Şu gün — 3-nji noýabyrda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň gatnaşmagynda Balkan welaýatynyň Türkmenbaşy etrabynyň çäginde kuwwatlylygy 1574 megawat bolan elektrik stansiýasynyň düýbüniň tutulyş, şeýle hem sanly ulgam arkaly Mary — Ahal asma elektrik geçirijisiniň, Türkmenbaşydaky nebiti gaýtadan işleýän zawodlar toplumynda täze gurlan, elektrik energiýasyny öndürýän iki sany gazturbina desgasynyň açylyş dabaralary boldy.

Mälim bolşy ýaly, 28-nji oktýabrda geçirilen Ministrler Kabinetiniň mejlisinde döwlet Baştutanymyz täze, döwrebap elektrik stansiýasyny gurmak hakynda Karara gol çekdi. Munuň özi ýurdumyzyň elektroenergetika pudagynyň önümçilik kuwwatyny artdyrmak, ugurdaş düzümi mundan beýläk-de döwrebaplaşdyrmak boýunça alnyp barylýan işleriň nobatdaky subutnamasydyr.Şoňa görä-de, dabaranyň geçirilen ýerinde baýramçylyk ruhy emele geldi. Oňa ýurdumyzyň ýolbaşçy düzümi, daşary ýurtlaryň Türkmenistandaky ilçihanalarynyň we halkara guramalaryň ýolbaşçylary hem-de wekilleri, welaýatyň il sylagly ýaşululary, bagtyýar ýaşaýjylary gatnaşdylar. Ýurdumyzyň medeniýet we sungat ussatlarynyň aýdym-sazly çykyşlary dabara aýratyn öwüşgin çaýdy.

Hormatly Prezidentimiz kuwwatlylygy 1574 megawata deň bolan täze elektrik stansiýasynyň ýurdumyzda gaz we bug dolanyşygynda işlejek iri energiýa desgasy boljakdygyny nygtady hem-de munuň milli ykdysadyýetimiziň kuwwatyny ýokarlandyrmakda örän ähmiýetlidigini belledi. Şeýle hem «Çalyk Holding» kompaniýalar toparynyň dolandyryjylar geňeşiniň başlygy Ahmet Çalyk çykyş edip, bu iri desgany we ony energoulgama birikdirmek üçin gerek bolan elektrik geçiriji ulgamlary gurmagyň özlerine bildirilen uly hormatdygyny nygtady. Bellenilişi ýaly, gurluşyk işleri 2027-nji ýylyň maý aýynda tamamlanyp, bu desga ulanmaga doly taýýar ediler.

Dabara sanly ulgam arkaly Mary we Ahal döwlet elektrik stansiýalarynyň hünärmenleri goşuldylar we olar döwlet Baştutanymyzdan täze elektrik geçirijisini işe girizmäge ak pata bermegi haýyş etdiler. Hormatly Prezidentimiziň ak pata bermegi netijesinde, Mary — Ahal asma elektrik geçirijisi ulanmaga berildi. Iri desganyň ýurdumyzda bitewi halkalaýyn energetika ulgamyny kemala getirmegiň taslamasyny durmuşa geçirmegiň çäklerinde gurlandygy aýratyn bellärliklidir.

Şeýle hem döwlet Baştutanymyz sanly ulgam arkaly Türkmenbaşydaky nebiti gaýtadan işleýän zawodlar toplumynda täze gurlan, elektrik energiýasyny öndürýän iki sany gazturbina desgasynyň açylmagyna ak pata berdi. Bu desgalar halkara ölçeglerine laýyklykda gurlup, dabaranyň çäklerinde olara halkara şahadatnamalaryň 3-si gowşuryldy.

Soňra dabaranyň geçirilýän ýerinde sanly ulgam arkaly hormatly Prezidentimiz Türkmenbaşy etrabynyň Guwlymaýak şäherçesinde ýaşaýyş jaýlar we binalar toplumynyň düýbüniň tutulmagyna badalga berdi. Belläp geçsek, döwlet Baştutanymyzyň degişli Kararyna laýyklykda, «Türkmenhimiýa» döwlet konserniniň kärhanalarynyň işgärleriniň ýaşaýyş-durmuş şertlerini gowulandyrmak maksady bilen, bu şäherçede 472 maşgala niýetlenen 4 gatly Gyýanly ýaşaýyş jaý toplumy, 320 orunlyk umumy bilim berýän orta mekdep, 120 orunlyk çagalar bagy, söwda-dynç alyş merkezi gurlup, ulanmaga berler.

Balkan welaýatynyň Türkmenbaşy etrabynyň çäginde guruljak, kuwwatlylygy 1574 megawat bolan elektrik stansiýasy barada gürrüň berýän wideofilmiň görkezilmegi aýratyn täsirli boldy. Döwlet Baştutanymyz ýadygärlik ýazgysyny ýazyp, bu ýerde il sylagly ýaşulular bilen bilelikde täze elektrik stansiýasynyň düýbüni tutmaga badalga berdi.

Soňra gurluşyk we senagat toplumyna gözegçilik edýän wise-premýer çykyş edip, şanly wakalar mynasybetli hormatly Prezidentimizi tüýs ýürekden gutlady we Türkmenistanyň Gurluşyk we senagat toplumynyň işgärleriniň gününi belläp bermegini uly hormat bilen haýyş etdi. Hormatly Prezidentimiz bu günki taryhy wakalary nazarda tutup, 3-nji noýabry Türkmenistanyň Gurluşyk we senagat toplumynyň işgärleriniň güni diýip bellenilse maksada laýyk boljakdygyny aýtdy. Soňra dabara gatnaşyjylar bilen mähirli hoşlaşyp, döwlet Baştutanymyz bu ýerden ugrady.

* * *

Soňra Türkmenbaşy şäherindäki Nebiti gaýtadan işleýän zawodlar toplumynyň medeni-sport toplumyndaky toý zalynda Balkan welaýatynyň Türkmenbaşy etrabynda geçirilen şanly dabaralar mynasybetli toý sadakasy berildi. Onda hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda ata Watanymyzyň mundan beýläk-de gülläp ösmegi babatda ýagşy dilegler edildi.

Umuman, Berkarar Watanymyzda şeýle döwrebap elektrik stansiýasynyň düýbüniň tutulmagy, ençeme iri desgalaryň açylmagy diňe bir özümizi ygtybarly elektrik energiýasy bilen üpjün etmän, eýsem, bu babatda alyp barýan diwersifikasiýa özgertmelerimiz bilen türkmen energiýasyny goňşy ýurtlara ibermäge taýýardygymyzy görkezýän hakykatdyr.

«Nesil».

Türkmenbaşy ş.

Garaşsyz, hemişelik Bitarap Türkmenistanda dünýädäki maliýe-ykdysady çökgünligiň milli ykdysadyýete ýetirýän ýaramaz täsirini düýpli peseltmek üçin toplumlaýyn çäreler işlenip düzülýär we üstünlikli durmuşa geçirilýär. Şolaryň hatarynda jemi içerki önümiň (JIÖ) ösüş depgininiň üpjün edilmegine, milli manadyň hümmetiniň durnukly saklanyp galmagyna, Türkmenistanyň Döwlet býujetiniň girdejileriniňdir çykdajylarynyň meýilnama laýyklykda ýerine ýetirilmegine, maýa goýum işjeňliginiň ýokary derejede saklanylmagyna, ilatyň iş üpjünçiliginiň ýokarlandyrylmagyna we beýlekilere aýratyn üns berilýär. Bu wezipeleriň üstünlikli çözülmegi, öz gezeginde, ýokary netijeleri gazanmakda ähli amatly şertleri döredýär. Munuň aýdyň mysalyny şu ýylyň dokuz aýynyň jemlerinden hem görmek bolýar.

Şu ýylyň dokuz aýynda ýurduň ykdysady ösüşini häsiýetlendirýän esasy makroykdysady görkeziji bolan jemi içerki önüm (JIÖ) 6,3 göterim artdy. Döwlet býujetiniň girdeji bölegi 111,7 göterim, çykdajy bölegi bolsa 97,8 göterim ýerine ýetirildi. Maliýeleşdirmegiň ähli çeşmeleriniň hasabyna özleşdirilen düýpli maýa goýumlaryň möçberi, 2022-nji ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 13,3 göterim ýokarlandy, ýurdumyzyň iri we orta kärhanalarynda ortaça aýlyk zähmet haky, geçen ýylka garanyňda, 9,9 göterim ýokarlandy. Şeýle ýokary depginli durnukly ösüşiň gazanylmagy milli manadymyzyň hümmetine-de oňaýly täsirini ýetirdi we onuň ykdysady ösüşdäki ornuny has-da berkitdi.

Aslynda, pul-karz syýasaty her bir ýurduň Merkezi banky tarapyndan alnyp barylýar. Munuň özi pul toplumynyň kadalaşdyrylmagy arkaly ýurduň makroykdysady maksatlary bolan bahalaryň durnukly derejesini saklamaga, ykdysady ösüşi üpjün etmäge we iş bilen üpjünçiligi gazanmaga oňyn täsir edýär. Türkmenistanyň Merkezi bankynyň esasy maksady milli manadyň durnuklylygyny üpjün etmäge, ýurdumyzyň bank ulgamyny ösdürmäge we pugtalandyrmaga gönükdirilendir. Şunda pul-karz syýasatynyň gurallary ykdysady ulgamyň köpugurly ösüşine bagly bolan ykdysadyýeti kadalaşdyrmagyň iň möhüm tarapydyr. Çünki pul kärhanalaryň hojalyk işlerinde, döwlet guramalarynyň hereket etmeginde, önümçiligiň netijeliliginiň ýokarlanmagyny höweslendirmekde, serişdeleriň tygşytly ulanylmagynda esasy orny eýeleýär. Puluň kömegi bilen diňe bir umumy harajatlaryň ululygy kesgitlenilmän, bahalar arkaly önümçiligiň netijeliligi we gazanylan peýdanyň ululygy hem kesgitlenilýär.

Garaşsyzlyk ýyllarynda türkmen manadynyň kadaly hereketini ýola goýmak, onuň durnuklylygyny, hümmetliligini üpjün etmek, daşary ýurt puluna amatly gatnaşygyny kesgitlemek maksady bilen, 2008-nji ýylda manadyň bu babatda ýeke-täk hümmete geçmek, 2009-njy ýylda manadyň denominasiýasyny, 2015-nji ýylda bolsa dewalwasiýasyny geçirmek boýunça toplumlaýyn çäreler işlenip düzüldi we üstünlikli amala aşyryldy. Şeýle çäreler durnukly ösüşi üpjün etmek bilen, ähli babatda amatly şertleri döretdi.

Manadyň işjeňlik derejesini ýokarlandyrmakda bank karzlaryna aýratyn orun degişlidir. Şondan ugur alnyp, soňky ýyllarda ýurdumyzyň banklary tarapyndan ykdysadyýetiň pudaklaryna we ilata berilýän karzlaryň möhleti uzaldylýar, möçberi köpeldilýär, görnüşi baýlaşdyrylýar. Şeýlelikde, nagt pula bolan isleg peselýär, nagt däl hasaplaşyklaryň gerimi giňeýär, banklaryň emission-kassa harajatlary azalýar, pul aýlanyşygy tizleşýär. Ahyrky netijede, puluň kadaly hereketiniň ýola goýulmagy maýa goýum işjeňligine gönüden-göni täsir edýär. Munuň şeýledigini soňky ýyllarda ykdysadyýetimize goýulýan içerki we daşarky maýa goýumlaryň artmagyndan hem görmek bolýar. Her ýylda ykdysadyýete gönükdirilýän maýa goýumlaryň jemi içerki önümdäki paýy 25 — 30 göterime barabardyr. Şunda jemi möçberiň 15 göterimini daşary ýurt maýa goýumlary düzýär. Munuň özi ykdysadyýetiň gurluşyny ep-esli üýtgetmäge, önümçilik pudagyny düýpgöter döwrebaplaşdyrmaga, senagatyň gaýtadan işleýän pudagynyň önümleriniň bäsdeşlige ukyplylygyny ýokarlandyrmaga, importyň ornuny tutýan we eksporta gönükdirilýän pudaklaryň ösüşini çaltlandyrmaga, olara innowasion-maglumat tehnologiýalaryny ornaşdyrmaga amatly şertleri döredýär. Halkara maliýe institutlary ýurdumyzda durmuşa geçirilýän maýa goýum maksatnamalaryny, iri taslamalary maliýeleşdirmäge işjeň gatnaşýarlar. Şeýle hyzmatdaşlygyň ýola goýulmagy diňe bir goşmaça maliýe serişdeleriniň peýda bolmagyna şert döretmän, eýsem, innowasion tehnologiýalary çekmäge, dolandyryş ulgamyny kämilleşdirmäge we hünärmenleriň hünär derejesini ýokarlandyrmaga-da mümkinçilik berýär.

«Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: «Türkmenistany 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasyna», «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyna», şeýle hem «Türkmenistanda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň 2019 — 2025-nji ýyllar üçin Konsepsiýasyna» laýyklykda, bank hyzmatlaryny müşderilere menzilara ýerine ýetirmegiň birnäçe usullaryny ösdürmek ugrunda degişli işler durmuşa geçirilýär. Aýratyn-da, kompýuterleriň, öýjükli telefonlaryň we planşetleriň üsti bilen «Internet bank», «Mobil bank» hyzmatlarynyň gerimi yzygiderli giňeldilýär. Ykjam telefon aragatnaşygyny, töleg nokatlaryny, internet ulgamyny ulanmak esasynda, elektron töleg we elektron pullary ulanmak ulgamy ösdürilýär. Sanly töleglere geçmegiň tizligi bolsa bazaryň ýagdaýyna, nagt pul aýlanyşygynyň azalmagyna, elektron söwdanyň kabul edilmegine, iri kärhanalaryň işjeňlik derejesine baglylykda üýtgeýär. Pul ulgamynda şeýle ösüşleriň we özgerişlikleriň gazanylmagy ykdysadyýetiň bazar gatnaşyklaryna tapgyrlaýyn geçirilýän döwründe manadyň işjeňlik derejesiniň ýokarlanmagyna oňyn täsirini ýetirýär. Hususan-da, manadyň durnukly hereket etmegi ýurdumyzda telekeçiligi ösdürmäge we hususy pudagy düşewüntli dolandyrmaga giň mümkinçilikleri döredýär.

Mahlasy, ösüşiň häzirki zaman şertlerinde türkmen manadynyň ykdysady ösüşiň ykjam guraly hökmündäki orny we ähmiýeti yzygiderli artýar, ilatyň ýaşaýyş-durmuş şertleri barha ýokarlanýar.

Baýramdurdy TAÝHAROW,

Türkmen döwlet ykdysadyýet we dolandyryş institutynyň professory.

Adamzat siwilizasiýasynyň ösüşine uly täsirini ýetiren oýlap tapyşlaryň hatarynda pul möhüm orny eýeleýär. Ol diňe bir aýratyn alnan adamyň däl, eýsem, tutuş jemgyýetiň we döwletiň durmuşynda-da wajyp hasaplanýan dolanyşyk serişdesidir. Şeýle hem pul birligi döwletliligiň esasy nyşanlarynyň biri bolup, ýurduň syýasy hem-de ykdysady kuwwatynyň derejesini görkezýär. Garaşsyz Türkmenistan hem 30 ýyl mundan ozal milli pul birligini — manady ulanyşa girizmek bilen, döwlet özygtyýarlylygynyň binýadyny has-da berkitdi.

Taryha nazar aýlanyňda, puluň döremegi adamlaryň arasyndaky ykdysady gatnaşyklaryň güýçlenmegine, söwdanyň, bank işiniň, telekeçiligiň ösmegine, önümçiligiň giňemegine, harytlaryň we hyzmatlaryň görnüşleriniň artmagyna güýçli itergi berendigi görünýär. Eziz Watanymyzdaky taryhy ýadygärliklerde geçirilen arheologik gazuw-agtaryş işlerinde gymmat bahaly metallardan ýasalan teňňeleriň ençemesiniň ýüze çykarylmagy bolsa türkmen topragynyň Beýik Ýüpek ýolunyň ýüregi hökmünde tutuş yklymda söwda-ykdysady gatnaşyklaryň ösmeginde möhüm orny eýeländigini tassyklaýar.

1993-nji ýylyň 1-nji noýabrynda, ýurdumyzda kabul edilen Kanuna laýyklykda, ýeke-täk kanuny töleg we hasaplaşyk serişdesi hökmünde türkmen manady hem-de onuň bölek şaýylyklary bolan teňňe dolanyşyga girizildi. Şondan soňky geçen üç onýyllyga barabar döwürde halkymyzyň ynamyny gazanyp, durnuklylygyny saklap gelýär. Hormatly Prezidentimiziň öňdengörüjilikli maliýe syýasatynyň netijesinde, milli manadyň durnuklylygyny saklamak, kadaly hereketini ýola goýmak, goraglylygyny üpjün edip, satyn alyş ukybyny ýokarlandyrmak boýunça toplumlaýyn çäreler durmuşa geçirilýär. Ýeňillikli salgyt syýasatynyň ýöredilmegi we ilata pes göterimli karzlaryň berilmegi eýeçiligiň dürli görnüşlerinde täze düzümleri, iş orunlaryny döretmäge, kärhanalaryň önümçilik kuwwatyny pugtalandyrmaga, importuň ornuny tutmaga hem-de eksporta niýetlenen önümleriň öndürilişiniň möçberlerini artdyrmaga, ykdysadyýetiň ähli pudaklarynda sanly ulgamy giňden ornaşdyrmaga, halkara söwda-ykdysady gatnaşyklary barha ösdürmäge giň mümkinçilikleri açýar. Şeýle hem ýurdumyzyň bank ulgamy tarapyndan nagt däl hasaplaşyklaryň geriminiň giňeldilmegine, milli töleg ulgamynyň mümkinçilikleriniň artdyrylmagyna, karz edaralarynyň bäsdeşlige ukyplylygynyň ýokarlandyrylmagyna gönükdirilen giň gerimli işler alnyp barylýar.

«Türkmenistanyň bank ulgamyny ösdürmegiň 2011 — 2030-njy ýyllar üçin Döwlet maksatnamasynyň», «Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasynyň» hem-de «Türkmenistanda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Döwlet maksatnamasynyň» çäklerinde ýurdumyzda nagt däl hasaplaşyklaryň gerimini giňeltmek maksady bilen, «Internetbank», «Mobil-bank», «Halkbank terminal», «QR-kod», elektron söwda ýaly onlaýn bank hyzmatlaryny ornaşdyrmak we kämilleşdirmek işlerine maýa goýum serişdeleri yzygiderli goýulýar. Ildeşlerimiz «Altyn asyr», «Millikart», «Maşgala», «Milli VISA», «Goýum bank karty», «Overdraft karty» ýaly bank kartlaryny peýdalanmak arkaly dürli görnüşli nagt däl hasaplaşyklaryň giň mümkinçiliklerinden peýdalanýarlar. Ýurdumyzda elektron söwda hyzmatlarynyň we onlaýn hasaplaşyklaryň gerimi giňeýär. Şoňa görä-de, elektron usulda täjirçilik işini alyp barýan telekeçileriň sany barha artýar.

Garaşsyz, hemişelik Bitarap Watanymyzda amala aşyrylýan maliýe syýasaty halkymyzyň abadançylygyny hem-de rowaçlygyny, milli ykdysadyýetimiziň okgunly ösdürilmegini maksat edinýär. Şol maksatlaryň myrat tapmagy ugrunda ýadawsyz aladalary edýän Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň jany sag, ömri uzak, il-ýurt bähbitli işleri mundan beýläk-de rowaç bolsun!

Batyr GUTLYMYRADOW,

Türkmen döwlet maliýe institutynyň mugallymy.

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe döwlet Baştutanymyzyň parasatly baştutanlygynda türkmen ykdysadyýeti köpugurly ösdürilýär. Milli ykdysadyýetimizi diwersifikasiýalaşdyrmak, ähli ulgamlara sanly tehnologiýalary ornaşdyrmak boýunça giň möçberli özgertmeler amala aşyrylýar. Döwlet syýasatynda ykdysadyýetimiziň innowasion üpjünçiligini ýokarlandyrmaklyga möhüm wezipe hökmünde garalýar.

Ýurdumyzda sanly ykdysadyýeti ösdürmek hormatly Prezidentimiziň döwlet syýasatynda ileri tutulýan strategik ugurlaryň biridir. Döwletimizde degişli ugry kemala getirmek üçin giň möçberli maýa goýumlar gönükdirilip, daşary ýurtlarda öndürilen ýokary hilli, iň kämil innowasiýalar giňden ornaşdyrylýar. Bu ugurda alnyp barylýan işleriň kanunçylyk binýadyny berkitmek boýunça taryhy çözgütler kabul edilýär. Munuň özi durmuşa geçirilýän işleriň döwrebap, özara sazlaşykly hem-de utgaşykly ýerine ýetirilmegine, milli ykdysadyýetimiziň durnukly ösmegine ýardam berýär. Muňa şu ýylyň dokuz aýynyň dowamynda maksatnamalaýyn özgertmeler esasynda jemi içerki önümiň 6,3 göterim möçberde durnukly ösüşiniň üpjün edilmegi aýdyň şaýatlyk edýär.

Ykdysadyýeti bedew bady bilen ösýän ata Watanymyz häzirki güne çenli sanly ulgamy ornaşdyrmak we ösdürmek babatda giň tejribe toplady. Gahryman Arkadagymyzyň asylly başlangyçlary esasynda başy başlanan sanly özgertmeler döwlet Baştutanymyz Serdar Berdimuhamedowyň alyp barýan döwlet syýasaty netijesinde üstünlikli dowam etdirilýär. Häzirki wagtda «Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasyna» we «Türkmenistanda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Döwlet maksatnamasyna» laýyklykda, milli ykdysadyýetimiziň ähli pudaklaryny sanlylaşdyrmak işleri üstünlikli durmuşa geçirilýär. Halk hojalygyna we durmuşymyzyň ähli ugurlaryna döwrebap maglumat-aragatnaşyk tehnologiýalaryny giňden ornaşdyrmak, maglumat howpsuzlygyny üpjün etmek boýunça işler dowam etdirilýär. Şeýle-de «Bir penjire» awtomatlaşdyrylan maglumat ulgamy görnüşinde döwlet hyzmatlar portaly döredilip, onda maglumat hyzmatlary bilen birlikde döwlet edaralarynyň internet saýtlary ýerleşdirildi.

«Türkmenistanda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Döwlet maksatnamasyny» hem-de ony amala aşyrmak boýunça ýerine ýetirilmeli çäreleriň Meýilnamasy örän anyk maksatlary we wezipeleri öz içine alýar. Onda jemi içerki önümde maglumat-aragatnaşyk tehnologiýalarynyň tutýan ornuny artdyrmak, sanly aragatnaşyk babatda welaýatlaryň, şäherleriň we obalaryň arasyndaky tapawudy aradan aýyrmak göz öňünde tutulýar. Munuň özi hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda ata Watanymyzyň bütin dünýäde ykdysady taýdan ösen kuwwatly senagat döwleti hökmünde ykrar edilmegine ýardam edýär.

Jeren HUDAÝBERDIÝEWA,

Türkmen döwlet ykdysadyýet we dolandyryş institutynyň talyby.

Döwrebap tehnologiýalar hereketde

Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň tagallalary bilen ykdysadyýetimiziň elektroenergetika pudagyny çalt depginlerde ösdürmek rowaç alýar. Pudagyň önümçilik kuwwaty häzirki zaman tehnologiýalarynyň hasabyna döwrebaplaşdyrylýar. Arassa energiýa çeşmesi bolan elektrik energiýasynyň öndürilişi düýpli ýokarlandy. Elektrik energiýasy bilen diňe bir içerki sarp edijileriň ýylsaýyn ösýän islegini doly kanagatlandyrmakdan başga-da, türkmen energiýasyny daşary ýurtlara eksport etmegiň giň mümkinçiliklerine ýol açyldy.

Elektroenergetika pudagyndaky düýpli özgertmeleriň oňyn täsirine türkmen energetikasynyň öňbaşçysy bolan Mary DES-iniň çäginde bitirilen işlerde-de göz ýetirmek bolýar. Bu ýerde täze tehnologiýaly gazturbina we utgaşykly dolandyrylýan elektrik stansiýalary işe girizildi. Geljekki energetikleri taýýarlamakda bu ulgamda amala aşyrylýan özgertmeler şu möhüm wezipä özüniň täsirini ýetirýär. Biz şeýle jogapkärçilikden ugur alyp, işine ökde hünärmenler bolup ýetişmekde ähli tagallalary edýäris.

Serdar ANNAÝEW.

TDEI-niň talyby.

Döwrüň talaby

Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň başda durmagynda rowaç alýan düýpli özgertmeler milli ykdysadyýetimiziň ähli pudaklarynyň durnukly ösüşine ýardam edýär. Işe girizilýän täze tehnologiýaly kärhanalar milli ykdysadyýetimiziň çalt depginlerde ösdürilmeginde uly ähmiýete eýe bolup, amala aşyrylýan özgertmeleriň oňyn täsiri ýurdumyzyň maliýe ulgamynda-da aýdyň duýulýar.

Şeýle öňegidişlikler Arkadag Serdarly bagtyýar ýaşlar ýylymyzda has-da äşgär ýüze çykýar. Garaşsyz döwletimiziň maliýe-ykdysady ulgamlarynda üstünlikli amal edilýän düýpli özgertmeler orta hünär okuw mekdebimiziň talyplaryna bildirilýän talaby ýokarlandyrýar. Sebäbi, bu günki günde ýokarda ady agzalan ulgamlara ornaşdyrylýan kämil tehnologiýalary, çylşyrymly tilsimatlary, täze usullary düýpli özleşdirmek zerurlygyny öňe çykarýar. Şonuň üçinem biz ösüşli döwrümiziň talaplaryndan ugur alyp, mugallymlarymyzyň öwredýänlerini ykjam ele almaga, ýokary taýýarlykly hünärmenler bolup ýetişmäge çalyşýarys.

Ejebaý AŞIROWA.

Mary welaýat maliýe-ykdysady orta hünär okuw mekdebiniň talyby.

Ösüşli ertirimiz

Hormatly Prezidentimiziň ýöredýän oýlanyşykly ykdysady syýasaty ýurdumyzda amala aşyrylýan ykdysady özgertmeleriň rowaçlanmagyna itergi berýär. Öňdebaryjy tehnologiýaly önümçilik kuwwatlyklarynyň ulanmaga berilmegi bilen ýokary görkezijiler gazanylýar. Dünýä tejribesinde uly orna eýe bolan sanly ykdysadyýetiň ornaşdyrylmagyna möhüm ähmiýet berilýär. Türkmenistanda 2019-2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasyna laýyklykda tutumly işleriň bady artýar. Sanly ykdysadyýetiň ösdürilmegi, innowasion tehnologiýalaryň ornaşdyrylmagy ýurdumyzyň ösüşinde täze belentliklere çykmagynda möhüm ädimdir.

Sanly ykdysadyýetiň ornaşdyrylmagynyň ähli ugurlar bilen birlikde, ýurdumyzyň ylym-bilim ulgamynda ýokary netijeleriň gazanylmagynda ähmiýeti juda uludyr. Sanly ulgamyň giň mümkinçilikleri ýaş nesle bilim bermekde bähbitli şertlere ýol açýar. Bilşimiz ýaly, soňky ýyllarda hormatly Prezidentimiziň taýsyz tagallalary bilen bilim edaralarynyň maddy-enjamlaýyn binýady döwrebaplaşdyrylýar. Mekdepleriň kämil kompýuterler, multimediýa tehnologiýalary, tehniki serişdeler bilen üpjünçiliginiň ýokarlandyrylmagy ýaş nesle bilim-terbiýe bermekde täze mümkinçilikleri döretdi. Informatika dersi boýunça mugallym bolanym üçin şeýle mümkinçilikleriň bähbidine gündelik iş tejribämde doly göz ýetirýärin. Şonuň üçinem men okuwçylara bilim bermekde geçýän sapaklarymda kämil tehnologiýalaryň mümkinçiliklerinden ýerlikli peýdalanmaga çalyşýaryn. Her bir dersiň gyzyklylygy, özüne çekijiligi mugallymyň ukyp-başarnygyna bagly bolýar. Men şu ýörelgeden ugur alyp, her bir sapagymyň täsirli bolmagy ugrunda aladalanýaryn. Multimediýa tehnologiýalaryndan, tehniki serişdelerden, okuw-görkezme esbaplaryndan netijeli peýdalanmagym işimiň netijeliligine oňyn täsirini ýetirýär. Ýaş nesliň şu günki ösen tehnologiýalaryň çylşyrymly syrlaryny ykjam ele almaklary ugrunda ähli tagallalary edýärin. Çünki, ylym we tehnika ösüşli geljek ylym-bilimden başarnygy ýetik ýaşlary terbiýeläp ýetişdirmäge borçly edýär. Biz şu borç duýgusyndan ugur alýarys.

Akmuhammet BEKMYRADOW.

Türkmengala etrabyndaky daşary ýurt dillerini çuňlaşdyryp, öwredýän ýöriteleşdirilen 33-nji orta mekdebiň informatika mugallymy, Türkmenistanyň Mejlisiniň deputaty.

Pudagyň kuwwaty ýokarlanýar

Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň oýlanyşykly ykdysady syýasaty netijesinde halk hojalygymyzyň ähli pudaklarynda ýokary netijelere eýe bolunýar. Bu guwançly ýagdaý ýurdumyzyň öňdebaryjy elektroenergetika pudagynda has-da aýdyň duýulýar. Bu iri pudaga kämil tehnologiýaly önümçilik kuwwatlyklarynyň ornaşdyrylmagy bilen arassa energiýa çeşmesi bolan elektrik togunyň öndürilişi düýpli artdyryldy. Elektrik energiýasynyň daşary ýurtlara eksport edilişiniň möçberleri ýokarlanýar.

Ýurdumyzyň elektroenergetika pudagyny ösdürmegiň 2013 — 2020-nji ýyllar üçin Konsepsiýasynyň çäklerinde durmuşa geçirilen iri taslamalar bu gün özüniň gowy netijesini berýär. Şu Konsepsiýa laýyklykda, welaýatymyzda-da Mary DES-iniň senagat zolagynda täze elektrik stansiýalaryň ikisi gurlup, ulanylmaga berildi. Olaryň biri Mary DES-iniň çäginde kuwwaty 149,2 megawat bolan täze gazturbina elektrik stansiýasydyr.

Gahryman Arkadagymyzyň ak pata bermeginde 2018-nji ýylda Mary DES-iniň senagat zolagynda kuwwaty 1574 megawata deň bolan utgaşykly dolandyrylýan elektrik stansiýasynyň işe girizilmegi elektroenergetika pudagynyň çalt depginlerde ösdürilmeginde iňňän uly ähmiýete eýe bolupdy. Biz talyplara bilim berip, hünär öwredenimizde şu günüň ýokary talabyndan ugur alýarys. Geljekki energetikleriň çylşyrymly tehnologiýaly önümçiligiň inçe syrlaryny ykjam ele almaklary ugrunda ähli tagallalary edýäris.

Atajan ILLIÝEW.

TDEI-niň mugallymy.

Guwanjymyz, buýsanjymyz bolan Türkmenistan döwletimiz okgunly ykdysady ösüş ýolundan ynamly öňe barýar. Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe ýurdumyz parahatçylygy, halk bähbitli işleri esasy ugur hökmünde ileri tutýar. Şonuň üçin hem halk, umumadamzat bähbitli beýik işler we düýpli özgertmeler Garaşsyz, hemişelik Bitarap döwletimizi hemmetaraplaýyn sazlaşykly ösdürmäge hem-de halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesini has-da gowulandyrmaga gönükdirilendir.

Häzirki ajaýyp döwrümizde ýurdumyz beýik ösüşlere beslenýär. Gahryman Arkadagymyzyň beýik işlerini Arkadagly Gahryman Serdarymyz mynasyp dowam edýär. Hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda Türkmenistanyň milli ykdysadyýeti ösýär, dürli pudaklarda sanly ulgamyň mümkinçilikleri has-da ýokarlanýar. Munuň özi bolsa işleriň has-da ýokary derejede alnyp barylmagyna, döwrebap mümkinçilikleriň ýola goýulmagyna şert döredýär. Işlenilip taýýarlanylan we durmuşa geçirilýän döwlet maksatnamalary, sanlylaşdyrmak boýunça amala aşyrylýan çäreler halk hojalyk toplumynyň ähli pudaklarynyň ösüşini üpjün edýär.

Eziz Diýarymyzda durnukly ösüşi üpjün etmäge gönükdirilen möhüm ähmiýetli işler üstünlikli durmuşa ornaşdyrylýar. Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmegiň ýolunda ähli pudaklar sazlaşykly ösüş ýoluna düşüp, täze önümçilik kuwwatlyklary emele geldi. Täze taryhy döwürde «Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: Türkmenistany 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasy» üstünlikli durmuşa geçirilip, iň döwrebap mümkinçilikler döredilýär. Häzirki ajaýyp döwrümizde sanly ulgamyň mümkinçilikleri dürli pudaklarda özüniň oňat netijesini berýär. Munuň özi ähli pudaklaryň tehnologik taýdan döwrebaplaşdyrylmagyna, ýurdumyzyň köpugurly kuwwatynyň artmagyna ýardam edýär.

Milli ykdysadyýeti ösdürmekde kämil, bilimli hünärmenleriň aýratyn ornunyň bardygyny bellemek gerek. Çünki önümçilige öňdebaryjy usullar we netijeli tehnologiýalar ornaşdyrylýar. Ykdysadyýetimizde senagatlaşdyrma-innowasion özgertmeler çalt depginlerde alnyp barylýar. Ulgamlary toplumlaýyn döwrebaplaşdyrmakda, maliýe we durmuş durnuklylygyny üpjün etmekde, ýurduň ykdysady kuwwatyny berkitmekde sanly tehnologiýalardan oňat baş çykarýan hünärmenleriň amala aşyrýan işleri bellenilmäge mynasypdyr. Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwrüniň durnukly ösüşini gazanmak babatda dünýä nusgalyk beýik işler amala aşyrylýar, ösüşler gazanylýar.

Hormatly Prezidentimiz eziz halkymyzyň abadançylygy barada hemmetaraplaýyn alada edýär, ähli özgertmeler hut şu maksatlara gönükdirilendir. Hut şonuň üçin hem adamlaryň abadan durmuşy, döredijilikli işlemekleri üçin ähli şertler döredilýär. Şeýle il-ýurt bähbitli, umumadamzat ähmiýetli işleri durmuşa geçirýän Gahryman Arkadagymyzyň, Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň janlary sag bolsun, beýik işleri rowaçlyklara beslensin!

Myrat TÄÇMYRADOW,

Türkmen döwlet binagärlik-gurluşyk institutynyň uly mugallymy.

Türkmenistanyň Senagat we gurluşyk önümçiligi ministrliginiň Gökdepe etrabynyň çäginde ýerleşýän Gazbeton zawodynyň öndürýän önümlerine isleg barha artýar. Kärhanada şu ýylyň geçen dokuz aýynyň önümçilik görkezijileri hem oňa güwä geçýär. Agzalan döwürde kärhanada 14 million 140 müň manatlyga golaý önüm öndürildi. Bu geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, ösüş depgininiň 105,8 göterim üpjün edilendigini görkezýär.

Arkadag Serdarly bagtyýar ýaşlar ýylynda kärhanada jemgyýetçilik we ýaşaýyş jaýlary, kärhanalaryň hem-de senagat infrastrukturasynyň desgalary üçin gazbeton önümleriniň önümçiligi bökdençsiz alnyp barylýar. Taslama kuwwaty gazbeton önümleriniň ýylda 144 müň kub metrini öndürmäge niýetlenen bu kärhananyň ýokary hilli, dürli göwrümdäki diwarlyk bloklary, ýylylyk saklaýjy önümleri hem uly islege eýedir. Dünýä bazarynda bäsdeşlige ukyply bolan bu önümler sarp edijilere bökdençsiz ugradylýar. Kärhananyň işçi-hünärmenleri şu ýyly ýokary önümçilik görkezijileri bilen jemlemek üçin iş depginini birjik-de gowşatmaýarlar.

Aýdo ŞEKEROW.

(Türkmenistan).

Ýangyç gorlaryna baý ýurdumyzyň nebitgaz pudagyny ösdürmek, tebigy gazy dünýä bazarlaryna diwersifikasiýa ýoly bilen ibermek, nebitgaz serişdelerini gaýtadan işläp, dünýä standartlaryna laýyk gelýän ýokary hilli önümleri öndürmek Garaşsyz döwletimiziň alyp barýan energetika strategiýasynyň möhüm ugurlarynyň biridir. Türkmenistanyň nebitgaz pudagynyň eksport kuwwaty ýylsaýyn ýokarlanýar. Daşary ýurtly hyzmatdaşlar bilen özara bähbitli gatnaşyklar pugtalandyrylýar we giňeldilýär.

Ýurdumyzda her ýyl geçirilýän «Türkmenistanyň nebiti we gazy» atly halkara maslahat we sergi ýangyç-energetika toplumynyň gazananlaryny giňden görkezmek hem-de degişli ugurda halkara hyzmatdaşlygy ilerletmek üçin netijeli meýdança bolup durýar. 25-nji oktýabrda açylmagy meýilleşdirilýän «Türkmenistanyň nebiti we gazy — 2023» atly XXVIII halkara sergi we maslahat hem şol maksatlary ugur edinýär. Forum energetika pudagyny durnukly ösdürmek, dünýäniň energetika ulgamynda soňky ýagdaýlara syn bermek hem-de ýurdumyzyň nebitgaz pudagyna daşary ýurt maýa goýumlaryny çekmek üçin mümkinçilikleri giňeltmäge ýardam berer.

«Türkmengaz» döwlet konserniniň resmi internet sahypasynda habar berlişi ýaly, maslahatda Türkmenistanyň ýangyç-energetika toplumynda amala aşyrylýan täze maýa goýum taslamalary bilen tanyşdyrylar. Olar ägirt uly «Galkynyş» gaz känini işläp taýýarlamagyň, TOPH gaz geçirijisini gurmagyň, gury ýerde nebiti we gazy çykarmagyň, Hazar deňziniň türkmen bölegindäki ýataklary, gaýtadan dikeldilýän energetikany özleşdirmegiň geljekki tapgyrlaryny öz içine alýar. Uglewodorod serişdelerini gazyp almakda we metan zyňyndylaryny azaltmakda ekologiýa meselelerine aýratyn üns berler.

Ýurdumyzyň energetika pudagy üçin möhüm çäreleriň biri bolan bu giň gerimli forumy «Türkmengaz» we «Türkmennebit» döwlet konsernleri, «Türkmengeologiýa» döwlet korporasiýasy hem-de Türkmenistanyň Söwda-senagat edarasy «GaffneyCline» britan kompaniýasynyň goldaw bermeginde «Türkmen Forum» hojalyk jemgyýeti bilen hyzmatdaşlykda guraýar. Onda nebitgaz pudagyny ösdürmegiň möhüm meseleleri ara alnyp maslahatlaşylar.

Habar berlişi ýaly, halkara forum Aşgabatda dünýäniň nebitgaz kompaniýalarynyň wekillerini, şeýle hem Türkmenistandan we daşary ýurtlardan pudagyň bilermenlerini we ýolbaşçylaryny bir ýere jemlär. Maslahatyň çäklerinde dünýäniň energetika bazaryndaky ýagdaýlara, nebitgazly ýataklary özleşdirmek hem-de Türkmenistanyň nebitgaz pudagyna daşary ýurt maýa goýumlaryny çekmek mümkinçiliklerine bagyşlanan çykyşlar meýilleşdirilýär.

Sergi ýurdumyzda we dünýäde nebitgaz pudagynyň ösüşiniň häzirki meýillerine laýyklykda, bu ugurdaky iň gowy gazananlaryny görkezer. Ol milli we halkara nebit kompaniýalarynyň arasyndaky hyzmatdaşlygy pugtalandyrmaga, özara bähbitli hyzmatdaşlygy giňeltmäge ýardam eder.

Forumyň çäklerinde Türkmenistanyň nebitgaz, bank, himiýa we energetika ulgamlarynyň ýolbaşçylary bilen duşuşyklar meýilleşdirilýär. Munuň özi geljegi uly hyzmatdaşlygyň ugurlaryny we täze maýa goýum taslamalaryny ara alyp maslahatlaşmaga mümkinçilik berer.

Maslahatyň işine we sergä öňdebaryjy halkara energetika kompaniýalarynyňdyr guramalarynyň, dünýäniň esasy maliýe institutlarynyň köpsanly ýolbaşçylarynyň gatnaşmagyna garaşylýar. Olar halkara hyzmatdaşlygyny we energetika pudagyny durnukly ösdürmäge ýardam etmek boýunça dialogy berkiderler, tejribe alşarlar hem-de Türkmenistanyň nebitgaz toplumynyň ösüşine täsir edýän sebit we dünýä meýillerini ara alyp maslahatlaşarlar.

«Türkmenistanyň nebiti we gazy — 2023» atly XXVIII halkara forumyň hyzmatdaşlarynyň hatarynda «Hyundai Engineering Co., Ltd», «Mitro International», «PEL Limited», «Baker Hughes Buried Hill», «Dragon Oil», «Schlumberger», «Yug-Neftegaz» ýaly dünýä belli kompaniýalar bar.

Maslahat bilen ugurdaş guralýan sergä «Dragon Oil», CNPC, «Petronas», «Honhua», «Rosen Group», «Sumitomo», «Tatneft», ENI, «Rönesans», «Schlumberger», «Transneft», «Interpipe», KAMAZ we beýleki meşhur kompaniýalaryň gatnaşmagyna garaşylýar. Söwda-senagat edarasynyň sergi meýdançasynda ýurdumyzyň we dünýäniň nebitgaz pudaklary bilen baglanyşykly täze pikirlerdir wezipeler bilen üsti ýetirilen iň gowy gazananlary görkeziler.

Resul NURGELDIÝEW,

«Watan».

Täze eýýamymyzyň şanly menzili bolan Arkadag Serdarly bagtyýar ýaşlar ýylynyň toýly günlerinde ata-babalarymyzyň döwletlilik däplerine eýerilip, ýokary derejede geçirilen Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň taryhy mejlisi döwlet berkararlygynyň has-da pugtalanýandygyny, türkmen jemgyýetinde demokratik ýörelgeleriň barha rowaçlanýandygyny aýdyň görkezdi. Döwletimiziň durmuşynda taryhy ähmiýetli waka öwrülen umumymilli forumda ýurdumyzy ähli ugurlar boýunça mundan beýläk-de okgunly ösdürmäge, halkymyzyň abadan hem bagtyýar durmuşyny üpjün etmäge gönükdirilen taryhy çözgütler kabul edildi, geljek üçin düýpli özgertmeleri amala aşyrmagyň ileri tutulýan maksatnamalaýyn wezipeleri kesgitlenildi. 

Milli ykdysadyýetimiz innowasion usullaryň giňden ornaşdyrylmagy netijesinde täze belentliklere galýar. Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň taryhy mejlisi işe bolan garaýyşlaryň hem çemeleşmeleriň düýbünden üýtgedilmegine, dolandyryş ulgamyna häzirki zaman halkara ülňüleriniň ornaşdyrylmagyna, ykdysadyýetiň täze durkunyň döredilmegine, ýurdumyzyň senagat taýdan ösen döwlete öwrülmegine täzeçe itergi berjek möhüm ähmiýetli waka boldy. 

 Maglumatlar ulgamynyň kämil ösdürilýän, durmuşyň ähli ugurlaryna çylşyrymly tehnologiýalaryň giňden ornaşdyrylýan häzirki döwürde dünýäde ösüşiň iň täze hem-de amatly nusgalary gözlenilýär: ol ykdysadyýeti kuwwatlandyrmagyň ygtybarly ugry hasaplanylýar. Dünýä bileleşiginiň aýrylmaz bölegi bolan ýurdumyz hem ählumumy ykrar edilen, açyklyga, howpsuzlyga esaslanýan ösüş ýolunyň özboluşly nusgasyny saýlap aldy. Hormatly Prezidentimiziň täze ykdysady strategiýasy milli ykdysadyýetimizi diwersifikasiýalaşdyrmak arkaly ösdürmek, halk hojalygynyň ähli ugurlaryna häzirki zamanyň talabyna laýyk gelýän täzeçil usullary ornaşdyrmak, sanly ykdysadyýete geçmek, innowasion usullary giň gerimde ulanmak, çylşyrymly tehnologiýalara başarnykly erk edýän ýokary bilimli hünärmenleri taýýarlamak ýaly anyk ugurlary özünde jemleýär. 

Ykdysady ösüşleriň täze nusgasy hökmünde sanly ykdysadyýete geçilmegi netijesinde, ýurdumyzyň eksport mümkinçiligi has-da artýar, senagat önümleriniň iň täze görnüşleri dünýä bazaryna çykarylýar. Şol bir wagtyň özünde, daşary ýurtlardan getirilýän önümleriň ornuny tutýan ýerli önümleriň has kän öndürilmegine şertler döreýär. Häzirki wagtda ýurdumyzyň döwrebap kärhanalarynda öndürilýän, dünýä bazarlarynda bäsdeşlige ukyply önümleriň möçberi hem-de görnüşleri artýar. Döwletimiz dünýäniň ykdysady, senagat, maýa goýum, ylmy-tehniki we tehnologik giňişligine ynamly aralaşýar. Durnukly ykdysady ösüş hormatly Prezidentimiziň uzak möhletleýin strategiýasynyň baş maksady bolup durýar. Täze eýýamymyzda maýa goýum syýasatynyň netijeliligi hem-de işjeňligi has-da ýokarlanýar, gaýtadan işleýän we önüm öndürýän senagat pudaklaryny çalt depginler bilen ösdürmäge gönükdirilen maýa goýumlaryň hem möçberi yzygiderli artýar. Arkadag Serdarly bagtyýar ýaşlar ýylynyň başyndan bäri jemi içerki önümiň ösüşiniň 6,2 göterim derejede durnukly saklanýandygy ýurdumyzda alnyp barylýan syýasatyň oýlanyşykly häsiýete eýedigini görkezýär. Hormatly Prezidentimiz taryhy mejlisde eden çykyşynda şu ýyl önümçilik we medeni-durmuş ulgamlaryna jemi 37 milliard 400 million manat möçberde maýa goýumlary goýmagyň göz öňünde tutulýandygy, bu serişdeleriň hasabyna täze önümçilik we medeni-durmuş maksatly desgalaryň gurulýandygy hem-de döwrebaplaşdyrylýandygy barada aýtdy. 

Hormatly Prezidentimiz halkara maýa goýum mümkinçiliklerini netijeli ulanyp, milli ykdysadyýetimiziň bäsdeşlige ukyplylygyny ýokarlandyrmagy we maýa goýumlaryň möçberini artdyrmagy utgaşykly, toplumlaýyn esasda alyp barmalydygyna ünsi çekdi. Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň belleýşi ýaly, şu ýyl Oba milli maksatnamasyny amala aşyrmak üçin 1 milliard 600 million manat möçberinde düýpli maýa goýumlar özleşdiriler. Bu serişdeleriň hasabyna täze önümçilik, medeni-durmuş maksatly desgalar bina edilýär hem-de döwrebaplaşdyrylar, şäherleriň, obalaryň durky täzelenýär, täze obalar, ýaşaýyş jaý toplumlary, saglyk öýleri we beýlekiler gurulýar. 

Häzirki wagtda ýurdumyzda gaýtadan işleýän innowasion senagaty ösdürmäge aýratyn üns berilýär. Ykdysady ösüş strategiýasynyň esasy ýollary gaýtadan işleýän senagatyň netijeli hereket etmegine gönükdirilýär. Ykdysady ösüşleriň täze nusgasy hökmünde sanly ykdysadyýete geçilmegi netijesinde, ýurdumyzyň eksport mümkinçiligi has-da artýar, senagat önümleriniň iň täze görnüşleri dünýä bazaryna çykarylýar, şol bir wagtyň özünde, daşary ýurtlardan getirilýän önümleriň ornuny tutýan ýerli önümleriň has köp öndürilmegine şertler döreýär. Şeýle täze usullaryň ornaşdyrylmagy ýerli senagat kärhanalary tarapyndan ýurdumyzyň çig mal binýadynyň ýokary derejede gaýtadan işlenmegine, ykdysadyýetiň tehnologik ösüş derejesine doly geçmegine mümkinçilik berýär. Bu bolsa ýerli bazarlarda, söwda nokatlarynda özümizde öndürilen önümleriň bolçulygyny döretmäge, ýurdumyzda hereket edýän gaýtadan işleýän senagat kärhanalarynyň önümçilik kuwwatyny has ýokarlandyrmaga oňaýly täsir edýär. Ýurdumyzyň gurluşyk senagatynyň kuwwatyny artdyrmak, bu ugurda hususy işewürligiň önümçilik binýadyny ösdürmek üçin hem zerur şertler döredilýär. Şeýle çemeleşmeler bolsa bazar-ykdysady we innowasion önümçiligi çuňlaşdyrmaga gönükdirilen wezipeleriň bähbitli taraplaryny örän aýdyň görkezýär hem-de toplanylan oňyn tejribeler esasynda dürli gurluşyk serişdeleriniň has köp öndürilmegini üpjün edýär. 

Hormatly Prezidentimiz şu ýylyň ahyryna çenli Türkmenbaşy — Farap we Aşgabat — Daşoguz awtomobil ýollarynyň, Garabogaz aýlagynyň üstünden geçýän köpriniň gurluşygynda bahasy 545 million 55 müň manada deň bolan düýpli maýa goýumlaryň özleşdiriljekdigi barada aýratyn belläp geçdi. Öz gurluşykçylarymyz tarapyndan bary-ýogy dört ýyldan gowrak wagtda «akylly» şäher konsepsiýasynyň kadalaryna laýyklykda, «ýaşyl» tehnologiýalar ulanylyp bina edilen Arkadag şäheri halkara ykrarnamalaryň 21-sine mynasyp boldy. Şäheriň derejesi we ähmiýeti ýurdumyzyň kanunçylygynda hukuk taýdan berkidildi. Döwlet Baştutanymyz şunuň bilen baglylykda, dünýäde mynasyp orny eýelemegi üçin, Arkadag şäherini 2024 — 2052-nji ýyllarda ösdürmegiň Konsepsiýasyny taýýarlamagyň maksadalaýyk boljakdygyny belledi. Täze eýýamymyzda Aşgabat we Arkadag şäherlerinde amala aşyrylýan nusgalyk işler halkymyzyň buýsanjyny artdyrýar. 

Ajaýyp döwrümizde halkymyzyň bagtyýar durmuşda, abadançylykda ýaşamagy babatda taýsyz tagallalary edýän türkmen halkynyň Milli Lideri Gahryman Arkadagymyzyň hem-de hormatly Prezidentimiz Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň janlarynyň sag, ömürleriniň uzak, amala aşyrýan beýik işleriniň hemişe rowaç bolmagyny arzuw edýäris. 

Baýramgül GELDIMÄMMEDOWA,

Türkmen döwlet ykdysadyýet we dolandyryş institutynyň mugallymy

Munuň şeýledigini dokuz aýyň jemlerine bagyşlanan Hökümet mejlisi ýene-de bir gezek tassyklaýar 

 Ykdysady ösüş döwletiň kuwwatyny emele getirýän esasy sütünleriň biri bolup, Türkmenistanda milli ykdysadyýetiň diwersifikasiýalaşdyrylmagyna — köptaraply esasda ösdürilmegine aýratyn üns berilýär, oňyn netijeler gazanylýar. Muňa 5-nji oktýabrda sanly ulgam arkaly geçirilen Ministrler Kabinetiniň ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň pudaklarynda şu ýylyň dokuz aýynda alnyp barlan işleriň jemlerine bagyşlanan nobatdaky mejlisiniň mysalynda göz ýetirmek bolýar. 

Aslynda, «oikonomike» diýen gadymy grek sözünden emele gelen ykdysadyýet düşünjesiniň «hojalygy ýöretmegiň kanuny» diýen manysy hemmämiz üçin tanyş bolsa gerek. Şundan ugur alynsa, döwletleriň öz hojalyklaryny — milli ykdysadyýetlerini döwrüň kadalaryna laýyklykda talabalaýyk alyp barmaklarynyň zerurlyk hökmünde orta çykjakdygy öz-özünden düşnüklidir. 

Ykdysady hojalygy dolandyrmak önümçilik gatnaşyklary bilen berk bagly bolup, onuň ösüşini kesgitlemekde birnäçe görkezijiler ulanylýar. Olaryň ilkinjisi jemi içerki önüm bolup, ykdysady ylymda kesgitlenilişi ýaly, munuň özi belli bir kesgitli wagtyň dowamynda ýurtda öndürilen harytlaryň we hyzmatlaryň ahyrky bahalarynyň jemidir. Şu jähetden, üstümizdäki ýylyň geçen dokuz aýynda maksatnamalaýyn çäreleriň üstünlikli ýerine ýetirilmegi netijesinde, jemi içerki önümiň 6,3 göterime barabar ösüşiniň gazanylmagy milli ykdysadyýetimiziň durnukly ösdürilmeginiň dowam etdirilýändigini görkezýär. Şeýle hem geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, bölek-satuw haryt dolanyşygynyň 9,6 göterim köpelmegi raýatlarymyzyň maddy-hal ýagdaýynyň barha ýokarlandyrylýandygyny aňladýar. Çünki haryt dolanyşygy ilatyň sarp edijilik isleginiň kanagatlandyrylmagyny aňlatmak bilen, şunda söwda uly orun degişlidir. 

Her bir ýurduň merkezleşdirilen pul toplumy, ýagny döwletiň esasy maliýe meýilnamasy — Döwlet býujeti bolup, ol her ýyl üçin degişli kanunçylyk namasy arkaly tassyklanylýar we kabul edilýär. Türkmenistanyň Döwlet býujetiniň ýurdumyzy ösdürmegiň strategiýasyna, ykdysady ösüşiň durnukly depginlerini saklamaga, maýa goýum taslamalarynyň, döwlet çykdajylarynyň ýokary netijeliligini üpjün etmäge gönükdirilendigini göz öňünde tutsak, degişli döwürde onuň girdeji böleginiň 111,7 göterim, çykdajy böleginiň bolsa 97,8 göterim ýerine ýetirilmegi aýratyn bellenmäge mynasypdyr. 

Hormatly Prezidentimiz mejlisiň dowamynda geljek ýylyň Döwlet býujetiniň taslamasyny ýene-de bir gezek seljermegiň, bu ugurda alnyp barylýan işleri çaltlandyrmagyň zerurdygyna ünsi çekdi we ýylyň ahyryna çenli özara hasaplaşyklar boýunça zerur işleri geçirmek, salgytlaryň, şol sanda ýerli salgytlaryň doly ýygnalmagyna gözegçilik etmek babatda tabşyryklary berdi. 

Ýeri gelende bellesek, şu ýylyň 24-nji sentýabrynda geçirilen Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň mejlisinde döwlet Baştutanymyz: «Durnukly ykdysady ösüş biziň uzak möhletleýin strategiýamyzyň baş maksady bolup durýar» diýip belledi. Şol esasy maksada ýetmek üçin, başda belleýşimiz ýaly, Türkmenistanyň milli ykdysadyýeti diwersifikasiýa ýoly bilen ynamly ösdürilýär. Ministrler Kabinetiniň nobatdaky mejlisinde berlen hasabatlar muny aýdyňlygy bilen tassyklaýar.  

Şoňa görä-de, geliň, käbir ugurlar boýunça şu ýylyň 9 aýynda gazanylan görkezijilere garalyň. Mysal üçin, «Türkmennebit» döwlet konserni tarapyndan nebit bilen üpjün etmegiň meýilnamasy 100,4 göterim, tebigy we ugurdaş gazy çykarmagyň meýilnamasy 109,4 göterim, «mawy ýangyjy» eksport etmegiň meýilnamasy 114,3 göterim berjaý edildi. Oba hojalyk toplumynda önümçiligiň ösüş depgini, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 105,3 göterime barabar boldy. Gurluşyk we binagärlik ministrligi boýunça işleriň meýilnamasy 110,3 göterim ýerine ýetirildi. 

Söwda we daşary ykdysady aragatnaşyklar ministrligi boýunça söwda dolanyşygynyň ösüş depgini, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 102,6 göterime, önüm öndürmegiň ösüş depgini 102,9 göterime barabar boldy. Ulag we kommunikasiýalar agentligi boýunça ýerine ýetirilen işleriň we hyzmatlaryň ösüş depgini 123,3 göterime deň boldy. 

Ykdysadyýete goýulýan maýa goýumlar dürli pudaklary ösdürmäge binýatlyk esas bolup hyzmat edýär. Goýlan maýalar degişli maksadyna laýyklykda öz wagtynda ulanylyp, garaşylýan netije gazanylanda ähmiýetli bolýar. Şu jähetden alnanda, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, üstümizdäki ýylyň ýanwar — sentýabr aýlarynda maliýeleşdirmegiň ähli çeşmeleriniň hasabyna özleşdirilen düýpli maýa goýumlaryň möçberiniň 13,3 göterim artmagy Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň parasatly baştutanlygynda ykdysady syýasatymyzyň oýlanyşykly alnyp barylýandygyna güwä geçýär. 

Mundan başga-da, ýurdumyzyň iri we orta kärhanalarynda ortaça aýlyk zähmet haky, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 9,9 göterim ýokarlandyrylyp, aýlyk zähmet haklary, pensiýalar, döwlet kömek pullary we talyp haklary öz wagtynda maliýeleşdirildi. Görnüşi ýaly, bu maglumatlar degişli döwürde oňyn netijeleriň gazanylandygyny, oňyn sepgitlere ýetilendigini görkezmek bilen, hormatly Prezidentimiziň geljege gönükdirilen durmuş ugurly syýasatynyň uly üstünligidir. 

Ykdysadyýet-maliýe, nebitgaz, söwda, gurluşyk-senagat, ulag-kommunikasiýalar ulgamlary ýaly maddy önümçilige dahylly ugurlar bilen bir hatarda geçen 9 aýyň dowamynda medeniýet, bilim, saglygy goraýyş, sport, halkara gatnaşyklary ulgamlarynda hem maksatnamalaýyn işler durmuşa geçirildi. Olaryň hatarynda Gündogaryň beýik akyldary Magtymguly Pyragynyň doglan gününiň 300 ýyllygy mynasybetli geçirilen çäreler görnükli orny eýeleýär. 

Şeýle hem degişli döwürde okuwçylardyr talyp ýaşlar halkara bilim bäsleşiklerinde altyn, kümüş, bürünç medallary gazanyp, ýokary işjeňlik görkezdiler. Türgenlerimiz bolsa halkara ýaryşlaryň 150-sine gatnaşyp, jemi 627 medala mynasyp boldular. Munuň özi nesilleriň sazlaşykly ösen şahsyýetler bolup kemala gelmegi üçin uly aladalar edilýän ýurdumyzda ýaşlaryň özlerine bildirilýän belent ynamy ödeýändiklerini subut edýär. 

Bir söz bilen aýdanyňda, häzirki wagtda ýurdumyzy 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasynda kesgitlenen wezipeler milli ykdysadyýetimiziň ähli ulgamlary boýunça bellärlikli esasda ýerine ýetirilip, döwlet Baştutanymyzyň nygtaýşy ýaly, bu ýyly gowy netijeler bilen tamamlamak üçin hemmämiz yhlas bilen zähmet çekmelidiris. Ykdysadyýetiň ähli pudaklarynda gowy netijeleri gazanmak we jemi içerki önümiň ösüş depginini durnukly saklamak üçin zerur çäreleri görmelidiris. 

 SANLAR WE MAGLUMATLAR: 

■ 2023-nji ýylyň ýanwar — sentýabr aýlarynyň dowamynda jemi içerki önümiň 6,3 göterim ösüşi üpjün edildi. 2022-nji ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, jemi öndürilen önümiň möçberi 6,3 göterim artdy.  

 ■ Bölek-satuw haryt dolanyşygy, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 9,6 göterim köpeldi.  

 ■ Döwlet býujetiniň girdeji bölegi 111,7 göterim, çykdajy bölegi 97,8 göterim ýerine ýetirildi. 

■ Ýurdumyzyň iri we orta kärhanalarynda ortaça aýlyk zähmet haky, 2022-nji ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 9,9 göterim ýokarlandy. Aýlyk zähmet haklary, pensiýalar, döwlet kömek pullary we talyp haklary öz wagtynda maliýeleşdirildi. 

■ 2022-nji ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, maliýeleşdirmegiň ähli çeşmeleriniň hasabyna özleşdirilen düýpli maýa goýumlaryň möçberi 13,3 göterim artdy. 

■ Tebigy we ugurdaş gazy çykarmagyň meýilnamasy 109,4 göterim, «mawy ýangyjy» eksport etmegiň meýilnamasy 114,3 göterim berjaý edildi. 

■ Elektrik energiýasyny öndürmegiň ösüş depgini 104,7 göterime, daşary ýurtlara elektrik energiýasyny ibermegiň ösüş depgini bolsa 102,2 göterime deň boldy. 

■ Söwda dolanyşygynyň ösüş depgini, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 102,6 göterime, önüm öndürmegiň ösüş depgini 102,9 göterime barabar boldy. 

■ Senagatçylar we telekeçiler birleşmesi boýunça oba hojalyk we azyk önümlerini öndürmegiň ösüş depgini 108,8 göterime, senagat önümleriniň ösüş depgini bolsa 107,3 göterime deň boldy. 

Kakajan ÇARYÝAROW,

«Nesil».

Geçen şenbede ýurdumyzda milli ykdysadyýetimiziň pudaklarynda şu ýylyň ýanwar — sentýabr aýlarynda alnyp barlan işleriň netijelerine bagyşlanan maslahatlar geçirildi. Toplumlarda guralan maslahatlara ykdysadyýetimiziň degişli ulgamlarynyň edara-kärhanalarynda we beýleki düzümlerinde ýerine ýetirilen işlere baha berildi, olaryň jemleri jemlendi hem-de öňde duran wezipeler kesgitlenildi. Hormatly Prezidentimiziň 5-nji oktýabrda sanly ulgam arkaly geçiren Ministrler Kabinetiniň nobatdaky mejlisinde beren tabşyryklaryny ýerine ýetirmegiň ugurlary barada pikir alşyldy. 

Ykdysadyýet — içerki we daşarky şertleriň täsir etmegi netijesinde hemişe özgerişlere sezewar bolýan ulgam. Şunuň bilen baglylykda, milli ykdysadyýete garaşylmadyk we duýdansyz ýagdaýlaryň täsirini peseltmek maksady bilen, maliýe-ykdysady gurallaryň birnäçesi ulanylýar. Döwlet býujeti şeýle gurallaryň biri bolup, ol kesgitli döwür üçin işlenip taýýarlanylýar. Bu maliýe resminamasynda býujetiň girdejileriniň we çykdajylarynyň maddalary öz beýanyny tapýar. Şunda onuň girdeji böleginiň çeşmeleri, şeýle-de çykdajylarynyň gönükdirilýän ugurlary häzirki döwürde ýurtda alnyp barylýan durmuş-ykdysady syýasatyň mazmunyna has içgin göz ýetirmäge mümkinçilik berýär.  

Ykdysadyýetiň ösüşini býujet arkaly kadalaşdyrmak döwlet kadalaşdyryş işiniň esasy usullarynyň biri bolup, ol durnuklylygy saklamagyň, durmuş meselelerini çözmegiň maliýe esaslaryny emele getirýär. Şu ýylyň ýanwar — sentýabr aýlarynda Döwlet býujetiniň girdeji böleginiň 111,7 göterim ýerine ýetirilmegi býujet gatnaşyklarynyň netijesinde merkezleşdirilen tertipde pul serişdelerini toplamagyň çeşmeleri babatda oýlanyşykly çemeleşilendigine şaýatlyk edýär. Bu baş maliýe resminamasynyň girdeji böleginiň, esasan-da, salgytlaryň we tölegleriň dürli görnüşleriniň hasabyna emele getirilýändigi nazara alsak, onda onuň bu düzüm böleginiň, köplenç, peýdadan alynýan salgydyň we goşulan baha üçin alynýan salgydyň hasabyna artandygyny görmek bolýar. Şunda häzirki döwürde salgytlaryň bu görnüşleriniň önüm öndürýän ykdysady subýektler tarapyndan tölenilýändigini bellesek ýerlikli bolar. Döwlet býujetiniň girdeji böleginiň ýerine ýetirilişiniň bar bolan önümçilik kärhanalarynyň önümleriniň möçberiniň artmagy, şeýle-de täze önümçilik kuwwatlyklarynyň işe girizilmegi netijesinde ýokarlanmagy diňe bir ýurdumyzyň önümçilik kuwwatynyň mundan beýläk-de pugtalandyrylýandygyny alamatlandyrman, eýsem, häzirki döwürde amala aşyrylýan maliýe-býujet syýasatynyň döwletiň ykdysady strategiýasynda ileri tutulýan ugurlar hökmünde kesgitlenen maksatlardyr wezipelerden ugur alýandygyna, şeýle hem ykdysady ösüşi gazanmaga gönükdirilen maliýe syýasatynyň üstünlikli durmuşa geçirilýändigine şaýatlyk edýär. 

Mejlisde hasabat döwründe Döwlet býujetiniň çykdajy böleginiň 97,8 göterim ýerine ýetirilendigi bellenildi. Häzirki döwürde döwlet çykdajylarynyň ýokary netijeliligini üpjün etmek wajyp wezipeleriň hatarynda durýar. Bu, esasan, netijeli maliýe guraly hökmünde býujetiň ykdysady ösüşiň üpjün edilmegine, ony höweslendirmäge, ilatyň durmuş üpjünçilik derejesiniň ýokarlandyrylmagyna ýardam bermek maksatlaryndan ugur alýandygy bilen baglanyşyklydyr. Şol sebäpli bu serişdelerden netijeli peýdalanylmagy bilen bagly meseleler döwletiň esasy wezipeleriniň biri bolup, ahyrky netijede, ol ýurdumyzda durmuş abadançylygynyň üpjün edilmegine ýardam berýär. Çykdajylar böleginiň ortaça 70 göterimden gowragynyň durmuş maksatlary üçin ulanylmagy bolsa, ýurdumyzda durmuş ugurly ykdysady ösüşiň saklanýandygyny tassyklamak bilen bir hatarda, raýatlarymyzyň abadan durmuşyny üpjün etmek üçin döwlet tarapyndan uly tagallalaryň edilýändigini hem görkezýär.  

Depginli ösüşi üpjün etmek üçin berk maddy binýadyň zerurdygy, hususan-da, onuň zähmet öndürijiligini ýokarlandyrmagyň hasabyna gazanylýandygy, şeýle-de önümçilik binýadynyň pugtalandyrylmalydygy tejribeden bellidir. Täze önümçilikleri özleşdirmek üçin milli ykdysadyýete dürli çeşmelerden maýa goýum serişdeleriniň çekilmegi kanunalaýyk ýagdaýdyr. Dokuz aýyň dowamynda düýpli maýa goýumlaryň möçberiniň 13,3 göterim artmagy maksatnamalaýyn ösüşiň oňyn netijeleriniň ýene-de biri bolup, ol 2023-nji ýyl üçin maýa goýum Maksatnamasynyň üstünlikli durmuşa geçirilýändiginden habar berýär. Şu ýyl üçin niýetlenen maýa goýumlaryň umumy möçberinden 66,5 göteriminiň önümçilik ähmiýetli desgalaryň gurluşygyna gönükdirilmegi ýurdumyzyň önümçilik kuwwatyny ýokarlandyrmagyň baş şerti bolup, ol importyň ornuny tutýan we eksporta niýetlenen önümleriň önümçiliginiň geriminiň giňemeginde aýdyň beýanyny tapýar. Mejlisde hormatly Prezidentimiziň 2024-nji ýyl üçin maýa goýum Maksatnamasyny taýýarlamak barada beren görkezmeleri täze gymmaty döretmegiň hasabyna ýurdumyzyň bäsdeşlige ukyplylygyny artdyrmagyň logiki dowamy bolup, ol Türkmenistanyň dünýä ykdysadyýetinde tutýan ornunyň mundan beýläk-de pugtalanjakdygyna ynamy artdyrýar. 

Häzirki döwürde hormatly Prezidentimiziň alyp barýan ykdysady strategiýasynda ýurdumyzyň önümçilik we söwda kuwwatyny artdyrmakda türkmen işewürleriniň mümkinçiliklerini ulanmaga aýratyn ähmiýet berilýär. Ýurdumyzyň durmuş-ykdysady ösüşiniň häzirki şertlerinde kiçi we orta telekeçilige ýardam bermek hem-de olary ösdürmek çäreleriniň döwlet syýasatynyň iň möhüm ugurlaryň hatarynda kesgitlenilmegi hem muňa şaýatlyk edýär. Geçen dokuz aýda Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesi boýunça oba hojalyk we azyk önümlerini öndürmegiň ösüş depgininiň 108,8 göterime deň bolmagy ykdysadyýetiň döwlete dahylly däl böleginiň ýurdumyzda azyk bolçulygyny döretmekde, azyk howpsuzlygyny üpjün etmekde uly güýç bolup durýandygyny görkezýär. 

Häzirki döwürde oba hojalyk pudagynda täze tehnologiýalar bilen enjamlaşdyrylan önümçilikleri ösdürmek döwletiň innowasion syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biridir. Şunuň bilen baglylykda, innowasiýalara esaslanýan oba hojalyk önümlerini öndürmekde kiçi we orta telekeçilik kärhanalarynyň ähmiýeti barha artýar. Hususy ulgamyň mümkinçilikleri diňe bir milli oba hojalyk ulgamyny ösdürmekde aýdyň beýanyny tapman, eýsem, azygyň eksport binýadynyň ösdürilmeginde-de möhüm orun eýeleýär. Ilki öz ilatyňy azyk önümleri bilen üpjün etmek, soňra galan bölegini daşary ýurtlara eksport etmek ykdysady kanunlaryň biridir. Häzirki döwürde ýurdumyzda alnyp barylýan agrar syýasat oba hojalyk pudagynyň maddy-enjamlaýyn binýadyny pugtalandyrmak, bazar şertlerinde onuň netijeli hereket etmegi üçin şertleri döretmek boýunça gaýragoýulmasyz çäreleri amala aşyrmak bilen baglanyşykly bolup, oba hojalyk önümçiliginiň öz-özüni üpjün etmek, şeýle-de eýeçiligiň ähli görnüşlerindäki guramalaryň hereket etmegi üçin deň şertleri üpjün edýän onümçiligiň möçberini höweslendirýän kadalaşdyryjy hukuk binýadynyň döredilmegine gönükdirilendir.  

Şu ýylyň üç çärýeginiň jemleri boýunça Senagatçylar we telekçiler birleşmesi tarapyndan, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, öndürilen senagat önümleriniň ösüş depgininiň 107,3 göterime deň bolmagy ykdysadyýetiň bu böleginde senagatlaşdyrmak syýasatynyň üstünlikli durmuşa geçirilýändiginden nyşandyr. Importyň ornuny tutýan we eksporta niýetlenen önümleri öndürmekde mümkinçilikleri uly bolan hususyýetçileriň «Türkmenistanda öndürildi» diýen ýazgy bilen ekologik taýdan arassa önümleri daşarky bazarlara ýerlemekleri üçin döwlet tarapyndan giň mümkinçilikleriň döredilmegi zähmet bölünişiginde tutýan ornumyzyň has-da pugtalanmagyna ýardam berýän giň gerimli işleriň durmuşa geçirilýändigini alamatlandyrýar. Mahlasy, ýurdumyzda hususyýetçilik işiniň işjeňleşmegi ýerli çig mal serişdelerinden öndürilýän önümleriň görnüşleriniň we möçberiniň artmagyna getirdi. Bu önümleri daşarky bazarlara çykarmagyň mehanizmleriniň döwrebap derejede kämilleşdirilmegi döwrüň bildirýän talaplarynyň biri bolup, ol bazar gatnaşyklaryny giňden ösdürmäge, şonuň netijesinde ýurdumyzyň ykdysady kuwwatyny mundan beýläk-de artdyrmaga mümkinçilik berýär.  

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwri milli ykdysadyýetiň senagat pudagyny ösdürmekde täzeçe çemeleşmelere uly orun berilýän döwürdir. Hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda alnyp barylýan senagat-innowasion syýasaty dokma senagatynyň uly depginde ösdürilmegine itergi berdi. Bu, ilkinji nobatda, çig mallaryň senagat taýdan täzeden işlenilmegi netijesinde goşulan gymmatyň döredilýändigi bilen baglanyşyklydyr. Harytlaryň eksportyny giňeltmek üçin zerur işleri geçirmek, şol sanda taýýar dokma önümleriniň eksportyny artdyrmak hem-de daşary ýurt bazarlarynda bu harytlary giňden ýaýratmak boýunça işleri işjeňleşdirmek döwrüň talaby bolup durýar. Daşary ykdysady işiň işjeňleşmegi bolsa, öz gezeginde, ýurduň ösüşe ukyplylygynyň, milletiň intellektual derejesiniň aýdyň görkezijisidir.  

Maýagözel BABAÝEWA,

Türkmenistanyň Zähmet we ilaty durmuş taýdan goramak ministrliginiň Zähmet gory we iş üpjünçilik müdirliginiň baş hünärmeni, ykdysady ylymlaryň kandidaty.

Şu ýylyň 20-nji sentýabrynda ýurdumyzyň Garaşsyzlygynyň 32 ýyllygy mynasybetli Türkmenistanyň ykdysady üstünlikleriniň sergisi açyldy.  

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň foruma gatnaşyjylara iberen Gutlagynda nygtalyşy ýaly, bu giň möçberli sergi berkarar Watanymyzyň gazanan üstünliklerini, ýeten belent sepgitlerini beýan edip, geljekki ösüşlerimiziň badalgasyna öwrüljek başlangyçlary, täze taslamalary ilerletmekde uly ähmiýete eýe bolar. Köpugurly gözden geçiriliş giň sergi zallarynda ýaýbaňlandyryldy. Döwrebap mahabat enjamlary bilen üpjün edilen ýöriteleşdirilen bölümler pudaklaryň üstünliklerini, bäsdeşlige ukyply we isleg bildirilýän önümleriň giň görnüşlerini, hyzmatlar ulgamynda täzelikleridir teklipleri tanyşdyrmak üçin netijeli meýdança öwrüldi. Döredijilik toparlary foruma gatnaşyjylary we myhmanlary Garaşsyz Watanymyzy wasp edýän aýdym-sazlar bilen garşyladylar.  

Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrliginiň, Merkezi hem-de täjirçilik banklarynyň söwda pudagyny guramak işinde amala aşyrylýan ykdysady özgertmeleriň oňyn täsiriniň şöhlelendirilişi sergä gelýänlerde uly gyzyklanma döredýär.  

Ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň barha kuwwatlanmagyna öz mynasyp goşandyny goşýan her bir pudagyň diwarlyklaryna seredeniňde göwnüň galkynýar. Edilen işlere, ýetilen sepgitlere nazar aýlamaga, buýsanmaga mümkinçilik döredýän bu ajaýyp sergide ýurdumyzyň bazarlaryndaky azyk bolçulygy, bu ugurda türkmen halkynyň Milli Lideri Gurbanguly Berdimuhamedow tarapyndan başy başlanan we Arkadagly Serdarymyzyň üstünlikli dowam etdirýän ykdysady özgertmeleri aýdyň şöhlelenýär.  

Serginiň çäklerinde milli ykdysadyýetiň pudaklarynyň üstünlikleriniň mahabat-tanyşdyrylyş çäreleri guraldy. Ýurdumyzyň ekologiýa syýasatyna, şäher gurluşygyna, şeýle hem nebitgaz toplumynyň Garaşsyzlyk ýyllarynda ýeten sepgitlerine we geljekki ösüş maksatnamalaryna bagyşlanan maslahatlar geçirildi.  

Sarp ediş bazarynda milli önümlerimizi giňden tanyşdyrmakda netijeli meýdança öwrülen Türkmenistanyň ykdysady üstünlikleriniň sergisi hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň baştutanlygynda Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe ösüşiň täze belentliklerine tarap ynamly öňe barýan ýurdumyzyň gazanýan üstünlikleriniň aýdyň beýanyna öwrüldi. 

«Adalat».