Milli Garaşsyzlygynyň şanly 30 ýyllyk toýuna barýan Türkmenistan sebit hyzmatdaşlygyny berkidýär

Şu ýylyň 6-njy awgustynda Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýylynyň esasy wakalarynyň biriniň taryha girjekdigini öňünden aýdyp bolar. Şol gün Türkmenistan özüniň «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda sebit ähmiýetli çäreleriň birbada altysyny geçirmegi meýilleşdirýär.

Ynha, şol çäreleriň sanawy:

1. Merkezi Aziýanyň döwlet Baştutanlarynyň konsultatiw duşuşygy;

2. Sebitiň ýurtlarynyň zenanlarynyň dialogy;

3. Merkezi Aziýa ýurtlarynyň milli önümleriniň halkara sergisi;

4. Merkezi Aziýa ýurtlarynyň ykdysady forumy;

5. Merkezi Aziýa ýurtlarynyň halklarynyň milli tagamlarynyň festiwaly;

6. Sebitiň ýurtlarynyň sungat ussatlarynyň dabaraly baýramçylyk konserti.

Atlaryndan hem belli bolşy ýaly, bu çäreler Merkezi Aziýa sebitini göz öňünde tutýar, ýöne ähmiýeti babatda olar sebitiň çäginden çykyp, bütin dünýäni nazarlaýar. Bu adaty bir ýagdaýdyr, sebäbi bir maşgalada ýaşap, ondan üzňe bolup bolmaýar. Bu sebit babatda-da şeýle: Merkezi Aziýa sebiti, aýdylyşy ýaly, dünýäniň aýrylmaz bir bölegidir. Dünýä wakalarynyň sebite täsir edişi ýaly, bu sebitde bolup geçýän wakalar hem bütin dünýä täsirini ýetirýär. Ylaýta-da, milli ykdysadyýetleriň goşulyşýan häzirki döwründe bu täsir has duýarlykly derejede ýüze çykýar. Daşarky maýa goýumlar, ylmyň-bilimiň gazananlary, täze tehnologiýalar, oňyn tejribeler... — olaryň öňünde hemişe ýaşyl yşyk ýanýar. Munuň şeýledigine biz öz ýaşaýan Merkezi Aziýa sebitimiziň ýurtlarynyň tejribesinde, şol sanda öz ýurdumyzyň durmuşynda-da göz ýetirip bilýäris. Tebigy gazdan awtomobil we dizel ýangyjyny, himiki dökünleri, polimerleri, elektrik energiýasyny öndürmegiň tehnologiýalary we beýlekiler, galapyn, daşary ýurt tehnologiýalary bolsalar-da, türkmen ykdysadyýetinde ornaşyp, örňäp giden tehnologiýalardyr. Durmuş bu — dünýäniň aýagujunda öndürilen haýsy-da bolsa bir täze önüm, köp wagt geçmänkä, bazarlarymyzda satylyp dur. Ýa-da tersine, bizde öndürilen önümler dessine satyn alnyp, ýedi derýanyň, ýedi deňziň aňyrsyna alnyp gidilýär.

Merkezi Aziýa sebitinde ägirt uly öndüriji güýçler (adam kapitaly we önümçilik kuwwatlyklary), sarp ediş bazary, ylym-bilim, täze tehnologiýalar, halkara ulag-logistika infrastrukturalary, gazylyp alynýan baýlyklaryň uly gorlary, energiýa çeşmeleri we ýene-de köp zatlar, ýagny adamyň doly bahaly durmuşda ýaşamagy we zähmet çekmegi üçin gerek bolan ähli şertler hem-de mümkinçilikler jemlenendir. Iň esasy-da, bu sebitiň zähmete ukyply we höwesli, bilimli-sowatly, gujurly ýaşlary tapgyr-tapgyr ýetişip gelýär. Ol ýaşlar bolsa dünýäniň çar künjünde okaýarlar hem işleýärler. Şeýtmek bilenem, olar islendik şertlere uýgunlaşmaga, zähmet çekmäge ukyplydyklaryny görkezýärler. Ýaşlaryň bu ukybyny sebitiň geljekki artykmaç taraplarynyň biri hökmünde görkezip bolar. Täze iş ýerleri döredilip, guramaçylyk meseleleri çözülen badyna, sebitde hernäçe çylşyrymly önümçilik bolsa-da, onuň hünärmensiz galar gümany ýok. Aziýaly ýigitler iş başarýandyklaryny geçen gysga döwürde görkezmegi başardylar. Aýdylanlary göz öňünde tutup: «Merkezi Aziýa sebiti goja Zeminiň juwan geljegidir» diýip bolar.

Şular hakynda oýlananyňda, sebitiň ähli meselelerini gurşap aljak Awaza çäreleriniň ähmiýetine has gowy düşünýärsiň. Şol wagt hem hormatly Prezidentimiziň meseleleriň çözgüdine toplumlaýyn çemeleşmek usuly ähli ajaýyplygy bilen aňyňa dolýar.

Şeýle seredeniňde, Awaza çäreleriniň hersi bir meseläni gozgaýan, birbada olar biri-biri bilen onçakly bagly däl ýaly-da bolup görünýär. Ýöne, oýlanyberseň, olarda ownuk hasaplar ýaly meseläniň ýokdugyny, hemmesiniň bir maksada — Merkezi Aziýa ýurtlaryny hemmetaraplaýyn ösdürmäge, sebitiň halklarynyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini ýokarlandyrmaga we, elbetde, halkara dostlugy, hyzmatdaşlygy pugtalandyrmaga, milliligi saklamaga, umumy medeniýeti ösdürmäge gönükdirilendigini görýärsiň. Şu nukdaýnazardan alanyňda, çuňňur hormatlanylýan Prezidentimiziň: “Ösüş arkaly parahatçylyk” diýen sözleri Merkezi Aziýanyň mawy asmanynda Akmaýanyň ýoly kimin ugur görkezýär.

Üns beren bolsaňyz, soňky wagtlarda metbugatda “MA+...” ýa-da “5+1” görnüşli aňlatmalara duş gelinýär. (Bu ýerde MA ýa-da 5-lik san — Merkezi Aziýa ýurtlary, köp nokat ýa-da 1-lik san — belli bir ýurt). Her gezek şu aňlatmany görenimde, daşary ýurduň (ýurtlaryň) biziň sebitimiziň ýurtlaryna ykdysady mümkinçiliklerimiz aýry-aýry bolsa-da, bir umumy giňişlik hökmünde garaýandyklary hakynda oýlanýaryn hem-de munuň özi biziň sebitimiziň ýurtlaryna hem-de halklaryna ösüşiň iň gowy ýoluny — agzybirligi salgy berýär diýip pikir edýärin.

Umuman-a, biziň halklarymyz agzybirligiň nämedigini birinden sorap ýa-da salgy alyp öwrenmeli däl. Garaşsyzlyk ýyllary içinde türkmen halkynyň hemişe ygrarly bolup gelen agzybirlik taglymaty gudrat görkezip bildi. Ýöne dünýäniň beýleki ýurtlary biziň ýaşaýan sebitimizi hut şeýle ýagdaýda — agzybirlikde we bitewülikde görýän bolsalar, onda näme üçin biz şeýle bolmaly däl, ony öz peýdamyza ulanmaly däl?!

Bu ýagdaý sebitde özümiziň agzybirdigimizi, ýaşaýyşda-durmuşda birek-biregi goldap hem hormat goýup ýaşaýandygymyzy, ula hormat, kiçä sylag ýörelgesiniň halklarymyzda ileri tutulýandygyny we, umuman, ata-baba dowam edip gelýän başga-da öwrenäýmeli, nusga alaýmaly häsiýetlerimiziň bardygyny görkezmäge ajaýyp mümkinçilikleri açýar. Gadymy Aziýa parasadyny ýene bir gezek dünýä ýaýmaga şertleri döredýän bu mümkinçilikden doly peýdalanmagymyz gerek diýip oýlanýarsyň. 6-njy awgustda geçirilmegi göz öňünde tutulýan Awaza çärelerine gatnaşýan her bir aziýaly şular hakynda-da oýlanar diýip tama edýärsiň.

Agzybirlik — ähli gowulyklaryň açary. Agzybirligiň bar ýerinde ösüş bar, hyzmatdaşlyk bar, parahatçylyk bar. Agzyň bir bolup, bir maksada gulluk etseň, ýetilmejek sepgit, gazanylmajak üstünlik bolmaýar. Agzyň bir bolanda, biri-biriňi goldap, ýetmeziňi dolduryp, batly gadamlar bilen öňe gidip bolýar. Şeýdilende, durmuşdaky ownuk-uşak ýetmezçilikler aradan aýrylyp, hemmeleriň ruhy belent, başy dik bolýar. Hormatly Prezidentimiz Awazada sebit ähmiýetli çäreleri geçirmek arkaly juda sogaply iş edýär. Öňde boljak halkara çäreler, milli Liderimiziň aýdyşy ýaly, sebitiň döwletara gatnaşyklaryny hem-de sebitiň ýurtlarynyň arasyndaky köpugurly hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de pugtalandyrmaga ýardam berer.

Türkmenistan bilen baglanyşdyryp, Awaza çäreleri hakynda nämeler aýdyp bolar?!

Ilki bilen bellemeli zat, ol hem Türkmenistanyň parahatçylygy dörediji ýurt hökmünde mahabatyny ýetirer.

Ikinjiden, Awaza çäreleri halkymyzyň myhmansöýer halkdygyny nobatdaky gezek dünýä äşgär eder.

Üçünjiden, hut şu iki ýagdaý hem biziň ýurdumyzda döwrebap öňegidişlikleriň, ösüşleriň nazarlanylýandygyny, şol bir wagtda hem olaryň ata-baba ýol-ýörelgelere daýanýandygyny, ýagny türkmen döwletiniň halky döwletdigini aýan eder.

Dördünjiden, Türkmenistanyň baş ýörelgesi — “Döwlet adam üçindir!” diýen ýörelge. Awaza çäreleri Türkmenistanda adam hakyndaky alada döwlet möçberinde ýokary ähmiýet berilýändigini görkezmek bilen, Türkmenistanyň sebitiň beýleki döwletlerine-de bu babatda nusga bolup biljekdigini görkezer hem-de şol bir wagtyň özünde türkmen halkynyň sebitiň beýleki halklaryndan nusga almaly zatlaryny höwes bilen öwrenjekdigini görkezer. Ykdysady, syýasy çelgileri agzamanyňda-da, Awaza çäreleriniň hataryndaky milli önümleriň, milli tagamlaryň sergileri hem-de baýramçylyk konserti biziň halklarymyzyň dostluga-doganlyga gol ýapyp gelendigine we geljekde-de şeýle boljakdygyna güwä geçýär. Munuň hut şeýle boljakdygynyň ýene-de bir güwäsi, özem iň zerur we ähmiýetli güwäsi bar. Ol hem sebitiň döwletleriniň Baştutanlarynyň berk syýasy erk-ygtyýarydyr.

Üstünlik ýaran bolsun, Awaza çäreleri!

Seýitguly GELDIÝEW,

Türkmenistanyň at gazanan žurnalisti.

Adaty durmuşda dostlaryň başy jem bolanda, ýürekdeş gürrüňdeşlikleriň başlanyşy ýaly, döwletleriň Liderleri duşuşanda-da, millionlarça ýürekleri ýakynlaşdyrýan, dost-doganlyk, ylalaşyklylyk ýörelgeleriniň binýadyny has-da pugtalandyrýan belent maksatlara ýol açylýar. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň başlangyjy bilen 6-njy awgustda «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda geçiriljek Merkezi Aziýa döwletleriniň Baştutanlarynyň konsultatiw duşuşygynyň-da mizemez dostluk, hoşniýetli goňşuçylyk gatnaşyklaryny asyrlarboýy dowam etdirip gelýän bäş döwletiň — Gazagystanyň, Gyrgyzystanyň, Täjigistanyň, Türkmenistanyň we Özbegistanyň halklarynyň ykbalynda, sebit hyzmatdaşlygynda täze gözýetimleri, täze mümkinçilikleri açjak sammit boljakdygy ikuçsuzdyr.

Ýewraziýanyň merkezinde, geosyýasy we geoykdysady taýdan amatly 3 million 882 inedördül kilometr çäkde ýerleşip, umumylykda 75 milliondan gowrak ilaty özüne birleşdirýän Merkezi Aziýa sebiti uzak geçmişde bolşy ýaly, häzirki döwürde-de tebigy baýlyklarynyň ägirt uly gorlary, Gündogardan Günbatara uzaýan möhüm söwda ýollary, Beýik Ýüpek ýolunyň gadymy mirasy bilen tutuş dünýäniň ünsüni özüne çekýär. Köpasyrlyk taryhy we geografik taýdan ýakynlyk, medeniýetiňdir diniň, özara gyzyklanmalaryň meňzeşligi bu sebitiň halklaryny birek-birek bilen has-da ysnyşdyrýan çelgi bolup, hut şu gymmatlyklaryň döwletara gatnaşyklarda-da ileri tutulmagy Merkezi Aziýada parahatçylygyň we gülläp ösüşiň berkarar edilmegini şertlendirýär. Şoňa görä-de, käbir taryhçylardyr syýasatşynaslar bu sebit bilen bagly gürrüň edenlerinde, oňa «hoşniýetli goňşuçylykda ýaşamagyň sungaty» hökmünde baha berýärler.

Hakykatdan-da, goňşuçylykda ýaşamagyň özboluşly nusgasyny kemala getiren Merkezi Aziýa döwletleriniň ykbalyny, sebitiň umumy ösüşini birek-birekden üzňelikde göz öňüne getirmek mümkin däl. Bu gün sebitiň ýurtlary diňe bir gadyrly gatnaşyklary, hoşniýetli goňşuçylyk ýörelgelerini dowam etdirmek bilen çäklenmän, döwletara gatnaşyklary strategik hyzmatdaşlyk derejesine çykaryp, dünýäniň häzirki meýillerini nazara almak bilen, ony mazmun taýdan has-da baýlaşdyrýarlar. Şunda özara gyzyklanmalardyr bähbitleriň birligini, baş maksadyň sebitde durnuklylygy we howpsuzlygy üpjün etmäge gönükdirilendigini aýratyn nygtamak gerek. Merkezi Aziýa döwletleriniň Baştutanlarynyň konsultatiw duşuşygy ýaly ýokary derejeli pikir alyşma meýdançasynyň döredilmegi hem açyk we netijeli gepleşikler arkaly hut şu maksada ýetmekde bilelikdäki tagallalara goşmaça itergi bermek bilen aýrylmaz baglanyşyklydyr.

Merkezi Aziýa döwletleriniň Baştutanlarynyň konsultatiw duşuşyklarynyň taryhy bilen gyzyklanyp, uzaklara nazar salmagyň zerurlygy ýok. Sebit hyzmatdaşlygynyň bu meýdançasy örän ýaş, şol bir wagtda-da netijeliligi bilen tapawutlanýar. Ony döretmek hakynda ilkinji gezek 2017-nji ýylyň sentýabrynda BMG-niň Baş Assambleýasynyň 72-nji sessiýasynda Özbegistan Respublikasynyň Prezidenti Şawkat Mirziýoýew tarapyndan öňe sürlen teklibiň sebit döwletleri we halkara guramalar tarapyndan biragyzdan goldanylmagy bu ýurtlaryň Baştutanlaryny 2018-nji ýylyň martynda Gazagystanda, 2019-njy ýylyň noýabrynda bolsa Özbegistanda duşurdy. Ýeri gelende bellesek, Daşkentde geçirilen ikinji duşuşygyň Bilelikdäki Beýannamasynda sebitiň bäş döwletiniň Baştutanlary görnüşde ýokary derejedäki geňeşmeleri her ýylda yzygiderli guramagyň zerurdygy beýan edildi. Pandemiýa zerarly ýüze çykan ýagdaýlar bilen baglylykda, sebitiň ýurtlarynyň Prezidentleri iki ýyldan soň, 2021-nji ýylyň 6-njy awgustynda Hazaryň türkmen kenarynda netijeli gepleşikleri geçirerler.

Sebit hyzmatdaşlygy barada gürrüň edilende, daşary syýasatynda ýakyn goňşulary bilen gatnaşyklary ösdürmäge strategik ugur hökmünde garaýan Gazagystanyň, Gyrgyzystanyň, Täjigistanyň, Türkmenistanyň we Özbegistanyň iri halkara we sebit guramalarynyň, ýöriteleşdirilen düzümlerdir maksatnamalaryň çäklerinde-de üstünlikli hyzmatdaşlyk edýändigine ünsi çekmek zerur. Döwletleri geografik, geosyýasy we ykdysady, maliýe hem-de medeni taýdan birleşdirýän düzümler, hususan-da, Garaşsyz Döwletleriň Arkalaşygy, Goşulyşmazlyk Hereketi, Yslam Hyzmatdaşlyk Guramasy, Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasy, Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasy, Türki dilli döwletleriň hyzmatdaşlyk geňeşi, Araly halas etmegiň halkara gaznasy, Aziýanyň ösüş banky, Yslam ösüş banky, BMG-niň Merkezi Aziýa üçin öňüni alyş diplomatiýasy boýunça sebit merkezi, Owganystan boýunça sebitleýin ykdysady hyzmatdaşlyk maslahaty (RECCA), Merkezi Aziýada sebitleýin ykdysady hyzmatdaşlyk maksatnamasy (CAREC), BMG-niň Merkezi Aziýanyň ykdysadyýetleri üçin Ýörite maksatnamasy (SPEKA), «Aziýanyň ýüregi — Stambul prosesi»... ýaly hyzmatdaşlyk meýdançalarynda özara gatnaşyklary berkidip, ählumumy syýasy, ykdysady we medeni giňişlige işjeň goşulyşýan Merkezi Aziýa döwletleri dünýä giňişliginde eýeleýän ornuny hem-de ähmiýetini barha pugtalandyrýar. Dürli ýyllarda Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň «Merkezi Aziýada parahatçylygy, durnuklylygy we durnukly ösüşi üpjün etmek maksady bilen sebitleýin we halkara hyzmatdaşlygy berkitmek», «BMG-niň Merkezi Aziýa üçin öňüni alyş diplomatiýasy boýunça sebit merkeziniň orny» (iki gezek), «Merkezi Aziýada durnukly syýahatçylyk we durnukly ösüş» atly Kararnamalarynyň kabul edilmegi bolsa sebitleýin hyzmatdaşlygyň netijeliliginiň dünýä bileleşiginde ýokary ykrara eýe bolýandygynyň anyk-aýdyň delilidir.

Soňky ýyllarda «Merkezi Aziýa bäşligi» esasy hyzmatdaşlary — Ýewropa Bileleşigi, Russiýa Federasiýasy, Amerikanyň Birleşen Ştatlary, Ýaponiýa, Koreýa Respublikasy bilen hyzmatdaşlyk etmegiň özboluşly guralyny kemala getirdi we ony yzygiderli ösdürýär. «Merkezi Aziýa + ...» görnüşdäki duşuşyklar özara gatnaşyklaryň aýry-aýry, has möhüm meseleleri boýunça içgin pikir alyşmaga mümkinçilik berýär. Sebitleýin hyzmatdaşlykda olaryň ähmiýetiniň barha artýandygyny hormatly Prezidentimiz Merkezi Aziýa döwletleriniň Baştutanlarynyň Daşkent sammitinde eden çykyşynda hem aýratyn nygtapdy. Birleşen Milletler Guramasy, Ýewropada Howpsuzlyk we Hyzmatdaşlyk Guramasy ýaly wekilçiligi has giň düzümleriň gatnaşmagynda geňeşmeleriň üstüniň ýetirilmegi bolsa sebitiň özüne çekijiligini artdyrmakda täze mümkinçilikleri açar. Şu ýylyň 15-16-njy iýulynda Özbegistanyň paýtagtynda geçirilen «Merkezi Aziýa we Günorta Aziýa: sebitleýin özara baglanyşyk. Şertler we mümkinçilikler» atly halkara maslahatyň çäklerinde-de «Merkezi Aziýa + ...» görnüşde duşuşyklaryň guralyp, taraplaryň syýasy, söwdaykdysady hem-de medeni-ynsanperwer ulgamlarda sebit we halkara gün tertibiniň ileri tutulýan ugurlaryny, Merkezi Aziýada howpsuzlygy üpjün etmek meselelerini ara alyp maslahatlaşandyklaryny bellemek möhümdir.

Strategik häsiýetli döwletara gatnaşyklarda-da, sebit hyzmatdaşlygynda-da syýasy, ykdysady, söwda, maýa goýum, ulag-logistika, howpsuzlyk, ekologiýa, medeni-ynsanperwer ulgamlardaky özara gatnaşyklary ösdürmek Merkezi Aziýa ýurtlarynyň iň ileri tutýan ugurlary. Suwdan rejeli peýdalanmak, serhetüsti suwlary dolandyrmak, Aral heläkçiliginiň öňüni almak, sebitiň ýakyn goňşusy Owganystandaky ýagdaýlary parahatçylykly ýollar arkaly kadalaşdyrmak bolsa birleşen tagallalary we anyk çözgütleriň işlenip taýýarlanylmagyny talap edýän meselelerdir. Şunda sebit döwletleri Milletler Bileleşigi, Araly halas etmegiň halkara gaznasy hem-de iri maliýe institutlary bilen hyzmatdaşlygy işjeňleşdirmegi derwaýys zerurlyk hasaplaýarlar.

Ady agzalan ugurlarda garaşsyz ösüşiň 30 ýylynda anyk ädimler ädilip, doganlyk ýurtlardyr halklaryň bähbidine ençeme tutumly işlerdir taslamalar durmuşa geçirildi. Merkezi Aziýa döwletleriniň Baştutanlarynyň Awazada geçiriljek üçünji konsultatiw duşuşygynda-da hut şu we halkara gün tertibiniň beýleki möhüm ugurlary boýunça netijeli gepleşikler geçiriler, sebit hyzmatdaşlygyny mundan beýläk-de ilerletmegiň geljekki mümkinçilikleri kesgitleniler. Munuň özi geçmişde siwilizasiýalaryň sallançagy bolan Merkezi Aziýanyň XXI asyryň täze taryhy şertlerinde hemmetaraplaýyn gülläp ösýän kuwwatly sebit hökmündäki eýeleýän ornuny has-da berkitmekde, onuň ykdysady we adam mümkinçiliklerini tutuş Ýer ýüzünde abadan ýaşaýşyň berkarar edilmegine gönükdirmekde täze gözýetimlere ýol açar.

Aýgül RAHYMOWA.

«Türkmenistan».

Aşgabat, 28-nji iýul (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Birleşen Arap Emirlikleriniň Türkmenistanda täze bellenen Adatdan daşary we Doly ygtyýarly ilçisi Ahmed Alhaý Hamad Hamis Al Hamelini kabul etdi. Ol döwlet Baştutanymyza ynanç hatyny gowşurdy.

Diplomat wagt tapyp kabul edendigi üçin tüýs ýürekden hoşallyk bildirip, milli Liderimize Birleşen Arap Emirlikleriniň Prezidenti Şeýh Halifa bin Zaýed Al-Nahaýýanyň we BAE-niň şeýhler maşgalasynyň agzalarynyň döwlet Baştutanymyza iberen mähirli salamyny we hoşniýetli arzuwlaryny ýetirdi. Ol öz ýurdunyň umumy bähbitlere laýyk gelýän netijeli döwletara gatnaşyklara ygrarlydygyny tassyklady. Ilçi hemişelik Bitaraplyk derejesine daýanýan parahatçylyk söýüjilikli, döredijilikli syýasaty alyp barýan we durmuş-ykdysady taýdan sazlaşykly ösüş ýoluna düşen Türkmenistanda Birleşen Arap Emirliklerine wekilçilik etmegiň özi üçin uly hormatdygyny nygtady.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow mähirli sözler üçin minnetdarlyk bildirip, birek-birege hormat goýmak we deňhukukly, özara bähbitli hyzmatdaşlyga esaslanýan türkmen-emirlikler gatnaşyklarynyň netijeli häsiýete eýedigini kanagatlanma bilen belledi. Döwlet Baştutanymyz Birleşen Arap Emirlikleriniň ýokary ýolbaşçy düzümine hoşniýetli sözlerini ýollap, diplomaty bu jogapkärli wezipä bellenmegi bilen gutlady we oňa bilelikdäki iş boýunça köpýyllyk tejribä hem-de dürli ugurlarda ägirt uly mümkinçiliklere daýanýan ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de pugtalandyrmakda üstünlikleri arzuw etdi.

Duşuşygyň dowamynda ileri tutulýan ugurlarda netijeli gatnaşyklaryň geljegi barada gyzyklanma bildirilýän pikir alyşmalar boldy. Şunuň bilen baglylykda, soňky ýyllarda, ýokary derejede geçirilen duşuşyklaryň we gepleşikleriň barşynda, şol sanda Türkmenistanyň Prezidentiniň 2018-nji ýylda BAE bolan resmi saparynyň çäklerinde uzak möhletleýin esasda ýola goýlan türkmen-emirlikler gatnaşyklaryny ösdürmek üçin ygtybarly binýadyň bardygy bellenildi.

Şu ýylyň iýun aýynda Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary S.Berdimuhamedowyň ýolbaşçylygyndaky Türkmenistanyň Hökümet wekiliýetiniň BAE bolan iş saparynyň çäklerinde, söwda-ykdysady hyzmatdaşlygyny giňeltmegiň, özara haryt dolanyşygynyň möçberlerini artdyrmagyň, bilelikdäki maýa goýum taslamalaryny durmuşa geçirmegiň meseleleriniň ara alnyp maslahatlaşylmagy döwletara gatnaşyklaryň işjeňleşdirilmegini üpjün etdi. Duşuşygyň dowamynda gazanylan ylalaşyklar, şeýle hem Abu-Dabiniň Ösüş gaznasynyň baş direktory bilen bolan duşuşygyň jemleri boýunça birnäçe ikitaraplaýyn resminamalara gol çekilmegi saparyň netijeli häsiýete eýe bolandygyny görkezýär. Şeýlelikde, BAE-de geçirilen gepleşikler taraplaryň strategik hyzmatdaşlyga bolan ygrarlylygyny ýene bir ýola tassyklaýar.

Balkan welaýatynda sagatda 100 ýolagça hyzmat etmäge mümkinçiligi bolan täze Halkara howa menziliniň gurluşygyna girişilmegi BAE bilen gazanylan ylalaşyklaryň iş ýüzünde durmuşa geçirilýändiginiň aýdyň subutnamasydyr. Bu toplumyň gurluşygy Türkmenistanyň Hökümeti bilen Abu-Dabiniň Ösüş gaznasynyň arasynda baglaşylan degişli ylalaşygyň esasynda maliýeleşdirilýär. “Altyn asyr” Türkmen kölüniň çäginde kuwwaty 10 megawat bolan döwrebap Gün-ýel elektrik bekediniň gurluşygynyň taslamasyny amala aşyrmak üçin emirlikler tarapynyň maýa goýum serişdelerini çekmek meýilleşdirilýär.

Bar bolan ägirt uly kuwwaty nazara alanyňda, energetika, ulag we aragatnaşyk, senagat, oba hojalygy, gurluşyk, öňdebaryjy ylmyň gazananlaryny, täzeçil tehnologiýalary ornaşdyrmak, şol sanda energiýanyň gaýtadan dikeldilýän çeşmelerini peýdalanmak ýaly möhüm ugurdaky netijeli hyzmatdaşlygy ösdürmek üçin amatly mümkinçilikler açylýar. Şunuň bilen baglylykda, hyzmatdaşlyk boýunça Bilelikdäki komitetiň işine möhüm ähmiýet berilýär. Şeýle hem Türkmenistanyň Dubaý şäherinde geçiriljek nobatdaky Bütindünýä “EKSPO” sergisine gatnaşjakdygy nygtaldy.

Medeni-ynsanperwer ulgamdaky hyzmatdaşlyk döwletara gatnaşyklaryň möhüm ugry bolup durýar.

Duşuşygyň ahyrynda Birleşen Arap Emirlikleriniň Türkmenistandaky Adatdan daşary we Doly ygtyýarly ilçisi Ahmed Alhaý Hamad Hamis Al Hameli türkmen-emirlikler gatnaşyklarynyň ösdürilmegine yzygiderli goldaw berýändigi üçin hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowa hoşallyk bildirip, özüniň netijeli döwletara gatnaşyklary mundan beýläk-de ösdürmäge, iki ýurduň halklarynyň arasyndaky dost-doganlyk gatnaşyklarynyň berkidilmegine hemmetaraplaýyn goldaw berjekdigine ynandyrdy.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow 17-nji iýulda geçiren Ministrler Kabinetiniň giňişleýin mejlisinde şu ýylyň 6-njy awgustynda «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda geçirilmegi meýilleşdirilýän Merkezi Aziýa döwletleriniň Baştutanlarynyň konsultatiw duşuşygyny, Merkezi Aziýa ýurtlarynyň zenanlarynyň dialogyny we olar bilen bagly çäreleri ýokary derejede geçirmek boýunça Guramaçylyk toparyny döretdi. Mejlisiň dowamynda hormatly Prezidentimiz şol gün Awazada 6 sany iri halkara çäräniň, ýagny Merkezi Aziýa döwletleriniň Baştutanlarynyň konsultatiw duşuşygynyň, Merkezi Aziýa döwletleriniň zenanlarynyň dialogynyň birinji forumynyň, Merkezi Aziýa döwletleriniň ykdysady forumynyň, Merkezi Aziýa döwletleriniň halkara sergisiniň, Merkezi Aziýa döwletleriniň tagamlarynyň sergisiniň, Merkezi Aziýa döwletleriniň medeniýet we sungat ussatlarynyň baýramçylyk konsertiniň geçiriljekdigini belledi. Merkezi Aziýa döwletleriniň Baştutanlarynyň konsultatiw duşuşygynyň geçirilmegi nobatdaky gezek Türkmenistanyň Prezidentiniň halkara başlangyçlarynyň sebitde we dünýäde uly goldawa eýe bolýandygyny hem-de Merkezi Aziýanyň dünýä geosyýasatynda möhüm sebitdigini äşgär edýär. Şunuň bilen baglanyşykly hormatly Prezidentimiziň Merkezi Aziýa ýurtlarynyň sebitdäki hem-de bu sebitiň beýleki ýanaşyk sebitler bilen utgaşygyny ýygjamlatmaga ýardam berýän halkara başlangyçlary we ykdysady taslamalary barada söhbet etmegi makul bildik.

Häzirki wagtda Türkmenistanyň hormatly Prezidentimiziň ýolbaşçylygynda üstünlikli durmuşa geçirilýän daşary syýasat strategiýasy döwrüň ählumumy meýillerini çuňňur we toplumlaýyn seljermäge, halkara gatnaşyklar ulgamynda binýatlaýyn garaýyşlaryň, uzak möhletleýin milli bähbitleriň mundan beýläk-de ösdürilmegine bolan döredijilikli çemeleşmä esaslanýar. Şol bir wagtyň özünde Gahryman Arkadagymyz Merkezi Aziýada parahatçylygy, howpsuzlygy saklamagyň we berkitmegiň zerurdygyna aýratyn ünsi çekýär, bu ugurda sebitiň döwletleri bilen özara düşünişmek, ynanyşmak ýörelgelerine, ýurtlaryň gülläp ösmegine, abadançylygyna gönükdirilen umumy maksatlara daýanýan hyzmatdaşlyga möhüm ähmiýet berýär.

«Bitarap Türkmenistanyň daşary syýasat ugrunyň 2017–— 2023-nji ýyllar üçin Konsepsiýasyna» laýyklykda döwletimiziň daşary syýasatynda sebit boýunça goňşy döwletler bilen dostlukly gatnaşyklary alyp barmak, ilkinji nobatda ileri tutulýar. Türkmenistan Merkezi Aziýanyň meselelerini oňyn esasda çözmek, köpçülikleýin hereketleri işjeňleşdirmek, ählumumy ösüşiň giň gerimli işlerine sebitiň çekilmegi boýunça daşary syýasy başlangyçlaryny we tekliplerini yzygiderli öňe sürýär. Muňa, ozaly bilen, Türkmenistanyň resmi wekiliýetiniň ýolbaşçysynyň BMG-niň Baş Assambleýasynyň her ýylda geçirilýän mejlislerinde, iri sammitlerde we ýokary derejeli halkara forumlarda edýän çykyşlarynyň mysalynda hem göz ýetirmek bolýar.

Goňşy döwletleriň arasyndaky oňat gatnaşyklar, bilelikdäki iri ykdysady taslamalaryň durmuşa geçirilmegi, halkara syýasatyň möhüm meselelerine seredilende ylalaşylan çemeleşmeler tutuş sebitiň halklarynyň we döwletleriniň bähbidine gönükdirilendir. Şu nukdaýnazardan, Türkmenistan özüniň daşary syýasatynda milli bähbitlerimize, halkymyzyň gadymdan gelýän hoşniýetli goňşuçylyk däplerine eýerip, goňşy döwletler bilen ikitaraplaýyn gatnaşyklary pugtalandyrmaga we ösdürmäge aýratyn ähmiýet berýär. Türkmenistan goňşy ýurtlar bilen ähli meselelere özara düşünişmek, bähbitlere hormat goýmak esasynda, netijeli gepleşikler we hyzmatdaşlyk ýoly bilen çemeleşýär. Munuň özi häzirki zaman ýokary tehnologiýaly ulag-aragatnaşyk, energetika infrastrukturasynyň ösmegi bilen uzak möhletleýin geljege gönükdirilen ählumumy durnukly ösüşi gazanmak ugrunda sebitiň özüne çekijiliginiň artýandygy nukdaýnazaryndan hem örän wajypdyr.

Hormatly Prezidentimiz tarapyndan öňe sürülýän iri halkara başlangyçlaryň baş maksadynyň Merkezi Aziýa we Hazar basseýniniň sebitlerinde hoşniýetli goňşuçylyk, hyzmatdaşlyk gatnaşyklaryny yzygiderli ösdürmek, şeýle-de dawalaryň öňüni almaga, olary gowşatmaga, Owganystandaky ýagdaýy parahatçylykly, syýasy taýdan düzgünleşdirmäge, bu ýurduň durmuş-ykdysady taýdan dikeldilmegine ýardam bermäge işjeň gatnaşmak bolup durýandygy tötänden däldir. Mälim bolşy ýaly, Merkezi Aziýa mydama geografik we geosyýasy nukdaýnazardan planetanyň iň özüne çekiji sebitlerinden biri bolup durýar. Beýik Ýüpek ýolunyň ugrundaky transkontinental geçelgäniň esasy halkasyny emele getirmek bilen Merkezi Aziýa elmydama Ýewraziýa yklymynyň dürli künjeklerinden — Ýewropa, Ýakyn Gündogar, Günorta we Gündogar Aziýa ýurtlaryndan adamlaryň, harytlaryň, pikirleriň birleşýän ýeri hökmünde çykyş edipdir. Şol bir wagtyň özünde sebit dünýäniň iri syýasy merkezleri, şeýle-de medeni-siwilizasion akymlary tarapyndan daşarky täsiriň taryhy we häzirki zaman faktorlarynyň biri-biri bilen baglanyşýan çylşyrymly birleşmesi bolupdy bu, şeýle bolmagynda hem galýar.

Bu, öz gezeginde, Merkezi Aziýa we Hazar basseýni sebitlerine Ýewraziýada strategik durnuklylygyň mäkäm halkasy, Ýewropa hem Aziýa ýurtlary üçin geljegi uly bolan ykdysady hyzmatdaş, yklymyň iri energetika, ulag merkezi hökmünde garalýandygy bilen-de şertlendirilendir. Bu hakykaty nazara almak bilen, Türkmenistan Merkezi Aziýa ýurtlarynyň, goňşy sebitleriň arasyndaky ykdysady we söwda ulgamlaryndaky hyzmatdaşlygyny hil taýdan täze derejä çykarmaga, uzak möhletleýin sebitara gatnaşyklara güýçli itergi bermäge ýardam berjek häzirki zaman, utgaşdyrylan ulag-üstaşyr infrastrukturasyny döretmek baradaky pikirleri, başlangyçlary öňe sürýär. Şeýlelik bilen, umuman, gürrüň bu sebiti Ýewropa, Orta we Ýakyn Gündogar bilen birleşdirýän, geljekde oňa Hytaý, Hindistan, Aziýa — Ýuwaş ummany sebiti ýurtlary ýaly, kuwwatly ykdysady merkezleriň goşulmak mümkinçiligini nazara alýan täze geoykdysady giňişligiň arhitekturasynyň düýbüni tutmak barada barýar.

Şu jähetden, Türkmenistanyň Bitaraplygynyň geosyýasatyň täsirli guraly hökmündäki barha ýokarlanýan ähmiýeti sebit we sebitara çygyrlarda, onda-da Aziýa yklymynyň merkezindäki giň çägiň dünýä prosesleriniň orbitasyna depginli aralaşýan döwründe aýratyn nazara ilýär.

Merkezi Aziýa döwletleriniň Baştutanlarynyň konsultatiw duşuşygy döwletara gepleşikleriň netijeli formatlarynyň biri bolup, olaryň ilkinjisi 2018-nji ýylyň martynda Gazagystanyň paýtagty Nur-Sultan şäherinde geçirildi. Sebit ýurtlarynyň ýolbaşçylarynyň degişli formatdaky ikinji sammiti 2019-njy ýylyň 29-njy noýabrynda Daşkentde geçirildi, onuň netijeleri boýunça Bilelikdäki beýannama kabul edildi, şeýle-de konsultatiw duşuşyklaryny guramak we geçirmek boýunça işleriň Reglamenti kabul edildi. Daşkent gepleşikleriniň netijesinde konsultatiw duşuşygyň geçirilmeginiň özara bähbitleriň meňzeşligini, taraplaryň sebit ösüşiniň iň möhüm meseleleri boýunça açyk gepleşiklere, bilelikdäki çözgütleriň kabul edilmegine taýýardygyny ýene bir gezek tassyklaýandygy bellendi. Duşuşykda taraplar işjeň alyşmalary we aragatnaşygy saklamak, ylym, bilim, syýahatçylyk, medeniýet, sport ugurlarynda bilelikdäki çäreleri yzygiderli geçirmek barada ylalaşdylar.

Türkmenistanyň Prezidenti Gurbanguly Berdimuhamedow Daşkent sammitinde eden çykyşynda goňşy döwletleriň arasyndaky özara bähbitli gatnaşyklary mundan beýläk-de pugtalandyrmak üçin örän möhüm teklipleri we pikirleri öňe sürdi. Hususan-da, türkmen Lideri Merkezi Aziýa ýurtlarynyň döwlet Baştutanlaryna ykdysady hyzmatdaşlygyň ileri tutulýan ugurlary boýunça sebitiň döwletleriniň birleşdirilen strategiýasyny kemala getirjek esasy dolandyryş merkeziniň wezipesini öz üstüne alyp biljek bäştaraplaýyn Işewürler geňeşini döretmek barada oýlanyşmagy teklip etdi.

Hormatly Prezidentimiz Merkezi Aziýa döwletleriniň Baştutanlarynyň Daşkentde geçirilen konsultatiw duşuşygynda eden çykyşynda Owganystandaky ylalaşdyrmak işlerine goldaw bermek boýunça bilelikdäki işleriň möhümdigini nygtady. Döwlet Baştutanymyz: «Men Türkmenistanyň bu babatda garaýşyny tassyklaýaryn, ol barada biz ozal hem ençeme gezek beýan edipdik. Bitarap döwlet we ýakyn goňşy hökmünde biziň ýurdumyz Owganystandaky ýagdaýy parahatçylykly, syýasy usul arkaly kadalaşdyrmaga gyzyklanma bildirýän ähli taraplaryň arasynda gös-göni gatnaşyklary ýola goýmak üçin zerur bolan ähli şertleri döretmäge taýýardyr. Gepleşikleri geçirmek usulynyň taýsyzdygyna ynanýarys. Durmuşyň görkezişi ýaly, bu ýerde güýç ulanmak netijesiz bolup, onuň geljegi ýokdur» diýip, belläp geçdi.

Hormatly Prezidentimiz 2020-nji ýylyň oktýabrynda Özbegistanyň Prezidenti Şawkat Mirziýoýew bilen bolan telefon arkaly söhbetdeşligiň barşynda Merkezi Aziýanyň döwlet Baştutanlarynyň 3-nji konsultatiw duşuşygyny Türkmenistanda geçirmäge taýýardygyny beýan etdi. Şu ýylyň aprel aýynda Türkmenistanyň Prezidenti bilen telefon arkaly söhbetdeşligiň dowamynda Gazagystan Respublikasynyň Prezidenti Kasym-Žomart Tokaýew hem Merkezi Aziýa ýurtlarynyň döwlet Baştutanlarynyň nobatdaky konsultatiw duşuşygyny biziň ýurdumyzda geçirmek baradaky pikiri goldaýandygyny belledi. 2021-nji ýylyň 29-njy iýunynda Türkmenistanyň we Özbegistanyň Prezidentleriniň arasynda telefon arkaly söhbetdeşligiň barşynda Merkezi Aziýa döwletleriniň Baştutanlarynyň konsultatiw duşuşygyny Awazada ýokary derejede guramagyň wajyp meseleleri ara alnyp maslahatlaşyldy.

Merkezi Aziýa sebiti üçin örän derwaýys meseleleriň biri goňşy Owganystanda parahatçylygy dikeltmek we kadaly durmuşy ýola goýmak bilen baglydyr. Owgan meselesi boýunça ýurdumyzyň garaýşynyň üýtgewsizdigi barada hormatly Prezidentimiz özüniň BMG-niň Baş Assambleýasynyň 75-nji mejlisine gatnaşyjylara wideoýüzlenmesinde hem aýratyn nygtamak bilen şeýle diýdi: «Merkezi Aziýada parahatçylyk, howpsuzlyk we ösüş Owganystandaky ýagdaýlaryň düzgünleşdirilmegine gönüden-göni baglydyr. Şunda Türkmenistanyň eýeleýän ýörelgesi tutanýerlidir we üýtgewsizdir: gepleşikleri geçirmek arkaly işlerden başga ýollar bolup bilmez. Mundan ozalky tejribeleriň ählisi güýç ulanyş usullarynyň geljeginiň ýokdugyny hem-de ylalaşyga we ýaraşmaga getirip bilmeýändigini görkezdi. Bitarap döwlet we Owganystanyň gönüden-göni goňşusy hökmünde biziň ýurdumyz öz çäklerinde owgan Hökümetiniň hem-de bu ýurtdaky ýagdaýlary syýasy taýdan düzgünleşdirmekde gyzyklanma bildirýän ähli taraplaryň arasynda parahatçylykly gatnaşyklary ýola goýmak üçin zerur bolan syýasy we guramaçylyk şertlerini üpjün etmäge taýýardyr».

Sebit gün tertibiniň ileri tutulýan meseleleri barada aýtmak bilen, hormatly Prezidentimiz Aral deňzini halas etmek boýunça tagallalaryň birleşdirilmelidigine aýratyn ünsi çekdi, munuň özi Merkezi Aziýada durnukly ösüşi üpjün etmegiň, ilatyň durmuş derejesini ýokarlandyrmagyň möhüm şertleriniň biri bolup durýar.

Gahryman Arkadagymyz BMG-niň Baş Assambleýasynyň 75-nji mejlisine gatnaşyjylara wideoýüzlenmesinde Aral meselesine ulgamlaýyn we toplumlaýyn çemeleşmäniň, degişli resminama-hukuk üpjünçiligiň zerurdygyna hem-de onuň Birleşen Milletler Guramasynyň işiniň aýratyn bir ugry hökmünde öňe çykarylmalydygyna ynanýanlygyny yglan etdi. Milli Liderimiz bu meseläniň adam saglygy nukdaýnazaryndan has wajyplygyny nygtamak bilen, şeýle belledi: «Pandemiýa bilen baglylykda ol ýerdäki ýagdaýlar ýitileşip, adamlaryň ömrüne we saglygyna hakyky howp salýar, ýokanjyň giňden we çalt ýaýramak howpy ep-esli ýokarlandy. Şunuň ýaly şertlerde, biz dünýä jemgyýetçiligini Aral we Aralýaka meselelere örän uly üns bermäge çagyrýarys».

Merkezi Aziýa döwletleriniň Baştutanlarynyň duşuşygynyň sebitde suw serişdelerini gorap saklamak, olary rejeli ulanmak boýunça anyk ýollara, usullara bilelikde garamagyň, suw serişdelerine deň we adalatly elýeterliligi üpjün etmek ýörelgeleri esasynda tagallalary birleşdirmegiň ýene bir tapgyryna öwrüljekdigine hem garaşylýar. Şunuň bilen baglylykda, Türkmenistanyň Prezidentiniň Merkezi Aziýa döwletleriniň Baştutanlarynyň 2-nji duşuşygynyň münberinden eden çykyşynyň aýratyn derwaýys häsiýete eýe bolýanlygyny bellemek ýerlikli bolar: «Biz suwdan peýdalanmak meselesine garamagy we ony çözmegi halkara hukugyň umumy ykrar edilen kadalarynyň, özara hormat goýmagyň we sebitiň ähli döwletleriniň bähbitlerini göz öňünde tutmagyň esasynda hem-de ýöriteleşdirilen halkara guramalaryň gatnaşmagynda amala aşyrylmaly diýip hasaplaýarys».

Hormatly Prezidentimiziň Merkezi Aziýa sebitine dahylly halkara gatnaşyklaryň «arhitekturasyna» täzeçil çemeleşmegi teklip etmek bilen öňe sürýän başlangyçlary, ozaly bilen, bu ýerde ýerleşen döwletleriň tebigy we çig mal gorlaryny özara ylalaşykly ulanmagyň, etniki esasda döreýän we neşe serişdeleri bilen baglanyşykly transserhet jenaýatçylygynyň öňüni almagyň, amatly halkara ykdysady taslamalary amala aşyrmagyň hasabyna sebitiň ykdysady ösüş derejesi birmeňzeş bolmadyk ýurtlarynyň özara ykdysady integrasiýasyny güýçlendirmegiň mehanizmini işläp düzmekligiň zerurlygyndan gelip çykýar.

Şeýlelikde, Türkmenistan Awazada Merkezi Aziýa döwletleriniň Baştutanlarynyň 3-nji konsultatiw duşuşygyny ýokary derejede geçirmäge taýýarlyk görýär. Onuň çäginde syýasy, söwda-ykdysady, maýa goýum, ulag-aragatnaşyk, medeni-ynsanperwer we beýleki ugurlarda sebitleýin hyzmatdaşlygyň mundan beýläk-de giňeldilmegine gönükdirilen meseleleriň giň toplumyna garalmagyna garaşylýar.

Jumamyrat GURBANGELDIÝEW,

Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginiň Halkara gatnaşyklary institutynyň rektory, taryh ylymlarynyň kandidaty.

Aşgabat, 27-nji iýul (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Saud Arabystany Patyşalygynyň wezipä täze bellenen Türkmenistandaky Adatdan daşary we Doly ygtyýarly ilçisi Said Osman Ahmed Suweýdi kabul etdi. Ol milli Liderimize ynanç hatyny gowşurdy.

Diplomat wagt tapyp kabul edendigi üçin tüýs ýürekden hoşallyk bildirip, döwlet Baştutanymyza Iki Mukaddesligiň Hyzmatkäri Patyşa Salman Ben Abdelaziz Al Saudyň hem-de Mirasdüşer Şazada Muhammed ben Salman Al Saudyň mähirli salamyny hem-de Türkmenistanyň halkyna parahatçylyk we abadançylyk baradaky arzuwlaryny ýetirdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow dostlukly ýurduň doly ygtyýarly wekilini jogapkärli wezipä bellenilmegi bilen gutlap, Saud Arabystanynyň ýokary derejeli ýolbaşçylaryna hem-de halkyna iň gowy arzuwlaryny beýan etdi we taraplaryň ähli ulgamlarda netijeli hyzmatdaşlygy ösdürmäge çalyşýandygyna esaslanýan dostlukly döwletara gatnaşyklaryň ýokary derejesini kanagatlanma bilen belledi.

Netijeli ýagdaýda geçen duşuşygyň barşynda türkmen-saud hyzmatdaşlygynyň birnäçe ugurlary boýunça pikir alşyldy. Ikitaraplaýyn we köptaraplaýyn esasda, ilkinji nobatda bolsa, iri halkara guramalaryň hem-de sebit düzümleriniň çäklerinde ýola goýlan netijeli gatnaşyklar şol hyzmatdaşlygyň pugtalandyrylmagyna ýardam eder.

Diplomat, tutuş dünýäde bolşy ýaly, Saud Arabystanynda hem Bitarap Türkmenistanyň parahatçylyk söýüjilikli daşary syýasatyny hem-de ýurdumyzyň häzirki döwrüň wajyp meselelerini çözmäge oňyn çemeleşmelerini goldaýandyklaryny nygtady. Şol syýasat bolsa tutuş Merkezi Aziýada geosyýasy deňagramlylygyň, parahatçylygyň we durnuklylygyň möhüm şerti bolup durýar. Milli Liderimiziň 2021-nji ýyly «Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly» diýip yglan etmek barada öňe süren möhüm başlangyjy munuň aýdyň subutnamasydyr. Bu başlangyç dünýä bileleşigi tarapyndan goldanyldy hem-de BMG-niň Baş Assambleýasynyň ýörite Kararnamasy bilen berkidildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Türkmenistanyň oňyn başlangyçlarynyň hemmetaraplaýyn goldanylýandygy üçin minnetdarlyk bildirip, BMG-niň çäklerinde hyzmatdaşlygyň sebitde we dünýäde durnukly ösüşi üpjün etmek maksady bilen, ýurdumyza özüniň Bitaraplyk derejesini amala aşyrmaga mümkinçilik berýändigini nygtady.

Döwlet Baştutanymyz we ilçi taraplaryň däp bolan hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de ösdürmäge we täze many-mazmun bilen baýlaşdyrmaga meýillidigini tassyklap, syýasy-diplomatik hem-de söwda-ykdysady gatnaşyklaryň geljekde-de işjeňleşdiriljekdigine ynam bildirdiler. Munuň özi bolsa iki ýurduň we dostlukly halklaryň bähbitlerine doly laýyk gelýär.

Ileri tutulýan ugurlarda özara gatnaşyklaryň geljegi barada içgin pikir alyşmalaryň barşynda hormatly Prezidentimiziň 2016-njy ýylyň maýynda Saud Arabystany Patyşalygyna bolan resmi saparynyň çäklerinde gazanylan möhüm ylalaşyklaryň ähmiýeti aýratyn nygtaldy.

Diplomat Saud Arabystanynyň işewür toparlarynyň ysnyşykly işjeň gatnaşyklary ýola goýmaga uly gyzyklanma bildirýändiklerini nygtady.

Söwda-ykdysady hyzmatdaşlyk boýunça Hökümetara türkmen-saud toparynyň işi hem öňde goýlan belent maksatlara ýetmäge gönükdirilendir.

Ýangyç-energetika toplumy, söwda-ykdysady, ulag-kommunikasiýa ulgamlary we beýleki ugurlaryň birnäçesi geljegi uly hyzmatdaşlygyň möhüm ugurlarynyň hatarynda görkezildi.

Şeýle hem türkmen-saud gatnaşyklarynyň möhüm ugry hökmünde medeni-ynsanperwer gatnaşyklary pugtalandyrmagyň örän wajypdygy bellenildi. Munuň özi ruhy däpleriniň hem-de taryhyň dowamynda emele gelen aragatnaşyklaryň umumylygy bilen birleşen iki doganlyk halkyň arasyndaky dostluk gatnaşyklarynyň pugtalandyrylmagyna ýardam edýär.

Pursatdan peýdalanyp, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Saud Arabystanynyň Patyşasyna hem-de Mirasdüşer Şazadasyna özleri üçin islendik amatly wagtda Türkmenistana sapar bilen gelmek baradaky çakylygyny aýtdy. Taraplaryň ylalaşmagy boýunça saparyň möhletleri diplomatik ýollar arkaly ylalaşylar.

Duşuşygyň ahyrynda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow we diplomat birek-birege iň gowy arzuwlary beýan edip, taraplaryň gyzyklanmasynyň hem-de iki ýurduň doganlyk halklarynyň hoşmeýilli erk-isleginiň türkmen-saud gatnaşyklaryny täze, özara bähbitlere laýyk gelýän derejä çykarmaga ýardam etjekdigine ynam bildirdiler.

Türkmen wekiliýeti Tokioda möhüm duşuşyklary geçirdi hem-de Olimpiýa oýunlarynyň açylyş dabarasyna gatnaşdy

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň Buýrugyna laýyklykda, XXXII tomusky Olimpiýa oýunlarynyň resmi açylyş dabarasyna gatnaşmak üçin Ýaponiýanyň paýtagty Tokio şäherine iberilen Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary S.Berdimuhamedowyň ýolbaşçylygyndaky wekiliýetiň amala aşyran saparynyň çäklerinde döwletara hyzmatdaşlygynyň meselelerini ara alyp maslahatlaşmak boýunça ikitaraplaýyn möhüm duşuşyklaryň birnäçesi geçirildi.

Döwlet Baştutanymyz Gurbanguly Berdimuhamedowyň tabşyryklaryny ýerine ýetirmek bilen geçirilen duşuşyklarda syýasy-diplomatik, söwda-ykdysady we medeni-ynsanperwer ulgamda türkmen-ýapon gatnaşyklarynyň şu günki ýagdaýyna we geljegine garaldy.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary S.Berdimuhamedow Ýapon-türkmen dostlugy parlament ligasynyň wekilleri bilen duşuşdy.

Taraplar gatnaşyklaryň aýrylmaz bölegi hökmünde parlamentara gatnaşyklary pugtalandyrmagy ugur edinýän düzümiň işiniň möhümdigini belläp, kanun çykaryjylyk ulgamynda özara bähbitli tejribe alyşmagyň hem-de ýokary derejede gazanylýan ylalaşyklary üstünlikli durmuşa geçirmäge hyzmat edýän gatnaşyklary ýola goýmagyň möhümdigini nygtadylar. Anyk teklipler we degişli şertnamalaýyn-hukuk binýady bilen yzygiderli berkidilýän türkmen-ýapon hyzmatdaşlygynyň geljekde hem uzak möhletleýin, özara bähbitli esasda ösdüriljekdigine ynam bildirildi.

Saparyň dowamynda Ykdysady hyzmatdaşlyk boýunça türkmen-ýapon hem-de ýapon-türkmen komitetleriniň başlyklarynyň — wise-premýer S.Berdimuhamedowyň hem-de “Itochu Corporation” kompaniýasynyň dolandyryjy direktory Hiroýuki Subaiň duşuşygy boldy. Duşuşyga Ýaponiýanyň iri, dünýä belli “Mitsubishi Corporation”, “Sumitomo Corporation”, “Sojitz Corporation”, “Marubeni Corporation”, “Komatsu Ltd”, “Kawasaki Heavy Industries” kompaniýalarynyň ýolbaşçylary hem-de wekilleri gatnaşdylar. Munuň özi dostlukly ýurduň işewür toparlarynyň geljegi uly türkmen bazarynda öz orunlaryny pugtalandyrmaga gyzyklanmalarynyň ýokarydygynyň nobatdaky subutnamasyna öwrüldi.

Özara bähbitli hyzmatdaşlygy giňeltmegiň ugurlary barada pikir alyşmalaryň çäklerinde, Türkmenistanyň milli ykdysadyýetini senagatlaşdyrmaga we diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmäge, öňdebaryjy tehnologiýalaryň esasynda işleýän hem-de ýokary hilli, bäsdeşlige ukyply, ähli babatda halkara ölçeglere kybap gelýän önümleri öndürmegi ugur edinýän önümçilikleri kemala getirmäge tarap alan ugruny nazara almak bilen giň mümkinçilikleriň bardygy bellenildi.

Şeýle-de ykdysady hyzmatdaşlygy giňeltmek meseleleri ara alnyp maslahatlaşyldy. Şunuň bilen baglylykda, ýaponiýaly hyzmatdaşlar Türkmenistanda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň baştutanlygynda ýaýbaňlandyrylan düýpli özgertmeleriň, şol sanda ýurduň senagatlaşdyrylmagynda möhüm ähmiýeti bolan maýa goýum taslamalarynyň amala aşyrylmagyna işjeň gatnaşmaga taýýardyklaryny mälim etdiler.

Taraplaryň tagallalary netijesinde, soňky ýyllarda bilelikde üstünlikli amala aşyrylan birnäçe taslamalar uzak möhletleýin, strategik häsiýete eýe bolan ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň ýokary netijeliligini görkezýär. Şolaryň hatarynda öňdebaryjy ýapon kompaniýalarynyň gatnaşmagynda Türkmenistanda gurlan iri senagat desgalary — Mary şäherindäki ammiak we karbamid öndürýän zawod, Garabogazdaky karbamid dökünlerini öndürýän zawod, Gyýanly şäherçesindäki polimer gazhimiýa toplumy, ekologiýa taýdan arassa sintetik ýangyç öndürýän ilkinji kärhana — Ahal welaýatyndaky tebigy gazdan benzin öndürýän zawod bar. Lebap welaýatynda döwrebap gazturbinaly elektrik bekedini ulanmaga bermäge taýýarlyk görülýär.

Ýaponiýanyň işewür toparlarynyň wekilleri Türkmenistan bilen hyzmatdaşlygy has-da giňeltmäge gyzyklanma bildirýändiklerini tassykladylar. Munuň özi türkmen Lideriniň alyp barýan öňdengörüjilikli syýasaty bilen aýrylmaz baglydyr. Şonuň netijesinde, özara bähbitli işewür gatnaşyklaryny ösdürmek üçin zerur şertler döredilýär.

Duşuşygyň dowamynda ýapon tarapynyň Ahal welaýatyndaky tebigy gazdan ekologiýa taýdan arassa benzin öndürýän zawodyň ikinji nobatdakysynyň gurluşygyna gatnaşmaga taýýardygy tassyklanyldy.

Nebitgaz pudagy, elektroenergetika, ulag we aragatnaşyk, suw hojalygy, dokma hem-de himiýa senagaty, sport, syýahatçylyk, obasenagat toplumy we beýlekiler ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň möhüm ugurlary hökmünde görkezildi.

Ýapon kompaniýalarynyň gatnaşmagynda Türkmenistanda döwrebap senagat-tehnologiýa düzümini kemala getirmegiň geljegine aýratyn üns berildi. Bu geljekde ýurtlaryň ikisi tarapyndan Orta we Ýakyn Gündogar, Hazar, Gara hem-de Ortaýer deňizleriniň sebitleri bilen ykdysady gatnaşyklary ösdürmekde ulanylyp bilner.

Şunuň bilen baglylykda, Ykdysady hyzmatdaşlyk boýunça türkmen-ýapon hem-de ýapon-türkmen komitetleriniň işine üns berildi. Bu gazanylan ylalaşyklary ilerletmegiň hem-de söwda-ykdysady gatnaşyklary pugtalandyrmagyň täsirli guralydyr. Soňky döwürde bilelikdäki işler ep-esli giňeldildi, onuň anyk ugurlary Ykdysady hyzmatdaşlyk boýunça türkmen-ýapon komitetiniň türkmen tarapyndan başlygy S.Berdimuhamedowyň ýolbaşçylygyndaky türkmen wekiliýetiniň Ýaponiýa saparlarynyň barşynda kesgitlenildi. Wise-premýer ýapon kärdeşleri bilen yzygiderli geçirilýän ikitaraplaýyn wideoduşuşyklaryň hem-de gepleşikleriň çäklerinde, hyzmatdaşlygyň gyzyklanma döredýän ugurlaryny ara alyp maslahatlaşýar.

Tokioda geçirilen gepleşikleriň jemleri boýunça ikitaraplaýyn wajyp resminamalaryň üçüsine gol çekildi, hususan-da, olar ulag ulgamy, suw hojalygy ulgamynda täzeçil usullary, suw tygşytlaýjy tehnologiýalary ornaşdyrmak, awtomobil we demir ýol ulaglary düzümleri üçin zerur tehnikalary ibermek meseleleri boýunça hyzmatdaşlygyň giňeldilmegine gönükdirilendir. Resminamalara gol çekilmegi geçirilýän işleriň netijelidigini nobatdaky gezek tassyklady.

Türkmen wekiliýetiniň ýolbaşçysy, Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary S.Berdimuhamedow Tokioda saparda bolmagynyň çäklerinde Ýaponiýanyň ykdysadyýet, söwda we senagat boýunça döwlet ministri Kiýoşi Ejima bilen duşuşdy. Duşuşygyň barşynda taraplar türkmen-ýapon gatnaşyklarynyň häzirki ýagdaýyny we geljekki ugurlaryny ara alyp maslahatlaşdylar. Şunuň bilen baglylykda, bu gatnaşyklaryň ösüşi we strategik häsiýete eýedigi kanagatlanma bilen bellenildi. Şeýle hem taraplar ikitaraplaýyn söwda-ykdysady gatnaşyklary has-da giňeltmäge gyzyklanma bildirdiler.

Türkmenistanyň milli ykdysadyýetini senagatlaşdyrmaga we diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmäge, bäsdeşlige ukyply önümleri öndürýän ýokary tehnologiýaly önümçilikleri döretmäge tarap alan ugry dürli pudaklarda netijeli hyzmatdaşlygy giňeltmegi şertlendirýär.

Ýapon tarapy möhüm ugurlarda, şol sanda nebitgaz, ulag-kommunikasiýa hem-de logistika, oba hojalygy we beýleki pudaklarda özara gatnaşyklary giňeltmek boýunça täze tekliplerini aýdyp, geljekki hyzmatdaşlygyň ugurlaryna öz garaýyşlaryny beýan etdi. Bu ugurlarda tagallalaryň birleşdirilmegi has netijeli hasaplanylýar.

Söhbetdeşler hyzmatdaşlygy yzygiderli giňeltmegiň uly geljeginiň bardygyny belläp, haryt dolanyşygynyň möçberini artdyrmak, işewürlik gatnaşyklaryny pugtalandyrmak, maýa goýum işjeňligini höweslendirmek maksady bilen, dürli derejedäki gatnaşyklary geljekde hem goldamagyň möhümdigini aýtdylar.

Taraplar iki ýurduň arasyndaky özara gatnaşyklary ösdürmegiň, hususan-da, “Infrastruktura babatda hyzmatdaşlyk boýunça ýol kartasynda” beýan edilen ylalaşyklara laýyklykda ösdürmegiň barşyny seljerdiler. Şeýle hem ulag ulgamynda bilelikdäki taslamalary amala aşyrmagyň barşyna seredildi, energetika we senagat pudagynda hyzmatdaşlygy ilerletmegiň mümkinçilikleri ara alnyp maslahatlaşyldy. Türkmen tarapynyň energiýanyň dikeldilýän çeşmelerini peýdalanmak babatda Ýaponiýanyň tejribesini özleşdirmäge gyzyklanmasyny nazara almak bilen, “ýaşyl energetika” ugrunda hyzmatdaşlygyň geljegine aýratyn üns berildi.

Duşuşygyň barşynda özara gyzyklanma bildirilýän ähli ugurlarda netijeli hyzmatdaşlygyň üstünlikli dowam etdiriljekdigine ynam bildirildi.

Şonuň ýaly-da, Tokioda Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary S.Berdimuhamedowyň Ýaponiýanyň Imperatory Naruhito bilen duşuşygy boldy. Türkmen wekiliýetiniň ýolbaşçysy Ýaponiýanyň Imperatoryna Türkmenistanyň Prezidenti Gurbanguly Berdimuhamedowyň iberen mähirli salamyny hem-de XXXII tomusky Olimpiýa oýunlarynyň başlanmagy mynasybetli gutlaglaryny, şeýle hem ýapon halkyna bagt, abadançylyk baradaky arzuwlaryny ýetirdi.

Imperator Naruhito, öz nobatynda, türkmen wekiliýetiniň ýolbaşçysyna mähirli salam üçin hoşallyk bildirip, Türkmenistanyň Prezidentine we ähli türkmen halkyna parahatçylyk hem-de rowaçlyk baradaky arzuwlaryny beýan etdi.

S.Berdimuhamedow türkmen-ýapon gatnaşyklarynyň netijeli, sazlaşykly hem-de däbe öwrülen dostlukly häsiýetini kanagatlanma bilen belläp, Ýaponiýanyň Türkmenistanyň ygtybarly hyzmatdaşlarynyň biri bolmagynda galýandygyny belledi. Dostlukly ýurt bilen gatnaşyklar ikitaraplaýyn hem-de köptaraplaýyn görnüşde — abraýly halkara we sebit guramalarynyň, şeýle hem “Merkezi Aziýa+Ýaponiýa” hyzmatdaşlygynyň çäklerinde üstünlikli ösdürilýär.

Taraplar Türkmenistanyň we Ýaponiýanyň gatnaşyklaryň täze nusgasyny dikeltmek arkaly netijeli hyzmatdaşlyk ýoluna ygrarlylyk görkezýändiklerini nygtadylar. Şol hyzmatdaşlyk ykdysady bähbitlere, döwleti ösdürmegiň ileri tutulýan ugurlaryna hem-de umumy abadançylygyň maksatlaryna esaslanandyr.

Şunuň bilen birlikde, iki döwletiň halklaryny ýakynlaşdyrmagyň, olaryň arasynda dostlukly gatnaşyklary we özara düşünişmegi pugtalandyrmagyň möhüm şerti bolan medeni-ynsanperwer hyzmatdaşlygy giňeltmegiň uly orny bellenildi.

Ýaponiýanyň Imperatory Naruhito hem-de Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary S.Berdimuhamedow anyk teklipler hem-de degişli şertnamalaýyn-hukuk binýady bilen yzygiderli berkidilýän türkmen-ýapon hyzmatdaşlygynyň geljekde hem uzak möhletleýin, özara bähbitli esasda ösdüriljekdigine ynam bildirdiler.

Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary S.Berdimuhamedowyň ýolbaşçylygyndaky türkmen wekiliýetiniň saparynyň çäginde Ýaponiýanyň Premýer-ministri Ýoşihide Suga bilen duşuşyk geçirildi.

Türkmen wekiliýetiniň ýolbaşçysy duşuşygyň barşynda milli Liderimiziň dostlukly ýurduň Premýer-ministrine iberen salamyny hem-de oňa we Ýaponiýanyň halkyna XXXII tomusky Olimpiýa oýunlarynyň başlanmagy mynasybetli gutlaglaryny ýetirdi.

Mälim bolşy ýaly, şu ýylyň 13-nji maýynda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň Ýaponiýanyň Premýer-ministri Ýoşihide Suga bilen telefon arkaly söhbetdeşligi boldy. Onuň dowamynda özara bähbitlilik ýörelgeleri esasynda ösdürilýän döwletara hyzmatdaşlygyň ileri tutulýan ugurlary kesgitlenildi.

Şu gezekki duşuşygyň dowamynda ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň möhüm meseleleri ara alyp maslahatlaşyldy. Taraplar “Merkezi Aziýa+Ýaponiýa” hyzmatdaşlygynyň işjeň häsiýetiniň ähmiýetlidigini belläp, söwda-ykdysady, medeni-ynsanperwer ugurlarda gatnaşyklary mundan beýläk-de ösdürmegiň möhüm guralynyň işlenip taýýarlanylmagynyň wajypdygyny nygtadylar.

Duşuşyga gatnaşyjylar Türkmenistanyň we Ýaponiýanyň döwlet hem-de hususy düzümleriniň wekilleriniň yzygiderli gatnaşyklaryny ýola goýmagyň möhümdigi barada aýdyp, gaz, himiýa, ulag, oba hojalygy pudaklarynda başlanylan işleri üstünlikli dowam etdirmegiň esasy ýollaryny kesgitlediler. Şeýle hem ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň şertnamalaýyn-hukuk binýadyny mundan beýläk-de kämilleşdirmegiň zerurdygy bellenildi.

Söhbetdeşligiň dowamynda ýokary derejede gazanylan möhüm ylalaşyklar, bu ugurlarda bar bolan wezipeleri üstünlikli ýerine ýetirmegiň meseleleri ara alnyp maslahatlaşyldy. Iki ýurduň ugurdaş düzümleriniň arasynda ýola goýulýan gatnaşyklaryň, ykdysady babatda bolşy ýaly, täze önümçilik kuwwatlyklarynyň döredilmeginde hem aýratyn orny eýeleýändigi nygtaldy.

Medeni-ynsanperwer ulgamdaky gatnaşyklar döwletara hyzmatdaşlygyň ileri tutulýan ugurlarynyň biridir. Şunuň bilen baglylykda, bu ugurda ýola goýulýan hyzmatdaşlyga ýokary baha berildi, ol milli gymmatlyklary, köpasyrlyk baý däp-dessurlary açyp görkezmekde we halk köpçüligini olar bilen tanyşdyrmakda möhüm hasaplanylýar. Bu ulgamda tejribe alyşmak hyzmatdaşlygyň täze ugurlar arkaly baýlaşdyrylmagyny üpjün eder.

Ykdysady hyzmatdaşlyk boýunça bilelikdäki komitetleriň hem-de iki ýurduň parlamentara toparlarynyň ugry boýunça gatnaşyklaryň netijeli häsiýete eýedigi bellenildi. Şunuň bilen baglylykda, wise-premýer S.Berdimuhamedow Ýaponiýanyň Premýer-ministrini we bu ýurduň wekilçilikli toparyny Türkmenistana gelmäge hem-de ýurdumyzyň mukaddes Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygy mynasybetli kuwwaty 432 MWt gazturbinaly elektrik bekediniň açylyş dabarasyna gatnaşmaga çagyrdy. Bu desga dostlukly ýurduň “Sumitomo Corporation” kompaniýasy tarapyndan Lebap welaýatynda gurulýar. Çakylyk hoşallyk bilen kabul edildi.

Şeýlelikde, Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary S.Berdimuhamedowyň ýolbaşçylygyndaky türkmen wekiliýetiniň Ýaponiýa sapary örän netijeli boldy. Ýaponiýa sapar mahalynda geçirilen duşuşyklaryň çäklerinde döwletara gatnaşyklaryň has-da pugtalandyrylmagyna gönükdirilen möhüm ylalaşyklar gazanyldy, olara strategik, durnukly we uzak möhletleýin häsiýet mahsusdyr. Munuň özi hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň başlangyjy boýunça başlanylan Türkmenistanyň Aziýa-Ýuwaş umman sebitiniň ýurtlary bilen ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygynyň giň ugurlar boýunça üstünlikli ösdürilýändiginiň aýdyň tassyklanmasy boldy.

Mundan başga-da, Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, Türkmenistanyň at gazanan tälimçisi S.Berdimuhamedowyň ýolbaşçylygyndaky türkmen wekiliýeti, hormatly Prezidentimiziň tabşyrygyna laýyklykda, XXXII tomusky Olimpiýa oýunlarynyň resmi açylyş dabarasyna gatnaşdy. Dabara Tokio şäheriniň Olimpiýa stadionynda türgenleriň ýörişi bilen açyldy, onuň barşynda oýunlara gatnaşyjylar öz ýurtlarynyň baýdaklaryny buýsanç bilen belende galdyryp geçdiler. Dünýäniň güýçli türgenleriniň hatarynda Watanymyzyň Tugy astynda Türkmenistanyň ýygyndy toparynyň agzalary hem geçdiler, onuň düzüminde sportuň dört görnüşinde çykyş edýän türgenleriň dokuzysy bar.

Tokioda geçirilýän Olimpiýa oýunlaryna Türkmenistanyň iň güýçli türgenleri Hojamuhammet Toýçyýew, Öwez Öwezow, Rejepbaý Rejebow, Polina Gurýewa, Kristina Şermetowa, Merdan Ataýew, Darýa Semýonowa, Gülbadam Babamuradowa we Mergen Mämmedow gatnaşýarlar. Öz işine ussat sport hünärmenleri we tälimçiler türgenleriň ýanlarynda bolýarlar. Olaryň hatarynda suwda ýüzmek boýunça ýygyndy toparlaryň baş tälimçisi, Türkmenistanyň at gazanan tälimçisi S.Ýepifanow, ýeňil atletika boýunça sport ussady H.Rahmanow, dzýudo boýunça tälimçi Ç.Geldibaýewa, agyr atletika boýunça ýurdumyzyň at gazanan tälimçileri I.Matkarimow, milli ýygyndy toparyň baş tälimçisi A.Emirýan, şeýle hem halkara derejeli sport ussady, Olimpiýa oýunlaryna dört gezek gatnaşan U.Bazarbaýew bar.

Watandaşlarymyzyň dünýäniň iri ýaryşlaryna gatnaşmagy hem-de gazanýan üstünlikleri, ýurdumyzyň halkara sport giňişliginde ýylsaýyn artýan abraýy köpçülikleýin bedenterbiýe hem-de Olimpiýa hereketini ösdürmäge aýratyn üns berýän milli Liderimiziň hemişelik aladalarynyň aýdyň subutnamasydyr. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň täzeçil başlangyçlarynyň netijesinde, giň gerimli taslamalar we maksatnamalar durmuşa geçirilýär, eziz Diýarymyzda sportuň dürli görnüşleri bilen meşgullanmak hem-de ýokary netijeli sporty ösdürmek üçin halkara ölçeglere kybap gelýän ähli şertler döredildi, dünýä derejeli türgenleriň taýýarlanylmagyna uly üns berilýär.

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe, aýratyn-da, “Türkmenistan —parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany” diýlip yglan edilen ýylda ýurdumyzyň sport ulgamynyň taryhyna täze sahypalar ýazylýar. Bu ajaýyp zamanada ykballaryny sporta baglan ýaşlarymyz sebit we halkara derejeli ýaryşlarda ata Watanymyzyň sport abraýyny mynasyp gorap, watansöýüjiligiň, gaýduwsyzlygyň we hakyky ussatlygyň ajaýyp nusgasyny görkezýärler.

Ýurdumyzyň türgenleriniň dünýäniň iri ýaryşlaryna gatnaşmagy köpçülikleýin bedenterbiýe-sagaldyş hereketini, ýokary netijeli sportuň ösdürilmegini esasy ugur edinýän döwlet syýasatynyň rowaçlyklara beslenýändigini aňladýar.

Ýeri gelende aýtsak, Ýaponiýada geçirilýän nobatdaky tomusky Olimpiýa oýunlary iki hepdeden gowrak dowam eder. Şu döwürde sportuň 33 görnüşi boýunça medallaryň 339 toplumy ugrunda bäsleşikler guralar. Tomusky Olimpiýa oýunlarynyň maksatnamasyna sportuň karate, daga dyrmaşmak, sýorfing, skeýtbording ýaly täze görnüşleri hem-de birnäçe wagtlyk arakesmeden soň, sprortuň beýsbol we softbol görnüşleri gaýtadan girizildi. Mundan başga-da, onuň maksatnamasyna suwda ýüzmekde we ýeňil atletikada garyşyk estafetalar goşuldy. Şeýlelikde, sportuň täze görnüşleri oýunlaryň medallarynyň sanyny artdyrdy. Bu bolsa Tokioda geçirilýän Olimpiýa oýunlarynyň medallarynyň mundan 5 ýyl ozalky ýaryşlaryňkydan 33 medalyň köp boljakdygyny aňladýar.

Ýurdumyzda köpçülikleýin bedenterbiýe-sagaldyş hereketiniň pugtalandyrylmagy bilen bir hatarda, ýokary hünärli türgenleri, tälimçileri we bu ugra degişli hünärmenleri taýýarlamak arkaly, ýokary netijeli sportuň ösdürilmegine hem-de netijeli halkara hyzmatdaşlygyň işjeňleşdirilmegine möhüm ähmiýet berilýär. Türkmen türgenleri ýurdumyzda we daşary döwletlerde geçirilýän abraýly sport ýaryşlaryna gatnaşyp, baýrakly orunlary eýeleýärler hem-de ýokary netijeleri gazanýarlar.

Türkmen tälimçileri daşary ýurtly kärdeşleri bilen yzygiderli tejribe alyşmak arkaly, sportuň dürli ugurlary boýunça bilim we ussatlyk derejelerini yzygiderli artdyrýarlar. Şeýlelikde, türkmen türgenleriniň dünýäniň sport giňişliginde Watanymyza mynasyp wekilçilik edip, ýokary netijelere eýe bolmagy üçin ähli zerur tagallalar edilýär.

(TDH).

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow BMG-niň Baş Assambleýasynyň 75-nji mejlisiniň Başlygy bilen duşuşdy

Aşgabat, 5-nji iýul (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň 75-nji mejlisiniň Başlygy Wolkan Bozkyr bilen duşuşdy. Ýokary wezipeli myhman döwlet Baştutanymyz bilen salamlaşyp hem-de mähirli kabul edilendigi üçin tüýs ýürekden hoşallyk bildirip, Türkmenistanyň BMG-niň ygtybarly we jogapkärli hyzmatdaşy hökmünde halkara gatnaşyklarda işjeň orny eýeleýändigini, häzirki döwrüň möhüm meseleleriniň çözgütlerini işläp taýýarlamaga mynasyp goşant goşýandygyny belledi.

Şunuň bilen baglylykda, jenap Wolkan Bozkyr hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowy şu ýyl bellenilýän ýurdumyzyň Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygy bilen gutlady.

Döwlet Baştutanymyz gutlaglary hem-de mähirli sözleri üçin BMG-niň Baş Assambleýasynyň 75-nji mejlisiniň Başlygyna minnetdarlyk bildirip, Türkmenistanyň we Birleşen Milletler Guramasynyň arasyndaky strategik esasda guralýan hem-de dürli ugurlary gurşap alýan köpýyllyk hyzmatdaşlygyň okgunly depginini kanagatlanma bilen belledi.

Ýokary wezipeli myhman ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň köp ugurlarda üstünlikli ösdürilýändigini belledi. Bu babatda Türkmenistanyň Bitaraplyk syýasaty oňyn netije berýär.

BMG-niň Baş Assambleýasynyň 75-nji mejlisiniň Başlygy Aşgabatda ýerleşýän BMG-niň Merkezi Aziýa üçin öňüni alyş diplomatiýasy boýunça sebit merkeziniň bu sebitde syýasy ýagdaýy durnuklaşdyrmakda, Owganystanda parahatçylygy we jemgyýetçilik durnuklylygyny üpjün etmekde uly goşandynyň bardygyny aýtdy.

Türkmenistan — Owganystan — Pakistan — Hindistan gaz geçirijisini (TOPH), Türkmenistan — Owganystan — Pakistan (TOP) ugry boýunça elektrik geçiriji we optiki süýümli aragatnaşyk ulgamlaryny gurmak boýunça geçirilýän işler Türkmenistanyň Owganystany parahatçylykly ösdürmäge, onuň durmuş-ykdysady düzümini dikeltmäge, goňşy döwletiň sebitiň we dünýäniň hojalyk gatnaşyklary ulgamyna goşulmagyna goşýan goşandynyň aýdyň subutnamasy bolup durýar.

Söhbetdeşligiň dowamynda özara gatnaşyklaryň geljegi, esasy ugurlary hem-de bar bolan mümkinçilikler barada pikir alşyldy.

Bellenilişi ýaly, häzir Türkmenistan bilen BMG-niň hyzmatdaşlygynyň gün tertibinde parahatçylygy we howpsuzlygy üpjün etmek, durnukly energetika, ulag, ykdysady, durmuş, ynsanperwer we ekologiýa meselelerini çözmek, Durnukly ösüşiň maksatlaryny amala aşyrmak ýaly möhüm ugurlar bar. Bu ugurlarda hyzmatdaşlyk uzak möhletleýin häsiýete eýe bolup, ol yzygiderli esasda amala aşyrylýar hem-de anyk netijeleri gazanmaga gönükdirilendir.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow duşuşygyň dowamynda BMG bilen hyzmatdaşlyk babatda türkmen tarapynyň esasy nukdaýnazaryny we garaýşyny beýan edip, jenap Wolkan Bozkyra Türkmenistana sapar bilen gelendigi, şeýle hem Baş Assambleýanyň 75-nji mejlisiniň Başlygy hökmünde bu ýeke-täk uniwersal guramanyň agza ýurtlaryna, hususan-da, biziň ýurdumyza berýän goldawy üçin minnetdarlyk bildirdi.

Milli Liderimiziň belleýşi ýaly, Türkmenistan BMG-niň Baş Assambleýasynyň häzirki mejlisiniň Başlygynyň ileri tutýan ugurlaryny doly goldaýar.

Ozaly bilen, Birleşen Milletler Guramasynyň Tertipnamasynyň binýadyny düzýän esasy kadalaryň amala aşyrylmagyna, hususan-da, hemme ýurtlara halkara gatnaşyklar ulgamynda deň mümkinçilikleri döretmäge aýratyn üns berilýär.

Bu dünýäde kömege mätäç adamlary, olaryň arasynda bosgunlary, migrantlary we raýatlygy bolmadyk adamlary goldamak, halkara ynsanperwer hukugyň kadalaryny hemmetaraplaýyn durmuşa geçirmek boýunça bilelikdäki tagallalary güýçlendirmek babatda hem şeýledir.

Durnukly ösüş maksatlarynyň öz wagtynda we hemmetaraplaýyn durmuşa geçirilmegine uly ähmiýet berilýär. Şeýle hem BMG-niň Baş Assambleýasynyň 75-nji mejlisiniň Başlygy tarapyndan gender deňligini üpjün etmek we aýallaryň jemgyýetçilik durmuşynyň ähli ugurlaryna gatnaşmagyny giňeltmek, hususan-da, halkara we sebit meseleleri boýunça çözgütleri kabul etmek babatda başlangyçlar öňe sürülýär.

Bu barada aýtmak bilen, döwlet Baştutanymyz jenap Wolkan Bozkyra BMG-niň Baş Assambleýasynyň häzirki mejlisinde Türkmenistan tarapyndan öňe sürlen halkara başlangyçlaryň goldanylýandygy üçin hem minnetdarlyk bildirdi. Mälim bolşy ýaly, ýurdumyzyň başlangyjy esasynda Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasy 2021-nji ýyly «Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly» diýip yglan etdi.

Şunuň bilen baglylykda, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Türkmenistanyň öňe süren başlangyçlary esasynda Baş Assambleýanyň bu ýubileý mejlisiniň dowamynda kabul edilen Kararnamalary aýratyn belledi. Olar, hususan-da, “Halkara parahatçylygy, howpsuzlygy saklamakda we pugtalandyrmakda hem-de durnukly ösüş işinde bitaraplyk syýasatynyň orny” hem-de “Birleşen Milletler Guramasynyň Merkezi Aziýa üçin öňüni alyş diplomatiýasy boýunça sebit merkeziniň orny” Kararnamalardyr.

Mundan başga-da, ýakyn wagtda Birleşen Milletler Guramasynyň Nýu-Ýorkdaky ştab-kwartirasynda Türkmenistan tarapyndan öňe sürülýän resminamalara, ýagny, adatdan daşary ýagdaýlarda durnukly ulag aragatnaşygyny üpjün etmek hem-de Birleşen Milletler Guramasy bilen Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynyň hyzmatdaşlygy barada Baş Assambleýanyň Kararnamalarynyň taslamalaryna garamak meýilleşdirilýär.

Milli Liderimiziň belleýşi ýaly, häzirki wagtda koronawirus pandemiýasy dünýä jemgyýetçiligi üçin esasy howplaryň biri bolmagynda galýar. Türkmenistan Birleşen Milletler Guramasynyň Baş sekretarynyň çagyryşlaryny hem-de Baş Assambleýanyň 75-nji mejlisiniň Başlygynyň bu wehime garşy göreşmek we onuň ykdysady hem-de durmuş taýdan ýaramaz täsirlerini peseltmek boýunça halkara tagallalaryny birleşdirmek baradaky başlangyçlaryny doly goldaýar.

Türkmenistan pandemiýa garşy dünýä derejesinde kabul edilen göreş strategiýalaryna hem-de maksatnamalaryna esaslanyp, Birleşen Milletler Guramasynyň dürli düzüm birlikleri we ýöriteleşdirilen edaralary, hususan-da, Bütindünýä Saglygy Goraýyş Guramasy bilen ýakyn hyzmatdaşlykda degişli milli meýilnamalary kabul etdi.

Häzirki wagtda dünýäniň gün tertibinde möhüm orny eýeleýän howanyň üýtgemegi bilen bagly meselä aýratyn üns berip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Türkmenistanyň Pariž ylalaşygy we Howanyň üýtgemegi baradaky Çarçuwaly konwensiýa boýunça borçnamalaryny doly ýerine ýetirýändigini belledi.

Häzirki wagtda Birleşen Milletler Guramasynyň Daşky gurşaw boýunça Maksatnamasy (UNEP) we Birleşen Milletler Guramasynyň Ösüş Maksatnamasy (UNDP) bilen hyzmatdaşlykda bu resminamalara laýyklykda, milli hasabatlary taýýarlamak boýunça meýilnamalaýyn işler alnyp barylýar. Bu işler Türkmenistanyň Howanyň üýtgemegi baradaky Milli strategiýasynyň çäklerinde ulgamlaýyn esasda amala aşyrylýar.

Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz 2021-nji ýylyň 25-nji maýynda Birleşen Milletler Guramasy tarapyndan guralan ählumumy «tegelek stoluň» dowamynda Türkmenistanyň öňe süren başlangyçlaryny aýratyn nygtady. Olar, hususan-da, pes uglerodly energiýany ösdürmek boýunça çäreleri durmuşa geçirmäge gönükdirilen Birleşen Milletler Guramasynyň Strategiýasyny işläp düzmek hem-de gaýtadan dikeldilýän energiýanyň ileri tutulýan ugurlarynyň biri hökmünde wodorody ösdürmek üçin halkara «ýol kartasyny» Birleşen Milletler Guramasynyň howandarlygynda taýýarlamak boýunça başlangyçlardyr.

Şeýle hem milli Liderimiz ýurdumyzda milli hem-de sebit derejesinde jemgyýetçilik işjeňliginiň ähli görnüşlerinde zenanlaryň ornuny güýçlendirmek we gender deňligi ugrunda uzak möhletli maksatnamalaryň çäklerinde amaly taýdan edilmeli işlere aýratyn üns berilýändigini belledi.

Hususan-da, Türkmenistan gender deňligi boýunça 2021 — 2025-nji ýyllar üçin ikinji bäşýyllyk hereketleriň Milli meýilnamasyny durmuşa geçirmäge girişdi. Bu resminamanyň çäklerinde, Birleşen Milletler Guramasy hem-de onuň ýöriteleşdirilen edaralary, esasan hem, «BMG — Zenanlar» düzümi, Ilat gaznasy, Ösüş Maksatnamasy, Çagalar gaznasy bilen bilelikde Pekin Jarnamasynda we Hereketler platformasynda beýan edilen birnäçe möhüm ugurlarda degişli işler alnyp barylýar.

Sebit derejesinde Türkmenistan BMG-niň Merkezi Aziýa üçin öňüni alyş diplomatiýasy boýunça sebit merkezi bilen bilelikde 2020-nji ýylyň dekabrynda Merkezi Aziýanyň Zenan ýolbaşçylarynyň dialogyny ýola goýdy.

Sebitde Gender deňligine has hem ähmiýet bermek üçin, şu ýylyň 6-njy awgustynda, Hazar deňziniň kenaryndaky Türkmenbaşy şäherinde şol Dialogyň nobatdaky duşuşygy geçiriler.

Şeýle hem biziň ýurdumyz Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynda energiýa howpsuzlygy we durnukly ulag ýaly ählumumy gün tertibiniň möhüm meseleleri boýunça köptaraplaýyn hyzmatdaşlygy ösdürmegi dowam etdirer diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow belledi. Mälim bolşy ýaly, bu ugurlarda Türkmenistanyň başlangyjy bilen ozal Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň ýörite Kararnamalary kabul edildi. Şolaryň esasynda möhüm iri halkara forumlar geçirildi.

Olaryň hatarynda Durnukly ulag boýunça ilkinji bütindünýä maslahatyny hem-de energiýa serişdeleriniň durnukly we ygtybarly üstaşyr geçelgeleri boýunça geçirilen köptaraplaýyn halkara duşuşyklary görkezmek bolar.

Döwlet Baştutanymyz jenap Wolkan Bozkyra Birleşen Milletler Guramasynyň çäginde biziň ýurdumyza berlen goldaw üçin ýene-de bir gezek sagbolsun aýdyp, bu abraýly guramanyň dünýäde parahatçylygy, howpsuzlygy we durnukly ösüşi üpjün etmäge gönükdirilen tagallalaryny goldamagy dowam etdirmäge Türkmenistanyň taýýardygyny tassyklady.

Duşuşygyň dowamynda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow we ýokary wezipeli myhman däbe öwrülen hyzmatdaşlygy giňeltmegiň geljegini, şol sanda BMG-niň Baş Assambleýasynyň 75-nji mejlisiniň gün tertibine girizilen wezipeler bilen baglylykda bar bolan mümkinçilikleri ara alyp maslahatlaşdylar.

Şunda türkmen Lideriniň halkara başlangyçlarynyň ähmiýeti barada aýratyn bellenildi. Şol başlangyçlaryň dünýä bileleşiginiň ykrar etmegine hem-de goldawyna eýe bolmagy olaryň wajypdygy we zerurdygy bilen baglanyşyklydyr.

Türkmenistan BMG tarapyndan ykrar edilen hemişelik Bitaraplyk derejesini iş ýüzünde amala aşyrmak bilen, öz döredijilik kuwwatyny tutuş adamzadyň hyzmatynda goýmaga çalyşýar.

Biziň ýurdumyz parahatçylyk söýüjilige, hoşniýetli goňşuçylyga we özara hormat goýulýan deňhukukly hyzmatdaşlyga esaslanan daşary syýasy konsepsiýasyny durmuşa geçirmek bilen, geljekde hem saýlap alan ugruna üýtgewsiz eýermegi maksat edinýär.

Birleşen Milletler Guramasy Türkmenistany Merkezi Aziýadaky esasy strategik hyzmatdaşy hasaplaýar. Munuň şeýledigini Aşgabatda BMG-niň Merkezi Aziýa üçin öňüni alyş diplomatiýasy boýunça sebit merkeziniň açylmagy-da aýdyň tassyklaýar.

Biziň ýurdumyz goňşy Owganystandaky ýagdaýyň parahatçylyk ýoly bilen kadalaşdyrylmagyna, ýurdy durmuş-ykdysady taýdan dikeltmäge hemmetaraplaýyn goldaw bermek bilen, iri düzümleýin taslamalaryň başyny başlaýar hem-de olary owgan tarapynyň gatnaşmagynda amala aşyrýar. Türkmenistan sebitdäki oňyn ýagdaýyň berkidilmegine uly goşant goşýar, bu bolsa halkara durnuklylygy üpjün etmegiň aýrylmaz şerti bolup durýar diýip, hormatly Prezidentimiz belledi.

BMG we onuň ýöriteleşdirilen edaralary Türkmenistanyň özara gatnaşyklaryň ähli ugurlary boýunça meselelere öňdengörüjilikli we jogapkärçilikli çemeleşmesine ýokary baha berýärler hem-de geljekde-de biziň ýurdumyz bilen ýakyndan bilelikde işlemegi maksat edinýärler.

Duşuşygyň ahyrynda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hem-de BMG-niň Baş Assambleýasynyň 75-nji mejlisiniň Başlygy Wolkan Bozkyr köpýyllyk ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň üstünlikli dowam etdiriljekdigine ynam bildirdiler. Bu hyzmatdaşlyk ählumumy abadançylyga we ösüşe, Durnukly ösüşiň maksatlaryna ýetmäge ýardam etmäge gönükdirilendir.

Duşuşyga BMG-niň Türkmenistandaky Hemişelik utgaşdyryjysynyň wezipesini ýerine ýetiriji, ÝUNISEF-niň ýurdumyzdaky wekilhanasynyň ýolbaşçysy Kristina Weýgand hem gatnaşdy.

* * *

Şu gün Türkmenistanyň DIM-nde Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň 75-nji mejlisiniň Başlygy Wolkan Bozkyr bilen duşuşyk geçirildi. Sebitiň we dünýäniň möhüm meseleleri boýunça ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň geljegi barada pikir alyşmalaryň barşynda ählumumy parahatçylygy, durnuklylygy we durnukly ösüşi saklamak işinde biziň ýurdumyzyň hemişelik Bitaraplyk derejesiniň özboluşlylygy we ähmiýeti barada bellenildi.

Sebitde köpugurly netijeli hyzmatdaşlygy pugtalandyrmakda hem Türkmenistanyň netijeli orny eýeleýändigi nygtaldy. Şunuň bilen baglylykda, BMG-niň Merkezi Aziýa üçin öňüni alyş diplomatiýasy boýunça sebit merkeziniň ähmiýetine üns çekildi. Türkmen tarapy onuň işine hemmetaraplaýyn ýardam berýär.

* * *

Şu gün Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisinde Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň 75-nji mejlisiniň Başlygy Wolkan Bozkyr bilen duşuşyk boldy. Duşuşykda Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmekde parlamentleriň goşandyny ýokarlandyrmak babatdaky meseleler ara alnyp maslahatlaşyldy.

Ýokary wezipeli myhman ýurdumyzyň Mejlisiniň gurluş düzümi, onuň halkara we parlamentara gatnaşyklary, kanunçykaryjylyk işi, milli Liderimiziň baştutanlygynda ykdysady we durmuş ulgamlarynda, bilim, saglygy goraýyş, ekologiýa we beýleki ugurlarda durmuşa geçirilýän döwlet maksatnamalaryny hukuk taýdan goldamak boýunça geçirilýän işler bilen tanyşdyryldy.

Mejlis tarapyndan Türkmenistanyň Hökümeti bilen BMG-niň 2021 — 2025-nji ýyllarda Durnukly Ösüş ugrunda Hyzmatdaşlygyň Çarçuwaly maksatnamasynyň çäklerinde BMG-niň Çagalar gaznasy bilen 2021-nji ýylda bilelikdäki iş Meýilnamasy esasynda degişli işler geçirilýär. Şeýle hem Mejlisiň wekilleri BMG-niň Hemişelik utgaşdyryjysynyň edarasy hem-de dürli agentlikleri bilen bilelikde guralýan meýilnamalaýyn çärelere, okuw maslahatlaryna gatnaşýarlar.

Şonuň bilen birlikde, Mejlisiň wekilleri Türkmenistanyň adam hukuklary we halkara ynsanperwer hukugy boýunça halkara borçnamalarynyň ýerine ýetirilmegini üpjün etmek baradaky Pudagara toparyň işine, Durnukly ösüş maksatlaryny durmuşa geçirmek boýunça Milli hasabaty taýýarlamak boýunça işlere gatnaşýarlar.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Prezident Sadyr Žaparow bilen gepleşikleri geçirdi

Aşgabat, 28-nji iýun (TDH). Şu gün paýtagtymyzda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow bilen resmi sapar bilen ýurdumyza gelen Gyrgyz Respublikasynyň Prezidenti Sadyr Žaparowyň arasynda gepleşikler geçirildi.

Ir bilen dostlukly ýurduň Baştutanynyň ulag kerweni motosiklçiler hormatly eskortynyň ugratmagynda Aşgabadyň merkezinde ýerleşýän Garaşsyzlyk meýdanyna geldi. Bu ýerde belent mertebeli myhmany resmi taýdan garşylamak dabarasy boldy.

Hormatly Prezidentimiz Gyrgyz Respublikasynyň Prezidentini mähirli garşylady. Iki ýurduň Liderleri birek-birege hoşniýetli arzuwlary aýdyp, ýörite bellenen ýere geçdiler.

Hormat garawuly rotasynyň serkerdesi dabaraly ýagdaýda hasabat berýär. Şol pursatda Gyrgyz Respublikasynyň we Türkmenistanyň Döwlet senalary ýaňlandy. Soňra iki ýurduň Liderleri Hormat garawulynyň esgerleriniň öňünden geçýärler hem-de Türkmenistanyň Döwlet baýdagyna sarpa goýýarlar.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow kärdeşini Türkmenistanyň resmi wekiliýetiniň agzalary bilen tanyşdyrdy. Öz nobatynda, Prezident Sadyr Žaparow döwlet Baştutanymyzy Gyrgyzystanyň hökümet wekiliýetiniň agzalary bilen tanyşdyrdy.

Soňra Hormat garawulynyň esgerleri dabaraly nyzam bilen Garaşsyzlyk meýdanyndan geçdiler.

Döwlet Baştutanlarynyň awtoulag kerweni hormatly atly nyzamyň ugratmagynda Oguz han adyndaky Köşkler toplumyna tarap ugrady.

Bu ýerde iki ýurduň Döwlet baýdaklarynyň öňünde resmi surata düşmek çäresi boldy. Soňra milli Liderimiz gyrgyz kärdeşini ikitaraplaýyn duşuşyklary geçirmek üçin niýetlenen zala çagyrdy. Bu ýerde ikiçäk görnüşdäki ýokary derejeli gepleşikler geçirildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Prezident Sadyr Žaparowy sahawatly türkmen topragynda görýändigine şatdygyny aýdyp, oňa Türkmenistana resmi sapar bilen gelip görmäge iberilen çakylygy kabul edendigi üçin minnetdarlyk bildirdi.

Milli Liderimiz doganlyk Gyrgyzystan bilen hyzmatdaşlyga möhüm ähmiýet berilýändigini belläp, belent mertebeli myhmanyň Gyrgyz Respublikasynyň Baştutany hökmünde biziň ýurdumyza guran ilkinji saparynyň örän netijeli boljakdygyna ynam bildirdi.

Bu günki gepleşikleriň ikitaraplaýyn gatnaşyklaryň taryhynda täze sahypany açjakdygyny hem-de dostlukly döwletleriň syýasy-diplomatik, söwda-ykdysady we medeni-ynsanperwer ugurdaky gatnaşyklaryna kuwwatly itergi berjekdigi bellenildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň belleýşi ýaly, özara düşünişmegiň hem-de ynanyşmagyň ýokary derejesi mahsus bolan döwletara gatnaşyklar ikitaraplaýyn we köptaraplaýyn görnüşde hem-de iri halkara guramalaryň we abraýly sebit düzümleriniň çäklerinde ýola goýulýan hyzmatdaşlygyň okgunly ösdürilmegi üçin ygtybarly binýat bolup hyzmat eder.

Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz gyrgyz kärdeşine Türkmenistanyň BMG-niň Baş Assambleýasynyň degişli Kararnamalary bilen iki gezek berkidilen hemişelik Bitaraplyk derejesine hem-de türkmen tarapynyň ýurdumyzyň ägirt uly parahatçylyk söýüjilik mümkinçilikleriniň durmuşa geçirilmegine gönükdirilen wajyp halkara başlangyçlaryna işjeň goldaw berýändigi üçin minnetdarlyk bildirdi.

Taraplaryň ählumumy Gün tertibiniň möhüm meseleleri boýunça çemeleşmeleriniň ýakynlygy we biri-birine gabat gelmegi halkara giňişligikde iki ýurduň özara gatnaşyklarynyň üstünlikli ösdürilmeginiň hem-de sebitde we tutuş dünýäde durnukly ösüşi üpjün etmek boýunça tagallalaryň birleşdirilmeginiň möhüm şertini emele getirýändigi bellenildi.

Prezident Sadyr Žaparow mähirli kabul edilendigi üçin hoşallyk bildirip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowa kakasy Mälikguly Berdimuhamedowyň aradan çykmagynyň tutuş türkmen halky üçin öwezini dolup bolmajak ýitgi bolandygy sebäpli, ýene bir ýola çuňňur gynanjyny mälim etdi.

Ikitaraplaýyn hyzmatdaşlyk meselelerine geçmek bilen, gyrgyz Lideri birek-birege hormat goýmak we taryhy taýdan hoşniýetli goňşuçylyk hem-de ruhy umumylyk arkaly baglanyşýan iki halkyň bähbitlerine laýyk gelýän netijeli döwletara gatnaşyklaryň ýokary derejä ýetendigini kanagatlanma bilen nygtady.

Iki doganlyk ýurduň arasynda oňyn gatnaşyklar ýola goýuldy. Şu ýyl olar özüniň döwlet Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygyny baýram edýärler. Şeýle hem iki ýurduň arasynda diplomatik gatnaşyklaryň ýola goýulmagynyň 29 ýyllygy dabaralandyrylar.

Belent mertebeli myhmanyň belleýşi ýaly, Gyrgyzystanda dostlukly Türkmenistanyň gazanýan üstünliklerine tüýs ýürekden şatlanylýar we ýola goýlan netijeli döwletara gatnaşyklaryň mundan beýläk-de pugtalandyryljakdygyna ynam bildirilýär.

Söhbetdeşler dostlukly, birek-birege ynanyşmak ýagdaýynda geçen gepleşikleriň dowamynda türkmen-gyrgyz gatnaşyklarynyň giň ugurlaryny ara alyp maslahatlaşdylar. Olar häzirki döwürde hyzmatdaşlygyň strategik häsiýetine eýe bolup, ösüşiň täze derejesine çykýar.

Prezidentler Gurbanguly Berdimuhamedow we Sadyr Žaparow deňhukukly, özara bähbitli, uzak möhletleýin esasda ýola goýulýan hyzmatdaşlygyň möhüm ugurlaryna ünsi çekip, onuň köpugurly mümkinçilikleriniň netijeli amala aşyrylmagynyň umumy bähbitlere we Durnukly ösüş maksatlaryna doly laýyk gelýändigini nygtadylar. Şeýle hem taraplar sebitara we halkara gün tertibiniň özara gyzyklanma bildirilýän wajyp meseleleri boýunça pikir alyşdylar.

Soňra gepleşikler Soltan Sanjar zalynda iki ýurduň resmi wekiliýetleriniň agzalarynyň gatnaşmagynda giňişleýin düzümde dowam etdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Gyrgyzystanyň Baştutanyny we onuň ýanynda bolýan wekiliýetiň ähli agzalaryny ýene bir ýola mübärekläp, gyrgyz kärdeşine Türkmenistana resmi sapar bilen gelip görmäge çakylygy kabul edendigi üçin minnetdarlyk bildirdi.

Milli Liderimiziň belleýşi ýaly, Sadyr Žaparowyň Gyrgyz Respublikasynyň Prezidenti hökmünde ýurdumyza resmi sapar bilen gelmeginiň bu ýerde geçirilýän duşuşyklaryň ähmiýetini artdyrýar. Gepleşikleriň çäklerinde ikitaraplaýyn gatnaşyklaryň ýagdaýyna baha berilmegi, onuň geljekki ugurlarynyň kesgitlenmegi we bar bolan meseleleriň ara alnyp maslahatlaşylmagy ähmiýetli bolup durýar.

Döwlet Baştutanymyz öz kärdeşini we Gyrgyzystanyň tutuş halkyny ýurduň täze Konstitusiýasynyň taslamasy boýunça şu ýyl aprel aýynda geçirilen sala salşyklaryň üstünliklere beslenmegi bilen gutlady.

Siziň ýurduňyzyň raýatlary döwletliligi berkitmek, taryhy binýada, köpasyrlyk milli däplere daýanýan oňyn özgertmeleri amala aşyrmak üçin örän jogapkärli we paýhasly çözgütler üçin ses berdi.

Bu ýörelgeleriň bize örän ýakyndygyny we düşnüklidigini bellemek isleýärin. Şeýle umumylyk has-da ýakynlaşmak, iki doganlyk halkyň we döwletleriň işjeň hyzmatdaşlygyny ösdürmek üçin oňyn şertleri döredýär diýip, milli Liderimiz belledi.

Türkmen-gyrgyz gatnaşyklarynyň möhüm binýatlary barada aýdanyňda, ilkinji nobatda, onuň wajyp ugurlarynda ikitaraplaýyn gatnaşyklaryň geljekki ösüşine bolan garaýyşlarda özara düşünişmegi berkitmek we sebitleýin hem-de halkara hyzmatdaşlygy ösdürmek aýratyn ähmiýetlidir diýip, döwlet Baştutanymyz sözüni dowam etdi.

Türkmenistanyň we Gyrgyz Respublikasynyň ählumumy gün tertibiniň umumy parahatçylygy, durnuklylygy saklamak, halkara terrorçylygyň wehimlerine garşy durmak, ýaragsyzlanmak, Owganystandaky ýagdaýy kadalaşdyrmak ýaly möhüm ugurlar boýunça garaýyşlarynyň ýakyndygyny bellemek gerek.

Şeýle hem iki ýurduň abraýly halkara we sebit düzümleriniň, esasan-da, Birleşen Milletler Guramasynyň, Ýewropada Howpsuzlyk we Hyzmatdaşlyk Guramasynyň, Garaşsyz Döwletleriň Arkalaşygynyň, Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynyň çäklerinde ýygjam gatnaşyklary ýola goýýandygy nygtaldy. Biz halkara giňişlikde utgaşykly hereket edýäris, birek-birege goldaw berýäris, bu bolsa özüniň oňyn netijesini berýär hem-de sebitde we tutuş dünýädäki ýagdaýlara oňyn täsirini ýetirýär diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow belledi.

Türkmenistan bilen Gyrgyzystanyň hyzmatdaşlygy häzirki döwürde Merkezi Aziýa giňişliginde durnukly we oňyn ösüş ýagdaýynyň möhüm şertini emele getirýär. Bu ýerde gürrüň, ilkinji nobatda, iki ýurduň sebitde gapma-garşylyklardan azat ýurtlar hökmünde möhüm orun eýeleýändigi, Aziýada durnuklylygyň uzak möhletleýin ygtybarly gurluşyny kemala getirýändigi, giň halkara hyzmatdaşlyk üçin möhüm şerti döredýändigi barada barýar.

Türkmenistan sebitde bar bolan meseleleriň parahatçylykly serişdeler, hoşniýetli goňşuçylyk, birek-birege hormat goýmak, deňhukuklylyk we BMG-niň halkara hukuk kadalaryna hem-de Tertipnamasyna laýyklykda birek-biregiň bähbitlerini nazara almak arkaly çözülmegini esasy ugur edinýär. Şu maksat bilen BMG-niň Merkezi Aziýa üçin öňüni alyş diplomatiýasy boýunça sebit merkeziniň işine ýardam bermegi, gapma-garşylykly ýagdaýlaryň öňüni almagyň netijeli guralyny döretmek, syýasy geňeşmeler görnüşinde sebitara gatnaşyklary giňeltmek boýunça öňe sürülýän başlangyçlary goldamagy möhüm wezipe hasaplaýarys diýip, milli Liderimiz aýtdy.

Şunuň bilen baglylykda, Merkezi Aziýanyň döwlet Baştutanlarynyň konsultatiw duşuşyklarynyň ähmiýeti bellenildi. Döwlet Baştutanymyzyň aýdyşy ýaly, syýasy gatnaşyklaryň şeýle görnüşi bäş döwletiň köpugurly hyzmatdaşlygynda täze tapgyry emele getirer. Ol durnukly ösüş, özara gatnaşyklaryň netijeli guralyny döretmek, Merkezi Aziýanyň syýasy, söwda-ykdysady, medeni-ynsanperwer ugurlarda giň halkara hyzmatdaşlyk gatnaşyklary üçin özüne çekiji sebit hökmünde dünýä gatnaşyklaryna goşulmagynyň durmuşa ukyply guralyny kemala getirmek wezipeleriniň çözgüdine gönükdirilendir.

Türkmenistan bilen Gyrgyzystanyň ikitaraplaýyn hem-de halkara derejedäki hyzmatdaşlygynyň möhüm ugurlary ekologiýa we tebigaty goramak ugry boýunça gatnaşyklardan ybaratdyr.

Şunuň bilen baglylykda, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow howanyň üýtgemeginiň ýaramaz täsirlerine garşy durmak, Merkezi Aziýa sebitinde suw serişdelerini aýawly we rejeli peýdalanmak, Aral meselesini çözmek boýunça bilelikde durmuşa geçirilýän çäreleriň işjeňleşdirilmeginiň zerurdygyna ünsi çekdi. Şeýlelikde, hereketleriň öňe ilerledilmegi, bilelikde kabul edilýän çözgütleriň durmuşa geçirilmegi, halkara bileleşigiň, ilkinji nobatda bolsa, BMG-niň we onuň ýöriteleşdirilen edaralarynyň mümkinçilikleriniň doly derejede durmuşa geçirilmegi bilen baglanyşykly meseleler wajypdyr.

Owgan meselesi biziň ikitaraplaýyn gepleşigimizde möhüm orun eýeleýär diýip, milli Liderimiz sözüni dowam etdi. Biz Owganystany parahat, gülläp ösýän ýurt, sebitiň ähli döwletleri üçin hoşniýetli goňşy hem-de ygtybarly hyzmatdaş hökmünde görmek isleýäris. Bu ýurtda ýagdaýyň doly kadalaşdyrylmagy diňe parahatçylykly we syýasy serişdeler arkaly mümkindir.

Häzirki döwürde Owganystandan halkara söweş kontingentini çykarmakda abraýly halkara guramalaryň, ilkinji nobatda, Birleşen Milletler Guramasynyň we onuň ýörite düzümleriň gatnaşmagynda netijeli syýasy-diplomatik gurallary döretmek meselesi öňe çykýar. Bu babatda Türkmenistana we Gyrgyzystana möhüm ornuň degişlidigini bellemek isleýärin. Ýurtlarymyzyň owgan ugry boýunça özara gatnaşyklary, Owganystanda syýasy ýagdaýyň kadalaşdyrylmagy, onuň ykdysadyýetiniň we durmuş düzümleriniň dikeldilmegi, bu ýurduň sebit we dünýä gatnaşyklary ulgamyna giňden goşulmagy boýunça halkara tagallalaryň çäklerinde aýratyn ähmiýetlidir diýip, döwlet Baştutanymyz belledi.

Gönüden-göni ikitaraplaýyn gatnaşyklar barada aýdyp, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Türkmenistanyň döwletara söwda-ykdysady gatnaşyklarynyň giňeldilmegine we hil taýdan ösdürilmegine möhüm ähmiýet berýändigini we Gyrgyzystany ygtybarly hyzmatdaş hökmünde görýändigini nygtady.

Haryt dolanyşygynda şu ýylda belli bir ösüşiň bardygyna garamazdan, umuman, ikitaraplaýyn hyzmatdaşlyk düzüm boýunça bolşy ýaly, gatnaşyklaryň möçberleri boýunça hem ýokary görkeziji däldir diýip, milli Liderimiz nygtady we bu ugurda bar bolan ýagdaýy jikme-jik we hemmetaraplaýyn esasda bilelikde seljerip, doly derejeli gatnaşyklar üçin bar bolan bökdençlikleri ýüze çykarmak we olary aradan aýyrmak, bu ugurdaky mümkinçilikleri doly peýdalanmak üçin onuň geljekki ugurlaryny kesgitlemegiň zerurdygyny belledi.

Şunuň bilen baglylykda, söwda-ykdysady, ylmy-tehniki we ynsanperwer hyzmatdaşlyk boýunça Hökümetara türkmen-gyrgyz toparynyň işine möhüm ähmiýet berilýändigi nygtaldy. Häzirki döwürde bu toparyň nobatdaky 5-nji mejlisini geçirmek boýunça degişli işleriň alnyp barylýandygyny aýdyp, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow öňde boljak mejlise taýýarlyk çäresini tizleşdirmek we ony ýakyn wagtda geçirmek üçin jogapkär düzümlere degişli tabşyryklaryň berilmeginiň maksadalaýyk boljakdygyny belledi.

Türkmenistanyň Gyrgyzystan bilen senagat ugry, obasenagat toplumynyň, dokma senagatynyň önümleriniň söwdasy, himiýa senagaty, suwuklandyrylan gaz, sintetiki benzin we beýleki harytlaryň dolanyşygy babatda ýola goýulýan hyzmatdaşlygy has-da giňeltmäge taýýardygy nygtaldy.

Şeýle hem türkmen we gyrgyz kompaniýalaryny iki ýurduň çäklerinde durmuşa geçirilýän bilelikdäki maýa goýum taslamalaryna gatnaşmaga çekmäge döwlet tarapyndan goldaw bermek boýunça teklipler aýdyldy.

Umuman, işewürlik ugry boýunça özara hyzmatdaşlyk gatnaşyklarynyň derejesini has-da artdyrmagy, telekeçileriň arasynda yzygiderli gatnaşyklaryň ýola goýulmagyny, haryt öndürijileriň bilelikdäki sergileriniň guralmagyny zerur hasaplaýaryn diýip, döwlet Baştutanymyz sözüni dowam etdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow häzirki döwürde Bişkek şäherinde Türkmenistanyň söwda merkezini açmak meseleleriniň ara alnyp maslahatlaşylýandygyny we bu oňyn başlangyja goldaw bermäge hem-de Gyrgyzystanyň Aşgabatda şeýle düzümini döretmegine ýardam etmäge taýýardygyny nygtady.

Milli Liderimiz türkmen-gyrgyz hyzmatdaşlygynyň möhüm ugurlary barada aýdyp, energetika ulgamynyň onuň wajyp ugrudygyny belledi. Hususan-da, gürrüň türkmen tebigy gazyny we elektrik energiýasyny Gyrgyzystana ibermegiň tehniki, guramaçylyk meselelerini we beýleki wezipeleri ara alyp maslahatlaşmaga taýýardyrys diýip, döwlet Baştutanymyz belledi. Şunlukda, üstaşyr ýurt bilen ylalaşyk boýunça zerur bolan ýagdaýynda üçtaraplaýyn bilermenler duşuşygy guramagyň maksadalaýyklygy bellenildi.

Ulag ulgamy hyzmatdaşlygyň esasy ugurlarynyň hatarynda görkezildi. Biziň ýurtlarymyzyň bilelikdäki tagallalary kuwwatly we döwrebap düzümi döretmek boýunça baş maksadyň amala aşyrylmagyna gönükdirilmelidir. Ol Aziýa, Ýewropa, Ýakyn Gündogar ulag ulgamlarynyň birleşmegini üpjün eder diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow belledi.

Türkmenistan Hazar deňzine çykalgasy bilen ýurtlarymyzy baglaşdyrýan ulag geçelgesi boýunça bilelikdäki işlere taýýardyr.

Döwlet Baştutanymyz 2019-njy ýylyň awgust aýynda Türkmenbaşy şäherinde geçirilen Birinji Hazar ykdysady forumynda goňşy ýurtlar, ilkinji nobatda bolsa, Merkezi Aziýa sebitinde Gündogar — Günbatar ugry boýunça ulag-üstaşyr hyzmatdaşlygynyň möhüm guşaklygyny döretmekde Hazar sebitine möhüm ornuň degişlidigini belledi.

Sebitiň dünýä ummanyna açyk çykalgasy bolmadyk döwletler üçin öz eksport harytlaryny Ýewropa, Russiýa, Kawkaz ýurtlaryna, Ýakyn we Orta Gündogar ýurtlaryna ibermegini üpjün edýän Hazaryň gündogar deňiz portunyň mümkinçiliklerini doly güýjünde ulanmaklaryny zerur hasaplaýaryn diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow sözüni dowam etdi. Şunlukda, Türkmenistan Türkmenbaşynyň Halkara deňiz portunyň kuwwatlyklaryny amatly şertlerde Gyrgyzystanyň bähbidine ulanmak meselesini ara alyp maslahatlaşmaga taýýardyr diýip, milli Liderimiz aýtdy.

Şeýle hem sebit içi ulag gatnaşyklarynyň mümkinçilikleriniň doly güýjünde amala aşyrylmaýandygy bellenildi. Döwlet Baştutanymyz bu ugurda birnäçe taslamalary bilelikde durmuşa geçirmegiň anyk mysallarynyň bardygyny belledi. Ýöne Merkezi Aziýany häzirki zaman, köpugurly we ýokary netijeli ulag geçelgesine öwürmek boýunça ulgamlaýyn işler barada aýdardan entek ir. Şeýle taslamalara örän jogapkärçilikli çemeleşmeli, ulag-üstaşyr geçelgelerini we logistik ulgamy ösdürmek boýunça tagallalary birleşdirmeli.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow medeni-ynsanperwer we ylym-bilim ugurlary boýunça ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň örän wajypdygyny aýtdy. Biziň halklarymyzyň özara gatnaşyklarynyň taryhy ýüzýyllyklara uzap gidýär. Taryhçylar, etnograflar, edebiýaty öwrenijiler üçin türkmen-gyrgyz taryhy gatnaşyklarynyň baý mirasyny dikeltmek boýunça bilelikde iş alyp barmak babatda ägirt uly mümkinçilikler açylýar. Iki ýurtda hem festiwallary we Medeniýet günlerini guramak boýunça gatnaşyklary işjeňleşdirmek, döredijilik we ylmy intelligensiýanyň wekilleriniň arasynda yzygiderli gatnaşyklary ýola goýmak zerurdyr diýip, döwlet Baştutanymyz belledi hem-de 2022-nji ýylda ikitaraplaýyn Medeniýet günlerini geçirmegiň mümkinçiliklerine garamagy teklip etdi.

Gepleşikleriň çäklerinde iki dostlukly ýurduň milli-taryhy sport dessurlaryny dikeltmek işinde hyzmatdaşlygyň wajypdygy bellenildi. Hususan-da, gürrüň Çarwadarlaryň bütindünýä oýunlaryny yzygiderli geçirmek hakynda boldy. Bu başlangyjy Gyrgyzystan öňe sürdi. Türkmenistan şeýle oýunlara gatnaşmak üçin çakylyga jogap bermäge taýýardyr.

Hormatly Prezidentimiziň belleýşi ýaly, köp müňýyllyklaryň dowamynda çarwa halklar ajaýyp maddy we ruhy gymmatlyklary döredipdirler, gaýduwsyzlyga, asylly ýörelgelere, ýokary ahlak esaslaryna daýanýan ajaýyp nusgalary we ýörelgeleri dünýä beripdir.

Çarwadarlar ägirt uly giňişliklerde güýçli döwletleri döredipdirler. Olar dünýä taryhyna we adamzadyň medeni ösüşine oňyn täsirini ýetiripdirler. Häzirki döwürde bu taryhy ýörelgeler täze röwüşde dikeldilýär diýip, milli Liderimiz uly buýsanç bilen belledi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Prezident Sadyr Žaparowa we onuň ýanynda bolýan wekiliýetiň agzalaryna ýüzlenip, ýokary derejede geçirilen şu günki duşuşygyň Türkmenistan bilen Gyrgyz Respublikasynyň arasynda hoşniýetli goňşuçylyk, deňhukuklylyk we birek-birege hormat goýmak esasynda ýola goýulýan gatnaşyklaryň anyk ugurlar we ýörelgeler arkaly ösdürilýändigini, onuň parahatçylygy, howpsuzlygy saklamakda, söwda-ykdysady, maýa goýum, medeni-ynsanperwer gatnaşyklary ösdürmekde bar bolan mümkinçiliklere esaslanýandygyny belledi.

Prezident Sadyr Žaparowyň Türkmenistana bolan ilkinji saparynyň ikitaraplaýyn dost-doganlyk gatnaşyklaryny has-da berkitjekdigine, bilelikdäki işi mundan beýläk-de ösdürmek üçin onuň ugurlaryny kesgitlejekdigine we täze many berjekdigine ynam bildirip, döwlet Baştutanymyz Gyrgyz Respublikasynyň resmi wekiliýetiniň ýolbaşçysyna we agzalaryna netijeli gepleşikleriň geçirilendigi, dostluk, hoşniýetli goňşuçylyk, özara bähbitli hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de pugtalandyrmak üçin ähli zerur tagallalarynyň edilmegine taýýarlyk üçin minnetdarlyk bildirdi.

Soňra dostlukly ýurduň Baştutanyna söz berildi.

Belent mertebeli myhman Türkmenistana resmi sapar bilen gelip görmäge çakylyk üçin tüýs ýürekden hoşallyk bildirip, gyrgyz wekiliýetiniň sahawatly türkmen topragynda türkmen doganlary tarapyndan myhmansöýerlik bilen kabul edilendigini aýratyn nygtady.

Prezident Sadyr Žaparow pursatdan peýdalanyp, türkmen halkyny Türkmenistanyň döwlet Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygy, ak mermerli Aşgabadyň 140 ýyllygy bilen gutlady.

Şeýle hem Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň agzalarynyň şu ýylyň 28-nji martynda geçirilen saýlawlarynyň guramaçylykly geçirilmegi, onuň Başlyklygyna Türkmenistanyň Prezidenti Gurbanguly Berdimuhamedowyň saýlanmagy bilen gutlap, munuň ýurduň gülläp ösüşine gönükdirilen syýasatyň türkmen halky tarapyndan giň goldawa eýe bolýandygyny aňladýandygyny nygtady. Şunuň bilen baglylykda, türkmen Lideriniň paýhasly we öňdengörüjilikli baştutanlygynda Türkmenistanyň häkimiýet edaralarynda kanunçylyk ulgamynyň özgerdilmeginiň ýurduň mundan beýläk-de okgunly ösüşine, Türkmenistanyň doganlyk halkynyň abadançylygynyň bähbidine öňde durýan maksatlaryň amala aşyrylmagyna ýardam berjekdigine ynam bildirdi.

Ýurduň sebitde we onuň çäklerinden daşynda parahatçylygy, durnuklylygy we howpsuzlygy goldamaga gönükdirilen ägirt uly goşandyny belläp, Gyrgyz Respublikasynyň Prezidenti Türkmenistanyň 2021-nji ýylyň şygary boýunça halkara başlangyçlarynyň giň goldawa eýe bolýandygyny, onuň BMG-niň Baş Assambleýasynyň degişli Kararnamasy bilen Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly hökmünde yglan edilendigini nygtady.

Gyrgyz Respublikasy we Türkmenistan ýakyn dostlardyr, strategik hyzmatdaşlardyr we doganlyk ýurtlardyr diýip, belent mertebeli myhman belledi we Gyrgyzystanda Türkmenistanyň häzirki döwürde gazanýan üstünliklerine şatlanylýandygyny nygtady.

Prezident Sadyr Žaparow ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň sazlaşykly ösýändigini kanagatlanma bilen nygtady we biziň ýurtlarymyzyň arasynda hiç hili syýasy gapma-garşylyklaryň ýokdugyny aýratyn belledi. Söwda-ykdysady, medeni-ynsanperwer ugurlardaky hyzmatdaşlyk ägirt uly mümkinçiliklere eýedir. Möhüm halkara we sebit meseleleri boýunça garaýyşlar ýakyndyr we doly gabat gelýändir. Olaryň hatarynda parahatçylyk, howpsuzlyk, täze wehimlere garşy göreşmek ýaly meseleler wajypdyr diýip, gyrgyz Lideri belledi.

BMG, ÝHHG, GDA, YHG, Türki dilli döwletleriň hyzmatdaşlyk geňeşi ýaly halkara guramalaryň çäklerinde Türkmenistan bilen Gyrgyzystanyň arasynda ýygjam gatnaşyklar amala aşyrylýar.

Pursatdan peýdalanyp, belent mertebeli myhman türkmen tarapyna Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasyna başlyklygynyň çäklerinde üstünlik arzuw etdi we bilelikdäki tagallalaryň netijesinde ikitaraplaýyn gatnaşyklaryň, şeýle hem iri halkara guramalaryň we sebit düzümleriniň çäklerinde ýola goýulýan hyzmatdaşlygyň tutuş toplumynyň ösdürilmegine bilelikdäki tagallalaryň gönükdiriljekdigine ynam bildirdi.

Soňky ýyllarda iki ýurduň arasyndaky dost-doganlyk gatnaşyklarynyň köpasyrlyk taryhyň, däp-dessurlaryň, bilim, medeni-ruhy mirasyň umumylygynyň esasynda ösdürilýändigini aýdyp, Prezident S.Žaparow uzak möhletleýin strategik hyzmatdaşlygyň hil taýdan täze derejä çykýandygyny belledi.

Syýasy, ykdysady we medeni-ynsanperwer ugurlar boýunça möhüm resminamalary özünde jemleýän ikitaraplaýyn şertnama-hukuk binýadynyň yzygiderli berkidilýändigi bellenildi. Gepleşikleriň dowamynda söwda-ykdysady, energetika, bilim, medeniýet, sport we ýaşlar syýasaty ugurlary, daşary syýasat edaralarynyň hyzmatdaşlygy boýunça birnäçe wajyp ikitaraplaýyn resminamalara gol çekiler.

Şeýle hem belent mertebeli myhman Gyrgyz Respublikasynyň Türkmenistan bilen ikitaraplaýyn gatnaşyklaryň giňeldilmegine we ösdürilmegine gönükdirilen syýasata üýtgewsiz ygrarlydygyny hem-de ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň bar bolan mümkinçiliklerini mundan beýläk-de berkitmek we peýdalanmak üçin ähli tagallalary etjekdigine ynandyrdy.

Prezident Sadyr Žaparow duşuşyga gatnaşyjylara ýüzlenip, Türkmenistanyň Prezidenti Gurbanguly Berdimuhamedow bilen ikiçäk duşuşykda netijeli gepleşikleriň geçirilendigini, ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň meseleleriniň giň toplumy boýunça netijeli pikir alyşmalaryň bolandygyny nygtady.

Söwda-ykdysady hyzmatdaşlyk gyrgyz-türkmen gatnaşyklarynyň esasy ugurlarynyň biri bolup durýar. Ony işjeňleşdirmek üçin bolsa söwda, energetika, ulag we obasenagat toplumy ýaly ugurlarda ägirt uly mümkinçilikler bar. Şunuň bilen baglylykda, belent mertebeli myhman geçen, 2020-nji ýylda we şu ýylyň başynda iki ýurduň arasyndaky haryt dolanyşygynyň okgunly ösendigini belledi.

Ykdysady hyzmatdaşlykda türkmen işewürleriniň Gyrgyzystanyň maýa goýum taslamalarynyň durmuşa geçirilmegine işjeň gatnaşjakdygyna ynam bildirip, Prezident Sadyr Žaparow munuň üçin ähli zerur şertleriň we mümkinçilikleriň bardygyny belledi. Şunda söwda-ykdysady, ylmy-tehniki we ynsanperwer ulgamda hyzmatdaşlyk boýunça hökümetara gyrgyz-türkmen toparyna möhüm ornuň degişlidigi bellenildi. Bu topar diňe bir öz işini dowam etmek bilen çäklenmän, eýsem, hyzmatdaşlygyň ugurlaryny giňeltmelidir. Şeýle hem syýahatçylyk ulgamynyň geljegi uly ugurlaryň biri bolup durýandygyny belläp, dostlukly döwletiň Baştutany bu ugurda degişli ikitaraplaýyn resminamany taýýarlamagy maksadalaýyk hasaplaýandygyny nygtady.

Ýeňil senagatda ägirt uly mümkinçilikleriň bardygyny belläp, myhman taraplaryň Gyrgyzystanyň dokma pudagynyň mümkinçiliklerini nazara almak bilen, türkmen dokma senagatynyň önümleriniň döwrüň synagyndan geçen hil derejesi bilen utgaşdyryljakdygyna ynam bildirdi.

Iki doganlyk halkyň çuňňur taryhy we ruhy kökleri bolup, olary diliň, medeni däpleriň umumylygy baglanyşdyrýar. Olaryň saklanmagy, gyrgyz-türkmen ynsanperwer gatnaşyklarynyň mundan beýläk-de çuňlaşdyrylmagy ähmiýetlidir diýip, goňşy döwletiň Baştutany sözüni dowam etdi. Iki halkyň ruhy ýakynlygyny nazara alyp, onuň dostluk, hoşniýetli goňşuçylyk däpleriniň berkidilmegini we özara gatnaşyklaryň ösdürilmegini şertlendirýändigi bellenildi. Şeýle hem COVID-19 ýokanjy zerarly ýüze çykan ýagdaýy kadalaşdyrmak meselelerini nazara alyp, özara Medeniýet günlerini guramak teklip edildi.

Sözümiň ahyrynda özara peýdaly hyzmatdaşlygyň döwletara gatnaşyklaryň giň ugry boýunça ösdürilmeginiň wajypdygyny ýene bir gezek bellemek isleýärin. Ýola goýulýan gatnaşyklar Gyrgyz Respublikasynyň we Türkmenistanyň bähbitlerine doly laýyk gelýär diýip, Sadyr Žaparow belledi.

Pursatdan peýdalanyp, belent mertebeli myhman hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowy özi üçin islendik amatly pursatda Gyrgyz Respublikasyna resmi sapar bilen gelmäge çagyrdy. Bu sapar döwletara gatnaşyklaryň mundan beýläk-de çuňlaşdyrylmagyna we özara bähbitli hyzmatdaşlygyň işjeňleşdirilmegine goşmaça itergi berer diýip, myhman sözüni jemledi.

Giňişleýin düzümdäki türkmen-gyrgyz gepleşikleri tamamlanandan soň, ikitaraplaýyn resminamalara gol çekmek dabarasy boldy.

Döwlet Baştutanlarynyň gatnaşmagynda Türkmenistanyň Goranmak ministrligi bilen Gyrgyz Respublikasynyň Adatdan daşary ýagdaýlar ministrliginiň arasynda 2021 — 2025-nji ýyllarda hyzmatdaşlyk etmek boýunça çäreleriň Meýilnamasyna; 2014-nji ýylyň 11-nji noýabryndaky Bedenterbiýe we sport ulgamynda hyzmatdaşlyk etmek hakynda Türkmenistanyň Sport baradaky döwlet komiteti bilen Gyrgyz Respublikasynyň Hökümetiniň ýanyndaky Döwlet bedenterbiýe we sport agentliginiň arasynda Ylalaşygy durmuşa geçirmek boýunça Türkmenistanyň Sport we ýaşlar syýasaty ministrligi bilen Gyrgyz Respublikasynyň Medeniýet, maglumat, sport we ýaşlar syýasaty ministrliginiň arasynda 2021 — 2024-nji ýyllar üçin sport babatda çäreleriň Meýilnamasyna; Türkmenistanyň Sport we ýaşlar syýasaty ministrligi bilen Gyrgyz Respublikasynyň Medeniýet, maglumat, sport we ýaşlar syýasaty ministrliginiň arasynda ýaşlar syýasaty babatda özara düşünişmek hakynda Ähtnama; 2014-nji ýylyň 11-nji noýabryndaky Medeniýet babatda hyzmatdaşlyk etmek hakynda Türkmenistanyň Medeniýet ministrligi bilen Gyrgyz Respublikasynyň Medeniýet, maglumat, sport we ýaşlar syýasaty ministrliginiň arasynda Ylalaşygy durmuşa geçirmek boýunça 2021 — 2023-nji ýyllar üçin çäreleriň Meýilnamasyna; Türkmenistanyň Telewideniýe, radogepleşikler we kinematografiýa baradaky döwlet komiteti bilen Gyrgyz Respublikasynyň Medeniýet, maglumat, sport we ýaşlar syýasaty ministrliginiň arasynda film öndürmek we teleradiogepleşikler babatda bilelikde hyzmatdaşlyk etmek hakyndaky Ylalaşyga üýtgetmeleri we goşmaçalary girizmek hakynda Teswirnama; Türkmenistanyň Oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministrligi bilen Gyrgyz Respublikasynyň Ekologiýa we klimat boýunça döwlet komitetiniň arasynda daşky gurşawy goramak boýunça hyzmatdaşlyk etmek babatda özara düşünişmek hakynda Ähtnama; Türkmenistanyň Energetika ministrligi bilen Gyrgyz Respublikasynyň Energetika we senagat ministrliginiň arasynda özara düşünişmek hakynda Ähtnama; Önümçilik kooperasiýasy hakynda Türkmenistanyň Hökümeti bilen Gyrgyz Respublikasynyň Hökümetiniň arasynda Ylalaşyga; Türkmenistanyň Hökümeti bilen Gyrgyz Respublikasynyň Ministrler Kabinetiniň arasynda 2021 — 2023-nji ýyllar üçin söwda-ykdysady hyzmatdaşlygyň Maksatnamasyna; Türkmenistanyň Daşary işler ministrligi bilen Gyrgyz Respublikasynyň Daşary işler ministrliginiň arasynda 2021 — 2022-nji ýyllar üçin hyzmatdaşlyk etmegiň Maksatnamasyna; Raýatlaryň birek-biregiňkä gitmegi hakynda Türkmenistanyň Hökümeti bilen Gyrgyz Respublikasynyň Hökümetiniň arasyndaky Ylalaşyga üýtgetmeleri we goşmaçalary girizmek hakynda Teswirnama; Mary welaýat häkimligi bilen Gyrgyz Respublikasynyň Hökümetiniň Çuýsk oblastyndaky ygtyýarly wekiliniň diwanynyň arasynda hyzmatdaşlyk etmek hakynda Ähtnama gol çekildi.

Türkmen döwlet binagärlik-gurluşyk instituty bilen I.Razzakow adyndaky Gyrgyz döwlet tehniki uniwersitetiniň arasynda özara düşünişmek hakynda Ähtnama hem-de Türkmenistanyň Prezidentiniň ýanyndaky Döwlet gullugy akademiýasy bilen Gyrgyz Respublikasynyň Prezidentiniň ýanyndaky Döwlet dolandyryş akademiýasynyň arasynda özara düşünişmek hakynda Ähtnama alşyldy.

Soňra dabara gatnaşyjylaryň şowhunly el çarpyşmalary bilen Prezidentler Gurbanguly Berdimuhamedow we Sadyr Žaparow Bilelikdäki Beýannama öz gollaryny goýdular.

Döwletara gatnaşyklaryň şertnama-hukuk binýadynyň üstüni ýetiren resminamalar toplumy Türkmenistan bilen Gyrgyzystanyň netijeli hyzmatdaşlygy giň ugurlar boýunça işjeň ösdürmäge, gadymy döwürlerden bäri doganlyk halklary baglanyşdyrýan dostluk we hoşniýetli goňşuçylyk gatnaşyklaryny berkitmäge ygrarlydyklarynyň nobatdaky subutnamasyna öwrüldi.

Soňra iki döwletiň Baştutanlary köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň wekilleriniň öňünde çykyş etdiler.

Ýokary derejede geçirilen Aşgabat duşuşygynyň jemleri barada aýdyp, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow onuň üstünliklere beslenjekdigine ynam bildirdi we Gyrgyz Respublikasynyň Prezidentine we onuň ýanynda bolýan wekiliýetiň agzalaryna gepleşikleriň netijeli, açyklyk, birek-birege ynanyşmak we düşünişmek esasynda geçendigi üçin minnetdarlyk bildirdi.

Gyrgyzystanyň Baştutany hökmünde hormatly Sadyr Žaparow bilen ikitaraplaýyn görnüşdäki duşuşyk ilkinji gezek geçirilýär. Men bu duşuşygyň biziň ýurtlarymyzyň dürli ugurlarda hyzmatdaşlyga hil taýdan täze itergi bermäge özara taýýardygymyzy görkezendigini, şeýle hem munuň üçin uly mümkinçilikleriň hem-de kuwwatyň bardygyny doly ynam bilen aýdyp bilerin diýip, milli Liderimiz sözüni dowam etdi.

Gepleşikleriň dowamynda ählumumy parahatçylygy, durnuklylygy we howpsuzlygy pugtalandyrmak meselelerine aýratyn üns berildi. Taraplar ähli jedelli meseleleriň umumy ykrar edilen halkara hukugyň hem-de Birleşen Milletler Guramasynyň Tertipnamasy esasynda kadalaşdyrylmagyna berk eýerýändigini tassykladylar. Ýaragsyzlanmak, halkara terrorçylyk, serhetüsti guramaçylykly jenaýatçylyk, neşe serişdeleriniň bikanun dolanyşygy ýaly möhüm meseleleri çözmekde ikitaraplaýyn görnüşde we halkara guramalaryň çäklerinde ýakyn hyzmatdaşlygy dowam etmegiň zerurdygy ykrar edildi.

Merkezi Aziýadaky ýagdaýlara aýratyn üns berlendigini belläp, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Türkmenistan bilen Gyrgyzystanyň arasyndaky ýakyn hyzmatdaşlygyň häzirki wagtda oňyn ösüşiň möhüm şerti hökmünde çykyş edýändigini nygtady.

Şunda biziň ýurtlarymyzyň eýeleýän orny aýdyňdyr, üýtgewsizdir hem-de durnuklydyr: biz Merkezi Aziýada parahatçylygy we howpsuzlygy üpjün etmegiň ygtybarly we netijeli gurallaryny döretmek, sebitiň döwletleriniň arasynda hoşniýetli goňşuçylyk, dostluk we hyzmatdaşlyk gatnaşyklaryny pugtalandyrmak, sebitiň dünýä hojalyk gatnaşyklaryna netijeli goşulyşmagy ugrunda çykyş edýäris diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy. Şunuň bilen baglylykda, sebit hyzmatdaşlygynyň täze görnüşi bolan Merkezi Aziýa döwletleriniň Baştutanlarynyň Konsultatiw duşuşyklarynyň ähmiýeti nygtaldy.

Şeýle hem hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow owgan meselesini çözmek babatynda taraplaryň çemeleşmeleriniň meňzeşdigini belledi. Biz Owganystandaky ýagdaýy diňe syýasy serişdeler arkaly, giň umumymilli gepleşikler esasynda kadalaşdyrmagyň mümkindigi baradaky bir pikire geldik. Şunda halkara bileleşigiň, ozaly bilen, Birleşen Milletler Guramasynyň parahatçylyk döredijilik mümkinçilikleriniň Owganystanda has işjeň we giňden herekete getirilmegini zerur hasaplaýarys diýip, milli Liderimiz sözüni dowam etdi.

Parahatçylyk we howpsuzlyk meselelerinden başga-da, durnukly ösüş hem-de onuň düzüm bölekleri — energetika howpsuzlygy, halkara ulag-üstaşyr gatnawlarynyň ösdürilmegi, ekologiýa we daşky gurşawy goramak ýaly ählumumy Gün tertibiniň örän möhüm ugurlary boýunça tagallalary utgaşdyrmak dowam etdiriler.

Şunuň bilen baglylykda, Türkmenistanyň Gyrgyzystan bilen energetika we ulag-üstaşyr ulgamlarda hyzmatdaşlygyň ösdürilmegine gönükdirilen netijeli başlangyçlara we tekliplere garamaga taýýardygy bellenildi.

Hususan-da, biziň ýurtlarymyz Gündogar — Günbatar ugry boýunça ulag-üstaşyr we logistika hyzmatdaşlygynyň strategik guşagyny kemala getirmek boýunça tagallalaryny utgaşdyrarlar, sebit we dünýä meýdançalarynda, ýöriteleşdirilen halkara guramalarda, maliýe edaralarynda geljekki hyzmatdaşlar bilen işleşerler.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow gepleşikleriň dowamynda söwda-ykdysady hyzmatdaşlyk meseleleriniň maslahatlaşylandygyny kanagatlanma bilen aýtdy we bu ulgamda iki döwletde bar bolan uly mümkinçiliklere laýyklykda hyzmatdaşlygy giňeltmegiň zerurdygy baradaky umumy pikire geldik diýip belledi.

Taraplar özara söwdany giňeltmek we diwersifikasiýalaşdyrmak, senagat bileleşmesinde, hyzmatlar ulgamynda, oba hojalyk pudagynda bilelikdäki giň gerimli taslamalary işläp taýýarlamak üçin maýa goýum syýasatyny işjeňleşdirmek boýunça çäreleri içgin seljermek barada ylalaşdylar. Şunuň bilen baglylykda, iki ýurduň işewür düzümleriniň arasyndaky gatnaşyklaryň ösdürilmegine möhüm ähmiýet berilýär.

Şeýle hem medeni-ynsanperwer ulgamda ikitaraplaýyn gatnaşyklary işjeňleşdirmegiň möhümdigi tassyklanyldy. Bu ugurda hyzmatdaşlygy dowam etmek, döwletleriň ikisinde hem edebiýat, kinematografiýa işgärleriniň, aýdym-saz toparlarynyň gatnaşmagynda çäreleri, sport ýaryşlaryny yzygiderli geçirmek üçin ähli şertleri üpjün etmek barada ylalaşyk gazanyldy.

Türkmenistanyň we Gyrgyzystanyň ylym we bilim ulgamlarynda, halklarymyzyň örän baý medeni-taryhy mirasyny gaýtadan dikeltmekde uly mümkinçilikleri bar diýip, milli Liderimiz sözüni dowam etdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow duşuşyga gatnaşyjylara ýüzlenip, Türkmenistan üçin Gyrgyz Respublikasynyň möhüm we ygtybarly hyzmatdaşdygyny, bu dostlukly ýurt bilen gatnaşyklaryň uzak möhletleýin geljegi nazarlaýandygyny belledi.

Iki tarap hem biziň döwletlerimiziň köpugurly hyzmatdaşlyk gatnaşyklarynyň halklarymyzyň bähbidine amala aşyrylýandygyna, olaryň düýpli bähbitlerine laýyk gelýändigine, sebit we halkara ýagdaýlarynyň durnuklaşdyrylmagyna hem-de ösdürilmegine ýardam edýändigine düşünýärler we ynanýarlar diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy.

Türkmenistan bilen Gyrgyzystanyň öz gatnaşyklarynda baý taryhy tejribä, biziň halklarymyzda emele gelen dost-doganlyk, hoşniýetli goňşuçylyk, birek-birege hormat goýmak ýörelgelerine daýanýandyklary nygtaldy.

Biz doganlyk Gyrgyzystanyň gazanýan üstünliklerine buýsanýarys, onuň ýolbaşçylarynyň döwletlilik sütünleriniň berkidilmegine, jemgyýetçilik we syýasy durmuşda oňyn özgertmeleriň geçirilmegine gönükdirilen tagallalary ähmiýetlidir diýip, hormatly Prezidentimiz belledi we pursatdan peýdalanyp, öz kärdeşini we onuň üsti bilen Gyrgyzystanyň ähli halkyny ýurduň täze Konstitusiýasynyň taslamasy boýunça şu ýylyň aprel aýynda sala salşyklaryň üstünlikli geçirilendigi bilen ýene bir gezek gutlady.

Geçirilen gepleşikleriň netijelerine çuňňur kanagatlanma bildirip, olaryň jemleri boýunça ikitaraplaýyn resminamalaryň uly toplumyna gol çekilendigini belläp, döwlet Baştutanymyz Gyrgyz Respublikasynyň Prezidentine, onuň wekiliýetiniň agzalaryna saparyň dowamynda geçirilen netijeli işler üçin tüýs ýürekden minnetdarlyk bildirdi, şeýle hem doganlyk ýurduň halkyna parahatçylyk, abadançylyk we ösüş baradaky iň gowy arzuwlaryny beýan etdi.

Ýokary derejede geçirilen duşuşygyň netijeleri barada aýdyp, Prezident Sadyr Žaparow mähirli kabul edilendigi üçin hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowa hoşallyk bildirdi we doganlyk türkmen topragynda dostlukly ýurduň durmuş-ykdysady ösüşinde ýeten derejesi bilen tanyşmak mümkinçiligine eýe bolandygyny kanagatlanma bilen belledi. Dostlukly we ynanyşmak ýagdaýynda geçen netijeli gepleşikleriň dowamynda gyrgyz-türkmen gatnaşyklarynyň möhüm meseleleri, syýasy, söwda-ykdysady, ulag-logistik, medeni-ynsanperwer we beýleki ugurlardaky gatnaşyklaryň ösüşiniň wezipeleri ara alnyp maslahatlaşyldy we sebit hem-de halkara meseleleriniň möhüm ugurlary boýunça netijeli pikir alyşmalar boldy.

Taraplar köp meseleler boýunça özara düşünişmek pikirine geldiler. Ikitaraplaýyn bähbitler nazara alnyp, degişli ylalaşyklar gazanyldy we oňyn çözmegiň wezipeleri kesgitlenildi.

Biz hyzmatdaşlygyň uzak möhletleýin häsiýete eýedigini tassykladyk we ony pugtalandyrmak hem-de ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň mümkinçiliklerini doly açmak üçin zerur tagallalary etmäge taýýardygymyzy aýtdyk. Şunda esasy üns möhüm ugurlar boýunça bilelikdäki tagallalarymyzy jemlemegiň has netijeli boljakdygyna çekildi.

Bu ýerde gürrüň söwda-ykdysady, maýa goýum gatnaşyklary, ykdysady, energetika, ulag-logistika, obasenagat toplumlarynda hyzmatdaşlygy ösdürmek barada boldy diýip, gyrgyz Lideri belledi. Onuň aýtmagyna görä, söwda-ykdysady hyzmatdaşlygyny köpugurly esasda ösdürmek, özara söwdany artdyrmak we bilelikdäki kärhanalary açmak, senagat kooperasiýasyny ösdürmek meselelerine möhüm ähmiýet berildi.

Prezident Sadyr Žaparow halkara we sebitara meseleler boýunça birnäçe ugurlar babatda gyzyklanma bildirilýän pikir alyşmalaryň bolandygyny nygtady.

Biziň döwletlerimiziň dünýä syýasatynyň möhüm meseleleri boýunça garaýyşlarynyň gabat gelýändigini we ýakyndygyny, birek-biregiň başlangyçlaryna goldaw berýändigimizi bellemek gerek. Şu gün biz öňde boljak çäreler, şol sanda Merkezi Aziýa döwletleriniň Baştutanlarynyň nobatdaky geňeş duşuşygy bilen baglanyşykly meseleleri ara alyp maslahatlaşdyk diýip, belent mertebeli myhman aýtdy.

Ikitaraplaýyn gatnaşyklaryň şertnamalaýyn hukuk binýadyny berkitmek meseleleri barada aýdyp, dostlukly ýurduň Prezidenti duşuşygyň jemleri boýunça söwda-ykdysady, bilim, medeniýet, sport we ýaşlar syýasaty, şeýle hem daşary syýasat edaralarynyň arasynda hyzmatdaşlygyň ösdürilmegine gönükdirilen çözgütleriň kabul edilendigini nygtady.

Doganlyk halklaryň medeni, taryhy, dil umumylyklaryny nazara alyp, medeniýet, ylym, bilim, saglygy goraýyş, syýahatçylyk we sport ugurlarynda ýola goýulýan hyzmatdaşlygyň mundan beýläk-de ösdürilmegine ygrarlydygy bellenildi. Şeýle hem häzirki döwürde emele gelen ýagdaýlaryň kadalaşmagy bilen özara Medeniýet günleriniň geçirilmegine aýratyn gyzyklanma bildirildi.

Pursatdan peýdalanyp, gyrgyz Lideri türkmen halkyny Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň üstünlikli geçirilen saýlawlary we hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň Halk Maslahatynyň Başlygy wezipesine saýlanmagy bilen gutlady. Munuň özi Türkmenistanyň mundan beýläk-de gülläp ösmeginiň bähbidine gönükdirilen paýhasly we öňdengörüjilikli döwlet syýasatynyň halk tarapyndan giň goldawa eýe bolýandygynyň nobatdaky subutnamasydyr.

Wekiliýetiň agzalaryna we köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň wekillerine ýüzlenip, Prezident Sadyr Žaparow bu günki geçirilen duşuşygyň ýokary netijelere eýe bolandygyny kanagatlanma bilen belledi hem-de biziň ýurtlarymyzyň iki halkyň bähbidine ýygjam we köptaraply gatnaşyklara ygrarlydygyny ýene-de bir gezek nygtady.

Şu gün gazanylan ylalaşyklaryň üstünlikli durmuşa geçiriljekdigine ynanýaryn. Şunuň bilen baglylykda, biz mundan beýläk-de köp işleri bitirmeli, özara bähbitli, netijeli hyzmatdaşlygy, doganlyk Türkmenistan bilen ähli ugurlar boýunça gatnaşyklary ösdürmeli we döwletara gatnaşyklaryň ýokary derejä çykmagyny gazanmaly. Ýeri gelende aýtsam, Gyrgyzystan Türkmenistana ygtybarly strategik hyzmatdaş hökmünde garaýar diýip, belent mertebeli myhman sözüni jemledi.

Prezident Sadyr Žaparow çykyşynyň ahyrynda mähirli kabul edilendigi we myhmansöýerlik, şeýle hem ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň hemmetaraplaýyn çuňlaşdyrylmagyna ýardam berýändigi üçin hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowa ýene-de bir gezek hoşallyk bildirdi.

Oguz han Köşkler toplumynyň Resmi kabul edişlikler zalynda belent mertebeli myhmanyň hormatyna döwlet Baştutanymyzyň adyndan resmi günortanlyk nahar berildi. Onuň dowamynda iki döwletiň Baştutanlary söz sözlediler.

Gyrgyz Respublikasynyň Prezidenti ýurdumyza bolan iki günlük resmi saparynyň maksatnamasy tamamlanandan soň, Aşgabadyň Halkara howa menziline bardy we Türkmenistandan ugrady.

AŞGABAT, 25-nji iýun (TDH). Şu gün paýtagtymyzda “Azyk howpsuzlygy ugrunda halkara hyzmatdaşlyk” atly maslahat geçirildi. Oňa Oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministrliginiň, daşary syýasat edarasynyň hünärmenleri, Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň, Türkmenistanyň Agrar partiýasynyň wekilleri, birnäçe ylmy-barlag edaralarynyň işgärleri, S.A.Nyýazow adyndaky Türkmen oba hojalyk uniwersitetiniň mugallymlary, şeýle hem sanly ulgam arkaly daşary ýurtly alymlar gatnaşdylar.

Forumda azyk ulgamynda halkara hyzmatdaşlygy pugtalandyrmak we ösdürmek bilen bagly meseleleriň giň toplumy ara alnyp maslahatlaşyldy. Bu ugra Türkmenistan BMG-ä agza döwletleriň ählisi tarapyndan kabul edilen Durnukly ösüş maksatlarynyň amala aşyrylmagyna uly üns berýär. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň yzygiderli durmuşa geçirýän syýasatynyň ileri tutulýan ugurlaryna laýyklykda, döwrebap obasenagat düzüminiň döredilmegine maýa goýumlary gönükdirilýär.

Ýurdumyzyň oba hojalygynda amala aşyrylýan düýpli özgertmeleriň hem-de döwlet tarapyndan kiçi we orta telekeçiligiň hemmetaraplaýyn goldanylmagy netijesinde azyk bolçulygyny üpjün etmekde uly üstünlikler gazanylýar. Bu bolsa ilatyň abadan durmuşynyň möhüm şertidir. Obasenagat toplumyny kämilleşdirmek we diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmek, şol sanda ýer we suw serişdelerini oýlanyşykly peýdalanmagyň, oba hojalyk ekinleriniň hasyllylygyny ýokarlandyrmagyň, häzirki zaman tehnologiýalary, oba hojalyk ylmynyň soňky gazananlaryny ornaşdyrmagyň hasabyna oba hojalyk önümleriniň öndürilişiniň möçberini artdyrmak maksady bilen anyk çäreler görülýär. Häzirki wagtda däneçilik we pagtaçylyk bilen bir hatarda, maldarçylyk, guşçulyk, ekerançylyk, miweçilik, üzümçilik, bakjaçylyk, balçylyk hem-de oba hojalyk işewürliginiň beýleki görnüşleri işjeň ösdürilýär.

Daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleri öndürmek boýunça döwlet maksatnamasynyň kabul edilmegi milli ykdysadyýetimiziň azyk pudagyny ösdürmek, ilatyň azyk önümlerine bolan islegini giň möçberde we ýokary hilli kanagatlandyrmak ugrunda möhüm ädim boldy. Şol maksatnamanyň çäklerinde eýýäm onlarça taslamalar, şol sanda oba hojalygynda we azyk senagatynda taslamalar amala aşyryldy. Her welaýatda azyk ulgamlary döredilýär, iri maldarçylyk we guşçulyk, ýyladyşhana toplumlary gurulýar.

Maslahatda seçgiçilik, sort-synag we tohumçylyk ulgamlarynda GDA döwletlerindäki hem-de Türkmenistandaky işleriň ýagdaýy, kesellere we zyýankeşlere garşy durnukly, ýerli toprak-howa şertlerine uýgunlaşan oba hojalyk ekinleriniň täze sortlaryny döretmek, ornaşdyrmak boýunça ylmy-barlag işleri barada habarlar diňlenildi.

Bu baradaky meseleler bilen GDA-nyň tohumçylyk meseleleri boýunça hökümetara utgaşdyryjy geňeşiniň wekilleri, Bütinrussiýa mekgejöwen ylmy-barlag institutynyň, Bütinrussiýa şalyçylyk ylmy-barlag institutynyň, Russiýa Federasiýasynyň gök ekerançylyk federal ylmy merkeziniň, Russiýa Federasiýasynyň ot-iýmlik federal ylmy merkeziniň, Özbegistan Respublikasynyň Andižan dänelik we kösükli däneli ekinler ylmy-barlag institutynyň, Türkmen oba hojalyk institutynyň Oba hojalyk ylmy-önümçilik merkeziniň ýolbaşçylary hem-de ylmy işgärleri we beýlekiler çykyş etdiler.

Şunuň bilen baglylykda, milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň tabşyryklaryna laýyklykda, daşary ýurtly hyzmatdaşlar bilen, ilkinji nobatda, öňdebaryjy oba hojalyk tehnologiýalaryny peýdalanmak babatda gatnaşyklary mundan beýläk-de giňeltmegiň möhümdigi bellenildi.

Aşgabat, 24-nji iýun (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Azerbaýjan Respublikasynyň Döwlet nebit kompaniýasynyň (SOCAR) ýolbaşçysy Rownag Abdullaýewi kabul etdi.

Myhman duşuşmaga döredilen mümkinçilik üçin hoşallyk bildirip, öz ýurdunyň Prezidenti Ilham Aliýewiň aýdan hoşniýetli arzuwlaryny we azerbaýjan tarapynyň ähli ugurlar boýunça däp bolan gatnaşyklary yzygiderli ösdürmäge bolan gyzyklanmalaryny tassyklaýan sözlerini döwlet Baştutanymyza ýetirdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Azerbaýjanyň Prezidentine özüniň mähirli sözlerini aýdyp, türkmen-azerbaýjan gatnaşyklarynyň hoşniýetli goňşuçylyk ýörelgelerine, köpasyrlyk dostluk däplerine, iki halky baglanyşdyrýan taryhy we medeni umumylyga esaslanýandygyny belledi. Birek-birege bolan ynanyşmagyň we özara düşünişmegiň ýokary derejesi, şeýle hem sebit we ählumumy gün tertibiniň möhüm meseleleri boýunça çemeleşmeleriň ýakynlygy iki ýurduň netijeli hyzmatdaşlygyny mundan beýläk-de ösdürmek üçin ygtybarly binýat bolup durýar.

Işjeň we netijeli ýagdaýda geçen duşuşygyň dowamynda Türkmenistanyň hem-de Azerbaýjanyň ägirt uly ykdysady, energetika we ulag-logistika kuwwatyna eýedigi, munuň bolsa möhüm pudaklardaky netijeli gatnaşyklary ösdürmek üçin ägirt uly mümkinçilikleri açýandygy bellenildi. Şunuň bilen baglylykda, nebitgaz senagatyndaky gatnaşyklaryň geljegi we bu ugurda bilelikdäki taslamalary ýerine ýetirmek boýunça pikir alyşmalar boldy. Şeýle hem Hazar deňziniň “Dostluk” ýatagynda uglewodorod serişdelerini gözlemek, işläp taýýarlamak we özleşdirmek bilen baglanyşykly meseleler ara alnyp maslahatlaşyldy.

Şu ýylyň ýanwar aýynda gol çekilen, Türkmenistanyň Hökümeti bilen Azerbaýjan Respublikasynyň Hökümetiniň arasynda deňiz käni bilen baglanyşykly meseleler boýunça özara düşünişmek hakyndaky Ähtnamanyň ähmiýeti bellenildi. Häzirki döwürde şu resminamanyň çäklerinde degişli ikitaraplaýyn Ylalaşygyň taslamasy işlenip taýýarlanylýar.

Bu taryhy resminama gol çekilmegi Hazar deňzinde energetika babatda türkmen-azerbaýjan gatnaşyklaryny berkitmek we ösdürmek nukdaýnazaryndan ähmiýetli waka öwrüldi. Mundan başga-da bilelikdäki iş üçin ägirt uly mümkinçilikler açylýar hem-de bu sebite uzak möhletleýin esasda iri daşary ýurt maýalaryny çekmek üçin goşmaça şertler döredilýär.

Ýangyç-energetika toplumyna öňdebaryjy tejribeleri, ýokary tehnologiýalary, ylmyň we tehnikanyň iň soňky gazananlaryny ornaşdyrmak meselelerine uly üns berýän ýurdumyz daşary ýurtlaryň öňdebaryjy kompaniýalary bilen özara bähbitli gatnaşyklar üçin hemişe açykdyr diýip, döwlet Baştutanymyz belledi.

Azerbaýjanyň Döwlet nebit kompaniýasynyň ýolbaşçysy, öz gezeginde, Türkmenistanyň nebitgaz pudagynyň ýokary depginlerde ösýändigini, bu ugurda giň möçberli taslamalaryň durmuşa geçirilýändigini nygtady. Bu bolsa iki ýurduň hünärmenleriniň bilelikdäki işiniň netijeli häsiýete eýe bolmagy üçin oňyn binýat bolup hyzmat edýär.

Duşuşygyň ahyrynda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow we Azerbaýjanyň Döwlet nebit kompaniýasynyň ýolbaşçysy birek-birege hoşniýetli arzuwlary aýdyp, türkmen we azerbaýjan halklarynyň arasyndaky gadymdan gelýän dost-doganlyk gatnaşyklarynyň berkidiljekdigine, deňhukuklylyk we özara bähbitlilik esasynda ýola goýulýan hyzmatdaşlygyň mundan beýläk-de sazlaşykly ösdüriljekdigine ynam bildirdiler.

Ozal habar berlişi ýaly, 23-nji iýunda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Lebap welaýatyna amala aşyran iş saparynyň çäklerinde Kerki şäheriniň Halkara howa menziliniň açylyş dabarasyna gatnaşdy.

Dabaranyň dowamynda Kerkiniň Halkara howa menziline dört harply UTAE kodunyň berlendigi baradaky ICAO-nyň resminamasy hem-de Mýunheniň Halkara howa menzili tarapyndan halkara ülňülere laýyk gurlandygy baradaky laýyklyk güwänamasy gowşuryldy.

ICAO-nyň indeksi howa gullugynyň ýerleşýän ýerini görkezýär, ol bellenilen çäkleriň arasyndaky aragatnaşygy düzgünleşdirýär hem-de aeronawigasiýanyň howpsuzlygyny, yzygiderliligini, netijeliligini hem-de tygşytlylygyny üpjün etmek üçin niýetlenendir.

Mýunhen Halkara howa menzili tarapyndan Halkara raýat awiasiýasy hakyndaky Konwensiýanyň (Çikago konwensiýasy, 1944) 14-nji goşundysy esasynda berlen laýyklyk güwänamasy meýilnamalaşdyrmak, taslamalaşdyrmak, olaryň fiziki häsiýetnamalaryna, howa menzilleriniň ulanylmagyna, oňa tehniki taýdan hyzmat etmäge bildirilýän talaplar, şeýle hem peýdalanylýan gonuş, nawigasiýa, meteorologiýa, yşyklandyryş-habar beriş ulgamlarynyň, beýleki zerur ulgamlaryň halkara kadalara we ülňülere laýyk gelýändigini tassyklaýar.

Bu desganyň açylyş dabarasyna sanly ulgam arkaly halkara guramalaryň hem-de düzümleriň ýolbaşçylarynyň gatnaşmagy Garaşsyz Watanymyza ýokary sylag-hormatyň, milli Liderimiziň sebit we yklym derejesinde ulag geçelgelerini döretmek boýunça Birleşen Milletler Guramasynyň belent münberinden öňe süren başlangyçlarynyň goldanylýandygynyň aýdyň subutnamasydyr. Olaryň hatarynda Howa ulaglarynyň Halkara assosiasiýasynyň (IATA) Türkiýe, Merkezi Aziýa we Azerbaýjan boýunça sebit menejeri Funda Çalyşyr, Birleşen Milletler Guramasynyň ýöriteleşdirilen edarasy bolan Raýat awiasiýasynyň halkara guramasynyň (ICAO) Aeronawigasiýa býurosynyň monitoring we gözegçilik boýunça direktorynyň orunbasary Denis Gindon, Mýunheniň Halkara howa menziliniň dolandyryjy direktory Ralf Gaffal bar. Olar öz çykyşlarynda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowy Kerki şäherindäki Halkara howa menziliniň açylmagy bilen tüýs ýürekden gutlap, täze howa menziliniň howa ulag ulgamynyň mundan beýläk hem howpsuz, ygtybarly we durnukly ösüşine uly goşant boljakdygyny bellediler.

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe awiasiýa pudagynda iri taslamalar durmuşa geçirilýär. Bu ugurda daşary ýurtly kompaniýalar bilen hyzmatdaşlyk degişli halkara şertnamalaryň we konwensiýalaryň esasynda ösdürilýär.

Türkmenistan Awiasiýa we howa giňişligini ulanmak boýunça geňeşiň, Döwletara awiasiýa komitetiniň agzasy bolmak bilen, dünýäniň 50-den gowrak ýurdy bilen, şeýle hem Raýat awiasiýasynyň halkara guramasy bilen ylalaşyklara goşulyp, Ýewropanyň awiasiýa howpsuzlygy boýunça agentligi bilen (EASA) ýakyn gatnaşyklary saklaýar.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň taýsyz tagallalary netijesinde ýurdumyzyň raýat awiasiýasynyň maddy-enjamlaýyn binýady ýyl-ýyldan içerki we halkara ugurlarda täze ýolagçy hem-de ýük uçarlary bilen berkidilýär.

Watanymyzyň Garaşsyzlygynyň şanly 30 ýyllyk toýunyň toýlanýan ýylynda ulanylmaga berlen täze howa menzili döwrebap üstaşyr-ulag düzümini kemala getirmekde möhüm halka bolup, Ýewropa hem-de Aziýa ýurtlarynyň arasynda ykdysady, söwda hyzmatdaşlygyny hil taýdan täze, ýokary derejelere çykarmaga mümkinçilik döreder, sebit we halkara ulag gatnawlary üçin giň şertleri açar.

Häzirki döwürde Türkmenistanda döwrüň talaplaryna we halkara ülňülere laýyk gelýän ýerüsti düzüm döredilýär. Şolaryň hatarynda dürli görnüşli howa gämilerini kabul etmäge ukyply uçuş-gonuş zolaklary, iň täze tehniki serişdeler bilen enjamlaşdyrylan howa menzilleriniň toplumlary bar. Uçuşlaryň howpsuzlygyny üpjün etmek maksady bilen ýurdumyzyň howa menzillerinde “Thales” fransuz kompaniýasynyň öňdebaryjy radionawigasiýa enjamlary ornaşdyryldy.

Türkmenistan Beýik Ýüpek ýoluny täzeden dikeltmek bilen, sebitiň möhüm ulag halkasyna hem-de iri halkara logistika merkezine öwrülýär. Möhüm başlangyçlary öňe sürýän hem-de olary amala aşyrmakda anyk işleri alyp barýan hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň ulag syýasaty netijesinde bu wezipeler yzygiderli durmuşa geçirilýär.

Aşgabadyň döwrebap Halkara howa menzili bu ugurda alnyp barylýan ägirt uly işleriň aýdyň mysalydyr. Bu desga Türkmenistanyň esasy “howa derwezesi” bolup, yklym we yklymara howa ýollarynda iri üstaşyr merkeze öwrüldi.

Bu ulgamyň düzümine Mary, Daşoguz, Türkmenabat we Türkmenbaşy şäherlerindäki howa menzilleri girýär. Bularyň hemmesi hem degişli halkara laýyklyk güwänamalary bilen bellenendir, olar ähli görnüşdäki we ýük göterijilikdäki uçarlary kabul etmäge ukyplydyr.

Häzirki döwürde Türkmenistanda raýat awiasiýasyny ösdürmegiň 2012 — 2030-njy ýyllar üçin milli maksatnamasynyň çäklerinde ýolagçylara edilýän hyzmatyň hilini ýokarlandyrmaga, uçuşlaryň howpsuzlygyny üpjün etmäge, howa menzillerinde öňdebaryjy usullary ulanmaga gönükdirilen anyk işler alnyp barylýar.

(TDH).

Türkmenistanyň Prezidenti Yslam Hyzmatdaşlyk Guramasynyň sammitine gatnaşdy

Aşgabat, 16-njy iýun (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Yslam Hyzmatdaşlyk Guramasynyň (YHG) sanly ulgam arkaly geçirilen ylym we tehnologiýalar boýunça ikinji sammitine gatnaşdy.

Abraýly sebitara we halkara guramalar bilen köpugurly esasda hyzmatdaşlyk etmek Garaşsyz, Bitarap Watanymyzyň parahatçylyk söýüjilik, hoşniýetli goňşuçylyk we deňhukukly hyzmatdaşlyk gatnaşyklaryna esaslanýan daşary syýasatynyň möhüm ugurlarynyň biridir. Bu ugurda bar bolan mümkinçiliklerini doly durmuşa geçirýän ýurdumyz ählumumy abadançylygyň we durnukly ösüşiň maksatlaryna laýyk gelýän başlangyçlary yzygiderli öňe sürýär.

Türkmenistan 1992-nji ýyldan bäri Yslam Hyzmatdaşlyk Guramasynyň agzasy bolup durýar. Bu halkara guramanyň 1969-njy ýylda esaslandyrylandygyny bellemek gerek. Onuň ştab-kwartirasy Saud Arabystany Patyşalygynyň Jidda şäherinde ýerleşýär. Şu güne çenli dünýäniň 57 döwleti bu guramanyň agzasy bolup durýar. Birnäçe ýurtlar we iri guramalar, şol sanda BMG, Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasy, Goşulyşmazlyk Hereketi bu guramada synçynyň derejesine eýedir.

Türkmenistan bilen YHG-nyň bilelikdäki hyzmatdaşlygynyň netijesinde, şu geçen döwürde toplanan oňyn tejribe uzak möhletleýin esasda däp bolan hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de dowam etmek üçin oňyn binýady emele getirýär. Dostlukly, netijeli ikitaraplaýyn gatnaşyklary ösdürýän ýurdumyz bu gurama girýän döwletler bilen köpugurly özara bähbitli hyzmatdaşlygyň ösdürilmegine önjeýli goşant goşýar. Durmuş-ykdysady, ylmy-tehnologik, medeni-ynsanperwer we syýasy ugurlardaky işjeň döwletara hyzmatdaşlygy ösdürmek YHG-nyň işiniň esasydyr.

“Ylym, tehnologiýa we innowasiýalar: täze gözýetimler açylýar” atly onlaýn sammite birnäçe döwletleriň Baştutanlary, bu gurama agza ýurtlaryň ugurdaş ministrlikleriniň we beýleki degişli düzümleriniň ýolbaşçylary gatnaşdylar. Forumyň gün tertibine ýokarda agzalan ugurlardaky gatnaşyklary mundan beýläk-de ösdürmegiň, 2026-njy ýyla çenli döwür üçin bu ugur boýunça YHG-nyň Maksatnamasyny durmuşa geçirmegiň meseleleri girizildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň şu gezekki sammite gatnaşmagy Türkmenistanyň halklaryň we ýurtlaryň arasyndaky dostluk, raýdaşlyk gatnaşyklaryny berkitmek işinde netijeli orun eýeleýändiginiň, möhüm sebitleýin, ählumumy wezipeleri çözmek maksady bilen, netijeli hyzmatdaşlygyň ösdürilýändiginiň hem-de tagallalaryň birleşdirilýändiginiň aýdyň beýanyna öwrüldi.

Onlaýn tertipde geçirilýän foruma gatnaşyjylara söz berildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow çykyşynyň başynda YHG-nyň Baş sekretary doktor Ýusuf Bin Ahmad al-Usaýmine ýokary derejedäki şu duşuşygy gurandygy üçin minnetdarlyk bildirdi. Döwlet Baştutanymyzyň belleýşi ýaly, bu duşuşykda garalýan mesele maglumat tehnologiýalarynyň görlüp-eşidilmedik derejede ösen we adamzat üçin düýpli ähmiýeti bolan ugurlarynda bilelikdäki ylmy işleri talap edýän häzirki döwründe örän möhüm bolup durýar.

Dünýä ylmyna we medeni ösüşine bahasyna ýetip bolmajak taryhy goşant goşan yslam dünýäsi häzirki döwürde ykdysady ösüşiň innowasion hem-de ýokary tehnologiýaly nusgalaryna durnukly geçmek üçin raýdaş çemeleşmeleri talap edýän ýönekeý bolmadyk döwri başdan geçirýär diýip, milli Liderimiz sözüni dowam etdi. Munuň üçin ähli zerur zatlar — adam mümkinçiligi, baý tebigy serişdeler, ep-esli maliýe mümkinçilikleri, amatly fiziki-geografik şertler bar.

Häzirki döwürde YHG sanalyp geçilen bu mümkinçilikleri netijeli we rejeli ulanmak, musulman ymmatynyň ähli agzalary üçin hakyky peýda gazanmak maksady bilen, eýýäm ençeme möhüm ädimleri ätdi. 2017-nji ýylyň sentýabrynda ylym we tehnologiýalar boýunça ýokary derejedäki birinji sammit geçirildi. Guramanyň 2005 — 2015-nji ýyllarda bu ugurdaky hereketleriniň onýyllyk maksatnamasyny amala aşyrmakda belli bir netijeler gazanyldy. Bu bolsa 2026-njy ýyla çenli ikinji maksatnamalaýyn resminamada täze wezipeleri hem-de uzak möhletli maksatlary kesgitlemek üçin esas bolup hyzmat etdi.

Şunuň bilen baglylykda, Türkmenistan häzirki döwürde ýokarda görkezilen maksatnamada ileri tutulýan wezipeleri durmuşa geçirmekde gazanylan üstünliklere hem-de Yslam Hyzmatdaşlyk Guramasynyň ylym we tehnologiýalar ulgamynda hyzmatdaşlyk boýunça hemişelik komitetiniň bu ugurda alyp barýan işlerine ýokary baha berýär diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow aýtdy.

Milli Liderimiz sözüni dowam edip, Yslam Hyzmatdaşlyk Guramasynyň agzalary bolan ähli döwletler üçin hakyky netijeleri berer ýaly bu hyzmatdaşlygyň ileri tutulýan ugurlaryny kesgitledi.

Birinjiden, düýpli ylmy ösdürmek, netijeli ylmy çözgütleri bilelikde gözlemek, örän möhüm bolan barlag işleriniň netijelerini, aýratyn-da, lukmançylyk we saglygy goraýyş babatda alyşmak üçin usullary döretmek boýunça gatnaşyklary ýola goýmaly.

Türkmen tarapynyň bu başlangyjy guramanyň ylym, tehnologiýalar we ylmy merkezleri döretmäge degişli innowasiýalar boýunça 2026-njy ýyla çenli Gün tertibiniň ileri tutulýan ugurlaryndan biri hökmünde kesgitlendi. Bu ýerde gürrüň, hususan-da, yslam dünýäsiniň umumy ylmy-tehnologik kuwwatyny döretmek üçin YHG-nyň Ylmy-barlaglar merkezleriniň ulgamyny emele getirmek barada barýar. Şonuň esasynda biziň ýurtlarymyzyň alymlar birleşiginiň içinde maglumatlary çalt hem-de utgaşdyryp alyşmak wezipesi durýar diýip, döwlet Baştutanymyz sözüni dowam etdi.

Ikinjiden, YHG-nyň giňişliginde suw, azyk we ekologiýa howpsuzlygynyň ýeke-täk konsepsiýasyny ýa-da esasy kadalaryny emele getirmek boýunça işleri güýçlendirmegi teklip edýäris. Bu barada 2026-njy ýyla çenli ylmy-tehniki hyzmatdaşlyk maksatnamasynda anyk aýdylýar. Bu ileri tutulýan ugurda aýratyn konseptual resminamalaryň ýokdugy bize suw serişdeleri, möhüm azyk harytlary bilen barabar üpjünçilik hem-de şol bir wagtda howanyň üýtgemeginiň we ekologiýa heläkçiliginiň ýaramaz netijelerini ýeňip geçmek boýunça bar bolan çylşyrymly soraglary yzygiderli esasda çözmäge mümkinçilik bermeýär diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow belledi.

Türkmenistan häzirki ekologiýa howplaryna garşy halkara tagallalary birleşdirmäge we pugtalandyrmaga berk ygrarlydygyny tassyklamak bilen, ençeme anyk we gaýragoýulmasyz işleri teklip edýär. Hususan-da, ýurdumyz pes uglerodly energetikany ösdürmek boýunça çäreleri amala aşyrmaga, şeýle hem Birleşen Milletler Guramasynyň howandarlygynda energetika ulgamynda ileri tutulýan ugurlaryň biri hökmünde wodorody ösdürmekde «Ýol kartasyny» döretmäge gönükdirilen ählumumy strategiýany işläp taýýarlamaga girişmegiň zerurdygyny beýan etdi.

Döwlet Baştutanymyz bu barada aýtmak bilen, yslam dünýäsiniň şu ugurdaky halkara başlangyçlaryny durmuşa geçirmekde, 2030-njy ýyla çenli durnukly ösüş babatda Ählumumy gün tertibinde bellenen maksatlara ýetmekde YHG-nyň her bir agzasyna ýardam bermäge gönükdirilmelidigine ynanýandygyny aýtdy.

Üçünjiden, biz «uly maglumatlar» ulgamyny we howpsuz sanly ykdysadyýetiň bilelikdäki gurluşyny döretmek boýunça ozal kesgitlenen wezipeleriň ähmiýetini bellemek bilen, şu maksatlara ýetmekde üstünlikli işimizi üpjün edýän iki sany aýrylmaz meseläni aýratyn nygtaýarys diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow belledi.

Anyk aýdylanda, olar aýry-aýry ýurtlarda, uly sebitlerde ygtybarly fiziki üpjünçilik ulgamlaryny döretmek hem-de sebitara derejede musulman ýurtlarynyň üpjünçilik ulgamlarynyň goşulyşmagydyr. Şeýle hem Ylym we tehnologiýalar ulgamynda hyzmatdaşlyk boýunça hemişelik komitetiň teklip eden YHG gatnaşýan ýurtlaryň çäklerinde ýokary öndürijilikli kompýuter merkezleriniň binýadynda maglumatlaryň bitewi sanawlarynyň nusgalaryny döretmekdir. Şunuň bilen baglylykda, Türkmenistan şeýle merkezleri ýerleşdirmek we olaryň işlemegi üçin milli şertleri peýdalanmak boýunça mümkinçiliklere garamaga taýýardyr diýip, milli Liderimiz belledi.

Döwlet Baştutanymyz çykyşynyň ahyrynda duşuşyga gatnaşyjylara ýüzlenip, bu sammitiň biziň döwletlerimiziň ösüşiniň we öňe gitmeginiň bähbidine musulman dünýäsiniň agzybirligini berkitmekde ähmiýetli ädimdigini belledi hem-de hemmelere berk jan saglyk, YHG-ä agza ýurtlaryň halklaryna bolsa parahatçylyk, abadançylyk we gülläp ösüş arzuw etdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň çykyşy uly üns bilen diňlenildi.

Şeýlelikde, Bitarap Türkmenistan özüniň milli Lideriniň baştutanlygynda sebit we ählumumy möçberdäki, şol sanda abraýly halkara guramalaryň çäklerindäki işjeň hyzmatdaşlyga ygrarlydygyny ýene bir ýola tassyklady. Şeýle hem ýurdumyz häzirki döwrüň wajyp wezipeleriniň deňeçer çözgüdini işläp taýýarlamakda, tutuş dünýäde parahatçylygyň, howpsuzlygyň we abadançylygyň üpjün edilmeginde, Durnukly ösüş maksatlaryna ýetilmeginde işjeň orun eýeleýändigini aýan etdi.