Ykdysadyýet islendik ýurduň kuwwatynyň ilkinji we esasy görkezijisidir. Şonuň üçinem, ýurduň ösüşi onuň ykdysady kuwwaty bilen ölçenilýär. Hormatly Prezidentimiziň tagallalarynyň netijesinde milli ykdysadyýetimiz diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürilip, onda sanly ulgam möhüm ähmiýete eýe bolýar. Soňky ýyllarda ýurdumyzda sanly ykdysadyýeti ösdürmek boýunça başlangyçlar giň gerim alýar.
Sanly ykdysadyýet maglumat-aragatnaşyk tehnologiýalarynyň mümkinçiliklerine esaslanyp, ilat üçin ýokary hilli hyzmatlary hödürlemäge, önümçilige täzeçillikleri ornaşdyrmaga, sarp edijiler bilen öndürijileriň arasyndaky gatnaşyklary kämilleşdirmäge esaslanýan hojalyk gatnaşyklarydyr.
Ýurdumyzda milli ykdysadyýete sanly ulgamy ornaşdyrmak arkaly, öňdebaryjy döwletleriň derejesine çykmak, elektron senagaty kemala getirmek, aň-bilim maýasyny döretmek, işewürlik, maglumat-aragatnaşyk tehnologiýalarynyň soňky gazananlaryna eýe bolmak we beýlekiler hormatly Prezidentimiziň öňde goýýan asylly maksatlarynyň özeninde durýar. Bu gün degişli ugurda netijeli çäreler durmuşa geçirilip, oňyn netijeler gazanylýar. Munuň üçin «Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasynyň» tassyklanylmagy bolsa ýurdumyzyň ösüşleriniň geljekde has-da belent sepgitlere ýetjekdiginiň güwäsidir. Degişli Konsepsiýanyň tapgyrma-tapgyr amala aşyrylmagy çalt depginler bilen özgerýän, dünýäde ygtybarly ykdysady binýada we uly mümkinçiliklere eýe bolan döwletimiziň öňdebaryjy ýurtlaryň hatarynda orun almagyny şertlendirýär.
Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwrüniň sazlaşykly ösüşleri halkymyzyň kalbynda çuňňur buýsanç döredýär. Watanymyzyň berkararlygy we halkymyzyň bagtly geljegi ugrunda beýik işleri amala aşyrýan Gahryman Arkadagymyzyň jany sag, ömri uzak, belent başy aman bolsun!
Şirin BÄŞIMOWA,
Türkmen döwlet maliýe institutynyň maliýe fakultetiniň talyby.
Ýurdumyzda hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda sanly ykdysadyýeti ösdürmek ugrunda döwrebap özgertmeler amala aşyrylýar. Bu babatda kanunçylyk yzygiderli kämilleşdirilip, olar esasynda häzirki zaman şertlerine laýyklykda täzeçe çemeleşmeler hem kemala gelýär. Munuň özi ýurdumyzda milli ykdysadyýetimizi köpugurly ösdürmek we sanlylaşdyrmak boýunça maksatnamalaýyn işleriň durmuşa geçirilýändigine aýdyň şaýatlyk edýär.
Halk hojalygyny mundan beýläk-de ösdürmek we döwrebaplaşdyrmak ýurt Baştutanymyzyň alyp barýan öňdengörüjilikli döwlet syýasatynyň strategik ugrudyr. Şunuň bilen baglylykda, ýurdumyzyň ykdysady kuwwaty has-da artyp, jemi içerki önümiň durnukly ösüşi üpjün edilýär. Hususan-da, ykdysadyýetimiziň pudaklaryny sanlylaşdyrmak işi hem üstünlikli durmuşa geçirilýär. Bu bolsa halk hojalygynyň ulgamlarynda uly üstünlikleri gazanmaga mümkinçilik berýär.
Ýurdumyzda degişli ugurda alnyp barylýan özgertmeler maksatnamalaýyn esasda amala aşyrylýar. Bu babatda «Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasyny» görkezmek bolar. Gahryman Arkadagymyzyň taýsyz tagallasy netijesinde bu ugruň kanunçylyk binýady döwrebaplaşdyrylyp, agzalan resminamanyň üsti ýetirilýär. Muňa hormatly Prezidentimiziň Karary bilen tassyklanan «Türkmenistanda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Döwlet maksatnamasy» hem-de ony amala aşyrmak boýunça ýerine ýetirilmeli çäreleriň Meýilnamasy doly güwä geçýär.
Bu maksatnama «Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasynda» göz öňüne tutulan wezipeleriň amala aşyrylmagyny üpjün etmek we ýurdumyzda bäsdeşlige ukyply sanly ykdysadyýeti ösdürmek maksady bilen kabul edildi. Ol Prezident Maksatnamasyna, sanly ykdysadyýeti we bilimi ösdürmegiň konsepsiýasyna, Türkmenistanyň Kanunlaryna hem-de beýleki kadalaşdyryjy hukuk namalara laýyklykda işlenip taýýarlanyldy. Bu resminamanyň baş maksady jemi içerki önümde maglumat-aragatnaşyk tehnologiýalarynyň ornuny artdyrmakdan, sanly aragatnaşyk babatda welaýatlaryň, şäherleriň we obalaryň arasyndaky tapawudy aradan aýyrmakdan ybaratdyr. Onda döwlet dolandyryşyny we hyzmatlar ulgamyny sanlylaşdyrmak, «Elektron hökümeti» döretmek, ýerli elektron söwdany ösdürmek, sanly serişdeleriň hasabyna ilatyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini ýokarlandyrmak wezipeleri bar. Maksatnamada ilatyň sanly ulgam babatda sowatlylygyny artdyrmak ugrunda degişli çäreleri geçirmek, sanly lukmançylygyň hyzmatlaryny hödürlemek we ýokary derejeli hünärmenleri taýýarlamak ýaly wezipeler hem göz öňünde tutulýar. Munuň özi Gahryman Arkadagymyzyň parasatly döwlet baştutanlygynda ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň pudaklarynyň üstünlikli sanlylaşdyrylýandygynyň nobatdaky subutnamasydyr.
Tyllagözel ORAZMÄMMEDOWA,
Türkmen döwlet ykdysadyýet we dolandyryş institutynyň talyby.
Sanly dolandyryş ulgamyna geçmek dünýä ýurtlarynyň ykdysadyýetinde bolşy ýaly, ýurdumyzyň ykdysady ösüşleriniň hem aýrylmaz bölegine öwrülýär. Hormatly Prezidentimiz 2021 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmek boýunça Döwlet maksatnamasyny we ony ýerine ýetirmegiň Meýilnamasyny tassyklady. Şol esasda ýurdumyzda sanly ulgama tapgyrlaýyn geçmek işleri ýokary derejede alnyp barylýar.
Mälim bolşy ýaly, XX asyr dünýä ykdysadyýetine awtomatiki dolandyryş ulgamyny bagyş etdi. Munuň özi ençeme adamyň gol güýjüni we wagty talap edýän işleriň indi gysga wagtda awtomatik usulda amala aşyrylmagyna şert döretdi. Şondan soňky XXI asyryň başyndan has ýaýbaňlanyp başlan sanly dolandyryş ulgamy diňe bir işleriň tizleşdirilen görnüşde ýerine ýetirilmegi bilen çäklenmän, eýsem işleriň barşyny gözegçilik etmäge mümkinçilik berdi.
Ykdysadyýetde sanly dolandyryş ulgamyna geçmek ýörite bilimli, tejribeli ýaş hünärmenler bilen üpjünçilik meselesiniň çözülmegi bilen bir wagtda alnyp barylýar. Şu günki ýaş hünärmenler, talyp ýaşlar gönüden-göni bilim alýan hünärleri bilen ugurdaş sanly tehnologiýalara erk etmek, bu ugurda dürli oýlap tapyşlary geçirmek bilen hem meşgullanýarlar. Paýtagtymyz Aşgabat şäherini gurmagyň 16-njy tapgyrynda bina edilen ýaşaýyş jaýlarynda talyp ýaşlarymyzyň oýlap tapyşlary esasynda «akylly öý» hyzmatlarynyň ornaşdyrylmagy aýdylanlaryň aýdyň mysalydyr.
Ykdysadyýetiň sanlylaşdyrylmagy dürli pudaklar boýunça ykdysady amallaryň tizleşmegini, özara maglumatlary alyşmagyň takyklygyny, tizligini we ygtybarlylygyny kepillendirýär. Sanly dolandyryş ulgamy edaranyň ýerine ýetirýän ykdysady amallaryny beýleki edaralar bilen şonuň ýaly tizlikde özara alşyp bilmegini üpjün edýär. Munuň özi döwlet we hususy eýeçilik ulgamyna degişli edara-kärhanalaryň özara işini guramaga ýardam edýär. Ýerine ýetirilen iş we hyzmat görnüşleri üçin tölegleriň we hasaplaşyklaryň öz wagtynda ýokary hilli amala aşyrylmagyna mümkinçilik berýär.
Biz ýurdumyzda ykdysady ösüşlere giň ýol açýan, halkymyzy eşretli durmuşda ýaşadýan Gahryman Arkadagymyza uzak ömür, jan saglyk arzuw edýäris
Merjen ŞAMSIÝEWA,
Ýagşygeldi Kakaýew adyndaky Halkara nebit we gaz uniwersitetiniň mugallymy.