Milli Liderimiziň parasatly baştutanlygynda ýurdumyzda ähli ulgamlara ösen tehnologiýalaryň ornaşdyrylmagy netijesinde sanly ulgamyň mümkinçilikleri günsaýyn artýar. Biz muňa öz durmuşymyzdaky täze öwrülişikler esasynda-da göz ýetirip bilýäris. Häzirki wagtda onlaýn söwda işleriniň ýola goýulmagy, degişli web-saýtlaryň üsti bilen ýolagçylaryň islendik wagtda onlaýn peteklerini satyn alyp bilmekleri, AŞTU töleg hyzmatlarynyň internet arkaly amala aşyrylmagy — bularyň ählisi hormatly Prezidentimiziň Kararlary esasynda durmuşymyza ornaşdyrylýan sanly ulgamyň giň mümkinçilikleridir.

Az wagtyň içinde durmuşymyzyň aýrylmaz bölegine öwrülen sanly ulgamyň çäksiz mümkinçilikleriniň ähli pudaklarda, şol sanda ýurdumyzyň ykdysady ulgamynda hem uly ähmiýeti bardyr. «Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasynda» göz öňünde tutulan wezipeleriň amala aşyrylmagyny üpjün etmek, milli ykdysadyýetimiziň pudaklarynda sanly ulgamy giňden ornaşdyrmak arkaly ýokary tehnologiýaly we bäsdeşlige ukyply sanly ykdysadyýeti ösdürmek maksady bilen, «Türkmenistanda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Döwlet maksatnamasyny» hem-de ony amala aşyrmak boýunça ýerine ýetirilmeli çäreleriň Meýilnamasynyň tassyklanylmagy muny aýdyňlygy bilen subut edýär.

Maksatlar aýdyň bolanda menziller ýeňil geçilýär. Sanly ykdysadyýet babatda hem ähli ugurlar boýunça anyk kesgitlenen maksatlaryň durmuşa ornaşyp başlanyna, ynha, iki ýyldan gowrak wagt boldy. Beýik ýeňişleriň ilkinji ädimlerden başlanyşy ýaly, bu konsepsiýamyzyň ilkinji tapgyry uly rowaçlyklara beslenip, onuň ikinji tapgyry öz netijelerini görkezip başlady. Häzirki wagtda ýurdumyzda tehnologik innowasiýalaryň önümçiligiň dürli pudaklaryna giňden ornaşdyrylmagy dowam etdirilýär. Şoňa görä-de, önümçiligiň usullary düýpgöter kämilleşýär.

Sanly ykdysadyýetiň ornaşdyrylmagy we ösdürilmegi, esasan hem, önümçilik-ykdysady işleriň ähli görnüşleriniň awtomatlaşdyrylmagyna, şol sanda merkezleşdirilen tertipde dolandyrylmagyny üpjün etmäge, şahsyýetleşdirilen önümçilik we sarp ediş bazarlaryň ösdürilmegine, ykdysady işiň subýektleriniň umumy netijeliliginiň ýokarlanmagyna, maglumatlary alyşmagyň hasabyna bilimleriň kämilleşdirilmegine, ýokary tehnologiýaly pudaklarda täze döwrebap iş orunlarynyň döredilmegine giň mümkinçilikleri açýar. Sanly ykdysadyýet babatynda has öňdebaryjy ýurtlaryň tejribesine seredenimizde, ol ýurtlaryň ykdysadyýetiniň ähli pudaklarynda maglumat-aragatnaşyk tehnologiýalarynyň işjeň ornaşdyrylýandygyny, döwlet hyzmatlarynyň ähli görnüşleriniň elektron görnüşde amala aşyrylýandygyny, bilim ulgamynda göni aragatnaşykda bilim bermek usulynyň işjeň ulanylýandygyny görmek bolýar. Şeýle-de bu ýurtlar ösen IT ulgamy, has amatlaşdyrylan işewürlik hem-de innowasiýa gurşawy bilen tapawutlanýarlar. Şu nukdaýnazardan, häzirki wagtda biziň ýurdumyzda hem şeýle dünýä tejribelerine daýanylyp, sanlylaşdyrmak boýunça işler ýokary derejede alnyp barylýar. Ýurdumyzyň innowasion tehnologiýalara esaslanyp ösýän ykdysady ulgamynda sanly özgertmeler ähli pudaklarda güýçli depginler bilen alnyp barylýar. Sanly ykdysadyýeti ösdürmekde döwlet dolandyrylyşynda söwda, maliýe, bank ulgamlaryna ilkinji orun degişli bolmak bilen bir hatarda, bu ulgamlarda ýokary netijeler gazanylýar. Görnüşi ýaly, ýurdumyzyň ykdysadyýetinde sanly ulgam arkaly geçirilýän amallar bilen bir hatarda, nagt däl hasaplaşyklaryň görkezijileri hem barha ýokarlanýar.

Hormatly Prezidentimiziň parasatly başlangyçlary esasynda sanly ykdysadyýetimizde halkymyz üçin has amatly bolan hyzmatlaryň sany ýyl-ýyldan köpelýär. Biz — talyp ýaşlar geljekki ykdysatçylar hökmünde ýurdumyzyň ösüşlerine mynasyp goşandymyzy goşup zähmet çekeris. Çünki milli Liderimiziň nygtaýşy ýaly, sanly ykdysadyýet döwletimiziň ösüşiniň berk binýadydyr.

Ogulnur PIRJIKOWA,

Türkmen döwlet maliýe institutynyň talyby, «Nesil».

Häzirki zaman dünýäsinde islendik döwletiň ösüşi, ilkinji nobatda, ylmyň ýeten derejesi bilen kesgitlenilýär. Ylmyň soňky gazananlary jemgyýetiň ösüşini täze hil derejesine çykarmakda, okgunly ösüşlere beslemekde möhüm ähmiýete eýedir. «Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasy» işi döwrüň talabyna laýyk gurnamaga esas berýär. Bu resminamada maglumat-aragatnaşyk tehnologiýalar ulgamynyň ýagdaýy, Konsepsiýanyň maksatlary hem-de wezipeleri, ony durmuşa geçirmegiň ugurlary we gurallary, şeýle hem garaşylýan netijeler öz beýanyny tapýar. Işewürligiň we maýa goýum işjeňliginiň ösdürilmegine, döwlet dolandyryş ulgamyna öňdebaryjy usullaryň ornaşdyrylmagyna, täze iş orunlarynyň döredilmegine gönükdirilen Konsepsiýany üç tapgyrda amala aşyrmak meýilleşdirilendir.

Ýurdumyzda ykdysadyýetiň sanly ulgama geçmegini çaltlandyrmak boýunça amala aşyrylýan işler hormatly Prezidentimiziň kämil döwlet syýasatynyň ylmyň soňky gazananlaryna esaslanýandygyna kepil geçýär. Şunuň bilen baglylykda, ýurdumyzda bu ulgama aýratyn üns gönükdirilip, täzeçil maglumat-kommunikasiýa tehnologiýasyny ornaşdyrmak boýunça zerur işler alnyp barylýar, maglumat-tehnologiýa ulgamy boýunça ýokary hünärli işgärler taýýarlanylýar. Mundan başga-da, sanly ulgam boýunça işgärleriň sowatlylygyny ýokarlandyrmak üçin ýörite maksatnama taýýarlandy. Ýokary okuw mekdepleriniň we okuw merkezleriniň hünäri kämilleşdiriş merkezlerinde bu ugurdan degişli sapaklar geçilýär.

Döwlet edaralarynyň sanly ulgama geçmegini möhüm wezipe hökmünde kesgitläp, milli Liderimiz dürli pudaklarda elektron görnüşli hyzmatlar ulgamyna geçilmegiň zerurdygyny belleýär. Bu işleri ýerine ýetirmek maksady bilen, birnäçe ministrliklerde we pudaklaýyn edaralarynda internet ulgamynyň web-sahypalary taýýarlanýar, olaryň bar bolanlary kämilleşdirilýär. Şeýle hem olarda hyzmatlary ýerine ýetirmek wezipeleri onlaýn görnüşinde amala aşyrylýar.

Milli ykdysadyýete sanly ulgamy ornaşdyrmak arkaly dünýäniň öňdebaryjy döwletleriniň derejesine ýetmek, elektron senagatyny kemala getirmek, aň-bilim maýasyny döretmek, işewürlik, maglumat-aragatnaşyk tehnologiýalarynyň soňky gazananlaryna eýe bolmak milli Liderimiziň beýik maksatlarynyň, döwletli tutumlarynyň özeninde durýan durmuş hakykatydyr.

Sanly ykdysadyýet durmuşymyzy tehnologiýalaşdyrmakdyr, elektron maglumatlary utgaşdyrmakdyr. Milli Liderimiz döwletimiziň ykdysadyýetiniň ähli pudaklaryny sanlylaşdyrmak we sanly ykdysadyýete geçmek boýunça öňe sürýän wezipeleri ýurdumyzyň telekeçileriniň işiniň esasy ugurlarynyň birine öwrüldi. Olar iň häzirki zaman tehnologiýalaryny önümçilige ornaşdyrýarlar. Bu bolsa raýatlaryň ýaşaýyş-durmuş derejesiniň gowulandyrmagyny şertlendirýär. Ýurdumyzyň işewürleri daşary ýurtlaryň oňyn tejribelerini peýdalanyp, bazar gatnaşyklaryna döwrebap tehnologiýalary ornaşdyrýarlar. Munuň özi bütin dünýäde giňden ýaýran we netijeliligi subut edilen ugurlardyr.

Sanly ykdysadyýeti ösdürmek bilen baglanyşykly alnyp barylýan giň göwrümli işler ähli pudaklaryň we döwlet dolandyryş edaralarynyň tehnologik taýdan utgaşdyrylmagyny, ýurdumyzyň ägirt uly serişde we önümçilik mümkinçilikleriniň esasynda ykdysady bilimiň kämilleşdirilmegini üpjün eder. Milli ykdysadyýetimiz üçin hil taýdan täze tapgyra geçmek döwlet Baştutanymyzyň ýurdumyzyň senagat toplumynyň bäsdeşlige ukyplylygyny ýokarlandyrmaga gönükdirilen syýasatynyň üstünlikli durmuşa geçirilmegi netijesinde amal boldy. Sanlylaşdyrmak işleri, hususan-da, ýangyç-energetika we obasenagat toplumlarynda we beýleki pudaklarda has-da işjeň dowam edýär. Dünýä hojalyk gatnaşyklaryna netijeli goşulyşmagy, özara peýdaly söwda-ykdysady we maýa goýum gatnaşyklarynyň işjeňleşdirilmegi ýaly ugurlar ýurdumyzyň geljekki ösüşi bilen berk baglanyşyklydyr. Ylmy-tehniki ösüşiň çäklerinde özara gatnaşyklaryň täze ugurlarynyň döremegi tutuş adamzat üçin möhüm meseleleriň ylalaşykly çözgüdini işläp taýýarlamakda ähmiýetlidir. Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmekde, ähli döwlet maksatnamalaryny we iri ykdysady taslamalary, şeýle hem durmuş syýasatyny halkara derejesinde ösdürmekde sanly tehnologiýanyň ähmiýeti ýokarydyr.

Ýurdumyzyň gazanýan üstünlikleri dünýäniň köp sanly ýurtlary we halkara bilermenleri tarapyndan uly gyzyklanma eýe bolýar. Şunlukda, syýasatçylar, jemgyýetçilik işgärleri, abraýly halkara guramalaryň bilermenleri türkmen döwletiniň ýeten derejesini hormatly Prezidentimiziň çuňňur oýlanyşykly we häzirki döwrüň ýagdaýyna laýyk gelýän syýasatynyň anyk netijesidigini nygtaýarlar.

Jennet BEGLIÝEWA,

Türkmen döwlet ykdysadyýet we dolandyryş institutynyň jemgyýeti öwreniş ylymlary kafedrasynyň mugallymy.

Hormatly Prezidentimiziň tagallasy bilen, halk hojalygyny ösdürmek ugrunda durmuşa geçirilýän özgertmeleriň netijesinde, berkarar döwletimiziň ykdysady kuwwaty barha berkeýär. Ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň maksatnamasyna laýyklykda, halk hojalygynyň pudaklaryny we olaryň dolandyryş ulgamyny düzüm taýdan täzeden guramak işleri giň gerimde ýola goýulýar. Bäsdeşlige ukyply, maglumat-aragatnaşyk tehnologiýalaryna daýanýan ösen ykdysadyýeti kemala getirmek maksady bilen, «Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasy» kabul edildi. Tapgyrlaýyn esasda durmuşa ornaşdyrylýan bu konsepsiýa ýurdumyzyň önümçilik kuwwatynyň depginli ösüşini täze, belent sepgitlere çykarmaga mümkinçilik berýär.

Milli ykdysadyýetiň döwre görä kämilleşdirilmegi dünýäniň iň oňat tejribesini, öňdebaryjy ylmy pikirlerini we innowasion tehnologiýalary ornaşdyrmagy talap edýär. Bu özgertmeler ulgamyň maddy-enjamlaýyn binýadynyň pugtalandyrylmagyna zerur şert döredýär.

Sanlylaşdyrmak — milli ykdysadyýetimiz üçin hil taýdan täze sepgit bolup, hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda ýurdumyzy durmuş-ykdysady ösüş babatda täze derejä çykarmagyň döwrebap usulydyr. Ykdysadyýetiň ähli ulgamlaryna sanly tehnologiýalaryň işjeň ornaşdyrylmagy ykdysady ösüşiň durnukly depginini üpjün etmek bilen çäklenmän, eýsem, degişli şertleriň üýtgemegine uýgunlaşmagy, ykdysady töwekgelçilikleriň azalmagyny hem üpjün edýär.

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe hormatly Prezidentimiziň tagallasy bilen, ýurdumyzda amala aşyrylýan özgertmeler, ýetilýän belent sepgitler halkymyzyň bähbidine, raýatlarymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesiniň ýokarlandyrylmagyna, gözel Diýarymyzyň gülläp ösmegine gönükdirilýär.

Bagtyýar halkymyza asuda, bolelin durmuşy, ajaýyp zamanany peşgeş beren hormatly Prezidentimiziň jany sag, belent başy aman bolsun!

Jemal GULBAÝEWA,

TDP-niň Görogly etrap komitetiniň partiýa guramaçysy.

Ykdysadyýet adamyň gündelik durmuşynyň bir bölegidir. Her bir adam gündelik durmuşda ykdysady meseleler bilen meşgullanmak bilen bir hatarda, ykdysadyýetçiler tarapyndan ulanylýan adalgalary peýdalanýar hem-de ykdysady ulgama degişli bolan maddy gymmatlyklary döredýär we sarp edýär. Maddy nygmatlary öndürmek, paýlamak, alyş-çalyş etmek boýunça adamlaryň arasynda emele gelýän gatnaşyklar ykdysady gatnaşyklaryň ulgamyny düzýär.

Hormatly Prezidentimiz durmuşa gönükdirilen bazar ykdysadyýeti şertlerinde döwletiň wezipesini şeýle beýan edýär:

— döwlet raýatlaryň mynasyp we howpsuz ýaşaýşynyň kepili bolup durýar;

— döwlet durnuklylygy we ähli ýagdaýlaryň hukuga laýyklygyny üpjün etmek maksady bilen, bazar ykdysadyýetiniň dolandyrylyşyny öz eline alýar, olar öz nobatynda durmuş institutlaryna täsir edýärler.

Bu gün adamzat jemgyýeti özüniň ösüşiniň täze döwrüne sanly ykdysadyýete geçmek basgançagyna gadam goýdy. Sanly ulgama geçilýän döwürde kompýuter tehnikasynyň we telearagatnaşyk serişdeleriniň kömegi bilen ykdysady pudaga degişli maglumatlary ýygnamak, seljermek, ulanmak we ýaýratmak has-da möhüm ähmiýete eýe bolýar. Maglumatlary awtomatik şekilde ýygnamak, bir ýerden başga bir ýere geçirmek, seljermek hem-de saklamak ýokary tehnologiýalara esaslanýan önümçiligiň ösmegine mümkinçilik berýär. Maglumat-aragatnaşyk tehnologiýalarynyň täsiri netijesinde täze-täze ykdysady gyzyklanmalar döreýär.

Sanly ykdysadyýet adamyň, ilatyň ýaşamagy üçin zerur bolan harytlary we hyzmatlary öndürýän toplum ýa-da ulgam bolup çykyş edýän haýsy-da bolsa bir kiberfiziki ulgamdyr. Başgaça aýdanyňda, sanly ykdysadyýet maglumat-aragatnaşyk tehnologiýalary tarapyndan üpjün edilýän ykdysady işjeňligiň, söwda amallarynyň we hünär aragatnaşyklarynyň bütindünýä ulgamydyr. Gysgaça ol sanly tehnologiýalara esaslanýan ykdysadyýet diýlip hem düşündirilýär.

Ýurdumyzda sanly ykdysadyýete geçmek hormatly Prezidentimiziň 2018-nji ýylyň 30-njy noýabryndaky Karary esasynda kabul edilen «Türkmenistanda 2019 –– 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasyna» laýyklykda amala aşyrylýar.

«Innowasiýa» adalgasy «innovate» diýen iňlis sözünden gelip çykýar, ol «düýpli üýtgetmek, täzelemek, düýpgöter döwrebaplaşdyrmak» diýen manyny berýär. Şeýlelikde, innowasion işläp taýýarlamalaryň düýp manysy garalýan ugurda düýpli täzeçillikleri ornaşdyrmagy ýa-da düýpgöter täzelemegi aňladýar.

Käbir ylmy maglumatlara görä «Innowasiýa» adalgasy XIX asyrda döräp, ol ilki medeniýetdäki üýtgeşmeler üçin ulanylypdyr. Ykdysadyýet ylmyna «Innowasiýa» adalgasy XX asyrda giripdir. Innowasion ykdysadyýetiň nazaryýeti bolsa Ýozef Şumpeter tarapyndan XX asyryň başyna esaslandyrylýar. Ýozef Şumpeteriň 1911-nji ýylda neşir edilen «Ykdysady ösüşiň nazaryýeti» atly kitabynda innowasiýanyň täze önümi öndürmek; önümçilige täze usuly girizmek; täze bazary döretmek; çig malyň ýa-da ýarym fabrikatlaryň täze çeşmelerini özleşdirmek; önümçiligi dolandyrmagyň gurluşyny täzeden guramak ýaly ýüze çykmalar barada maglumat berilýär.

Innowasion ykdysadyýet innowasiýalaryň köplügine, yzygiderli tehnologik kämillige, önümçilikde we eksportda ösen tehnologiýalara esaslanýar. Oňa başgaça intellektual ykdysadyýet hem diýilýär. Ykdysadyýetiň bu görnüşinde girdeji alymlaryň akyl-paýhasy arkaly gazanylýar.

Türkmenistanda amala aşyrylýan innowasiýalar syýasatynyň kuwwatly kadalaşdyryjy hukuk binýadyny üpjün etmek, bu ugurda ynamly üstünlik gazanmagyň ilkinji hem binýatlaýyn şertleriniň biri hökmünde görkezilýär. Hormatly Prezidentimiz tarapyndan 2014-nji ýylyň 16-njy awgustynda «Innowasiýa işi hakynda» Türkmenistanyň Kanunyna gol çekildi. Kanun ýurdumyzda innowasiýa işiniň hukuk, ykdysady we guramaçylyk esaslaryny kesgitleýär.

2019-njy ýylyň 1-nji fewralynda Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň 2018-nji ýylyň jemlerine bagyşlanyp geçirilen giňişleýin mejlisinde Türkmenistanyň Prezidentiniň degişli Karary esasynda «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2019 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasy» kabul edildi. Prezident Maksatnamasynyň esasy wezipeleriniň biri öňdebaryjy dünýä tejribeleriniň we milli baýlyklarymyzyň esasynda milli ykdysadyýetimiziň ösüşini dünýäniň durnukly ösýän ýurtlarynyň derejesine ýetirilmegini gazanmakdan ybaratdyr.

Ýaşlaryň dünýä ölçeglerine laýyk bilim almagynyň hem-de kämil hünärmenler bolup ýetişmeginiň möhüm şertleriniň biri-de, olaryň häzirkizaman maglumat tehnologiýalaryny hünär işinde işjeň we netijeli ulanyp bilmegini gazanmakdan ybaratdyr. Bu wezipäni üstünlikli amala aşyrmak üçin ýurdumyzda yzygiderli döwrebap tehnologiýalar bilen üpjün edilen ylym-bilim ojaklary gurlup, ulanylmaga berilýär. Bu ylym-bilim ojaklarynda daşary ýurt dillerini kämil derejede bilýän, döwrüň ösen tehniki mümkinçiliklerinden baş çykarýan, täzeçe, döredijilikli pikirlenmegi başarýan hünärmenler ýetişdirilýär.

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe milli Liderimiziň taýsyz tagallalary netijesinde ykdysadyýetimiziň ylmy esasda ösdürilmegi babatda giň gerimli işler amala aşyrylýar. Hormatly Prezidentimiziň ýolbaşçylygynda ykdysadyýetimiziň sanly düzümleriniň ösdürilmegine, döwletimiziň ykdysady kuwwatynyň ýokarlanmagyna ýardam berýän düýpli ylmy-amaly barlaglar ýerine ýetirilýär, täze innowasion tehnologiýalar döredilýär.

Güýçmyrat SOLTANMYRADOW,

Türkmen döwlet maliýe institutynyň uly mugallymy.

Hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda ýurdumyzda alnyp barylýan işjeň maýa goýum syýasatynyň netijesinde, dürli maksatly önümçilik desgalarydyr binalar gurlup ulanylmaga berilýär. Durnukly ykdysady ösüşi üpjün etmek, ykdysadyýetiň innowasion mümkinçiliklerini işjeňleşdirmek maksady bilen, häzirki wagtda «Türkmenistanyň durmuş-ykdysady ösüşiniň 2011 — 2030-njy ýyllar üçin milli Maksatnamasynyň» çäklerinde «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasy» hem-de «Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasy» uly üstünlikler bilen durmuşa geçirilýär. Ýurdumyzyň milli ykdysadyýetiniň ähli ugurlarynda bolşy ýaly, ulaglar pudagynda ýerine ýetirilýän işler, gazanylýan oňyn netijeler hem munuň aýdyň subutnamasydyr.

Dünýä ykdysady ulgamynda çylşyrymly geosyýasy şertleriň emele gelýändigine garamazdan, ýurdumyzda makroykdysady ýagdaý durnukly bolmagynda galýar. Taryhda ýurdumyzyň çäginden Gündogary we Günbatary, Demirgazygy we Günortany söwda hem medeni gatnaşyklar bilen baglanyşdyran Beýik Ýüpek ýoly geçipdir. Ýewropa we Aziýa ýurtlaryny birleşdirýän häzirki zaman transkontinental ýollaryň çatrygynda ýerleşýän ýurdumyz, sebitiň we tutuş dünýäniň abadançylygynyň hem-de durnukly ösüşiniň bähbitlerine laýyk gelýän özara bähbitli söwda-ykdysady gatnaşyklary yzygiderli esasda ýola goýýar. Ulaglar ulgamynda uly öňegidişlikleriň gazanylmagy, howa, deňiz ýollary, demirýol we awtomobil ulaglary pudagynda döwrebap sanly intellektual tehnologiýalarynyň ornaşdyrylmagy bilen, içerki we halkara gatnawlarynda ýokary hilli, netijeli we howpsuz ýol-ulag düzüminiň emele gelmegini çaltlandyrýar.

Ulag ulgamynda innowasiýa tehnologiýalarynyň ornaşdyrylmagy sanly özgerişleri başdan geçirýän dünýä ykdysady hojalygynyň aýrylmaz bölegi bolmak bilen, diňe bir tehnologiýa babatynda meşhurlygynyň ýokarlandyrylmagyna däl, eýsem, ýolagçy hem-de ýük dolanyşygynyň mukdar we hil görkezijileriniň hem artdyrylmagyna, hasabatlylygyň takyk alnyp barylmagyna giň mümkinçilikleri döredýär. Kuwwatly üstaşyr ýük geçirmek mümkinçiliginiň döredilmegi ýurdumyzyň ykdysadyýetinde ýokary girdejili ulag hyzmatlary ulgamyny emele getirmäge ýardam etmek bilen geljekde onuň has kämil guramaçylykly düzümini emele getirer. «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynda hormatly Prezidentimiziň alyp barýan öňdengörüjilikli, parasatly syýasaty netijesinde berkarar türkmen döwleti rowaçlyklaryň ýolunda bedew bady bilen okgunly öňe barýar.

Goý, eziz Watanymyzy ösüşleriň röwşen ýoly bilen öňe alyp barýan mähriban Prezidentimiziň jany sag, ömri uzak bolsun!

Gülnar ÝAZMYRADOWA,

Türkmen döwlet ykdysadyýet we dolandyryş institutynyň talyby.

Hormatly Prezidentimiziň täzeçillik häsiýetine ýugrulan durmuş-ykdysady özgertmeleriniň rowaçlanmagy döwletimiziň çalt depginler bilen ösüşinde aýdyň görünýär. Milli ykdysadyýetimiziň ähli pudaklarynda öndürilýän önümleriň we edilýän hyzmatlaryň möçberiniň artmagy ýurdumyzyň ýokary ösüş kuwwatyny kesgitleýär. Ykdysady netijeliligiň ýokary derejesi döwlet tarapyndan ileri tutulýan ugurlara maýa goýumlaryň maksatlaýyn esasda gönükdirilmegi, önümçiligiň döwrebap hilde guralmagy önümleriň hili we olara hyrydarlaryň köplügi bilen gönüden-göni bagly bolup durýar. Berkarar ýurdumyzda ähli ugurlary öz içine alýan, hil taýdan täze, okgunly ösüşlere alyp barýan, halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesiniň dünýäniň öňdebaryjy döwletlerine kybap bolmagyny üpjün etmäge gönükdirilen başlangyçlara badalga berildi. Olaryň çäklerinde «Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasyny» amala aşyrmak boýunça toplumlaýyn işler alnyp barylýar. Konsepsiýa milli ykdysadyýeti diwersifikasiýalaşdyrmak, oňa sanly ulgamy ornaşdyrmak, elektron senagatyny ösdürmek, adamyň aň-bilim maýasyna, işewürlige we maglumat-aragatnaşyk tehnologiýalarynyň soňky gazananlaryna esaslanýan ösen ykdysadyýeti kemala getirmek maksadyny nazarlaýar.

Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň 2018-nji ýylyň netijelerine bagyşlanan giňişleýin mejlisinde döwlet Baştutanymyzyň kabul eden Karary esasynda, «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynda» sanly ykdysadyýetiň milli ykdysadyýetimizi ösdürmekdäki täsiri giňişleýin beýan edilip, bu babatda halk hojalygynyň dürli pudaklaryna innowasion tehnologiýalary, şol sanda sanly tehnologiýalary we öňdebaryjy halkara tejribelerini ornaşdyrmak, elektron resminamalar dolanyşygyna hem-de elektron şahsyýetnamalar ulgamyna geçmek, ýokary tehnologiýaly, bäsdeşlige ukyply sanly ykdysadyýeti, sazlaşykly işleýän elektron senagatyny döretmek, sanly aragatnaşyk babatynda şäherleriň we obalaryň arasyndaky tapawudy aradan aýyrmak ýaly wezipeler kesgitlenildi.

Sanly ykdysadyýetiň hereket etmegi jemgyýetiň, işewürligiň we hökümetiň bir wagtda sanlylaşdyrylmagyny üpjün edip, dolandyryş, maliýe, önümçilik, durmuş we beýleki ulgamlara täze tehnologiýalaryň ornaşdyrylmagy ykdysadyýetiň oňyn netijeleriniň artmagyna getirýär. Önümçilikde we hyzmatlar ulgamynda harajatlaryň azalmagy, zähmet öndürijiliginiň ýokarlanmagy, söwdanyň çäginiň giňelmegi, bäsdeşlige ukyplylygyň ýokarlanmagy, girdejileriň täze görnüşleriniň ýüze çykmagy, edilýän hyzmatlaryň wagt taýdan hemişe elýeterli bolmagy, harytlaryň we hyzmatlaryň ählumumy bazarlara dessin çykmagy we dünýäniň islendik ýerindäki sarp edijilere elýeterli bolmagy, sarp edijileriň islegleriniň has çalt we ýokary derejede kanagatlandyrylmagy hem-de hyzmatlaryň hiliniň ýokarlanmagy ýaly mümkinçilikleriň ählisi sanly ykdysadyýetiň ösüşiniň netijesidir.

Aýbek TAJYÝEW,

Türkmen oba hojalyk institutynyň mugallymy.

Ýurdumyzyň bank ulgamyny sanlylaşdyrmak, hyzmatlary döwrebap talaplara laýyklykda ýola goýmak möhüm wezipeleriň biri hasaplanylýar. Şoňa görä-de, döwletimizde bank ulgamynyň kanunçylyk-hukuk binýady hem yzygiderli kämilleşdirilýär, pul-karz bazarynyň gerimi giňeldilýär, ilata hödürlenilýän bank hyzmatlarynyň hili has-da ýokarlandyrylýar, elýeterliligi üpjün edilýär.

Sanly tehnologiýalaryň giňden peýdalanylmagy bank hyzmatlarynyň görnüşlerini hem-de milli töleg ulgamynyň mümkinçiliklerini giňeltmäge, banklaryň bäsdeşlige ukyplylygyny ýokarlandyrmaga we müşderilere bökdençsiz bank hyzmatlaryny hödürlemäge mümkinçilik berýär. Şunuň bilen baglylykda, hödürlenilýän hyzmatlaryň tizligi hem-de elýeterliligi banklaryň we müşderileriň arasyndaky gatnaşyklary düýbünden täze derejä çykarýar.

«Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ornaşdyrmagyň Konsepsiýasyna» laýyklykda, bank ulgamyna sanly tehnologiýalary giňden ornaşdyrmak boýunça alnyp barylýan giň gerimli işler milli töleg ulgamynyň mümkinçiliklerini giňeltmäge, raýatlarymyza köpdürli amatlyklary döredýän bank hyzmatlarynyň görnüşlerini artdyrmaga, banklaryň bäsdeşlige ukyplylygyny ýokarlandyrmaga, netijede ýurtda sanly ykdysadyýetiň ösmegine ýardam edýär. Türkmenistanyň çäginde «Altyn asyr», «Millikart», «Goýum bank karty», «Maşgala», «Owerdraft» bank kartlarynyň üsti bilen töleg terminallary arkaly, şeýle hem sanly ulgamda «Internet-bank», «Mobil-bank», «Elektron söwda», «Halkbank terminal» ulgamlary arkaly nagt däl görnüşde geçirilýän hasaplaşyklaryň amatlyklaryndan raýatlarymyz uly isleg bilen peýdalanýarlar.

Gahryman Arkadagymyzyň parasatly baştutanlygynda ýurdumyzyň karz edaralary tarapyndan nagt däl hasaplaşyklaryň gerimini giňeltmek, raýatlarymyza amatly mümkinçilikleri döretmek maksady bilen, onlaýn bank hyzmatlaryny ornaşdyrmak we ony kämilleşdirmek işlerine yzygiderli maýa goýum serişdeleri goýulýar. Bu ugurda ýurdumyzyň degişli karz edaralary karzyň esasy bergisini we oňa hasaplanan göterimlerini, aragatnaşyk, ýaşaýyş jaý, tebigy gaz, elektrik togy, agyz suwy üçin tölegleri, Türkmenistanyň Medeniýet ministrligi bilen bilelikde teatrlaryň peteklerini, şeýle hem «Türkmendemirýollary», «Türkmenawtoulaglary» hem-de «Türkmenhowaýollary» agentlikleri bilen bilelikde bank kartlaryny ulanyp, demir ýol, howa ýol ugurlary boýunça, şäherara ugurlarda gatnaýan awtobuslar üçin petekleriň töleglerini internet ulgamynyň üsti bilen nagt däl görnüşinde ýerine ýetirmäge mümkinçilik döredildi.

Milli ykdysadyýetimize sanly ykdysadyýeti giňden ornaşdyrmak boýunça geçirilýän işleriň çäklerinde ýurdumyzyň degişli karz edaralary tarapyndan onlaýn görnüşde karzlary resmileşdirmek, bank hasaplary barada maglumatlary elektron görnüşinde almak, elektron tabşyrygyny taýýarlap, internet arkaly töleg geçirimlerini amala aşyrmak mümkinçiligi ýola goýuldy. Şonuň ýaly-da, onlaýn görnüşinde täze bank kartlaryny açmak, bu amal üçin zerur resminamalary elektron görnüşinde ugratmak, hyzmatlar üçin tölegi «Altyn asyr» bank karty arkaly amala aşyrmak mümkinçiligi döredildi.

Mundan başga-da, raýatlarymyza uzak aralykdan bank kartlaryny açmak, täzeden çap etmek boýunça arzalaryny elektron usulda kabul etmek we bu boýunça tölegleri onlaýn görnüşde «Altyn asyr» bank karty arkaly tölemek mümkinçiligi ýola goýuldy. Şeýle hem, karz almaga isleg bildirýän raýatlara ýüztutmalaryny onlaýn görnüşde resmileşdirmek, müşderä bu ýüztutmalarynyň ýagdaýy barada menzilara habar bermek hyzmatynyň kämilleşdirilen görnüşi, ýagny «onlaýn-kabulhana» döredildi.

Ýurdumyzyň karz edaralary tarapyndan raýatlarymyza döwrebap «Cash-back» bank hyzmaty hem ýerine ýetirilýär. «Cash-back» bank hyzmaty bank amallarynyň hilini kämilleşdirmäge, halka edilýän bank hyzmatlarynyň göwrümini has-da giňeltmäge, karz edaralary tarapyndan müşderileri banka çekmäge giň mümkinçilik berýär. Bank kartlary arkaly tölegler amala aşyrylanda kartyň eýesine berilýän göterimiň möçberini banklar özleriniň alyp barýan göterim syýasatyna laýyklykda ýerine ýetirýärler. Bu işleriň ählisi halkymyzyň abadan durmuşyny üpjün etmek ugrunda taýsyz tagallalar edýän hormatly Prezidentimiziň «Döwlet adam üçindir!» diýen baş ýörelgesiniň hakykat ýüzünde durmuşymyzyň ähli ugurlarynda ilerlediji güýç bolup durýandygyna şaýatlyk edýär.

Milli ykdysadyýetimizi durnukly ösdürmek üçin bimöçber işleri durmuşa geçirýän döwlet Baştutanymyzyň jany sag, ömri uzak bolsun, il-ýurt bähbitli, döwlet ähmiýetli beýik işleri elmydama rowaç alsyn!

Aýşat GYLYÇDURDYÝEWA,

Türkmenistanyň Merkezi bankynyň Türkmenistanyň Gahrymany A.Nyýazow adyndaky Ýöriteleşdirilen bank mekdebiniň talyby.

Bagtyýarlyk döwründe hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda milli ykdysadyýetimiziň ähli pudaklarynda uly ösüşler gazanylýar. Ýurdumyzyň ykdysadyýeti diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürilip, senagat kuwwatlyklarymyz has-da artýar. Bu babatda ýokary sepgitlere ýetmekde Diýarymyzda maksatnamalaýyn esasda üstünlikli durmuşa geçirilýän sanly ykdysadyýetiň tutýan orny örän uludyr.

Häzirki wagtda milli ykdysadyýetimizi sanlylaşdyrmak bilen bagly alnyp barylýan işler hormatly Prezidentimiziň aýratyn üns merkezinde saklanýar. Muňa «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynda ýurdumyzda amala aşyrylýan sanly özgertmeler hem aýdyň şaýatlyk edýär. Bu ugurda döwlet Baştutanymyz 12-nji fewralda geçirilen Ministrler Kabinetiniň giňişleýin mejlisinde sanly ykdysadyýeti ösdürmek maksady bilen, degişli Karara gol çekdi. Gahryman Arkadagymyzyň Kararyna laýyklykda, «Türkmenistanda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Döwlet maksatnamasy» hem-de ony amala aşyrmak boýunça ýerine ýetirilmeli çäreleriň Meýilnamasy tassyklanyldy.

Mälim bolşy ýaly, bu resminama «Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasynda» göz öňünde tutulan wezipeleriň amala aşyrylmagyny üpjün etmek we sanly ykdysadyýeti ösdürmek maksady bilen kabul edildi. Maksatnamada ykdysadyýetimizi sanlylaşdyrmak arkaly ösüş gazanmak ugrundaky täzeçe garaýyşlar we çemeleşmeler beýan edilýär. Munuň özi sanly ulgamyň hukuk binýadynyň yzygiderli berkidilýändigine hem-de amala aşyrylýan özgertmelerde döwrüň talaplaryndan ugur alynýandygyna doly güwä geçýär.

Milli ykdysadyýetimiziň pudaklarynyň sanlylaşdyrylmagy hojalyk işiniň has-da kämilleşdirilmegine mümkinçilik berýär. Kärhanalardyr edaralara innowasion tehnologiýalaryň ornaşdyrylmagy önümçiligiň netijeliligini ýokarlandyrýar. Şeýle ýagdaýlar häzirki wagtda ýurdumyzyň gazanýan durnukly ykdysady ösüşinde, milli ykdysadyýetimiziň kuwwatynyň has-da artmagynda äşgär duýulýar. Bu bolsa ýurdumyzyň ösen senagat döwlete öwrülmegine hem-de halkymyzyň ýokary ýaşaýyş-durmuş şertleriniň üpjün edilmegine ýardam berýär.

Altyn AGAMYRADOWA,

Ýagşygeldi Kakaýew adyndaky Halkara nebit we gaz uniwersitetiniň talyby.

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe Gahryman Arkadagymyzyň taýsyz tagallalary netijesinde Türkmenistany durmuş-ykdysady taýdan ösdürmekde durmuşa geçirilýän işler guwandyryjy häsiýete eýe bolýar. Halk hojalygyny sanly ykdysadyýete geçirmek üçin alnyp barylýan giň gerimli işler maksadalaýyk dowam etdirilýär we maksatnamalaýyn görnüşde durmuşa geçirilýär. Durmuş ulgamynyň ösüşinde Gahryman Arkadagymyzyň parasatly başlangyçlary esasynda sanly ulgamyň mümkinçiliklerine giňden eýerilýär. Ählumumy ykrarnama eýe bolýan bu işlerde, ilki bilen, milli ykdysadyýetimiziň ähli pudaklarynyň, şol sanda ylym, bilim ulgamynyň işini kämilleşdirmäge, dünýäniň öňdebaryjy tejribesini ornaşdyrmaga giň mümkinçilikleriň döredilýändigi aýratyn bellenilmäge mynasypdyr. Sanlylaşdyrmagyň barşynda ýurdumyzyň senagatlaşdyrmaga tarap ugur alýandygy, halk hojalygynyň ähli pudaklary üçin ýokary hünärli, başarjaň hem-de öňdebaryjy tehnologiýalardan baş çykarýan hünärmenleri taýýarlamak uly ähmiýete eýedir.

Sanly ykdysadyýeti ösdürmek iki wezipäni öňde goýýar. Ol wezipeler ýagdaýlara uýgunlaşan kanunçylyk binýadyny emele getirmekden hem-de önümçiligi sanly ýörelgä kybap getirmekden ybaratdyr. Ýurdumyzy ösdürmek boýunça döwlet tarapyndan alnyp barylýan durnukly ösüş strategiýasynyň binýatlyk ugry iň täze tehnologiýalara we innowasiýalara daýanyp, diwersifikasiýalaşan häzirki zaman ykdysady gurluşy döretmekden ybarat bolup durýar. Bu halk bähbitli işlerde düýpli ylma esaslanýan durnukly ösüşi, ilatyň maddy hal-ýagdaýynyň yzygiderli ýokarlandyrylmagyny, önümçilik serişdeleriniňdir gurallarynyň üznüksiz döwrebaplaşdyrylmagyny, ýurdumyzyň bäsdeşlige ukyplylygyny hem-de howpsuzlygyny üpjün edýän milli ykdysadyýetiň nusgasyny döretmek zerurlygy ileri tutulýar. Şeýlelikde, eziz Diýarymyzyň mukaddes Garaşsyzlygynyň şanly 30 ýyllygynyň bellenilýän ýylynda ykdysady, durmuş ulgamlarynyň Gahryman Arkadagymyzyň taýsyz tagallalary esasynda bedew batly ösüşi munuň aýdyň mysalydyr. Döwrümiziň häsiýetli aýratynlygy bolan internet giňişliginiň kemala gelmegi hem-de jemgyýetçilik durmuşymyzyň aýrylmaz bölegine öwrülmegi ykdysady ösüşiň hil taýdan täze tapgyryna — sanly ykdysadyýete ynamly geçişi şertlendirdi. Türkmen halkyna bütindünýä maglumat giňişligine goşulyşmaga giň ýol açdy we beýik ösüşleri bagyşlady.

«Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynda hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda milli ykdysadyýetimizi diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmekde, elektron senagatyny ornaşdyrmagyň depginini ýokarlandyrmakda, maglumat-kommunikasiýa tehnologiýalarynyň soňky gazananlaryna daýanýan ösen ykdysadyýeti kemala getirmekde netijeli işler yzygiderli durmuşa ornaşdyrylýar. Ähli pudaklary sanly ulgama geçirmek, olara öňdebaryjy maglumat tehnologiýalaryny ornaşdyrmak wezipeleriniň günübirin ýerine ýetirilmegi netijesinde ykdysady, durmuş we syýasy babatda möhüm ilerlemeleri görmek bolýar. Sözüň doly manysynda täze tehnologiýalar, sanly ulgam düşünjeleri jemgyýete mäkäm ornaşdy.

Gahryman Arkadagymyzyň tagallalary netijesinde Türkmenistan ylmyň gazananlaryna esaslanmak arkaly, dünýäniň ykdysady ösüşi bilen deň gadam urýar. Bu işde ylma, tehnika, innowasiýalara, medeniýetiň gazananlaryna berk bil baglanylýar. Halkyň bagtyýarlygy ugrunda durmuşa geçirilýän beýik işler biziň her birimizi guwandyrýar. Hormatly Prezidentimiziň ýurdumyzda ýokary tehnologiýalary, düýpli nazaryýet bilimlerine esaslanýan sanly ykdysadyýeti döretmek başlangyçlary rowaçlyklara beslenýär we belent maksatlara ýetilýär.

Şirin ÝAZYÝEWA,

Türkmen döwlet ykdysadyýet we dolandyryş institutynyň mugallymy.

Häzirki wagtda ýurdumyzda sanly ykdysadyýete geçmek, şol sanda bu ulgamy kadalaşdyryş-hukuk ýagdaýy bilen üpjün etmek boýunça maksatnamalaýyn işler alnyp barylýar. Şeýlelikde, «Aragatnaşyk hakynda», «Türkmenistanda internet torunyň ösüşini we internet-hyzmatlaryny etmegi hukuk taýdan düzgünleşdirmek hakynda», «Maglumat we ony goramak hakynda», «Şahsy durmuş barada maglumat we ony goramak hakynda», «Kiberhowpsuzlyk hakynda», «Elektron resminama, elektron resminama dolanyşygy we sanly hyzmatlar hakynda» hem-de beýleki Türkmenistanyň Kanunlary kabul edildi.

Hormatly Prezidentimiziň Karary bilen, Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasynyň tassyklanandygyny bellemek gerek. Konsepsiýa ykdysadyýetiň ähli pudaklarynyň we ýurdumyzyň jemgyýetçilik edaralarynyň işiniň netijeliligini maglumat tehnologiýalaryny ulanmagyň hasabyna ýokarlandyrmaga gönükdirilendir. Şeýlelikde, ýurdumyzda sanly ykdysadyýete geçmek üçin zerur bolan düzüm döredildi.

Hormatly Prezidentimiziň «Türkmenistanda sanly ykdysadyýeti ösdürmek boýunça Pudagara topary döretmek hakynda» Karara gol çekmegi bu ulgamda möhüm ädimleriň biri boldy. Onuň baş maksady bu ugurda möhüm wezipeleri çözmekden ybaratdyr. Toparyň düzümi we onuň Düzgünnamasy tassyklandy. «Türkmenaragatnaşyk» agentligi ýurdumyzda sanly ykdysadyýeti ösdürmek boýunça ygtyýarly edara hökmünde kesgitlendi.

Ähli derejedäki hünärmenlere sanly ulgamy öwretmek, ýurdumyzyň ýokary hem-de orta hünär okuw mekdepleriniň mugallymlarynyň taýýarlygyny işjeňleşdirmek, pudaklarda elektron hyzmatlaryň görnüşlerini artdyrmak, şolaryň kiberhowpsuzlygyny üpjün etmek maksady bilen, «Türkmenaragatnaşyk» agentligi tarapyndan kompýuter, ulgamlaýyn tehnologiýa we kiberhowpsuzlygy boýunça gysga möhletleýin ýörite okuwlaryň meýilnamasy işlenip taýýarlanyldy.

Bu maksatnama laýyklykda, kompýuter, ulgamlaýyn tehnologiýa we kiberhowpsuzlygy boýunça gysga möhletleýin ýörite okuwlary agentligiň hem-de degişli edaralaryň hünärmenleriniň gatnaşmagynda bilelikde geçirmek meýilleşdirildi.

Sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasyna laýyklykda, döwlet Baştutanymyzyň köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň neşirlerini elektron görnüşe geçirmek boýunça tabşyryklaryny ýerine ýetirmek maksady bilen, bu işi guramagyň degişli tertibi taýýarlanyldy. Resminamada öňde durýan wezipeleri çözmek üçin anyk çäreler we elektron görnüşdäki gazetleriň hem-de žurnallaryň düşewüntliligi hakyndaky maglumatlar kesgitlendi.

Goý, ýurdumyzda hem-de dünýä ýüzünde parahatçylygy, dostlugy we agzybirligi berkitmekde uly tagallalary edýän hormatly Prezidentimiziň jany sag, işleri rowaç bolsun!

Şasenem GURBANOWA,

Türkmenistanyň Döwlet energetika institutynyň elektrik stansiýalary kafedrasynyň işgäri.

Häzirki wagtda hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda ýurdumyzda durnukly ykdysady ösüşi gazanmak boýunça milli ykdysadyýetimiziň ähli pudaklaryna sanly tehnologiýalar üstünlikli ornaşdyrylýar.

Bu babatda adamzat durmuşynda innowasiýalara möhüm orun degişli bolan häzirki zaman şertlerinde Diýarymyzda «Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasy» netijeli durmuşa geçirilýär. Munuň özi ýurdumyzda ylmy-tehniki ösüşiň iň soňky gazananlaryny özleşdirmäge hem-de Türkmenistany senagat taýdan ösen döwlete öwürmäge ýardam berýär.

Milli Liderimiziň taýsyz tagallasy bilen milli ykdysadyýetimizi döwrebaplaşdyrmak we sanlylaşdyrmak babatda uly işler alnyp barylýar. Halk hojalygyny sanlylaşdyrmagyň ähli ugurlaryny özünde jemleýän sanly ykdysadyýet konsepsiýasyna laýyklykda ýurdumyzda innowasion özgertmeleriň geçirilmegi milli ykdysadyýetimiziň diwersifikasiýa ýoly bilen döwrebap ösmegine giň mümkinçilikleri döredýär.

Türkmenistanda alnyp barylýan sanly özgertmeleri üstünlikli amala aşyrmak maksady bilen, onuň kanunçylyk binýady hem yzygiderli berkidilýär. Bu ugurda möhüm döwlet resminamalary kabul edilýär. Muňa döwlet Baştutanymyzyň Karary bilen «Türkmenistanda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Döwlet maksatnamasynyň» hem-de ony amala aşyrmak boýunça ýerine ýetirilmeli çäreleriň Meýilnamasynyň tassyklanylmagy doly güwä geçýär.

Mälim bolşy ýaly, maksatnamada jemi içerki önümde maglumat-aragatnaşyk tehnologiýalarynyň ornuny artdyrmak, sanly aragatnaşyk babatda welaýatlaryň, şäherleriň we obalaryň arasyndaky tapawudy aradan aýyrmak göz öňünde tutulýar. Onda döwlet dolandyryşyny we hyzmatlary doly sanlylaşdyrmak, «Elektron hökümeti» döretmek, ýerli elektron söwdany ösdürmek, sanly serişdeleriň hasabyna ilatyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini has-da ýokarlandyrmak ýaly wezipeler bar. Munuň özi ýurdumyzy ykdysady taýdan ösen güýçli senagat döwletine öwürmäge we halkymyzyň durmuş şertlerini hil taýdan täze derejä çykarmaga ýardam berer.

Begençmuhammet REMEZANOW,

Türkmen döwlet ykdysadyýet we dolandyryş institutynyň talyby.

Sanly ykdysadyýet adalgasy gün-günden biziň aň-düşünjämize, jemgyýetimiziň ösüşine ynamly ornaşýar. Raýatlarymyzyň arasynda nagt däl hasaplaşyklary amala aşyrmagyň geriminiň giňelmegi, tehniki oýlap tapyşlaryň, sanly tehnologiýalaryň durmuşymyza berk ornaşmagy sanly ykdysadyýetiň ösüşine uly itergi berýär. Netijede bolsa, halkara işewürligi, bazar gatnaşyklary ýaýbaňlanýar.

Sanly ykdysadyýet önümçilikde, hyzmatda we sarp edişde maglumat-aragatnaşyk tehnologiýalaryny ulanmak arkaly sanly özgertmeleri başdan geçirýän ykdysadyýetiň bölegidir.

Ýurdumyzyň milli ykdysadyýetinde döwrebap sanly tehnologiýalar we innowasion häsiýetli täjirçilik usullar hojalyk durmuşynyň ähli ugurlaryna giňden ornaşýar. Bu bolsa ykdysadyýetde düzümleýin üýtgemeleriň emele gelmegine getirýär. Şol bir wagtda hem sanly tehnologiýalara we elektron haryt dolanşygyna esaslanýan sanly ykdysadyýeti ornaşdyrmagyň wajyplygyny öňe çykarýar.

Sanly ykdysadyýete geçilmegi, milli ykdysadyýetde täze-täze mümkinçilikleriň açylmagydyr. Ol ýuridiki we fiziki şahslaryň özara gatnaşygyny ýeňilleşdirýär. Muňa isleg bildirilýän harytlary we önümleri dükanlardyr söwda merkezlerine gitmezden internet dükanlaryndan elýeter bahalardan satyn almak we tölegleri bank kartynyň üsti bilen elektron görnüşinde amala aşyrmaga mümkinçilikleriň döredilmegi mysal bolup biler. Karz edaralaryna barmazdan alnan karzyň esasy bergisini we oňa hasaplanan göterimi tölemek, ykjam ýa-da öý telefon hyzmatlary üçin islendik wagt tölegleri geçirmek hem-de söwda we hyzmatlar ulgamynda islegleri amala aşyrmak mümkindir. Başga-da birnäçe ugurlarda tölegleriň amala aşyrylmagynda, maglumat tehnologiýalaryň peýdalanylmagy netijesinde ykdysadyýetiň köp pudaklarynda ýerine ýetirilýän işleriň netijeliligini birnäçe esse artdyryp, onuň bilen bagly çykdajylary ep-esli azaltmaga mümkinçilik berýär.

Amala aşyrylan bu işler geljekde sanly ykdysadyýete doly geçmek boýunça berk binýat bolup, ýurdumyzyň pudaklarynyň öňünde köpsanly maksatlary goýmaga itergi berýär. Mysal üçin, sanly ykdysadyýetiň düýp özeni bolup durýan maglumatlaryň elektron taýdan kabul edilmegi we işlenilmegi ýaly tehnologiýalary peýdalanyp, internet torlarynyň üsti bilen raýatlara dürli hyzmatlaryň hödürlenmegi döwür bilen aýakdaş gitmek diýmekdir. Internet ulgamyna birikdirilen kompýuter enjamlarynyň kömegi bilen, «Internet-bank» hyzmatyny ulanyjylaryň sanynyň gün-günden artýandygyny hem belläp geçmeli. «Internet-bank» hyzmatynyň esasy amatlyklarynyň biri hem günüň islendik wagtynda, ýagny bankyň we edara-kärhanalaryň iş wagtyna bagly bolmazdan, dynç alyş ýa-da baýramçylyk günlerinde hem köpsanly hyzmatlardan peýdalanyp, nagt däl görnüşinde tölegleri geçirip bolýanlygydyr.

Döwrebap ykjam telefonlary, planşetleri giňden ulanýan raýatlarymyza bu hyzmatyň «Mobil-bank» görnüşi hödürlenilýär. «Mobil-bank» hyzmaty tölegleriň dürli görnüşlerini geçirmekde uly ýardamçy bolup durýar. Şeýle döwrebap şertleri döredip berýän milli Liderimiziň jany sag, ömri uzak bolsun, il-ýurt bähbitli, dünýä ähmiýetli beýik işleri rowaçlyklara beslensin!

Maral BALLYÝEWA,

Türkmen döwlet ykdysadyýet we dolandyryş institutynyň talyby.