Ahal welaýatynyň çäginde hususy pudagyň wekilleriniň alyp barýan işleri barha artýar. Bu gün maşgala suprasyna bereket goşýan, datly önümleriň dürli görnüşini öndürýän, Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzasy Meret Meredowa degişli kärhananyň «Datmeni» haryt nyşanly önümleri il arasynda uly islege we meşhurlyga eýedir.

Mukaddes Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllygynyň toý ruhunyň belende göterilýän günlerinde gürrüňi edilýän kärhananyň iş depgini barha ýokarlanýar. Ak bugdaý etrabynyň çägindäki telekeçileriň Senagat zolagynda ýerleşýän önümçilik kärhanasynda alnyp barylýan işler bilen ýakyndan tanşanymyzda, bu hakykata anyk göz ýetirdik. Kärhananyň hünärmeni Maral Kakajanowa bizi işleriň ýola goýluşy we önümçilik depgini barada ýerinde tanyşdyrdy. Onuň gürrüň bermegine görä, iki gektar meýdanda gurlup, 2017-nji ýylda işe girizilen önümçilik kärhanasynda ilkibaşda nahar duzunyň önümçiligi ýola goýulýar. Ýurdumyzda duzuň iri tebigy ýatagy bolan Balkan welaýatyndaky Guwly kölüň tebigy käninden getirilen duz kärhanada ýokary talaplara laýyklykda gaýtadan işlenilýär: kämil tehnologiýalar arkaly ýuwulýar, arassalanýar we guradylýar. Göze gelüwli owadan gaplara gaplanan, ýodlaşdyrylan iýmit duzy, şeýle-de ýodlaşdyrylmadyk senagat duzy gysga wagtda islegli önüme öwrülýär. Soňabaka kärhananyň önümçiliginiň gerimi has-da giňeýär. Ýöriteleşdirilen sehlerde konditer önümleriniň önümçiligi ýaýbaňlandyrylýar. Häzirki wagtda ol ýerde kokosly we künjüli kökeler, marmelad, krem şanti, şeker tozy, kakao ýaly datly önümleriň dürli görnüşleri öndürilýär.

Kärhana bilen tanyşlygyň barşynda miwe şerbetleriniň we mürepbe önümleriniň öndürilýän bölüminde hem bolup gördük. Bu bölümde ýaşlaryň birnäçesi zähmet çekýär. Olar ugurdaş önümçiliklere niýetlenen döwrebap enjamlary ezberlik bilen dolandyrmagy başarýarlar. Hünärmeniň aýtmagyna görä, bölümdäki enjamlar dürli miweleridir bakja önümlerini gaýtadan işlemäge we datly önümleri taýýarlamaga mümkinçilik berýär. Häzirki günlerde böwürslen, garaly, injir, gawun, ülje, ýertudana mürepbeleriniň önümçiligi giň gerime eýe bolýar. Bu önümler 0,5 litrlik çüýşe gaplara gaplanýar. Mundan başga-da, gürrüňi edilýän bölümde miwe şerbetleriniň 20-ä golaý görnüşi taýýarlanýar.

Kärhanada däneli önümleri gaplaýan bölüm hem hereket edýär. Bölümde mäş, noýba, günebakar çigidi, mekgejöwen däneleri, tüwi, mele tüwi, merjimek ýaly önümler ýokary talaplara laýyklykda arassalanýar hem-de gaplara gaplanýar. Bölümde zähmet çekýänleriň ählisi diýen ýaly ýaşlar. Olar däneli önümleri gaplaýan enjamlary dolandyrmagyň abyny-tabyny birkemsiz ele alypdyr.

Duz önümçiligi boýunça bölümde alnyp barylýan işler has-da guwandyryjy. Bu ýerde iýmit üçin niýetlenen ýodlaşdyrylan ýokary hilli duzlar iri, ownuk hem-de has ownuk görnüşde taýýarlanyp, awtomatik usulda 0,5, 1,5 kilogramlyk ýörite polietilen gaplara, şeýle-de 1 kilogram 200 gramlyk plastik bedrejiklere gaplanýar. Bu sehde öndürilýän natriý-hlorly senagat duzy iri göwrümli haltalara gaplanyp, sarp edijilere ugradylýar. Duz önümçiligi boýunça sehdäki kämil enjamlar günde, ortaça, 20 tonna duzy gaýtadan işlemäge we gaplamaga mümkinçilik berýär.

Kärhananyň datly önümleri söwda nokatlarynyň üsti bilen elýeterli bahadan ilata ýetirilýär. «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» şygary astynda geçýän şanly ýylda kärhanada işiň gerimini has-da giňeltmek göz öňüne tutulýar. Häzirki günlerde kärhananyň degişli bölümine täze getirilen enjamlary oturtmak işleri alnyp barylýar. Şu ýylyň ahyryna çenli bölümiň işe girizilmegi bilen, ol ýerde nogul önümleriniň onlarça görnüşiniň önümçiligi ýola goýlar. Munuň özi içerki bazary daşary ýurtlardan getirilýän, bäsdeşlige ukyply önümler bilen üpjün etmek boýunça öňde duran wezipeleri üstünlikli durmuşa geçirmegiň ýolunda kärhananyň saldamly goşandy bolar.

Aýdo ŞEKEROW.

«Türkmenistan». Surata düşüren awtor.

Ýadyma düşýär, okuwçy wagtymyz tomusky dynç alyş möwsüminde oba — enemlere gezelenje giderdik. Mellekdäki ülje, garaly, saraly, şetdaly, alma baglarynda miweler düzüm-düzümdi. Şol döwürler (geçen asyryň altmyşynjy ýyllary) enem dagy miweleri gaýnadyp, mürepbe, şerbet taýýarlamaýardy diýsemem, hakykata ýakyn bolar. Biz — çagalar baglaryň şahalaryndan ýolup iýenimizi iýerdik, iýmediklerimizi-de, ýere gaçanlaryny-da çöpläp, pagsa jaýyň üçeginde ak kagyzyň ýüzüne serip goýardyk. Arada “Miweli ülke” hususy kärhanasynyň köpugurly işleri bilen tanşanymda, ine, şol zatlar hakynda oýlandym. Häzirki wagtda baglaryň düzüm-düzüm hasyly bişip ýetişdigi, hyrydarlary häzirdir. Özem öýüňe gelip, köplenç, özleri ýygyp alyp gidýändirler. Nähili gowy!

Bu hususy kärhananyň ýerleşýän ýeri bolan Mary welaýatynda miweli baglary we gök-bakja ekinlerini ösdürip ýetişdirýän daýhanlar şu babatda asla-da alada edýän däldirler. Olar we başga-da oba hojalyk önümlerini öndürijiler bilen özara şertnama esasynda işjeň hyzmatdaşlygy ýola goýan hususy kärhana satyn alnan önümleri Mary şäherinde ýerleşýän sowadyjy ammarlar toplumynda uzak möhlet saklamak bilen, indi bäş ýyla golaý wagt bäri ilaty ýylyň ähli paslynda ter miweler we gök-bakja ekinleri bilen üpjün edip gelýär. Tomus paslynda, ýagny güneşli ülkämizde miweleriň, ir-iýmişleriň, gök-bakja ekinleriniň bol-bereketli döwründe bu hususy kärhanada işler has-da gyzyşýar.

Ýewropanyň öňdebaryjy kompaniýalary tarapyndan gurlup, iň kämil enjamlar ornaşdyrylan, sanly ulgam arkaly dolandyrylýan, müň tonnalyk sowadyjy ammarlar toplumynda işler tapgyrlaýyn alnyp barylýar. Onda zähmet çekýän 250-den gowrak hünärmeniň bir topary satyn alnan önümleri arassalamak işlerini alyp barsa, ýene bir topary olary saýlap, owadan gaplara gaplaýar. Olaryň edil şol günlerde satuwa goýberilýäni bir aýry, gyşa saklanýany bir aýry edilip, görnüşlere bölünýär.

— Sowadyjy ammarymyzda gök-bakja önümleriniň we miweleriň hersiniň aýratynlykda saklanyş şertleri bar. Mysal üçin, almany +1 — +3 gradus aralygynda 3-4 aýa çenli, şetdalyny 0 gradusda 2 aýa çenli, armydy 0 gradusda 3 aýa çenli saklap bolýar. Şonuň ýaly-da banany +12 — +14 gradusda 4 aýa çenli, ýeralmany +5-+6 gradusda 10 aýa çenli, sogany +1-+2 gradusda 9 aýa çenli saklamak mümkin. Beýleki önümleri-de uzak möhlete saklamak üçin aýry-aýry şertleriň berjaý edilmegi hökmandyr. Bu şertleriň kada laýyklykda berjaý edilmedik, sowadyjy ammaryň çyglylyk derejesiniň bellenen ölçeglere laýyk gelmedik ýagdaýynda önümler öz terligini, ýokumlylygyny, hatda harytlyk görnüşini-de basym ýitirmek bilen bolýar. Barlaghanamyzyň hünärmenleri sanly ulgam arkaly bu işlere berk gözegçilik etmek bilen, önümleriň hiline aýratyn üns berýärler.

Nurly güneşe baý türkmen topragynyň miweleri, gök-bakja ekinleri ekologik taýdan arassalygy, üýtgeşik tagamy bilen tapawutlanýar. Şeýle bolansoň, olara diňe içerki bazarda däl, ýurdumyzyň daşynda-da isleg barha artýar. Şonuň üçin önümçiligimizi giňeltmek maksady bilen, häzirki wagtda Mary şäheriniň Baýram han köçesiniň ugrunda bir wagtda 12 müň 200 tonnadan gowrak gök we bakja önümlerini, dürli miweleri saklamaga, gaýtadan işlemäge mümkinçilik berýän ýene-de bir sowadyjy ammarlar toplumynyň gurluşygyny alyp barýarys. Şeýle-de hormatly Prezidentimiziň Kararyna laýyklykda, welaýatyň Wekilbazar etrabynyň “Türkmenistan” daýhan birleşiginiň çäginden uzak möhlete bölünip berlen 50 gektar ýer böleginde banan we sitrus miwelerini ösdürip ýetişdirmek üçin döwrebap ýyladyşhana toplumynyň gurluşygyna başladyk. Häzirki wagtda onuň ýer-gurluşyk işleri alnyp barylýar. Täze önümçilikleriň işe girizilmegi bilen, Gahryman Arkadagymyzyň döredip berýän giň mümkinçiliklerinden peýdalanyp, önümlerimizi geljekde daşarky bazarlara-da eksport etmegi meýilleşdirýäris — diýip, hususy kärhananyň ýolbaşçysy Maksatmyrat Gurbanmuhammedow gürrüň berýär.

Ýeri gelende, hususy kärhananyň Özbegistan, Gyrgyzystan, Owganystan, Gazagystan ýaly döwletler bilen özara hyzmatdaşlyk saklap, söwda işlerini amala aşyrmagynyň netijesinde, “Hoşwagt” haryt nyşanly azyk önümleriniň daşarky bazarlarda mynasyp orun alandygyny bellemeli. Türkmen telekeçileriniň gaplaýan üýtgeşik tagamly kofe we kakao önümleri, körpeler üçin niýetlenen ýeňil mekgejöwen taýajyklary, mekgejöwenden we bugdaýdan çipsileri, guradylan çörek bölejikleri, bally patraklary, karamel süýjüleri diňe içerki bazarda däl, daşarky bazarda-da uly islege eýe bolýar.

Diňe bu-da däl. “Miweli ülke” hususy kärhanasynyň Mary şäheriniň çäginde 4 gektar ýerde tohumlyk ýeralma saklamak üçin niýetlenen, sygymy 21 müň 200 tonna barabar bolan sowadyjy ammarlar toplumynyň taslamasyny taýýarlap, ony amala aşyrmagy maksat edinýändigini aýtsak, telekeçileriň alyp barýan işleriniň köpugurlydygyna doly göz ýetirmek mümkin. Garaşsyz, baky Bitarap ýurdumyzda mähriban Arkadagymyzyň tagallasy bilen uly ösüşlere, belent sepgitlere eýe bolýan şeýle işjanly telekeçileriň barha artmagy ak bazarlarymyzyň haryt bolçulygyna, halkymyzyň bereketli saçaklarynyň türkmen topragynyň ekologik taýdan arassa, ýokary hilli önümleri bilen baýlaşmagyna getirýär. Şonuň bilen birlikde täze iş orunlarynyň döredilip, halkymyzyň ýaşaýyş-durmuşynyň öňküden-de gowulandyrylmagyna türkmen telekeçileriniň goşandy barada oýlananyňda, bu asylly işleri alyp barýan işewürlere buýsanjyň artýar.

“Miweli ülkäniň” zähmetsöýer hünärmenleri hem datly miweleri bilen “Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany” ýylynda mukaddes Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllygynyň toý saçaklaryny bezemegi maksat edinýärler.

Keýik UMAROWA.

“Türkmenistan”

Merkezi Aziýa ýurtlarynyň döwlet Baştutanlarynyň konsultatiw duşuşygynyň çäklerinde Türkmenbaşynyň Halkara deňiz portunda geçirilen Merkezi Aziýa ýurtlarynyň milli önümleriniň halkara sergisinde ýurdumyzyň halk hojalygynda gazanylýan üstünlikler öz miwesini berdi. Bu ýerde Gazagystandan, Gyrgyzystandan, Täjigistandan, Özbegistandan sergä gatnaşmaga gelen işewürleriň öndüren önümleri bilen birlikde ýerli telekeçilerimiziň päk zähmetinden kemal tapan milli önümlerimiziň ýüzlerçe görnüşleri sergä çykaryldy.

Merkezi Aziýa ýurtlarynyň telekeçileriniň önümleri bilen deňeşdirilende, türkmen harytlarynyň hil derejesiniň hiç bir babatda hem pes däldigine göz ýetirip bolýar. Ýurdumyzda ençeme ýyllardan bäri adygyp gelýän «Aýbölek» mebel fabriginiň dünýä derejeli mebelleri, okuwçylar üçin niýetlenen partalary, çaga sallançaklary islegli harytlaryň sanawyny uzaldýar. «Derýaplastik», «Muhammet Balkan», «Ak bulut», «Aýdyň gijeler» ýaly hojalyk jemgyýetleriniň plastmassa gap-gaçlary, ýuwujy serişdeleri, çygly süpürgiçleri, dürli görnüşli ýagtylandyryjylary we tehnologiýa önümleri sergä gatnaşyjylarda aýratyn täsir galdyrdy. Diýarymyzda öndürilýän azyk harytlary has-da baý görnüşe eýe bolupdyr. Bu babatda «Hasar» hojalyk jemgyýetiniň dürli görnüşli süýjüleridir kökeleri özboluşlylygy bilen tapawutlanýar. Sergide halkymyzyň baý amaly-haşam sungaty, çeper el işleri hem öz beýanyny tapypdyr. Ol önümler nepisligi, täsinligi bilen aýratyn tapawutlanýar. Şu ýerde gadym döwürlerden bäri türkmeniň adyny arşa galdyryp gelýän nepis halylarymyz barada aýtman geçmek bolmaz. Çeper elli türkmen gelin-gyzlarynyň döreden ajaýyp halylary göreni haýrana goýýar. Olar nagyşlarynyň täsin taryhy, tebigy reňkleriniň ýerbe-ýerligi bilen dünýä halyçylyk sungatynda uly orun eýeleýär. Sergide haly-palaslar, gülli owadan keçeler, el işleri, milli lybaslar bilen birlikde «Abadan haly» açyk görnüşli paýdarlar jemgyýetiniň haly we haly önümleri aýratyn pawilýonlary eýeläpdir.

Sergide Merkezi Aziýa ýurtlarynyň öndüren milli önümleri hem juda ünsüňi özüne çekiji boldy. Gyrgyz Respublikasynyň telekeçileriniň pyrtykaldan, limondan, almadan öndüren jemleri, çagalar üçin niýetlenen «Multifrut» şerbedi, «Balary» atly dag baly, «Yssyk-kölüň çemeni» diýlip atlandyrylan dürli ot-çöplerden taýýarlanan çaýlar, «Kelinçek» atly aş önümleri köp görnüşliligi bilen tapawutlandy. Bu sergä täjik telekeçileri aýratyn taýýarlykly gelipdirler. Olaryň ter we guradylan dürli ir-iýmişleri hem-de miweleri dessine ünsüňi çekýär. Tekjelerde ýerleşdirilen şetdalylaryň «Guldor», «Ozody», «Zarnigor» sortlary, erik kişdesiniň «Subhoni», almanyň «Şohiseb», üzüm kişmişleriniň «Zarafşan» sortlary diýseň özüne çekijidir. Bu öndürilen önümler täjik daýhanlarynyň päk zähmetinden kemal tapypdyr.

Özbegistan Respublikasynyň telekeçileriniň we işewürleriniň sergä getiren dürli önümleri çeperligi, köpöwüşginliligi bilen tapawutlanýar. Dürli ösümlikleriň tohumlary we däneleri Özbegistanyň oba hojalygynyň baý mazmunyny açyp görkezýär.

Jemläp aýdylanda, Halkara deňiz portunda geçirilen Merkezi Aziýa döwletleriniň milli önümleriniň halkara sergisi dost-doganlyk gatnaşyklarynyň barha pugtalanýandygynyň şaýady boldy. Mukaddes Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllyk toýunyň barha ýakynlaşýan günlerinde geçirilen bu serginiň söwda gatnaşyklaryny pugtalandyrmakda, medeniýetleriň özara ýakynlaşmagynda ähmiýeti uludyr.

Oguljemal HOŞGELDIÝEWA,

Türkmen döwlet medeniýet institutynyň talyby.

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe bedew bady bilen ösýän ýurdumyz Garaşsyzlygyň 30 ýylynyň içinde söwda ulgamynda örän belent sepgitlere ýetdi. Ýurdumyzyň çäginde ilata hödürlenilýän harytlaryň görnüşleri düýpli artyp, bazar bolçulygy döredildi. Hormatly Prezidentimiziň ykdysadyýetimizi ösdürmekdäki alyp barýan işlerine laýyklykda, daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň möçberini azaldyp, hususy pudagyň ýokary hem-de netijeli önümleri öndürmegi üçin döwlet tarapyndan goldaw-hemaýat berilmegi bilen, bu günki gün harytlarymyzdaky «Türkmenistanda öndürilen» diýen ýazgyly türkmen önümlerimiz häzirki döwrümizde bazarlarymyzyň naýbaşy önümleri bolup durýar. Ýurdumyzyň welaýatlarynda we şol sanda Aşgabat şäheri boýunça bazarlar birleşigi tarapyndan wajyp işler durmuşa geçirilýär. Bazarlar birleşigine degişli söwda nokatlarynda azyk we hojalyk harytlaryň, miwedir gök-bakja önümleriniň dürli görnüşleri halkymyza elýeter bahadan ýetirilýär.

Bazar ykdysadyýetine tapgyrlaýyn geçýän ýurdumyzda hususy telekeçiligiň işini ilerletmegiň esasy wezipesi ýokary durmuş we ykdysady ösüşi üpjün etmäge gönükdirilendir. Häzirki wagtda hususy önüm öndürijilere hukuk, ykdysady, maliýe we durmuş şertleri döredilip, bu günki gün olar ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň oba senagat toplumynda, syýahatçylyk, söwda, dokma we azyk senagaty, ulag, hyzmatlar hem-de gurluşyk senagaty ýaly ugurlarynda iş alyp barmak bilen, elektron senagatyny ösdürmekde, innowasion tehnologiýalara daýanýan önümçilikleri döretmekde hem aýratyn işjeňlik görkezýärler.

Hormatly Prezidentimiziň 2020-nji ýylyň 9-njy oktýabryndaky Karary esasynda ýurdumyzyň gymmatly kagyzlar bazaryny ösdürmek hem-de maliýe ulgamyny kämilleşdirmek maksady bilen Türkmenistanda gazna bazarynyň herekete getirilmegi häzirki döwürde, ýagny eýeçiligiň dürli görnüşiniň we telekeçilik işiniň kämilleşýän döwründe örän wajyp gurallaryň biri hökmünde öňe çykdy. Çünki gymmatly kagyzlaryň kömegi arkaly şahsy we edara görnüşli taraplaryň pul süýşürintgileri hakyky maddy obýektlere, enjamlara we tehnologiýalara öwrülýär. Milli ykdysadyýeti pugtalandyrmagyň häzirki zaman tapgyrynda esasy meseleleriň biri maliýe gurallary arkaly artýan pul serişdeleriniň paýlanylmagyny amala aşyrýan gymmatly kagyzlar bazaryny emele getirmek we kämilleşdirmekdir.

«Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyna» laýyklykda, döwlet Baştutanymyzyň «Döwlet tarapyndan telekeçiligi maliýe taýdan goldamak hakynda» Karara gol çekmegi, ýurdumyzda kiçi we orta telekeçiligi ösdürmek, telekeçilik işini höweslendirmek, işewürlige döwlet goldawyny kämilleşdirmek hem-de täze iş orunlaryny döretmek ýaly meseleleri öz içine alyp, olara maliýe taýdan goldaw bermek hem göz öňünde tutulýar. Gol çekilen resminama geljekde halk hojalygynyň dürli pudaklarynda telekeçilik işiniň höweslendirilmegine, milli ykdysadyýetimizde işewürligiň ornunyň ýokarlandyrylmagyna we hususy pudakda täze iş orunlarynyň döredilmegine gönükdirilendir.

«Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynda abadan ýurdumyzda Garaşsyzlygymyzyň 30 ýyllyk baýramynyň bosagasynda «Döwlet-hususy hyzmatdaşlygy hakynda» Türkmenistanyň Kanunynyň kabul edilendigini hem aýtmak gerek. Täze Kanun döwlet-hususy hyzmatdaşlygy çygryndaky gatnaşyklary düzgünleşdirmäge, şeýle-de, maddy, maliýe, intellektual, ylmy-tehniki we gaýry ugurdaş serişdeleriň jemlenmegi üçin hukuk şertlerini döretmäge gönükdirilip, hyzmatdaşlygyň hukuk esaslaryny hem-de amala aşyrylyş usullaryny kesgitleýär. Bu bolsa telekeçilik pudagyny hemmetaraplaýyn goldamak, bazar ykdysadyýeti boýunça öňdebaryjy dünýä tejribesini giňden ornaşdyrmak bilen bir hatarda, milli ykdysadyýetiň ösüşinde döwlete dahylsyz bölegiň eýeleýän ornuny has-da pugtalandyrmakda amatly mümkinçilikdir.

Hormatly Prezidentimiziň taýsyz tagallalary netijesinde, aýlyk haklarynyň, pensiýalaryň, döwlet kömek pullarynyň we talyp haklarynyň yzygiderli ýokarlandyrylmagynyň hem-de hususy başlangyçlara goldaw bermegiň we beýleki oňyn çäreleriň hasabyna ilatyň girdejileriniň artmagy durmuş ulgamyny nazarlaýan strategiýanyň oňyn netije berýändiginiň subutnamasydyr.

Türkmen hususyýetçileriniň döredijilikli işlemegi üçin ähli şertleri döredip berýän Gahryman Arkadagymyzyň döwletli tutumlarynyň mundan beýläk-de rowaçlyklara beslenmegini arzuw edýäris! Goý, hormatly Prezidentimiziň jany sag, ömri uzak bolsun!

Baýmyrat MUSAÝEW,

«Esger».

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe ýurdumyzda kiçi we orta telekeçiligi goldamak, milli ykdysadyýetimiziň dürli ugurlarynda olaryň işini höweslendirmek, döwlet tarapyndan goldaw berilmegini kämilleşdirmek, şeýle hem täze iş ýerlerini döretmek maksady bilen möhüm ähmiýetli işler alnyp barylýar.

Biz hem kiçi we orta telekeçiligi goldamak boýunça 2018 — 2024-nji ýyllar üçin döwlet maksatnamasynyň yzygiderli amala aşyrylmagynyň çäklerinde ykdysady we durmuş ösüşi bilen öňe saýlanmagy başaran tanymal telekeçi, «Miweli ülke» hususy kärhanasynyň ýolbaşçysy Maksatmyrat Gurbanmuhammedow bilen söhbetdeş bolmagy makul bildik.

— Maksatmyrat aga, telekeçilik işine haçan başladyňyz?

Men 2007-nji ýylda telekeçilik işine başladym. «Miweli ülke» hususy kärhanamyzyň düzümi 2016-njy ýylda tassyklandy. Şeýdip, hormatly

Prezidentimiziň orta we kiçi telekeçiligi ösdürmek babatyndaky taýsyz tagallalaryndan ugur alyp, topragymyzda ýetişýän gök önümler ýylyň ähli paslynda halkymyza terligine ýeter ýaly şertleri döretmek üçin işe başladyk. Işimiz birbada ugrukmasa-da, wagtyň geçmegi we tejribäniň toplanmagy bilen, bu telekeçilik öndürijiligi milli ykdysady giňişliginde özüniň mynasyp ornuny eýeledi, indi biz ynamly gadamlar bilen öňe barýarys.

— Kärhanaňyzda näçe işgär işleýär?!

— Häzirki wagtda «Miweli ülke» hususy kärhanamyzda 250-den gowrak hünärmen zähmet çekýär. Olaryň yhlasly zähmetiniň netijesinde ýurdumyzyň gök bazarlaryny ýokary hilli miwe we gök-bakja önümleri bilen üpjün etmek işlerini üstünlikli alyp barýarys.

— Telekeçilik işiňizde gazanýan üstünligiňiz barada hem aýdyp beräýseňiz?!

— Biz her güni zähmet üstünligine beslemäge çalyşýarys. Kärhanamyz döredileni bäri — gysga wagtyň içinde 1000 tonnalyk sowadyjy ammary gurduk, şol bir wagtyň özünde sygymy 10 müň 212 tonna bolan täze ammaryň gurluşygyna girişilmegi aýratyn ähmiýete eýedir. «Miweli ülke» hususy kärhanamyz indi ýylyň islendik wagtynda ilaty ter miwe we gök önümler bilen üpjün etmäge mümkinçilik berýär.

— Tüweleme, berýän maglumatlaryňyza salgylansak, siziň kärhanaňyz öz iş gerimini barha giňeldýär-dä?!

— Hawa, biz mundan başga-da, önümçilige oňyn täzelikleri girizmek ugrunda hem derwaýys işleri alyp barýarys. Häzirki wagtda 50 gektar ýer böleginde banan we sitrus miwelerini ýetişdirmek boýunça ýyladyşhananyň gurluşygy dowam edýär. 600 gektardan ybarat bolan ýer böleginde tohumlaýyn ýeralmany ösdürip ýetişdirmek boýunça işler alnyp barylýar.

— Il içinde tanymal «Hoşwagt» haryt nyşanly önümler hem size degişlimi?

— Hawa. Häzirki wagtda «Hoşwagt» haryt nyşanly kofelerimize, mekgejöwenden we bugdaýdan taýýarlanan çipsilerimize we beýleki önümlerimize içerki bazarda uly isleg bildirilýär. Mundan başga-da, bu haryt nyşanly önümlerimiz Özbegistan, Gyrgyzystan, Owganystan ýaly döwletlere eksport edilýär.

— Ýüregiňizde besleýän arzuwlaryňyz barada hem aýdaýsaňyz?!

— Elbetde, esasy arzuwymyz mundan beýläk hem önümlerimizi içerki we daşarky bazarlara ýaýratmakdan, şeýlelikde, döwletimiziň gülläp ösmegine we halkara abraýynyň barha ýokarlanmagyna öz goşandymyzy goşmakdan ybarat. Pursatdan peýdalanyp, milli ykdysadyýetimiziň has-da ilerlemegi üçin şular ýaly giň mümkinçilikleri döredýän Gahryman Arkadagymyzyň janynyň sag, ömrüniň uzak, il-ýurt bähbitli tutumly işleriniň rowaç bolmagyny arzuw edýäris!

— Maksatmyrat aga, arzuwlaryňyz hasyl bolsun, alyp barýan telekeçilik işiňiz uly üstünliklere beslensin!

— Sag boluň!

Söhbetdeş bolan Leýli SAPARGELDIÝEWA.

«Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynyň her bir gününi ýokary zähmet üstünlikleri bilen besleýän Balkan welaýatynyň Balkanabat şäherindäki Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzasy bolan «Parfiýa — Gurluşyk» hususy kärhanasynyň unaş önümlerini öndürýän bölüminiň işgärleri önümleriň mukdaryny artdyrmak bilen, hiliniň talabalaýyk bolmagyny, şeýlelikde, kärhananyň ykdysady kuwwatynyň ýokarlanmagyny gazanýarlar. Bölümde işler döwrebap guralyp, halkyň köp isleg bildirýän unaş önümleriniň onlarça görnüşi taýýarlanýar. Dünýä ülňülerine laýyk gelýän enjamlar oturdylan bölümde ýokary hilli unaş önümleriniň her günde 1 tonnasy öndürilýär. Önümler 1 — 5 kilogram möçberde gaplanylyp, «Uzboý» haryt nyşany bilen elýeterli bahadan ilata ýetirilýär. Kärhananyň öndürýän ýokary hilli önümlerine diňe bir welaýatyň çäklerinde däl, eýsem, ýurdumyzyň beýleki welaýatlarynda hem uly isleg bildirilýär.

Hormatly Prezidentimiziň ýurdumyzda telekeçiligi ösdürmäge berýän goldawyna özleriniň mynasyp zähmetleri bilen jogap berýän bölümiň işgärleri ilatyň unaş önümlerine bolan isleglerini yzygiderli öwrenmek bilen, önümleriň hilini ýokarlandyryp, mukdaryny barha artdyrýarlar. Gazanylýan üstünlikler bolsa, bölümiň işgärlerinde zähmete bolan höwes döredýär.

Saparmyrat HAKMYRADOW,

öz habarçymyz.

Ýurdumyzda telekeçilere maliýe goldawlarynyň berilmegi hususy ulgamy ösdürmek boýunça döwlet syýasatynyň üstünliklere beslenýändigine aýdyň şaýatlyk edýär.

Gahryman Arkadagymyzyň milli ykdysadyýetimiziň dürli ugurlarynda telekeçilik işine döwlet goldawyny bermek, täze iş ýerlerini döretmek, ýuridik şahsy döretmezden telekeçilik işi bilen meşgullanmaga başlaýan fiziki şahslaryň — hususy telekeçileriň başlangyçlaryny goldap, maýa goýum işjeňligini höweslendirmek maksady bilen, 2021-nji ýylyň 8-nji iýunynda gol çeken Karary möhüm ähmiýete eýe bolup, ol dünýäde dowam edýän çylşyrymly şertlerde ykdysady ösüşlerimiziň durnuklylygyny saklamaga, ilatyň iş üpjünçiligini gowulandyrmaga gönükdirilendir. Resminama laýyklykda, Türkmenistanyň döwlet karz edaralaryna öz we çekilen serişdeleriniň hasabyna ýuridik şahsy döretmezden telekeçilik işi bilen meşgullanmaga başlaýan fiziki şahslara — hususy telekeçilere olaryň telekeçilik işine maliýe taýdan goldaw bermek üçin, Türkmenistan boýunça bellenen iň pes aýlyk zähmet hakynyň 500 essesine çenli möçberde ýyllyk 5 göterim bilen, esasy bergini üzmek boýunça 2 ýyl ýeňillikli döwri bolan 7 ýyl möhlete karzlary bermegi üpjün etmek bellenildi.

Telekeçilik işi bilen meşgullanmaga başlaýan fiziki şahslar üçin ýeňillikli şertlerde berilýän karzlaryň elýeterli bolmagy olaryň başlangyçlarynyň rowaçlanmagyna, söwda, oba hojalyk ekinlerini ösdürip ýetişdirmek, olary gaýtadan işlemek, azyk önümlerini öndürmek, kiçi we orta derejede maldarçylygy, guşçulygy alyp barmak, senagat, sarp ediş harytlaryny öndürmek babatynda alyp barýan işlerini goldamakda, täze önümçilikleri ýola goýmakda giň mümkinçilikleri açar. Şeýle-de importyň ornuny tutýan we eksporta niýetlenen önümleriň öndürilýän görnüşini we mukdaryny artdyrmaga ýardam eder.

Telekeçiligi mundan beýläk-de ösdürmek maksady bilen, bu ugurdaky kanunçylygy yzygiderli kämilleşdirmäge aýratyn üns berilýär. Döwrebap kanunçylyk binýady ýurdumyzda bazar gatnaşyklarynyň giňden ornaşdyrylmagyna, raýatlaryň telekeçilik başlangyçlaryny goldamaga, kiçi, orta we iri telekeçiligiň netijeli ösdürilmegine gönükdirilendir.

Golaýda Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisi tarapyndan döwlet-hususy hyzmatdaşlygynyň hukuk esaslaryny, onuň amala aşyrylyş usullaryny kesgitleýän, döwlet-hususy hyzmatdaşlygynyň taslamasyny taýýarlamagyň we durmuşa geçirmegiň barşynda ýüze çykýan gatnaşyklary düzgünleşdirýän «Döwlet-hususy hyzmatdaşlygy hakynda» Türkmenistanyň Kanuny kabul edildi. Onuň işlenilip taýýarlanylmagynyň esasy maksady döwlet-hususy hyzmatdaşlygy çygryndaky gatnaşyklary düzgünleşdirmek, şeýle hem maddy, maliýe, intellektual, ylmy-tehniki we gaýry serişdeleriň jemlenmegi üçin hukuk şertlerini döretmek, bähbitleriň we töwekgelçilikleriň deňagramlylygyny üpjün etmek, infrastrukturanyň obýektleriniň ösdürilmegi boýunça taslamalary, meýilnamalary we maksatnamalary durmuşa geçirmek üçin býujetden daşary çeşmelerden serişdeleri çekmek bolup durýar.

Kanunda döwlet we hususy hyzmatdaşlaryň taslamalaryň taýýarlanylmagy we durmuşa geçirilmegi üçin özleriniň serişdelerini birleşdirmäge esaslanýan anyk möhlete hukuk taýdan resmileşdirilen özara bähbitli hyzmatdaşlygynyň döwlet-hususy hyzmatdaşlygy bolup durýandygy görkezildi. Şeýle hem döwlet we hususy hyzmatdaşlaryň arasyndaky bähbitleriň we töwekgelçilikleriň deňagramlylygynyň üpjün edilmegi, hyzmatdaşlaryň deňhukuklylygy, daşky gurşawy goramak, hyzmatdaşlyk amala aşyrylanda, kadalaryň we düzgünleriň aýdyňlygy hem-de taslamalaryň netijeliligi döwlet-hususy hyzmatdaşlygynyň esasy ýörelgeleriniň sanawynda beýan edildi.

Kanunda ykdysady ösüşi höweslendirmek we Türkmenistanyň durnukly ösüşini üpjün etmek, döwlet-hususy hyzmatdaşlygy çygrynda döwlet maksatnamalaryny durmuşa geçirmek, durmuş-ykdysady infrastrukturanyň emele getirilmegine, dikeldilmegine, ulanylmagyna, saklanylmagyna ýardam etmek, döwlet hyzmatlaryny sanlylaşdyrmak, şeýle hem olaryň elýeterliligini giňeltmek, hususy bölegiň maliýe serişdeleriniň çekilmegini üpjün edýän şertleri döretmek, häzirki zaman usullaryny we tehnologiýalaryny ornaşdyrmak döwlet-hususy hyzmatdaşlygy çygrynda döwlet syýasatynyň esasy ugurlary hökmünde görkezildi. Şulardan görnüşi ýaly, bu Kanun hem-de berilýän maliýe goldawlary ýurdumyzyň ykdysady ösüşlerine, ilatyň ýaşaýyş-durmuş derejesiniň mundan beýläk-de ýokarlanmagyna ýardam eder.

Baýramgül GELDIMÄMMEDOWA,

Türkmen döwlet ykdysadyýet we dolandyryş institutynyň mugallymy.

«Şa», «Emir», «Ýunus», «Tumar», «Dana», «Era»... «Şatumar» hususy kärhanasynyň bu önümleri öý bikelerine bireýýämden bäri tanyş bolsa gerek. Egin-eşikleri ýuwmak üçin niýetlenen ýuwujy, ýumşadyjy, agardyjy serişdeler, gap-gaçlary, aýnalary ýuwmak üçin niýetlenen ýuwujy we ys beriji erginler, şampunlaryň, sabynlaryň, diş pastalarynyň, el ýumşadyjy kremleriň, hoşboý ysly atyrlaryň dürli görnüşleri... Dogrusy, ýaşaýyş-durmuşymyzy bularsyz göz öňüne getirmegem mümkin däl. Bu serişdeleriň bar ýerinde tämizlik bar, arassaçylyk, saglyk bar. Olar biri-biri bilen berk baglanyşykly. Halk arasynda aýdylyşy ýaly, arassaçylyk — saglygyň girewi, saglyk bolsa ynsan üçin iň gymmatly baýlykdyr.

Mary welaýatynyň Wekilbazar etrabynyň J.Atajanow adyndaky daýhan birleşiginiň çäginde ýerleşýän, 10 ýyldan gowrak wagt bäri hereket edýän «Şatumar» hususy kärhanasynyň agzybir zähmet toparynyň öndürýän önümleriniň görnüşleri 150-den geçýär. Kärhana şu ýyl täze önümi — çygly el süpürgiçlerini öndürip, alyjylara hödürledi.

Owadan gaplara gaplanan «Şatumar» haryt nyşanly önümler diňe Mary welaýatynyň däl, eýsem, paýtagtymyzyň, ýurdumyzyň beýleki welaýatlarynyň bazarlarynda, söwda dükanlarynda hem islegli harytlaryň biri. Olar ýokary hilliligi bilen birlikde, bahalarynyň elýeterliligi bilen hem müşderiniň ünsüni çekýär.

Hususy kärhananyň önümhanasyna iň kämil, häzirki zaman enjamlary ornaşdyrylyp, ol ýerde hünärmenleriň 100-den gowragy zähmet çekýär. Atlary agzalyp geçilen önümler bilen bir hatarda, turbalary hapadan arassalaýan erginler hem öndürilýär. Ekologiýa taýdan arassa, ýokary hilli, harytlyk görnüşi bada-bat gözüňe ilýän önümleriň aglaba böleginiň goňşy Gazagystan, Täjigistan, Owganystan, Özbegistan döwletlerine eksport edilmegi, olaryň daşarky bazarda hem uly islege eýedigini aňladýar.

— Önümleriň hersiniň özboluşly aýratynlygy bar. Edil şonuň ýaly-da, müşderileriň bu önümlere islegi hem birmeňzeş däl. Öý bikeleriniň käbiri ilki önümiň bir görnüşinden satyn alyp, ony synap görýär, göwnüne makul bolan halatynda, mydama şol görnüşini ulanmaga çalyşýar. Käbirleri bolsa birbada önümleriň ähli görnüşlerinden satyn alyp, soňra olaryň arasyndan özüne gereklisini yzygiderli ulanýar. Şonuň üçin-de biz müşderilerimiziň isleglerini kanagatlandyrmak üçin önümleriň hil derejesine aýratyn ähmiýet berýäris.

Hormatly Prezidentimiz ýurdumyzyň önüm öndürijileriniň öňünde bazarlarymyzy, dükanlary milli önümlerimiz bilen has-da baýlaşdyrmak baradaky wezipäni goýdy. Bu wezipäniň üstünlikli amal edilmegi üçin köp işlemeli, önümleriň täzeden-täze görnüşlerini döretmeli. Hususy kärhanamyzyň hünärmenleri mydama täzeligiň gözleginde bolup, täze tehnologiýalar esasynda iş alyp barmak bilen, önümlerimiziň görnüşlerini yzygiderli artdyryp durýarlar. Mundan iki ýyl öň, «OK» diýlip atlandyrylan atyrlaryň 40 görnüşini öndürip başladyk. Olaryň 24 görnüşi zenanlara, 13 görnüşi bolsa erkek kişilere niýetlenendir. Galan üç görnüşi — aralyk häsiýetde bolan parfýumlar. Özboluşly ýakymly ys berýän bu önümlerimiz alyjylar tarapyndan gowy garşylandy.

Saglygyň girewi bolan arassaçylygy saklamak — her birimiziň jana-jan borjumyz. Bu asylly ýörelgede hususy kärhanamyzyň hünärmenleriniň halkymyzyň hyzmatynda gaýym durandygyny bellemek buýsançly. Işgärlerimiziň şu ýyl halkymyza hödürlän täze önümleri, ýagny, «Şa», «Tet» diýlip atlandyrylan, 15 görnüşli çygly el süpürgiçleri hem her bir öýe, ildeşlerimiziň her birine arassaçylyk, tämizlik, saglyk getirer — diýip, Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzasy bolan «Şatumar» hususy kärhanasynyň ýolbaşçysy Sylapberdi Ylýasow gürrüň berýär.

Hawa, ynsan saglygy üçin esasy zerurlyklaryň biri bolan arassaçylygyň, tämizligiň päk şuglasyna öwrülen «Şatumar» ekologiýa taýdan arassa, eksport ugurly önümleri öndürmek bilen, mukaddes Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllyk toýuna mynasyp zähmet sowgatly barýar.

Keýik UMAROWA.

«Türkmenistan». Surata düşüren Şamyrat AMADOW.

Bu, hakykatdan-da, şeýle. Ol «Beýik işler kiçijik zatlaryň jeminden hasyl bolýar» diýen aýtgynyň manysynda hem açylýar. Ony görmek üçin uzak bir ýere gitmek ýa-da bu barada internet sahypalaryndan maglumat gözlemek zerur däl. Hormatly Prezidentimiziň tagallasy bilen paýtagtymyzda gurlan binalary synlasaňyz hem, bu sözleriň hakykatdygyna göz ýetirersiňiz. Ýadyňyzda bolsa, geçen ýylyň güýzünde paýtagtymyzy ösdürmegiň nobatdaky 16-njy tapgyrynyň binalary gurlup ulanmaga berildi. Bu tapgyryň beýlekilerden düýpgöter tapawutlanýandygyny siz ondaky ýaşaýyş jaýlarynyň iki gapdalynda owunjak daşlaryň köplügi bilen döredilen şekilleri synlanyňyzda-da duýýansyňyz. Ol şekiller özboluşly gözelligi bilen köpleriň ünsüni özüne çekýär. Olarda eziz Diýarymyzda Gahryman Arkadagymyzyň baştutanlygynda ýetilen belent sepgitler öz beýanyny tapýar.

Bilşimiz ýaly, owunjak, özem dürli reňkli daş hem-de aýna bölejiklerinden düzülip ýasalýan şekillere mozaika diýilýär. Mozaikanyň leksik manysy «muza» sözündendir. Ýagny grek mifologiýasynda «muza» sungata we ylma hemaýat edýän hudaýyň adydyr. Mozaika üçin gerek bolan daşlar ýörite peçlerde bişirilip, owunjak bölejiklere bölünýär. Bu daş bölejiklerine bolsa «smalta» diýilýär.

Ýandepderçämdäki belliklere seredip otyrkam, «10.11.2020 ý. Aşgabat şäheri. 16-njy tapgyr» diýen ýazga gözüm düşdi. Birgiden maglumatlary belläpdirin. Şonda paýtagtymyzy ösdürmegiň 16-njy tapgyryndaky mozaika bezegleri bilen gyzyklanyp, Türkmenistanyň Döwlet çeperçilik akademiýasynyň nakgaşçylyk we taslama kafedrasynyň uly mugallymy, Türkmenistanyň sungatda at gazanan işgäri Aşyrmuhammet Kulyýewiň: «Ozal paýtagtymyzyň binalaryndaky mozaikalar üçin çig mal Türkiýeden, Eýrandan, Hytaýdan getirilýärdi. Indi bolsa hormatly Prezidentimiziň türkmen telekeçilerine döredýän giň mümkinçilikleriniň netijesinde çig mal öz ýurdumyzda öndürilýär» diýen sözlerinde ünsüm eglendi. Gysgadan düşnükli sözler meni mozaika önümçiligi bilen meşgullanýan telekeçilere tarap ýola atardy.

Okyjylary mozaika daşlaryny öndürýän hususy kärhanada alnyp barylýan işler bilen tanyşdyrmak üçin Ahal welaýatynyň Ak bugdaý etrabyna tarap ýola düşdük. «Türkmen Mahabat» hususy kärhanasynyň bosagasyndan ätledik. Maksadymyzy aýdanymyzdan soň, hünärmenler bize öz alyp barýan işleri barada gürrüň berdiler.

2007-nji ýylda esaslandyrylan hususy kärhana işe başlan ilkinji ýyllarynda gurluşyk işlerini alyp barýar. 2018-nji ýylda bolsa işini önümçilik ugruna gönükdirilýär. Kärhanada häzirki wagtda dürli görnüşlerde we islendik şekillerde bezeg mozaikalary, gips hem-de penoplast önümleri öndürilýär. Bu ýerde daşary ýurt kompaniýalarynyň tejribeleri içgin öwrenilip, şolaryň innowasion tehnologiýalaryndan peýdalanylýar. Ultramelewşe çyraly, uly göwrümli çap ediji enjamlaryň kömegi bilen senagat freskalary öndürilýär, şeýle-de suw esasly boýaglar bilen gipse dürli nagyşlar çekilýär. Bu ýerde «Daşly gala» haryt nyşany bilen gipsdir aýnadan mozaika hem-de bezeg önümleriniň önümçiligi hem alnyp barylýar. Şoňa görä-de, müşderilere dürli ölçegde, dürli galyňlykda we reňkde aýna, kristal, gips bezeg mozaikalary hödürlenýär. Mozaika daşlaryndan döredilýän täsin sungatyň özboluşly aýratynlygy, onuň önümçiligi we milli tejribede peýdalanylyşy barada «Türkmen Mahabat» hususy kärhanasynyň direktorynyň önümçilik boýunça orunbasary Begli Babaýew şeýle gürrüň berdi:

— Mozaika haly sungatyna örän meňzeşdir. Halyda çitim bolsa, bu ýerde onuň ornuna dürli reňkleriň sazlaşygy bilen daş hem-de aýna bölejikleri sementiň ýüzüne örülýär. «Dama-dama köl bolýan» bu sungatda her dürli güllerdir nagyşlar, adamlaryň keşpleridir haýwanlaryň sudurlary, hatda dürli wakalaryň görnüşleri-de şekillendirilýär. Tebigy gözelliklere özboluşly sazlaşyk berýän bu sungat Günüň şöhlesinde-de, ýagyş-ýagmyryň nurunda-da aýratyn öwüşgin bilen göze ýakymly görünýär. Bu ýerde mozaika sungatyň binagärlik-monumental görnüşine degişlidir. Onuň aýratynlygy nakgaşçylyk, heýkeltaraşlyk, binagärlik sungatyny özünde jemlemegidir.

Biz ýokary hilli önümlerimizi Türkiýeden getirilen enjamlaryň kömegi bilen öndürýäris. Mozaika daşlaryny taýýarlamak üçin niýetlenen aýnalary «Türkmen aýna önümleri» kärhanasyndan alýarys. Dürli ölçegdäki aýnalary ýörite enjamlar arkaly awtomatik ýagdaýda arassalap, olara gerekli reňkleri berip, 150 — 200 gradus gyzgynlykdaky peçde guradyp, soňra sowadýarys. Reňk berlip taýýarlanan aýnalary ýörite böleklere bölýäris. Özümize gerekli ölçegi kompýuteriň üsti bilen saýlap, işimizi ýeňilleşdirýän tehniki enjamlaryň hyzmatyndan hem ýerlikli peýdalanýarys. Şu günki günde kärhanamyzda mozaika daşlarynyň 300-den gowrak görnüşini öndürmek bilen, olaryň biri-birinden reňk hem-de ölçeg boýunça tapawutlanmagyny gazanýarys.

Müşderilere edilýän hyzmaty has-da kämilleşdirmek, şeýle-de ýurdumyzda sanly ykdysadyýete geçmek babatda döwlet syýasatyndan ugur alyp, «www.tazeoy.com» internet saýtymyzy döretdik. Onuň kömegi bilen müşderiler öz isleglerine görä, «Daşly gala» haryt nyşanly mozaika, bezeg gipslerini, boýaglary we beýleki gurluşyk harytlaryny sargyt edip bilýärler. Sargytlary 5 sagadyň dowamynda ýa-da müşderiniň islän gününde eltip berýäris. Umuman-a, önümçilikde müşderi üçin ýeňillik döretmek kärhanamyzyň mizemez ýörelgesidir.

Hawa, işewüriň aýdyşy ýaly, mozaika bezegleri binagärlikde örän ähmiýetli bolup, milletimiziň gadymyýetden dowamatly çeperçilik ukybynyň özboluşlylygyny açyp görkezýär. Gündogaryň asylly sungat tärlerini, ruhy gymmatlyklarymyzyň geçmişden gözbaşly aýratynlyklaryny şu günüň bagtyýarlyk joşguny bilen utgaşdyrýan hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda nurana durmuşa öwüşgin çaýýan, mozaikalar bilen bezelen binalaryň sany günsaýyn artýar.

Şamyrat MUHAMMETGURBANOW.

«Türkmenistan». Surata düşüren Ilaman ÇÜRIÝEW.

«Agaýana» hususy kärhanasynyň hünärmenleri islendik işe gözlegli we döredijilikli çemeleşýärler. Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzasy bolan bu kärhana Mary welaýatynyň Oguzhan etrabynyň çäginde gurluşyk serişdeleriniň önümçiligini ýola goýdy. Işe başlan ilkinji gününden öz öndürýän ýokary hilli, ekologiýa taýdan arassa, owadan önümleri bilen içerki bazarda mynasyp orun aldy. Häzirki wagtda kärhana önümlerini daşary döwletlere-de çykaryp ugrady. Azerbaýjan, Özbegistan ýaly döwletler bu kärhananyň önümlerine isleg bildirýärler.

Hususy kärhananyň esasy maksady daşary döwletlerden getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleri öz ýurdumyzda öndürmekdir. Ýerli çig mallary peýdalanmagyň hasabyna gurluşykda, hojalyk şertlerinde we beýlekilerde giňden ulanylýan DSP kärhananyň esasy önümidir. Bu önümçilikde hünärmenler hasyly alnan gowaça çöpüniň galyndylaryny hem-de agaç gyryndylaryny peýdalanýarlar. Bu usul önümiň elýeterli bolmagyna, goşmaça girdeji gazanmaga giň mümkinçilik berýär.

Kärhananyň kuwwaty her ýylda 20 müň kub metr DSP öndürmäge niýetlenendir. Önümçilik Hytaý, Türkiýe, Eýran ýaly döwletleriň döwrebap enjamlary esasynda alnyp barylýar. Bu enjamlaryň kömegi bilen gowaça çöpi we agaç gyryndylary owradylýar, üwelýär. Soňra olar ýelim bilen garylyp, dykyzlandyrylýar. Degişli bölümlerden geçirilip, guradylan taýýar önümler gerek ölçeglerde kesilýär.

Alnyp barylýan asylly işler, çekilýän döredijilikli zähmet kärhananyň önümçilik kuwwatyny artdyrýar. «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynyň geçen alty aýynda 350 müň inedördül metr DSP öndürildi.

Ümzügi ileri işewürler ýurdumyzda orta we kiçi telekeçiligi goldaýan hormatly Prezidentimize alkyş aýdýarlar.

Welmuhammet GALANDAROW.

(Öz habarçymyz). Surata düşüren Şamyrat AMADOW.

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe halkara guramalar bilen hyzmatdaşlygyň çäklerinde ýurdumyzyň söwda mümkinçiliklerini giňeltmek, eksport kuwwatlyklaryny artdyrmak wezipeleri möhüm orun eýeleýär. Şunda ýurdumyzyň daşary ykdysady syýasatynda bu gatnaşyklar ileri tutulýan ugurlaryň biri bolup durýar we halkara maliýe guramalary bilen özara bähbitli hyzmatdaşlyga aýratyn ähmiýet berilýär.

Hormatly Prezidentimiz Türkmenistanyň dünýäniň söwda-ykdysady ulgamyna netijeli goşulmagynyň döwletimiziň eksport kuwwatyny artdyrmagyň hem-de bazar gatnaşyklaryny, şeýle hem maýa goýum babatda netijeli hyzmatdaşlygy höweslendirmegiň möhüm şertidigini belleýär. Şu esasda söwdany we telekeçiligi ösdürmek milli Liderimiziň alyp barýan ykdysady syýasatynyň möhüm ugry bolup durýar. Bu pudaklarda amala aşyrylýan oňyn özgertmeler ýurdumyzda durmuşa geçirilýän giň möçberli durmuş-ykdysady maksatnamalaryň netijelerini aýan edýär we bazar gatnaşyklaryny seljermäge, ilatyň durmuş ýagdaýynyň we onuň abadançylygynyň ýokarlanmagyna ýardam berýär.

Gahryman Arkadagymyzyň başlangyjy boýunça senagat pudagyny, obasenagat toplumyny, daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleriň önümçiligini, eksport kuwwatlyklaryny, kiçi we orta telekeçiligi ösdürmek, ykdysadyýetiň hususy pudagyna hemmetaraplaýyn goldaw bermek boýunça döwlet maksatnamalarynyň üstünlikli ýerine ýetirilmegi netijesinde ýurdumyzda öndürilýän harytlaryň möçberleri ýokarlandy we olaryň görnüşleri giňeldildi. Munuň özi içerki sarp ediş bazarlarynda islegleri kanagatlandyrmakda oňyn netijeleriň gazanylmagyny şertlendirdi. Şunlukda, içerki bazarda ýurdumyzyň önüm öndürijileriniň eýeleýän orny pugtalandy.

Içerki bazarlary zerur bolan harytlar we önümler bilen üpjün etmek, halkyň sarp edýän harytlarynyň önümçilik mukdarlaryny artdyrmak boýunça alnyp barylýan işler bilen bir hatarda, ýeňil we azyk senagatynyň önümçilik kuwwatlyklary berkidilýär. Hyzmatlar we söwda ulgamynyň ösdürilmegine iri maýa goýum serişdeleri gönükdirilýär. Aşgabatda we sebitlerde gurlan köp sanly döwrebap söwda merkezleri, dükanlar, bazarlar, jemgyýetçilik iýmiti kärhanalary ýurdumyzyň ilatyna we daşary ýurtly myhmanlara edilýän hyzmatlaryň hiliniň ýokary bolmagyny şertlendirýär.

Döwlet Baştutanymyzyň taýsyz tagallalary bilen hususy telekeçiligiň ösdürilmegine hemmetaraplaýyn goldaw berilýär. Kiçi we orta telekeçilik Türkmenistanyň söwda pudagynyň ösüşine kuwwatly itergi berýär. Şeýle hem ol söwda pudagynyň maddy-enjamlaýyn binýadyny, onuň düzümlerini berkitmekde, täze iş orunlaryny döretmekde, ýurdumyzyň içerki sarp ediş bazarlarynda ýerli serişdeleriň hasabyna azyk önümleriniň bolçulygynyň üpjün edilmeginde möhüm orun eýeleýär.

Hormatly Prezidentimiziň belleýşi ýaly, halk hojalygynyň bazar gatnaşyklary ulgamyna geçirilmeginde, ykdysady işiň täze görnüşlerini döretmekde telekeçilige möhüm orun degişli bolup durýar. Hut şonuň üçin hem ýurdumyzda kiçi we orta telekeçiligiň hereket etmegi hem-de ösdürilmegi üçin aňrybaş mümkinçilikler döredilýär, zehinli, ugurtapyjy adamlaryň tekliplerine goldaw berilýär.

Häzirki döwürde Türkmenistanda telekeçileriň sany we olaryň iş alyp barýan ugurlary barha ýokarlanýar. Bu ulgamda bäsdeşlige ukyplylyk işjeňleşdirilýär. Munuň özi içerki bazarda daşary ýurtlardan getirilýän önümleriň ornuny tutýan harytlaryň görnüşlerini artdyrmaga mümkinçilik berýär. Milli Liderimiz senagat we oba hojalyk pudaklarynda alnyp barylýan işleriň, diňe bir daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümçilige daýanman, eýsem, hil taýdan täze tehnologiýalaryň binýadynda önümçiligiň ösüş depginleriniň ýokarlandyrylmalydygyny belleýär.

Hyzmatlar we söwda ulgamynyň ösdürilmegine iri maýa goýumlary goýup, kiçi we orta işewürligiň ösmegini goldap, döwletimiz ykdysadyýetiň täze döwrüň talaplaryna laýyk gelýän nusgasyny döredýändigi dünýä jemgyýetçiliginiň üns merkezinde durýar. Munuň özi maýa goýmak üçin ýurdumyzyň özüne çekijiligini, ilatyň durmuşynyň täze hilini, ýurdumyzyň gülläp ösüşini üpjün edýär.

Magtymguly SOLTANOW,

Türkmenistanyň Döwlet, hukuk we demokratiýa institutynyň ylmy işgäri.

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwrüniň «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýyly şanly hem taryhy wakalara baýlygy bilen durmuşyň her bir ugruna öz täsirini ýetirýär. Hormatly Prezidentimiziň «Döwlet adam üçindir!» diýen baş ýörelgesi döwlet syýasatynyň esasy ugry hökmünde ykrar edilip, halkymyzyň gurmak, döretmek, täze sepgitlere ýetmek baradaky asylly hem yhlasly maksatlaryna uly itergi berýär. Munuň özi döwlet bilen jemgyýetiň arasyndaky sazlaşygy has-da pugtalandyrýan döwrümizi öňküden-de beýgeldýär. Bu ruhy ýokary göteriliş zeminiň zynaty, gözelligiň hem ar-namysyň baýdagyna deňelýän mähriban zenanlarymyzyň hem ykbalynda bagtyýarlygyň nury bolup şugla saçýar. Häzirki gülläp ösüş döwrümizde zenanlar halk hojalygynyň dürli ugurlarynda tutanýerli hem joşgunly zähmet çekip, gazanylýan üstünliklere öz mynasyp goşantlaryny goşýarlar. Zenanlaryň döwre gatnaşygyny işjeňleşdirmekde hereketlendiriji güýç bolup hyzmat edýän zenanlar guramasy bolsa olaryň ukyp-başarnyklaryny, nusgalyk göreldelerini giňden açyp görkezmekde, bitewi bir maksada birleşdirmekde esasy orun eýeleýär. Zenanlar guramasynyň alyp barýan işleri döwrüň ösüşine laýyk hereket etmek ýaly asylly maksady göz öňünde tutýar. Şu nukdaýnazardan zenanlaryň işjeňligini artdyrmak, yzygider gözlegleriniň netijeliligini ýokarlandyrmak, durmuşa gatnaşygyny pugtalandyrmak maksadynda işler oýlanyşykly häsiýetde durmuşa geçirilýär.

Häzirki wagtda Türkmenistanyň Zenanlar birleşiginiň ýanynda Işewür zenanlar merkezi hereket edip, ol eli işli, ukyp-başarnykly zenanlara goldaw bermek, olaryň durmuşda mynasyp ornuny tapmagyna ýardam etmek maksadyny nazarlaýar. Ýurdumyzyň ykdysadyýetini diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmek baradaky syýasy başlangyç zenanlaryň durmuşyna hem uly täsirini ýetirýär. Çünki zenanlaryň halk hojalygynyň dürli ugurlaryndaky mümkinçilikleri bu günki gün ýurduň özgertmelere esaslanýan beýik ösüşinde has aýdyň duýulýar. Telekeçilik bilen meşgullanýan zenanlaryň aglaba köplügi, halypa-şägirtlik ýoluny yzygider dowam etdirmekdäki göreldeleri bilen, olaryň işini has ýaýrawly häsiýetde dowam etmeklerine ýakyndan ýardam bermekde merkeziň tagallalary uly ähmiýete eýedir.

Geçen ýylyň güýzünde Işewür zenanlar merkeziniň welaýatymyzda ýörite bölüminiň döredilmegi bilen, telekeçi zenanlaryň durmuşynda täze öwrülişik emele geldi. Iki ýüzden gowrak agzany özüne birleşdirýän bu bölüm ene-mamalarymyzdan dowam edip gelýän el işleri bilen meşgullanýan, şeýle hem aýratyn başarnykly zenanlary goldamagy, olary telekeçilik işine ugrukdyrmagy maksat edinýär. Agzalarymyz bilen öňde durýan wezipeler, täze gözlegler, belent maksatlar barada pikir alyşmak, maslahatlaşmak, zerur ýerinde ýardam bermek ýaly meseleler boýunça duşuşyklar yzygider geçirilýär. Munuň özi işewür zenanlaryň ýa-da bolmasa telekeçilik ugrunda ýaňy ädim ädýän zenanlaryň işleriniň has-da ugrugyp gitmegine uly täsirini ýetirýär. Hususan-da, olaryň önümleriniň sergisini guramak arkaly bir-biri bilen ýakyndan pikir hem tejribe alyşmaklaryna mümkinçiligiň döredilmegi, Hormat hatlary bilen höweslendirilmegi bölümiň işiniň ilerlemegini üpjün edýär.

Saparmyrat Türkmenbaşy etrabyndan çäkmen dokaýan, toý hyzmatlary bilen meşgullanýan, Gurbansoltan eje adyndaky etrapdan aýna-gapy ýasaýan, gurluşyk işlerini alyp barýan, Akdepe etrabyndan suwkädiden sowgatlyk önümleri ýasaýan, matadan gurjak tikýän, Görogly etrabyndan keteni dokaýan, Gubadag, Ruhubelent etraplaryndan haly dokaýan, Daşoguz şäherinden milli hem döwrebap biçüwdäki lybaslary tikýän telekeçi zenanlar ýurdumyzyň ösüşlerine mynasyp goşant goşmakda uly işleri alyp barýarlar.

Ýeri gelende, biziň «Bagtyýar eýýam» okuw merkezimiziň «Ýylyň işewür okuw merkezi» atly bäsleşigiň döwlet tapgyrynda 3-nji orna eýe bolandygyny bellemelidiris. Merkezimizde rus, iňlis dilleri, matematika dersi boýunça okuwlar geçilýär. Üstümizdäki ýyly şygaryna laýyk dabaralandyrmak, gözel paýtagtymyz Aşgabadyň 140 ýyllygy mynasybetli okuw merkezimiziň «Daşoguz habarlary» gazetiniň redaksiýasy, Türkmenistanyň Magtymguly adyndaky Ýaşlar guramasynyň welaýat geňeşi, welaýat Baş bilim müdirligi bilen bilelikde bäsleşik gurap, onda 1-nji orny eýelän mekdep okuwçylaryna saýlan ugry boýunça bir möwsüm mugt okamaga mümkinçiligiň döredilendigini ýatlamalydyrys. Bu, elbetde, diňe bir merkezimiziň mümkinçiligini açyp görkezmek bilen çäklenmän, eýsem, täzeçe gözleglere ýol açýandygyny hem aýdyň alamatlandyrýar. Şeýle üýtgeşmeleriň, öňe ilerlemeleriň, bir-birege kömek-goldawlaryň, tejribe alyşmalaryň telekeçi zenanlaryň her biriniň alyp barýan işlerinde öz beýanyny tapjakdygyna berk ynanýarys. Çünki öz ukyp-başarnygyňy doly açyp görkezmäge, tejribäňi ýaýmaga döredilýän uly mümkinçiliklerdir şertler olaryň bu maksadynyň amala aşmagyna doly esas berer.

Nesip bolsa, geljekde telekeçi zenanlaryň sanyny artdyrmaga, olaryň mümkinçiligini ýokarlandyrmaga bölümimiz tarapyndan uly ýardam berler, täze maksatlara daýanýan işler yzygider durmuşa geçiriler. Zenan mertebesini beýgeldýän, olaryň asylly zähmetine uly hormat goýýan Gahryman hem mähriban Arkadagymyza alkyş aýdýarys.

Jahan MAŞALOWA,

Türkmenistanyň Zenanlar birleşiginiň ýanyndaky Işewür zenanlar merkeziniň welaýat bölüminiň başlygy.