Habarlar
Işewürligiň mümkinçilikleri

Kiçi we orta telekeçilik üçin ýurdumyzda döredilýän şert-mümkinçilikleriň çäklerinde işewürlige sanly tehnologiýalary ornaşdyrmaga aýratyn ähmiýet berilmeginiň düýpli sebäbi bar. Dünýä tejribesinden hem-de gündelik durmuşymyzda sanly tehnologiýalaryň hem işewürler, hem müşderiler üçin örän giň mümkinçilikleri döredýändigini görýäris. Sanly ulgam kiçi we orta telekeçiligiň ösmegi üçin aýratyn ähmiýetlidir. Çünki şeýle häsiýetli işewürlik ýokary derejede merkezleşdirilendigi, çeýeligi we bazaryň özgerişine çalt uýgunlaşmak ukyby bilen tapawutlanýar. Bäsdeşlik göreşiniň ösenligi sebäpli kiçi we orta kärhanalar öz işlerine täzeçillikleri we sanly tehnologiýalary işjeň ornaşdyrýar. Şeýle işjeňlik bolsa tutuş ýurtda sanly ykdysadyýetiň ösüş depginine oňyn täsirini ýetirýär. 

                                                                   

Sanly ykdysadyýet kiçi we orta telekeçiligiň has netijeli we çalt depginler bilen ösmegi üçin birnäçe mümkinçilikleri berýär. Şolaryň hatarynda, ilkinji nobatda, internet ulgamy arkaly maglumata ýeňil we çalt eýe bolmak, ýagny kärhanalaryň işini kämilleşdirmäge, önümçiligiň hilini ýokarlandyrmaga, bazaryň islegini öwrenmäge ýardam berýän bilimleri we maglumatlary edinmäge mümkinçiligi bellemek bolar. Şeýle hem sanly ulgam konsalting, hukukçy, hasapçy we beýleki zerur hyzmatlardan uzak aralykdan peýdalanmaga şert döredýär. Bu bolsa telekeçilere öz kärhanasynyň işiniň belli bir bölegini degişli ugurda iş alyp barýan ýörite hünärmenlere tabşyryp, wagtyny we serişdelerini tygşytlamaga kömek edýär. 

                                                                   

Döwür bilen aýakdaş gidýän ýurdumyzda sanly ulgamyň mümkinçiliklerinden peýdalanyp, ilata ýokary hilli harytlary we hyzmatlary hödürleýän hususy işewürleriň sany günsaýyn artýar.  

                                                                   

Sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň döwlet syýasatynyň möhüm ugurlarynyň biri hökmünde kesgitlenilmegi halkymyzyň hal-ýagdaýyny mundan beýläk hem gowulandyrmaga, milli ykdysadyýetimiziň kuwwatyny has-da artdyrmaga, bütindünýä hojalyk gatnaşyklarynda Garaşsyz, baky Bitarap Türkmenistanyň eýeleýän ornuny pugtalandyrmaga ýardam eder. 

                                                                                                           

Gyzylgül TOÝÇYÝEWA,

                       

Türkmenistanyň Telekommunikasiýalar we informatika institutynyň mugallymy.

29.11.2022
Işewürligiň mümkinçilikleri

Kiçi we orta telekeçilik üçin ýurdumyzda döredilýän şert-mümkinçilikleriň çäklerinde işewürlige sanly tehnologiýalary ornaşdyrmaga aýratyn ähmiýet berilmeginiň düýpli sebäbi bar. Dünýä tejribesinden hem-de gündelik durmuşymyzda sanly tehnologiýalaryň hem işewürler, hem müşderiler üçin örän giň mümkinçilikleri döredýändigini görýäris. Sanly ulgam kiçi we orta telekeçiligiň ösmegi üçin aýratyn ähmiýetlidir. Çünki şeýle häsiýetli işewürlik ýokary derejede merkezleşdirilendigi, çeýeligi we bazaryň özgerişine çalt uýgunlaşmak ukyby bilen tapawutlanýar. Bäsdeşlik göreşiniň ösenligi sebäpli kiçi we orta kärhanalar öz işlerine täzeçillikleri we sanly tehnologiýalary işjeň ornaşdyrýar. Şeýle işjeňlik bolsa tutuş ýurtda sanly ykdysadyýetiň ösüş depginine oňyn täsirini ýetirýär. 

                                                                   

Sanly ykdysadyýet kiçi we orta telekeçiligiň has netijeli we çalt depginler bilen ösmegi üçin birnäçe mümkinçilikleri berýär. Şolaryň hatarynda, ilkinji nobatda, internet ulgamy arkaly maglumata ýeňil we çalt eýe bolmak, ýagny kärhanalaryň işini kämilleşdirmäge, önümçiligiň hilini ýokarlandyrmaga, bazaryň islegini öwrenmäge ýardam berýän bilimleri we maglumatlary edinmäge mümkinçiligi bellemek bolar. Şeýle hem sanly ulgam konsalting, hukukçy, hasapçy we beýleki zerur hyzmatlardan uzak aralykdan peýdalanmaga şert döredýär. Bu bolsa telekeçilere öz kärhanasynyň işiniň belli bir bölegini degişli ugurda iş alyp barýan ýörite hünärmenlere tabşyryp, wagtyny we serişdelerini tygşytlamaga kömek edýär. 

                                                                   

Döwür bilen aýakdaş gidýän ýurdumyzda sanly ulgamyň mümkinçiliklerinden peýdalanyp, ilata ýokary hilli harytlary we hyzmatlary hödürleýän hususy işewürleriň sany günsaýyn artýar.  

                                                                   

Sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň döwlet syýasatynyň möhüm ugurlarynyň biri hökmünde kesgitlenilmegi halkymyzyň hal-ýagdaýyny mundan beýläk hem gowulandyrmaga, milli ykdysadyýetimiziň kuwwatyny has-da artdyrmaga, bütindünýä hojalyk gatnaşyklarynda Garaşsyz, baky Bitarap Türkmenistanyň eýeleýän ornuny pugtalandyrmaga ýardam eder. 

                                                                                                           

Gyzylgül TOÝÇYÝEWA,

                       

Türkmenistanyň Telekommunikasiýalar we informatika institutynyň mugallymy.

23.11.2022
Täze ýyla — täze hasyl

Dekabr aýy ýakynlaşdygysaýyn ýyladyşhanalardaky pomidorlar hem ýygyma taýyn bolup barýar. Eýýäm gyzgylt öwsüp başlan pomidorlar, nesip bolsa, gyşyň ilkinji günlerinde hasyla durar. Şondan soň tä iýun aýyna çenli hem hasyl berer. 

                                                                   

Ýygymyň öň ýanyndaky günlerde ýyladyşhanada bolup, alnyp barylýan işler bilen tanyşmagyň hem öz lezzeti bar. Ýakynda Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler partiýasynyň Lebap welaýat komitetiniň wekilleri bilen bilelikde «Altyn bürgüt» hususy kärhanasynyň Çärjew etrabynyň çägindäki ýyladyşhanasynda bolup, hasyl ýygymynyň öň ýanyndaky işleriň alnyp barlyşy bilen tanyşdyk. 

                                                                   

Geçen ýylyň mart aýynda ýurdumyzda bir günde birnäçe ýyladyşhana toplumynyň açylyp, ulanmaga berlendigini bilýäris. «Altyn bürgüt» hem şol şanly günde açylan we işe başlan ýyladyşhanalaryň biri. Ýadyma düşüşine görä, açylyş dabarasyna çenli şol möwsümiň hasylynyň 600 tonnasy eýýäm ýyglan eken. Çünki ýyladyşhanalardaky pomidor hasylyny ýygmak möwsümi dekabrda başlanyp, iýun aýynda tamamlanýar. 

                                                                   

Bu hususy kärhana ýyladyşhana toplumyny gurmak üçin 21 gektar ýer bölünip berildi. Häzir şunça ýeriň 8 gektaryndan hasyl alynýar. Toplumyň agronomy Narly Abdullaýew 8 gektar ýerde her biri 1,3 gektar meýdany tutýan ýyladyşhanalaryň altysynyň bardygyny aýtdy. Hatar gurap duran ýyladyşhanalaryň görki hem, olarda ýetişýän hasyl hem gözüňi dokundyrýar. 

                                                                   

Açylan möwsümini hem hasaba alsaň, ýyladyşhanada eýýäm üçünji hasyly ýygmaga taýýarlyk görülýär. Iýun aýynda hasyldan boşan ýyladyşhanalar doly arassalanyp, iýul aýynyň ikinji ýarymynda Türkiýe Respublikasyndan getirilen pomidoryň marwelans sortunyň tohumy ekilip, ýyladyşhana şertlerinde onuň şitili ösdürilip ýetişdirilýär. Awgust aýynyň ortalarynda bolsa 8 gektar ýere pomidoryň tagamly we uzak aralyklara daşamak üçin amatly bolan bu sortunyň 200 müň düýp şitili oturdylypdyr. Şondan bäri ösen baldaklaryň boýy 1,5-2 metre dagy ýetipdir. Olaryň hersiniň düwen pomidorlarynyň sany, ortaça 25 — 30-a golaý. 

                                                                   

Toplumda geçen möwsümde ýyglan hasyl 1800 tonna ýetdi. Öňde duran möwsümde hem şonçarak hasyla garaşylýar. Munuň üçin 100-e golaý işgär yhlasyny gaýgyranok. 

                                                                   

Ýaş agronom ýyladyşhanalaryň her birinde gelin-gyzlaryň 10-synyň we olara kömekçi ýigitleriň işleýändigini gürrüň berdi. Her topara ýolbaşçy saýlanypdyr. Şu günler ýyladyşhanada baldagyň artykmaç bölegini dolamak, ondaky artykmaç ýapraklary aýyrmak we hasyl ýetişip gelýän baldaklara kömekçi ildirgiç dakmak ýaly işler berjaý edilýär. Häzirki günlerde günde her düýbe awtomatlaşdyrylan ulgam bilen 1-1,5 litr çemesi suw berilýär. Agronom suwuň mukdarynyň tomusda 2 litre çenli köpelip, gyşyň sowuk günlerinde ýarym litre çenli azaldylýandygyny hem gürrüň berdi. Ýyladyşhanalarda kämil ýyladyş ulgamy hem ornaşdyrylypdyr. Howanyň sowuk günlerinde hatarlaryň arasyna rels hökmünde çekilen turbalara çenli ýyladylyp, hemişelik gerekli temperaturanyň saklanmagy üpjün edilýär. 

                                                                   

Toplumyň Lebap welaýatynda bir hususyýetçä degişli iň iri ýyladyşhanadygyny hem aýtmak gerek. Telekeçi içerki bazardan artan hasylyny daşary ýurtlara hem eksport edýär. Geçen ýyllarda bolşy ýaly, täze hasyly hem Russiýa, Gazagystana we Gyrgyz Respublikasyna eksport etmek üçin deslapky gepleşikler geçirildi. Ýeri gelende aýtsak, ýurdumyz şu ýyl dünýä döwletlerine pomidoryň 80 müň tonna golaýyny eksport etdi.  

                                                                   

Bu ýerde işgärleriň öndürijilikli zähmet çekmekleri üçin ähli mümkinçilikleriň döredilendigine hem ünsüňizi çekmek isleýäris. Ýörite awtobus, günortanlyk nahar, iş lybasy we wagtly-wagtynda dynç alyş mümkinçilikleri bu ýerde işleýän ildeşlerimiziň ygtyýarynda. Käbir gelin-gyzlar bilen söhbetdeş bolanymyzda, olar ýyladyşhana toplumy açylanyndan bäri bu ýerde işläp gelýändiklerini gürrüň berdiler. Gysga döwrüň içinde olar eýýäm ýyladyşhana şertlerinde pomidor ýetişdirmekde baý tejribe toplapdyrlar. Nesip bolsa, toplumda ýetişdirilen pomidorlar ildeşlerimiziň Täze ýyl saçaklaryny bezär.

15.11.2022
Önüm bolçulygy — halkyň rysgaly

«Halkyň Arkadagly zamanasy» ýylynyň 4-nji noýabrynda hormatly Prezidentimiz sanly ulgam arkaly Ministrler Kabinetiniň nobatdaky mejlisini geçirdi. Onda şu ýylyň on aýynda alnyp barlan işleriň jemleri jemlenildi. Mejlisde ýurdumyzyň söwda we dokma pudaklarynda, şeýle hem telekeçilik ulgamynda şu ýylyň on aýynda ýerine ýetirilen işleriň jemleri barada hasabat berlende, bu döwürde Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesi boýunça oba hojalyk we azyk önümlerini öndürmegiň ösüş depgininiň 172,5 göterime deň bolandygy bellenildi. Bu ýokary görkeziji hususy eýeçiligiň oba hojalygynyň ösüş-özgerişlerinde tutýan mynasyp ornuny, ýurdumyzda azyk bolçulygynyň gazanylmagynda türkmen telekeçileriniň uly goşandynyň bardygyny alamatlandyrýar.  

                                                                   

Obasenagat toplumy milli ykdysadyýetimiziň möhüm ugurlarynyň biri bolup, soňky ýyllarda bu pudagyň hemmetaraplaýyn ösdürilmegine aýratyn üns berilýär. Hormatly Prezidentimiziň hususy önüm öndürijilere yzygiderli berýän goldaw-hemaýatynyň, kiçi we orta işewürligiň netijeli işlemegi üçin döredilýän ähli şertleriň netijesinde oba hojalyk ekinleriniň öndürilýän möçberi barha artýar. Hususy eýeçilikde daýhan hojalyklarynyň döredilmegi, dünýäniň öňdebaryjy tehnologiýalary ornaşdyrylan döwrebap ýyladyşhanalaryň, sowadyjy ammarlaryň gurulmagy, sanly ulgamyň, öňdebaryjy tejribeleriň önümçilige ornaşdyrylmagy, önümçilikleriň tehniki taýdan döwrebaplaşdyrylmagy netijesinde telekeçiler oba hojalyk ekinleriniň dürli görnüşlerini ösdürip ýetişdirip, olardan bol hasyl alýarlar. Munuň özi içerki önümçiligi ýokarlandyryp, eksportyň mümkinçiliklerini has-da artdyrýar.  

                                                                   

Türkmen güneşiniň çogy siňen, ekologik taýdan arassa, ynsan saglygy üçin peýdaly dürli witaminlere baý, datly önümlere daşarky bazarda hem isleg uly. Ýurdumyzda hereket edýän «Türkmenistanda öndürilýän önümleriň daşary ýurtlara iberilýän möçberini artdyrmak boýunça Döwlet maksatnamasynyň» üstünlikli durmuşa geçirilmeginiň çäklerinde eksporta niýetlenen önümleri öndürýän işewürlere ýer bölekleri, karz serişdeleri bölünip berilýär. «Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy: Türkmenistany 2022 — 2052-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasynda» eksporta iberilýän oba hojalyk we azyk önümleriniň görnüşlerini köpeltmek, möçberlerini artdyrmak barada anyk wezipeler kesgitlenildi. Häzirki wagtda hormatly Prezidentimiziň «Açyk gapylar» syýasaty netijesinde türkmen işewürleri baglaşylan şertnamalar esasynda öz önümlerini dünýäniň onlarça döwletine yzygiderli eksport edýärler. Eksporta iberilýän azyk önümleriniň agramly bölegini hem türkmen topragynyň datly miweleri we gök-bakja önümleri tutýar. Bu asylly işlerde dürli miweli baglary ösdürip ýetişdirýän «Erkin gurluşyk», «Parahat» hususy kärhanalarynyň, «Lezzetli miwe», «Miweli oba» hojalyk jemgyýetleriniň, gök-bakja ekinlerini ösdürip ýetişdirýän «Parasatly daýhan» daýhan hojalygynyň we başga-da onlarça telekeçileriň uly goşandy bar. 

                                                                   

Gündelik durmuşymyzda zerur bolan esasy azyk önümleriniň hatarynda ösümlik ýagyny öndürmek işlerinde-de işewürler ýokary işjeňlik görkezýärler. «Gündogar akymy», «Owadan ülke», «Berkarar zaman» hojalyk jemgyýetleriniň öndürýän günebakar, pagta we beýleki ösümlik ýaglary ekologiýa taýdan arassa, ýokary hilli bolup, diňe bir içerki bazarda däl, eýsem, ýurdumyzyň daşynda-da uly islege eýe. Oba hojalyk ekinlerini ösdürip ýetişdirýän telekeçiler ýurdumyzda uludan bellenilýän Hasyl toýuny hem mynasyp zähmet sowgatlary bilen garşylaýarlar. Olaryň datly önümleri rysgal-berekediň hem bolçulygyň baýramy mynasybetli ýazyljak toý saçaklaryny öňküden-de baýlaşdyrar. 

                                                                   

Hormatly Prezidentimiz «Halkyň Arkadagly zamanasy» ýylynyň şanly wakalarynyň biri bolan Türkmenistanyň Döwlet Maslahatynda eden taryhy çykyşynda häzirki wagtda kiçi hem-de orta telekeçiligiň sazlaşykly we netijeli ösmegi, hususy başlangyçlaryň goldanylmagy üçin has amatly hukuk, ykdysady, maliýe, durmuş şertleriniň döredilýändigini aýratyn nygtady. Döwlet Baştutanymyzyň: «Ýokary hilli, bäsdeşlige ukyply önümleri öndürmek, azyk bolçulygyny döretmek, senagat kärhanalaryny, häzirki zaman söwda merkezlerini, döwrebap obalary gurmak boýunça öňümizde goýan wezipelerimizi amala aşyrmakda hususy pudaga uly orun degişlidir» diýip, ýokary baha bermegi hususy pudagyň wekillerini täze üstünliklere ruhlandyrýar. Bäsdeşlige ukyply täze, innowasion önümçilikleri döretmekde, senagat önümlerimiz, şeýle-de brend markaly harytlar bilen ýurdumyzyň sebit we dünýä bazaryndaky ornuny yzygiderli pugtalandyrmakda, täze bazarlara ýol açmakda Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler partiýasynyň agzalary hem ýokary işjeňlik görkezip, ak ýürekli zähmet çekýärler.  

                                                                   

Arkadagly Serdarymyzyň belleýşi ýaly, ösüş biziň alyp barýan syýasatymyzyň baş maksadydyr. Goý, Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwrüniň ösüşli ýoly geljege rowan bolsun! 

                                                                                                           

Saparmyrat OWGANOW,

                       

Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler partiýasynyň Merkezi Geňeşiniň başlygy, Milli Geňeşiň Mejlisiniň deputaty.

11.11.2022
Bal tagamly bol miweler

ýa-da Hasyl toýuna telekeçi bagbanlaryň mynasyp goşandy 

                                                                   

 «Halkyň Arkadagly zamanasy» ýylynyň «jüýje sanaşylýan» döwri ýetip geldi. Daýhan zähmeti bilen ösdürilip ýetişdirilen gök-bakja ekinleridir dürli miweli baglar bol hasyl getirip, ak bazarlarymyza, mukaddes saçaklarymyza bereket bolup doldy. Ýurdumyzyň hususy pudagynda hereket edýän daýhan hojalyklary, hojalyk jemgyýetleri hem oba hojalyk ekinleriniň dürli görnüşlerini ösdürip ýetişdirip, olardan bol hasyl almak bilen, içerki önümçiligi ýokarlandyrmaga, eksportyň mümkinçiligini artdyrmaga uly goşant goşýarlar. Olar ajaýyp güýz paslynyň soňky aýynyň ikinji ýekşenbesinde güneşli ülkämizde giňden bellenilýän Hasyl toýuna mynasyp zähmet sowgatlary bilen barýarlar. Bagçylyk pudagyny ösdürip, halkymyzy ter miweler bilen üpjün etmekde türkmen telekeçileriniň aýratyn zähmetiniň bardygyny bellemek ýakymly. 

                                                                   

 Terligine bak, terligine! 

                                                                   

Bazarlaryň, marketleriň tekjelerini bezeýän, ýakymly ysy, owadan harytlyk görnüşi bilen göreniň gözüni egleýän «Ter» haryt nyşanly miweler Ahal welaýatynyň Bäherden etrabynyň Saýwan obasynyň çäginde, gojaman Köpetdagyň eteginde ösdürilip ýetişdirilýär. Dag etegindäki 136 gektar meýdana uzap gidýän 92 müň 300 düýpden gowrak miweli baglar Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzasy bolan «Ter» hojalyk jemgyýetine degişli. Bu baglardan indi alty ýyldan gowrak wagt bäri bol hasyl alynýar. 

                                                                   

— Daşary ýurtlardan pes boýly, ýokary hasylly nahallary getirip, ilki bilen, toprak-howa şertlerimizde synag-tejribe görnüşde ösdürip ýetişdirmegi ýola goýduk. Hersiniň arasy bir metrden az bolmadyk nahallara agrotehnikanyň kadalaryna laýyklykda ideg işleri geçirildi. Olar damjalaýyn usulda suwarylyp, ösdürilip ýetişdirildi. Idegi ýetirilen baglar basym boý alyp, bir ýyl diýende hasyla durdular. Her möwsümde 60 gektardan gowrak almadan 400 tonna, 12 gektardan gowrak şetdalydan 120 tonna, 20 gektardan gowrak armytdan 100 tonna, 32 gektardan gowrak çereşnýadan 10 tonna, 5 gektardan gowrak garalydan 20 tonna hasyl alýarys. 

                                                                   

«Halkyň Arkadagly zamanasy» ýylynda 70 tonna alma, 120 tonna şetdaly, 100 tonna armyt, 10 tonna çereşnýa, 20 tonna garaly ýygnap, Hasyl toýuna zähmet sowgatly barýarys. Şeýle-de ylmy gollanmalardan peýdalanyp, armyt bilen beýini çaknyşdyrmak arkaly, armydyň täze görnüşini ösdürip ýetişdirip, şu ýyl ilkinji hasylyny ýygnadyk. «Doweçi» diýlip atlandyrylan armydyň bu görnüşi ýumşak bolup, onuň özboluşly süýji tagamy bar. Şu möwsümde şetdalynyň 15 tonna golaýynyň Russiýa Federasiýasyna eksport edilendigini hem buýsanç bilen aýdasym gelýär. Hususy eýeçilikde pederlerimiziň bagbançylyk kesbi-kärini ýöredip, ene ýerden bol hasyl almagymyza döredilýän giň mümkinçilikler üçin hormatly Prezidentimize sagbolsun aýdýarys — diýip, «Ter» hojalyk jemgyýetiniň baş direktory Hojamyrat Çolyýew gürrüň berýär. 

                                                                   

Tejribeli telekeçiniň ýolbaşçylygyndaky hojalyk jemgyýetiniň işjanly bagbanlarynyň ösdürip ýetişdirýän miweli baglarynyň hasyly el zähmeti bilen ýygnalýar. Ýygnalan hasyl, ilki bilen, kuwwatlylygy 600 tonna barabar bolan sowadyjy ammarda kadaly temperatura gelýänçä saklanyp, soňra ýörite ulaglarda bazarlara iberilýär. Bu hojalyk jemgyýetinde baglara ideg etmekde, olaryň hasylyny ýygnamakda, gaplara ýerleşdirmekde we daşamakda hünärmenleriň 40-a golaýy zähmet çekýär. 

                                                                   

 Lezzetini diýsene! 

                                                                   

Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzasy bolan «Lezzetli miwe» hojalyk jemgyýetiniň ösdürip ýetişdirýän baglarynyň miwelerinden dadyp göreniňde, bu lezzeti duýýarsyň. Telekeçiler Ahal welaýatynyň Kaka etrabynyň A.Tahyrow adyndaky daýhan birleşiginiň çäginden uzak möhlete peýdalanmak üçin bölünip berlen 200 gektar meýdana ekilen miweli baglardan şetdalynyň bu ýyl has-da bol hasyl getirendigini, şu günki güne çenli ondan 207 tonnadan geçirip hasyl alandyklaryny buýsanç bilen aýdýarlar. 

                                                                   

— Onuň 30 tonnadan gowragyny golaýda Russiýa Federasiýasyna eksport etdik. Munuň özi datly miwelerimiziň daşarky bazarlarda hem uly islege eýedigini alamatlandyrýar. Ýurdumyzda miweli baglaryň toprak-howa şertlerimize uýgunlaşdyrylan, gurakçylyga çydamly, suwy az talap edýän, köp hasyl berýän görnüşlerini döretmek boýunça synag-tejribe işleri yzygiderli alnyp barylýar. Türkiýe Respublikasyndan miweli baglaryň türkmen topragyna, howa şertlerimize gabat gelýän görnüşlerini seçip almak bilen, onuň 250 müňden gowrak düýbüni ösdürip ýetişdirdik. Olaryň hatarynda badamyň «ferraduel» we «ferragnes» görnüşleriniň toprak-howa şertlerimize gowy uýgunlaşandygyny, şu ýyl badam baglarynyň hasylynyň, öňki ýyllara garanyňda, has bol bolandygyny bellemek ýakymly. Bu günki güne çenli almadan 130, badamdan 4 tonnadan gowrak, ýeralmadan 112, arpadan hem 538 tonna hasyl alyp, daýhanlarymyzyň şanly toýuna sowgatly geldik — diýip, «Lezzetli miwe» hojalyk jemgyýetiniň direktory Sapargeldi Dolyýew aýdýar. 

                                                                   

Türkmen telekeçileri meýdanlarda ösdürilip ýetişdirilen miweli baglaryň hasylyny ýygnap almak işlerini gyzgalaňly dowam etdirýärler. Diýmek, ak bazarlarymyz, bereketli saçaklarymyz ýylyň tutuş dowamynda bal tagamly miwelerden doly bolar. 

                                                                                                           

Keýik UMAROWA.

                       

«Türkmenistan».

08.11.2022
Islegli önümler

Häzirki döwürde ýurdumyzda hususyýetçiler tarapyndan ýokary netijeler gazanylýar. Watanymyzyň ykdysady kuwwatyny ýokarlandyrmak, halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesini has-da gowulandyrmak boýunça wezipeleri durmuşa geçirmekde türkmen telekeçilerine uly ynam bildirilýär. Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe, hormatly Prezidentimiziň tagallalary netijesinde, kiçi we orta telekeçiligi ösdürmäge aýratyn üns berilýär.  

                                                                   

Gökdepe etrabynyň Owadandepe geňeşliginiň çäginde ýerleşýän, işjanly telekeçi Tirkişgeldi Durdymyradowyň hususy kärhanasynda hem ilatyň sarp edýän, importyň ornuny tutýan önümleriň dürli görnüşleri öndürilýär. 2017-nji ýylda işe girizilen kärhana bir gektar meýdany eýeleýär. Bu ýerde ilkibaşda «Rowaç» haryt nyşanly gury süpürgiçler, çygly süpürgiçler, aşhana kagyzy ýaly önümleriň 6 görnüşiniň önümçiligi ýola goýuldy. Olar Türkiýe Respublikasynyň tehnologiýalary esasynda öndürilýär. Kärhanada süpürgiçleriň sagatda 100 gabyny öndürmäge mümkinçilik bar. 

                                                                   

2020-nji ýylda kärhanada «Aýs» haryt nyşanly gazlandyrylan alkogolsyz içgileriň dürli görnüşleri öndürilip başlandy. Bu ýerde olaryň 330, 500 millilitrlik we 1,5 litrlik gaplara gaplanan jemi 21 görnüşi öndürilýär. Önümçilikde Ýanbaş çeşmesiniň ekologik taýdan arassa agyz suwy, dürli görnüşli reňk we tagam berijiler peýdalanylýar. Önümçilik Polşa döwletiniň döwrebap tehnologiýalarynyň kömegi bilen alnyp barylýar. Kärhanada gazlandyrylan alkogolsyz içgileriň sagatda 10 müň şertli gabyny öndürmäge mümkinçilik bar. 

                                                                   

Öndürilýän önümler degişli hünärmenleriň gözegçiliginde hil barlaglaryndan geçirilýär. Taýýar önümler ýörite ammarlarda saklanyp, söwda nokatlaryna ugradylýar.  

                                                                   

Ýakynda bu ýerde täze önümçilik ýola goýuldy. Kärhananyň hünärmenleri suwuklyklary we içgileri saklamak üçin ulanylýan polietilentereftalat (PET) gaplary öndürip başladylar. Munuň üçin Lýuksemburgyň degişli kompaniýasynyň öňdebaryjy tehnologiýalaryndan peýdalanylýar. Bu önümçiligiň ýola goýulmagy ugurdaş kärhanalaryň üpjünçiligine hem täsirini ýetirer. 

                                                                   

Häzirki wagtda önümçilik kärhanasynda 50-ä golaý adam zähmet çekýär. Bu ýerde olaryň zähmet çekmekleri we dynç almaklary üçin ähli şertler döredilipdir. Kärhanada arassaçylyk kadalarynyň we tehniki howpsuzlygyň düzgünleriniň berjaý edilmegine aýratyn ähmiýet berilýär.  

                                                                   

Telekeçi Tirkişgeldi Durdymyradow geljekde öndürýän önümleriniň görnüşlerini hem-de olaryň öndürilýän möçberlerini has-da artdyrmagy, täze iş orunlaryny döretmegi, şeýle hem eksporty ýola goýmagy maksat edinýär.  

                                                                                                           

Çary ÇARYÝEW.

26.10.2022
Bäsdeşlige ukyply önümler

Ak bugdaý etrabynyň senagat zolagynda Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzalaryna degişli önümçilik kärhanalarynyň onlarçasy hereket edýär. Şolaryň biri-de «Türkmen şöhle» hususy kärhanasynyň plastmassa önümçiligi boýunça kärhanasydyr. 

                                                                   

Türkmenistanyň Kärdeşler arkalaşyklarynyň Ahal welaýat we Ak bugdaý etrap birleşmeleriniň başlangyjy esasynda agzalan kärhanada bolup, önümçilik işleriniň ýola goýluşy, öndürilýän önümleriň görnüşleri we hili bilen iş üstünde tanyşmak miýesser etdi. Kärhanada dünýäniň öňdebaryjy önüm öndürijileriň ugurdaş önümçiliklere niýetlenen ýokary tehnologiýalarynyň ornaşdyrylmagy we şol enjamlary ýerli hünärmenleriň ussatlarça dolandyrmagy plastmassa önümleriniň dürli görnüşlerini öndürmäge mümkinçilik berýär.  

                                                                   

Häzirki wagtda kärhananyň işçi-hünärmenleriniň çekýän agzybirlikli zähmeti bilen oturgyçlaryň, stollaryň, güldanlaryň, sebetleriň, bedreleriň, süzgüçleriň, legenleriň, sabyn gaplarynyň, mejimeleriň, çaga wannalarynyň, çekerleriň, asgyçlaryň, daraklaryň, çaga oýnawaçlarynyň hem-de hojalykda ulanylýan beýleki harytlaryň köp dürli görnüşi öndürilýär. Bu önümler bäsdeşlige ukyplylygy, ýokary hilliligi, ekologiýa taýdan arassalygy bilen tapawutlanýar. Buýurmalar esasynda öndürilýän önümlerde sarp edijileriň islegleri göz öňüne tutulýar. Munuň özi dürli ölçegdäki we görnüşdäki plastmassa önümleriniň önümçiliginiň geriminiň giňemegine hem oňyn täsirini ýetirýär. 

                                                                   

«Halkyň Arkadagly zamanasy» şygary astynda geçýän üstümizdäki şanly ýylda kärhanada öndürilen önümleriň daşary ýurtlara hem eksport edilendigini bellemek has-da ýakymlydyr. Şeýle ýurtlaryň hatarynda Russiýa Federasiýasyny, Belarus Respublikasyny, Gazagystan Respublikasyny agzamak bolar. Kärhananyň önümlerine islegiň barha ýokarlanmagy önümçilik işinde ýokary hilli ýerli çig malyň, şol sanda Türkmenbaşynyň nebiti gaýtadan işleýän zawodlar toplumyndan getirilýän polipropileniň ulanylmagy bilen baglanyşyklydyr.  

                                                                                                           

Aýdo ŞEKEROW,

                       

ýörite habarçymyz. SURATLARDA: kärhananyň işinden görnüşler. Surata düşüren awtor.

21.10.2022
Islegli harytlaryň önümçiligi artýar

Bu gün ýurdumyzyň bazarlaryny, söwda nokatlaryny türkmen işewürleriniň öndürýän harytlary bezeýär. Ilat arasynda uly islegden peýdalanýan bu önümler dünýä ülňülerine doly laýyk gelýär. Saçaklarymyzyň naz-nygmatdan dolup durmagy bolsa bereket-bolçulykdan, eşretli durmuşdan nyşan. 

                                                                   

«Halkyň Arkadagly zamanasy» ýylynda «Bakjam» hususy kärhanasynyň alyp barýan işleri hem bellenilmäge mynasypdyr. 2008-nji ýyldan bäri halkymyza hyzmat edip gelýän kärhana bazar bolçulygynyň pugtalanmagyna saldamly goşandyny goşýar. 

                                                                   

— Telekeçilik — gyzykly we özüne çekiji iş. Hususy serişdeleriňi ulanyp, önümçiligiňi giňeldip bilýärsiň, şeýdibem, peýda gazanýarsyň. Işi göwnejaý guranyňda, öndürilýän önümiň mukdary-da köpelýär, hili-de gowy bolýar. Zähmet çekýän hünärmenleriň aýlyk haklary-da artýar. Önümçiligimizi has giňeltmek maksady bilen, döwletden ýeňillikli karz serişdelerini aldyk. Onuň hasabyna edara binasyny, önümçilik sehini gurduk. Häzir bizde hünärmenleriň 60-sy zähmet çekýär — diýip, kärhananyň ýolbaşçysy Annaberdi Agajanow gürrüň berdi. 

 Önümçilik sehi uly bolmadyk zawody ýada salýar. Onda, esasan, Italiýadan, Russiýadan getirilen ýokary öndürijilikli enjamlar oturdylypdyr. Bu ýerde täze tilsimatlaryň ornaşdyrylmagy bilen, önümleriň hili ep-esli gowulandy. Iş amallary awtomatlaşdyrylan usulda alnyp barylýar. Häzirki wagtda hususy kärhanada doňdurmalaryň 20-ä golaý görnüşi öndürilýär. Olar «Bakjam» haryt nyşany bilen söwda nokatlaryna ugradylýar. «Ýüpek ýoly», «Ertekiler dünýäsi», «Maşgala», «Dostluk», «Jadyly», «Sowgat», «Alaja», «Fakel», «Bereket» «Balam», «Sähra», «Karnet» görnüşli doňdurmalara isleg has ýokary. 

                                                                   

Kärhanada gök-bakja önümlerini, miweleri gaplamak işleri-de ýokary depginde alnyp barylýar. Hyýar, pomidor, ajy burç, reňkli kelem ýaly önümler 420, 480, 720, 980 gramlyk aýna gaplara gaplanýar. Alça, ülje, alma, erik ýaly miweler bolsa bir litrlik gaplarda alyjylara hödürlenilýär. Şeýlelikde, her gün 1 — 3 tonna çenli gök-bakja önümleri, miweler gaýtadan işlenilýär. Öý bikeleriniň işini has-da ýeňilleşdirmek maksady bilen, börek taýýarlamak hem göwnejaý ýola goýlupdyr. Kärhananyň önümleri diňe paýtagtymyzda däl, ýurdumyzyň beýleki sebitlerinde hem uly meşhurlyga eýe. 

Ýurdumyzda bazar bolçulygyny döretmekde «Aýly ýaz» hojalyk jemgyýeti-de uly işleri alyp barýar. Kärhana pomidor goýultmasyny, pomidor şiresini, marinada ýatyrylan sarymsagy, bulgar burçuny, ülje, erik, garaly şerbetlerini, dürli miwelerden şerbetleri öndürmäge ýöriteleşdirilendir. Bu harytlar «Teri» haryt nyşany bilen bellidir. 

                                                                   

«Gündogar ýalkymy» hojalyk jemgyýeti günebakar çigidini gaýtadan işlemäge ýöriteleşdirilipdir. Kärhananyň ýyllyk kuwwatlylygy 18 müň tonna barabar günebakar çigidini gaýtadan işlemäge niýetlenendir. Şondan 7 müň 200 tonna arassalanan ösümlik ýagy alynýar. Ösümlik ýagy «Günaý» haryt nyşany bilen satuwa çykarylýar. Mundan başga-da, hojalyk jemgyýeti ýaglylygy 25 — 65 göterime çenli bolan maýoneziň önümçiligini hem ýola goýdy. Telekeçi Amanguly Täçgulyýewiň ýolbaşçylyk edýän kärhanasynda raps, künji, gowaça, günebakar ýaly ekinleriň çigidinden ýag öndürilip gelinýär. 

                                                                   

Göwher Jumaýewa künji ösdürip ýetişdirmekde, ondan ýokary hilli ýag almakda tejribe toplan telekeçidir. Işewür 5 gektar ekin meýdanyndan 4 tonnadan gowrak hasyl almagy, ondan 50 göterime çenli ýag almagy maksat edinýär. «Nurber» haryt nyşanly ýag önümleri 0,5, 1 litrlik ýörite gaplara gaplanyp, alyjylara hödürlenilýär. Umuman, ýurdumyzyň azyk bolçulygyna goşant goşýan şeýle kärhanalaryňdyr hojalyk jemgyýetleriniň sany barmak büküp sanardan kän. 

                                                                   

Arkadagly Serdarymyz hususy pudagyň milli ykdysadyýetdäki paýyny has-da artdyrmakda täzeçilligiň zerurdygyna, şunda häzirki zaman tehnologiýalaryny ulanmagyň möhümdigine aýratyn ünsi çekýär. Ýurdumyzda öndürilýän ýokary hilli önümler diňe bir içerki bazarlarymyzyň bereket-bolçulygyny artdyrman, eýsem, daşary döwletlere-de eksport edilýär. Işewürler importyň ornuny tutýan önümçiligiň gerimini barha giňeldýärler. 

                                                                                                           

Akmyrat NURALYÝEW.

                       

«Türkmenistan».

                                                                                                                                                   

Beýleki habarlar

                           

  •                                                                                            Türk­me­nis­tan we Ga­za­gys­tan stra­te­gik hyz­mat­daş­ly­gyň şert­na­ma-hu­kuk bin­ýa­dy­ny gi­ňelt­diler                                                                                       

                                                   4 sagat öň                                            

  •                                                                                                                                                
  •                                                                                            Türkmenistanyň Prezidenti Serdar Berdimuhamedowyň we Gazagystan Respublikasynyň Prezidenti Kasym-Žomart Tokaýewiň BILELIKDÄKI BEÝANNAMASY                                                                                       

                                                   4 sagat öň                                            

  •                                                                                                                                                
  •                                                                                            Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň mejlisi                                                                                       

                                                   4 sagat öň                                            

  •                                                                                                                                                
  •                                                                                            Hatlar, habarlar                                                                                       

                                                   4 sagat öň                                            

  •                                                                                                                                                
  •                                                                                            Onuň Alyhezreti, Türkmenistanyň Prezidenti jenap Serdar BERDIMUHAMEDOWA                                                                                       

                                                   4 sagat öň                                            

  •                                                                                                                                                
  •                                                                                            Resmi habar                                                                                       

                                                   4 sagat öň                                            

  •                                                                                                                                                
  •                                                                                            Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy Ahal welaýatynyň täze, döwrebap edara ediş merkezindäki gurluşyklaryň barşy bilen tanyşdy                                                                                       

                                                   4 sagat öň                                            

  •                                                                                                                                                
  •                                                                                            Astana duşuşyklary: arkalaşan dag aşar                                                                                       

                                                   4 sagat öň                                            

  •                                                                                                                                                
  •                                                                                            Pikirler, garaýyşlar                                                                                       

                                                   4 sagat öň                                            

  •                                                                                                                                                
  •                                                                                            Sebitleýin ösüş: giň mümkinçilikler we möhüm wezipeler                                                                                       

                                                   4 sagat öň                                            

  •                                                                                                                                                                                                                    
  •                                                                                            Doganlaryň yhlasy                                                                                       

                                                   4 sagat öň                                            

  •                                                                                                                                                
  •                                                                                            Ähli döwürleriň edebi gymmatlygy                                                                                       

                                                   5 sagat öň                                            

  •                                                                                                                                                
  •                                                                                            Serhet çäkleriniň täsinlikleri                                                                                       

                                                   5 sagat öň                                            

  •                                                                                                                                                
  •                                                                                            Parapauerlifting: Ýewropanyň açyk çempionatyndan 6 medal                                                                                       

                                                   5 sagat öň                                            

  •                                                                                                                                                
  •                                                                                            Birža täzelikleri                                                                                       

                                                   5 sagat öň                                            

  •                                                                                                                                                
  •                                                                                            Türkmenistanyň Prezidenti Merkezi Aziýanyň iň uly metjidine baryp gördi                                                                                       

                                                   1 gün öň                                            

  •                                                                                                                                                
  •                                                                                            Türkmenistanyň Prezidenti «Astana» halkara maliýe merkezine baryp gördi                                                                                       

                                                   1 gün öň                                            

  •                                                                                                                                                
  •                                                                                            Astana duşuşygynyň jemleri: 14 resminama gol çekildi                                                                                       

                                                   1 gün öň                                            

  •                                                                                                                                                
  •                                                                                            Türkmenistanyň Prezidenti gazagystanly kärdeşi bilen ýokary derejeli gepleşikleri geçirdi                                                                                       

                                                   1 gün öň                                            

«Aýna gap» hususy kärhanasy hem halkymyzyň uly isleg bildirýän gök-bakja önümlerini, miweleri gaplamak işlerini alyp barýar. Kärhanada ornaşdyrylan Russiýanyň enjamlary miwedir gök önümleri gaýtadan işlemäge niýetlenendir. Bu ýerde mürepbe, miwe şireleridir şerbetleri, pomidor goýultmasy taýýarlanylýar. «Ýakyn dost» hojalyk jemgyýeti tarapyndan öndürilýän önümleriň hatarynda pomidor, hyýar, kelem, ajy burç, sarymsak we beýleki garyşyk önümler bar. Ýertudanadan, garalydan, erikden, beýiden, üljeden, smorodinadan taýýarlanylýan mürepbeler 500 we 1000 millilitrlik ölçegdäki aýna gaplara gaplanýar. Bu datly miwelerden süýji tagamly şerbetler hem taýýarlanylýar. «Bereket» haryt nyşanly önümler ýurdumyzyň çäginde bellidir. Kärhanada miwedir gök-bakja önümlerini gaplamakda ýurdumyzda öndürilýän çüýşe gaplar ulanylýar. Kärhana her ýylda 1 milliondan gowrak şertli çüýşe gaplarynda gök-bakja önümlerini, miweleri gaplamaga ukyplydyr. «Hoşamaý» haryt nyşanly önümleriň hem onlarça görnüşine diňe bir Mary welaýatynda däl, eýsem, tutuş ýurdumyzda-da uly isleg bildirilýär. 

                                                                   

«Buýsançly toprak» hususy kärhanasy ildeşlerimiziň azyk önümlerine bolan islegini kanagatlandyryp gelýär. Kärhanada et önümleri, mekgejöwen däneleri gaplanýar. Şeýle-de kärhananyň hünärmenleri sygyr etinden gowurdak, öz çorbasyna bişirilen towuk eti, buglanan sygyr eti, towuk etinden paştet ýaly önümleri taýýarlamakda ýeterlik tejribe topladylar. 

                                                                   

«Parahat» hususy kärhanasynyň «Dat», «Eçil» haryt nyşanly önümleri köplere bellidir. Kärhanada miwe püreleri, çaga püresi, konsentratlar, üwmeçler köp mukdarda öndürilýär.  

                                                                   

«Parasatly» daýhan hojalygy pomidor goýultmasyny 800, 720, 480, 265 gramlyk aýna gaplara gaplaýar. Üwmeçler 265 gramlyk gaplara gaplanyp, onuň müň sany şertli bankasy söwda nokatlaryna ugradylýar.  

                                                                   

«Altyn nur zamany» hususy kärhanasy kömelekleri 0,18 gramlyk gaplara gaplap, onuň müň sany şertli bankasyny söwda nokatlaryna iberýär. Şeýle-de bu ýerde erik, käşir, alma jemleri, ülje mürepbesi, alma şerbedi öndürilýär.

17.10.2022
Ýük dolanyşygynda amatly hem ygtybarly

Telekeçilige giň ýol 

                                                                   

Ähli ugurlarda okgunly ösüşleri gazanýan berkarar Diýarymyzda halkymyzyň bagtyýar durmuşyny berkidip, hil derejesini yzygiderli ýokarlandyrmakda üstünlikli dowam etdirilýän giň möçberli özgertmelerde hususy işewürleriň mynasyp paýy bar. Hormatly Prezidentimiz Döwlet Maslahatyndaky taryhy çykyşynda bu barada aýratyn nygtamak bilen, şeýle diýdi: «Häzirki wagtda kiçi hem-de orta telekeçiligiň sazlaşykly we netijeli ösmegi, hususy başlangyçlaryň goldanylmagy üçin has amatly hukuk, ykdysady, maliýe, durmuş şertleri döredildi. Ýokary hilli, bäsdeşlige ukyply önümleri öndürmek, azyk bolçulygyny döretmek, senagat kärhanalaryny, häzirki zaman söwda merkezlerini, döwrebap obalary gurmak boýunça öňümizde goýan wezipelerimizi amala aşyrmakda hususy pudaga uly orun degişlidir». 

  Arkadagly Serdarymyzyň hususy ulgamyň durmuşa geçirýän giň gerimli işlerine ýokary baha bermegi ýurdumyzyň telekeçilerini täze üstünliklere ruhlandyrýar. Welaýatymyzyň Türkmenbaşy etrabynyň çäginde ýerleşýän hem-de Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzasy bolan «Senagat plastik» hojalyk jemgyýeti şeýle ruhubelentligi hemra edinip, Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwrüniň ýokary talaplaryna abraý bilen hötde gelmekde netijeli işleri alyp barýan hususy kärhanalaryň biridir.  

                                                                   

«Senagat plastik» hojalyk jemgyýeti ummasyz gorlara daýanýan uglewodorod çig mal serişdesini senagat taýdan gaýtadan işlemek arkaly alynýan polietilendir polipropilenden sarp edijileriň durnukly artýan isleglerinden peýdalanýan önümleri öndürmegi üstünlikli ýola goýmagy başaran hususy kärhanalaryň ilkinjileriniň biridir. Indi dört ýyldan gowrak wagt bäri hereket edip gelýän bu kärhanada plastmassa ýükasty tekjeler öndürilýär. Olar toplumlaýyn gaplanylýan dürli önümleri we harytlary ýükläp, düşürmekde giňden peýdalanylýar.  

                                                                   

Ýükasty tekjeler harytlaryň ammarlarda talabalaýyk ýerleşdirilip, uzak wagtlap saklanylmagynda hem wajyp ähmiýetlidir. Hususy kärhananyň öndürýän önümleri agaç tekjeler bilen deňeşdireniňde, howply we ýiti himiki serişdeleriň täsirlerine durnuklydyr. Sowuk we gyzgyn howa şertleri babatda hem şuny aýdyp bolar. Gyzgyn bug bilen ýuwup bolýan plastmassa tekjeler hapalardan aňsat arassalanýar. Ýakymsyz yslary özüne siňdirmeýändigi, çyglylyk saklamaýandygy olaryň ýene-de bir artykmaç taraplarynyň biridir. Munuň özi ýükasty tekjeleriň bu görnüşini önümleriň ähli görnüşlerini daşamakda netijeli ulanyp bolýandygyna şaýatlyk edýär. Şonuň üçin kärhananyň bu önümine isleg bildirýän müşderiler barha artýar. Öndürilýän ýükasty tekjeleriň diňe bir möçberleriniň däl, eýsem, görnüşleriniň hem artmagy şeýle islegleriň netijesidir. Ilkibada kärhanada plastmassa tekjeleriň ýylda 240 müňüsini öndürmek ýola goýlan bolsa, soňlugy bilen onuň möçberi iki esse artdy. Sarp edijileriň islegleri nazarda tutulyp, ýükasty tekjeleriň kiçi ölçegdäki görnüşini öndürmek hem ýola goýuldy. Ýene-de bir bellenilmeli zat, ýükasty tekjeler birnäçe gezek ulanmak mümkinçiligine eýe bolmak bilen birlikde, olary hatardan çykan ýagdaýynda senagat taýdan gaýtadan işläp bolýar. Bu bolsa daşky gurşawyň arassalygyny gorap saklamakda möhüm ähmiýete eýedir. 

                                                                   

«Senagat palstik» hojalyk jemgyýetiniň ýerli çig maldan öndürýän islegli önümleriniň netijeli taraplary başga-da köp. Şonuň üçin täze taryhy eýýamyň ýokary talaplaryna hötde gelmegi maksat edinýän hususy kärhananyň müşderileriniň hatary yzygiderli artýar. 

                                                                                                           

Nurmämmet HYDYROW,

                       

«Balkan».

15.10.2022
Importyň ornuny tutýan önümler

Telekeçilige giň ýol 

                                                                   

Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzalarynyň ykdysadyýetimiziň ösüşindäki mynasyp goşandy barha artýar. Munuň özi hormatly Prezidentimiziň hususyýetçiligiň dürli pudaklarda eýeleýän ornuny has-da giňeltmek babatda öňde goýýan anyk wezipeleriniň oňyn netijesidir.  

  Ýurdumyzda kiçi we orta telekeçiligi ösdürmekde üstünliklere beslenýän özgertmelere bolan çäksiz buýsanjyny döredijilikli zähmeti arkaly beýan etmegi başarýan hususy kärhanalaryň biri-de welaýatymyzyň Türkmenbaşy etrabynyň çäginde ýerleşýän «Akgaýa» hojalyk jemgyýetiniň gurluşyk serişdelerini we gips kartonyny öndürýän kärhanasydyr. Iki ýyla golaý mundan öň işe girizilen hususy kärhanada öndürilýän önümleriň turuwbaşdan sarp edijileriň arasynda uly isleglere eýe bolandygy buýsançly hakykatdyr. Dünýäniň öňdebaryjy önüm öndürijilerinden satyn alnyp, önümçilige ornaşdyrylan kämil enjamlar arkaly ýerli çig mal serişdelerini senagat taýdan gaýtadan işlemekden alynýan gurluşyk serişdeleri ýokary hili bilen tapawutlanýar. Hususy kärhananyň önümçilik mümkinçilikleri bolsa ymaratlaryň içki diwarlaryny tekizlemekde hem-de ýylmamakda giňden peýdalanylýan gurluşyk garyndy serişdeleriniň iki görnüşini öndürmäge şertleri üpjün edýär. Şeýle-de bu ýerde gurluşykda giňden peýdalanylýan gurluşyk gipsi hem öndürilýär. Kärhanada öndürilýän gurluşyk serişdesiniň ýene bir görnüşi, ýagny gips kartony bolsa binalardyr desgalaryň içki gurluşynyň üçegasty hem-de diwar örtüklerini gözel görke getirmekde islegli önümleriň biridir.  

                                                                   

«Akgaýa» hojalyk jemgyýetiniň gurluşyk serişdelerini we gips kartonyny öndürýän kärhanasynyň «Türkmenistanda daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleri öndürmek boýunça döwlet maksatnamasyndan» hem-de «Türkmenistanda öndürilýän önümleriň daşary ýurtlara iberilýän möçberlerini artdyrmak boýunça döwlet maksatnamasyndan” gelip çykýan wezipeleri ýerine ýetirmäge saldamly goşant goşýandygyny nygtamak gerek. Bu ýerde öndürilýän gurluşyk serişdeleri diňe bir içerki bazarlara däl, eýsem, daşarky sarp edijilere-de dowamly ugradylýar. Şeýlelikde, Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwrüniň ilkinji ýyly bolan «Halkyň Arkadagly zamanasy» ýylynyň başyndan bäri kärhana tarapyndan importyň ornuny tutýan gurluşyk garyndy serişdeleriniň diwarlary tekizlemekde ulanylýan görnüşiniň 6 müň 274 tonnasy, diwarlary ýylmamakda ulanylýan görnüşiniň bolsa 3 müň 800 tonnasy öndürildi. Gurluşyk gipsi babatda bu görkeziji 3 müň 320 tonna ýetdi. Gürrüňi edilýän döwürde gips kartonynyň 336 müň inedördül metrden gowragy taýýarlandy. 

                                                                   

Gazanylýan zähmet netijeleri Arkadagly Serdarymyzyň ýurdumyzyň hususy işewürlerine milli ykdysadyýetimiziň senagat pudagyny ösdürmekde hem-de pudagyň bäsleşige ukyplylygyny ýokarlandyrmakda bildirýän ýokary ynamyna abraý bilen hötde gelmekde hususy kärhananyň ähli tagallalary edýändiginiň aýdyň güwäsidir. 

                                                                                                           

Nury MÄMMEDOW.

08.10.2022
Halal zähmetiň miwesi

Ýurdumyzyň ösüşlerine mynasyp goşant goşýan hususyýetçiler hem mukaddes Garaşsyzlygymyzyň 31 ýyllygyny toý sowgatlary bilen garşyladylar. 

                                                                   

Ahal welaýatynyň Kaka etrabynda ýerleşýän «Mj1iwe» açyk görnüşli paýdarlar jemgyýeti bereketli güýzde ýetişdirilen boldumly hasyly ýygnap, halkymyzyň baýramçylyk saçagyna hödürledi. Paýdarlar jemgyýeti şu ýyl dag eteginde ekilen miweli baglardan ilkinji hasyly ýygnady. Häzirki günlerde bolsa hususyýetçi daýhanlar alma, armyt, hurma ýaly miweleriň bol hasylyny ýygnaýar. 

                                                                   

Ekologiýa taýdan arassa, ter hem-de datly miweler öz işinde innowasion tehnologiýalardan, döwrebap tehnikalardan peýdalanýan oba hojalykçylaryň yhlasynyň myrat tapýandygyny görkezýär. Miweleriň bereketli harmany daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutmak hem-de eksport ugurly önümleri öndürmek boýunça kesgitlenen wezipeleriň üstünlikli durmuşa geçirilýändigine şaýatlyk edýär. 

                                                                   

«Miwe» açyk görnüşli paýdarlar jemgyýeti 2019-njy ýylda esaslandyryldy. Ýurdumyzda amala aşyrylýan oba hojalyk özgertmeleriniň çäklerinde paýdarlar jemgyýetine 1200 gektar ýer bölünip berildi. Şol ýer böleginde alma, armyt, hurma, garaly, şetdaly ýaly miweli baglar bilen birlikde, käşir, sogan, ýeralma ýaly bakja ekinlerini hem ösdürip ýetişdirýän paýdarlar jemgyýetiniň düzümine «Gök bulut», «Hemsaýa», «Miweli atyz», «Datly miwe» hojalyk jemgyýetleri girýär. Olaryň her biri 300 gektar meýdanda iş alyp barýar. 

                                                                   

Paýdarlar jemgyýetiniň ekin meýdanlaryny özleşdirmek üçin döredilen durmuş düzümleri — suw, elektrik geçiriji ulgamlar, beketlerdir howdanlar aýratyn bellenilmäge mynasypdyr. Ekinleri suwarmak üçin gerek bolan suw bu ýere Garagum derýasynyň 630-njy kilometrinden çekilen suw geçiriji ulgam arkaly getirilýär. Ekin meýdanlaryny suwarmakda diňe damjalaýyn suwaryş ulgamy, awtomatlaşdyrylan tehnikalar peýdalanylyp, işleriň gidişine sanly ulgam arkaly gözegçilik edilýär.  

                                                                   

«Miwe» açyk görnüşli paýdarlar jemgyýetiniň miweli baglaryna agrotehnikanyň kadalaryna laýyklykda ideg edilip, baglary gurplandyrmak we zyýankeşlere garşy göreşmek işleri ylmy esasda alnyp barylýar. Bu bolsa baglaryň bol hasyl getirmegine mümkinçilik berýär. Her bir işe ylmy taýdan çemeleşmek bu paýdarlar jemgyýetiniň esasy ýörelgeleriniň biridir. Hususy pudagyň wekilleriniň eýýäm hasylyň ilkinji ýylynda oňyn netijeleri gazanmaklary bolsa olaryň edýän yhlasynyň ýerine düşýändigine şaýatlyk edýär. 

                                                                   

Ylmyň gazanan öňdebaryjy tejribesinden ýerlikli peýdalanýan paýdarlar jemgyýetinde amala aşyrylýan işler hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda durmuşa geçirilýän çuňňur oýlanyşykly döwlet syýasatynyň möhüm wezipeleriniň birbada birnäçesini özünde jemlemek bilen, ulanylman ýatan ýerleri özleşdirmek, ýurdumyzda azyk bolçulygyny has-da berkitmek, importuň ornuny tutýan we eksporta niýetlenen önümleri öndürmek, oba hojalygyna innowasiýalary ornaşdyrmak, ekologiýa abadançylygyny üpjün etmek, daşky gurşawy goramak, suw we ýer serişdelerinden rejeli peýdalanmak, täze iş orunlaryny döretmek ýaly maksatlardan ugur alýar.  

                                                                   

«Miwe» açyk görnüşli paýdarlar jemgyýetiniň işiniň mysalynda Arkadagly Serdarymyzyň goldawyndan göwünleri galkynýan türkmen telekeçileriniň köpugurly mümkinçilikleri we gazanýan üstünlikleri aýdyň görünýär. Paýdarlar jemgyýetiniň agzybir işgärleri mundan beýläk hem yhlasly zähmet çekip, milli ykdysadyýetimiziň depginli ösüşlerine hem-de halkymyzyň bagtyýar durmuşyna gönükdirilen tutumly işlere mynasyp goşant goşmak ugrunda tagallalaryny, ukyp-başarnyklaryny gaýgyrmajakdyklaryny nygtap, munuň üçin hormatly Prezidentimize tüýs ýürekden alkyş aýdýarlar. 

                                                                                                           

Çary ÇARYÝEW.

04.10.2022
Hususy pudak — milli ykdysadyýetiň daýanjy

 Arkadagly Serdarymyzyň parasatly baştutanlygynda Berkarar döwletiň täze eýýamynyň Galkynyşy döwründe ýurdumyzyň şäherlerinde we obalarynda ilatyň ýaşaýyş-durmuş şertleriniň düýpgöter gowulandyrylmagyna aýratyn üns berilýär. Bu ynsanperwer maksadyň üstünlikli amala aşyrylmagyna türkmen telekeçileri hem öz mynasyp goşantlaryny goşýarlar.  

                                                                   

Şu ýylyň geçen hasabat döwründe tutuş Balkan welaýaty boýunça öndürilen senagat önümleriniň ýaryna golaýynyň hususy eýeçilikdäki kärhanalar tarapyndan taýýarlanylyp, gazanylan ösüş depgininiň 142 göterimden gowrak bolandygy muny doly tassyklaýar. Şunda Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzasy bolan «Akgaýa» hojalyk jemgyýetiniň Türkmenbaşy etrabynyň Akdaş şäherçesiniň golaýynda iş alyp barýan Gurluşyk garyndy materiallaryny we gipskartonyny öndürýän kärhanasynyň döwrüň ösen talaplaryna mynasyp işleri amal edýändigini aýratyn bellemek gerek. Kärhananyň hünärmenleri mukaddes ýurt Garaşsyzlygymyzyň şanly 31 ýyllyk ählihalk baýramyny mynasyp zähmet sowgatlary bilen garşyladylar.  

                                                                   

Ýeri gelende aýtsak, «Türkmenistanda daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleri öndürmek boýunça Döwlet maksatnamasyna» laýyklykda, «Akgaýa» hojalyk jemgyýetiniň eziz Diýarymyzyň çig mal serişdelerine baý bolan bu künjeginde halkara ülňülere kybap gelýän, umumy meýdany 25 gektara barabar bolan döwrebap kärhanasy günbatar sebitde hem telekeçiligiň ynamly ösdürilýändiginden habar berýär. Bu ýerde taýýarlanylýan ýokary hilli gurluşyk serişdelerine we desgalaryňdyr ymaratlaryň içki gurluşynyň üçegasty hemem diwar örtükleri üçin zerur bolan gipskartonyna ýurdumyzyň ähli künjeginde alnyp barylýan gurluşyklarda, şonuň ýaly-da, daşary ýurtlarda hem isleg barha artýar. 

 Kämil enjamlar bilen birkemsiz üpjün edilen bu häzirki zaman önümhanasy ymaratlaryň içki diwarlaryny tekizläp, ýylmamak üçin zerur bolan önümleri taýýarlamakda ýylyň-ýylyna belent sepgitlere eýe bolýar. Kärhananyň önümçilik işlerini kadaly ýola goýmak üçin gerek bolan çig mallaryň agramly bölegi Akdaş şäherçesiniň golaýyndaky tebigy känlerden alynýar. Kärhanada taýýarlanýan gurluşyk serişdeleri üçin gerek bolan goşundylaryň belli bir bölegi Ispaniýa, Bolgariýa, Hytaý Halk Respublikasy, Türkiýe ýaly döwletlerden getirilýär. Munuň öz Watanymyzda dünýä döwletleri bilen özara bähbitli hyzmatdaşlygy ýola goýmaklyga gönükdirilen «Açyk gapylar» syýasatynyň «Halkyň Arkadagly zamanasy» ýylynda hem barha rowaçlyk tapýandygynyň güwäsidir. 

                                                                   

Kärhanadaky juda kämil enjamlar oturdylan barlaghana taýýarlanylýan gurluşyk serişdeleriniň ýokary hil talaplaryna doly laýyk gelmegini üpjün edýär. Şonuň üçin olar içerki we daşarky bazarlarda bäsleşige ukyplydyr. Kärhananyň golaýyndaky känlerden getirilýän çig mal taýýar harytlyk görnüşine getirilýänçä, amala aşyrylýan işleriň ählisi kämil tehnologik enjamlary netijeli işletmek bilen amala aşyrylýar. 

                                                                   

Ata Watanymyz Türkmenistan häzirki wagtda il-ýurt bähbitli, tutuş dünýä ähmiýetli desgalaryňdyr ymaratlaryň, täzeden-täze önümçilik düzümleriniň gurluşyklarynyň ýokary depginlerde alnyp barylýan mesgenine öwrüldi. Kärhananyň hünärmenleri halkara ölçeglere laýyk taýýarlanýan serişdeleriniň gurluşyklarda giňden ulanylýandygyna çäksiz buýsanýarlar. Kärhanada önümçiligiň ähli ulgamlary hut türkmen hünärmenleri tarapyndan başarnykly dolandyrylýar. Olaryň her biri hünär ussatlyklaryny yzygiderli ýokarlandyrmak bilen, bitirýän işleriniň ähli babatlarda ýokary hilli bolmagyny gazanýar. «Akgaýa» hojalyk jemgyýetinde täzelikde öndürilip başlanan «Kent» haryt nyşanly suw esasly boýaglar bolsa 10 we 20 kilogramlyk ýaraşykly gaplarda sarp edijilere ugradylýar. Dürli reňkli ol boýaglary müşderiler uly isleg bilen satyn alýarlar. Aslynda, häzirki döwürdäki tehniki ösüş, sarp edijileriň islegleriniň has döwrebap kanagatlandyrylmagyna, köp babatlarda, ykdysadyýetiň hususy böleginiň alyp barýan işleriniň netijeliligine baglydyr. Kärhananyň öz işine ussat hünärmenleri çylşyrymly we giň möçberli işleri ygtybarly ýola goýmakda daşary ýurtlaryň ugurdaş düzümlerinden yzda galmaýarlar. Çünki berkarar döwletimizde hereket edýän kanunlar türkmen ykdysadyýetiniň döwlete degişli bolmadyk ulgamynyň bäsleşige ukyplylygyny ýokarlandyrmaga, önümçiligiň netijeliligini we düşewüntliligini artdyrmaga, telekeçiligi depginli ösdürmäge giň mümkinçilikleri döredýär. 

                                                                   

Bu ýerdäki önümhanalarda, ammarlarda, sorujy desgada, ýörite gaplarda (rezerwuarlarda), mehanizmleri abatlaýyş bölüminde işleri talabalaýyk ýola goýmak üçin ähli mümkinçilikler döredilipdir. Kärhanada hemişelik iş orunlary bilen üpjün edilen raýatlarymyzyň kyrkdan gowragy zähmet çekýär. 

— Bu gün bitirýän işleri bilen tutuş ýurdumyzda we onuň daşynda hem giňden tanalýan «Akgaýa» hojalyk jemgyýetimiziň bu kärhanasynda ýerine ýetirilýän önümçilik işleriniň ählisi diýen ýaly dolandyryş merkezinden, kämil kompýuterler arkaly, awtomatlaşdyrylan usulda amala aşyrylýar. Gelip gowuşýan çig mallar hem, taýýar önümlerimiz hem ähli kämil enjamlar bilen üpjün edilen barlaghanamyzda gözden geçirilýär. Bu bolsa, öz gezeginde, sarp edijilere hödürleýän gurluşyk serişdelerimiziň ýokary hilli bolmagyna hemem olaryň uly islegden peýdalanmagyna aýgytly täsirini ýetirýär.  

                                                                   

Hormatly Prezidentimiz ýurdumyzda gurulýan binalaryň ýokary hilli, netijeli zähmet çekmek üçin amatly, ekologiýa taýdan howpsuz bolmagyny hemişe baş wezipe edip goýýar. Kärhanamyzyň hünärmenleriniň bu ynama mynasypdygyna buýsanýarys. Şu ýylyň geçen sekiz aýynda kärhanamyz boýunça ýokary hilli gurluşyk garyndy serişdeleriniň 11 müň 640 tonnasy we desgalaryňdyr ymaratlaryň içki gurluşynyň üçegasty hemem diwar örtükleri üçin gerek bolan gipskartonynyň 337 müň inedördül metri taýýarlanylyp, sarp edijilerden gelip gowşan sargytlar abraý bilen berjaý edildi. Taýýarlaýan önümlerimiz diňe bir öz ýurdumyzda däl, eýsem, Russiýa, Azerbaýjan, Gazagystan ýaly ençeme döwletlerde hem uly isleg bilen satyn alynýar. Aýratyn belläp geçmeli zatlaryň biri-de, gurluşyk serişdelerini taýýarlamak üçin zerur bolan çig mallaryň ählisiniň diýen ýaly welaýatymyzyň çäklerinden alynýanlygydyr. Bu bolsa öndürýän önümlerimiziň özüne düşýän gymmatyny aşaklatmaga aýratyn täsirini ýetirýär. Bize halal zähmet çekip, döwletimiziň ykdysady kuwwatynyň artmagyna mynasyp goşant goşmaga döredýän giň mümkinçilikleri üçin Arkadagly Serdarymyza alkyşymyzyň çägi ýok — diýip, kärhananyň önümçilik müdiri Parahat Gurbanow aýdýar. 

                       Hojaberdi BAÝRAMOW.                        «Türkmenistan». Surata düşüren Andreý PAKULOW.                
03.10.2022