Hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynda eziz Diýarymyz milli buýsanjymyz bolan Garaşsyzlygymyzyň binýadyny pugtalandyrýan ägirt uly ösüşlere beslenýär. Şanly Garaşsyzlygymyzyň 30 ýyllyk toýunyň toýlanýan ýylynda ýurdumyzyň welaýatlarynda Watanymyzyň ykdysady kuwwatyny açyp görkezýän täze binalaryň, desgalaryň hem-de döwrebap obalaryň gurlup ulanylmaga berilmegi türkmen döwletliliginiň aýdyň nyşanydyr. Munuň özi sazlaşykly durmuş-ykdysady ösüşiň, ilatymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesiniň yzygiderli ýokarlanýandygynyň anyk beýany bolup durýar. Şonuň bilen bir hatarda, döwletimiziň yzygiderli durmuş-ykdysady ösüşleriniň her bir ugrunyň dünýä bileleşiginiň 2030-njy ýyla çenli döwür üçin Durnukly ösüş maksatlarynyň wezipeleri bilen utgaşykly sazlaşýandygy aýratyn bellenmäge mynasypdyr.

Häzirki wagtda türkmen halky mukaddes Garaşsyzlygyň 30 ýyllyk şanly baýramyny ýokary ruhubelentlikde garşylamaga taýýarlyk görýär. Taryh üçin juda gysga döwürde Türkmenistan Watanymyz ösüşiň belent sepgitlerine ýetmek bilen, milli Liderimiziň baştutanlygynda ýurdumyz tutuş jemgyýetimizi gurşap alýan kuwwatly, oňyn özgertmeleriň ýoly bilen ynamly öňe barýar. «Döwlet adam üçindir!» diýen baş ýörelge her bir raýatyň bagtyýar ýaşaýşynyň üpjün edilmeginiň kepili bolup çykyş edýär. Munuň özi halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş şertleriniň ýokarlanmagyna, adamlaryň döredijilikli zähmet çekmegi, ukyp-başarnygyny durmuşa geçirmegi üçin iň gowy şertleriň döredilmegine gönükdirilen döwlet syýasatynyň derwaýys ugruny şöhlelendirýär.

Garaşsyz döwlet — munuň özi diňe bir özygtyýarlylygy we öz ykbalyňy özüň kesgitlemegi aňlatman, eýsem, dünýä bilen döwrebaplygy hem alamatlandyrýar. Döwlet Baştutanymyzyň durmuş-ykdysady strategiýasynyň çäklerinde ýurdumyzyň ýokary depginli durnukly ösüşini üpjün etmek maksady bilen eksport mümkinçiliklerini artdyrmak we düzümini diwersifikasiýalaşdyrmak boýunça ylmy taýdan esaslandyrylan ugurlary kesgitlemek ileri tutulýar. Bazar gatnaşyklaryny ugur edinýän döwletimiziň milli ykdysadyýetiniň innowasion senagatlaşmagy, senagat pudagy ösdürmekde tebigy serişdeleriň rejeli peýdalanylmagy, olaryň gaýtadan işlenilmegi netijesinde halk hojalygy üçin zerur ekologiýa taýdan arassa önümleriň öndürilmegi döwletimiziň «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynda» kesgitlenen wezipeleriň durmuşa geçirilmegine oňyn şert döredýär. Bularyň ählisi ählumumy ösüşiň ykdysady wezipeleri bolan iş bilen üpjünçiligi netijeli alyp barmak, hemmeler üçin mynasyp we önümçilikli zähmete ýardam bermek babatyndaky ileri tutulýan maksatlary bilen hem utgaşýar.

Gahryman Arkadagymyzyň parasatly baştutanlygynda ýurdumyzyň syýasy, ykdysady, medeni durmuşy ösüş-özgerişlere beslenmek bilen, baky Bitarap Watanymyz sebitde we dünýäde ählumumy parahatçylygy, howpsuzlygy we durnukly ösüşi üpjün etmäge uly goşant goşýan döwlet hökmünde ýokary abraýdan peýdalanýar. Türkmenistanyň parahatsöýüjilik, hoşniýetli goňşuçylyk ýaly taglymatlary milli döwletliligiň binýadynyň berkdigini şöhlelendirýär. Bularyň ählisi hormatly Prezidentimiziň tagallasy bilen, döwlet Garaşsyzlygymyzyň esaslaryny pugtalandyrmakda amala aşyrylýan oýlanyşykly hem-de öňdengörüjilikli özgertmeler syýasatynyň netijesi bolup durýar.

Garaşsyzlyk ýyllary içinde Türkmenistan döwletimizde amala aşyrylan ägirt uly işler, ýetilen sepgitler, geçilen ösüşli ýollar asyrlara barabar gymmatlyklara eýedir. Dünýä medeniýetine, ylmyna saldamly goşant goşan merdana pederlerimiziň parahatsöýüjilik, watansöýüjilik, hoşniýetli goňşuçylyk ýörelgeleriniň halkara derejede dowam etdirilmegi, binýady berkden tutulan döwletimiziň ykdysady taýdan kuwwatly ýurda öwrülmegine, dünýäniň ösen döwletleriniň hatarynda möhüm orun eýelemegine uly itergi berdi.

Häzirki wagtda Türkmenistanyň ýeten sepgitlerine nazar aýlanymyzda, ýurdumyzda ylym-bilim, oba hojalyk, söwda, ulag-aragatnaşyk, medeniýet, saglygy goraýyş we beýleki ulgamlarda alnyp barylýan sazlaşykly işleriň, gazanylýan ösüşleriň şaýady bolýarys. Günsaýyn gözelleşip, ajaýyp keşbe girip, «Aziýanyň merjeni» diýip at alan, ak mermere beslenen gözel paýtagtymyz Aşgabadyň we beýleki şäherlerdir şäherçelerimiziň, obalarymyzyň keşplerini synlaýan her bir adam Garaşsyzlyga eýe bolup galkynan jebis halkymyzyň bir supranyň başyna jem bolup, bir döwlete gulluk edilende beýik işleri amala aşyrmaga ukyplydygyna aýdyň göz ýetirýär. Köşkdür bina galdyrmakda, ýoldur köpri gurmakda soňky nesillere mizemez miras galdyran ata-babalarymyzyň binagärlik sungaty bilen häzirki zaman ülňüleriniň özara sazlaşdyrylmagyndan emele gelen nurana binalar döwletimiziň ýeten belent derejesini, ýurdumyzyň şöhratly gadamlarynyň bedew badyny äleme buşlap, göreni haýrana galdyrýar.

Berkarar döwletimizde milli Liderimiziň durmuşa geçirýän oňyn özgertmeler syýasaty milli ykdysadyýeti ösdürmäge we halkyň ýaşaýyş derejesini has-da gowulandyrmaga gönükdirilendir. Ýurdumyzda amala aşyrylýan bu toplumlaýyn özgertmeler Garaşsyzlygymyza aýratyn öwüşgin berýär.

Daýanç ANNADURDYÝEW,

Türkmenistanyň Döwlet, hukuk we demokratiýa institutynyň ylmy işgäri.

Döwlet münberi toplumynyň açylyş dabarasyndan soňky oýlanmalar

Mukaddes Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllyk baýramynyň şanyna açylyp ulanylmaga berlen täze Döwlet münberiniň toplumy tutuş sebitde deňsiz-taýsyz binalaryň biri bolup, medeni çäreleri guramakda ösen tehnologiýalardyr köpugurly mümkinçilikleri özünde jemleýär.

16-njy sentýabrda hormatly Prezidentimiziň gatnaşmagynda bu toplumy ulanmaga bermek dabarasy bäş müňýyllyk taryhly halkymyzy bir ýere jemläp, bagtyýarlygyň, agzybirligiň, ruhubelentligiň dabaralanýan toý döwresine öwrüldi. Täze toplumyň keşbinde milli binagärligiň iň gowy däpleri hem-de häzirki zamanyň ösen çözgütleri ajaýyp sazlaşygy emele getirmek bilen, bu ýerde medeni dabaralary, uly baýramçylyk ýörişlerini, gerçek ýigitlerimiziň at üstündäki baýramçylyk çykyşlaryny geçirmek hem-de olary onlaýn görnüşde şöhlelendirmek üçin zerur şertler we giň mümkinçilikler döredilendir. Toplumyň umumy meýdanynyň 20 müň 450 inedördül metre barabardygy türkmeniň toý döwresiniň örän giňdiginden habar berýär.

Bu ýerde Merkezi Aziýada iň uly, ýagny 120 metrlik LED ekranyň hem-de 8 sany 30 metrlik maçtalaryň oturdylmagy ýurdumyzda gazanylýan beýik zähmet ýeňişlerini, ýetilen şanly menzilleri, oba-şäherlerimiziň döwrebap görküni, tebigatymyzyň gözelliklerini, pederlerimiziň dünýä medeniýetine hem-de ylmyna goşan naýbaşy goşantlaryny... wideoşekiller arkaly giňden şöhlelendirmäge mümkinçilik berýär. Munuň özi medeniýet we sungat ussatlarymyzy baýramçylyk dabaralaryny täzeçil usullar arkaly guramak üçin döredijilik gözleglerine atarýar.

Bu ägirt uly toplumy synlanyňda, alym Arkadagymyzyň şan-şöhratly taryhymyzyň dünýä ýaň salan ruhy däplerini döwrebap röwüşde dikeldýändigine, ol däpleriň dowamatyna täze ömür goşýandygyna buýsanjyň artýar. Mälim bolşy ýaly, parasatly pederlerimiz medeniýete, ylym-bilime, nesil terbiýesine aýratyn ähmiýet berişleri ýaly, toý-baýramlary hem nusgalyk derejede geçirmegi başarypdyrlar. Köp müň adamlyk ýörite toýhanalar gurlup, toý döwresine jemlenen ähli ýaşdaky adamlaryň medeni-ruhy taýdan kämilleşmegi, lezzetli dynç almagy, ruhlanmagy üçin ähli zerur şertleri döredipdirler. Munuň şeýledigine Gahryman Arkadagymyzyň «Türkmen medeniýeti» atly kitabynda şeýle ähmiýetli maglumatlary okanymyzda, has magat göz ýetirýäris: «Türkmenler Oguz handan gaýdýan däp-dessurlaryny ähli döwür-zamanlarda saklap gelýär. Obamyz Yzgandyň golaýyndaky gumuň eteginde «Hatyja» diýlip atlandyrylýan giň ýaýla bar. Bu ýaýlany kalby sähra deý nurana, ýüregi ak öýüniň işigi dek açyk obadaşlarymyz toý tutmak üçin amatly ýer hasap edýärdi. Biziň neberämiz hem bu atgaýtarym ýaýlada at çapdyryp, göreş tutdurýardy. Keçe-keçe ýa-da ýaglyga towusmak ýaly oýunlar toý şowhunyna şowhun goşýardy. Köpügören garrylarymyz häli-şindi: «Ýüwrük görjek bolsaň, sahy görjek bolsaň, göreş görjek bolsaň, Hatyja bar» diýerdiler».

Şanly taryhymyza ser salsak, parfiýalylaryň ilkinji paýtagt şäheri Köne Nusaýda Mitridat şa tarapyndan toý-baýramlary geçirmek, dessurlary berjaý etmek üçin ýörite binagärlik köşk toplumy gurulýar. Ol etnografiýa ylmynda “Nusaýyň Togalak zally köşgi” diýlip atlandyrylýar. Hut şu köşk binagärlik toplumyndan häzirki wagtda dünýäniň sungaty öwrenijilerini haýrana goýýan Mitridatyň gyzy Rodogunanyň we beýleki keramatly adamlaryň mermer heýkelleri, äpet sütünler hem-de beýleki arheologik gymmatlyklar ýüze çykaryldy. Patyşanyň gatnaşmagynda geçirilen toý-baýramlarda Köne Nusaýyň daşyny gurşap oturan şäher galasynyň 43 diňiniň depesinde toý dowullary kakylyp, halkyň bagtyýarlyk buýsanjynyň çawyny alyslara aşyrypdyr. Antik döwrüň alymlary Arrianyň, Plininiň, Diadoryň, Plutarhyň ýatlamalarynda beýik serkerde Aleksandr Makedonly biziň eýýamymyzdan öňki 330-njy ýyldan 329-njy ýyla geçilen Täze ýyl baýramyny Nusaýda toýlap, ýerli ilatyň ruhy däbine laýyklykda harby baýramçylyk ýörişini guradypdyr hem-de milli toý-baýramlaryň many-mazmunynyň iňňän çuňdugyna hormat bildiripdir.

Bilşimiz ýaly, 2017-nji ýylda Aşgabatda geçirilen Ýapyk binalarda we söweş sungaty boýunça V Aziýa oýunlarynyň şanyna guralan atly ýörişiň badalga dabarasynda Nusaýyň diňleriniň arheologiýa depeleriniň 17-sinde gadymy döwürlerdäki ýaly toý dowullary kakyldy.

Toý-baýramlary agzybirlikde geçirmekde gadymy oguz däp-dessurlary Beýik Seljuklar şadöwletinde hem dowam edipdir. Taryhy maglumatlarda beýan edilişine görä, Soltan Sanjar döwletiň tanymal alymlaryny, ýazyjy-şahyrlaryny, meşhur adamlaryny köşgüne çagyryp, uly toý tutupdyr. Olaryň täze döreden eserleri, ylmy açyşlary bilen tanşyp, halat-serpaý ýapypdyr. Soltan Sanjaryň döwründe baýramçylyk harby ýörişleriň guralandygy, olary dabaralandyrmak üçin ýörite sazandalar toparlarynyň bolandygy barada anyk maglumatlar saklanyp galypdyr. Baýramçylyk ýörişlerinde ýaňlanan şol dabaraly sazlar sungaty öwreniş ylmynda «Sanjary sazlary» ady bilen meşhurdyr.

Halkymyzyň toý döwresinde milli oýunlaryň örän guramaçylykly geçirilip, aýdym-saz diňlemegiň özboluşly däp-dessurlarynyň bolandygy barada XX asyryň başynda Diýarymyzda etnografik gözlegleri alyp baran akademik A.Samoýlowiç şeýle ýazýar: «Gökdepede tutulan toýda berjaý edilen milli ýörelgeler mende diýseň täsir galdyrdy. Göreş tutmagyň nobaty gelende, tomaşaçylar pälwanlaryň daşyna döwre guradylar. Birinji hatardakylar aýbogdaşyny gurup oturdylar; ikinji hatardakylar dik durdular; üçünjidäkiler at üstünde synladylar, dördünji hatar selçeňräkdi, olar düýäniň üstünde oturan janköýerlerdi. Iň öňdäki hatarda obanyň ýaşululary, eminler we jarçy orun aldy. Halypa pälwanlar öz şägirtlerini öňe alyp çykýardy we olary göreş tutmaga taýýarlaýardy. Gyrmyzy donuň daşyndan guşalan guşakdan ýapyşan pälwanlar biri-biriniň ahmalyny peýläp, garşydaşyndan üstün çykmaga maý gözlediler, öwrüm edip, tilsim-tär ulanyp, örän çekeleşikli göreşdiler. Ýeňijiler yzly-yzyna yglan edildi. Göreş örän täsirli we şüweleňli geçdi. Soňra toýçular aýdym-saz, söhbetdeşlik eden bagşy-sazandalaryň çykyşlaryna tomaşa etdiler».

Görnüşi ýaly, gözel paýtagtymyzyň Köpetdag şaýolunyň ugrunda gurlan täze Döwlet münberiniň binagärlik toplumy Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe mähriban halkymyzyň abadan we eşretli durmuşynyň özboluşly nyşanydyr. Şonuň bilen birlikde ol şöhratly taryhymyzy, nusgalyk ruhy ýörelgelerimizi dünýä ýüzüne giňden ýaýjak medeni ojakdyr.

Agamyrat BALTAÝEW,

Türkmenistanyň Medeniýet ministrliginiň bölüm müdiri, etnograf. Surata düşüren Hasan MAGADOW.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow baýramçylygyň öň ýanynda täze desganyň açylyş dabarasyna gatnaşdy

Aşgabat, 16-njy sentýabr (TDH). Şu gün, eziz Watanymyzyň mukaddes Garaşsyzlygynyň şanly 30 ýyllyk baýramynyň öňüsyrasynda paýtagtymyzda ýene-de bir desganyň açylyş dabarasy boldy. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň gatnaşmagynda Köpetdag şaýolunyň ugrunda bina edilen täze Döwlet münberiniň toplumy açyldy.

Ýurdumyzyň taryhyndaky şanly seneler mynasybetli dabaraly çäreleriň geçiriljek ýeri bolan bu toplum Aşgabadyň günorta böleginde kemala gelýän täze edara ediş-medeni merkeziň ajaýyp binagärlik toplumy bilen sazlaşykly utgaşdy.

Döwlet Baştutanymyzyň awtoulagy baýramçylyk äheňinde gurnalan, ak reňkli howa şarlary bilen bezelen derwezäniň öňündäki meýdançada saklanýar.

Sungat ussatlarynyň, paýtagtymyzdaky ýokary okuw mekdepleriniň döredijilik toparlarynyň çykyşlary dabara özboluşly baýramçylyk öwüşginini çaýdy. Olar Garaşsyz, baky Bitarap Watanymyzy wasp edýän köpöwüşginli aýdym-sazly çykyşlary taýýarladylar.

Dabaraly pursat gelip ýetýär. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow ýygnananlaryň şowhunly el çarpyşmalary astynda toý bagyny kesýär. Şeýlelikde, Döwlet münberi açylýar. Şol pursatda dürli reňkdäki howa şarlary asmana uçurylýar.

Milli Liderimiz Döwlet münberiniň binasyna barýar we onuň gurluşynyň hem-de bezeginiň aýratynlyklary bilen tanyşýar.

Täze desganyň ajaýyp keşbinde milli binagärligiň iň gowy däpleri hem-de häzirki zamanyň binagärlik çözgütleri ajaýyp sazlaşygy emele getirýär.

Bu toplum kaşaňlygy bilen haýran galdyrýar. Onuň umumy meýdany 20 müň 450 inedördül metre barabardyr, granit we ak mermer bilen örtülen bu toplum üsti gümmezli iki gatly binany, Prezident münberini hem-de myhmanlar üçin niýetlenen 2 müň orunlyk münberi öz içine alýar.

Bu ýerde dabaralar üçin niýetlenen, mermer bilen bezelen giň holl, myhmanlary kabul etmek hem-de dabaraly çäreleri geçirmek üçin niýetlenen zallar bar. Bezeglerde ulanylan milli öwüşginler hem-de hyzmat ediş zolagy bu desgalaryň tapawutly aýratynlygy bolup durýar.

Ýörite enjamlar, sanly tehnologiýalar bilen üpjün edilen täze toplumda köpçülikleýin çäreleri geçirmek hem-de olary onlaýn görnüşde şöhlelendirmek üçin ähli şertler döredilipdir.

Münberiň öňünde granit daşy bilen örtülen meýdança ýerleşýär. Onda dabaraly harby ýörişler hem-de ykdysadyýetimiziň pudaklarynyň we durmuş toplumynyň gazanýan üstünlikleriniň gözden geçirilişi, şol sanda Türkmenistanyň Garaşsyzlyk güni mynasybetli baýramçylyk çäreleri geçiriler.

Şeýle hem münbere gelýän üç kilometre golaý ýol çekildi. Onuň ýanaşyk ýerleri abadanlaşdyryldy, dürli görnüşli bag nahallary oturdyldy, bezeg gülleri ekildi, şeýle hem oňa ýanýoda çekildi we özboluşly yşyklandyryş ulgamy ornaşdyryldy.

Mälim bolşy ýaly, häzirki döwürde hem ahalteke bedewleri ähli milli baýramçylyklaryň bezegidir. Bedewler türkmenleriň wepaly ýoldaşyna, Watanymyzyň taryhynyň we iň täze eýýamyň özboluşly nyşanyna öwrüldi. Munuň özi täze Döwlet münberiniň toplumynyň taslamasynda hem göz öňünde tutulypdyr.

Bu ýerde Merkezi Aziýada iň uly 120 metrlik LED ekrany hem-de 8 sany 30 metrlik maçtalar oturdyldy. Mundan başga-da, merkezi binanyň günorta tarapynda dikuçar meýdançasy, awtoduralgalar we beýleki desgalar guruldy.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow toplumyň ikinji gatyna çykýar. Şol ýerden ak mermerli Aşgabadyň, onuň täsin binagärlik toplumlarynyň, döwrebap şaýollarynyň we köçeleriniň, seýilgähleriniň hem-de seýilbaglarynyň ajaýyp görnüşi açylýar.

Şu ýyl esaslandyrylmagynyň 140 ýyllygy bellenen ak mermerli paýtagtymyz Garaşsyz, baky Bitarap Watanymyzyň häzirki ajaýyp gününi we nurana geljegini alamatlandyrýar. Seýilgählere hem-de seýilbaglara, Günüň nuruna öwşün atýan altyn gümmezli köşklere, köp sanly suw çüwdürimlerine beslenen şäher täsin we döwrebap binalaryň hem-de desgalaryň toplumlary bilen haýran galdyrýar. Şolaryň birnäçesi Ginnesiň rekordlar kitabyna girizildi.

Bu ulgamda innowasion tehnologiýalaryň, ylmy-tehniki ösüşiň öňdebaryjy gazananlarynyň hem-de dünýäniň iň gowy tejribesiniň giňden ornaşdyrylmagy milli Liderimiziň başlangyjy boýunça Aşgabatda ýaýbaňlandyrylan giň gerimli şähergurluşyk maksatnamasynyň esasy ugurlarydyr. Bularyň ählisi türkmen paýtagtynyň okgunly ösüşini, raýatlarymyzyň ýaşaýyş-durmuşynyň ýokary derejesini, olaryň döredijilikli zähmet çekmegini, ähli amatlyklaryň hözirini görüp ýaşamaklaryny hem-de göwnejaý dynç almaklaryny üpjün edýär.

Meýdançada sahnalaşdyrylan dabara başlanýar. Oňa paýtagtymyzyň döredijilik toparlary gatnaşýarlar. Aýdymçylar we sazandalar öz çykyşlarynda eziz Watanymyzy hem-de milli Liderimiziň beýik işlerini, täze taryhy eýýamyň ruhubelentligini, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň baştutanlygynda okgunly ösüş ýolunda gazanylan ägirt uly üstünlikleri, giň gerimli özgertmeleri, türkmen halkynyň jebisligini we bitewüligini wasp edýärler.

Ine, indi 30 ýylyň dowamynda mähriban halkymyz özbaşdak ýagty geljegini gurýar, tutanýerli zähmet çekip, eziz Watanymyzy gülläp ösýän mekana öwürýär. Mähriban topragymyzda öňden gelýän däp-dessurlara we mirasa sarpa goýulýar. Halkymyz şu günüň gazananlaryna buýsanýar hem-de ösüşiň täze belentliklerine tarap ynamly öňe barýar. Geçen gysga döwrüň içinde ýurdumyz dünýäniň okgunly ösýän döwletleriniň birine öwrüldi, onuň halkara giňişlikdäki abraýy barha artýar. Milli Liderimiziň parahatçylygy we durnuklylygy pugtalandyrmaga, häzirki döwrüň möhüm wezipelerini çözmäge gönükdirilen oňyn başlangyçlary giň goldawa eýe bolýar.

Soňra dabara gatnaşyjylaryň bilelikde ýerine ýetirmeginde hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň döreden “Öňe, diňe öňe, jan Watanym Türkmenistan!” atly aýdym ýerine ýetirildi. Ýurdumyzyň meşhur sungat ussatlarynyň bilelikde ýerine ýetiren joşgunly aýdymy biziň güneşli ýurdumyzda halkymyzyň agzybirliginiň, jebisliginiň we bagtyýar durmuşynyň özboluşly senasyna öwrüldi.

Aýdym-sazlar, joşgunly tanslar ýörite döwrebap enjamlar hem-de sanly tehnologiýalar arkaly döredilýän täsin şekiller we ajaýyp görnüşler bilen sazlaşykly utgaşdy. Paýtagtymyzyň arassa asmanynda Garaşsyz, baky Bitarap ýurdumyzyň milli gymmatlyklarynyň, döwlet nyşanlarynyň şekilleri peýda bolýar.

Köpöwüşginli çykyşlar soňky döwürde baýramçylyk dabaralarynyň esasyny düzýän dronlaryň şüweleňiniň ýatdan çykmajak pursatlary döredýändigini görkezdi. Innowasion tehnologiýalar ýurdumyzyň durmuşynyň ähli ulgamlaryna, şol sanda medeniýet we sungat ugurlaryna içgin ornaşýar. Bularyň ählisi häzirki döwürde Arkadag Prezidentimiziň gatnaşmagynda ýurdumyzda geçirilýän dabaralary hemmetaraplaýyn esasda we täzeçil usullar arkaly guramaga çemeleşmäniň aýdyň subutnamasy bolup durýar.

Dronlaryň şüweleňiniň feýerwerkleriň dürli reňkli öwüşginleri bilen utgaşmagy Döwlet münberi toplumynyň açylyş dabarasy mynasybetli guralýan çäreleriň ýatdan çykmajak pursatlara baý bolmagyny şertlendirdi. Feýerwerkiň köpöwüşginliligi Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwrüniň ajaýyplygyny hem-de mähriban halkymyzyň bagtyýar we abadan durmuşyny alamatlandyrdy.

Däp bolşy ýaly, ýurdumyzyň taryhyndaky şanly wakalar mynasybetli guralýan baýramçylyk feýerwerki paýtagtymyzyň asmanyny köpöwüşginli reňkler bilen ýagtylandyryp, şu günki dabaranyň ajaýyp pursatlaryna öwrüldi.

Soňra hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow ýygnananlar bilen mähirli hoşlaşyp, bu ýerden ugrady.

Döwlet münberi toplumynyň açylyş dabarasynda kalba dolan duýgular

Nazar aýladym ýurduma, ýalkawly günler göründi,
Arkamda arzyly menzil, alnymda Münber göründi,
Depesinde owsun atyp, tyllaýy gümmez göründi,
Garaşsyz ýurt, eziz ilim, mübärekdir ýyllar saňa!

«Ýagşylar tutmuş bina, bir şähri gördüm  —  şondadyr»¹,
Ýygylmyş belent maksada il ähli, gördüm — şondadyr,
Sap altyndan taryh ýazan dür pähmi gördüm — şondadyr,
Ýodalar ýola öwrülip, şan getirmiş ýollar saňa!

Ümürsin gür baglyklaryň ak şähre birleşýän ýeri,
Köpetdagyň, Aşgabadyň guşzyban gürleşýän ýeri,
Hyýalyň hem hakykatyň ýan-ýana ýerleşýän ýeri,
Göwün ýaly, rysgal ýaly açylan ak güller saňa!

Şoh-şahandaz bahar-ýazlar tüýs türkmeniň kalby bolgaý,
Gül açdy ykbal daragty, galkyp, göge galdy bolgaý!
«Çandybile dönüp döwran, bize döwlet geldi bolgaý» ²,
Taňry ýalkan a:ry türkmen, Hakdan halat-hallar saňa!

Jebis-jebis illerimi bir ýürek, bir karar gördüm,
Uzar daýym dowamata, döwletim berkarar gördüm,
Belent başy göge ýetmiş, köklerin ygtybar gördüm,
Ata ýurdum, arka-arka ýagşy niýet-päller saňa! 

Ýüze syldym Diýarymy, Ýüze syldym Aşgabady  —
Ynha, garagöz ilimiň baş maksady, baş myrady!
Owazasy Zemin içre, al-asmanda  —  arşda ady!
Arşyň-kürsüň arasynda iň röwşen ykballar saňa!

Ýedi yklym çawy ýaýran, dünýä nusgasy başgadyr,
Döwrüň Beýik Binagäri  —  kämil Ussady başdadyr!
Garaşsyz ýurt, döwletli il başlasyn, toýa başlasyn!
Küren tutan gözel ilim, gutly bolsun toýlar saňa!

¹ Magtymguly Pyragydan.
² “Görogly» şadessanyndan.

Kakamyrat REJEBOW

Dünýäde ähli söhbetleriň başy «salam» sözünden başlanýar. Salam sözüniň manysy hem «Men size abadançylyk arzuw edýärin» diýmekden ybarat. Türkmen halkynyň «Edebiň başy salam» diýen aýtgysyndan-da, onuň näderejede abadançylyga, parahatçylyga hormat goýýandygyny aňmak bolýar. Hatda hoşlaşan wagtynda hem türkmeniň «Sag-salamat boluň!» diýmesinde-de, gör, abadançylyga bolan nähili uly sarpa bar. Türkmen milleti heňňamlarboýy özüniň parahatçylyk söýüji ynsanperwerligi bilen dünýä halklarynyň kalbyndan-kalbyna ýol salyp, menzil aşyp gelýär. Magtymguly Pyragynyň «Ozal akan ýerden akarmyş aryk» diýşi ýaly, bu günki gün hem milli Liderimiziň ynsanperwerlik ýörelgeleri dünýä nusgalykdyr.

BAÝLYGYŇ SAKASY — SAGLYK

Watanymyz Birleşen Milletler Guramasy tarapyndan iki gezek ykrar edilen ýeke-täk hemişelik Bitarap döwlet hökmünde dünýäniň ýüzünde özüniň oňyn daşary syýasaty bilen giňden dabaralanýar. Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň şu ýylyň 14-nji sentýabrynda Nýu-Ýorkda öz işine başlajak nobatdaky 76-njy mejlisinde hormatly Prezidentimiziň başda durmagynda ýurdumyzyň öňe sürýän parahatçylyk dörediji teklipleri külli adamzadyň röwşen dowamatyny nazarlaýan pikirlere ýugrulandyr. Bu mejlisde türkmen tarapynyň öňe sürýän täze garaýyşlarynyň töwerekleýin, toplumlaýyn häsiýete eýedigini aýratyn bellemek gerek.

Häzirki wagtda dünýäniň ählumumy howpuna öwrülen pandemiýa bilen göreşmek babatda Diýarymyzyň BMG-niň münberinden teklip edýän başlangyçlary özünde köptaraplaýyn çuňňur ideýalary jemleýär. Saglyk ulgamy boýunça ýurdumyz tarapyndan ylmy diplomatiýa ugry boýunça halkara hyzmatdaşlygy işjeňleşdirmek, BSGG-niň koronawirus ýokanjynyň genomyny öwrenmek üçin Ýörite maksatnamasyny düzmek, BSGG-niň öýken sowuklama keseline garşy göreşmek boýunça köptaraplaýyn guralyny ýola goýmak, BSGG-niň Ýiti ýokanç keselleri bejeriş we olaryň öňüni alyş usulyýet merkezini döretmek hem-de Merkezi Aziýada Epidemiologiýa, wirusologiýa we bakteriologiýa merkezini döretmek ýaly teklipler öňe sürülýär. Döwlet Baştutanymyz 2020-nji ýylyň maýynda Goşulyşmazlyk Hereketiniň wideoaragatnaşyk arkaly geçirilen ýokary derejeli duşuşygynda, şol ýylyň awgustynda Bütindünýä Saglygy Goraýyş Guramasynyň Baş direktory Tedros Gebreisus bilen bolan wideoduşuşygynda hem ýokarda agzalan garaýyşlaryň birnäçesini teklip edipdi. Merkezi Aziýada Epidemiologiýa, wirusologiýa we bakteriologiýa merkezini döretmek babatyndaky başlangyç 6-njy awgustda Awazada geçirilen Merkezi Aziýanyň döwlet Baştutanlarynyň üçünji konsultatiw duşuşygynyň çäginde öňe sürlüpdi.

Milli Liderimiziň belleýşi ýaly, pandemiýanyň we onuň dünýä ykdysadyýetine ýetirýän ýaramaz täsiriniň öňüni almazdan, durnukly ösüş maksatnamasyny ýerine ýetirmek mümkin däl. Şol nukdaýnazardan, Watanymyzyň öňe sürýän bu teklipleriniň häzirki zaman dünýä ykdysadyýetiniň çökgünli döwrüni ýeňip geçmekde derwaýys başlangyç hökmünde Milletler Bileleşigi tarapyndan giň goldawa eýe boljakdygyna berk ynanýarys.

ABADANÇYLYK — AÝDYŇ ERTIRLERIŇ BINÝADY

Sen näçe özüňi rahat duýsaň, şonça-da saňa barlygyň pähim-parasatlylyk hemdemligi ýakyn düşýär diýilýär. Elbetde, älemiň ähli zatlary owalynda öz gözbaşyny pikirden alyp gaýdýar. Abadan geljegi nazarlaýan başlangyçlaram diňe parasatly Liderleriň serinde joşa gelýändir. Türkmen Lideriniň başlangyjy boýunça 2021-nji ýylyň BMG tarapyndan «Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly» diýlip yglan edilmeginiň özünde halkymyzyň dünýä ýaýrawly asylly ýörelgeleriniň parahatçylyga, ynanyşmaga sary uzaýan rowanalygy bar. 76-njy mejlisiň barşynda Türkmenistan Parahatçylygyň, howpsuzlygyň we durnukly ösüşiň bähbidine Bitaraplygyň dostlary toparynyň yzygiderli duşuşyklaryny dowam etmegi göz öňünde tutýar. Ýurdumyz Aşgabatda «Parahatçylyk we ynanyşmak syýasaty — halkara howpsuzlygyň, durnuklylygyň we ösüşiň binýady» atly halkara maslahaty geçirmegi meýilleşdirýär hem-de BMG-niň agza döwletlerini we halkara guramalary bu forumyň işine işjeň gatnaşmaga çagyrýar. Türkmenistan 76-njy mejlisde Merkezi Aziýada howpsuzlyk, parahatçylyk we ösüş meseleleri boýunça halkara forumy esaslandyrmagy teklip edýär. Dünýäniň syýasy giňişliginde möhüm orny eýeleýän Merkezi Aziýa sebitiniň parahatçylygyny, durnuklylygyny pugtalandyrmak, durnukly ösüşi üpjün etmek ugrunda Diýarymyz hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda halkara derejesinde birnäçe maksatnamalaýyn işleri alyp barýar. Şu nukdaýnazardan, Merkezi Aziýanyň häzirki zaman ählumumy geosyýasatynda eýeleýän möhüm ornuny ösdürmek, sebitde bolup geçýän özgerişleri dünýä gün tertibi bilen sazlaşdyrmak maksady bilen, Türkmenistan tarapyndan 76-njy mejlisiň dowamynda BMG-niň Baş Assambleýasynyň degişli Kararnamasynyň taslamasyny hödürlemek göz öňünde tutulýar. Ýeri gelende belläp geçsek, bu resminama milli Liderimiziň başlangyjy bilen şu ýylyň 6-njy awgustynda ýurdumyzda geçirilen Merkezi Aziýanyň döwlet Baştutanlarynyň konsultatiw duşuşygynda beýan edilen halkara teklipleri BMG-niň çäklerinde öňe sürmek üçin oňyn mümkinçilikleri döreder.

Ýurdumyz Aşgabatda ýerleşýän Birleşen Milletler Guramasynyň Merkezi Aziýa üçin öňüni alyş diplomatiýasy boýunça sebit merkeziniň işine mundan beýläk hem giň goldaw berer. Bu ugurda Türkmenistanyň başlangyjy bilen kabul edilen bu merkeziň işine bagyşlanan Baş Assambleýanyň degişli Kararnamasyny amala aşyrmagyň çäklerinde ýaşlar üçin Öňüni alyş diplomatiýasy akademiýasy hem-de Merkezi Aziýa ýurtlarynyň zenanlarynyň dialogy ýaly halkara hyzmatdaşlygyň görnüşlerini ösdürmek meýilleşdirilýär. Hormatly Prezidentimiziň belleýşi ýaly, ýaşlar döwletiň ertirki eýeleri. Sebitiň ýaşlarynyň arasyndaky gatnaşyklary ösdürmek bilen bagly birnäçe derwaýys meseleler ýaňy-ýakynda 6-njy awgustda Awazada geçirilen Merkezi Aziýanyň döwlet Baştutanlarynyň konsultatiw duşuşygynyň çäginde hem ara alnyp maslahatlaşyldy. 6-njy awgustda geçirilen sebitiň ýurtlarynyň zenanlarynyň dialogy hem zenanlaryň arasynda ýokary derejede guralan duşuşyk hökmünde dünýäniň ýüzünde oňyn seslenme döretdi. Şonuň üçinem şeýle duşuşyklary geljekde hem giňden goldamak Türkmenistan tarapyndan maksadalaýyk hasaplanylýar.

Hazar deňzi ähli ugurlar babatda giň mümkinçilikleriň mesgeni. Hut şonuň üçinem «Awaza» milli syýahatçylyk zolagy bu günki gün halkara derejeli duşuşyklaryň, maslahatlaryň, forumlaryň geçirilýän mekanydyr. Şahyryň «Özüň hakda, goňşyň hakda pikir et» diýşi ýaly, döwletimiz dostana goňşuçylyk ýörelgesinden ugur alyp, BMG-niň Baş Assambleýasynyň 76-njy mejlisinde «Merkezi Aziýa — Hazar sebiti» atly parahatçylyk, ynanyşmak we hyzmatdaşlyk zolagyny döretmek başlangyjyny öňe sürýär. Onuň şu ýyl Türkmenistanda geçiriljek VI Hazar sammitinde hukuk taýdan berkidilmegi maksadalaýyk hasaplanylýar.

Ýurdumyz 76-njy mejlisiň barşynda ählumumy parahatçylyga howp salyp biläýjek wehimleri nazara almak bilen, BMG-niň Terrorçylyga garşy göreşmek baradaky müdirligi bilen bilelikde Aşgabatda Terrorçylyga garşy müdirligiň täze maksatnamalaýyn edarasynyň görnüşini kesgitlemek boýunça işleri alyp barar. Mundan başga-da döwletimiz BMG-niň Baş Assambleýasynyň öňde boljak mejlisiniň barşynda Maglumat howpsuzlygy we hyzmatdaşlyk boýunça ählumumy forumy geçirmegiň maksadalaýyk boljakdygy hakdaky garaýşyny öňe sürer, ýaraglary ýaýratmazlygyň hem-de ýaragsyzlanmagyň köptaraplaýyn tertibini yzygiderli pugtalandyrmak ugrunda çykyş etmegini dowam eder.

DURNUKLY ÖSÜŞ — DÜNÝÄNIŇ ÝAGTY GELJEGINIŇ HEREKETLENDIRIJISI

Ilimizde «Döwletliden döwlet ýokar» diýen parasatly pähim bar. Dogrudan hem, döwletment ynsanlaryň durmuşlaryna ser salanyňda, olardaky ýagşy gylyk-häsiýetleriň, parasatly pikirleriň töweregindäkileriň durmuşyna hem oňyn täsirini ýetirýändigini görmek bolýar. Ata Watanymyzyň halkara giňişliginde öňe sürýän başlangyçlary, milli Liderimiziň dünýä parahatçylyk paýlamak ugrunda edýän tagallalary döwletlilik hakyndaky ol pähimiň döwletleriň mysalynda aýdyň ýüze çykmasydyr. Ynsan haçan-da asuda asmanyň astynda, bolelin durmuşda ýaşan mahaly özüni doly bagtyýar duýýar. Şol asudalygyň, bagtyýarlygyň dünýädäki her bir maşgala, her bir raýata elýeterli bolmagy ugrunda Gahryman Arkadagymyzyň alyp barýan işleri bu gün dünýäň ykrarynda. Milli Liderimiziň dünýä jemgyýetçiliginiň ýokary bahasyna mynasyp bolup, halkara giňişliginde giň goldaw tapan «Ösüş arkaly parahatçylyk» taglymaty, Türkmenistanyň Durnukly ösüş maksatlaryny durmuşa geçirmekde görkezýän aýratyn işjeňligi munuň şeýledigine doly güwä geçýär. Üns berip görsek, bir halkyň bagtyýar ýaşamagynyň esasy açarlarynyň biri bolup ykdysady görkezijileriň çykyş edýändigine göz ýetirýäris. Bu hakykat dünýä möçberinde alyp göreniňde hem şeýleligine galýar. Hut şonuň üçin hem häzirki wagtda ykdysady ulgamda, energetika, senagat, ulag we söwda pudaklarynda hyzmatdaşlyk boýunça halkara tagallalaryny işjeňleşdirmek zerur bolup durýar. Türkmenistan bu ugurlardaky gözlegleriň çökgünlikden soňra dünýä ykdysadyýetini dikeltmekde möhüm orna eýedigini nygtamak bilen, BMG-niň Baş Assambleýasynyň 76-njy mejlisinde bu babatda birnäçe anyk teklipleri öňe sürýär. Olaryň iň esasylarynyň biri Ösüşi maliýeleşdirmek boýunça nobatdaky halkara maslahatynyň çagyrylmagydyr. Bu maslahat Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmek ugrunda serişdeleri jemlemek boýunça Addis-Abeba maksatnamasynyň durmuşa geçirilmegini çaltlandyrmakda möhüm ähmiýete eýedir. Türkmenistan Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmegiň monitoringiniň kesgitlenilen köptaraplaýyn gurallaryny doly goldaýar. Şuňa laýyklykda, Türkmenistan Baş Assambleýanyň 76-njy mejlisiniň barşynda ählumumy maksatlaryň ornaşdyrylyşynyň barşy hakynda 2023-nji ýylda taýýar görnüşde hödürlemek üçin ikinji meýletin Milli synyň üstünde işlemäge girişer. Ynsanyýetiň bagtyýar durmuşyny gazanmakda örän uly ähmiýeti bolan Durnukly ösüş maksatlaryny amala aşyrmakda täze belentliklere ýetilmegine şert döretjek bu teklipleriň adamzadyň taryhyna müdimi möhürlenjekdigi ikuçsuzdyr.

Özüňdäki zady beýlekiler bilen deň-derman bölüşmek, sahylyk, jomartlyk sahawatlylyk ýaly halkymyzyň belent ynsanperwer ýörelgelerinden ugur alýan daşary syýasatymyzyň esasy maksatlarynyň hatarynda ählumumy energetika howpsuzlygyny berkarar etmek hem bar. Baý uglewodorod serişdelerine eýe bolmak bilen özüniň energetika mümkinçiliklerini bütin adamzat bähbitlerine gönükdirýän ata Watanymyz hormatly Prezidentimiziň öňdengörüjilikli syýasatynyň netijesinde bu ugurda ummasyz işleri amala aşyrdy we aşyrmagyny dowam edýär. Ýurdumyzyň Baş Assambleýanyň nobatdaky mejlisiniň barşynda aýratyn üns berýän meseleleriniň biri-de ygtybarly energiýa çeşmelerine ählumumy elýeterliligi üpjün etmekden ybaratdyr. Bu ugurda Baş Assambleýanyň 2008-nji we 2013-nji ýylda kabul eden Kararnamalarynyň awtory bolan Türkmenistan energetika serişdeleriniň durnukly üstaşyr geçirilmeginiň döwrebap hukuk gurallaryny döretmek maksatly DÖM-niň 7-nji maksadyna ýetmekde ösüşi çaltlandyrmak boýunça halkara forumy çagyrmak başlangyjyny öňe sürýär.

Taryhda Beýik Ýüpek ýolunyň iň möhüm çatryklarynyň biri bolup hyzmat eden Türkmenistan üçünji müňýyllykda bu söwda ýolunyň täzeden dikeldilmegine aýratyn üns berýär. Sebäbi ýurtlaryň arasynda söwda we ykdysady gatnaşyklaryň ösdürilmeginde ulag ulgamyna aýratyn orun degişlidir. Şulary göz öňünde tutmak bilen, yklymlaryň çatrygynda ýerleşýän Watanymyz BMG-niň durnukly ulag meselelerini çözmekde ygtybarly hyzmatdaşlarynyň biri bolup durýar. Muňa mysal hökmünde Baş Assambleýa tarapyndan ulag ulgamynda halkara hyzmatdaşlygy ösdürmek hakynda 2014-nji, 2015-nji, 2017-nji we 2021-nji ýyllarda kabul edilen Kararnamalary, 2016-njy ýylda geçirilen durnukly ulag boýunça Ählumumy maslahatyň jemleýji resminamasyny görkezmek bolar. Türkmenistan Baş Assambleýanyň 76-njy mejlisiniň dowamynda BMG-niň ulagy ösdürmek boýunça Ýörite sebitara maksatnamasy hakynda ýurdumyz tarapyndan ozal öňe sürlen başlangyçlara gaýdyp gelinmegine çagyrýar. Döwletleriň ulag-üstaşyr geçirijilik mümkinçiliklerinden netijeli peýdalanylmagyny gazanmak, ulaglaryň ähli görnüşleri bilen ýükleriň daşalyşynda hyzmatdaşlyklary işjeňleşdirmek maksady bilen, 2022-nji ýylyň aprel aýynda Türkmenistanda geçirilmegi teklip edilýän deňze çykalgasy bolmadyk ösüp barýan ýurtlaryň ministrleriniň halkara maslahaty bu ugurda taryhyň täze sahypasynyň açylmagyna itergi bolar diýip bileris.

Adama abadan durmuş üçin iň ilkinji zerurlyk bu arassa howadyr. Howanyň üýtgemegi, daşky gurşawy goramak, ekologiýa howpsuzlygyny üpjün etmek, suw serişdelerini dolandyrmak döwrüň derwaýys wezipeleriniň ilkinji orunlarynda durýar. Şonuň üçin hem häzirki wagtda bütin dünýäde energiýanyň daşky gurşawa zyýansyz bolan alternatiw çeşmelerini öwrenmek we döretmek wajyplygy ýüze çykýar. Şulary göz öňünde tutmak bilen, hormatly Prezidentimiziň pes uglerodly energetikany ösdürmek, şeýle hem BMG-niň howandarlygynda energetikanyň ileri tutulýan ugurlarynyň biri hökmünde wodorody ösdürmek boýunça halkara «Ýol kartasyny» döretmek boýunça degişli çäreleriň amala aşyrylmagyna gönükdirilen BMG-niň Strategiýasyny işläp taýýarlamak hakyndaky başlangyjynyň örän uly taryhy ähmiýete eýedigini nygtamak bolar. BMG-niň Baş Assambleýasynyň 76-njy mejlisinde bu taryhy başlangyjy durmuşa geçirmek boýunça anyk çäreleriň görülmegi meýilleşdirilýär. Mundan başga-da, sebitde Aral deňziniň ekologiýa heläkçiliginiň ýetirýän täsirlerini azaltmakda Türkmenistanyň halkara giňişligindäki tagallalaryny aýratyn bellemegimiz gerek. Milli Liderimiziň durnukly ösüş boýunça «Rio+20» sammitinde öňe süren BMG-niň Aral deňziniň sebiti üçin Ýörite maksatnamasyny döretmek hakyndaky başlangyjy, Baş Assambleýa tarapyndan 2018-nji ýylyň 12-nji aprelinde we 2019-njy ýylyň 28-nji maýynda kabul edilen «Birleşen Milletler Guramasynyň we Araly halas etmegiň halkara gaznasynyň arasynda hyzmatdaşlyk» atly Kararnamalar aýdylanlaryň doly subutnamasydyr. Bularyň ählisini jemlänimizde bolsa öňdengörüjilikli syýasaty bilen giňden ykrar edilen syýasatçy döwlet Baştutanymyzyň adamzat durmuşyna degişli hiç bir meseläni üns merkezinden düşürmeýändigi aýdyň ýüze çykýar.

YNSANYÝETI YSNYŞDYRÝAN YNSANPERWERLIK

Gahryman Arkadagymyzyň belleýşi ýaly, taryhy düýpli öwrenmän geljek üçin belent maksatlary durmuşa geçirip bolmaz. Dünýä swilizasiýasynyň iň gadymy ojaklarynyň biri bolan Türkmenistan taryhy ýadygärliklere örän baý. Ol ýadygärlikler diňe bir türkmen halkynyň däl, eýsem, bütin adamzadyň irki durmuşyna degişli syrlary açmakda bahasyna ýetip bolmajak gollanma diýsek, öte geçdigimiz bolmaz. Gahryman Arkadagymyzyň belleýşi ýaly, taryhy düýpli öwrenmän, geljek üçin belent maksatlary durmuşa geçirmek çetin. Şonuň üçin hem Garaşsyzlyk ýyllarynyň içinde ýurdumyzyň baý medeni we taryhy mirasyny çuňňur öwrenmek bilen bir hatarda, bu ugurda BMG-niň ynsanperwer ugurly düzümleriniň hatarynda Birleşen Milletler Guramasynyň Bilim, ylym we medeniýet meseleleri boýunça guramasy (ÝUNESKO) bilen hyzmatdaşlyk ýola goýuldy we ösdürildi. Degişli gurama bilen döwletimiziň arasyndaky ýokary derejeli hyzmatdaşlygyň netijesinde ýurdumyzyň gadymy taryhy ýadygärlikleri, milletimiziň medeni gymmatlyklary adamzadyň bütindünýä maddy we maddy däl miraslarynyň sanawyndan ýer aldy. Türkmenistan häzirki wagtda ÝUNESKO-nyň Hökümetara ummanlary öwreniş komissiýasynyň Ýerine ýetiriji geňeşiniň hem-de Bedenterbiýe we sport boýunça halkara komitetiniň işjeň agzasy bolup durýar. Şunuň bilen baglylykda, ÝUNESKO-nyň 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Hökümetara gidrologiýa maksatnamasynyň Hökümetara geňeşiniň agzalygyna dalaşgärlik edýän ýurdumyz geljekde-de bu gurama we onuň düzümleri bilen netijeli hyzmatdaşlygy hemmetaraplaýyn giňeltmegi maksat edinýär.

«Döwlet adam üçindir!». Hormatly Prezidentimiziň ýurt baştutanlygyna geçmegi bilen giňden dabaralandyrylan bu beýik taglymat häzirki wagtda dünýä jemgyýetçiligi bilen alyp barýan ynsanperwer gatnaşyklarymyzyň hem özeni bolup durýar. Birleşen Milletler Guramasynyň Durmuş ösüşi komissiýasynyň 2021 — 2025-nji ýyllar üçin agzasy hökmünde Türkmenistan ynsanlaryň durmuş goraglylygy üpjün etmek, ýaşlar üçin mynasyp iş orunlaryň yzygiderli artdyrylmagyny gazanmak, maşgalanyň ornuny berkitmek ýaly meselelerde dünýä jemgyýetçiliginiň tagallalarynyň birleşdirilmelidigine aýratyn ünsi çekýär. Munuň özi bolsa biziň ýurdumyzda Gün bolup ýalbyrap dogan «Döwlet adam üçindir!» diýen ynsanperwer taglymatyň öz şöhlelerini Zeminiň ähli künjegine bolluk bilen paýlaýandygynyň alamatydyr.

Kiçijek bir obany ýa-da mähelläni mysal alyp görenimizde hem onuň içinde sözüň degerli bolmagy, aýdan teklibiň ýer tutmagy üçin ilki olaryň arasynda ykrar edilen abraýyň bolmaly. Garaşsyz, hemişelik Bitarap Türkmenistan bolsa taryh üçin göz açyp-ýumasy salym diýilýän döwrüň içinde dünýä jemgyýetçiliginiň arasynda şeýle ýokary abraýa mynasyp bolmagy başardy. Parasatly milli Liderimiziň baştutanlygynda türkmen sözüniň BMG-niň belent münberinde tekliplikden ykrarnama öwrülýän uly güýjüne buýsanyp ýaşamak bolsa ýurdumyzyň her bir raýatyna ykbalyň ýapan bagt serpaýydyr.

Sahypany taýýarlanlar Gurbansähet GURBANSÄHEDOW, Mätgurban MÄTGURBANOW,

Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginiň Halkara gatnaşyklary institutynyň halkara žurnalistikasy fakultetiniň 1-nji ýyl talyplary, «Nesil»

Aşgabatda täze seýilgäh we ýerasty geçelgeler açyldy

Aşgabat, 15-nji sentýabr (TDH). Şu gün paýtagtymyzda döwrebap seýilgähiň hem-de ýerasty geçelgeleriň açylyş dabarasy boldy. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň baştutanlygynda Aşgabady häzirki zaman derejesinde ösdürmegiň esasynda ýaýbaňlandyrylan giň gerimli şähergurluşyk maksatnamasynyň durmuşa geçirilmegi netijesinde amala aşyrylan bu taslama ata Watanymyzyň mukaddes Garaşsyzlygynyň şöhratly 30 ýyllyk senesi mynasybetli halkymyza ajaýyp toý sowgady boldy.

Aşgabat şäheriniň A.Nyýazow şaýoly bilen Hoja Ahmet Ýasawy köçesiniň demirgazyk-günbatar tarapynda ýerleşýän döwrebap seýilgähiň hem-de Aşgabat şäheriniň A.Nyýazow şaýoly bilen Hoja Ahmet Ýasawy köçesinde gurlan ýerasty geçelgeleriň taslamalarynyň durmuşa geçirilmegi bilen ajaýyp paýtagtymyzyň şähergurluşyk keşbiniň owadan desgalarynyň hatary artdy.

Paýtagtymyzyň toplumlaýyn ösdürilmegine, şäher düzüminiň maksatnamalaýyn esasda döwrebaplaşdyrylmagyna möhüm ähmiýet berýän döwlet Baştutanymyzyň başlangyjy bilen amala aşyrylan bu taslama baş şäherimizde ýaýbaňlandyrylan giň möçberli gurluşyk işleriniň üstünlige beslenýändiginiň aýdyň subutnamasydyr. Bular barada täze desgalaryň açylyş dabarasyna gatnaşanlaryň çykyşlarynda hem aýratyn nygtaldy. Çykyş edenleriň belleýşi ýaly, ösüşiň we rowaçlygyň ýoly bilen ynamly öňe barýan Garaşsyz, baky Bitarap Türkmenistanyň her bir güni ägirt uly ösüşlere we ajaýyp zähmet üstünliklerine beslenýär. Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwrüniň ýyl ýazgysynda şu günki dabaralar ýaly şanly wakalar hem mynasyp orun eýeleýär.

Çykyş edenler paýtagtymyzda döwrebap seýilgähiň hem-de ýerasty geçelgeleriň gurlup, ýurdumyzyň Garaşsyzlyk gününiň öňüsyrasynda açylyp, halkymyza şanly sene mynasybetli sowgat edilendigi üçin milli Liderimize tüýs ýürekden hoşallyk bildirdiler hem-de hormatly Prezidentimiziň janynyň sag, ömrüniň uzak bolmagyny, tutumly işleriniň mundan beýläk-de rowaç almagyny arzuw etdiler.

Täze, döwrebap seýilgähiň eýeleýän meýdany 10 gektara golaý bolup, onuň merkezi böleginde Oguz hanyň ýyldyzy şekilinde ýerleşdirilen suw çüwdürimler toplumy bina edildi. Bu ýerde suw çüwdürimlerinden başga-da, suw howdanlary, bassyrmalar, dynç alar ýaly ýerler gurnaldy, yşyklandyryş sütünleri dikildi. Uzynlygy 320 metre we ini 310 metre deň bolan döwrebap seýilgähde ekilen baglar, dürli güller hem-de döredilen gök otly ýerler suw çüwdürimleri bilen umumy sazlaşygy emele getirip, bu ýeriň howasynyň tämiz bolmagyny üpjün edýär. Munuň özi tebigy gözelligiň ajaýyp öwüşginleri bilen utgaşyp, seýilgäh zolagynyň görküne görk goşýar.

Döwlet Baştutanymyzyň yzygiderli belleýşi ýaly, paýtagtymyzda we tutuş ýurdumyzda täze seýilgäh toplumlaryny hem-de ýaşyl zolaklary döretmek boýunça görülýän çäreler adamlaryň saglygyna oňyn täsir edýän amatly ekologik gurşawy döretmäge gönükdirilendir.

Aşgabadyň Halkara howa menziline tarap uzalyp gidýän täze seýilgäh zolagynda onuň bezeg aýratynlyklaryna, paýtagtymyzyň ýaşaýjylarynyň we myhmanlarynyň dynç almagy üçin zerur şertleriň döredilmegine, şäherlileriň boş wagtlaryny göwnejaý geçirmekleri üçin seýilgähiň iň gelim-gidimli ýerleriň birine öwrülmegi ugrundaky işlere milli Liderimiziň talap edişi ýaly çemeleşildi. Şunuň esasynda döwrebap bezeg serişdeleri we tehnologiýalary ulanylyp, olar milli binagärlik aýratynlyklary bilen sazlaşykly utgaşdyryldy.

Dabara gatnaşyjylar döwrebap seýilgäh bilen tanyşlygy tamamlap, A.Nyýazow şaýoly bilen Hoja Ahmet Ýasawy köçesinde gurlan ýerasty geçelgeleriň ýanyna bardylar. Ýerasty geçelgeleriň ýer böleginiň umumy meýdany 6 müň 270 inedördül metre barabardyr. Jemi 4 sany ýerasty geçelgede dükanlaryň ençemesi ýerleşdirildi. Şeýle hem duralgalar guruldy.

Taslamalar ýerine ýetirilende hormatly Prezidentimiziň tabşyryklary esasynda milli binagärlik ýörelgeleri bilen bir hatarda, häzirki zaman tejribeleri utgaşdyryldy. Olaryň bezelişinde peýdalanylan serişdeler hil aýratynlygy bilen tapawutlanyp, milli öwüşginler bilen ünsüňi özüne çekýär.

Mälim bolşy ýaly, Aşgabadyň ösüşi hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň alyp barýan durmuş syýasatynyň çäklerinde işjeň häsiýete eýedir. Adamlaryň ýokary durmuş ölçeglerini üpjün etmek, göwnejaý ýaşaýşy üçin zerur şertleri döretmek özgertmeler maksatnamasynyň möhüm ugry bolup durýar.

Eziz Diýarymyzyň baş şäherinde ýaýbaňlandyrylan toplumlaýyn özgertmeler, adamlaryň durmuşy üçin aňrybaş şertleriň döredilmegi bilen baglanyşykly meseleler milli Liderimiziň hemişe üns merkezinde saklanýar. Hormatly Prezidentimiz paýtagtymyzda alnyp barylýan gurluşyklary gözegçilikde saklap hem-de şäheriň durmuş üpjünçiligi ulgamlaryny döwrebaplaşdyrmak boýunça amala aşyrylýan işlere yzygiderli üns berip, bu işleriň häzirki zaman talaplaryna we ölçeglerine kybap gelmeginiň, şol sanda hil we gözellik, ekologiýa babatda uzak geljegi nazarlaýan täzeçil çemeleşmelere eýe bolmagynyň alnyp barylýan işleriň möhüm şertleriniň biridigini belleýär.

Ak mermerli paýtagtymyz sebitiň we dünýäniň iň owadan hem-de amatly şäherleriniň biri hökmündäki derejesini barha pugtalandyrýar. Mähriban Watanymyzyň ähli künjeklerini gurşap alan giň möçberli özgertmeleriň depginleri netijesinde Aşgabat hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň başlangyjy esasynda Türkmenistanyň alyp barýan Bitaraplyk, parahatçylyk söýüjilik hem-de hoşniýetli goňşuçylyk syýasatynyň oňyn netije berýändigini äşgär edýär.

Sebitiň iri işewürlik we medeni merkezi derejesine eýe bolmak bilen, Türkmenistanyň paýtagty häzirki zaman, okgunly ösýän şäheriň — geljegiň şäheriniň täsin nusgasyny özünde jemleýär. Onda gözellik we amatlylyk, binagärligiň öňdebaryjy gazananlary, inžener-tehniki pikiriň üstünlikleri hem-de milli binagärligiň gadymdan gelýän däpleri utgaşykly sazlaşýar. Diňe bir myhmanlar däl, eýsem, aşgabatlylar hem özlerine tanyş bolan köçeleriň we meýdançalaryň keşbiniň okgunly özgerip, aýratyn gelşikli hem-de gözel görnüşe eýe bolýandygyna haýran galýarlar. Bu işleriň gözbaşynda hut milli Liderimiziň ýadawsyz aladalarynyň we yzygiderli tagallalarynyň durýandygyna örän oňat düşünýän halkymyz munuň üçin Arkadag Prezidentimize tüýs ýürekden alkyş sözlerini aýdýar.

Ýol-ulag ulgamyna degişli bu desgalar pyýadalaryň howpsuzlygyny üpjün etmekde möhüm ähmiýete eýedir. Bu bolsa hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda ýurdumyzda adamlaryň ýaşaýyş-durmuşynyň abadançylygyny, rahatlygyny gazanmagyň ileri tutulýan ugrudygyna şaýatlyk edýär.

Dabara gatnaşyjylar ýerasty geçelgeleriň içi bilen geçip, şol ýerlerde döredilen amatlyklar bilen tanyşdylar hem-de dükanlara syn etdiler. Ýerasty geçelgeleri bezemekde ulanylan milli nagyşlar, göl hem-de dürli surat şekilleri, owadan bezeg daşlary we mermerler, şeýle hem yşyklandyryjylar bu desgalara ajaýyp öwüşgin çaýyp, kalbyňda çäksiz ruhubelentlik döredýär. Munuň özi ata Watanymyzyň beýik Garaşsyzlygynyň şanly 30 ýyllyk senesiniň bellenilýän günlerinde ýakymly duýgulary bagyşlaýar. Şeýle ajaýyplyklar üçin halkymyz Gahryman Arkadagymyza tüýs ýürekden alkyş aýdýar. Bular barada ýerasty geçelgeler bilen tanşan dabara gatnaşyjylar aýratyn buýsanç bilen bellediler.

Döwrebap seýilgähiň hem-de ýerasty geçelgeleriň gijeki görnüşleriniň aýratyn özüne çekijidigini bellemek gerek. Bu bolsa adamlaryň ruhuny galkyndyryp, beýik Garaşsyzlyk toýumyzyň ýakynlaşyp gelýän günlerinde merjen Aşgabadymyza, eziz Watanymyza hem-de hormatly Prezidentimize ildeşlerimiziň guwanjyny goşalandyrýar.

Seýilgähiň yşyklary paýtagtymyzyň şu künjeginiň älemgoşar şekilini emele getirip, özboluşly görnüşi janlandyrýar. Munuň özi tyllaýy agşamlaryň görküne görk goşup, Ginnesiň rekordlar kitabynda pugta orun eýelän ak mermerli Aşgabadyň ajaýyplygyny artdyrýar. Ähli ýerlerde çar ýana şuglasyny saçýan dürli yşyklandyryjylar, birek-birege aýdylýan hoşniýetli arzuwlar nurana gijeleriň her pursadynyň ýatda galyjy bolmagyny şertlendirýär. Şäheriň bezeg aýratynlyklary halkymyzyň şatlygy bilen utgaşyp, Arkadag Prezidentimiziň baştutanlygynda ýurdumyzyň ösüşleriň belentliklerine tarap ynamly gadam urýandygynyň nobatdaky güwäsidir.

Şeýlelikde, Aşgabadyň binagärligi, bagy-bossanlyklar toplumy sebitiň binagärlik merjeni diýlip mynasyp atlandyrylýan ak mermerli paýtagtymyzyň bezegine öwrüldi. Ýurdumyzyň baş şäherini abadanlaşdyrmagyň we ösdürmegiň, ulag-aragatnaşyk ulgamlaryna degişli täze desgalary gurmak, seýilgäh zolaklaryny bagy-bossanlyga büremek, şäheriň amatly durmuş gurşawyny döretmek maksady bilen, ylmyň we öňdebaryjy işläp taýýarlamalaryň gazananlaryny peýdalanmak meseleleri hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň üns merkezinde durýar. Munuň şeýledigine şu gün Aşgabatda geçirilen binagärlik açylyşlary hem güwä geçýär.

Agzybir halkymyz ýurt Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllygyny dabaralandyrmaga ruhubelentlik bilen taýýarlyk görýär. Mukaddes Garaşsyzlyk biziň ähli ugurlarda, şol sanda saglyk ulgamynda gazanýan üstünliklerimiziň badalgasydyr. Garaşsyzlyk ýyllarynda milli saglyk ulgamy ösdürilip we özgerdilip, dünýä derejesine çykaryldy. Ýurdumyzda gurlan halkara saglyk merkezleri, paýtagtymyzda hem-de welaýatlarda, obalarda we şäherçelerde gurlan döwrebap saglyk öýleri, ýöriteleşdirilen hassahanalar hakynda buýsançly gürrüňi näçe etseň-de, bärden gaýdýar. Bütindünýä Saglygy Goraýyş Guramasy Türkmenistanyň ilatyň saglygyny goramak babatda ýeten derejesine ýokary baha berýär, ýurdumyzyň gazanan tejribesini dünýä ýurtlaryna öwrenmek üçin maslahat berýär. Bu işleriň hemmesi hormatly Prezidentimiziň tagallasy bilen amala aşyryldy. Biz — lukmanlar munuň üçin hemmämiziň mugallymymyz — lukmançylyk ylymlarynyň doktory Gurbanguly Berdimuhamedowa tüýs ýürekden alkyş aýdýarys.

Milli Liderimiz şu ýylyň 1-nji sentýabrynda talyplar we okuwçylar bilen geçiren umumy okuw sapagynda ýurdumyzyň ýaş raýatlarynyň öňünde durýan wezipeler hakynda gürrüň açyp: “Uly höwes bilen okamak, öwrenmek, döretmek, eziz Watanymyzyň şan-şöhratyny has-da belende galdyrmak bolsa bagtyýar ýaşlarymyzyň borjy diýip hasaplaýaryn” diýdi. Ýaşlar biziň geljegimizdir. Şu nukdaýnazardan, “Garaşsyzlyk — Ýaşlyk — Saglyk” bir bitewi düşünje bolup göz öňüňe gelýär. Sebäbi döwlet Baştutanymyzyň halkymyzyň bagtly geljeginiň hatyrasyna ýurdumyzyň kuwwatyny artdyrmak babatda kesgitlän wezipelerini doly durmuşa geçirmek, elbetde, ýaşlaryň borjuna girýär. Belent borja amal etmek üçin hem, ilkinji nobatda, berk saglyk gerek. Mukaddes Garaşsyzlygymyz bolsa halkymyzyň, şol sanda ýaşlarymyzyň beden hem ruhy taýdan sagdyn adamlar bolup ýetişmegi üçin ähli şertleri döretmäge mümkinçilik berýär. Garaşsyzlyk bagtyýarlygymyzyň, diýmek, saglygymyzyň hem gözbaşydyr.

Şypahanalar, sagdyn durmuş ýörelgesi hem-de sport bilen meşgullanmak üçin döredilen şertler döwrebap saglygy goraýyş hyzmatlary bilen birlikde, ýaşlaryň sagdyn adamlar bolup ýetişmegini üpjün edýär. Döwletimiz tarapyndan edilýän aladalara jogap hökmünde ýaşlaryň özleri-de öz saglyklary barada jogapkärçiligi duýmalydyrlar. Biz talyplarymyza şular hakda-da düşünje berip, saglygyňy gorap saklamakda, ony yzygiderli berkitmekde hormatly Prezidentimizden görelde almagy ündeýäris.

Halkymyzyň saglygy babatda atalyk alada edýän Gahryman Arkadagymyza berk jan saglyk, işlerinde rowaçlyk arzuw edýäris.

Nurmyrat SEÝITGULYÝEW,

Myrat Garryýew adyndaky Türkmenistanyň Döwlet lukmançylyk uniwersitetiniň mugallymy.

Hormatly Prezidentimiz: «Garaşsyzlyk bahasyna ýetip bolmajak beýik düşünjedir, döwletimiziň mizemezliginiň, halkymyzyň agzybirliginiň we jebisliginiň müdimi binýadydyr. Bu beýik hem-de çuň manyly sözde ata-babalarymyzyň erkin özygtyýarly, abadan hem-de bagtyýar ýaşamak baradaky iň süýji arzuw-maksatlary, eziz Diýarymyzyň şanly geçmişi, şu güni hem-de beýik geljegi jemlenendir» diýip belleýär. Ýurt Garaşsyzlygy halkymyz üçin halal zähmet çekmäge, onuň hözirini görmäge, asuda we abadan durmuşda ýaşamaga, döretmäge, gurmaga ruhlandyrýar. Halkymyzyň şeýle ajaýyp durmuşy, erkin ýaşaýşy hakynda oýlananyňda adamzat kalbynyň şahyry hökmünde ýüreklerde orun alan beýik akyldar Magtymguly Pyragynyň «Berkarar döwlet islärin!» diýen setirleri kalbyňa dolýar.

Garaşsyzlyk milli mirasymyzy, medeniýetimizi, däp-dessurymyzy gaýtadan dikeltmäge, ýurdumyzy ähli ugurlarda dünýä derejesine çykmaga, dünýä döwletleri bilen dost-doganlyk gatnaşyklaryny ýola goýmaga mümkinçilik berdi. Garaşsyzlyk döwletli döwranymyzyň daýanjy, bagtyýarlyk binýady hem-de halkymyzyň guwanjydyr. Hormatly Prezidentimiziň belleýşi ýaly, Garaşsyzlyk we hemişelik Bitaraplyk halkymyz üçin ata-babalarymyzyň milli ruhy taglymat gymmatlygydyr.

Garaşsyzlygyň we hemişelik Bitaraplygyň ruhy güýjünden itergi alan ata Watanymyz Türkmenistan, milli Liderimiziň öňdengörüjilikli syýasaty bilen bu gün öňe sürülýän giň möçberli maksatnamalaryň, olaryň esasynda durmuşa ornaşdyrylýan beýik işleriň netijesinde berkarar bolan eşretli durmuşyň derejesini, onuň ynsanperwerlige we milli ýörelgelere ýugrulan many-mazmunyny äleme äşgär edýär. Hoşniýetli goňşuçylyk, özara we köptaraply bähbitlilik ýörelgeleriniň pugtlanmagyna oňaýly täsir edýär. Garaşsyzlyk ýurdumyzyň hemişelik Bitaraplyk hukuk ýagdaýy bilen baglylykda, döwletimiziň halkara abraýyny has-da belende galdyrýar. Ol halkymyzyň gadymy ýörelgelerinden gözbaş alýan hemişelik Bitaraplygymyzyň möhüm şerti bolup hyzmat edýär.

Garaşsyzlyk ýyllary içinde Türkmenistan ýaşamak, bilim almak, döretmek we zähmet çekmek üçin dünýäniň öňdebaryjy döwletleriniň hatarynda orun aldy. Hormatly Prezidentimiziň başda durmagynda ilatyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini dünýäniň ösen döwletleriniň derejesine ýetirmäge, raýatlarymyzyň saglygyny goramaga, jemgyýete sagdyn durmuş ýörelgelerini ornaşdyrmaga, ýurduň senagat we durmuş ulgamlaryny has-da ösdürmäge, azyk bolçulygyny üpjün etmäge, parahatçylygy we agzybirligi pugtalandyrmaga gönükdirilen işler bu ugurda uly ähmiýete eýe boldy. Bu asylly başlangyçlaryň we beýik tutumlaryň uly üstünliklere beslenmegi halkymyzy täze üstünliklere ruhlandyrdy.

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwrüniň «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynda mukaddes Garaşsyzlygymyzyň 30 ýyllyk şanly toýuna uly taýýarlyk görülýär. Bu toýy dabaraly ýagdaýda belläp geçmek barada hormatly Prezidentimiz her bir çykyşynda nygtap belleýär. Döwlet Baştutanymyzyň belleýşi ýaly, Garaşsyzlygymyza guwanmak, ony goramak, 30 ýyllyk toýumyzy zähmet üstünliklerimiz bilen şöhratlandyrmak hemmämiziň mukaddes borjumyzdyr. Garaşsyzlyk halkymyzyň çüwen bagty, elýetmez we tükenmez baýlygydyr. Ýer ýüzündäki belent derejämiz, abraý-mertebämizdir.

Goý, Garaşsyz, baky Bitarap Türkmenistan Watanymyzy täze üstünliklere, ýeňişlere tarap ynamly alyp barýan Gahryman Arkadagymyzyň jany sag, ömri uzak, il-ýurt bähbitli, döwlet ähmiýetli işleri rowaç bolsun!

Öwezdurdy HOJATOW,
Babadaýhan etrabyndaky 2-nji orta mekdebiň mugallymy.

* * *

Döwletli döwran bu gün

Hormatly Prezidentimiziň saýasynda türkmen halky bu gün eşretli durmuşyň hözirini görüp ýaşaýar, zähmet çekýär, gurýar, döredýär. Ösüş-özgertmelere beslenen döwrümiziň döredijilik ruhy her bir ildeşimiziň berkarar Watanymyza bolan buýsanjyny goşalandyryp, Gahryman Arkadagymyzyň daşyna mäkäm jebisleşdirýär. Çünki Arkadagly döwrümizde asuda asmanyň astynda, parahat zeminiň üstünde ýaşamagyň, zähmet çekmegiň, gurmagyň, döretmegiň özi tükeniksiz bagtdyr. Şeýle bagtyýarlygy mukaddes Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllygyna barýan şu taryhy günlerde has aýdyň duýýarys.

Şanly toýumyzyň giňden belleniljek häzirki günlerinde eziz Diýarymyz tutuşlygyna toý lybasyna girýär. Paýtagtymyzda we welaýatlarymyzda dabaraly ýagdaýda ulanylmaga berilýän täze desgalardyr binalar berkarar Watanymyzyň baýramçylyk görküne has-da görkanalyk goşýar. Diýarymyzyň baş toýuna barylýan günlerde welaýatymyzda hem täze binalaryň açylyp, ildeşlerimize sowgat berilmegi göwün guşumyzy ganatlandyrýar. Hormatly Prezidentimiziň gatnaşmagynda Kaka etrabynda Kaka dokma toplumynyň açylyp, ulanylmaga berilmegi, ol ýerde ýaşlarymyzyň 1300-si üçin täze iş orunlarynyň döremegi, olaryň yhlasly zähmeti bilen kärhanada dünýä bazarynda bäsdeşlige ukyply önümleriň öndürilip başlanmagy buýsanç bilen agzalmaga mynasypdyr. Bu kuwwatly desga döwlet Baştutanymyzyň halkymyza uly toý sowgadydyr.

«Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» şygary astynda geçýän, naýbaşy toýumyzyň giňden bellenilýän ýylynda welaýatymyzda täze, döwrebap mekdepleriň bir günde bäşisiniň, ýagny Ak bugdaý etrabynyň Änew şäherinde degişlilikde 720 we 960 orunlyk, Gökdepe etrabynyň Babarap obasynda 960 orunlyk, Tejen etrabynyň Babadaýhan obasynda 640 orunlyk, Babadaýhan etrabynyň Ýarygökje obasynda 960 orunlyk täze, döwrebap orta mekdepleriň açylyp, toý ruhunda ulanylmaga berilmegi ýaş nesillerimizi has-da şatlandyrdy. Şol şatlykly günde 1-nji synpa gadam basan 6 ýaşly çagalaryň müňlerçesi hormatly Prezidentimiziň gymmat bahaly kompýuter sowgatlaryna hem mynasyp boldy. Mukaddes Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllygynyň bellenilýän çagynda bolup geçýän şeýle ajaýyp wakalara şaýat bolmagyň ýakymly täsirleri bardyr.

Ahal welaýat kitaphanasynyň kitaphanaçylary Arkadagly döwrüň döredijilik ruhundan galkynyp, şu günler okyjylara döwrebap hyzmatlary amala aşyrýarlar, şeýle-de naýbaşy toýumyza bagyşlanan usuly gollanmalaryny taýýarlaýarlar. Şol gollanmalarda mukaddes Garaşsyzlygymyzyň geçen 30 ýylynyň içinde Watanymyzyň ýeten belent derejeleri, gazanan üstünlikleri öz beýanyny tapýar. Şeýle gollanmalardan baýramçylyk sergileriniň guralmagy okyjylarda uly gyzyklanma döredip, olaryň watançylyk ruhuny belende göterýär. Bagtyýarlyga beslenen döwürde bolelinlikde ýaşamak, döredijilikli zähmet çekmek bagtyny peşgeş beren Gahryman Arkadagymyza päk ýürekden çykýan alkyşlarymyzy aýdýarys.

Ogulsabyr ALOWOWA,
Ahal welaýat kitaphanasynyň 1-nji derejeli kitaphanaçysy.

Hormatly Belent Serkerdebaşymyzyň parasatly baştutanlygynda Garaşsyz, baky Bitarap Türkmenistanda alnyp barylýan giň gerimli özgertmeler netijesinde ýurdumyz bedew bady bilen ynamly öňe barýar. Ata Watanymyzyň halkara abraýyny belende galdyrmaga, ykdysady kuwwatyny has-da artdyrmaga, ähli ulgamlary sazlaşykly ösdürmäge, halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesini yzygiderli ýokarlandyrmaga gönükdirilen döwlet maksatnamalary üstünlikli durmuşa geçirilýär.

«Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynyň şöhratly wakalaryna beslenen eziz Diýarymyz mukaddes Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllyk baýramçylygyny täze zähmet üstünlikleri bilen garşylaýar. Hormatly Prezidentimiziň: «Garaşsyzlyk döretmäge — kuwwat, gurmaga — güýç, parahatçylygy we dostlugy pugtalandyrmaga — egsilmez ylham berýär. Şoňa görä-de, mähriban halkymyz Garaşsyzlyk gününe bagtyýarlygyň we berkararlygyň beýik baýramy hökmünde aýratyn sarpa goýýar» diýip belleýşi ýaly, döwlet berkararlygymyzyň binýadyny berkitmekde Garaşsyzlygymyzyň gadyr-gymmaty bimöçberdir. Türkmenistan Garaşsyzlygynyň 30 ýylynyň içinde senagat taýdan ösen, ykdysady taýdan kuwwatly, medeni taýdan sazlaşykly ösýän, ylmyň gazananlaryna daýanýan, giň gerimli maksatnamalar üstünlikli amala aşyrylýan ýurt hökmünde dünýäde meşhurlyga eýe boldy. Döwletimiziň Garaşsyzlyk ýyllarynda ýeten belent sepgitleriniň, gazanýan üstünlikleriniň gözbaşynda hormatly Prezidentimiziň çuňňur oýlanyşykly, döredijilikli, pähim-paýhasly başlangyçlary, giň gerimli özgertmeleri, häzirki zaman ylmynyň gazananlaryna esaslanýan maksatnamalary durýar.

Mukaddes Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllyk baýramynyň giňden bellenilýän ýylynda ak şäherimiz Aşgabadyň 140 ýyllyk baýramynyň utgaşykly geçirilmegi halkymyzyň toý şatlygyny has-da artdyrdy. Häzirki döwürde Aşgabady dünýäniň iň gözel we nusgalyk şäherleriniň birine öwürmäge gönükdirilen toplumlaýyn şähergurluşyk maksatnamalary üstünlikli amala aşyrylýar. Gurluşyk senagatynyň ösdürilmegi Aşgabadyň okgunly ýokary göterilmegini, paýtagtymyzda döwrebap ýaşaýyş jaýlarynyň, durmuş we medeni ulgamyň, senagat düzümleriniň, täze önümçilik desgalarynyň gurluşyklarynyň artmagyny şertlendirdi.

Hormatly Prezidentimiz Aşgabat şäherine iş saparlarynda paýtagtymyzyň ösüşinde möhüm ähmiýeti bolan oňyn başlangyçlary, teklipleri öňe sürýär. Şu ýylyň 25-nji maýynda Gahryman Arkadagymyzyň ak pata bermegi bilen, paýtagtymyzyň demirgazygynda ähli amatlyklary we durmuş üpjünçilikleri bolan döwrebap «Aşgabat-siti» iri ýaşaýyş toplumynyň gurluşygyna badalga berilmegi mähriban Watanymyzyň täze taryhy senenamasyna altyn harplar bilen ýazyljak şöhratly waka boldy. Şäher içindäki şäher hökmünde häsiýetlendirilýän täze binalar toplumynyň gurulmagy ýurdumyzyň ykdysady kuwwatyny artdyrmakda, bagtyýar halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini has-da ýokarlandyrmakda möhüm ähmiýete eýedir.

Häzirki wagtda paýtagtymyzyň Tähran köçesiniň ugrunda milli Liderimiziň başlangyjy bilen «Aşgabat» diýlip atlandyrylan söwda we dynç alyş, işewürlik merkezlerinde hem-de döwrebap ýaşaýyş jaýlarynda gurluşyk-gurnama işleri tamamlaýjy tapgyrda alnyp barylýar.

Hormatly Prezidentimize şu ýylyň 23-nji aprelinde Türkmenistanyň Prezidentiniň Ahalteke atçylyk toplumyndaky meşhur bedew Akhanyň ilkinji at taýynyň dünýä inendigi buşlandy. Milli Liderimiziň oňa Aşgabat diýip at goýmagy, şatlykly pursatlardan köňli joşup, «Ak şäherim Aşgabat» atly şygryny döredip, bu goşgusyny «Ak şäherim Aşgabat» atly täze kitabyna ýerleşdirmegi ýatdan çykmajak taryhy waka öwrüldi. Döwlet Baştutanymyzyň täze goşgusynyň sözlerine agtygy Kerimguly Berdimuhamedowyň döreden ajaýyp sazy netijesinde «Ak şäherim Aşgabat» ajaýyp aýdym bolup, bagşy-sazandalaryň diliniň senasyna, halkymyzyň buýsanjyna öwrüldi. Bu nurana aýdym köňüllere ganat bekledi, halkymyzyň ak şäherimiz Aşgabada bolan çuňňur söýgüsini joşdurdy, ýurdumyzyň Garaşsyzlygynyň 30 ýyllyk şanly toýunda belent zähmet üstünliklerine ruhlandyrdy.

Giň gerimli özgertmeleriň netijesinde milli ykdysadyýetimiz batly depginler bilen ösdürilýär, ýurduň eksport mümkinçilikleri artdyrylýar. Dünýä bazarynda bäsdeşlige ukyply önümleri öndürmekde, olaryň hilini ýokarlandyrmakda innowasion ösüş ugry üstünlikli dowam etdirilýär.

10-njy sentýabrda halk hojalyk toplumynyň pudaklarynda şu ýylyň sekiz aýynda ýerine ýetirilen işleriň jemlerine bagyşlanyp, sanly ulgam arkaly geçirilen Ministrler Kabinetiniň nobatdaky mejlisinde milli Liderimiz ykdysadyýetimizi bazar şertlerine geçirmek wezipesine ünsi çekdi. «Bütin dünýä şu usulda işleýär we ykdysadyýetimizi bazar şertlerine näçe tiz geçirsek, mähriban halkymyz şonça-da çalt gowy durmuşda ýaşar. Eger siziň käbiriňizde aýry-aýry pudaklar bazar şertlerinde işläp bilmez diýen düşünje bar bolsa, onda bu pikir ýalňyşdyr» diýip, döwlet Baştutanymyz belledi.

Bazar özgertmeleriniň netijesinde ykdysadyýetimiz diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürilýär. Ýurdumyzda kiçi we orta telekeçiligiň giň gerimde ösdürilmegi azyk önümleriniň bolçulygyny üpjün etmekde, gaýtadan işleýän kärhanalaryň uly toplumyny döretmekde oňyn netijesini berýär. Häzirki döwürde senagat pudagyny, himiýa, gurluşyk, obasenagat toplumyny, ulag we aragatnaşyk pudaklaryny ösdürmek boýunça giň möçberli taslamalar üstünlikli amala aşyrylýar. Her ýyl senagat-önümçilik toplumlary, ýaşaýyş jaýlary, zawod-fabrikler, medeni-durmuş maksatly binalar yzygiderli gurulýar. Ykdysady kuwwat, kämil hukuk binýady, halkymyzyň bagtyýar ýaşaýşy, abadan durmuşy mukaddes Garaşsyzlygymyzyň esaslaryny has-da berkidýär. Döwrebap kärhanalaryň, durmuş maksatly desgalaryň ençemesiniň gurlup ulanmaga berilmegi raýatlaryň durmuş goraglylygyny ýokarlandyrmakda, täze iş orunlaryny döretmekde amatly şertleri üpjün edýär.

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe ýurdumyzy ähli ugurlar boýunça ösdürmek babatda giň gerimli işleri alyp barýan hormatly Belent Serkerdebaşymyzyň janynyň sag, ömrüniň uzak bolmagyny, halk bähbitli, adamzat ähmiýetli tutumly işleriniň mydama rowaçlyklara beslenmegini tüýs ýürekden arzuw edýäris.

Şöhrat MÜLKIÝEW,

Türkmenistanyň Döwlet gümrük gullugynyň Aşgabat şäher gümrükhanasynyň harby gullukçysy, maýor. Surata düşüren Şamyrat MUHAMMETGURBANOW.

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe, «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylymyzda ýurdumyzyň abadançylygynda, halkymyzyň bagtyýarlygynda baş baýramymyz barha ýakynlaşýar. Munuň özi Türkmenistanyň milli baýramy – Garaşsyzlyk günüdir. Şu günler ýurdumyzda bu baş baýramymyz mynasybetli täze binalar, desgalar açylyp, ulanmaga berilýär. Şu ýylyň güýz paslynyň ilkinji aýynda mukaddes Garaşsyzlygymyza 30 ýylyň dolmagy bu baýramy has-da dabaralandyrýar.

Garaşsyzlygymyzyň gazanylmagy ata Watanymyzyň şöhratly taryhynda şanly waka boldy. Garaşsyzlygymyzyň gazanylmagy bilen ata-babalarymyzyň özbaşdaklyk, erkinlik, beýik akyldar şahyrymyz Magtymguly Pyragynyň berkarar döwlet baradaky arzuwlary hasyl boldy.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow: «Garaşsyzlyk berkarar döwletimiziň synmaz binýady, bagtyýar durmuşymyzyň mizemez esasydyr. Döretmäge we gurmaga güýç-kuwwat berýän hem-de milletimizi beýik maksatlara birleşdirýän mukaddes düşünjedir» diýip belleýär.

Garaşsyzlyk ýyllary içinde, Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe halkymyz bu baş baýramyny ajaýyp zähmet üstünliklerine, ýurdumyzyň ykdysady kuwwatyny aýan edýän, ony durmuş-ykdysady taýdan ösdürmekde uly ähmiýete eýe bolan dürli maksatly, döwrebap täze desgalaryň açylyş dabaralaryna besläp şöhratlandyrýar. «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» diýen şygar astynda geçýän şu ýylyň dowamynda Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllygy mynasybetli gurlup ulanylmaga berlen desgalar we binalar munuň aýdyň subutnamasydyr. Şolaryň hatarynda ýaşaýyş jaýlaryň toplumy-da, «Türkmeniň ak öýi» binalary-da, dürli pudaklara degişli önümçilik düzümler-de bar.

Hormatly Prezidentimiz: «Türkmenistanda ýokary tehnologiýaly senagat toplumlary kemala gelýär» diýip belleýär. Şu ýylyň 23-nji awgustynda hormatly Prezidentimiziň Mary welaýatyna amala aşyran iş saparynda ägirt uly «Galkynyş» gaz känindäki nobatdaky guýularyň gurluşygyna badalga bermegi munuň aýdyň subutnamasy boldy. Bu şanly waka Türkmenistanyň Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygyny mynasyp garşylamak boýunça ýaýbaňlandyrylan çareleriň çäklerinde bolup geçdi.

Gahryman Arkadagymyzyň gurluşygyna badalga beren täze guýulary gaz pudagynda türkmen-hytaý hyzmatdaşlygynyň yzygiderli ösdürilýändigini aýan edýär. Şeýle hem bu täze gaz guýularynyň işe girizilmegi ýurdumyzyň ykdysady kuwwatynyň artmagynda, halkymyzyň abadançylygyny has-da gowulandyrmakda uly ähmiýete eýe bolýar. Hormatly Prezidentimiziň gatnaşmagynda Ahal welaýatynyň Kaka etrabynda iri dokma toplumynyň açylyp, ulanylmaga berilmegi hem möhüm waka boldy.

Hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda durmuşa geçirilýän giň gerimli işler, şeýle hem halkymyzyň agzybirligi, jebisligi bilen mukaddes Garaşsyzlygymyz berkarar döwletimiziň binýadyny berkidýär.

Ýurdumyzy ösüşe besläp öňe alyp barýan hormatly Prezidentimiziň jany sag, ömri uzak bolsun, beýik işleri rowaçlyklara beslensin!

Alladurdy LOLLYKOW,

Aman Kekilow adyndaky Mugallymçylyk mekdebiniň mugallymy.

Milli Liderimiz mukaddes Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllygynyň giňden belleniljek aýynyň ilkinji gününde talyplar we okuwçylar bilen ýurdumyzyň taryhy, ýaş nesliň mukaddes borçlary hem-de wezipeleri barada geçiren watançylyk sapagynda: «Mukaddes Garaşsyzlyk biziň ähli ösüşlerimiziň, şöhratly üstünliklerimiziň binýadydyr. Üçünji müňýyllygyň öň ýanynda — 1991-nji ýylda Türkmenistanyň döwlet Garaşsyzlygy dünýä bileleşigi tarapyndan ykrar edildi. Netijede, ýurdumyzyň jemgyýetçilik-syýasy durmuşynda düýpli özgertmelere badalga berildi. Elbetde, 30 ýyl taryh üçin uzak möhlet däl. Muňa garamazdan, şu döwrüň içinde ýurdumyzyň demokratik, hukuk we dünýewi döwlet gurluşynyň binýatlaryny yzygiderli berkitdik» diýip bellemek bilen, Garaşsyzlyk ýyllary içinde ýurdumyzyň ösüşiniň her bir tapgyrynda gazanylan üstünlikler, şol sanda barha kämilleşýän kanunçylyk ulgamy dogrusynda durup geçdi.

Garaşsyzlygyň gazanylmagy bilen, Türkmenistanyň milli kanunçylygy özbaşdak ösüş ýoluna düşdi. Mukaddes Garaşsyzlygymyzyň 30 ýyly içinde milli kanunçylygyň kemala gelmegini we onuň ösüş ýolundaky taryhy döwürlerini üç onýyllyga bölüp öwrenmek bolar.

1991-nji ýylyň güýzünde Türkmenistanda döwlet Garaşsyzlygy hakyndaky mesele boýunça ählihalk sala salşygy geçirildi. Sala salşygyň netijesinde, ýurduň ilatynyň 94,1 göteriminiň ses bermegi bilen, Türkmenistanyň Garaşsyzlygy kabul edildi. Şonuň esasynda «Türkmenistanyň Garaşsyzlygy we döwlet gurluşynyň esaslary hakynda» Türkmenistanyň Konstitusion kanuny kabul edildi. Ol Garaşsyz Türkmenistanda ilkinji kabul edilen Kanundyr. Kanunda: «Türkmenistanyň Garaşsyzlygy belent maksatlaryň hatyrasyna — türkmen halkynyň öz hakyky milli döwletini edinmeginiň hatyrasyna, milletine, jynsyna, sosial gelip çykyşyna we uýýan dinine garamazdan, her bir adam üçin Türkmenistanyň Konstitusiýasynda, Adam hukuklarynyň ählumumy jarnamasynda we halkara hukugynyň beýleki kadalarynda göz öňünde tutulan hukuklary we azatlyklary üpjün etmegiň, kanun agalyk edýän ynsanperwer demokratik jemgyýet gurmagyň hatyrasyna jar edilýär» diýlip kesgitlendi.

Birinji döwür (1991 — 2001-nji ýyllar) — milli kanunçylygy kemala getirmegiň işjeň döwri. Ol Türkmenistanda ozal hereket eden kanunlaryň ýerine täze millileşdirilen hem-de ýurduň halkara bileleşigiň doly ygtyýarly agzasy hökmünde kabul edilmeginiň netijesinde, halkara kadalary ileri tutýan kanunlaryň kabul edilmegi bilen häsiýetlenýär.

Ilki bilen, döwletiň Esasy Kanuny bolan Konstitusiýany işläp düzmek zerurlygy döredi. Türkmenistanyň Konstitusiýasy gysga wagtyň içinde işlenip taýýarlanyp, 1992-nji ýylyň 18-nji maýynda kabul edildi. Konstitusiýa 8 bölümden, 6 bapdan, 116 maddadan ybarat bolup, Türkmenistanyň täze milli kanunçylyk ulgamynyň kemala gelmegine uly ýol açdy. Türkmenistanda täze kabul ediljek ähli kanunlary Konstitusiýa laýyk getirmek baradaky kadalar berkidildi.

Konstitusiýanyň esasynda kabul edilen kanunlar aýratyn uly ähmiýete eýe bolup durýar, çünki olar demokratik ýörelgeleri, adamyň we raýatyň hukuklarynyň we azatlyklarynyň goralmagyny, döwleti we jemgyýeti ösdürmegiň hukuk esaslaryny kämilleşdirmek üçin anyk şertleriň döredilmegini ugur edinýär. Garaşsyzlyk ýyllary içinde milli kanunçylygyň kemala geliş we ösüş taryhynyň birinji onýyllygynda Türkmenistanyň Konstitusiýasyna iki gezek üýtgetmeler we goşmaçalar girizildi.

Garaşsyzlygynyň ilkinji günlerinden türkmen döwleti parahatçylygy, dost-doganlygy dabaralandyrýan oňyn Bitaraplyk ýoluny saýlap aldy. 1992-nji ýylyň 2-nji martynda Türkmenistan dünýäniň iň abraýly halkara gurama bolan BMG-niň agzalygyna kabul edildi. Onuň yzysüre, şol ýylyň özünde ýurdumyz Ýewropada Howpsuzlyk we Hyzmatdaşlyk Guramasynyň, Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynyň hem-de Yslam konferensiýasy guramasynyň agzalygyna kabul edildi. Şeýle hem Halkara Pul Gaznasyna, Halkara durkuny täzeleýiş we ösüş (Bütindünýä) bankyna we olar bilen baglanyşykly halkara ykdysady guramalaryň düzümine girdi. Bu zatlaryň ählisi ýaş döwletiň dünýä bileleşigine, halkara hukuk resminamalaryna goşulyşmagyna we halkara hukuk kadalarynyň milli kanunçylykda orun almagyna getirdi.

Türkmenistan «Açyk gapylar» syýasatyny yglan edensoň, dünýä döwletleri bilen syýasy, ykdysady, medeni gatnaşyklar has ösdürilip başlandy. Şonuň esasynda, 1996-njy ýylyň 18-nji iýunynda «Türkmenistanyň daşary ýurtlardaky konsullyk edaralary hakynda», 1996-njy ýylyň 20-nji dekabrynda bolsa «Daşary ýurt döwletleriniň Türkmenistandaky diplomatik wekilhanalary hakynda» Türkmenistanyň Kanunlary kabul edildi.

Bazar ykdysady gatnaşyklaryna geçilmegi bilen, milli kanunçylykda ilkinji gezek täze kanunlar kabul edilip başlandy. 1993-nji ýylyň 1-nji oktýabrynda «Eýeçilik hakynda», «Telekeçilik işi hakynda» Türkmenistanyň Kanunlarynyň kabul edilmegi bilen, eýeçilik gatnaşyklary hem düýpli üýtgedi, ýurtda telekeçiligi ösdürmäge badalga berildi.

Mukaddes Garaşsyzlygymyza eýe bolanymyzdan soňky ikinji onýyllyk (2001 — 2011-nji ýyllar) milli kanunçylygy kämilleşdirmegiň we beýik özgertmeleri durmuşa geçirmegiň döwri boldy. Bu döwür Türkmenistanda birnäçe konstitusion özgertmeleriň geçirilmeginiň netijesinde, ähli ulgamlara degişli täze kanunlaryň kabul edilmegi we kämilleşdirilmegi bilen häsiýetlenýär.

Hormatly Prezidentimiziň döwlet baştutanlygyna saýlanmagy bilen, ähli ulgamlarda uly özgertmeler durmuşa geçirilip, şol sanda döwletimiziň hukuk binýady has-da berkidilip, uzak geljegi nazarlaýan kanunlaryň kabul edilmegi milli kanunçylykda aýratyn taryhy döwrüň başlanmagyna getirdi. 2007-nji ýylyň 28-nji noýabrynda Türkmenistanyň Prezidenti «Türkmenistanyň kanunçylygyny kämilleşdirmek boýunça çäreler hakynda» Karary kabul etdi. Şol Kararyň esasynda milli kanunçylygy kämilleşdirmek boýunça döwlet topary döredildi. Şeýlelikde, Türkmenistanyň milli kanunçylygynda düýpli özgertmeleriň döwri başlandy.

Ilkinji gezek 2008-nji ýylda Türkmenistanyň Konstitusiýasynyň 10-njy maddasynda: «Türkmenistanyň ykdysadyýeti bazar gatnaşyklary ýörelgelerine esaslanýar. Döwlet telekeçiligi höweslendirýär we goldaýar, kiçi we orta işewürligiň ösmegine ýardam berýär» diýlip kesgitlenildi. Konstitusion düzgünnamalar ösdürilip, 2009-njy ýylyň 15-nji awgustynda «Kiçi we orta telekeçiligi döwlet tarapyndan goldamak hakynda» Türkmenistanyň Kanuny kabul edildi.

Milli kanunçylygyň ösüş taryhynyň üçünji onýyllygy (2011 — 2021-nji ýyllar) Garaşsyzlyk zamanasyndan öň hereket eden degişli kanunlaryň ählisiniň millileşdirilip, milli kanunçylygyň doly kemala gelmegi bilen häsiýetlendirilýär.

2012-nji ýylda Türkmenistan ösüşiň täze tapgyryna — Berkarar döwletiň bagtyýarlyk döwrüne gadam basdy. Türkmenistanda döwlet dolandyryş ulgamyny has-da döwrebaplaşdyrmak üçin mümkinçilikler toplandy we onuň jemgyýetçilik-syýasy hem-de kanunçylyk-hukuk esaslary döredildi.

Geçirilen özgertmeleriň netijesinde, 2016-njy ýylyň 14-nji sentýabrynda Türkmenistanyň Konstitusiýasynyň rejelenen görnüşi kabul edildi. Konstitusiýa girizilen üýtgetmeler we goşmaçalar türkmen jemgyýetiniň hem-de döwletiniň durmuşynda, onuň ykdysadyýetinde, syýasatynda soňky ýyllardaky düýpli özgertmeleri alamatlandyrýar.

Türkmenistanda iki palataly parlamentiň döredilmegi netijesinde, ýurdumyzyň Konstitusiýasyna 2020-nji ýylyň 25-nji sentýabrynda üýtgetmeler we goşmaçalar girizildi. Halk Maslahaty kanun çykaryjy häkimiýetiň wezipelerini amala aşyrýan ýokary döwlet edaralarynyň ulgamyna goşuldy. Şunuň bilen baglylykda, Esasy Kanunymyzdan 1 belgili 6-njy maddasy aýryldy. Döwlet häkimiýetiniň kanun çykaryjy wekilçilikli edarasynyň iki palataly gurluşynyň döredilmegi bilen bagly milli parlamentimiz Türkmenistanyň Milli Geňeşi, onuň palatalary bolsa Halk Maslahaty we Mejlis diýip atlandyryldy. Üýtgetmelerde we goşmaçalarda parlamentiň palatalaryny döretmegiň, maslahatlaryny geçirmegiň, kanunlary kabul etmegiň tertibi, Halk Maslahatynyň agzalygyna we Mejlisiň deputatlygyna dalaşgärlere bildirilýän talaplar hem-de olaryň ygtyýarlyklaryny kesgitleýän kadalar beýan edilýär. Konstitusion Kanunyň taslamasyna laýyklykda, Esasy Kanunymyzdan 1 madda aýryldy hem-de oňa 3 madda goşuldy, 27 madda bolsa degişli üýtgetmeler we goşmaçalar girizildi. Gahryman Arkadagymyzyň taýsyz tagallalarynyň netijesinde, häzirki wagtda hukuk döwletimiziň kanunçylyk ulgamynda Esasy Kanunymyzdan başga-da, Konstitusion kanunlaryň, kodeksleriň, kanunlaryň köp sanlysy hereket edýär.

Milli Liderimiziň nygtaýşy ýaly, Watanymyzyň Garaşsyzlygynyň mizemezligi döwletiň hem halkyň jebisliginde jemlenýär. Garaşsyz döwletimiziň at-abraýyny halkara derejede täze mertebä göteren Gahryman Arkadagymyzyň jany sag, ömri uzak bolsun, il-ýurt bähbitli, dünýä ähmiýetli beýik işleri mydama rowaçlyklara beslensin!

Göwher GELENOWA,

Türkmenistanyň Ylymlar akademiýasynyň Taryh we arheologiýa institutynyň alym kätibi.

Golaýda ýurdumyzyň oba hojalyk toplumyna, bu ugurda iş alyp barýan telekeçilere dünýä belli «John Deere» kompaniýasynyň oba hojalyk tehnikalarynyň nobatdaky tapgyry gelip gowuşdy.

Täze gelip gowşan tehnikalar 8-nji sentýabrda ýurdumyzda badalga berlen pagta ýygymy möwsüminde daýhanlar, bu ugurda iş alyp barýan telekeçiler üçin ajaýyp toý sowgady boldy. Milli Liderimiz tarapyndan döredilýän amatly iş şertleri, täze tehnikalaryň, olaryň tirkeg gurallarynyň hem-de beýleki zerur enjamlarynyň gelip gowuşmagy daýhanlaryň, telekeçileriň zähmete höwesini artdyryp, göwünlerini galkyndyrýar.

Ahal welaýatynyň Ak bugdaý etrabynyň Änew şäherinde täze tehnikalaryň gelip gowuşmagy mynasybetli geçirilen dabaranyň dowamynda «Gündogar akymy» hojalyk jemgyýetiniň hünärmeni Aman Myradow bilen söhbetdeş bolanymyzda, ol şeýle diýdi:

— Kuwwatlylygy ýylda 18 müň tonna çigidi gaýtadan işläp, 7 müň 200 tonna arassalanan ösümlik ýagyny hem-de günde 60 tonna un öndürmäge mümkinçilik berýän «Gündogar akymy» hojalyk jemgyýeti paýtagtymyzyň Bagtyýarlyk etrabynyň çäginde ýerleşýär. Bize geçen ýyl Ahal welaýatynyň Sarahs etrabynyň çäginde oba hojalyk ekinlerini ýetişdirmek üçin 6 müň gektar ýer bölünip berildi. Bu ýerde ekin dolanyşygy esasynda 900 gektara günebakar, 2 müň 550 gektara bugdaý ekmegi, şeýle-de soýa, raps, künji ekinlerini ösdürip ýetişdirip, bol hasyl almagy maksat edinýäris.

Häzirki wagtda bölünip berlen ýere suw we beýleki üpjünçilik ulgamlaryny eltmek boýunça degişli işler alnyp barylýar. Hususan-da, tygşytlaýjy tehnologiýalar esasynda suwy turbalar arkaly eltmek, suw göteriji beketleri, ýörite suw howdanlaryny gurmak meýilleşdirilýär. Mundan başga-da, ýetişdirilen hasyly saklamak we ony zawoda ugratmak üçin Tejen — Sarahs awtomobil ýolunyň hem-de Tejen — Sarahs demir ýolunyň aralygynda ammarlary, tehniki önümçilik desgalaryny gurmagy göz öňünde tutýarys.

Hormatly Prezidentimiziň goldaw-hemaýatlary bilen, hojalyk jemgyýetimize oba hojalyk tehnikalaryny satyn almak üçin 5 ýyl möhletli karz pul serişdeleri berildi. Şeýlelikde, «John Deere» kysymly traktorlaryň 40-sy, kombaýnlaryň 8-si, ekiji hem-de ideg ediji tehnikalaryň 37-si satyn alyndy. Telekeçileri ýurdumyzyň altyn gaznasyna deňäp, yhlasly hem öndürijilikli zähmet çekmegimiz üçin döwlet tarapyndan ähli mümkinçilikleri, ýeňillikleri döredip berýän Gahryman Arkadagymyzyň janynyň sag, ömrüniň uzak bolmagyny arzuw edýäris.

Ýeri gelende bellesek, 2019-njy ýylyň 12-nji awgustynda Hazaryň türkmen kenarynda geçirilen birinji Hazar ykdysady forumynyň çäklerinde «John Deere» kompaniýasy bilen Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrliginiň arasynda hususy we telekeçilik ulgamlarynda oba hojalygyny ösdürmegiň hem-de daşky gurşawy goramagyň meseleleri boýunça özara düşünişmek hakynda strategik Ylalaşyga gol çekildi. Şoňa laýyklykda, geçen ýylyň dowamynda bu kompaniýanyň dürli tehnikalarynyň birinji tapgyry ýurdumyza getirildi. Täze tehnikalar Watanymyzyň toprak-howa şertlerinde üstünlikli synag edildi hem-de önümçilik şertlerinde oňyn netijeleri görkezdi. «John Deere» kompaniýasynyň dünýäniň öňdebaryjy gazananlary bilen enjamlaşdyrylan kämil tehnikalarynda ähli mümkinçilikler göz öňünde tutulandyr. Olaryň içinde sowadyş-ýyladyş ulgamlary hem işledilýär. Bu döwrebap tehnikalar daýhanlaryň ekerançylyk meýdanlarynda ýetişdiren ýokary hilli we bereketli hasylyny öz wagtynda, ýitgisiz ýygnap almaga şert döredýär. Munuň özi möwsümleýin oba hojalyk işlerini ylmy esasda, bellenilen möhletlerde, agrotehniki kadalara laýyklykda ýerine ýetirmäge mümkinçilik berýär.

Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzalary döwlet Baştutanymyzyň tagallalary netijesinde alnyp berlen täze tehnikalary uly buýsanç bilen kabul etdiler. Türkmen telekeçileri üçin dünýä ölçeglerine laýyk gelýän «John Deere» kysymly täze traktorlaryň, tirkeg gurallarynyň we derman serişdelerini sepiji enjamlaryň ýurdumyza getirilmegi oba hojalyk işlerini gysga möhletde tamamlamaga amatly şertleri döreder.

Şamyrat MUHAMMETGURBANOW.

«Türkmenistan». Surata düşüren awtor.