Aşgabat, 14-nji fewral (TDH). Şu gün Türkmenistanyň Prezidenti, Türkmenistanyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy goşun generaly Serdar Berdimuhamedow Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň nobatdaky mejlisini geçirdi. Onuň gün tertibine ýurdumyzyň harby we hukuk goraýjy edaralarynyň 2024-nji ýylyň ýanwarynda ýerine ýetiren işleriniň netijeleri, Garaşsyz Watanymyzda howpsuzlygy, asudalygy üpjün etmek, harby hem-de hukuk goraýjy edaralaryň maddy-enjamlaýyn binýadyny pugtalandyrmak, olaryň işini mundan beýläk-de kämilleşdirmek bilen baglanyşykly meseleler girizildi.

Ilki bilen, Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň sekretary, goranmak ministri B.Gündogdyýew ýylyň başyndan bäri Milli goşunyň goranyş ukybyny berkitmek boýunça görlen çäreler barada hasabat berdi. Şeýle hem Ýaragly Güýçleri ösdürmegiň Maksatnamasynyň ýerine ýetirilişi, harby gullukçylaryň hünär derejesini ýokarlandyrmak babatda alnyp barlan işler hakynda aýdyldy. Watan goragçylarynyň gulluk we ýaşaýyş-durmuş şertlerini gowulandyrmak ugrunda ýerine ýetirilýän işler, hususan-da, gurlup ulanmaga berlen durmuş maksatly desgalar barada-da habar berildi.

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hasabaty diňläp, oňyn Bitaraplyk hukuk ýagdaýyna ygrarly bolan Türkmenistanyň üstünlikli durmuşa geçirilýän goranyş häsiýetli Harby doktrinasynda aýdyň beýanyny tapan parahatçylyk söýüjilik, hoşniýetli goňşuçylyk, giň halkara hyzmatdaşlyk ýörelgelerine berk eýerýändigini belledi. Döwlet Baştutanymyz sanly ulgamyň giňden ornaşdyrylmagyny we Ýaragly Güýçleriň şahsy düzüminiň nazaryýet, söweşjeň taýýarlygynyň yzygiderli ýokarlandyrylmagyny işiň möhüm ugurlarynyň hatarynda kesgitläp, Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň sekretary, goranmak ministrine birnäçe anyk görkezmeleri berdi.

Baş prokuror B.Muhamedow kanunçylyk namalarynyň gyşarnyksyz ýerine ýetirilmegine gözegçilik etmek maksady bilen, şu ýylyň ýanwarynda ýerine ýetirilen işleriň netijeleri barada hasabat berdi. Şeýle hem ýolbaşçylyk edýän düzümleriniň maddy-enjamlaýyn binýadynyň berkidilişi, olaryň işinde öňdebaryjy tehnologiýalary ornaşdyrmagyň barşy barada aýdyldy.

Ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy hasabaty diňläp, kanun bozulmalarynyň öňüni almak we olary aradan aýyrmak, raýatlaryň hukuklarynyň, azatlyklarynyň goralmagyny üpjün etmek boýunça çäreleriň görülmeginiň bu düzümiň esasy wezipeleriniň hatarynda durýandygyny nygtady. Öňde goýlan wezipeleri talabalaýyk ýerine ýetirmek üçin, ýokary hünärli işgärleri taýýarlamak möhüm talaplaryň biri bolup durýar diýip, hormatly Prezidentimiz belledi we Baş prokurora degişli görkezmeleri berdi.

Mejlisiň dowamynda döwlet Baştutanymyz Serdar Berdimuhamedow N.Allanazarowy Aşgabat şäheriniň prokurory wezipesine belläp, ony Ahal welaýatynyň prokurorynyň orunbasary wezipesinden boşatdy.

Içeri işler ministri M.Hydyrow hasabat döwründe ýol-ulag hadysalarynyň öňüni almak, ýangyn howpsuzlygyny, hukuk tertibini üpjün etmek boýunça görlen çäreler barada hasabat berdi. Şeýle-de ol ýolbaşçylyk edýän düzümini ösdürmegiň maksatnamasynyň durmuşa geçirilişiniň barşy barada habar berdi.

IIM-niň ýolbaşçysy işgärleriň netijeli gullugy we göwnejaý ýaşaýyş-durmuşy üçin şertleri döretmek babatda durmuşa geçirilen anyk çäreler barada hasabat bermek bilen, geçen aýda Aşgabat şäherinde hem-de welaýatlarda ministrligiň düzümindäki gulluklar üçin edara binalarynyň we ýaşaýyş jaýlarynyň açylandygyny habar berdi.

Döwlet Baştutanymyz hasabaty diňläp, bu edaranyň üstüne ýüklenen wezipeleri talabalaýyk ýerine ýetirmek maksady bilen, işiň täze usullaryny ornaşdyrmagyň, sanly ulgamy giňden ulanmagyň wajypdygyna ünsi çekdi. Hukuk bozulmalarynyň öňüni almak, ýollarda hereket howpsuzlygyny üpjün etmek, ýangyna garşy göreş kadalaryny berjaý etmek boýunça çäreleri durmuşa geçirmek Içeri işler ministrliginiň esasy wezipeleriniň hatarynda durýar diýip, ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy belledi we ministre degişli tabşyryklary berdi.

Ýokary kazyýetiň başlygy B.Hojamgulyýew ýolbaşçylyk edýän düzümi tarapyndan şu ýylyň ýanwarynda alnyp barlan işleriň netijeleri, milli kazyýet ulgamyny kämilleşdirmek, işgärleriň hünär derejesini ýokarlandyrmak boýunça amala aşyrylýan toplumlaýyn çäreler barada hasabat berdi. Şeýle-de kazyýet edaralarynyň işgärleri üçin täze ýaşaýyş jaýlarynyň açylandygy barada aýdyldy.

Döwlet Baştutanymyz hasabaty diňläp, hukuk taýdan kadalaşdyrmagyň ähli ulgamlaryny özüne birleşdirýän döwlet goragynyň netijeli guraly hökmünde bu edaranyň möhüm ornuna ünsi çekdi. Şunda kanunylygy, adalatlylygy we hukuk tertibini üpjün etmek, hukuk bozulmalaryna getirýän sebäpleri, şertleri aradan aýyrmak bilen baglanyşykly wezipeleri üns merkezinde saklamagyň zerurdygy bellenildi. Hormatly Prezidentimiz işgärler düzümini berkitmegiň wajypdygy barada aýdyp, Ýokary kazyýetiň ýolbaşçysyna anyk tabşyryklary berdi.

Soňra milli howpsuzlyk ministri N.Atagaraýew ministrligiň ýylyň başyndan bäri ýurdumyzda jemgyýetçilik-syýasy durnuklylygy üpjün etmek, eziz Watanymyzyň Garaşsyzlygynyň gazananlaryny ygtybarly goramak, ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysynyň ozal beren tabşyryklaryny ýerine ýetirmek boýunça alyp baran işleri barada hasabat berdi. Şeýle hem bu düzümi ösdürmegiň maksatnamasynyň durmuşa geçirilişi, onuň işine sanly ulgamyň ornaşdyrylyşy barada aýdyldy.

Döwlet Baştutanymyz hasabaty diňläp, düzümiň öňünde durýan möhüm wezipelere ünsi çekdi. Hususan-da, gündelik işe täze tehnologik işläp taýýarlamalary işjeň ornaşdyrmagyň, işgärleriň hünär derejesini yzygiderli ýokarlandyrmagyň wajypdygy nygtaldy. Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow häzirki döwrüň wehimlerine garşy durmak üçin beýleki hukuk goraýjy edaralar bilen sazlaşykly işlemegiň zerurdygyny belläp, ministre birnäçe anyk tabşyryklary berdi.

Döwlet serhet gullugynyň başlygy Ý.Nuryýew ýolbaşçylyk edýän düzüminiň şu ýylyň ýanwarynda ýerine ýetiren işleriniň netijeleri barada hasabat berdi. Şeýle hem Watanymyzyň guryýer we deňiz serhetlerini ygtybarly goramak, serhet bölümleriniň maddy-enjamlaýyn binýadyny pugtalandyrmak babatda alnyp barlan toplumlaýyn çäreler hakynda aýdyldy.

Ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy hasabaty diňläp, eziz Watanymyzyň mukaddes serhetlerini dost-doganlygyň serhetleri diýip yglan etmek bilen, Türkmenistanyň ähli döwletler, ilkinji nobatda, goňşy ýurtlar bilen netijeli we oňyn gatnaşyklary saklaýandygyny belledi. Bu düzümiň üstüne ýüklenen wezipeleri talabalaýyk ýerine ýetirmek maksady bilen, serhet goşunlarynyň işini mundan beýläk-de kämilleşdirmek, harby gullukçylaryň netijeli gulluk etmegi, göwnejaý ýaşaýyş-durmuşy, dynç almagy üçin ähli şertleri döretmek zerurdyr diýip, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow aýtdy we gullugyň ýolbaşçysyna anyk görkezmeleri berdi.

Soňra adalat ministri M.Taganow hasabat döwründe ýerine ýetirilen işler, şol sanda milli kanunçylygy döwrebaplaşdyrmak boýunça teklipleri taýýarlamak hem-de hereket edýän kadalaşdyryjy hukuk namalaryny ilata düşündirmek bilen bagly geçirilýän çäreler barada hasabat berdi.

Döwlet Baştutanymyz hasabaty diňläp, ýurdumyzyň kanunçylyk binýadyny mundan beýläk-de hemmetaraplaýyn pugtalandyrmagyň zerurdygyna ünsi çekdi. Şunuň bilen baglylykda, kanun çykaryjylyk ulgamynda öňdebaryjy tejribäni öwrenmäge, kadalaşdyryjy hukuk namalarynyň taslamalaryny işläp taýýarlamaga işjeň gatnaşmagyň wajypdygy bellenildi. Türkmenistanlylaryň hukuk medeniýetini ýokarlandyrmak döwrüň esasy talaplarynyň biri bolup durýar diýip, hormatly Prezidentimiz aýtdy we ministre birnäçe tabşyryklary berdi.

Soňra Döwlet gümrük gullugynyň başlygy M.Hudaýkulyýew bu düzümiň ýylyň başyndan bäri amala aşyran işleriniň netijeleri hem-de ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysynyň gullugy täze tehnikalar bilen üpjün etmek we onuň işgärler kuwwatyny berkitmek boýunça ozal beren tabşyryklarynyň ýerine ýetirilişi barada hasabat berdi.

Döwlet Baştutanymyz hasabaty diňläp, Türkmenistanyň çäginden geçirilýän ýükleriň möçberiniň artýandygyny nazara almak bilen, ýurdumyza getirilýän harytlaryň bellenen talaplara laýyklykda gözden geçirilmegini üpjün etmegiň zerurdygyny nygtady. Hormatly Prezidentimiz gullugyň geljek üçin iş meýilnamasynyň esasy ugurlaryna ünsi çekip, gümrük terminallarynyň maddy-enjamlaýyn binýadyny döwrebaplaşdyrmak meselelerini berk gözegçilikde saklamagy tabşyrdy.

Döwlet migrasiýa gullugynyň başlygy A.Sazakow hasabat döwründe amala aşyrylan, degişli düzümiň öňünde durýan gaýragoýulmasyz wezipeleri netijeli çözmäge gönükdirilen çäreler barada hasabat berdi. Şeýle hem degişli ösüş maksatnamasyny durmuşa geçirmegiň barşy we ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysynyň beren tabşyryklarynyň ýerine ýetirilişi barada aýdyldy.

Döwlet Baştutanymyz hasabaty diňläp, raýatlarymyzyň bähbitlerini, howpsuzlygyny üpjün etmegiň, olaryň ýurdumyzda we onuň çäklerinden daşynda hereket etmek babatdaky hukuklaryny berjaý etmegiň gullugyň işiniň esasy ugurlarynyň biri bolup durýandygyny nygtady. Öňde goýlan wezipeleri talabalaýyk ýerine ýetirmek üçin milli kanunçylygyň esasy ýörelgelerine eýermek hem-de migrasiýa ulgamynda dünýäniň oňyn tejribesinden ugur almak zerurdyr diýip, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow aýtdy we işde öňdebaryjy maglumat tehnologiýalaryny has işjeň ulanmagy tabşyrdy.

Ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy mejlisiň jemini jemläp, goranyş häsiýetli Harby doktrinamyzyň talaplaryna laýyklykda, Garaşsyz, hemişelik Bitarap döwletimiziň harby howpsuzlygyny we bitewüligini ýokary derejede üpjün etmek, goranmak ukybyny berkitmek, Watan goragçylarynyň we olaryň maşgala agzalarynyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini has-da ýokarlandyrmak boýunça yzygiderli çäreleriň durmuşa geçirilýändigini belledi hem-de bu işleriň mundan beýläk-de dowam etdiriljekdigini tassyklady.

Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň mejlisinde başga-da birnäçe meselelere garaldy we olar boýunça degişli çözgütler kabul edildi.

Türkmenistanyň Prezidenti, ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy goşun generaly Serdar Berdimuhamedow mejlisi jemläp, oňa gatnaşanlara berk jan saglygyny, halkymyzyň asuda we bagtyýar durmuşda ýaşamagy ugrunda alyp barýan jogapkärli gulluklarynda uly üstünlikleri arzuw etdi.

Ahal welaýaty, 12-nji fewral (TDH). Şu gün Ahal welaýatynda 2023-nji ýylda ýurdumyzyň iň gowy etraby diýen dereje ugrundaky bäsleşigiň ýeňijisi bolan Ak bugdaý etrabyna degişli baýragy — ABŞ-nyň 1 million dollaryny gowşurmak dabarasy boldy. Dabara Mejlisiň deputatlary, welaýat hem-de etrap halk maslahatlarynyň agzalary, Kärdeşler arkalaşyklarynyň Milli merkeziniň we Zenanlar birleşiginiň Merkezi geňeşiniň, welaýatyň, etrabyň häkimlikleriniň, kärhanalaryň ýolbaşçylary, jemgyýetçilik guramalarynyň wekilleri, medeniýet ulgamynyň, köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň işgärleri, hormatly ýaşulular gatnaşdylar.

Ýurdumyzyň iň gowy etraby diýen dereje ugrundaky bäsleşigiň netijeleri 9-njy fewralda ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň pudaklarynda 2023-nji ýylda alnyp barlan işleriň jemlerine bagyşlanyp geçirilen Ministrler Kabinetiniň giňişleýin mejlisinde yglan edildi. Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hödürlenen maglumatlar bilen tanşyp, Ahal welaýatynyň Ak bugdaý etrabyny bäsleşigiň ýeňijisi diýip yglan etmek we etrabyň häkimligini pul baýragy bilen sylaglamak hakynda Buýruga gol çekdi.

Döwlet Baştutanymyz etrabyň ilatyna iberen Gutlagynda Türki medeniýetiň halkara guramasyna (TÜRKSOÝ) agza döwletler tarapyndan gadymy Änew şäheriniň 2024-nji ýylda «Türki dünýäsiniň medeni paýtagty» diýlip yglan edilmegi mynasybetli geçiriljek halkara çäreleriň öňüsyrasynda Ak bugdaý etrabynyň durmuş, ykdysady we medeni taýdan gazanan üstünlikleriniň ata Watanymyzyň at-abraýyny artdyrmakda ildeşlerimiziň çekýän yhlasly zähmetini aýdyň görkezýändigini belledi. Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe ýurdumyzy innowasiýalara, ylmyň we tehnikanyň gazananlaryna esaslanýan, öndüriji güýçleri çalt depginler bilen ösýän döwlete öwürmek, halkymyzyň durmuş goraglylygyny, iş üpjünçiligini, ýaşaýyş şertlerini has-da gowulandyrmak boýunça öňde täze, belent wezipeler durýar. Şu wezipeleri üstünlikli ýerine ýetirmek üçin biziň ählimiz Garaşsyz Watanymyza bolan beýik söýgimiz bilen yhlasly, tutanýerli zähmet çekmelidiris. Şu belent wezipeleri amala aşyrmaga Ak bugdaý etrabynyň zähmetkeşleriniň hem işjeň gatnaşyp, ähli ugurlarda uly üstünliklere eýe boljakdyklaryna, kabul edilýän maksatnamalary ýerine ýetirmäge mynasyp goşant goşjakdyklaryna berk ynanýaryn diýip, hormatly Prezidentimiz nygtady.

Her ýylda geçirilýän bäsleşigiň şertlerine laýyklykda, onuň jemleri jemlenende, “Türkmenistanyň Prezidentiniň obalaryň, şäherçeleriň, etraplardaky şäherleriň we etrap merkezleriniň ilatynyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini özgertmek boýunça 2028-nji ýyla çenli döwür üçin Milli maksatnamasynyň” durmuşa geçirilişi, galla we pagta öndürmek boýunça şertnamalaýyn borçnamalaryň ýerine ýetirilişi, durmuş hem-de medeni maksatly binalaryň gurluşygy ýaly ugurlar boýunça görkezijilere seredildi. Mundan başga-da, durmuş meseleleriniň çözülişi, şol sanda ilaty iş bilen üpjün etmek, raýatlaryň medeni dynç alşyny guramak, olary bedenterbiýe we sport bilen meşgullanmaga çekmek ýaly görkezijiler hem hasaba alyndy.

Çykyş edenleriň belleýişleri ýaly, ýurdumyzda durmuşa geçirilýän düýpli özgertmeleriň netijesinde sebitleri toplumlaýyn ösdürmek, ykdysadyýetimiziň eksport mümkinçiliklerini diwersifikasiýalaşdyrmak, ähli ulgamlara öňdebaryjy sanly tehnologiýalary ornaşdyrmak, şonuň esasynda dürli senagat we oba hojalyk önümleriniň önümçiligini artdyrmak, azyk bolçulygyny üpjün etmek babatda wezipeler üstünlikli çözülýär. Dabaranyň dowamynda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowa halkymyzyň hal-ýagdaýyny has-da gowulandyrmak üçin edýän aladasy, ýurdumyzyň ykdysady kuwwatyny pugtalandyrmaga, welaýatlarda döwrebap durmuş-ykdysady düzümleri döretmäge berýän uly ünsi üçin etrabyň ähli ýaşaýjylarynyň adyndan tüýs ýürekden hoşallyk beýan edildi.

Bu günki gün Watanymyzyň her bir künjegi çalt depginler bilen özgerýär. Ahal welaýatynyň iri obasenagat merkezleriniň biri bolan Ak bugdaý etraby hem munuň aýdyň mysalydyr. Bu sebitde gadymy döwürlerden bäri zähmetkeş ata-babalarymyz tarapyndan ak bugdaý, arpa, gök-bakja ekinleri, miweli baglar ýetişdirilipdir. Etrabyň gadymy ekerançylyk däplerini mynasyp dowam etdirýän zähmetsöýer daýhanlary bagbançylygyň we maldarçylygyň okgunly ösmegine, oba hojalyk ekinleriniň hasyllylygynyň ýokarlanmagyna, önümçiligiň möçberiniň artmagyna saldamly goşant goşýarlar.

Ak bugdaý etrabynyň ykdysadyýetinde hususy düzümler uly orun eýeleýär. Telekeçiler tarapyndan gurlan ýyladyşhana hojalyklarynda gök-bakja ekinleri ýetişdirilýär. Şeýle hem maldarçylyk toplumlary hereket edýär. Şeýlelikde, bu etrabyň ilaty özünde öndürilýän azyk önümleri bilen dolulygyna üpjün edilýär.

Hormatly Prezidentimiziň alyp barýan syýasatynyň ileri tutulýan ugurlaryna laýyklykda, milli ykdysadyýetimiziň esasy pudaklarynyň biri bolan obasenagat toplumyny ösdürmegiň meseleleriniň çözgüdi daýhanlaryň ýaşaýşy we döredijilikli zähmeti üçin oňaýly şertleri döretmäge gönükdirilen durmuş ugurly wezipeler bilen gönüden-göni baglydyr. Oba hojalygyny ykdysadyýetiň ýokary girdejili pudagyna öwürmek üçin bar bolan mümkinçiliklerden netijeli peýdalanylýar we bu ugurda kanunçylyk binýadyny kämilleşdirmek ugrunda degişli işler alnyp barylýar. Şol bir wagtyň özünde, ýurdumyzyň ekerançylaryna hemmetaraplaýyn goldaw berilýär. Täze tehnikalary satyn almaga we obasenagat toplumynyň ähli önümçilik infrastrukturasyny döwrebaplaşdyrmaga maýa goýumlar çekilýär. Daýhan birleşikleri, kärendeçiler we beýleki önüm öndürijiler zerur tehnikalar, dökünler, ýokary hilli tohumlar bilen bökdençsiz üpjün edilýär.

Önümçiligiň netijeliligini artdyrmak bilen baglylykda, dünýäniň öňdebaryjy kompaniýalarynyň enjamlaryny satyn almak üçin döwlet tarapyndan ýeňillikli karzlar berilýär. Bu bolsa topragyň hasyllylygyny ýokarlandyrmaga, bol hasyl almaga, netijede, hususy azyk kärhanalarynyň önümçilik kuwwatyny ýokarlandyrmaga oňyn täsir edýär. Etrabyň çäginde durmuş maksatly binalaryň, energetika, senagat desgalarynyň, «Türkmeniň ak öýi» binasynyň, «Bagabat» şypahanasynyň hem-de beýlekileriň gurlup ulanmaga berilmegi ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynyň, Oba milli maksatnamasynyň üstünlikli durmuşa geçirilýändigini aýdyňlygy bilen tassyklaýar.

Dabarada çykyş edenler etrabyň ýaşaýjylaryny bäsleşigiň ýeňijisi diýen belent ada mynasyp bolmaklary bilen gutlap, bu baýragyň olary täze zähmet ýeňişlerine ruhlandyrjakdygyna ynam bildirdiler.

Ýygnananlar hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň adyna Ýüzlenme kabul edip, onda döwlet Baştutanymyza sebitiň ilatynyň ýurdumyzyň depginli durmuş-ykdysady ösüşine goşýan goşantlaryna berýän ýokary bahasy üçin tüýs ýürekden hoşallyklaryny beýan etdiler hem-de Watanymyzyň abadançylygynyň, onuň kuwwatyny we şan-şöhratyny artdyrmagyň bähbidine mundan beýläk-de halal zähmet çekjekdiklerine ynandyrdylar.

Şanly waka mynasybetli baýramçylyk sergisi guraldy. Onda obasenagat pudagynyň gazananlary, amaly-haşam sungatynyň eserleri, türkmen suratkeşleriniňdir heýkeltaraşlarynyň işleri görkezildi. Dabara gatnaşyjylar milli tagamlaryň taýýarlanylyşyny synladylar we sport bäsleşiklerine tomaşa etdiler. Umuman, bu ýerde özüne mahsus şowhunly däpleri bilen uly türkmen toýy ýaýbaňlandyryldy.

Bagşy-sazandalaryň çykyşlary, teatrlaryň we döredijilik toparlarynyň artistleriniň ýerine ýetiren edebi-sazly kompozisiýalary dabara aýratyn öwüşgin çaýdy. Bu ýerde hormatly Prezidentimiziň hem-de Gahryman Arkadagymyzyň beýik başlangyçlaryny, «Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy» ýylynda ösüş ýoly bilen öňe barýan ata Watanymyzy wasp edýän joşgunly aýdym-sazlar belentden ýaňlandy.

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Azerbaýjan Respublikasynyň Prezidenti Ilham Aliýewe Azerbaýjan Respublikasynyň Prezident saýlawlarynda ynamly ýeňiş gazanmagy mynasybetli tüýs ýürekden gutlaglaryny iberdi.

“Ses berlişigiň netijeleri azerbaýjan halkynyň Siziň döwlet gurluşyny berkitmäge, ýurdy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmäge gönükdirilen ýoluňyza uly ynamynyň we goldawynyň nyşany bolup durýar. Bu möhüm wakanyň Azerbaýjanyň mundan beýläk-de gülläp ösmegine, raýatlarynyň hal-ýagdaýynyň ýokarlanmagyna ýardam etjekdigine ynanýaryn.

Türkmenistan bilen Azerbaýjan Respublikasynyň arasyndaky doganlyk gatnaşyklaryň netijeli häsiýetini bellemek guwandyryjydyr we onuň iki ýurduň halklarynyň bähbitlerine mundan beýläk-de ösdüriljekdigine we çuňlaşdyryljakdygyna uly ynam bildirýäris. Ýurtlarymyzyň arasyndaky hoşniýetli goňşuçylyk gatnaşyklarynyň ösdürilmegine Siziň hut özüňiziň berýän ünsüňiz, uly goldawyňyz üçin minnetdarlygymyzy bildirýäris” diýlip, hatda bellenilýär.

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Prezident Ilham Aliýewe tüýs ýürekden berk jan saglyk, bagtyýarlyk, jogapkärli döwlet Baştutany wezipesinde üstünlikleri, Azerbaýjanyň doganlyk halkyna bolsa parahatçylyk, abadançylyk, rowaçlyk arzuw etdi.

(TDH)

«Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy» ýyly şygary astynda geçýän şu ýylyň ýanwar aýynda duşuşyklar, syýasy geňeşmeler, söhbetdeşlikler, ikitaraplaýyn we köptaraplaýyn görnüşdäki maslahatlar yzygiderli geçirildi. Bu bolsa hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň baştutanlygynda möhüm sebitara we ählumumy meseleleri çözmekde işjeň orny eýeleýän Garaşsyz Watanymyzyň «Açyk gapylar» syýasatyny üstünlikli durmuşa geçirýändiginiň nobatdaky beýanydyr.

4-5-nji ýanwarda türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň Birleşen Arap Emirliklerine amala aşyran iş saparynyň dowamynda iki ýurduň dostluk, ynanyşmak we özara düşünişmek ýörelgeleri esasynda ösdürilýän netijeli döwletara gatnaşyklary mundan beýläk-de pugtalandyrmaga özara gyzyklanma bildirýändikleri tassyklanyldy.

Saparyň çäklerinde birnäçe duşuşyklar geçirildi. Olarda bilelikdäki işiň ägirt uly tejribesini nazara alyp, köpýyllyk gatnaşyklary üstünlikli ösdürmegiň mümkinçilikleri ara alnyp maslahatlaşyldy. Duşuşyklaryň jemleri boýunça degişli resminamalara gol çekildi.

9-njy ýanwarda Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginde Täjigistanyň we Gazagystanyň Adatdan daşary we Doly ygtyýarly ilçileri bilen geçirilen duşuşyklarda syýasy-diplomatik, söwda-ykdysady, medeni-ynsanperwer ulgamlarda ikitaraplaýyn gatnaşyklary pugtalandyrmagyň geljegi ara alnyp maslahatlaşyldy. Parlamentara hyzmatdaşlygy ösdürmegiň we ýurtlaryň parlamentarileriniň arasynda yzygiderli duşuşyklary, geňeşmeleri geçirmegiň möhümdigi bellenildi. Şeýle hem taraplar abraýly halkara guramalaryň, şol sanda Ýewropada Howpsuzlyk we Hyzmatdaşlyk Guramasynyň, Birleşen Milletler Guramasynyň, Yslam Hyzmatdaşlyk Guramasynyň çäklerinde hyzmatdaşlygyň, özara goldawyň oňyn tejribesini nygtadylar.

15-nji ýanwarda Daşary işler ministrliginde ýurdumyzyň ministrlikleriniň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň, jemgyýetçilik guramalarynyň, BMG-niň Türkmenistanda işleýän düzümleriniň ýolbaşçylarynyň hem-de wekilleriniň gatnaşmagynda geçirilen duşuşykda “Türkmenistanda 2024 — 2028-nji ýyllarda durmuş hyzmatlarynyň ulgamyny kämilleşdirmegiň Milli maksatnamasynyň” taslamasyna garaldy. Bellenilişi ýaly, durmuş ulgamynda möhüm wezipeleri amala aşyrmakda Türkmenistanyň Hökümeti bilen BMG-niň arasynda 2019-njy ýylyň dekabrynda gol çekilen “Milli derejede inklýuziw durmuş hyzmatlaryny ornaşdyrmagyň hasabyna durmuş goraglylygyny kämilleşdirmek” atly bilelikdäki maksatnamanyň ähmiýeti uludyr.

16-njy ýanwarda Daşary işler ministrliginde Birleşen Milletler Guramasynyň Baş sekretarynyň Ýörite wekili, BMG-niň Merkezi Aziýa üçin öňüni alyş diplomatiýasy boýunça sebit merkeziniň ýolbaşçysy Kaha Imnadze bilen duşuşyk geçirildi. Onda hyzmatdaşlygy giňeltmegiň, ýurtlaryň arasynda özara düşünişmegi pugtalandyrmagyň ähmiýeti bellenildi. Türkmenistanyň Merkezi Aziýa ýurtlarynyň zenanlarynyň dialogy, howpsuzlyk, bilim we tejribeli döwlet gullukçylaryny taýýarlamak boýunça bilelikdäki maksatnamalary işläp taýýarlamak ýaly başlangyçlary işjeňleşdirmekde hem-de öňe sürmekde BMG-niň Aşgabatdaky sebit merkeziniň ornuny pugtalandyrmaga gyzyklanma bildirýändigi beýan edildi.

17-nji ýanwarda Daşary işler ministrliginde Ýewropa Komissiýasynyň wise-prezidenti Margaritis Şinas bilen geçirilen duşuşygyň dowamynda Türkmenistan bilen Ýewropa Bileleşiginiň arasynda howpsuzlyk, sanlylaşdyrmak, suw hojalygy, ulag, medeniýet we bilim ulgamlarynda hyzmatdaşlygy ösdürmegiň meseleleri ara alnyp maslahatlaşyldy. Şeýle hem duşuşykda ikitaraplaýyn esasda, “Ýewropa Bileleşigi — Merkezi Aziýa” formatynda ýola goýlan uzak möhletleýin hyzmatdaşlygyň çuňlaşdyrylmagyna gyzyklanma bildirildi.

18-nji ýanwarda ýurdumyzyň daşary syýasat edarasynda Ýewropanyň daşary aragatnaşyklar gullugynyň Russiýa, Gündogar hyzmatdaşlygy, Merkezi Aziýa we ÝHHG boýunça dolandyryjy direktorynyň orunbasary Lýuk Pýer Dewin bilen duşuşyk geçirildi. Duşuşykda ÝB-niň taslamalaryny we maksatnamalaryny durmuşa geçirmek bilen baglanyşykly meseleler ara alnyp maslahatlaşyldy. “Erasmus+” maksatnamasynyň çäklerinde dowam etdirilýän işlere, ulag ulgamyndaky hyzmatdaşlyga hem aýratyn üns çekildi.

Şol gün Daşary işler ministrliginde Eýran Yslam Respublikasynyň nebit ministri Jawad Owji bilen geçirilen gepleşikleriň dowamynda energetika pudagynda hyzmatdaşlygy ösdürmegiň geljekki mümkinçilikleri ara alnyp maslahatlaşyldy.

20-nji ýanwarda Daşary işler ministrliginde Birleşen Milletler Guramasynyň Bilim, ylym we medeniýet meseleleri boýunça guramasynyň (ÝUNESKO) işleri barada Türkmenistanyň milli toparynyň mejlisi geçirildi. Onda bu guramanyň çäklerindäki hyzmatdaşlyk, 2024-2025-nji ýyllarda özara gatnaşyklaryň mümkinçilikleri bilen bagly meseleleriň giň toplumyna garaldy. Milli toparyň geçen ýylda alyp baran işleriniň jemleri, 2024-nji ýylyň meýilnamasynda göz öňünde tutulan wezipeler boýunça maglumatlar diňlenildi. Mundan başga-da, halkara ylmy gatnaşyklary giňeltmek, sanly taslamalarda, maglumatlary alyşmakda hyzmatdaşlygyň mümkinçilikleri ýaly möhüm meselelere üns çekildi.

22-23-nji ýanwarda türkmen wekiliýetiniň Ýaponiýa iş saparynyň çäklerinde Ýaponiýanyň Ministrler Kabinetiniň Baş sekretary Ýoşimasi Hiýaşi, Türkmen-ýapon parlamentara dostluk toparynyň başlygy, Ýaponiýanyň Parlamentiniň Wekiller palatasynyň agzasy Endo Toşiaki, ykdysadyýet, söwda we senagat ministri Ken Saýto, daşary işler ministri Ýoko Kamikawa, Sukuba uniwersitetiniň prezidenti Nagata Kýosuke, Soka uniwersitetiniň prezidenti Masaşi Suzuki, sanly ulgam işleri boýunça ministri Taro Kono, şeýle hem maliýe we eksport-karz agentlikleriniň, öňdebaryjy ýapon kompaniýalarynyň ýolbaşçylary bilen duşuşyklar guraldy. Olaryň jemleri boýunça degişli resminamalara gol çekildi.

Duşuşyklaryň gün tertibi döwletara, parlamentara, syýasy-diplomatik, söwda-ykdysady, medeni-ynsanperwer, energetika, mineral çig mallary gazyp almak, himiýa senagaty, ulag, sanlylaşdyrma, kiberhowpsuzlyk, emeli aň, internet, hünärmenleri taýýarlamak we kanunçylyk binýadyny pugtalandyrmak ulgamlarynda hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de giňeltmek boýunça meseleleri öz içine aldy.

23-nji ýanwarda Sukuba uniwersitetinde türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň ýapon diline terjime edilen “Ömrümiň manysynyň dowamaty” atly kitabynyň tanyşdyrylyş dabarasy boldy. Gahryman Arkadagymyzyň edebi-filosofik eseriniň ýapon dilinde neşir edilmegi ikitaraplaýyn hoşniýetli erk-islege, özara hormat goýmaga, ynanyşmaga esaslanýan netijeli döwletara gatnaşyklaryň dostlukly häsiýetiniň özboluşly nyşanyna öwrüldi. Bu eser okyjylara halkymyzyň taryhy we baý medeniýeti, ruhy dünýäsi, filosofiýasy, durmuş ýörelgeleri baradaky düşünjelerini giňeltmäge mümkinçilik berýär.

25-nji ýanwarda Daşary işler ministrliginde Eýran Yslam Respublikasynyň Horasan-Rezawi welaýatynyň häkimi Ýakub Ali Nazari bilen geçirilen duşuşygyň barşynda taraplaryň iki döwletiň sebitleriniň arasyndaky gatnaşyklary işjeňleşdirmäge gyzyklanma bildirýändikleri bellenildi. Hususan-da, ýurdumyzyň Mary welaýaty bilen Eýranyň Horasan-Rezawi welaýatynyň arasynda gol çekilen Ähtnama üns çekildi.

Şol gün Daşary işler ministrliginde Türkmenistanda iş saparynda bolýan BAE-niň «WAM» habarlar agentliginiň wekiliýeti bilen gepleşikler geçirildi. Onda maglumat ulgamynda ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň esasy ugurlary ara alnyp maslahatlaşyldy.

25-nji ýanwarda Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginiň Halkara gatnaşyklary institutynda “Türkmenistanda howanyň üýtgemegine garşy göreşmekde ýaşlaryň başlangyçlarynyň “Ýol kartasy” — ýaşlar howa boýunça hereketler ugrunda çykyş edýärler” atly “tegelek stol” maslahaty guraldy. Çäräniň esasy maksady “Ýol kartasynyň” taslamasyny ara alyp maslahatlaşmak üçin ýörite meýdançany döretmekden ybarat boldy. Çykyşlarda bellenilişi ýaly, daşky gurşawy goramak we tebigy serişdelerden rejeli peýdalanmak meselesi ýurdumyzyň döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biri bolup durýar. Şunuň bilen baglylykda, “Ýol kartasynyň” howanyň üýtgemegine garşy göreşde ýaşlaryň başlangyçlaryny durmuşa geçirmekleri üçin alnyp barylýan işleriň esasy ugurlaryny, maksatlaryny, görkezijilerini, möhletlerini, jogapkärçiligini we mümkinçiliklerini kesgitlejekdigi bellenildi.

27-nji ýanwarda Daşary işler ministrliginde Türkmenistanyň adam hukuklary we halkara ynsanperwer hukugy babatda halkara borçnamalarynyň ýerine ýetirilişini üpjün etmek boýunça pudagara toparyň nobatdaky mejlisi geçirildi. Onuň gün tertibine toparyň 2023-nji ýylda ýerine ýetiren işleriniň netijeleri hem-de “Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy” ýyly diýlip yglan edilen 2024-nji ýylda öňde goýlan wezipeler girizildi. Mejlisde adam hukuklaryny üpjün etmek, halkara ynsanperwer hukugynyň kadalaryny durmuşa geçirmek ulgamynda döwlet edaralarynyň, jemgyýetçilik guramalarynyň işini mundan beýläk-de kämilleşdirmegiň esasy ugurlary ara alnyp maslahatlaşyldy.

Şol gün türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow GFR-iň “Goetzpartners Emerging Markets GmbH” kompaniýasynyň dolandyryjy direktory Wladimir Matias we bu kompaniýanyň uly geňeşçisi Hans Gerd Prödel bilen duşuşdy. Duşuşygyň dowamynda ikitaraplaýyn gatnaşyklary mundan beýläk-de ösdürmegiň, hususan-da, Arkadag şäherinde senagat desgalarynyň gurluşygy babatda özara hyzmatdaşlygyň meseleleri ara alnyp maslahatlaşyldy.

29-njy ýanwarda Mejlisde we Daşary işler ministrliginde öz ýurdunyň wekiliýetine ýolbaşçylyk edip, Türkmenistana iş sapary bilen gelen Hytaý Halk Respublikasynyň Halk wekilleriniň Ählihytaý ýygnagynyň hemişelik komitetiniň Başlygynyň orunbasary Hao Minszin bilen geçirilen duşuşyklaryň dowamynda syýasy-diplomatik, söwda-ykdysady, medeni-ynsanperwer ulgamlarda özara bähbitli dialogy pugtalandyrmak boýunça meseleler barada gyzyklanma bildirilip pikir alşyldy. Parlamentara we partiýalaryň arasyndaky gatnaşyklaryň işjeňleşdirilýändigi nygtaldy. Şunuň bilen baglylykda, türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň 2023-nji ýylyň oktýabrynda Hytaý Halk Respublikasynyň paýtagty Pekinde geçirilen “Bir guşak, bir ýol” üçünji ýokary derejeli maslahatyna gatnaşmagynyň ähmiýeti bellenildi.

30-njy ýanwarda Türkmenistanyň Döwlet, hukuk we demokratiýa institutynda Türkmen-german deňeşdirme-hukuk öwreniş maglumat merkeziniň açylyş dabarasy geçirildi. Çärä Germaniýa Federatiw Respublikasynyň Türkmenistandaky ilçihanasynyň, Germaniýanyň Halkara hyzmatdaşlyk boýunça jemgyýetiniň (GIZ) “Merkezi Aziýada hukuk döwlet gurluşyna ýardam bermek” atly sebitleýin maksatnamasynyň, ýurdumyzyň degişli edaralarynyň wekilleri, institutyň ylmy işgärleri gatnaşdylar. Türkmenistanyň Döwlet, hukuk we demokratiýa instituty bilen Germaniýanyň Halkara hyzmatdaşlyk boýunça jemgyýetiniň arasynda hukuk ulgamynda hyzmatdaşlyk etmek barada özara düşünişmek hakynda Ähtnamanyň esasynda döredilen maglumat merkeziniň işiniň esasy ugry iki ýurduň ylym-bilim edaralarynyň arasynda özara gatnaşyklaryň ösdürilmegine gönükdirilendir. Şeýle hem bu merkez hakynda degişli Düzgünnama gol çekildi.

31-nji ýanwarda Ýaponiýanyň Daşary işler ministrliginiň Merkezi Aziýa, Kawkaz we “GUAM” boýunça ýörite wekili Ikegami Masaki bilen geçirilen duşuşygyň dowamynda däp bolan dostluk, ynanyşmak we özara düşünişmek ýörelgelerine esaslanýan ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň esasy ugurlaryna garaldy.

Şol gün Türkmenistanyň Gyzyl Ýarymaý milli jemgyýetiniň (TGÝMJ) merkezi edarasynyň mejlisler zalynda utgaşykly görnüşde “Watansöýüjilik we ynsanperwerlik ýörelgeleri” ady bilen wagyz-nesihat çäresi geçirildi. Oňa TGÝMJ-niň, Birleşen Milletler Guramasynyň Bosgunlaryň işi baradaky Ýokary komissarynyň müdirliginiň Merkezi Aziýa boýunça wekilhanasynyň, Gyzyl Haç we Gyzyl Ýarymaý jemgyýetleriniň halkara federasiýasynyň, Halkara Gyzyl Haç komitetiniň Türkmenistandaky wekilleri gatnaşdylar. Onda meseleleriň giň toplumy, şol sanda jemgyýetiň alyp barýan işi, degişli ministrlikler we pudaklaýyn dolandyryş edaralary, halkara guramalar, ilkinji nobatda, BMG-niň düzümleri bilen hyzmatdaşlyk etmegiň çäklerinde göz öňünde tutulan meýilnamalar ara alnyp maslahatlaşyldy. 2024-nji ýylda beýik şahyr we filosof Magtymguly Pyragynyň doglan gününiň 300 ýyllygyny bellemek bilen baglanyşykly meselelere-de aýratyn üns çekildi.

Geçen aýda Daşary işler ministrliginde Türkiýe Respublikasynyň, Şweýsariýa Konfederasiýasynyň Türkmenistandaky Adatdan daşary we Doly ygtyýarly ilçileri bilen geçirilen duşuşyklaryň dowamynda syýasy-diplomatik, söwda-ykdysady, medeni-ynsanperwer ulgamlarda hyzmatdaşlygy ösdürmek boýunça pikir alyşmalar boldy. Parlamentara gatnaşyklary has-da işjeňleşdirmek hem-de iri halkara düzümleriň çäklerinde hyzmatdaşlyk etmek babatda özara gyzyklanmalar beýan edildi.

Şeýlelikde, nobatdaky synda beýan edilen halkara derejeli möhüm wakalar hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň öňde goýan wezipelerini durmuşa geçirmek boýunça ýurdumyzyň ministrlikleriniň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň alyp barýan netijeli işleriniň aýdyň mysallarydyr. Bu işler Garaşsyz, Bitarap döwletimiziň mundan beýläk-de ösüş ýoly bilen öňe gitmegine ýardam bermäge gönükdirilendir.

(TDH)

Aşgabat, 6-njy fewral (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow bilen Gyrgyz Respublikasynyň Prezidenti Sadyr Žaparowyň arasynda telefon arkaly söhbetdeşlik boldy.

Döwlet Baştutanymyz dostlukly ýurduň Lideri bilen gadyrly salamlaşyp, türkmen halkynyň adyndan hem-de hut öz adyndan Bişkek şäherindäki ýylylyk elektrosentralynda bolup geçen hadysa baradaky habara duýgudaşlyk bildirdi.

Bellenilişi ýaly, Türkmenistan Gyrgyzystanda bolan hadysa zerarly dostlukly ýurda ynsanperwerlik ýüküni ugratdy we zerur bolan ýagdaýynda, ähli kömegi bermäge taýýardyr. Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow bu barada aýtmak bilen, doganlyk ýurda çylşyrymly ýagdaýy ýeňip geçmekde goldaw beriji sözlerini aýtdy we ýylylyk elektrosentralyndaky dikeldiş işleriniň tiz wagtda tamamlanmagyny arzuw etdi.

Prezident Sadyr Žaparow gyrgyz halkynyň adyndan we öz adyndan bu çylşyrymly pursatda duýgudaşlyk sözleri üçin tüýs ýürekden hoşallygyny bildirdi. Gyrgyzystanyň Baştutanynyň nygtaýşy ýaly, goňşy döwlete ilkinjileriň hatarynda kömek eden Türkmenistan bilen dostlukly gatnaşyklara onuň ýurdunda ýokary baha berýärler. Mümkinçilikden peýdalanyp, Prezident Sadyr Žaparow türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowa mähirli salamyny beýan etdi hem-de berlen goldaw üçin tüýs ýürekden hoşallygyny bildirdi.

Telefon arkaly söhbetdeşligiň dowamynda Türkmenistan bilen Gyrgyz Respublikasynyň arasyndaky gatnaşyklaryň özara düşünişmegiň we açyklygyň ýokary derejesi bilen tapawutlanýandygy bellenildi. Ýurtlarymyz netijeli syýasy dialogy ösdürmek bilen, halkara guramalaryň, şol sanda BMG-niň we GDA-nyň çäklerinde işjeň hyzmatdaşlyk edýärler. Şunda söwda-ykdysady ulgam ileri tutulýan ugurlaryň biridir. Däp bolan medeni-ynsanperwer gatnaşyklar hem işjeň ösdürilýär.

Telefon arkaly söhbetdeşligiň ahyrynda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hem-de Prezident Sadyr Žaparow birek-birege berk jan saglyk, jogapkärli döwlet işlerinde üstünlikleri, Türkmenistanyň we Gyrgyzystanyň doganlyk halklaryna bolsa parahatçylyk, rowaçlyk, abadançylyk arzuw etdiler.

Telefon arkaly söhbetdeşlik gyrgyz tarapynyň başlangyjy boýunça geçirildi.

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň baştutanlygynda amala aşyrylýan döwlet syýasaty halkymyzyň abadançylyk derejesiniň yzygiderli ýokarlanmagyny üpjün edýän milli ykdysadyýetimizi pugtalandyrmaga gönükdirilendir. Häzirki wagtda türkmen döwletiniň we jemgyýetiniň öňünde halk hojalygynyň ähli pudaklarynda düýpli özgertmeleri dowam etdirmek, döwrebap önümçilik düzümlerini giňeltmek boýunça möhüm wezipeler durýar.

29-njy ýanwarda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow sanly ulgam arkaly iş maslahatyny geçirdi. Onda ýurdumyzyň sebitlerinde alnyp barylýan oba hojalyk işleriniň ýagdaýy bilen bagly meselelere garaldy. Bellenilişi ýaly, welaýatlaryň bugdaý meýdanlarynda agrotehnikanyň kadalaryna laýyklykda ideg etmek, gowaça ekiljek meýdanlarda bolsa sürüm, tekizleýiş we geriş çekmek işleri dowam edýär. Ýazky ekiş möwsüminde ulanyljak oba hojalyk tehnikalaryny hem-de gurallaryny taýýar etmek, pagtaçy daýhanlary sebitleriň toprak-howa şertlerine laýyk gelýän ýokary hilli gowaça tohumlary bilen üpjün etmek boýunça çäreler görülýär. Şunuň bilen bir hatarda, ýeralmanyň, beýleki gök-bakja ekinleriniň ekilmeli ýerlerini, tohumlaryny ýazky ekişe taýýarlamak babatda degişli işler alnyp barylýar. Ekerançylyk meýdanlarynyň melioratiw ýagdaýyny gowulandyrmak maksady bilen, suwaryş we şor suw akabalaryny arassalamak işleri geçirilýär.

Döwlet Baştutanymyz ekinleriň bol hasylyny ýetişdirmek babatda öňde goýlan wezipeleriň üstünlikli ýerine ýetirilmeginiň möhümdigine ünsi çekip, möwsümleýin oba hojalyk işleriniň agrotehnikanyň kadalaryna laýyklykda alnyp barylmagyny berk gözegçilikde saklamagy tabşyrdy. Mundan başga-da, ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmek boýunça kabul edilen maksatnamalarda şu ýyl üçin göz öňünde tutulan wezipeleriň durmuşa geçirilmegi, medeni-durmuş maksatly binalardaky ýyladyş ulgamlarynyň kadaly işledilmegi, ilatyň elektrik energiýasy, tebigy gaz, agyz suwy bilen bökdençsiz üpjün edilmegi babatda birnäçe görkezmeler berildi.

2-nji fewralda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow sanly ulgam arkaly Ministrler Kabinetiniň nobatdaky mejlisini geçirdi. Onda käbir resminamalaryň taslamalaryna hem-de döwlet durmuşyna degişli ileri tutulýan meselelere garaldy. Mejlisde ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň maksatnamalaryndan gelip çykýan wezipeleri kanunçylyk taýdan üpjün etmek, Türkmenistanyň Prezidentiniň ýanyndaky Döwlet gullugy akademiýasynda hünär derejesini ýokarlandyrmak ugry boýunça okaýan diňleýjiler bilen önümçilik-tejribe okuwlaryny geçirmek, parlamentara gatnaşyklary pugtalandyrmak boýunça amala aşyrylýan işler barada aýdyldy. Ýurdumyzyň nebitgaz pudagynyň ylmy-barlag institutlarynyň işleri, ylmyň öňdebaryjy gazananlaryny önümçilige giňden ornaşdyrmak babatda görülýän çäreler, bu ulgamda amala aşyrylýan halkara hyzmatdaşlyk, söwda we telekeçilik ulgamyny hemmetaraplaýyn ösdürmek, möwsümleýin oba hojalyk işleri bilen bagly meseleler ara alnyp maslahatlaşyldy.

“Türkmenistanyň Hökümeti bilen Birleşen Milletler Guramasynyň Ösüş maksatnamasynyň arasynda 2021 — 2025-nji ýyllar üçin hyzmatdaşlygyň ýurt boýunça Maksatnamasynyň” çäklerinde ykdysady ulgamda geçirilen işler barada hasabat berildi. Häzirki wagtda BMG-niň Ösüş maksatnamasynyň ýurdumyzdaky wekilhanasy tarapyndan “Durnukly ösüş maksatlaryny durmuşa geçirmegiň binýady, 3-nji tapgyr” atly taslamanyň gutarnykly görnüşine gol çekmek teklip edilýär. Şunuň bilen baglylykda, Durnukly ösüş maksatlaryny durmuşa geçirmegiň birinji we ikinji tapgyrlarynda kesgitlenen wezipeleri amala aşyrmak maksady bilen, 2019 — 2023-nji ýyllarda degişli işler alnyp baryldy. Geljek iki ýylyň dowamynda taslamanyň üçünji tapgyrynda Durnukly ösüş maksatlaryny ýurdumyzda durmuşa geçirmekde, hasabatlylygy alyp barmakda we gözegçilik etmekde, maliýe esaslaryny berkitmek ulgamynda halkara tejribäni öwrenmekde bilelikdäki işleri guramak göz öňünde tutulýar. Şunuň bilen birlikde, Türkmenistanyň Bütindünýä Söwda Guramasyna girmegi meselesi boýunça milli mümkinçiligi ýokarlandyrmak babatda çäreleri geçirmek meýilleşdirilýär.

Mejlisiň dowamynda ahalteke bedewleriniň tohum arassalygyny gorap saklamagyň we olaryň baş sanyny köpeltmegiň meseleleri ara alnyp maslahatlaşyldy. Bellenilişi ýaly, “Türkmen atlary” döwlet birleşiginiň Arkadag şäherinde bina edilen Atçylyk ylmy-önümçilik merkeziniň barlaghanasynda ahalteke atlarynyň arassa ganlylygyny gorap saklamak maksady bilen, atlaryň genetiki seljerme işleri geçirilýär. Bedewleriň ösüşini we reňk aýratynlyklaryny ylmy esasda öwrenmek bilen bagly ylmy-barlag işleri amala aşyrylýar. Ýurdumyzyň atçylyk hojalyklarynda şu ýylda doglan ýaş taýlary tohumçylyk hasabyna almak, olara ýörite şahadatnamalary bermek boýunça degişli işler dowam edýär.

Ýurdumyzy hemmetaraplaýyn ösdürmäge, halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesini has-da ýokarlandyrmaga gönükdirilen maksatnamalaýyn işler barada habar berildi. Şu ýylda ulanmaga berilmegi meýilleşdirilýän desgalaryň sanawy iri önümçilik, durmuş maksatly binalaryň we desgalaryň 49-syny öz içine alýar. Medeniýet, bilim ulgamlarynda geçirilmegi meýilleşdirilen çäreler barada-da habar berildi. Häzirki wagtda Magtymguly Pyragy medeni-seýilgäh toplumynyň we beýik türkmen şahyrynyň ýadygärliginiň açylyş dabarasyna taýýarlyk işleri dowam edýär. Şeýle-de bu toplumyň çäginde daşary ýurtlaryň meşhur şahsyýetleriniň, görnükli ýazyjy-şahyrlarynyň, söz ussatlarynyň heýkellerini oturtmak meýilleşdirilýär. Döwlet medeniýet merkeziniň Mukamlar köşgünde Hytaý Halk Respublikasynyň Türkmenistandaky Medeniýet ýylynyň ýapylyş dabarasy geçiriler.

Şeýle hem 2024-nji ýylyň mart-aprel aýlarynda Arkadag şäherinde mekdep okuwçylarynyň arasynda ilkinji halkara matematika olimpiadasy, Halkara ynsanperwer ylymlary we ösüş uniwersitetinde talyplaryň arasynda IV Açyk halkara matematika olimpiadasy geçiriler. Ýagşygeldi Kakaýew adyndaky Halkara nebit we gaz uniwersitetinde talyplaryň arasynda II Açyk halkara informatika olimpiadasy hem-de “Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe talyp ýaşlaryň ylmy garaýyşlary” atly halkara ylmy-amaly maslahat we sergi guralar.

Türkmenistan bilen Ýewropanyň Maýa goýum bankynyň arasynda netijeli hyzmatdaşlygy ýola goýmak, hususan-da, Çarçuwaly ylalaşygyň taslamasyna degişli gepleşikleri geçirmek, şeýle-de beýleki dahylly meseleler boýunça teklipler beýan edildi. Munuň özi Ýewropa Bileleşigi bilen gatnaşyklaryň gerimini giňeltmäge, söwda-ykdysady hyzmatdaşlygy işjeňleşdirmäge ýardam berer, Ýewropa Bileleşiginiň we Ýewropa döwletleriniň maýa goýumlaryny ýurdumyzda amala aşyrylýan möhüm ykdysady taslamalara çekmegiň goşmaça guraly bolup hyzmat eder. “Türkmendemirýollary” agentligi tarapyndan demir ýol ulaglary arkaly halkara we içerki ýük daşamalaryň ykdysady netijeliligini ýokarlandyrmak we giňeltmek, ulaglaryň kuwwatyndan has doly peýdalanmak üçin amatly şertleri döretmek ugrunda alnyp barylýan işler hakynda aýdyldy. Hususan-da, daşky gurşawy goramak babatda ähli şertleri nazara almak bilen, demir ýol stansiýalarynda hereket edýän infrastruktura desgalarynyň durkuny täzelemek, täzelerini gurmak meýilleşdirilýär.

Mejlisde hormatly Prezidentimiz «Bilim işiniň döwlet akkreditasiýasy hakynda Düzgünnamany tassyklamak hakynda» Karara gol çekdi.

Geçen hepdede döwlet Baştutanymyzyň gol çeken Buýrugyna laýyklykda, Gyrgyz Respublikasynyň energetika ulgamynda ýüze çykan ýagdaýlar nazara alnyp, gyrgyz halkyna ynsanperwerlik kömegini ibermek maksady bilen, 2 müň tonna möçberdäki suwuklandyrylan tebigy gaz dost-doganlyk kömegi hökmünde goňşy ýurda muzdsuz iberildi.

Hepdäniň beýleki wakalarynyň hatarynda Mejlisde öz ýurdunyň wekiliýetine ýolbaşçylyk edip, Türkmenistana iş sapary bilen gelen Hytaý Halk Respublikasynyň Halk wekilleriniň Ählihytaý ýygnagynyň hemişelik komitetiniň Başlygynyň orunbasary Hao Minszin bilen geçirilen duşuşygy bellemek bolar. Duşuşygyň dowamynda syýasy-diplomatik, söwda-ykdysady, medeni-ynsanperwer ulgamlarda özara bähbitli dialogy pugtalandyrmak boýunça pikir alyşmalar boldy. Myhmanlar milli parlamentiň gurluşy we kanun çykaryjylyk ulgamynda alyp barýan işi bilen tanyşdyryldy.

Daşary işler ministrliginde Hytaý Halk Respublikasynyň wekiliýeti bilen geçirilen duşuşygyň dowamynda ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygy giňeltmegiň meseleleri ara alnyp maslahatlaşyldy. Iki döwletiň Baştutanlarynyň arasyndaky gatnaşyklaryň, şeýle hem “Türkmenistanyň Hökümeti bilen Hytaý Halk Respublikasynyň Hökümetiniň arasynda 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Hyzmatdaşlyk maksatnamasynyň” çäklerindäki hyzmatdaşlygyň aýratyn ähmiýeti nygtaldy. Dostlukly ýurduň wekilleri Arkadag şäherine baryp gördüler. Myhmanlar “akylly” şäherde ulanylýan sanly we “ýaşyl” tehnologiýalar, täze şäheriň nobatdaky tapgyrynyň gurluşygy bilen tanyşdylar.

Türkmenistanyň Döwlet, hukuk we demokratiýa institutynda Türkmen-german deňeşdirme-hukuk öwreniş maglumat merkeziniň açylyş dabarasy geçirildi. Çärä Germaniýa Federatiw Respublikasynyň Türkmenistandaky ilçihanasynyň, Germaniýanyň Halkara hyzmatdaşlyk boýunça jemgyýetiniň (GIZ) “Merkezi Aziýada hukuk döwlet gurluşyna ýardam bermek” atly sebitleýin maksatnamasynyň, şeýle hem ýurdumyzyň degişli edaralarynyň wekilleri, agzalan institutyň ylmy işgärleri gatnaşdylar. Maglumat merkezi Türkmenistanyň Döwlet, hukuk we demokratiýa instituty bilen Germaniýanyň Halkara hyzmatdaşlyk boýunça jemgyýetiniň arasynda hukuk ulgamynda hyzmatdaşlyk etmek barada özara düşünişmek hakynda Ähtnamanyň esasynda döredildi. Merkeziň işiniň esasy ugry iki ýurduň ylym-bilim edaralarynyň arasynda özara gatnaşyklaryň ösdürilmegine gönükdirilendir.

Maslahat köşgünde Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Ýaşulular geňeşiniň hem-de Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň ýanyndaky Ýaşulular geňeşiniň mejlisi geçirildi. Mejlisde agzalan düzümleriň täze agzasy kabul edildi, şeýle hem Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň giň dünýägaraýyşly, watansöýüji, ruhubelent ýaşlary terbiýeläp ýetişdirmekde halkymyz üçin gymmatly gollanma öwrülen “Ýaşlar — Watanyň daýanjy” atly kitabyny wagyz etmek işleri bilen baglanyşykly meseleler ara alnyp maslahatlaşyldy. Şeýle hem 2024-nji ýylyň «Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy» ýyly şygarynyň jemgyýetçilik-syýasy ähmiýetini, çuňňur many-mazmunyny halkyň arasynda wagyz etmek boýunça ýaşulularyň alyp barýan işleri bilen baglanyşykly möhüm meselelere garaldy.

Mejlisiň dowamynda Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň ýanyndaky Ýaşulular geňeşiniň işine aýratyn üns çekildi we öňde goýlan ähli wezipeleriň üstünlikli amala aşyrylýandygy nygtaldy.

Türkmenistanyň Gyzyl Ýarymaý milli jemgyýetiniň (TGÝMJ) merkezi edarasynyň mejlisler zalynda utgaşykly görnüşde “Watansöýüjilik we ynsanperwerlik ýörelgeleri” ady bilen wagyz-nesihat çäresi geçirildi. Oňa TGÝMJ-niň, Birleşen Milletler Guramasynyň Bosgunlaryň işi baradaky Ýokary komissarynyň müdirliginiň Merkezi Aziýa boýunça wekilhanasynyň, Gyzyl Haç we Gyzyl Ýarymaý jemgyýetleriniň halkara federasiýasynyň, Halkara Gyzyl Haç komitetiniň Türkmenistandaky wekilleri gatnaşdylar. Çärede iri halkara guramalar, ilkinji nobatda, BMG-niň düzümleri bilen ýola goýlan hyzmatdaşlygyň giň ugurlary ara alnyp maslahatlaşyldy. Degişli ministrlikler we pudaklaýyn dolandyryş edaralary bilen hyzmatdaşlyk etmegiň, iş maslahatlaryny, okuw çärelerini guramagyň, “Türkmenistanda halkara ynsanperwer hukugyny ornaşdyrmak boýunça 2024 — 2026-njy ýyllar üçin çäreleriň Meýilnamasyny” durmuşa geçirmegiň çäklerinde göz öňünde tutulan işler barada hem durlup geçildi. Çykyş edenler 2024-nji ýylda akyldar şahyr Magtymguly Pyragynyň doglan gününiň 300 ýyllygyny ýurdumyzda hem-de daşary döwletlerde giňden bellemek bilen baglanyşykly meselelere-de ünsi çekdiler.

Geçen hepdede Russiýa Federasiýasynyň “Rossiýskiýe železnyýe dorogi” (RŽD) açyk paýdarlar jemgyýetiniň baş direktorynyň orunbasary S.Pawlowyň ýolbaşçylygyndaky wekiliýet ýurdumyzda saparda boldy. Onuň çäklerinde demir ýol ulaglary pudagynda hyzmatdaşlygy ösdürmegiň mümkinçilikleri we ugurlary ara alnyp maslahatlaşyldy. Arkadag şäheriniň häkimliginde geçirilen duşuşyk hem netijeli häsiýete eýe boldy. Onuň dowamynda täze şäherde demir ýol gatnawlaryny ösdürmek bilen baglanyşykly meselelere garaldy. Ahal welaýatynyň Sarahs etrabynyň çäginde ýerleşýän “Sarahs” stansiýasynyň ýolbaşçylary bilen bolan duşuşykda Demirgazyk — Günorta halkara ulag geçelgesini ösdürmegiň meseleleri ara alnyp maslahatlaşyldy. Bellenilişi ýaly, ýurdumyzda halkara ähmiýetli ulag geçelgeleriniň işini ösdürmek, Türkmenistanyň üstaşyr ulag geçelgeleriniň mümkinçiliklerini artdyrmak häzirki döwrüň möhüm wezipeleriniň hatarynda kesgitlenildi. Bu ugurdaky halkara hyzmatdaşlygy işjeňleşdirmek üçin ägirt uly mümkinçilikler bar.

Şeýlelikde, geçen hepdäniň wakalary hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň baştutanlygynda giň möçberli milli maksatnamalaryň üstünlikli durmuşa geçirilýändiginiň nobatdaky güwäsidir. Watanymyzyň ykdysady kuwwatyny artdyrmak esasynda halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesini mundan beýläk-de ýokarlandyrmak bu ugurda esasy maksat bolup durýar.

(TDH)

Ulag we kommunikasiýa toplumy

2023-nji ýyl milli ykdysadyýetimiziň çalt depginde ösdürilmegini maksat edinýän ulag düzümlerini döwrebaplaşdyrmak boýunça iri möçberli taslamalaryň durmuşa geçirilen döwri hökmünde Watanymyzyň ýyl ýazgysyna girdi. Ýurdumyzyň ýol-ulag ulgamyny döwrebaplaşdyrmak babatda ägirt uly işler amala aşyrylýar. Täze ýollary gurmak meseleleriniň üstünde işlenilýär, Demirgazyk — Günorta, Gündogar — Günbatar halkara ulag geçelgelerini kemala getirmek ugrunda işler işjeň alnyp barylýar. Hut şu nukdaýnazardan, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň köpşahaly we möhüm ähmiýetli howpsuz halkara ulag düzümlerini kemala getirmek boýunça başlangyçlary dünýä jemgyýetçiliginiň giň goldawyna eýe bolýar. Şunda döwletimiziň Birleşen Milletler Guramasy bilen işjeň häsiýete eýe bolan hyzmatdaşlygy bellenilmäge mynasypdyr.

Mälim bolşy ýaly, syn berilýän ýylyň 16-njy maýynda Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň 77-nji sessiýasynyň 70-nji plenar mejlisinde Türkmenistanyň başlangyjy esasynda, Milletler Bileleşigine agza döwletleriň biragyzdan goldamagynda 26-njy noýabry “Bütindünýä durnukly ulag güni” diýip yglan etmek hakynda Kararnama kabul edildi. 2016-njy ýylda hut şol senede Aşgabatda Durnukly ulag ulgamy boýunça birinji ählumumy maslahat geçirilipdi. Döwletimiziň başlangyjy boýunça 2014-nji, 2015-nji, 2017-nji we 2021-nji ýyllarda BMG-niň Baş Assambleýasynyň ulag ulgamyndaky hyzmatdaşlyga hil taýdan täze itergi bermäge gönükdirilen degişli Kararnamalarynyň biragyzdan kabul edilendigini bellemek möhümdir.

Baş Assambleýanyň 78-nji sessiýasynyň çäklerinde döwlet Baştutanymyzyň «Bütindünýä durnukly ulag güni» mynasybetli ýokary derejeli maslahaty geçirmek, şeýle hem bilelikdäki ulag-logistika merkezlerini döretmek bilen bagly başlangyçlary bu ulgamy täze derejelere çykarmaga şert döreder. 2024-nji ýylda Birleşen Milletler Guramasynyň deňze çykalgasy bolmadyk ösüp barýan ýurtlar boýunça üçünji maslahatynyň Türkmenistanda geçirilmegi baradaky teklibiň biragyzdan goldanylmagy bolsa döwletimiziň ulag diplomatiýasyndaky nobatdaky üstünligidir. Türkmenistan BMG-niň ýöriteleşdirilen düzümleri, şol sanda Ýewropa ykdysady komissiýasy, BMG-niň Aziýa — Ýuwaş umman sebiti üçin Ykdysady we Durmuş komissiýasy bilen ýakyn hyzmatdaşlygy ösdürmek ugrunda çykyş edýär. Bu ugurdaky netijeli hyzmatdaşlyk ägirt uly tebigy serişdeleri bolan we Ýewraziýa giňişligindäki esasy ýollaryň çatrygynda amatly ýerleşen Merkezi Aziýanyň häzirki zaman ösüşiniň meýillerine laýyk gelýär.

Ulag-aragatnaşyk ulgamynda halkara hyzmatdaşlygy giňeltmek hormatly Prezidentimiz tarapyndan yzygiderli durmuşa geçirilýän döwlet syýasatynyň esasy ugurlarynyň biridir. Diýarymyzda guralýan ugurdaş pudaklaýyn forumlar gatnaşyklaryň ýygjamlaşdyrylmagyna gönükdirilendir. Munuň şeýledigini 3-4-nji maýda 40-dan gowrak döwletden wekilleriň gatnaşmagynda geçirilen “Halkara ulag-üstaşyr geçelgeleri: özara arabaglanyşyk we ösüş — 2023” atly halkara maslahat we onuň çäklerinde geçirilen çäreler aýdyň görkezýär. Özara bähbitli hyzmatdaşlygy pugtalandyrmak maksady bilen, maslahatyň çäginde duşuşyklaryň 100-e golaýy geçirilip, ikitaraplaýyn we köptaraplaýyn resminamalaryň 26-syna gol çekildi.

Aýry-aýry ugurlar boýunça mejlisleriň çäklerinde Türkmenistanyň multimodal üstaşyr merkeze öwrülýän, ykdysadyýetiň sanlylaşdyrylýan şertlerinde ulag-logistika hyzmatlary bazaryny özgertmek, Merkezi Aziýanyň ählumumy bazar ulgamlary bilen gatnaşyklary, ulag-logistika düzümini ösdürmekde döwlet-hususy hyzmatdaşlygy, ulag-kommunikasiýa toplumyny ösdürmekde ylmyň we bilimiň orny bilen baglanyşykly meseleler ara alnyp maslahatlaşyldy. Forumyň çäklerinde häzirki zaman logistika ulgamyny döretmek hem-de Merkezi Aziýa döwletleri bilen Koreýa Respublikasynyň arasynda ýük daşamalary ýönekeýleşdirmek meselesi boýunça onlaýn görnüşde “tegelek stol” duşuşygy geçirildi. Aziýa — Ýuwaş umman sebitiniň ýurtlary — Hytaý — Gyrgyzystan — Özbegistan — Türkmenistan — Azerbaýjan — Gruziýa — Türkiýe — Ýewropa (CASCA+) halkara multimodal ulag geçelgesiniň binýadynda durmuşa geçirilýän taslama badalga berildi. Eýranyň we Gazagystanyň demir ýol operatorlarynyň wekilleriniň “CASCA+” geçelgesine gatnaşyjy ýurtlaryň düzümine goşulmagy ulag-logistika hyzmatdaşlygynyň giňeldilmegine täze itergi berdi.

Geçen ýylyň noýabrynda Aşgabatda Aziýa — Ýuwaş umman sebitiniň ýurtlary — Hytaý — Gyrgyzystan — Özbegistan — Türkmenistan — Azerbaýjan — Gruziýa — Türkiýe — Ýewropa (CASCA+) halkara multimodal üstaşyr ulag ugry boýunça agza döwletleriň demir ýol edaralarynyň ýolbaşçylarynyň mejlisi geçirildi. Çärä Azerbaýjanyň, Gazagystanyň, Gruziýanyň, Gyrgyzystanyň, Türkiýäniň, Özbegistanyň, Eýranyň we Türkmenistanyň ugurdaş ministrlikleriniň, pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň, logistika kompaniýalarynyň wekilleri gatnaşdylar. Logistik düzümleriň arasynda halkara hyzmatdaşlygyň pugtalandyrylmagy, “CASCA+” ulag geçelgesiniň işjeňleşdirilmegi, awtoulag, deňiz, demir ýol we howa ulaglary bilen ýük daşamalarda ulag mümkinçiligini durmuşa geçirmek üçin gatnaşyjy ýurtlaryň tejribe alyşmagy bilen bagly meseleler duşuşygyň esasy mazmunyny düzdi.

Ilkinji gezek bellenilen Bütindünýä durnukly ulag güni mynasybetli guralan «Durnukly ulag: durnukly ösüşe goşant» atly halkara ylmy-amaly maslahatda we sergide hem bu meselelere garaldy. “Türkmendemirýollary” agentliginiň binasynda utgaşykly görnüşde geçirilen foruma ýurdumyzyň ugurdaş edaralarynyň ýolbaşçylarydyr hünärmenleri, BMG-niň Ösüş maksatnamasynyň Türkmenistandaky wekilhanasynyň, abraýly halkara, sebit hem-de sebitara ulag düzümleriniň, bu ugurda işleýän iri kompaniýalaryň wekilleri we beýlekiler gatnaşdylar. «Durnukly ulag ulgamynda täze tehnologiýalar we çözgütler», «Durnukly ulag ulgamynda logistika we infrastruktura» atly mejlisleriň dowamynda dünýäniň ulag hyzmatlary bazarynyň ýagdaýy, ýük akymlarynyň geografiýasy we ösüş depgini, bu ugurda netijeliligi, bäsdeşlige ukyplylygy ýokarlandyrmagyň mümkinçilikleri, Ýewraziýada goşulyşmagyň we halkara ýük daşamalar giňişliginiň diwersifikasiýalaşdyrylýan şertlerinde Türkmenistanyň üstaşyr ulag kuwwatyny artdyrmakda awtomobil hem-de howa ulaglarynyň orny, töwekgelçiliklere gözegçilik etmek, logistik çykdajylary hasaba almak ýaly meseleler gozgaldy.

Sanly ulgama geçmek we söwda akymlaryny işjeňleşdirmek üçin «Bir penjire» ulgamyny işjeň ornaşdyrmak ulag ulgamyny ösdürmegiň ileri tutulýan ugurlarynyň hatarynda görkezildi. Türkmenistanyň Ýükleriň ýol arkaly halkara daşalmagy babatda şertnama hakynda Konwensiýa Elektron haryt-ulag hatyna degişli Goşmaça Teswirnama goşulmagy bilen baglylykda, harytlar we ulag serişdeleri barada maglumatlary alyşmagyň elektron ulgamynyň döredilmegini üpjün etmek wezipesi goýuldy. Halkara forumyň çäklerinde Ulag-üstaşyr geçirmek we logistika meseleleri boýunça türkmen-gazak bilelikdäki iş toparynyň birinji mejlisi geçirildi. Mejlisde özara bähbitli gatnaşyklary ýola goýmak üçin ileri tutulýan ugurlar kesgitlenildi.

Demirgazyk — Günorta ulag geçelgesiniň möhüm bölegi bolan Gazagystan — Türkmenistan — Eýran halkara demir ýoly, Amyderýanyň üstünden geçýän döwrebap demir ýol we awtomobil köprüleri, Aziýa halkara ulag geçelgesiniň birinji nobatdakysy bolan Kerki — Ymamnazar — Akina demir ýoly we beýlekiler nazara alnanda, Watanymyzyň ulag-logistika ulgamyndaky mümkinçilikleriniň uludygyny görmek bolýar. Türkmenistan öňdebaryjy kompaniýalardan demir ýol düzümine degişli döwrebap enjamlary satyn alýar. “Türkmendemirýollary” agentliginiň Russiýa Federasiýasynyň we Hytaý Halk Respublikasynyň kärhanalary bilen baglaşan degişli şertnamalaryna laýyklykda, 2021 — 2023-nji ýyllarda Russiýadan “ТЭП70БС” görnüşli ýolagçy magistral teplowozlary we “2ТЭ25Км” görnüşli magistral ýük teplowozlary, Hytaýdan hem “CKD9A-1” görnüşli magistral ýük teplowozlary satyn alyndy.

Özbegistan — Türkmenistan — Eýran — Oman halkara ulag geçelgesi boýunça alnyp barylýan işleri işjeňleşdirmek, Owganystan — Türkmenistan — Azerbaýjan — Gruziýa ulag geçelgesini döretmek meselesi hem sebitiň ähli döwletleriniň üns merkezinde saklanýar. Owganystan — Türkmenistan — Azerbaýjan — Gruziýa — Türkiýe halkara ulag geçelgesini döretmek hakynda gol çekilen bäştaraplaýyn Ylalaşygyň durmuşa geçirilmegi sebitiň ulag ulgamyny täze derejä çykarmaga ýardam berer.

Deňze çykalgasy bolan ýurdumyz Hazarüsti halkara gatnaw ýollaryna işjeň goşulyşýar we bu ugurdaky kuwwatlyklary doly peýdalanmaga çalyşýar. Türkmenbaşy Halkara deňiz portunyň netijeli ulanylmagy, öz gezeginde, milli deňiz flotuny has-da giňeltmäge, ýükleriň möçberini, üstaşyr geçirilmegini artdyrmaga we daşary ýurt gämileri üçin hyzmatlaryň hilini ýokarlandyrmaga mümkinçilik berdi. Türkmenbaşy Halkara deňiz portuny dünýäniň “ýaşyl” portlarynyň sanawyna girizmek boýunça degişli işler durmuşa geçirildi.

1-nji iýunda Ýewropada Howpsuzlyk we Hyzmatdaşlyk Guramasynyň Baş sekretary Helga Şmid hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowa Türkmenbaşy Halkara deňiz portuna berlen “EcoPorts” güwänamasyny gowşurdy. Bu resminama ÝHHG-niň «Hazar sebitinde “ýaşyl” portlaryň we ulag aragatnaşyklarynyň ösdürilmegi» taslamasynyň çäklerinde berildi. Ol Türkmenistanyň, Azerbaýjanyň, Gazagystanyň portlarynyň arasynda maglumat alyşmagyny ýeňilleşdirmek üçin sanly platformanyň döredilmegini göz öňünde tutýar. Bu ulgam, öz gezeginde, Ýewropanyň iri we häzirki zaman portlaryna birikdiriler. Bar bolan mümkinçilikler göz öňünde tutulyp, Hazar sebitiniň döwletleri bilen ulag, energetika hyzmatdaşlygyny ösdürmek üçin ÝHHG we käbir Ýewropa ýurtlary tarapyndan bu taslama goldanylýar.

Türkmenbaşy Halkara deňiz portunyň “EcoPorts” güwänamasyna eýe bolmagy oňa Ýewropanyň ulag ulgamyna birikdirilen “ýaşyl” port derejesini berer. Bu bolsa türkmen porty üçin täze mümkinçilikleri açar, şeýle hem Türkmenistanyň çäginden ýük daşamalaryň netijeliligini we tizligini ýokarlandyrar. Portuň öňdebaryjy infrastrukturasy, düzüm bölekleri diňe bir häzirki wagtdaky islegleri kanagatlandyrmak bilen çäklenmän, eýsem, geljekde ýüze çykjak islegleri hem ýokary hilli hyzmatlar bilen kanagatlandyrmaga ukyplydyr. Onuň doly kuwwatyna çykarylmagy yklymara ýük daşamalaryň logistik zynjyrlarynda düýpli özgerişlere getirer we türkmen üstaşyr terminallary has gysga hem-de bähbitli ugurlar üçin iň amatly terminallar hökmünde bu zynjyryň möhüm halkasyna öwrüler. Portuň mümkinçilikleriniň doly derejede ulanylmagy Hazar deňzi sebitine uly göwrümli we agyr ýükleriň ulagyň dürli görnüşleri bilen getirilmeginiň aýratynlyklary, olaryň biziň ýurdumyzyň çäklerinden Merkezi Aziýanyň beýleki döwletlerine üstaşyr geçirilmegi babatda hyzmatdaşlygy täze derejä çykaryp, Türkmenistanyň dünýä hojalyk gatnaşyklary ulgamyna sazlaşykly goşulyşmagyna ýardam eder.

“Balkan” gämi gurluşyk we abatlaýyş zawody milli gämi gurluşygy pudagynyň kemala gelmegi üçin möhüm binýady emele getirýän ýurdumyzyň halk hojalyk toplumynyň düýpgöter täze önümçilik ugrudyr. Häzirki wagtda bu ýerde deňiz düýbüni çuňaldyjy gäminiň we iki sany ýük gämisiniň gurluşygyna girişildi. Olaryň ulanyşa berilmegi Türkmenistanda gurlan gämilerde milli önümleri daşamaga mümkinçilik berer.

Öňdebaryjy tehnologiýalary, häzirki zaman enjamlaryny ornaşdyrmak, sanly hyzmatlaryň görnüşini artdyrmak, aragatnaşyk düzümlerini döwrebaplaşdyrmak, bu ugurda özara bähbitli halkara hyzmatdaşlygy ýola goýmak meselelerine aýratyn üns berilýär. Türkmenbaşy — Garabogaz — Gazagystan awtomobil ýolunyň we Garabogazköl aýlagynyň üstünden geçýän köpriniň gurulmagy iki ýurduň arasyndaky ulag, söwda hyzmatdaşlygyny ösdürmäge, ýük dolanyşygyny artdyrmaga ýardam eder. Geljekde Türkmenistany, Eýrany, Yragy, Türkiýäni birleşdirjek Gündogar — Günbatar ulag geçelgesi hem işe giriziler. Aşgabat — Türkmenabat we Aşgabat — Türkmenbaşy ýokary tizlikli awtomobil ýolunyň gurluşyklary batly depginde dowam edýär. Bu taslamalar ýurdumyzyň sebitlerini gysga ugurlar bilen baglanyşdyrmaga we ulag akymlarynyň ygtybarly, bökdençsiz ugruny işe girizmäge mümkinçilik berer. Diýarymyzyň gündogar sebitini onuň merkezi we günbatar sebiti bilen birleşdirýän ýokary tizlikli awtomobil ýolunyň işe girizilmegi goňşy Özbegistanyň ýük awtoulaglarynyň Hazar deňziniň kenaryndaky Halkara deňiz portuna, ondan aňryk deňiz ýollary arkaly Kawkaza, Ýewropa, Russiýanyň günortasyna, Eýranyň demirgazygyna, Pars we Oman aýlaglaryna çykmagyny üpjün eder.

Dünýä belli «Iran Khodro», «Hyundai», «Toyota», «PAZ», «KamAZ», «Yutong» kompaniýalaryndan yzygiderli satyn alynýan ýolagçy awtobuslarynyň, ýeňil awtomobil taksileriniň we ýük ulaglarynyň hasabyna pudagyň maddy-enjamlaýyn binýadyny pugtalandyrmak işleri dowam etdirilýär. 15-nji dekabrda geçirilen Ministrler Kabinetiniň mejlisinde geçen ýylyň dowamynda, hormatly Prezidentimiziň degişli Kararyna laýyklykda, “Türkmenawtoulaglary” agentliginiň ygtyýaryna satyn alnan öňdebaryjy “Toyota” ýapon önüm öndürijilerinden kiçi we orta göwrümli döwrebap ýolagçy awtobuslarynyň ýüzlerçesiniň ýurdumyza gelip gowşandygy barada habar berildi.

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwrüniň aýdyň nyşanyna öwrülen Arkadag şäherinde halkara ölçeglere laýyk gelýän köpşahaly ýol-ulag düzüminiň emele getirilendigi bellenilmäge mynasypdyr. Şäheriň ýol-ulag düzüminiň kadaly işlemegi üçin Hytaýdan elektrobuslar we elektromobiller, şeýle hem olaryň zarýad beriji enjamlary satyn alyndy. Mundan başga-da, Arkadag şäheriniň elektrik ýolagçy awtobuslarynyň, elektromobilleriniň hyzmatlaryndan amatly peýdalanmak üçin “Duralga” mobil goşundysynyň “QR-kod” hyzmaty, taksi sargyt etmek üçin ygtybarly programma üpjünçiligi bar. Ýolagçylardan nagt däl tölegleri kabul etmek üçin düzümler göz öňünde tutulandyr. Elektrobuslaryň kömegi bilen ulaga münýän we düşýän ýolagçylaryň sanyny awtomatik usulda hasaplap bolýar.

Ulaglaryň sürüjilerini ýol hereketiniň howpsuzlygyny üpjün etmek boýunça halkara ülňülere laýyklykda taýýarlamak we gaýtadan taýýarlamak işini kämilleşdirmek maksady bilen, “Türkmenawtoulaglary” agentligi tarapyndan Ahal welaýatynyň Gökdepe etrabynda, Balkan welaýatynyň Balkanabat şäherinde, Mary welaýatynyň Mary şäherinde we Lebap welaýatynyň Türkmenabat şäherinde awtotürgenleşik meýdançalarynyň gurluşygy alnyp barylýar.

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe awtomobil ulaglary pudagy Watanymyzyň durmuş-ykdysady taýdan ösüşine kuwwatly itergi berýär we goňşy ýurtlar bilen özara bähbitli hyzmatdaşlygyň pugtalandyrylmagyna ýardam edýär. Şunuň bilen baglylykda, Beýik Ýüpek ýolunyň çatrygynda ýerleşýän ýurdumyz bu gadymy ýoluň dünýädäki taryhy ähmiýetini gaýtadan dikeltmäge uly ähmiýet berip, ulag-kommunikasiýa ulgamynda sebitiň döwletleri, halkara guramalar bilen möhüm taslamalary durmuşa geçirýär. Howa ulagy pudagyndaky gatnaşyklar 50-den gowrak halkara ylalaşyklaryň we konwensiýalaryň esasynda amala aşyrylýar. Türkmenistan Halkara raýat awiasiýasy guramasynyň, Awiasiýa we howa giňişligini ulanmak boýunça geňeşiň hem-de Döwletara awiasiýa komitetiniň agzasydyr, şeýle hem Ýewropanyň Awiasiýa howpsuzlygy agentligi bilen hyzmatdaşlyk edýär.

Bu pudak soňky döwürde uly ösüşe eýe boldy, dünýä ölçeglerine laýyk gelýän häzirki zaman howa menzilleri guruldy. Ýurdumyzyň howa gämileriniň üsti iň täze uçarlar bilen doldurylýar. “Airbus A330-200P2F” kysymly iki sany ýük uçary satyn alyndy. Ýük daşamak işini amala aşyrmak üçin Aşgabat — Seul — Aşgabat, Aşgabat — Hanoý — Aşgabat, Aşgabat — Hoşimin — Aşgabat, Aşgabat — Milan — Aşgabat ýaly täze ugurlar açyldy. Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň “Türkmenhowaýollary” agentliginiň ýük gatnawlary ulgamynda daşary ýurtly hyzmatdaşlar bilen özara bähbitli hyzmatdaşlygy giňeltmek boýunça öňde goýan wezipelerini durmuşa geçirmek maksady bilen, Türkmenistan halkara ölçeglere doly laýyk gelýän ýokary hilli ulag hyzmatlaryny hödürleýär, olaryň ygtybarlylygy üpjün edilýär. Häzirki wagtda diňe bir paýtagtymyzyň Halkara howa menzili däl-de, sebitleriň howa menzilleri hem islendik kysymly we ýük göterijiligi bolan uçarlary kabul etmäge ukyplydyr.

Howa ulagy arkaly halkara gatnawlary mundan beýläk-de giňeltmek maksady bilen, ýurdumyz dünýäniň öňdebaryjy önüm öndürijilerinden, hususan-da, “Boeing” kompaniýasyndan uçarlary satyn alýar. 2023-nji ýylyň dekabr aýynda “Türkmenistan” awiakompaniýasynyň awiaparkynyň üsti «Boeing 777-300ER» kysymly ýolagçy uçary bilen ýetirildi. Şu görnüşli uçaryň ikinjisi şu ýylyň ýanwarynda ýurdumyza getirildi. Türkmenistanda bar bolan awiaparkyň netijeli giňeldilmegi strategik häsiýete eýe bolup, ykdysady we üstaşyr bähbitleri gazanmagy maksat edinýär. Milli awiakompaniýamyzyň Aziýanyň iň howpsuz awiakompaniýalarynyň biridigi hasaba alnanda, onuň sebit gatnawlarynda öňdebaryjy bolmagy üçin ähli şertler bar. Häzirki wagtda dürli ýurtlar bilen howa gatnawlaryny ýola goýmak boýunça degişli işler alnyp barylýar. Munuň özi ykdysady gatnaşyklaryň pugtalandyrylmagyna ýardam eder.

Pudagyň düzümleýin desgalarynyň işi hem kämilleşdirilýär. Paýtagtymyzyň Halkara howa menziliniň çäginde ýerleşýän desgalar dürli görnüşli uçarlary talabalaýyk saklamak we tehniki hyzmatlar bilen üpjün etmek üçin niýetlenendir. Munuň özi ýük hem-de ýolagçy uçarlarynyň tehniki ýagdaýyny döwrebap derejede, halkara talaplara laýyklykda gözegçilikde saklamaga mümkinçilik berýär. Daşary ýurt awiakompaniýalarynyň üstaşyr uçuşlar we uçarlaryň ýangyjynyň üstüni dolmak üçin ýurdumyzyň howa giňişligini peýdalanmaga bolan gyzyklanmalary görnetin artdy. Howa gatnawlarynyň işjeňligi hem yzygiderli ösýär. Şunuň bilen baglylykda, daşary ýurt kompaniýalary Ýewropa bilen Aziýanyň arasyndaky has gysga, iň täze dolandyryş, nawigasiýa tehnikalary bilen enjamlaşdyrylan ugurlar boýunça hereket etmegi ileri tutýarlar.

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe kiçi awiasiýanyň we döwrebap dikuçarlaryň netijeli ulanylmagyna uly ähmiýet berilýär. 2023-nji ýylyň 24-nji iýunynda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hem-de türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow Aşgabat şäheri boýunça iş saparyny amala aşyryp, onuň barşynda paýtagtymyzyň Halkara howa menziliniň ýanynda ýerleşýän täze desgalaryň mümkinçilikleri bilen tanyşdylar. Döwlet Baştutanymyz we Gahryman Arkadagymyz dikuçarlaryň ýagdaýy, olara edilýän tehniki hyzmatlar bilen gyzyklandylar. Şeýle-de türgenleşik nokadynda dikuçarlaryň uçarmanlaryny taýýarlamak üçin niýetlenen döwrebap, sanlylaşdyrylan ýörite türgenleşik tehnologiýasynyň aýratynlyklary synagdan geçirildi.

Halkara ülňülere laýyk gelýän hem-de maglumat alyşmagy ýokary hilli üpjün edýän milli telekommunikasiýa ulgamynyň ösdürilmegi Türkmenistanyň Merkezi Aziýa sebitinde möhüm merkez hökmünde, Gündogaryň we Günbataryň, Demirgazygyň we Günortanyň arasynda wajyp maglumat-aragatnaşyk köprüsi hökmünde ähmiýetiniň barha artmagyna ýardam berýär. Ýurdumyzyň telekommunikasiýa pudagyna gönükdirilýän maýa goýumlaryň möçberi ýyl-ýyldan artýar. Şonuň netijesinde, simli, ykjam we internet ulgamlary bilen iş alyp barmagyň görkezijisiniň hem-de ýokary tehnologiýaly optiki-süýümli geçirijiler arkaly guralýan aragatnaşyk kanallarynyň sany artýar.

Ählumumy derejede maglumatlaşdyrmak we internetleşdirmek hadysasy durmuşymyzda hem-de işimizde düýpli özgerişliklere, köp hyzmatlaryň awtomatlaşdyrylmagyna getirýär. Hojalygy ýöretmegiň bazar ulgamyna geçilmeginiň şertlerinde döwrebap maglumat tehnologiýalaryny netijeli ulanmak Türkmenistan üçin zerurlyga öwrüldi. Innowasion ösüş ýoluna düşen ýurdumyz döwür bilen deň gadam urmak babatda öz öňünde möhüm wezipeleri goýdy. Bu wezipeleriň ýerine ýetirilmegini tehniki taýdan üpjün etmek we olaryň möçberine laýyk gelýän düzümi döretmek boýunça uly işler ýaýbaňlandyrylýar. “Türkmenaragatnaşyk” agentligi öňdebaryjy tehnologiýalar esasynda ählumumy aragatnaşyk ulgamyny döretmäge, ýurdumyzyň iň alysdaky künjeklerinde-de internetiň giňden elýeterliligini üpjün etmek arkaly aragatnaşyk hyzmatlarynyň möçberini, hilini we görnüşlerini ýokarlandyrmaga gönükdirilen iri taslamalaryň birnäçesini durmuşa geçirýär.

Aragatnaşyk we telekommunikasiýalar ulgamynyň düzümleri tarapyndan “Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasyndan” gelip çykýan wezipeleri ýerine ýetirmek boýunça yzygiderli işler alnyp barylýar. Häzirki günde resmi hasaba alnan ulanyjy öz bank kartynyň degişli maglumatlaryny girizmek bilen, döwlet hyzmatlarynyň resmi internet portaly arkaly internet, ýerli we ykjam aragatnaşyk, IP-telewideniýe, demir ýol ýa-da howa petekleri üçin tölegleri töläp bilýär. Döwlet Baştutanymyzyň görkezmelerine laýyklykda, ýakyn geljekde hyzmatlaryň görnüşleri giňeldiler. Döwlet hyzmatlarynyň resmi internet portaly arkaly pasporty hasaba almak, wizalar, sürüjilik şahadatnamalary, pensiýalar we kömek pullary, salgytlar, iş üpjünçilik, umuman, telekeçilik işinden başlap, durmuş ugurlaryna çenli ençeme beýleki meseleler boýunça onlaýn tertipde ýüz tutup bolar. Internet sahypasyna girýänlere amatly bolar ýaly ol iki dilde — türkmen we rus dillerinde köpçülige ýetirilýär.

Elektron hyzmatlaryň ösdürilmegi täzeçil tehnologiýalar boýunça ýöriteleşdirilen bölümler döredilen her bir ministrlikde we edarada degişli programma üpjünçiligini talap edýär. Şeýle hem elektron ulgamyň goraglylygyny üpjün etmäge ukyply ýokary hünärli işgärleri taýýarlamak zerurlygy artýar. Mundan başga-da, tebigy gazyň, suwuň, elektrik energiýasynyň ulanylyşyny hasaba alýan tehniki serişdeleriň, Wi-Fi enjamlarynyň, gurallaryň, IP-týunerleriň, modemleriň önümçiliginiň ýurdumyzda ýola goýulmagy Türkmenistanyň elektron senagat we elektron hyzmatlar ulgamyny ösdürmegiň esasy wezipeleriniň hataryndadyr. Konsepsiýada göz öňünde tutulan maksatlara ýetmek üçin pudaklaýyn dolandyryş edaralarynda sanly ykdysadyýeti ösdürmek boýunça pudagara toparlar döredildi. Olaryň alyp barýan işleriniň çäklerinde “Elektron hökümet” ulgamyny ornaşdyrmak, kadalaşdyryjy hukuk namalary döwrebaplaşdyrmak, maglumat we telekommunikasiýa hyzmatlary ulgamyndaky işleri kanunçylyk taýdan düzgünleşdirmek, iri taslamalary işläp taýýarlamak we durmuşa geçirmek çäreleri geçirilýär.

Simli, simsiz aragatnaşygyň, telekommunikasiýa ulgamlarynyň we beýlekileriň işine gözegçiligiň, ony guramagyň ýörelgeleridir umumy çemeleşmeler işlenip taýýarlanylýar. Meýilleşdirilen işleriň amala aşyrylmagy ilatyň, şol sanda oba adamlarynyň durmuş derejesini has-da ýokarlandyrmaga, halk hojalyk toplumynyň netijeliligini, milli ykdysadyýetimiziň bäsdeşlige ukyplylygyny, dünýä bazaryna doly derejede goşulyşmagyny we maýa goýum babatda özüne çekijiligini artdyrmaga mümkinçilik berer.

Geçen ýylyň noýabrynda telearagatnaşyk, telemetriýa, habar beriş tilsimatlarynyň we teleradioýaýradyş enjamlarynyň «Türkmentel — 2023» atly halkara sergisi we ylmy maslahaty geçirildi. Ýöriteleşdirilen forumyň öňüsyrasynda birnäçe çäreleriň, şol sanda GDA agza ýurtlaryň Aragatnaşyk boýunça sebit arkalaşygynyň administrasiýalarynyň ýolbaşçylar geňeşiniň 59-njy mejlisiniň hem-de sebit arkalaşygynyň ýanyndaky maglumat boýunça utgaşdyryjy geňeşiniň bilelikdäki 29-njy mejlisiniň geçirilendigini bellemek gerek. Ol halkara aragatnaşyk ulgamynyň möhüm wezipelerini çözmegiň çäklerinde bilelikde peýdalanyljak gurallary işläp düzmäge mümkinçilik berdi.

Ýurdumyzyň aragatnaşyk işgärleri, paýtagtymyzyň ýaşaýjylary we myhmanlary dünýäniň öňdebaryjy önüm öndürijileriniň iň täze kompýuter, ulgamlaýyn, optiki, hemra enjamlary, durmuşda we edaralarda ulanylýan iş tehnikasy, maglumat tehnologiýalary, sanly ulgamlar, programma üpjünçiligi bilen ýakyndan tanyşmaga mümkinçilik aldylar. Maslahatyň maksatnamasy «Sanly transformasiýa: halkara dialog we hyzmatdaşlyk» atly umumy mejlisi hem-de «Sanly transformasiýa: kiberhowpsuzlyk», «Kommunikasiýalaryň geljegi», «Hemra tehnologiýalary, goşundylary we durnukly ykdysadyýeti hereketlendiriji güýç hökmünde hyzmatlar», «Sanly ösüşde döwlet strategiýasy: durnukly, ahlakly, giň gerimli sanly jemgyýeti gurmak» atly iş mejlisleriniň dördüsini öz içine aldy.

Gazanylan üstünlikleriň hatarynda Türkmenistanyň ilkinji «TürkmenÄlem 52oE» emeli aragatnaşyk hemrasyny uçuryp, kosmosy özleşdirýän ýurtlaryň hataryna goşulmagy guwandyryjy üstünlik hökmünde bellenildi. Ol adaty hem-de ýokary mümkinçilikli teleýaýlymlaryň onlarçasyny standart we ýokary derejede alyp görkezmäge şert döredýär. Ondaky iň täze enjamlar multiserwis aragatnaşyk hyzmatlarynyň toplumyny hödürlemäge niýetlenendir. Häzirki wagtda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň tabşyrygyna laýyklykda, «Türkmenaragatnaşyk» agentligi tarapyndan ikinji milli emeli aragatnaşyk hemrasyny döretmek hem-de uçurmak boýunça işler alnyp barylýar.

Forumyň çäklerinde Türkmenistanyň pudaklaýyn edaralarynyň ýolbaşçylarynyň maglumat-aragatnaşyk tehnologiýalary ugruna ýöriteleşen daşary ýurt kompaniýalarynyň wekilleri bilen duşuşyklary hem geçirildi. Olarda aragatnaşyk we kommunikasiýalar ulgamynda geljegi uly meýilnamalary hasaba almak bilen, däp bolan hyzmatdaşlygyň mümkinçilikleri ara alnyp maslahatlaşyldy. Şunuň bilen baglylykda, daşary ýurt tejribesini öwrenmegiň, ylmy gatnaşyklary işjeňleşdirmegiň, öňdebaryjy tehnologiýalary önümçilige ornaşdyrmaga ýardam edýän halkara guramalar we degişli düzümler bilen ýakyn hyzmatdaşlygy ösdürmegiň wajypdygy bellenildi.

Maslahatyň çäklerinde «Mobil aragatnaşyk ulgamynyň indiki tapgyryny işe girizmek (IMT-2020/5G)» atly türgenleşik sapagy geçirildi. Oňa gatnaşyjylar 5G ulgamly giňişligiň ägirt uly bähbitlere eýe bolan aýratynlyklary bilen tanyşmaga mümkinçilik aldylar. Şeýle-de talyplaryň arasynda yglan edilen «Sanly çözgüt — 2023» atly nobatdaky bäsleşigiň jemleri jemlenildi.

Şeýlelikde, nobatdaky synymyzda getirilen maglumatlar yklymyň möhüm söwda ýollarynyň çatrygynda ýerleşýän Watanymyzy dünýä ähmiýetli iri halkara üstaşyr ulag we telekommunikasiýa geçelgeleriniň merkezine öwürmek babatdaky strategik maksatlara ýetmek ugrunda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň durmuşa geçirýän döwlet syýasatynyň okgunly häsiýete eýedigini ýene bir gezek tassyklaýar.

(TDH)

Geçen hepdäniň wakalarynda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň baştutanlygynda üstünlikli amala aşyrylýan, döwletiň we jemgyýetiň okgunly ösüşini mundan beýläk-de üpjün etmek boýunça öňde goýlan möhüm wezipeleriň iş ýüzünde durmuşa geçirilişi öz beýanyny tapdy. Şolaryň hatarynda halk hojalygynyň ähli pudaklarynda özgertmeleri ilerletmek, döwrebap önümçilik düzümleriniň sanyny artdyrmak, Watanymyzyň ykdysady kuwwatyny pugtalandyrmak ýaly wezipeler bar.

22-nji ýanwarda döwlet Baştutanymyz sanly ulgam arkaly iş maslahatyny geçirdi. Maslahatyň barşynda ýurdumyzyň oba hojalyk toplumynda we sebitlerde alnyp barylýan işleriň ýagdaýy bilen bagly meselelere garaldy.

Bellenilişi ýaly, bugdaý ekilen meýdanlarda agrotehnikanyň kadalaryna laýyklykda ideg işleri alnyp barylýar, gowaça ekiljek meýdanlarda sürüm, tekizleýiş, geriş çekmek işleri dowam edýär. Ekerançylary ýokary hilli gowaça tohumy bilen üpjün etmek üçin pagta arassalaýjy kärhanalarda degişli çig mal gaýtadan işlenilýär. Ýazky ekiş möwsüminde ulanyljak tehnikalary we gurallary, ýeralmanyň, beýleki gök-bakja ekinleriniň ekiljek meýdanlaryny ekiş möwsümine taýýar etmek babatda zerur çäreler görülýär. Şunuň bilen bir hatarda, ekin meýdanlarynyň melioratiw ýagdaýyny gowulandyrmak, şol sanda suwaryş, şor suw akabalaryny arassalamak işleri geçirilýär.

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow bugdaýa idegiň agrotehnikanyň talaplaryna laýyklykda ýerine ýetirilmegini, gowaça ekiljek ýerleriň, pagta öndürijiler üçin ýokary hilli gowaça tohumynyň möwsüme taýýar edilmegini, ýeralmanyň, beýleki gök-bakja ekinleriniň ekişine talabalaýyk taýýarlyk görülmegini berk gözegçilikde saklamagy tabşyrdy. Şunuň bilen birlikde, döwlet Baştutanymyz Oba milli maksatnamasynda şu ýyl üçin göz öňünde tutulan wezipeleriň durmuşa geçirilmeginiň, ilatyň elektrik energiýasy, tebigy gaz, agyz suwy bilen bökdençsiz üpjün edilmeginiň möhümdigine ünsi çekdi.

26-njy ýanwarda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow sanly ulgam arkaly Ministrler Kabinetiniň nobatdaky mejlisini geçirdi. Onda döwlet durmuşyna degişli ileri tutulýan meselelere garaldy.

Mejlisiň dowamynda ýurdumyzyň kanunçylyk binýadyny kämilleşdirmek, maliýe-ykdysady ulgamy mundan beýläk-de ösdürmek, “Türkmenistanda öndürildi” milli haryt nyşanynyň şekilini taýýarlamak, döwletimiziň daşary ýurtlarda ýerleşýän söwda öýleriniň işini has-da kämilleşdirmek, möwsümleýin oba hojalyk işleri, suw serişdelerini tygşytly we netijeli peýdalanmak babatdaky meseleler ara alnyp maslahatlaşyldy. Şeýle hem 2024-nji ýylyň “Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy” ýyly diýlip yglan edilmegi, beýik türkmen şahyrynyň doglan gününiň 300 ýyllygy mynasybetli geçiriljek çärelere taýýarlyk işleri, medeni-durmuş maksatly binalaryň açylyp ulanmaga berilmegi, paýtagtymyzdaky meýdany 50 gektara barabar bolan “Türkmenistanyň Garaşsyzlygynyň XV ýyllygy” seýilgähiniň durkuny täzelemek boýunça görülýän çäreler barada aýdyldy.

“Türkmennebit” döwlet konserniniň nebiti gaýtadan işleýän zawodlarynda nebit önümleriniň täze görnüşlerini öndürmek babatda alnyp barylýan işler hakynda hem hasabat berildi. Bellenilişi ýaly, ýokary tizlikli dizel hereketlendirijilerinde, howanyň aşa sowuk şertlerinde ygtybarly ulanmaga niýetlenen “Hydro Plus” kysymly dizel ýangyjy ýurdumyzda öndürilýän, içerki hem-de dünýä bazarlarynda uly islegden peýdalanýan nebit önümleriniň görnüşleriniň üstüni ýetirer. Mundan başga-da, Türkmenbaşydaky nebiti gaýtadan işleýän zawodlar toplumynda awtoulaglarda, beýleki enjamlarda gurnalan kuwwatly dizel hereketlendirijilerinde, yssy howa şertlerinde ulanmaga niýetlenen “SAE 50 API CF-4” kysymly motor ýagynyň önümçiligi ýola goýuldy.

Mejlisde ýurdumyzyň ösümlik we haýwanat dünýäsini gorap saklamak, olary ylmy taýdan öwrenmek hem-de dikeltmek, geljek nesillerimize ýetirmek babatda amala aşyrylýan maksatnamalaýyn işler barada aýdyldy. Şunuň bilen baglylykda, Daşky gurşawy goramak ministrliginiň döwlet tebigy goraghanalarynyň ylmy-synag meýdançalarynda türkmen arçasyny, dagdan, pisse agaçlaryny, aýratyn goralýan tebigy ýerlerde duş gelýän ösümlikleriň seýrek we gymmatly görnüşlerini köpeltmek boýunça ylmy-tejribe işleri geçirilýär. Mundan başga-da, döwlet tebigy we çäkli goraghanalarynda ýabany haýwanlary, ýurdumyzda gyşlaýan, göçýän guşlary goramak hem-de seýrek duş gelýän ýabany haýwanlaryň sanyny hasaba almak babatda ylmy-barlag işleri alnyp barylýar.

Döwlet Baştutanymyzyň garamagyna Türkmenistanda ylmy barlaglaryň netijeliligini üpjün etmek boýunça pudagara topar tarapyndan seljerilen we döwletimiziň innowasion ösüşine ýardam berjek ykdysady bähbitli teklipler hödürlenildi. Bellenilişi ýaly, Türkmenistanyň Prezidentiniň «Türkmenistanda ylmy barlaglaryň netijeliligini üpjün etmek boýunça pudagara topary döretmek hakynda» Kararyndan gelip çykýan wezipelerden ugur alnyp, ýerli çig mallar esasynda daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan we bäsdeşlige ukyply önümleri öndürmek, milli önümçilikleri giňeltmek boýunça tehnologiýalar işlenip taýýarlanylýar. Hormatly Prezidentimiz milli ykdysadyýetimiziň esasy pudaklaryna döwrebap tehnologiýalary, sanly ulgamy giňden ornaşdyrmagyň, bu babatda degişli ylmy-barlaglary geçirmegiň wajypdygyny belläp, birnäçe anyk tabşyryklary berdi.

Hazar deňziniň türkmen böleginiň ulag düzümini döwrebaplaşdyrmak, ýurdumyzyň deňiz flotuny giňeltmek, Türkmenbaşy Halkara deňiz portunda ýük akymlaryny artdyrmak, Türkmenistanyň Halkara Deňiz Guramasynyň Halkara deňiz gatnawyny ýeňilleşdirmek hakynda Konwensiýasyna goşulmagy boýunça alnyp barylýan işler barada-da aýdyldy.

Hökümet mejlisinde döwlet Baştutanymyzyň tabşyrygy boýunça Türkmenistanyň wekiliýetiniň 21 — 24-nji ýanwarda Ýaponiýa amala aşyran iş saparynyň netijelerine garaldy.

Saparyň çäklerinde dostlukly ýurduň Hökümetiniň, Parlamentiniň, iri maliýe-söwda guramalarynyň hem-de kompaniýalarynyň ýolbaşçylary bilen duşuşyklardyr gepleşikler geçirildi. Duşuşyklaryň barşynda syýasy-diplomatik, söwda-ykdysady, medeni-ynsanperwer ulgamlarda ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň häzirki ýagdaýyna we ony mundan beýläk-de ösdürmäge degişli meselelere garaldy.

Şu ýylda “Merkezi Aziýa — Ýaponiýa” dialogyna gatnaşyjy döwletleriň Baştutanlarynyň ilkinji sammitini geçirmek, Gahryman Arkadagymyzyň Aşgabatda “Merkezi Aziýa — Ýaponiýa” parlamentara forumyny geçirmek barada öňe süren başlangyjyny bilelikde amala aşyrmak bilen bagly meselelere aýratyn üns çekildi. Türkmenistanda Ýaponiýanyň Daşary söwda işleri guramasynyň (JETRO) wekilhanasyny açmagyň, ýurtlaryň ikisinde-de söwda öýleriniň işini ýola goýmagyň mümkinçiliklerine garaldy. Sanlylaşdyrmak we kiberhowpsuzlyk, ýokary derejeli hünärmenleri taýýarlamak, telelukmançylyk, saglygy goraýyş, “akylly” şäherleri we gazhimiýa senagatyna degişli täze kärhanalary gurmak, birnäçe desgalaryň durkuny täzelemek, ýapon tehnikalaryny, awtoulag serişdelerini satyn almak ýaly ugurlarda gatnaşyk etmek, wodorod energetikasy ulgamynda hyzmatdaşlygy ýola goýmak bilen bagly meseleler ara alnyp maslahatlaşyldy. Iş saparynyň jemleri boýunça birnäçe resminamalara gol çekildi.

Döwlet Baştutanymyz saparyň netijeleriniň Türkmenistan bilen Ýaponiýanyň arasyndaky köpýyllyk hyzmatdaşlygy has-da işjeňleşdirmäge mümkinçilik berjekdigini belläp, bu babatda degişli tabşyryklary berdi.

27-nji ýanwarda ýurdumyzda Watan goragçylarynyň güni dabaraly bellenilip geçildi.

Türkmenistanyň Prezidenti, ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy goşun generaly Serdar Berdimuhamedowyň Gutlag hatynda nygtalyşy ýaly, bu baýram ata Watanymyzyň mukaddes Garaşsyzlygyny, özygtyýarlylygyny, çäk bitewüligini, konstitusion gurluşyny, döwlet serhedimiziň mizemezligini goraýan, ýurdumyzyň howpsuzlygyny we jemgyýetçilik asudalygyny, milli kanunçylygymyzy, hukuk tertibini üpjün edýän harby we hukuk goraýjy edaralaryň harby gullukçylaryna, işgärlerine uly ynam bildirilýändiginiň hem-de olar hakynda yzygiderli alada edilýändiginiň aýdyň nyşanydyr. Şeýle hem döwlet Baştutanymyz Garaşsyzlyk ýyllary içinde Türkmenistanyň Ýaragly Güýçleriniň kämilleşip, kuwwatly goşuna öwrülendigini belledi. Häzirki wagtda döwletimiz Watan goragçylarynyň, olaryň maşgala agzalarynyň ýaşaýyş-durmuş, gulluk we iş şertlerini gowulandyrmagy hemişe üns merkezinde saklaýar. Milli goşunymyz kämil söweşjeň ýaraglar, harby tehnikalar, sanly ulgamyň mümkinçilikleri bilen yzygiderli üpjün edilýär.

Geçen hepdäniň beýleki wakalarynyň hatarynda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň tabşyrygy boýunça Mejlisde Şweýsariýa Konfederasiýasynyň Türkmenistanda täze bellenen Adatdan daşary we Doly ygtyýarly ilçisi Tomas Şteliden ynanç hatynyň kabul edilendigini bellemek bolar. Duşuşygyň dowamynda diplomat oňyn Bitaraplyk hukuk ýagdaýyna üýtgewsiz ygrarly ýurdumyzyň durmuşa geçirýän parahatçylyk söýüjilikli daşary syýasaty bilen giňişleýin tanyşdyryldy.

Bellenilişi ýaly, Türkmenistanyň we Şweýsariýa Konfederasiýasynyň parahatçylygyň, ählumumy howpsuzlygyň, durnukly ösüşiň bähbitlerine gönükdirilen umumy garaýyşlary hem-de işjeň tagallalary ýurtlaryň ikitaraplaýyn, şeýle-de köptaraplaýyn esasda, ilkinji nobatda, iri halkara guramalaryň çäklerinde üstünlikli hyzmatdaşlyk etmegini şertlendirdi. Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň alyp barýan durmuş ugurly döwlet syýasatyna aýratyn üns çekildi. Bu syýasatyň çäklerinde ýurdumyzda milli we halkara ähmiýetli taslamalar üstünlikli durmuşa geçirilýär. Şeýle hem parlamentara gatnaşyklary işjeňleşdirmegiň mümkinçilikleri ara alnyp maslahatlaşylan aýratyn mesele boldy.

Geçen hepdede türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy, Hormatly il ýaşulusy Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň wise-prezidenti R.Bazarowyň, Halk Maslahatynyň Diwanynyň iş dolandyryjysy K.Babaýewiň gatnaşmagynda iş maslahatyny geçirdi.

Maslahatda “Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy” ýylynda ýaşlaryň sazlaşykly ösüşi, olaryň jemgyýetimizde eýeleýän ornuny pugtalandyrmak, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň hem-de Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň öňünde durýan wezipeler, ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň çäklerinde ileri tutulýan ugurlar bilen baglanyşykly meseleler ara alnyp maslahatlaşyldy.

Ýurdumyzda ýakyn wagtda il sylagly ýaşulularyň gatnaşmagynda geçiriljek mejlise görülýän taýýarlyga, şeýle-de onuň çäklerinde ara alnyp maslahatlaşyljak meselelere aýratyn üns çekildi. Şunuň bilen baglylykda, Gahryman Arkadagymyz ýaşlaryň kämilleşmekleri we şahsy ösüşi üçin has oňaýly şertleriň döredilmeginiň zerurdygyny, ýaşulularyň jemgyýetimizde oňyn ýörelgeleri pugtalandyrmakda möhüm orun eýeleýändiklerini belledi.

Mundan başga-da, türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow Arkadag şäherinde lukmançylyk klasterini döretmek boýunça maslahat beriş hyzmatlaryny ýerine ýetirmek barada yglan edilen halkara bäsleşikde ýeňiji bolan “Goetzpartners Emerging Markets GmbH” kompaniýasynyň dolandyryjy direktory Wladimir Matias we bu kompaniýanyň uly geňeşçisi Hans Gerd Prödel bilen duşuşdy.

Halkara derejeli bu lukmançylyk klasteri ekologik taýdan arassa, ýokary hilli lukmançylyk serişdeleriniň dürli görnüşlerini diňe bir içerki bazar üçin däl, eýsem, eksport üçin hem öndürmegi maksat edinýär. Duşuşygyň ahyrynda Türkmenistanyň Prezidentiniň ýanyndaky Arkadag şäheriniň gurluşygy boýunça döwlet komiteti bilen GFR-iň “Goetzpartners Emerging Markets GmbH” kompaniýasynyň arasynda özara düşünişmek hakynda Ähtnama gol çekildi.

Daşary işler ministrliginde ýurdumyzyň Mejlisiniň, birnäçe ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň, jemgyýetçilik guramalarynyň wekilleriniň gatnaşmagynda Türkmenistanyň adam hukuklary we halkara ynsanperwer hukugy babatda halkara borçnamalarynyň ýerine ýetirilişini üpjün etmek boýunça pudagara toparyň nobatdaky mejlisi geçirildi. Mejlise gatnaşyjylar geçen ýylda ýerine ýetirilen işleriň jemini jemlediler, 2024-nji ýylda meýilleşdirilen çäreleri, adam hukuklaryny üpjün etmek hem-de halkara ynsanperwer hukugynyň kadalaryny durmuşa geçirmek babatda döwlet edaralarynyň, jemgyýetçilik guramalarynyň işini mundan beýläk-de kämilleşdirmek bilen bagly meseleleri ara alyp maslahatlaşdylar.

Şeýlelikde, geçen hepdäniň wakalarynda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň baştutanlygynda uzak möhletleýin özgertmeler maksatnamalaryny üstünlikli durmuşa geçirmäge, parahatçylyk, döredijilik we ösüş ýoly bilen ynamly öňe barýan ýurdumyzy mundan beýläk-de ösdürmäge gönükdirilen döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlary öz beýanyny tapdy.

(TDH)

Aşgabat, 29-njy ýanwar (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň obasenagat toplumyna gözegçilik edýän orunbasary T.Atahallyýewiň hem-de welaýatlaryň häkimleriniň gatnaşmagynda sanly ulgam arkaly iş maslahatyny geçirdi. Onda ýurdumyzyň oba hojalyk toplumynda we sebitlerde alnyp barylýan möwsümleýin işleriň ýagdaýy bilen bagly meselelere garaldy.

Ilki bilen, Ahal welaýatynyň häkimi R.Hojagulyýewe söz berildi. Häkim welaýatda dowam edýän möwsümleýin oba hojalyk işleriniň ýagdaýy barada hasabat berdi.

Bellenilişi ýaly, häzirki wagtda welaýatyň bugdaý ekilen meýdanlarynda agrotehnikanyň kadalaryna laýyklykda ideg işleri dowam edýär. Şu ýylyň hasyly üçin gowaça ekiljek meýdanlarda sürüm, tekizleýiş, geriş çekmek işleri ýerine ýetirilýär. Ekiş möwsüminde ulanyljak oba hojalyk tehnikalaryny hem-de gurallary, pagta öndürijiler üçin ýokary hilli gowaça tohumyny möwsüme taýýarlamak boýunça zerur işler alnyp barylýar. Şeýle hem ýeralmanyň, beýleki gök-bakja ekinleriniň ekiljek meýdanlaryny, tohumlaryny we degişli tehnikalary ekişe doly taýýar etmek boýunça çäreler görülýär.

Welaýatyň ekerançylyk meýdanlaryny ýazky ekiş möwsümine taýýarlamak işleri bilen birlikde, oba hojalyk ekinlerine berilýän suw serişdelerini tygşytly we netijeli peýdalanmak, ýerleriň melioratiw ýagdaýyny kadaly derejede saklamak, suwaryş, şor suw akabalaryny arassalamak işleri alnyp barylýar. Mundan başga-da, häkim welaýatda ýaşaýyş jaýlarynyň, mekdepleriň, çagalar baglarynyň ýyladyş ulgamlaryny kadaly işletmek, ilaty elektrik energiýasy, tebigy gaz we agyz suwy bilen bökdençsiz üpjün etmek boýunça ýerine ýetirilýän işler barada hasabat berdi.

Döwlet Baştutanymyz hasabaty diňläp, häzirki wagtda dowam edýän möwsümleýin oba hojalyk işleriniň möhüm ähmiýetine ünsi çekdi we welaýatyň bugdaý hem-de gowaça ekiljek meýdanlaryndaky alnyp barylýan işleriň agrotehnikanyň kadalaryna laýyklykda ýerine ýetirilmegini, gowaçanyň, gök-bakja ekinleriniň ýazky ekişine ýokary derejede taýýarlyk görülmegini üpjün etmegi häkime tabşyrdy.

Soňra Balkan welaýatynyň häkimi H.Aşyrmyradow alnyp barylýan möwsümleýin oba hojalyk işleri barada hasabat berdi.

Bellenilişi ýaly, häzirki wagtda welaýatda şu ýylyň hasyly üçin gowaça ekiljek meýdanlarda tekizleýiş we geriş çekmek işleri dowam edýär. Ekişde ulanyljak oba hojalyk tehnikalaryny, gurallary abatlamak, pagtaçy daýhanlar üçin welaýatyň toprak-howa şertlerine laýyk gelýän ýokary hilli gowaça tohumlaryny taýýarlamak boýunça degişli işler ýerine ýetirilýär. Welaýatyň bugdaý ekilen meýdanlarynda ideg işleri agrotehnikanyň kadalaryna laýyklykda alnyp barylýar. Ýeralmanyň we beýleki gök-bakja ekinleriniň ekişine taýýarlyk görülýär, olaryň ekiljek ýerlerini, tohumlaryny, tehnikalary möwsüme taýýar etmek boýunça zerur işler ýerine ýetirilýär. Sebitiň ekerançylyk meýdanlarynyň melioratiw ýagdaýyny gowulandyrmak, suwaryş we şor suw akabalaryny gazmak, arassalamak babatda degişli işler geçirilýär.

Şeýle hem häkim gyş paslynyň dowam edýän döwründe welaýatda medeni-durmuş maksatly binalaryň ýyladyş ulgamlaryny kadaly işletmek, ilaty elektrik energiýasy, tebigy gaz, agyz suwy bilen bökdençsiz üpjün etmek boýunça ýerine ýetirilýän işler barada hasabat berdi.

Döwlet Baştutanymyz hasabaty diňläp, häzirki wagtda oba hojalyk pudagynda ýaýbaňlandyrylan möwsümleýin işleriň ýokary hilli ýerine ýetirilmeginiň zerurdygyny belledi hem-de welaýatyň bugdaý ekilen meýdanlaryndaky ideg işleriniň agrotehnikanyň kadalaryna laýyklykda ýerine ýetirilmegini, şu ýylyň hasyly üçin gowaça ekiljek ýerleriň, ýokary hilli gowaça tohumynyň ekiş möwsümine taýýar edilmegini, ýeralmanyň we beýleki gök-bakja ekinleriniň ekişine taýýarlyk görülmegini gözegçilikde saklamagy häkime tabşyrdy.

Sanly ulgam arkaly geçirilýän iş maslahaty Daşoguz welaýatynyň häkimi S.Soltanmyradowyň welaýatdaky oba hojalyk işleriniň ýagdaýy baradaky hasabaty bilen dowam etdi.

Hasabatda bellenilişi ýaly, welaýatyň bugdaý ekilen meýdanlarynda ideg işlerini geçirmek boýunça degişli çäreler görülýär. Şu ýylyň hasyly üçin gowaça ekiljek meýdanlarda sürüm, tekizleýiş işleri agrotehnikanyň kadalaryna laýyklykda alnyp barylýar. Ekiş möwsüminde işlediljek oba hojalyk tehnikalaryny we gurallary abatlamak, pagta öndürijileri sebitiň toprak-howa şertlerine laýyk gelýän ýokary hilli gowaça tohumlary bilen doly üpjün etmek boýunça zerur işler durmuşa geçirilýär. Welaýatda ýeralmanyň we beýleki gök-bakja ekinleriniň ýazky ekişine taýýarlyk görülýär, hususan-da, bu ekinleriň ekiljek ýerlerini, tohumlaryny taýýarlamak babatda degişli işler ýerine ýetirilýär. Ýazky ekiş möwsümine taýýarlyk bilen birlikde, ekerançylyk meýdanlarynyň daş-töweregini arassalamak, suwaryş, şor suw akabalaryny gazmak işleri geçirilýär.

Hormatly Prezidentimiziň tabşyryklaryna laýyklykda, gyş möwsüminde welaýatdaky ýaşaýyş jaýlarynyň, mekdepleriň, çagalar baglarynyň ýyladyş ulgamlarynyň kadaly işledilmegi, ilatyň elektrik energiýasy, tebigy gaz we agyz suwy bilen bökdençsiz üpjün edilmegi yzygiderli gözegçilikde saklanylýar.

Döwlet Baştutanymyz hasabaty diňläp, ýazky ekiş möwsümine ýokary guramaçylyk derejesinde taýýarlyk görmegiň möhümdigine ünsi çekdi we şu ýylyň hasyly üçin gowaça ekiljek meýdanlardaky işleriň agrotehnikanyň talaplaryna laýyklykda ýerine ýetirilmegini, pagtaçy daýhanlar üçin ýokary hilli gowaça tohumlarynyň, ýeralmanyň, beýleki gök-bakja ekinleriniň ekiljek meýdanlarynyň, olaryň tohumlarynyň ekiş möwsümine doly taýýar edilmegini üpjün etmegi häkime tabşyrdy.

Soňra Lebap welaýatynyň häkimi Ş.Amangeldiýew sebitde alnyp barylýan möwsümleýin oba hojalyk işleriniň ýagdaýy barada hasabat berdi.

Bellenilişi ýaly, welaýatda şu ýylyň hasyly üçin gowaça ekiljek meýdanlarda sürüm, tekizleýiş, çil çekmek, topragy mineral dökünler bilen gurplandyrmak, ýuwuş suwuny tutmak işleri alnyp barylýar. Ekiş möwsüminde işlediljek oba hojalyk tehnikalaryny we gurallary abatlamak, pagtaçy kärendeçileri gowaça tohumy bilen üpjün etmek boýunça degişli işler ýerine ýetirilýär. Welaýatda 2024-nji ýylda gallanyň bol hasylyny ösdürip ýetişdirmek maksady bilen, bugdaý ekilen meýdanlarda ideg işleri dowam edýär. Sebitde ekilmegi meýilleşdirilýän ýazlyk ýeralmanyň we beýleki gök-bakja ekinleriniň meýdanlaryny, olaryň tohumlaryny möwsüme taýýarlamak boýunça zerur işler alnyp barylýar. Welaýatyň ekerançylyk meýdanlarynyň daş-töwereklerinde, suwaryş, şor suw akabalarynda arassaçylyk işleri geçirilýär.

Häkim gyş paslynyň dowam edýän günlerinde welaýatyň çägindäki ýaşaýyş jaýlarynyň, mekdepleriň, çagalar baglarynyň, beýleki medeni-durmuş maksatly binalaryň ýyladyş ulgamlaryny kadaly işletmek, ilaty elektrik energiýasy, tebigy gaz, agyz suwy bilen bökdençsiz üpjün etmek ugrunda ýerine ýetirilýän işler barada hasabat berdi.

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow hasabaty diňläp, oba hojalyk ekinleriniň bol hasylyny ösdürip ýetişdirmek boýunça öňde goýlan wezipeleriň üstünlikli ýerine ýetirilmeginiň möhümdigini belledi we şu ýylyň hasyly üçin gowaça ekiljek meýdanlaryň, pagta öndürijiler üçin welaýatyň toprak-howa şertlerine laýyk gelýän ýokary hilli gowaça tohumlarynyň möwsüme taýýar edilmegini, ak ekin meýdanlaryndaky ideg işleriniň agrotehnikanyň kadalaryna laýyklykda geçirilmegini, ýeralmanyň we beýleki gök-bakja ekinleriniň ekişine talabalaýyk taýýarlyk görülmegini üpjün etmegi häkime tabşyrdy.

Soňra Mary welaýatynyň häkimi B.Orazow welaýatda alnyp barylýan möwsümleýin oba hojalyk işleriniň ýagdaýy barada hasabat berdi.

Bellenilişi ýaly, şu günler sebitiň bugdaý ekilen meýdanlarynda ideg etmek işleri dowam edýär. Gowaça ekiljek meýdanlary ýazky ekişe taýýarlamagyň çäklerinde ýerleri sürmek, tekizlemek, geriş çekmek, mineral dökünler bilen gurplandyrmak işleri ýerine ýetirilýär. Welaýatyň toprak-howa şertlerine laýyk gelýän ýokary hilli gowaça tohumlaryny, oba hojalyk tehnikalaryny we gurallary ekiş möwsümine doly taýýarlamak boýunça zerur çäreler görülýär. Ýeralmanyň we beýleki gök-bakja ekinleriniň ekişine hem taýýarlyk görülýär. Bu ekinleriň ekilmeli ýerlerini, tohumlaryny taýýarlamak, ekişde ulanyljak gurallary abatlamak işleri ýerine ýetirilýär. Ýazky ekiş möwsümine taýýarlyk işleri bilen bir hatarda, ekin meýdanlarynyň daş-töwereklerini, suwaryş, şor suw akabalaryny arassalamak boýunça degişli işler geçirilýär.

Şeýle hem häkim hormatly Prezidentimiziň tabşyryklaryna laýyklykda, welaýatda ýaşaýyş jaýlarynyň, mekdepleriň, çagalar baglarynyň ýyladyş ulgamlarynyň kadaly işledilmegi, ilatyň elektrik energiýasy, tebigy gaz we agyz suwy bilen bökdençsiz üpjün edilmegi ugrunda ýerine ýetirilýän işler barada hasabat berdi.

Döwlet Baştutanymyz hasabaty diňläp, şu günler dowam edýän möwsümleýin oba hojalyk işleriniň möhüm ähmiýetine ünsi çekdi we şu ýylyň hasyly üçin gowaça ekiljek meýdanlaryň, pagtaçy kärendeçiler üçin ýokary hilli gowaça tohumlarynyň ekiş möwsümine doly taýýar edilmegini, bugdaý meýdanlaryndaky ideg işleriniň agrotehniki möhletlerde ýerine ýetirilmegini, ýeralmanyň, beýleki gök-bakja ekinleriniň ekişine guramaçylykly taýýarlyk görülmegini gözegçilikde saklamagy häkime tabşyrdy.

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň obasenagat toplumyna gözegçilik edýän orunbasary T.Atahallyýew ýurdumyzda alnyp barylýan möwsümleýin oba hojalyk işleriniň barşy barada hasabat berdi.

Bellenilişi ýaly, hormatly Prezidentimiziň Diýarymyzda bugdaýyň bol hasylyny ösdürip ýetişdirmek babatda öňde goýan wezipelerinden ugur alnyp, welaýatlaryň bugdaý ekilen meýdanlarynda agrotehnikanyň kadalaryna laýyklykda degişli ideg işleri ýerine ýetirilýär. Gowaça ekiljek meýdanlary ekiş möwsümine taýýarlamak maksady bilen, ýerlerde sürüm, tekizleýiş, geriş, çil çekmek işleri dowam edýär. Pagta öndürijileri ýokary hilli gowaça tohumlary bilen üpjün etmek üçin tohumlyk gowaça çigitleri taýýarlanylýar, ýazky ekişde ulanyljak ähli oba hojalyk tehnikalary we gurallar abatlanylyp, möwsüme taýýar edilýär. Şeýle hem wise-premýer ýurdumyzyň welaýatlarynda ýeralmanyň, beýleki gök-bakja ekinleriniň ýazky ekişine görülýän taýýarlyk işleri barada hasabat berdi.

Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, häzirki wagtda dowam edýän oba hojalyk işleriniň bellenen möhletlerde we ýokary hilli ýerine ýetirilmeginiň esasy wezipe bolup durýandygyny belledi hem-de ýurdumyzyň ak ekin meýdanlaryndaky ideg işleriniň agrotehnikanyň kadalaryna laýyklykda alnyp barylmagyny, gowaça ekiljek meýdanlaryň, ýokary hilli gowaça tohumlarynyň, oba hojalyk tehnikalarynyň we gurallaryň ýazky ekiş möwsümine taýýar edilmegini, ýeralma, beýleki gök-bakja ekinleriniň ekişine talabalaýyk taýýarlyk görülmegini berk gözegçilikde saklamagy wise-premýere tabşyrdy.

Döwlet Baştutanymyz welaýatlaryň häkimlerine ýüzlenip, ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmek boýunça kabul edilen maksatnamalarda şu ýyl üçin göz öňünde tutulan wezipeleriň üstünlikli durmuşa geçirilmeginiň möhüm talap bolup durýandygyny belledi we bu ugurda ýerine ýetirilmeli işler babatda birnäçe görkezmeleri berdi. Mundan başga-da, hormatly Prezidentimiz welaýatlardaky medeni-durmuş maksatly binalardaky ýyladyş ulgamlarynyň kadaly işledilmegini, ilatyň elektrik energiýasy, tebigy gaz, agyz suwy bilen bökdençsiz üpjün edilmegini gözegçilikde saklamagy tabşyrdy.

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow sanly ulgam arkaly geçirilen iş maslahatyny jemläp, oňa gatnaşanlara berk jan saglyk, öňde goýlan wezipeleri ýerine ýetirmekde üstünlikleri arzuw etdi.

Gurluşyk-senagat toplumy we elektroenergetika pudagy

Pudaklaryň durnukly ösmegi milli ykdysadyýetimiziň kuwwatynyň barha artýandygynyň aýdyň güwäsidir. Şeýle ugurlaryň biri hem gurluşyk-senagat toplumydyr. Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň baştutanlygynda ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmäge gönükdirilen maksatnamalaryň durmuşa geçirilmeginde bu topluma aýratyn ähmiýet berilýär. Gurluşyk toplumyna ägirt uly maýa goýumlaryň gönükdirilmegi, Diýarymyzda döredilen amatly maýa goýum ýagdaýy, milli telekeçiligi döwlet tarapyndan goldamak babatda amala aşyrylýan netijeli işler şähergurluşyk syýasatynyň üstünliklere beslenmegini şertlendirdi. Onuň çäklerinde paýtagtymyzda we ýurdumyzyň sebitlerinde her ýyl önümçilik, durmuş, medeni maksatly desgalaryň ýüzlerçesi, şol sanda ýaşaýyş jaýlary, mekdepler, çagalar baglary, lukmançylyk, sport merkezleri, iri we kiçi senagat kärhanalary gurulýar we durky täzelenilýär. Bu babatda syn berilýän 2023-nji ýyl Garaşsyz, Bitarap Watanymyzyň täze taryhynda ýene-de bir möhüm sahypany ýazdy.

“Arkadag Serdarly bagtyýar ýaşlar ýyly” şygary astynda geçen 2023-nji ýyl Arkadag şäheriniň dabaraly açylyşyna beslendi. Türkmen halkynyň Milli Lideri Gurbanguly Berdimuhamedowyň başlangyjy esasynda bina edilen bu şäher diňe bir ýurdumyzda däl, eýsem, tutuş Merkezi Aziýa sebitinde-de ilkinji “akylly” şäherdir. Kanun esasynda döwlet ähmiýetli şäher diýen aýratyn hukuk derejesine eýe bolan ajaýyp şäher türkmen topragynyň gadymy künjekleriniň birinde — ata-babalarymyzyň şöhratly taryhynyň başlanýan ýerinde bina edildi. Bu ägirt uly şähergurluşyk taslamasynyň amala aşyrylmagy ýurdumyzda döwlet syýasatynyň üstünlikli durmuşa geçirilýändiginiň aýdyň güwäsi boldy. Durmuş ugurly bu syýasat Diýarymyzyň innowasion esasda hemmetaraplaýyn ösdürilmegini, ykdysady kuwwatynyň artdyrylmagyny, halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesiniň yzygiderli ýokarlandyrylmagyny maksat edinýär.

Keşbinde milli binagärligiň iň gowy däpleriniň hem-de binagärlik, bezeg babatda häzirki zaman meýilleriniň sazlaşykly utgaşýan täze şäheriň açylyş dabarasy 29-njy iýunda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň gatnaşmagynda geçirildi. Arkadag şäherine BMG-niň ýöriteleşdirilen düzümleriniň, beýleki halkara guramalaryň, daşary ýurtlaryň ylmy edaralarynyň we belli kompaniýalarynyň sylaglarynyň 20-den gowragynyň gowşurylmagy ýurdumyzyň okgunly ösüşiniň aýdyň nyşanyna öwrülen täsin şäheri gurmak boýunça ýerine ýetirilen ägirt uly işlere ýokary baha berilýändigini alamatlandyrdy. “Akylly” şäheriň durmuş ulgamyna öňdebaryjy sanly, maglumat-kommunikasiýa we «ýaşyl» tehnologiýalar ornaşdyryldy. Onda ekologiýa ýaly möhüm ugra aýratyn üns berlip, desgalaryň gurluşygynda ekologik taýdan arassa gurluşyk serişdeleri ulanyldy. Arkadag şäheriniň “Ýewropada Howpsuzlyk we Hyzmatdaşlyk Guramasynyň sebitinde durnukly, “ýaşyl”, howa üçin oňaýly we innowasion çözgütli şäherleri ösdürmek” taslamasyna goşulýandygy baradaky güwänamanyň berilmegi bu ulgamda öňde goýlan wezipeleriň üstünlikli çözülýändigine şaýatlyk edýär.

Mälim bolşy ýaly, bu iri taslamany iki tapgyrda durmuşa geçirmek meýilleşdirildi. Gurluşygyň tamamlanan birinji tapgyrynyň çäklerinde medeni-durmuş maksatly desgalaryň we edara binalarynyň 336-sy gurlup ulanmaga berildi. Olaryň gurluşyk işlerine Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzalary bolan hususy kärhanalar çekildi. Innowasion şäher gurluşygynyň nusgasy hökmünde ykrar edilen bu täsin şäherde häzirki zaman maglumat tehnologiýalary we adaty bolmadyk binagärlik çözgütleri oýlanyşykly peýdalanylypdyr. “Akylly” öý tehnologiýalary ulanylyp gurlan döwrebap 5, 7 we 9 gatly, köp öýli ýaşaýyş jaýlary, 2 gatly kottejler Arkadag şäheriniň aýratynlygydyr. Munuň özi öýi dolandyrmagyň intellektual ulgamydyr. Ol internet tory arkaly öýleriň durmuş üpjünçiliginiň, howpsuzlygynyň ähli enjamlarynyň awtomatik we sazlaşykly işini üpjün edýär.

Arkadag şäheriniň gurluşygy, onuň sanly binýadynyň işlenip taýýarlanylmagy ýurdumyzyň ugurdaş ýokary okuw mekdepleriniň talyplary, professor-mugallymlar düzümi üçin nazary bilimlerini, ukyplaryny, täzeçil tekliplerini, pikirlerini iş ýüzünde ulanmagyň özboluşly mekdebine öwrülendigini bellemelidiris. Şeýle hem bu ýerde halkara ölçegleriň ähli talaplaryna laýyk gelýän saglygy goraýyş ulgamynyň birnäçe desgalary bina edildi. Şolaryň hatarynda Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky çagalar sagaldyş-dikeldiş merkezi, 350 orunlyk köpugurly hassahana, 150 orunlyk onkologiýa merkezi, 150 orunlyk Enäniň we çaganyň saglygyny goraýyş merkezi, “Tiz kömek” merkezi, saglyk öýi we beýlekiler bar. Ilatyň saglygyny berkitmek işinde aýratyn ähmiýeti bolan sport desgalarynyň gurluşygyna hem uly üns berildi. Şäherde degişli enjamlardyr düzümler bilen üpjün edilen köpugurly sport toplumy, sport merkezi, 10 müň orunlyk stadion guruldy. Bu ýerde sportuň futbol, woleýbol, basketbol, uly we stol üstündäki tennis, agyr we ýeňil atletika, gimnastika, gylyçlaşmak, küşt, şaşka, şol sanda sportuň suwdaky görnüşleri bilen meşgullanmak üçin ähli şertler döredildi.

Şäher durmuşynyň ruhy-medeni tarapyna hem möhüm ähmiýet berildi. «Akylly» şäheriň ajaýyp künjekleriniň hatarynda Döwletmämmet Azady adyndaky kitaphana, Taryhy we ülkäni öwreniş muzeýi, Görogly adyndaky döwlet atçylyk sirki, Aman Gulmämmedow adyndaky döwlet drama teatry bar. Gahryman Arkadagymyzyň başlangyjy bilen täze şäherde Aba Annaýew adyndaky Halkara atçylyk akademiýasy hem döredildi. Ady rowaýata öwrülen ahalteke bedewlerini seýislemegiň köpasyrlyk däpleriniň özboluşly dowamatyna öwrülen bu ýokary okuw mekdebinde atçylyk pudagynda ýokary derejeli hünärmenler eýýäm taýýarlanyp başlandy.

Ajaýyp görnüşe eýe bolan «Arkadag Binasynda» ýelden ýüwrük ahalteke bedewiniň üstünde türkmen halkynyň Milli Lideriniň keşbiniň janlandyrylmagy tötänden däldir. Bu bina täze taryhy eýýamda ýurdumyzyň belent sepgitlere tarap maksada okgunlylygyny şöhlelendirýär. Şäheriň merkezi seýilgähinde bina edilen ýadygärligiň umumy beýikligi 43 metre deňdir. Arkadag şäherinde halkara ülňülere laýyk gelýän köpşahaly ýol-ulag düzüminiň bardygyny bellemek gerek. Giň şaýollar, köçeler we halkalaýyn çatryklar häzirki zaman yşyklandyryş, wideogözegçilik, dolandyryş ulgamlary bilen üpjün edilipdir.

Ýurdumyzyň ilkinji «akylly» şäheriniň taslamasynda we gurluşygynda bilim-terbiýeçilik, umuman, ýaş nesilleriň irki döwürden sazlaşykly ösüp kemala gelmegi bilen baglanyşykly meselelere aýratyn üns berildi. Bu ýerde gurlan degişli desgalar şeýle möhüm ugurda öňde goýlan wezipeleri netijeli çözmäge gönükdirilendir. Döwrebap çagalar baglarynda ýaş nesliň aýdym-saz, döredijilik we sport bilen meşgullanmaklary, daşary ýurt dillerini öwrenmekleri, zähmet endiklerini ele almaklary üçin iň oňaýly şertler döredilipdir. 1-nji ýöriteleşdirilen okuw-terbiýeçilik toplumy bilim ulgamyna bildirilýän häzirki zaman talaplaryna doly laýyk gelýär. Ol mekdebe çenli we mekdep bölümlerini, iňlis dilini çuňlaşdyryp öwredýän üç sany ýöriteleşdirilen mekdebi özüne birleşdirýär. Şeýle hem şäherde Sahy Jepbarow adyndaky ýörite sungat mekdebi, Şükür bagşy adyndaky çagalar sungat mekdebi ýerleşip, olarda dürli saz gurallarynda, şol sanda milli saz gurallarda saz çalmagy öwrenmek, aýdym aýtmak, tans etmek, bagşyçylyk sungatyny özleşdirmek, sazyň taryhyny we nazaryýetini, dirižýorçylyk sungatyny ele almak üçin ähli şertler göz öňünde tutuldy.

Arkadag şäheriniň Berdimuhamet Annaýew adyndaky mugallymçylyk orta hünär okuw mekdebi we Saçly Dursunowa adyndaky lukmançylyk orta hünär okuw mekdebi ýaşlara saýlap alan hünärleri boýunça döwrebap bilim almaga mümkinçilik berýär. Bilim ulgamyna degişli bu edaralaryň ählisi Bilimler we talyp ýaşlar gününe beslenen altyn güýzüň ilkinji gününde öz gapylaryny açdy.

Asylly däbe görä, täze okuw ýylynyň ilkinji gününde ýurdumyzyň sebitlerinde hem birnäçe binagärlik desgalary — döwrebap mekdepler we çagalar baglary açylyp ulanmaga berildi. Olaryň açylyş dabaralaryna Mejlisiň deputatlary, welaýat, etrap we şäher halk maslahatlarynyň agzalary, ýerli ýerine ýetiriji häkimiýet edaralarynyň, jemgyýetçilik guramalarynyň wekilleri, hormatly ýaşulular gatnaşdylar.

Milli bilim ulgamynyň hemmetaraplaýyn ösdürilmegi hem-de maddy-enjamlaýyn binýadynyň berkidilmegi, bu ulgamyň hil taýdan täze derejä çykarylmagy döwlet syýasatynyň esasy ugurlarynyň biridir. Şunuň bilen baglylykda, ýokary bilimiň kämilleşdirilmegine aýratyn ähmiýet berilýär. Munuň özi milli ykdysadyýetimiziň dürli pudaklary üçin ýokary hünärli işgärleri taýýarlamaga gönükdirilendir. Geçen ýylyň 1-nji sentýabrynda paýtagtymyzda we ýurdumyzyň sebitlerinde ýokary okuw mekdepleriniň birbada üçüsiniň — Aşgabatda Türkmen döwlet binagärlik-gurluşyk institutynyň, Türkmenabat şäherinde Seýitnazar Seýdi adyndaky Türkmen döwlet mugallymçylyk institutynyň täze binalar toplumlarynyň, Mary şäherinde Türkmenistanyň Döwlet energetika institutynyň çäginde goşmaça okuw binasynyň hem-de beýleki desgalaryň düýbüni tutmak dabaralarynyň geçirilmegi munuň aýdyň güwäsi boldy.

Aşgabatda Türkmenistanyň Prezidentiniň ýanyndaky Döwlet gullugy akademiýasynyň täze binalar toplumynyň açylmagy Arkadag Serdarly bagtyýar ýaşlar ýylynyň möhüm wakasy boldy. Ýokary okuw mekdebinde alnan bilimleri has-da çuňlaşdyrmaga ýöriteleşen bu bilim ojagynyň düzüminde iki fakultet — döwlet dolandyryş hem-de hünär ýokarlandyryş fakultetleri hereket edýär. Täze toplumda diňleýjileriň netijeli okamagy, mugallymlaryň talabalaýyk işlemegi, göwnejaý ýaşaýyş-durmuşy, bedenterbiýe we sport bilen meşgullanmaklary üçin oňaýly şertler döredildi. Türkmenistanyň Prezidentiniň ýanyndaky Döwlet gullugy akademiýasyna iki sany halkara şahadatnamanyň — Germaniýa Federatiw Respublikasynyň “DUISBURG ESSEN” uniwersitetiniň “Iň gowy binagärlik” şahadatnamasynyň hem-de Fraungofer Energetika ykdysadyýeti we energetika ulgamy tehnologiýasy institutynyň durnukly we öňdebaryjy tehnologiýalaryň ornaşdyrylmagy baradaky şahadatnamasynyň gowşurylmagy hem bellärliklidir. Döwlet gullugy akademiýasynyň ajaýyp binalar toplumy dünýäniň iň gözel we ýaşamak üçin amatly şäherleriniň biri hökmünde öz ornuny barha pugtalandyrýan ak mermerli paýtagtymyzyň gaýtalanmajak binagärlik gözelligi bilen sazlaşykly utgaşýar.

Gün-günden gözel keşbe girýän Aşgabat ýurdumyzyň barha artýan ykdysady kuwwatynyň, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň durmuşa geçirýän özgertmeler syýasatynyň üstünlikleriniň aýdyň nyşanydyr. Tutuş ýurdumyz boýunça gurulýan döwrebap saglygy goraýyş merkezleri Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe türkmenistanlylaryň abadan we bagtyýar ýaşaýşyny üpjün etmäge gönükdirilendir. Ýakyn döwürde şeýle desgalaryň hataryna Halkara onkologiýa ylmy-kliniki merkeziniň, Stomatologiýa merkeziniň we Halkara pediatriýa merkeziniň täze binalary hem goşular. Olaryň gurluşyklaryna 2023-nji ýylyň mart aýynda türkmen halkynyň Milli Lideri Gurbanguly Berdimuhamedowyň gatnaşmagynda badalga berildi. Paýtagtymyzyň ilatynyň we myhmanlarynyň medeniýetli dynç almagy üçin has amatly şertleri döretmek, binagärlik-şähergurluşyk keşbini has-da gözelleşdirmek maksady bilen, döwlet Baştutanymyzyň Kararyna laýyklykda, Aşgabatda 4 müň orunlyk köpugurly medeni merkeziň gurluşygyna girişildi.

Ýurdumyzyň baş şäherini toplumlaýyn ösdürmek bilen bir hatarda, Oba milli maksatnamasynyň durmuşa geçirilmegine hem uly ähmiýet berilýär. Bu maksatnama ilatyň ýokary ýaşaýyş-durmuş derejesini, oňaýly dynç almagy we döredijilikli zähmet çekmegi üçin amatly şertleri üpjün etmäge gönükdirilendir. Maksatnamada göz öňünde tutulan wezipelere laýyklykda, Watanymyzyň ähli künjeklerinde täze, döwrebap obalar gurulýar. Munuň özi obalaryň häzirki zaman ülňülerine laýyklykda hem-de şäherlerdäkiden birjik-de kem bolmadyk ähli amatlyklaryň göz öňünde tutulyp abadanlaşdyrylmagyna jogapkärli çemeleşilýändiginiň özboluşly görkezijisidir.

Her ýyl geçirilýän iri halkara sergiler giň jemgyýetçiligi Türkmenistanyň gazananlary, şäherleriň hem-de sebitleriň ýaşaýyş-durmuşyny has oňaýly ýagdaýda guramaga gönükdirilip ulanylýan innowasion tehnologiýalar, türkmen ykdysadyýetiniň geljegi uly we çalt depginler bilen ösýän pudaklarynyň biri bolan gurluşyk-senagat toplumynyň kuwwaty bilen tanyşdyrýar. Bu ugurda däp boýunça Aşgabat şäheriniň gününe bagyşlanyp geçirilýän “Ak şäherim Aşgabat” atly köpugurly halkara sergä aýratyn orun degişlidir. Syn berilýän ýylyň 24-25-nji maýynda geçirilen giň gerimli sergä daşary ýurt kompaniýalarynyň köp sanlysy gatnaşyp, ol hususan-da, gurluşyk pudagynda we gurluşyk serişdeleriniň önümçiliginde iň täze innowasion işläp taýýarlamalaryň hem-de tehnologiýalaryň iş ýüzünde peýdalanylyşynda tejribe alyşmak üçin netijeli meýdança bolup hyzmat edýär.

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwrüne taslamalaryň giň gerimliligi mahsusdyr. Köp gatly ajaýyp binalar gurulýar, şäherlerde täze ýaşaýyş toplumlary, iri ilatly nokatlar, uzak aralyklara awtobanlar, polat ýollar gurulýar, halkara ähmiýetli ulag düzümi kemala getirilýär. Toplumlaýyn durmuş-ykdysady maksatnamalaryň çäklerinde ýurdumyzda ýaýbaňlandyrylan giň möçberli gurluşyklar ýokary hilli gurluşyk serişdelerine bolan islegiň ýokarlanmagyny, ýerli çig malyň binýadynda olaryň önümçiliginiň ösdürilmegini şertlendirdi. Häzirki wagtda gazylyp alynýan peýdaly baýlyklaryň täze känlerini ýüze çykarmak boýunça geologik barlaglar işjeň alnyp barylýar. Bu işleriň netijeleri önümçilik toplumlarynyň kuwwatyny pugtalandyrmaga, ýokary hilli gurluşyk serişdeleriniň, beýleki önümleriň öndürilişiniň möçberini artdyrmaga gönüden-göni ýardam edýär. Şeýle önümlere ýurdumyzda we daşary ýurtlarda uly isleg bildirilýär.

Döwlet Baştutanymyz täze gurulýan desgalaryň ýokary hilli gurluşyk serişdeleri bilen yzygiderli üpjün edilmeginiň möhümdigine ünsi çekip, türkmen topragynyň örän baý ýerli çig mal serişdelerini giňden özleşdirmek boýunça işleri çaltlandyrmagyň zerurdygyny nygtaýar. Şunuň bilen birlikde, ýurdumyzda hereket edýän önümçilikleriň tehniki we ykdysady taýdan durnuklylygyny üpjün etmäge, olaryň döwrebaplaşdyrylmagyna, importyň ornuny tutýan we eksport ugurly önümleri öndürmäge ýöriteleşen täze zawoddyr kärhanalaryň döredilmegine gönükdirilen işler alnyp barylýar.

Awtomobil ýollarynyň, aragatnaşyk, suw, gaz, elektrik üpjünçilik ulgamlarynyň, lagym arassalaýjy desgalaryň gurluşygyna uly möçberde serişdeler goýberilýär. Aýratyn inženerçilik-tehniki çözgütleri we täze tehnologiýalary talap edýän desgalaryň, şol sanda awtobanlaryň, köprüleriň, köpzolakly halkalaýyn awtomobil ýollarynyň, ýerasty geçelgeleriň, ýollaryň ugurlaryndaky köpderejeli çatryklaryň gurluşyklaryna möhüm ähmiýet berilýär. Bu ugurda alnyp barylýan işleriň netijeliligini ýokarlandyrmak hem-de awtomobil ýollarynyň gurluşyk ulgamyny has-da kämilleşdirmek maksady bilen, Türkmenistanyň Prezidentiniň Permanyna laýyklykda, 2022-nji ýylyň fewralynda Awtomobil ýollarynyň gurluşygyny dolandyrmak baradaky döwlet agentliginiň döredilendigini bellemelidiris. Häzirki wagtda täze awtomobil ýollaryny gurmak hem-de ozal bar bolanlarynyň durkuny täzelemek boýunça amala aşyrylýan giň möçberli taslamalar döwrebap ulag-logistika ulgamyny döretmäge, yklymda möhüm üstaşyr ulag geçelgesine öwrülen döwlet hökmünde ýurdumyzyň eýeleýän ornuny pugtalandyrmaga gönüden-göni ýardam edýär.

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe himiýa senagatynyň ösdürilmegine hem uly üns berilýär. Bu pudagy ösdürmegiň strategiýasy ýerli serişdeleri doly ulanmaga gönükdirilendir. Bar bolan ägirt uly çig mal binýadyny hasaba almak bilen, içerki sarp edijileri mineral dökünler bilen üpjün etmek we ýurdumyzyň oba hojalygynyň netijeliligini ýokarlandyrmak, önümleriň daşary ýurtlara iberilýän möçberini artdyrmak üçin önümçiligiň giňeldilmegine aýratyn üns berilýär. Şunuň bilen baglylykda, himiýa senagatyny mundan beýläk-de ösdürmek, “Türkmenhimiýa” döwlet konserniniň işini mundan beýläk-de kämilleşdirmek, ugurdaş kärhanalaryň önümçilik kuwwatlyklaryny artdyrmak we olaryň işini sanlylaşdyrmak, öndürilýän önümleriň görnüşini giňeltmek, öňdebaryjy tehnologiýalary giňden ornaşdyrmak, himiýa senagatyny ýokary derejeli hünärmenler bilen üpjün etmek boýunça yzygiderli işler alnyp barylýar.

Döwlet konserniniň edara-kärhanalarynda yhlasly zähmet çekýän hünärmenleriň ýaşaýyş-durmuş şertlerini gowulandyrmaga-da uly üns berilýär. Geçen ýylyň noýabrynda Balkan welaýatyna bolan iş saparynyň barşynda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow welaýatyň Türkmenbaşy etrabynyň Guwlymaýak şäherçesinde durmuş ugurly täze desgalaryň düýbüni tutmak dabarasyna gatnaşdy. Döwlet Baştutanymyzyň gol çeken Kararyna laýyklykda, Gyýanly şäherçesiniň täze ýaşaýyş toplumynda 4 gatly ýaşaýyş jaýlary, 320 orunlyk umumybilim berýän orta mekdep, 120 orunlyk çagalar bagy we söwda-dynç alyş merkezi gurlar.

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe ýurdumyzyň ähli künjeginde bolşy ýaly, günbatar sebitde hem giň gerimli özgertmeler amala aşyrylýar.

Öňde goýlan wezipeleri, şol sanda halk hojalyk toplumyny güýçli depginde senagatlaşdyrmak boýunça wezipeleri üstünlikli ýerine ýetirmekde energetika senagatyna möhüm orun berilýär. Elektroenergetika pudagyny ösdürmegiň Konsepsiýasyna laýyklykda, Diýarymyzyň ähli sebitlerinde döwrebap elektrik stansiýalary guruldy, öndüriji kuwwatlyklar ençeme esse artdyryldy, täze elektrik geçiriji ulgamlar guruldy we täzelenildi. Bu işler ýurdumyzyň dünýä energetika ulgamyna mundan beýläk-de goşulyşmagy üçin amatly şertleri döredýär. Häzirki wagtda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň baştutanlygynda pudagyň maddy-enjamlaýyn binýadyny düýpli döwrebaplaşdyrmak boýunça netijeli çäreler durmuşa geçirilýär.

Diýarymyzyň halkalaýyn energiýa ulgamyny döretmek boýunça giň möçberli taslama üstünlikli amala aşyrylýar. Onuň durmuşa geçirilmegi şäherleri we obalary elektrik energiýasy bilen ygtybarly üpjün etmäge, durmuş-ykdysady ösüşiň möhüm wezipelerini çözmäge, türkmen elektrik energiýasyny daşary ýurtlara eksport etmegiň mümkinçiliklerini giňeltmäge ýardam berer. Balkan welaýatyna amala aşyran iş saparynyň çäklerinde döwlet Baştutanymyz Türkmenbaşy etrabynda täze energetika desgasynyň — gaz we bug dolanyşygynda işlejek elektrik stansiýasynyň düýbüni tutmak dabarasyna gatnaşdy. Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow bu waka mynasybetli geçirilen dabaradaky çykyşynda elektroenergetikanyň milli ykdysadyýetimiziň möhüm pudaklarynyň biri bolup durýandygyny belledi. Pudagy ösdürmek üçin ýurdumyzda maksatnamalaýyn işler alnyp barlyp, uly möçberli maýa goýumlar gönükdirilýär.

Häzirki döwürde ýurdumyzda jemi kuwwaty 7000 megawata deň bolan 12 sany elektrik stansiýasy işleýär. Şolaryň 8-si Garaşsyzlyk ýyllarynda, has takygy, 2013 — 2021-nji ýyllarda gurlup ulanmaga berildi. Taslama laýyklykda, täze elektrik stansiýasynda 4 sany gaz hem-de 2 sany bug turbinalary hereket eder. Olaryň jemi öndürijilik kuwwaty 1574 megawata deňdir. Ol ýurdumyzda kuwwaty boýunça ikinji elektrik stansiýasy bolar we Balkan welaýatynyň sarp edijilerini elektrik energiýasy bilen ygtybarly üpjün eder.

Utgaşykly işleýän gaz-bug aýlanyşygy ýokary peýdaly iş koeffisienti bilen tapawutlanýan elektrik energiýasynyň önümçiliginiň täze görnüşidir. Onuň binýatlaýyn esasy gaz turbinasynda ýakylýan ýangyjyň täsirinde ýokary temperaturada döreýän galyndyny bug turbinasynda netijeli ulanmagyň hasabyna goşmaça elektrik energiýasyny öndürmekde jemlenýär. Bu döwrebap tehnologiýanyň ornaşdyrylmagy ýurdumyzda galyndysyz önümçiligi ösdürmek nukdaýnazaryndan wajyp bolup, elektrik energiýasy öndürilende sarp edilýän tebigy gazy tygşytlamaga mümkinçilik berýär. Täze elektrik stansiýasynda ähli önümçilik işi sanly ulgam arkaly awtomatlaşdyrylyp, dolandyryş merkezine birikdiriler. Bu bolsa önümçiligiň ýokary netijeliligini üpjün eder.

Bu ýerde öndürilen elektrik energiýasynyň artykmaç bölegini ýurdumyzyň bitewi halkalaýyn energoulgamyna ibermäge mümkinçilik dörär. Mälim bolşy ýaly, halkalaýyn energoulgamy döretmek taslamasynyň birinji tapgyry bolan Ahal — Balkan ýokary woltly asma elektrik geçirijisi 2021-nji ýylda işe girizildi.

Umuman, Türkmenistanda bitewi energiýa halkasynyň döredilmegi Aşgabat şäheriniň we welaýatlaryň energetika ulgamlarynyň arasyndaky özara ätiýaçlandyryşa mümkinçilik berer. Munuň özi ýurdumyzyň energiýa ulgamynyň ygtybarlylygyny berkidip, onuň kuwwatlylygynyň ätiýaçlyk gorlaryny yzygiderli artdyrmaga, zerur bolan wagtynda elektrik energiýasyny degişli ugurlara paýlamaga şert döreder. Bu taslamanyň durmuşa geçirilmegi paýtagtymyzydyr welaýatlary elektrik energiýasy bilen bökdençsiz üpjün etmek bilen, onuň beýleki döwletlere eksportynyň möçberini artdyrmaga hem ýardam eder.

Mary — Ahal ugry boýunça ýokary woltly asma elektrik geçirijisiniň işe girizilmegi ýurdumyzyň bitewi energiýa halkasyny döretmekde nobatdaky tapgyr boldy. Mary we Ahal döwlet elektrik stansiýalarynyň hünärmenleri sanly ulgam arkaly Türkmenbaşy etrabynda utgaşykly dolanyşykda işlejek elektrik stansiýasynyň düýbüni tutmak dabarasyna gatnaşan döwlet Baştutanymyza ýurdumyzyň elektroenergetika pudagyny ösdürmäge berýän hemişelik ünsi, netijeli zähmet çekmäge döredýän mümkinçilikleri üçin pudagyň ähli işgärleriniň adyndan hoşallyklaryny beýan etdiler.

Dabaranyň dowamynda sanly ulgam arkaly Türkmenbaşydaky nebiti gaýtadan işleýän zawodlar toplumynyň (TNGIZT) hünärmenleri hem çykyş etdiler. Şol gün toplumyň çäklerinde elektrik energiýasyny öndürýän iki sany täze gaz turbina desgasy ulanmaga berildi. Olaryň umumy taslama kuwwaty 70 megawat sagada deňdir. TNGIZT-niň çäginde üstünlikli durmuşa geçirilen energetika taslamasyna halkara şahadatnamalar gowşuryldy. Gaz we bug dolanyşygynda işleýän elektrik stansiýalarynyň ekologik taýdan hem bähbitlidigi bellärliklidir. Energetika pudagynda sebit we halkara ähmiýetli iri taslamalary durmuşa geçirmek bilen, Türkmenistan ekologiýa we daşky gurşawy goramak meselelerine jogapkärçilikli, ylmy esasda çemeleşýändigini görkezýär. Hut şonuň üçin-de, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň durmuş-ykdysady özgertmeler maksatnamalarynda degişli ugurdaky talaplara doly laýyk gelýän serişde tygşytlaýjy, ekologik taýdan arassa tehnologiýalary we ýokary netijeli enjamlary işjeň ornaşdyrmak baş wezipeleriň biri hökmünde kesgitlenendir.

Mälim bolşy ýaly, 2021-nji ýylyň martynda “Gaýtadan dikeldilýän energiýa çeşmeleri hakynda” Türkmenistanyň Kanuny güýje girdi. Oňa laýyklykda, elektrik önümçiliginiň innowasion, hususan-da, energiýanyň Gün we ýel ýaly gaýtadan dikeldilýän çeşmelerini ulanmak arkaly elektrik energiýasyny öndürmek boýunça innowasion taslamalar işlenip taýýarlanylýar. 2022-nji ýylyň iýul aýynda Balkan welaýatynyň Gyzylarbat etrabynda kuwwaty 10 megawat bolan ilkinji köpugurly Gün we ýel elektrik stansiýasynyň gurluşygyna başlandy. Bularyň ählisi “ýaşyl” energetikanyň mümkinçiliklerini ulanmak boýunça taslamalaryň uly geljeginiň bardygyna şaýatlyk edýär. Bu taslamalar milli ykdysadyýetimiziň esasy pudaklarynyň kuwwatyny artdyrmakda we düzümlerini mundan beýläk-de döwrebaplaşdyrmakda uly ähmiýete eýe bolar.

Hormatly Prezidentimiziň her ýylyň 3-nji noýabrynda «Gurluşyk we senagat toplumynyň işgärleriniň gününi bellemek hakynda» gol çeken Permany milli ykdysadyýetimiziň kuwwatyny artdyrmaga saldamly goşant goşup, halal we tutanýerli zähmet çekýän ýurdumyzyň gurluşyk, energetika, jemagat hojalygy we senagat pudaklarynyň zähmetkeşleriniň ägirt uly goşandynyň ykrar edilýändiginiň güwäsi boldy.

Şeýlelikde, gurluşyk senagatynyň we elektroenergetika pudagynyň 2023-nji ýyldaky ösüş depginlerine bagyşlanan synda getirilen maglumatlar hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň eziz Diýarymyzy mundan beýläk-de gülledip ösdürmäge, halkymyzyň bagtyýar durmuşyny üpjün etmäge gönükdirilen döwlet syýasatynyň üstünliklere beslenýändiginiň aýdyň beýanydyr.

(TDH)

Obasenagat toplumy

«Arkadag Serdarly bagtyýar ýaşlar ýyly» şygary astynda geçen 2023-nji ýyl hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň baştutanlygynda bäsdeşlige ukyply obasenagat toplumyny kemala getirmegi, azyk howpsuzlygyny üpjün etmegi we ýurdumyzyň eksport mümkinçiliklerini ýokarlandyrmagy maksat edinýän döwlet syýasatynyň üstünlikli durmuşa geçirilýändigini ýene bir gezek aýdyň görkezdi.

Oba hojalygy milli ykdysadyýetimiziň möhüm pudaklarynyň biridir. Ýurdumyzyň oba hojalyk önümlerini öndürijilerine hemmetaraplaýyn goldaw bermegi ugur edinýän oýlanyşykly strategiýa bu toplumyň okgunly ösmegini şertlendirýär. Şunda oba hojalygynyň düzümleýin döwrebaplaşdyrylmagyny üpjün etmek, pudagyň düşewüntliligini artdyrmak, oba ýerlerinde täze ykdysady gatnaşyklary kemala getirmek, dürli hojalyk düzümleriniň arasynda bäsdeşlige ukyply gurşawy döretmek, ýer-suw serişdelerini rejeli peýdalanmak, daşky gurşawy goramak, oba hojalyk ylmyny hem-de seçgiçiligi ösdürmek, innowasiýalary, iň täze ylmy-tehniki işläp taýýarlamalary, dolandyryşyň, bazar gatnaşyklarynyň öňdebaryjy usullaryny giňden ornaşdyrmak, oba ýerlerinde durmuş meselelerini netijeli çözmek esasy ugurlaryň hatarynda durýar.

Oba hojalyk pudagyny dolandyrmagyň netijeli ulgamyny döretmek ýurdumyzda durmuşa geçirilýän syýasatyň möhüm ugrudyr. Obasenagat toplumyny düýpli özgertmek we kämilleşdirmek arkaly onuň işiniň netijeliligini has-da ýokarlandyrmak maksady bilen, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow 2023-nji ýylyň iýul aýynda Türkmenistanyň Oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministrliginiň bölünmegi arkaly, onuň binýadynda Türkmenistanyň Oba hojalyk ministrligini hem-de Türkmenistanyň Daşky gurşawy goramak ministrligini döretmek hakynda Permana gol çekdi.

Oba hojalyk özgertmelerini tapgyrlaýyn esasda durmuşa geçirmegiň çäklerinde amala aşyrylýan ulgamlaýyn çäreler, ykdysady, salgyt we hukuk gurallarynyň netijeli ulanylmagy diňe bir hil taýdan däl, eýsem, mukdar taýdan hem oňyn görkezijileriň gazanylmagyna şert döretdi. Soňky ýyllarda bu pudak durnukly ösmegini dowam etdirýär. Oba hojalyk toplumynyň döwrebaplaşdyrylmagyna häzirki zaman usulynda çemeleşilýändigini «Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: Türkmenistany 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasy» hem tassyklaýar. Pudagy ösdürmekde Oba milli maksatnamasyna-da aýratyn orun degişlidir. Oňa laýyklykda, ýurdumyzyň ähli welaýatlarynda azyk, guşçulyk, et we süýt önümçilik kärhanalarynyň senagat kuwwatlyklaryny artdyrmak üçin şertler döredilýär.

Azyk bolçulygyny üpjün etmekde uly üstünlikleriň gazanylandygyny geçen ýylyň mart aýynda Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň 15 ýyllygy mynasybetli guralan sergi hem aýdyň görkezdi. Hususy önüm öndürijiler oba hojalyk pudagynda amala aşyrylýan özgertmelere uly goşantlaryny goşmak bilen, täze agrotehnologiýalary, suw tygşytlaýjy ulgamlary, ylmyň soňky gazananlaryny we öňdebaryjy tejribäni ornaşdyrýarlar, ekologik taýdan arassa gök önümleri, miweleri ýetişdirýärler. Telekeçiler ýyladyşhanalarda gök-bakja ekinlerini, hususan-da, ýurdumyzyň eksport edýän azyk harytlarynyň arasynda uly paýy bolan pomidorlary ýetişdirmekde baý tejribe topladylar. Sergi pawilýonlarynda görkezilen ekologik taýdan arassa önümler munuň aýdyň güwäsi boldy. Bu ulgamyň iri kärhanalarynyň sergide görkezen süýji-köke we çörek önümleriniň köpdürli görnüşleri guwandyryjydyr. Süýjüleriň, şokoladlaryň, kökeleriň, waflileriň we beýleki datly önümleriň dürli görnüşleri diňe bir ýurdumyzda däl, eýsem, onuň çäginden daşarda hem uly islegden peýdalanýar.

Mälim bolşy ýaly, obasenagat toplumynyň ösdürilmegi köp babatda ýer-suw serişdeleriniň rejeli peýdalanylmagyna baglydyr. Ýurdumyzda ekerançylyk ýerlerini suwarmak, gidrodesgalary gurmak we ulanmaga bermek meselelerinde ägirt uly tejribe toplandy. Suwdan peýdalanmagyň öňdebaryjy we ykdysady taýdan amatly tehnologiýalary işjeň ornaşdyrylýar. Gurak howaly gurşawdaky oba hojalygy suw hojalyk taslamalaryny durmuşa geçirmekde gazanylan üstünlikleriň hasabyna özüniň oňyn netijesini berýär. Garagum sährasynda “Altyn asyr” Türkmen kölüniň döredilmegi munuň aýdyň mysalydyr. Bu innowasion taslama dünýäniň suw serişdelerini we daşky gurşawy aýawly saklamak bilen bagly ählumumy meseleleri çözmek işine ýurdumyzyň işjeň gatnaşýandygyny subut edýär. Onuň durmuşa geçirilmegi diňe bir ýurdumyzyň oba hem-de suw hojalygyny hil taýdan täze derejä çykarmak üçin täze mümkinçilikleri we gözýetimleri açmak bilen çäklenmän, eýsem, tutuş sebitiň ekologik ýagdaýyna hem oňyn täsirini ýetirer.

Döwletimiziň tebigaty goramak syýasatynda Milli tokaý maksatnamasyna-da möhüm orun degişlidir. Onuň amala aşyrylmagyna ýurdumyzyň ähli ilaty işjeň gatnaşýar. Seýilgähleriň, seýilbaglaryň hem-de tokaý zolaklarynyň çägi müňlerçe gektar meýdany eýeleýär. Sanlyja ýyllaryň içinde ýurdumyzyň şäher we tebigy gurşawy tanalmaz derejede özgerdi. Awtomobil, demir ýollaryň ugurlarynda tokaý zolaklary emele getirilip, derýalaryň, akabalaryň kenarlary gür baglyga bürenýär. Hazar deňziniň ekologik taýdan arassa kenarynda täsin tebigy künjekleri bilen giňden meşhur bolan dünýä derejeli dynç alyş merkezi — «Awaza» milli syýahatçylyk zolagy hereket edýär.

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň baştutanlygynda bu ugurda durmuşa geçirilýän syýasatyň, ilkinji nobatda, Birleşen Milletler Guramasynyň ählumumy parahatçylygy, durnuklylygy we howpsuzlygy üpjün etmek boýunça ileri tutýan maksatlary, wezipeleri, durnukly ösüşiň Gün tertibini durmuşa geçirmek bilen gönüden-göni baglanyşyklydygyny bellemek gerek. Munuň aýdyň subutnamasy hökmünde geçen ýylyň dekabrynda döwlet Baştutanymyzyň BMG-niň Howanyň üýtgemegi baradaky Çarçuwaly konwensiýasyna gatnaşyjy taraplaryň 28-nji maslahatyna (СOP28) gatnaşandygyny görkezmek bolar. Hormatly Prezidentimiz maslahatda eden çykyşynda ählumumy azyk howpsuzlygyny üpjün etmek babatda howanyň üýtgemeginiň täsiriniň örän uludygyny nazara almak bilen, Türkmenistanyň Durnukly oba hojalygy, durnukly azyk ulgamlary we howanyň üýtgemegine garşy göreşmek boýunça Emirlikler Jarnamasyny doly goldaýandygyny aýtdy. Nygtalyşy ýaly, döwletimiz howanyň üýtgemegine garşy göreşmek ulgamynda milli Hökümetleriň we ýerli häkimiýetleriň arasynda utgaşykly hereketiň möhümdigini ykrar etmek bilen, Howanyň üýtgemegine garşy göreşmek boýunça belent maksatly, köp derejeli hyzmatdaşlyk üçin “СOP28” koalisiýasyny döretmek hakyndaky başlangyjy goldamaga taýýardyr.

Döwlet Baştutanymyz Türkmenistanyň milli bähbitlerini nazara alyp, Emirlikler Jarnamasynyň maksatlaryna ýetmek üçin gyzyklanma bildirýän taraplaryň ählisi bilen oba hojalygy, ekologiýa, energetika, maliýe, saglygy goraýyş ulgamlarynda sebit we ählumumy derejede hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de pugtalandyrmaga taýýardygyny tassyklady.

Ýurdumyz BMG-niň Azyk we oba hojalyk guramasy bilen işjeň hyzmatdaşlyk edip, üçünji müňýyllygyň ösüş maksatlarynyň biri hökmünde azyk howpsuzlygyny üpjün etmek ulgamynda gazanan üstünlikleri üçin ýörite sylaga mynasyp boldy. Bu gurama oba hojalygyny daşky gurşawyň täsirlerine uýgunlaşan usullar esasynda ösdürmekden azyk önümleriniň howpsuzlygyny üpjün etmek ulgamyny kämilleşdirmäge çenli Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmekde Türkmenistanyň ähli tagallalaryny goldaýar. Ýurdumyzda azyk ulgamynda sebitleýin hem-de halkara hyzmatdaşlygy höweslendirmäge gönükdirilen dürli çäreleriň geçirilmegi BMG hem-de onuň ýöriteleşdirilen edaralary, şol sanda Azyk we oba hojalyk guramasy bilen ýakyn hyzmatdaşlygyň netijesidir.

Şunda geçen ýylyň martynda Aşgabatda geçirilen “Howanyň üýtgemegi şertlerinde azyk howpsuzlygy boýunça hyzmatdaşlyk” atly halkara maslahatyň çäklerinde Merkezi Aziýa döwletleriniň oba hojalyk ministrleriniň duşuşygynyň bolandygyny bellemek ýerlikli bolar. Türkmenistanyň Hökümeti hem-de BMG-niň Azyk we oba hojalyk guramasy (FAO) tarapyndan BMG-niň ýurdumyzdaky hemişelik utgaşdyryjysynyň wekilhanasynyň goldaw bermeginde bilelikde guralan forum azyk howpsuzlygyny üpjün etmek ýaly möhüm ugurda sebit we ählumumy hyzmatdaşlygyň meselelerini ara alyp maslahatlaşmak üçin açyk meýdança boldy. Utgaşykly görnüşde geçirilen duşuşyga FAO-nyň Merkezi Aziýa boýunça sebitleýin utgaşdyryjysy Wiorel Gusu, FAO-nyň Baş direktorynyň orunbasary, Ýewropa we Merkezi Aziýa boýunça sebitleýin wekili Wladimir Rahmanin, Türkmenistanyň, Gazagystanyň, Gyrgyzystanyň, Täjigistanyň, Özbegistanyň ugurdaş ministrlikleriniň ýolbaşçylary, şeýle hem Eýranyň wekilleri gatnaşdylar.

Umuman, Aşgabat forumy azyk howpsuzlygyny üpjün etmek ýaly möhüm ugurda sebit we ählumumy hyzmatdaşlygyň meselelerini ara alyp maslahatlaşmak üçin açyk meýdança öwrüldi. Duşuşyga abraýly halkara guramalaryň we maliýe düzümleriniň wekilleriniň gatnaşmagy bu meseläniň aýratyn wajypdygyna şaýatlyk edýär. Häzirki döwrüň ýagdaýlary bilen baglylykda, bu ulgamdaky wezipeleri çözmek üçin tagallalaryň birleşdirilmegi ählumumy durnuklylygyň we Durnukly ösüş maksatlaryna ýetilmeginiň aýrylmaz şerti bolup çykyş edýär. Duşuşygyň gün tertibine azyk howpsuzlygyny üpjün etmek ýaly möhüm ugurda sebit we ählumumy hyzmatdaşlygyň meseleleri girizildi, hususan-da, dünýäniň oba hojalyk önümçiliginiň bökdençsiz işledilmegi üçin howanyň üýtgemeginiň, azyk ulgamynyň we durmuş-ykdysady şertleriň berk özara baglanyşygy bellenildi, howanyň üýtgemeginiň daşky gurşawa ýetirýän ýaramaz täsirini peseltmek, parnik gazlarynyň zyňyndylaryny azaltmak üçin oba hojalyk önümçiligine ekologik taýdan arassa “ýaşyl” tehnologiýalary ornaşdyrmagyň, azyk önümlerini ibermegiň durnukly ulag akymlaryny döretmegiň zerurdygy nygtaldy.

Bellenilişi ýaly, Türkmenistan Birleşen Milletler Guramasy we onuň ýöriteleşdirilen edaralary, şol sanda FAO bilen netijeli hyzmatdaşlygy yzygiderli ösdürýär. Azyk ulgamyndaky sebit we halkara hyzmatdaşlygyň höweslendirilmegine gönükdirilen çäreleriň Aşgabatda geçirilmegi hem bu hyzmatdaşlygyň netijesidir. Şunuň bilen baglylykda, howanyň üýtgemeginiň oba hojalygyny alyp barmakdaky däp bolan tejribä üýtgeşmeleri girizýändigi, munuň bolsa dessin çäreleriň görülmegini talap edýändigi bellenildi. Şeýlelikde, häzirki günde sebitiň we dünýäniň ýurtlarynyň öňünde obasenagat toplumyny has netijeli, daşarky täsirlere, ýüze çykýan täze şertlere uýgunlaşmaga ukyply görnüşe getirmek ýaly möhüm wezipe goýuldy.

Döwrümiziň derwaýys meselelerini çözmekde işjeň orny eýeleýän ýurdumyz Araly halas etmegiň halkara gaznasy, beýleki abraýly guramalar hem-de düzümler bilen, hususan-da, BMG-niň çäklerinde netijeli hyzmatdaşlygy çuňlaşdyrmak we giňeltmek ugrunda çykyş edýär. Şunuň bilen baglylykda, 15-nji sentýabrda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Araly halas etmegiň halkara gaznasyny esaslandyryjy döwletleriň Baştutanlarynyň Geňeşiniň nobatdaky mejlisine gatnaşdy.

Gaznanyň ähli agzalary ýaly, Türkmenistanyň hem diňe bir giň gerimli milli taslamalary we maksatnamalary durmuşa geçirmek bilen çäklenmän, Aral sebitinde durmuş-ykdysady, ekologik ýagdaýy gowulandyrmak, suw serişdelerinden rejeli peýdalanmak, daşky gurşawy goramak, howanyň üýtgemegine uýgunlaşmak ýaly möhüm meseleleri çözmek boýunça sebit hyzmatdaşlygynyň giňeldilmegine işjeň ýardam berýändigini bellemek gerek. Munuň özi diňe sebit däl, ählumumy derejede-de uly ähmiýete eýedir.

Türkmenistan öz toplan baý tejribesini hem-de döredijilik kuwwatyny tutuş adamzadyň bähbidine gönükdirmegi ugur edinip, hemişe Merkezi Aziýada ýüze çykýan suw we ekologik meselelere halkara hukugyň umumy ykrar edilen kadalary esasynda, sebitiň ähli ýurtlarynyň bähbitlerini hasaba almak bilen, halkara guramalaryň işjeň gatnaşmagynda garalmagy ugrunda çykyş edýär. Diňe sebitiň ýurtlarynyň tagallalarynyň birleşdirilmegi bu meseläni çözmekde netijeli döwletara hyzmatdaşlyk üçin ýeke-täk kabul ederlikli şert bolup durýar.

Türkmen tarapynyň öňe sürýän anyk başlangyçlary, şol sanda suw meseleleri boýunça köptaraplaýyn diplomatik geňeşmeleriň täze görnüşi hökmünde suw diplomatiýasyny ilerletmek babatda beýan eden teklipleri Birleşen Milletler Guramasynyň möhüm maksatlary we wezipeleri, ilkinji nobatda, ählumumy parahatçylygy, durnuklylygy, howpsuzlygy üpjün etmek, Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmek boýunça wezipeler bilen gönüden-göni baglanyşyklydyr. Türkmenistan Merkezi Aziýada suw serişdeleriniň goralmagyna hem-de rejeli peýdalanylmagyna gönükdirilen halkara resminamalary işläp taýýarlamak we kabul etmek çärelerini çaltlandyrmak meselesini möhüm hasaplaýar.

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow çykyşynda Türkmenistanyň Merkezi Aziýa ýurtlarynyň ählisi bilen bilelikde sebitde suw diplomatiýasynyň ilerledilmegine aýratyn üns berýändigini belledi. Mälim bolşy ýaly, şu maksat bilen, biziň ýurdumyz Araly halas etmegiň halkara gaznasyna başlyklyk etmeginiň dowamynda Merkezi Aziýa Suw strategiýasyny işläp taýýarlamak başlangyjyny öňe sürdi. Bu resminamada suw meseleleri boýunça biziň döwletlerimiziň özara hormat goýmak, deňhukukly hyzmatdaşlyk, sebitiň ähli ýurtlarynyň bähbitleriniň hasaba alynmagyna esaslanýan syýasy-diplomatik hyzmatdaşlygyň esasy ýörelgeleriniň we düzgünleriniň berkidilmegi maksadalaýyk bolardy. Döwlet Baştutanymyzyň belleýşi ýaly, Merkezi Aziýa Suw strategiýasy geljekde BMG-niň Ählumumy suw strategiýasyny işläp taýýarlamak üçin esas bolup biler.

Şeýle hem Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň 78-nji sessiýasynda Türkmenistan tarapyndan azyk howpsuzlygy, daşky gurşawyň abadançylygy, şol sanda ekologiýa we suw diplomatiýasynyň möhüm meseleleri boýunça öňe sürlen teklipler halkara jemgyýetçiligiň giň seslenmesine mynasyp boldy.

Oba hojalygyny ykdysadyýetiň ýokary girdejili pudagyna öwürmek üçin bar bolan mümkinçilikler netijeli peýdalanylýar we bu ugurda kanunçylyk binýadyny kämilleşdirmek ugrunda degişli işler alnyp barylýar. Şol bir wagtyň özünde, pudagyň işgärlerine hemmetaraplaýyn goldaw berilýär, şol sanda täze tehnikalary satyn almaga, obasenagat toplumynyň ähli önümçilik infrastrukturasyny döwrebaplaşdyrmaga gönükdirilen maýa goýumlar çekilýär. Daýhan birleşikleri, kärendeçiler we beýleki önüm öndürijiler zerur tehnikalar, dökünler, ýokary hilli tohumlar bilen bökdençsiz üpjün edilýär. Döwlet tarapyndan traktorlary, kombaýnlary, ekskawatorlary, buldozerleri, dünýäniň öňdebaryjy kompaniýalarynyň enjamlaryny satyn almak üçin ýeňillikli karzlar berilýär. Bu bolsa topragyň hasyllylygyny ýokarlandyrmaga, bol hasyl almaga, netijede, hususy azyk kärhanalarynyň önümçilik kuwwatyny ýokarlandyrmaga oňyn täsirini ýetirýär.

Häzirki wagtda ýurdumyzda suwarymly oba hojalygyny ösdürmekde baý tejribe toplandy we suw hojalygy boýunça iri taslamalar durmuşa geçirilýär. Topragyň hasyllylygyny dikeltmek, täze ekin meýdanlaryny özleşdirmek üçin giň gerimli maksatnamalar amala aşyrylýar. Melioratiw işler hem täze derejä çykaryldy.

Ylym ulgamy oba hojalygyndaky meseleleriň iş ýüzünde çözülmegine gönükdirilendir. Ugurdaş ylmy-barlag institutlarynyň, tejribe hojalyklarynyň, ylmy-önümçilik merkezleriniň tutuş ulgamy türkmen alymlarynyň ygtyýaryna berildi. Olar öňdebaryjy dünýä tejribesini öwrenmek, ylmy barlaglary geçirmek, iň esasysy bolsa, geljegi uly taslamalary durmuşa geçirmek üçin hakyky synag meýdançasyna öwrüldi. Şunda öňdebaryjy oba hojalyk tehnologiýalary, ýurdumyzyň toprak-howa şertlerini göz öňünde tutup, ýokary hasylly ekinleri ösdürip ýetişdirmegiň ylmy taýdan esaslandyrylan usullaryny ornaşdyrmak ileri tutulýan ugurlardyr.

Diýarymyzda ekerançylygyň iň möhüm ekini gowaça bolup, ony türkmen topragynda ösdürip ýetişdirmegiň gadymy we baý usullary bardyr. “Ak altyny” ösdürip ýetişdirmek we gaýtadan işlemek hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň obasenagat syýasatynyň esasy ugurlarynyň biridir. Şunda bu geljegi uly pudagyň maddy-enjamlaýyn binýadynyň döwrebaplaşdyrylmagyna, ekerançylyk medeniýetiniň ýokarlandyrylmagyna, pagta ösdürip ýetişdirmegiň ylmy taýdan esaslandyrylan usullarynyň ornaşdyrylmagyna aýratyn ähmiýet berilýär. Şunuň bilen bir hatarda, gowaçanyň ir ösüp ýetişmegi, hasyllylygy we süýüminiň ýokary hili bilen tapawutlanýan täze ýerli görnüşlerini döretmek ugrundaky işleriň depgini güýçlendirildi. Pagta arassalaýjy kärhanalarda ýokary hilli tohumy saýlap almaga uly üns berilýär. Munuň özi türkmen eksportynyň gymmatly önümi we dokma senagatynyň kärhanalary üçin esasy çig mal bolan “ak altynyň” önümçiliginiň möçberini artdyrmagyň möhüm şertidir. Bu kärhanalaryň önümleri Türkmenistanyň meşhur haryt nyşanlaryna öwrüldi we olar dünýäniň dürli ýurtlarynda uly islegden peýdalanýar.

Döwlet Baştutanymyzyň halkymyza Täze ýyl gutlagynda belleýşi ýaly, oba hojalyk pudagynda-da düýpli özgertmeler amala aşyrylýar. Edermen daýhanlarymyz bugdaýyň hem pagtanyň, şeýle-de beýleki oba hojalyk ekinleriniň bol hasylyny ýygnap, Watan harmanyny beýgeldýärler. Geljekde-de daýhanlarymyzy ykdysady taýdan höweslendirmek maksady bilen, bereketli topragymyzda öndürilýän pagtanyň we bugdaýyň döwlet satyn alyş nyrhlaryny ýokarlandyrmak meselesine serediler. Pudagyň maddy-enjamlaýyn binýady has-da berkidiler.

Umuman, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň obasenagat toplumynyň öňünde goýan wezipeleriniň oba ýerlerinde täze iş usullarynyň giňden ornaşdyrylmagy arkaly üstünlikli çözülýändigini aýtmak mümkin. Daýhanlaryň yhlasly zähmetiniň netijesi hemişe-de jebis we agzybir halkymyzyň bereketli saçagynyň bezegi, Watanymyzyň abadançylygynyň hem-de gülläp ösüşiniň kepili, gadymy, baky juwan türkmen topragynyň sahawatynyň tükeniksiz çeşmesi boldy we şeýle bolmagynda-da galar.

(TDH)

Geçen hepdäniň wakalary hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň baştutanlygynda ykdysadyýetimizi okgunly ösdürmäge, halk hojalygynyň pudaklaryny döwrüň talabyna laýyklykda döwrebaplaşdyrmaga, halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesini mundan beýläk-de ýokarlandyrmaga gönükdirilen giň möçberli özgertmeleriň döredijilikli mazmunyny açyp görkezdi.

15-nji ýanwarda döwlet Baştutanymyz sanly ulgam arkaly iş maslahatyny geçirdi. Onuň gün tertibine ýurdumyzyň oba hojalyk toplumyny ösdürmek we sebitlerde ýerine ýetirilýän işleriň barşy bilen bagly meseleler girizildi. Hormatly Prezidentimiz pudagy mundan beýläk-de ösdürmek, ekinleriň bol hasylyny ösdürip ýetişdirmek arkaly ýurdumyzda azyk bolçulygyny pugtalandyrmak boýunça öňde durýan wezipeleriň üstünlikli ýerine ýetirilmeginiň wajypdygyny belledi. Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz bugdaý ekilen meýdanlardaky ideg işleriniň agrotehnikanyň kadalaryna laýyklykda ýerine ýetirilmegini, gowaça ekiljek ýerleriň we tohumlaryň möwsüme talabalaýyk taýýar edilmegini, ýeralmanyň, beýleki gök-bakja ekinleriniň ekişine guramaçylykly taýýarlyk görülmegini hem-de welaýatlardaky medeni-durmuş maksatly binalaryň ýyladyş ulgamlarynyň kadaly işledilmegini, ilatyň elektrik energiýasy, tebigy gaz, agyz suwy bilen bökdençsiz üpjün edilmegini berk gözegçilikde saklamagy tabşyrdy.

16-njy ýanwarda Türkmenistanyň Prezidenti, ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy goşun generaly Serdar Berdimuhamedow Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň giňişleýin göçme mejlisini geçirdi. Onda ýurdumyzyň harby we hukuk goraýjy edaralary tarapyndan 2023-nji ýylda alnyp barlan işleriň netijelerine garaldy hem-de bu edaralaryň öňünde durýan ileri tutulýan wezipeler kesgitlenildi. Şeýle-de mejlisde Garaşsyz ýurdumyzda howpsuzlygy, asudalygy üpjün etmek, harby we hukuk goraýjy edaralaryň maddy-enjamlaýyn binýadyny pugtalandyrmak, olaryň işini has-da kämilleşdirmek bilen baglanyşykly meseleler ara alnyp maslahatlaşyldy.

Döwlet Baştutanymyz ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň goşunlarynyň düzümini hil taýdan ýokarlandyrmak üçin harby özgertmeleri dowam etdirmegiň möhümdigine ünsi çekip, Watana wepaly harby gullukçylaryň we ýokary bilimli hünärmenleriň taýýarlygynyň derejesini kämilleşdirmegiň zerurdygyny belledi.

Hormatly Prezidentimiz Watanymyzyň Garaşsyzlygyny hem-de özygtyýarlylygyny pugtalandyrmaga, howpsuzlygy, jemgyýetçilik-hukuk tertibini üpjün etmäge goşan şahsy goşantlaryny göz öňünde tutup, harby we hukuk goraýjy edaralaryň käbir ýolbaşçylaryna harby we ýörite atlary, hünär derejesini bermek hakynda Permanlara gol çekdi.

Döwlet Baştutanymyzyň belleýşi ýaly, diňe goranyş häsiýetli Harby doktrinamyzyň talaplaryna laýyklykda, Garaşsyz, hemişelik Bitarap döwletimiziň harby howpsuzlygyny we bitewüligini ýokary derejede üpjün etmek, ýurdumyzyň goranmak ukybyny berkitmek, Watan goragçylarynyň we olaryň maşgala agzalarynyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini has-da ýokarlandyrmak boýunça yzygiderli çäreler görülýär hem-de bu işler geljekde-de dowam etdiriler.

17-nji ýanwarda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Ýewropa Komissiýasynyň wise-prezidenti Margaritis Şinasy kabul etdi. Esasy ugurlary we bar bolan mümkinçilikleri nazara almak bilen, özara hyzmatdaşlygyň geljegi barada pikir alşyldy. Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz şu ýylyň ýanwar aýynyň ahyrynda Brýussel şäherinde Ýewropa Bileleşigi bilen Merkezi Aziýanyň arasynda durnukly ulag boýunça maýa goýum forumynyň geçirilmeginiň möhüm ähmiýetine ünsi çekip, ýurdumyzyň forumyň işine işjeň gatnaşjakdygyny we onuň netijeleriniň Hazarüsti ulag geçelgesiniň Ýewropany hem-de Merkezi Aziýany birleşdirýän multimodal, häzirki zaman, durnukly, tiz ugra öwrülmegine goşant goşjakdygyna ynam bildirdi.

Ýewropa Komissiýasynyň wise-prezidenti netijeli duşuşyk üçin döwlet Baştutanymyza tüýs ýürekden hoşallyk bildirip, ýurdumyz bilen hyzmatdaşlykda Ýewropa Bileleşiginiň täzeçil çemeleşmeleriniň bilelikdäki işleriň netijeliligini mundan beýläk-de artdyrmak üçin berk binýat bolup hyzmat edýändigini belledi.

18-nji ýanwarda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Eýran Yslam Respublikasynyň nebit ministri Jawad Owjini kabul etdi. Duşuşygyň dowamynda özara hormat goýmak we düşünişmek ýörelgeleri esasynda guralýan döwletara gatnaşyklaryň ikitaraplaýyn hem-de köptaraplaýyn görnüşde, hususan-da, halkara guramalaryň çäklerinde üstünlikli ösdürilýändigi bellenildi. Iki ýurduň dürli derejedäki Hökümet wekiliýetleriniň amala aşyrýan özara iş saparlary, geçirilýän maslahatlaşmalar, gepleşikler hyzmatdaşlygyň pugtalandyrylmagyna uly goşant goşýar.

Bellenilişi ýaly, Türkmenistan bilen Eýranyň arasynda söwda-ykdysady, ýangyç-energetika, ulag we aragatnaşyk, gurluşyk, oba hojalygy ýaly pudaklarda netijeli gatnaşyklar ýola goýuldy, iki ýurduň hususy ulgamynyň wekilleriniň arasynda hyzmatdaşlyk pugtalandyrylýar. Nebitgaz ulgamyndaky hyzmatdaşlyk ara alnyp maslahatlaşylan aýratyn mesele boldy.

19-njy ýanwarda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow sanly ulgam arkaly Ministrler Kabinetiniň nobatdaky mejlisini geçirdi. Onda käbir resminamalaryň taslamalaryna, şeýle hem beýleki meselelere garaldy. Mejlisiň dowamynda milli parlamentiň ýurdumyzyň kanunçylyk binýadyny kämilleşdirmek boýunça alyp barýan işleri, döwrebap tehnikalaryň kömegi bilen ýerasty suwlary ýüze çykarmak, möwsümleýin oba hojalyk işleriniň barşy, tokaý zolaklaryny giňeltmek babatdaky meseleler ara alnyp maslahatlaşyldy. Maliýe we ykdysadyýet ministrligi tarapyndan degişli ministrlikler, pudaklaýyn dolandyryş edaralary, welaýatlaryň, Aşgabat we Arkadag şäherleriniň häkimlikleri bilen bilelikde taýýarlanan “Ýurdumyzy 2024-nji ýylda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynyň” taslamasyna aýratyn üns çekildi.

Resminama laýyklykda, ýylyň dowamynda ýurdumyzyň makroykdysady taýdan durnukly ösmegini üpjün etmäge hem-de Watanymyzyň ykdysady kuwwatyny artdyrmaga, jemi içerki önümiň ösüş depginini durnukly saklamaga, pudaklary we sebitleri okgunly ösdürmäge gönükdirilen çäreleriň geçirilmegi göz öňünde tutulýar. Şeýle-de senagat kärhanalarynyň önümçilik kuwwatlyklarynyň doly işledilmegini gazanmak, sebitlerde täze iş orunlaryny döretmek meýilleşdirilýär. Milli ykdysadyýetimiziň bäsdeşlige ukyplylygyny ýokarlandyrmagyň hasabyna eksportyň ugurlaryny artdyrmak, importyň ornuny tutýan önümçilikleri ösdürmek, ekologik taýdan arassa, ýokary hilli oba hojalyk we azyk önümleriniň öndürilişini artdyrmak gaýragoýulmasyz wezipeleriň hatarynda kesgitlenildi. Şunuň bilen birlikde, oba hojalyk önümlerini öndürijilere döwlet tarapyndan goldaw bermek, azyk howpsuzlygyny, ilatymyza ulag, ýaşaýyş jaý-jemagat, durmuş we beýleki hyzmatlaryň ýokary hilli ýerine ýetirilmegini üpjün etmek, kiçi, orta telekeçiligi depginli ösdürmek, amatly işewürlik gurşawyny döretmek, döwlet-hususy hyzmatdaşlygyny kämilleşdirmek boýunça işler dowam etdiriler.

Döwlet Baştutanymyz 2024-nji ýylda ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynyň taslamasynda göz öňünde tutulan wezipeleriň döwletimiziň durmuş-ykdysady taýdan durnukly ösüşini üpjün etmäge, pudaklaryň we sebitleriň kuwwatyny berkitmäge, ilatymyzyň iş üpjünçiligini, ýaşaýyş-durmuş derejesini has-da gowulandyrmaga ýardam bermäge gönükdirilendigini belledi. Şunuň bilen baglylykda, Maksatnamanyň taslamasynda şu ýylda ýetilmeli makroykdysady görkezijilere, ykdysadyýetiň ähli pudaklary boýunça önümçilik meýilnamalaryna, ýerine ýetirilmeli işlere, welaýatlar we şäherler boýunça durmuş-ykdysady ösüş görkezijilerine ýene-de bir gezek seretmek tabşyryldy.

Hormatly Prezidentimiziň garamagyna “Türkmenistanyň 2024-nji ýyl üçin maýa goýum Maksatnamasynyň” taslamasy hödürlenildi. Onuň çäklerinde Türkmenistan — Owganystan — Pakistan — Hindistan gaz geçirijisiniň gurluşygyny dowam etdirmek, Balkan welaýatynda täze Halkara howa menziliniň, kuwwaty 1574 megawat bolan, utgaşykly dolanyşykda işleýän elektrik stansiýasynyň, Aşgabat — Türkmenabat ýokary tizlikli awtomobil ýolunyň, Garabogazköl aýlagynyň üstünden geçýän köpriniň, Arkadag şäheriniň ikinji tapgyrynyň desgalarynyň gurluşyk taslamalaryny durmuşa geçirmek göz öňünde tutulýar. Maýa goýumlaryň uly möçberi durmuş maksatly desgalaryň, hususan-da, ýaşaýyş jaýlarynyň, saglygy goraýyş desgalarynyň, orta mekdepleriň, çagalar baglarynyň, awtomobil ýollarynyň, suw, gaz, elektrik geçirijileriniň, aragatnaşyk ulgamlarynyň, suw arassalaýjy desgalaryň gurluşygyna gönükdiriler.

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow 2024-nji ýyl üçin ýurdumyzyň maýa goýum Maksatnamasynyň taslamasynyň senagat pudaklarynyň ösdürilmegine, täze kärhanalaryň ýola goýulmagyna, azyk üpjünçiliginiň has-da gowulandyrylmagyna, ilatymyzyň durmuş taýdan goraglylygynyň berk berjaý edilmegine gönükdirilen toplumlaýyn çäreleri özünde jemleýändigini belledi. Döwlet Baştutanymyz maýa goýum Maksatnamasynda göz öňünde tutulan çäreleriň üstünlikli durmuşa geçirilmegini gazanmak maksady bilen, hödürlenen taslama ýene-de bir gezek seretmegi tabşyrdy.

Mejlisde söwda toplumynyň ministrlikleriniň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň 2024-nji ýyl üçin iş meýilnamalarynyň taslamalary barada hem hasabat berildi. Iş meýilnamalarynda ýurdumyzyň bazarlarynda sarp ediş harytlarynyň bolçulygyny, olaryň bahalarynyň durnukly derejesini üpjün etmek boýunça çäreler göz öňünde tutulýar. Sanly ykdysadyýeti we elektron söwdany, hususy ulgamy ösdürmek, daşary ýurtlar bilen söwda-ykdysady gatnaşyklary giňeltmek, haryt dolanyşygynyň, eksportyň möçberini artdyrmak boýunça wezipeler ileri tutulýan ugurlaryň hatarynda görkezildi. Medeniýet ulgamyna degişli ministrligiň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň iş meýilnamalaryna laýyklykda, şu ýylyň dowamynda Gündogaryň beýik akyldary we nusgawy şahyry Magtymguly Pyragynyň doglan gününiň 300 ýyllygy, 2024-nji ýylyň «Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy» ýyly, Änew şäheriniň “Türki dünýäniň medeni paýtagty” diýlip yglan edilmegi mynasybetli dürli çäreleri geçirmek, döredijilik bäsleşiklerini yglan etmek göz öňünde tutulýar. Mundan başga-da, döwlet Baştutanymyzyň tabşyryklaryna we döwrüň talaplaryna laýyklykda, ylym, bilim, saglygy goraýyş, sport ulgamlarynyň, jemgyýetçilik guramalarynyň 2024-nji ýyl üçin işlenip taýýarlanan iş meýilnamalary barada habar berildi.

Döwlet Baştutanymyzyň garamagyna ÝHHG bilen hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de ösdürmek boýunça birnäçe teklipler hödürlenildi. Hususan-da, şu ýylyň birinji ýarymynda paýtagtymyzda “Ýewropada Howpsuzlyk we Hyzmatdaşlyk Guramasynyň sebitinde howpsuzlygy pugtalandyrmakda we ynamy berkitmekde bitarap ýurtlaryň orny” atly halkara maslahaty geçirmek teklip edildi. Onuň gün tertibine ýurdumyz tarapyndan öňe sürülýän Ählumumy howpsuzlyk strategiýasynyň esasy ugurlary, şeýle hem ýüze çykýan dürli halkara ýagdaýlary syýasy-diplomatik ýollar arkaly çözmekde bitaraplyk ýörelgeleriniň wajyp gurallaryny ulanmak, syýasy dialogyň medeniýetini dikeltmek bilen bagly meseleler giriziler. Şeýle hem Türkmenistanyň ÝHHG bilen hyzmatdaşlygyny ösdürmek we giňeltmek maksady bilen, şu ýylyň mart aýynda bu guramanyň Baş sekretarynyň Türkmenistana saparyny guramak, aprel aýynda bolsa ÝHHG-niň Parlament Assambleýasynyň wise-prezidenti we bu düzümiň çäklerinde hereket edýän Terrorçylyga garşy hereket etmek boýunça komitetiň başlygynyň Türkmenistana saparyny guramak baradaky teklip beýan edildi. Türkmenistanyň Bitaraplyk syýasatyny goldamak babatda ikitaraplaýyn gatnaşyklary pugtalandyrmak maksady bilen, şu ýylyň maý aýynda Aşgabatda parlament agzalarynyň gatnaşmagynda ÝHHG-niň Parlament Assambleýasynyň sebitleýin duşuşygyny geçirmek başlangyjy barada aýdyldy.

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow beýan edilen teklipleri makullap, abraýly halkara guramalar, şol sanda ÝHHG bilen gatnaşyklary hemmetaraplaýyn ösdürmegiň döwletimiziň daşary syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biri bolup durýandygyny belledi.

Mejlisde ýurdumyzda sanly ykdysadyýeti ösdürmek boýunça görülýän çäreler barada-da hasabat berildi. Sanly hyzmatlaryň täze görnüşleriniň hatarynda “Türkmenawtoulaglary” agentligi tarapyndan hususy kärhanalar bilen bilelikde işe girizilen “Duralga” atly mobil goşundyny, ylmy-okuw, aýdym-saz, okuw materiallary, habarlar, dokumental filmler bilen yzygiderli üsti ýetirilýän “Belet Video” hyzmatyny görkezmek bolar. Ýurdumyzda “Elektron hökümet” ulgamynyň döredilmegine, onda dünýä tejribesinde üstünlikli ulanylýan “X-Road” arhitekturasy esasynda maglumat alyş-çalyş ulgamynyň ornaşdyrylmagyna uly üns berilýär. Häzirki wagtda BMG-niň Ösüş maksatnamasy bilen bilelikde üpjün edijini saýlamak işleri geçirilýär.

Hormatly Prezidentimiz ýurdumyzyň kiberhowpsuzlygyny berkitmegiň, bu ugurda ýokary derejeli hünärmenleri taýýarlamagyň döwrüň talabydygyny belläp, «Türkmenistanda kiberhowpsuzlygy üpjün etmek boýunça işleri güýçlendirmek üçin ýerine ýetirilmeli çäreler hakynda» Karara gol çekdi.

20-nji ýanwarda türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy, Hormatly il ýaşulusy Gurbanguly Berdimuhamedow Köpetdagyň etegindäki gözel künjekleriň birinde ýerleşýän Arkadag şäheriniň täze athana toplumyna bardy. Bu ýerde Gahryman Arkadagymyz behişdi bedew bilen gezelenç etdi hem-de täze şäheriň ikinji tapgyrynda gurulmagy meýilleşdirilýän binalaryň şekil taslamalary, käbir desgalaryň bezeg işleri, düzümleýin desgalaryň ýerleşjek ýerleriniň çyzgylary bilen tanyşdy. Görkezilen taslamalaryň hatarynda Oba hojalyk uniwersitetiniň binalar toplumynyň, senagat ugurly desgalaryň, muzeýiň, saglyk öýüniň, Ýangyna garşy göreş gullugynyň binasynyň, “Saglyk” seýilgähiniň şekil taslamalary bar.

Bu ýerde geçirilen iş maslahatynyň dowamynda gurluşyklaryň ýokary hil derejesini üpjün etmek hem-de bu işleri bellenilen möhletlerde tamamlamak, şäheriň ekologik ýagdaýy, “akylly” şäheriň ýaşaýyş jaýlaryna ilaty göçürip getirmek boýunça alnyp barylýan işler, söwda we hyzmatlar ulgamyny ösdürmek bilen bagly meselelere aýratyn üns çekildi. Şeýle hem Türkmenistanyň Prezidentiniň Ahalteke atçylyk toplumynyň durkuny döwrebaplaşdyrmak boýunça meýilleşdirilen işler bilen baglanyşykly meselelere garaldy.

Gahryman Arkadagymyz iş maslahatyna gatnaşyjylara Russiýanyň Kinologiýa federasiýasyndan hoş habaryň gelip gowşandygyny habar berdi. 2021-nji ýylda Halkara “Türkmen alabaý itleri” assosiasiýasynyň we Halkara ahalteke atçylyk assosiasiýasynyň Prezidenti Serdar Berdimuhamedow tarapyndan Tatarystan Respublikasynyň Baştutany Rustam Minnihanowa sowgat berlen Akdost (Akdus) atly türkmen alabaýy «Merkezi Aziýa owçarkasy» diýen ýaryşda iki ugur boýunça Russiýanyň çempiony boldy. Ol birinji sylaga arassa ganlylygy we owadanlygy üçin, ikinji sylaga bolsa düşbüligi, ünslüligi üçin mynasyp boldy. Çempionata 200-e golaý it gatnaşdy.

Milli Liderimiz Halkara “Türkmen alabaý itleri” assosiasiýasynyň wise-prezidentine degişli güwänamalary dabaraly ýagdaýda gowşurdy we üstünlik arzuw etdi.

“Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy” ýylynyň ilkinji günleriniň şatlykly wakalarynyň özboluşly nyşany bolan bu ýeňiş mynasybetli hormatly Prezidentimize Şatlyk atly alabaý güjüjek sowgat berildi.

Türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň «Ömrümiň manysynyň dowamaty» atly edebi-filosofik eseriniň ýapon dilinde neşir edilmegi Türkmenistanyň we Ýaponiýanyň arasyndaky däp bolan dostlukly gatnaşyklaryň taryhynda şanly waka öwrüldi. Eser Sukuba uniwersitetiniň hünärmenleri tarapyndan terjime edildi. 2015-nji ýylda Gahryman Arkadagymyz Gurbanguly Berdimuhamedowa bu uniwersitetiň hormatly doktory diýen alymlyk derejesiniň berlendigini bellemek gerek.

Geçen hepdäniň beýleki wakalarynyň hatarynda Birleşen Milletler Guramasynyň Bilim, ylym we medeniýet meseleleri boýunça guramasynyň (ÝUNESKO) işleri barada Türkmenistanyň milli toparynyň mejlisini görkezmek bolar. Oňa Ministrler Kabinetiniň agzalary, ýurdumyzyň ugurdaş ministrlikleriniň hem-de pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň, jemgyýetçilik guramalarynyň, köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň ýolbaşçylarydyr wekilleri gatnaşdylar. Mejlisde Birleşen Milletler Guramasynyň bu ýöriteleşdirilen edarasynyň çäklerindäki hyzmatdaşlyk meseleleriniň giň toplumy ara alnyp maslahatlaşyldy, hususan-da, milli gymmatlyklarymyzy Adamzadyň maddy däl medeni mirasynyň sanawyna girizmek boýunça ýurdumyzyň öňe sürýän teklipleri bilen baglylykda, 2024-2025-nji ýyllarda hyzmatdaşlygyň meýilnamasy kesgitlenildi.

Şeýlelikde, geçen hepdäniň wakalary hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň uzak möhletleýin özgertmeler maksatnamalaryny üstünlikli durmuşa geçirmäge gönükdirilen döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň aýdyň beýany boldy. Ýurdumyzy adamlaryň ýaşamagy, zähmet çekmegi we döredijilik mümkinçiliklerini durmuşa geçirmegi üçin iň amatly şertler döredilen öňdebaryjy döwlete öwürmek bu maksatnamalaryň esasy maksadydyr.

(TDH)