tarapyndan amala aşyrylýan şeýle özgertmeler döwletiň pul-karz ulgamyny kämilleşdirmäge, milli ykdysadyýetimizde pul serişdeleriniň dolanyşygynyň netijeliligini ýokarlandyrmaga, ykdysady ösüşiň depginini kuwwatlandyrmaga amatly şertleri döredýär. Bularyň ählisi ýurdumyzyň raýatlarynyň hal-ýagdaýyny ýokarlandyrmaga, olaryň ýaşaýyş derejesini dünýäniň ösen ýurtlarynyň derejesine ýetirmäge gönükdirilendir. Bu bolsa «Döwlet adam üçindir!» diýen şygaryň baş ýörelge edilýändigine ýene-de bir gezek şaýatlyk edýär.

Gülaýym JUMAÝEWA,

Türkmenistanyň Merkezi bankynyň welaýat şahamçasynyň ykdysady seljeriş we jemleýiş bölüminiň baş hünärmeni.