Habarlar
Türkmenistanyň Prezidentiniň we Russiýa Federasiýasynyň Prezidentiniň arasynda telefon arkaly söhbetdeşlik

Aşgabat, 22-nji sentýabr. Şu gün hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň we Russiýa Federasiýasynyň Prezidenti Wladimir Putiniň arasynda telefon arkaly söhbetdeşlik boldy.

RF-niň Baştutany hormatly Prezidentimizi doglan güni bilen tüýs ýürekden gutlap, berk jan saglyk, abadançylyk, jogapkärli döwlet işinde mundan beýläk-de üstünlikleri arzuw etdi. Ol türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowyň netijeli ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň pugtalandyrylmagyna goşýan uly şahsy goşandyny belläp, Gahryman Arkadagymyza mähirli salamyny, iň gowy arzuwlaryny ýetirmegi haýyş etdi.

Döwlet Baştutanymyz mähirli gutlaglary we hoşniýetli arzuwlary, ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň ösdürilmegine berýän ünsi üçin Prezident Wladimir Putine minnetdarlyk bildirip, ýurdumyzda Russiýa Federasiýasy bilen gatnaşyklaryň hemmetaraplaýyn ösdürilmegine möhüm ähmiýet berilýändigini nygtady.

Bellenilişi ýaly, Russiýa Federasiýasy bilen strategik hyzmatdaşlygyň yzygiderli giňeldilmegi Türkmenistanyň daşary syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biri bolup durýar. Ýurtlarymyzyň arasyndaky gatnaşyklar dostluk, ynanyşmak, özara düşünişmek ýörelgelerine esaslanýar. Hyzmatdaşlyk ýyllarynda ýokary netijeler gazanyldy. Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz türkmen-rus gatnaşyklarynyň iki ýurduň halklarynyň bähbidine mundan beýläk-de ösdüriljekdigine ynam bildirdi.

Telefon arkaly söhbetdeşligiň dowamynda döwlet Baştutanlary Türkmenistan bilen Russiýa Federasiýasynyň köpugurly hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de ilerletmäge taýýardyklaryny tassykladylar. Wladimir Putin hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowy şu ýylyň oktýabrynda Russiýada geçiriljek GDA-nyň döwlet Baştutanlarynyň sammitine çagyrdy. Şonuň bilen birlikde, Aşgabatda Magtymguly Pyragynyň doglan gününiň 300 ýyllygy mynasybetli geçiriljek halkara forumyň ähmiýeti bellenildi.

Pursatdan peýdalanyp, hormatly Prezidentimiz doglan güni mynasybetli mähirli gutlaglary we hoşniýetli arzuwlary üçin RF-niň Prezidentine ýene-de bir gezek minnetdarlyk bildirdi.

Söhbetdeşligiň ahyrynda Prezidentler Serdar Berdimuhamedow hem-de Wladimir Putin birek-birege berk jan saglyk, rowaçlyk, alyp barýan jogapkärli döwlet işlerinde üstünlikleri, Türkmenistanyň hem-de Russiýa Federasiýasynyň dostlukly halklaryna bolsa abadançylyk, gülläp ösüş arzuw etdiler.

23.09.2024
Türkmenistanyň Prezidenti Yslam ösüş bankynyň ýolbaşçysyny kabul etdi

Aşgabat, 19-njy sentýabr. Şu gün hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Yslam ösüş bankynyň (YÖB) ýolbaşçysy Muhammad Al Jasseri kabul etdi.

Myhman wagt tapyp kabul edendigi we hyzmatdaşlygyň ileri tutulýan meselelerini ara alyp maslahatlaşmaga döredilen mümkinçilik üçin döwlet Baştutanymyza tüýs ýürekden hoşallyk bildirip, YÖB-niň oňyn Bitaraplyk ýörelgelerine esaslanýan döredijilikli syýasaty durmuşa geçirýän hem-de netijeli durmuş-ykdysady özgertmeleri, giň gerimli düzümleýin maksatnamalary amala aşyrýan Türkmenistan bilen köpýyllyk gatnaşyklary pugtalandyrmaga taýýardygyny tassyklady. Pursatdan peýdalanyp, jenap Muhammad Al Jasser hormatly Prezidentimizi we türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedowy ýetip gelýän Türkmenistanyň Garaşsyzlygynyň 33 ýyllygy bilen tüýs ýürekden gutlady we iň gowy arzuwlaryny beýan etdi.

Döwlet Baştutanymyz Yslam ösüş bankynyň ýolbaşçysyny mähirli mübärekläp, onuň Aşgabada şu gezekki saparynyň dowamynda geçiriljek duşuşyklaryň ikitaraplaýyn ykdysady hyzmatdaşlygy ösdürmek babatda pikir alyşmaga ýardam berjekdigine ynam bildirdi.

Hormatly Prezidentimiziň belleýşi ýaly, Türkmenistanda durmuşa geçirilýän ykdysady ösüş strategiýasynda halkara hyzmatdaşlygy giňeltmek, hususan-da, abraýly maliýe guramalary we bank düzümleri bilen gatnaşyklary ösdürmek möhüm orny eýeleýär. YÖB bilen hyzmatdaşlyk bolsa netijeli, uzak möhletli häsiýete eýedir. Şu ýylyň sentýabrynda Türkmenistanyň Yslam ösüş bankynyň agzasy bolmagyna 30 ýyl dolýar. Geçen döwürde bu bank ýurdumyzda 20-den gowrak taslamany maliýeleşdirmäge gatnaşdy we olar döwletimiziň durnukly durmuş-ykdysady ösüşi üçin uly ähmiýete eýe boldy. Olar, hususan-da, saglygy goraýyş, bilim, ulag, aragatnaşyk, energetika ýaly ugurlary öz içine alýar.

Döwlet Baştutanymyz bu baradaky gürrüňi dowam edip, halkyň saglygyny berkitmegiň, ömür dowamlylygyny uzaltmagyň Türkmenistanyň döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biridigini nygtady. Saglygy goraýyş ulgamynda öňde goýlan wezipeleri üstünlikli çözmek boýunça netijeli işler alnyp barylýar. Şunda lukmançylyk merkezlerini, hassahanalary, şypahanalary gurmak taslamalaryny amala aşyrmakda YÖB-niň orny bellenildi. Bu ulgamda Yslam ösüş banky bilen maýa goýum hyzmatdaşlygyny mundan beýläk-de ösdürmek üçin oňat mümkinçilikler bar.

Pikir alyşmalaryň barşynda energetika ulgamynda özara gatnaşyklaryň geljegine üns çekildi. Baý tebigy serişdelere eýe bolan Türkmenistan diwersifikasiýalaşdyrmak arkaly bu ulgamy ösdürmäge ygrarlydyr. Şunuň bilen baglylykda, nebitgaz pudagynda tagallalary birleşdirmegiň mümkinçilikleri maslahatlaşyldy. Bu möhüm ugurda taslamalaryň üstünlikli durmuşa geçirilmegi diňe bir sebitde däl, eýsem, bütin dünýäde hem ykdysady hyzmatdaşlygy ösdürmäge ýardam berer. Türkmenistanda energiýanyň arassa, daşky gurşawa zyýansyz bolmagy ugrunda maksatnamalaýyn işler alnyp barylýar. Munuň özi ýurdumyzda amala aşyrylýan durnukly energetika taslamalaryna ýa-da täze başlangyçlara YÖB-niň gatnaşmagy üçin uly mümkinçilikleri şertlendirýär.

Ulag ulgamy-da geljegi uly ugurlaryň hatarynda görkezildi. Şunda Türkmenistanyň geografik taýdan amatly çäkde ýerleşmegi ulag-logistika pudagyny ösdürmek babatda berk binýat bolup hyzmat edýär. Şu babatda ulagyň dürli görnüşleriniň arabaglanyşygynyň döredilmegi uly ähmiýete eýedir. Şu nukdaýnazardan, köpugurly we sebit ähmiýetli Demirgazyk — Günorta, Gündogar — Günbatar halkara ulag geçelgelerini ösdürmek boýunça yzygiderli işler alnyp barylýar. Şunuň bilen baglylykda, Hazarüsti halkara gatnawlary işjeňleşdirmek üçin amatly şertleriň bardygy, bu ugurda Ýewropa, Aziýa sebitlerini birleşdirýän Türkmenbaşy Halkara deňiz portunyň geçirijiligini artdyrmak mümkinçiliginiň uludygy bellenildi. Türkmenistan öz tarapyndan üstaşyr ulag geçelgelerini döretmek boýunça taslamalara gatnaşmak babatda Yslam ösüş bankynyň anyk tekliplerine seretmäge taýýardyr.

YÖB bilen hyzmatdaşlygyň çäklerinde internet we telekommunikasiýa ulgamlaryny ösdürmek barada-da aýdyldy. Mundan başga-da, bu maliýe düzümi bilen Türkmenistanyň banklarynyň, hususy pudagynyň arasynda täze, has netijeli gatnaşyklary pugtalandyrmak üçin giň mümkinçilikler bar. Şunuň bilen baglylykda, kiçi we orta telekeçiligi ösdürmekde maliýe-karz, maslahat beriş hyzmatlaryny işjeňleşdirmegiň maksadalaýykdygy aýdyldy.

Duşuşygyň ahyrynda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow we jenap Muhammad Al Jasser Türkmenistan bilen Yslam ösüş bankynyň arasyndaky özara bähbitli hyzmatdaşlygyň mundan beýläk-de giňeldilip, täze many-mazmun bilen baýlaşdyryljakdygyna ynam bildirdiler.

20.09.2024
Hyzmatdaşlygyň täze sepgitlerine ýetmek ugrunda

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow ikinji “Merkezi Aziýa — Germaniýa” sammitine gatnaşdy

Aşgabat — Astana — Aşgabat, 17-nji sentýabr. Şu gün hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Merkezi Aziýa döwletleriniň Baştutanlarynyň Germaniýa Federatiw Respublikasynyň Federal Kansleri Olaf Şols bilen Astanada geçirilýän ikinji duşuşygyna gatnaşmak üçin Gazagystan Respublikasyna iş sapary bilen ugrady.

Bitarap Türkmenistan Gahryman Arkadagymyzyň başyny başlan we häzirki döwürde hormatly Prezidentimiz tarapyndan mynasyp dowam etdirilýän parahatçylyk döredijilikli daşary syýasat strategiýasyny üstünlikli durmuşa geçirmek bilen, netijeli halkara dialoga ygrarlydygyny görkezýär. Munuň özi ählumumy ösüşiň möhüm wezipelerini çözmäge, umumy bähbitlere laýyklykda, özara ynanyşmak ýagdaýyndaky hyzmatdaşlygy ýola goýmaga ýardam edýär. Türkmen tarapynyň “Merkezi Aziýa — Germaniýa” formatyndaky ýokary derejeli köptaraplaýyn duşuşyga gatnaşmagy hem munuň nobatdaky güwäsidir. Duşuşygyň gün tertibi häzirki döwrüň derwaýys meseleleriniň ençemesini öz içine alýar.

Mälim bolşy ýaly, Merkezi Aziýa döwletleriniň Baştutanlarynyň we Germaniýanyň Federal Kansleriniň 2023-nji ýylyň sentýabrynda Berlinde geçirilen birinji sammiti “Merkezi Aziýa — Germaniýa” formatyndaky ýakyn gatnaşyklaryň başyny başlady. Şol duşuşykda Merkezi Aziýa ýurtlary parahatçylygyň we durnukly ösüşiň bähbidine Germaniýa Federatiw Respublikasy bilen strategik hyzmatdaşlygy ýola goýmaga taýýardyklaryny beýan etdiler. Netijeli türkmen-german hyzmatdaşlygynyň pugtalandyrylmagynyň gözbaşynda duran türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow şol taryhy duşuşyga gatnaşyp, Türkmenistanyň täze köptaraplaýyn formaty döretmek başlangyjyny goldaýandygyny hem-de özara gyzyklanma bildirilýän ugurlaryň ählisi boýunça gatnaşyklary giňeltmäge taýýardygyny tassyklady.

Mälim bolşy ýaly, häzirki wagtda Germaniýa Türkmenistanyň Ýewropadaky esasy ykdysady hyzmatdaşlarynyň biri bolup durýar. Germaniýanyň iri kompaniýalary bilen oňyn gatnaşyklaryň ýola goýulmagy, yzygiderli geçirilýän işewürlik duşuşyklary we maslahatlary, bilelikdäki türkmen-german iş toparynyň netijeli işi we beýlekiler munuň aýdyň mysalydyr. Geljegi uly türkmen bazaryny ilkinjileriň hatarynda özleşdirip başlan GFR-iň dünýä belli kompaniýalary köp ýyllaryň dowamynda dürli ulgamlarda bilelikdäki taslamalary durmuşa geçirmegiň hasabyna türkmen ykdysadyýetini pugtalandyrmaga saldamly goşant goşýar. Saglygy goraýyş ulgamy döwletara hyzmatdaşlygyň öňdebaryjy ugurlarynyň biri bolupdy we şeýle bolmagynda-da galýar. Uzak ýyllaryň dowamynda bu durmuş ähmiýetli ulgama ýolbaşçylyk eden Gahryman Arkadagymyz ilkibaşdan deňhukuklylyk, özara bähbitlilik ýörelgeleri esasynda guralan köpýyllyk türkmen-german hyzmatdaşlygynyň esasyny goýdy.

“Saglyk” Döwlet maksatnamasyny durmuşa geçirmegiň çäklerinde Türkmenistanda häzirki zaman ylmy-kliniki merkezleri, keselleriň öňüni alyş we bejeriş edaralary guruldy. Olarda ornaşdyrylan döwrebap enjamlaryň aglaba bölegi bu ulgamda dünýäde öňdebaryjy ýurt hasaplanýan GFR-de öndürilendir. Şeýle hem saglygy goraýyş boýunça Türkmen-german forumy üstünlikli hereket edýär. Derman senagaty, ylmy işgärleri we ýokary hünärli hünärmenleri taýýarlamak, telemedisina ýaly möhüm ugurlarda germaniýaly hyzmatdaşlar bilen ysnyşykly gatnaşyklar ýola goýuldy. Telemedisinanyň giň mümkinçiliklere eýe bolmagy bilen, öňdebaryjy usullary öwrenmek, dürli keselleriň öňüni almak, anyklamak we bejermek boýunça dünýäniň öňdebaryjy hünärmenleri bilen tejribe alyşmak babatda täze mümkinçilikler açyldy. Şu geçen ýyllaryň dowamynda döwletara gatnaşyklar işjeň ösdürilýär we täze ugurlary öz içine alýar. Ikitaraplaýyn, şeýle hem köptaraplaýyn esasda, şol sanda “Merkezi Aziýa — Germaniýa” formatynda geçirilýän ýokary derejeli duşuşyklar hem muňa ýardam edýär.

Merkezi Aziýa döwletleriniň Baştutanlarynyň Germaniýanyň Federal Kansleri bilen ikinji duşuşygynyň hem GFR-iň we sebitiň ýurtlarynyň arasyndaky däp bolan syýasy-diplomatik, söwda-ykdysady, medeni-ynsanperwer gatnaşyklaryň pugtalandyrylmagyna täze, kuwwatly itergi berjekdigi, geljegi uly ugurlarda hyzmatdaşlygy çuňlaşdyrmak boýunça anyk wezipeleri kesgitlejekdigi, parahatçylygy, durnuklylygy, ählumumy howpsuzlygy üpjün etmek boýunça tagallalary birleşdirmäge ýardam etjekdigi şübhesizdir.

...Aşgabadyň Halkara howa menzilinde döwlet Baştutanymyzy resmi adamlar ugratdylar.

Hormatly Prezidentimiziň uçary Gazagystan Respublikasynyň paýtagtyna çenli uçuşy amala aşyryp, Astananyň Nursultan Nazarbaýew adyndaky Halkara howa menziline gondy. Bu ýerde “Merkezi Aziýa — Germaniýa” sammitine gatnaşýan ýurtlaryň Döwlet baýdaklary galdyryldy.

Belent mertebeli türkmen myhmanyny Gazagystanyň Premýer-ministri Olžas Bektenow we beýleki resmi adamlar, ýurdumyzyň Hökümet wekiliýetiniň agzalary mähirli garşyladylar. Haly düşelen ýodajygyň iki tarapynda Hormat garawulynyň esgerleri nyzama düzüldi. Myhmansöýerligiň asylly däbine görä, döwlet Baştutanymyza gül desseleri gowşuryldy.

Howa menzilinden hormatly Prezidentimiziň awtoulag kerweni ýokary derejeli duşuşygyň geçirilýän ýerine — “Garaşsyzlyk” köşgüne tarap ugrady.

Köşgüň eýwanynda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowy Gazagystan Respublikasynyň Prezidenti Kasym-Žomart Tokaýew mähirli mübärekledi. “Merkezi Aziýa — Germaniýa” duşuşygyna gatnaşyjy ýurtlaryň Döwlet baýdaklarynyň öňünde bilelikde surata düşmek dabarasyndan soňra, wekiliýetleriň Baştutanlary mejlisler zalyna çagyryldy.

Gazagystan Respublikasynyň Prezidentiniň başlyklyk etmeginde geçirilen sammitiň işine Germaniýa Federatiw Respublikasynyň Federal Kansleri Olaf Şols, Gyrgyz Respublikasynyň Prezidenti Sadyr Žaparow, Täjigistan Respublikasynyň Prezidenti Emomali Rahmon, Özbegistan Respublikasynyň Prezidenti Şawkat Mirziýoýew hem gatnaşdylar.

Prezident Kasym-Žomart Tokaýew belent mertebeli myhmanlary mübärekläp, sebit kooperasiýasyna gatnaşýandygy we goldawy üçin hoşallyk bildirdi. Bellenilişi ýaly, ýokary derejedäki dialogyň yzygiderli, ynanyşmak häsiýetine Merkezi Aziýa döwletleriniň we Germaniýanyň sebitleýin strategik hyzmatdaşlygy hemmetaraplaýyn ösdürmäge gyzyklanma bildirýändikleri hem-de ymtylýandyklary hökmünde baha berilýär. Bu duşuşygymyz bilelikdäki işimiziň jemlerini jemlemek bilen çäklenmän, eýsem, kooperasiýany mundan beýläk-de çuňlaşdyrmagyň täze ýollaryny kesgitlemäge hem gönükdirilendir. Biziň netijeli pikir alyşmalarymyzyň anyk çözgütlere getirjekdigine ynanýaryn. Şol çözgütler bolsa ýurtlarymyzyň ählisine peýda getirer diýip, Gazagystanyň Lideri aýtdy we GFR-iň Federal Kansleri Olaf Şolsa, Merkezi Aziýa döwletleriniň Baştutanlaryna söz berdi.

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow ýygnananlara ýüzlenip, ilki bilen, Gazagystanyň Prezidentine myhmansöýerlik we işlemek babatda döredilen ajaýyp şertler üçin minnetdarlyk bildirdi.

Şu günki duşuşyk gatnaşyjylaryň ählisiniň gatnaşyklary ösdürmegiň wajypdygyna düşünýändigine, oňa hemmetaraplaýyn döwlet goldawyny bermäge taýýardygyna, hyzmatdaşlygyň berk gurallarynyň ýakynlaşdyrylmagyna çalyşýandygyna şaýatlyk edýän wajyp ähmiýetli waka bolup durýar diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy we sammitiň netijeleriniň biziň gatnaşyklarymyzy pugtalandyrmakda, özara düşünişmegi gazanmakda, anyk ylalaşyklara çykmakda täze, möhüm tapgyry alamatlandyrjakdygyna ynam bildirdi.

Hormatly Prezidentimiz Merkezi Aziýa döwletleri bilen Germaniýanyň gatnaşyklarynyň barşyny we many-mazmunyny häsiýetlendirip, olaryň, aýratyn-da, soňky ýyllarda yzygiderli, netijeli häsiýete eýedigini belläp, hyzmatdaşlygyň tejribesiniň we däpleriniň toplanandygyny, esasan-da, işewürlik ugry boýunça özara bähbitli ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň ýola goýlandygyny, birnäçe ugurlar boýunça hökümetara gatnaşyklaryň alnyp barylýandygyny aýtdy.

Nygtalyşy ýaly, Türkmenistan sebitde parahatçylygyň, howpsuzlygyň, durnuklylygyň gazanylmagyny we üpjün edilmegini bilelikdäki işimiziň möhüm wezipeleri hasaplaýar.

Biz häzirki şertlerde Merkezi Aziýa ýurtlarynyň we Germaniýanyň arasyndaky has ýakyn syýasy-diplomatik gatnaşyklar sebitdäki we oňa goňşy zolaklardaky umumy ýagdaýa oňyn täsir edip biler diýip hasaplaýarys diýip, hormatly Prezidentimiz aýtdy hem-de ýurtlarymyzyň ýolbaşçylarynyň Merkezi Aziýany parahat, asuda, ykdysady taýdan özüne çekiji sebit, durnuklylygyň we açyklygyň giňişligi hökmünde görmek baradaky meýilleriniň umumylygyndan ugur alyp, tagallalary dünýä bileleşigi, ilkinji nobatda, Birleşen Milletler Guramasy arkaly birleşdirmegiň zerurdygyny nygtady.

Bitarap, parahatçylyk söýüji döwlet hökmünde Türkmenistan üçin şeýle çemeleşme möhüm ähmiýete eýedir. Biz şu maksatlara ýetmäge, şol sanda häzirki formatda oňa hemmetaraplaýyn ýardam bermäge taýýardyrys diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy we şunda halkara terrorçylyga, ekstremizme, neşe serişdeleriniň bikanun dolanyşygyna, serhetýaka jenaýatçylyga garşy göreşmek ýaly meselelere aýratyn ünsi çekmek bilen, Merkezi Aziýa döwletleriniň hem-de Germaniýanyň diplomatik gatnaşyklarynyň güýçlendirilmeginiň maksadalaýyk hasaplanýandygyny belledi.

Halkara derejede, ilkinji nobatda, BMG-niň we onuň degişli edaralarynyň çäklerinde bu ugurlar boýunça işiň anyk ýollarynyň bilelikde kesgitlenilmegi oýlanyşykly hem peýdaly bolar.

Hormatly Prezidentimiz sebitde parahatçylygyň, howpsuzlygyň möhüm meseleleriniň biri bolan Owganystandaky ýagdaýa degip geçmek bilen, Türkmenistanyň bu ýurtdaky ýagdaýa berýän bahasynyň häzirki wagtda owgan halkynyň agyr we köpýyllyk döwri ýeňip geçmek hem-de ykdysadyýetiň, durmuş ulgamynyň döwlet institutlaryny dikeltmek, sebitde parahatçylygy, ylalaşyklylygy, bitewüligi gazanmak we berkarar etmek boýunça umumymilli işe geçmek üçin anyk mümkinçiliginiň peýda bolandygyna esaslanýandygyny aýtdy.

Ykdysadyýet Merkezi Aziýa ýurtlarynyň we Germaniýa Federatiw Respublikasynyň hyzmatdaşlygynyň ileri tutulýan ugrudyr. Bu ulgam, bir tarapdan, sebitiň ýurtlarynda german işewürliginiň berk we durnukly ornuny, beýleki bir tarapdan bolsa, Merkezi Aziýanyň dünýä ykdysadyýetine, maýa goýum işlerine, şol sanda german kompaniýalary bilen gatnaşyklar arkaly oňa çalt we netijeli goşulyşmagyny üpjün etmek arkaly biziň gatnaşyklarymyzyň esasy ugry bolmaga ukyplydyr. Biziň formatymyzdaky ykdysady, söwda, maýa goýum hyzmatdaşlygy oňa gatnaşyjylaryň ählisiniň bähbitlerine laýyk gelýär hem-de ony ösdürmek we giňeltmek üçin oňat mümkinçilikler bar diýip, döwlet Baştutanymyz nygtady hem-de ulag-logistikany, kommunikasiýany, energetikany, senagat önümçiligini, himiýa senagatyny, maşyngurluşygy, saglygy goraýşy we derman senagatyny, obasenagat toplumyny, innowasion tehnologiýalar ulgamyndaky işläp taýýarlamalary hyzmatdaşlygyň esasy ugurlarynyň hatarynda görkezdi.

Merkezi Aziýa sebitiniň we Germaniýanyň arasyndaky ykdysady gatnaşyklaryň uly geljegi bar. Aziýa bilen Ýewropany birleşdirýän sebitiň geografik taýdan amatly ýerleşmegi, onuň giň hem-de köpdürli tebigy serişdeleri, demografik mümkinçilikleri Germaniýanyň senagat we tehnologik derejesi, tejribesi, halkara işewürlik ulgamynda ýola goýlan hyzmatdaşlyk gatnaşyklary bilen birlikde, biziň ýurtlarymyz üçin bilelikde işlemek babatda uly mümkinçilikleri açýar.

Bellenilişi ýaly, Germaniýa Federatiw Respublikasy bilen gatnaşyklarda ekologiýa we howanyň üýtgemegi bilen bagly meseleler aýratyn orun eýeleýär. Bu babatda Türkmenistan Germaniýanyň eýeleýän ornuna, onuň sebitiň ýurtlary bilen hyzmatdaşlyga ygrarlydygyna, degişli taslamalarydyr maksatnamalary ilerletmekde işjeň orny eýeleýändigine ýokary baha berýär.

Şunuň bilen baglylykda, hormatly Prezidentimiz 2020-nji ýylda Berlinde ýokary derejede geçirilen “Ýaşyl” Merkezi Aziýa” atly maslahatyň wajypdygyna ünsi çekdi. Şol maslahatda möhüm meselelere gyzyklanma bildirilip ara alnyp maslahatlaşyldy we bilelikdäki wezipeler kesgitlenildi. Döwlet Baştutanymyz “ýaşyl” mesele boýunça dialogy işjeňleşdirmegi, ony biziň formatymyzyň işiniň aýratyn ugry hökmünde kesgitlemegi hem-de eýýäm ýakyn geljek üçin gatnaşyklaryň anyk meýilnamalaryny işläp taýýarlamaga girişmegi teklip etdi.

Ynsanperwer ulgamdaky hyzmatdaşlyk, adamlaryň arasyndaky gatnaşyklar hemişe döwletara hyzmatdaşlyga oňyn täsir edipdir. Hormatly Prezidentimiziň pikirine görä, häzirki wagtda olar aýratyn zerur bolup durýar we biziň ýurtlarymyzyň raýatlarynyň isleglerine, bähbitlerine laýyk gelmek bilen, halklarymyzyň ýakynlaşmagyna we özara hormat goýmagyna ýardam edýär. Şoňa görä-de, bu ulgam hem zerur bolan döwlet goldawyny almalydyr. Şunuň bilen baglylykda, Merkezi Aziýa bilen Germaniýa Federatiw Respublikasynyň arasynda ýaşlar hyzmatdaşlygyny ösdürmegiň hem-de höweslendirmegiň, giň ugurlar boýunça bilelikdäki çäreleriň meýilnamalarynydyr maksatnamalaryny işläp taýýarlamagyň möhümdigi bellenildi.

Çykyşynyň ahyrynda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Gazagystanyň Prezidentine şu duşuşygyň ýokary derejede guralandygy üçin ýene-de bir gezek minnetdarlyk bildirip, Türkmenistanyň bu formatyň çäklerinde ysnyşykly hyzmatdaşlyga taýýardygyny tassyklady.

Duşuşyga gatnaşyjylar Merkezi Aziýa ýurtlarynyň we Germaniýanyň arasyndaky gatnaşyklaryň ýetilen derejesine ýokary baha berip, umumy abadançylygyň, ösüşiň bähbitlerine doly laýyk gelýän hyzmatdaşlygyň köptaraplaýyn formatynyň örän zerurdygyny aýratyn nygtadylar. Taraplar köpasyrlyk dostluk, hoşniýetli goňşuçylyk gatnaşyklaryny, strategik hyzmatdaşlygy hemmetaraplaýyn pugtalandyrmak üçin bilelikdäki tagallalaryň utgaşdyrylmagynyň wajypdygyny belläp, şu gün gazanylan ylalaşyklaryň Merkezi Aziýa döwletleriniň hem-de Germaniýa Federatiw Respublikasynyň arasynda deňhukuklylyk, özara bähbitlilik ýörelgeleri esasynda guralýan köptaraplaýyn hyzmatdaşlygyň binýadyny has-da pugtalandyrmaga ýardam etjekdigine ynam bildirdiler.

Soňra Merkezi Aziýa döwletleriniň Baştutanlary we GFR-iň Federal Kansleri Germaniýanyň öňdebaryjy kompaniýalarynyň ýolbaşçylary bilen iş duşuşygyny geçirdiler. Duşuşygyň dowamynda taraplar “ýaşyl” energetika, gaýtadan işleýän we himiýa senagaty, ulag-logistika, saglygy goraýyş, oba hojalygy, ýokary tehnologiýalar ýaly geljegi uly ugurlarda bilelikdäki taslamalary durmuşa geçirmegiň çäklerinde däp bolan hyzmatdaşlygy ösdürmegiň mümkinçilikleri barada pikir alyşdylar.

German ykdysadyýetiniň Gündogar komitetiniň işiniň netijeli häsiýete eýedigi aýratyn bellenildi. Bu komitet ykdysady we tehnologik innowasiýalar ulgamynda öňdebaryjylaryň biri bolup durýan Germaniýanyň hem-de köptaraply hyzmatdaşlyk üçin uly kuwwata, giň mümkinçiliklere eýe bolan, okgunly ösýän Merkezi Aziýa ýurtlarynyň arasynda möhüm baglanyşdyryjy merkez hökmünde çykyş edýär.

Döwlet Baştutanymyz iş saparynyň çäklerinde Germaniýanyň Hökümetiniň Baştutany we meşhur nemes kompaniýalarynyň ýolbaşçylary bilen duşuşyklary geçirdi.

Gazagystan Respublikasyna iş saparyny tamamlandan soňra, hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Astananyň Nursultan Nazarbaýew adyndaky Halkara howa menziline bardy we şol ýerden Watanymyza ugrady.

Iki ýarym sagatdan soňra, hormatly Prezidentimiziň uçary paýtagtymyzyň Halkara howa menziline gondy. Bu ýerde döwlet Baştutanymyzy resmi adamlar garşyladylar.

18.09.2024
Türkmenistanyň Prezidenti Malaýziýanyň daşary işler ministrini kabul etdi

Aşgabat, 10-njy sentýabr. Şu gün hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Malaýziýanyň daşary işler ministri Dato Seri Utama Haji Mohamad bin Haji Hasany kabul etdi.

Myhman mähirli kabul edilendigi üçin hoşallyk bildirip, hormatly Prezidentimize Malaýziýanyň XVII Ýokary Baştutany Sultan Ibrahim ibn Almarhum Sultan Iskandaryň we Premýer-ministri Anwar Ibrahimiň mähirli salamyny ýetirdi.

Döwlet Baştutanymyz myhmany gadymy türkmen topragynda mübärekläp, bu sapara Türkmenistan bilen Malaýziýanyň arasyndaky gatnaşyklary ösdürmäge itergi berjek möhüm tapgyr hökmünde garalýandygyny belledi hem-de dostlukly ýurduň ýokary derejeli ýolbaşçylaryna mähirli salamyny, iň gowy arzuwlaryny beýan etdi. Şeýle-de hormatly Prezidentimiz onuň saparyň dowamynda türkmen kärdeşleri bilen geçirjek duşuşyklarynyň we gepleşikleriniň netijeli bolmagyny arzuw etdi.

Bellenilişi ýaly, Türkmenistan bilen Malaýziýany deňhukuklylyk, birek-birege hormat goýmak däplerine esaslanýan dostlukly gatnaşyklar baglanyşdyrýar. Häzirki döwürde ýurtlarymyzyň hyzmatdaşlygy ikitaraplaýyn derejede, halkara guramalaryň çäklerinde üstünlikli ösdürilýär. Hormatly Prezidentimiz Türkmenistanyň oňyn Bitaraplyk syýasatyny we halkara derejede öňe sürýän netijeli başlangyçlaryny goldaýandygy üçin minnetdarlyk bildirip, ýurdumyzyň Birleşen Milletler Guramasynyň, Yslam Hyzmatdaşlyk Guramasynyň, Goşulyşmazlyk Hereketiniň we beýleki halkara guramalaryň çäklerinde alnyp barylýan ýakyn hyzmatdaşlyga ýokary baha berýändigini nygtady.

Iki ýurduň söwda-ykdysady ulgamda netijeli hyzmatdaşlyk edýändigine üns çekildi. Nebitgaz pudagy Türkmenistanyň depginli ösýän pudaklarynyň biridir. Bu ugurda ýurtlarymyzyň mümkinçilikleriniň ulanylmagyna Malaýziýanyň “PETRONAS” kompaniýasynyň uly goşant goşýandygy aýratyn bellenildi. Kompaniýa köp ýyllaryň dowamynda Diýarymyzda uglewodorod serişdelerini çykarmagyň taslamalaryna gatnaşýar. Nebitgaz pudagy üçin ýokary derejeli hünärmenleri taýýarlamakda netijeli işleri alyp barýar.

Döwletara hyzmatdaşlygy ösdürmekde ýokary derejede amala aşyrylýan saparlaryň möhüm orny bellenildi. Hormatly Prezidentimiz bu babatda şu ýylyň ahyrynda Malaýziýa amala aşyryljak saparyň ähmiýetini nygtap, onuň dowamynda geçiriljek gepleşikleriň dost-doganlyk gatnaşyklarynyň taryhynda täze sahypany açjakdygyna ynam bildirdi.

Duşuşygyň ahyrynda hormatly Prezidentimiz we Malaýziýanyň daşary işler ministri birek-birege berk jan saglyk, abadançylyk, rowaçlyk arzuw etdiler.

11.09.2024
Türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy “Rönesans Holding” kompaniýasynyň ýolbaşçysy bilen duşuşdy

Türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow «Rönesans Holding» kompaniýasynyň müdiriýetiniň başlygy Erman Ylyjak bilen duşuşdy.

Işewür duşuşmaga döredilen mümkinçilik üçin hoşallygyny beýan edip, özgertmeler ýoly bilen ynamly öňe barýan ata Watanynda iş alyp barmagyň özi üçin uly hormatdygyny aýtdy. Onuň belleýşi ýaly, Berdimuhamet Annaýew adyndaky Ýöriteleşdirilen harby mekdebiň täze binalar toplumynyň gurluşygynyň “Rönesans Holdinge” ynanylmagy bu kompaniýa üçin uly mertebedir. Şeýle desgalaryň yzygiderli ýagdaýda gurulmagy we ulanmaga berilmegi Gahryman Arkadagymyzyň başlangyçlaryny üstünlikli durmuşa geçirýän Arkadagly Gahryman Serdarymyzyň parasatly we öňdengörüjilikli syýasaty netijesinde ýurdumyzda amala aşyrylýan durmuş-ykdysady özgertmeleriň üstünliklere beslenýändiginiň güwäsidir. Pursatdan peýdalanyp, Erman Ylyjak Milli Liderimizi Bilimler we talyp ýaşlar güni bilen tüýs ýürekden gutlady hem-de berk jan saglyk, uzak ömür, tutumly işleriniň rowaçlyklara beslenmegini arzuw etdi. Şeýle-de işewür Türkiýe Respublikasynyň Prezidenti Rejep Taýyp Ärdoganyň Gahryman Arkadagymyza we Arkadagly Gahryman Serdarymyza mähirli salamyny ýetirdi.

Türkmen halkynyň Milli Lideri hoşniýetli sözler üçin minnetdarlyk bildirdi hem-de Türkiýäniň Prezidentine mähirli salamyny, iň gowy arzuwlaryny beýan etdi. Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy “Rönesans Holdingiň” türkmen bazaryndaky köpýyllyk netijeli işini belläp, geçen ýyllaryň dowamynda bu kompaniýanyň özüni ygtybarly hyzmatdaş hökmünde görkezendigini, onuň durmuşa geçiren taslamalarynyň halkara hil standartlaryna doly laýyk gelýändigini nygtady. Şunuň bilen baglylykda, şu gezekki duşuşygyň hyzmatdaşlygyň häzirki ýagdaýy barada pikir alyşmaga we ony mundan beýläk-de ösdürmegiň täze ugurlaryny kesgitlemäge mümkinçilik berjekdigine ynam bildirildi.

Bellenilişi ýaly, Türkmenistanyň we Türkiýe Respublikasynyň arasyndaky gatnaşyklar okgunly ösdürilýän hyzmatdaşlygyň aýdyň mysaly bolup durýar. Muňa iki ýurduň halklarynyň taryhy, medeni we dil umumylygy hem oňyn ýardam edýär. Şunda hususy ulgamdaky netijeli türkmen-türk hyzmatdaşlygyna üns çekildi. “Rönesans Holding” kompaniýasynyň uzak ýyllaryň dowamynda Türkmenistanda iri taslamalary, hususan-da, şähergurluşyk, nebitgaz, himiýa senagaty pudaklarynda taslamalary durmuşa geçirmäge işjeň gatnaşýandygy kanagatlanma bilen bellenildi.

Duşuşygyň dowamynda işewür Gahryman Arkadagymyza häzirki wagtda ýurdumyzda kompaniýa tarapyndan ýerine ýetirilýän işler barada hasabat berdi, şeýle hem birnäçe teklipleri beýan etdi.

Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy türkmen tarapynyň “Rönesans Holding” kompaniýasynyň işine ýokary baha berýändigini, toplanan baý tejribäni hasaba almak bilen, geljekde-de hyzmatdaşlygy giňeltmäge we anyk tekliplere garamaga taýýardygyny aýtdy.

Işewür bildirilen uly ynam üçin sagbolsun aýdyp, ýolbaşçylyk edýän kompaniýasynyň öz üstüne alan şertnamalaýyn borçnamalaryny abraý bilen ýerine ýetirmegi üçin ähli tagallalary etjekdigine ynandyrdy.

Şeýle hem duşuşygyň dowamynda şu ýylyň 10-11-nji sentýabrynda Aşgabatda geçiriljek Türkmenistanyň maýa goýum forumynyň ähmiýetine üns çekildi.

Duşuşygyň ahyrynda türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow we “Rönesans Holding” kompaniýasynyň müdiriýetiniň başlygy Erman Ylyjak birek-birege iň gowy arzuwlaryny beýan edip, özara bähbitli hyzmatdaşlygyň mundan beýläk-de üstünlikli ösdüriljekdigine ynam bildirdiler.

Soňra “Rönesans Holding” türk kompaniýasynyň ýolbaşçysy Gahryman Arkadagymyza kompaniýa ynanylan taslamalary durmuşa geçirmegiň barşy barada hasabat berdi hem-de Aşgabatda täze, häzirki zaman söwda merkeziniň binalar toplumyny gurmak babatda kompaniýa tarapyndan işlenip taýýarlanylan taslamalary görkezdi. Bellenilişi ýaly, “Rönesans Holding” kompaniýasynyň hünärmenleri täze söwda merkeziniň gurluşygy we ony enjamlaşdyrmak baradaky degişli maglumatlary taýýarladylar.

Türkmen halkynyň Milli Lideri Gurbanguly Berdimuhamedow görkezilen taslamalar bilen içgin tanyşdy. Nygtalyşy ýaly, häzirki wagtda durmuş maksatly desgalar gurlanda, milli binagärlik ýörelgeleriniň häzirki zaman meýilleri bilen sazlaşykly utgaşdyrylmagy, gurluşyk işleriniň ýokary hili möhüm talap bolup durýar.

Gahryman Arkadagymyz şular barada aýtmak bilen, meýilleşdirilen taslamalar durmuşa geçirilende, ýerli tebigy aýratynlyklaryň nazarda tutulmagynyň, ekologik kadalaryň we halkara ölçegleriň berk berjaý edilmeginiň zerurdygyny belledi hem-de taslama düzüjilere, gurluşykçylara bu babatda anyk görkezmeleri berdi.

Işewür gymmatly maslahatlar üçin Milli Liderimize hoşallygyny beýan edip, Türkmenistanda ýaýbaňlandyrylan giň gerimli özgertmeleri amala aşyrmaga gatnaşmagyň özi üçin uly hormatdygyny belledi hem-de öňde goýlan wezipeleri üstünlikli durmuşa geçirmek ugrunda ähli tagallalary etjekdigine ynandyrdy.

03.09.2024
Türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy “Çalyk Holding” kompaniýalar toparynyň ýolbaşçysy bilen duşuşdy

Türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow «Çalyk Holding» kompaniýalar toparynyň dolandyryjylar geňeşiniň başlygy Ahmet Çalyk bilen duşuşdy.

Işewür wagt tapyp kabul edendigi üçin Gahryman Arkadagymyza tüýs ýürekden hoşallyk bildirip, ata Watany Türkmenistanyň ähli ulgamlarda gazanýan üstünliklerine buýsanýandygyny aýtdy. Onuň belleýşi ýaly, bu üstünlikler türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygynyň oňyn başlangyçlarynyň hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň baştutanlygynda mynasyp durmuşa geçirilmegi netijesinde mümkin boldy. Aşgabat şäher häkimliginiň toplumynyň binasynyň açylyp ulanmaga berilmegi hem Gahryman Arkadagymyzyň paýtagtymyzy ösdürmek boýunça başyny başlan şähergurluşyk strategiýasynyň Arkadagly Gahryman Serdarymyz tarapyndan mynasyp dowam etdirilýändigini görkezýär.

Pursatdan peýdalanyp, “Çalyk Holding” kompaniýalar toparynyň ýolbaşçysy türkmen halkynyň Milli Liderini Bilimler we talyp ýaşlar güni bilen tüýs ýürekden gutlady hem-de Türkiýe Respublikasynyň Prezidenti Rejep Taýyp Ärdoganyň Gahryman Arkadagymyza, hormatly Prezidentimize iberen mähirli salamyny ýetirdi.

Ahmet Çalyk ata Watany Türkmenistanda dürli maksatly we uly ähmiýetli taslamalary durmuşa geçirmek ugrunda giň mümkinçilikleriň döredilýändigi üçin kompaniýanyň ähli işgärleriniň adyndan çuňňur hoşallygyny beýan etdi. Ol açylyp ulanmaga berlen Aşgabat şäher häkimliginiň toplumynyň binasynyň gurluşygynyň “Çalyk Holding” kompaniýasyna ynanylmagynyň özi üçin uly mertebedigini belläp, mundan beýläk-de öňde goýlan wezipeleri ýokary derejede ýerine ýetirmekde depginli işleri alyp barjakdygyna ynandyrdy.

Gahryman Arkadagymyz işewüre şatlygymyzy paýlaşmaga gelendigi üçin minnetdarlyk bildirdi hem-de Türkiýe Respublikasynyň Prezidentine iň gowy arzuwlaryny beýan etdi.

Duşuşygyň dowamynda bellenilişi ýaly, ýurtlarymyz birnäçe ugurlarda, şol sanda energetika, dokma senagaty, gurluşyk we beýleki pudaklarda üstünlikli hyzmatdaşlyk edýärler. Türkmenistan daşary ykdysady gatnaşyklarynda hyzmatdaş ýurtlardyr kompaniýalar bilen deňhukuklylyk, özara düşünişmek, birek-biregiň bähbitlerini hormatlamak ýörelgelerinden ugur alýar. Şunuň bilen baglylykda, ýurdumyzda işleýän türk kompaniýalarynyň, hususan-da, “Çalyk Holding” kompaniýasynyň okgunly häsiýete eýe bolan hyzmatdaşlygy has-da ösdürmäge goşýan uly goşandyna üns çekildi.

Duşuşygyň dowamynda Gahryman Arkadagymyz Türkmenistanyň bilelikde amala aşyrylýan taslamalarda hemişe ylmy taýdan esaslandyrylan çemeleşmeleri ileri tutýandygyny, innowasion tehnologiýalary, ykdysady taýdan netijeli çözgütleri giňden goldaýandygyny nygtady.

Şunuň bilen baglylykda, türkmen halkynyň Milli Lideri “Çalyk Holding” kompaniýasynyň mundan beýläk-de täze tehnologiýalary we ýokary öndürijilikli enjamlary işe ornaşdyrjakdygyna, Türkmenistanda döwlet, sebit ähmiýetli taslamalary amala aşyrmakda netijeli işleri durmuşa geçirjekdigine ynam bildirdi.

Işewür bildirilýän uly ynam üçin hoşallygyny beýan edip, türkiýeli hyzmatdaşlaryň öz üstüne alan şertnamalaýyn borçnamalaryny ýerine ýetirmäge mundan beýläk-de jogapkärçilikli çemeleşjekdiklerine ynandyrdy.

Ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň meselelerini ara alyp maslahatlaşmagyň dowamynda ýakynda paýtagtymyzda geçirilmegi meýilleşdirilýän Türkmenistanyň maýa goýum forumynyň möhüm ähmiýetine üns çekildi.

Duşuşygyň ahyrynda türkmen halkynyň Milli Lideri, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow we “Çalyk Holding” kompaniýalar toparynyň dolandyryjylar geňeşiniň başlygy Ahmet Çalyk birek-birege berk jan saglyk, rowaçlyk, alyp barýan işlerinde täze üstünlikleri arzuw etdiler.


03.09.2024
Ulag diplomatiýasy: polat ýollar arkaly ýurtlary we halklary ýakynlaşdyryp

Go­laý­da paý­tag­ty­myz­da De­mir ýol­la­ryň hyz­mat­daş­ly­gy gu­ra­ma­sy­nyň (DÝHG) ag­za döw­let­le­ri­niň de­mir ýol ulag­la­ry eda­ra­la­ry­nyň ýol­baş­çy­la­ry­nyň we jo­gap­kär we­kil­le­ri­niň mas­la­ha­ty­nyň XXXVIII mej­li­si üs­tün­lik­li ge­çi­ril­di. Şu gün­ler bol­sa onuň jem­le­ri bo­ýun­ça ka­bul edi­len Aş­ga­bat Jar­na­ma­sy­nyň äh­mi­ýe­ti­ne ba­gyş­la­nan mas­la­hat­lar iş­jeň hä­si­ýe­te eýe bol­ýar. Düýn Türk­me­nis­ta­nyň Da­şa­ry iş­ler mi­nistr­li­gi­niň Hal­ka­ra gat­na­şyk­la­ry ins­ti­tu­tyn­da «Türk­me­nis­ta­nyň ulag dip­lo­ma­ti­ýa­sy­ny ös­dür­mek ba­ba­tyn­da hal­ka­ra hyz­mat­daş­ly­gy» ady bi­len gu­ra­lan mas­la­hat­da-da bu mö­hüm ugur­da ýur­du­my­zyň öňe sür­ýän baş­lan­gyç­la­ry­na aý­ra­tyn üns çe­kil­di.

Mä­lim bol­şy ýa­ly, ga­dy­my dö­wür­ler­de se­bi­tiň iň mö­hüm söw­da ýol­la­ry üs­tün­den ge­çen Türk­me­nis­ta­na ýe­di ýo­luň çat­ry­gy hök­mün­de ga­ra­lyp­dyr. Tä­ze ta­ry­hy dö­wür­de ýur­du­myz Ýew­ra­zi­ýa yk­ly­my­nyň äh­li döw­let­le­ri­niň we halk­la­ry­nyň gül­läp ös­me­gi ug­run­da öza­ra bäh­bit­li söw­da-yk­dy­sa­dy gat­na­şyk­la­ry ýo­la goý­mak üçin ulag ul­ga­myn­da öz müm­kin­çi­lik­le­ri­ni dur­mu­şa ge­çir­mä­ge ça­lyş­ýar. Soň­ky ýyl­lar­da uly ösüş­le­re eýe bol­ýan mil­li de­mir ýol pu­da­gy hä­zir­ki wagt­da ösü­şiň tä­ze tap­gy­ry­na ga­dam bas­ýar. Bu ba­bat­da şu ýy­lyň 15 — 19-njy ap­re­lin­de Aş­ga­bat­da ge­çi­ri­len De­mir ýol­la­ryň hyz­mat­daş­ly­gy gu­ra­ma­sy­nyň ag­za döw­let­le­ri­niň de­mir ýol ulag­la­ry eda­ra­la­ry­nyň ýol­baş­çy­la­ry­nyň we jo­gap­kär we­kil­le­ri­niň mas­la­ha­ty­nyň XXXVIII mej­li­si we onuň ne­ti­je­le­ri bo­ýun­ça ka­bul edi­len Aş­ga­bat Jar­na­ma­sy hem mö­hüm äh­mi­ýe­te eýe bol­dy. Mas­la­ha­ta gat­na­şy­jy­lar BMG-niň Baş As­samb­le­ýa­sy ta­ra­pyn­dan mul­ti­mo­dal üs­ta­şyr ge­çel­ge­le­ri dö­ret­mä­ge ýar­dam ber­mek mak­sa­dy bi­len, ula­gyň äh­li gör­nüş­le­ri­niň ara­syn­da hem­me­ta­rap­la­ýyn gat­na­şyk­la­ry üp­jün et­mek ul­ga­myn­da Ka­rar­na­ma­la­ryň ka­bul edil­me­gin­de Türk­me­nis­ta­nyň baş­lan­gyç­la­ry­ny we ta­gal­la­la­ry­ny, şeý­le hem Dur­nuk­ly ösüş mak­sat­la­ry­na ýet­mek üçin ula­gyň äh­mi­ýe­ti­ni nyg­ta­dy­lar.

Türk­me­nis­tan Ga­raş­syz­ly­gy­ny ga­za­nan il­kin­ji ýyl­la­ryn­dan goň­şu­la­ry bi­len ta­ryh­dan gel­ýän gat­na­şyk­la­ry di­kelt­mä­ge ýar­dam ber­jek ulag ýol­la­ry­ny çek­mä­ge aý­ra­tyn üns ber­di. Hu­su­san-da, ýur­du­myz 1994-nji ýyl­dan bä­ri De­mir ýol­la­ryň hyz­mat­daş­ly­gy gu­ra­ma­sy­nyň ag­za­sy bol­mak bi­len, mil­li de­re­je­de de­mir ýol ula­gy dü­züm­le­ri­niň saz­la­şyk­ly ös­dü­ril­me­gi, se­bit de­re­je­sin­de ut­ga­şyk­ly ulag sy­ýa­sa­ty­nyň ama­la aşy­ryl­ma­gy esa­syn­da hal­ka­ra üs­ta­şyr ýük­le­ri da­şa­ma­gyň ugur­la­ry­ny gi­ňelt­mek­de wa­jyp or­ny eýe­le­ýär. Türk­me­nis­tan GDA ýurt­la­ry­nyň ara­syn­da il­kin­ji bo­lup öz goň­şy döw­let­le­ri­ne ta­rap de­mir ýol­la­ry çe­ken döw­let­dir. Gür­rüň Be­ýik Ýü­pek ýo­lu­nyň ug­ru­ny po­lat ýol­lar ar­ka­ly ke­sip geç­ýän Tran­sa­zi­ýa de­mir ýo­ly tas­la­ma­sy­nyň mö­hüm hal­ka­sy bo­lan Te­jen — Sa­rahs— Ma­şat de­mir ýo­ly ba­ra­da bar­ýar. 1996-njy ýyl­da açy­lan bu ýo­luň Ga­raş­syz­ly­gy­my­zyň il­kin­ji ýyl­la­ryn­da, türk­men yk­dy­sa­dy­ýe­ti­niň dün­ýä­niň ho­ja­lyk gat­na­şyk­la­ry ul­ga­my­na go­şu­ly­şyp baş­lan döw­rün­de Türk­me­nis­ta­nyň ösü­şi üçin giň müm­kin­çi­lik­le­ri açan­dy­gy­ny aý­ra­tyn nyg­ta­mak ze­rur. Eý­ra­nyň de­mir­ga­zy­gy­ny onuň gün­do­ga­ry bi­len bir­leş­dir­ýän Bafk — Ben­der-Ab­bas de­mir ýo­lu­nyň 2005-nji ýyl­da Te­jen — Ma­şat ýo­lu­na sep­len­me­gi esa­syn­da Türk­me­nis­ta­nyň Pars aý­la­gy­nyň, Hind um­ma­ny­nyň se­bi­tin­dä­ki döw­let­ler bi­len söw­da ara­gat­na­şy­gy­na giň ýol açyl­dy. Ben­der-Ab­bas por­ty ýük­le­riň we ha­ryt­la­ryň şon­dan aň­ryk In­do­ne­zi­ýa, Arap deň­zi, Hind um­ma­ny ýurt­la­ry­na el­til­me­gi­ni üp­jün ed­ýär.

Gah­ry­man Ar­ka­da­gy­myz 2007-nji ýy­lyň iýu­nyn­da Eý­ran Ys­lam Res­pub­li­ka­sy­na ama­la aşy­ran il­kin­ji res­mi sa­pa­ry wag­tyn­da Eý­ra­na Türk­men­ba­şy — Gür­gen ara­ly­gyn­da tä­ze de­mir ýo­ly gur­mak tek­li­bi bi­len ýüz­le­nip­di. Mu­nuň özi De­mir­ga­zyk — Gü­nor­ta ulag ge­çel­ge­si­niň mö­hüm hal­ka­sy­dyr. As­lyn­da, Türk­me­nis­ta­nyň dün­ýä ulag lo­gis­ti­ka­syn­da bu mö­hüm ar­te­ri­ýa­ny dö­ret­me­giň göz­ba­şyn­da du­ran­dy­gy­ny bel­le­mek ge­rek. 2007 — 2014-nji ýyl­lar­da Ga­za­gys­ta­nyň, Türk­me­nis­ta­nyň we Eý­ra­nyň de­mir ýol­la­ry­ny bi­rik­di­ren Uzen — Gy­zyl­ga­ýa — Be­re­ket — Et­rek — Gür­gen de­mir ýol ge­çel­ge­si gu­rul­dy. Bu bol­sa ulag-kom­mu­ni­ka­si­ýa ul­ga­myn­da se­bi­ta­ra hyz­mat­daş­ly­gyň tä­ze, düýp­li tas­la­ma­sy hök­mün­de yk­rar edil­di. Eý­sem, tä­ze de­mir ýo­luň, il­kin­ji no­bat­da, ony gu­ru­jy döw­let­ler üçin äh­mi­ýe­ti nä­hi­li? Bu so­wa­la jo­gap ber­len­de, yk­dy­sa­dy gir­de­ji­ler­den ozal, hal­ka­ra gi­ňiş­lik­de Aý­lag ýurt­la­ry­nyň hem-de Mer­ke­zi Azi­ýa we Ha­zar­ýa­ka se­bi­ti­niň dün­ýä­niň geo­sy­ýa­sy we geoyk­dy­sa­dy gi­ňiş­li­gin­de mö­hüm äh­mi­ýet­li çat­ry­ga öw­rü­len­di­gi­ni na­za­ra al­mak ýer­lik­li bo­lar. Bu — me­se­lä­niň wa­jyp sy­ýa­sy ta­ra­py. Onuň yk­dy­sa­dy ta­ra­py ba­ra­da aý­dy­lan­da bol­sa, ol se­bi­tiň döw­let­le­ri­ne Aý­lag ýurt­la­ry­na gö­ni çyk­mak müm­kin­çi­li­gi­ni dö­red­ýär.

Bu de­mir ýo­luň hyz­ma­tyn­dan peý­da­lan­ma­ga dün­ýä­niň dür­li ýurt­la­ry uly gy­zyk­lan­ma bil­dir­ýär­ler. Çün­ki ol iň amat­ly, yk­dy­sa­dy taý­dan bäh­bit­li, on­lar­ça döw­let üçin mö­hüm üs­ta­şyr ulag ug­ru­dyr. Tu­tuş Ýew­ro­pa, Rus­si­ýa, Mer­ke­zi Azi­ýa ýurt­la­ry gys­gal­dy­lan ugur ar­ka­ly gü­nor­ta de­ňiz­le­ri­ne çyk­ma­ga müm­kin­çi­lik al­dy­lar. Beý­le­ki bir ta­rap­dan, şu­nuň ýa­ly müm­kin­çi­lik Aý­la­gyň ýurt­la­ry­na de­mir­ga­zyk ugur bo­ýun­ça hem dö­re­di. Bir söz­de aý­dy­lan­da, tas­la­ma­nyň yk­dy­sa­dy äh­mi­ýe­ti­ni, bäh­bi­di­ni wagt bireý­ýäm su­but et­di. Tu­tuş yk­ly­myň ulag lo­gis­ti­ka­syn­da der­wa­ýys or­na eýe bo­lan bu de­mir ýol bo­ýun­ça mö­hüm hal­ka­ra ýük­le­riň üs­ta­şyr gat­na­wy ama­la aşy­ryl­ýar. Bel­le­me­li zat, De­mir­ga­zyk — Gü­nor­ta ulag ge­çel­ge­si bo­ýun­ça ýük­le­ri da­şa­mak has am at­ly­dyr. Çün­ki onuň geç­ýän ug­ry Su­es ka­na­ly­nyň üs­ti bi­len geç­ýän ýol­dan üç es­se gys­ga­dyr.

Türk­me­nis­tan hal­ka­ra we se­bi­ta­ra gu­ra­ma­la­ry­nyň meý­dan­ça­syn­da Ýew­ra­zi­ýa­da köp­şa­ha­ly hal­ka­ra ulag ge­çel­ge­le­ri­ni gur­mak ug­run­da yzy­gi­der­li çy­kyş edip gel­ýär. Bu ba­bat­da ýur­du­myz Yk­dy­sa­dy Hyz­mat­daş­lyk Gu­ra­ma­sy­nyň, Şan­haý Hyz­mat­daş­lyk Gu­ra­ma­sy­nyň, Ga­raş­syz Döw­let­le­riň Ar­ka­la­şy­gy­nyň, Ýew­ro­pa­da Howp­suz­lyk we Hyz­mat­daş­lyk Gu­ra­ma­sy­nyň, Ýew­ro­pa — Kaw­kaz — Azi­ýa ulag ge­çel­ge­si­niň hö­kü­me­ta­ra to­pa­ry­nyň (TRACECA) çäk­le­rin­de ne­ti­je­li hyz­mat­daş­ly­gy alyp bar­ýar. Uzak ara­lyk­la­ra ýük da­şa­ma­lar­da esa­sy or­ny eýe­le­ýän de­mir ýol pu­da­gy­nyň ös­dü­ril­me­gi äh­li gy­zyk­lan­ma bil­dir­ýän hyz­mat­daş ýurt­lar bi­len söw­da-yk­dy­sa­dy gat­na­şyk­la­ryň pug­ta­lan­dy­ryl­ma­gy­ny mak­sat edin­ýän Türk­me­nis­tan­da ile­ri tu­tul­ýan ugur­la­ryň bi­ri bo­lup dur­ýar. Hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň ýur­du­my­zyň çäk taý­dan amat­ly ýer­leş­me­gi­ni na­za­ra al­mak bi­len, ulag ul­ga­myn­da hal­ka­ra hyz­mat­daş­ly­gy gi­ňelt­mek bo­ýun­ça dur­mu­şa ge­çir­ýän sy­ýa­sa­ty hem bu ugur­da­ky iş­le­re gö­nü­den-gö­ni ýar­dam ber­ýär. «Türk­me­nis­ta­nyň ulag dip­lo­ma­ti­ýa­sy­ny ös­dür­me­giň 2022 — 2025-nji ýyl­lar üçin Mak­sat­na­ma­syn­da» ula­gyň äh­li gör­nüş­le­ri­niň mad­dy-teh­ni­ki bin­ýa­dy­ny hem­me­ta­rap­la­ýyn döw­re­bap­laş­dyr­mak, döw­re­bap ýö­ri­te­leş­di­ri­len inf­rast­ruk­tu­ra­ny dö­ret­mek, Türk­me­nis­ta­nyň üs­ta­şyr ulag ge­çel­ge­le­ri­niň se­bit mer­ke­zi hök­mün­dä­ki or­nu­ny mun­dan beý­läk-de ber­kit­mek bi­len bag­ly stra­te­gik ugur­lar göz öňün­de tu­tul­ýar.

Aş­ga­bat­da ge­çi­ri­len DÝHG-niň mej­li­sin­de ýur­du­my­zyň ulag bo­ýun­ça 10-dan gow­rak hal­ka­ra kon­wen­si­ýa gat­naş­ýan­dy­gy, Dur­nuk­ly ulag ul­ga­my bo­ýun­ça bi­rin­ji äh­lu­mu­my mas­la­ha­ty ge­çir­mek baş­lan­gy­jy­ny öňe sü­ren­di­gi bel­le­nil­di. Türk­me­nis­ta­nyň baş­lan­gy­jy esa­syn­da BMG-niň Baş As­samb­le­ýa­sy dür­li ýyl­lar­da köp­ta­rap­la­ýyn ulag hyz­mat­daş­ly­gy­ny ös­dür­mä­ge gö­nük­di­ri­len bir­nä­çe Ka­rar­na­ma­la­ry ka­bul et­di. Türk­me­nis­ta­nyň hal­ka­ra de­mir ýol ulag­la­ry­ny ös­dür­mek bo­ýun­ça hyz­mat­daş­ly­gy yk­dy­sa­dy, mag­lu­mat, yl­my, teh­ni­ki we daş­ky gur­şaw bi­len bag­la­ny­şyk­ly me­se­le­le­ri çöz­mek­de DÝHG-ä ag­za ýurt­la­ryň ara­syn­da­ky gat­na­şyk­la­ry gi­ňelt­me­giň der­wa­ýys ugur­la­ry­na gö­nük­di­ri­len­dir.

Mil­li Li­de­ri­miz Gurbanguly Berdimuhamedow: «Be­ýik Ýü­pek ýo­lu­nyň dip­lo­ma­ti­ýa­sy äh­li ba­bat­da iş ýü­zün­de anyk ugur­la­ra gö­nük­di­ril­ýär we tä­ze maz­mun bi­len baý­laş­dy­ryl­ýar. Hä­zir­ki dö­wür­de bu dip­lo­ma­ti­ýa örän uly äh­mi­ýe­te eýe­dir» di­ýip bel­le­ýär. Türk­me­nis­ta­nyň üçün­ji müň­ýyl­lyk­da tä­ze aw­to­mo­bil we de­mir ýol­la­ry, de­ňiz port­la­ry­ny, köp­rü­le­ri gu­rup, Be­ýik Ýü­pek ýo­lu­ny gaý­ta­dan di­kelt­me­gi ugur edin­ýän stra­te­gi­ýa­sy bol­sa umu­my aba­dan­çy­ly­gyň mak­sat­la­ry­na la­ýyk gel­ýär.

Ju­ma­my­rat GUR­BAN­GEL­DI­ÝEW,

Türk­me­nis­ta­nyň Da­şa­ry iş­ler mi­nistr­li­gi­niň Hal­ka­ra gat­na­şyk­la­ry ins­ti­tu­ty­nyň rek­to­ry.

23.04.2024
Demir ýol ulaglary boýunça forum: köpugurly mümkinçilikler öwrenilýär

Düýn paýtagtymyzdaky «Ýyldyz» myhmanhanasynda Demir ýollaryň hyzmatdaşlygy guramasynyň (DÝHG) agza döwletleriniň demir ýol ulaglary edaralarynyň ýolbaşçylarynyň we jogapkär wekilleriniň maslahatynyň XXXVIII mejlisi işçi toparyň maslahatlarynyň geçirilmegi bilen dowam etdi. Onuň çäklerinde ikitaraplaýyn duşuşyklaryň birnäçesi geçirildi. Ýörite taýýarlanan medeni maksatnama laýyklykda, çärä gatnaşyjylar üçin dürli gezelençler hem guraldy.

Işçi toparyň maslahatlarynyň dowamynda oňa gatnaşyjylar DHÝG-niň ýük daşamak, ýolagçy gatnatmak, infrastruktura we demir ýoluň hereket düzümi boýunça toparlarynyň, maliýe we hasaplaşyk, kodlaşdyrmak we informatika baradaky hemişelik iş toparlarynyň 2023-nji ýylda ýerine ýetiren işleriniň netijelerini, guramanyň 2025-nji ýyl üçin iş meýilnamalaryny we beýleki meseleleri ara alyp maslahatlaşdylar. Şunuň bilen birlikde, guramany ösdürmegiň Strategiýasynyň taslamasyny işläp taýýarlamagyň maksadalaýyklygy, demir ýol we beýleki edaralaryň işgärlerini hünär taýdan taýýarlamak, okatmak, demir ýollary ulanmak arkaly üstaşyr ulag geçelgelerini ösdürmegiň geljegi, sebitde ýük daşamalary artdyrmak boýunça pikir alyşmalar boldy. Gün tertibinde kesgitlenen meseleleriň ara alnyp maslahatlaşylmagy Demirgazyk — Günorta we Gündogar — Günbatar ulag geçelgeleri boýunça ýük daşamalary artdyrmaga, ýükleriň görnüşlerini giňeltmäge ýardam eder. Çykyş edenler sebitde üstaşyr ýük daşamalaryň möçberini artdyrmakda Türkmenistanyň işjeň orny eýeleýändigini bellemek bilen, ulag düzümlerini düýpli döwrebaplaşdyrmak we ösdürmek, netijeli halkara hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de çuňlaşdyrmak arkaly ägirt uly mümkinçilikleriň açylýandygyna ünsi çekdiler.

Nobatdaky maslahat ikitaraplaýyn duşuşyklary geçirmek üçin hem amatly meýdança öwrüldi. Hususan-da, Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň ýanyndaky Ulag we kommunikasiýalar agentliginiň Baş direktory M.Çakyýewiň Demir ýollaryň hyzmatdaşlygy guramasynyň komitetiniň başlygy M.Antonowiç bilen geçiren duşuşygynda myhman öz ýolbaşçylyk edýän guramasynyň esasy iş ugurlary barada aýdyp, onuň işiniň Ýewropa bilen Aziýanyň arasynda halkara demir ýol we utgaşykly daşamalary ösdürmekden hem-de kämilleşdirmekden ybaratdygyny nygtady. Şol wezipeleri ýerine ýetirmek DHÝG-niň Ulag syýasaty we ösüş strategiýasy; Ulag hukugy; Ýük daşamalar; Ýolagçy gatnatmalary; Infrastruktura we hereket ediş düzümi ýaly bäş sany komitetiniň alyp barýan işleri arkaly amala aşyrylýar. Duşuşykda Türkmenistanyň Demir ýollaryň hyzmatdaşlygy guramasynyň agzalygyna kabul edilmegine şu ýyl 30 ýyl dolandygyna üns çekilip, geçen döwürde ýurdumyzyň özüni jogapkärli, ygtybarly, ykdysady taýdan durnukly we halkara ähmiýetli täze başlangyçlary öňe sürüp, şol başlangyçlary üstünlikli amala aşyrmaga ukyply hyzmatdaş hökmünde tanadandygy aýratyn bellenildi.

Ýewropa — Kawkaz — Aziýa halkara ulag geçelgesiniň (TRAСECA) hökümetara komissiýasynyň Hemişelik sekretariatynyň Baş sekretary A.Asawbaýew bilen bolan duşuşykda hyzmatdaşlygyň çäklerinde multimodal üstaşyr geçelgeleri kämilleşdirmek üçin köp maksatlary özünde jemleýän sanly çözgütleri ulanmagyň mümkinçiliklerini öwrenmegiň Türkmenistanda ileri tutulýan wezipeleriň hatarynda durýandygy, ýurdumyzyň TRAСECA-nyň Aziýa — Ýewropa, Ýewropa — Ýakyn Gündogar ugry boýunça üstaşyr ulag geçelgeleriniň, hususan-da, Owganystan — Türkmenistan — Azerbaýjan — Gruziýa — Türkiýe, Hazar deňzi — Gara deňiz ulag geçelgeleriniň maýa goýum mümkinçiliklerini giňeltmäge gönükdirilen degişli resminamalaryny bilelikde durmuşa geçirmegi dowam etdirmäge taýýardygy tassyklanyldy.

Şeýle hem “Türkmendemirýollary” agentliginiň başlygy A.Atamyradow Estoniýa Respublikasynyň Demir ýollary edarasynyň geňeşiniň başlygy K.Zimmerman bilen duşuşdy. Gepleşikleriň barşynda Demir ýollaryň hyzmatdaşlygy guramasynyň çäklerinde we ikitaraplaýyn görnüşde hyzmatdaşlyk etmegiň häzirki ýagdaýyna baha berlip, ony ösdürmegiň geljekki mümkinçiliklerine garaldy.

Foruma gatnaşýan daşary ýurtly myhmanlar üçin Arkadag şäheri bilen tanyşlyk gezelenjiniň guralmagy has-da täsirli boldy. Şäher bilen tanşan myhmanlar adamlaryň ýaşamagy, döredijilikli zähmet çekmegi, dynç almagy üçin has oňaýly şertleriň döredilmeginiň bu ýerde kemala gelýän şäher gurşawynyň tapawutly aýratynlygydygyna göz ýetirdiler.

Myhmanlar Halkara ahalteke atçylyk sport toplumynda hem bolup, biri-birinden owadan, syratly türkmen ahalteke bedewlerini synladylar. Mejlise gatnaşmak üçin ýurdumyza gelen hytaýly myhmanlar bolsa Türkmenistanyň halkara derejeli ulag düzümine degişli käbir desgalaryna baryp gördüler. Hytaý Halk Respublikasynyň Demir ýollary korporasiýasynyň başlygynyň orunbasarynyň ýolbaşçylygyndaky toparyň agzalary üçin ilki «Sarahs» demir ýol menzili bilen tanyşlyk guraldy. Mälim bolşy ýaly, bu demir ýol menzili pudakda Garaşsyzlyk ýyllarynda gurlan ilkinji desgalaryň biridir. Soňra hytaýly myhmanlar Balkan welaýatyna ugradylar. Bu ýerde olar üçin Türkmenbaşy Halkara deňiz porty bilen tanyşlyk gezelenji guraldy. Ýeri gelende bellesek, portuň mümkinçilikleri örän uludyr. Bu ýerde halkara ölçegleriň talaplaryna laýyklykda guralan işler hyzmatdaşlar bilen meýilleşdirilen degişli taslamalary üstünlikli durmuşa geçirip, gatnaşyklary uzak möhletleýin esasda alyp barmaga mümkinçilik berýär.

Demir ýollaryň hyzmatdaşlygy guramasynyň agza döwletleriniň demir ýol ulaglary edaralarynyň ýolbaşçylarynyň we jogapkär wekilleriniň maslahatynyň XXXVIII mejlisi öz işini dowam edýär.

17.04.2024
Ekologiýa strategiýasy we «ýaşyl" ykdysadyýet

Häzirki döwür ençeme möhüm wezipeleri, düýpli meseleleri çözmekde täze usullary işläp taýýarlamagy talap edýär. Bu meseleleriň hatarynda ekologiýa howpsuzlygy ýaly ählumumy howpsuzlyk bilen bagly mesele hem bar. Olary ýöriteleşdirilen halkara guramalar we dünýä döwletleri bilen ýakyndan hyzmatdaşlykda çözmek ýurdumyzyň daşary syýasatynyň esasy ugurlarynyň biri hökmünde kesgitlenildi. Daşky gurşawy gorap saklamak, ekologiýa taýdan arassa şertleri üpjün etmek hem-de Howanyň üýtgemegi barada Türkmenistanyň Milli strategiýasynda we Milli tokaý maksatnamasynda göz öňünde tutulan wezipeleri üstünlikli durmuşa geçirmek boýunça alnyp barylýan işler giň gerime eýedir.

Ýurduň abadançylygyna gönüden-göni täsir edýän möhüm ekologik meselelerini toplumlaýyn, ulgamlaýyn we ählitaraplaýyn çözmek, ýagny deňagramly ösüş ýörelgesi hormatly Prezidentimiziň durmuş-ykdysady strategiýasynyň esasyny düzýär. Milli Liderimiz ýurtda hem-de dünýäde “ýaşyl” we «akylly” ekoulgamy ösdürmekde garaýşymyzyň many-mazmunyny geçen ýylyň oktýabrynda Hytaýda geçirilen “Bir guşak, bir ýol” üçünji ýokary derejeli maslahatynda has düşnükli we anyk aýtdy: «Önümçilik işiniň we daşky gurşawy goramagyň arasynda deňagramlylygy gazanmak, ekologiýa howpsuzlygyny üpjün etmek Türkmenistanyň halkara hyzmatdaşlygynyň ileri tutulýan wezipeleriniň biri bolup durýar”. Şundan görnüşi ýaly, daşky gurşawyň howpsuzlygyny üpjün etmek Türkmenistanyň döwlet syýasatynda hemişe üns merkezinde saklanýan meseledir.

Türkmenistan baý we täsin ösümlikdir haýwanat dünýäsi bilen tapawutlanýar. Tebigatyň eçilen bu ajaýyp gözelligini gorap saklamak, ylmy taýdan çuňňur öwrenmek we geljekki nesillere ýetirmek häzirki döwrüň esasy aýratynlygydyr. Şu jähetden hem ýurdumyz bagy-bossanlyga bürenýär, tebigat bilen sazlaşykda ýaşamaga yhlas edilýär, tebigaty goramak babatda durmuşa geçirilýän işler barha rowaçlanýar. Döwletimiziň «ýaşyl” syýasaty, şol sanda ýurdumyzyň ähli künjegini gurşap alan bag ekmek maksatnamasy ekologiýa howpsuzlygyny üpjün etmäge, daşky gurşawy goramaga, biodürlüligi saklamaga hem-de rejeli peýdalanmaga gönükdirilendir.

Ýurdumyzda her ýyl saýaly we pürli agaçlaryň, gülleriň nahallaryny oturtmak indi halkymyz üçin asylly däp boldy. Bu ýörelgä türkmenistanlylar uly höwes bilen eýerýärler. Türkmenistanyň Milli tokaý maksatnamasyna laýyklykda, Aralýaka sebitiň ekologiýa ýagdaýyny gowulandyrmak maksady bilen, Daşoguz we Lebap welaýatlarynda tokaý zolaklaryny döretmek göz öňünde tutulýar. Hemişelik Bitaraplygymyzyň 25 ýyllygynyň hormatyna Aşgabadyň daş-töwereginde hem-de welaýatlarda 25 million agaç nahallary we üzüm ekilen bolsa, Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllygy mynasybetli 30 million düýp nahal oturdyldy. 2020-nji ýylda ýurdumyzyň BMG-niň Ýewropa ykdysady komissiýasy tarapyndan yglan edilen “Şäherlerdäki baglar” atly halkara maksatnamasyna goşulmagy daşky gurşawy goramak hem-de ekologiýa abadançylygyny üpjün etmek boýunça geçirilýän giň gerimli işleriň oňyn netijesidir.

Köpetdagyň ajaýyp dag eteginde ýerleşýän Arkadag şäheri öňdebaryjy, sanly maglumat-aragatnaşyk we “ýaşyl” tehnologiýalara esaslanýan döwrebap «akylly» şäheriň aýdyň nusgasydyr. Bu ýerde ekologiýa ýaly möhüm ugra aýratyn üns berilýär. Şäheriň birinji tapgyryndaky desgalaryň gurluşygynda ekologik taýdan arassa serişdeler ulanyldy. Arkadag şäheriniň «Ýewropada Howpsuzlyk we Hyzmatdaşlyk Guramasynyň sebitinde durnukly, «ýaşyl”, howa üçin oňaýly we innowasion çözgütli şäherleri ösdürmek” taslamasyna goşulandygy baradaky güwänamanyň berilmegi bu ulgamda öňde goýlan wezipeleriň üstünlikli çözülýändigine şaýatlyk edýär.

Geçen ýylyň noýabr aýynda agzybirlik we jebislik ýagdaýynda geçirilen köpçülikleýin bag ekmek çäresinde täze şäheriň çäginde dürli agaç nahallarynyň 5 müňden gowrak düýbi oturdyldy. 2022-nji ýylyň oktýabrynda Arkadag şäheriniň golaýynda geçirilen «Organiki bakjaçylyk we onuň ekologiýa goşýan goşandy” atly okuw sapagynyň hem açyk asmanyň astyndaky uly möçberli ekologiýa çäresi bolandygyny bellemelidiris. Bu ýerde nazaryýet bilimlerini tejribede ulanmak arkaly, üzümiň «gara kişmiş” diýlip atlandyrylýan görnüşiniň 500 nahaly ekildi.

Türkmenistanda sebitiň ekologik ýagdaýyny düýpli gowulandyrmaga gönükdirilen taslamalaryň biri hem Garagumuň goýnunda döredilen «Altyn asyr” Türkmen kölüdir. Bu taslamanyň durmuşa geçirilmegi diňe biziň ýurdumyz üçin däl, eýsem, tutuş sebit üçin uly ähmiýete eýedir. Bu gidrotehniki toplum Garagum sährasynyň tebigy gurşawyna, tutuş sebitiň ekologik ýagdaýlaryna oňyn täsirini ýetirip, möhüm durmuş-ykdysady meseleleri çözmäge, şol sanda suw we ýer serişdelerini netijeli ulanmaga, çöl ýerlerini özleşdirmäge, öri meýdanlaryny artdyrmaga, maldarçylygy hem-de ekerançylygy ösdürmäge amatly şert döredýär. Hazar deňziniň tämiz howaly kenarynda döredilen «Awaza» milli syýahatçylyk zolagy hem ekologiýa syýahatçylygyny söýýänler üçin hakyky eşret mekanydyr.

Soňky döwürde jemgyýetimizde ekologiýa babatda bilimleriň we ekologiýa medeniýetiniň durmuş ähmiýeti ýokarlanýar, ekologiýa ylmynyň nazary we amaly ugurlary ösdürilýär. Ýaşlaryň ekologiýa medeniýetini kämilleşdirmäge we olarda tebigata aýawly garaýşy terbiýelemäge gönükdirilen çäreleriň toplumyny işläp taýýarlamak döwrüň öňe sürýän wezipesidir. «Ýaşlar barada döwlet syýasaty hakynda” Türkmenistanyň Kanunynda hem ýaş raýatlarda ekologiýa medeniýetini we daşky gurşawa aýawly garaýşy terbiýelemek boýunça degişli çäreleri durmuşa geçirmek göz öňünde tutulýar.

Ýokarda hem agzap geçişimiz ýaly, her döwrüň öz talap edýän düzgüni, çözgüdine garaşýan meselesi bolýar. Döwür bilen döwri tapawutlandyrýan zatlar hem hut şu aýratynlyklar. Häzir durnukly ösüş üç ugur — ykdysady, durmuş we ekologik ugurlar boýunça möhüm çözgütleri talap edýär. Bular «ýaşyl» ykdysadyýet, «ýaşyl» tehnologiýa, «ýaşyl» senagat, «ýaşyl» energetika diýen adalga-düşünjeler bilen aýrylmaz baglanyşykly bolup, «ýaşyl” we «akylly” şäher konsepsiýalarynyň esasyny — süňňüni düzýän organikadyr. Arkadag şäheri şäher ekoulgamyny döretmek we ösdürmek boýunça Türkmenistany diňe Merkezi Aziýada däl, eýsem, tutuş Ýewraziýada öňdebaryjy ýurtlaryň hataryna goşdy. Ýurdumyz bilelikdäki ekologiýa taslamalaryny we maksatnamalaryny durmuşa geçirmek, özara tejribe alyşmak, bilimleri paýlaşmak, bu ulgamda täze çemeleşmeleri, tehnologiýalary, çözgütleri ornaşdyrmak ugrunda işjeň çykyş edýär.

2023-nji ýylyň aýagynda Birleşen Arap Emirlikleriniň Dubaý şäherinde geçirilen Bütindünýä howa sammiti ählumumy ekologiýa meseleleri bilen bagly wajyp wezipeleri çözmekde soňky ýyllarda dünýäniň döwletlerini hem-de guramalaryny bir ýere jemlän iri sammitleriň biri boldy. Hormatly Prezidentimiziň BMG-niň Howanyň üýtgemegi baradaky Çarçuwaly konwensiýasyna gatnaşyjy taraplaryň 28-nji maslahatyna (СOP28) gatnaşmak üçin geçen ýylyň 1-2-nji dekabrynda Birleşen Arap Emirlikleriniň Dubaý şäherine amala aşyran iş sapary ählumumy abadançylygyň bähbitlerine laýyk gelýän netijeli hyzmatdaşlygy pugtalandyrmaga we ilerletmäge gönükdirildi. Hormatly Prezidentimiziň sammitde eden çykyşyndaky howanyň üýtgemegi hem-de ekologiýa howpsuzlygy baradaky milli garaýyşlaryň beýanynyň BMG-niň Baş Assambleýasynyň 78-nji sessiýasynyň resminamasy hökmünde BMG-niň alty resmi dilinde neşir edilip ýaýradylmagy ýurdumyzyň hem-de dünýäniň ekologiýa strategiýalary babatda möhüm çäredir. Bu «ýaşyl» konsepsiýa Aşgabatda BMG-niň howandarlygynda Merkezi Aziýada howanyň üýtgemegi bilen baglanyşykly tehnologiýalar boýunça Sebit merkeziniň açylmagyna, şeýle hem ekologiýa, daşky gurşawy goramak we howanyň üýtgemegi ýaly wajyp wezipeleri çözmekde halkara jemgyýetçiligiň tagallalaryny birleşdirmäge niýetlenendir. Dubaý sammiti diňe adamzadyň geljegi üçin aýratyn möhüm ähmiýeti bilen däl, eýsem, Türkmenistanyň Ählumumy metan borçnamasyna goşulmagy bilen hem häzirki zaman taryhynyň sahypasynda baky galdy. Häzirki wagta çenli BMG-niň metan boýunça halkara borçnamasyna dünýäniň 140-dan gowrak döwleti goşuldy.

Türkmenistanyň bu hereketi kanunalaýyk hereketdir, maksadalaýyk çäredir, paýhasly we kesgitli çözgütdir. Ministrler Kabinetiniň sammitiň öňüsyrasynda sanly ulgam arkaly geçirilen mejlislerinde ekologiýa maslahatynda kabul ediljek resminamalaryň degişli hünärmenler we bilermenler tarapyndan doly öwrenilendigi, seljerilendigi we oňa ykjam taýýarlyk görlendigi barada habar berildi. Haýyr işde sogap bar. Şeýlelikde, ählumumy abadançylygyň we howpsuz ösüşiň hatyrasyna öňe sürülýän başlangyçlary goldaýan hem-de bu möhüm ulgamda öz oňyn tekliplerini hödürleýän ýurt hökmünde dünýä bileleşiginde giňden tanalýan we uly abraýdan peýdalanýan Türkmenistan planetamyz hem-de onuň 8 milliarddan gowrak ilaty üçin ýene bir ägirt uly haýyrly, sogap işe goşant goşup, Durnukly ösüş maksatlaryna hemişe ygrarlydygyny ýene bir gäzek tassyklady. Ekologiýa, tebigaty goramak hem-de howanyň üýtgemegi bilen bagly meseleler Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmekde ileri tutulýan ugurlaryň biri bolup durýar.

Ekologiýa ugry ählumumy derejedäki durnukly ösüşiň aýrylmaz şertidir. Mälim bolşy ýaly, degişli ugurda Milli Liderimiz BMG-niň Baş Assambleýasynyň «Rio+20” Bütindünýä maslahatynda, Durnukly ösüş boýunça bütindünýä maslahatynda, III Bütindünýä suw maslahatynda oňyn başlangyçlary öňe sürüpdi. Hormatly Prezidentimiziň durnukly ösüş boýunça geçirilýän ýokary derejedäki sammitlerde edýän taryhy çykyşlarynda hem Bitarap Türkmenistanyň netijeli halkara hyzmatdaşlygy ösdürmäge, ählumumy parahatçylygy, howpsuzlygy hem-de ekologiýa abadançylygyny üpjün etmäge gönükdirilen teklipleri uly goldawa eýe bolýar. BMG-niň we beýleki abraýly halkara guramalaryň çäklerinde bu möhüm ugurda hyzmatdaşlygy giňeltmek barada çykyş edýän Türkmenistan tutuş adamzady tolgundyrýan meseleleriň sazlaşykly çözgütlerini işläp taýýarlamakda işjeň orun eýeleýär. Türkmenistanyň başlangyçlary boýunça soňky ýyllarda BMG-niň Baş Assambleýasy «Birleşen Milletler Guramasynyň we Araly halas etmegiň Halkara gaznasynyň arasyndaky hyzmatdaşlyk”, BMG-niň Aziýa we Ýuwaş umman sebiti üçin Ykdysady we durmuş komissiýasy «BMG-niň Aral deňziniň basseýni üçin ýörite maksatnamasyny döretmek bilen baglanyşykly” atly Kararnamalary kabul etdi.

«Türkmenistan BMG-niň geljek ýyllar üçin işiniň esasy ugurlarynyň arasynda howa we ekologiýa meselelerini çözmegi möhüm hasaplaýar” diýip, Arkadagly Gahryman Serdarymyz Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň 78-nji sessiýasynda aýtdy. Bu garaýyşda ekologiýa meselelerine ileri tutulýan orun bermäge, köptaraplaýyn hyzmatdaşlygy pugtalandyrmaga ählumumy taýýarlyk öz beýanyny tapdy. Şeýlelikde, Türkmenistan ekologiýa meselelerini çözmek boýunça ýokary derejede hyzmatdaşlyk etmek üçin halkara platforma bolmaga hemişe taýýardyr.

Oraz ABDYÝEW.

"Türkmenistan".

09.02.2024
Ykdysady hyzmatdaşlyk boýunça hökümetara türkmen-azerbaýjan toparynyň ýedinji mejlisi

Aşgabat, 28-nji noýabr (TDH). Şu gün Türkmenistanyň Söwda-senagat edarasynda Ykdysady hyzmatdaşlyk boýunça hökümetara türkmen-azerbaýjan toparynyň ýedinji mejlisi geçirildi. Oňa gatnaşmak üçin Azerbaýjanyň ykdysadyýet ministri Mikail Jabbarowyň ýolbaşçylygyndaky wekiliýet ýurdumyza geldi.

Duşuşygyň dowamynda oňa gatnaşyjylar — iki ýurduň ministrlikleriniň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň ýolbaşçylarydyr wekilleri döwletara gatnaşyklaryň ýokary derejesini we özara hormat goýmak ýörelgelerine esaslanýandygyny kanagatlanma bilen bellediler. Nygtalyşy ýaly, bu gatnaşyklar okgunly ösüşi, ähli möhüm ugurlarda ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de ilerletmek üçin uly mümkinçilikleriň bolmagy bilen häsiýetlendirilýär. Şunuň bilen birlikde, iki ýurduň Prezidentleri Serdar Berdimuhamedowyň we Ilham Aliýewiň arasyndaky özara ynanyşykly gatnaşyklaryň syýasy-diplomatik, söwda-ykdysady, medeni-ynsanperwer hyzmatdaşlygyň yzygiderli ösdürilmegi üçin ygtybarly esasy döredýändigi aýratyn nygtaldy.

Taraplar ozal gazanylan ylalaşyklary durmuşa geçirmek boýunça işleriň barşyny ara alyp maslahatlaşyp, Türkmenistanyň we Azerbaýjanyň durmuş-ykdysady ösüşiniň ileri tutulýan ugurlaryny, özara gyzyklanmalaryny göz öňünde tutup, däp bolan gatnaşyklary işjeňleşdirmegiň, hyzmatdaşlygyň täze usullaryny hem-de görnüşlerini ýola goýmagyň möhümdigini bellediler.

Toparyň türkmen tarapynyň agzalarynyň çykyşlarynda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň baştutanlygynda durmuşa geçirilýän durmuş-ykdysady ösüşe gönükdirilen giň gerimli maksatnamalaryň düýp mazmuny, dünýäniň ykdysady ulgamyna işjeň goşulyşýan Türkmenistanyň häzirki döwürde gazanýan üstünlikleri beýan edildi. Nygtalyşy ýaly, milli ykdysadyýetimizi diwersifikasiýalaşdyrmak we sanlylaşdyrmak boýunça amala aşyrylýan düýpli özgertmeler iki döwletiň özara hyzmatdaşlygyny giňeltmek üçin uly mümkinçilikleri açýar. Biziň halklarymyzy dostluk, hoşniýetli goňşuçylyk gatnaşyklary, taryhyň, medeni-ruhy gymmatlyklaryň umumylygy baglanyşdyrýar.

Taraplar ynanyşmak, hormat goýmak we özara bähbitlilik ýörelgeleri esasynda ýola goýulýan netijeli hyzmatdaşlyga, köpasyrlyk doganlyk gatnaşyklaryna üýtgewsiz ygrarlydyklaryny beýan edip, köptaraplaýyn döwletara hyzmatdaşlygy işjeňleşdirmäge gyzyklanma bildirýändiklerini tassykladylar hem-de ony gyzyklanma bildirilýän ugurlarda mundan beýläk-de giňeltmek boýunça anyk çäreleri kesgitlediler. Söwda-ykdysady, nebitgaz we elektroenergetika ulgamlarynda özara gatnaşyklaryň mümkinçiliklerine aýratyn üns çekildi. Häzirki döwürde sebit we ählumumy derejede durnukly ösüşiň aýrylmaz şerti hökmünde bu ugurlaryň ösdürilmegine uly ähmiýet berilýär. Umumy pikire görä, Türkmenistanyň we Azerbaýjanyň geografik taýdan amatly ýerleşmegi üstaşyr ulag geçelgelerini döretmegiň, dostluk we ylalaşyk deňzi bolan Hazar deňziniň ägirt uly mümkinçiliklerinden peýdalanmak boýunça hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de ösdürmegiň zerurdygyny şertlendirýär. Bu bolsa geljekde Merkezi Aziýanyň ýurtlary bilen goňşy sebitleriň arasyndaky hyzmatdaşlygy hil taýdan täze derejä çykarmaga mümkinçilik berer.

Gurluşyk, dokma senagaty, aragatnaşyk, oba hojalygy we beýleki pudaklar hyzmatdaşlygyň beýleki geljegi uly ugurlarynyň hatarynda kesgitlenildi. Ynsanperwer ulgam türkmen-azerbaýjan gatnaşyklarynyň möhüm ugurlarynyň biridir. Şunuň bilen baglylykda, bilim, ylym, saglygy goraýyş, medeniýet, sport we syýahatçylyk ulgamlarynda has ýakyndan hyzmatdaşlyk etmegiň möhümdigi bellenildi. Nygtalyşy ýaly, iki ýurduň işewür toparlarynyň arasyndaky göni gatnaşyklaryň ýola goýulmagyna ýardam bermek bilelikdäki işiň esasy ugrudyr. Geçirilýän işewürlik maslahatlary, işewür toparlaryň arasyndaky gepleşikler, sergiler we beýleki çäreler muňa ýakyndan ýardam etmelidir.

Toparyň agzalary ikitaraplaýyn duşuşyklary yzygiderli esasda geçirmegiň zerurdygyna ünsi çekip, Ykdysady hyzmatdaşlyk boýunça hökümetara türkmen-azerbaýjan toparynyň häzirki mejlisiniň çäginde gazanylan ylalaşyklaryň iki ýurduň we olaryň doganlyk halklarynyň bähbitlerine netijeli hyzmatdaşlygyň mundan beýläk-de pugtalandyrylmagyna ýardam berjekdigine ynam bildirdiler.

Mejlisiň jemleri boýunça degişli Teswirnama we beýleki resminamalara gol çekildi.

***

Şu gün Türkmenistanyň Söwda-senagat edarasynda geçirilen Türkmen-azerbaýjan işewürlik maslahatynda söwda-ykdysady hyzmatdaşlygy ösdürmegiň mümkinçilikleri we işewürlik gatnaşyklaryny giňeltmegiň geljegi ara alnyp maslahatlaşyldy. Maslahata iki ýurduň döwlet edaralarynyň we işewür toparlarynyň, şol sanda nebitgaz, dokma, azyk senagaty, oba hojalygy, gurluşyk hem-de gurluşyk serişdeleriniň önümçiligi, derman senagaty, ulag-logistika, maglumat tehnologiýalary we beýleki pudaklarda ýöriteleşen kompaniýalaryň wekilleri gatnaşdylar.

Türkmen tarapynyň wekilleri ýurdumyzda milli ykdysadyýetimizi ösdürmek boýunça durmuşa geçirilýän çäreler barada aýdyp, Türkmenistanyň ykdysady strategiýasynyň hususy pudaga degişli kärhanalaryň jemi içerki önümdäki paýynyň tapgyrlaýyn esasda artdyrylmagyny göz öňünde tutýandygyna ünsi çekdiler. Bellenilişi ýaly, bäsdeşlige ukyply milli ykdysadyýeti kemala getirmek we bazar gatnaşyklaryny çuňlaşdyrmak ugruny saýlap alan Türkmenistan telekeçilik işini, işewür toparlaryň işjeňligini hemmetaraplaýyn höweslendirýär, kiçi we orta telekeçiligi netijeli ösdürmek, hususy başlangyçlary goldamak üçin amatly hukuk, ykdysady, maliýe, durmuş şertlerini döredýär.

Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesi milli ykdysadyýetiň esasy pudaklarynda iş alyp barýar. TSTB-niň agzalaryna bäsdeşlige ukyply ýokary hilli önümleri öndürmek, azyk bolçulygyny üpjün etmek, senagat kärhanalaryny gurmak boýunça öňde goýlan wezipeleri çözmekde uly orun degişlidir. Alnyp barylýan “Açyk gapylar” syýasaty we Türkmenistanda döredilen amatly maýa goýum ýagdaýy özara bähbitli hyzmatdaşlyk üçin giň mümkinçilikleri açýar hem-de daşary ýurt kompaniýalaryny ýurdumyza çekmäge goşmaça itergi berýär.

Şu gezekki işewürlik duşuşygynyň çäklerinde açylýan mümkinçilikleri we bilelikdäki işiň toplanan oňyn tejribesini nazara almak bilen, möhüm ugurlaryň birnäçesinde hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de ösdürmegiň çemeleşmeleri kesgitlenildi. Umumy pikire görä, iki ýurduň harytlary we hyzmatlary öndürijileriniň gatnaşmagynda bilelikdäki sergileriň yzygiderli geçirilmegi, bilelikdäki işewürlik maslahatlarynyň, dürli duşuşyklaryň guralmagy bu işiň üstünlikli amala aşyrylmagynyň wajyp şerti bolup durýar.

Iki ýurduň wekiliýetleriniň agzalary uzak möhletleýin hyzmatdaşlyga özara taýýardyklaryny nygtap, söwda dolanyşygynyň möçberini mundan beýläk-de ýokarlandyrmak, özara bähbitli ykdysady hyzmatdaşlygy giňeltmek we diwersifikasiýalaşdyrmak bilen baglanyşykly anyk teklipleri beýan etdiler.

Forumyň çäklerinde birnäçe aýratyn ikitaraplaýyn duşuşyklar hem-de gepleşikler geçirildi.

***

Agşam Türkmenistanyň Döwlet medeniýet merkeziniň Mukamlar köşgünde Azerbaýjan Respublikasynyň ýurdumyzdaky ilçihanasynyň Türkmenistanyň Medeniýet ministrligi bilen bilelikde guramagynda azerbaýjan halkynyň milli Lideri Geýdar Aliýewiň doglan gününiň 100 ýyllygy mynasybetli konsert geçirildi.

Surata düşüren Meretdurdy ROZYÝEW

29.11.2023
Aşgabat sammiti — hyzmatdaşlyk meýdançasy

Häzirki döwürde döwletiň ykdysady ösüşiniň esasyny düzýän döwletara gatnaşyklar we onuň çygrynda dürli ugurlar boýunça ilerledilýän hyzmatdaşlyklar ýurduň häzirki hem-de geljekki ösüşlerini kesgitleýär. Türkmenistan bilen Merkezi Aziýanyň döwletleriniň, aýratyn-da, Täjigistanyň hem-de Özbegistanyň arasyndaky gatnaşyklaryň soňky ýyllarda geljegi uly ugurlary nazarda tutup ösdürilmegi ýurtlaryň sebitde eýeleýän ykdysady kuwwatyny has-da ýokarlandyrmaga ýardam edýär. 4-nji awgustda Aşgabatda Türkmenistanyň, Täjigistan Respublikasynyň we Özbegistan Respublikasynyň döwlet Baştutanlarynyň gatnaşmagynda ilkinji gezek geçirilen üçtaraplaýyn sammit hem öz gezeginde suw üpjünçiligi we ondan peýdalanmak, ulag, energetika ýaly özara möhüm ugurlarda bilelikdäki tagallalary birleşdirmegiň nobatdaky ädimi boldy. Bu sammitiň ähmiýeti barada häzirki günlerde hem halkara bilermenler we tejribeli hünärmenler iri internet neşirlerinde, abraýly gazet-žurnallarda öz pikirlerini paýlaşýarlar. Biz gazetimiziň şu sanynda halkara bilermenleriň birnäçesiniň Aşgabat sammiti baradaky pikir-garaýyşlaryny okyjylarymyza ýetirýäris. 

                                                                   

 Fernando MORAGON,
Ispaniýanyň “Diario Arbat” internet neşiriniň direktory, Özbek-ispan gatnaşyklaryny ösdürmek boýunça assosiasiýanyň ýolbaşçysy:
 

 — Häzirki wagtda Merkezi Aziýa döwletleriniň goňşy ýurtlary bilen hyzmatdaşlygy hil taýdan täze derejä çykarmaga çalyşýandyklaryny görýäris. Bu, elbetde, durmuş-ykdysady ösüşiň ileri tutulýan ugurlaryna hem-de Merkezi Aziýa sebitindäki döwletleriň her biriniň milli bähbitlerine doly laýyk gelýär. Şunuň bilen baglylykda, Aşgabatda Özbegistan — Türkmenistan — Täjigistan görnüşinde ilkinji üçtaraplaýyn sammitiň geçirilmegi Merkezi Aziýada dürli ugurlar boýunça hyzmatdaşlyk etmegiň täze ugurlaryny kesgitlemekde başlangyç nokada öwrüldi.  

                                                                   

Aşgabat duşuşygynda üç ýurduň Prezidentleri tarapyndan ulag-logistika, suw we energetika, agrosenagat hem-de beýleki ugurlardaky hyzmatdaşlygy ösdürmek ýaly ara alnyp maslahatlaşylan meseleleriň toplumy sebitiň gün tertibiniň derwaýys we çylşyrymly meselelerini çözmäge aýratyn gyzyklanma bildirilýändigini tassyklaýar. Şunuň bilen baglylykda, şeýle görnüşdäki duşuşygyň geçirilmeginiň esasynda onuň doganlyk goňşy ýurtlaryň arasyndaky gatnaşyklary pugtalandyrmak we geljegi uly ugurlar boýunça hyzmatdaşlygy ilerletmek meselesinde özboluşly hem-de möhüm meýdança bolandygyny aýratyn bellemek gerek. 

                                                                   

Bu duşuşygyň esasy maksatlary — bilelikdäki tagallalaryň, şeýle-de hemmeler üçin laýyk gelýän çemeleşmeleriň netijesinde özara täsirleri ulgamlaşdyrmak we ykdysady taslamalary birleşdirmek diýip pikir edýäris.  

                                                                   

 Wiktoriýa PERSKAÝA,
Russiýa Federasiýasynyň Maliýe uniwersitetiniň Halkara ykdysady gatnaşyklar ylmy-barlag institutynyň direktory:
 

 — Merkezi Aziýa ýurtlarynyň üçüsiniň — Türkmenistanyň, Täjigistanyň we Özbegistanyň döwlet Baştutanlarynyň gatnaşmagynda geçirilen üçtaraplaýyn Aşgabat sammiti sebitleýin hyzmatdaşlygyň barha işjeň häsiýete eýe bolýandygyny görkezdi. 

                                                                   

Bu sammit doganlyk üç döwletiň bilelikdäki taslamalary durmuşa geçirmek meýillerini ýüze çykarmak bilen, sebitiň, aýratyn-da, üç ýurduň çäginde netijeli hyzmatdaşlyk ulgamynyň döredilmeginde täze maksatlary öňde goýdy. Sözümizi hormatly Türkmenistanyň Prezidenti Serdar Berdimuhamedowyň üç döwletiň çäginde Ýewraziýa yklymynyň iki bölegini birleşdirýän doly derejeli logistika merkezini döretmek üçin ägirt uly mümkinçilikleriň bardygyny belländigi bilen delillendirýäris. Bellenilişi ýaly, döwletleriň ulag diplomatiýasyny bilelikde has netijeli ugurlar arkaly amala aşyrmagy meýilleşdirilip, ol hem ýöriteleşdirilen düzümler — BMG-niň Ýewropa ykdysady komissiýasy, BMG-niň Aziýa — Ýuwaş umman sebiti üçin Ykdysady we Durmuş komissiýasy, Halkara awtomobil ulaglary birleşigi, Demir ýollaryň hyzmatdaşlyk guramasy bilen gatnaşyklary işjeň häsiýete getirer. 

                                                                   

Sammite gatnaşyjy ýurtlaryň döwlet Baştutanlarynyň Bilelikdäki Beýannamasynda üç ýurduň arasyndaky özara bähbitli we netijeli çözgütleri talap edýän ugurlaryň hatarynda suw serişdelerini netijeli dolandyrmak, ekologiýa, howanyň üýtgemegi, önümçilik we senagat kooperasiýasy, söwda-ykdysady gatnaşyklar hem-de beýleki ugurlara aýratyn ähmiýet berildi. Ýeri gelende ýurtlaryň arasynda amatly maýa goýum ýagdaýynyň döredilýändigini hem nygtamagymyz gerek. Bu meseleleriň ählisiniň çözgüdi kabul edilen resminamada bellenilip, olar ýakyn geljekde oýlanyşykly durmuşa ornaşdyrylar.  

                                                                   

 Sözümiň ahyrynda Türkmenistanyň içerki we daşarky ykdysady ösüş strategiýasynyň oýlanyşykly guralýandygyny nygtamak isleýärin. 

                                                                   

 Odinahon OTAHONOWA,
Özbegistan Respublikasynyň Oliý Majlisiniň Kanunçylyk palatasynyň deputaty:
 

— Aşgabat sammitiniň dowamynda elektrik energiýasy pudagyny ösdürmek, şol sanda tebigy gaz, nebit önümleri, elektrik energiýasy bilen üpjünçilik hem-de sebitde energiýa çeşmeleriniň durnukly we ygtybarly bolmagyny gazanmak dogrusynda netijeli çözgütler beýan edildi. Bu bolsa, öz gezeginde, üç ýurduň arasynda özara bähbitli strategik taslamalaryň durmuşa geçirilmegine we hyzmatdaşlygyň geljegi uly bolan täze ugurlaryny ýola goýmaga şert döredýär. Muny sammitiň netijeleri boýunça kabul edilen Bilelikdäki Beýannamada göz öňüne tutulan maksatlar hem aýdyň tassyklaýar. 

                                                                   

Energetika ulgamy dogrusynda aýdylanda, bu, bütin dünýäde bolşy ýaly, biziň sebitimizde hem häzirki zaman çözgütlerini talap edýän wajyp ugurdyr. Şoňa görä-de, üç doganlyk döwletiň Baştutanlary gidro we ýylylyk energetikasy pudagynda bilelikdäki taslamalary durmuşa geçirmek bilen bagly meseleler boýunça hem pikir alyşdylar. Bu taslamalar ýangyçlara garaşlylygy peseltmek we gaýtadan dikeldilýän energiýa çeşmelerini ulanmagy höweslendirmek strategiýasynyň bir bölegidir. Şunuň bilen baglylykda, sammitiň dowamynda Özbegistan Respublikasynyň Prezidenti elektrik energiýasy bilen üpjün etmek we üstaşyr geçirmek babatda özbek-türkmen hyzmatdaşlygynyň mysalynda eýýäm netijeli gatnaşyklaryň ýola goýlandygyny we baý tejribe toplanandygyny belledi. 

                                                                   

Üçtaraplaýyn sammitiň netijesinde 2023-nji ýylyň ikinji ýarymynda energetika edaralarynyň ýolbaşçylarynyň derejesinde gepleşikleri geçirmek barada ylalaşyldy. Bu çözgüt nebitgaz we elektroenergetika pudaklarynda ýurtlaryň arasyndaky hyzmatdaşlygy täze basgançaklara çykarmakda möhüm ädim bolar. 

                                                                                                           

«TÜRKMENISTAN»

                       


                                                                                                                                                   

Beýleki habarlar

                           

  •                                                                                            Durnukly ösýän ykdysadyýet — halkymyzyň abadançylygynyň kepili                                                                                       

                                                   8 sagat öň                                            

  •                                                                                                                                                
  •                                                                                            Halkara dialog — türkmen diplomatiýasynda strategik ugur                                                                                       

                                                   8 sagat öň                                            

  •                                                                                                                                                                                                                    
  •                                                                                            Mähir bagy — alaja                                                                                       

                                                   8 sagat öň                                            

  •                                                                                                                                                
  •                                                                                            Möwsüme taýýarlykly barylýar                                                                                       

                                                   8 sagat öň                                            

  •                                                                                                                                                
  •                                                                                            Göwni gözellige aşyk şahyr                                                                                       

                                                   8 sagat öň                                            

  •                                                                                                                                                
  •                                                                                            Awaza — medeniýetli dynç alşyň parlak geljegi                                                                                       

                                                   8 sagat öň                                            

  •                                                                                                                                                
  •                                                                                            Gudrat nary                                                                                       

                                                   8 sagat öň                                            

  •                                                                                                                                                
  •                                                                                            Golýazma çeşmelerinde orun alan pähimler                                                                                       

                                                   8 sagat öň                                            

  •                                                                                                                                                
  •                                                                                            Ýaş matematikleriň ýeňşi                                                                                       

                                                   8 sagat öň                                            

  •                                                                                                                                                
  •                                                                                            Almalar hasyla durdy                                                                                       

                                                   8 sagat öň                                            

  •                                                                                                                                                
  •                                                                                            Eksport ugurly ýüplükler                                                                                       

                                                   8 sagat öň                                            

  •                                                                                                                                                
  •                                                                                            Sähra pişigi                                                                                       

                                                   8 sagat öň                                            

  •                                                                                                                                                
  •                                                                                            Tomusda keselden goranmak üçin...                                                                                       

                                                   8 sagat öň                                            

  •                                                                                                                                                
  •                                                                                            Sebitleýin we halkara hyzmatdaşlygy netijeli ösdürmegiň ýoly bilen                                                                                       

                                                   1 gün öň                                            

  •                                                                                                                                                
  •                                                                                            Milli bitewüligiň we ynsanperwerligiň kepili                                                                                       

                                                   1 gün öň                                            

  •                                                                                                                                                
  •                                                                                            Tejribeli mugallym, ussat bakjaçy                                                                                       

                                                   1 gün öň                                            

  •                                                                                                                                                
  •                                                                                            Ajaýyp binalary gurup adygan                                                                                       

                                                   1 gün öň                                            

  •                                                                                                                                                
  •                                                                                            Ömre çyrag eserler                                                                                       

                                                   1 gün öň                                            

  •                                                                                                                                                
  •                                                                                            Arkadag şäheri: häzirki zamanyň innowasion çözgütleri                                                                                       

                                                   1 gün öň                                           

11.08.2023
Türkmenistan — Özbegistan: köpugurly gatnaşyklarda nusgalyk tejribe

Türkmen hem özbek halklary ýakyn dostlar, ynamdar goňşular hökmünde agzybir ýaşap, umumy maksada — agzybirlige, asudalyga, ösüş arkaly parahatçylyga gulluk edýärler. Türkmenistan bilen Özbegistanyň arasyndaky şu günki gatnaşyklaryň kökleri öz gözbaşyny irki döwürlerden alyp gaýdýar we ol birek-birege hormat goýmaga, ynsanperwerlige, ynama hem ygrara daýanýar. 

                                                                   

Döwletara hyzmatdaşlygyň, hoşniýetli goňşuçylygyň tarypy halklarymyzyň edebi-döredijilik dünýäsinde hem giňden beýanyny tapýar. Munuň şeýledigini türkmenistanly özbek şahyry Abdulwahid Saýitmedowyň goşgusy esasynda döredilen, Özbegistanda uly meşhurlyga eýe bolan «Dost-doganlyk mukamy» aýdymynyň mysalynda-da görmek bolýar. Bu aýdym Türkmenistanda ilkinji gezek 2022-nji ýylyň noýabr aýynda Daşoguz şäherinde geçirilen Türkmen-özbek halklarynyň dostluk festiwalynda ýaňlanypdy we festiwala gatnaşyjylaryň gyzgyn söýgüsine mynasyp bolupdy:  

                                                                   

 Iki dogan, iki il,
Bir-birine: «Agam!» diýr,
Bir-birine: «Dogan!» diýr,
Çagalarna: «Çagam!» diýr.
Bäş müň ýylmy, on müň ýyl?
Bir saçakdan tagam iýr.
Sen şeýle berkararsyň,
Özbek-türkmen dostlugy!
 

                                                                   

Türkmenistan we Özbegistan Garaşsyzlyk ýyllarynda gatnaşyklaryny has-da ösdürip, strategik hyzmatdaşlara öwrüldiler. Bu ugurda amala aşyrylan işleriň barşynda dürli ýyllarda hyzmatdaşlygyň hukuk esasyny kesgitleýän taryhy resminamalaryň ençemesine gol çekildi. Bu bolsa halklarymyzy has-da jebisleşdirmek bilen birlikde, döwletara hyzmatdaşlygyň, iki ýurduň söwda dolanyşygynyň ösüşinde täze mümkinçilikleri açdy. Şeýlelikde, dili, dini, medeniýeti, däp-dessurlary, taryhy bir kökden gözbaş alýan iki goňşy halkyň, dostlukly döwletleriň gatnaşyklarynda täze tapgyr başlandy. Şu nukdaýnazardan, Türkmenistanyň strategik hyzmatdaşlarynyň biri bolan Özbegistan bilen häzirki wagtda durmuşa geçirilýän we täze derejä çykarylýan gatnaşyklar barada aýratyn durup geçmek möhümdir. 

                                                                   

Iki ýurduň barha berkeýän hyzmatdaşlygy ugurlaryň giň gerimini öz içine alýar. Şunda, esasan-da, syýasy, söwda-ykdysady, ylmy-tehniki, ulag-aragatnaşyk we medeni-ynsanperwer ulgamlarda täzeçe çemeleşmeler bar. Mundan başga-da, strategik hyzmatdaşlyk şertnama-hukuk jähetinden-de berkidilýär. Bu bolsa özara borçnamalary talabalaýyk ýerine ýetirmegiň ýokary jogapkärçiligine düşünmäge we olary üstünlikli amala aşyrmaga itergi berýär. Başga tarapdan, özara bähbitli hyzmatdaşlyk möhüm strategik meseleler boýunça ýeke-täk we dogry pikirleriň ýüze çykmagyna getirýär. Şunda, hususan-da, sebitiň ekologik ýagdaýyny gowulandyrmak, Merkezi Aziýanyň suw baýlyklaryndan tygşytly peýdalanmak, olary goramak, döwrebap ulag geçelgelerini döretmek ýaly meseleler esasy orny eýeleýär. Üns berýän bolsaňyz, iki ýurduň döwlet Baştutanlarynyň ýokary derejede geçirýän duşuşyklarynda we olaryň çäklerindäki giňişleýin düzümdäki gepleşiklerde gozgalýan wajyp meseleler gysga wagtyň dowamynda türkmen hem özbek halklarynyň durmuşynda aýdyň beýanyny tapýar.  

                                                                   

Iki ýurduň gatnaşyklarynyň ýokary derejä çykmagy Gahryman Arkadagymyzyň ady hem-de köpugurly tagallasy bilen aýrylmaz baglydyr. 2007 — 2022-nji ýyllarda birek-biregiňkä ýokary derejede özara döwlet, resmi we iş saparlarynyň 25-siniň guralandygy, şol saparlaryň her biriniň hem möhüm tagallalarydyr taslamalary, ylalaşyklary öz içine alandygy bu hakykaty şeksiz tassyklaýar.  

  Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň geçen ýylyň 14-15-nji iýulynda Özbegistan Respublikasyna amala aşyran döwlet sapary türkmen-özbek gatnaşyklaryny mundan beýläk-de işjeňleşdirmegiň täze tapgyrynyň başyny başlady. Özara düşünişmek we ynanyşmak ýagdaýynda geçen gepleşikleriň dowamynda ozal gazanylan ylalaşyklary ýerine ýetirmegiň, iki döwletiň durmuş-ykdysady ösüşiniň ileri tutulýan ugurlarynyň çäklerinde hyzmatdaşlygyň häzirki ýagdaýydyr geljekki ugurlary bilen baglanyşykly meseleler öz beýanyny tapdy. Şunda Söwda-ykdysady, ylmy-tehniki we medeni hyzmatdaşlyk boýunça bilelikdäki toparyň işi netijeli häsiýete eýedir. 

                                                                   

Goňşy hem dostlukly döwletleriň arasyndaky ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygy ösdürmekde işewürler toparlaryna aýratyn orun degişlidir. Munuň şeýledigini geçen ýylyň 13-nji iýulynda Buharada geçirilen birinji Türkmen-özbek sebit forumynyň, Işewürlik geňeşiniň nobatdaky mejlisiniň, aýry-aýry ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň, döwlet, hususy düzümleriň wekilleriniň gatnaşmagynda guralan ikitaraplaýyn duşuşyklaryň netijeleri-de aýdyň görkezdi. Bu duşuşyklar ýurtlarymyzyň arasynda söwda dolanyşygyny has-da artdyrmaga, eksport-import gatnaşyklaryny kadalaşdyrmaga, bilelikdäki maýa goýumlary rowaçlandyrmaga hyzmat eder. Şunda Türkmenistan bilen Özbegistanyň ykdysady, eksport kuwwatyna aýratyn orun degişlidir. 

                                                                   

2022-nji ýylyň 21-nji oktýabrynda bolsa paýtagtymyzda Türkmenistanyň Prezidenti Serdar Berdimuhamedowyň we ýurdumyza resmi sapar bilen gelen Özbegistan Respublikasynyň Prezidenti Şawkat Mirziýoýewiň arasynda gepleşikler geçirildi. Giň ugurlary öz içine alan gepleşikleriň netijeleri boýunça iki ýurduň ministrlikleriniň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň arasynda ikitaraplaýyn resminamalaryň uly toplumyna gol çekildi. Iki ýurduň döwlet Baştutanlarynyň Türkmenistan bilen Özbegistan Respublikasynyň arasynda strategik hyzmatdaşlygy çuňlaşdyrmak barada Jarnama gol çekmegi bolsa dostlukly gatnaşyklaryň täze belentlikleri nazarlaýandygyny alamatlandyrdy. Şol saparyň çäginde Aşgabatda “Daşkent” dynç alyş seýilgähiniň açylyş dabarasy boldy. 2018-nji ýylda bolsa özbek paýtagtynda “Aşgabat” seýilgähi açylypdy.  

                                                                   

Maglumatlara görä, 2022-nji ýylda türkmen-özbek söwda dolanyşygy, 2021-nji ýyldaka garanyňda 1,9 göterim ýokarlanyp, 926,3 million amerikan dollaryna barabar boldy. Elbetde, dünýäniň islendik döwleti bilen söwda dolanyşygyny ösdürmek ykdysady babatda oňyn görkezijilerden habar berýär. Şunda eksport-import gatnaşyklarynda eksportyň paýyny ýokary tutmak döwletiň ösüşi, onuň ykdysady kuwwatyny berkitmek üçin esasy şertleriň biri bolmagynda galýar. Şu babatdan alanyňda, 2022-nji ýylda Özbegistan bilen söwda dolanyşygynda Türkmenistanyň bu ýurda eden eksportynyň 731,5 million amerikan dollaryna barabar bolandygyny nygtamak zerur. Döwletimiziň goňşy ýurtdan eden importynyň ýyllyk möçberi bolsa 194,8 million amerikan dollaryna ýetipdir. 

                                                                   

Soňky ýyllarda söwda-ykdysady ugurda özara hyzmatdaşlyk hukuk nukdaýnazaryndan has-da berkidildi. Şonuň netijesinde, önüm öndürijilere ikitaraplaýyn ýardam we söwda pudagynda goldaw bermek üçin täze şertler döredildi. Türkmenistan bilen Özbegistan Respublikasynyň serhedinde Türkmen-özbek serhetýaka söwda zolagyny döretmek bilen baglanyşykly 2021-nji ýylyň 5-nji oktýabrynda gol çekilen hökümetara Ylalaşyk bolsa söwda-ykdysady hyzmatdaşlykda täze gözýetimleri açar. Ýakynda, has takygy, 21-nji iýulda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow degişli Karara gol çekdi. Resminama laýyklykda, Söwda we daşary ykdysady aragatnaşyklar ministrligine Daşoguz welaýatynyň Türkmen-özbek serhetýaka zolagynda Söwda merkeziniň taslamasyny düzmek hem-de ony ýanaşyk ýerlerini abadanlaşdyryp gurmak barada öz garamagyndaky Alyjylar jemgyýetleriniň birleşikleriniň merkezi dolandyryş edarasynyň abatlaýyş-gurluşyk bölümi bilen şertnamany, daşarky eltiji elektrik, aragatnaşyk we suw üpjünçiliginiň inženerçilik ulgamlaryny gurmak şertinde baglaşmaga ygtyýar berildi. Bu Söwda merkeziniň işe girizilmegi iki ýurduň işewürleriniňdir telekeçileriniň arasyndaky hyzmatdaşlygyň berkemeginde, özara söwda dolanyşygynyň artmagynda, sebit bazarynyň deňagramlylygyny saklamakda hem-de heniz doly derejesinde ulanylmaýan mümkinçilikleriň herekete getirilmeginde ähmiýetli orny eýelär.  

                                                                   

Mahlasy, täze ösüş şertlerinde türkmen-özbek gatnaşyklarynyň taryhynda täze sahypalar açylýar. Bu bolsa iki doganlyk halkyň hem döwletiň rowaç geljeginiň bähbidine hyzmat edýär. 

                                                                                                           

Ysmaýyl TAGAN.

                       

«Türkmenistan».

04.08.2023