Il-gün bähbitli tagallalar 

Ajap eýýamymyzyň beýleki ýyllarynda bolşy ýaly, Halkyň Arkadagly zamanasy ýylynda-da telekeçiligi ösdürmekde, hususyýetçilige döwlet tarapyndan goldaw berilmeginde uly işler amala aşyrylýar. Bu bolsa Garaşsyz döwletimizde haryt bolçulygynyň döredilmegine kuwwatly itergi berýär. Telekeçiligiň öndüriji güýç hökmünde geriminiň giňelmegine, täze iş orunlarynyň döredilmegine giň mümkinçilikler açylýar.  

Telekeçileri hormatly Prezidentimiziň öňde goýýan wezipeleriniň durmuşa geçirilmegine jemlemekde, hususyýetçilerimizi jemgyýetimiziň durmuşynda bolup geçýän wakalara giňden çekmekde welaýat komitetimiziň işgärleri we işjeň agzalary ähli tagallalary edýärler. Bu babatda biz telekeçileriň arasynda wagyz-nesihat işini şu günüň talabyna laýyk alyp barýarys. Halkyň Arkadagly zamanasy ýylynyň ýokary zähmet ýeňişlerine beslenip, taryhy wakalaryň dabarasynyň belentden ýaňlanmagyna özümiziň mynasyp goşandymyzy goşýarys. 

 Maral DURDYÝEWA. 

 TSTP-niň welaýat komitetiniň bölüm müdiri.

Telekeçilige giň ýol! 

Şäher bazarlarynyň birinde tötänden gabat gelen, üstünden eslije ýyl geçen şol wakam hususy pudagyň giň gerimli ösüşi, türkmen işewürleriniň gazanýan köptaraply üstünlikleri barada ýazmakçy bolan pursatlarymda köplenç ýadyma düşýär. Alyjy söwdagärden tertipleşdirilip goýlan harytlaryň bahalaryny soraýardy. Ilkibada ilgezik jogap beren ýaş ýigidiň birdenem sabyr käsesi dolaýdy öýdýän: «Aý, daýza jan, aljak zadyň nyrhyny sorasana!» diýip, gahar bilen jogap berdi. Bu sözlerden soň müşderi ýaş satyjynyň ýanyndan daşlaşmak bilen boldy. Muňa mähetdel gapdalda duran orta ýaşlaryndaky adam (megerem, harytlara dahylly bolsa gerek) ýaş ýigide igenmäge durdy: «Alyjylar bilen beýle gürleşseň, kim seniň ýanyňa geler?! Bir zadyň bahasyny on gezek sorasa-da, ýaltanman jogap ber. Indi şu hereketiňi gaýtalama». Satyjy ýigit sesini çykarmady.  

Hemişe gelim-gidimli, müşderisi ýetik hususy dükanyň eýesiniň bir gürrüňdeşlikde: «Haýsydyr bir harydy almaga dükana baranyňyzda, ol hem ýok bolsa, şonda satyjynyň «Size näme gerekdi?» diýen sowalyny jogapsyz galdyrmaň. «Siziň dükanyňyzda ýok eken» diýip çykyp gaýtmaň. Eger-de sowala degerli jogap berseňiz, onda gerek harydyňyzy indiki gezek geleniňizde, hökman şol dükandan tapjakdygyňyzy aýdyp bilerin. Sebäbi alyjynyň islegini öwrenmek hem-de şol islegi kanagatlandyrmak — söwda etmegiň ilkinji zerur şertleriniň biri» diýip aýdany ýadymda galypdyr.  

Söwda edýän oglanlaryň biriniň nyrh meselesinde müşderiler bilen mümkin bolan derejede ylalaşmagyň getirýän bähbidi barada aýdanlaram hakydamda orun alypdyr. Onuň aýtmagyna görä, söwdada harydy gymmat satmak däl-de, az peýda bilen köp satmak bähbitli. «Gymmat haryda hyrydar tapmak kyn. Şonuň üçin harydyňy gymmat bahalap, bir aýlap saklanyňdan, az peýda bilen köp satmak girdejili» diýip, ol düşündirýär.  

Hususyýetçiligiň milli ykdysadyýetimize ymykly ornaşyp, onuň dürli pudaklarynda işjeň hereket edýän häzirki ajaýyp zamanamyzda — Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe bulary ýatlamakdan maksadymyz islendik işiň ilkinji ädimlerden, wagtyň geçmegi bilen ýönekeý görünýän usullardan başlanýandygyny nygtamakdan ybarat. Uly üstünlikleriň kiçijik şowlulyklardan kemala gelýändigini hem hiç kim inkär etmese gerek. Biziň döwrümiz — zähmet çekýän adama şowlulyklaryň, üstünlikleriň hemra bolýan eýýamy. Ýurdumyzyň hususyýetçileriniň ajaýyp döwrümiziň giň mümkinçiliklerinden netijeli peýdalanmak bilen, häzirki ýeten derejeleri haýran galdyrýar.  

Hormatly Arkadagymyzyň hususy ulgamyň işini doly goldamak, hemaýat bermek babatdaky giň gerimli aladalarynyň netijesinde ýurdumyzda ykdysadyýetimiziň köpugurly hem-de okgunly ösüşine düýpli itergi berýän hususy ulgam kemala geldi. Şeýle aladalaryň ýurdumyzda amala aşyrylýan hukuk özgertmeleri bilen sazlaşykly utgaşmagy telekeçilik işini alyp barmak üçin amatly şertleri üpjün edýär. Netijede, milli ykdysadyýetimiziň ähli pudaklarynda hususy telekeçiligiň paýy yzygiderli artýar. Ykdysadyýetimiziň agrosenagat toplumynda, gurluşyk we senagat pudaklarynda, azyk we dokma senagatynda, ulag pudagynda, syýahatçylyk, söwda we hyzmatlar ulgamynda, şeýle-de beýleki birnäçe möhüm ugurlarda kiçi we orta telekeçiligiň wekilleriniň alyp barýan sazlaşykly işleri muňa anyk subutnamalardyr.  

Gahryman Arkadagymyzyň, hormatly Prezidentimiziň oýlanyşykly başlangyçlary esasynda kabul edilen uzak möhletleýin döwlet maksatnamalarymyzyň çäklerinde alnyp barylýan işler telekeçilik işjeňliginiň ýurdumyzyň ykdysady ösüşinde düýpli öňegidişlikleri gazanmagyň berk binýadyna öwrülýändigine şaýatlyk edýär. Telekeçilik işjeňligi önümçiligi çeýe dolandyrmaga, ýagny döwrebap işläp taýýarlamalary, dünýä ylmynyň gazanan tejribeleridir tehnologiýalaryny önümçilige çalt hem-de batyrgaý ornaşdyrmaga ukyplydyr. Telekeçilik täze iş orunlaryny döredýär, ykdysadyýetiň salgyt binýadyny giňeldýär, öňdebaryjy tehnologiýalary peýdalanmak bilen, ýerli çig mal serişdeleriniň hasabyna daşarky bazarlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümçilikleriň işini ýola goýup, ýurduň eksport mümkinçilikleriniň gerimini giňeldýär. Hususy ulgamda ýetilýän sepgitler, gazanylýan uly üstünlikler Arkadagly Serdarymyzyň parasatly baştutanlygynda ata Watanymyzyň ykdysady kuwwatyny düýpli artdyrmakda hem-de halkymyzyň hal-ýagdaýyny yzygiderli gowulandyrmakda ähli tagallalaryň edilýändigini görkezýär. Ýurdumyzda hususyýetçiligi ösdürmekde, kiçi we orta telekeçiligi döwlet tarapyndan hemmetaraplaýyn goldamakda alnyp barylýan guwandyryjy işler, ak bazarlarymyzyň bolçulygy, berekedi, ajaýyp döwrümizde hususyýetçilige daýanýan bazar ykdysadyýetine geçmekde ýetilýän belent sepgitler bolsa hemmeleri buýsandyrýar. 

Nurmämmet HYDYROW,

«Balkan».

Milli ykdysadyýetde hususyýetçiligiň paýyny artdyrmak, telekeçiligi ählitaraplaýyn goldamak, hususy işewürligi ösdürmek boýunça giň mümkinçilikleri döretmek hormatly Prezidentimiziň amala aşyrýan döwlet syýasatynyň möhüm ugurlarynyň biridir. Türkmen telekeçileri ýurdumyzda daşary döwletlerden getirilýän harytlaryň ornuny tutýan hem-de dünýä bazarlarynda bäsdeşlige ukyply önümleri öndürmekde oňyn tejribe topladylar. Öý hojalygynda, edara-kärhanalarda we beýleki jemgyýetçilik düzümlerinde peýdalanylýan mebel önümleriniň görnüşleriniň artýandygy, hiliniň ýokarlanýandygy muňa aýdyň mysaldyr. 

1998-nji ýylda esaslandyrylan «Türkmen mebel» kärhanasy ýurdumyzyň beýleki hususy düzümleri bilen birlikde, ösüşiň täze belentliklerini nazarlaýar. Ahal welaýatynyň Ak bugdaý etrabynyň çägindäki senagat zolagynda ulanyşa berlen mebel toplumyndaky hususy kärhanalardyr hojalyk jemgyýetleri döwrebap we ýokary hilli mebelleri bilen diňe bir içerki bazary üpjün etmän, eýsem, öz önümlerini daşary ýurtlara-da eksport etmäge ukyply. Bu işde «Türkmen mebel» kärhanasynyň hem mynasyp paýy bar. Önümçilik toplumy 4,5 gektar meýdany eýeleýär. Bu ýerde işler ýokary derejede guralan. Işiň köp bölegi awtomatlaşdyrylan görnüşde alnyp barylýar. Kärhanada zähmet çekýän hünärmenlerdir işçileriň aglaba böleginiň ýaşlardygy aýratyn bellenmäge mynasyp. Işgärleriň döredijilikli işlemekleri we dynç almaklary üçin ähli şertler döredilipdir. 

Kärhananyň önümçilik toplumy birnäçe bölümden ybarat. Onuň düzüminde edara binasy, önümçilik sehi, çig mal we materiallar bölümi, taýýar harytlar üçin ammar bar. Önümçilik bölümlerinde Italiýada, Germaniýada we Türkiýede öndürilen döwrebap enjamlar ornaşdyrylypdyr. Her bölümde önümi taýýarlamak üçin zerur işler sanly ulgamyň kömegi arkaly ýokary takyklykda ýerine ýetirilýär. Arassaçylyk we howpsuzlyk düzgünleriniň kadalary berk berjaý edilýär. Müşderileriň ýörite buýurmalary aýratyn göz öňünde tutulýar. Bu ýerde öý goşlarynyň, hojalykda, edara-kärhanalarda ulanylýan mebelleriň dürli görnüşleri öndürilýär. Önümler ekologiýa taýdan arassalygy bilen tapawutlanýar. Olaryň adam üçin rahat, berk, çydamly hem-de göze gelüwli bolmagy esasy talaplar hasaplanýar. Müşderileriň isleglerinden ugur alnyp, döwrebap önümleriň öndürilýän, yhlasly zähmetiň gaýnap-joşýan ýerinde ösüş hem ýokary bolýar.  

Çary ÇARYÝEW.

— Seret, meniň goştorbama! Çagalar bagyna gatnaýarkak öwrenen ertekimiz «Ejeke jan» bar-a, Baýmyrat diýen jigisi keýik owlagyna öwrülýär-ä?! Ana, şol ertekiniň suraty bar meniň goştorbamda. 

 — Meniň goştorbamdaky surata-da seretsen-e! Şolam biziň çagalar bagynda öwrenen ertekimiz. 

 — Hä, hawa! Ýedi sany doganyny gözlemäge pişigini we kökesini alyp giden Akpamygyň suraty. 

 — Sen jigimiň goştorbasyny bir görsediň?! 

 — Meniň jigimiňkide-hä alabaýyň suraty bar. 

 — Daýzamlaryň öýüne ýakyn ýerde-hä alabaýyň heýkelem bar. 

 — Jigiň goştorbasyndaky suratyň nämedigini bilesim gelip, içim byjyklap barýar-da! 

 — Onam çagalar bagyndakak öwrenipdik: 

 Tak-tak etdim,
Dalak iýdim,
Pök-pök etdim,
Böwrek iýdim,
Gagyldap oturan gargany iýdim,
Eşeklije babany iýdim,
Torumlyja Maýany iýdim,
On oglany orup iýdim,
Kyrk gyzy gyryp iýdim —
diýip, ahyrynda açgözligi üçin garryja mama garnyny ýardyran Böwenjigiň suraty bar... 

 Sentýabryň sergin säherinde mekdebe gatnap başlanyna köp wagt geçmedik gyzjagazlardan eşiden bu gürrüňlerim meni ýatlamalar ummanyna atardy. Hyýalymda «Halkyň Arkadagly zamanasy» ýylynyň 12-nji apreli peýda boldy. Şol gün Söwda-senagat edarasynda ýurdumyzyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň döredilmeginiň 14 ýyllygy mynasybetli sergi hem-de maslahat öz işine başlapdy. Foruma hususyýetçileriň 200-den gowragy gatnaşyp, olar dürli ugurlar boýunça alyp barýan işleri, önümleridir hyzmatlary bilen tanyşdyrypdylar. Ýurduň altyn gaznasyna deňelýän hususy pudagyň wekilleriniň birnäçesi bilen söhbetdeş bolmak bagty maňa hem nesip edipdi. 

Daş-töwerek türkmen telekeçileriniň önümleri bilen bezelen. Göwnüňi çäksiz buýsanja besleýän duýgy bolsa, önümlerde milliligimiziň şöhlelendirilmesi. Bu ýagdaý hususyýetçileriň Watana ak ýürekden hyzmat etmegi ömürleriniň manysyna deňeýän nesilleriň watançylyk duýgularyny terbiýelemäge aýratyn uly goşant goşýandygyny aýdyňlygy bilen subut edýär. Men şeýle milli öwüşginli önümlere «Gerçek» hususy kärhanasynyň guran sergisinde hem gabat gelip, olar bilen söhbetdeş boldum. Aýakgap önümleri, şeýle hem okuwçy oglan-gyzlar üçin niýetlenen mekdep torbalary bilen ýerli we daşary ýurtly müşderileriň söýgüsini gazanan bu kärhana barada meýilleşdiriş bölüminiň baş hünärmeni Laçyn SÖÝÜNOWA şeýle gürrüň berdi: 

 — Telekeçi Aýhan Rejepowanyň eýeçiligindäki Mary şäherinde ýerleşýän hususy kärhanamyzda şu ýylyň başynda mekdep okuwçylary üçin «Gerçek» haryt nyşanly mekdep torbalarynyň önümçiligi ýola goýuldy. Şeýle-de kärhanada sport aýakgaplarynyň täze görnüşleri hem-de çagalar üçin ýarymçepekler öndürilýär. Häzirki wagtda kärhananyň önümçilik bölümleriniň ýylda 22 milliona golaý jübüt aýakgap öndürmäge mümkinçiligi bar. Öndürilýän aýakgaplar dürli görnüşli bolup, öz berkligi we ykjamlygy bilen tapawutlanýar. Kärhanada erkek, zenan, çaga aýakgaplarynyň, şeýle hem lukmançylyk edaralary üçin aýakgaplaryň bahar, tomus, güýz we gyş üçin niýetlenilen görnüşleri tikilýär. Häzirki wagta çenli kärhanamyz ähli möwsümler üçin aýakgaplaryň 700-den gowrak görnüşini — dürli ýaşdaky çagalar, erkekler we zenanlar üçin aýakgaplary, sport aýakgaplaryny, rezin aýakgaplary, mekdep torbalaryny we başga-da şuňa meňzeş önümleri öndürmegi ýola goýdy. 

 Bu gün köpçüligiň islegini doly derejede kanagatlandyrýan ýeňil we oňaýly aýakgaplar içerki bazarlardan başga-da Gyrgyz Respublikasyna, Owganystana iberilýär. Häzirki wagtda kärhanamyzyň önümlerini Gazagystana ibermek barada hem gepleşik geçirilýär. Ekologiýa taýdan arassa çig mallardan öndürilen önümlere diňe ýerli bazarda däl, eýsem, daşary ýurtlaryň bazarlarynda-da islegiň barha artýandygy ýurdumyzda telekeçiler üçin döredilýän mümkinçilikleriň artýandygynyň guwandyryjy alamatydyr. 

 Şahyr aýtmyşlaýyn: «Iň uly bagt — gadyryň bilinmegi». Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe, Arkadagly Serdarymyzyň saýasynda ýaşaýan her bir ynsan şol uly bagtyň eýesi. Çekýän halal zähmetiňe goýulýan sarpa bolsa süňňüňe kuwwat, işiňe itergi berip, pikir-hyýallaryňy täze döredijilik gözleglerine sary ýollaýar. Bu gün diňe Türkmenistanda däl, Merkezi Aziýada hem giňden tanalýan öňdebaryjy «Gerçek» hususy kärhanamyzyň 2020-nji ýylda Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşigi tarapyndan guralan «2020-nji ýylyň telekeçisi» diýen bäsleşikde ýeňiş gazanyp, «Ýylyň senagatçysy» diýen ada mynasyp bolmagy agzybir işgärlerimiziň ählisini täze zähmet üstünliklerine ruhlandyrdy.  

 Bilşimiz ýaly, 2021-nji ýylda Jemgyýetçilik guramalarynyň merkezi binasynda Halkara zenanlar güni mynasybetli Türkmenistanyň Zenanlar birleşiginiň Merkezi geňeşi tarapyndan yglan edilen «Ýylyň zenany» atly bäsleşigiň jemleýji tapgyry geçirildi. Oňa paýtagtymyzda we ýurdumyzyň welaýatlarynda geçirilen deslapky tapgyrlarda ýeňiji bolan zenanlaryň 42-si gatnaşdy. Bu bäsleşige kärhanamyzyň ýolbaşçysy, Türkmenistanyň Zenanlar birleşiginiň Mary welaýat bölüminiň ýanyndaky Işewür zenanlaryň merkeziniň başlygy Aýhan Rejepowa hem gatnaşyp, «Ýylyň telekeçi zenany» diýen ada mynasyp boldy. Şeýle-de Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň döredilmeginiň 14 ýyllygy mynasybetli hususyýetçileriň arasynda ýurdumyzyň ykdysadyýetini ösdürmekde 2021-nji ýylyň jemleri boýunça geçirilen «Ýylyň öňdebaryjy işewüri» atly bäsleşiginiň «Ýylyň işewür zenany» ugry boýunça «Gerçek» haryt nyşanly aýakgap önümlerini öndürýän telekeçi Aýhan Rejepowa 1-nji orna mynasyp boldy. Bu bolsa taryhyň altyn sahypalarynda görkezen edermenlikleri, ýurdy, maşgalany dolandyrmakdaky we nesil terbiýesini kämilleşdirmekdäki nusgalyk pähim-parasady, nepis el işleri, başarjaňlygy, gaýratlylygy hem mylaýymlygy bilen özüni tanadan türkmen zenanlarynyň ýurdumyzyň hususy telekeçilik pudagyny ösdürmekde hem birjik-de çetde durmaýandygynyň aýdyň subutnamasydyr. 

 Goý, gadymy halkymyzyň müdimi gymmatlyklaryny dünýä ýaýyp, nesillerimizi watançylyk ruhunda terbiýelemek ugrunda aladalanýan, bu babatda biz — hususyýetçileriň-de mynasyp goşant goşmagyna ýardam berýän hormatly Prezidentimiziň beýik işleri hemişe rowaç bolsun! Ynsan zähmetine belent sarpa goýulýan ajaýyp ýurdumyzda işeňňir işewürlerimiziň işleri ilerläp, Watanymyzyň şan-şöhraty dünýä dolsun! 

Söhbetdeş bolan   Sülgün MYRATGELDIÝEWA,

Halkara ynsanperwer ylymlary we ösüş uniwersitetiniň žurnalistika hünäriniň talyby, «Esger»

Guşçulygy ösdürmekde hususy pudagyň wekilleri gowy netijeleri gazanýarlar. Olaryň hatarynda Baýramaly etrabynyň çäginde ýerleşýän «Ýaşyl ýaz» hojalyk jemgyýetiniň guşçulyk toplumynyň işgärleri içerki bazarlary ýumurtga we guş eti bilen üpjün etmekde tutanýerlilik görkezýärler.  

Guşçulyk toplumynyň ýyllyk kuwwaty sekiz million ýumurtga we müň tonna guş etini öndürmäge niýetlenendir. Toplumda ýumurtga berýän, et üçin niýetlenen towuklar saklanýan hem-de inkubator bölümleri bolup, olaryň ählisi Türkiýäniň öňdebaryjy önüm öndürijileriniň ýokary hilli enjamlary bilen üpjün edilendir. Guşlary iýmitlendirmek, olaryň ketekleriniň ýylylyk derejesini kadaly ýagdaýda saklamak, inkubatorlarda broýler jüýjelerini çykarmak işleri şu enjamlaryň kömegi bilen ýerine ýetirilýär we olar kompýuter ulgamy arkaly dolandyrylýar.  

Hojalyk jemgyýetiniň guşçulyk toplumynda ýumurtga berýän towuklaryň 50 müňe golaýy idedilýär. Guşlara berilýän bugdaý ýarmasy, mekgejöwen we soýa ýaly iýmleriň düzümine witaminli goşundylaryň goşulmagy towuklaryň önüm berijiligini has-da artdyrýar. Bu bölümde her aýda ýumurtganyň ortaça 700 müň sanysy öndürilýär. Ýokumly azyk önümi bolan ýumurtgalar, baglaşylan şertnama laýyklykda, döwlet lomaý bölek söwda kärhanasyna iberilýär.  

«Ýaşyl ýaz» hojalyk jemgyýetiniň inkubator bölüminde hem işler talabalaýyk ýola goýlupdyr. Bu ýerde broýler jüýjelerini köpeltmekde zerur bolan ýumurtgalar Türkiýeden satyn alynýar we jüýjeler tapgyrlaýyn çykarylýar. Broýler görnüşli jüýjeler aýry-aýry keteklerde saklanyp, olara göwnejaý ideg edilýär. Guşlara weterinar gözegçiligi hem talabalaýyk ýola goýlupdyr.  

Guşçulyk toplumynda taýýar önümler göze gelüwli gaplara gaplanyp, döwlet et-süýt söwda kärhanasyna, belli bir bölegi bolsa «Täze Aý» hojalyk jemgyýetiniň önümçiligine ugradylýar. Bu önümler içerki bazarlarymyzda islegli önümleriň hatarynda orun aldy. 

Özleri üçin döredilýän giň mümkinçiliklerden ýerlikli peýdalanyp zähmet çekýän telekeçiler guşlar üçin zerur bolan dänelik ekinleri ekmek ugrunda hem asylly işleri alyp barýarlar. Hojalyk jemgyýetiniň işgärleri guşçulyk toplumynyň ot-iým binýadyny geljekde has-da berkitmegi we giňeltmegi maksat edinip, bölünip berlen ýer böleklerinde mekgejöwen, beýleki däneli ekinleri ösdürip ýetişdirmäge uly ähmiýet berýärler. Içerki bazarlary ýumurtga we guş eti bilen üpjün etmäge saldamly goşant goşýan işewür telekeçiler ykdysady ösüşde hususy ulgamyň ornuny ýokarlandyrmakda alyp barýan döwlet bähbitli işleri üçin Arkadagly Serdarymyza çäksiz alkyş aýdýarlar.  

Welmuhammet GALANDAROW.

Milli ykdysadyýetimiziň kuwwatlanmagyna uly goşant goşýan telekeçilik ulgamy Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe belent sepgitlere eýe bolýar. Ýurdumyzda azyk bolçulygyny döretmekde, senagat pudagyny ösdürmekde telekeçileriň gazanýan netijeleri guwandyryjydyr. Şu ýylyň geçen ýedi aýynda Senagatçylar we telekeçiler birleşmesi boýunça oba hojalyk we azyk önümlerini öndürmegiň ösüş depgininiň 167,9 göterime, senagat önümleriniň ösüş depgininiň 109,2 göterime deň bolmagy-da muňa aýdyň mysaldyr. 

Türkmen telekeçileri täze tilsimatlara daýanyp, olary önümçilige ykjam ornaşdyryp, daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ýerini tutup bilýän önümçiligi işe girizýärler. Ýurdumyzda öndürilýän harytlary daşary ýurt bazarlaryna çykarmakda-da türkmen telekeçileri işeňňirlik görkezýärler. Oňa mysal edip, «Röwşen» hususy kärhanasyny görkezmek bolar. 

«Röwşen» ýurdumyzda aýakgap önümçiligini ýola goýan ilkinji kärhanadyr. 2003-nji ýylda işe girizilen bu kärhana dünýä ülňülerine laýyk gelýän kämil enjamlar ornaşdyrylandyr. Munuň özi öndürilýän önümleriň hiliniň ep-esli ýokary bolmagyna şert döredýär. «Röwşen» haryt nyşanly dürli ölçegdäki aýakgaplar diňe bir ýurdumyzda däl, eýsem, daşary ýurtlarda-da höwes bilen satyn alynýar. Ýeri gelende aýtsak, kärhananyň öndürýän aýakgaplary arassa gönden tikilýär. Sap gönden tikilen aýakgaplar berk we ykjam bolýar. Ine, şonuň üçinem bu aýakgaplara bolan isleg barha artýar. 

Kärhana «Maksatderi» açyk görnüşli paýdarlar jemgyýeti bilen hyzmatdaşlyk edýär, çünki bu jemgyýet diňe «Röwşen» hususy kärhanasynyň aýakgaplary üçin her aýda bir million dessimetrden gowrak gön öndürýär. Paýdarlar jemgyýetiniň öz önümleri bilen daşary ýurtlara-da çykyp başlandygyny aýtmak gerek. 

Häzirki wagtda hususy kärhanada 300-den gowrak işçi-hünärmen zähmet çekýär. Önümçilikdäki enjamlaryň sazlaşykly işleýşi, hünärmenleriň öz işine yhlas bilen çemeleşmekleri netijesinde, kärhana her aýda 15 müň jübüte çenli aýakgap öndürýär. Bu ýerde tikilýän aýakgaplar erkek adamlar, zenan maşgalalar, mekdep okuwçylary üçin niýetlenendir. Şeýle-de türgenler, esgerler üçin hem ýörite aýakgaplar tikilýär. 

Kärhananyň ýurdumyz boýunça 30-dan gowrak dükany bar. Gözel Aşgabadymyzyň Bitarap Türkmenistan şaýolunyň 91/1 jaýyndaky kärhananyň «Gadamly» aýakgap önümleri dükany hem halkymyza medeniýetli hyzmat edýär. Kärhananyň dükanlarynda öz islegiňe görä dürli reňkdäki aýakgaplary saýlap alyp bolýar.  

Aýakgap önümçiliginde Italiýanyň döwrebap enjamlary ulanylýar. Kärhananyň hünärmenleri aýakgaplaryň görnüşlerini, reňkini, dizaýnyny yzygiderli kämilleşdirýärler. «Röwşen» haryt nyşanly aýakgaplar daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýar. Kärhana ýurdumyzyň ykdysady kuwwatyny, şeýle-de eksport mümkinçiliklerini artdyrmaga saldamly goşant goşýar. «Röwşen» öz önümlerini goňşy we dostlukly döwletleriň birnäçesine eksport edýär. Geljekde daşary ýurt döwletleri bilen özara bähbitli hyzmatdaşlygy has-da ösdürmek meýilleşdirilýär.  

Kärhananyň işçi-hünärmenleri hormatly Prezidentimiziň türkmen telekeçilerine bildirýän ynamyny özleriniň päk zähmeti bilen ödejekdiklerini aýdýarlar. Döwlet Baştutanymyzyň halkymyzyň bagtyýarlygynyň, ýurdumyzyň abadançylygynyň bähbidine durmuşa geçirýän asylly işleriniň has-da rowaçlanjakdygyna berk ynanýarlar. 

Akmyrat NURALYÝEW.

«Türkmenistan».

Berkarar Watanymyzda maldarçylyk önümleriniň öndürilişini artdyrmak, azyk bolçulygyny pugtalanmak ugrundaky tagallalara Ahal welaýatynda iş alyp barýan hususy pudagyň wekilleri hem saldamly goşandyny goşýarlar. Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzasy «Ajaýyp ussat — halal önümler» hojalyk jemgyýetiniň döwrebap maldarçylyk toplumynyň netijeli we guwandyryjy işleri bu ugurda aýratyn bellärliklidir. 

Hojalyk jemgyýetiniň Bäherden etrabynyň «Arçman» daýhan birleşiginiň çägindäki ýokary hilli sygyr etiniň önümçiligine ýöriteleşdirilen maldarçylyk toplumynyň alyp barýan işleriniň gerimi barha giňeýär. 2015-nji ýylda bu ýere Germaniýadan getirilen «aberdin-angus» tohumly mallaryň hojalyga peýdaly alamatlary ylmy esasda öwrenildi, ykdysady taýdan amatlylygy, dürli howa şertlerine ýokary durnuklylygy, yssa we sowuga çydamlylygy göz öňüne tutulyp, bu mallar hojalykda köpçülikleýin idedilip başlandy. Mermer etiniň önümçiligi boýunça iň gowy tohumlaryň biri hasaplanylýan şeýle görnüşli mallaryň bu ýerde göwnejaý idedilmegi we olardan ýokary hilli önüm alynmagy üçin ähli tagallalar edilýär.  

Maldarçylyk toplumynyň işini ýöretmek üçin bölünip berlen ýer böleginiň 35 gektarynda gurlan desgalar döwrebap enjamlaşdyrylandyr. Toplum mal ýataklaryny, sagym we sagym sygyrlar, ýaş göleler binalaryny, gezim meýdançasyny, dökün ammarlarydyr ot-iým desgalaryny hem-de beýleki kömekçi desgalary öz içine alýar. Olarda ornaşdyrylan kämil tehnologiýalar toplumyň işini ýokary derejede alyp barmaga mümkinçilik berýär. 

Şu ýerde idedilýän mallaryň arasynda et we süýt berijiligi bilen tapawutlanýan «simmental», «golşteýn» görnüşli sygyrlar hem bar. Häzirki wagtda idedilýän mallardan ýylyň dowamynda onlarça tonna et öndürilýär. Toplumyň sagym mallaryndan her günde alynýan süýdüň möçberi 15-16 tonnadyr. Süýt, senagat taýdan ýokary talaplara laýyklykda, gaýtadan işlenilýär hem-de süýt kärhanalaryna ugradylýar. Şeýlelikde, toplumyň ekologik taýdan arassa, ýokuma baý süýt hem-de et önümleri halkymyzyň bereketli suprasynyň bezegidir. 

Mallaryň ýeterlik ot-iým binýadyny döretmek üçin bölünip berlen ýerde ýorunja, däneli we siloslyk mekgejöwen, beýleki ot-iýmlik ekinler ekilýär. Şolary ýetişdirmekde we ýygnap almakda maldarçylyk toplumynyň häzirki zaman oba hojalyk tehnikalarynyň hyzmatyndan netijeli peýdalanylýar. Ot-iým taýýarlaýjylar şu günler gyş üçin ot-iým ätiýaçlygyny döretmek maksady bilen yhlasly zähmet çekýärler.  

Toplumyň işçi-hünärmenleri daşary döwletlerden getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleriň önümçiligini giňeltmek babatynda uly tagalla edýändigi, telekeçilere ýakyndan goldaw-hemaýatlary berýändigi üçin, hormatly Prezidentimiziň adyna alkyş aýdýarlar, Watanymyzyň baş baýramyna sowgatly barmak üçin, iş gadamlaryny has-da batlandyrýarlar. 

Aýdo ŞEKEROW.

Berkarar Watanymyzda maldarçylyk önümleriniň öndürilişini artdyrmak, azyk bolçulygyny pugtalanmak ugrundaky tagallalara Ahal welaýatynda iş alyp barýan hususy pudagyň wekilleri hem saldamly goşandyny goşýarlar. Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzasy «Ajaýyp ussat — halal önümler» hojalyk jemgyýetiniň döwrebap maldarçylyk toplumynyň netijeli we guwandyryjy işleri bu ugurda aýratyn bellärliklidir. 

Hojalyk jemgyýetiniň Bäherden etrabynyň «Arçman» daýhan birleşiginiň çägindäki ýokary hilli sygyr etiniň önümçiligine ýöriteleşdirilen maldarçylyk toplumynyň alyp barýan işleriniň gerimi barha giňeýär. 2015-nji ýylda bu ýere Germaniýadan getirilen «aberdin-angus» tohumly mallaryň hojalyga peýdaly alamatlary ylmy esasda öwrenildi, ykdysady taýdan amatlylygy, dürli howa şertlerine ýokary durnuklylygy, yssa we sowuga çydamlylygy göz öňüne tutulyp, bu mallar hojalykda köpçülikleýin idedilip başlandy. Mermer etiniň önümçiligi boýunça iň gowy tohumlaryň biri hasaplanylýan şeýle görnüşli mallaryň bu ýerde göwnejaý idedilmegi we olardan ýokary hilli önüm alynmagy üçin ähli tagallalar edilýär.  

Maldarçylyk toplumynyň işini ýöretmek üçin bölünip berlen ýer böleginiň 35 gektarynda gurlan desgalar döwrebap enjamlaşdyrylandyr. Toplum mal ýataklaryny, sagym we sagym sygyrlar, ýaş göleler binalaryny, gezim meýdançasyny, dökün ammarlarydyr ot-iým desgalaryny hem-de beýleki kömekçi desgalary öz içine alýar. Olarda ornaşdyrylan kämil tehnologiýalar toplumyň işini ýokary derejede alyp barmaga mümkinçilik berýär. 

Şu ýerde idedilýän mallaryň arasynda et we süýt berijiligi bilen tapawutlanýan «simmental», «golşteýn» görnüşli sygyrlar hem bar. Häzirki wagtda idedilýän mallardan ýylyň dowamynda onlarça tonna et öndürilýär. Toplumyň sagym mallaryndan her günde alynýan süýdüň möçberi 15-16 tonnadyr. Süýt, senagat taýdan ýokary talaplara laýyklykda, gaýtadan işlenilýär hem-de süýt kärhanalaryna ugradylýar. Şeýlelikde, toplumyň ekologik taýdan arassa, ýokuma baý süýt hem-de et önümleri halkymyzyň bereketli suprasynyň bezegidir. 

Mallaryň ýeterlik ot-iým binýadyny döretmek üçin bölünip berlen ýerde ýorunja, däneli we siloslyk mekgejöwen, beýleki ot-iýmlik ekinler ekilýär. Şolary ýetişdirmekde we ýygnap almakda maldarçylyk toplumynyň häzirki zaman oba hojalyk tehnikalarynyň hyzmatyndan netijeli peýdalanylýar. Ot-iým taýýarlaýjylar şu günler gyş üçin ot-iým ätiýaçlygyny döretmek maksady bilen yhlasly zähmet çekýärler.  

Toplumyň işçi-hünärmenleri daşary döwletlerden getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleriň önümçiligini giňeltmek babatynda uly tagalla edýändigi, telekeçilere ýakyndan goldaw-hemaýatlary berýändigi üçin, hormatly Prezidentimiziň adyna alkyş aýdýarlar, Watanymyzyň baş baýramyna sowgatly barmak üçin, iş gadamlaryny has-da batlandyrýarlar. 

Aýdo ŞEKEROW.

«Türkmenistan». Surata düşüren awtor.

Döwlet Baştutanymyzyň: «Ýurdumyzda milli ykdysadyýetimiziň ähli pudaklarynda işlejek kiçi, orta we iri tehnologik kärhanalaryň gurluşygy ýokary depginler bilen alnyp barlar. Bu bolsa ykdysady kuwwatymyzy berkitmäge oňyn täsir eder» diýen sözlerinden ugur alnyp, milli ykdysadyýetiň ähli pudaklarynda, şol sanda bazar gatnaşyklarynyň esasyny düzýän hususy pudakda netijeli işler amala aşyrylýar. 

Telekeçilikde ýerine ýetirilmeli işleriň hemmetaraplaýyn öwrenilmegine esaslanýan we takyk kesgitlenen hereketleri hem maksatlary özünde jemleýän meýilnamanyň bolmagy esasy şertleriň biridir. Meýilnama menejmentiň wajyp düzüm bölekleriniň biri bolmak bilen, işiň üstünliginiň binýatlaýyn esasy bolup durýar. Telekeçilik işiniň meýilnamasy işlenip düzülende, onuň bazaryň (ykdysady dolanyşygyň) üýtgäp durýan ýagdaýlaryna we şertlerine laýyklykda, öz wagtynda we netijeli özgerdilmäge ukyply bolmagy zerurdyr. 

Türkmenistanyň Raýat kodeksine laýyklykda, fiziki şahslar ýuridik şahsy döretmezden,  telekeçilik işi bilen meşgullanmaga haklydyr. Türkmenistanyň kanunçylygyna laýyklykda, telekeçilik işi bilen meşgullanmak hukugy fiziki şahsyň hususy telekeçi hökmünde döwlet tarapyndan bellige alnan pursadyndan ýüze çykýar. Şeýlelikde, hususy telekeçilik işi, diňe döwlet belligine alnan ýagdaýynda kanunalaýyk bolýar. «Telekeçilik işi hakynda» Türkmenistanyň Kanunynyň 9-njy maddasyna laýyklykda, ýuridik şahsyň emele gelmegindäki telekeçilik işi «Kärhanalar hakynda» Türkmenistanyň Kanunynda bellenen tertipde döwlet belligine alynýar. Ýuridik şahsy döretmezden,  telekeçilik işi bilen meşgullanýan fiziki şahslary — hususy telekeçileri döwlet tarapyndan bellige almak olaryň salgyt hasabyna goýulmaly ýeri boýunça salgyt edaralary tarapyndan amala aşyrylýar. Bellige almagyň tertibi Türkmenistanyň Ministrler Kabineti tarapyndan kesgitlenilýär. Telekeçilik işini bellige almakdan boýun gaçyrylmagy ýa-da ony bellige almagyň tertibiniň we möhletiniň bozulmagy barada kazyýete şikaýat edilip bilner. 

Döwlet belligine aldyrmazdan, telekeçilik işi bilen meşgullanmak hukuk jogapkärçiliginiň degişli görnüşleriniň ýüze çykmagyna getirýär. Şu jähetden, Türkmenistanyň çäklerinde telekeçilik işini amala aşyrmagy maksat edinýän, Türkmenistanyň raýatlary, Türkmenistanyň çäginde hemişelik ýaşaýan, ýagny Türkmenistanyň Döwlet migrasiýa gullugynyň edaralary tarapyndan berlen, degişli rugsatnamasy we ýaşamaga ygtyýarnamasy bolan daşary ýurt raýatlary we raýatlygy bolmadyk adamlar hususy telekeçi hökmünde döwlet belligine alynmaga degişlidir. Türkmenistanyň çäginde doly kämillik ukyby bolan, ýagny 18 ýaşy dolan we kazyýet tarapyndan kämillik ukyby ýok diýlip bilinmedik ýa-da şu ýaşdan öň nikalaşan fiziki şahslar, eger-de olaryň amala aşyrýan işiniň görnüşinde ýaş çäklendirmesi ýok bolsa, telekeçilik işi bilen meşgullanyp bilýärler. 

Telekeçilik bilen Türkmenistanyň çäklerinde fiziki we ýuridik şahslar meşgullanyp bilýärler. Hususy pudagy mundan beýläk-de ösdürmek, senagaty diwersifikasiýalaşdyrmak, ykdysadyýetiň hemmetaraplaýyn ösüşiniň kuwwatyny artdyrmak, ýurduň ählumumy ykdysady giňişlige netijeli goşulmagyny üpjün etmek Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe milli ykdysadyýeti ösdürmegiň ileri tutulýan ugurlarynyň hatarynda durýar. 

Hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda hereket edýän we döwrüň talaplaryna görä yzygiderli kämilleşdirilýän kanunçylyk binýady, telekeçilik işini hasaba almagyň we güwälendirmegiň ýönekeýleşdirilen tertibi, salgyt salmagyň ýeňilleşdirilen ulgamy, ýeňillikli şertlerde berilýän karzlar we beýleki ençeme hukuk, maliýe we durmuş şertleri ýurdumyzda işewürligiň hem-de kiçi we orta telekeçiligiň giňden ýaýbaňlandyrylmagyna, telekeçiligiň iş ugrunyň köpelmegine hem-de telekeçilik bilen meşgullanmak isleýän watandaşlarymyzyň sanynyň yzygiderli artmagyna giň ýol açýar. 

Telekeçilik işini alyp barmagyň hukuk binýadyny has-da berkitmekde taýsyz tagallalary edýän Arkadagly Serdarymyzyň jany sag, ömri uzak, işleri rowaç bolsun.  

Gurban MYRADOW,

Türkmenistanyň Döwlet, hukuk we demokratiýa institutynyň ylmy işgäri.

Türkmen telekeçileri ýurdumyza daşary döwletlerden getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleri öndürmek, döwrebap önümçilikleri ýola goýup, täze iş orunlaryny döretmek wezipesine örän jogapkärli çemeleşýärler. Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzasy, telekeçi Begmyrat Işanowyň Aşgabat şäherinde ýerleşýän, «Oguzhan» haryt nyşanly süýji önümlerini öndürýän kärhanasy-da şeýle kärhanalaryň biri bolup, onda «Halkyň Arkadagly zamanasy» ýylynda uly zähmet üstünlikleri gazanylýar.  

Işewürlikde uly tejribesi bolan telekeçiniň konditer kärhanasy ýurdumyzda döredilen döwlete dahylsyz düzümleriň ilkinjileriniň biridir. Häzirki wagtda bu ýerde ýokary hilli süýji önümleriniň 50-ä golaý görnüşi öndürilip, owadan, göze gelüwli gaplara gaplanylýar we elýeterli nyrhlar bilen ýurdumyzyň ähli ýerlerindäki söwda nokatlaryna ugradylýar.  

Kärhananyň önümçilik kuwwatlylygy ýylda 5 müň tonna süýji önümlerini öndürmäge niýetlenilendir. Bu ýerde haryt nyşany bilen süýji önümleriniň dürli görnüşi öndürilýär. Dürli agramdaky tagamly önümleri «Garagum», «Ýyldyz», «Aýazbaba», «Ülje», «Keýik», «Maýa», «Täç», «Aýly agşam» ýaly milli nyşanlar bezeýär. Ýakynda kärhanada «Çopantelpek», «Taýçanak» atly süýji önümleriniň täze görnüşleri hem öndürilip başlandy.  

«Oguzhan» haryt nyşanly süýji önümlerini öndürýän konditer kärhanasynyň edara binasynyň we önümçilik sehleriniň bir binada ýerleşmegi işleriň alnyp barlyşyny ýeňilleşdirýär.  

Önümçilik sehlerine Türkiýäniň we Hytaý Halk Respublikasynyň döwrebap enjamlary ornaşdyrylandyr. Häzirki wagtda kärhanada her çalşykda 30-a golaý işgär zähmet çekýär. Kärhanada işçi-hünärmenleriň zähmet çekmegi we dynç almagy üçin amatly şertler döredilipdir. 

Kärhananyň işgärleri öndürýän süýji önümleriniň görnüşlerini has-da köpeltmegi, möçberlerini artdyrmagy hem-de ýokary hilli önümleri öndürip, ilata amatly bahalardan hödürlemegi maksat edinýärler. 

Türkmen telekeçileri hususy ulgamyň ösmegi üçin uly mümkinçilikleri döredip berýän Arkadagly Serdarymyza tüýs ýürekden alkyş aýdýarlar.  

Çary ÇARYÝEW.

Türkmen döwlet medeniýet instituty.

Garaşsyz, baky Bitarap Watanymyzyň deňsiz-taýsyz gülläp ösüşleri, beýik özgerişleri, täze, döwrebap şäherdir obalaryň döremegi, paýtagtymyzyň dünýäniň iň owadan şäherleriniň hataryna deňleşmegi eziz Diýarymyzy täsin bir gurluşyk meýdançasyna öwren Gahryman Arkadagymyzyň ady bilen berk baglanyşyklydyr. Binagärlik-şähergurluşyk maksatnamasynyň üstünlikli amala aşyrylmagynda milli ykdysadyýetimiziň aýrylmaz bölegi bolan hususy pudagyň hem mynasyp zähmet paýy bar. Diňe bir ýurdumyzyň çäginde däl, eýsem, goňşy ýurtlarda-da düýpli gurluşyklary amal edip, milli binagärligiň ajaýyp nusgalarynyň dünýä ýaýylmagyna uly goşant goşýan işewürlere Gahryman Arkadagymyz: «Telekeçiler şäherleri gurmaga ukyplydyrlar» diýip, ýokary baha berýär. 

 Bu hakykat ýörite habarçymyzyň Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň gurluşyk bölüminiň müdiri Hojamämmet BAÝRAMSÄHEDOW bilen söhbetdeşliginde hem öz beýanyny tapdy.  

 — Hojamämmet aga, ýurdumyzda amal edilen we häzirki wagtda gurluşygy dowam etdirilýän düýpli gurluşyklar barada gürrüň edilende, bu beýik işleriň aňyrsynda, ilkinji nobatda, Gahryman Arkadagymyzyň tagallasynyň bardygyny aýtmagymyz gerek. Täze gurlan her bir binada döwrüň beýik arhitektorynyň yhlasyny, döredijiligini görmek bolýar. Gurluşykçy telekeçiler muňa has gowy göz ýetirýän bolsalar gerek?!  

— Garaşsyzlyk ýyllary içinde günsaýyn däl, sagatsaýyn ösüp-özgeren ata Watanymyzyň gaýtalanmajak milli binagärlik keşbi Gahryman Arkadagymyzyň çuňňur söýgüsinden, ýürek mährinden kemal tapandyr. Paýtagt şäherimizde, ýurdumyzyň çar künjeginde gurlan döwrebap binalar — ähli amatlyklary bolan ýaşaýyş jaýlary, kottejler toplumlary, medeni-durmuş, sport we saglyk maksatly desgalar, bilim ojaklary, köçe-ýollar, köprüler, seýilgählerdir ýadygärlikler toplumlary güneşli Diýarymyzyň täze keşbine gözellik goşmak bilen birlikde, halkymyzyň ýaşaýyş-durmuşynyň has-da gowulanmagyna hem giň şertleri döredýär. Olaryň aglabasynyň täsin binagärlik keşbi, ýokary hil derejesi degişli halkara guramalar tarapyndan ykrar edilip, Ginnesiň rekordlar kitabyna hem girizildi. 

Aýratyn-da, durmuşymyzda esasy zerurlyklaryň biri bolan döwrebap ýaşaýyş jaýlarynyň artmagy buýsançly ýagdaýdyr. Tapgyrlaýyn hem toplumlaýyn ösdürilýän gözel Aşgabadymyzy alyp göreliň! «Aşgabat şäherinde döwrebap binalary we desgalary gurmak hakynda» Kararyň üstünlikli amal edilmeginde hususy işewürleriň uly goşandy bar. Olar Aşgabady ösdürmegiň 12, 13, 14, 15, 16-njy tapgyrlarynda, Köşi, Çoganly ýaşaýyş toplumlarynda ähli amatlyklary bolan, köp gatly ýaşaýyş jaýlarynyň, kottejleriň, medeni-durmuş maksatly binalaryň, sport toplumlarynyň, seýilgähleriň, ýerasty we ýerüsti geçelgeleriň gurluşygyny alyp bardylar.  

 — Mukaddes Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllyk senesiniň bellenilen ýylynda ýurdumyzda 73 sany iri desganyň gurlup ulanmaga berilmegi halkymyzy begendiren wakalardan boldy. Bu şanly toýa gurluşykçy telekeçiler hem sowgatly barandyrlar?! 

— Elbetde. Garaşsyzlygymyzyň ýubileý senesiniň bellenilen ýylynda telekeçilerimiz toý joşguny bilen has-da gaýratly, ýokary öndürijilikli hem döredijilikli işlediler. Olaryň geçen ýylda guran dürli maksatly desgalarynyň sany 50-den geçýär. Şolaryň hatarynda «Beýik bina» hususy kärhanasy tarapyndan paýtagtymyzda gurlan «Aşgabat» söwda we dynç alyş merkezi, «Gündogdy» hususy kärhanasy tarapyndan Kerki şäherinde gurlan Halkara howa menzili, «Röwşen» hususy kärhanasy tarapyndan Balkan we Daşoguz welaýatlarynda, «Ajaýyp döwür» hususy kärhanasy tarapyndan Lebap welaýatynda gurlan «Türkmeniň ak öýi» binalary, şeýle-de köp sanly döwrebap ýyladyşhanalar toplumlary bar. Ýurdumyzyň düýpli gurluşyklarynda aýratyn tapawutlanan hususy kärhanalardan «Türkmen bina gurluşyk» hojalyk jemgyýeti, «Nur bina gurluşyk», «Röwşen» hususy kärhanalary Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň döredilmeginiň 14 ýyllygy mynasybetli hususy telekeçileriň arasynda yglan edilen «Ýylyň öňdebaryjy işewüri» atly bäsleşigiň ýeňijileri hökmünde «Ýylyň işewür gurluşykçylary» diýen hormatly ada mynasyp boldular. 

 — Gurluşyk işleriniň gerimi has giň. Gurluşykçy telekeçileriň arasynda ýol, köpri gurmak ýaly sogap işler bilen il alkyşyna eýe bolýanlary, şeýle-de dünýä ülňülerine laýyk gelýän Halkara howa menzillerini, döwrebap awtomenzilleri gurup adyganlary hem bar... 

— Ýol, köpri gurmak ýaly sogap işler agzalanda, ozaly bilen, «Türkmen Awtoban» ýapyk görnüşli paýdarlar jemgyýetiniň buýurmasy esasynda gurluşygy güýçli depginlerde alnyp barylýan Aşgabat — Türkmenabat ýokary tizlikli awtomobil ýoly hakynda gürrüň etsek ýerlikli bolar. Mälim bolşy ýaly, Gahryman Arkadagymyz awtobanyň dünýä ülňülerine laýyklykda, ýokary hilli gurulmagyny üpjün etmek maksady bilen, döwrebap tehnikalary satyn alyp berdi. Çig mallar bilen üpjünçiligiň ýokary derejede ýola goýulmagy gurluşyk işleriniň bökdençsiz amal edilmegine getirýär. Netijede, gurluşykçylarymyz bu ýoluň Aşgabat — Tejen bölegini ýokary hilli gurup, halkymyzyň hyzmatyna berdiler. Tejen — Mary bölegini hem geljek ýyl ulanmaga bermek meýilleşdirilýär. Hususy işewürleriň ýol, köpri gurmakda toplan baý tejribesi olara şeýle düýpli gurluşygyň ynanylmagyna getirdi. Şol sanda «Ojar Aziýa» hususy kärhanasynyň bu ugurda köp ýyllardan bäri işleýändigini bellemeli. Bu hususy kärhana tarapyndan Aşgabatda, Mary welaýatynda onlarça kilometrlik täze ýollar gurlup, öňden bar bolan ýollarda abatlaýyş, durkuny täzeleýiş işleri geçirildi. Häzirki wagtda Ahal welaýatynyň gurluşygy güýçli depginlerde alnyp barylýan täze, döwrebap edara ediş merkeziniň ýol gurluşygynda bu hususy kärhananyň hünärmenlerine merkeze barýan hem-de içerki ýollaryň gurluşygy ynanyldy.  

«Gündogdy» hususy kärhanasy Kerki şäherinde Halkara howa menzilini gurdy. Ondan öň bu hususy kärhananyň hünärmenleri Türkmenabadyň Halkara howa menzilini ýokary hilli gurup, bu üýtgeşik desga milli binagärlik keşbi bilen Ginnesiň rekordlar kitabyndan orun aldy. Häzirki wagtda telekeçiler Balkan welaýatynyň Jebel şäherçesinde Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwrüniň iri gurluşyklarynyň biri bolan täze Halkara howa menziliniň gurluşygyny alyp barýarlar. Paýtagtymyzdaky Halkara awtomenziliň gurluşygyny «Muhammet — Balkan» hojalyk jemgyýetiniň alyp barandygyndan habarlysyňyz. Ýurdumyzyň welaýat merkezleri bolan Balkanabat, Daşoguz, Türkmenabat, Mary şäherlerinde ýolagçy awtomenzilleriniň taslamasyny düzmek we olaryň ýanaşyk ýerlerini abadanlaşdyryp gurmak işleriniň hem bu hojalyk jemgyýetine ynanylmagy telekeçilerimiziň öz işiniň ussadydygyny aňladýar. «Halkyň Arkadagly zamanasy» ýylynyň sentýabr aýynda ulanylmaga berilmegi meýilleşdirilýän bu döwrebap awtomenziller mukaddes Garaşsyzlygymyzyň 31 ýyllyk toýuna sowgat bolar. 

 — Hojamämmet aga, gurluşyk işlerinde gerekli çig mallar bilen üpjünçilik esasy zerurlyklaryň biri. Birleşmäniň hususy gurluşyk kärhanalarynyň önümçilik bazalary bardyr, elbetde?! 

— Ýöriteleşdirilen önümçilik bazalarynyň bolmagy gurluşyk işleriniň bökdençsiz alnyp barlyp, öz wagtynda hem ýokary hilli amal edilmeginde uly orun eýeleýär. Gurluşyk işlerini alyp barýan hususy kärhanalaryň Gökdepe etrabynyň Owadandepe geňeşliginiň çäginde 100 gektar meýdany eýeleýän, Balkanabat şäherinde 50 gektar meýdany eýeleýän önümçilik bazalary bar. Geljekde Owadandepedäki önümçilik bazasynyň meýdanyny ýene-de giňeltmek göz öňünde tutulýar.  

 — Çig mallar bilen üpjünçilik işleri nähili alnyp barylýar? 

— Häzirki wagtda bu babatda hiç hili kösençlik çekilmeýär. Çünki gurluşyk üçin gerekli bolan çig mallar, esasan, öz ýurdumyzda öndürilýär. Keramatly topragymyz ýerasty we ýerüsti baýlyklara baý. Gurluşyk işlerinde zerur bolan çäge, çagyl bu toprakda näçe diýseň bar. Telekeçilerimiz sement, kerpiç, demirbeton, keramiki, plastik, sanfaýans önümlerini, gury gurluşyk we boýag serişdelerini öndürmäge-de ökdelediler. Ekologik taýdan arassa çig mallar gurluşyk işleriniň hiliniň ýokary bolmagyna täsir edýär. Ahal welaýatynyň Bäherden, Lebap welaýatynyň Köýtendag etraplaryndaky sement zawodlary bökdençsiz işledilýär. Häzirki wagtda bu zawodlaryň ikinji tapgyrlarynyň gurluşyklary ýokary depginde dowam edýär. «Beýik bina» hususy kärhanasy we «Türkmen enjam» hojalyk jemgyýeti tarapyndan gurulýan bu desgalar şu ýylyň ahyryna ulanmaga berler.  

 — Telekeçiler tarapyndan edil şu günlerde alnyp barylýan gurluşyklar barada-da durup geçäýseňiz! 

— Ýurdumyzyň dürli künjeklerinde giňden ýaýbaňlandyrylan gurluşyklaryň sany juda köp. Hormatly Prezidentimiziň tagallasy, goldaw-hemaýaty bilen olaryň her biriniň öz wagtynda we ýokary hilli gurlup, halkymyzyň hyzmatyna beriljekdigine berk ynanýarys. Diňe iri gurluşyklar barada aýtsak, işewürlerimiz gojaman Köpetdagyň eteginde Ahal welaýatynyň täze, döwrebap edara ediş merkeziniň gurluşygynyň birinji tapgyrynda güýçli depginde iş alyp barýarlar. Nesip bolsa, şu ýylyň dekabr aýynda ol ýerdäki döwrebap desgalaryň 340-a golaýynyň gurluşygy doly tamamlanyp, halkymyzyň hyzmatyna berler. 

«Awaza» milli syýahatçylyk zolagynyň täze keşbinde, Hazaryň türkmen kenarynyň dünýäniň iň gözel künjekleriniň birine öwrülmeginde hem türkmen telekeçileriniň mynasyp zähmet paýy bar. Birleşmäniň agzalary Türkmenbaşy şäheriniň Awaza etrabynda täze dörän kottejler toplumynyň gurluşygyny alyp bardylar. Ähli amatlyklary bolan kottej jaýlarynyň 48-sini, şeýle-de hyzmat ediş merkezini özüne birleşdirýän bu toplumda şypaly hem sapaly kenara dynç almaga gelýänler üçin aňrybaş hyzmatlar göz öňünde tutulandyr. Hyzmat ediş merkeziniň binasynda restoran, howuz, hammam, türk hammamy ýerleşýär, şeýle-de ol ýerde medeniýetli dynç almak üçin ähli şertler bar.  «Rowaç» kottejler toplumynyň çäginde açyk howuzlar, çagalar üçin attraksion oýun meýdançalary, sport meýdançalary guruldy. Awazanyň ajaýyp binalarynyň üstüni ýetiren döwrebap kottejler toplumy hormatly Prezidentimiziň gatnaşmagynda dabaraly ýagdaýda açylyp, ulanmaga berildi. Munuň özi Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwrüne aýratyn şan beren wakalaryň biri boldy.  

Halkymyzda «Gurmak — ömürden» diýilýär. Türkmen telekeçilerine uly ynam bildirip, ömürlere hem-de döwürlere uzaýan şeýle beýik işleri alyp barmak üçin ähli amatlyklary, ýeňillikleri döredýän Arkadagly Serdarymyzyň jany sag, ömri uzak bolsun!  

 — Beren täsirli gürrüňleriňiz üçin köp sag boluň! 

Söhbetdeş bolan Keýik UMAROWA.

«Türkmenistan».

Azyk bolçulygyny döretmek islendik ýurduň ykdysady syýasatynyň esasy ugurlarynyň biri bolup durýar. Hormatly Prezidentimiz hem ilatymyzy özümizde öndürilýän azyk önümleri bilen üpjün etmegiň meselesine çynlakaý çemeleşýär we degişli ýolbaşçylaryň öňünde bu barada anyk wezipeleri goýýar. Bu il-ýurt bähbitli işlere hususy önüm öndürijiler hem saldamly goşant goşýarlar.  

Telekeçiler ilaty ýylyň dowamynda ýokary hilli gök we bakja önümleri bilen üpjün etmek üçin ýyladyşhanalarda ekinleriň dürli görnüşlerini ýetişdirýärler. Olaryň şu ýylyň başyndan bäri satuwa çykaran ýyladyşhana önümleriniň umumy mukdary 5 müň 133 tonnadan geçdi. Munuň geçen ýylyň degişli döwründäkisinden ep-esli köpdügi hususy önüm öndürijileriň işleriniň barha rowaç alýandygyna şaýatlyk edýär. Ilata hödürlenilen önümleriň esasy bölegini pomidor tutýar. Telekeçilerimiz geçen ýarym ýylda bu önümiň 4 müň 927 tonnadan gowragyny öndürdiler. Şonuň ýaly-da bolgar burçunyň 64, kelemiň 83 tonnasy alyjylara terligine ýetirildi. Ýer tudanasynyň 1,68, soganyň 8 tonnasy ýyladyşhanalarda ýetişdirildi. Şu günler bolsa hususy önüm öndürijiler tebigy şertlerde açyk meýdanda ýetişdirilen ýeralmanyň, soganyň, pomidoryň, bakja önümleriniň we beýleki azyklyk ekinleriň hasylyny ýitgisiz ýygnap almak ugrunda tutanýerli zähmet çekýärler. Oba hojalyk işleri bilen meşgullanýan telekeçileriň tagallalarynyň ýerine düşýändigi bolsa bazarlaryň we dükanlaryň dolup duran tekjelerinden aýdyň görünýär.  

Hususy önüm öndürijiler diňe bir gök önümleri ýetişdirmek bilen çäklenmän, eýsem, maldarçylyk, guşçulyk bilen hem, olardan alynýan önümleri gaýtadan işlemek bilen hem meşgullanýarlar. Welaýatymyzyň telekeçileri geçen alty aýda 105 tonna golaý et öndürdiler. Häzirki wagtda hususy maldarlaryň 64-si et öndürmek maksady bilen mal idedýärler. Şonuň ýaly-da etden ýokary hilli şöhlat önümleri hem taýýarlanylýar. Ýylyň başyndan bäri bu önümiň 105 tonnadan gowragy söwda nokatlarynyň üsti bilen ýerlenildi. Bu önümçilik bilen telekeçileriň 10-sy meşgullanýar. 

Welaýatymyzda guşçulygy ösdürmäge hem aýratyn üns berilýär. Ilaty berhizlik iýmit hasaplanylýan guş eti, saglyk üçin peýdaly ýumurtga bilen üpjün etmäge hususy önüm öndürijiler saldamly goşant goşýarlar. Towuk idedýän telekeçileriň 9-sy ýylyň başyndan bäri towuk etiniň 71 tonna golaýyny alyjylara ýetirdi. Ýene-de şonça telekeçiniň kömegi bilen 1,5 milliondan gowrak ýumurtga öndürilip, söwda nokatlaryna iberildi.  

Ýylyň dowamynda uly islegden peýdalanýan önümleriň ýene biri süýtdür. Telekeçileriň güýji bilen ýylyň başyndan bäri 939 tonna ýakyn süýt öndürildi. Gaýtadan işlemegiň netijesinde öndürilen süýt önümleriniň mukdary bolsa 69 tonna ýetdi. «Läle», «Enaý», «Her gün», «Peýker», «Rahatlyk» ýaly haryt nyşanlary bilen öndürilýän gatyk, gaýmak, dorog, gaty we ereme peýnirler, mesge ýagy, doňdurma alyjylaryň uly isleginden peýdalanýar.  

Ýylyň başyndan bäri çörek we çörek önümleriniň hem 354 tonnadan gowragy ilatyň saçagyna ýetirildi. Öndürilen konditer önümleriniň mukdary bolsa 153 tonna töweregi boldy. 

Tomsuň häzirki günlerinde hususy önüm öndürijiler alkogolsyz içgileri we arassalanylan suwy söwda nokatlaryna çykarmaga hem aýratyn üns berýärler. Ýylyň başyndan bäri olar ilata alkogolsyz içgileriň 244 müň dekalitrden gowragyny hödürlediler. Bu önümiň 239 müň dekalitrinden gowragy iýun aýynda öndürildi. Bu bolsa telekeçileriň işini alyjylaryň dürli döwürlerdäki isleglerine laýyk guraýandyklaryny görkezýär. Şu günlerde «Kristall Bek», «Yşgyn», «Ramakwa», «Sümmül», «Titi», «Mahmal», «Arçalyk» we beýleki söwda belgili dürli tagamly içgiler alyjylaryň arasynda uly meşhurlyga eýe bolýar. 

Ýokarda mysal getiren anyk delillerimizden hem görnüşi ýaly, welaýatymyzyň telekeçileri azyk önümçiliginde uly orny eýeleýärler. Häzir bu ugur bilen telekeçileriň 198-si meşgullanýar. Hususy kärhanalarda we önümhanalarda döredilen iş orunlarynda işgärleriň 842-si zähmet çekýär. Hünärmenleriň birleşen tagallalarynyň netijesinde azyklyk önümleriň bolçulygy döredilýär. 

Şöwket KERIMBERDIÝEW,

Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň welaýat bölüminiň müdiri, Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň deputaty.