Indi ençeme onýyllyklardan bäri bagşylaryň, şahyrlaryň belent waspynda hemişelik orun alan mermer paýtagtymyz Aşgabat her birimiziň buýsanjymyza öwrüldi.

Gahryman Arkadagymyzyň düýpli ylma esaslanýan toplumlaýyn işleri netijesinde Gündogaryň merjen şäheri bolan paýtagtymyz sözüň doly manysynda gözelligiň nusgasyna öwrüldi. Hormatly Prezidentimiz baş buýsanjymyz Aşgabadymyzyň esaslandyrylmagynyň 140 ýyllygyna bagyşlap ýazan, paýtagtymyzyň taryhyny we şu gününi beýan edýän suratlar bilen bezelen «Ak şäherim Aşgabat» atly ajaýyp eserinde «Biz paýtagtymyz Aşgabady diňe bir iri edara ediş — syýasy, intellektual, ylmy we medeni merkez däl-de, eýsem, möhüm innowasion senagat toplumyny özünde jemleýän häzirki zaman şäher hökmünde ösdürýäris» diýip, paýtagtymyzyň Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründäki ösüşleriniň häzirki zaman ylmynyň hem-de binagärlik sungatynyň iň soňky gazananlaryndan gözbaş alýandygyny belleýär.

Hormatly Prezidentimiziň taýsyz tagallalary netijesinde, ak şäherimiz Aşgabatda gurluşyk işleri batly depginler bilen dowam etdirilýär. Şäher gaýtalanmajak binagärlik keşbi bilen çägini giňeldip, bagy-bossanlyga öwrülip, gözelleşip, ajaýyp keşbi bilen görenleri haýran galdyrýar. Aşgabat özüniň owadanlygy, köçeleriniň giňligi we arassalygy, ýaşaýjylarynyň akgöwünliligi, hoşgylawlylygy we myhmansöýerligi bilen ýurdumyza gelýän syýahatçylaryň iň bir söýgüli şäherine öwrüldi. Şeýlelikde, Garaşsyz, hemişelik Bitarap Watanymyzyň paýtagty Aşgabat parahatçylygyň, agzybirligiň, ynanyşmagyň, dost-doganlygyň rowaçlanýan, asudalygyň bütin dünýä nur çaýýan şäheri hökmünde biziň ählimiziň göwün guşumyzy ganatlandyrýar. Aziýanyň ajaýyp göwher gaşyna öwrülen paýtagtymyzda milli Liderimiziň binagärlik paýhasyndan kemal tapýan gurluşyk işleri üstünlikli amala aşyrylýar. Bularyň ählisi hem eziz Watanymyzyň paýtagtyny ösdürmek babatda hormatly Prezidentimiziň durmuşa geçirýän beýik işleriniň rowaçlanýandygynyň aýdyň beýanydyr.

Ak mermere beslenip, arassa asmandaky ak guwlary ýatladýan kaşaň binalaryň, uly-uly desgalaryň sany ýylsaýyn artýar. Milli gurluşyk senagatyna maksadalaýyk ornaşdyrylýan täze tehnologiýalar sanlyja ýylda paýtagtymyzy tanalmaz derejede düýpli özgertdi. Gözelligiň we söýginiň şäheri mermer Aşgabadymyz bolsa munuň aýdyň mysalydyr. Bu özgertmeler Gahryman Arkadagymyzyň ýurdumyzy dünýä derejesinde ösdürmek babatdaky tagallalarynyň aýdyň beýany bolup, eziz Diýarymyzda ata-babalarymyzyň milli ýol-ýörelgeleriniň, gadymy binagärlik sungatynyň bagtyýarlyk döwrümizde hem mynasyp dowam etdirilýändigine aýdyň şaýatlyk edýär.

Hemişe aklygy päklige ýorýan, aklyga togap edýän halkymyzyň göz-guwanjy Aşgabadyň ak binalary türkmeniň ak kalbyna, päk niýetine çalymdaşdyr. Ady älem içre aýdym bolup ýaňlanýan Aşgabat şäherimiz agzybirligiň, asudalygyň we baky abadançylygyň merkezidir. Toý saçagynyň başyna jemlenýän halkymyzyň ýüreginde ata Watanymyza, ene topragymyza çuňňur söýgi bar, senaly dillerinde döwletli döwrany bagyş eden milli Liderimize alkyşlary bar.

Tylla GERMANOWA,

Türkmen döwlet ykdysadyýet we dolandyryş institutynyň mugallymy.

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda ýurdumyzyň ähli sebitlerinde ählitaraplaýyn uly özgertmeler amala aşyrylyp, ýaşamak üçin döwrebap amatly şertler döredilýär. Özboluşly binagärlik keşbi bolan desgalary özünde jemläp, barha gülläp ösýän ak mermerli paýtagtymyz bagy-bossanlyga öwrülen şäher hökmünde dünýäde giňden tanalýar.

Döwlet Baştutanymyzyň: «Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe paýtagtymyzda bina edilýän täze önümçilik, medeni-durmuş, ylym-bilim, saglyk we sport desgalary, belent ýaşaýyş jaýlary diňe bir ak şäherimiziň görküne görk goşmak bilen çäklenmän, eýsem, ýurdumyzyň ilatynyň ýaşaýyş-durmuş şertleriniň gowulanmagynda, halkymyza edilýän durmuş hyzmatlarynyň giň gerimli, ýokary hilli bolmagynda hem möhüm orna eýedir» diýip bellemegi, durmuşa geçirilýän işlerde aýdyň beýanyny tapýar.

2021-nji ýylyň 24-nji fewralynda hormatly Prezidentimiz paýtagtymyzyň şanly senesine taýýarlyk görmek hem-de ony mundan beýläk-de ösdürmek meselelerine bagyşlanan maslahat geçirdi. Maslahatda hormatly Prezidentimize paýtagtymyzyň demirgazyk künjeginde bina ediljek «Aşgabat — siti» şähergurluşyk maksatnamasy, paýtagtymyzy ösdürmegiň 17-nji we 18-nji tapgyrlary, Maýa Kulyýewa adyndaky Türkmen milli konserwatoriýasy, ýörite sazçylyk mekdebiniň, medeniýet we sungat mekdebiniň, okuwçylar üçin niýetlenen umumy ýaşaýyş jaýlarynyň, üsti ýapyk sport toplumy we açyk sport meýdançasy, şeýle hem «Daşkent» seýilgähi, saglygy goraýyş ylmy-kliniki ulgamyna degişli Halkara sagaldyş-dikeldiş, Halkara fiziologiýa merkezleri ýaly ençeme gurluşyklaryň taslamalary görkezildi. Bulardan başga-da, häzirki wagtda Gündogaryň beýik akyldar şahyry Magtymguly Pyragynyň Köpetdagyň belent gerşinde bina edilýändigi aýratyn bellenilmäge mynasypdyr. Milli Liderimiz bu iri desgalaryň taslamalary bilen tanşyp, olarda iň täze innowasion tehnologiýalaryň, ýokary hilli we ekologiýa talaplaryna laýyk gelýän gurluşyk serişdeleriniň ulanylmalydygyna hem-de milli binagärlik ýörelgeleri bilen häzirki zamanyň ösen tejribeleriniň utgaşdyrylmagyna möhüm ähmiýet berilmelidigini aýratyn nygtady.

Häzirki zaman şertlerinde sazlaşykly ösüş döwletimiziň jemgyýetçilik durmuşynyň ähli ugurlarynda öz beýanyny tapýar. Umumy ykrar edilen tejribä laýyklykda, paýtagt — ýurduň dolandyryş edaralarynyň ulgamyny özünde jemleýän merkez hökmünde möhüm wezipeleri ýerine ýetirýär. Çünki paýtagt — döwletiň dolandyryş-syýasy merkezi bolup durýar. Paýtagtyň çägi we şäherýaka zolagy bolsa, ýurduň esasy durmuş-ykdysady merkezi bolup durýar. Sebitde iri işewür we medeni merkez hökmünde ornuny pugtalandyrýan Aşgabadyň halkara hyzmatdaşlygyň mekany hökmünde ykrar edilmegi parahatçylygy dörediji merkeziň, döwrebap we sazlaşykly ösýän şäheriň derejesine eýe bolýandygy bilen baglanyşyklydyr. Gaýtalanmaýan ajaýyp bezegleri bilen köpleri haýran galdyrýan ak mermerli paýtagtymyz özboluşly gözelligi bilen göreni haýran galdyrýar. Aşgabat şäherinde toplumlaýyn şähergurluşyk maksatnamasynyň ýokary depginde alnyp barylmagy, dünýä ülňülerine laýyk gelýän durmuş ähmiýetli desgalaryň yzygiderli gurlup ulanmaga berilmegi ak mermere beslenen şäheriň şanyny dünýä ýaýýar.

Kökleri gadymyýete uzaýan Watanymyzyň milli binagärlik tejribesi barha baýlaşýar. Häzirki wagtda paýtagtymyzyň keşbinde ýurdumyzyň durmuş-ykdysady derejesi, intellektual kuwwaty, türkmen halkynyň baý taryhy we medeni däp-dessurlary aýdyň beýanyny tapýar. Şäheriň taryhy merkezlerine aýawly çemeleşmek, olaryň abadançylygyny saklamak boýunça toplumlaýyn çäreler durmuşa geçirilýär. Paýtagtyň has irki döwürleriniň şaýady bolan binalardyr ýadygärlikler halkymyz üçin bahasyz gymmatlyklardyr, taryhymyzyň parçalarydyr.

Hormatly Prezidentimiziň tagallalary bilen Aşgabat şäherini abadanlaşdyrmak ugrunda amala aşyrylýan çäreler paýtagtymyzyň ilatynyň abadan durmuşda ýaşamagy, yhlasly hem döredijilikli zähmet çekmegi, medeniýetli dynç almagy üçin ähli mümkinçilikleriň döredilýändigini tassyklaýar. Paýtagtymyzy ösdürmekde, has-da gözelleşdirmekde durmuşa geçirilýän işler Aşgabat şäheriniň ýokary depginli ösüşlerini aýdyňlygy bilen şöhlelendirýär.

Welimyrat ÖWEZOW,
Türkmenistanyň Döwlet, hukuk we demokratiýa institutynyň ylmy işgäri.

* * *

Gözelligiň merjeni

Hormatly Prezidentimiziň binagärlik sungaty bilen şany dünýä dolan Aşgabat tanalmaz derejede özgerdi. Şu ýyl bolsa Aşgabadyň esaslandyrylanyna 140 ýyl dolýar. Golaýlap gelýän bu şanly baýramçylyga watandaşlarymyz, şol sanda paýtagtymyzyň ýaşaýjylary zähmet üstünlikleri bilen barýarlar. Ýakynda hormatly Prezidentimiziň «Ak şäherim Aşgabat» atly kitabynyň halkymyza gowuşmagy halkymyz üçin bahasyna ýetip bolmajak baýramçylyk sowgady boldy. Täze kitap paýtagtymyz baradaky taryhy maglumatlara baýlygy, çuňňur many-mazmuny bilen tapawutlanýar. Kitapda Aşgabat parahatçylygyň, ynanyşmagyň, dost-doganlygyň, ynsanperwerligiň, hoşniýetliligiň, ýürekdeşligiň şäheri bolup dabaralanýar. Bu gymmatly kitap paýtagtymyz baradaky bagtyýarlyk we buýsanç senasydyr.

Owadan Aşgabat şäherimiz barada her birimiziň ýüregimizden çykýan «Arkadagymyzyň ak şäheri» diýen jümläniň döremegi ýöne ýere däldir. Milli Liderimiziň şähergurluşyk syýasaty bilen paýtagtymyzyň binagärlik keşbi soňky ýyllarda has-da özgerdi. Şularyň ählisi hem ýurdumyzyň paýtagtyny ösdürmek babatda Gahryman Arkadagymyzyň durmuşa geçirýän beýik işleriniň netijesinde mümkin boldy.

Döwlet Baştutanymyzyň başlangyjy bilen özgertmeler strategiýasynyň durmuşa geçirilmegi netijesinde, häzirki wagtda ak mermerli Aşgabat döwrebap, okgunly ösýän hem-de ýaşamak üçin has oňaýly şäheriň köpugurly nusgasyny özünde jemläp, sebit hem-de dünýä möçberinde netijeli hyzmatdaşlygyň merkezi hökmünde ykrar edilýär. Milli Liderimiziň taýsyz tagallasy bilen paýtagtymyzdan dünýäniň çar tarapyna ýollar uzaýar. Bu ýollar bizi dünýä halklary, ýurtlary bilen dost-doganlyga alyp barýar. Paýtagtymyz — ýurdumyzyň ýüregi bolsa, welaýatlar oňa barýan damardyr. Şeýle bolansoň ak şäherimiz bilen birlikde welaýatlarymyzda hem täze şäherler, obalar, şäherçeler gurulýar. Munuň özi halkymyzyň bagtly, röwşen, nurana geljeginiň aýdyň alamaty bolup dabaralanýar.

Goý, halkymyzy şeýle bagtly günlere ýetiren hormatly Prezidentimiziň jany sag, ömri uzak bolsun!

Hezretaly BATYROW,
Türkmen döwlet binagärlik-gurluşyk institutynyň talyby.

Türkmenistanyň Konstitusiýasynyň we Türkmenistanyň Döwlet baýdagynyň güni dabaraly bellenilýän şu günlerde türkmeniň döwletlilik taglymaty hakynda gürrüň etmek örän ýakymly. Döwletlilik — döwlet gurluşly ýurt. Barlylyk, gurplulyk, mally-mülklülik. Bagtlylyk, agzybirlik, abadanlyk.

Döwletli bolmak, barly-barjamly ýaşap ömür sürmek baradaky arzuwlar ata-babalarymyzyň halal zähmet çekip, ömrüňi binýat etmek hakyndaky düşünjeleri bilen utgaşypdyr. Pederlerimiziň döwletlilik babatdaky oý-pikirleri özbaşdak döwlete eýe bolmak, başa bagt guşunyň gonmagy ýaly düşünjeleri öz içine alypdyr. «Döwletli — aş üstüne», «Döwletli gapa rysgal geler», «Döwletli ogul — ojagyň gory», «Genç — agzybiriňki», «Döwletliniň başyna bagt guşy gonar», «Döwletliniň gapysynda at agynar», «Döwletliden döwlet ýokar» ýaly nakyllar ata-babalarymyzyň döwletlilik hakynda uzak asyrlaryň dowamynda eden oý-pikirleriniň we bu ugurda gelen netijeleriniň beýanydyr.

Döwletli-döwranly ýaşamak hakdaky pikirler uzak asyrlaryň dowamynda halkymyzyň arzuwly kalbyna ganat berip gelipdir. Bu babatda çuňňur mazmuna eýe bolan dürli garaýyşlar nusgawy eserleriň sahypalarynda beýan edilipdir.

1483 — 1530-njy ýyllarda görnükli döwlet işgäri, serkerde we söz ussady hökmünde dünýä edebiýatynda öçmejek yz galdyran şahsyýetleriň biri Zahyreddin Muhammet Babyrdyr. «Diwan» eseri Muhammet Babyryň türkmen edebiýatynyň şanly sahypalarynda mynasyp orun alan eserleriniň biridir. Jemgyýet, ynsan ahlagy barada şahyrana duýgulary özünde jemleýän eserde döwletlilik hakynda gymmatly ündewler beýan edilýär:

Gapyl olma döwletde, özüňi salma mähnetde,
Taňry berer, elbetde, döwlet isle, hümmet tut!

Hoş turar wysaly ýar, onda bolmasa deýýar,
Bolsa wasly biagýar, döwlet-u sagadat tut!

Hoş wagtlygyň mydam bolsun,
Döwlet saňa mustedam bolsun!

X-XI asyrlaryň sepgidinde ýaşan taryhçy alym Muhammet Utbynyň «Soltan Mahmyt Gaznalynyň taryhy» atly kitaby türkmenleriň taryhyny öwrenmekde ygtybarly çeşmeleriň biridir. Ömrüniň agramly bölegini türkmen hökümdary soltan Mahmyt Gaznalynyň hemaýatkärliginde geçiren Muhammet Utby bu eserinde döwletli-döwranly bolmak hakynda gymmatly pikirleri öňe sürüpdir. Muňa eserdäki şu setirler mysal bolup biler: «Eger ‎ýurtda abadançylyk durnukly bolsa, onda döwletiň ömri dowamly bolýar», «Gapysyna barsaň, elaçyk we edepli biri garşy alýan öý, iň döwletli howludyr».

Giňiş boldy günsaýyn bu emiriň döwleti,
Ymaratlar köpelip, ösdi ýurduň kuwwaty.

XI-XII asyrlarda ýaşan beýik türkmen alymy Mahmyt Zamahşarynyň «Ýagşyzadalaryň bahary» atly eseri milli edebi mirasymyzyň naýbaşy nusgalarynyň biridir. Beýik alym pähim-paýhaslardan, öwüt-nesihatlardan, nakyllardyr atalar sözlerinden ybarat bolan eserinde döwletlilik meselesini gozgap, şeýle ýazypdyr: «Hak zada döwlet geler, ýalan zada mähnet geler».

ХIII-ХIV asyrlarda ýaşan türkmen alymy Nasyreddin Rabguzynyň «Kysasy Rabguzy» atly kitabynda musulman dünýäsinde ady agzalyp geçilýän belli şahsyýetler barada söhbet açylýar. Eserde dürli rowaýatlardyr kyssalaryň üsti bilen beýan edilýän wakalarda söhbet döwletlilik baradaky pikirlere syrygyp, kalby imanly, sabyrly, şükürli adamlara döwletliligiň ýaran bolýandygy nygtalýar.

XV asyryň görnükli söz ussady Abdyrahman Jamynyň edebi mirasy Gündogar edebiýatynyň altyn hazynasynda mynasyp orun eýeleýär. Şahyryň kyssa bilen şygyr utgaşdyrylyp ýazylan meşhur «Baharystan» eseriniň üçünji bölümi «Döwletliligiň we patyşalyk etmegiň güle bürenen agaçlary we olaryň adalatlylyk hem adyllyk miweleri hakynda» diýlip atlandyrylyp, onda döwletlilik meselesi dürli setirleriň üsti bilen beýan edilýär. Eserden bir mysala ýüzleneliň. Onda döwletli bolmagyň esasy sütüniniň dost-doganlyk gatnaşyklaryna esaslanýandygy aýdylýar:

Isgender döwletini istär bolsaň eger sen,
Duşmanlary dost eýläp, dostlaryňy söýer sen.

XV-XVI asyrlarda Gökdepe etrabynyň Isferden obasynda ýaşan Patyşa Hojanyň «Gülzar» eseri türkmen halkynyň medeni we ruhy gymmatlyklary bolan kyssalardan, rowaýatlardan we şygyrlardan ybaratdyr. Aryf-akyldar bu eserinde ynsanperwer, sabyr-takatly, kalby nurana ynsana döwletliligiň ýar bolýandygyny ündäp, şeýle ýazypdyr:

Zehi döwlet kim, onuň lutfy bilen şat bolgaý sen,
Sagadat mülkünde magmur olup, abat bolgaý sen.

Kimge, kim, Taňrynyň enaýaty bar,
Daş içinden çykyp, geler döwlet.

Her kimge ki Hak bergisidir yzzat-u hormat,
Bişek açylar döwlet işigi oňa nägäh.

Döwletlilik, ynsanyň başyna gonýan bagt guşy hakda beýik söz ussady Magtymguly Pyragynyň edebi mirasynda hem birnäçe setirler bar:

Döwlet gonsa goç ýigidiň başynda,
Hemaýatly ili gerek daşynda.

Ykbalyň oýansa, döwlet ýar olsa,
Daga azy ursaň, daşy syndyrar.

Halkymyzyň döwletlilige eýe bolmak, döwletli-döwranly durmuşda ýaşamak baradaky arzuwlary Gahryman Arkadagymyzyň taýsyz tagallasy bilen, Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe hasyl boldy. Hormatly Prezidentimiz halkymyzyň döwletli durmuşyna bagyşlap, «Türkmeniň döwletlilik ýörelgesi» atly eserini peşgeş berdi. Bu gün ata-babalarymyzyň döwletlilik hakyndaky garaýyşlaryny durmuş ýörelgesine öwrüp, yrylmaz döwlete eýe bolan halkymyz halal zähmet çekip, bagtyýar durmuşda ýaşaýar. Garaşsyzlygymyzyň gadyr-gymmatyna düşünýän halkymyz ajaýyp döwrümize, mähriban Arkadagymyza çäksiz buýsanýar.

Atamyrat ŞAGULYÝEW,

žurnalist.

Ýeňşi buşlaýan çaparlar ýeňiş baýdagyny parladyp, ýeňşi habar berýärler. Häzirki döwürde hem kükregiňe sygmaýan şatlyk buşlananda, çemeli bir zady alyp galgadanyňy özüň-de duýman galýarsyň. Salamlaşmagyň, sypaýy gatnaşygy mälim etmegiň alamaty hökmünde eliňi galdyrmak hem ýörgünli bolup galypdyr. Şularyň aňyrsynda gadymy söweş däpleriniň bardygy şübhesiz hakykatdyr diýýärin.

Tug her bir döwürde hem döwletliligiň alamatydyr. Tugy bar kişi mertebelidir. Tug döwletlilik, şan-şöhratdyr.

* * *

Türkmen ýaşululary sypaýy kişilere syn edip, olaryň asylly ýerden çykandygyna guwanýarlar. Ata-babalarymyzyň asylly adamkärçilik ýörelgelerine wepaly Watan ogullary bolsa türkmeniň döwletlilik Tugunyň pasyrdap, şol asylly, abraýly, sypaýy ýörelgeler hakyndaky hakykaty ýaýýandygyna, özleriniň-de şonuň goragçysydygyna buýsanmalydyrlar. Çünki mukaddes Watanymyzyň beýik ykbaly Tugumyzda ýaşaýandyr. Ýurdumyzyň paýtagtynda iň uly göterijili flagştoguň Ginnesiň rekordlar kitabyna girizilmegi Tugumyzyň şöhratyny has-da beýgeltdi.

Hormatly Prezidentimiziň «Mertler Watany beýgeldýär» atly kitabyndan.

Hormatly Prezidentimiz «Ak şäherim Aşgabat» atly kitabynda: «Aşgabat dünýäniň ykdysady taýdan ösen, medeni taýdan ýokary derejeli, iň gözel şäherleriniň biri» diýip belleýär. Bu onuň ýaşaýjylaryň medeniýetinde we «ýaşyl» şäher hökmünde paýtagtymyzyň abraýyny has-da belende götermek ugrundaky ekologiýa çärelerine işjeň goşulmagynda hem aýdyň görünýär.

Mälim bolşy ýaly, Konstitusiýada her bir adamyň jany we saglygy üçin amatly daşky gurşawa hukugy kepillendirilýär. Paýtagtymyzyň 140 ýyllygy mynasybetli Aşgabat şäheriniň häkimligi we jemgyýetçilik guramalary tarapyndan ekologiýa çäresiniň yglan edilip, awtoulaglaryň hereketiniň çäklendirilmegi, düýn bolsa milli Liderimiziň gatnaşmagynda köpçülikleýin welosipedli ýörişiň geçirilmegi halkymyzyň saglygy we bagtyýarlygy hakyndaky aladadan nyşandyr.

Ekologiýa medeniýetiniň kemala gelmegine, daşky gurşawyň ýagdaýy üçin jemgyýetçilik jogapkärçiligini ýokarlandyrmaga gönükdirilen köpçülikleýin ekologiýa we sport çäreleri 10-njy maýda başlanyp, 25-nji maýa çenli dowam eder. Şol döwürde şäher awtobuslaryndan, taksilerden we beýleki jemgyýetçilik ulaglaryndan daşgary awtoulag serişdeleriniň hereketi çäklendirilýär. Jemgyýetçilik ulaglary iri şäherlerde esasy, elýeterli hem-de ygtybarly ýolagçy gatnaw serişdesi bolup, gür ilatly ýerleriň ekologiýa howpsuzlygyny üpjün etmekde has netijeli hasaplanýar. Aşgabat şäheriniň güni we paýtagtymyzyň esaslandyrylmagynyň 140 ýyllygy mynasybetli täze awtobuslaryň 400-siniň işe girizilmegi ekologiýa çäresiniň jemleýji günlerinde ildeşlerimiziň şatlygyny goşalandyrar. Şeýle ekologiýa çäreleri häzirki döwürde has ýörgünli bolup, Ýer ýüzüniň ýaşaýjylarynyň bir maksadyň — ekologiýa abadançylygynyň bähbidine jebisligini görkezýär. Her ýylyň 22-nji sentýabrynda Bütindünýä awtoulagsyz gün giňden bellenilýär. Şol günlerde pyýada hem-de welosipedli ýa-da jemgyýetçilik ulagynda hereket etmek, mümkin boldugyça golaýdaky söwda nokatlarynyň, jemgyýetçilik hyzmaty merkezleriniň, edara-kärhanalaryň hyzmatyndan peýdalanmak wagyz edilýär.

Awtoulagsyz günler geçen asyryň ýetmişinji ýyllarynda öňe sürlüp başlanýar we 1994-nji ýylyň oktýabrynda Ispaniýanyň Toledo şäherinde geçirilen maslahatda şeýle çäreleri ýygy-ýygydan guramak başlangyjy öňe sürülýär. Ýewropa ýurtlarynda şäherde amatly we sagdyn hereket hepdelikleri geçirilýär. «Şäher adamlaryň, ýaşaýşyň gurşawydyr» şygary bilen guralýan çärelerde ynsan saglygyna zyýan berýän gazlardan arassa, işjeň hereketli ýaşaýyş ündelýär. Şeýle çäre paýtagtymyzda, ilkibaşda, Ýapyk binalarda we söweş sungaty boýunça V Aziýa oýunlarynyň başlanmagyna 30 günüň galmagy mynasybetli, 2017-nji ýylyň 17-nji awgustynda «Awtoulagsyz gün» ady bilen geçirilipdi. Şol gün ir sagat 7-den agşam 19-a çenli paýtagtymyzyň ýollarynda awtoulaglaryň hereketi çäklendirilipdi.

Milli Liderimiziň başlangyjy bilen, her ýylyň 3-nji iýunynda Bütindünýä welosiped gününiň dabaraly bellenilmegi, Çandybil şaýoly bilen Bekrewe köçesiniň çatrygynda bu şanly senäni ebedileşdirmek maksady bilen, «Welosiped» binasynyň gurulmagy we köpçülikleýin welosipedli ýörişleriň yzygiderli guralmagy durmuş ugurly syýasatyň aýrylmaz bölegidir.

Geçen ýylyň 3-nji iýunynda paýtagtymyzda «Awtoulagsyz gün» diýlip yglan edilip, şol gün Aşgabatda sagat 06:00-dan 18:00-a çenli diňe welosipedlerde, awtobuslarda hem-de gaýragoýulmasyz gulluklaryň ulaglaryna hereket etmäge ygtyýar berildi. Bu çäre awtoulaglaryň çykarýan galyndy gazlaryndan howany ep-esli derejede arassalamaga mümkinçilik berdi. Oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministrliginiň Ekologiýa gözegçilik gullugy tarapyndan paýtagtymyzda şol gün hereketleriň çäklendirilmeginiň atmosfera howasyna täsirine gözegçilik geçirildi. Netijede, tozanyň möçberi 20 göterim, kükürt dioksidiniň möçberi 10 göterim, azot dioksidiniň möçberi 40 göterim we fenolyň möçberi iki esse peseldi. Görnüşi ýaly, awtoulagsyz günleriň yzygiderli geçirilmegi ak mermerli paýtagtymyzy ekologiýa taýdan arassa we ýaşamak üçin amatly şähere öwürmek boýunça alnyp barylýan köpugurly işlere uly goşantdyr.

Nurylla GÖKLEŇOW,

Aşgabat gurluşyk orta hünär okuw mekdebiniň mugallymy.

Milli Liderimiz ekologiýa çäresiniň çäklerinde welosipedli ýörişe gatnaşdy

Aşgabat, 11-nji maý (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow ekologiýa çäresine gatnaşyp, Garaşsyz, baky Bitarap Türkmenistanyň paýtagtynyň 140 ýyllygyna gabatlanylan köpçülikleýin welosipedli ýörişe badalga berdi.

Ozal habar berlişi ýaly, şanly sene mynasybetli 10 — 25-nji maýda şeýle çäräni geçirmek başlangyjy bilen Aşgabat şäheriniň häkimligi hem-de jemgyýetçilik guramalary çykyş etdiler. Şunda milli Liderimiziň ekologiýany we daşky gurşawy goramak ulgamyndaky giň gerimli işleri aýratyn ähmiýete eýe boldy. Munuň özi ýurdumyzyň döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugry hökmünde kesgitlenildi. Diýarymyzda ykdysady we durmuş ulgamynda amala aşyrylýan toplumlaýyn özgertmeler maksatnamalary raýatlaryň ähli babatda abadançylygynyň möhüm şerti hökmünde ekologiýa bilen aýrylmaz baglanyşyklydyr.

Döwlet Baştutanymyz Türkmenistanda köpçülikleýin sport çärelerini, şol sanda welosipedli ýörişleri geçirmek babatda ajaýyp däbiň başyny başlady. Bu başlangyç watandaşlarymyzyň doly goldawyna mynasyp boldy. Olar paýtagtymyzda we tutuş ýurdumyzda guralýan şeýle çärelere ruhubelentlik bilen gatnaşýarlar. Şol çäreler bolsa türkmenistanlylaryň müňlerçesini, şol sanda awtoulaglaryň eýelerini birleşdirýär. Olar bu günlerde awtoulaglaryny sürmeýärler. Şeýlelikde, ýollarda awtoulag serişdeleriniň sany ep-esli azalýar. Bu bolsa, öz nobatynda, umumy ekologiýa ýagdaýyna oňyn täsir edýär.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň ekologiýa ulgamynda öňe sürýän anyk başlangyçlary halkara bileleşigiň hem doly goldawyna we ykrarnamasyna mynasyp bolýar. 2018-nji ýylda Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasy tarapyndan Bütindünýä welosiped gününiň döredilmegi munuň aýdyň subutnamasydyr. Bu gün her ýyl 3-nji iýunda bellenilip geçilýär.

Köpçülikleýin bag ekmek çäreleri hem milli Liderimiziň öňdengörüjilikli tebigaty goramak strategiýasynyň möhüm bölegidir. Şol strategiýanyň üstünlikli durmuşa geçirilmegi netijesinde, Aşgabatda we onuň töwereklerinde, Türkmenistanyň ähli şäherlerinde hem-de obalarynda seýilgähleriň we tokaý zolaklarynyň meýdany ýylsaýyn artýar.

Ynsan eli bilen döredilen ýaşyl zolaklar paýtagtymyzy hem-de beýleki ilatly ýerleri awtoulaglaryň çykarýan tüssesiniň, tozanly ýelleriň ýaramaz täsirinden goraýarlar. Munuň özi howanyň arassa bolmagyna, amatly howa ýagdaýynyň kemala gelmegine, bioköpdürlüligiň kadaly ýagdaýda saklanmagyna ýardam edýär. Olar şeýle hem çölleşmä hem-de ýerleriň zaýalanmagyna garşy göreşmek işinde möhüm orun eýeleýär.

Ýurdumyzda ekologiýa-sport çäreleri, şol sanda her ýyl giňden bellenilýän Bütindünýä saglyk güni mynasybetli çäreler yzygiderli geçirilýär. Sagaldyş we terbiýeçilik ähmiýetinden başga-da, olar jemgyýetiň ekologiýa medeniýetiniň ýokarlandyrylmagyna we kämilleşdirilmegine ýardam edýär. Milli Liderimiziň nygtaýşy ýaly, arassa ekologiýa, saglyk we sport diýen düşünjeler öz aralarynda berk baglanyşyklydyr.

Hormatly Prezidentimiz işiniň örän köpdügine garamazdan, her gün bedenterbiýe we sport bilen meşgullanmak üçin wagt tapýar, bu babatda watandaşlarymyza, aýratyn hem ýaşlara görelde bolýar. Döwlet Baştutanymyz ýaşlyk ýyllaryndan başlap, sagdyn we işjeň durmuş ýörelgesine eýermek bilen, sportuň dürli görnüşlerinde, şol sanda welosiped sportunda ýokary ussatlyk görkezýär.

Irden milli Liderimiz Aşgabadyň günorta bölegine tarap ugrady. Şol ýerde, Köpetdagyň eteginde paýtagtymyzyň işewür we medeni merkezi kemala gelýär, şeýle hem halkara derejedäki döwrebap lukmançylyk desgalarynyň toplumy ýerleşýär. Bu ýerde hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow ekologiýa we sport çäresine badalga berip, Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň paýtagtymyza gözegçilik edýän orunbasary Ş.Durdylyýew bilen bilelikde, ýurdumyzyň baş şäheriniň giň, owadan ýollaryndan geçýän ugur boýunça ýola düşdi.

Ýolugra wise-premýer döwlet Baştutanymyza işleriň ýagdaýy, hususan-da, paýtagtymyzda ekologiýa abadançylygyny üpjün etmek, onuň 140 ýyllygyna guramaçylykly taýýarlyk görmek boýunça görülýän çäreler hem-de gurulýan desgalarda işleriň depginini güýçlendirmek boýunça ozal berlen tabşyryklaryň ýerine ýetirilişi barada hasabat berdi.

Milli Liderimiz şäheriň ekologiýasyny gowulandyrmaga hem-de bagy-bossanlyga öwürmäge, Aşgabadyň ýaşaýjylarynyň we myhmanlarynyň iň gelim-gidimli ýerleri bolan seýilgähleri, seýilbaglary kadaly ýagdaýda saklamaga, şäherlileriň ýaşaýyş derejesini mundan beýläk-de ýokarlandyrmaga degişli meseleleri hemişe üns merkezinde saklamagyň wajypdygyny nygtady.

Welosipedli ýörişler ekologiýa taýdan arassa ulagyň görnüşini hem-de welosipedi wagyz etmegiň giňden ýaýran usulydyr. Welosiped sporty bilen meşgullanmagyň adamyň saglygyny berkidýändigi, işjeňligini ýokarlandyrýandygy şübhesizdir. Ýurdumyzda sportuň bu görnüşi bilen meşgullanýanlaryň sany barha artýar. Welosiped sportunyň ähli ýaşdaky adamlar üçin elýeterli bolmagy onuň esasy artykmaçlyklarynyň biridir.

Welosiped sürende, adamyň bedeniniň ähli möhüm ulgamlary hereket edýär. Munuň özi adamyň çydamlylygyny artdyrýar, energiýa çalşygyny kadalaşdyrýar, birnäçe keseller bilen kesellemek howpuny peseldýär, kesellere garşy durnuklylygy pugtalandyrýar, ruhubelentlik paýlaýar. Mundan başga-da, welosiped ulagyň amatly görnüşi bolmak bilen çäklenmän, mähriban ülkämize gyzykly gezelençleri amala aşyrmak üçin hem oňaýly serişdedir. Welosipedde gezelenç etmek açyk howada wagtyňy keýpiçaglyk bilen geçirmäge mümkinçilik berýär.

Döwlet Baştutanymyz Gurbanguly Berdimuhamedowyň nygtaýşy ýaly, welosipedli ýörişler adamlara tebigata ýakyn bolmaga, onuň gözelliginden lezzet almaga ýardam edýär. Biziň ata-babalarymyz hemişe mähriban tebigatymyz bilen sazlaşykda ýaşapdyr, ondan güýç-kuwwat hem-de döredijilik ylhamyny alypdyr. Bularyň ählisi mähriban halkymyzyň gündelik durmuşynda we baýramçylyklarynda, parasatly däp-dessurlarynda, baý halk döredijiliginde, ajaýyp sungat eserlerinde öz beýanyny tapdy. Bu gün tebigata aýawly garamak milli özboluşlylygyň möhüm ýörelgeleriniň biri bolmak bilen, döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugruna öwrülýär.

Welosipedli ýörişiň ugry boýunça Bitaraplyk binasynyň golaýyndaky çatrykda bu çärä Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasarlary, Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň Başlygy, harby we hukuk goraýjy edaralaryň ýolbaşçylary goşuldylar.

Soňra welosipedli ýörişe Milli Geňeşiň Mejlisiniň deputatlary we Halk Maslahatynyň agzalary, ministrlikleriň hem-de pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň, jemgyýetçilik guramalarynyň, köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň ýolbaşçylary goşuldylar.

Ýolugrunda sport çäresine köp sanly gatnaşyjylar, şol sanda talyp ýaşlar, şäher jemgyýetçiliginiň, ýaş nesliň wekilleri goşuldylar. Welosipedli ýörişe Döwletliler köşgünde terbiýelenýänler hem ruhubelentlik bilen gatnaşdylar. Hormatly Prezidentimiziň sowgat beren welosipedlerinde ussatlyk görkezýän çagalar milli Liderimize toplumlaýyn bilim almak, sport bilen meşgullanmak hem-de göwnejaý dynç almak babatda döredilýän şertler üçin tüýs ýürekden hoşallyk bildirýärler.

Döwlet Baştutanymyz Gurbanguly Berdimuhamedowyň başyny çekýän welosipedli ýörişe gatnaşyjylar ak şäherimiziň giň we ýagty ýollary boýunça hereketini dowam etdirdiler.

Oňyn jemgyýetçilik seslenmesini döreden, 10-njy maýda başlanan ekologiýa çäresi bilen baglylykda, paýtagtymyzda awtoulag serişdeleriniň hereketiniň çäklendirilendigini ýatlatmalydyrys. Bu babatda, degişli maksatnama işlenip taýýarlanyldy. Oňa laýyklykda, şäheriň ýaşaýjylaryna we myhmanlaryna ýokary hilli ulag hyzmatlaryny etmek maksady bilen, ýolagçy awtobuslarynyň hem-de taksileriň sazlaşykly hereketi ýola goýuldy. Munuň özi bu möhüm çäräni geçirmäge örän jogapkärli çemeleşilýändigine şaýatlyk edýär.

Welosipedli ýörişiň barşynda döwlet Baştutanymyz häzirki döwrüň talaplaryndan ugur almak bilen, halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini has-da gowulandyrmak wezipelerine ünsi çekdi.

Milli Liderimiz ilatyň, ilkinji nobatda, ýaşlaryň bedenterbiýe we sportuň dürli görnüşleri bilen işjeň meşgullanmagy üçin ähli mümkinçilikleri göz öňünde tutmagyň zerurdygyny belläp, bu babatda degişli ýolbaşçylara anyk tabşyryklary berdi.

...Aşgabatda dürli wakalara baý baharyň täze güni başlandy. Hemişe bolşy ýaly, ir säherden ýurdumyzyň baş şäherinde gyzykly durmuş, sagdyn, işewürlik ýagdaýy dowam edýärdi. Şäheriň ýaşaýjylary işe, çagalar mekdebe, körpeler bolsa ata-eneleri bilen çagalar baglaryna howlugýardylar. Bu günüň säheri adatdakylardan tapawutlydy. Onda paýtagtymyzyň 140 ýyllygy mynasybetli golaýlaşyp gelýän baýramçylygyň öwüşginleri duýulýardy.

Ýol ugrunda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow bu ýerleriň gözelligine syn etdi. Maý aýynyň säher çagynyň arassa we hoştap howasy, Köpetdagyň etekleriniň ýaşyl lybasa beslenen ajaýyp ýerleri ruhubelentlik hem-de ýatdan çykmajak täsirleri bagyş edýär. Bahar paslynda türkmen tebigaty gaýtalanmajak gözel keşbi bilen tapawutlanýar. Ak mermerli Aşgabadyň täzelenýän binagärlik toplumy tebigatyň täsin keşbi bilen ajaýyp sazlaşygy döredýär. Soňky ýyllarda paýtagtymyzda kaşaň ýaşaýyş toplumlarynyň ençemesi, belent edara binalary we beýleki desgalaryň köp sanlysy peýda boldy.

Paýtagtymyzyň täsin aýratynlyklary bilen tapawutlanýan desgalarynyň ençemesi Ginnesiň rekordlar kitabyna girizildi. Diýarymyzyň baş şäherinde şanly senelere — Türkmenistanyň mukaddes Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygyna hem-de paýtagtymyzyň 140 ýyllygyna gabatlanylyp, dürli maksatly desgalaryň birnäçesi dabaraly ýagdaýda ulanylmaga berildi.

Uzak möhletli geljegi nazara almak bilen, Aşgabady ösdürmek milli Liderimiziň başyny başlan şähergurluşyk syýasatynyň esasy ugurlarynyň biridir. Paýtagtymyzyň häzirki keşbinde binagärlik we inžener-tehniki çözgütler ulgamynda öňdebaryjy ýörelgeler, milli binagärligiň iň gowy däpleri öz beýanyny tapýar. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň “Ak şäherim Aşgabat” atly täze kitaby ýurdumyzyň baş şäheriniň şöhratly taryhyna, şu gününe we gazanýan üstünliklerine, eýeleýän belent sepgitlerine bagyşlanýar.

Aziýanyň merjeni, dünýäniň iň owadan we ýaşamak üçin has amatly şäherleriniň biri hökmünde ykrar edilen türkmen paýtagtynyň ajaýyp keşbi hemmeleri haýran galdyrýar. Aşgabady, sözüň doly manysynda, seýilgähleriň şäheri diýip atlandyrýarlar. Ol haýran galdyrýan ýaşyl baglary hem-de dürli reňkli gülleri, täsin suw çüwdürimleri bilen ýatdan çykmajak täsir galdyrýar. Şeýlelikde, döwlet Baştutanymyzyň başyny başlan paýtagtymyzy hemmetaraplaýyn ösdürmek, şol sanda onda dürli maksatly desgalary gurmak hem-de abadanlaşdyrmak, toplumlaryn düzümli we tutuş şäher giňişligini kemala getirmek baradaky konsepsiýasynyň esasynda ekologiýa ýörelgeleri durýar.

Gözel keşbe giren seýilbaglar we seýilgähler Aşgabadyň bezegi, özboluşly ýüzi bolmak bilen çäklenmän, eýsem, okgunly ösýän uly şäherde kadaly ekologiýa sazlaşygyny gazanmaga hem ýardam edýär. Ýakyn geljekde paýtagtymyzyň demirgazyk böleginde ýene-de bir ajaýyp seýilgäh peýda bolar. Onuň döredilmegine şu ýylyň mart aýynda hormatly Prezidentimiz Milli bahar baýramyna gabatlanylan nobatdaky köpçülikleýin bag ekmek dabarasynda badalga berdi.

Milli Liderimiziň Kararyna laýyklykda, şu ýubileý ýylynda ýurdumyzda saýaly, pürli, miweli baglaryň we üzümiň 30 million düýbi oturdylar. Şonuň 10 million düýbi paýtagtymyzda ekiler.

Özüniň belent derejesine laýyklykda, Watanymyzyň syýasy, işewürlik, medeni, sport we jemgyýetçilik durmuşynyň möhüm merkezi bolan Aşgabat bu gün sebit hem-de dünýä hyzmatdaşlygynyň hem ykrar edilen merkezidir.

Döwlet Baştutanymyzyň baştutanlygynda üstünlikli durmuşa geçirilýän tebigaty goraýyş syýasaty BMG-niň yglan eden Durnukly ösüş maksatlarynyň ileri tutulýan ugurlaryna hem-de dünýäniň ekologiýa ulgamyny goramak baradaky gaýragoýulmasyz wezipelere doly gabat gelýär. Şu möhüm ugurda Türkmenistan ikitaraplaýyn we köptaraplaýyn görnüşde daşary ýurtly hyzmatdaşlar bilen işjeň gatnaşyk saklaýar.

Birleşen Milletler Guramasynyň ýurdumyz tarapyndan tassyklanan Konwensiýalary we beýleki halkara resminamalary, degişli kanunçylygyň yzygiderli kämilleşdirilmegi munuň aýdyň subutnamasydyr. Soňky ýyllarda ýurdumyzyň kanunçylygynyň üsti täze kabul edilen kanunlaryň ençemesi bilen ýetirildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň tassyklan “Howanyň üýtgemegi boýunça Milli strategiýanyň”, “Türkmenistanyň Milli tokaý maksatnamasynyň” hem-de beýleki giň möçberli durmuş-ykdysady maksatnamalaryň çäklerinde ekologiýa we tebigaty goramak, biologik köpdürlüligi, tebigatyň gözelligini saklamak ulgamlarynda ägirt uly işler alnyp barylýar.

Milli Liderimiziň dürli ýokary derejeli forumlarda, şol sanda BMG-niň belent münberinden öňe sürýän oňyn başlangyçlary dünýä bileleşiginiň giň goldawyna mynasyp bolýar. Munuň özi şol başlangyçlaryň derwaýyslygynyň hem-de uly ähmiýete eýediginiň aýdyň subutnamasydyr. Hususan-da, şolaryň hatarynda Merkezi Aziýada howanyň üýtgemegi bilen bagly tehnologiýalar boýunça Aşgabatda sebit merkezini açmak, BMG-niň Suw strategiýasyny, Aral deňzi sebiti üçin Ýörite maksatnamasyny işläp taýýarlamak hem-de Aral meselesini BMG-niň işiniň aýratyn ugruna öwürmek, Hazar deňziniň ekologiýa abadançylygyny aýawly saklamak ýaly teklipleri we beýlekileri görkezmek bolar.

“Ýaşyl” ykdysadyýet Konsepsiýasyndan ugur almak bilen, senagat kärhanalaryny tehniki taýdan döwrebaplaşdyrmak boýunça çäreler durmuşa geçirilýär. Önümçilik düzüminiň täze desgalaryny gurmak, öňden barlarynyň durkuny täzelemek we döwrebaplaşdyrmak işleri ekologiýa howpsuzlygynyň talaplaryna laýyk gelýän öňdebaryjy tehnologiýalarydyr tehniki çözgütleri ulanmak arkaly amala aşyrylýar.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň baştutanlygynda Türkmenistan ekologiýa we suw diplomatiýasynyň kuwwatyndan netijeli peýdalanmak, howanyň üýtgemegine uýgunlaşmak, Aral ýakasynyň ekologiýasyny sagdynlaşdyrmak, Hazar deňziniň täsin ekologiýa ulgamyny aýawly saklamak, onuň tebigy baýlyklaryny rejeli ulanmak ýaly wajyp meseleleri çözmek boýunça netijeli sebit hem-de halkara gatnaşyklary ösdürýär. Şeýlelikde, ýurdumyz ekologiýa we daşky gurşawy goramak ulgamynda ägirt uly tejribä eýe bolmak bilen, ony umumy abadançylygyň bähbidine ulanmaga çalyşýar. Şu günki çäre hem ýurdumyzyň tebigata aýawly garamaga, onuň baýlyklaryny gorap saklamaga hem-de artdyrmaga, halkymyzyň abadan durmuşy üçin ähli şertleriň döredilmegini üpjün etmäge gönükdirilen strategiýa berk ygrarlydygynyň nobatdaky subutnamasydyr. Bu çäre ilaty ekologiýa hem-de bedenterbiýe-sagaldyş hereketine mundan beýläk-de işjeň çekmäge ýardam etmäge gönükdirilendir.

Döwlet Baştutanymyzyň nygtaýşy ýaly, şeýle çäreler esasy maksatdan başga-da, jemgyýetiň tagallalarynyň birleşdirilmegine, adamlaryň sagdyn durmuş, parahatçylyk we ylalaşyklyk, döredijilik hem-de hoşniýetlilik ýörelgeleriniň töwereginde has-da berk jebisleşmegine ýardam edýär.

Hormatly Prezidentimiz welosipedli ýörişi tamamlap, ýurdumyzyň Baş meýdançasyna tarap ugrady. Milli Liderimiz welosipedli ýörişiň bellenen aralygyny ussatlyk bilen geçip, bedenterbiýe hem-de sport bilen yzygiderli meşgullanmagyň adamyň beden taýdan sagdynlygy, ruhy taýdan kämilleşmegi üçin uly ähmiýete eýedigini ýene-de bir gezek aýdyňlyk bilen görkezdi.

* * *

Köpçülikleýin welosipedli ýörişe gatnaşyjylar ýurdumyzyň Baş meýdançasyndan hereketini dowam edip, “Ak şäherim Aşgabat” binasyna tarap ugradylar. Şol ýerde bu günki çärä bagyşlanan, paýtagtymyzyň 140 ýyllygynyň hormatyna guralan dabara geçirildi.

Çykyş edenler türkmenistanlylaryň saglygyny berkitmek, köpçülikleýin bedenterbiýäni we sporty ösdürmek, ýurdumyzda amatly ekologiýa ýagdaýyny döretmek meseleleriniň hormatly Prezidentimiziň döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugrudygyny nygtadylar.

Milli Liderimiziň “Ak şäherim Aşgabat” atly täze kitabynyň şanly sene mynasybetli watandaşlarymyza ajaýyp sowgat bolandygy bellenildi. Bu kitabyň sahypalarynda paýtagtymyzyň geçmişi we şu güni, ony mundan beýläk-de ösdürmegiň ýollary öz beýanyny tapdy.

Soňra dabara sungat ussatlarynyň çykyşlary bilen dowam etdi. Aýdymlarda Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwri, döwlet Baştutanymyzyň baştutanlygynda döwletiň we jemgyýetiň durmuşynyň ähli ulgamlarynda, şol sanda sportda gazanylan üstünlikler, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň Watanymyzy gülledip ösdürmäge hem-de halkymyzyň abadançylygyny üpjün etmäge gönükdirilen parasatly syýasaty, milli senenamamyzyň şanly taryhy seneleri ruhubelentlik bilen wasp edildi.

Ata-babalarymyzyň köpasyrlyk arzuwyny wysala ýetirip, mukaddes Garaşsyzlygymyzy gazananymyzdan soň, Türkmen döwleti ösüşiň milli ýoly bilen öňe sary ynamly gadam urup ugrady. Agzybirligi, asudalygy, jebisligi täze döredilen dünýewi, demokratik döwletiň berklik binýady hökmünde kabul eden halkymyz tiz mahaldan «Ozal akan ýerden akarmyş aryk» diýen nakylyň müň keren mamladygyny, ýagny geçmişde köpsanly beýik döwletleri guran halkymyzyň ýene-de öz döwletini dünýä nusgalyk derejä ýetirip biljekdigini Ýer ýüzüne mälim etdi.

Milli Liderimiziň ählihalk saýlawlary esasynda Türkmenistanyň Prezidenti wezipesine girişmegi bilen döwletimiz asudalykda, agzybirlikde köpugurly ykdysadyýetini barha berkidýän, bedew bady bilen ösýän, geljegi has röwşen ýurt hökmünde bütin dünýäniň ykraryny gazandy. Elbetde, Garaşsyz döwletimizde ynsan eli bilen döredilip, dünýäni haýrana goýýan beýik işler Ginnesiň Bütindünýä rekordlar kitabynyň redaksiýasynyň işgärlerini-de biparh goýmady. Olar soňky ýyllarda häli-şindi gudratlar mekany Türkmenistana gatnamaly boldular. Çünki Gahryman Arkadagymyzyň baştutanlygynda bina edilýän her bir desga, geçirilýän täsin waka ginnesçilere gol bulady. Bu günki gün tutuş ýurdumyz boýunça alanyňda-da, döwletimiziň göwher gaşy, ýurdumyzyň ýüregi Aşgabat şäheri boýunça aýratynlykda alanyňda-da Ginnesiň Bütindünýä rekordlar kitabyna girizilen täsinliklerimiz onlarça. Şoňa görä, mukaddes Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllygy mynasybetli bu meşhur kitapdan orun alan zatlar hakyndaky söhbedimizi tutuş ýurdumyza dahylly wakalar bilen başlasak göwnemakul bolar.

Şeýlelikde, ilki bilen, 2003-nji ýylda dünýäde iň uly we elde dokalan haly hökmünde «Altyn asyr» atly äpet türkmen halysynyň Ginnesiň Bütindünýä rekordlar kitabyna girizilendigini ýatlamak isleýäris. Bäherden çeper haly önümler fabriginde dokalan bu halynyň umumy meýdany 301 inedördül metr bolup, onuň 14x20 metrlik ölçegleri bardyr. Halynyň her bir inedördül metrinde 304 müňe çenli çitim ýerleşdirilipdir. Onuň agramy 1,5 tonna barabardyr. Haly Türkmenistanyň Garaşsyzlygynyň 10 ýyllygy mynasybetli 40 halyçynyň gatnaşmagynda sekiz aýyň dowamynda dokaldy. Halyda umumy 120 million çitim bar.

Şu ýerde türkmen milli halyçylyk sungatynyň halkara derejesinde ykrar edilendigini hem bellemek gerek. Ýagny, 2019-njy ýylyň 12-nji dekabrynda Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplygynyň şanly 24 ýyllyk baýramynyň bellenilýän gününde Kolumbiýa Respublikasynyň paýtagty Bogota şäherinde BMG-niň Bilim, ylym we medeniýet boýunça guramasynyň (ÝUNESKO) Maddy däl medeni mirasy gorap saklamak baradaky hökümetara komitetiniň 14-nji mejlisinde döwletimiziň hödürlemegi boýunça türkmen milli halyçylyk sungaty ÝUNESKO-nyň Adamzadyň maddy däl medeni mirasynyň sanawyna girizildi.

TÜRKSOÝ halkara guramasy tarapyndan Mary şäheriniň «Türki dünýäsiniň medeni paýtagty» diýlip yglan edilen 2015-nji ýylyň noýabrynda bu ýerdäki «Ak öý» binasynda 4166 adamyň bilelikde aýtmagynda milli Liderimiziň «Öňe, diňe öňe, jan Watanym Türkmenistan!» atly aýdymy ýerine ýetirildi. Bu ýaňlanan aýdym ony ýerine ýetirenleriň sanynyň köplügi boýunça Ginnesiň Bütindünýä rekordlar kitabynda dünýä rekordy hökmünde bellige alyndy.

Türkmenistanyň Prezidentiniň Ahalteke atçylyk toplumyna degişli Akhan atly bedew 2016-njy ýylda çarpaýa galyp ýöremekde Ginnesiň Bütindünýä rekordlar kitabyna adyny ýazdyrmagy başardy.

Şondan köp wagt geçmänkä, ýagny 2018-nji ýylda Akhan iki aýagynyň üstünde çarpaýa galyp, 10 metr aralygy bary-ýogy 4,19 sekuntda geçmegi başardy hem-de Ginnesiň Bütindünýä rekordlar kitabyna ikinji sapar girizildi. Munuň özi hormatly

Prezidentimiziň ahalteke bedewleriniň bütindünýä şöhratyny has-da belende götermek üçin edýän yhlasynyň, köp asyrlaryň dowamynda türkmen seýisleri we atşynaslary tarapyndan döredilen ajaýyp aýratynlyklarynyň nobatdaky subutnamasy boldy.

2018-nji ýylyň 2-nji maýynda Türkmenbaşydaky Halkara deňiz portunyň açylyş dabaralaryna bagyşlanan forumyň dowamynda Ginnesiň Bütindünýä rekordlar kitabynyň wekili iki sany degişli Sertifikaty milli Liderimize gowşurdy. Bularyň birinjisi deňiz derejesinden aşakda ýerleşen (umumy meýdany 1 million 358 müň 484 inedördül metr) iň uly deňiz portunyň gurulmagydyr. Ikinjisi bolsa, deňiz derejesinden aşakda ýerleşýän iň uly emeli ada bolup, ol göçüp-gonýan guşlar üçin örän ähmiýetli we möhüm taslama bolup durýar.

2018-nji ýylyň 1-nji iýunynda «Aşgabat» köpugurly stadionynda welosport boýunça okuw sapagyny geçirmekde dünýäniň täze rekordy goýuldy. Şonda welosiped sürmek boýunça okuw sapagyna 3246 adam gatnaşdy. Häzirki güne çenli bu sanaw welosport boýunça türgenleşik sapaklaryna gatnaşanlaryň iň köp sanlysydyr. Bu maglumat «Guinness World Records» kompaniýasy tarapyndan resmi taýdan hasaba alyndy we degişli Güwänama bilen tassyklanyldy.

2018-nji ýylyň 28-nji iýunynda Türkmenistanda tebigy gazdan benzin öndürýän zawod işläp başlady. Sebitde we tutuş dünýäde deňi-taýy bolmadyk bu zawod birnäçe halkara Güwänamalaryna mynasyp boldy. Hususan-da, Ginnesiň Bütindünýä rekordlar kitabynyň wekiliniň «Dünýäde gazdan benzin öndürýän ilkinji zawod» diýen Güwänamany gowşurmagy aýratyn buýsançlydyr.

2019-njy ýylyň 1-nji iýunynda Aşgabadyň Olimpiýa şäherçesinde iň dowamly, bir nyzamly welosipedli ýöriş geçirilip, dünýä rekordy täzelendi. Giň möçberli welosiped çäresine gatnaşyjylar biri-biri bilen kesgitli aralykda bir hatara düzüldiler we Olimpiýa şäherçesiniň daşyndan öwrüm edip, 3300 metr aralygy geçdiler. Şeýlelikde, 2019 welosipedçiniň gatnaşmagynda geçirilen bu ýöriş «Iň dowamly bir nyzamly welosipedli ýöriş» hökmünde Ginnesiň Bütindünýä rekordlar kitabyna girizildi.

Ýeri gelende aýtsak, 2020-nji ýylyň aprel aýynda Bütindünýä saglyk güni mynasybetli paýtagtymyzda hem-de welaýatlarda köpçülikleýin welosipedli ýörişler geçirildi. Şeýle ýöriş Aşgabatda 3,5 müň adamyň gatnaşmagynda geçdi. Ýörişe gatnaşyjylar Saglyk ýolunyň başlanýan ýerinden badalga alyp, Arçabil we Bitarap Türkmenistan şaýollarynyň ugry bilen şäheriň merkezindäki Döwlet münberine çenli aralygy geçdiler. Ýoluň uzaklygy 15 kilometre barabar boldy. Umuman, Türkmenistan boýunça, guramaçylaryň hasaplamalaryna görä, köpçülikleýin welosipedli ýörişlere 7 müň adam gatnaşdy.

Elbetde, dünýäni haýrana goýýan täsinlikleri özünde jemleýän bu kitabyň sahypalaryndan Garaşsyzlyk ýyllarynda ýurdumyzyň ýüregi Aşgabat şäheri-de, paýtagtymyzyň görküne görk goşýan birnäçe binalar-da mynasyp orun tapdylar. Göreňde gözüňi egleýän ol binalar aýratyn söhbede mynasyp.

Türkmenistan Watanymyzda gazanylýan üstünlikleriň we ýeňişleriň gözbaşynda durýan Gahryman Arkadagymyzyň jany sag, ömri uzak bolup, il-ýurt bähbitli, döwlet ähmiýetli tutumlary mundan beýläk-de rowaçlyklara beslensin!

Aşyrgeldi JUMAÝEW,

Magtymguly adyndaky TDU-nyň raýat hukugy kafedrasynyň dosenti, hukuk ylymlarynyň kandidaty.

YLHAM ÝAÝLASYNYŇ BOSSANY

«Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynda mukaddes Garaşsyzlygymyzyň 30 ýyllyk, gözel paýtagtymyz Aşgabadyň 140 ýyllyk şanly seneleriniň giňden dabaralandyrylýan ajaýyp pursatlarynda hormatly Prezidentimiziň ýene-de bir täze — «Ak şäherim Aşgabat» atly eseri halkymyza gowuşdy. Toýlaryň-toýlara, baýramlaryň-baýramlara ulaşýan günlerinde bu ajaýyp kitap türkmen jemgyýeti üçin ajaýyp toý sowgady boldy. Gözel paýtagtymyz Aşgabadyň esaslandyrylanyndan bäri başdan geçiren wakalaryny, häzirki bagtyýarlyk döwrümizde eýe bolan täze keşbini, bular baradaky ajaýyp maglumatlary özünde jemleýän bu täze eser ýurdumyzyň uludan-kiçi ähli raýatlary üçin gymmaty egsilmejek ruhy hazyna öwrüler.

Gahryman Arkadagymyzyň ylham ýaýlasynyň bossany bolan «Ak şäherim Aşgabat» atly kitabynyň çapdan çykmagy welaýatymyzyň zähmetkeş halkynyň hem döredijilik ruhuny galkyndyrdy. Welaýat kitaphanasynyň öňündäki meýdançada welaýatymyzyň sungat ussatlarynyň guran edebi-sazly kompozisiýasy hormatly Prezidentimiziň täze eseri üçin alkyşnama bolup ýaňlandy. Ruhy hazynanyň gymmatyny, şu günki we geljekki nesiller üçin ähmiýetini, baýramçylyk günlerindäki joşgunyny wasp edýän ajaýyp sözler bir-birine utgaşyp, tüýs ýürekden joşup çykdy. Olar ildeşlerimiziň ýürekleriniň senasy, bagtyýar durmuşy peşgeş beren Gahryman Arkadagymyza tükeniksiz alkyşyň beýany bolup degre-daşy gurşap aldy.

* * *

«TÜRKMENIŇ DÖWLETLILIK ÝÖRELGESI» DÜNÝÄ DILLERINDE

Hormatly Prezidentimiziň ýiti pähim-paýhasyndan dörän «Türkmeniň döwletlilik ýörelgesi» kitabynyň özbek dilinde çapdan çykmagy iki ýurduň arasyndaky asyrlar aşyp gelýän dost-doganlyk gatnaşyklarynyň mizemez alamatyny ýene bir ýola aýdyňlaşdyrdy. Şu mynasybetli golaýda welaýat häkimliginiň mejlisler zalynda geçirilen dabara hem türkmen-özbek gatnaşyklarynyň ösdürilýändigini açyp görkezmekde uly ähmiýete eýe boldy.

Dabara Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň deputatlary, syýasy-jemgyýetçilik guramalaryň ýolbaşçylary, hünärmenleri, bilim, medeniýet, sport ulgamlarynyň jogapkär işgärleri, talyp ýaşlar gatnaşdylar. Dabaranyň dowamynda Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginiň welaýat boýunça wekilhanasynyň ýolbaşçysy Handurdy Turaýew, TDP-niň welaýat komitetiniň başlygy Merdan Meredow, Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň deputatlary — TKA-nyň welaýat birleşmesiniň başlygy Aşyrdurdy Allaýew, TSTP-niň welaýat komitetiniň başlygy Myratgeldi Goçmedow, Enejan Amanýazowa, S.A.Nyýazow adyndaky etrapdaky 7-nji orta mekdebiň mugallymy Raşit Sultanow dagy çykyş etdiler. Çykyşlaryň dowamynda hormatly Prezidentimiziň «Türkmeniň döwletlilik ýörelgesi» kitabynyň özbek dilinde neşir edilmeginiň yzygiderli ösýän türkmen-özbek gatnaşyklarynyň hil taýdan täze derejä çykýandygynyň, ýaşlary watansöýüjilik we ynsanperwerlik ruhunda terbiýelemekde aýratyn ähmiýete eýediginiň alamatlary bolup durýandygy barada aýdyldy. Dünýäde parahatçylyk söýüjilik ýörelgesini giňden ýaýbaňlandyrýan milli Liderimiziň eserleri dünýä jemgyýetçiliginde uly gyzyklanma döredýär. Düýp özeninde halkymyzyň milli ýörelgelerini özünde jemleýän gymmatly eserler halklaryň arasynda dost-doganlyk gatnaşyklaryny pugtalandyrmaga, ruhy-ahlak gymmatlyklaryny wagyz etmäge uly ähmiýet berýär. Bu doganlyk özbek halky babatda hem şeýledir. Ata-babalarymyzyň parasatly wesýetlerine ygrarlylygyň beýanyna öwrülen bu asylly iş — Gahryman Arkadagymyzyň ajaýyp eseriniň özbek diline terjime edilmegi halklary bir-birine öňküden-de ysnyşdyrmaga, taryhy kökleri we medeni gymmatlyklary wagyz etmäge, hoşniýetli ýörelgeleri öňküden-de pugtalandyrmaga uly itergi berýär. Çykyşlaryň dowamynda şular dogrusynda giňişleýin bellenilip geçildi hem-de iki döwletiň Baştutanlarynyň alyp barýan beýik işlerine mundan beýläk hem rowaçlyklaryň ýaran bolmagy arzuw edildi.

Ýörite habarçymyz.

«Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynda şanly Garaşsyzlygymyzyň 30 ýyllyk baýramy gözel paýtagtymyzyň düýbüniň tutulmagynyň 140 ýyllyk senesi bilen gabat gelýär. Bu gabat gelme tötänden däldir. Halkymyzyň göwün guşuny ganatlandyran bu taryhy seneler biri-biri bilen umumy baglanyşyga eýedir.

Ata Watanymyz Garaşsyzlygyna, özerkliligine eýe bolandan soň, pederlerimiziň milli ýörelgelerine esaslanýan Bitaraplyk syýasatyny öňe sürdi. Hormatly Prezidentimiziň hoşniýetli goňşuçylyk we oňyn bitaraplyk syýasatynyň netijesinde, parahatçylygyň we abadanlygyň ýurdy hökmünde ykrar edilýän gözel Diýarymyzyň paýtagty dünýäniň ylalaşdyryjy merkezine öwrüldi.

Gahryman Arkadagymyzyň hoşniýetli gatnaşyklar arkaly dünýäde parahatçylygy we ynanyşmagy üpjün edýän daşary syýasaty asuda asmanyň astynda halkymyzyň göwni ýaly aklyga, ak mermere bürenip oturan gözel paýtagtymyzyň döwrebap binalarynda, desgalarynda hem öz beýanyny tapýar.

Hormatly Prezidentimiziň tagallasy bilen, «Bitaraplyk» we «Abadançylyk» binalarynyň gurlup, ulanylmaga berilmegi halkymyzyň parahatçylyk söýüjilik we dostluk ýörelgelerini alamatlandyrýar. Binalaryň binagärlik çözgütlerinde bu ynsanperwer ýörelgeleriň halkymyzyň ruhyýetinden, taryhy tejribesinden gözbaş alýandygy öz beýanyny tapýar.

Paýtagt şäherleriň her bir ýurduň, onuň halkynyň ýaşaýyş-durmuşyny, medeniýetini we il-gününiň abadançylygyny şöhlelendirýän aýnadygy hakynda aýdylýar. Şol sebäpli hem, hormatly Prezidentimiziň Aziýa sebitiniň merjen şäheri hasaplanýan Aşgabat şäherini diňe bir ýurdumyzda däl, eýsem dünýäniň nusgalyk şäherine öwürmek baradaky edýän tagallalaryndan ugur alnyp, Berkarar döwletiň bagtyýarlyk döwründe gözel paýtagtymyz döwrebap keşbe eýe bolýar. Gurlup, ulanylmaga berilýän biri-birinden kaşaň binalary, goýny sapaly seýilgähleri, rysgal-bereketli bazarlary we ýüzi nurana bagtyýar raýatlarymyzy synlanyňda bagtyýarlygyň we abadanlygyň mekanynda ýaşaýandygyňa kalbyňda buýsanç duýgusy oýanýar.

Şöhrat BOZAGANOW,

Akdepe etrap polisiýa bölüminiň PÝGG bölümçesiniň müdiri, polisiýanyň maýory.

Öňňin paýtagtymyzda ýerleşýän «Ak şäherim Aşgabat» binasynyň ýanynda hormatly Prezidentimiziň «Ak şäherim Aşgabat» atly täze kitabynyň tanyşdyrylyş dabarasy boldy. Paýtagtymyzyň 140 ýyllygyna özboluşly sowgat bolan bu eser her bir türkmenistanlyda buýsanç duýgusyny döretdi. Tanyşdyrylyş dabarasyna gatnaşan ildeşlerimiziň birnäçesiniň ýürek sözlerini ýazga geçirdik.

Döwletgeldi ANNAMYRADOW,
Türkmenistanyň halk ýazyjysy:

— Ilki bilen, ähli türkmen halkyny, hormatly Prezidentimizi Aşgabat şäheriniň esaslandyrylmagynyň 140 ýyllyk baýramy, şeýle hem milli Liderimiziň «Ak şäherim Aşgabat» atly kitabynyň neşir edilmegi bilen gutlaýaryn. Gahryman Arkadagymyzyň şeýle gymmatly kitaplarynyň höwrüniň köp bolmagyny arzuw edýärin.

Biz «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynda aýgytly gadamlar bilen, täze bir röwüşde öňe barýarys. Şu ýyl paýtagtymyzyň esaslandyrylmagyna hem 140 ýyl dolýar. Golaýlap gelýän bu şanly baýramçylyga watandaşlarymyz, şol sanda paýtagtymyzyň ýaşaýjylary zähmet ýeňişleri bilen barýarlar. Medeniýet hem-de sungat işgärleri, ýazyjy-şahyrlar bolsa kinodyr sahna eserlerini, aýdymdyr sazlaryny, goşgulardyr hekaýalaryny bu toýa sowgat edýärler.

Hormatly Prezidentimiziň «Ak şäherim Aşgabat» atly kitabynyň halkymyza gowuşmagy bahasyna ýetip bolmajak baýramçylyk sowgady boldy. Täze kitap paýtagtymyz baradaky taryhy maglumatlara baýlygy, buýsançlylygy, çuňňur many-mazmuny bilen tapawutlanýar. Täze eserde Aşgabat parahatçylygyň, ynanyşmagyň, dost-doganlygyň, ynsanperwerligiň, hoşmeýilliligiň, ýürekdeşligiň şäheri bolup dabaralanýar. Bu gymmatly kitap paýtagtymyz baradaky bagtyýarlyk we buýsanç senasydyr.

Paýtagtymyzy ösdürmek babatda beýik işleri alyp barýan milli Liderimize tüýs ýürekden sagbolsun aýdýaryn. Hormatly Prezidentimiziň jany sag, ömri uzak bolsun! Şowhunly aýdym-sazlaryň owazy mydama belentden ýaňlanyp dursun! Toýlarymyz toýa ulaşsyn!

Her gymmatly eseriňiz zamanaň bagty, Arkadag!
Her jümläňiz, her sözüňiz kalplara ýagty, Arkadag!

Çary ATAÝEW,
Aşgabat şäheriniň ýaşaýjysy, Türkmenistanyň Hormatly il ýaşulusy:

— Dana Arkadagymyzyň «Ak şäherim Aşgabat» atly kitaby paýtagtymyzyň 140 ýyllyk baýramyna özboluşly sowgat boldy. Ine, şu günki tanyşdyrylyş dabarasynda şol kitap biziň elimize gowuşdy. Ilki bilen bellemeli zat: kitapda paýtagtymyzyň şöhratly düýni, buýsançly şu güni, bagtyýar ertiri giňişleýin şöhlelendirilýär. Kitap owadan suratlar bilen bezelipdir. Şol suratlaryň üsti bilenem şäheriň gözelligini synlap oturmaly.

Aşgabat — köp wakalara şaýat bolan şäher. Biz ömrümiziň ençeme ýylyny paýtagt şäherimiz bilen bile geçirdik. Köp wakalara janly şaýat bolduk. Bilşimiz ýaly, paýtagtymyzyň häzirki keşbi hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda kemala geldi. Hormatly Prezidentimiziň hut özüniň başda durmagynda paýtagtymyz sanlyja ýylyň içinde düýpgöter özgerdi, ösdi, gözelleşdi. Bu gün ony görmäge göz, taryp etmäge söz gerek.

Şäher gurmak, bina galdyrmak sogap iş hasaplanylýar. Sen bina guran wagtyň şu günüň däl, geljegiňem aladasyny edýäň. Diýmek, şu güni bilen birlikde ertesini gurýan adam alkyşa mynasyp iş bitirýär. Bu gün bütin türkmen halky jem bolup, Gahryman Arkadagymyzy alkyşlaýar. Nesip bolsa, paýtagtymyzyň taryhyny özünde jemleýän täze kitap ýaşuly-ýaşkiçiniň ýankitabyna öwrüler.

Ýaşuly nesliň adyndan hormatly Prezidentimiziň täze kitabynyň höwrüniň köp, döwet galamynyň mundan beýläk-de ýiti bolmagyny arzuw edýärin. Gahryman Arkadagymyzyň jany sag, ömri uzak bolsun!

Amangeldi ORAZOW,
Türkmen döwlet binagärlik-gurluşyk institutynyň uly mugallymy:

— Adyndan belli bolşy ýaly, hormatly Prezidentimiziň täze kitaby paýtagtymyza bagyşlanan özboluşly, ajaýyp eserdir. Kitaby boýdan-başa sahaplap oturyşyňa, paýtagtymyzyň bu günki ýeten derejesine haýran galýarsyň.

Kitapda şäheriň dürli künjeklerinden düşürilen owadan suratlara-da giň orun berlipdir. Bilşimiz ýaly, uzak geljegi nazara almak bilen, ýurdumyzyň baş şäherini ösdürmek milli Liderimiziň öňe süren täzeçil şähergurluşyk-binagärlik maksatnamasynyň esasy ugurlarynyň biri bolup durýar. Paýtagtymyzyň 140 ýyllygynyň dabaraly bellenilýän ýylynda täze binalaryň ulanylmaga berilmegi ähli türkmenistanlylar üçin uly toý sowgadyna öwrülýär.

Döwlet Baştutanymyzyň tabşyrygy boýunça ýokary okuw mekdebimiziň professor-mugallymlarydyr talyp ýaşlary paýtagtymyzy has-da ösdürmek babatda durmuşa geçirilýän işlere yzygiderli gatnaşýarlar. Binagärlik sungatynyň soňky gazananlaryny millilik bilen sazlaşdyryp gurulýan döwrebap binalaryň taslamalaryny ýerine ýetirýärler.

Gahryman Arkadagymyzyň «Ak şäherim Aşgabat» atly kitaby biziň okuw gollanmamyza öwrüler diýip, buýsanç bilen aýdyp bileris. Täze eser paýtagtymyzyň taryhyny, binagärlik aýratynlygyny, geçmişini, geljegini özünde jemleýär.

Bizi her bir baýramçylykdyr şanly seneleriň öňüsyrasynda täze eserleri bilen begendirip durýan Gahryman Arkadagymyza köp alkyşklar aýdýarys. Hormatly Prezidentimiziň jany sag, ömri uzak bolsun! Il-ýurt bähbitli işleri rowaçlyklara beslensin!

Ýazga geçiren Allanur ÇARYÝEW.

«Türkmenistan». Surata düşüren Ýuriý ŞKURIN.

AŞGABAT, 8-nji maý (TDH). Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Ministrler Kabinetiniň 7-nji maýda geçirilen mejlisinde özüniň «Ak şäherim Aşgabat» atly kitabyny tamamlandygyny aýtdy.

Şu gün döwlet Baştutanymyzyň tabşyrygy boýunça paýtagtymyzyň gözel künjekleriniň birinde ýerleşen «Ak şäherim Aşgabat» binasynyň ýanynda Gurluşyk we senagat toplumynyň, Aşgabat şäheriniň häkimliginiň guramagynda milli Liderimiziň täze kitabynyň tanyşdyrylyş dabarasy geçirildi.

Bu dabara Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň käbir orunbasarlary, degişli ministrlikleriň we ugurdaş edaralaryň ýolbaşçylary, işgärleri, görnükli ýazyjy-şahyrlar, jemgyýetçilik guramalarynyň, habar beriş serişdeleriniň wekilleri, ýaşlar gatnaşdylar.

Tanyşdyrylyş dabarasyna gatnaşyjylar Aşgabadyň 140 ýyllygynyň öň ýanynda türkmenistanlylara şeýle ajaýyp kitaby peşgeş berendigi üçin milli Liderimize tüýs ýürekden hoşallyk bildirip, mundan beýläk-de döredijilik üstünliklerini arzuw etdiler.

Çykyşlarda täze eseriň hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň ozal meşhur kitaplarynyň hataryny artdyrandygy buýsanç bilen bellenildi hem-de şu mynasybetli milli Liderimiziň adyna gutlag sözleri aýdyldy. Täze kitaby eliňe alan dessiňe, onuň sahypalaryny agdaryp, paýtagtymyzyň gözel görnüşlerini synlap, ony okamak, kitap bilen ýakyndan tanyşmak höwesi döreýär. Täze kitabyň ajaýyp mazmuny, bezelişi, çaphana işleriniň hem ýokary derejede ýerine ýetirilmegi onuň täsirliligini artdyrýar.

Dabarada çykyş edenler bu kitapda döwlet Baştutanymyzyň Watanymyza, paýtagtymyza, mähriban halkymyza söýgüsiniň beýan edilendigini aýratyn nygtadylar.

Owadan Aşgabat şäherimiz barada her birimiziň ýüregimizden çykýan “Arkadagymyzyň ak şäheri” diýen jümläniň döremegi ýöne ýerden däldir. Arkadag Prezidentimiziň şähergurluşyk syýasaty bilen paýtagtymyzyň binagärlik keşbi, durmuş we hyzmatlar ulgamy soňky ýyllarda has özgerdi. Şularyň ählisi hem ýurdumyzyň paýtagtyny ösdürmek babatda döwlet Baştutanymyzyň durmuşa geçirýän beýik işleriniň netijesinde mümkin bolýar. Garaşsyz Watanymyzyň paýtagty Aşgabat şäheriniň ösdürilmegi tapgyrma-tapgyr amala aşyrylýar.

Hormatly Prezidentimiz kitabyň girişinde akyldar şahyrymyz Magtymguly Pyragynyň:

Eşit, adam, dogan ilden
Gaýry mähriban ýurt bolmaz —

diýen goşgy setirlerini getirýär.

Milli Liderimiziň kitabyň başynda akyldar şahyrymyzyň döredijiligine ýüzlenmegi nusgalyk edebiýatymyzyň nesilleri baglanyşdyrýan uly güýjüni aýan edýär.

Kitabyň “Aşgabatda ak arzuwlar amala aşýar” atly ikinji bölüminde milli Liderimiz «ak arzuwlar», «ak şäher» söz düzümleriniň manysyny düşündirmek arkaly halkymyzyň gowy niýet tutunmak hakyndaky ynamyny beýan edýär.

Kitapda ählimiziň söýgüli şäherimiziň üýtgeşik gözelligini açyp görkezýän fotosuratlar döredijilik duýgurlygy bilen saýlanyp alnypdyr, olar paýtagtymyzyň taryhyny, şu gününi we geljegini beýan edýär. Okyja özboluşly binagärlik desgalarynyň täsinligini, giň şaýollary, iň täze awtobanlary synlamaga mümkinçilik berilýär. Bu ajaýyplyklaryň ählisi soňky ýyllarda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň baştutanlygynda guruldy. Çünki Aşgabat ýaşaýjylar üçin döredilen oňaýly şertleri babatda hem, hili babatda hem Ýewropanyň iň döwrebap paýtagtlaryndan pesde durmaly däldir we pesde durýan däldir, hemme babatda nusgalyk şäher bolmalydyr. Ol medeniýet, bilim, ylym, saglygy goraýyş, sport hem-de halkara hyzmatdaşlyk boýunça ösüş merkezidir.

Kitap 6 bölümden ybarat bolup, ýeňil okalýar. “Göwni açygyň ýoly açyk” diýen bölümde “Ak şäherimiziň nurana ýollary”, “Şäheriň aşagyndaky şäher”, “Suw — ähli ýerde hem ýaşaýşyň çeşmesi”, “Energiýa üpjünçiligi — ähli zadyň sakasy” atly bölümçeler bar.

“Aşgabat — dünýä binagärliginiň merjeni” diýen bölüm bolsa “Oňat ýaşamagyň ilkinji şerti — oňaýly, döwrebap öýler”, “Röwşen geljegiň binýady”, “Medeni hazynanyň jemlenen şäheri”, “Saglyk: ýaşaýşyň amatlylygynyň esasy şerti”, “Sportuň, sagdynlygyň we ruhubelentligiň şäheri”, “Aşgabat — halkara hyzmatdaşlyk merkezi”, “Binagärligiň täze nusgasy” atly bölümçeleri özünde jemleýär. Olarda getirilen maglumatlar döwrebap şäherimizi ösdürmegiň ugurlarynyň her biri hakyndaky bilimleri baýlaşdyrýar.

Täze kitapda Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe paýtagtymyzy ösdürmekde gazanylan üstünlikler hakynda jikme-jik gürrüň berilýär. Bu eseri okap, milli Liderimiziň zehinine, häzirki zamanyň ösen şähergurluşyk ylymlaryndan baş çykaryp, iň täsin taslamalary hem ýokary netijelilik bilen durmuşa geçirmek ussatlygyna haýran galýarsyň. Kitaby okan okyjy häzirki zamanyň gurluşyk, inženerçilik işleri, hyzmatlar ulgamy babatdaky täze düşünjeler bilen tanyş bolýar.

“Elbetde, geljekde-de her maşgalany aýratyn jaý bilen üpjün etmek maksatlarymyzdan ugur alyp, ýaşaýyş jaý gurluşygyny güýçli depginler bilen dowam etdireris” diýmek bilen, hormatly Prezidentimiz oňaýly, amatly ýaşaýyş jaýlaryny gurmagyň baş maksatdygyny mälim edýär.

Biz ata-babalarymyzyň gadymy ýörelgelerini, uly ähmiýet beren asylly işlerini häzirki wagtda mynasyp dowam etdirýändigimize buýsanýarys.

Umuman aýdylanda, owadan paýtagtymyzda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň tagallalary bilen medeni-durmuş maksatly binalary gurmak boýunça ägirt uly işler amala aşyrylyp, şol işlere uly maýa goýum serişdeleri gönükdirildi. Ýurdumyzyň baş şäheri onuň ýaşaýjylarynyň ýürekden söýgüsiniň aýdyň mysalydyr. “Ak şäherim Aşgabat” kitaby bolsa paýtagtymyzyň şanly 140 ýyllygy mynasybetli milli Liderimiziň halkymyza ajaýyp peşgeşidir.

«Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynda 20 müň gektara gowaça eken Halaç etrabynyň ekerançylary gowaçalaryň hatarara bejergisine köpçülikleýin girişdiler. Her günde meýdana çykarylýan 140-a golaý kultiwator bejergi enjamlary asylan traktorlaryň kömegi bilen gowaçalaryň hatarara bejergisi ýokary hilli geçirilýär.

Irki ekiş geçirilen ýerlerde, eýýäm ýerden iki gulak bolup gögerip çykan ýaşajyk gowaçalar hatarlaryny deňläp, atyzlara gelşik berýär. Bu görnüş pagtaçy daýhanyň çeken zähmetiniň ýerine düşýändigine şaýatlyk edýär. Gowaça ekişindäki üstünlikler daýhany indiki işlere ruhlandyrýar. Ol işler bolsa gämikläp çykan ýaşajyk gowaçalaryň hatar aralaryny bejermekden, soňra dökünläp, üç-dört ýaprak bolandan soň, ösüş suwuny bermekden ybaratdyr. Ine, şundan soň gününi sanap ösýän gowaçalar sähel wagtdan gülläp ugraýar. Şeýdip, biri beýlekisine berk bagly agrotehniki çäreleriň öz wagtynda geçirilmegi bol hasylyň girewi bolup durýar.

— Ine, şu gowaça üns beriň, ol eýýäm üç ýaprak bolupdyr. Sähel wagtdan dördünji we bäşinji ýapraklar peýda bolar. Bu döwürde gowaça dessine dökün talap edip başlaýar. Şol döküni gijikdirmän berseň, gowaçanyň ok köki ýene-de aşak, çuňluga tarap uzaýar. Şol kök näçe uzyn bolsa, hasyllylyk şonça-da ýokary bolýar — diýip, etrabyň «Pelwert» daýhan birleşiginiň başlygy Ýolbars Durdyýew tejribeli kärendeçi Bagtyýar Ahmedowyň kärende ýerindäki gowaçalary görkezdi. Alty gektar meýdanda ekilen gowaçanyň «S-2606» sorty kemsiz gögeripdir. Daýanç Jumagulyýew, Aziz Rahmanow ýaly tejribeli mehanizatorlaryň ussatlygyny şundan hem görmek bolýar. Olaryň traktorlaryndan asylan kultiwator enjamlarynyň saz we bökdençsiz işlemegi köp derejede mehanizatora bagly. Aganyýaz Eýýekow, Babamyrat Rozyýew, Hangeldi Jumakulyýew ýaly tejribeli mehanizatorlar hem halypalaryň göreldesine eýerip, hatarara bejergide tutanýerlilik görkezýärler. Oba hojalygyna gelip gowuşýan täze, kämil tehnikalar we enjamlar mehanizatorlar üçin köp ýeňillikleri döredýär. Fransiýanyň «Monosem» kompaniýasynyň önümi bolan sekiz hatarly kultiwator enjamlary kompýuter arkaly dolandyrylýar. Şu ýyl Lebap welaýatynda şeýle kämil tehnikanyň 21-si meýdana çykaryldy.

Oba hojalygynda amala aşyrylýan özgertmeler halaçly daýhanlaryň-da işe höwesini artdyrýar. Olaryň 67-si şu ýyl 99 ýyllyk möhlet bilen 779 gektar ýeri uzak möhletleýin kärendesine alypdyr. Şolaryň 38-si eýýäm öz alan ýeriniň 70 göterimine gowaça ekipdirler. Bu bolsa olaryň şu ýyl ýerden gowy hasyl alyp, görelde görkezjekdigine şaýatlyk edýär. Ýeriň dilini tapyp bilen daýhana ol zer eçilýär.

«Kämilligiň çägi ýok» diýlişi ýaly, oba hojalygynda geçirilýän özgertmeler mydama oňyn netijeleri berýär. Şu ýyl Halaç etrabynyň hojalyklarynda gowaçanyň hatar aralarynyň 90 santimetr aralygynda ekilmegi-de gowy netijesini berer. Bu usul mehanizatorlar üçin-de, ekiniň özi üçin-de amatly. Gowaça şeýle usulda ekilse, pagtanyň süýümi-de ýokary bolýar. Galyberse-de, hasyllylyk artýar. Hut şonuň üçin-de etrabyň tejribeli daýhanlary her gektar ýerden 45 sentnere çenli hasyl alýarlar.

Hudaýberen ABRAÝEW.

«Türkmenistan».