Bu gadymy topragyň, sergin sähranyň, ýaýrawly ýaýlanyň asty-da taryh, üsti-de. Hatar-hatar asyrlara däl, müňýyllyklara uzaýar ol.

Şol beýik taryhy, gymmatly medeni mirasy sarpalamak, ony ilik-düwme öwrenmek, geljek nesillere ýetirmek zerur. Bu babatda türkmen halkynyň Milli Lideri Gahryman Arkadagymyzyň döwletli işleri dünýä nusgalyk. Ýadyňyzdadyr, tutuş 2016-njy ýyly «Mirasa sarpa goýmak, Watany özgertmek ýyly» şygary bilen geçiripdik ahyryn. Dana Dünýäniň kitaplary geçmişiň hem şu günüň owazyny ýaňlandyrýar.

Hormatly Prezidentimiz Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň her bir ugurdan Milli Liderimizden nusga alýandygyny kän ýaňzydýan, ýaňzydarynam. Gahryman Arkadagymyzdan eser döretmekde ugur alynmagy ömrümi kitaplaryň äleminde geçiren ynsan hökmünde meniň üçin örän buýsançly ahwalat. Söze-saza, pähime-paýhasa gadyr bar onda, gymmat bar.

Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň «Änew — müňýyllyklardan gözbaş alýan medeniýet» atly täze kitaby parasatly Prezidentimiziň geçmişe bolan sarpasydyr, taryhymyza buýsanjydyr. Gahryman Prezidentimiz bu kitabyny ýazmakda mähriban Arkadagymyzyň taryh, geçmiş hakyndaky gürrüňlerinden ugur alandygyny nygtaýar. Peder ýolunyň dowamatyna diýseň buýsanýarsyň. Tüýs türkmençilige mahsus barlyk ol, baýlyk ol.

Änew — ynsanyýetiň gadymy ojagy. Bu ýerde müňlerçe ýyl ozal ýaşaýyş gaýnap-joşupdyr. Ilkinji gezek ak bugdaý ösdürilip ýetişdirilipdir. Bu gün şäheriň şan-şöhraty gaýtadan dikeldildi. Änew «Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy» ýylynda bütin türki dünýäniň medeni paýtagty boldy.

Aslynda, gadymy geçmişimiziň nusgalaryny synlap, oýa batmadyk ýokdur. Änewdäki gadymy Seýit Jemaleddin ýadygärligini synlanyňda, bina seni asyrlardan aňry aşyrýar. Pederleriň agras keşbi gözüň öňünde janlanýar.

Bu pikir ýüwürtmeler, ýakymly oýlar ahyrynda seni Gahryman Arkadagly, Arkadagly Gahryman Serdarly günlere atarýar. Eşretli eýýama eltýär, döwletli döwrana dolaýar. Geçmişe sarpaly, geljege ynamly hormatly Prezidentimizi «Änew — müňýyllyklardan gözbaş alýan medeniýet» atly täze kitaby bilen gyzgyn gutlaýaryn. Höwri köp bolsun, galamy ýiti bolsun!

Beýik Ogullaryň janlary sag, ömürleri uzak, belent başlary aman bolsun, il-ýurt bähbitli işleri hemişe rowaçlyklara beslensin!

Täze kitabyň şanyna dörän şelpeli setirler Beýikleriň mirasa sarpa goýşundan, Watany özgerdişinden, geçmişe üns berşinden, asyl-aňyrsyny alşyndan owaz eýlär.

Gadymýete gönügendir nazaryň,
Ata-babalara,
                          Oguza bararyň.
Gymmatlykdyr düşbülige galanyň,
Arkadagly Serdar,
                                   ylhamyň bilen!

Nurana ýüzüňde şekilliligem,
Agraslyk,
                   bereslik,
                                    menikliligem.
Esasy nur çaýýar Saňa mertligem,
Arkadagly Serdar,
                                   ylhamyň bilen!

Atadan Ogula geçýär düşbülik,
Gala Sen,
                  gorag Sen,
                                       Sende hüşgärlik.
Gadym ýoly yzarlaýaň,
                                             düşündik,
Arkadagly Serdar,
                                    ylhamyň bilen!

Ünsi gönderýänsiň Änew şäherne,
Goldawyň uludyr şam-u-säherne.
Döwletli ädimňi unar mähelle,
Arkadagly Serdar,
                                   ylhamyň bilen!

Täze kitap söhbet eýlär taryhdan,
Geçmişi öwrenýäs dana arypdan.
Sözleýen sözlerim nyşan tarypdan,
Arkadagly Serdar,
                                   ylhamyň bilen!

Iki ýyl içinde aýan bolansyň,
Hem Watana,
                          hem giň dünýä dolansyň.
Bitiren işleň kän,
                                oňa guwansam,
Arkadagly Serdar,
                                   ylhamyň bilen!

Peder dowamysyň,
                                    Watan — rowany,
Kalbyň mysalydyr,
                                    synla howany.
Düşbi, Dünýäm, kän çözensiň sowaly,
Arkadagly Serdar,
                                   ylhamyň bilen!

Işleriň gidip dur agraslyk bilen,
Netijesin görýäň agramlyk bilen,
Hasap geçirýärsiň wagty mint bilen,
Arkadagly Serdar,
                                   ylhamyň bilen!

Teý gerekdir,
                         teýkar gerek ynsana,
Rysgal-döwlet berilýändir yhlasa.
Watan ýüki ýazylandyr ykbala,
Arkadagly Serdar,
                                    ylhamyň bilen!

Muhabbet bar,
                             mähribanlyk ýüzüňde,
Uzaklara nazar bardyr gözüňde.
Seýle çyksaň,
                            giň meýdanlar düzüňde,
Arkadagly Serdar,
                                   ylhamyň bilen!

Gury ýerde goýry baglar galmaýar,
Ýöne ýere adam bagta barmaýar.
Hudaý oňa saýasyny salmaýar,
Arkadagly Serdar,
                                  ylhamyň bilen!

Yzarlasam,
                      asyl-aňryň bar seniň,
Ynanyp-yňmaga Taňryň bar seniň,
Törüňde oturan Oguz han seniň,
Arkadagly Serdar,
                                    ylhamyň bilen!

Gözel ŞAGULYÝEWA,

Türkmenistanyň Gahrymany.

Aşgabatda Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň iri forumy geçirilýär

Aşgabat, 17-nji mart (TDH). Şu gün Söwda-senagat edarasynyň sergiler merkezinde milli ykdysadyýetiň hususy pudagynyň gazananlaryny we mümkinçiliklerini açyp görkezýän üç günlük giň gerimli sergi açyldy. Onuň çäklerinde maslahatyň geçirilmegi hem meýilleşdirilýär.

Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň döredilmeginiň 16 ýyllygyna bagyşlanan bu çäreler türkmen işewürleriniň tejribesini, üstünliklerini we mümkinçiliklerini, hususy pudagyň milli maksatnamalary, hormatly Prezidentimiziň ýurdumyzyň innowasion ösüşine, bäsdeşlige ukyply hem-de eksport ugurly önümçilikleri döretmäge gönükdirilen özgertmelerini durmuşa geçirmäge goşýan uly goşandyny açyp görkezýär.

Ykdysadyýetiň hususy bölegini höweslendirmek we goldamak meselesi döwletimiziň hemişe üns merkezinde durýar. “Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyna” laýyklykda, türkmen telekeçileriniň ähli ugurlarda netijeli işlemekleri üçin amatly şertler döredilýär. Şu ýylyň 9-njy fewralynda geçirilen Ministrler Kabinetiniň giňişleýin mejlisinde döwlet Baştutanymyzyň «Türkmenistany 2024-nji ýylda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň we maýa goýum Maksatnamasyny» tassyklamagy «Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy» şygary astynda geçýän ýylda Watanymyzy ösüşiň täze belentliklerine çykarmak babatda möhüm ädim boldy. Bu Maksatnamanyň esasy ugurlarynyň biri hem kiçi we orta telekeçiligi ösdürmäge hemmetaraplaýyn goldaw bermekden ybaratdyr. Amatly işewürlik gurşawyny döretmek, bazar gatnaşyklaryna geçmegi çaltlandyrmak, dürli pudaklarda telekeçilik işiniň gerimini giňeltmek, döwlet-hususy hyzmatdaşlygynyň dürli görnüşlerini ösdürmek, döwlet emlägini hususylaşdyrmak ýaly ugurlar şu ýylda göz öňünde tutulan esasy wezipeleriň hataryndadyr.

«Türkmenistany 2024-nji ýylda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň we maýa goýum Maksatnamasyny» kabul etmek bilen, ýurdumyz milli ykdysadyýetiň pudaklaryny, şeýle hem sebitleri durnukly ösdürmek, täze kärhanalary işe girizmek, müňlerçe iş orunlaryny döretmek boýunça belent maksatlary öňde goýdy. Şunda telekeçilik ulgamyny mundan beýläk-de ösdürmek, kiçi we orta telekeçilige goldaw bermek, netijede, jemi içerki önümiň düzüminde hususy bölegiň paýyny 71,4 göterime (ýangyç-energetika toplumyny hasaba almazdan) ýetirmek ileri tutulýan wezipeler hökmünde kesgitlenildi. Bu babatda durmuşa geçirilýän çäreler türkmen telekeçilerine dürli ugurlarda ýokary netijeleri gazanmak üçin uly mümkinçilikleri açýar.

Döwletiň işjeň höweslendiriji goldawy esasynda türkmen telekeçiliginiň ösüş depginini gazanylýan aýdyň netijeler hem subut edýär. Diňe geçen, 2023-nji ýylda TSTB-niň kärhanalary tarapyndan öndürilen oba hojalyk we azyk önümleriniň möçberiniň ösüş depgini 111,7 göterime, senagat önümleriniňki bolsa 106,7 göterime ýetdi. Şunlukda, birleşme şeýle statistiki görkezijiler bilen nobatdaky ýyla gadam goýdy. Ýerine ýetirilen bu işleriň sakasynda bolsa sarp edilen ummasyz güýç we tagallalar durandyr.

…Sergiler merkeziniň giň zalynda joşgunly baýramçylyk ýagdaýy emele geldi. Sergä gatnaşyjylarydyr myhmanlary döredijilik toparlary aýdym-sazly çykyşlar bilen garşyladylar. Forumyň açylyş dabarasyna Hökümet agzalary, Halk Maslahatynyň, Mejlisiň, ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň, jemgyýetçilik guramalarynyň, köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň, daşary ýurt kompaniýalarynyň, Türkmenistanda işleýän daşary ýurtlaryň hem-de halkara guramalaryň diplomatik wekilhanalarynyň ýolbaşçylarydyr wekilleri gatnaşdylar.

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň foruma gatnaşyjylara iberen Gutlagynda Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň döwrümiziň belent maksatlaryna ýetmekde, döwletiň ösüş maksatnamalaryny durmuşa geçirmekde uly işleri alyp barýandygy nygtalýar. Geçen 16 ýylyň dowamynda birleşmäniň agzalarynyň sanynyň ep-esli artmagy, hususy başlangyçlaryň rowaçlanmagy, telekeçileriň alyp barýan işleriniň geriminiň has-da giňemegi bu ugurdaky syýasatyň ajaýyp miweleridir.

Döwlet Baştutanymyzyň belleýşi ýaly, berkarar döwletimizi, bagtyýar döwrümizi, beýik galkynyşlarymyzy arzuw eden akyldar şahyrymyz Magtymguly Pyragynyň doglan gününiň 300 ýyllygynyň bellenilýän ýylynda geçirilýän bu giň möçberli sergi milli ykdysadyýetimiziň barha pugtalanýan kuwwatyny, saçaklarymyzyň berekedini, bazarlarymyzyň bolçulygyny açyp görkezýär.

Biz bedew batly ösüşleriň mekany bolan eziz Diýarymyzyň ynamly gadamlarynda ýaşlaryň telekeçilik başlangyçlaryny goldamaga, bazar gatnaşyklaryny kämilleşdirmäge, işewürlik gurşawynyň döwrebap hukuk binýadyny döretmäge, ýokary netijeli innowasion özgertmelere, täze döwrüň ykdysady ösüş nusgasynyň rowaçlanmagyna aýratyn üns bereris diýlip, Gutlagda nygtalýar.

Bu ýyl Senagatçylar we telekeçiler birleşmesi tarapyndan ýurdumyzyň Söwda-senagat edarasy bilen bilelikde guralan giň gerimli sergide kompaniýalaryň, hususy kärhanalaryň we önüm öndürijileriň 230-dan gowragy öz diwarlyklaryny ýaýbaňlandyrdy. Şolaryň arasynda sergä ilkinji gezek gatnaşýanlar hem bar.

Häzirki döwürde ylmy esasda işlenip düzülen, ýokary tehnologiýaly önümçilikleri ösdürmek üçin şertleriň döredilmegine aýratyn üns berilýär. Bu çemeleşme bar bolan önümçilikleri tehniki we guramaçylyk taýdan kämilleşdirmekde, eksporta niýetlenen önümleriň täze görnüşlerini öndürmekde telekeçiler üçin giň mümkinçilikleri açýar. Şeýlelikde, döwletimiz ykdysadyýetiň bäsdeşlige ukyplylygyny ýokarlandyrmak babatda oňaýly şertleri döretmek we başlangyçlary öňe sürmek bilen, hususy kärhanalaryň döwrebaplaşdyrylmagyna ýardam berýär, olaryň innowasion işlere çekilmeklerini, halkara derejede tejribe alyşmaklaryny üpjün edýär. Sergide ähli pudaklaryň bölümlerinde diýen ýaly görkezilýän “täze önüm”, “importyň ornuny tutýan önümçilik” ýa-da “innowasion tehnologiýa” ýaly aýratynlyklara laýyk gelýän köp sanly önümler hem bu ugurda gazanylan üstünlikleri aýdyňlygy bilen subut edýär.

Diwarlyklarda “Rysgal” paýdarlar täjirçilik banky, hünär taýýarlygynyň dürli ugurlary boýunça okuw taslamalaryny amala aşyrýan Telekeçiler mekdebi, “Bäsdeş” söwda öýi, “Birleşme gurluşyk” birleşigi, ýurdumyzdaky ilkinji hususy neşir bolan “Rysgal” gazeti barada maglumatlar ýerleşdirilipdir.

Watanymyzyň bagtyýar geljeginiň bähbidine durmuşa geçirilýän demokratik özgertmelere işjeň gatnaşýan Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler partiýasy hem öz bölüminde alyp barýan işleri barada maglumat berýär. Barha ösýän telekeçilik ulgamy ýurdumyzda işewürligi ösdürmek boýunça döwlet strategiýasynyň netijeliligine şaýatlyk edýär. Bu strategiýa jemgyýetçilik işjeňliginiň, ykdysady başlangyçlaryň täze, has täsirli görnüşleriniň höweslendirilmegine gönükdirilendir.

Serginiň aýry-aýry bölümlerinde Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň welaýat bölümleriniň alyp barýan işleri görkezilýär. Häzirki wagtda Diýarymyzyň ähli sebitlerinde kiçi we orta telekeçilik ösýär, ykdysadyýetiň esasy pudaklarynda iş alyp barýan iri kärhanalar, hojalyk jemgyýetleri paýtagtymyzda, sebitlerde giň möçberli döwlet taslamalaryny amala aşyrýarlar, köp sanly iş orunlaryny döredýärler. Aslynda, ykdysadyýetiň söwda, maldarçylyk ulgamlaryna, mebelleriň, gurluşyk materiallarynyň, azyk önümleriniň, hojalyk harytlarynyň önümçiligine, bilim, kanunçylyk, çap we dizaýn işleri, halk senetçiligi ýaly pudaklarda ýöriteleşen türkmen telekeçileri tarapyndan hödürlenilýän harytlaryň hem-de hyzmatlaryň hemme ugurlaryny sanap çykmak aňsat däldir.

Şeýlelikde, sergide «Nur bina gurluşyk», «Ajaýyp gurluşyk», «Baýly gurluşyk», «Gujurly binagär», «Gündogdy», «Ojar Aziýa» hususy kärhanalary, «Dost gurluşyk, söwda, önümçilik» hojalyk jemgyýeti, «Saýaly menzil», «Erkin gurluşyk», «Döwlet gurluşyk», «Altyn», «Altyn nesil», «Türkmen bina gurluşyk», «Nahal» hususy kärhanalary öz tejribelerini hem-de mümkinçiliklerini görkezýärler.

Ýurdumyzda dünýä ülňülerine laýyk gelýän önümçilik, durmuş maksatly döwrebap binalardyr desgalar, ýaşaýyş jaýlary, çagalar baglary, mekdepler, lukmançylyk merkezleri ýokary depginde gurulýar. Ak mermerli paýtagtymyza gelýän myhmanlar Aşgabady dünýäniň iň gözel şäherleriniň biri hasaplaýarlar. Onuň tanalmaz derejede özgeren keşbi, binagärlik aýratynlygy we milli öwüşginleri göreni haýrana goýýar.

Döwlet Baştutanymyz innowasiýalary we öňdebaryjy tehnologiýalary önümçilige ornaşdyrmak arkaly gurluşyk pudagynyň kuwwatyny artdyrmagyň wajypdygy barada aýdyp, «akylly» şäher we «akylly» öý, şeýle-de gaýtadan dikeldilýän energiýa çeşmeleri ulgamynda tehnologik işläp taýýarlamalaryň kömegi bilen dürli taslamalaryň üstünlikli durmuşa geçirilmegini möhüm wezipeleriň hatarynda kesgitledi. Şunuň bilen baglylykda, «Aşgabat-sitiniň» we Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwrüniň aýdyň nyşanyna öwrülen Arkadag şäheriniň ägirt uly taslamalarynyň, binagärlik-şekil nusgalarynyň serginiň esasy bezegine öwrülendigini bellemek gerek. Gahryman Arkadagymyzyň başlangyjy esasynda bu ägirt uly şähergurluşyk taslamasynyň durmuşa geçirilmegi Türkmenistanda amala aşyrylýan durmuş ugurly, ýurdumyzy hemmetaraplaýyn ösdürmäge, ykdysady kuwwatyny artdyrmaga, halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesini yzygiderli ýokarlandyrmaga gönükdirilen döwlet syýasatynyň üstünliklere beslenýändiginiň anyk mysalydyr.

Mälim bolşy ýaly, Arkadag şäheriniň taslamasyny iki tapgyrda durmuşa geçirmek meýilleşdirildi. Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzalary bolan hususy gurluşyk kärhanalarynyň işjeň gatnaşmagynda şäheriň gurluşygynyň birinji tapgyrynda medeni-durmuş we beýleki maksatly desgalaryň 336-sy ulanmaga berildi. Iri döwlet buýurmalarynyň hatarynda Aşgabat — Türkmenabat ýokary tizlikli awtomobil ýolunyň, Arkadag şäheriniň ikinji tapgyrynyň desgalarynyň, paýtagtymyzy ösdürmegiň 17-nji tapgyrynyň, şeýle hem «Aşgabat-siti» taslamasynyň gurluşyklary bar. Hususy gurluşyk düzümleri «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda häzirki zaman dynç alyş zolagynyň infrastrukturasyny döretmäge-de işjeň gatnaşýarlar.

Sergide görkezilýän wideoşekillerde gurluşyk senagatynyň täze önümleriniň we tehnologiýalarynyň, gurluşyk serişdelerini öndürýän awtomatik kuwwatlyklaryňdyr kiçi zawodlaryň, suw sorujylaryň, suw arassalaýjy enjamlaryň, panel we diwar toplumlarynyň, alýumin, plastik profilleriniň, santehnika, bezeg serişdeleriniň tapawutly aýratynlyklary öz beýanyny tapdy.

Ýurdumyzyň hususy kärhanalary halkara hil standartlaryna laýyk gelýän gurluşyk serişdeleriniň onlarça görnüşiniň önümçiligini ýola goýýarlar. Munuň şeýledigini «Derýaplastik» hojalyk jemgyýetiniň, «Begler ýoly», «Ak hünji» hususy kärhanalarynyň diwarlyklary hem aýdyň görkezýär. Bu kärhanalarda daşyndan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan ýokary hilli önümler öndürilip, olara diňe bir biziň ýurdumyzda däl, eýsem, daşary ýurtlarda-da uly isleg bildirilýär. Şolaryň hatarynda turbalar, kabeller, asma petikler, penjireler we gapylar üçin profiller, penopolistirol, jemagat hojalygynda, gurluşyklarda giňden peýdalanylýan polietilenden, polipropilenden, poliwinilhloridden taýýarlanylan beýleki önümler bar. «Çaly» hususy kärhanasy innowasion tehnologiýalaryň ulanylmagy esasynda öndürilen gurluşyk serişdeleriniň köp sanly görnüşini hödürleýär. Gurluşyk serişdelerini öndürijileriň köpüsi, şol bir wagtyň özünde beýleki önümçilikleri-de özleşdirmek bilen, işleriniň gerimini giňeldýärler.

Telekeçiler tarapyndan öndürilýän senagat önümleriniň görnüşleri ýylsaýyn artýar. Keramiki plitalar, bazalt süýümi, turbalar, kerpiçler, demirbeton gurnamalary, gidroizolýasiýa serişdeleri, ýuwlan çäge, keramzit, emulsiýalardyr boýaglar, elektrik kabeller, ýanýoda daşlarydyr kafeller, gury gurluşyk garyndylary, ýag we howa süzgüçleri, akkumulýatorlar senagat pudagynda gazanylan üstünlikleri açyp görkezýär. Bu ugurda sergä gatnaşanlaryň arasynda «Hindiwar» hojalyk jemgyýeti, «Täjir ýoly», «Berk önüm», «Täze süzgüçler» kärhanalary we beýlekiler bar.

Sergide ulag-logistika hyzmatlaryny hödürleýän hususy kärhanalaryň gazananlary görkezilýär. Ulag-logistika kompaniýalarynyň işleri Türkmenistanyň bu ulgamda amala aşyrýan iri halkara taslamalary bilen baglylykda aýratyn ähmiýete eýe bolýar.

Bu ýerde ýurdumyzyň tebigy çig mal serişdeleriniň binýadynda yzygiderli ösýän himiýa önümçiligi bilen meşgullanýanlaryň önümleri hem bar. Hojalyk himiýasynyň önümlerini mahabatlandyrýan diwarlyklar uly gyzyklanma eýe bolýar. «Guba gara», «Täç hil», «Nurly energiýa çeşmesi» kärhanalary we başga-da köp sanly hususy telekeçiler ýurdumyzyň sintetik ýuwujy, arassalaýjy serişdeler, kosmetika we parfýumeriýa harytlary bazarynda öz täze önümlerini görkezýärler. Sergide ýurdumyzyň daşary ýurtlarda öndürilýän önümler bilen bäsdeşlik etmäge ukyply hem-de alyjylaryň arasynda uly islegden peýdalanýan hojalyk tehnikasynyň dürli görnüşlerini — gaz we elektrik plitalary, peçleri, mikrotolkunly peçleri, smart-telewizorlary öndürijileriň diwarlyklary hem mynasyp orun eýeläpdir.

Sergä gatnaşýanlaryň ençemesi halkyň sarp edýän harytlarynyň öndürilişini artdyrmakda hususy pudagyň mümkinçiliklerini görkezýärler. Şolaryň hatarynda döwrebap egin-eşikleri, aýakgaplary, uly islegden peýdalanýan beýleki önümleri öndürýän düzümleri — «Röwşen» hususy kärhanasyny, «Muhammet-Balkan» hojalyk jemgyýetini we beýlekileri görkezmek bolar. Bu ýerde ýurdumyzda öndürilen matalardan tikin önümlerini, keteni matalaryny, dürli suratly, reňkli we dürli möçberdäki milli zenan öýmelerini öndürýän kärhanalar hem bar.

Telekeçilik we döredijilik başlangyçlaryny goldamak arkaly halk senetçiliginiň, milli amaly-haşam sungatynyň täsin ýörelgelerini gorap saklamak innowasion esasda barha giň gerime eýe bolýan milli işewürligiň wezipesi bolmagynda galýar. Sergide telekeçiler, halk ussatlary, ýaş dizaýnerler tarapyndan ýüpekden we ýüňden taýýarlanylan owadan gölli ajaýyp halylar, tebigatyň täsin görnüşleri şekillendirilen elde dokalan bezeg palaslary, häzirki zaman haly, bezeg we keşdeçilik önümleri, matalar, şaý-sepler, keramiki önümler, sowgatlyk harytlar görkezilýär. Häzirki wagtda ýurdumyzda täze halyçylyk kärhanalary döredilýär. Şunuň bilen baglylykda, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow haly we haly önümleriniň, sowgatlyk el işleriniň elektron söwdalaryny guramak, munuň üçin sanly ulgamlary ornaşdyrmak boýunça degişli işleriň geçirilmeginiň zerurdygyny belleýär.

Ýurdumyzyň mebel önümlerini öndürijileriniň diwarlyklary hem aýratyn orun eýeleýär. Mebel önümçiliginiň öňdebaryjylary — “Aýbölek”, «Çigildem» fabrikleri, «Abraýly mebel» we «Nurana türkmen» kärhanalary daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan, eksport ugurly önümleriň köp görnüşlerini sergi meýdançasynda öý we edara gurşawynda bezelen nusgalar arkaly hödürleýärler.

Däp bolşy ýaly, sergide Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň obasenagat toplumy, azyk we gaýtadan işleýän senagat ulgamlarynda ýöriteleşen agzalarynyň işine giň orun berildi. Bu ugruň kärhanalary döwletimiziň azyk garaşsyzlygynyň pugtalandyrylmagyna uly goşant goşýarlar. Häzirki wagtda telekeçiler et we süýt önümleriniň, çaga iýmitiniň, miwe, gök-bakja önümleriniň, şireleriň, maýoneziň, doňdurmanyň, konserwirlenen balyk önümleriniň, süýji-kökeleriň giň görnüşlerini öndürýärler. Oba hojalyk önümlerini öndürijiler bakja, gök we miwe, şol sanda ýurdumyz üçin mahsus bolmadyk önümleriň öndürilişini hem artdyrýarlar.

Sergide “Akdaş miwe içgileri”, “Arçalyk”, “Berk Akar” hususy kärhanalarynyň öndürýän alkogolsyz içgileriniň we arassa agyz suwunyň, “Miweli oba” hojalyk jemgyýetiniň “Saba”, “Ak ýaprak” hojalyk jemgyýetiniň “7 gün”, “Parahat” hususy kärhanasynyň “Joş”, “Eçil” haryt nyşanly şireli içgileriniň, “MFT” haryt nyşanly ekologik taýdan arassa gök we miwe önümlerinden taýýarlanan şireli içgileriň, nektarlaryň dürli görnüşleri görkezilýär. “Ajaýyp ussat halal önümleri” hojalyk jemgyýeti, “Sahabatly” maldarçylyk toplumy, “Maksada okgunly” hususy kärhanasy maldarçylyk pudagynda alyp barýan seçgiçilik işleriniň netijelerini görkezýärler. “Simmental”, “golşteýn” we “angus” tohumly göleler Türkmenistanyň howa şertlerine uýgunlaşdyrylan sygyrlaryň et-süýt berýän täze görnüşiniň kemala getirilýändiginiň aýdyň subutnamasydyr. Sülgünler, düýeguş ösdürip ýetişdirýän hususy fermanyň afrika düýeguşlary we bedene saklanýan ýörite bölüminiň ýany hem köp adamly boldy. Dürli balyk önümlerini öndürmekde gazanylan üstünlikleri şöhlelendirýän diwarlyklar uly gyzyklanma döredýär. Ýurdumyzyň aýry-aýry sebitleriniň kiçi we orta telekeçiliginiň wekilleri balyklary ýetişdirmek bilen meşgullanýarlar. «Hazar balyk» açyk görnüşli paýdarlar jemgyýetiniň, «Kenar» haryt nyşanly we beýleki hojalyk jemgyýetleriniň diwarlyklary aýratyn ünsi çekýär.

Ýurdumyzyň kärhanalarynyň mynasyp bolan ISO we HACCP halkara güwänamalary olaryň öndürýän azyk önümleriniň ýokary hiline, ekologik taýdan howpsuzdygyna şaýatlyk edýär. Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň başlangyjy bilen döredilen “Hil standart” hojalyk jemgyýeti azyk önümleriniň howpsuzlygynyň goragynda durup, Diýarymyzda azyk önümleriniň howpsuzlygyny seljermek boýunça ilkinji barlaghana merkezidir. Bu düzümiň azyk önümlerini seljermek babatda ygtyýarlylygy ISO/IEC17025:2017 halkara akkreditasiýasy bilen tassyklanyldy.

Türkmen telekeçileri täze suwarymly ýerleri özleşdirmegiň, şol ýerlerde oba hojalyk ekinlerini goşmaça ekmegiň, miweli baglary hem-de üzüm nahallaryny ekmegiň, ýyladyşhana hojalyklarynyň meýdanyny giňeltmegiň hasabyna azyk önümleriniň öndürilişini artdyrmak ugrunda uly tagalla edýärler. Munuň özi içerki bazary önümler bilen üpjün etmäge hem-de eksportyň möçberini artdyrmaga mümkinçilik berýär. Oba hojalyk işewürliginiň bir ugry hökmünde miweçiligiň netijeli ösdürilmegi ýurdumyzyň telekeçileriniň barha uly gyzyklanmasyna eýe bolýar. Bu ösüşler “Ak diwar” hususy kärhanasynyň we beýlekileriň diwarlyklarynda öz beýanyny tapýar. TSTB-niň agzalary suwarmagyň öňdebaryjy tehnologiýalaryny, ýokary hilli serişdeleri we tehnikalary ulanmagyň esasynda miweli baglary ösdürip ýetişdirýärler.

Telekeçiler giň gerime eýe bolýan köpçülikleýin bag ekmek çäreleriniň geçirilmegine, ekologik abadançylygyň wezipelerini çözmek bilen bagly Milli tokaý maksatnamasynyň we beýleki döwlet maksatnamalarynyň durmuşa geçirilmegine hem mynasyp goşant goşýarlar. Olar Halkara Nowruz güni — Milli bahar baýramyna bagyşlanyp, 16-njy martda geçirilen ählihalk bag ekmek dabarasyna-da uly ruhubelentlik bilen gatnaşdylar.

Sport we syýahatçylyk, sport senagaty hem-de sagdyn durmuş ýörelgeleri bilen tanyşdyrýan diwarlygyň töweregi hem köp adamly boldy. Bu ulgam hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň döwlet syýasatynyň esasy ugurlarynyň biridir.

Sergi telekeçileriň söwda we hyzmatlar ulgamynda gazanan üstünlikleri bilen hem tanyşdyrýar. Häzirki wagtda olar ýöriteleşdirilen dükanlary açýarlar, işlerini françaýzing usuly boýunça guraýarlar. Muňa mysal hökmünde TSTB-niň agzalary tarapyndan dolandyrylýan «Kämil market», «Halk market», «Şerbet market» ýaly paýtagtymyzyň iri söwda merkezlerini görkezmek bolar.

Sergide “Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasyny” durmuşa geçirmekde Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzalarynyň mümkinçilikleriniň tanyşdyrylmagy-da täsirli boldy. Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow işewürler jemgyýetçiliginiň öňünde internet arkaly söwdalaryň möçberini artdyrmak, elektron söwda üçin milli meýdançalary döretmek, Diýarymyzda öndürilýän harytlaryň halkara giňişlikde mahabatyny güýçlendirmek bilen baglanyşykly möhüm wezipeleri goýdy. Telekeçiler döwlet Baştutanymyz tarapyndan öňe sürlen elektron senagatyny döretmek hem-de ösdürmek boýunça maksatnamany durmuşa geçirmäge işjeň gatnaşýarlar. Şunda ýokary hilli, ekologik taýdan arassa önümçilige, ähli pudaklarda sanly ulgamy hem-de tehnologik täzelikleri ornaşdyrmaga uly üns berilýär.

Häzirki zaman senagat we elektron önümleriniň dürli görnüşlerini öndürýän “Aýdyň gijeler” hojalyk jemgyýetiniň diwarlyklary bu ýere gelýänleriň ünsüni bada-bat özüne çekýär. Bu hojalyk jemgyýetiniň önümleriniň görnüşleriniň sany yzygiderli artýar we olar öýjükli telefonlary, smartfonlary, dürli görnüşli monobloklary, smart-telewizorlary, split-kondisionerleri, internet ulgamyny paýlaýjylary (router), suwy sowatmaga hem-de gyzdyrmaga niýetlenen kulerleri öz içine alýar.

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň belleýşi ýaly, daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleriň ýurdumyzda öndürilmegi diňe bir importyň möçberini azaltmaga mümkinçilik bermän, eýsem, ilaty uly isleg bildirilýän harytlar bilen elýeterli bahalardan üpjün etmäge hem mümkinçilik berýär. Sergä gelýänler “Türkmen ýyldyzy” kärhanasynyň işi bilen hem tanşyp bilerler. Ol beketleri, elektrik hereketlendirijileri, generatorlary, transformatorlary gurnamak, ýeňil we düýpli bejermek, elektrik enjamlarynyň ähli görnüşlerini synagdan geçirmek boýunça öz mümkinçiliklerini görkezýär.

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe ykdysady özgertmeleriň durmuşa geçirilmeginde hususy ulgam döwletiň hyzmatdaşy bolup, ýokary hilli harytlary we hyzmatlary hödürlemek bilen, azyk, çaphana önümleriniň, gurluşyk serişdeleriniň, amaly-haşam sungatynyň önümleriniň we beýlekileriň önümçiligine maýa goýumlary gönükdirýär. Nobatdaky sergi bolsa türkmen işewürleriniň marketing syýasatynyň aýrylmaz düzüm bölegine öwrüldi. Serginiň çäklerinde milli ykdysadyýetimiziň pudaklarynyň gazananlarynyň, bäsdeşlige ukyply, uly isleg bildirilýän önümleriň dürli görnüşleriniň, täze harytlaryň, hyzmatlar ulgamynda teklipleriň tanyşdyrylyş dabarasy geçirildi.

“Mähirli zenan”, “Nur ýüpek” modalar öýleriniň önümleri sergä gelenler üçin ajaýyp sowgat boldy. Onda ýaz-tomus möwsümleri üçin niýetlenen ajaýyp lybaslar görkezildi. Milli äheňdäki zenan lybaslaryny döretmek bu modalar öýleriniň esasy iş ugrudyr.

Ýygnananlar forumy guramaga döredilen mümkinçilik üçin hormatly Prezidentimize tüýs ýürekden hoşallyk bildirip, ata Watanymyzyň rowaçlygy, halkymyzyň bagtyýarlygy ugrunda halk hojalyk toplumyny mundan beýläk-de depginli ösdürmek üçin öz gujur-gaýratyny gaýgyrmajakdyklaryna ynandyrdylar.

...Gözden geçirilişiň çäklerinde ertir TSTB-niň edara binasynyň mejlisler jaýynda telekeçilik işiniň möhüm meseleleri boýunça pikir alyşmaga bagyşlanan maslahat geçiriler. Hususy önümçilige täze tehnologiýalary we öňdebaryjy nou-haulary ornaşdyrmagyň mümkinçiliklerini öwrenmek, hususy önüm öndürijileriň önümleriniň, hyzmatlarynyň bäsdeşlige ukyplylygyny ýokarlandyrmak, ýurdumyzda öndürilýän önümlere sarp edijileriň ünsüni çekmek, telekeçilik işini kämilleşdirmek bilen bagly meseleleri toplumlaýyn seljermek maslahatyň gün tertibiniň esasy ugurlary bolar. Şeýle hem soňky ýylda durmuşa geçirilen işleri we gazanylan üstünlikleri ara alyp maslahatlaşmak, önümçiligi ösdürmek we döwrebaplaşdyrmak, daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleri öndürmek, ilatyň iş bilen üpjünçilik derejesini ýokarlandyrmaga ýardam etmek boýunça Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň öňünde durýan wezipeler barada pikir alyşmalaryň guralmagy meýilleşdirilýär.

Nobatdaky sergi Garaşsyzlyk ýyllarynda ajaýyp üstünliklere eýe bolan milli ykdysadyýetimiziň döwlete dahylsyz pudagynda amala aşyrylýan oňyn özgertmeleriň we täzelikleriň aýdyň beýanydyr.

Sergi 19-njy marta çenli dowam eder. Gözden geçirilişiň ahyrynda oňa gatnaşyjylara degişli diplomlar gowşurylar.

Berkarar döwletimizde ykdysadyýetiň ähli pudaklarynyň maddy-enjamlaýyn binýadyny pugtalandyrmak hem-de olary ýokary taýýarlykly hünärmenler bilen üpjün etmek, ýaşlaryň ýurdumyzyň ykdysady, syýasy, medeni durmuşyna işjeň gatnaşmaklary, ylymly-bilimli, giň dünýägaraýyşly nesiller bolup kemala gelmekleri ugrunda uly işler durmuşa geçirilýär. Täze bina edilýän bilim ojaklarynda, şol sanda Arkadag şäherindäki ýokary we orta hünär okuw mekdeplerinde Watanymyzyň güýç-kuwwaty, abraý-mertebesi, beýik geljegi bolan ýaşlarymyzyň döwrebap bilim almaklary, ylym, sport, döredijilik bilen meşgullanmaklary üçin giň mümkinçilikler döredilýär.

Ýakynda, 24-nji fewralda türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň Arkadag şäherine iş saparyny amala aşyryp, döwlet ähmiýetli şäherde guruljak Oba hojalyk uniwersitetiniň binalar toplumynyň teklip edilýän görnüşleri bilen tanyşmagy, oba hojalyk toplumynyň ýolbaşçylary bilen geçiren iş maslahatynyň netijeleri bu ugurdaky tagallalaryň has-da rowaçlanýandygynyň güwäsidir. Gahryman Arkadagymyz täze şäherde gurulmagy meýilleşdirilýän ýokary okuw mekdebiniň dolandyryş düzüminiň işini talabalaýyk ýola goýmagyň wajypdygyny belläp, bu işleri yzygiderli kämilleşdirmek babatda birnäçe görkezmeleri berdi. Munuň özi onuň dolandyryş we hojalyk işleriniň bildirilýän talaplara laýyk gelmeginde aýratyn ähmiýetlidir. Şeýle-de talyp ýaşlaryň häzirki zaman tehnologiýalaryny, ylmyny we sanly ulgamlary özleşdirmek arkaly özlerini kämilleşdirmekleri babatda tagallalaryň edilmeginiň zerurdygy nygtaldy. Täze binalar toplumynda uniwersitetiň ähli fakultetleriniň, kafedralarynyň hem-de beýleki düzümleriniň işini has kämil derejede ýola goýmak, hünär we taýýarlyk ugurlary boýunça talyplara döwrebap bilim bermek üçin ähli şertler dörediler.

Bu buýsandyryjy wakalar mynasybetli, Arkadag şäherinde hem-de S.A.Nyýazow adyndaky Türkmen oba hojalyk uniwersitetinde geçirilen hoşallyk maslahatlarynda professor-mugallymlar alym Arkadagymyzyň oba hojalyk pudagyna degişli ylmy-barlag institutlarynyň işini talabalaýyk guramak, talyplaryň ylmy merkezler bilen yzygiderli gatnaşyklaryny ýola goýmak meselelerine zerur üns berilmelidigi, talyplaryň amaly okuwlaryny tejribede utgaşdyrmaklary bilen baglanyşykly meseleleriň yzygiderli gözegçilikde saklanmalydygy hakynda beren tabşyryklaryna üns çekdiler. Täze şäheriň ikinji tapgyrynda bina ediljek Oba hojalyk uniwersitetiniň gurluşygynda bolşy ýaly, onuň enjamlaşdyrylyşynda, bezeg işlerinde hem häzirki zamanyň ösen tejribesi ulanylar. Şonuň ýaly-da, Milli Liderimiziň başlangyjyna laýyklykda, bu ýerde oba hojalyk pudagynda meşhur şahsyýetleriň, ägirt uly tejribe toplan oba hojalykçylaryň heýkelleriniň oturdylmagy bilen baglanyşykly meseleler öwrenilýär.

Geçen ýylyň 16-njy noýabrynda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Arkadag şäherine iş saparyny amala aşyryp, bu ýerde Oba hojalyk uniwersitetiniň we ylmy-barlag institutlarynyň täze binalar toplumynyň taýýarlanylan taslamalary bilen tanşanda, uniwersitetiň talyplarynyň, mugallymlarynyň hem-de alymlaryň ylym, okuw we ýaşaýyş-durmuş, dynç alyş şertleriniň talabalaýyk bolmagynyň wajypdygyna ünsi çekip, ýakyn geljekde «akylly» şäherde kämil derejeli hünärmenler taýýarlanylýan ýokary okuw mekdebi, ylmy-barlag institutlary bolan döwrebap oba hojalyk şäherçesiniň dörediljekdigini belledi. Döwlet Baştutanymyz bu ýerde Oba hojalyk uniwersitetiniň täze binalar toplumynyň we bu ugra degişli ylmy-barlag institutlarynyň gurulmagynda çuňňur manynyň bardygyna, taryhdan belli bolşy ýaly, dag etekleriniň hoştap howasynyň, çeşme suwlaryndan gözbaş alýan suwly akabalaryň daýhançylygyň kämil däpleriniň emele gelmegini, ýerleriň hasylly bolmagyny üpjün edendigine ünsi çekdi. Häzirki döwürde milli daýhançylyk däpleriniň döwrüň talabyna laýyklykda ösdürilmegi bu ýerleriň talabalaýyk özleşdirilmegine, ekerançylygyň ylmy esasda ösdürilmegine giň ýol açýar.

Türkmen halkynyň Milli Lideri uniwersitetiň binalar toplumynyň dünýäniň binagärlik tejribesiniň ajaýyp nusgasyny özünde jemlemelidigi, onda milli binagärlik ýörelgeleri bilen iň gowy halkara tejribeleriň utgaşdyrylmalydygy hakynda tabşyryklary berdi. Arkadag şäherinde oba hojalykçy hünärmenleriň nazary bilimlerini önümçilik bilen utgaşdyrmaklary, ylmy önümçilik bilen sazlaşdyrmak üçin ähli şertler döredilýär. Täze oba hojalyk şäherçesi hem oba hojalygy boýunça dünýäniň ösen tejribeleriniň, bu ulgamda halkara hyzmatdaşlygyň utgaşýan merkezine öwrüler. Ol obasenagat toplumynyň maddy-enjamlaýyn binýadyny berkitmek ugrundaky nusgalyk işleriň aýdyň beýanydyr. Ýurdumyzda ilkinji döredilen ýokary hünär bilim ojaklarynyň biri bolan baýry uniwersitetimiziň täze binalar toplumynyň «akylly» şäher ýörelgelerine laýyklykda gurulmagy oba hojalyk pudagyny kämil hünärmenler bilen üpjün etmekde giň mümkinçilikleri döreder. Ol Arkadag şäherindäki bilim ojaklary bilen bütewi sazlaşygy döredip, bu şäheriň bilimler mekany hökmündäki abraýyny has-da artdyrar.

Şulardan görnüşi ýaly, Gahryman Arkadagymyz, Arkadagly Gahryman Serdarymyz ýokary okuw mekdebimiziň binalar toplumyny gurmak bilen baglanyşykly işleri hemişe gözegçilikde saklaýar. Onuň taslamasynyň ýokary hil derejesine eýe bolmagyna, täze şäheriň ekologik derejesiniň üpjün edilmegine aýratyn ähmiýet berilýär. Şunuň bilen baglylykda, täze binalar toplumyna häzirki zaman bilim tehnologiýalaryny, sanly ulgamy ornaşdyrmak göz öňünde tutulýar. Arkadag şäheriniň oba hojalyk toplumynyň binasynda, hormatly Prezidentimiziň tabşyrygyna laýyklykda, ýurdumyzyň ylmy-önümçilik merkezleriniň ylmy-barlag ekerançylyk we däneçilik institutlarynyň öz işine başlamagy hem aýratyn ähmiýetlidir. Arkadagly Gahryman Serdarymyz obasenagat toplumynyň düzümleri üçin zerur bolan ylmy açyşlaryň, bu ugra degişli ylmy işleriň ýokary derejede alnyp barylmagynyň ýurdumyzda azyk bolçulygynyň berkidilmeginiň, pudagyň eksport mümkinçilikleriniň artdyrylmagynyň möhüm şertini emele getirýändigini nygtaýar.

Hormatly Prezidentimiziň 9-njy fewralda geçiren Ministrler Kabinetiniň giňişleýin mejlisinde «Türkmenistany 2024-nji ýylda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň we maýa goýum Maksatnamasyny» üstünlikli durmuşa geçirmek boýunça gaýragoýulmasyz wezipeleriň çäginde oba hojalyk, bilim ulgamlaryna aýratyn üns bermegi, kabul eden çözgütleri uly ähmiýete eýedir. 22-nji fewralda geçirilen Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Prezidiumynyň mejlisinde hem bu Maksatnamany üstünlikli durmuşa geçirmek boýunça wezipeleriň çäginde ýurdumyzda okatmagyň usulyýetini kämilleşdirmegiň Konsepsiýasyny, ylym ulgamyny ösdürmegiň Strategiýasyny işläp taýýarlamak babatda teklipler öňe sürüldi.

Oba hojalygynyň, irki ekerançylygyň we maldarçylygyň ösen gadymy mekanynda — Arkadag şäherinde Oba hojalyk uniwersitetiniň täze binalar toplumyny gurmak başlangyjyny öňe sürüp, bu ugurda uly tagallalar edýän Gahryman Arkadagymyza, Arkadagly Gahryman Serdarymyza tüýs ýürekden sagbolsun aýdýarys. Türkmen halkynyň Milli Lideriniň, hormatly Prezidentimiziň Watanymyzyň gülläp ösmegi, bagtyýar geljegimiz babatda durmuşa geçirýän beýik işleriniň hemişe rowaç, janlarynyň sag, ömürleriniň uzak bolmagyny arzuw edýäris.

Allaberdi GAPUROW,

S.A.Nyýazow adyndaky Türkmen oba hojalyk uniwersitetiniň rektory, oba hojalyk ylymlarynyň kandidaty.

Türkmen halkynyň Milli Lideri Gahryman Arkadagymyzyň başlyklygynda geçirilen Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Prezidiumynyň mejlisi Watanymyzy durmuş-ykdysady taýdan mundan beýläk-de okgunly ösdürmekde, şunda şu ýyl üçin göz öňünde tutulan işleri üstünlikli durmuşa geçirmegiň ýollaryny ara alyp maslahatlaşmakda möhüm waka boldy.

Biz hem taryhy mejlise gatnaşan watandaşlarymyzdan redaksiýa gelip gowşan seslenmeleri okyjylara ýetirmegi makul bildik.

Guwançmyrat AGAÝEW,
Türkmenistanyň Mejlisiniň Ykdysady meseleler baradaky komitetiniň başlygy:

— «Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy» ýylynda-da ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň ösüşini ýokarlandyrmaga gönükdirilen maksatnamalaýyn işler alnyp barylýar. Bilşimiz ýaly, hormatly Prezidentimiz 9-njy fewralda geçiren Ministrler Kabinetiniň giňişleýin mejlisinde «Türkmenistany 2024-nji ýylda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň we maýa goýum Maksatnamasyny» tassyklamak baradaky Karara gol çekdi.

Maksatnama laýyklykda, şu ýylda jemi içerki önümiň ösüş depginini 6,3 göterimde saklamak, milli ykdysadyýetimiziň pudaklaryny, ýurdumyzyň sebitlerini durnukly ösdürmek, önümçilik kärhanalarynyň doly güýjünde işledilmegini gazanmak, täze kärhanalary gurmagyň hasabyna 3 müňe golaý täze iş orunlaryny döretmek meýilleşdirilýär. Şunuň bilen bir hatarda, daşary söwda dolanyşygynyň möçberini 20,7 milliard amerikan dollaryna ýetirmek, kiçi we orta telekeçiligi ösdürmek, jemi içerki önümiň düzüminde hususy pudagyň paýyny 71,4 göterime ýetirmek, zähmet haklarynyň, pensiýalaryň, döwlet kömek pullarynyň, talyp haklarynyň möçberini 10 göterim ýokarlandyrmak arkaly ilatyň girdejilerini artdyrmak, ýaşaýyş-durmuş derejesini gowulandyrmak göz öňünde tutulýar. Mundan başga-da, 2024-nji ýylda ýurdumyzyň ykdysadyýetine maliýeleşdirmegiň ähli çeşmeleriniň hasabyna jemi 38,5 milliard manat möçberinde maýa goýumlary gönükdirmek meýilleşdirilýär.

Maksatnamanyň amala aşyrylmagy 2024-nji ýylda ýurdumyzyň durmuş-ykdysady taýdan durnukly ösüşini üpjün etmäge, pudaklaryň we sebitleriň kuwwatyny berkitmäge, ilatymyzyň iş üpjünçiligini we ýaşaýyş-durmuş derejesini has-da gowulandyrmaga hem-de beýleki ösüş maksatnamalarynyň netijeli durmuşa geçirilmegine ýardam berer.

Gahryman Arkadagymyz Halk Maslahatynyň Prezidiumynyň mejlisinde çuň many-mazmunly, maksatnamalaýyn çykyş edip, «Türkmenistany 2024-nji ýylda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň we maýa goýum Maksatnamasyny» üstünlikli durmuşa geçirmek boýunça öňümizde durýan möhüm wezipeler bilen baglylykda, gymmatly maslahatlaryny berdi. Bu resminamada öňde goýlan wezipelerden we maksatlardan gelip çykýan aýratynlyklar barada birin-birin belläp geçdi. Biz hem hormatly Prezidentimiziň tabşyryklaryna, Milli Liderimiziň gymmatly maslahatlaryna, öňümizde goýan möhüm wezipelerine laýyklykda, ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan gülledip ösdürmek ugrunda mundan beýläk-de yhlasly zähmet çekeris.

Maksat ATAJANOW,
Mary welaýat häkimliginiň senagat, gurluşyk, ulag we aragatnaşyk ulgamlarynyň işini utgaşdyryjy bölüminiň müdiriniň orunbasary, welaýat halk maslahatynyň başlygy:

— Ýurdumyzda üstünlikli durmuşa geçirilýän, ýokary netijeli durmuş ugruna gönükdirilen ykdysady syýasat türkmen döwletiniň ösüşlerini, ilatyň ýaşaýyş-durmuş derejesini täze derejä çykarmaga mümkinçilik berýär. Häzirki wagtda milli ykdysadyýetimiziň makroykdysady görkezijileri durnukly häsiýete eýedir. Muňa 9-njy fewralda Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň geçiren Ministrler Kabinetiniň giňişleýin mejlisinde beýan edilen maglumatlardan hem aýdyň göz ýetirdik. Hökümetiň giňişleýin mejlisinde hormatly Prezidentimiziň tassyklan «Türkmenistany 2024-nji ýylda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň we maýa goýum Maksatnamasy» şu ýyl döwlet dolandyryş ulgamynyň kämil gurallary arkaly durmuş-ykdysady syýasatyň durnukly ösüşini üpjün etmäge, önümçiligiň ähli ulgamlarynda öňdebaryjy innowasion tehnologiýalary giňden ornaşdyrmaga, milli, halkara we sebitleýin maýa goýum taslamalaryny netijeli durmuşa geçirmäge şertleri döreder. Şeýle hem ýurdumyzyň haryt öndürijileriniň bäsdeşlige ukyplylygyny ýokarlandyrmaga, ähli ulgamlarda sanly ykdysadyýeti giňden ornaşdyrmaga, ilatyň durmuş taýdan goraglylygyny has-da berkitmäge we hal-ýagdaýyny mundan beýläk-de ýokarlandyrmaga, raýatlaryň abadan, bagtyýar ýaşaýşyny üpjün etmäge mümkinçilik berer.

«Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy» ýylynyň ilkinji günlerinde türkmen halkynyň Milli Lideri Gahryman Arkadagymyz Mary welaýatyna iş saparyny amala aşyryp, sebitde täze eýýamyň döredijilik ruhunda alnyp barylýan giň gerimli işler bilen tanyşdy. Munuň özi ýurdumyzyň sebitleriniň durmuş-ykdysady taýdan ösüşine uly üns berilýändiginiň aýdyň güwäsi bolup, welaýatyň ýaşaýjylaryny täze zähmet üstünliklerine ruhlandyrdy.

Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Prezidiumynyň mejlisinde Milli Liderimiz 2024-nji ýylda ýurdumyzy syýasy, durmuş-ykdysady we medeni taýdan ösdürmek bilen bagly örän möhüm wezipeleri öňde goýdy. Şol wezipeleriň üstünlikli berjaý edilmegi halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesini has-da ýokarlandyrmakda, bu ugurda sebitlerde ýaýbaňlandyrylan özgertmeleriň netijeliligini artdyrmakda juda ähmiýetlidir. Şunda amala aşyrylýan işjeň maýa goýum syýasaty, milli we daşary ýurt pulunda iri maýa goýumlaryň goýulmagy senagat we medeni maksatly desgalaryň — köp sanly täze kärhanalaryň, zawod-fabrikleriň, ýaşaýyş jaýlarynyň, obalaryň we şäherleriň gurulmagyna ýardam eder. Durmuş ulgamyny ösdürmäge uly möçberli serişdeleriň gönükdirilmegi bolsa halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesiniň has-da ýokarlandyrylmagyny üpjün eder.

Umida KAKAÝEWA,
Türkmenistanyň Magtymguly adyndaky Ýaşlar guramasynyň Arkadag şäher geňeşiniň bölüm müdiri:

— Her bir işde nusgalyk halypamyz Gahryman Arkadagymyzyň beýik başlangyçlary, hormatly Prezidentimiziň taýsyz tagallalary esasynda halk bilen häkimiýetiň jebisligini üpjün etmek, ýurdumyzda hemmetaraplaýyn kämil jemgyýeti kemala getirmek boýunça giň gerimli işler alnyp barylýar. Bu ugurda taryhy özgertmeler amala aşyrylyp, uly üstünliklere ýetilýär. Muňa Halk Maslahatynyň Prezidiumynyň nobatdaky mejlisinde ýene bir gezek aýdyň göz ýetirdik.

Ýaşlar — jemgyýetiň işjeň bölegi. Watansöýüji, ýüregi joşgunly, zähmetsöýer ýaşlar Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe döwleti dolandyrmakda, dürli ýolbaşçy wezipelerde hem öz ukyp-başarnyklaryny görkezýärler. Ýurdumyzyň, halkymyzyň geljekki ykbalyna dahylly möhüm wezipeleri üstünlikli durmuşa geçirmäge işjeň gatnaşýarlar. Welaýat, etrap, şäher halk maslahatlarynyň agzalarynyň, Mejlisiň deputatlarynyň düzüminde ýaşlaryň hem bolmagy, Milli Liderimiziň egsilmez yhlasy bilen kemala gelen, «ýaşlaryň şäheri» adyny alan Arkadag şäheriniň ýolbaşçy düzüminiň aglabasynyň ýaşlardygy ýurdumyzda olara bildirilýän beýik ynamdan nyşandyr.

Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Prezidiumynyň mejlisinde Gahryman Arkadagymyz ösüp gelýän ýaşlarymyzy goramak, olary goldamak babatda, kämillik ýaşyna ýetmedikleriň meseleleri bilen bagly gatnaşyklary düzgünleşdirýän kadalaşdyryjy hukuk namalaryny kämilleşdirmegiň wagtynyň gelendigi, ýaşlar bilen işleşýän ýöriteleşdirilen guramalaryň işini güýçlendirmegiň zerurdygy barada hem aýtdy. Watana wepaly, ýurdumyzyň ösüşlerine mynasyp goşant goşup bilýän ýaşlary terbiýeläp ýetişdirmekde Milli Liderimiziň dürdäne eserleri, Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň «Ýaşlar — Watanyň daýanjy» atly ilkinji kitaby uly ähmiýete eýedir. Olar her birimiziň işimizde ýakyn gollanmadyr. Gahryman Arkadagymyzyň mejlisde döwlet Baştutanymyzyň bu ajaýyp kitabyndan Watanyň gymmatlygy baradaky çuň manyly jümlelere ünsi çekmegi has-da täsirli bolup, hemmämiziň buýsanjymyzy artdyrdy.

Milli Liderimiziň hem-de hormatly Prezidentimiziň beýik ynamyny ödäp, Watanymyzy durmuş-ykdysady taýdan mundan beýläk-de okgunly ösdürmek ugrunda alnyp barylýan işlere işjeň gatnaşmak biz — bagtyýar türkmen ýaşlarynyň jana-jan borjumyzdyr. Ýaşlaryň hak howandarlary Gahryman Arkadagymyzyň hem-de Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň janlarynyň sag, ömürleriniň uzak, il-ýurt bähbitli işleriniň hemişe rowaç bolmagyny arzuw edýäris.

Akmämmet AKMÄMMEDOW,
Türkmenistanyň Agrar partiýasynyň Merkezi geňeşiniň başlygynyň orunbasary, Hormatly il ýaşulusy:

— Garaşsyz ýurdumyzda oba hojalygy pudagynyň ösdürilmegi, ýerden netijeli peýdalanylyp, ekinlerden bol hasyl alynmagy, şeýlelikde, azyk bolçulygynyň döredilmegi ugrunda uly aladalar edilýär. 9-njy fewralda geçirilen Ministrler Kabinetiniň giňişleýin mejlisinde hormatly Prezidentimiziň gol çeken Permanyna laýyklykda, ekinleriň hasyllylygyny ýokarlandyrmak, maldarçylygy we guşçulygy ösdürmek, ýokary hilli oba hojalyk önümlerini öndürýän häzirki zaman önümçilikleri döretmek, döwrebap tehnologiýalary ornaşdyrmak maksady bilen, Türkmenistanyň Oba hojalyk ministrliginden bölünip aýrylmagy arkaly, täze düzümleriň — Türkmenistanyň Azyk senagaty, Maldarçylyk we guşçulyk senagaty, «Türkmengallaönümleri», «Türkmenobahyzmat» döwlet birleşikleriniň, «Türkmenpagta» döwlet konserniniň döredilmegi-de munuň aýdyň güwäsi boldy.

Täze kabul edilen «Türkmenistany 2024-nji ýylda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň we maýa goýum Maksatnamasynda» önümçilik kärhanalarynyň kuwwatlyklarynyň doly işledilmegini gazanmak, gaýtadan işleýän senagaty ösdürmek, eksporty artdyrmak we importyň ornuny tutýan önümçilikleri ösdürmek, ekologik taýdan arassa, ýokary hilli oba hojalyk we beýleki azyk önümleriniň öndürilişini artdyrmak, amatly işewürlik gurşawyny döretmek esasy maksatlaryň hatarynda görkezilen. Bular barada türkmen halkynyň Milli Lideri Gahryman Arkadagymyzyň başlyklygynda geçirilen Halk Maslahatynyň Prezidiumynyň mejlisinde giňişleýin gürrüň edilip, öňde durýan wajyp wezipeler kesgitlenildi.

Hormatly Prezidentimiziň hemişe nygtaýşy ýaly, oba hojalygy milli ykdysadyýetimiziň örän möhüm ähmiýete eýe bolan pudaklarynyň biridir. Şoňa görä-de, halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesini mundan beýläk-de ýokarlandyrmak, ýurdumyzda azyk bolçulygyny üpjün etmek, ilkinji nobatda, bu pudakda amala aşyrylýan özgertmelere, alnyp barylýan işlere döwrebap derejede, täzeçe çemeleşilmegine bagly. Şunda pudagyň dolandyrylyşyny kämilleşdirmek, alnyp barylýan işleriň netijeliligini artdyrmak babatda täze döredilen düzümleriň ähmiýeti uludyr.

Mejlisde bellenilişi ýaly, ýurdumyzda maýa goýumlaryň esasy ugurlarynda senagat pudaklaryny ösdürmek, innowasion kärhanalary, täze önümçilikleri döretmek bilen birlikde, oba hojalygyny özgertmek we azyk üpjünçiligini has-da gowulandyrmak, gaýtadan işleýän ugurlary ösdürmek hem möhüm wezipeleriň hatarynda kesgitlenendir. Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň döwletli çözgüdine laýyklykda, ýurdumyzda bugdaýyň we pagtanyň döwlet satyn alyş nyrhlarynyň ýokarlandyrylmagy kärendeçi daýhanlaryň hem-de beýleki oba hojalyk önümlerini öndürijileriň ýerden bol hasyl almaga bolan höwesini has-da artdyrdy. Munuň özi ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan mundan beýläk-de ösdürmekde, azyk bolçulygyny üpjün etmekde uly ähmiýete eýedir.

«TÜRKMENISTAN»

Golaýda, 16-njy fewralda sanly ulgam arkaly geçirilen Ministrler Kabinetiniň mejlisinde beýan edilen şu ýylyň ýanwar aýynda gazanylan makroykdysady görkezijiler ýurdumyzda türkmen halkynyň Milli Lideri Gahryman Arkadagymyz tarapyndan başy başlanan we Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň tagallalary bilen mynasyp dowam etdirilýän özgertmeler maksatnamasynyň üstünlikli amala aşyrylýandygyna şaýatlyk edýär. Ilkinji aýda ýurdumyzyň durmuş-ykdysady ösüşinde gazanylan netijeler «Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy» şygary astynda geçýän 2024-nji ýylyň turuwbaşdan zähmet joşgunyna beslenendigini alamatlandyrýar.

Milli ykdysadyýetiň ösüşini häsiýetlendirmekde makroykdysady görkezijilere aýratyn orun degişli bolup, olaryň seljermesi ösüşiň häzirki zaman ýagdaýyna we mazmunyna doly göz ýetirmäge, ýüze çykýan meseleleridir öňde duran wezipeleri aýdyňlaşdyrmaga, täsir edýän şertleri bahalandyrmaga hem-de ösüşiň geljekki ugurlaryny kesgitlemäge mümkinçilik berýär. Hökümet mejlisinde şu ýylyň ilkinji aýynda jemi içerki önümiň durnukly ösüşiniň saklanyp, 6,3 göterim artandygy, 2023-nji ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, jemi öndürilen önümiň 8,2 göterim köpelendigi bellenildi.

Ylmy taýdan teswirlenende, jemi içerki önüm we jemi öndürilen önüm milli ykdysadyýetiň önümçilik we önümçilik däl pudaklarynyň ykdysady işleriniň ahyrky netijelerini häsiýetlendirýän görkezijilerdir. Şunda jemi içerki önüm ýurdumyzyň giňişliginde ähli öndürijiler tarapyndan maddy önümçilikde we hyzmatlar ulgamynda öndürilen önümleriň jemi gymmatyny aňladýar. Jemi öndürilen önüm bolsa kesgitli döwrüň dowamynda ýerli öndürijiler tarapyndan öndürilen önümleriň we hyzmatlaryň jemi gymmatyndan ybaratdyr. Soňky görkeziji ykdysadyýetiň pudaklarynda ýerine ýetirilýän işleriň netijeliliginden habar berýär. Mundan başga-da, bu görkezijiniň esasy aýratynlygy milli önümleri öndürmekde ýurdumyzyň çägindäki tebigy, zähmet we maliýe serişdeleriniň ulanylmagy bilen baglanyşyklydyr. Ahyrky netijede, makroykdysady görkezijileriň ikisi hem milli ykdysadyýetiň häzirki zaman ösüşine giňişleýin baha bermäge ýardam edýär.

Hasabat döwründe jemi öndürilen önümiň ösüş meýline eýe bolmagy goşulan gymmata salynýan salgytlary töleýjileriň sanynyň artýandygyna şaýatlyk edýär. Şol bir wagtda ol başga möhüm makroykdysady görkezijiniň gowulanmagynda öz beýanyny tapýar, has anygy, Döwlet býujetiniň girdeji böleginiň möçberiniň ýokarlanmagyny şertlendirýär. Bu görkezijileriň aýrylmaz baglanyşygyny anyk sanlar bilen tassyklap bolar: ýagny 2024-nji ýylyň ýanwar aýynda, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, Döwlet býujetiniň girdeji böleginiň meýilnamasy 104,8 göterim, çykdajy böleginiň meýilnamasy 97,1 göterim ýerine ýetirildi. Bu maglumatlar milli ykdysadyýetimiziň sagdyn ýagdaýyny we durnukly ösüşini häsiýetlendirýär.

Ykdysadyýet — bu, ilkinji nobatda, birnäçe düzüm birlikleriniň arasynda ýüze çykýan gatnaşyklar bolup, olar näçe sazlaşykly guralan bolsa, ykdysady we durmuş netijeliligi şonça-da ýokary bolýar. Hojalyk subýektleriniň özara gatnaşyklary önümçilik, alyş-çalyş, sarp ediş we paýlamak çygyrlarynda täzeden döredilýär. Şunda sarp edişiň derejesi ilatyň girdejileri bilen göni baglanyşykly bolup, ol tölege ukyplylygyň esasy görkezijileriniň biridir. Geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, şu ýylyň ilkinji aýynda bölek-satuw haryt dolanyşygynyň möçberi 10,6 göterim artdy. Bu görkeziji ilatyň pul girdejilerini harytlara çalyşmak arkaly, ýüze çykýan ykdysady gatnaşyklary aňlatmak bilen, ol satylan harytlaryň umumy mukdaryny görkezýär.

Häzirki döwürde önümçiligi höweslendirmek we girdejileri artdyrmak arkaly, durmuş-ykdysady ösüşiň täze derejesini üpjün etmek döwlet strategiýasynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biridir. Ykdysady taýdan teswirlenende, ilatyň girdejileri halkyň durmuş hal-ýagdaýynyň häzirki zaman derejesini häsiýetlendirmek bilen, ol ykdysadyýetiň hem-de durmuş ulgamynyň arasyndaky göni baglanyşygy üpjün edýär. Girdejileriň esasy böleginiň sarp ediş çykdajylaryna öwrülip, ýene-de ykdysady ulgama dolanyp gelmegi kanunalaýyk ýagdaýdyr. Beýleki tarapdan, bu baglanyşyk zähmet öndürijiligini ýokarlandyrmagyň hasabyna girdejileriň möçberi artdyrylan ýagdaýynda ösüşiň üpjün edilýändigini aňladýar. Häzirki döwürde zähmet haklary ilatyň girdejileriniň esasy çeşmesini emele getirýär. Ýanwar aýynyň jemleri boýunça, 2023-nji ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, ýurdumyzyň iri we orta kärhanalarynda ortaça aýlyk zähmet hakynyň 10 göterim ýokarlanmagy ilatyň durmuş-ýaşaýyş derejesini ýokarlandyrmak ugrunda döwlet tarapyndan uly tagallalaryň edilýändiginiň aýdyň güwäsidir.

Ilatyň durmuş derejesiniň döwlet tarapyndan düzgünleşdirilmeginiň, esasan, milli ykdysadyýetimiziň üstünliklerine we jemi içerki önümiň ösüşine esaslanýandygy aýratyn guwandyryjydyr. Amala aşyrylýan giň gerimli özgertmeler diňe bir ýurduň ykdysadyýetini pugtalandyrmaga däl, eýsem, gazanylýan ykdysady netijeleri döwlet tarapyndan düzgünleşdirmek arkaly, adamlaryň hal-ýagdaýynyň durnukly ösüşini üpjün etmäge hem ýardam berýär. Ykdysady ösüşde gazanylýan şeýle oňyn netijeler ykdysady syýasaty durmuşa geçirmekde täzeçil çemeleşmelerden ýerlikli peýdalanylýandygy bilen baglanyşyklydyr. Has takygy, “Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyny” durmuşa geçirmek maksady bilen, her ýyl üçin amala aşyrylmaly wezipeleriň bellenilmegi, olary ýerine ýetirmeli düzüm birlikleriň we ýerine ýetirilmeli möhletleriniň anyk kesgitlenilmegi bu ugurda döwlet dolandyryşynyň netijeliligini artdyrmaga itergi berýän usullaryň biridir.

Ýurdumyzyň sebitleriniň gyradeň ösdürilmegini gazanmakda we olary sazlaşdyrmakda maýa goýum işine aýratyn orun degişlidir. Durmuş-ykdysady ösüşiň kuwwatly iteriji güýçleriniň biri hökmünde maýa goýum syýasaty, bir tarapdan, milli ykdysadyýetiň häzirki makroykdysady ýagdaýy, beýleki tarapdan, maýa goýum serişdeleriniň möçberi bilen şertlendirilendir. Şunda dünýäde we ýurtda kemala gelen şertleriň hemişe seljerilip durulmagy bu syýasatyň ugurlarynyň, möçberleriniň üýtgemegine, olara düzedişleriň girizilmegine getirýär. Has anygy, bu ugurda geçirilen seljermeleriň esasynda alnan netijeler ösüşiň häzirki tapgyrynda ykdysady syýasatyň ileri tutulýan ugurlaryny kesgitlemäge, maýa goýum serişdelerini önümçiligiň ösüşine ýa-da durmuş maksatly binalardyr desgalary gurmaga gönükdirmegiň maksadalaýykdygyny delillendirmekde esas bolup durýar. Şu ýylyň ýanwar aýynda, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, maliýeleşdirmegiň ähli çeşmeleriniň hasabyna özleşdirilen düýpli maýa goýumlaryň 24,6 göterim ýokarlanmagyny şeýle çemeleşmäniň oňyn netijesi hökmünde kabul edip bolar. Maýa goýumlaryň möçberiniň artmagy diňe bir şu ýylyň degişli döwri üçin häsiýetli bolman, eýsem, bu ösüş meýliniň geçen ýyllarda hem durnukly saklanandygyny bellemek zerurdyr.

Ykdysady nukdaýnazardan häsiýetlendirilende, maýa goýumlaryň gönükdirilýän obýektleri hemişe özgerişliklere sezewar bolýar. Bu häsiýet, ilkinji nobatda, olaryň tebigatyna mahsus bolan aýratynlyklar bilen baglanyşyklydyr: ilki bilen gönükdirilýän maliýe serişdeleri maýa goýuma öwrülýär, soňra maýa goýumlary ulanmagyň netijesinde alnan girdeji indiki täze tapgyryň maýa goýum serişdeleriniň çeşmesini emele getirýär. Beýle diýildigi, ykdysadyýetiň ähli pudaklarynda täze kärhanalaryň gurulmagyna ýa-da bar bolanlarynyň durkunyň täzelenmegine gönükdirilen maliýe serişdeleriniň özüni ödemek möhleti tamamlanandan soňra sap girdejisiniň artýandygyny we onuň belli bir möçberiniň maýa goýum maksady üçin ulanylýandygyny aňladýar. Strategik meýilnamalaşdyryşda ykdysadyýetiň inkär edip bolmaýan bu kadasyndan oýlanyşykly peýdalanylanda, onuň ykdysady we durmuş netijeliliginiň ýokary derejesini gazanmak mümkinçiligi artýar. Munuň şeýledigini ýurdumyzyň ösüşleriniň mysalynda görmek bolýar.

Soňky birnäçe ýylyň dowamynda Türkmenistanda jemi içerki önümiň düzüminde maýa goýumlaryň tutýan paýynyň ep-esli artmagy maýa goýum syýasatynyň işjeň häsiýetinden habar berýär. Şol bir wagtda olaryň düzüminde eýeçiligiň görnüşleri boýunça bolup geçýän özgerişlikleriň ykdysady netijeliligi ýokarlandyrmaga mümkinçilik berýändigi hem aýratyn nygtalmaga mynasypdyr. Maýa goýum syýasaty milli ykdysadyýetiň diňe bir döwlete degişli böleginde däl, eýsem, döwlete degişli däl böleginde hem, şeýle-de daşary ýurtly maýadarlar üçin hem maýa goýumlary amala aşyrmak işlerinde amatlyklary döretmek zerurlygyndan ugur alýar. Ýurdumyza maýa goýum akymlarynyň uly möçberlerde çekilmegi döwlet tarapyndan maýa goýum işini alyp barmagyň syýasy, ykdysady, hukuk esaslarynyň döredilendigini alamatlandyrýar. Milli ykdysadyýetimiziň düzümleýin özgerdilmegini üpjün etmekde hem geljekki ösüşlere niýetlenen bu serişdeleriň ähmiýeti örän uludyr.

Häzirki döwürde ykdysadyýetiň hususy böleginiň kuwwatyny ýokarlandyrmak, jemi içerki önümde olaryň tutýan paýyny mundan beýläk-de artdyrmak 2024-nji ýyl üçin bellenen wezipeleriň ileri tutulýan ugurlarynyň biri hökmünde kesgitlendi. Mejlisde Senagatçylar we telekeçiler birleşmesi boýunça oba hojalyk hem-de azyk önümleriniň öndürilişiniň ösüş depgininiň, 2023-nji ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 103,4 göterime, senagat önümçiliginiň ösüş depgininiň 104,6 göterime barabar bolandygy bellenildi. Bu statistik maglumatlar hususyýetçileriň ýurdumyzyň ykdysady kuwwatyny artdyrmakda, öňde duran gaýragoýulmasyz meseleleri çözmekde ägirt uly öndüriji güýç bolup durýandygyna güwä geçýär.

Hökümet mejlisinde hormatly Prezidentimiziň ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynda 2024-nji ýyl üçin bellenen wezipeleri üstünlikli durmuşa geçirmek, pudaklaryň sazlaşykly ösüşini üpjün etmek, jemi içerki önümiň depginini durnukly saklamak ugrunda zerur tagallalaryň edilmelidigi barada beren tabşyryklary şu ýylda hem il-ýurt bähbitli özgertmeleriň depginli dowam etdiriljekdigini, ykdysadyýetde gazanylýan netijeleriň ilatyň ýaşaýyş-durmuş derejesini mundan beýläk-de ýokarlandyrmak üçin berk binýat boljakdygyny alamatlandyrýar.

Maýagözel BABAÝEWA,

Türkmenistanyň Zähmet we ilaty durmuş taýdan goramak ministrliginiň Zähmet gory we iş üpjünçilik müdirliginiň baş hünärmeni, ykdysady ylymlaryň kandidaty.

Ministrler Kabinetiniň giňişleýin mejlisinden soňky oýlanmalar

Gatbar-gatbar taryh dürli döwürlerden, döwür bolsa biri-birini üznüksiz täzeläp duran hatar ýyllardan binýat tutýar. «Kerwen ýolda düzüler» diýlişi ýaly, säginmän-sagynman, öňe ümzük atyp barýan goja heňňam hut ýyllardan äheň-ähmiýet, öwüşgin alýar...

Biz öz döwrümizi düzýän ýyllar hakynda söz açanymyzda, olaryň hem-ä bir daragtyň miweleri deýin biri-birine örän meňzeşliginde, hem-de biriniň beýlekisinden juda parhlylygynda ünsümiz eglenýär. Meňzeşligi — bu ýyllaryň ählisiniň bir kökden, bir örkden gaýdyp, il-halkyň abadan durmuşy babatdaky asylly maksatlardan gözbaş-gönezlik alýanlygynda. Parhlylygy — olaryň hersinde düýpgöter täze ösüşleriň gazanylyp, ozal görlüp-eşidilmedik taryhy wakalaryň bolup geçýänliginde. Daglar daglara çykyp beýgelýär. Ýyllar ýyllara ulaşyp, gözümiziň öňünde Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwrüniň röwşen keşbini wysal edýär.

...Hormatly Prezidentimiziň ýolbaşçylygynda 9-njy fewralda geçirilen Ministrler Kabinetiniň giňişleýin mejlisi bu hakykaty iň uly hasapda, şeksiz tassyklan döwletli mejlis boldy. Onda arka atylan 2023-nji ýylda ýurdumyzda ösüşiň dürli ugurlarynda amal edilen işleriň jemleri ölçerilip, ýaňy ýüzüni açan 2024-nji ýylda öňde duran wajyp wezipeler seljerildi. Garalan meseleler, beýan edilen hasabatlar, orta atylan başlangyçlardyr öňde goýlan maksatlar hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň baştutanlygyndaky täze döwrümiziň aýgytly gadamlaryna, döwletli tutumlaryna, möhüm talaplaryna göz ýetirmegiň, bu barada pikir öwürmegiň, söhbet etmegiň täze giňişliklerini açýar.

Hasabatlardan görnüşi ýaly, “Arkadag Serdarly bagtyýar ýaşlar ýyly” şygary astynda geçen 2023-nji ýylda ýurdumyzda jemi içerki önümiň ösüşi 6,3 göterime barabar bolupdyr. Maýa goýumlar 7,5 göterim artypdyr. Öndürilen önümleriň eksport edilen möçberiniň umumy bahasy 11,4 milliard amerikan dollaryna ýetipdir. Gurmak — gurplulykdan nyşan. Ýurtda önümçilik we medeni-durmuş maksatly desgalaryň 80-e golaýy açylyp, ulanyşa berlipdir.

Gurlan desgalaryň ykdysady ösüşi, durmuş abadançylygyny ilerletmekdäki ähmiýeti barada-da näçe aýtsaň aýdybermeli. Ýöne şol bir wagtyň özünde olaryň açylmagy bilen, ilat üçin 12 müň 274 sany täze iş ornunyň döredilmeginiň özi nämä degmeýär! Il-halkyň bagtyýar durmuşy öý-ojaklaryň abadançylygyndan başlanýar. Geçen ýyl ýurtda umumy meýdany 1 million 897 müň inedördül metre deň bolan hatar-hatar, syrgyn-syrgyn ýaşaýyş jaýlarynyň açylyp, maşgalalaryň müňlerçesiniň jaý toýuny toýlandyklaryna hem guwanman-buýsanman bolmaýar.

Arkadag şäheri! Köpetdagyň eteginde eýýamyň täze hem täsin gudraty bolup dörän, ýurtda ilkinji “akylly” şäher! Diňe geçen ýylyň däl, eýsem, tükel täze taryhy döwrüň taryhy taslamasy! Bu gün ýurdumyzyň döwrebap ösüş ugurlarynyň haýsy birini yzlasaň, ynha, şu şäherden çykarýar. Döwrüň syýasy-ykdysady, durmuş-medeni jähetleri, gurmak-gurulmak kuwwaty bu ýerde kämil sazlaşyga eýe bolýar. Geçen ýylyň tomsunda birinji tapgyry açylan Arkadag şäherinde ikinji tapgyryň işlerine badalga berildi. Bu gün ol ýaýraw alyp, barha giňemek bilen! Özüni tutan daragt kimin pür-pudak ýaýmak bilen!

Geçen ýyl Türkmenistan halkara giňişlikde-de mertebeli ornuny has-da pugtalandyrdy. Hormatly Prezidentimiziň, Milli Liderimiziň ýakyn-alys, dostlukly ýurtlaryň ençemesine amala aşyran saparlary, ýurdumyza guralan ýokary derejeli saparlar netijesinde gazanylan ylalaşyklar, türkmen döwletiniň dünýä bileleşiginde goldaw tapan başlangyçlary hyzmatdaşlygyň, dost-doganlyk köprüleriniň binýadyny berkitdi, “Dialog — parahatçylygyň kepili” filosofiýasyny yzygiderli ilerletdi...

Hawa, 2023-nji ýyl uly ösüşler, her bir ugurdaky netijeli işler bilen taryha ýazyldy. Arkadagly Gahryman Serdarymyz Hökümetiň giňişleýin mejlisinde eden çuň manyly çykyşynda geçen ýyldaky sepgitlerimize syn bermek bilen, onda uly üstünlikleriň gazanylmagyny, bellenen meýilnamalaryň göwnejaý ýerine ýetirilmegini halkymyzyň tutanýerli zähmetiniň netijesi hökmünde häsiýetlendirdi. Munuň özi Gahryman Arkadagymyzyň birnäçe ýyl ozal aýdan şu sözlerini ýada saldy: “Men islendik ykdysadyýetiň özgerdilmegine adam ölçegleri nukdaýnazaryndan garalmalydyr diýen pikire eýerýärin. Bu nämäni aňladýar? Bu jemgyýetde yglan edilen özgertmeleriň hiç biriniň adamlaryň olary durmuşa geçirmäge aňly-düşünjeli gatnaşmadyk, olary goldamadyk we adamlaryň durmuş taýdan goralmadyk ýagdaýynda amala aşyrylyp bilinmejekdigini aňladýar...”.

***

Döwletiň durmuş-ykdysady syýasaty we raýatlaryň döwre gatnaşygy biri-biri bilen pugta baglanyşykly. Özi hakynda döwletiň çynlakaý aladasyny her ädimde duýup ýaşaýan adamyň zähmete höwesi, durmuşa yhlasy hem başgaçadyr. Hut şu ýerden hem Milli Liderimiziň “Döwlet adam üçindir!”, hormatly Prezidentimiziň “Watan diňe halky bilen Watandyr! Döwlet diňe halky bilen döwletdir!” diýen, biri-biriniň üstüni ýetirýän ynsanperwer ýörelgeleriniň diňe bir halky ruhlandyryjy şygarlar bolman, eýsem, anyk durmuş hakykatyna öwrülmeginiň düýp esaslary açylýar. Biziň ýurdumyzda ykdysadyýetiň ähli güýçleri, mümkinçilikleri diňe önümçiligi ilerletmegiň bähbidine däl-de, öňi bilen, adamlaryň abadan durmuşyny üpjün etmek maksadyna gönükdirilýär.

Ministrler Kabinetiniň giňişleýin mejlisinden äşgär görnüşi ýaly, Diýarymyzda durmuş-ykdysady rowaçlygy has-da pugtalandyrjak işler bu ýylda hem maksatnamalaýyn esasda dowam etdiriler. Mejlisde kabul edilen «Türkmenistany 2024-nji ýylda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň we maýa goýum Maksatnamasy» bu babatda anyk çelgi bolup hyzmat eder. Döwletli maksatnama jemi içerki önümiň ösüş depginini 6,3 göterimde saklamak, milli ykdysadyýetimiziň pudaklaryny, sebitleri durnukly ösdürmek, önümçilik kärhanalarynyň doly güýjünde işledilmegini gazanmak, täze kärhanalary gurmagyň hasabyna 3 müňe golaý täze iş ornuny döretmek, ýurdumyzyň ykdysadyýetine maliýeleşdirmegiň ähli çeşmeleriniň hasabyna jemi 38,5 milliard manat möçberinde maýa goýumlary gönükdirmek, umumy meýdany 430 müň inedördül metr bolan ýaşaýyş jaýlaryny, 5360 orunlyk umumybilim edaralaryny, 1200 orunlyk mekdebe çenli çagalar edaralaryny gurup ulanmaga bermek ýaly asylly maksatlaryňdyr anyk-aýdyň wezipeleriň uly toplumyny nazarlaýar.

Açyljak binalaryň hatarynda Aşgabat şäherinde bir gije-gündizde 150 müň kub metr agyz suwuny arassalaýjy desga, Magtymguly Pyragynyň täze ýadygärligi we medeni-seýilgäh toplumy, Halkara sagaldyş-dikeldiş hem-de Halkara fiziologiýa ylmy-kliniki merkezleri, Ahal welaýatynyň Bäherden etrabynda sement zawodynyň ikinji tapgyry, Ak bugdaý etrabynyň Öňaldy, Kaka etrabynyň Gowşut geňeşliklerinde täze, döwrebap obalar, Balkan welaýatynda Garabogazköl aýlagynyň üstünden geçýän awtomobil köprüsi, Jebel şäherçesinde Halkara howa menzili toplumy, Lebap welaýatynyň Köýtendag etrabynda sement zawodynyň ikinji tapgyry, Aşgabat — Türkmenabat ýokary tizlikli awtomobil ýolunyň Tejen — Mary bölegi... bu ýylda işe giriziljek köp sanly iri desgalaryň hataryndadyr. Ynha, döwrümiziň ykdysady kuwwaty! Ynha, döwletimiziň il-halk babatdaky aladalarynyň güwäsi!

***

“Dok başa döwlet ýagar” diýýär halkymyz. Ilatyň durmuş abadançylygynda azyk bolçulygynyň şeksiz uly orny bar. Islendik ýurduň azyk berekedi bolsa onuň tebigy mümkinçilikleri bilen bir hatarda, oba hojalyk pudagynda işleriň guralyşy bilen hem aýrylmaz baglydyr. Netijeli agrosenagat önümçiliginiň ýola goýulmagy ilaty azyk önümleri, senagaty bolsa oba hojalyk çig maly bilen üpjün etmegiň möhüm şerti bolmagynda galýar. Agrosenagat toplumy oba hojalyk önümlerini öndürmäge, olary gaýtadan işlemäge we saklamaga, oba hojalygyny, gaýtadan işleýän senagaty önümçilik serişdeleri bilen üpjün etmäge ýöriteleşdirilen, biri-biri bilen jebis gatnaşykly-galtaşykly pudaklary özünde jemleýär.

Hökümetiň giňişleýin mejlisinde hormatly Prezidentimiziň Türkmenistanyň Oba hojalyk ministrliginiň işini üýtgedip guramak hakynda gol çeken Permany ulus-iliň rysgal-berekedi bilen bagly döwletli çözgüt boldy. Resminama laýyklykda, Oba hojalyk ministrliginden bölünip aýrylmagy arkaly, «Türkmengallaönümleri» döwlet birleşigi, Azyk senagaty döwlet birleşigi, Maldarçylyk we guşçulyk senagaty döwlet birleşigi, «Türkmenpagta» döwlet konserni hem-de «Türkmenobahyzmat» döwlet birleşigi döredildi. Munuň özi oba hojalyk ekinleriniň hasyllylygyny ýokarlandyrmakda, maldarçylygy we guşçulygy ösdürmekde, ýokary hilli oba hojalyk önümlerini öndürýän häzirki zaman önümçiliklerini döretmekde iňňän möhüm ädimdir.

“Türkmen topragy ýaly baý toprak dünýäniň hiç bir künjeginde-de ýokdur, bu topraga düşsem diýip, ähli ekinleriň tohumy-da, köki-de arzuw edermiş” diýip, aksakal ýaşulular rowaýatpisint gürrüň ederdiler. Şu bereketli topraga eýeçilik gözi bilen garap, der döküp, dür öndürip bilýän jepakeş halkymyz bar.

Döwlet Baştutanymyzyň bugdaýyň we pagtanyň döwlet satyn alyş bahalaryny ýokarlandyrmak hakynda Karara gol çekmegi ykbalyny topraga baglan watandaşlarymyzyň halal zähmetine mynasyp bahadan, belent hormatdan nyşan. Adamyň kalbyna iň ýakyn ýol — onuň ýüreginde beslän gymmatly zady barada söz açmak. Bu sahawatly Kararyň daýhanlaryň ýüreginde nähili uly alkyş-hoşallyk döredendigini şu günler redaksiýamyza gelýän hatlardyr telefon jaňlary, adaty gürrüňçilikde hökman şu çözgüde ýazýan guwançly söhbetler hem güwälikdir.

***

Üns edýän bolsaňyz, biz döwletimiziň köpugurly özgertmeleri hakynda söz açanymyzda, “döredijilikli syýasat” aňlatmasyny ýygy-ýygjam ulanýarys. Özi-de bu düşünjäniň hut täze taryhy döwrümizde, Gahryman Arkadagymyzyň, Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň amal edýän beýik işleriniň mysalynda ýörgünli bolandygyny bellän ýagşy. Biziň döwrümiz — halkyň döredijilik mümkinçilikleriniň giňden açylýan we onuň bitewi bähbitleriň, umumymilli maksatlaryň rowaçlanmagyna gönükdirilýän döwri. 2024-nji ýylyň “Pähim-paýhas ummany Magtymguly Pyragy” ýyly diýen şygary bolsa döwrümiziň döredijilik ruhuny has-da belende göterýär.

Hormatly Prezidentimiz Hökümetiň giňişleýin mejlisinde eden çykyşynda bu şygaryň ähmiýetine ünsi çekmek bilen: “Munuň özi biziň üstümize uly jogapkärçiligi ýükleýär. Şoňa görä-de, bu şygary iş ýüzünde amala aşyrmak üçin tutanýerli zähmet çekmelidiris” diýip nygtady. Bu sözler diňe beýik şahyryň ýubileý toýuny ýokary derejede guramak bilen dahylly bolman, eýsem, hezreti Magtymgulynyň arzuwlan berkarar döwletine, ajap eýýamyna tüýs ýürekden buýsanyp ýaşamaga, şol buýsanç bilen döredijilikli işlemäge çagyryşdyr. Mejlisde döwlet Baştutanymyzyň «Türkmenistanyň «Magtymguly Pyragynyň 300 ýyllygyna» atly ýubileý medalyny döretmek hakynda» Türkmenistanyň Kanunyna gol çekmegi bolsa söz ussadymyzyň belent sarpasyny has-da beýgeldip, il-halkymyzyň köňlüne kanagat, guwanjyna ganat berdi.

Şol gün şahyryň «Ykballynyň ugran işi oň görner» diýen setirleri zol-zol sere geldi durdy. Eýse näme?! Gahryman Arkadagymyzyň, Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň başda durmagynda ugranymyz ugruna, başlanymyz oňuna! Bu ykbal — şu günki türkmeniň ykbaly! Çoh garaşylan ajap eýýamda, aşymyzyň bir suprada taýýar kylnan zamanasynda göterilen ykbalymyz!

Kakamyrat REJEBOW.

“Türkmenistan”.

Gahryman Arkadagymyzyň beýik başlangyçlary, Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň taýsyz tagallalary bilen ýurdumyzyň paýtagty Aşgabat günsaýyn gözelleşip, dünýäniň iň owadan şäherleriniň birine öwrülýär. Bu gün merjen şäherimize belentden belent ymaratlar, kaşaň desgalar, suw çüwdürimleri, seýilgähler, şaýollar, köpugurly köprüler we beýleki binalar özboluşly görk goşup, görenleriň akylyny haýrana goýýar.

Hormatly Prezidentimiziň 26-njy ýanwarda sanly ulgam arkaly geçiren Ministrler Kabinetiniň nobatdaky mejlisiniň barşynda paýtagtymyzdaky «Türkmenistanyň Garaşsyzlygynyň XV ýyllygy» seýilgähiniň durkunyň täzelenip, ol ýerde ýerüsti pyýada geçelgeleriň, welosiped ýodalarynyň, dynç alyş bassyrmalaryň, suw howuzlarynyň we beýleki desgalaryň guruljakdygy barada aýdylmagy ählimizde gyzgyn goldaw tapdy. «Seýilgähleriň şäheri» diýlip ykrar edilen ak mermerli paýtagtymyzdaky «Türkmenistanyň Garaşsyzlygynyň XV ýyllygy» seýilgähiniň durkunyň döwrebaplaşdyrylmagy bilen, 50 gektar meýdany tutup oturan bu gözel künjegiň düýpgöter özgerjekdigine örän buýsanýarys.

Aziýanyň merjeni bolan Aşgabat şäherinde bilim alýandygymyz, onuň barha özgerýän görküne gözli şaýat bolýandygymyz üçin özümizi diýseň bagtly saýýarys. Goý, nowjuwan şäherimiz mundan beýläk-de gözellige beslensin, Gahryman Arkadagymyzyň we Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň döwletli tutumlary has-da rowaçlansyn!

Maýsa GYLYÇMÄDOWA,

Türkmen döwlet maliýe institutynyň talyby.

Gahryman Arkadagymyzyň başyny başlan asylly işleriniň Arkadagly Gahryman Serdarymyz tarapyndan üstünlikli amala aşyrylmagy netijesinde, ýurdumyzda ýaş nesliň durmuş goraglylygynyň, howandarlyga mätäç çagalaryň saglygyny dikeltmegiň toplumlaýyn ulgamy kemala geldi. Geçen döwürde howandarlyga mätäç çagalara hemaýat etmek, olaryň saglyklaryny dikeltmäge gönükdirilen dürli operasiýalary geçirmek we ýatymlaýyn şertlerde bejergi almaklaryny üpjün etmek boýunça dürli çäreler amala aşyryldy. Munuň üçin Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasy döredildi. Bu gazna ýurdumyzda ösüp gelýän ýaş nesilleri durmuş taýdan goldamak, olaryň bagtyýar durmuşda ýaşamaklaryny üpjün etmek, olarda Watana wepalylyk, ynsanperwerlik ýaly asylly häsiýetleriň kemala gelmegi üçin amatly şertleri döretmek, howandarlyga mätäç çagalaryň saglygynyň dikeldilmegine ýardam bermek maksatlaryndan ugur alýar.

Ýurdumyzyň welaýatlaryndaky hassahanalaryň çagalar bölümlerine «Tiz kömek» awtoulaglarynyň berilmegi, zerur bolan saglygy goraýyş maksatly serişdeleriň gönükdirilmegi, 2023-nji ýylyň dowamynda Türkiýäniň, Ukrainanyň, Owganystanyň, Russiýa Federasiýasynyň, Palestinanyň çagalaryna ynsanperwerlik kömekleriniň iberilmegi ýurdumyzyň, hususan-da, Gahryman Arkadagymyzyň, Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň ynsanperwer başlangyçlarynyň ajaýyp miweleri bolup, kalplary nurlandyrýar. Gahryman Arkadagymyzyň nygtaýşy ýaly, Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň müdiriýetiniň mejlisleriniň geçirilmegi bu ugurda bar bolan meseleleri çözmekde ähmiýetli orun eýeleýär. Şunda gaznanyň ýanyndaky Ýaşulular geňeşiniň agzalarynyň pikirleri-de derwaýys bolmagynda galýar.

Arkadag şäheriniň sebitde «akylly» şäher konsepsiýasy esasynda gurlan ilkinji şäherdigi, onuň gojaman Köpetdagyň eteginde, halkymyzyň baý taryhly we gözel tebigatly künjeginde ýerleşýändigi-de nygtalmaga mynasypdyr. Şonuň bilen birlikde-de, bu täsin şäheriň gysga wagtda hakykata öwrülmegi Türkmenistanyň okgunly ösüşiniň üpjün edilip, Watanymyzyň Garaşsyzlygynyň hem-de özygtyýarlylygynyň, ykdysady kuwwatynyň yzygiderli berkeýändigine, durmuş ulgamynyň toplumlaýyn ösýändigine aýdyň şaýatlyk edýär. Munuň özi Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň baştutanlygynda durmuşa geçirilýän we her bir maşgalanyň abadançylygynyň berkidilmegine, ösüp gelýän ýaş nesilleriň milli hem-de umumadamzat ruhy gymmatlyklary esasynda terbiýelenmegine gönükdirilen toplumlaýyn özgertmeleriň netijesidir.

Arkadag şäherinde Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky çagalar sagaldyş-dikeldiş merkeziniň işe girizilmegi, ilki bilen, Gahryman Arkadagymyzyň döwletli başlangyçlaryny üstünlikli dowam etdirýän hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda ýurdumyzda çagalaryň sazlaşykly ösüşini üpjün etmek, saglygyny goramak we berkitmek, mümkinçiligi çäkli çagalara sagaldyş-dikeldiş kömegini bermek arkaly, olaryň saglyklaryny dikeltmek, howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek meselelerine döwlet derejesinde ähmiýet berilýändiginiň nobatdaky subutnamasydyr.

Çagalar sagaldyş-dikeldiş merkezi çagalarda dürli ýokanç däl keselleriň we şikesleriň ýöriteleşdirilen bejergisinden soňra dikeldiş çärelerini geçirmekde möhüm orun eýeleýär. Onuň hossarlyga we howandarlyga mätäç çagalarda, akyl we beden taýdan ösüşine goldaw zerurlygy bolan çagalarda irki ösüş amallaryny geçirmek, çagalaryň şahsy başarnyklaryny ösdürmek, olara saglygy goraýyş kömegini bermek üçin niýetlenen merkeziň bu ugurda sebitde ýeke-täk saglygy goraýyş edarasydygyny nygtamak gerek.

Ýurdumyzda hemaýata mätäç çagalaryň ykbalyna, olaryň nurana geljeginiň üpjün edilmegine örän jogapkärli, şeýle-de toplumlaýyn esasda çemeleşilýär. Bularyň ählisi körpelere özleri baradaky aladany duýmaga, olaryň jemgyýetde mynasyp orun eýelemeklerine mümkinçilik berýär. Ýurdumyzyň röwşen geljegini gurujylar bolan ýaş nesiller hakynda uly aladalary edýän Gahryman Arkadagymyzyň, Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň janlary sag, ömürleri uzak, tutýan tutumly işleri rowaç bolsun!

Altyn ANNANEPESOWA,

Myrat Garryýew adyndaky Türkmenistanyň Döwlet lukmançylyk uniwersitetiniň Şöhle bilen anyklaýyş, bejeriş we onkologiýa kafedrasynyň öwreniji mugallymy.

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň «Watan diňe halky bilen Watandyr! Döwlet diňe halky bilen döwletdir!» diýen baş ýörelgesi, türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň «Döwlet adam üçindir!» diýen şygary bu gün Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe dillerimiziň senasyna, köňüllerimiziň owazyna öwrülip, bagtyýarlygyň aýdymy, berkararlygyň mukamy bolup belentden ýaňlanýar. Milli Liderimiziň hem-de döwlet Baştutanymyzyň eziz Watanymyza, mähriban halkymyza nusgalyk söýgüsiniň, il-ýurt bähbitli, umumadamzat ähmiýetli beýik işleriniň netijesinde Garaşsyz, hemişelik Bitarap Türkmenistan berkararlygyň we bagtyýarlygyň ýurduna öwrüldi. Täze taryhy döwürde ýokary ruhubelentlikde bellenilip geçilýän hem-de agzybirligimizi, jebisligimizi dabaralandyrýan milli baýramçylyklarymyz, şanly senelerimiz Diýarymyzyň at-abraýyny, şan-şöhratyny äleme ýaýýar. Türkmen halky toý-baýramlaryny gadymy döwürlerden bäri uludan tutýan halk hökmünde tanalýar. Ynha, şu günler bagtyýar ulus-ilimiz hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda, Gahryman Arkadagymyzyň döwletlilik ýörelgelerine eýerip, beýik Garaşsyzlygymyzyň 32 ýyllygyny uludan toýlaýar we ony ajaýyp zähmet üstünlikleri bilen garşy alýar. 

Müňýyllyklaryň dowamynda kämilleşdirilip gelnen parahatçylyk söýüjilik, dostluk, hoşniýetli goňşuçylyk ýörelgeleri ählumumy we sebit derejesinde dabaralandyrylyp, berkarar döwletimiziň Ýer ýüzündäki mertebesi, abraýy belende galdy. Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasy tarapyndan «Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplygy» atly Kararnama iki gezek kabul edilip, Aziýanyň we Ýewropanyň çatrygynda, Beýik Ýüpek ýolunyň «ýüreginde» ýerleşen döwletimiziň hemişelik Bitaraplygy halkara hyzmatdaşlygyň geriminiň giňemegine, dostlukly gatnaşyklaryň ösmegine kuwwatly itergi berdi. 

Bilim we ylym jemgyýeti hemmetaraplaýyn sazlaşykly ösdürmegiň berk binýadydyr. Şundan ugur almak bilen, ýurduň ylym, bilim we tehnologik mümkinçilikleriniň ýokarlandyrylmagyna aýratyn ähmiýet berilýär. Giň düşünjeli, çuňňur bilimli, watansöýüji ýaş nesli kemala getirmek boýunça tutumly işler durmuşa geçirilýär. Ýurdumyzyň ähli künjeginde häzirki zaman bilim edaralaryny — çagalar baglaryny, orta mekdepleri, hünär bilimi edaralaryny gurmakda, bütin dünýäde gazanylan iň gowy netijeleri durmuşa ornaşdyrmakda ägirt uly işler amala aşyryldy. Bilim edaralaryny okuw kitaplary bilen üpjün etmek, bilim tehnologiýalaryny ornaşdyrmak arkaly bilim işiniň has-da döwrebaplaşdyrylmagyna tarap ugur alyndy. «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynda» mekdebe çenli çagalar edaralarynyň 40-syny, umumy bilim edaralarynyň 54-sini gurmak, täze ýokary hünär bilimi edaralarynyň 4-sini işe girizmek bellenilip, bu ugurdaky gurluşyk işleri depginli dowam etdirilýär. 

Garaşsyzlygymyzyň 32 ýyllyk baýramynyň bellenilýän aýynyň ilkinji gününde Seýitnazar Seýdi adyndaky Türkmen döwlet mugallymçylyk institutynyň hem-de Türkmen döwlet binagärlik-gurluşyk institutynyň binalar toplumlarynyň, şeýle hem Döwlet energetika institutynyň ýanaşyk çäklerinde täze goşmaça okuw binasynyň, umumy ýaşaýyş jaýynyň, sport desgasynyň we aýlawly ýolda monumentiň düýbi tutuldy. Arkadag şäherinde Aba Annaýew adyndaky Halkara atçylyk akademiýasy, Berdimuhamet Annaýew adyndaky mugallymçylyk orta hünär okuw mekdebi, Saçly Dursunowa adyndaky lukmançylyk orta hünär okuw mekdebi, okuw-terbiýeçilik toplumy, iňlis dili dersine ýöriteleşdirilen 3 sany mekdep, 9 sany çagalar bakja-bagy, şeýle hem Ahal, Balkan, Lebap we Mary welaýatlarynda jemi 6 sany çagalar bagy, 17 sany orta mekdep dabaraly ýagdaýda açyldy. Munuň özi täze taryhy döwürde milli bilim ulgamyny döwrebaplaşdyrmak üçin saýlanyp alnan ugruň mynasyp dowam etdirilýändigini hem-de uly üstünlikleriň gazanylýandygyny tassyklaýar. Gahryman Arkadagymyzyň başlangyjy bilen mekdebe ilkinji gezek gadam basýan körpelere kompýuterleri sowgat bermek asylly däbe öwrüldi hem-de ol hormatly Prezidentimiz tarapyndan mynasyp dowam etdirilýär. Munuň özi ýurdumyzyň abadançylygynyň oňat görkezijileriniň biridir. 

Arkadag Serdarly bagtyýar ýaşlar ýylynda mekdep okuwçylary halkara ders bäsleşiklerinde 8 altyn, 12 kümüş, 38 bürünç, halkara internet bäsleşiklerinde 75 altyn, 111 kümüş, 108 bürünç, talyp ýaşlar halkara ders bäsleşiklerinde 27 altyn, 55 kümüş, 82 bürünç, toparlaýyn bäsleşiklerde 2 altyn, 7 kümüş, 9 bürünç medal gazandylar. Ýurdumyzyň ýokary okuw mekdepleriniň guramagynda «Durnukly ösüş maksatlary: ýaşlar syýasaty we innowasion tehnologiýalar» hem-de «Tebigy gazdan wodorod energiýasyny almagyň ylmy-tehniki mümkinçilikleri» atly halkara ylmy-amaly maslahatlar, «Ykdysadyýeti sanlylaşdyrmakda ýaş alymlaryň ylmy gadamlary» atly talyplaryň, aspirantlaryň, ýaş alymlaryň halkara forumy, materiallaryň garşylygy, nazary mehanika, iňlis dili, informatika, matematika, çyzuwly geometriýa, şeýle-de inžener grafikasy dersleri boýunça halkara olimpiadalar geçirildi. Bularyň ählisi Garaşsyzlyk ýyllarynda bilim ulgamyny döwrebaplaşdyrmaga tarap alnan ugra laýyklykda, ýaşlarymyzyň intellektual ukyplarynyň işjeň ösdürilýändigini görkezýär.  

Hünärli ýaşlar — ýurduň kuwwaty. Häzirki wagtda Türkmenistanda ýokary okuw mekdepleriniň 26-sy, orta hünär okuw mekdepleriniň hem 45-si hereket edýär. Diňe soňky ýyllarda lukmançylyk, nebit we gaz, ykdysadyýet we dolandyryş, diplomatiýa, sport, medeniýet, ynsanperwer ylymlary, inžener-tehnologiýalar, telekommunikasiýalar we informatika, seýisçilik ugurlary boýunça ýöriteleşdirilen ýokary okuw mekdepleri açyldy, okatmagyň häzirki zaman bakalawr, magistr derejeleri ornaşdyryldy. Ýokary okuw mekdepleriniň ylmy-önümçilik merkezlerinde biotehnologiýa, nanotehnologiýa, molekulýar biologiýa ýaly ylmyň düýpli we amaly ähmiýetli öňdebaryjy ugurlaryndan ylmy-barlag işleri alnyp barylýar, ýaş alymlaryň ylmy-inženerçilik pikirleri önümçilige ornaşdyrylýar hem-de bilim ojaklarynyň ylmy işgärler kuwwaty berkidilýär.  

2023-nji ýylyň maýynda hormatly Prezidentimiziň Täjigistan Respublikasyna amala aşyran döwlet saparynyň çäklerinde bu ýurduň Hatlon welaýatynyň Dusti etrabynyň türkmenleriň kowçum bolup ýaşaýan Ergeş Sultanow daýhan birleşiginde 540 orunlyk Magtymguly adyndaky umumybilim berýän orta mekdebiň düýbi tutuldy. Magtymguly adyndaky Türkmen döwlet uniwersitetinde «Medeni miras: geçmişden geljege», Seýitnazar Seýdi adyndaky Türkmen döwlet mugallymçylyk institutynda «Durnukly ösüş üçin ekologiýa bilimi» atly ÝUNESKO kafedralary açyldy. Döwletmämmet Azady adyndaky Türkmen milli dünýä dilleri institutynda «Parahatçylygyň dilleri», Daşary işler ministrliginiň Halkara gatnaşyklary institutynda «Parahatçylyk medeniýeti», Türkmen oba hojalyk institutynda «Daşky gurşawy goramak — durnukly ösüşiň möhüm konsepsiýasy» atly ÝUNESKO klublary açyldy. 6 sany orta mekdep bu guramanyň Mekdepler assosiasiýasynyň toruna girizildi. Munuň özi hormatly Prezidentimiziň durmuşa geçirýän işjeň halkara hyzmatdaşlyk ugry bilen utgaşyklylykda, Watanymyzyň bilimler ýurdy hökmünde rowaçlyklara beslenmegi üçin giň mümkinçilikleri açýar.  

Garaşsyzlygyň ilkinji ýyllarynda saglygy goraýyş ulgamyny ösdürmek döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biri hökmünde kesgitlenip, Gahryman Arkadagymyzyň başlangyjy bilen «Saglyk» Döwlet maksatnamasy işlenip düzüldi hem-de 1995-nji ýylda ýurdumyzyň saglygy goraýyş pudagynda özgertmelere badalga berildi. Bu maksatnama esasynda döwletimiziň we jemgyýetimiziň iň gymmatly baýlygy bolan ynsan saglygyny goramak, adam ömrüni uzaltmak, ýokary hilli lukmançylyk hyzmatlarynyň we önümleriniň elýeterliligini üpjün etmek, keselçiligiň derejesini peseltmek, Bütindünýä Saglygy Goraýyş Guramasynyň halkara talaplaryna laýyk gelýän ýöriteleşdirilen keselleri anyklaýyş-bejeriş merkezlerini, hassahanalary, şypahanalary, derman serişdelerini öndürýän kärhanalary gurmak, inçe hünär ugurly lukmanlary taýýarlamak, lukmançylyk ylymlaryny ösdürmek, halkara hyzmatdaşlygy pugtalandyrmak, köpçülikleýin bedenterbiýe-sagaldyş hereketini, sagdyn durmuş ýörelgelerini işjeňleşdirmek babatda zerur şertler döredildi hem-de saglygy goraýşyň milli nusgasy kemala getirildi.  

Gahryman Arkadagymyzyň ýolbaşçylygynda ýurdumyzda keselleriň öňüni almak we olary ýok etmek boýunça ýetilen sepgitler we gazanylan üstünlikler halkara derejede ykrar edildi. Ýöriteleşdirilen guramalar tarapyndan drakunkulýoz, poliomielit keselleriniň ýok edilendigi barada halkara güwänamalaryň gowşurylmagy ýurdumyzda bu ugurda ýetilen sepgitlere aýdyň şaýatlyk edýär. 2004-nji ýylda ýurdumyzda duzuň ählumumy ýodlaşdyrylmagynyň gazanylandygy baradaky halkara güwänama berildi. Türkmenistan gyzzyrma keseliniň ýok edilendigi üçin halkara güwänama, ýokumy demir we foliý turşusy bilen güýçlendirilen unuň önümçiliginiň ýola goýulmagy bilen bagly halkara sylaga mynasyp boldy. 2016-njy ýylda gyzamyk we gyzylja keselleriniň eliminasiýasyny tassyklamak boýunça Bütindünýä Saglygy Goraýyş Guramasynyň Ýewropa sebit edarasy tarapyndan güwänama gowşuryldy. 

Maksatnama esasynda düýbünden täze ugur — döwlet saglygy goraýyş ätiýaçlandyrma ulgamy döredildi. Munuň özi ilatyň ömrüniň dowamlylygynyň ýokarlanmagyna, zähmete ukyply ýaşyň artmagyna, lukmançylyk hyzmatlaryna elýeterliligi ýokarlandyrmaga giň mümkinçilikleri açdy. Türkmenistanyň Saglygy goraýyş we derman senagaty ministrligi tarapyndan keselleriň öňüni alyş sanjymlarynyň Milli meýilnamasyna täze waksina serişdeleri yzygiderli girizilýär. BSGG tarapyndan Türkmenistanyň Ýewropa sebitinde uly ornunyň bardygy, temmäkini ulanmagy tertipleşdirmekde uly üstünlikler gazanandygy we 2025-nji ýyla çenli temmäki tüssesinden azat gurşawy döretmek üçin uly işleriň alnyp barylýandygy barada bellenildi we ýörite sylag haty gowşuryldy.  

Raýatlaryň saglygyny berkitmekde şypahana ulgamyna uly üns gönükdirildi. «Arçman», «Ýyly suw», «Mollagara», «Farap», «Berzeňňi», «Daşoguz», «Awaza», «Baýramaly» şypahanalarynyň durky täzelenildi we täze binalary guruldy, «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda, ýurdumyzyň beýleki künjeklerinde döwrebap dynç alyş-sagaldyş, sport we syýahatçylyk desgalary ulanmaga berildi. «Saglyk» Döwlet maksatnamasy esasynda bejeriş-öňüni alyş işleri düýpli kämilleşdirildi. Häzirki wagtda bu maksatnama milli we döwlet maksatnamalarynyň tutuş toplumy, ýagny «Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: Türkmenistany 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasy», «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasy», «Türkmenistanyň Prezidentiniň obalaryň, şäherçeleriň, etraplardaky şäherleriň we etrap merkezleriniň ilatynyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini özgertmek boýunça 2028-nji ýyla çenli döwür üçin Milli maksatnamasy», «Sagdyn ene — sagdyn çaga — sagdyn geljek» atly 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Milli strategiýa», «Türkmenistanda ýokanç däl keselleriň öňüni almak we olaryň garşysyna göreşmek boýunça 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Milli strategiýa», «Türkmenistanda «D» witamini bilen bagly öňüni alyş çärelerini ýokarlandyrmak boýunça 2023 — 2028-nji ýyllar üçin Strategiýa», «Türkmenistanda ilatyň kesellere garşy göreşmek ukybyny ýokarlandyrmak boýunça 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Milli maksatnama», «Türkmenistany temmäkiden azat ýurda öwürmek boýunça 2022 — 2025-nji ýyllar üçin Milli maksatnama», «Türkmenistanda ilatyň saglyk abadançylygyny üpjün etmek boýunça 2023 — 2028-nji ýyllar üçin Milli maksatnama» bilen utgaşyklylykda durmuşa geçirilýär.  

Döwlet býujetiniň çykdajylarynyň 75 — 80 göterimi durmuş maksatly ugra, ýagny saglygy goraýyş, bilim, medeniýet ulgamlaryny maliýeleşdirmäge, olara degişli taslamalary amala aşyrmaga gönükdirilýär. Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasy ilatyň saglygyny goramak meselelerini çözmäge işjeň gatnaşýar. Paýtagtymyzyň we ýurdumyzyň sebitleriniň lukmançylyk edaralarynda dürli operasiýalary geçirmäge hem-de çagalar öýlerinde, ýöriteleşdirilen mekdeplerde, mekdep-internatlarda terbiýelenýän hem-de bilim alýan, howandarlyga mätäç ýaş türkmenistanlylaryň saglygyny bejermek, lukmançylyk maksatly zerur serişdeleri satyn almak babatdaky çykdajylary tölemäge bu gaznadan serişdeler yzygiderli bölünip berilýär.  

Garaşsyzlygymyzyň ilkinji ýyllarynda milli saglygy goraýyş ulgamynyň döwrebaplaşdyrylmagyna tarap alnan ugur hökmünde saglygy goraýyş edaralarynyň düzümi tapgyrma-tapgyr kämilleşdirildi. Geçen ýyl hormatly Prezidentimiziň Balkan hem-de Daşoguz welaýatlaryna bolan saparlarynyň çäklerinde Türkmenbaşy we Daşoguz şäherlerinde bina edilen köpugurly hassahanalar, Daşoguz şäherinde onkologiýa hassahanasy dabaraly açyldy. Häzirki wagtda Aşgabat şäherindäki Halkara fiziologiýa ylmy-kliniki we Halkara sagaldyş-dikeldiş merkezleriniň gurluşyk işleri, Halkara saglyk merkezleri müdiriýetiniň Halkara iç keseller, Halkara «Ene mähri» we Halkara saglygy goraýyş anyklaýyş merkezlerini döwrebaplaşdyrmak boýunça işler depginli dowam etdirilýär. Hormatly Prezidentimiziň Kararlaryna laýyklykda, Aşgabat şäherinde Halkara pediatriýa merkeziniň, Halkara onkologiýa ylmy-kliniki merkeziniň we Stomatologiýa merkeziniň gurluşyklary boýunça şertnamalary baglaşmaga ygtyýar berlip, 2023-nji ýylyň 15-nji martynda türkmen halkynyň Milli Lideri, Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň ak pata bermegi bilen bu merkezleriň düýbi tutuldy. Arkadag şäherinde Gurbanguly Berdimuhamedow adyndaky çagalar sagaldyş-dikeldiş merkezi, Saglygy goraýyş müdirligi we onuň düzüminde 350 orunlyk köpugurly hassahana, 150 orunlyk onkologiýa merkezi, 150 orunlyk Enäniň we çaganyň saglygyny goraýyş merkezi, «Tiz kömek» merkezi, saglyk öýi we saglygy goraýşyň awtoulaglar kärhanasy döredildi.  

Garaşsyzlyk ýyllarynda ylym ulgamynyň dünýäniň ylmy giňişligine goşulyşmagy, onuň döwür bilen aýakdaş gadam urmagy ugrunda uly aladalar edildi. Türkmenistanyň Ylymlar akademiýasynyň ylmy-barlag institutlarynyň we ýokary okuw mekdepleriniň binýadynda hereket edýän aspiranturalarda, doktoranturalarda ylmy taýdan taýýarlykly, giň dünýägaraýyşly hünärmenleri ýetişdirmek babatda zerur işler durmuşa geçirildi. Häzirki wagtda ýurdumyzyň ylmy-barlag institutlarynyň maddy-tehniki binýady yzygiderli ösdürilýär, täze tehnologiýalar, innowasiýalar ornaşdyrylýar. Bu ugurda Ylymlar akademiýasynyň Tehnologiýalar merkeziniň barlaghanalarynda biotehnologiýalar, nanotehnologiýalar, maglumat we himiýa tehnologiýalary ulgamynda toplumlaýyn ylmy barlaglar geçirilýär. Alym Arkadagymyzyň «Türkmenistanyň dermanlyk ösümlikleri» atly köp jiltli ylmy-ensiklopedik kitabyna salgylanylyp, ýurdumyzyň dermanlyk ösümlikleri ylmy taýdan giňişleýin seljerilip, ýandakdan ýokary tehnologik önüm bolan gury ekstrakt alyndy. Buýan köküniň goýy ekstraktynyň goşulmagy bilen, çörek we çörek-köke önümlerini taýýarlamagyň usuly işlenip düzüldi. Akademiýanyň Himiýa institutynda ýurdumyzyň mineral, gidromineral we uglewodorod çig mallary toplumlaýyn gaýtadan işlenilýär. Institutyň binýadynda Ýagşygeldi Kakaýew adyndaky Halkara nebit we gaz uniwersitetiniň, Türkmen döwlet binagärlik-gurluşyk institutynyň, Magtymguly adyndaky Türkmen döwlet uniwersitetiniň bilelikdäki kafedralary hereket edýär hem-de nebiti we gazy gaýtadan işlemegiň tehnologiýalaryny kämilleşdirmek boýunça ylmy-barlag, seljerme işleri alnyp barylýar. 

Magtymguly adyndaky Dil, edebiýat we milli golýazmalar institutynda medeni mirasymyzy, edebiýatymyzy, türkmen diliniň derwaýys meselelerini öwrenmek, sözlükleri taýýarlamak babatda möhüm işler amala aşyrylýar. Gündogaryň beýik akyldary we nusgawy şahyry Magtymguly Pyragynyň doglan gününiň 300 ýyllygy mynasybetli, akyldaryň dünýä edebiýatynyň altyn hazynasyna giren mirasyny düýpli öwrenmek bilen bagly ylmy monografiýalar ýazylýar, «Magtymguly Pyragy ensiklopediýasy» döredilýär. Russiýa Federasiýasynyň Moskwa, Sankt-Peterburg, Özbegistan Respublikasynyň Daşkent, Samarkant, Buhara şäherlerine hem-de Wengriýanyň Budapeşt şäherine ylmy-döredijilik iş saparlary guralyp, Magtymguly Pyragynyň edebi mirasyna, türkmen edebiýatyna we taryhyna degişli onlarça golýazmanyň elektron nusgasy ýurdumyza getirildi. Taryh we arheologiýa institutynda ýurdumyzyň gadymy, orta asyr taryhyny, Garaşsyzlyk döwrüni we hemişelik Bitaraplyk hukuk derejesini, taryhy-medeni, arheologik ýadygärlikleri öwrenmek babatda möhüm işler alnyp barylýar. Akademiýanyň Merkezi ylmy kitaphanasy häzirki wagtda jemi 172 müň 522 kitaby, gazetdir žurnallary özünde jemleýär. Türkmen we daşary ýurt dillerindäki bu gymmatly hazynanyň elektron katalogy düzüldi.  

Ýokary guramaçylyk derejesinde geçirilýän halkara ýaryşlar we dünýä çempionatlary halklaryň arasynda dost-doganlygy, hoşniýetli goňşuçylygy pugtalandyrmaga, jemgyýetimize bedenterbiýäni we sporty, sagdyn durmuş ýörelgelerini işjeň ornaşdyrmaga, ýurdumyzyň halkara sport abraýyny belende götermäge güýçli itergi berýär. Paýtagtymyzdaky Olimpiýa şäherçesinde 2017-nji ýylda Ýapyk binalarda we söweş sungaty boýunça V Aziýa oýunlarynyň, 2018-nji ýylda Agyr atletika boýunça dünýä çempionatynyň hem-de Garagum sährasy boýunça «Amul — Hazar» halkara awtorallisiniň, beýleki ýaryşlaryň üstünlikli geçirilmegi Watanymyzyň sport abraýynyň beýgelmegini, bedenterbiýe we sport bilen yzygiderli meşgullanýan ildeşlerimiziň, hususan-da, bu gymmatlyklary hemrasyna öwren ýaşlaryň sanynyň artmagyny şertlendirdi. 2018-nji ýylyň 12-nji aprelinde BMG-niň Baş Assambleýasynyň 72-nji sessiýasynyň 82-nji maslahatynda her ýylyň 3-nji iýunyny «Bütindünýä welosiped güni» diýip yglan etmek hakynda Kararnamanyň kabul edilmegi ýurdumyzda bu ugurda alnyp barylýan işleriň dünýä derejesindäki aýdyň ykrarnamasydyr.  

Häzirki wagtda Olimpiýa oýunlaryna we beýleki halkara ýaryşlara ýurdumyzyň milli ýygyndy toparlaryny ylmy esasda taýýarlamak boýunça maksatnamalaýyn işler alnyp barylýar. Ýylyň başyndan bäri geçen sekiz aýda türkmen türgenleri dürli derejedäki halkara ýaryşlarda 400-den gowrak medal gazanmagy başardylar. Sportuň dürli görnüşleri boýunça halkara ýaryşlaryň hatarynda ýurdumyzda şu ýyl geçiriljek Kuraş boýunça dünýä çempionaty hem-de geljek ýyl guraljak Sambo boýunça dünýä birinjiligi, 2024-nji ýylda Fransiýa Respublikasynyň paýtagty Pariž şäherinde geçiriljek XXXIII tomusky Olimpiýa hem-de XVII Paralimpiýa oýunlarynda üstünlikli çykyş etmek aýratyn ähmiýete eýe bolan wajyp wezipedir. Mukaddes Garaşsyzlygymyzyň toýuna barýan günlerimizde halkara sport giňişliginde gazanylýan üstünlikler her bir türkmenistanlynyň kalbyny joşduryp, berkarar Watanymyza buýsanjy artdyrýar. 

Ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň ähli pudaklary bilen bir hatarda, arhiw edaralarynyň işini has-da kämilleşdirmek boýunça hem zerur işler durmuşa geçirilýär. Döwlet arhiwlerinde Milli arhiw gaznasynyň resminamalarynyň toplanylmagy, döwlet tarapyndan hasaba alynmagy, saklanylmagy we peýdalanylmagy üpjün edilýär.  

Türkmenistanyň syýasy partiýalarynyň we iri jemgyýetçilik guramalarynyň işinde Garaşsyzlygymyzyň 32 ýyllyk baýramyny dabaralandyrmaga gönükdirilen syýasy-köpçülikleýin çäreler aýratyn orun eýeleýär. Syýasy partiýalaryň, şeýle hem Kärdeşler arkalaşyklarynyň, Zenanlar birleşiginiň, Magtymguly adyndaky Ýaşlar guramasynyň tutuş ýurdumyzda ýaýbaňlandyrylan işleri parahatçylyk söýüjilikli içeri we daşary syýasatymyzyň täsirli ornuna we dünýäde ykrar edilen ähmiýetine has düýpli göz ýetirmäge mümkinçilik berýär.  

Hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda üstünlikli durmuşa geçirilýän öňdengörüjilikli syýasat esasynda ýurdumyzyň syýasy-jemgyýetçilik durmuşynyň ähli ugurlaryndaky ösüş-özgerişleri rowaçlandyrýan taryhy döwür döwletimiziň halkara abraýyny has-da belende göterýär. Türkmenistan bu gün özüniň syýasy, ykdysady we medeni ösüşleri bilen dünýäniň ünsüni özüne çekýär. Ýurdumyz daşary ýurtlar bilen täzeçe many-mazmuna eýe bolan gatnaşyklary ýola goýýar. Arkadagly Serdarymyzyň tagallalary esasynda bu gatnaşyklar bagtyýar halkymyzyň eşretli durmuşda ýaşamagyny üpjün edýär. 

N.AMANNEPESOW,

Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary.

Häzirki wagtda ýurdumyzyň ilatynyň esasy bölegini Garaşsyzlyk ýyllarynda kemala gelen ýaş nesiller düzýär. Biz ýaşlara eziz Watanymyzyň geljegini gurujylar hökmünde garaýarys. 

 * * * 

Ýaş nesil barada döwlet derejesinde edilýän alada öz miwesini hem berýär. Watanymyza, halkymyza, ata-babalarymyzyň ajaýyp ýörelgelerine, milli däp-dessurlarymyza wepaly, ruhubelent, bilim almaga, hünär öwrenmäge, zähmet çekmäge höwesli ýaşlar kemala gelýär. Soňky ýyllarda halkara ders bäsleşiklerinde, sport ýaryşlarynda baýrakly orunlara mynasyp bolýan talyplarymyzyň, mekdep okuwçylarymyzyň sany has-da artýar. 

 * * * 

Dünýäniň dürli künjeklerinde Watanymyza, halkymyza mynasyp wekilçilik edip, üstünlikli çykyş edýän zehinli ýaşlarymyz biziň milli guwanjymyzdyr. 

 * * * 

Ýaşlarymyzyň ruhy-ahlak, medeni, aň-bilim we beden taýdan ösüşine uly ähmiýet berýäris. Çünki ylymly-bilimli, sagdyn ýaşlar döwletimiziň kuwwatly güýjüdir, nurana geljegidir. 

 * * * 

 Ykbalyny sporta baglan ýaş türgenlerimiz Garaşsyz Watanymyzyň at-abraýyny ýokarlandyrýarlar. 

 * * * 

Parasatly ata-babalarymyz nesillere ajaýyp däpleri miras galdyrypdyrlar. Agzybirlik, zähmetsöýerlik, ýaşuly nesle hormat-sarpa goýmak halkymyzyň asyrlarboýy durmuş kadasyna öwrülip geldi. Biziň ýaşlarymyz şol däpleri dowam etdirmelidirler. 

 * * * 

 Şu günki ýaşlar Garaşsyzlyk ýyllarynda kemala gelen täze ruhly nesillerdir. 

 * * * 

 Beýik maksatlara ýetmek üçin her bir ýaş ynsan zähmeti baýdak edinmelidir. 

 * * * 

Siz bagtyýar döwürde ýaşaýarsyňyz. Siziň sagdyn ösüp, bilim almagyňyz üçin döwletimiz ähli mümkinçilikleri döredýär. Siz okamak, öwrenmek, yhlasly zähmet çekmek bilen ata Watanymyzyň şan-şöhratyny belende götermelisiňiz!

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwrüniň «Halkyň Arkadagly zamanasy» diýlip yglan edilen 2022-nji ýylynda mukaddes Garaşsyzlygymyzyň 31 ýyllyk baýramy uludan bellenip geçildi. Bütin ýurt derejesinde şatlyk-şagalaňa beslenip bellenen ol baýramyň ruhuňy ganatlandyryjy täsiri entek-entekler halkymyzy täze üstünliklere höweslendirer. Arkadagly Serdarymyzyň daşyna bir göwre dek mäkäm jebisleşen watandaşlarymyz döwlet durmuşynyň ähli ugurlarynda dünýä nusgalyk işleri bitirip, Garaşsyzlyk binýadymyzy barha berkiderler. Çünki Garaşsyzlyk tutuş il bolup gadyry bilinmeli, goralmaly hem guwanmaly mukaddesligimizdir. Şoňa görä, türkmeni berkarar döwlete ýetiren Garaşsyzlygymyz hakynda biz hemişe buýsanyp gürrüň edýäris. Garaşsyzlygyň tarypy soňsuzdyr, ol geljekki nesillerimiziň hem dilleriniň senasyna öwrülip, hemişe belentden ýaňlanar. 

Garaşsyzlyk ata-babalarymyzyň özbaşdak döwletli bolmak baradaky ençe asyrlyk arzuwlarynyň amala aşmagyna, köpasyrlyk milli we ruhy gymmatlyklarymyzy, şeýle hem arzyly ynsanperwer däplerimizi dikeltmäge mümkinçilik berdi. Özbaşdak döwlet bolup, turuwbaşdan, pederlerimiziň ruhuna mahsus milli ösüş ýoluny işläp düzen Garaşsyz Türkmenistan ykdysadyýetde, medeniýetde, bilimde, ylymda, saglygy goraýyşda, sportda, syýahatçylykda... taryhy ösüşleri üpjün edýän bedew bady bilen öňe barýar. 

Garaşsyzlyk biziň ýurdumyza Birleşen Milletler Guramasynyň doly hukukly agzasy hökmünde öz syýasy garaýşyny beýan etmäge mümkinçilik berdi. Türkmenistanyň ählumumy parahatçylygy we howpsuzlygy pugtalandyrmaga, Durnukly ösüş maksatnamalaryny netijeli durmuşa geçirmäge gönükdirilen anyk ädimleri dünýä jemgyýetçiliginde giň goldawa eýe bolýar. Halkara giňişliginde uly abraýdan peýdalanýan Garaşsyz, hemişelik Bitarap Türkmenistanyň Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň 77-nji mejlisine wise-başlyklyga saýlanmagy hem aýratyn buýsançlydyr. 

Garaşsyzlyk ýyllarynda içeri syýasatda ösüşlere beslenen Türkmenistan baý tebigy serişdelerinden aýawly peýdalanyp, belent sepgitlere ýetdi. Ýurdumyz ykdysady ösüşiniň netijelerini durmuş ulgamyny ösdürmäge, ýurduň geljekki gülläp ösüşini üpjün etmäge ukyply ýokary intellektual we berk bedenli adam maýasyny kemala getirmäge gönükdirýär. 

Mukaddes Garaşsyzlygymyzyň şanly 31 ýyllygyny uludan bellän 2022-nji ýylymyz Türkmenistanyň taryhynda Arkadagly Serdarymyzyň sesleriň aglaba köplügini alyp, döwletimiziň Prezidenti wezipesine saýlanmagy bilen dabaralandy. Hormatly Prezidentimiziň wezipä girişmek dabarasynda Garaşsyz, hemişelik Bitarap Türkmenistanda asudalygy, howpsuzlygy üpjün etmek, dünýäde parahatçylygyň, özara ynanyşmagyň, ata Watanymyzyň gülläp ösmeginiň hem-de mähriban halkymyzyň abadan, bagtyýar durmuşda ýaşamagynyň hatyrasyna gujur-gaýratyny gaýgyrmajakdygy barada aýdanlary watandaşlarymyzyň buýsanç bulagyny joşdurdy. 

Biziň Watanymyzyň çäklerinde ata-babalarymyzdan gelip ýeten taryhy, medeni, tebigy ýadygärlikler barmak büküp sanardan köp. Olaryň ählisiniň taryhyny dikeltmek, ýaş nesilleriň arasynda wagyz etmek ugrunda netijeli işler alnyp barylýar. Çünki biziň nesillerimize nusga bolarlyk şöhratly geçmişimiz bar. Taryhy şöhratly halkyň bolsa, şu güni-de, geljegi-de nurludyr. Taryhyň şuglazar nury bu günki nesillerimiziň mert pederlerimize, Watanymyza bolan söýgüsini berkidýär. Olar şol şöhratly taryhy dowam etdirmek ruhunda ýaşaýarlar. Munuň özi Garaşsyzlygyň türkmen halkyna beren iň esasy gymmatlyklarynyň biridir. 

Garaşsyzlyk baýramymyzyň öňüsyrasy paýtagtymyzdaky Ruhyýet köşgünde Arkadagly Serdarymyzyň başlyklyk etmeginde ýokary derejede hem-de netijeli geçen Döwlet Maslahaty hem Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe ýurdumyzy has-da gülledip ösdürmekde, öňde goýlan belent wezipeleri üstünlikli durmuşa geçirmekde tutuş halkymyzy täze sepgitlere ruhlandyran çäre boldy. Çünki hormatly Prezidentimiziň şol Maslahatda eden taryhy çykyşy ähli watandaşlarymyzda uly ruhy galkynyş döretdi. 

Ähli üstünliklerimiziň sakasynda duran Gahryman Arkadagymyzyň hem-de Arkadagly Serdarymyzyň — hormatly Prezidentimiziň tutumly işleriniň mundan beýläk-de rowaçlyklara beslenmegini, ýurdumyzyň asuda bolmagyny, halkymyzyň abadan durmuşda ýaşamagyny arzuw edýäris. Goý, bizi berkarar döwlete, bagtyýar döwre ýetiren Gahryman Arkadagymyzyň, peder ýoluny üstünlikli dowam etdirýän  Arkadagly Serdarymyzyň janlary sag, ömürleri uzak bolsun! 

Myrat ÖWEZOW,

«Medeniýet we syýahat» žurnalynyň jogapkär kätibi.

Beýik Garaşsyzlygymyzyň 31 ýyllygynyň uly toýunyň barha golaý gelýän günlerinde her güni, aýy guwançly netijelere, taryhy wakalara beslenýän Halkyň Arkadagly zamanasy ýyly Garaşsyz, baky Bitarap döwletimiziň şan-şöhratly taryhyna altyn harplar bilen ýazylar. Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwrüniň başy başlanan Halkyň Arkadagly zamanasy ýylymyzda milli ykdysadyýetimizde, beýleki ulgamlarda gazanylýan ýokary görkezijilerem, dabarasy dag aşýan taryhy wakalaram ýokary ruhubelentligi eçilýär. 

Demokratik, hukuk we dünýewi döwlet bolan Garaşsyz Watanymyzyň “Döwlet adam üçindir!” diýen ynsanperwer taglymatyndan ugur alnyp, durmuşa geçirilýän tutumly işler rowaç alýar.  

 Tawus ALYÝEWA. 

 Tagtabazar etrap kazyýetiniň kazyýet kätibi. 

 *** 

Türkmen halky Arkadagly Serdarymyzyň ýolbaşçylygynda eşretli döwrüne guwanyp, döredijilikli zähmet çekýär. Şeýle döwletli döwranyň “Halkyň Arkadagly zamanasy” diýlip yglan edilen üstümizdäki ýylda-da belentden dabaralanýandygy ruhubelentlik duýgusyny döredýär. Ýeňişli ýylymyzda ýetilýän sepgitler, taryhy wakalar uly üstünliklere ýardam edýär. 

Halkyň Arkadagly zamanasy ýylynyň 11-nji fewralynda sanly ulgam arkaly geçirilen Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň nobatdan daşary mejlisi möhüm syýasy waka boldy. Mejlisde 2022 — 2052-nji ýyllarda Türkmenistany syýasy, ykdysady, durmuş we medeni taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasy kabul edildi. Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwrüni yglan edilen bu mejlis taryhy ähmiýete eýe boldy.  

 Dünýägözel GARLYÝEWA. 

 Mary şäher prokurorynyň kömekçisi, ýustisiýanyň kiçi geňeşçisi. 

 *** 

Guwançly sepgitleri, taryhy wakalary bilen dabaralanýan Halkyň Arkadagly zamanasy ýylynyň Garaşsyz, baky Bitarap Türkmenistanymyzyň şan-şöhratly taryhyna altyn harplar bilen ýazyljakdygy şübhesizdir.  

Hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda döwletimizde amala aşyrylýan düýpli özgertmeler ýurdumyzyň ähli ugurlar boýunça depginli ösüşine kuwwatly itergi berýär. Şeýle özgertmeler milli kanunçylygymyzy döwrüň talabyna laýyklykda kämilleşdirmekde-de özüniň beýanyny tapýar. Döwrebap kanunlarymyz bolsa tutanýerli işlerimiziň has-da ilerlemegine ýardam edýär.  

Türkmen ili Halkyň Arkadagly zamanasy ýylynyň şanly senesine — Garaşsyzlygymyzyň 31 ýyllygyna barýar. Toýa sowgatly barmak bolsa gadymy halkymyzyň asylly däbi. 

 Daýanç ŞAMMETOW. 

 Mary etrabynyň polisiýa bölüminiň PÝWB-niň ýerli wekili, polisiýanyň kapitany.