Ýurdumyzyň hususy pudagyny ösdürmek milli ykdysadyýetimiziň ileri tutulýan ugurlarynyň biridir. Diýarymyzyň eksport kuwwatyny artdyrmakda, täze önümçilikleri ýola goýmakda, bazar bolçulygyny döretmekde, iş üpjünçiliginde hususy pudaga möhüm orun degişlidir. 18-nji martda hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň döredilmeginiň 15 ýyllygy mynasybetli geçirilýän sergide bolup, ýurdumyzyň işewür düzümleriniň öndürýän önümleri, senagat harytlary hem-de olaryň görnüşleri bilen tanyşmagy bolsa türkmen telekeçileri üçin şanly waka öwrüldi. 

Sergi monitor arkaly görkezilýän maglumatlardan başlanýar. Onda ýurdumyzyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzalarynyň 15 ýylyň dowamynda ýerine ýetiren işleriniň netijeleri, hususy ulgamyň gazanýan üstünlikleri we mynasyp bolan güwänamalary, diplomlary barada giňişleýin maglumatlar berilýär. Paýtagtymyzdaky Söwda-senagat edarasynda guralýan sergide görkezilýän dürli önümler barada Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary B.Atdaýew hem-de ýurdumyzyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň başlygy D.Hudaýberdiýew hasabat berdiler. 

Hormatly Prezidentimiz sergi bilen tanyşlygyň dowamynda ýokary hilli önümleri bilen ýurdumyzda we daşary döwletlerde meşhurlyk gazanan «Täze aý», «Hasar», «Balşeker», «Duýgy», «Doganlar ýyldyzy», «Ak gar» haryt nyşanly süýji-köke öndürýän telekeçileriň görkezýän önümleriniň görnüşleri bilen gyzyklandy. Mälim bolşy ýaly, bu önümler ýokumlylyk derejesi we ýokary halkara ülňülere laýyk gelýändigi üçin, dünýäniň bazarlarynda uly islegden peýdalanýar.  

Döwlet Baştutanymyz «Ak gar» hojalyk jemgyýetiniň ýolbaşçysy bilen gürrüňdeş bolup, telekeçi tarapyndan öndürilýän önümleriň görnüşleri, olaryň hili hem-de ýokumlylyk derejesi bilen gyzyklandy. Işewür gaýtadan işleýän kärhanalarda içerki we daşarky bazarlarda ýerlenilýän ýokary hilli süýji-köke önümlerini öndürmek boýunça oňyn tejribe toplandygyny gürrüň berdi. Hojalyk jemgyýetiniň ýurdumyzyň köp ýerlerinde söwda nokatlary bolup, olaryň tagallasy bilen ýokumly süýji-köke önümleri halkymyza yzygiderli ýetirilýär.  

Arkadagly Serdarymyz «Tut» haryt nyşanly içgileri öndürýän kärhananyň hünärmeni bilen gürrüňdeş bolup, olaryň alyp barýan işleri, önümçilige ornaşdyrýan täzeçil usullary we suwlaryň hil hem-de ýokumlylyk derejesi bilen gyzyklandy. Hünärmen häzirki döwürde gaýtadan işleýän senagaty ösdürmek, önümleriň hilini yzygiderli gowulandyrmak we olaryň möçberini artdyrmak üçin ähli zerur mümkinçilikleriň bardygyny belläp, telekeçilik başlangyçlaryny höweslendirmek ugrunda döwlet derejesinde alada edilýändigini guwanç bilen nygtady.  

Sergide Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň alyp barýan işleri, ýyladyşhana ulgamlarynda ulanylýan döwrebap tehnologiýalar hem-de ekologiýa babatda geçirilýän işler bilen tanyşdyryldy. Şunda gök we miwe önümleriniň söwdasy, olaryň halkymyz üçin elýeterlilik derejesi barada giňişleýin maglumat berildi. «Ter önüm» hojalyk jemgyýetiniň wekili ýetişdirilen gök we miwe önümleriniň söwdasy, olaryň ýerleşýän ýerleri, öndürilýän önümleriň mukdary hem-de bahalary bilen baglanyşykly maglumatlary özünde jemleýän täzeçil programma barada gürrüň berdi. Şeýle täzeçil çemeleşme bilen bazarlaryň ýagdaýyny, olary ugratmagyň ýollary hem-de bahalary bilen baglanyşykly hepdelik we aýlyk, ýyllyk maglumatlaryň netijesinde bazarlarda gök we miwe önümleriniň üpjünçiligini yzygiderli gözegçilikde saklamak mümkin bolýar.  

Beýleki bir bölüm şähergurluşyk taslamalarynyň durmuşa geçirilişiniň möçberi barada düşünje almaga mümkinçilik berýär. Hususan-da, bu ýerde Gahryman Arkadagymyzyň başlangyjy bilen binýat bolan Ahal welaýatynyň Arkadag şäheriniň birinji tapgyrynda gurlan binalaryň we desgalaryň şekilleri ýerleşdirilipdir. Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň ýolbaşçysy hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowa ýurdumyzda döredilen senagat zolagynyň işi barada hasabat berdi. Bellenilişi ýaly, häzirki döwürde bu zolagyň çägini giňeltmek, täze önümçilik kuwwatlyklaryny, şol bir wagtyň özünde, täze iş orunlaryny döretmek meýilleşdirilýär. Döwlet Baştutanymyz senagat zolagynyň ýurdumyzda önüm bolçulygynyň döredilmeginde, ilatymyzyň iş bilen üpjünçiliginde möhüm orun eýeleýändigini aýtdy. 

Serginiň ýurdumyzyň ýeňil senagatyna degişli bölümi köpdürlüligi we hil babatda ýokary talaplara laýyk gelýändigi bilen tapawutlanýar. Bu ýerde haly we haly önümleri, dokma senagatyna degişli önümleriň giň görnüşleri görkezilýär. Hormatly Prezidentimiz dokma önümçiliginde işjeňlik görkezýän telekeçi zenan bilen gürrüňdeş bolup, onuň taýýarlaýan dokma önümleriniň görnüşleri we türkmen zenanlarynyň el hünäriniň häzirki döwürde ösdürilişi bilen gyzyklandy. 

«Derýaplastik» hojalyk jemgyýetiniň işi ýurdumyzda batly depginlerde alnyp barylýan gurluşyklar üçin ähmiýetli hasaplanýar. Onuň kärhanalarynda diňe bir ýurdumyzda däl, eýsem, daşary ýurtlarda hem isleg bildirilýän ýokary hilli, importyň ornuny tutýan önümleriň 1500-den gowrak görnüşi öndürilýär. Serginiň ýene bir bölümi toý hyzmatlary bilen meşgullanýan telekeçileriň alyp barýan işleri baradaky maglumatlardan ybarat boldy.  

Soňra hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Söwda-senagat edarasynyň binasynyň ýanynda ýerleşýän ýörite meýdançada görkezilýän guşlaryň we mallaryň görnüşleri, olary idetmegiň aýratynlyklary bilen tanyşdy. Bu ýerde telekeçilik ulgamynda işjeňlik görkezýän kärhanalaryň dürli görnüşli guşlary görkezilýär. Türkmen bazarynda öz ornuny pugtalandyryp başlan düýeguşlary ösdürip ýetişdirýän düzümiň alyp barýan işleri aýratyn bellenilmäge mynasypdyr.  

Döwlet Baştutanymyz telekeçileriň ykdysadyýetimiziň okgunly ösüşinde möhüm orun eýeleýändiklerini belledi hem-de ýurdumyzda kiçi we orta telekeçiligiň mundan beýläk-de ösdürilmegi ugrunda zerur tagallalaryň ediljekdigini aýtdy.

 Aşgabat, 18-nji mart (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň döredilmeginiň 15 ýyllygy mynasybetli geçirilýän sergide bolup, ýurdumyzyň işewür düzümleriniň öndürýän önümleri, senagat harytlary hem-de olaryň görnüşleri bilen tanyşdy. Bu ýerde görkezilýän önümler häzirki döwürde milli işewürligiň ösüşiň täze derejesine çykandygynyň aýdyň beýanyna öwrüldi. 

Soňky ýyllarda umumy ösüşiň oňyn ýagdaýlaryna laýyklykda, ýurdumyzyň hususy işewürligini ösdürmek, hususyýetçiligiň gazananlarynyň gözden geçirilişini guramak meselelerine zerur üns berilýär. Giň möçberli serginiň guralmagy bu ugurda gazanylýan üstünlikler we täzelikler, telekeçiler tarapyndan daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň, eksport ugurly önümleriň önümçiliginde ulanylýan innowasion işläp taýýarlamalar bilen tanyşmaga mümkinçilik berýär. 

Sergi monitor arkaly görkezilýän maglumatlardan başlanýar. Onda ýurdumyzyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzalarynyň 15 ýylyň dowamynda ýerine ýetiren işleriniň netijeleri, hususy ulgamyň gazanýan üstünlikleri we mynasyp bolan güwänamalary, diplomlary barada giňişleýin maglumatlar berilýär. 

Aşgabadyň gözel künjekleriniň birinde ýerleşýän Söwda-senagat edarasynda guralýan sergide görkezilýän dürli önümler barada Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary B.Atdaýew hem-de ýurdumyzyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň başlygy D.Hudaýberdiýew hasabat berdiler. 

 Bellenilişi ýaly, döwlet derejesinde uly üns berilmegi netijesinde, ýurdumyzyň hususy ulgamynyň ykdysadyýetimizde eýeleýän orny yzygiderli berkidilýär. Munuň özi türkmen telekeçileriniň dürli ugurlar, şol sanda azyk we beýleki harytlaryň önümçiligi boýunça belent sepgitleri eýelemegine giň ýol açýar. Şunuň bilen baglylykda, hususyýetçiligiň işjeň ösdürilmegi ugrunda yzygiderli alada edýändigi üçin hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowa hoşallyk bildirildi. 

Döwrüň talabyna laýyklykda, ýurdumyzyň işewür düzümleriniň yzygiderli tagallasy netijesinde, içerki bazarlarda çörek we çörek önümleriniň bolçulygynyň üpjün edilmegi möhüm wezipe hökmünde kesgitlenildi. Bu önümler soňky ýyllarda azyk harytlarynyň hatarynda öz ornuny barha pugtalandyrýar. “Talhan” söwda nyşanly çörek we çörek önümleri ýurdumyzda geçirilýän baýramçylyklaryň, bagtyýar halkymyzyň toý-baýramlarynyň we sahawatly desterhanlarynyň baş bezegine öwrüldi. Munuň özi häzirki zaman önümçiligini ýola goýmak üçin döwlet tarapyndan berilýän goldawdan netijeli peýdalanýan telekeçileriň azyk bolçulygyny üpjün etmek, olaryň görnüşlerini artdyrmak boýunça öňde durýan wezipeleriň üstünlikli çözülmegine örän jogapkärçilikli we hemmetaraplaýyn esasda çemeleşýändiklerini görkezýär. 

Hormatly Prezidentimiz sergi bilen tanyşlygyň dowamynda ýokary hilli önümleri bilen ýurdumyzda we daşary döwletlerde meşhurlyk gazanan “Täze aý”, “Hasar”, “Balşeker”, “Duýgy”, “Doganlar ýyldyzy”, “Ak gar” haryt nyşanly süýji-köke öndürýän telekeçileriň görkezýän önümleriniň görnüşleri bilen gyzyklandy. Mälim bolşy ýaly, bu önümler ýokumlylyk derejesi we ýokary halkara ülňülere laýyk gelýändigi üçin, dünýäniň bazarlarynda uly islegden peýdalanýar. Sergide süýjüleriň, kökeleriň we beýleki nygmatlaryň täze görnüşleri görkezildi. 

 Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow “Ak gar” hojalyk jemgyýetiniň ýolbaşçysy bilen gürrüňdeş bolup, telekeçi tarapyndan öndürilýän önümleriň görnüşleri, olaryň hili hem-de ýokumlylyk derejesi bilen gyzyklandy. 

Işewür gaýtadan işleýän kärhanalarda içerki we daşarky bazarlarda ýerlenilýän ýokary hilli süýji-köke önümlerini öndürmek boýunça oňyn tejribe toplandygyny gürrüň berdi. Hojalyk jemgyýetiniň ýurdumyzyň köp ýerlerinde söwda nokatlary bolup, olaryň tagallasy bilen ýokumly süýji-köke önümleri halkymyza yzygiderli ýetirilýär. Şeýlelikde, birleşmäniň agzalary önüm bolçulygyny üpjün etmek bilen bir hatarda, hormatly Prezidentimiziň tabşyrygyna laýyklykda, täze iş orunlarynyň döredilmegine goşant goşýarlar. 

Häzir ýurdumyzyň telekeçileri gaýtadan işleýän senagatyň ösdürilmegine aýratyn ähmiýet berýärler. Şeýlelikde, et, balyk, süýt önümleriniň, çagalar iýmitiniň, gök we miwe şireleriniň, şireli suwlaryň, maýoneziň, doňdurmanyň, gaplanan önümleriň, şol sanda süýji-kökeleriň dürli görnüşlerini öndürýärler. 

Şeýle hem telekeçi hususy pudagyň ösdürilmegi ugrunda döwlet derejesinde alada edilýändigi, telekeçilige hemmetaraplaýyn goldaw berilýändigi üçin hormatly Prezidentimize tüýs ýürekden hoşallyk bildirdi we öz öňlerinde goýlan wezipeleriň üstünlikli ýerine ýetirilmegi ugrunda mundan beýläk-de tagallalaryny gaýgyrmajakdyklaryna ynandyrdy. 

Ýurdumyzyň telekeçileriniň süýt, et we balyk önümleriniň täze görnüşlerini öndürýändiklerini, halkymyzyň bu önümlere bolan isleglerini kanagatlandyrmak bilen bir hatarda, önümçiligiň eksport kuwwatyny artdyrmaga giň mümkinçilikleriň açylýandygyny bellemeli. Aýratyn-da, ýerli çig maldan taýýarlanyp, emeli goşundylary bolmadyk çaga iýmitleri, gök we miwe püresiniň dürli görnüşleri öndürilip, olaryň hiliniň we howpsuzlygynyň üpjün edilmegi ugrunda zerur tagallalar edilýär. 

Arkadagly Serdarymyz “Tut” haryt nyşanly içgileri öndürýän kärhananyň hünärmeni bilen gürrüňdeş bolup, olaryň alyp barýan işleri, önümçilige ornaşdyrýan täzeçil usullary we suwlaryň hil hem-de ýokumlylyk derejesi bilen gyzyklandy. 

Hünärmen häzirki döwürde gaýtadan işleýän senagaty ösdürmek, önümleriň hilini yzygiderli gowulandyrmak we olaryň möçberini artdyrmak üçin ähli zerur mümkinçilikleriň bardygyny belläp, telekeçilik başlangyçlaryny höweslendirmek ugrunda döwlet derejesinde alada edilýändigini guwanç bilen nygtady. Şeýle-de ol hormatly Prezidentimize telekeçileriň halkara derejä çykmagy ugrunda yzygiderli tagalla edýändigi üçin ähli telekeçileriň adyndan hoşallyk bildirdi we öňde durýan wezipeleriň üstünlikli ýerine ýetirilmegi ugrunda ähli zerur tagallalaryny gaýgyrmajakdyklaryna ynandyrdy. 

Sergide Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň alyp barýan işleri, ýyladyşhana ulgamlarynda ulanylýan döwrebap tehnologiýalar hem-de ekologiýa babatda geçirilýän işler bilen tanyşdyryldy. Şunda gök we miwe önümleriniň söwdasy, olaryň halkymyz üçin elýeterlilik derejesi barada giňişleýin maglumat berildi. 

“Ter önüm” hojalyk jemgyýetiniň wekili ýetişdirilen gök we miwe önümleriniň söwdasy, olaryň ýerleşýän ýerleri, öndürilýän önümleriň mukdary hem-de bahalary bilen baglanyşykly maglumatlary özünde jemleýän täzeçil programma barada gürrüň berdi. Şeýle täzeçil çemeleşme bilen bazarlaryň ýagdaýyny, olary ugratmagyň ýollary hem-de bahalary bilen baglanyşykly hepdelik we aýlyk, ýyllyk maglumatlaryň netijesinde bazarlarda gök we miwe önümleriniň üpjünçiligini yzygiderli gözegçilikde saklamak mümkin bolýar. Munuň özi ilatyň gündelik sarp edýän gök we miwe önümleriniň bökdençsiz halka ýetirilmeginde möhüm ähmiýete eýedir. 

Häzirki zamanyň täzeçil usullarynyň, sanly ulgamyň netijeli peýdalanylmagy bilen alnan maglumatlar degişli ugur boýunça iş alyp barýan hususy düzümler üçin bolşy ýaly, ilat üçin hem örän ähmiýetlidir diýip, döwlet Baştutanymyz belledi we bu işleri döwrüň talabyna laýyk derejede dowam etdirmegi tabşyrdy. 

Serginiň bu bölüminde sahawatly türkmen topragynda ösdürilip ýetişdirilýän gök we miwe önümleri, bakjaçylyga degişli önümler görkezilýär. Häzirki döwürde ýurdumyzda ekologik taýdan arassa ösümlik ýagynyň öndürilmegine zerur üns berilýär. Bu işde telekeçileriň tagallalaryna möhüm ornuň degişlidigini bellemeli. Ýurdumyzyň bu ugra ýöriteleşen işewür düzümleri dürli ösümliklerden, şol sanda günebakardan iýmitlik ýaglaryň öndürilmegini esasy ugur edinýärler. Şunda önümleriň ekologik taýdan arassa we ýokumly bolmagyna zerur üns berilýär. Häzirki zamanyň ösen tehnologiýalary we öňdebaryjy enjamlar bilen üpjün edilen barlaghanalarda ösümlik ýagynyň hil derejesi yzygiderli barlagdan geçirilýär. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowyň baştutanlygynda milli bilim ulgamynyň häzirki döwrüň talabyna laýyk derejede ösdürilmegine, türkmen ýaşlarynyň dünýä ylmyna çuňňur aralaşmagy ugrunda zerur şertleriň döredilmegine möhüm üns berilýär. Bu işde ylym-bilim ulgamynda iş alyp barýan hünärmenleriň degişli edebiýatlar bilen doly üpjün edilmegi möhüm wezipe hökmünde kesgitlenildi. “Gujurly bilim merkezi” hojalyk jemgyýetiniň ýolbaşçysy ýurdumyzyň bilim ulgamynda zerur bolan edebiýatlaryň üpjün edilmegine, olaryň köpugurlylygyna möhüm ähmiýet berilýändigini aýtdy. Bu bolsa ýaşlaryň daşary ýurt dillerini işjeň öwrenmeklerine giň ýol açýar. 

  Hormatly Prezidentimiz merkeziň işi bilen tanşyp, edebiýatlaryň çap ediliş usullary, olaryň dizaýny bilen tanyşdy. Döwlet Baştutanymyz neşir edilýän kitaplaryň düşnükli we ýaşlar üçin özüne çekiji bolmagy ugrunda zerur tagallalaryň edilmelidigini, şunda daşary ýurtlaryň ösen tejribesiniň netijeli özleşdirilmelidigini belledi we işewüre mundan beýläk-de üstünlikleri arzuw etdi. 

Şeýle-de sergide balykçylyk bilen meşgullanýan hususyýetçiler üçin niýetlenen motorly gaýyk we uly möçberli plastik suw gaplary görkezilýär. Munuň özi ýurdumyzyň hususyýetçilik ulgamynyň işiniň köptaraply häsiýete eýediginiň aýdyň beýanydyr. Serginiň bu bölümi şähergurluşyk taslamalarynyň durmuşa geçirilişiniň möçberi barada düşünje almaga mümkinçilik berýär. Hususan-da, bu ýerde Gahryman Arkadagymyzyň başlangyjy bilen binýat bolan Ahal welaýatynyň Arkadag şäheriniň birinji tapgyrynda gurlan binalaryň we desgalaryň şekilleri ýerleşdirilipdir. 

Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň ýolbaşçysy hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedowa ýurdumyzda döredilen senagat zolagynyň işi barada hasabat berdi. Bellenilişi ýaly, häzirki döwürde bu zolagyň çägini giňeltmek, täze önümçilik kuwwatlyklaryny, şol bir wagtyň özünde, täze iş orunlaryny döretmek meýilleşdirilýär. 

Döwlet Baştutanymyz senagat zolagynyň ýurdumyzda önüm bolçulygynyň döredilmeginde, ilatymyzyň iş bilen üpjünçiliginde möhüm orun eýeleýändigini aýtdy. 

Serginiň ýurdumyzyň ýeňil senagatyna degişli bölümi köpdürlüligi we hil babatda ýokary talaplara laýyk gelýändigi bilen tapawutlanýar. Bu ýerde haly we haly önümleri, dokma senagatyna degişli önümleriň giň görnüşleri görkezilýär. Soňky ýyllarda bu ugurda türkmen telekeçileriniň işjeňlik görkezýändiklerini bellemek ýakymly. 

Hormatly Prezidentimiz dokma önümçiliginde işjeňlik görkezýän telekeçi zenan bilen gürrüňdeş bolup, onuň taýýarlaýan dokma önümleriniň görnüşleri we türkmen zenanlarynyň el hünäriniň häzirki döwürde ösdürilişi bilen gyzyklandy. 

Telekeçi zenan, öňi bilen, Arkadagly Serdarymyzy Milli bahar baýramy — Halkara Nowruz güni bilen ähli telekeçi zenanlaryň adyndan tüýs ýürekden gutlady hem-de hususyýetçiligiň hemmetaraplaýyn ösdürilmegi ugrunda döwlet derejesinde alada edilýändigi üçin hormatly Prezidentimize hoşallyk bildirdi. 

Telekeçileriň gurluşyk serişdeleri önümçiliginde gazanýan netijeleri baradaky gymmatlyklara-da möhüm orun berlipdir. Keramiki plitalary, bazalt süýümini, turbalary, kerpiç, demirbeton gurnamalaryny, gidroizolýasiýa serişdelerini, çagly, penopolistiroly, keramziti, emulsiýalary hem-de boýaglary, elektrik kabellerini, şlanglary, ýol jähek daşlaryny we kafelleri, gury gurluşyk garyndylaryny, ýag we howa süzgüçlerini, akkumulýatorlary, çalgy ýaglaryny we beýlekileri öndürýän kärhanalaryň önümleri sergide möhüm orun eýeleýär. Bu ugurda öz önümlerini görkezýänleriň hatarynda “Geljege miras”, “Ak gaýa” hojalyk jemgyýetleri-de bar. “Çaly” hususy kärhanasy innowasion tehnologiýalar boýunça öndürilen gurluşyk serişdeleriniň giň toplumyny görkezýär. Penopolistiroldan önüm öndürmekde ýurdumyzda tanalýan “Ak hünji” kärhanasy öz önümleriniň giň toplumyny hödürleýär. 

Täze önümçiligi bilen meşhurlyk gazanan “Aýdyň gijeler” hojalyk jemgyýetiniň önümleri halkymyzyň uly isleginden peýdalanýan we geçginli harytlaryň hatarynda öz ornuny yzygiderli berkidýän önümlere öwrüldi. 

“Derýaplastik” hojalyk jemgyýetiniň işi ýurdumyzda batly depginlerde alnyp barylýan gurluşyklar üçin ähmiýetli hasaplanýar. Onuň kärhanalarynda diňe bir ýurdumyzda däl, eýsem, daşary ýurtlarda hem isleg bildirilýän ýokary hilli, importyň ornuny tutýan önümleriň 1500-den gowrak görnüşi öndürilýär. Şolaryň hatarynda turbalaryň ýüzlerçe görnüşi, kabeller, asma petikler, penjireler we gapylar üçin profiller, jemagat hojalygynda hem-de gurluşykda giňden ulanylýan polietilenden, polipropilenden, poliwinilhloridden öndürilen beýleki önümler bar. Mundan başga-da, kärhana “Derýakeramika” söwda nyşany astynda ýokary hili, görnüşleriniň köpdürlüligi, döwrebap bezegi bilen tapawutlanýan kafel plitalaryny hem-de sanfaýans önümlerini görkezýär. 

Söwda-senagat edarasynyň sergi merkeziniň meýdançasynda täze görkezilýän önümleriň sanawynda dürli göwrümli suw gyzdyryjylary, ýyladyş ulgamy üçin alýumin radiatorlar bar. Bu bolsa ýurdumyzda hususy ulgamyň ösüşiň täze belentliklerine çykmagy, olaryň milli ykdysadyýetimiziň kuwwatlanmagyna mynasyp goşant goşmaklary hem-de telekeçilik başlangyçlarynyň höweslendirilmegi ugrunda edilýän tagallalaryň oňyn netije berýändiginiň aýdyň nyşanydyr. 

Serginiň ýene bir bölümi toý hyzmatlary bilen meşgullanýan telekeçileriň alyp barýan işleri baradaky maglumatlardan ybarat boldy. Aýratyn-da, taýýarlanýan tagamlaryň görnüşleri, olary saçaga goýmagyň usullary sergä gatnaşyjylarda uly täsir galdyrdy. Soňky ýyllarda türkmen telekeçileriniň häzirki zamanyň innowasion usullaryny ussatlyk bilen özleşdirýändiklerini bellemeli. Bu ugur boýunça işleýän telekeçiler Ýewropanyň, Aziýanyň aşhanalarynyň ösen medeniýetini, tagam taýýarlamagyň özboluşly aýratynlyklaryny işjeň öwrenýärler. Munuň özi türkmen telekeçileriniň halkara giňişlige işjeň aralaşyp, öňdebaryjy tejribeleri netijeli özleşdirýändikleriniň nobatdaky beýanydyr. 

Soňra hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow Söwda-senagat edarasynyň binasynyň ýanynda ýerleşýän ýörite meýdançada görkezilýän guşlaryň we mallaryň görnüşleri, olary idetmegiň aýratynlyklary bilen tanyşdy. 

Häzirki döwürde telekeçilik başlangyçlaryny goldamak, kiçi we orta telekeçiligi ösdürmek ugrunda ähli zerur şertleri döretmek döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biri bolup durýar. Şunuň bilen baglylykda, häzirki zamanyň ösen tejribesine laýyklykda, ýurdumyzda guşçulygy we maldarçylyk pudagyny ösdürmek boýunça öňde durýan wezipeleriň üstünlikli amala aşyrylmagyna zerur üns berilýär. 

Bu ýerde telekeçilik ulgamynda işjeňlik görkezýän kärhanalaryň dürli görnüşli guşlary görkezilýär. Türkmen bazarynda öz ornuny pugtalandyryp başlan düýeguşlary ösdürip ýetişdirýän düzümiň alyp barýan işleri aýratyn bellenilmäge mynasypdyr. Nygtalyşy ýaly, düýeguşlaryň eti we ýumurtgasy ýokumlylyk babatda ýokary halkara görkezijilere doly laýyk gelýär. Şol bir wagtyň özünde, guşlaryň beýleki görnüşlerini ösdürip ýetişdirýän telekeçileriň sanynyň yzygiderli artýandygyny bellemeli. Munuň özi ýurdumyzda azyk bolçulygynyň üpjün edilmeginde hususyýetçilige möhüm ornuň degişlidigini görkezýär. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow maldarçylyk önümleriniň gaýtadan işlenilmeginiň ähmiýetlidigini belläp, döwletimiziň oba hojalyk önümlerini öndürýän we gaýtadan işleýän telekeçileriň işini mundan beýläk-de höweslendirmek ugrunda zerur tagallalary etjekdigini aýtdy. 

“Sahabatly” hojalyk jemgyýeti dürli mallary, geçileri ösdürip ýetişdirmek bilen bir hatarda, olardan alynýan önümi gaýtadan işläp, sarp edijilere yzygiderli ýetirýär. Kärhananyň wekili telekeçiligiň hemmetaraplaýyn ösdürilmegi ugrunda alada edýändigi üçin hormatly Prezidentimize tüýs ýürekden hoşallyk bildirdi. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow azyk bolçulygyny üpjün etmek bilen bir hatarda, öndürilýän önümleriň ekologiýa babatda ýokary derejä, hil babatda bildirilýän talaplara laýyk gelmegi ugrunda zerur tagallalaryň edilmelidigini belledi. Munuň özi ýurdumyzyň eksport mümkinçiliklerini artdyrmakda aýratyn ähmiýetlidir. 

Şeýle hem sergide et üçin niýetlenen gara mallaryň birnäçe görnüşi görkezilýär. Soňky ýyllarda Türkmenistanda etiň dürli görnüşiniň, şol sanda onuň “mermer et” adyna eýe bolan görnüşiniň bolçulygynyň üpjün edilmegi ugrunda degişli işler alnyp barylýar. Maldarçylygyň ösdürilmegi ot-iým binýadynyň ygtybarlylygyna baglydyr. Şunuň bilen baglylykda, hususy maldarlara ot-iýmlik ösümlikleri ösdürip ýetişdirmek üçin uzak möhletleýin esasda ýer bölekleri bölünip berilýär. Türkmen telekeçileri eti gaýtadan işlemek we azyk önümlerini öndürmek babatda işjeňlik görkezýärler. 

Bu ýerde suwaryşyň häzirki zaman usullary, täzeçil tehnologiýalar görkezildi. Işewürler hormatly Prezidentimize bu ugurda öňdebaryjy tejribäniň özleşdirilişi babatda gürrüň berdiler. 

Döwlet Baştutanymyz telekeçileriň ykdysadyýetimiziň okgunly ösüşinde möhüm orun eýeleýändiklerini belledi hem-de ýurdumyzda kiçi we orta telekeçiligiň mundan beýläk-de ösdürilmegi ugrunda zerur tagallalaryň ediljekdigini aýtdy. 

Hormatly Prezidentimiz Serdar Berdimuhamedow azyk bolçulygyny, dürli görnüşli önümleriň elýeterliligini üpjün etmegiň wajypdygyny belläp, bu babatda degişli ýolbaşçylara birnäçe tabşyryklary berdi. 

 Döwlet Baştutanymyz hemmelere alyp barýan asylly işlerinde üstünlik arzuw edip, bu ýerden ugrady. 

Hormatly Prezidentimiziň giň goldawy esasynda uly ösüşleri gazanýan Senagatçylar we telekeçiler birleşmesi indi 15 ýyl bäri ýurdumyzyň işewürlerini birleşdirýän düzüm hökmünde halkymyza hyzmat edip gelýär. Birleşmäniň agzalarynyň yhlasly zähmeti telekeçiligiň taryh üçin gysga döwrüň içinde ýurdumyzda azyk bolçulygyny hem-de halkymyzyň gündelik sarp edýän harytlary bilen üpjün edýän ulgama öwrülmegini şertlendirdi. 

 Azyk bolçulygy — möhüm wezipe 

Ekologiýa taýdan arassa oba hojalyk ekinlerini ýetişdirmek arkaly azyk bolçulygynyň üpjün edilmeginde hususyýetçilere möhüm orun degişlidir. Hut şu maksat bilen, hususyýetçi daýhanlara uzak möhletleýin ýer bölekleri bölünip berilýär. Oba hojalyk tehnikalaryny we beýleki zerur serişdeleri edinmek üçin ýeňillikli karzlar bilen üpjün edilýär. Öňdebaryjy tehnologiýalary ornaşdyrmagyň, täze ýerleri özleşdirmegiň hasabyna hususyýetçi daýhanlar topragyň hasyllylygyny ýokarlandyrýar, täze ýyladyşhana hojalyklaryny döredýär. Telekeçilerimiz bazarlarymyzy mal we guş eti, balyk we balyk önümleri, ýumurtga, süýt we şöhlat, çörekdir konditer önümleri, agyz suwy, alkogolsyz içgiler, miwe şireleri, ösümlik ýagy, gök-bakja önümleri, bugdaý, pagta, azyklyk däneleri, miweler, gaplanan önümler, arybaly, nahar duzy bilen doly üpjün edýär.  

 Ýokary tehnologiýaly önümçilikler 

Hemişe gözlegde bolmak ýörelgesine eýerýän hususyýetçiler dünýä tejribesini giňden özleşdirip, ýokary tehnologiýaly önümçilikleri esaslandyrýar. Bu bolsa senagat ugurly harytlaryň täze bazarynyň döremegine itergi berýär. Senagatçylarymyz tarapyndan öndürilýän milli haryt nyşanly önümleriň mukdarynyň we görnüşleriniň yzygiderli artmagy halkymyzy importyň ornuny tutýan harytlar bilen doly üpjün etmäge hem-de önümçiligi has-da giňeldip, daşary ýurtlara eksporty artdyrmaga mümkinçilik döredýär. Halkymyzyň gündelik durmuşda ulanýan dokma, deri önümleriniň, şahsy arassaçylyk serişdeleriniň ençeme görnüşi ýeňil senagatda iş alyp barýan telekeçilerimiz tarapyndan üpjün edilýär. 

Hususy gurluşyk senagaty kärhanalarynda diňe bir ýurdumyzda däl, eýsem, daşary ýurtlarda hem uly isleg bildirilýän ýokary hilli önümleriň ýüzlerçe görnüşi öndürilýär. Şolaryň hatarynda turbalaryň onlarçasy, kabeller, asma petikler, penjirelerdir gapylar üçin profiller, jemagat hojalygynda hem-de gurluşykda giňden ulanylýan polietilenden, polipropilenden we poliwinilhloridden öndürilýän önümler bar.  

 Gurluşyk we gurluşyk senagaty 

Gurluşyk serişdeleriniň önümçiligi türkmen telekeçileriniň üstünlikli özleşdirýän ugurlarynyň biridir. TSTB-niň agzalary ýaşaýyş jaýlarynyň tutuş tapgyrlaryny, kottej toplumlaryny, kärhanalary, söwda we dynç alyş merkezlerini, mekdeplerdir çagalar baglaryny, lukmançylyk düzümlerini, sport desgalaryny, ýollary, seýilgäh zolaklaryny gurýar. Ahal welaýatynyň Arkadag şäheriniň dürli desgalary, Aşgabat — Türkmenabat ýokary tizlikli awtomobil ýoly, iri senagat kärhanalary türkmen telekeçileriniň durmuşa geçirýän iri gurluşyk taslamalarynyň esasylarydyr. Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzalarynyň diňe geçen ýylyň dowamynda gurup, ulanmaga beren desgalary hem olaryň gazanan ýokary tejribesinden habar berýär. Paýtagtymyzyň demirgazyk böleginde ýerleşýän Içeri işler ministrliginiň Mälikguly Berdimuhamedow adyndaky ýaşaýyş jaý toplumy, Türkmenbaşy şäherinde 450 orunlyk köpugurly hassahana, Daşoguz welaýatynda 450 orunlyk köpugurly hassahana hem-de 150 orunlyk onkologiýa hassahanasy, «Awaza» milli syýahatçylyk zolagyndaky «Rowaç» kottejler toplumy, Balkan, Daşoguz, Lebap we Mary welaýatlarynda täze ýolagçy awtomenzilleri, paýtagtymyzdaky «Daşkent» seýilgähi, Aşgabadyň günbatar künjegindäki 4 gatly ýaşaýyş jaýlarynyň 62-si, hojalyk, medeni-durmuş maksatly desgalar Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň buýurmasy esasynda hususy gurluşyk kärhanalary tarapyndan guruldy.  

 Söwda we hyzmatlar 

Türkmen telekeçileriniň hyzmatlar we söwda ulgamynyň ösdürilmegine maýa goýum serişdelerini gönükdirýändigini we ilata durmuş, mahabat we neşirýat ugry boýunça hyzmatlary ýerine ýetirýändigini aýratyn bellemeli. Sanly ulgamyň artýan mümkinçilikleri bolsa onlaýn söwda ugrunda işleýän hususyýetçileriň örüsiniň giňemegini şertlendirýär. Şeýle hem senetçilik, amaly-haşam, döredijilik bilen meşgullanýan işewür düzümler milli medeni mirasymyzyň giňden wagyz edilmegine goşant goşýar. Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzalary bu ugurda ýurdumyzda guralýan bäsleşiklere, halkara maslahatlaradyr sergilere işjeň gatnaşýar. 

 Döwlet goldawynyň ähmiýeti 

Ýurdumyzda kiçi we orta telekeçiligi sazlaşykly ösdürmek, hususy başlangyçlary goldamak üçin amatly hukuk, ykdysady, maliýe we durmuş şertleri döredildi. Munuň özi telekeçilik düzüminiň, salgyt ulgamynyň esaslarynyň kämilleşdirilmeginde, eksport-import amallarynyň geçirilmeginiň, ýer böleklerini bölmegiň tertibiniň, ýeňillikli karzlary bermegiň ýönekeýleşdirilmeginde hem-de telekeçiler üçin karzlary, gümrük we söwda amallaryny resmileşdirmegiň kadalarynyň ýeňilleşdirilmeginde öz beýanyny tapýar. 2018 — 2024-nji ýyllarda kiçi we orta telekeçiligi goldamak boýunça Döwlet maksatnamasy ýurdumyzda hususy önüm öndürijileriň işlerini işjeňleşdirmek arkaly ykdysady hem-de durmuş taýdan ösüşiň ýokary depginleriniň saklanylmagyna gönükdirilendir. 

Hormatly Prezidentimiziň 2022-nji ýylyň iýun aýynda gol çeken Kararyna laýyklykda, Türkmenistanyň telekeçileriniň iri döwlet goldawyny alandygyny bellemek buýsançlydyr. Olara ABŞ-nyň 150 million dollary möçberinde pul serişdesi bölünip berildi. Munuň özi hormatly Prezidentimiziň hususyýetçiligi goldamak ugrundaky tagallalarynyň nobatdaky tassyknamasydyr. 

 Oňyn görkezijiler 

Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň 10-njy fewralda geçirilen giňişleýin mejlisinde habar berlişi ýaly, 2022-nji ýylda Senagatçylar we telekeçiler birleşmesi boýunça oba hojalyk we azyk önümleriniň öndürilişiniň ösüş depgini 153,1 göterime, senagat önümçiliginiň ösüş depgini bolsa 110,3 göterime barabar boldy. Şu görkezijiler kiçi we orta işewürlik ulgamynyň mümkinçilikleriniň barha artýandygyna şaýatlyk edýär. 10 ýyl mundan ozal ýurdumyzdaky hususyýetçileriň sany 4 müňe barabar bolan bolsa, häzirki wagtda Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzalarynyň sanynyň 27 müňden geçýändigini bellemek gerek. Häzirki döwürde ýurdumyzda iş bilen üpjün edilen ilatyň ýarysyndan gowragy hususy pudakda zähmet çekýär. 

 Ýaşlar — geljegi gurujylar 

Ykdysadyýetiň häzirki zaman ösüş şertlerinde ýaşlaryň gujur-gaýratynyň işewürlige gönükdirilmeginiň oňyn netijeleri berýändigi dünýä tejribesi arkaly subut edilen hakykatdyr. Ýaşlaryň telekeçiliginiň ösdürilmegi işewürlikde işjeň orny eýelemäge ukyply, erjel, döwrebap pikirlenýän telekeçileriň täze nesliniň kemala gelmegine, kiçi we orta telekeçiligiň innowasion häsiýetde ösdürilmegine, ýurduň maýa goýum çekijiliginiň ýokarlanmagyna, döredijilikli oýlap-tapyşlaryň artmagyna mümkinçilik berýär. 2022-nji ýylyň 14-nji iýunynda döwlet ýaşlar syýasatynyň, bu ulgamda milli kanunçylygy kämilleşdirmegiň ileri tutulýan meselelerine bagyşlanan maslahatda Gahryman Arkadagymyzyň ýaşlaryň arasynda telekeçiligi ösdürmegiň guralyny işläp taýýarlamak, telekeçiler tarapyndan döredilen kärhanalarda işleýän işgärleriň 75 göterimi ýaşlar bolsa, olary «Ýaşlar kärhanasy» diýip atlandyryp, şeýle kärhanalara döwlet tarapyndan goldaw bermek boýunça ýeňillikleri göz öňünde tutmak ýaly öňe süren başlangyçlary hem ýaş nesliň gujur-gaýratyny Watanymyzyň ösüşine gönükdirmäge ýardam eder. Geçen ýylyň 19-njy iýulynda hormatly Prezidentimiziň Karary bilen, paýtagtymyz Aşgabatda Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň ýokary okuw mekdebiniň düýbüniň tutulmagy bolsa ykdysadyýetiň hususy pudagynda innowasiýalara esaslanýan işewürligi ösdürmekde kämil hünärmenleriň üpjün edilmegine oňyn täsir eder. 

 * * * 

Taryhy tejribäniň tassyklaýşy ýaly, ýokary hilli önümleri we ösen işewürlik derejesi bilen adygan döwletleriň ykdysady üstünlikleri, milli öndürijileri goldamak syýasaty bilen berk baglanyşyklydyr. Ýurdumyzyň ykdysady syýasatynda-da milli önüm öndürijiler üçin ähli zerur şertler döredilip, içerki bazaryň isleglerini ýerli önümler bilen doly kanagatlandyrmak hem-de eksport mümkinçiliklerini artdyrmak esasy wezipeleriň hatarynda durýar. Bu wezipeleriň üstünlikli durmuşa geçirilmeginde Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň mynasyp paýynyň boljakdygyna ynanýarys. Türkmen telekeçilerine giň şert-mümkinçilikleri döredýän Arkadagly Serdarymyzyň hem-de türkmen halkynyň Milli Lideriniň janlarynyň sag, ömürleriniň uzak bolmagyny arzuw edýäris. 

Agöýli ORAZGYLYJOW,

Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň «Telekeçiler mekdebi» jemgyýetçilik birleşiginiň kärhanasynyň baş direktory.

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe ýurdumyzyň ak bazarlaryny öz topragymyzda öndürilen azyk önümleri we senagat harytlary bilen üpjün etmek üçin türkmen telekeçileri tarapyndan döredilýän kiçi kärhanalardyr hojalyk jemgyýetlerinde işler turuwbaşdan bazar şertlerine laýyklykda täzeçe guralýar. Türkmen telekeçileri kärhanalaryny köptaraplaýyn ösdürip, haryt bolçulygyny döretmek maksady bilen, döredijilikli zähmet çekýärler. Çekilýän zähmet ýerine-de düşýär. Ony bu günki gün ýurdumyzda hereket edýän bazarlaryň haýsyna barsaň hem aýdyň görmek bolýar. Çünki her bir işe yhlasly çemeleşýän telekeçilerimiz ýurdumyzyň ähli welaýatlarynda gök, bakja we beýleki önümleri uly, döwrebap ýyladyşhana şertlerinde ösdürip ýetişdirmek, ak bazarlarymyzy öz ýurdumyzda ýetişdirilýän ter gök önümler bilen üpjün etmek işlerine saldamly goşant goşýarlar.  

Mary şäherinde ýerleşýän, Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzasy «Röwşen» hususy kärhanasy hem önümçiligi köpugurly ösdürýän kärhanalaryň biri. Hormatly Prezidentimiziň kiçi we orta telekeçiligi goldamaga we ösdürmäge berýän uly ünsüniň hem-de ýeňillikli berilýän karz pul serişdeleriniň hasabyna bu hususy kärhana, aýakgap önümçiliginden daşgary, adybir etrabyň Aşgabat geňeşliginde ýyladyşhana işini hem ýola goýdy. Häzirki wagtda ýyladyşhanada, esasan, pomidoryň bereketli hasyly ösdürilip ýetişdirilip, topraksyz şertlerde ýetişdirilýän ekiniň her bir düýbüne göwnejaý ideg ýola goýulýar. Işewür telekeçiler jemi bölünip berlen 8 gektar ýeriň 6 gektaryny tutýan ýyladyşhanada ýetişdirilen pomidoryň her gektaryndan 400 tonna hasyl almagy maksat edinýärler. Her düýpden 17 kilogram töweregi hasyl almagy çaklaýan telekeçiler her hepdede onlarça tonna pomidor hasylyny ýygnap, alyjylara ýetirýärler. Bu ýerde ekilen pomidor şitilleriniň ýyladyşhananyň öz şitilhanasynda ýetişdirilen bolmagy ekinleriň bol hasyl bermeginiň girewi hasaplanýar. 

Ýyladyşhana doly derejede dünýä ülňülerine laýyk ýokary tehnologiýalar esasynda işledilip, howa alyş-çalşygy kompýuter arkaly, ekinlere suw hem-de dökün bermek işleri bolsa damjalaýyn usulda ýerine ýetirilýär. Şeýlelikde, kämil tehnologiýalar gök ekin üçin zerur bolan howanyň çyglylyk hem-de ýylylyk derejeleriniň kadaly saklanmagyny üpjün edýär. Bu bolsa gysga wagtda bol hasyl ýetişdirmäge giň mümkinçilikleri döredýär. Şeýlelikde, pomidorlaryň has datly, adam bedenine peýdaly witaminlere baý görnüşleri ýetişdirilip, içerki bazarlarymyz doly üpjün edilip, Russiýa, Gazagystan, Gyrgyzystan ýaly döwletlere-de ugradylýar. 

Bu ýerde ýaşlaryň 90-dan gowragyna iş orunlary döredilip, olaryň iş şertleri bilen birlikde, dynç almaklary üçin hem ähli amatly mümkinçilikler göz öňünde tutulypdyr. Işgärler işçi lybaslary we aýakgaplar bilen üpjün edilýär. Dynç alyş we lukmançylyk otaglary-da olaryň hyzmatynda. Bu ýerde zähmet çekýän işçi-hünärmenler ýurdumyzda kiçi we orta telekeçiligi ösdürmäge berýän uly goldawlary üçin Arkadagly Serdarymyzyň adyna alkyş sözlerini aýdýarlar.  

Welmuhammet GALANDAROW.

«Arkadag Serdarly bagtyýar ýaşlar ýylynda» ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmek boýunça netijeli işler durmuşa geçirilýär. Giň gerimli özgertmeleri amala aşyrmakda, bazar gatnaşyklaryny ösdürmekde uly üstünlikler gazanylýar. Ýurdumyzyň ykdysadyýetinde hususyýetçileriň ornuny düýpli ýokarlandyrmak, telekeçiligi ösdürmäge ýardam bermek ileri tutulýan ugur bolup durýar. Kiçi we orta telekeçiligi ösdürmek üçin ähli mümkinçilikler döredilýär. Hususy ulgamyň maliýe taýdan goldanylmagyna, telekeçilere ýeňillikli şertlerde karzlaryň berilmegine, hususy telekeçiligi kanunçylyk taýdan mundan beýläk-de goldamaga aýratyn ähmiýet berilýär. Muňa hormatly Prezidentimiziň: «Häzirki wagtda kiçi hem-de orta telekeçiligiň sazlaşykly we netijeli ösmegi, hususy başlangyçlaryň goldanylmagy üçin has amatly hukuk, ykdysady, maliýe, durmuş şertleri döredildi» diýmegi hem güwä geçýär.   

Ýurdumyzda milli ykdysadyýetimiziň döwlete dahylly däl pudagynyň köptaraply ösüşini kesgitleýän guramaçylyk-hukuk binýadynyň döredilmegi, telekeçiligiň döwlet tarapyndan höweslendirilmegi, ony ösdürmäge ýardam berilmegi işewürleri has-da yhlasly işlemäge ruhlandyrýar. Özlerine bildirilýän belent ynama jogap edip, mynasyp işleri bitirýän telekeçilerimiz Gahryman Arkadagymyza, Arkadagly Serdarymyza hoşallyk sözlerini aýdýarlar.  

Ogulbäbek Nurgulyýewa,

Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler partiýasynyň welaýat komitetiniň baş buhgalteri.

Ykdysadyýeti ösdürmek ýurduň okgunly öňe gitmeginde esasy şertleriň biridir. Şunda bazar gatnaşyklary möhüm orny eýeleýär. Sebäbi olar öňde durýan möhüm ykdysady meseleleriň oňyn çözgütlerini tapmakda durmuşa ukyplylygy we netijeliligi bilen tapawutlanýar. Ylmyň we tehnikanyň iň soňky gazananlaryny, öňdebaryjy tejribeleri önümçilige çalt hem-de batyrgaý ornaşdyrmakda hususy ulgam giň mümkinçiliklere eýedir. Munuň özi ýokary öndürijilikli önümçilik pudaklarynyň binýadyny berkitmek bilen birlikde, jemgyýetiň isleglerini kanagatlandyrmagy üpjün edýär. Ýurduň ykdysady özgertmeleriniň baş maksady hem şundan ybaratdyr. Şu hakykatdan ugur alyp, Gahryman Arkadagymyz milli ykdysadyýetimizde hususy eýeçiligiň eýeleýän ornuny giňeltmäge gönükdirilen oýlanyşykly özgertmelere badalga berdi. Onuň çäklerinde ägirt uly işler durmuşa geçirildi. Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe Arkadagly Serdarymyz tarapyndan bu tutumlaryň üstünlikli dowam etdirilmegi ykdysadyýeti ösdürmäge düýpli itergi berýär. 

Berkarar Diýarymyzyň ilatynyň durmuş goraglylygyny berkidip, iş bilen üpjünçiligini gowulandyrmaga, köpugurly ösüş maksatnamalarymyzda göz öňünde tutulan taryhy tutumlaryň hem-de başlangyçlaryň hemişe rowaçlyklara beslenmegine gönükdirilen hususyýetçiligiň oňyn netijeleri welaýatymyzyň telekeçileriniň alyp barýan işlerinde hem aýdyň görünýär. Olaryň hatarynyň ýylsaýyn artýandygy, durmuşa geçirýän işleriniň geriminiň giňelýändigi diýseň buýsandyrýar. Welaýatymyzyň Bereket etrabynyň çäginde hereket edýän «Nurly meýdan» daýhan hojalygynyň alyp barýan işleri muňa anyk subutnamalaryň biridir. Ekerançylyk ýerlerini hem-de önümçilik desgalaryny özünde jemleýän daýhan hojalygynyň ýerleşýän ýeriniň umumy meýdany 50 gektara barabardyr. Onuň önümçilik toplumynda ýyllyk kuwwaty 8 müň tonna towuk etini öndürýän bölüm, şeýle-de ýylda 12 million jüýje çykarmaga ukyply bolan inkubatorly guşçulyk toplumy hereket edýär. Bulardan başga-da, daýhan hojalygynda ýylda ýokary hilli ýumurtganyň 16 million sanysyny öndürmäge mümkinçilik berýän toplum hem bar. Daýhan hojalygy ösdürilip ýetişdirilýän guşlar üçin gerek bolan ýokumly iýmleri öndürmegi hem ýola goýupdyr. Munuň üçin gurlan iým zawodynyň önümçilik mümkinçiligi ýylda 72 müň tonna iýme barabardyr. Ýeri gelende aýtsak, daýhan hojalygy ýylda 100 müň tonna et öndürýän maldarçylyk toplumynyň, ýylda 500 müň sany bägül ösdürip ýetişdirýän ýyladyşhananyň işini hem nusgalyk derejede alyp barmagyň hötdesinden gelýär. Hojalygyň ekin meýdanynyň agramly böleginde ot-iýmlik ekinler ekilýär. 

Balkanabat şäherinde ýerleşýän «Batly gadam» hususy kärhanasy hem öz işini üstünlikli ýola goýup, alyp barýan işleri bilen adygan hususy kärhanalaryň biridir. Onuň ýüplük öndürýän fabriginde döwrebap tehnologiýalara daýanylyp, her aýda 450 tonna barabar ýokary hilli ýüplükler öndürilýär. Munuň özi bölümiň önümçilik kuwwatynyň ýylda 5 müň 400 tonna ýüplüge barabardygyna şaýatlyk edýär. Kärhanada her günde 5 tonnadan gowrak ýüplükler dürli reňkler bilen boýalyp, olar jorap önümçiligi bölüminde çig mal hökmünde peýdalanylýar. Netijede, olardan her günde 50 müň jübüde golaý jorap önümleri taýýarlanýar. Hususy kärhanada öndürilýän dürli görnüşli ýüplükler hem-de jorap önümleri daşarky bazarlara hem yzygiderli ugradylýar. Hususy kärhana Gyzylarbat etrabynyň çäginde uzak möhletleýin kärendesine alan 11 müň 633 gektar ekerançylyk meýdanynda hem oba hojalyk önümleri bolan pagtanyň, bugdaýyň, ýeralmanyň hem-de beýleki ekinleriň bereketli hasylyny ösdürip ýetişdirmekde görelde alarlyk zähmet netijelerini gazanýar.  

Şu ýerde ýene bir zada ünsi çekesimiz gelýär. Gürrüňini edýän hususyýetçilerimiziň oba hojalygynda, onuň gaýtadan işleýän pudagynda alyp barýan işleri türkmen topragynyň zähmetsöýer, öz işini jany-teni bilen söýýän hakyky ýer eýeleriniň halal zähmeti bilen bereket eçilýändigini tassyklaýar. Gahryman Arkadagymyzyň başlangyçlaryny üstünlikli dowam etdirýän Arkadagly Serdarymyzyň tagallalary bilen agrosenagat toplumynda hususy pudagyň ornuny giňeltmek babatda düýpli tutumlar durmuşa geçirilýär. Ene topraga hyzmat etmäge yhlasly, döredijilikli çemeleşýän hususy işewürleriň netijeli zähmeti türkmen topragyny sözüň doly manysynda bereket çeşmesine öwürýär. Türkmen topragynyň berekedi ak bazarlarymyzyň, saçaklarymyzyň berekedidir. Bu bolsa Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwrüniň arzyly maksatlarynyň biridir. 

Nurmämmet Hydyrow,

«Balkan».

Hormatly Prezidentimiziň ýurdumyzyň guşçulyk pudagynda iş alyp barýan önüm öndürijilere goldaw bermek hem-de guş etiniň, ýumurtganyň öndürilýän möçberlerini artdyrmak maksady bilen, 2022-nji ýylda kabul eden Karary ýurdumyzda azyk bolçulygyny berkitmek üçin uly ähmiýetli çözgütleriň biri boldy. Çünki soňky ýyllarda ýerli telekeçilerimiziň arasynda telekeçiligiň girdejili pudagy hökmünde guşçulyga bolan gyzyklanma has-da artýar. Netijede, guş etini we ýumurtga önümçiligini ýola goýýan telekeçileriň döreden hususy hojalyklary hereket edip, olar içerki bazarlary bu peýdaly azyk önümleri bilen doly üpjün edýärler. Olaryň hatarynda Ahal welaýatynyň Ak bugdaý etrabynyň «Magtymguly» daýhan birleşiginiň çäginde 4 gektar meýdany tutýan guşçulyk toplumyny esaslandyryjy Hojamyrat Hojanyýazow hem bar.  

Türkmen halkynyň asyrlara barabar köpýyllyk tejribesinden gelip çykan we nesilden-nesle geçirilip gelnen hem-de ýedi hazynanyň biri hasaplanýan towuga ideg etmek bilen meşgullanýan Hojamyrat Hojanyýazow öz guşçulyk toplumyny 2015-nji ýylda esaslandyrdy.  

— Toplum 125 müň towuk saklamak üçin niýetlenendir. Bar bolan towuk ketekleriň her birinde 40 müňden gowrak towuk idedilýär. Munuň özi her günde 120 müňe golaý ýumurtga almaga mümkinçilik berýär. Ketekleriň her biri Türkiýe, Eýran ýaly döwletlerden getirilen enjamlar bilen abzallaşdyrylan. Towuklar jüýjeligiň birinji gününden 150 gün geçensoň, ýumurtga berip başlaýar. 18-20 aý geçenden soňra olaryň ýumurtga beriş ukyby peselip başlaýar. Olaryň ýerini üznüksiz dolmak üçin 1-3 günlük jüýjeleri satyn alyp, ideg edýäris. Toplumymyzda ýöriteleşdirilen weterinariýa otagy hem bar. Ol ýerde zerur bolan dermanlary saklar ýaly sowadyjy enjamlar, melhemlikler taýýarlar ýaly häzirki zaman abzallary bar. Toplumymyzda ýaşlaryň 30-a golaýy zähmet çekýär. Olardan Batyr Akmämmedow, Nurberdi Annaberdiýew, Orazjemal Saparmyradowa, Ýusup Öwezdurdyýew we Allamyrat Annadurdyýew ýaly işgärler guşçulyk pudagynda zähmet çekmekde tejribe toplan ýaşlaryň hatarynda tanalýarlar — diýip, toplumyň iş ýöredijisi Baýramguly Remezanow gürrüň berýär.  

Toplumda alnyp barylýan işler bilen tanyşdygyňça, bu ýerde önümçiligiň geriminiň has-da giňeýändigine, onda hormatly Prezidentimiziň kabul eden Kararlaryndan gelip çykýan çözgütleriň aýratyn ähmiýete eýe bolýandygyna göz ýetirmek kyn däl. Ady agzalýan guşçulyk toplumyna bölünip berlen ýerlerde ýylyň-ýylyna iýmlik mekgejöwen, soýa, bugdaý, ýorunja ekilýär. Munuň özi guş etiniň we ýumurtganyň önümçiligini tapgyrlaýyn artdyrmakda möhüm ähmiýete eýe bolýar. Hojamyrat Hojanyýazow Kaka etrabynyň çäginden bölünip berlen 500 gektar ýeriň 100 gektaryna turuwbaşdan kanola ekip, ondan bitginli hasyl ýygnady. Ýygnalan kanola hasylyny paýtagtymyzyň Bagtyýarlyk etrabynyň çäginde ýerleşýän «Gündogar akymy» hojalyk jemgyýetiniň ösümlik ýagyny öndürýän zawodyna tabşyryp, ondan 40 göterim derejede ýag almagy başardy. Mundan başga-da, telekeçi 100 gektar ýerde beýleki däneli ekinleriň her gektaryndan 40-45 sentnere barabar hasyl almagy başardy. Ol geljekde hem iýmlik ekinleriň ekilişiniň gerimini has-da giňeltmekligi maksat edinýär. Elbetde, özleriniň hojalyk jemgyýetinde hili boýunça-da, görnüşi boýunça-da daşary ýurtlaryň önümlerinden pes bolmadyk dürli harytlary öndürip, diňe bir welaýatyň däl, eýsem, ýurdumyzyň ilatyny hem datly azyk önümleri bilen üpjün etmekde mynasyp goşant goşýan Hojamyrat Hojanyýazow ýaly öňdebaryjy telekeçiler Ahal welaýatynda bir ýa-da iki däl, olar onlarça. Goý, Arkadagly Serdarymyzyň saýasynda ýurduň altyn gaznasyna deňelýän telekeçiligiň ösüşi mundan beýläk-de rowaçlyklara beslensin!  

Merjen IŞANGULYÝEWA,

«Bereketli toprak». Surata düşüren Muhammet ATAÝEW.

Üstünlikli  menziller 

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe milli ykdysadyýetimizi ösdürmäge gönükdirilen tutumly işleriň bady artýar. Türkmenistany 2022 — 2052-nji ýyllarda ykdysady, syýasy, durmuş we medeni taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasynda, “Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2022 — 2028-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynda” bellenilen giň möçberli wezipeleri amala aşyrmakda tutumly işleriň gerimi giňeýär. 

Şeýle wezipeleriň üstünlikli berjaý edilmeginde ýurdumyzyň telekeçilerine uly orun degişlidir. Soňky ýyllarda hususyýetçilere döwlet tarapyndan berilýän goldaw--ýardamyň netijesinde döwlete degişli bolmadyk çygyr ösüşli döwri başdan geçirýär. Bu bähbitli ýagdaý welaýatymyzda-da giň gerime eýe bolup, telekeçilerimiz harytlaryň we önümleriň bolçulygyny döretmekde, ilata edilýän hyzmatlaryň görnüşlerini artdyryp, hilini ýokarlandyrmakda uly işleri bitirýärler. Täze iş orunlary peýda bolýar. Guwançly ýerem, telekeçilik milli ykdysadyýetimizde kuwwatly öndüriji güýç hökmünde öňe çykýar. Indi hususyýetçilerimiziň öndürip, ilata hödürleýän önümleridir harytlary il-günümiziň uly islegine mynasyp bolýar. 

Mary şäherinde ýerleşýän “Mary deri--aýakgap” açyk görnüşli paýdarlar jemgyýetiniň “Röwşen” hususy kärhanasynyň zähmetsöýer adamlarynyň yhlas-tagallalary bilen ilata ýokary hilli aýakgap önümleri hödürlenilýär. “Röwşen” hususy kärhanasynyň bölümlerinde taýýarlanylýan aýakgap önümlerine uly isleg bildirilýär. Bu hususy kärhananyň aýakgap önümlerine diňe bir welaýatymyzyň çäginde däl, eýsem, güneşli Diýarymyzyň çar künjeginde hem isleg hemişe ýokary. Sebäbi, “Röwşen” hususy kärhanasynyň diňe bir uly ýaşly adamlar üçin däl, eýsem, 1-11-nji synplarda okaýan mekdep okuwçylary üçin niýetlenen aýakgap önümleri hem alyjylarda uly isleg döredýär. Şeýle islegiň sebäbem aýakgaplaryň berkdiginden, gelşikliliginden, rahatlygyndan ybaratdyr. Ýene bir bellemeli zat, “Röwşen” hususy kärhanasynyň mekdep okuwçylary üçin tikýän ýokary hilli aýakgaplary ýurdumyzda geçirilýän söwda ýarmarkalarynda alyjylaryň uly isleginden peýdalanýar. “Röwşen” hususy kärhanasynyň aýakgap önümlerinden başga-da, dürli görnüşli egin-eşikleriň tikilip, ilata hödürlenilmeginde uly işler bitirilýär. Has takygyny aýtsak, gürrüňi edilýän hususy kärhanada telekeçileriň buýurmalary esasynda çagalar üçin ýylyň her paslyna laýyklykda egin- -eşiklerini, sport lybaslaryny taýýarlamak ýola goýuldy. Şeýle hem bu ýerde eýeçiligiň dürli görnüşlerindäki kärhanalaryň buýurmalary esasynda işgärleriň gyşky we ýazky egin-eşikleri tikilýär. Şeýle önümleriň hiliniň hemişe talaba laýyk bolmagy bolsa, gürrüňi edilýän kärhananyň işgärleri üçin hökmany ýörelge bolup durýar. Hususy kärhanada ýokary iş öndürjiligini gazanmak maksady bilen önümçiligiň öňdebaryjy tehnologiki enjamlar bilen enjamlaşdyrylmagyna uly üns berilýär. Gürrüňi edilýän hususy kärhananyň sehlerinde Germaniýanyň, Ýaponiýanyň ýokary öndürijilikli tikin maşynlarynyň gurnalyp, işe girizilmegi gowy netijeleriň gazanylmagyna ýol açdy. 

Arkadag Serdarly bagtyýar ýaşlar ýylynyň ilkinji günlerinden ýokary netijeleri gazanýan “Röwşen” hususy kärhanasynyň işgärleri döredijilikli zähmet çekýärler. Öndürijilikli zähmet bolsa ösüşli ýolumyzyň, döwletli döwranymyzyň kepilidir. 

 Baýram AMANOW. 

 «Maru — şahu jahan». 

 SURATDA:  “Röwşen” hususy kärhanasynyň önümleri. 

 Surata düşüren Şamyrat AMADOW.

Ýeňşe  beslenýän  menziller 

Uly üstünliklere beslenip, taryhy wakalary bilen şöhratlanýan Halkyň Arkadagly zamanasy ýyly tamamlanyp barýar. Şanly ýylymyzyň şu ýeňişli menzilleriniň rowaçlanmagyna türkmen telekeçileriniň, şol sanda welaýatymyzyň telekeçileriniň saldamly goşantlaryny ýatlamak guwanç duýgusyny döredýär. Sebäbi, telekeçilerimiziň ýadawsyz aladalary bilen harytlaryň we önümleriň bolçulugynyň döredilmeginde gowy netijeler gazanylýar. Şeýle hem hususyýetçiligiň ösdürilmegi täze iş orunlarynyň döredilmegine-de kuwwatly itergi berýär. 

 Şeýle il-gün bähbitli işleriň ýol almagynda partiýamyzyň welaýat komitetiniň işgärleridir işjeň agzalarynyň mynasyp goşandy bellärliklidir. Biz telekeçileriň arasynda wagyz-nesihat işini ýola goýup, olary hormatly Prezidentimiziň ýurdumyzy ösdürmekde öňde goýýan wezipeleriniň üstünlikli durmuşa geçirilmegine jemlemekde degerli çäreleri geçirýäris. Häzirki wagtda welaýatymyzyň telekeçileri Halkyň Arkadagly zamanasy ýylyny ýokary görkezijiler bilen jemlemegi maksat edinýärler. 

 Maral ORAZSÄHEDOWA. 

 TSTP-niň welaýat komitetiniň hünärmeni.

Dekabryň soňky günleri ýylyň dowamynda ýerine ýetirilen işleriň netijelerini seljerip, belent maksatlar, ýagşy arzuw-umytlar bilen Täze ýyla taýýarlyk görülýän döwür. Dost-ýarlara, dogan-garyndaşlara myhmançylyga baryp, birek-biregi gutlamak, sowgat bermek baýramçylygyň ýatdan çykmajak duýgulara beslenmegine ýardam berýär. Ýurdumyzyň söwda edaralary, önümçilik kärhanalarydyr hususy telekeçileri hem ildeşlerimiziň Täze ýyl şatlygyny artdyrmaga goşant goşmak üçin yhlas bilen zähmet çekýärler. 

Baýramçylygyň öňüsyrasynda bazarlarda, söwda merkezlerinde, dükanlarda azyk we beýleki harytlaryň bolçulygynyň üpjün edilmegi gözüňi dokundyrýar. Täze ýyl mynasybetli amatly bahalardan alyjylara hödürlenilýän harytlaryň arasynda milli önümlerimiziň agdyklyk etmegi ýurdumyzyň ykdysadyýetini ösdürmek boýunça gazanylan üstünlikleriň hem-de adamlaryň bagtyýar durmuşy hakyndaky aladanyň görkezijisidir. «Hasar», «Täze Aý», «Altyn Ýunus», «Oguzhan», «Mekan», «Bars» ýaly hususy kärhanalaryňdyr hojalyk jemgyýetleriniň, şeýle hem beýleki telekeçileriň konditer önümleriniň ýüzlerçe görnüşleri we olardan taýýarlanylan sowgatlar baýramçylyk bazarlarynyň iň geçginli harytlarynyň hataryndadyr. 

2000-nji ýylda esaslandyrylyp, öz ugrunda diňe bir ýurdumyzda däl, eýsem, tutuş sebitde öňdebaryjy kärhanalaryň biri bolan «Hasar» konditer kärhanasy hem baýramçylygy zähmet üstünlikleri bilen garşylaýar. Bu ýerde süýji-kökeleriň, şokoladly, şokolad örtükli, karamel süýjüleriň, waflileriň, miwe tagamly marmeladlaryň, garaz, konditer önümleriniň ýüze golaý görnüşi öndürilýär. Olar şu günler ýurdumyzyň çar ýanyndaky söwda nokatlarynda alyjylara hödürlenilýär. Geljek ýylda kärhana konditer önümleriniň täze görnüşlerini öndürmegi meýilleşdirýär. 

Et-süýt we beýleki azyk önümleri bilen birlikde konditer önümlerini öndürmekde üstünlikli iş alyp barýan «Täze Aý» hususy kärhanasy hem baýramçylyklara ýokary taýýarlykly geldi. Şu ýylyň tomsunda Mary welaýatynyň Mary etrabynda hususy kärhananyň konditer önümlerini öndürmäge niýetlenen ýörite önümçilik toplumynyň ulanylmaga berlendigini hem bellemek gerek. Bu ýerde ozal «Täze Aý» haryt nyşany bilen konditer önümleriniň ýüzlerçe görnüşleri öndürilen bolsa, baýramçylyk mynasybetli täze önümleriň 15 görnüşi olaryň üstüni ýetirdi. Şolaryň hatarynda «Sarwan», «Zemin», «Süýji dünýä» şokolad örtükli marmelad süýjüleri hem bar. Gelşikli gaplara gaplanan Täze ýyl sowgatlary bolsa körpeleriň söýgüsini gazanan konditer önümleriniň dürli görnüşlerinden taýýarlanylýar. 

Ýurdumyzda döredilen ilkinji hususy düzümleriň biri bolan «Oguzhan» konditer kärhanasynda hem Täze ýyl baýramçylygyna ýokary derejede taýýarlyk görüldi. Paýtagtymyzyň G.Kulyýew köçesiniň ugrunda ýerleşýän döwrebap kärhanada konditer önümleriniň 30-dan gowrak görnüşi öndürilýär. «Aýazbaba», «Garagum», «Ýyldyz», «Keýik», «Maýa», «Täç», «Aýly agşam» ýaly şokolad önümleri körpeler üçin ajaýyp sowgatdyr. Konditer kärhanasynda öndürilen süýjülerdir taýýarlanylan sowgatlar Diýarymyzyň ähli sebitlerindäki söwda nokatlarynda amatly bahalardan alyjylara hödürlenilýär. 

1998-nji ýylda esaslandyrylan «Mekan» hususy kärhanasy hem baýramçylyklardyr şanly seneler mynasybetli täze önümleriň önümçiligini ýola goýýar. «Sport», «Mekan», «Arzuw», «Mukam», «Gyş», «Ýaz», «Tomus», «Güýz», «Şapak», «Ýolbars», «Merjen», «Garagum» süýjüleri, miweli, huruşly karamelleriň 10-dan gowrak görnüşleri bilen halk köpçüliginiň arasynda giňden tanalýan kärhanada dekabr aýynda Halkara Bitaraplyk güni hem-de Täze ýyl baýramy mynasybetli erik, ýertudana, banan, malina tagamly şokolad örtükli süýjüleriň hem-de «Altyn açarjyk» süýtli irisiň önümçiligine başlandy. Täze önümler ýetip gelýän baýramçylyga özboluşly sowgatdyr. 

Halkymyzyň söýgüsini gazanan konditer önümleriniň hatarynda «Bars» haryt nyşanly şokoladlar hem bar. Ahal welaýatynyň Ak bugdaý etrabynda ýerleşýän kärhanada konditer önümleriniň 50-ä golaý görnüşi öndürilip, ýurdumyzyň ähli künjegindäki söwda nokatlaryna, bazarlara, dükanlara iberilýär. «Bars», «Kerwen», «Toý paý», «Garagum», «Keýik», «Kümüş», «Serpaý», «Bahar» ýaly atlar bilen öndürilýän şokoladlar we beýleki süýjülikler ildeşlerimiziň baýramçylyk saçaklaryny bezeýär. 

Ahmet GELDIÝEW,

«Watan».

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe Türkmenistan halkara giňişliginde jemgyýetiň maddy hem ruhy zerurlyklarynyň kanagatlandyrylmagy üçin giň mümkinçiliklere eýe bolan ýurt hökmünde tanalýar. Ykdysadyýetiň kadaly hereket etmeginiň döwletiň kuwwatynyň iň esasy hem zerur şerti bolup durýandygy nukdaýnazaryndan, 2016-njy ýylda Esasy Kanunymyza jemgyýetiň ykdysady esaslaryny düzgünleşdirýän täze bölümiň girizilmegi möhüm ähmiýete eýe boldy. Sebäbi ýurduň ykdysady taýdan ösüş aýratynlygyny açyp görkezýän bazar ykdysadyýeti, hususy eýeçilik, zähmet, pul we beýleki düşünjeler Türkmenistanyň Konstitusiýasynyň düzgünleşdirýän esasy obýektleri hökmünde çykyş edýär.  

Türkmenistanyň Konstitusiýasynyň 12-nji maddasynda eýeçiligiň eldegrilmesizligi, döwletiň eýeçiligiň ähli görnüşiniň deň goragyny kepillendirýändigi we olaryň ösmegi üçin deň şertleri döredýändigi bellenilýär. Esasy Kanunymyzyň 47-nji maddasynda bolsa her bir adamyň telekeçilik we kanunda gadagan edilmedik gaýry ykdysady işi üçin öz ukyplaryny we emlägini erkin peýdalanmaga hukugynyň bardygy aýdylýar. Ykdysadyýetiň durnukly ösüşini üpjün etmäge gönükdirilen maksatnamalary durmuşa geçirmegiň kämil hukuk binýadynyň emele getirilmegi döwrüň derwaýys meseleleriniň biridir. Şondan ugur alnyp, konstitusion ýörelgelere laýyklykda kabul edilen «Türkmenistanda maýa goýum işi hakynda», «Daşary ýurt maýa goýumlary hakynda», «Karz edaralary we bank işi hakynda», «Daşary ykdysady iş hakynda», «Gymmatly kagyzlar bazary hakynda», «Eýeçilik hakynda», «Erkin ykdysady zolaklar hakynda», «Kärende hakynda», «Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesi hakynda» (rejelenen görnüşi), «Işiň aýry-aýry görnüşlerini ygtyýarlylandyrmak hakynda» (rejelenen görnüşi), «Döwlet emlägini ynançly dolandyrmak hakynda» Türkmenistanyň Kanunlary we beýleki hukuk resminamalary bu ulgamyň depginli ösüşiniň hukuk binýady bolup çykyş edýär.  

Telekeçilik ulgamynyň kanunçylyk binýady barada gürrüň edilende, Esasy Kanunymyzyň 134-nji maddasynda ykdysadyýetiň bazar gatnaşyklary ýörelgelerine esaslanýandygy, döwletiň telekeçiligi höweslendirýändigi, goldaýandygy, kiçi we orta işewürligiň ösmegine ýardam edýändigi barada esas goýujy hukuk kadasynyň berkidilendigini aýratyn bellemek ýerlikli bolar.  

Telekeçilige goldaw bermek babatda döwlet syýasatynyň durmuşa geçirilmeginde Gahryman Arkadagymyzyň parasatly başlangyjy esasynda 2008-nji ýylyň martynda döredilen Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň hem wajyp ähmiýete eýedigini nygtasak ýerlikli bolar.  

Ýurdumyzda telekeçiligiň ösmeginiň möhüm şertleriniň biri-de, bu işiň kanunçylyk binýadynyň berkidilmegidir. Hut şu jähetden hem bu ugurda döwrüň talaplaryna laýyk gelýän kanunlaryň kabul edilmegi pudagyň ösmegi üçin oňaýly şertleri döredýär. Muňa mysal edip, «Telekeçilik işi hakynda», «Kiçi we orta telekeçiligi döwlet tarapyndan goldamak hakynda» Türkmenistanyň Kanunlaryny, Raýat kodeksini, «Salgytlar hakynda» bitewi Kanuny we beýleki kadalaşdyryjy hukuk namalaryny görkezmek bolar. Bazar gatnaşyklary şertlerinde hereket edýän hukuk resminamalary raýatlaryň ukyp-başarnygynyň açylmagy, işjeňliginiň ýokarlanmagy, ahyrky netijede ýurduň ykdysady kuwwatynyň artmagy üçin kämil binýady emele getirýär. 

Goý, ýurdumyzda telekeçiligi yzygiderli ösdürmekde, onuň kanunçylyk binýadyny kämilleşdirmekde bimöçber işleri durmuşa geçirýän Arkadagly Serdarymyzyň jany sag, ömri uzak, belent başy aman bolsun! 

Orazmämmet ORAZMÄMMEDOW,

Esenguly etrabynyň prokurorynyň kömekçisi, 2-nji derejeli ýurist

Türkmeniň gadymyýetden uzaýan asylly däbiniň häzirki gün hem birkemsiz ýöredilmegi onuň aslynyň päklikden, halallykdan uzap gaýdýanlygyndan habar berýär. Çünki islendik bir millet özboluşly däp-dessury, edim-gylymy bilen dünýä ýüzünde giňden tanalýar.  

Eli çeper zenanlarymyzyň dokaýan bezeglik el işleri bu günki günde diňe bir ýurdumyzyň däl, eýsem daşary ýurtlularyň ünsüni özüne çekýär. Bütin älemi haýrana goýýan türkmen gölli, şeýle-de tebigatyň, dünýäniň iň gözel ýerleriniň şekilleri siňen nepis halylarymyz her bir öýleriň, iş ýerleriň bezegi bolup durýar. Bu gözellik bize gadymyýetimizden şu günümize mirasdyr. Nepis halylarymyzyň diňe bir halkymyzyň däl, eýsem dünýä milletleriniň her bir ojagynyň bezegi bolmagynda telekeçi zenan Gülnur Çopanowa bu günki gün asylly işi alyp barýar.  

Çagalykdan hem bu sungatyň yşgynda gezen ýaş zenan mundan 6 ýyl ozal Balkan welaýatynyň Gyzylarbat şäherinde halyçy gelin-gyzlarymyza ilkinji gezek türkmen bedewimiziň keşbi ýerleşdirilen «Ak han» atly halyny dokadyp, özüniň el işleri satylýan kiçijik dükanyna alyp gaýdýar. Inçeden nepis dokalan bu haly dükana gelýän her bir müşderiniň ünsüni aýratyn özüne çekýärdi. Salym wagt geçmän oňa alyjy tapylýar. Ep-esli wagtdan soň hem ol halyny sorap gelenler az bolmandyr. Gelýän talaplary göz öňünde tutup, telekeçi Gülnur Çopanowa nepis dokalan bezeg halylarynyň sanyny köpeldip, dükanyny giňeltmegi maksat edinýär. Şol günden başlap hem «Bagtyýarlyk» söwda-dynç alyş merkezinde özüniň bezeg görnüşli, şeýle-de türkmen gölli el halylary satylýan dükanyny açýar. Ol ýere öňküden-de owadan, tebigatyň, milli gymmatlyklarymyzyň gözel keşbi siňdirilen ajaýyp halylardan birnäçesini ýerleşdirýär. Bu ýere gelýän alyjylaryň sany barha artyp ugraýar.  

Häzirki wagtda «NurAý» haryt nyşanly ýüňden dokalan halylar, torbalar bilen birlikde, ýüpekden edilen birnäçe düşekçeler, uly göwrümli palaslar, şeýle-de elkeşde ýakalar, gyňaçlar bu dükana gelýän müşderileriň iň söýgüli harytlaryna öwrüldi.  

— «NurAý» el işleri dükanymyzda ilki diňe gelin-gyzlarymyz üçin ýakalary hödürleýärdik. Soňra ýuwaş-ýuwaş nepis el halylarymyz bilen müşderilerimiziň isleglerini ýerine ýetirip ugradyk. Bu işe ilki ýekelikde başlapdym. Häzir bolsa ejem, kakam, umuman, ähli maşgalamyz bolup, bu işi alyp barýarys. Sungat sere gelmejek jadylaýjy güýji bilen ynsany özüne çekýän bolsa gerek?! Ejem halyçalar maşgalasynda önüp, ösensoň, onuň özi hem haly dokaýardy. «Çagajykkaň joralaryň daşarda oýnasalar, sen meniň haly dokaýşymy görüp, esli wagt gymyldaman seredip oturýardyň. Özüm seslenip ünsüňi böläýmesem, tä dokap bolýançam, kelam agyz gürlemezdiň» diýip, ejem maňa gürrüň bererdi. Ol wagtlar näme, ýaşym kiçi bolansoň, şol pursatlardan az-kem ýadyma düşýär. Görýän peýzaž halylarymyzyň nusgasyny ýörite suratkeşimize çekdirip, şoňa görä gyzlarymyza ony dokadýarys. Alyjylaryň islegi boýunça 2x3, 3x4, 1,80x1,14 ýaly dürli görnüşdäki türkmen gölli halylarymyzy hem hödürleýäris — diýip, telekeçi zenan gürrüň berýär.  

Müşderileriň el işlerine bildirýän talaplary, olaryň peýzaž halylara bolan islegleri dogrusynda sowaly orta atanymyzdan, telekeçi zenan haýal etmän, bu barada gürrüň bermäge başlady. 

— Islendik ynsanyň bir pursatlyk tebigat bilen ýalňyz galmagy onuň durmuşyna örän köp täsirleri ýetirip bilýär. Käwagt şeýle ýagdaýlar bolýar. Dükanymyza gelýän müşderilerimiz peýzaž görnüşindäki halylarymyzy synlap onuň öňünde ençeme wagtlap durýarlar. Şonda men olara suwuň şekili ýerleşdirilen diwarlyk halylarymyzy salgy berýärin. Suw, aslynda, jan, tebigatyň bize eçilen ýaşaýyş çeşmesi. Şeýle hem olara: «Öýňüziň durkuny halynyň diwardan asylmanka we asylandan soňky ýagdaý bilen deňeşdiriň. Şondan soň pikiriňizi aýdyň» diýip ýüzlenýärin. Soňra maňa: «Sen gaty dogry aýdypsyň, halyny asanymyzdan soň, hakykatdanam, öýmüziň durky täzelenen ýaly bolaýdy» diýip, jaň edýän müşderilerimiz hem az däl. Bezeg üçin halylarymyzy alýan müşderilerimize esasy berýän maslahatym, köplenç, halylary diwanyň arka ýüzünden däl-de, göni garşylaryndaky diwara asmaklaryny tabşyrýaryn. Bu jadyly sungata sereden her bir kişi ondan ruhy lezzet alýar, ol adamy rahatlandyrýar. Bir gezek ondan täsirlenen müşderi, soňra ähli otaglaryny şular ýaly halylar bilen bezeýär. Beýle ýagdaýlara eýýäm 6 ýylyň içinde örän köp duş geldik. Şol sebäpden häzirki wagtda peýzaž el halylarymyza isleg bildirýänleriň sany has-da artdy. 

Telekeçi, şol bir wagtyň özünde adamlaryň sungat bilen arasyndaky arabaglanyşyga aňrujy göz ýetirýän ýaş zenanyň dükany bu gün el işleri satyn almak üçin ýygnanýan müşderilerden hyň berýär. Gözellikde deňi-taýy bolmadyk dükanyndaky nepis halylara isleg diňe bir ýurdumyzdan däl, eýsem Türkiýe, Özbegistan, Dubaý şäheri, Afrika, Awstraliýa ýaly ýurtlardaky müşderilerden hem talaplar gelýär. Ol ejesi Ogulnabat Çopanowa bilen birlikde ýurdumyzda guralýan dürli sergilere gatnaşyp, halyçy gelin-gyzlarymyzyň biri-birinden çeper ellerinden dörän ajaýyp işlerini «NurAý» haryt nyşany bilen sergilemek arkaly myhmanlaryň göwnünden turýar.  

Ogulnar Azat gyzy,

«Diýar».