Paýtagtymyz Aşgabat gaýtalanmajak gözellikleriň şäheridir. Zehinli suratkeşlerimiz onuň gözelliklerini sungat eserleriniň üsti bilen wasp edýärler.

Türkmenistanyň Döwlet çeperçilik akademiýasynda milli akademiki sungat ugry boýunça bilim alýan zehinli talyplar hem Aşgabat temasyny uly höwes bilen saýlap alýarlar.

Döwlet çeperçilik akademiýasynyň uçurymy Perman Tüýliýewiň Aşgabada bagyşlap döreden «Aziýanyň merjen şäheri» atly eserinde şäheriň görnüşi giňişlikde şekillendirilipdir. Beýik binalaryň giň hatary aýna ýaly şaýollar bilen utgaşyp, gözýetime çenli uzap gidýär. Asmanda kepderiler erkana ganat ýaýýar. Eserde Aşgabadyň parahat ýaşaýşy, şeýle hem gülläp ösüşleri ak mermer binalarynyň mysalynda äşgär görünýär. Suratkeş bu eserini şäher peýzažynyň nusgawy däpleri boýunça döredip, Aşgabadyň gözel keşbini ussatlyk bilen açyp görkezmegi başarypdyr.

Bedew hakdaky eserler rowaçlygyň nyşany bolup, bir bitewi gözelligi döredýär. Zehinli suratkeşler Zakirjan Babaýewiň «Aşgabat», Rüstem Haýytmyradowyň «Meleguş», Babajan Begatowyň «Bedew», Gyzylgül Hudaýberdiýewanyň «Bitaraplygyň waspçylary», Hanmyrat Hanowyň «Bagtyýarlyk döwrüniň milli mirasy» ýaly baý many-mazmunly nakgaşlyk işlerinde bedew keşbi özboluşly şekillendirilipdir. Rüstem Haýytmyradowyň «Meleguş» atly nakgaşlyk işiniň birinji meýilnamasynda owadan bedew at suratlandyrylypdyr. Ikinji meýilnamada bolsa ak mermer binalara beslenen Aşgabat seleňläp görünýär. Eserde parahatçylygyň nyşany bolan ak kepderiler ýurdumyzyň asudalygyny alamatlandyrýar. Syrdam bedew at, ak kepderiler, ýaşyl öwüsýän tebigat Aşgabadyň keşbi bilen birleşip, paýtagtymyzyň gözelligini, döwrümiziň bagtyýarlygyny şöhlelendirýär. Eserde dürli öwüşginli reňkler özara sazlaşykly ulanylypdyr.

Sport temasynda döredilen şekillendiriş sungaty eserlerinde hem Aşgabadyň keşbi mynasyp beýanyny tapýar. Aşgabat — sagdynlygyň, ruhubelentligiň şäheri. Sport bilen bagly döredilen nakgaşlyk işlerinde paýtagt şäherimiziň şekillendirilmegi 2017-nji ýylda has-da köp ýüzlenilen, ýörgünli tema boldy. Şol ýyl paýtagtymyzda Ýapyk binalarda we söweş sungaty boýunça V Aziýa oýunlarynyň geçirilmegi bilen bagly ýurdumyzyň halypa we ýaş suratkeşleri Aşgabadyň gözelligine bagyşlanan taslama eserlerine uly orun berdiler. Ruslan Abdullaýewiň «Türgenleşik», Atamyrat Çaryýewiň «Welosport» atly nakgaşlyk işlerini muňa mysal görkezmek bolar. Ýeri gelende bellesek, şu ýyl ýurdumyzda Welotrek boýunça dünýä çempionaty hem-de Dewisiň Kubogyny almak boýunça halkara ýaryşyň saýlama tapgyry geçiriler. Ol bolsa paýtagtymyz bilen baglanyşykly täze eserleriň ylham çeşmesi bolar.

«Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynda hormatly Prezidentimiziň tagallasy bilen Aşgabadyň esaslandyrylmagynyň 140 ýyllyk toýy ýokary derejede bellenilýär. Munuň özi suratkeşlere täze sungat eserlerini döretmäge egsilmez ylham berýär. Ýakyn günlerde merjen şäherimiz Aşgabada bagyşlanyp, Döwlet çeperçilik akademiýasynyň Sergiler jaýynda açyljak döredijilik sergisi hem sungat muşdaklaryna ajaýyp sowgat bolar.

Maýsa BERDIÝEWA.

Türkmenistanyň Döwlet çeperçilik akademiýasy.

Heniz oglan mahallarymyz ulularyň okap, aýdyp berýän gyzykly ertekilerini, dessanlaryny soňra özümiz gaýtalap-gaýtalap ondaky wakalara, gahrymanlaryň hereketlerine haýran galardyk. Erteki diýilse-de çaga kalbymyz onda beýan edilýän zatlary hakykydyr öýdüp pikir ederdik. Gahrymançylyga, edermenlige, zähmetsöýerlige çagyrýan gahrymanlar gözümize ýakymly görnerdi. Şol ertekileriň käbirinde uzak-uzak bir ýerlerdäki köşki-eýwanlar, başyny asmana diräp oturan binalar, lagly-göwhere beslenip oturan saraýlar, güri baglyk, ir-iýmişli daragtlar, ser howuzly, gülli-gülälekli mesgenler hakynda okap, şeýle jenneti mekany görmek, onda ýaşaýan bagtyýar adamlaryň işi, durmuşy bilen gyzyklanmak höwesine düşerdik.

Türkmen nusgawy edebiýatynyň görnükli wekili Abdylla Şabendäniň meşhur «Gül-Bilbil» dessanynda Bilbil, hyzmatkäri Zelili, dosty Sala beg üçüsi Bilbiliň atasynyň bagyna seýle gidýärler. Bilbil dostlaryna ýüzlenip: «— Eý Sala we Zelili, atamnyň bu ýerde seýilgäh üçin bina galdyran bir çarbagy bar turur, göýäki behişde meňzär, anda unnap, hurma, alma we nar dünýäde bihasap miweler bar turur. Geliň, bizler ol baga seýr-tomaşa kylyp, ýagşy ýetişgen miweden iýip gaýdalyň! — diýdi.

Üç dost tirkeşip baga seýle gelýärler. Olar derwezäniň gulpuny açyp, bagyň içine girdiler. Görseler güller açylyp, al-elwan miweler bişip, şirin-şerbetler, durnagözli bulaklar her tarapa akyp, bilbiller çah-çah urup, ol agaçdan ol agaja uçup, gonar erdiler».

Ine, şeýle göçgünli, şirin söz bilen beýan edilýän zatlaryň hakykat bolman dessanlarda ýa-da ertekilerdedigine ynanmak bize aňsat düşenokdy. Ulalyp, akylymyz goýalyşansoň hem biz çaga ynanjymyzdan saplanyp bilmän, nirededir bir ýerde şol ertekilerdäki behişdi mekan bar ýaly bolar durardy.

Ykbal, ýaşlyk ynanjy, arzuwdyr hyýallar bizi aldaman eken. Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe Garaşsyz, baky Bitarap ýurdumyz şol gadymy dessanlardan, ertekilerden çykan ýaly bolup, biziň gözümiziň alnynda peýda boldy. Sanly ýylda eziz Watanymyzyň ähli ýerinde bolup geçen ýakymly, haýran ediji ösüşleri, özgerişleri az wagtda aýdyp çykmak başartmasa gerek. Sebäbi olar barmak büküp sanardan kän. Ýöne indi ep-esli wagt bäri esaslandyrylmagynyň 140 ýyllygyna güýçli taýýarlyk görülýän paýtagtymyz Aşgabat welin, biziň ertekilerde okan gözel şäherlerimize-de gaýra dur diýip duran mermer şähere öwrüldi. Hormatly Prezidentimiziň atalyk aladasy bilen baş şäherimiz, Watanymyzyň ýüregi, ak şäherimiz Aşgabat «Aziýanyň merjen şäheri» diýen ada eýe boldy.

Gojaman Köpetdaga egin deňläp oturan ajaýyp paýtagtymyz Aşgabat bu gün Gahryman Arkadagymyzyň parasatly baştutanlygynda öz şanyna tutulýan toýuň toý lybasyny geýdi. Aýna ýaly şaýollar, mermer jähekli köçeler, Erem bagymyka diýdirýän seýilgähler, meýdançalar aýratyn görke geldi. Bu gün eziz Watanymyzyň ähli künjeginde baş şäherimiziň esaslandyrylmagynyň şanyna tutuljak tutumly toýuň dabaralaryna sabyrsyzlyk bilen garaşýarlar. Şanly Garaşsyzlygymyzyň 30 ýyllyk toýuna badalga berjek şäherimiziň toýy giňden tutulýar.

Şu günler Diýarymyzyň ýüregi, köňül dessanymyz, başymyzyň täji, gözlerimiziň guwanjy ak mermerli Aşgabadymyz has owadan, has ajaýyp, has nowjuwan görünýär. Ony görmäge göz, taryplamaga söz gerek. Milli Liderimiziň parasadyndan nurlanýan, gözel görke, şöhrat-şana beslenýän paýtagtymyz bu gün dünýä ýalkym salýar. Ol bütin dünýäde dost-doganlygyň, agzybirligiň, asudalygyň, gülläp ösüşiň nyşany hökmünde tanalýar.

Aşgabat Türkmenistan bilen sebitiň, älemiň dürli yklymlarynyň döwletleriniň arasyndaky syýasy, ykdysady, medeni gatnaşyklaryň has-da ösmegine we pugtalanmagyna mynasyp goşant goşýar. Aşgabat bagtyýar durmuşyň, döredijilikli zähmetiň gaýnap joşýan mekany hökmünde ykrar edilýär.

Arkadagyň ak şäheri Aşgabat,
Durşy bilen öwrülipdir mermere.
Synladykça onuň gözel keşbini,
Goşgy gelýär,
Aýdym gelýär serlere.

Paýhas siňen,
Gujur siňen,
Aň siňen,
Binalarňy synlamaga göz gerek.
Her menziliň jennetiň bir künjegi,
Öz ýüzüni görkezip dur özgerip.

Bir-birinden gözel
köşgi-eýwanlar,
Tapyp bolmaz gözelligne bäs etjek.
Arkadagyň ganat beren zamany,
Her ynsany iki ömür ýaşatjak.

Gurulýar Aşgabat,
Beýgelýär şäher,
Bilbillerniň ýüki ýetik mukamdan,
Gujagyň gül,
Geljegiň gül,
Ýoluň gül,
Gül dessesi monjuk kimin ýakaňda.

Syýasy taýdan kämil, ykdysady taýdan kuwwatly, medeniýet babatda dünýäniň iň ösen döwletleriniň hataryna goşulan Watanymyzyň paýtagtynda dünýäniň hiç bir ýurdundaka meňzemeýän, özboluşly, milli äheňli, täsin görnüşli desgalary sanasaň sogaby bar. «Älem» dynç alyş merkezi, Ýyldyz myhmanhanasy, Medeniýet şäherçesi, «Ylham» seýilgähi, «Arkadag» binasy, Söwda, dynç alyş, saglyk merkezleri, ençeme tapgyrlaýyn gurlan we gurlup ýören, ähli amatlyklary bolan ýaşaýyş jaýlary, garaz, bu sany näçe uzaltsaň uzaldyp oturmaly. Has dogrusy, biziň bu sananlarymyz deňizden bir damja diýen ýaly. Gahryman Arkadagymyzyň «Döwlet adam üçindir!» diýen baş ýörelgesiniň ägirt uly hyjuw hem buýsanç bilen amala aşyrylýan pursatynda Arkadagly günleriň ak ýollarynyň diňe öňe alyp barýandygyna buýsanjymyzyň çägi ýok.

Bagtyýarlyk döwri — buýsançly zaman
Arkadagyň paýhasyndan güýç alan.
Pederleriň dowamaty bu dowam,
Arzuw bilen garaşany dideleň.

Onuň köklerinde tükenmez güýç bar,
Ol güýç — taryhymda täze bir ykbal.
Ýalkym saçyp, ol şamçyrag mysaly,
Millete baş bolýar, görkezip ak ýol.

Alyp barýar barha belentliklere,
Durşuna özgeriş, durşuna ösmek.
Bu bir dolmak çäksiz bagtyň gujagna,
Bu — üýtgeşik bagty gujaga gysmak.

Aý geçer, ýyl geçer, ýene beýgeler,
Asyrlara uzap gider taryhyň.
Watan! Arkadagym! Mermer paýtagtym,
Bu gün dünýä doldy adyň, tarypyň.

Hawa,140 ýyl ozal esaslandyrylan şäheriň taryhyna ser salsaň, ondan uzakda bolmadyk çygyrda Änew, Nusaý ýaly gadymy şäherleriň, Parzdepe, Togalak depe ýaly ýaşaýyşyň irki asyrlaryna degişli ýaşaýyş toplumlarynyň bolandygy äşgärdir. Geçmişden diňe bir öz adyny däl-de, dörediji söýginiň ruhuny miras edinen Aşgabat Gadymy Beýik Ýüpek ýolunyň çatrygynda ýerleşýär. Şol çatrykda bolsa dünýä siwilizasiýasynda esasy orunlary eýeleýän gadymy türkmen taryhynyň meşhur ýadygärlikleri ýerleşýär. Hut şu ýerde Köpetdagyň eteklerinde häzirki Aşgabatdan uzak bolmadyk ýerde dünýädäki iki medeni ojak kemala gelipdir. Sekiz müň ýyldan hem artyk döwürde tanalan Jeýtun irki ekerançylyk medeniýeti şol siwilizasiýanyň başyny başlapdyr. Munuň özi oturymly medeniýet bolmak bilen gadymy ata-babalarymyzyň diýseň zähmetsöýer bolandygyny görkezýän subutnamadygyny biz taryhdan bilýäris. Şol döwürlerde topragy dagdan gelýän akar çeşmelerden gandyryp, bol hasyl almagy başaran pederlerimiz bu ýerleri ussatlyk hem mähir bilen özleşdiripdirler.

Aşgabadyň eteginde ýene-de bir gadymy oturymly medeniýetiň ojagy hasaplanylýan Änewde arheologlar tarapyndan geçirilen barlaglaryň netijesinde bugdaý dänesiniň tapylmagy dünýä alymlarynyň ünsüni özüne çekdi. Arheologlar tapylan bugdaý tohumyny dünýädäki ilkinji nusgalaryň biri hasaplaýarlar. Mermer paýtagtymyzyň sanly ýylda ýeten derejesi, gazanylan üstünlikler adamlaryň erkana, eşretli durmuşda ýaşamaklaryna, döredijilikli zähmet çekmeklerine şert döretdi. Indi paýtagtymyzda tutulýan dabaraly toýlarda şatlyk-şowhun bütin töwerege ýaň salýar. Çagalaryň şadyýan sesleri, bagtyýar adamlaryň gülküsi aýratyn joşguna eýe bolýar.

Bu gün bagtdan paýly halkymyz abat ojagynda, bereketden doly desterhanynyň daşynda agzybirlik bilen Watanymyzyň ösüşlerine guwanýarlar. Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwrüniň eçilen datly miwesi onuň göwnüni ganatlandyrýar. Onsoň dili bagt hakynda sözleýär, dutary bagtyýarlyk hakynda saýraýar, galamy köňül kelamyny şygra salyp, il-güne ýaýýar. Şonda ak mermerli paýtagtymyzda, Gahryman Arkadagynyň saýasynda bagtly günleriniň hatarynyň barha uzaýandygyna, şu günki nesilleriniň eýe bolan mukaddesligine ertirki dowamatynyň hem dahylly boljakdygyna bolan ynamy oňa güýç-kuwwat berýär. Bir gapdaly kerem-keramatly dag, beýleki tarapyny Hydyr gören sähra jähekläp oturan Aşgabadymyz hakykatdan hem, jennetiň bir parçasy ýaly bolup, gadymy ertekilerden çykyp, biziň gözümiziň alnynda tylla Günüň şöhlesine şöhle goşup lowurdaýar. Adam zähmetiniň gudratyndan, adam paýhasyndan, yhlasyndan hem söýgüsinden bina bolan, sebitiň iň gözel şäheri Aşgabadyň adynda mähir bar, mylakat bar, yşk bar, söýgi bar. Abatlyk bar, adyllyk bar, halallyk bar. Ine, olaryň üstüne indi goşulan parahatlyk hem ynanyşmak bar.

Goý, Gahryman Arkadagymyzyň yhlasyndan gün-günden gülläp ösýän paýtagtymyz Aşgabadyň şan-şöhraty Arşa göterilsin! Şeýle bagta ýetiren milli Liderimiziň jany sag, döwletli işleri rowaç bolsun!

Nowruz GURBANMYRADOW,

žurnalist.

Golaýda oba hojalyk toplumynyň edara binasynyň mejlisler zalynda Aral deňziniň sebitinde hyzmatdaşlygy ösdürmek boýunça köptaraplaýyn gepleşik geçirildi. Onda hormatly Prezidentimiziň tagallasy bilen Aralýaka sebitiň ekologiýa ýagdaýyny gowulandyrmakda durmuşa geçirilýän giň gerimli işler we geljekki meýilnamalar barada pikir alşyldy.

Köptaraplaýyn gepleşigiň çäklerinde halkara guramalaryň, Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň, Oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministrliginiň, Suw hojalygy baradaky döwlet komitetiniň, Tebigaty goramak jemgyýetiniň, «Türkmensuwylmytaslama» institutynyň, S.A.Nyýazow adyndaky Türkmen oba hojalyk uniwersitetiniň, Türkmen oba hojalyk institutynyň wekilleriniň çykyşlary diňlenildi. Olarda, hususan-da, Merkezi Aziýa sebitiniň ekologiýa ýagdaýyny gowulandyrmakda «Altyn asyr» Türkmen kölüniň ähmiýeti, ýurdumyzda daşky gurşawy goramak boýunça kanunçylygyň kämilleşdirilişi, Araly halas etmegiň halkara gaznasyna Türkmenistanyň başlyklyk eden döwründe ýerine ýetirilen işler, tebigaty goramak işlerine jemgyýetçilik birleşikleriniň gatnaşmagy, şeýle-de suw diplomatiýasynyň esasy ugurlary dogrusynda pikir alyşmalara giň orun berildi.

Mälim bolşy ýaly, geçen asyryň 60-njy ýyllaryndan başlap, Merkezi Aziýa sebitinde täze ýerleriň güýçli depgin bilen özleşdirilmegi sebäpli Amyderýanyň we Syrderýanyň Arala guýýan suwy azalyp başlady. Netijede, deňziň meýdany, göwrümi, duzlulygy üýtgedi. Ol iki bölege — Uly we Kiçi Arala bölünip, deňziň kenarlary käbir ýerlerde 100 — 150 kilometre çenli yza çekildi. Aral deňziniň suw aýtymynyň kiçelmegi bilen, häzirki wagtda Aralgum emele geldi. Çöl, esasan, ownuk duz we çäge bölejiklerinden düzülendir. Şol duzuň düzüminde bolsa oba hojalygynda ulanylan zäherli himiki serişdeleriň, dökünleriň hem-de senagat we durmuşda ulanylan hapa suwlaryň getiren zyýanly maddalary, aerozollar görnüşindäki külke jisimler agdyklyk edýär. Häzirki wagtda bu ýerden duzly tozanlar ýel arkaly çar tarapa ýaýraýar. Şol tozan Aralgumdan ýüzlerçe kilometr aralyga ýaýrap, tebigy ekoulgamlardyr öri meýdanlaryna, oba hojalyk ekinlerine, şäherdir obalaryň üstüne ýagýar.

Ekologiýa ýagdaýynyň ýaramazlaşmagy ekinleriň hasyllylygynyň we öri meýdanlarynyň önümliliginiň peselmegine getirdi. Amyderýanyň hem-de Syrderýanyň suwunyň azalmagy, suw joşgunlarynyň bolmazlygy, derýalaryň suw basýan kenarlaryndaky jeňňellikleriň meýdanynyň kiçelmegine, ösümliklerdir haýwanlaryň dürli görnüşleriniň ýitip gitmegine getirýär. Olaryň ýerini ýylgyn ýaly gurakçylyga çydamly çöl ösümlikleri eýeleýär.

Garaşsyzlyk ýyllarynda ýurdumyzy bagy-bossanlyga öwürmek, tokaý zolaklaryny döretmek boýunça giň gerimli işler alnyp barylýar. Tokaý agaçlary bolsa amatly mikroklimaty döredýär. Sebitiň ekologiýa ýagdaýyny gowulandyrmakda Garagumuň jümmüşinde gurlan «Altyn asyr» Türkmen kölüniň ähmiýeti hem diýseň uludyr. Ol ýere ekerançylykda ulanylan zeý suwlar toplanýar. Munuň özi çöl ekoulgamlarynyň önümliligini ýokarlandyrmakda bahasyna ýetip bolmajak çäredir.

Hormatly Prezidentimiziň BMG-niň Baş Assambleýasynyň mejlislerinde, durnukly ösüş boýunça «Rio+20» sammitinde we beýleki iri halkara forumlarda öňe süren başlangyçlary dünýä bileleşiginiň giň goldawyna eýe boldy. Olaryň hatarynda BMG-niň Araly halas etmek boýunça Ýörite maksatnamasyny işläp taýýarlamak hakynda teklip hem bar. Tutuş adamzady biynjalyk edýän wezipeleri çözmekde daşky gurşawy goramak ulgamynda halkara hyzmatdaşlyk uly orun eýeleýär. Ýurdumyzyň BMG-niň çölleşmä garşy göreşmek, howanyň üýtgemegi, ozon gatlagyny goramak, serhetüsti suwlary, halkara kölleri goramak hem-de peýdalanmak ýaly biologik köpdürlülik hakynda Konwensiýalaryny tassyklamagy, milli we sebit derejelerde ekologiýa maksatnamalarynyňdyr taslamalarynyň amala aşyrylmagy munuň aýdyň subutnamasydyr. Gahryman Arkadagymyzyň başlangyjy bilen BMG-niň Baş Assambleýasynyň 2018-nji hem-de 2019-njy ýyllarda «Birleşen Milletler Guramasy bilen Araly halas etmegiň halkara gaznasynyň arasynda hyzmatdaşlyk» atly Kararnamalarynyň biragyzdan kabul edilmegi hem bu syýasatyň miwesidir.

Aralýaka sebitde halkyň sagdyn, abadan durmuşyna gönükdirilen çärelere aýratyn ähmiýet berilýär. Hormatly Prezidentimiz 12-nji fewralda geçirilen Ministrler Kabinetiniň giňişleýin mejlisinde bu babatda ýene-de birnäçe teklipleri öňe sürüp, geljekde ýurdumyzyň welaýatlarynda täze ylmy-kliniki merkezli hassahanalaryň gurluşygyny göz öňünde tutmagy tabşyrdy. Bu saglygy goraýyş desgalary keselleriň öňüni almak we bejermek üçin giň mümkinçilikleri açyp, Aralyň adam saglygyna edýän ýaramaz täsirini öwrenmäge, okuwlarydyr ylmy we barlaghana işlerini geçirmäge şert döreder. Döwlet Baştutanymyzyň oba hojalyk toplumyny ösdürmek boýunça şu ýylyň 3-nji fewralynda sanly wideoaragatnaşyk arkaly geçiren iş maslahatynda Aral deňziniň meseleleri boýunça ylmy-amaly işleri geçirmek babatda beren tabşyrygyny ýerine ýetirmek maksady bilen, S.A.Nyýazow adyndaky Türkmen oba hojalyk uniwersitetiniň hem-de Türkmen oba hojalyk institutynyň mugallymlarynyň gatnaşmagynda Daşoguz welaýatynyň Aralýaka zolagyny öwrenmek üçin mart aýynda welaýatyň Saparmyrat Türkmenbaşy etrabyna, onuň çägindäki Bötendag belentligine ekspedisiýa guraldy.

Öňde durýan wezipelerden ugur alnyp, Türkmen oba hojalyk institutynyň mugallymlary-da «Altyn asyr» Türkmen kölüniň akaba suwlaryny ulanyp, duza durnukly ot-iýmlik ekinleri ösdürip ýetişdirmek», «Duza çydamly ösümlikleri (galofitleri) we süýji buýany ösdürip ýetişdirmek arkaly, şorlaşan ýerleri özleşdirmek» hem-de «Zeýkeş suwlaryny ulanmak arkaly, şorlaşan ýerlerde şalyny ösdürip ýetişdirmek» mowzuklary boýunça ylmy-barlag işlerini alyp barýarlar. Aralyň guramagy netijesinde emele gelýän ýaramaz ýagdaýlary aradan aýyrmak babatda işleri yzygiderli dowam etmek üçin ýurdumyzyň degişli ministrlikleri we pudaklaýyn dolandyryş edaralary bilen bilelikde, Türkmenistanyň 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Aral Milli maksatnamasynyň Konsepsiýasy taýýarlanyldy. Onda sebitiň durmuş-ykdysady we ekologiýa ýagdaýyny gowulandyrmak boýunça milli derejedäki çäreleriň esasy ugurlary kesgitlenildi.

Aral deňziniň suwy çekilip, guran böleginden galýan duzly tozanlar bu sebitde ýaşaýan ilata we ekin meýdanlaryna ýaramaz täsirini ýetirýär. Sebitde gurakçylygyň gaýtalanyp durmagy, toprak-howa şertleriniň agyr bolmagy tebigy çöl we gyrymsy agaçlaryň, otjumak köpýyllyk we birýyllyk ösümlikleriň tohumyndan köpelip ýaýramagyna, boý almagyna päsgelçilik döredýär, çöl ösümliklerine mahsus bolan fenologik ösüşiň yzygiderliliginiň bozulmagyna getirýär. Bu hadysanyň zyýanly täsiri Sarygamyş kölüniň gündogarynda ýerleşýän Bötendag belentliginiň töweregindäki düzlüklerde topragyň şorlaşmagynda, çölleşmek hadysasynyň güýçlenmeginde, biologik köpdürlüligiň azalmagynda has hem ýiti duýulýar.

Şeýle hadysalaryň öňüni almakda tokaý melioratiw çäreleriniň örän netijelidiginden ugur alnyp, Bötendag belentliginiň töwereginde tokaýlaşdyrmak işlerini geçirmek bellenildi. Türkmenistanyň Milli tokaý maksatnamasyna laýyklykda, bu ýerlerde 2013-nji ýyldan bäri 20 müň gektar meýdany tokaýlaşdyrmak boýunça çäreler amala aşyrylýar. Munuň özi ýurdumyzyň Aralýaka sebitinde ekologiýa ýagdaýynyň gowulanmagyna, çölleşme hadysasynyň öňüniň alynmagyna, biodürlüligiň baýlaşmagyna, öri meýdanlarynyň giňelmegine amatly şertleri döredýär. Şunlukda, bu ýerde howa ýagdaýynyň belli bir derejede üýtgemegi netijesinde, oňaýly mikroklimat emele geler we sagdyn daşky gurşaw dörär. Ösümliklerdir haýwanat dünýäsiniň, guşlaryň ýerli we göçýän görnüşleriniň düzümi baýlaşar. Bu bolsa sebitde ekologiýa abadançylygynyň üpjün edilmegine asylly goşantdyr.

Babageldi KURBANOW,

Türkmen oba hojalyk institutynyň oba hojalygynyň meliorasiýasy kafedrasynyň müdiri.

AŞGABAT, 29-njy aprel (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Gypjakda ýerleşýän Baş metjitde agzaçar sadakasyny berdi. Oňa şu gün paýtagtymyza gelen Özbegistan Respublikasynyň Prezidenti Şawkat Mirziýoýew hem gatnaşdy.
Aşgabadyň Halkara howa menzilinde özbek Lideri mähirli garşylandy. Soňra ol Türkmenistanyň Prezidentiniň “Oguz han” köşkler toplumyna tarap ugrady. Bu ýerde Özbegistan Respublikasynyň Prezidentini milli Liderimiz mähirli garşylady.
Soňra geçirilen gepleşikleriň barşynda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň belleýşi ýaly, asyrlaryň jümmüşinden gözbaş alýan türkmen-özbek gatnaşyklary hakyky dost-doganlyga hem-de ata-babalarymyzyň parasatly wesýetlerini dowam etdirýän halklarymyzyň köpasyrlyk hoşniýetli goňşuçylyk däplerine daýanýar.
Dostlukly goňşy döwletiň Baştutany hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň kakasynyň aradan çykmagy zerarly milli Liderimize we maşgala agzalaryna gynanç bildirip, şu agyr pursatlarda sabyr-takatlylyk, ruhy durnuklylyk arzuw etdi.
Gudraty Güýçli Allatagalanyň emri bilen Mälikguly aga dünýäniň ähli musulmanlary üçin mukaddes bolan Oraza aýynyň şu nurana günlerinde bu dünýeden ötdi. Bu asylly we hoşniýetli ynsan onuň ýakynlarynyň hem-de ähli ildeşleriniň ýüreklerinde parasatly halypa hem-de ömrüni Watanyna we mähriban halkyna hyzmat etmäge bagyşlan hakyky watançy hökmünde hemişelik galar. Mälikguly Berdimuhamedowyň ady, ol baradaky ýagty hakyda Türkmenistanyň taryhyna hemişelik ýazylar diýip, Özbegistanyň Baştutany nygtady.
Belent mertebeli myhman şeýle hem türkmen Lideriniň Türkmenistanyň Baş metjidinde berýän agzaçar sadakasyna gatnaşmagyň özi üçin uly hormatdygyny belläp, berilýän sadakanyň hem-de okalýan aýat-töwirleriň Beýik Biribaryň dergähinde kabul bolmagyny dileg etdi.
Milli Liderimiz duýgudaşlyk we medet beriji sözler üçin Prezident Şawkat Mirziýoýewe minnetdarlyk bildirip, Özbegistanyň Prezidentiniň şu agyr pursatlarda hakyky dost hökmünde gynanjyny paýlaşýandygyna ýokary baha berýändigini belledi.
Özara düşünişmek, ynanyşmak ýagdaýynda geçen duşuşygyň dowamynda iki döwletiň Baştutanlary türkmen-özbek gatnaşyklarynyň häzirki ýagdaýy, geljekki ugurlary boýunça pikir alyşdylar hem-de ozal gazanylan ikitaraplaýyn ylalaşyklary ýerine ýetirmegiň çäklerinde Türkmenistanyň we Özbegistanyň durmuş-ykdysady ösüşiniň esasy ugurlaryny, geljek üçin niýetlenen meýilnamalary ara alyp maslahatlaşdylar.
Prezidentler Gurbanguly Berdimuhamedow we Şawkat Mirziýoýew söwda-ykdysady pudakda ýola goýulýan netijeli gatnaşyklary mundan beýläk-de ösdürmegiň, döwletara hyzmatdaşlygyň möhüm ugry hasaplanýan medeni-ynsanperwer gatnaşyklary yzygiderli höweslendirmegiň wajypdygyny nygtadylar. Şeýle hem taraplar özara gyzyklanma bildirilýän sebit gün tertibiniň we halkara syýasatyň birnäçe wajyp meseleleri boýunça pikir alyşdylar.
Döwlet Baştutanymyz Gurbanguly Berdimuhamedow Prezident Şawkat Mirziýoýewe goldaw sözleri üçin ýene-de bir gezek minnetdarlyk bildirip, iki goňşy ýurduň hem-de doganlyk türkmen we özbek halklarynyň arasyndaky gatnaşyklary ösdürmäge ygrarlydygyny tassyklady. Şol gatnaşyklar bolsa birek-birege hormat goýmak, ynanyşmak ýörelgelerine hem-de taryhy-medeni we ruhy gymmatlyklaryň umumylygyna esaslanýar.
Soňra Türkmenistanyň we Özbegistan Respublikasynyň Prezidentleriniň bilelikdäki ulag kerweni Gypjakda ýerleşýän Baş metjide tarap ugrady. Şol ýerde agzaçar sadakasy berildi. Bu çäräniň mukaddes Oraza aýynda geçirilýändiginiň çuňňur manysy bardyr. Mälim bolşy ýaly, şol aýda Gudraty Güýçli Allatagala keramatly Gurhandan ilkinji süreleri peşgeş beripdir. Goňşy döwletleriň halklary ýaly, türkmenler hem gözbaşyny asyrlaryň jümmüşinden alyp gaýdýan Oraza aýyna hormat-sarpa goýýarlar. Asylly işleri amala aşyrmaga hem-de rehim-şepagatlylyga çagyrýan bu sahawatly aýyň her bir gününde halkymyz mukaddes däp-dessurlary berjaý edipdir, beden we ahlak taýdan täzelenmäge aýratyn üns beripdir.
Oraza aýynda agyz beklenýär, milli däp-dessurlara laýyklykda, şäherlerde hem-de obalarda agzaçar sadakalary berilýär, tarawa namazy okalýar, halkymyzyň sagdyn we bagtyýar durmuşy, ýurdumyzyň abadançylygy barada doga-dilegler edilýär. Asyrlaryň dowamynda bu dessur täze many-mazmun bilen baýlaşdyrylýar hem-de köp halklaryň, şol sanda türkmenleriň belent ahlak gymmatlyklary, olaryň däpleri, hoşniýetlilik ýörelgeleri bilen kämilleşdirilýär.
Häzirki döwürde jemgyýetiň ruhy sagdynlygyny we ahlak taýdan kämilligini üpjün etmek, taryhy-medeni mirasa sarpa goýmak, ata-babalarymyzyň hem-de tutuş adamzadyň nesilden-nesle geçirilip gelinýän däplerini artdyrmak, gyzyklanma bildirýän taraplaryň ählisi bilen dostlukly gatnaşyklary pugtalandyrmak hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň baştutanlygynda amala aşyrylýan syýasatyň ileri tutulýan ugrudyr.
Ýurdumyz ynsanperwerlik ýörelgelerini daşary syýasy strategiýanyň esasy ugurlarynyň biri hökmünde kesgitläp, giň halkara hyzmatdaşlyga gönükdirilen syýasaty yzygiderli durmuşa geçirýär, abadançylygyň hem-de durnukly durmuş-ykdysady ösüşiň bähbidine dünýäniň döwletleri bilen gatnaşyklary giňeldýär.
Iki dostlukly ýurduň Liderleri Türkmenistanyň Baş metjidine gelenlerinden soň, kümmete baryp, Türkmenistanyň ilkinji Prezidentiniň ýagty ýadygärligini hatyraladylar. Bu ýerde Türkmenistanyň we Özbegistanyň müftüleri aýat we doga okadylar.
Döwlet Baştutanlary kümmetden çykyp, metjide tarap ugradylar. Bu ýerde Mekgä haj parzyny amala aşyran mahalynda Türkmenistanyň Prezidentine sowgat berlen teperrik hem-de musulman dünýäsiniň mukaddes şäherinden ýadygärlik hökmünde türkmen Liderine iberilen, Käbäniň keramatly ýazgysy beýan edilen örtük goýlupdyr. Şol ýerde Türkmenistanyň we Özbegistanyň müftüleri Gurhandan aýat okaýarlar hem-de mukaddes Oraza aýynda berlen sadakanyň hem-de okalan aýat-töwirleriň Beýik Biribaryň dergähinde kabul bolmagyny dileg edýärler.
Soňra Prezidentler Gurbanguly Berdimuhamedow we Şawkat Mirziýoýew agzaçar sadakasynyň geçiriljek ýerine gelýärler we özleri üçin niýetlenen ýere geçip oturýarlar.
Agzaçar sadakasy başlamazdan ozal döwlet Baştutanlary söz sözlediler.
Milli Liderimiz sadaka gatnaşyjylar bilen salamlaşyp, ata-babalarymyzyň “Ilim-günüm bolmasa, Aýym-Günüm dogmasyn” diýen parasatly sözlerini getirdi. Şol nukdaýnazardan, şu gün şeýle uly hormat goýup, kakamy — kyblamy ýatlap, ählimiz bir supranyň başyna jemlendik diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy.
Halkymyz “Agzybire Taňry biýr” diýipdir. Şonuň üçinem mähriban kyblamyň ýedisi geçenden soň, birinji anna agşamynda agzybirlikde bir supranyň başyna jemlendik. Ata-babalarymyz ýas bilen toý bile geler diýipdirler. Goňşularymyz, dostlarymyz, doganlarymyz begenen ýerimizde bile begenýärler, gynanan ýerimizde biziň bilen bile gynanýarlar diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow sözüni dowam etdi.
Döwlet Baştutanymyz Mälikguly aganyň aradan çykmagy zerarly bildirilen köp sanly duýgudaşlyk sözleri üçin taňryýalkasyn aýdyp, Oraza aýynda berilýän agzaçar sadakasyna Özbegistandan gelen myhmanlaryňam gatnaşýandygyny belledi. Halkymyz Özbegistan, özbek halky bilen asyrlar bäri dost-doganlyk gatnaşyklaryny saklap gelýär. Ata-babalarymyz: “Kyýamat güni goňşudan” diýipdir.
Sözüniň ahyrynda döwlet Baştutanymyz öz adyndan we türkmen halkynyň adyndan Prezident Şawkat Mirziýoýewe hem-de özbek halkyna çuňňur hormatyny beýan etdi we şu çärä gatnaşýandyklary üçin taňryýalkasyn aýtdy.
Soňra Özbegistanyň Lideri hormatly Prezidentimize, milli Liderimiziň ýakynlaryna, dostlukly türkmen halkyna uly ýitgi — döwlet Baştutanymyzyň kakasy Mälikguly Berdimuhamedowyň aradan çykmagy zerarly tüýs ýürekden gynanjyny bildirdi we duýgudaşlyk sözlerini aýtdy.
Belent mertebeli myhmanyň belleýşi ýaly, öz ömrüni jemgyýetiň we döwletiň bähbitlerini goramaga, mugallymçylyk işine bagyş eden Mälikguly aganyň ýagty ýadygärligi türkmen halkynyň hakydasynda müdimilik galar.
Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow özbek kärdeşine gynanjyny paýlaşýandygy üçin minnetdarlyk bildirip, Türkmenistanyň müftüsine tebärek çykyp bermegini haýyş etdi.
Türkmenistanyň müftüsi tebärek çykýar. Şondan soňra agzaçar sadakasyna gatnaşýanlara nahar çekilýär. Nahardan soň Türkmenistanyň we Özbegistanyň müftüleri aýat-töwir edýärler.
Milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow agzaçar sadakasyna gatnaşýandygy üçin ýygnananlara ýüzlenip: “Oraza aýynda okalan aýat-töwirler Beýik Biribaryň dergähinde kabul bolsun! Merhumyň jaýy jennet bolsun!” diýip, sadaka gatnaşýanlara aýtdy.
Çärä gatnaşan Türkmenistanyň we Özbegistanyň hormatly ýaşululary hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň beren agzaçar sadakasynyň we okalan aýat-töwirleriň Beýik Biribaryň dergähinde kabul bolmagyny, merhumyň jaýynyň jennet bolmagyny dileg etdiler.
Soňra Prezidentler Gurbanguly Berdimuhamedowyň we Şawkat Mirziýoýewiň bilelikdäki awtoulag kerweni Aşgabadyň Halkara howa menziline barýar. Şol ýerde hormatly Prezidentimiz özbek kärdeşine ýene-de bir gezek minnetdarlyk bildirdi we onuň bilen hoşlaşdy.
Özbegistan Respublikasynyň Baştutany Watanyna ugrady.
***
Şu gün ýurdumyzyň welaýatlarynyň we Aşgabat şäheriniň metjitlerinde mübärek Oraza aýynda asylly ýörelge hasaplanylýan agzaçar sadakalary berildi. Asyrlar aşyp gelýän ýagşy dessurlaryň dowam edýändigini alamatlandyrýan agzaçar sadakasynyň Arkadag Prezidentimiziň mähriban kyblasy Mälikguly Berdimuhamedowy hatyralaýan çäreler bilen utgaşmagynda çuňňur many bar.
Belent ahlak, ynsanperwerlik ýörelgelerine, medeni hem-de ruhy gymmatlyklara laýyklykda, ýurdumyzda jemgyýetiň we döwletiň sazlaşykly ösmegini, halkymyzyň agzybirligini, jebisligini pugtalandyrmaga uly üns berilýär. Häzirki döwürde hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň durmuşa geçirýän syýasaty netijesinde, bu ynsanperwerlik ýörelgeleri mynasyp dowam etdirilýär.
Döwlet Baştutanymyzyň belleýşi ýaly, bu gadymy dessurda parasatlylyk hem-de çuňňur many bar. Onda milletiň päklige hem-de rehim-şepagatlylyga ymtylmasynyň ruhy many-mazmuny öz beýanyny tapýar.
Metjitlerde berlen agzaçar sadakalarynda halkymyzyň abadançylygy we Türkmenistanyň gülläp ösmegi dileg edildi, Watanyň wepaly ogly Mälikguly Berdimuhamedowyň jaýynyň jennet, ruhunyň şat bolmagy üçin aýat-töwirler okaldy.
— Berlen sadakalar, edilen doga-dilegler Beýik Biribaryň dergähinde kabul bolsun!
— Goý, türkmen topragynda hemişe parahatçylyk, agzybirlik we abadançylyk bolsun!

«Türkmenistan— parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylymyzda uly işler durmuşa geçirilýär. Hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda gazanylýan üstünlikler, beýik ösüşler berk binýatlylygy we geljegi nazarlaýanlygy bilen aýratyn tapawutlanýar. Ynha, şu ýylymyz uly taryhy wakalara beslendi, belent üstünlikler gazanyldy. Bularyň hemmesi Gahryman Arkadagymyzyň parasatly baştutanlygynda maksatlaýyn işleriň üstünlikli durmuşa geçirilýändigini aýdyň beýan edýär.

Eziz Diýarymyzyň häzirki beýik ösüşleri biziň her birimizi buýsandyrýar. Häzirki bagtyýarlyk döwrümizde ýurdumyz syýasy, ykdysady, durmuş we medeni babatda täze ösüşlere eýe bolýar, kanunçylyk has-da ösdürilýär. Muny biz ýakynda Milli Geňeşiň iki palatasynyň birinji bilelikdäki mejlisinden hem aýdyň göz ýetirdik. Iň esasy hem hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlyklygyna saýlanmagy aýratyn bellenmäge mynasypdyr. Hormatly Prezidentimiziň taryhy çykyşynyň bolmagy, möhüm ugurlar babatda aýratyn durlup geçilmegi ýurdumyzyň kanunçylyk binýadynyň has-da berkidilýändigini beýan edýär. Hormatly Prezidentimiziň taryhy çykyşynda anyk ugurlar, aýdyň maksatlar kesgitlenilýär. Şeýle hem bu möhüm taryhy özgertmeler ýurdumyzyň Esasy Kanunyndan gelip çykmak bilen birlikde milli ýörelgelerimize, demokratiýamyza esaslanýar. Şonuň üçin hem milli ýörelgelerimiziň döwrebap ösdürilmegi, halkara hukuklaryna laýyk getirilmegi aýratyn bellenmäge mynasypdyr.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Milli Geňeşiň iki palatasynyň birinji bilelikdäki mejlisinde eden çykyşynda şeýle belleýär: «Häzirki döwürde Türkmenistan giň gerimli özgertmeler ýoly bilen ynamly öňe barýar. Şoňa görä-de, Halk Maslahatynyň agzalarynyň öňünde örän uly wezipeler durýar. Biz döwletimizi syýasy, ykdysady, durmuş we medeni babatda ösdürmek boýunça kanun çykaryjylygy kämilleşdirmäge ýardam bermelidiris. «Döwlet adam üçindir!» diýen şygarymyza esaslanýan ynsanperwer hem-de halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini yzygiderli gowulandyrmaga gönükdirilen ugrumyzy has netijeli durmuşa geçirmäge hemaýat etmelidiris». Şu parasatly sözlerden görnüşi ýaly, Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň agzalarynyň öňünde uly wezipeler durýar. Esasan hem bu işler möhüm ugurlary öz içine alýar. Hut şonuň üçin hem hormatly Prezidentimiz taryhy çykyşynda bularyň her biri hakynda yzygider we aýdyň beýan etdi. Munuň özi Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň agzalarynyň alyp barjak işlerinde aýdyň ýol, anyk maksatlar bolup beýan edildi.

Türkmen halkynyň gadymy hem-de şöhratly taryhy, ösen medeniýeti, milli ýörelgeleri bar. Bu ajaýyp gymmatlyklar asyrlaryň dowamynda kämilleşdirilip, nesilden-nesle geçirilip gelipdir. Hut şeýle baý taryhy we milli ýörelgesi bolan halkymyzyň döwleti dolandyrmakdaky tejribesi häzirki döwürde hem döwrebap ösdürilýär. Munuň özi bolsa jemgyýetimiziň milli gymmatlyklar esasynda döwrebap ösdürilýändigini, barha öňe barýandygyny, milli kanunçylygyň berk binýat bolup durýandygyny aýdyň beýan edýär. Elbetde, şeýle baý taryhy tejribämiz häzirki döwürde hem bahasyna ýetip bolmajak gymmatlyk bolup durýar. Sebäbi aýdanyňda köp asyrlaryň durmuş tejribesi dogry ýoly kesgitlemegi, ösüşli ýollary üpjün etmegi salgy berýär. Sözüň doly manysynda milli ýörelgeler halkyň ruhy gymmatlyklaryna hem doly laýyk gelýär hem-de jemgyýetiň agzybirligine, jebisligine, döredijilikli öňe gitmegine ýardam berýär. Bu bolsa berk binýady emele getirýär, ösüşleriň aýdyň ýoluny kesgitleýär. Bu hakynda hormatly Prezidentimiz: «Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynda kabul ediljek çözgütler milletimizi birleşdirýän we ruhlandyrýan, halkymyzy täze belent sepgitlere gönükdirýän hakyky kadalara öwrülmelidir. Biziň agzybirligimiziň öňünde ýetilmejek maksat, ýerine ýetirilmejek iş ýokdur!» diýip belleýär. Bu bolsa halkymyzyň döredijilikli zähmetiniň, agzybirliginiň ösüşleriň berk binýady bolup durýandygyny aňladýar.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Milli Geňeşiň iki palatasynyň birinji bilelikdäki mejlisinde eden çykyşynda şeýle belledi: «Demokratiýanyň we bitewi dolandyryşyň ilkinji sapaklary maşgaladan başlanýar, sebäbi maşgala türkmen jemgyýetiniň binýady bolup durýar. Ol özboluşly ilkinji guramadyr. Maşgalada gatnaşyklaryň köpugurly görnüşleri emele gelýär we dürli soraglar çözülýär. Şoňa görä-de, her bir maşgala maddy we ruhy taýdan üpjün bolmalydyr. Ýurdumyzyň mynasyp raýatlaryny terbiýelemek üçin jogapkärçilik çekmelidir. Maşgala näçe berk boldugyça, jemgyýet hem şonça hemmetaraplaýyn baýdyr». Şu parasatly sözlerden görnüşi ýaly, ýurdumyzda maşgala mukaddesligine, maşgalanyň jemgyýetdäki tutýan ornuna aýratyn üns berilýär. Häzirki ösen döwürde maşgala mukaddesligini goramak we maşgalanyň maddy, ruhy taýdan üpjünçiligini saklamak esasy ugurlaryň biri bolup durýar.

Türkmen halkynyň döreden milli medeniýetinde hem, däp-dessurlarynda hem maşgala mukaddes ojak hökmünde garalýar. Maşgalanyň agzybirligi jemgyýetiň berk binýady hökmünde görülýär. Ynha, şu aýdylanlardan hem görnüşi ýaly, bu mukaddeslikleri gorap saklamak we geljek nesillere ýetirmek biziň her birimiziň jana-jan borjumyzdyr. Sebäbi aýdanyňda bu gymmatlyklar köp asyrlaryň tejribesinden geçip gelip, kämilleşip, mukaddeslik derejesine eýe bolýar. Şeýle gymmatlyklaryň häzirki bagtyýarlyk döwrümizde goralýandygyny aýdyň görýäris. Sekiz we ondan köp çagaly enelere «Ene mähri» diýen hormatly adyň dakylmagy we olara täze jaýlaryň sowgat berilmegi, üç ýaşa çenli çagalara kömek pullaryň berilmegi we beýleki ýeňillikler döwlet tarapyndan maşgala hakynda uly aladalaryň edilýändigini aýdyň beýan edýär. Bu bolsa jemgyýetimiziň agzybirligidir, her bir adamyň bagtyýarlygydyr. Şeýle bagtyýarlygy peşgeş eden, halkymyzy ösüşlerden ösüşlere ýetirýän Gahryman Arkadagymyzyň jany sag bolsun, beýik işleri üstünliklere beslensin!

Söhbet NURBERDIÝEW,

«Mugallymlar gazeti»

Watanmyzyň dünýäde belent hormat-sarpasy,
Dost-doganlyk ýollary — Arkadagyň ak ýoly.
Jebislige guwanýar milletleriň barçasy,
Agzybirlik ýollary — Arkadagyň ak ýoly.

Ýaýlasyna keşt eýläp, ter gülleri ýygdygym,
Behişt ýurdum — arş içre şugla saçýan ýyldyzym.
Giňden toýlap Watanda şanly 30 ýyllygyn,
Garaşsyzlyk ýollary — Arkadagyň ak ýoly.

Eçildigi rahatlyk, dostluk — serpaý ýapmagy,
Aňladyp dur Tugumda zeýtun şaha — ýapragy.
Asman asudalygy, ykballaryň ýalkawy,
Bitaraplyk ýollary — Arkadagyň ak ýoly.

Beýik özgeriş görýäs etrap, oba, şäherde,
Giň gerimli işlere ganatlanýas säherde.
Gahryman Arkadaga alkyş aýdýar mähelle,
Özgerişlik ýollary — Arkadagyň ak ýoly.

Bir tarapy — Köpetdag, gaýrasynda ak alaň,
Aşgabadym dünýäde belent abraý-at alan.
Gül Diýara ýaň salýar şat sesleri çagalaň,
Bagtyýarlyk ýollary — Arkadagyň ak ýoly.

Ahal, Balkan, Daşoguz, Lebap, Mary gülleýär,
Bedew batly ösüşde öňe barýar gül Diýar.
Hoş habarlaň buşlugy her sagat, her günde bar,
Berkararlyk ýollary — Arkadagyň ak ýoly.

Gahryman Arkadagyň çuň paýhasly kitaby —
«Parahatçylyk sazy, dostluk, doganlyk sazy».
Bu kitapda ündelýän belent pähmiň owazy,
Parahatlyk ýollary — Arkadagyň ak ýoly.

Ynanyşmak — hormatdyr, göwünleriň birligi,
Binýady berk ynamdyr Zemin agzybirligi.
Arkadag paýhasynyň dünýä serpaý berdigi —
Ynanyşmak ýollary — Arkadagyň ak ýoly.

«Gardaş!» diýip ýüzlensem, buýsanç gurşar serimi,
Ýer ýüzünde giň bu gün arkadaşlaň gerimi.
Bir suprada jem eýlän dünýä türkmenlerini,
Dost-doganlyk ýollary — Arkadagyň ak ýoly.

Ata Watana söýgi — jigerinde gardaşyň,
Arkadag belent tutýar dost-doganyň sarpasyn.
Ganatlandyrdy bu gün türkmenleriň barçasyn,
Döwletlilik ýollary — Arkadagyň ak ýoly.

Küren-küren il bolup goňşokara — goňşuly,
Giň jahana ýaýrandyr türkmenleriň kowçumy.
Bu gün dünýä ýaň salyp şanly toýuň şowhuny,
Abadanlyk ýollary — Arkadagyň ak ýoly.

«Haýyr dile goňşyňa, haýyr geler başyňa»,
Şu nakylda aýandyr ýol açmak gatnaşyga.
Belent ynsanperwerlik, haýyr-sogap hakyna,
Goňşuçylyk ýollary — Arkadagyň ak ýoly.

Kerki — Şibirgan ugry elektrik geçiriji,
Türkmen-owgan dostlugyna nur-ýalkym getirdi.
Aragatnaşyk, polat ýol ösüşleri eçildi,
Sahawatlyk ýollary — Arkadagyň ak ýoly.

Sebit ýurtlary bilen gatnaşyklaň artmagy,
Doganlaşdyrdy bu gün ençe-ençe halklary.
Dünýä döwletleriniň ösüşlere galkmagy —
Hyzmatdaşlyk ýollary — Arkadagyň ak ýoly.

Gahryman Arkadaga alkyş aýdýas müň keren!
Dostlugymyz has ösýär arasynda ülkeleň.
Ýüpek ýoly dikelip, geçelgeler özgeren,
Arkalaşyk ýollary — Arkadagyň ak ýoly.

Watansöýer gerçekleň orny bardyr taryhda,
Oguz, Gorkut, Görogly... waspy belent tarypda.
Magtymguly Pyragy — dünýä meşhur arypda,
Watançylyk ýollary — Arkadagyň ak ýoly.

Ahalteke bedewi — gözelligiň şuglasy,
Türkmeniň alabaýy wepadarlyk nusgasy.
Nepis haly halkymyň dünýä beren gudraty,
Nuranalyk ýollary — Arkadagyň ak ýoly.

Erkinligiň jemaly göwünleri gülletdi,
Erkinligiň şemaly boz meýdana müşk sepdi.
Toýlar gelýär goşadan, ýaň salyban küştdepdi,
Erkanalyk ýollary — Arkadagyň ak ýoly.

Ençe jahankeşdeleň tarypyny ýazdygy,
Awaza seýran eýläp, waspyn dünýä ýaýdygy.
Köýtendagdyr Köwata, «Garagumuň ýalkymy»,
Syýahatlyk ýollary — Arkadagyň ak ýoly.

Bagtyýar halk toý tutýar Garaşsyzlyk şanyna,
Alkyş aýdyp ýürekden eziz Arkadagyma!
Döwletli döwran dönüp, bu gün Türkmenistana,
Adalatlyk ýollary — Arkadagyň ak ýoly.

Akmyrat REJEBOW,

Türkmenistanyň at gazanan medeniýet işgäri.

Watana wepalylyk, mertlik, batyrlyk, edermenlik ýaly häsiýetler ynsany rowaçlyga, halal baýlyga ýetirýär. Uzak müňýyllyklaryň dowamynda şeýle ynanja uýan halkymyz bu sypatlary türkmen öýüniň esasy alamatlary, baýlyk-genji hasaplanýan gamyşgulak bedewlerinde, gazankelle alabaýlarynda terbiýeläpdirler. Şoňa görä, gapysynda kişňäp duran bedewi, garysyny ýassanyp ýatyşyna gelen-gideniň päl-niýetini duýup bilýän akylly alabaý iti bolan öýi döwletmen hojalyk hasaplapdyrlar. Bu pikirimizi hormatly Prezidentimiziň: «Behişdi ahalteke bedewimiz — baýlygyň hem rowaçlygyň alamaty. Türkmen alabaýy bolsa wepalylygyň tebigy nusgasydyr, batyrlygyň hem-de edermenligiň alamatydyr» diýen jümlesi has-da aýdyňlaşdyrýar.

Parasatly pederlerimiz tarapyndan sünnä döredilen milli miraslarymyzyň goşa genji hasaplanýan behişdi bedewlerimiziň hem-de şirpenje alabaýlarymyzyň şöhraty Gahryman Arkadagymyzyň yhlas-aladasy netijesinde häzirki döwürde bütin Ýer ýüzüne doldy. Bu iki gymmatlygymyzyň hormatyna ilkinji gezek bilelikde geçirilen baýramçylyk dabaralarynyň täsirinde ýaşaýan günlerimiz kalplarymyzy heýjana salan ýakymly wakalar, täsirliligi bilen uzak ýyllar ýatdan çykmajak pursatlar hakda söhbet etmek gyzykly bolsa gerek. Eger şeýle bolsa, ilki bilen, baýramçylygyň çäklerindäki esasy wakalaryň 16-njy aprelde paýtagtymyzdaky «Oguzkent» myhmanhanasynda Gahryman Arkadagymyzyň başlyklygynda Halkara ahalteke atçylyk assosiasiýasynyň XI mejlisiniň ýokary derejede geçirilmegi bilen badalga alandygyny aýtmak isleýäris. Goşa baýramyň dowamynda geçirilmeli çärelere badalga beren bu mejlisde hormatly Prezidentimiziň çuň manyly çykyşy assosiasiýanyň döredilen gününden bäri geçen on ýylyň dowamynda arassa ganly ahalteke atlarynyň baş sanyny artdyrmak, dünýädäki şan-şöhratyny has-da belende götermek babatda amala aşyrylan beýik işleri birin-birin göz alnymyzda janlandyrdy. Milli Liderimiziň öz çykyşyndaky: «Şu döwrüň içinde gurama ýurdumyzdan we dünýäniň 36 döwletinden 191 sany ýuridik we fiziki şahs agza bolup durýar» diýen jümlesi bolsa, Ýer ýüzünde ahalteke bedewleriniň we olaryň muşdaklarynyň sanynyň barha artýandygynyň aýdyň mysaly bolup, kalplary joşa getirýär.

Elbetde, ahalteke bedewlerimiziň tutuş dünýäniň ýüzünde şöhratynyň günsaýyn belende galyp barşy, olaryň hak Howandary Gahryman Arkadagymyzyň tutanýerli yhlas-aladasynyň, seýisçilik işine goşýan ägirt goşandynyň miwesidir. Şonuň üçin Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň Karary bilen hormatly Prezidentimize Türkmenistanyň «Türkmenistanyň ussat halypa seýsi» diýen hormatly adyň dakylmagyny ähli watandaşlarymyz uly kanagatlanma hem şatlyk bilen kabul etdiler.

Mejlisiň dowamynda ildeş we daşary ýurtly atşynaslaryň birnäçesine «Türkmenistanyň at gazanan atşynasy», «Türkmenistanyň ussat halypa atşynasy», «Türkmenistanyň halk atşynasy» diýen hormatly atlaryň dakylmagy bolsa, ozaly bilen, milli Liderimiziň ata bolan beýik söýgüsinden, ahalteke bedewlerine ykbalyny baglan adamlaryň zähmetine çäksiz hormatyndan nyşandyr. Şeýle hormata mynasyp görlüp, «Türkmenistanyň at gazanan atşynasy» diýen belent ada eýe bolan daşary ýurtly atşynaslar — ABŞ-dan ahalteke atçylyk hojalygynyň başlygy Tito Pontekorwonyň, Russiýa Federasiýasynyň «Gurtbil» ahalteke atçylyk hojalygynyň başlygy Mariýa Mosaranyň sanly ulgam arkaly mejlisde eden çykyşyny tolgunman diňlemek mümkin däl. Hormatly Prezidentimiziň adyna öz hoşallyklaryny beýan edip, olaryň ahalteke bedewleriniň gözelligi, ýyndamlygy, düşbüligi, wepalylygy barada aýdan täsirli jümleleri damarynda türkmen gany aýlanýan her bir ynsanyň göwnüni ganatlandyran bolsa gerek.

Mejlisde guramaçylyk meselesine garalyp, assosiasiýanyň ýerli hem-de sanly ulgam arkaly çykyş eden daşary ýurtly agzalarynyň biragyzdan goldamagy bilen Serdar Berdimuhamedowyň Halkara ahalteke atçylyk assosiasiýasynyň prezidenti wezipesine saýlanmagyny tüýs ýerine düşen hasaplaýarys. Çünki ata-babasyndan nesilme-nesil geçip gelýän bedewe bolan söýgi assosiasiýanyň täze prezidentiniň ahalteke bedewleriniň tohum arassalygyny gorap saklamak we köpeltmek, dünýädäki şöhratyny has-da belende götermek işinde Gahryman Arkadagymyzyň ýoluny üstünlikli dowam etdirjekdigine şek-şübhe goýmaýar. Biziň bu ynanjymyz Türkmenistanyň Prezidentiniň Ahalteke atçylyk toplumynda «Ýylyň iň owadan ahalteke bedewi» atly halkara gözellik bäsleşiginiň hem-de döredijilik işgärleriniň bäsleşiginiň ýeňijilerini sylaglamak dabarasynyň geçirilen güni Serdar Berdimuhamedowyň Hankerwen atly bedewe ynamly erk edişini synlan halatymyz has-da berkedi.

Şol gün bäsleşikleriň ýeňijilerine hormatly Prezidentimiziň adyndan gymmatbahaly sowgatlaryň, «Ýylyň iň owadan ahalteke bedewi» atly halkara gözellik bäsleşiginiň ýeňijisine bolsa ýeňil awtoulagyň açarynyň gowşurylmagy döwlet Baştutanymyzyň bedew ata bolan sarpasynyň neneňsi belentdigini bütin dünýä ýene bir sapar görkezdi. Ýeri gelende aýtsak, hormatly Prezidentimiziň adyndan ýeňil awtoulaglardyr gymmatbahaly sowgatlar Marynyň atçylyk sport toplumynda Aşgabat şäheriniň we ähli welaýatlarymyzyň bedewleriniň gatnaşmagynda döwlet derejesinde geçirilen baýramçylyk at çapyşygynyň ýeňijilerine-de, 25-nji aprelde Halkara ahalteke atçylyk sport toplumynda geçirilen at çapyşygynyň ýeňijilerine-de, atly sport bäsleşiklerinde üstün çykanlara-da gowşuryldy. Gamyşgulak bedewlerimiziň sarpasynyň neneňsi belentden tutulýandygynyň aýdyň subudy bolan bu wakalar aty uçar ganatyna deňeýän halkymyzyň milli Liderimize bolan hoşallygyny has-da joşdurdy.

It — wepasy bilen

Zehinli kinorežissýor Alty Garlyýewiň halypa ýazyjy Berdi Kerbabaýewiň «Aýgytly ädim» romany esasynda surata düşüren adybir filmini bilmeýän ýok bolsa gerek. Ol filmde irki döwürdäki türkmen obasy ussatlyk bilen janlandyrylýar. Oňa tomaşa edip oturşyňa, bu filmiň ajaýyp sungat eseri hökmünde islendik kinofestiwalda baýrakly orna mynasyp bolup biljekdigi barada oýlanýarsyň. Emma... Eşidip otursak, ol abraýly kinofestiwallara gatnaşdyrylmasyna gatnaşdyrylypdyr, ýöne halypa režissýoryň zehin siňdirip düşüren filmine orun berilmändir. Il içindäki gürrüňlere görä, onuň sebäbi filmiň başraklarynda alabaý itimiziň sesi käte çalaja eşidilýän-de bolsa, ýekeje ýerde-de onuň özüniň görünmeýänligimiş. Eminler: «Heý, alabaý itsizem türkmen obasy bolarmy?» diýipdirler. Gör-ä ony, özem başga milletiň wekillerinden bolan eminler şeýle netijä gelipdirler. Kämil sungat eseri hasaplap ýören filmimiz babatda eminleriň gelen bu netijesi birbada keýpimize «sogan dograsa-da», islendik halkyň wekilleriniň türkmen obasyny, türkmen hojalygyny bedew atsyz, alabaý itsiz göz öňüne getirip bilmeýändigi baradaky ýakymly duýgy welin, kalbyňda buýsanç alawyny köredýär.

Ata-babalarymyzyň döreden esasy milli gymmatlyklarynyň biri hasaplanýan alabaý bir säw bilen halypa režissýoryň ünsünden sypanam bolsa, ol gadymy miraslarymyza juda eserdeň hem dykgatly çemeleşýän hormatly Prezidentimiziň nazaryndan welin sypmady. «Türkmen alabaýy» atly ajaýyp kitabynda: «Ata-babalarymyz bedewinde myradyny, milli seçgiçiligiň ajaýyp nusgasy bolan alabaýlarymyzda bolsa, bagtyny görüpdirler» diýýän Gahryman Arkadagymyz edil gamyşgulak bedewlerimiz ýaly, türkmen jemgyýetinde alabaý itleriň ornunyň hem juda belentdigini ussatlyk bilen beýan edip, Ýer ýüzüne çawuny doldurdy. Şeýlelikde, milli Liderimiziň yhlas-aladasy bilen türkmen alabaýynyň asylky şöhraty ýene-de Zemin giňişliginde ganat ýaýmaga başlady.

Diýseň üşükli, mert hem wepaly, edermen alabaýlaryň türkmen hojalygynda edil bedew atlar ýaly mynasyp orun almagy ýönelige däldir. Çünki «At agynan ýerde toý bolar» diýip ynanan halkymyz, «It geldi — gut geldi», «Itim bar — gutum bar» diýip, alabaýly hojalyga bagtyň ýylgyryp bakjakdygyna-da şübhelenmändirler. «Gut» diýen sözüň «bagt» manysynyň bardygy bolsa, günde-günaşa «Gutly bolsun!» diýen arzuwly jümläni zybana getirýän halkymyz üçin düşnükli bolsa gerek.

Hormatly Prezidentimiziň «Türkmen alabaýy» atly kitabynda: «It bilen adam mundan 12-15 müň ýyl ozal dostlaşan diýlip hasap edilýär» diýen jümlesine esaslansaň, adamzadyň iň ilkinji eldekileşdiren, höwrügen jandary itdir. Bu pikiri şol kitapda getirilýän Adam atanyň ýaradylan pursady onuň üstüne şeýtanyň iti küşgürişi, emma Adam atanyň itiň maňlaýyndan sypamak arkaly ony özüne dost edişi ýa-da Adam ata Arşdan Zemine düşende itiň ony wagşy haýwanlardan goraýşy ýaly birnäçe rowaýatlar-da berkidýär, çünki rowaýatlar hem howaýylykdan döremeýär.

Şeýlelikde, adamlar özlerine ilkinji wepadar dost bolan itleri müňýyllyklaryň dowamynda seýisläp, olary beden hem häsiýet taýdan kämilleşdirip gelipdirler. Milli Liderimiziň «Türkmenistan — Beýik Ýüpek ýolunyň ýüregi» kitabynyň 1-nji jildinde: «Ussat seýwanlar uzak ýola çydamly we gije-gündiziň dowamynda dürli tebigy şertlerde hüşgär sakçylyk häsiýetli alabaý itlerini terbiýeläpdirler» diýip ýazyşy ýaly, irki döwürlerde halk seçimçiligine daýanyp, tohum itleri ýetişdirýän itşynaslara «seýwanlar» diýipdirler.

Parasatly pederlerimiziň döreden hem-de müňýyllyklaryň dowamynda kämilleşdirip, biziň günlerimize ýetiren milli gymmatlyklaryny ýokary derejede sarpalaýan, olaryň hersine degişli ajaýyp kitaplaryny ýazmak arkaly dünýä wagyz edýän hormatly Prezidentimiziň tagallasy bilen alabaý itlerimiziň hem alnyndan ak Gün dogdy. Olaryň tohum arassalygyny saklamak, itşynaslygy ösdürmek, türkmen alabaýlaryny halkara jemgyýetçiligine giňden wagyz etmek maksady bilen Halkara «Türkmen alabaý itleri» assosiasiýasyny, «Türkmeniň nusgalyk alabaýy» žurnalyny döretmek başlangyçlary hem Gahryman Arkadagymyza degişlidir. Ahal welaýatynyň Ak bugdaý etrabynyň çäginde «Türkmen alabaý itleri» hojalyk jemgyýetiniň binalar toplumynyň, şeýle hem weterinar gullugyň we öý haýwanlaryny saklamak üçin ýöriteleşdirilen toplumyň gurlup, ulanylmaga berilmegi-de döwlet Baştutanymyzyň alabaý itlerimiz barada edýän howandarlyk aladasynyň netijesidir.

Hormatly Prezidentimiziň Türkmen alabaýynyň baýramyny döretmek, ony her ýylyň aprel aýynyň soňky ýekşenbesinde Türkmen bedewiniň milli baýramy bilen bilelikde bellemek hakyndaky Permany we Türkmenistanyň «Türkmenistanyň at gazanan itşynasy» hem-de Türkmenistanyň «Türkmenistanyň halk itşynasy» diýen hormatly atlaryny döretmek hakynda kabul edilen Türkmenistanyň Kanuny bolsa alabaýy wepadar dosty hasaplaýan halkymyzy, aýratyn-da ýurdumyzyň itşynaslaryny diýseň buýsandyrdy. Halk kalbynyň ol buýsanjy «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynda ilkinji gezek goşalanyp bellenilen Türkmen bedewiniň milli baýramyna we Türkmen alabaýynyň baýramyna aýratyn şüweleň berdi.

21-nji aprelde Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, Türkmenistanyň Ýokary gözegçilik edarasynyň başlygy, Halkara ahalteke atçylyk assosiasiýasynyň we Halkara «Türkmen alabaý itleri» assosiasiýasynyň prezidenti Serdar Berdimuhamedowyň toý bagyny kesmegi bilen paýtagtymyzyň gözel künjeginde Halkara ahalteke atçylyk assosiasiýasynyň we «Türkmen alabaý itleri» assosiasiýasynyň merkeziniň dabaraly açylmagy hem goşa baýramyň esasy wakalarynyň üstüni ýetirdi.

Hünärmenleriň netijeli işlemegi, döwlet we halkara derejesindäki dürli çäreleriň geçirilmegi üçin zerur şertleriň ählisi göz öňünde tutulan döwrebap merkeziň maslahatlar zalynda şol gün Türkmen alabaýynyň baýramyna bagyşlanan Halkara «Türkmen alabaý itleri» assosiasiýasynyň nobatdaky mejlisi hem geçirildi. Assosiasiýanyň daşary döwletlerden hem-de ýurdumyzyň welaýatlaryndan bolan agzalarynyň sanly wideoaragatnaşyk arkaly gatnaşan bu mejlisinde ýerine ýetirilen işlere ser salnyp, geljekki wezipeler kesgitlenildi. Käbir guramaçylyk meselelerine garalyp, onuň düzümine täze agzalar kabul edildi. Ýurdumyzyň tapawutlanan atşynaslarynyň hem-de itşynaslarynyň birnäçesine döwlet sylaglary gowşurylyp, hormatly atlar dakyldy. Ýeri gelende, alabaý itlerimiziň bütindünýä şöhratyny belende götermekde, tohum arassalygyny gorap saklamakda çekýän halal we yhlasly zähmeti üçin Serdar Berdimuhamedowa «Türkmenistanyň at gazanan itşynasy» diýen hormatly adyň dakylandygyny hem aýtmak isleýäris.

Goşa baýramyň çägindäki wakalar 25-nji aprelde has-da giň gerim aldy. Serdar Berdimuhamedowyň gatnaşmagynda Halkara «Türkmen alabaý itleri» assosiasiýasynyň toplumynyň hem-de teleköpri arkaly Aşgabatda, Balkan, Daşoguz, Lebap, Mary welaýatlarynda gurlan «Türkmen alabaý itleri» merkezleriniň we Karantin merkeziniň açylyş dabaralaryny, «Ýylyň türkmen edermen alabaýy» diýen derejä eýe bolan Döwlet serhet gullugyna degişli Akhan atly ite Türkmenistanyň Prezidentiniň Baş baýragy bolan ýeňil awtoulagyň açarynyň, ýörite medalyň, şeýle hem göçme kubogyň we diplomyň gowşurylmagyny, bu çäre mynasybetli yglan edilen bäsleşiklerde üstün çykan döredijilik işgärlerine Gahryman Arkadagymyzyň adyndan Şa serpaýlaryň ýapylmagyny baýramçylygy bezän esasy wakalaryň hatarynda agzap bolar. Gurluşygy «Myradym» hususy kärhanasy tarapyndan amala aşyrylan Halkara «Türkmen alabaý itleri» assosiasiýasynyň toplumynyň «Alberk QA Academy» halkara guramasy tarapyndan Laýyklyk standartyna görä, Hil dolandyryş ulgamyny hem-de Daşky gurşawyň dolandyryş ulgamyny ýerine ýetirýän we berjaý edýän edara hökmünde bellige alnandygy hem-de itleri ösdürip ýetişdirmek boýunça ISO 9001:2015 we ISO 14001:2015 talaplaryna laýyklykda, ýörite şahadatnamalara mynasyp bolandygy hakyndaky hoş habarlar bolsa ähli halkymyzy buýsandyrdy.

* * *

Birnäçe günläp dowam eden goşa baýramyň çäklerinde atly sportuň marafon, konkur görnüşleri boýunça ýaryşlar guralyp, ilkinji gezek «Ýylyň türkmen edermen alabaýy» atly halkara bäsleşigi geçirildi. Edermen alabaýlarymyzyň, ýelden ýüwrük bedewlerimiziň häsiýetli aýratynlyklaryny dünýä ýaýýan sergiler guralyp, halkara ylmy maslahatlar boldy. Bedewleriň paýtagtymyzdaky heýkelleriniň, «Türkmen alabaýy» heýkeliniň ýanlaryna, şeýle hem Ak bugdaý etrabyndaky «Türkmen alabaý itleri» hojalyk jemgyýetine döredijilik işgärleriniň awtobusly gezelençleri guraldy. Ahalteke bedewleriniň gözelligini hem-de türkmen alabaýlarynyň keşbini şekillendiriş we amaly-haşam sungatynyň eserlerinde, neşir önümlerinde, fotosuratlarda, teleýaýlymlarda çeper beýan etmek boýunça bäsleşigiň ýeňijilerine toý serpaýlary ýapyldy. Bu zatlaryň ählisi ajaýyp milli miraslarymyzyň goşa genjiniň gadyryny dünýä jemgyýetçiligine wagyz etmekde örän ähmiýetli boldy.

Şeýle ýakymly pikirleri seriňde aýlap oturşyňa ýurdumyzy goşalanyp gelýän toý-baýramlaryň mekanyna öwren Gahryman Arkadagymyza alkyş sözleri kalp töründen goşalanyp çykýar. Goý, milli gymmatlyklarymyzy ýokary derejede sarpalaýan hormatly Prezidentimiziň jany sag, ömri uzak bolup, il-ýurt bähbitli işleri elmydama rowaç alsyn!

Döwrangeldi AGALYÝEW,

«Türkmen dünýäsi».

Rejepmyrat MYRADOW,
«Türkmen edermen» medalynyň eýesi:

— Milli gymmatlyklarymyz bolan Türkmen bedewiniň milli baýramy bilen bilelikde bellenilen Türkmen alabaýynyň baýramy meniň üçin, serhet gullugymyz, bagtyýar maşgalamyz üçin goşa toýa öwrüldi. Baýramçylyk güni ilkinji gezek geçirilen «Ýylyň türkmen edermen alabaýy» atly halkara bäsleşige serhet gullugymyzdan Akguş, Töhmet, Akhan atly alabaýlaryň üçüsi gatnaşdy. Dürli päsgelçiliklerden üstünlikli geçip, Akhan atly alabaý itimiz baş baýraga mynasyp boldy. Gazanan üstünligimi nazarda tutup, hormatly Belent Serkerdebaşymyzyň meni «Türkmen edermen» medaly bilen sylaglamagy, şeýle-de milli Liderimiziň Buýrugyna laýyklykda, ilkinjileriň hatarynda, dabaraly ýagdaýda çagyryş boýunça harby gullugyň ätiýaçlygyna ugradylmagym buýsanjymy artdyrdy. Bu belent hormat meni has-da yhlasly işlemäge ruhlandyrdy.

Geçen ýylyň ýanwarynda «Kasamly» jülgesinde serhet gullugynyň düzüminde «Türkmen alabaý» merkezi açylyp ulanylmaga berildi. Bu ýerde arassa ganly tohum alabaýlary ýetişdirmek üçin ähli zerur şertler döredilen. Birbada 200-den gowrak alabaýlara ýaş aýratynlyklaryna görä ideg etmek, şeýle-de olary hüşgär hem-de gaýduwsyz edip ýetişdirmek babatda merkezdäki mümkinçilikler, alabaýlara gözegçilik edýän serhetçilere döredilen şertler olaryň yhlasly zähmet çekmegine ýardam edýär. «Ýylyň türkmen edermen alabaýy» bäsleşigine serhet gullugymyzyň düzümine degişli bolan 400-den gowrak alabaýdan iň edermenlerini saýlap aldyk. Halypa itşynaslaryň ýokary bahasyna mynasyp bolup, Şa serpaýyna mynasyp görlen Akhan 2019-njy ýylda doglan. Onuň boýy 81, uzynlygy 84 santimetre deň bolup, ol Gyzylgaplaň atly alabaýyň ugruna degişlidir. Onuň atasy Akguş, enesi bolsa Akja.

Milli buýsanjymyz bolan alabaý itlerini köpeltmek, olaryň şöhratyny dünýä ýaýmak barada döwletimiz tarapyndan uly aladalar edilýär. Paýtagtymyzda, şeýle-de welaýatlarymyzda, harby we hukuk goraýjy edaralarda alabaý itlerini ösdürip ýetişdirmek, arassa ganly tohum itleri ýüze çykarmak, olary köpeltmek ugrunda alnyp barylýan işler bu günki gün özüniň oňyn netijesini berýär.

Milli gymmatlyklarymyzy sarpalaýan, olaryň şöhratyny dünýä ýaýmak ugrunda beýik işleri alyp barýan hormatly Belent Serkerdebaşymyzyň janynyň sag, ömrüniň uzak bolmagyny tüýs ýürekden arzuw edýäris

Türkmen bedewiniň milli baýramy we Türkmen alabaýynyň baýramy mynasybetli Halkara ahalteke atçylyk sport toplumynda baýramçylyk at çapyşyklarynyň ýedisi geçirildi. Onda ýeňiji bolan çapyksuwarlara, şeýle-de 19-njy aprelde Aşgabat atçylyk sport toplumynda guralan bedewleriň päsgelçiliklerden böküp geçmek boýunça konkur ýaryşynda we 24-nji aprelde Ahal welaýatynyň Ak bugdaý etrabynyň çäginde uzak aralyga atly ýöriş bäsleşiginde ýeňiji bolan türgenlere Gahryman Arkadagymyzyň adyndan Şa serpaýlary gowşuryldy. Sagrysy serpaýly bedewlerimiziň hormatyna geçirilen baýramçylyk dabaralarynda Şa serpaýyna mynasyp bolanlaryň ýürek buýsanjyny okyjylara ýetirmegi makul bildik.

Begençmyrat AGAMYRADOW,
7-nji çapyşygyň ýeňijisi:

— Baýramçylyk at çapyşygynyň ýedinjisinde Türkmenistanyň Prezidentiniň Ahalteke atçylyk toplumyna degişli Bezirgen atly ak-ýal, mele at bilen çykyş edip, 1400 metr aralyga — bellenilen pellehana ilkinji bolup gelmegi başardym. Bahreýn bilen Kaknusyň nesli bolan Bezirgen bilen ozal hem birnäçe gezek çapuw ýodasynda arzyly pellehana ilkinji gelipdim.

Baş baýragy almak ugrunda dört we ulyýaşar atlaryň arasynda geçirilen çapyşyga gatnaşan bedewleriň çapyksuwarlary ussat hem-de başarjaň. Olaryň arasynda ýeňiji bolaýmak ýeňil iş däl. Bu uly taýýarlygy talap edýär. Çapuw ýodasynda Bezirgen bilen bir göwrä öwrülip çapyp barýan pursadymyz janköýerleriň şowhunly sesi bizde ýeňşe ynamy artdyrdy.

Türkmen bedewiniň milli baýramy biziň üçin goşa toýa öwrüldi. Baýramçylygyň öňüsyrasynda ilkinji halypam — kakam Kakamyrat Agamyradowa «Türkmenistanyň ussat halypa seýsi» diýen hormatly adyň dakylmagy buýsançly başymyzy göge ýetirdi.

Baýramçylyk gününde ula gidip, baýrak eýesi bolup, janköýerleriň ynamyny ödemegiň özboluşly lezzeti bar. Çyn bedewlere sarpa goýýan halkymyzyň atyna söýgüsi şeýle baýramçylyklarda has-da aýdyň ýüze çykýar. Milli gymmatlyklarymyzyň hormatyna bellenýän baýramlarymyzy giňden toýlamaga döredilýän şertler üçin hormatly Prezidentimize alkyş aýdýarys.

Hoşgeldi TOÝLYÝEW,
Türkmenistanyň Prezidentiniň Ahalteke atçylyk toplumynyň türgeni:

— Türkmen bedewiniň milli baýramy mynasybetli gamyşgulak bedewlerimiziň arasynda dürli bäsleşikler geçirilýär. Şol bäsleşikleriň biri-de atlaryň uzak aralyga ýöriş bäsleşigidir. Men bu bäsleşige ilkinji gezek gatnaşýaryn. Öz seýislän Dorbedewim bilen bäsleşigi üstünlikli tamamlamagy başardym. Iki tapgyrdan ybarat ýöriş bäsleşiginde eminler topary tarapyndan bellenilen 60 kilometrlik menzili 2 sagat 25 minutda geçip bildik. Çekeleşikli bäsleşikde ýeňiji bolmak Dorbedew ikimize ýeňil düşmedi, sebäbi garşydaşlarymyzyň ählisi ýaryşa ýokary taýýarlykly gelipdir.

Ahalteke bedewleriniň gatnaşmagynda uzak aralyga atly ýörişler geçen asyrlarda hem geçirilipdir. Olardan Aşgabat — Moskwa, Aşgabat — Garrygala ýörişlerini ýatlap bolar. Şeýle bäsleşikleriň häzir hem geçirilmegi merdana pederlerimizden miras galan asylly däbiň üstünlikli dowam etdirilýändiginiň mysalydyr.

Begmämmet KULYÝEW,
1-nji çapyşygyň ýeňijisi:

— Ýaryşa Türkmenistanyň Prezidentiniň Ahalteke atçylyk toplumyna degişli, Türkmenistanyň at gazanan atşynasy Atçapar Bajamowyň seýislän Gutly diýen gara aty bilen gatnaşdym. Gülüstan bilen Ajabyň neslinden bolan Gutly — dyzy kuwwatly bedew. Onuň bilen üçýaşar atlaryň arasynda 1200 metr aralyga geçirilen çapyşykda ýeňiji boldum.

Ady rowaýata öwrülen, 1965-nji ýylda doglan altynsow mele at Polatlynyň adyna goýlan, ýurdumyzyň maliýe-ykdysadyýet toplumynyň baýragyny almak ugrunda geçirilen çapyşykda gazanan üstünligim meni indiki üstünliklerime höweslendirýär. Polatly Pereňiň ugruna degişli bolup, ol Aşgabatda, Azerbaýjanyň Baku, Russiýanyň Pýatigorsk şäherlerinde geçirilen çapyşyklara gatnaşyp, birnäçe halkara baýraklara mynasyp bolmagy başaran bedew. Şonuň üçin türkmeniň atçylyk sungatynyň taryhynda şeýle uly yz goýan bedewiň adyna goýlan baýraga mynasyp bolmagyň özi hem döwletlilikden nyşandyr. Gahryman Arkadagymyz behişdi bedewlere belent söýgüsidir ata ussatlarça erk edişi bilen hemişe bize nusgalyk mekdep bolup durýar.

Şu günki çapyşykda ýeňiş gazanjakdygymyz entek pellehana ýetmänkäk diýen ýaly belli boldy. Biz beýleki atlary gerek wagtynda öňe goýberdik. Esasy garşydaşymyz Türkmenistanyň Prezidentiniň Ahalteke atçylyk toplumyna degişli Gülüstan bilen Aýjemalyň neslinden Ajapgül atly dor gysrakdy. Ajapgül bilen Gutly dogan. Olaryň ikisem kuwwatly, ýyndam. Atlarymyz bilen dogry ýola düşenimizde, aýlaw ýodasynyň iç ýüzünden pellehana tarap okduryldyk. Şeýdibem, birinji gelmegi başardyk.

Ýazgeldi GARAJAÝEW,
Ak bugdaý etrabyndaky 7-nji orta mekdebiň 10-njy synp okuwçysy:

— Atçylyk sportuny ösdürmekde soňky ýyllarda durmuşa geçirilýän işler özüniň oňyn netijesini berip gelýär. Konkur boýunça ýaş türgenleri ýüze çykarmak, olaryň başarnygyny artdyrmak boýunça Türkmen bedewiniň milli baýramy, şeýle-de şanly seneler mynasybetli ýaryşlar geçirilýär. Oňa gatnaşýan türgenleriň sany ýylsaýyn artýar. Atçylyk sportunyň bu görnüşiniň özüne mahsus aýratynlyklary bar. Hünärmenler, türgenler tarapyndan atçylyk sportuna gatnaşdyryljak atlar ilki seçilip alynýar, olaryň birinji we soňraky ýyllardaky seýislenişine, türgenleşdirilişine aýratyn üns berilýär. Bu uzak wagtlap türgenden hem, sport atyndan hem irginsiz zähmeti, jogapkärçiligi talap edýär. Dünýäde konkur bäsleşigi örän gyzykly bolup, ol sport atlarynyň päsgelçiliklerden böküş güýjüni, çydamlylygyny kesgitleýär. Türgen edenli, dogumly bolmaly. Ol sportuň bu görnüşiniň özüne mahsus inçe hasaplamalaryndan, ata ezberlik bilen erk etmekden, oňa diýeniňi etdirmekden oňat baş çykarmaly. Türgeniň umumy fiziki taýýarlygy-da ýokary derejede bolmaly. Sport atyndan bolsa uly güýç, hereketleriň ýokary sazlaşygy, päsgelçiliklerden geçilende, deňagramlylygy saklamak ukyby, hereketleriň çeýeligi talap edilýär.

Türgenleriň ýeňşi gysga wagt aralygynda päsgelçiliklerden şowly geçip, jerime bahalary almazlygy ýa-da az almagy arkaly kesgitlenýär. Şonuň üçin türgen atyna diýenini etdirmegi başarmaly. Başgaça aýdylanda, ol aty bilen bir hörpden gopmaly. Bu bolsa uzak türgenleşikleriň netijesinde gazanylýar.

Özüm indi bassyr iki ýyl bäri, behişdi bedewlerimiziň baýramy mynasybetli geçirilýän ýaryşda birinji orny eýeläp, Şa serpaýyna mynasyp bolup gelýärin. Şu ýyl men bu bäsleşige Altynhan atly bedewim bilen gatnaşyp, päsgelçilikleriň ählisinden üstünlikli geçmegi başardym. Meniň bu ugurda kämilleşmegimde doganym Begliniň, şeýle-de ilkinji halypam Nikolaý Beglerýanyň uly ýardamynyň bardygyny belläsim gelýär. Şöhraty dünýä dolan ahalteke bedewi türkmen halkynyň buýsanjydyr. Häzirki wagtda Türkmenistan döwletimiz at çapyşyklarynyň, atçylyk sporty boýunça ýaryşlaryň geçirilýän ýurduna öwrülýär. Bedew bady bilen öňe barýan ata Watanymyzyň üstünlikleri her birimizi buýsandyrýar, täze üstünliklere ruhlandyrýar.

Ýazga geçiren Şamyrat MUHAMMETGURBANOW.

«Türkmenistan». Surata düşüren Ilaman ÇÜRIÝEW.

Türkmen bedewiniň milli baýramy hem-de hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň başlangyjy bilen esaslandyrylan Türkmen alabaýynyň baýramy ýurdumyzda giňden bellenilýär. Şu ýyl, döwletimiziň Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygyna beslenen ýylda milletiň öz ruhy köklerine we özboluşly medeni mirasyna ygrarlylygyny alamatlandyrýan bu ajaýyp baýramçylyklar aýratyn öwüşgine eýe boldy.

Gözelligi boýunça ajaýyp, kämil behişdi bedewlerimiz hem-de edermen alabaýlarymyz ähli döwürlerde türkmen halkynyň wepaly dostlarydyr hemralary, buýsanjy we baýlygy bolup geldi. Bu gün ýelden ýüwrük ahalteke bedewlerimiz hem-de gaýduwsyz alabaý itlerimiz düýpli özgertmeler we ösüş ýolunda ata Watanymyzyň uly üstünlikleri gazanmaga ýardam edýän döredijilik kuwwatynyň aýdyň beýanyna öwrüldi. Hormatly Prezidentimiziň alyp barýan asylly işleri netijesinde, gözbaşyny asyrlaryň jümmüşinden alyp gaýdýan atşynaslyk we itşynaslyk däplerimiz täze mazmuna we ösüşe eýe boldy.

Behişdi bedewlerimiz çapylýan atlaryň gadymy tohumlarynyň biridir. Milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow ahalteke tohumynyň arassalygyny, gözelligini aýawly saklamak meselelerine hem-de dünýä medeniýetiniň özboluşly ugry hökmünde onuň ähmiýetine, ýurdumyzyň atçylyk we atly sport mekdebini kämilleşdirmäge, onuň halkara atçylyk ulgamyna goşulmagyna aýratyn üns berýär.

Türkmenistanyň Prezidentiniň başlyklyk etmeginde 16-njy aprelde Aşgabatda geçirilen Halkara ahalteke atçylyk assosiasiýasynyň XI mejlisi degişli ugurda alnyp barylýan işleriň netijelerine hem-de geljekki gatnaşyklaryň mümkinçiliklerine bagyşlanyldy. Foruma sanly ulgam arkaly bu abraýly guramanyň daşary ýurtly agzalary hem gatnaşdylar, onuň düzümine dünýä döwletleriniň 36-synyň wekilleri girýär.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň belleýşi ýaly, ata-babalarymyzyň tutanýerli zähmeti bilen mukaddes topragymyzda kemala gelen hem-de gözelligi, okgunlylygy bilen dünýäde tanalýan behişdi bedewlerimiz halkymyzyň buýsanjy we baýlygy bolup durýar.

Ýurdumyzyň atçylygyny ösdürmek hem-de ahalteke bedewlerimiziň dünýä dolan şöhratyny artdyrmak boýunça döwletimiz tarapyndan degişli çäreler görülýär. Atçylyk pudagyny ylmy esasda ösdürmäge, degişli ugurda geçirilýän işleri kämilleşdirmäge, halkara ýaryşlary guramak üçin niýetlenen döwrebap atçylyk sport toplumlaryny gurmaga hem-de atşynaslaryň ýaşaýyş-durmuş şertlerini gowulandyrmaga uly möçberde maliýe serişdeleri goýberilýär.

Atçylyk pudagyny ösdürmek, at çapyşyklarynda hem-de atly sportuň dürli görnüşleri boýunça ýaryşlarda, hususan-da, konkur we at üstündäki milli oýunlarda üstünlikli çykyş etmek maksady bilen, türgenleri taýýarlamaga uly üns berilýär.

“Meşhur ahalteke bedewleriniň şan-şöhraty müňýyllyklaryň dowamynda äleme dolup gelýär. Biziň bedewlerimiziň dünýäniň atçylyk medeniýetiniň döremeginde uly goşandy bardyr. Şoňa görä-de, gözelligi haýrana goýýan, milli buýsanjymyz bolan ahalteke bedewlerimizi ösdürip ýetişdirmekde merdana ata-babalarymyzdan miras galan gadymy seýisçilik ýoluny geljekde hem dowam ederis. Bu däpleri ýaş nesillerimize ýetirmegi hem-de olaryň bedewlere bolan söýgüsini artdyrmakda alyp barýan işlerimizi has-da giňelderis” diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow forumda eden çykyşynda belledi.

Arassa ganly ahalteke bedewlerimiziň şan-şöhratyny dikeltmekde, dünýä ýaýmakda, atly sporty we atçylyk pudagyny ösdürmekde, ahalteke atlarynyň tohumçylyk işini, olaryň syna owadanlygyny kämilleşdirmekde, ösüp gelýän ýaş nesillerimizde atçylyk sungatyna bolan höwesi döretmekde, atlary seýislemekde bitiren aýratyn uly hyzmatlary göz öňünde tutulyp, Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň karary bilen, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowa “Türkmenistanyň ussat halypa seýsi” diýen hormatly at dakyldy.

Döwlet Baştutanymyzyň teklibi bilen, mejlisiň dowamynda Halkara ahalteke atçylyk assosiasiýasynyň agzalary Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Serdar Berdimuhamedowy guramanyň täze prezidenti hökmünde biragyzdan saýladylar.

Synymyzy dowam etmek bilen, baýramçylyk çäreleriniň maksatnamasynyň atçylyga bagyşlanan köp sanly sergileri, ylmy maslahatlary, döredijilik çärelerini we sport ýaryşlaryny öz içine alandygyny bellemek gerek. Esasy wakalaryň hatarynda Halkara ahalteke atçylyk assosiasiýasynyň hem-de Halkara “Türkmen alabaý itleri” assosiasiýasynyň merkeziniň açylyş dabarasy bar. Onuň muzeýi we kitaphanasy, iş otaglary innowasion tehnologiýalar, döwrebap kompýuter tehnikalary, sanly we internet ulgamlar bilen üpjün edildi.

Täze merkeziň maslahatlar zalynda Halkara “Türkmen alabaý itleri” assosiasiýasynyň birinji mejlisi geçirilip, onuň gün tertibine bu halkara guramanyň işleri bilen bagly meseleleriň giň toplumy girizildi. Şeýle hem onuň düzümine täze agzalar kabul edildi. Ýurdumyzyň ussat atşynaslaryna we itşynaslaryna döwlet sylaglary gowşuryldy. Halkara “Türkmen alabaý itleri” assosiasiýasy tarapyndan guralýan halkara bäsleşigiň ýeňijisine gowşurmak üçin “Ýylyň türkmen edermen alabaýy” diýen medal döredildi.

Türkmenistanyň Prezidentiniň Permany bilen, Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, Ýokary gözegçilik edarasynyň başlygy, Halkara ahalteke atçylyk assosiasiýasynyň we Halkara “Türkmen alabaý itleri” assosiasiýasynyň ýolbaşçysy Serdar Berdimuhamedowa “Türkmenistanyň at gazanan itşynasy” diýen hormatly at dakyldy.

Dünýä belli ahalteke bedewleri we türkmen alabaýlary boýunça hünärmenleriň hem-de olaryň muşdaklarynyň yzygiderli duşuşyklarynyň hyzmatdaşlygyň esasy ugurlaryny işläp düzmäge ýardam edip, ony täze mazmun hem-de bilelikdäki täze taslamalar, möhüm pikirler we işewür gatnaşyklar bilen baýlaşdyrýandygyny bellemek gerek. Şeýle halkara çäreler atçylyk we itşynaslyk babatda hünärmenleri özara tejribe esasynda birleşdirmek bilen çäklenmän, eýsem, ýurtlaryň we halklaryň arasyndaky medeni-ynsanperwer ulgamda ynamly gatnaşyklary giňeltmäge hem ýardam edýär.

Mälim bolşy ýaly, Türkmenistanyň we ÝUNESKO-nyň hyzmatdaşlyk etmegi netijesinde, Bütindünýä mirasynyň sanawyna Gadymy Merwiň, Köneürgenjiň, Gadymy Nusaýyň taryhy-medeni ýadygärlikleri girizildi. “Görogly” dessançylyk sungaty, “Küştdepdi” aýdym we tans dessury, türkmen milli halyçylyk sungaty Adamzadyň maddy däl medeni mirasynyň görnükli sanawyna girizildi.

Häzirki wagtda Türkmenistan ÝUNESKO-nyň garamagyna hödürlemek üçin ahalteke bedewlerini we alabaý itlerini ýetişdirmegiň milli däplerini Adamzadyň maddy däl medeni mirasynyň sanawyna girizmäge degişli teklibi taýýarlaýar.

Türkmen bedewiniň milli baýramyna bagyşlanan çäreleriň çäklerinde Ahal welaýatynyň Ak bugdaý etrabynda uzak aralyga atly ýöriş bäsleşigi geçirildi, Aşgabat atçylyk sport toplumynyň açyk manežinde bolsa konkur boýunça ýaryşlar guraldy.

Behişdi bedewlerimiz gaýtalanmajak gözelligini, güýjüni we ýyndamlygyny Mary welaýatynyň dolandyryş merkezindäki atçylyk sport toplumynda geçirilen at çapyşyklarynda doly açyp görkezdiler. Topluma atşynaslar hem-de sportuň bu özüne çekiji görnüşiniň köp sanly muşdaklary ýygnandylar.

Mary welaýat kitaphanasynyň maslahatlar zalynda “Türkmen bedewi we dünýäniň seýisçilik sungaty” atly XIII maslahat geçirildi. Foruma gatnaşyjylaryň belleýşi ýaly, behişdi bedewlerimiziň hakyky muşdagy, ussat çapyksuwar hem-de atly sportuň wagyz-nesihatçysy hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň alyp barýan giň gerimli işleri netijesinde, täze taryhy döwürde ahalteke bedewi Türkmenistanyň baş nyşanyna, döwürleriň we nesilleriň üznüksiz arabaglanyşygyna öwrüldi.

Türkmen halky dünýä seçgiçilik sungatynyň eserini peşgeş bermek bilen çäklenmän, eýsem, gadymy tohumyň arassalygyny ýüzýyllyklardan geçirip, bu täsin atlaryň tapawutly aýratynlyklaryny we genofonduny yzygiderli kämilleşdirmegi başardy. Bu gün biz ady rowaýata öwrülen ahalteke bedewleriniň şan-şöhratynyň täze belentliklere çykmagynyň şaýatlarydyrys, olar türkmen halkynyň buýsanjydyr we ylhamydyr, kalbynyň ganatydyr.

Türkmenistanyň Prezidentiniň Ahalteke atçylyk toplumynda geçirilen “Ýylyň iň owadan ahalteke bedewi” atly halkara gözellik bäsleşigi baýramçylyk dabaralarynyň ajaýyp pursadyna öwrüldi. Onuň çäklerinde Diýarymyzyň her welaýatyndan we paýtagtymyzdan, harby we hukuk goraýjy edaralaryň, ýurdumyzyň atşynaslarynyň adyndan Türkmen bedewiniň milli baýramy mynasybetli hormatly Prezidentimize ajaýyp ahalteke bedewleri sowgat berildi.

Milli Liderimiziň düýbüni tutan asylly däbine eýerip, wise-premýer, Halkara ahalteke atçylyk assosiasiýasynyň we Halkara “Türkmen alabaý itleri” assosiasiýasynyň ýolbaşçysy Serdar Berdimuhamedow Hankerwen atly bedewiň boýnuna enesi Ogulabat ejäniň ören alajasyny dakdy. Soňra ol at üstünde çapuw ýodasy boýunça gezim edip, bedewi synap gördi. Bedew bolsa çapyksuwaryň tejribelidigini, başarjaňlygyny duýup, onuň ähli ýumuşlaryny birkemsiz ýerine ýetirdi we tomaşaçylara öz gözelliginden, sazlaşykly hereketinden hem-de seýkin ýöreýşinden lezzet almaga mümkinçilik berdi.

«Ýylyň iň owadan ahalteke bedewi» diýen ada Türkmenistanyň Prezidentiniň Ahalteke atçylyk toplumynyň Ary we Altynbaş diýen bedewleriň neslinden hem-de meşhur Skak diýen atyň nesil ugruna degişli, 2015-nji ýylda doglan Aýgytly diýen bedew mynasyp boldy. Halkara bäsleşigiň ýeňijisine milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň baş baýragy — “Leхus” awtoulagy, göçme kubok hem-de diplom gowşuryldy. Şeýle hem bu ýerde ahalteke atlarynyň gözelligini şekillendiriş we amaly-haşam sungatynyň eserlerinde, neşir önümlerinde, fotosuratlarda, teleýaýlymlarda çeper beýan etmek boýunça döredijilik bäsleşiginiň ýeňijileriniň atlary yglan edildi.

Atlaryň tebigy gözelligi, syratlylygy, wepalylygy, ýyndamlygy köp asyrlaryň dowamynda şahyrlar we bagşylar üçin ylham çeşmesi bolup hyzmat etdi. Sungat wekilleri — suratkeşler, heýkeltaraşlar, zergärler we beýleki ussalar tebigatyň bu gudratynyň diňe keşbini däl-de, eýsem, halkyň zehinini şekillendirýärler, çünki şunuň ýaly kämil tohumy kemala getirmek döredijiligiň, bilimleriň, sabyrlylygyň hem-de ençeme nesilleriň egsilmejek zehininiň miwesidir. Häzirki zaman türkmen sungatynda ahalteke bedewi gözbaşlaryň, kökleriň, menzilleri geçmäge ukyply ruhubelentligiň özboluşly nyşanyna öwrüldi.

Awtorlaryň bu bäsleşige hödürlän işleri Türkmenistanyň Döwlet çeperçilik akademiýasynyň Sergiler merkezinde görkezildi. Elbetde, tebigatyň we adam zehininiň miwesi bolan ahalteke bedewi we türkmen alabaýy nusgawy şygyrlarda we folklorda, şol sanda nakyllarda, dessanlarda hem-de eposlarda we häzirki zaman türkmen edebiýatynda öz beýanyny tapýar. Şunda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň dünýäniň dürli dillerine terjime edilen we halkara jemgyýetçilikde uly gyzyklanma döreden eserleri aýratyn orun eýeleýär. Şolaryň hatarynda behişdi bedewlerimize we alabaýlara bagyşlanan “Ahalteke bedewi — biziň buýsanjymyz we şöhratymyz”, “Gadamy batly bedew”, “Atda wepa-da bar, sapa-da”, “Türkmen alabaýy” atly kitaplar bar. Ýurdumyzyň ähli muzeýlerinde we kitaphanalarynda guralan baýramçylyk sergileri bular barada aýdyň düşünje berdi.

Şeýlelikde, şu gezek geçirilen baýramçylyk dabaralary türkmen halkynyň taryhynda we medeniýetinde möhüm orun eýelän hem-de tutuş dünýäni guwandyryp, haýran galdyrmagy dowam edýän ahalteke bedewlerine hem-de alabaýlaryna goýulýan hormaty aýdyňlygy bilen açyp görkezdi. Bu gün hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň baştutanlygynda Türkmenistan müňýyllyk milli däplerimize daýanyp hem-de gadamy batly bedew kimin, täze belentliklere ymtylmak bilen, atşynaslygyň we itşynaslygyň iri halkara merkezi hökmünde Ýer ýüzündäki ornuny pugtalandyrýar.

Türkmen bedewiniň milli baýramy hem-de Türkmen alabaýynyň baýramy mynasybetli geçirilýän dabaralar dowam edýär.

(TDH).

Sözbaşymyzdan gürrüňiň näme hakynda boljakdygyny aňansyňyz, megerem. Hawa, gürrüňimiz şu günler ulus-il bolup, ilkinji gezek milli senenamamyza laýyklykda şanyna toý tutulýan türkmen alabaýy barada. Aslynda, indi «türkmen alabaýy» diýen düşünje diňe bir ynsanyň wepaly dosty hasaplanýan jandar baradaky gürrüňleriň çäginden has giňedi diýsek, hakykatdan daş düşdügimiz bolmasa gerek. Bu gün türkmen milliligini, milli gymmatlyklarymyzy sarpalamagyň nusgalyk göreldesini görkezýän hormatly Prezidentimiziň üns-aladasy hem irginsiz tagallalary bilen türkmen alabaýlary hakdaky alada döwlet syýasaty derejesine çykaryldy. Şanyna gymmatly eser ýazyp, waspyny şygyr setirlerinde beýan edýän milli Liderimiz türkmen alabaýlaryny ösdürip ýetişdirmek bilen bagly meseleleri alabaý itleriniň gymmatly tohumyny saklamak, itşynaslyk medeniýetini ýokarlandyrmak we ony ösdürip ýetişdirmegiň täzeçil usullaryny kemala getirmek ýaly wezipeler bilen utgaşdyrýar.

Taryh ähli eýýamlaryň, ähli döwürleriň wakadyr hadysalaryny öz sahypalarynda saklaýar. Alymlaryň çaklaýyşlary ýaly, miladydan öňki III-II müňýyllykda kemala gelen türkmen alabaý itleri hemişe-de halkymyzyň wepaly dosty, gaýduwsyzlyk, mertlik, batyrgaýlyk ýaly asylly häsiýetleri özünde jemleýän ynamdar goragçysy hasaplanypdyr. Ýöne alabaýlaryň milli gymmatlyklaryň iň naýbaşylarynyň biri hökmünde häzirki ýaly arzylanan hem sarpalanan döwri, meger, taryh gatlarynda duş gelmese gerek. Hormatly Prezidentimiz bu gün türkmen alabaýyny asyrlaryň sungatyna deňäp, olaryň ösdürilip ýetişdirilmegine, mynasyp derejede taýýarlanylmagyna we dünýä derejesinde şan-şöhratyny artdyrmaga aýratyn ähmiýet berýär. Alabaýlary mundan beýläk-de wagyz etmek maksady bilen, «Türkmen alabaý itleri» assosiasiýasynyň döredilip, oňa halkara derejäniň berilmegi, Ak bugdaý etrabynda «Türkmen alabaý itleri» hojalyk jemgyýetiniň binalar toplumynyň, Änew şäherinde weterinariýa bejeriş hanasynyňdyr öý haýwanlaryny saklaýan toplumyň, Ahal welaýatynda türkmen alabaý itleriniň Karantin merkeziniň, Balkan, Daşoguz, Lebap, Mary welaýatlarynda we Aşgabatda türkmen alabaý itleriniň Tohumçylyk merkezleriniň hem-de Halkara «Türkmen alabaý itleri» assosiasiýasynyň merkeziniň gurluşyklary, S.A.Nyýazow adyndaky Türkmen oba hojalyk uniwersitetinde täze kinologiýa hünäriniň açylmagy, Aşgabady ösdürmegiň 16-njy tapgyryndaky köçeleriň çatrygynda ojagyň wepaly goragçysy hökmünde alabaý itiniň heýkeliniň oturdylmagy we ýene-de kän-kän işler örän gysga döwrüň dowamynda amal edilen tutumly başlangyçlaryň anyk mysallarydyr...

Türkmen alabaýy özboluşly milli medeniýetimiziň aýrylmaz bölegidir. Şoňa görä-de, olaryň jemgyýetçilik durmuşyndaky ornuny pugtalandyrmak, itşynaslyk medeniýetini ýokarlandyrmak üçin bu ugurdaky dünýä tejribesini içgin öwrenmek we halkara hyzmatdaşlygy giňeltmek zerur bolup durýar. Ştab-kwartirasy Aşgabatda ýerleşýän Halkara «Türkmen alabaý itleri» assosiasiýasy hut şu ugurlarda alnyp barylýan işleri utgaşdyrmakda hem-de alabaýlaryň şan-şöhratyny dünýä ýaýmakda ähmiýetli orun eýeleýär. Milli itşynaslyk mekdebiniň iň gowy däplerini aýawly saklamagy we artdyrmagy baş maksat edinýän bu assosiasiýanyň döredilen wagtynda oňa dünýäniň 11 döwletinden 25 adamyň agzalyga kabul edilip, häzirki günde fiziki we ýuridik agzalarynyň sanynyň 191-e ýetmegi bolsa türkmen alabaýlaryna bolan gyzyklanmanyň näderejede ýokarydygyny görkezýär.

Ýeri gelende, hormatly Prezidentimiziň türkmen alabaýlaryny yzygiderli köpeltmek, halk seçgiçilik usulyny hem-de dünýä ylmynyň häzirki gazananlaryny peýdalanmak boýunça öňde goýan wezipelerini ýerine ýetirmek maksady bilen, döwletimiziň daşary ýurtlarda hereket edýän diplomatik wekilhanalary tarapyndan hem netijeli işleriň alnyp barylýandygyny aýtmak gerek. Daşary ýurtlarda wekilçilik edýän diplomatlarymyz Halkara «Türkmen alabaý itleri» assosiasiýasynyň agzalarynyň geografiýasyny has-da giňeltmäge goşant goşmak üçin daşary ýurtly itşynaslardyr ylmy jemgyýetçiligiň wekilleri bilen duşuşyklary, tanyşdyrylyş çärelerini geçirýärler, degişli guramalardyr federasiýalar bilen ýygjam gatnaşyklary ýola goýýarlar. Sözümiz gury bolmaz ýaly, Türkmenistanyň Beýik Britaniýanyň we Demirgazyk Irlandiýanyň Birleşen Patyşalygyndaky ilçihanasy tarapyndan Beýik Britaniýada ýaşap, tohum itleriň seçgiçiligi bilen meşgullanýan italýan raýaty Antonino Lo Raso bilen golaýda geçirilen duşuşykdan käbir mysallara ýüzleneliň.

Türkmenistanyň Beýik Britaniýadaky doly ygtyýarly wekiliniň Antonino Lo Rasonyň Bedfordşir graflygynda ýerleşýän fermasynda bolup, alabaý itleriniň saklanylyşy we aýratynlyklary bilen gyzyklanmagy itşynasa Halkara «Türkmen alabaý itleri» assosiasiýasynyň alyp barýan işleri dogrusynda anyk maglumatlary ýetirmäge hem-de ony assosiasiýanyň agzalygyna çagyrmaga amatly mümkinçilik boldy. Duşuşygyň dowamynda Antonino Lo Raso bu teklibi uly höwes bilen kabul edýändigini aýdyp, öz itleri barada gürrüň berdi.

Itşynasyň aýtmagyna görä, ol Italiýanyň Sisiliýa sebitinden bolup, çagalygyndan itler bilen gyzyklanýar. Merkezi Aziýa ýurtlaryna, şol sanda Türkmenistana-da gelip gören, tohum itleriň seçgiçiligi bilen meşgullanýan italýan raýaty Ezio Maria Romanodan itleri saklamak we terbiýelemek meselelerini içgin öwrenen Antonino 15 ýyldan bäri bu ugurda iş alyp barýar. Onuň fermasynda alabaýlar, kangallar, kawkaz we german goýun itleri saklanýar. Itşynas Merkezi Aziýa goýun iti diýlip atlandyrylýan itleriň Türkiýede meşhur bolan kangal, Anatoliýada duş gelýän akbaş we garabaş tohum itleri bilen bir maşgaladandygyny, olaryň Türkmenistanyň çäginden orta asyrlarda Türkiýä göçüp gaýdan türkmenleriň ýany bilen getirilendigini tassyklaýan maglumatlaryň bardygyny aýtdy. Munuň özi türkmen alabaýlarynyň gadymy nesil ugurlaryny içgin öwrenmekde mümkinçilikleriň köpdügine hem şaýatlyk edýär.

...Milli Liderimiziň nygtaýşy ýaly, alabaý — biziň Watanymyzyň baýlygy, ol ata-babalarymyzyň döreden milli gymmatlygy, ony gorap saklamak, ähli ajaýyplygy bilen geljek nesillerimize ýetirmek biziň borjumyzdyr. Millet milliligi, milli ýörelgeleridir milli gymmatlyklary bilen tanalýar. Häzirki wagtda BMG-niň Bilim, ylym we medeniýet meseleleri boýunça guramasynyň halkara kadalaryna laýyklykda, halkymyzyň milli gymmatlygy bolan türkmen alabaýlaryny köpeltmek sungatyny ÝUNESKO-nyň Adamzadyň maddy däl medeni mirasynyň sanawyna girizmek ugrunda degişli işler alnyp barylýar. Medeniýetleriň özara gatnaşyklarynyň barha we barha çuňlaşýan häzirki şertlerinde halkyň buýsanjy, bahasyz baýlygy hökmünde milli gymmatlyklaryňy aýap saklamagyň, dünýäde wagyz etmegiň hem geljek nesillere miras galdyrmagyň özboluşly çemeleşmeleri-de hut şeýle tutumly başlangyçlardan badalga alýar.

Aýgül RAHYMOWA.

«Türkmenistan».

Mary, 22-nji aprel (TDH). Şu gün Mary welaýat merkezinde ýakynlaşyp gelýän Türkmen bedewiniň milli baýramyna bagyşlanan çäreler geçirildi.

Dabaralar däp bolan at çapyşyklary bilen başlandy. Çapyşyklar Marynyň atçylyk sport toplumynda geçirildi. Bu toplum, tutuş ýurdumyzda bolşy ýaly, welaýatda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň tabşyrygyna laýyklykda guraldy.

Çärelere taýýarlyk görmegiň çäklerinde bu ýerde ýanaşyk ýerleri abadanlaşdyrmak boýunça uly işler geçirildi — bag nahallarynyň dürli görnüşleri, güller ekildi.

Welaýatyň sungat ussatlary — meşhur estrada artistleri, bagşylar, tans we halk döredijilik toparlary aýdym-sazly, tansly çykyşlary görkezdiler.

Atçylyk sport toplumynyň çäklerine girilýän merkezi girelgeden başlap, onuň iki tarapynda şekillendiriş we amaly-haşam sungatynyň eserleriniň sergisi guraldy. Marynyň görnükli suratkeşlerinden başlap, döredijilik ýoluna girişýän ýaşlar behişdi bedewlere bagyşlanan surat eserlerini görkezdiler. Şeýle hem bu ýerde heýkeltaraşlaryň, halyçy gelin-gyzlaryň, zergärleriň, at esbaplaryny taýýarlaýan ussalaryň we beýlekileriň işleri bilen tanyşmak bolýar.

Mundan başga-da, sergide milli saz gurallary, deri önümleri, dutar ýasamak sungatynyň tilsimleri görkezildi, dessançy bagşylaryň çykyşlary ýaýbaňlandyryldy. Ýene bir bölümde zähmet gurallarynyň, el işleriniň sergisi görkezildi.

Toplumyň çäklerinde görkezilen milli oýunlar, ýaýbaňlandyrylan milli göreş Türkmen bedewiniň milli baýramynyň halkymyzyň gadymdan gelýän ýörelgelerine mahsus häsiýetde giňden dabaralanýandygyny görkezdi. Ýeňiji bolan pälwanlar toý baýraklary bilen sylaglandylar.

Mary welaýat Taryhy we ülkäni öwreniş muzeýiniň göçme sergisiniň gymmatlyklary bedewiň halkymyzyň tutuş taryhynyň dowamynda syrdaşy bolandygyna aýdyň şaýatlyk edýär. Şol gymmatlyklaryň hatarynda 4 müň ýyl mundan ozal gadymy Marguş ýurdunyň ýaşaýjylarynyň taýýarlan ýönekeý heýkeljiklerinden başlap, orta asyr döwürlerindäki ussalaryň ýasan owadan we ajaýyp keramiki at heýkeljikleri bar.

Sergide görkezilen kitaplaryň birinde Murgabyň dilkawynda gadymy siwilizasiýany açan meşhur arheolog W.I.Sarianidi Goňurdepe şäherinden tapylan atyň jaýlanan ýerini görkezýär. Bu edermen türkmen ýigitleriniň ýüzýyllyklaryň dowamynda wepaly ýoldaşy we taýsyz dosty bolan bedewe aýratyn hormat-sarpa goýlandygynyň aýdyň subutnamasydyr.

Marydaky esasy baýramçylyk dabaralary şu gün geçýän-de bolsa, Murgabyň boýundaky gadymy şäher indi birnäçe günden bäri bu wakalar bilen ýaşaýar. Şäheriň merkezinde, gaýduwsyz esger, görnükli türkmen nusgawy şahyry Mollanepesiň wepaly aty bilen bilelikde duran ýadygärliginiň ýanynda baýramçylyk konsertleri geçirildi. Her gün gezekli-gezegine bu ýerde welaýatyň ähli etraplaryndan artistler çykyş edip, ählihalk baýramynyň baş gahrymany bolan, ady rowaýata öwrülen ahalteke bedewini wasp etdiler.

Şu gün geçirilen at çapyşyklarynda behişdi bedewler gaýtalanmajak gözelligini, güýç-kuwwatyny we ýyndamlygyny görkezdiler. Marynyň atçylyk sport toplumynda at çapyşyklaryna atşynaslar hem, halkymyz üçin däbe öwrülen bu ajaýyp sport görnüşiniň köp sanly janköýerleri hem ýygnandylar. Stadionyň tomaşaçylar orny janköýerlerden doldy.

Ýaryşyň meýilnamasyna welaýatlaryň we Aşgabat şäheriniň bedewleriniň gatnaşmagynda ýetginjek çapyksuwarlaryň, uly ýaşly çapyksuwarlaryň hem-de halypa çapyksuwarlaryň arasynda 8 çapyşyk girizildi.

1000 metr aralyga birinji çapyşykda ýurdumyzyň ähli welaýatlarynyň wekilleri bolan ýetginjek çapyksuwarlar ýaryşa goşuldylar. Ýetginjek çapyksuwarlaryň arasynda Daşoguz atçylyk sport toplumynyň Mähek diýen bedewini çapan B.Mämmedow ýeňiji boldy.

Soňra welaýatlaryň her birinden we Aşgabat şäherinden ussat çapyksuwarlar gezekli-gezegine 1200 metr aralyga bellenen 6 çapyşyga gatnaşdylar.

Ahal welaýatynyň bedewleriniň arasynda Türkmenbaşydaky nebiti gaýtadan işleýän zawodlar toplumyna degişli Beglerim (çapyksuwary B.Begliýew) diýen at, Balkan welaýatynyň bedewleriniň arasynda Gaýra diýen at (“Türkmengaz” döwlet konserni, çapyksuwary I.Tirkeşbaýew), Daşoguz welaýatynyň bedewleriniň arasynda Gardaşym diýen at (Daşoguz welaýat Polisiýa müdirligi, çapyksuwary B.Berdimuhammedow), Lebap welaýatynyň bedewleriniň arasynda Keýmir diýen bedew (Lebap welaýatynyň Polisiýa müdirligi, çapyksuwary M.Tejenow), Mary welaýatynyň bedewleriniň arasynda Dorbürgüt diýen at (“Marygazüpjünçilik” kärhanasy, çapyksuwary B.Agamyradow), Aşgabat şäheriniň bedewleriniň arasynda Leýlisaç diýen bedew (Türkmenistanyň Baş prokuraturasy, çapyksuwary B.Babalyýew) pellehana ilkinji bolup geldiler.

Jemleýji, 8-nji çapyşyga ýurdumyzyň ähli welaýatlaryndan halypa çapyksuwarlar gatnaşdylar. Olar bu ýaryşa haýsy at bilen gatnaşjakdyklaryny kesgitlemek üçin bije atyşdylar. Halypa çapyksuwarlar nesibesinden çykan bedewe atlanyp, ýaryşa goşuldylar. Şunda Mary döwlet athanasynyň Kadaly diýen aty bellenen 1000 metr aralygy 1 minut 11,1 sekuntda geçmegi başaryp, pellehana ilkinji bolup geldi.

Baýramçylyk ýaryşlarynyň ýeňijilerine dabaraly ýagdaýda gymmat bahaly baýraklar we sowgatlar gowşuryldy.

Türkmenistanyň Prezidentiniň baş baýragyna — ýeňil awtoulaga halypa çapyksuwarlaryň arasynda geçirilen jemleýji çapyşygyň ýeňijisi S.Kuljanow mynasyp boldy.

Baş baýragyň eýesi mynasyp bolan sylagyna buýsanýandygyny aýdyp, hormatly Prezidentimize tüýs ýürekden hoşallygyny beýan etdi hem-de behişdi bedewlerimiziň dünýä derejesindäki abraýynyň has-da belende galmagyna goşant goşmakda, olary mundan beýläk-de giňden wagyz etmekde ähli ukyp-başarnygyny gaýgyrmajakdygyna ynandyrdy.

Soňra dabaralar Mary welaýat kitaphanasynyň maslahatlar zalynda dowam etdi. Bu ýerde “Türkmen bedewi we dünýäniň seýisçilik sungaty” atly XIII maslahat geçirildi.

Kitaphananyň eýwanynda ýyndam bedewlere “Ahalteke bedewi — biziň buýsanjymyz we şöhratymyz”, “Gadamy batly bedew”, “Atda wepa-da bar, sapa-da” ýaly we beýleki kitaplaryny bagyşlan hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň eserleriniň sergisi guraldy. Dürli daşary ýurt dillerine terjime edilen bu kitaplar giň dünýä jemgyýetçiliginiň gymmatlygyna öwrülip, ahalteke tohumly atlara bütin dünýäde gyzyklanmanyň ep-esli artmagynda ähmiýetli orun eýeledi.

Maslahatda bellenilişi ýaly, behişdi bedewleriň hakyky janköýeri we olara sarpa goýýan, ajaýyp çapyksuwar hem-de atçylyk sportuny wagyz edýän milli Liderimiziň giň gerimli tagallalary netijesinde, täze taryhy eýýamda ahalteke bedewi şu günki Türkmenistanyň esasy nyşanyna, döwürleriň we nesilleriň aýrylmaz arabaglanyşygynyň aýdyň alamatyna öwrüldi.

Halkymyz dünýä seçgiçilik sungatynyň deňsiz-taýsyz eserini bagyş etmek bilen birlikde, bu ajaýyp atlaryň tapawutly häsiýetlerini we genofonduny hemişe kämilleşdirmek bilen, gadymy tohum atlaryň arassalygyny ýüzýyllyklaryň içinden geçirip, şu günlere getirmegi başardy.

Häzir biz ady rowaýata öwrülen bedewleriň şöhratynyň täze derejede ýokary galýandygynyň şaýatlary bolýarys. Bedewler halkymyzyň buýsanjy we ylhamy, kalbynyň ganaty, bahasyz milli baýlygy bolupdy we şeýle bolmagynda galýar.

Milli Liderimiziň tagallalary netijesinde, ýurdumyzda gadymy atçylyk sungatyny täzeden dikeltmek we ösdürmek boýunça maksada gönükdirilen işler alnyp barylýar. Biziň döwrümizde zähmetsöýer seýisler beýik ata-babalarymyzyň iň oňat däplerini dowam edip, deňsiz-taýsyz tohum atlaryň arassalygyny saklamak, syna gurluşyny kämilleşdirmek hem-de gözelligiň we ajaýyplygyň nusgasy hökmünde ykrar edilen ahalteke bedewleriniň saýlama tohumlarynyň baş sanyny artdyrmak boýunça işleri amala aşyrýarlar.

Bu gün Türkmenistan iň häzirki zaman derejesindäki atçylyk sport toplumlaryna we merkezlerine eýedir, şolarda täze tohum atlaryny ösdürmek üçin hemme şertler döredildi. Milli at oýunlary we atçylyk sportunyň dürli görnüşleri, şol sanda konkur boýunça ýaryşlar ösüşe eýe boldy. Päsgelçiliklerden bökmek boýunça konkur ýaryşy hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň başlangyjy bilen 2017-nji ýylyň sentýabrynda Aşgabatda uly üstünlik bilen geçen Ýapyk binalarda we söweş sungaty boýunça V Aziýa oýunlarynyň maksatnamalaryna ilkinji gezek girizildi.

Çykyşlarda ahalteke bedewlerimiziň dünýädäki şöhratyny täzeden dikeltmek ugrunda ägirt uly tagallalaryň milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedowa degişlidigi aýratyn nygtaldy. Döwlet Baştutanymyzyň aladalary we goldawlary bilen, milli atşynaslyk ýurdumyzyň durmuşynda mynasyp orna eýe bolup, halkymyzyň mirasyny, medeniýetini, taryhy tejribesini hem-de onuň zähmetsöýerligini, döredijilik taýdan işjeňligini we ylhamyny özünde jemledi.

Hormatly Prezidentimiziň başlangyjy bilen 2010-njy ýylda döredilen, ştab-kwartirasy Aşgabatda ýerleşýän Halkara ahalteke atçylyk assosiasiýasy geçen ýyllarda dürli ýurtlaryň atşynaslary bilen hünär derejesinde gatnaşyk etmek üçin abraýly meýdança öwrüldi. Assosiasiýanyň agzalarynyň, behişdi bedewlere uly sarpa goýýanlaryň hem-de olaryň hakyky janköýerleriniň ylalaşykly işleri bedewleriň dünýäde ýaýraýşynyň gerimini giňeltmäge we adamzat ösüşiniň döreden ajaýyplygy hökmünde ahalteke tohum atlarynyň özboluşlylygyna hem-de ähmiýetine ählumumy ünsi güýçlendirmäge mümkinçilik berdi diýip çykyş edenler bellediler. Bu bolsa Halkara ahalteke atçylyk assosiasiýasynyň esasy wezipeleriniň biridir.

Bellenilişi ýaly, Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe hakyky ýokary göterilişi başdan geçirýän ýurdumyzyň atçylygynyň ösdürilmegini höweslendirmek maksady bilen, milli Liderimiz tarapyndan ady rowaýata öwrülen bu bedewleriň iň naýbaşysyny saýlamak ugrunda bäsleşik — diňe bir türkmen halkynyň däl, eýsem, tutuş adamzadyň bahasyz gymmatlygyna öwrülen deňsiz-taýsyz bedewleriň gözelliginiň özboluşly gözden geçiriliş sergisi döredildi.

Biz täze eýýamda ajaýyp behişdi bedewleriň öçmejek şöhratynyň täze belentliklere galyp, has-da uly güýç bilen nur saçyp, halklaryň abadançylygynyň, Ýer ýüzünde dostlugyň we parahatçylygyň bähbidine beýik maksatlara tarap biziň ýollarymyza şugla saçýandygyny buýsanç bilen nygtap bileris diýlip, çykyşlarda aýratyn nygtaldy.

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe Türkmen bedewiniň milli baýramynyň giňden toýlanmagy behişdi bedewlere ählihalk söýgüsiniň aýratyn ykrarnamasyna öwrüldi. Bu baýramyň çäklerinde tutuş ýurdumyz boýunça ady rowaýata öwrülen ahalteke bedewleriniň dünýädäki şöhratyny has-da artdyrmak maksady bilen, dabaraly çäreler we dürli bäsleşikler geçirilýär.

Maslahata gatnaşyjylar “Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany” ýylynda geçirilýän dabaralaryň Diýarymyzyň atşynaslygynyň gazanan üstünlikleri bilen dünýä jemgyýetçiligini tanyşdyrmaga, özara tejribe alyşmaga hem-de daşary ýurtly kärdeşleri — assosiasiýalaryň we pudaklaýyn guramalaryň wekilleri, şeýle hem hususy atşynaslar bilen özara bähbitli hyzmatdaşlygy giňeltmäge ýardam berjekdigine ynam bildirdiler.