Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe hormatly Prezidentimiziň parasatly hem öňdengörüjilikli içeri we daşary syýasaty netijesinde ýurdumyzyň ilatynyň durmuş hal-ýagdaýyny häsiýetlendirýän esasy görkezijiler durnukly ösýär. Üstümizdäki ýylyň 22-nji ýanwarynda wideoaragatnaşyk arkaly geçirilen Ministrler Kabinetiniň nobatdaky mejlisinde döwlet Baştutanymyz ýurdumyzda durmuş ugurly ykdysadyýetiň okgunly ösýändigini, munuň özi eýeçiligiň dürli görnüşlerine esaslanyp, bazar gatnaşyklaryna tapgyrlaýyn geçmegi göz öňünde tutýandygyny aýratyn belledi. Şunuň bilen baglylykda, hojalygy ýöretmegiň netijeli usullaryny işjeň ornaşdyrmagyň, halk hojalyk toplumynyň pudaklarynyň kärhanalaryny dolandyrmak boýunça eýeçiligiň dürli düzümlerini kemala getirmegiň esasynda sanly ykdysadyýetiň bu giň mümkinçiliklerinden peýdalanyp, düýpli özgertmeleri amala aşyrmak maksady bilen, desgalar hem tapgyrlaýyn hususylaşdyrylýar. Hormatly Prezidentimiziň belleýşi ýaly, sanlylaşdyrmak işleri has oňat guramaga, utgaşdyrmaga hem-de netijeliligine we hiline gözegçilik etmäge ýardam berýän netijeli dolandyryş guralydyr hem-de döwrüň wagty gelen zerurlygydyr.

Halkymyzyň durmuş hal-ýagdaýynyň elmydama ýokary derejede saklanylmagyny üpjün etmek, ilkinji nobatda, onuň maddy esasyny düzýän kuwwatly ykdysady binýada baglydyr. Ýurtda durnukly ykdysady ösüşiň gazanylmagy üçin milli ykdysadyýetimiziň bäsdeşlige ukyplylygyny hemişe ýokary derejede saklamak zerur bolup durýar. Hut şoňa laýyklykda, bilimlere we innowasiýalara daýanýan hem-de ilatyň intellektual we durmuş şertlerini ygtybarly dünýä standartlarynyň derejelerine ýetirýän bazar ykdysadyýetindäki özgertmeleri geçirmek alym Arkadagymyzyň durmuş-ykdysady syýasatynyň esasy maksatlarynyň hatarynda durýar. Häzirki döwürde hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda dünýä bazarynda ýokary bäsdeşlige eýe bolan harytlaryň dürli görnüşleriniň öndürilişi hem günsaýyn artýar. Ýagny innowasion kärhanalaryň ençemesi işe girizilýär hem-de şu maksatlar üçin döwletimiz tarapyndan uly serişdeler gönükdirilýär.

«Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasy» milli ykdysadyýetimize öňdebaryjy tehnologiýalary ornaşdyrmaga, esasan hem ylmy barlaglary köp talap edýän pudaklarda iş bilen üpjünçiligi ýokarlandyrmaga, doly elektron resminama dolanyşygyna, sanly bilim bilen sanly ykdysadyýetiň utgaşyklykda elektron ulgamyna çalt depginde geçilmegine uly itergi berer. Türkmenistanda kompýuter we telekommunikasiýa tehnologiýalaryny ulanmak arkaly aralyklaýyn maslahat we bilim bermek boýunça goşmaça elektron hyzmatlarynyň hasabyna san infrastrukturasyny ösdürmek hem bu gün uly mümkinçiliklere eýe. Şeýle hem ol Gahryman Arkadagymyzyň ýurdumyzda innowasion ykdysadyýeti kemala getirmek ugrunda amala aşyrýan işleriniň wajyp böleginiň durmuşa geçirilýändigini görkezýär. Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň ýokarda ýatlanan mejlisinde milli Liderimiz häzirkizaman şertlerinde innowasion tehnologiýalaryň üstünlikli peýdalanylmagynyň uzakmöhletleýin geljegi nazara alyp, ýurdumyzyň gülläp ösmegi üçin binýady üpjün edýän durnukly ykdysady ösüşiň aýrylmaz ýagdaýy bolup durýandygyny nygtap geçdi.

«Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasynyň» üstünlikli durmuşa geçirilmegi üçin onuň pugta kadalaşdyryjy-hukuk binýadynyň kemala getirilendigi aýratyn bellärliklidir. Hususan-da, milli Liderimiz tarapyndan amala aşyrylýan hukuk özgertmeleriň çäklerinde «Elektron resminama hakynda», «Aragatnaşyk hakynda», «Türkmenistanda internet torunyň ösüşini we internet hyzmatlaryny etmegi hukuk taýdan düzgünleşdirmek hakynda», «Maglumat we ony goramak hakynda» Türkmenistanyň Kanunlary kabul edildi.

Her bir raýat öz öýünden çykman, sanly platformalaryň üsti bilen telekeçilik işini hem amala aşyryp bilýär. Çünki dünýäniň ilat sanynyň artmagynyň we dünýäde serişdeleriň ulanylyşynyň kämilleşmeginiň netijesinde elektron ykdysadyýet diňe bir elektron söwda we hyzmat telekeçiligi bilen çäklenmän, eýsem, saglygy goraýyş, bilim, internet-bank ýaly durmuşymyzyň her bir ulgamynda ýüze çykyp dur. Ýagny, jemgyýetiň yzygiderli ösmeginde sarp ediji tarapyndan hyzmatlary peýdalanmak mümkinçiligini ýeňilleşdirýän maglumat tehnologiýalary aýratyn ähmiýetlidir. Bu bolsa hyzmatlar ulgamynyň çäginiň önümçilik pudagyndan has hem ýokarlanmagyna getirdi. Häzirki döwürde internediň we maglumat ulgamlarynyň peýda bolmagy biziň durmuşymyzy, galyberse-de, ykdysadyýeti düýpgöter özgertdi, ösdürdi.

Beýleki ösen ýurtlarda bolşy ýaly, tehnologiýa infrastrukturasynyň ösmegi we uly maglumat binýatlarynyň ulanylmagy biziň jemgyýetimizde hem uly san öwrülişigine getirdi. Bu bolsa sanlaşmanyň öňki tapgyry millionlarça peýdalanyjylaryň internet ulgamyna mümkinçilikleri giňeltmek bilen häsiýetlendirilen bolsa, täze tapgyrda san hyzmatlarynyň giň ulgamlaryny kämilleşdirmegi işläp taýýarlamak göz öňünde tutulýar.

Dünýäniň islendik kuwwatly döwletini alyp görsek-de, ykdysady ösüşde ýokary sepgide innowasiýa-tehnologik ulgamyň işjeň ornaşdyrylmagynyň netijesinde ýetýändigi görünýär. Kabul edilen Konsepsiýa laýyklykda, dünýä ülňülerine laýyk gelýän bir bitewi internet toruny döwrebap hilde kemala getirmek arkaly sanly ykdysadyýete geçmek döwletiň düzüm birliklerinde, işewürlik düzümlerinde, jemgyýetçilik bileleşiklerinde, şeýle-de ýurdumyzyň çet sebitlerinde sanly ykdysadyýetiň kämil tehnologiýalaryny ornaşdyrmak çäreleri uly depgin bilen işjeň alnyp barylýar. Bu tehnologiýalar eýeçiligiň görnüşine garamazdan, ykdysadyýetiň ähli pudaklarynda alnyp barylýan işleriň hiline we mazmunyna döwrebaplyk häsiýetini çaýýar. Innowasiýalar önümiň özüne düşýän gymmatyny peseltmäge, ykdysady iş bilen meşgullanýan düzümlerde dürs hasabatlylygy ýola goýmaga, esasanam, önümçilikleriň düşewüntli işlemegine gözegçiligi ýokarlandyrmaga oňaýly şert döredýär. Şunuň bilen birlikde, ilatyň gündelik durmuşda peýdalanýan maglumat meýilnamalarynyň hil-howpsuzlygynyň kepillendirilmegini, elektron pul geçirimleriň ygtybarly hem howpsuz amala aşyrylmagyny üpjün edýär.

«Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» şygary astynda geçýän ýylda ösüşiň ähli ugurlarynda sanly ykdysadyýet ählumumy durnukly ösüş üçin oňaýly şertleri döretmäge, şonuň netijesinde hem döwlet portalyna sanly hyzmatlary tapgyrlaýyn ýerleşdirmäge, ýurdumyzy innowasiýa taýdan ösdürmäge giň mümkinçilikleri açýar.

Zamira BABANAZAROWA,

Lebap welaýat kazyýetiniň kazysynyň kömekçisi.

Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrliginde amala aşyrylýan sanly özgertmeler barada

Sanly ykdysadyýet — häzirki zaman dünýäsinde durnukly ykdysady ösüşi üpjün etmegiň esasy şertleriniň biri. Bu ugruň ösdürilmegi ähli pudaklarda ýokary netijeleri we uly üstünlikleri gazanmaga mümkinçilik berýär. Şunuň bilen baglylykda, hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda ýurdumyzda sanly ykdysadyýeti ösdürmek we milli ykdysadyýetimizi sanlylaşdyrmak babatda uly işler durmuşa geçirilýär. Bu babatda alnyp barylýan işlerde Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrligine hem aýratyn orun degişlidir. Häzirki wagtda ministrlik degişli ugurda sanly ulgamy ornaşdyrmak boýunça öňde duran wezipeleri maksatnamalaýyn esasda amala aşyrmaga mynasyp goşant goşýar. Ine, şular dogrusynda pikir alyşmak maksady bilen, Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrliginiň kompýuter tehnologiýalary bölüminiň başlygy Guwanç ŞAMUHAMMEDOWA ýüz tutduk.

— Söhbedimizi «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynda ýurdumyzda sanly ykdysadyýeti ösdürmek boýunça alnyp barylýan işler dogrusyndaky gürrüňden başlaýsak!

— Mälim bolşy ýaly, hormatly Prezidentimiz döwlet Baştutanlygyna geçen ilkinji gününden başlap, ýurdumyzda sanly ykdysadyýeti ornaşdyrmaga we ösdürmäge aýratyn üns berýär. Milli Liderimiz her güni taryhy wakalara beslenýän «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynda hem bu ugur bilen bagly täze wezipeleri öňümizde goýýar. Ministrler Kabinetiniň 12-nji fewralda geçirilen giňişleýin mejlisinde hormatly Prezidentimiziň degişli Karary bilen, «Türkmenistanda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Döwlet maksatnamasynyň» hem-de ony amala aşyrmak boýunça ýerine ýetirilmeli çäreleriň Meýilnamasynyň tassyklanylmagy munuň nobatdaky subutnamasydyr. «Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasynda» göz öňünde tutulan wezipeleriň durmuşa geçirilmegini ýerine ýetirmek we bäsdeşlige ukyply sanly ykdysadyýeti ösdürmek maksady bilen kabul edilen bu maksatnamanyň amala aşyrylmagyny üpjün etmek degişli ministrliklere, pudaklaýyn dolandyryş edaralaryna, welaýatlaryň we Aşgabat şäheriniň häkimliklerine tabşyryldy.

— Häzirki wagtda ýurdumyzda amala aşyrylýan sanly özgertmeleriň çäklerinde ministrlikde siziň ýolbaşçylygyňyzdaky bölümiň alyp barýan işleri barada gürrüň beräýseňiz?!

— «Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasynda» ileri tutulýan wezipeleri öz wagtynda we netijeli durmuşa geçirmek maksady bilen, ministrligiň kompýuter tehnologiýalary bölümi hem degişli işleri alyp barýar. Bular dogrusynda aýtsak, milli Liderimiziň «Türkmenistanda elektron resminamalar dolanyşygy ulgamyny hem-de internet web-saýtlary döretmek we işe girizmek hakynda» Karary esasynda Maliýe we ykdysadyýet ministrliginde elektron resminama dolanyşygy ulgamy işe girizildi we häzirki wagtda ony döwrebaplaşdyrmak boýunça işler amala aşyrylýar. Ministrligiň sebitlerdäki edaralarynda işde zerurlyga görä ulanmak üçin hukuk namalaryny baýlaşdyrmak maksady bilen, «Adalat» elektron maglumat toplumynyň programmasy içerki maglumat-telekommunikasiýa tory bilen baglanyldy. Türkmenistanyň ýeke-täk Döwlet hyzmatlary resmi e.gov.tm portalynda ministrligiň we Salgyt müdiriýetiniň sanly hyzmatlary ornaşdyryldy. Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrliginiň garamagyndaky fineconomic.gov.tm internet web-saýtyny kämilleşdirmek hem-de ony elektron maglumatlar bilen baýlaşdyrmak boýunça işler yzygiderli dowam etdirilýär. Bu internet sahypasynda ýerine ýetirilýän hyzmatlar barada tanyşdyryş işleri geçirilýär hem-de täze habardyr maglumatlar, «Maliýe we ykdysadyýet» žurnalynyň elektron görnüşi ýerleşdirilýär.

— Dürli maksatly hem-de iri halkara taslamalary durmuşa geçirýän ýurdumyza daşary ýurt maýa goýumlaryny çekmek we degişli ugurda dünýä döwletleriniň gyzyklanmasyny has-da artdyrmak boýunça nähili sanly özgertmeler amala aşyrylýar?

— Bu ugurda Diýarymyzda amala aşyrylýan ykdysady hem-de iri halkara ähmiýetli taslamalar baradaky maglumatlary dünýä ýaýmak, şeýle hem daşary ýurt we halkara banklarynyň, maliýe institutlarynyň we senagat şereketleriniň maýa goýumlaryny Türkmenistana çekmek bilen bagly maglumatlary ýerleşdirmek üçin invest.gov.tm internet sahypasy döredildi. «Türkmenistanyň daşary ykdysady işini ösdürmegiň 2020 — 2025-nji ýyllar üçin Maksatnamasynda» jogapkär hökmünde bellenilen ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň resmi internet sahypalaryna salgylanma girizildi. Onda ministrlikler, pudaklaýyn dolandyryş edaralary we guramalar tarapyndan yglan edilýän halkara bäsleşikler hem-de Türkmenistanyň Kanunlaryndan we hormatly Prezidentimiziň Kararlaryndan gelip çykýan möhüm wezipeler ýerleşdirildi. Agzalan maksatnamada göz öňünde tutulan çäreler boýunça invest.gov.tm internet sahypasynda «Türkmenistanda maýa goý!» atly wideoşekilli maglumat we onuň «Maýa goýum taslamalary» salgysynda «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynyň» degişli bölüminde agzalan taslamalar hakynda maglumatlar ýerleşdirildi. Bulardan başga-da, geçen ýyl Ýaponiýanyň «ROTOBO» söwda assosiasiýasy bilen türkmen-ýapon hyzmatdaşlygynda maýa goýum gatnaşyklaryny has-da gowulandyrmak boýunça meseleleri ara alyp maslahatlaşmak maksady bilen, göni wideoaragatnaşyk arkaly maslahat geçirildi. Bu maslahatyň dowamynda türkmen tarapyndan invest.gov.tm internet sahypasyndaky maýa goýum taslamalary bilen tanyşmak teklip edildi. Ýaponiýanyň «ROTOBO» söwda assosiasiýasy tarapyndan golaýda geçirilen wirtual sergide invest.gov.tm internet sahypasy hem tanyşdyryldy.

— Ýurdumyzda «Açyk gapylar» syýasatyna esaslanyp, daşary ýurtly hyzmatdaşlar bilen gatnaşyklaryň ösdürilmeginde sanly ulgamyň orny nähili?

— Häzirki zaman şertlerinde dünýä ykdysadyýetinde emele gelen ýagdaýlar halkara gatnaşyklarda innowasion tehnologiýalara esaslanýan sanly ulgamyň mümkinçiliklerinden giňden peýdalanmagy wajyplyga öwürdi. Hut şoňa görä-de, sanly diplomatiýanyň ösýän döwründe ýurdumyzda daşary ýurtly hyzmatdaşlar bilen onlaýn duşuşyklar guralyp başlandy. Ministrligiň kompýuter tehnologiýalary bölüminiň hünärmenleri tarapyndan 2020-nji ýylda onlaýn görnüşde wideoaragatnaşyk arkaly duşuşyklaryň 428-si, 2021-nji ýylyň ýanwar-fewral aýlarynda bolsa 98-si geçirildi. Munuň özi häzirki zaman innowasiýalarynyň halkara gatnaşyklarda eýeleýän ornunyň has-da ýokarlanýandygyny aýdyň görkezýär.

— Amala aşyrylýan sanly özgertmeleriň çäklerinde Türkmenistanda bellige alyş ulgamyny kämilleşdirmek boýunça nähili işler durmuşa geçirilýär?

— Ýurdumyzda bellige alyş ulgamyny kämilleşdirmek we edara görnüşli taraplary resmi taýdan hasaba almak boýunça beýleki ministrlikleriň hem-de edaralaryň birnäçesi bilen degişli işler ýola goýuldy. Şunuň bilen baglylykda, «Internet-ekwaýring» onlaýn hyzmatlaryny ýerine ýetirmek üçin Türkmenistanyň «Halkbank» paýdarlar täjirçilik banky bilen uly işler edildi we «e-commerce» onlaýn töleglerini ýerine ýetirmäge mümkinçilik döredildi. Raýatlara döwrebap hyzmatlary hödürlemek we bellige almagyň elektron ulgamyny döretmek arkaly edara görnüşli taraplaryň ýeke-täk döwlet sanawyny ýöretmek işiniň bir bitewi maglumat-telekommunikasiýa toruna birikdirilmegi we elektron maglumatlaryň binýadynyň döredilmegi boýunça «bir penjire» programma üpjünçiligi ulanyşa girizildi. Edara görnüşli tarapyň adyny bellige almak we Salgyt müdiriýetine degişli bolan «E-salgyt» onlaýn web-ulgamyny özara baglamak bilen, e.fineconomic.gov.tm atly sanly hyzmatlaryň bir bitewi ulgamy döredildi. Şeýle hem elektron hyzmatlary amala aşyrmak, daşky ulanyjylary bellige almak we ulanyjylar tarapyndan ygtyýarly dolandyrmak syýasatyny durmuşa geçirmek babatda web-ulgamda «Şahsy otag» bölümi ornaşdyryldy. Hususan-da, tehnologik infrastrukturany kämilleşdirmekde tapgyrlaýyn işler alnyp barylýar.

Ministrligiň resmi web-saýtynda sanly hyzmatlar babatda ulanyjylar tarapyndan döwrebap ykjam tehnologik usullardan peýdalanyp, e.fineconomic.gov.tm sanly hyzmatlaryň bir bitewi ulgamyna QD-koduny ulanmak (Quik Response Code — dessin tassyklanylýan kod) arkaly degişli hyzmatlardan peýdalanmak mümkinçiligi döredildi. Öz nobatynda, bularyň ählisi ministrligiň kompýuter tehnologiýalary bölümi tarapyndan Diýarymyzda alnyp barylýan sanlylaşdyrma babatda giň gerimli işleriň amala aşyrylýandygyny we Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrliginiň ýurdumyzda sanly ykdysadyýeti ösdürmäge mynasyp goşant goşýandygyny doly tassyklaýar.

— Ýurdumyzda sanly ulgamy ornaşdyrmak boýunça ministrligiňiz tarapyndan durmuşa ornaşdyrylýan işler barada beren gürrüňleriňiz üçin köp sag boluň! Hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda giň gerimli özgertmeler amala aşyrylýan bagtyýar zamanamyzda alyp barýan işleriňizde uly üstünlikleri arzuw edýäris. Bize şeýle giň mümkinçilikleri döredip beren Gahryman Arkadagymyzyň jany sag, ömri uzak bolsun, il-ýurt bähbitli beýik işleri rowaç alsyn!

Söhbetdeş bolan Jumamyrat GUTLYÝEW,

Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginiň Halkara gatnaşyklary institutynyň halkara ykdysady gatnaşyklary fakultetiniň talyby, "Nesil".

Hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe milli ykdysadyýetimizi bazar gatnaşyklaryna tapgyrlaýyn esasda geçirmek, ýokary maýa goýum işjeňligini üpjün etmek, ýurdumyzyň eksport kuwwatyny ýokarlandyrmak, importyň ornuny tutýan harytlaryň öndürilişini artdyrmak, ýaşaýyş-durmuş ulgamlarynyň netijeliligini ýokarlandyrmak, ýaşlaryň maliýe sowatlylygyny artdyrmak babatda möhüm işler üstünlikli durmuşa geçirilýär. Bazar ykdysadyýetiniň döwrebap şertlerinde sanly tehnologiýalary işläp taýýarlamak, olary ykdysadyýetiň we durmuş ulgamynyň dürli ugurlaryna giňden ornaşdyrmak ýurdumyzyň dünýä ykdysadyýetinde tutýan ornunyň pugtalanmagyna, bäsdeşlige ukyplylygynyň, ilatyň ýaşaýyş derejesiniň ýokarlanmagyna uly ýardam edýär.

Bazar ykdysadyýetiniň häzirki zaman şertlerinde maliýe sowatlylygyny ýokarlandyrmagyň esasy maksatlarynyň biri hem ilatyň pul-karz we durmuş-ykdysady goraglylygyny üpjün etmek bilen bir hatarda, bank we maliýe hyzmatlaryndan işjeň peýdalanylmagyny höweslendirmekden ybaratdyr. «Altyn asyr» bank kartynyň eýeleri öz hyzmat edýän banklarynyň internet sahypalaryna girmek arkaly bank kartlaryny özbaşdak «Internet bank» hyzmatyna birikdirip bilýär. Bu bolsa, bir tarapdan, halkymyzyň gymmatly wagtyny, beýleki bir tarapdan ýol we beýleki harajatlaryny tygşytlamaga ýardam berýär.

Häzirki wagtda bank edaralarynyň durnukly hereket etmegi milli ykdysadyýetimiziň bäsdeşlige ukyplylygyny ýokarlandyrmagyň we ýurdumyzyň dünýäniň ykdysady giňişligine goşulmagynyň möhüm şerti bolup çykyş edýär.Şol sebäpden ýurdumyzyň karz edaralary özleriniň müşderilerine internet arkaly menzilara döwrebap sanly bank hyzmatlaryny, ýagny raýatlara hödürlenýän karzlary sanly ulgam arkaly resmileşdirmek bilen ýeňillikleri döretmek ugrunda işler alyp barýar hem-de hödürlenýän bank hyzmatlary babatynda yzygiderli esasda mahabat işleri ilat köpçüligine ýetirilýär. Döredilýän bu amatlyklar bolsa, bank hyzmatlaryndan peýdalanýan müşderileriň we ýerine ýetirilýän amallaryň sanynyň yzygiderli artmagyna, netijede bolsa, ýaşlarymyzyň maliýe taýdan başarnyklarynyň has hem ýokarlanmagyna şert döredýär.

Milli Liderimiziň parasatly baştutanlygynda ýurdumyzda ýaşlaryň maliýe sowatlylygyny ýokarlandyrmak, halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesini dünýäniň öňdebaryjy döwletleriniň hataryna ýetirmek, giň gözýetimli, durmuşa ukyply, zehinli ýaşlary terbiýeläp ýetişdirmek, milli ykdysadyýetimiziň dürli ugurlary üçin ýokary derejeli hünärmenleri taýýarlamak boýunça netijeli işler alnyp barylýar. Hormatly Prezidentimiz: «Ösüp barýan ýaş nesli okatmak hem-de terbiýelemek bilen bir hatarda, mekdep okuwçylarynyň we talyplaryň arasyndan has zehinlilerini ýüze çykarmak meselelerine jogapkärli çemeleşmeli. Ýaşlaryň gyzyklanmalaryna we höwes edýän ugruna laýyklykda, olaryň saýlap alan hünäri boýunça ukyplaryny ösdürmek möhüm bolup durýar. Şeýle edilende, öz işine hemmetaraplaýyn düşünýän ýaş hünärmenler ýetişer» diýip belleýär.

Ýurdumyzyň Türkmen döwlet ykdysadyýet we dolandyryş institutynda bilim alýan talyp ýaşlara özleriniň saýlap alan hünärleri boýunça birnäçe okuw derslerinden ylym berilýär. Olaryň okuw meýilnamalaryna mähriban Arkadagymyzyň kabul eden degişli Kararlaryndan ugur alnyp, 2017-nji ýylda «Türkmenistanda sanly bilim ulgamyny ösdürmegiň Konsepsiýasy» we 2018-nji ýylda «Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasy» hem-de 2020-nji ýylda «Türkmenistanda ylym ulgamyny 2020 — 2025-nji ýyllarda sanly ulgama geçirmegiň Maksatnamasyna» laýyklykda sanly ulgamy öwretmek maksady bilen, Sanly ykdysadyýet dersi girizildi. Bularyň ählisi ýaşlaryň maliýe başarnyklaryna hem-de ykdysady gatnaşyklardan netijeli baş çykaryp bilmeklerine ýardam edýär.

Sanly bilimiň, ylmyň we sanly ykdysadyýetiň ösdürilmegine berilýän ünsüň barha güýçlendirilmegi, bu ugurda bilim alýan talyp ýaşlaryň we hünärmenleriň durmuş tejribesiniň has-da baýlaşmagyna oňyn täsir edýär. Şuňa laýyklykda, ýurdumyzda sanly bilimiň, ylmyň we sanly ykdysadyýetiň ulgamlarynyň ösdürilmeginiň Konsepsiýalary we Maksatnamalary halk hojalyk toplumyny ösdürmek işinde uly ähmiýete eýe bolup durýar.

Goý, berkarar Diýarymyzy dünýäniň ykdysady taýdan kuwwatly, ösen döwletleriniň hataryna çykarýan hormatly Arkadagymyzyň jany sag ömri uzak bolsun!

Maral MERDANOWA,

Türkmen döwlet ykdysadyýet we dolandyryş institutynyň talyby.

«Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynda» bellenilen wezipelere laýyklykda, ýurdumyzda zamanabap maglumat-aragatnaşyk tehnologiýalaryna daýanýan sanly ykdysadyýeti ornaşdyrmak işleri alnyp barylýar. Munuň özi milli ykdysadyýetimiziň bäsdeşlige ukyplylygyny ýokarlandyrmak boýunça giň gerimli çäreleri öz içine alýar.

Sanly ykdysadyýete tapgyrlaýyn geçmek işi, ozaly bilen, ýurdumyzda dürli ulgamlarda sanly ykdysadyýeti ornaşdyrmagyň binýady bolan kompýuter, multimedia we beýleki enjamlar bilen enjamlaşdyrylan binalardyr desgalary gurmakdan, şeýle hem öňden bar bolanlaryny bu enjamlaryň täze görnüşleri bilen enjamlaşdyrmakdan başlanýar. Bilşimiz ýaly, mähriban Arkadagymyzyň baştutanlygynda, paýtagtymyzda, etraplarda, obadyr şäherlerde täze guruljak binalardyr desgalaryň gurluşyk taslamalarynda zamanabap kompýuter, multimedia we beýleki aragatnaşyk tehnologiýalary bilen üpjünçilik tarapy hökmany göz öňünde tutulýar.

Häzirki döwürde, eýeçiligiň görnüşine garamazdan, her bir ministrliklerde, pudaklaýyn dolandyryş edaralarynda, ýerli häkimlik we beýleki ýerli öz-özüni dolandyryş edaralarynda, hususy telekeçilikde sanly dolandyryş ulgamyna üstünlikli geçilýär. Şeýle-de olaryň her biriniň ýörite web-saýtynyň hereket edýändigi buýsandyryjydyr. Şol web-saýtlarda döwlet we hususy kärhanalaryň alyp barýan işi, ilata hödürleýän hyzmatlary, ykdysady we medeni-durmuş täzelikleri barada giňişleýin, takyk maglumat berýän dürli çykyşlar, resminamalar mynasyp orun eýeleýär. Adamlar ol ýa-da beýleki döwlet we hususy edaralara ýüz tutmak üçin barmazdan öň, edaranyň alyp barýan işiniň ugurlary, raýatyň möhümini bitirmekdäki aýratynlyklary we beýleki maglumatlar bilen öňünden tanşyp bilýär.

Işiň şu röwüşde alnyp barylmagy, ozaly bilen, işleriň tiz we dessin bitmegine, şeýle hem işleriň, ýumuşlaryň bitmegi bilen baglanyşykly sarp edilýän wagtyň we serişdeleriň tygşytlanmagyna mümkinçilik berýär. Şunda kagyz dolanyşygynyň zerurlygy barha kemelip, elektron dolanyşyk giň orun eýeleýär.

Raýatlar dükanlara we bazarlara gitmezden, olaryň her biriniň ilata hödürleýän harytlary we hyzmatlary barada maglumatlary özleriniň el telefonlarynda goýlan elektron goşundylaryň kömegi bilen ýa-da ýörite web-saýtlar arkaly tanşyp bilýär.

Şeýle-de gerekli harytlaryny almak üçin şol bazarlardyr dükanlara gitmezden, olary telefon goşundylarynyň hyzmaty arkaly öýe getirmegi buýrup we elektron bank kartlary arkaly hasaplaşyk geçirýärler.

Döredilýän şular ýaly eşretleriň we amatlyklaryň düýp özeninde, ozaly bilen, milli bank ulgamynyň takyk hasaplaşyk babatda ýokary hilli hyzmatlary, mümkinçilikleri durýar. Şu günki gün milli bank ulgamymyz müşderilere bank kartlarynyň dürli görnüşlerini hödürleýär. Bank kartlary, şeýle hem olara birikdirilen el telefon goşundylary arkaly raýatlar nagt däl görnüşli hasaplaşyk usullarynda dürli hyzmatlar üçin tölegleri, degişli edara gitmezden hasaplaşyp bilýärler.

Sanly dolandyryş ulgamyna geçilmegi, ýurdumyzda raýatlaryň öz işleýän ulgamlarynda gündelik iş sagatlaryna, iş öndürijiliklerine täsir etmezden gündelik zerurlyklaryny elektron sanly ulgam arkaly bitirmegi bilen, milli ykdysadyýetiň ösmegine doly derejede goşant goşmagyna, iş wagtyny sarpaly tutmagyna ýardam edýär.

Biz Garaşsyz, hemişelik Bitarap döwletimizi dünýä ösüşlerine alyp barýan mähriban Arkadagymyza jan saglyk, ähli işlerinde rowaçlyk arzuw edýäris!

Gara AHMEDOW,

Türkmen döwlet binagärlik-gurluşyk institutynyň talyby, Türkmenistanyň Kärdeşler arkalaşyklarynyň talyp hakynyň eýesi

Ýurdumyzda sanly ykdysadyýeti ösdürmek uzak möhletli ykdysady ösüşi we ýokary öndürijiligi gazanmaga şert döredýär. Jemgyýetçilik hyzmatlarynyň hilini ýokarlandyrmaga we kämil görnüşlerini ýola goýmaga, durmuş şertlerini gowulandyrmaga hemaýat edýär. Tehnologiýalar bilen bagly töwekgelçilikleriň azalmagyna, internet ulgamynyň mümkinçilikleriniň giňelmegine ýardam berýär. Şu nukdaýnazardan, milli Liderimiziň Mejlisiň deputatlary bilen geçiren taryhy duşuşygynda eden çykyşynda sanly ykdysadyýeti ösdürmek üçin onuň kanunçylyk binýadyny yzygiderli kämilleşdirmegiň zerurdygyny nygtap geçdi.

Mundan başga-da, häzirki döwürde ýurdumyz sebitiň we kontinentiň möhüm ulag-logistika merkezine öwrüldi. Gazylyp alynýan tebigy baýlyklaryň we çig mal serişdeleriniň ýataklaryny senagat taýdan özleşdirmek we gaýtadan işlemek, şeýle hem ýokary goşmaça binýady bolan taýýar önümleri öndürmek milli ykdysadyýetiň möhüm ugurlarynyň biri bolup durýar. Munuň özi maýa goýumlaryny çekmek, kärhanalary hasaba alyş ulgamyny kämilleşdirmek, bäsdeşlige ukyply önümleri öndürýän, iň öňdebaryjy tehnologiýalar bilen üpjün edilen bilelikdäki kärhanalary döretmegi höweslendirmek, halkara söwda-ykdysady gatnaşyklary giňeltmek üçin amatly hukuk şertlerini döretmek zerurlygyny şertlendirýär. Şunuň bilen baglylykda, hormatly Prezidentimiz ýuridik şahslaryň döwlet tarapyndan bellige alnyşyny döwrebap ýagdaýa getirmek maksady bilen, «Ýuridik şahslary döwlet tarapyndan bellige almak hakynda» Türkmenistanyň Kanunynyň taslamasyny taýýarlamak barada parasatly tekliplerini berdi.

Azat ŞÄHERGELDIÝEW,

Ahal welaýatynyň Sarahs etrap kazyýetiniň kazyýet ýerine ýetirijisi.

Berkarar döwletiň bagtyýarlyk döwründe hormatly Prezidentimiziň tagallasy bilen ýurdumyzda amala aşyrylýan her bir özgertmeler, ýetilýän belent sepgitler halkymyzyň bähbidine, raýatlarymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesiniň ýokarlandyrylmagyna, gözel Diýarymyzyň gülläp ösmegine gönükdirilýär. Rowaçlygyň, ösüşleriň aýdyň ýolunda bedew bady bilen öňe barýan Garaşsyz, baky Bitarap Türkmenistan döwletimiz dünýäniň ylym we tehnika, tehnologiýa babatdaky ösüşleri bilen deň gadam basýar. Ýurdumyzyň ähli pudaklarynda ornaşdyrylýan häzirki zamanyň ösen talaplaryna laýyk gelýän tehnologiýalar muňa doly güwä geçýär.

Hormatly Prezidentimiziň tagallasy bilen ýurdumyzda sanly ykdysadyýeti ösdürmek babatda hem nusga alarlyk işler durmuşa geçirilýär. Bu babatdaky zerur çäreler «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň» Maksatnamasyna laýyklykda, tapgyrlaýyn esasda amala aşyrylýar. Milli ykdysadyýetiň ähli pudaklarynda döwrebap sanly we innowasion tehnologiýalary, halkara tejribesi giňden ornaşdyrylýar. Hormatly Prezidentimiziň tagallasy netijesinde ýurdumyzda elektron resminama dolanyşygynyň ornaşdyrylmagy sazlaşykly işleýän sanly ykdysadyýeti ösdürmäge şert döredýär. Ýurdumyzda bäsdeşlige ukyply, maglumat-aragatnaşyk tehnologiýalaryna daýanýan ösen ykdysadyýeti kemala getirmek maksady bilen, «Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasy» kabul edildi. Ýokary tehnologiýaly sanly ykdysadyýet önümçiligiň täze usullaryny, adamlaryň bilimine we iş endiklerine bildirilýän täze talaplary emele getirýär. Sanly ykdysadyýetiň ornaşdyrylmagy ýurdumyzda ykdysady ösüşiň we önümçiligiň depgininiň artdyrylmagyna, dolandyryş düzüminiň kämilleşdirilmegine getirýär. Halkymyzyň abadan, bolelin, bagtyýar durmuşyny üpjün etmäge gönükdirilen bu ykdysady özgertmeler hormatly Prezidentimiziň «Döwlet adam üçindir!» diýen ynsanperwer şygary ýörelge edinen durmuş syýasatynyň netijesinde amala aşyrylýar.

Milli Liderimiziň halkymyzyň bagtyýar durmuşyny üpjün etmek babatda amala aşyrýan il-ýurt bähbitli işleri rowaç, belent başy aman bolsun!

Berdimyrat ATAÝEW,

Türkmenistanyň Döwlet migrasiýa gullugynyň Daşoguz welaýaty boýunça müdirliginiň harby gullukçysy, kapitan.

Häzirki wagtda dünýä ykdysadyýetinde durnukly ösüşi gazanmagyň, ykdysadyýetde we halk hojalygynyň beýleki pudaklarynda netijeliligi ýokarlandyrmagyň esasy şerti sanly ulgama geçmekdir. Dünýäniň ähli döwletlerinde sanly tehnologiýalary ulanmagyň netijeliligini ýokarlandyrmaga uly üns berilýär. Bäsdeşlige ukyplylyk, innowasion ösüş we täze iş orunlarynyň, döwrebap mümkinçilikleriň döredilmegi häzirki zaman maglumat-aragatnaşyk tehnologiýalarynyň ulanylmagy bilen baglydyr.

Ýurdumyzda durmuşa geçirilýän «Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasynda» ykdysadyýetiň ähli pudagyna sanly tehnologiýalary giňden ornaşdyrmak göz öňünde tutulýar. Milli Liderimiziň Kararyna laýyklykda, Türkmenistanda sanly ykdysadyýeti ösdürmek boýunça pudagara toparyň döredilmegi, «Türkmenaragatnaşyk» agentliginiň sanly ykdysadyýeti ösdürmek boýunça ygtyýarly edara hökmünde kesgitlenilmegi we ýörite mejlislerde bu ugurda ýerine ýetirilmeli işleriň anyk ugurlarynyň bellenilmegi we beýleki işler sanly ykdysadyýete geçmegiň möhüm tapgyry boldy.

Sanly ulgama geçmegiň çäklerinde ygtybarly IT infrastrukturany döretmek hem möhümdir. Döwrebap sanly infrastrukturanyň bolmagy sanly ykdysadyýete tapgyrlaýyn geçiş döwründe ýurdumyzyň halkara ykdysady gatnaşyklarynyň häzirki zaman ulgamyna üstünlikli goşulmagyna ýardam berýär.

Milli Liderimiz 2021-nji ýylyň fewralynda ulag-aragatnaşyk toplumyny ösdürmek boýunça geçiren iş maslahatynda halkara tejribeden ugur alyp, ilata edilýän hyzmatlaryň görnüşlerini artdyrmak, internet hyzmatlarynyň halk köpçüligi üçin elýeterli bolmagyny gazanmak barada birnäçe tabşyryklary berdi.

Häzirki wagtda e.gov.tm döwlet hyzmatlar portalynyň mümkinçilikleri düýpli ösdürilýär. Pudaklaýyn dolandyryş edaralary tarapyndan ýerine ýetirilýän hyzmatlary sanlylaşdyrmak maksady bilen, elektron görnüşde petekleri satmak, ýük-ulag hyzmatlaryna sargytlary kabul etmek, taksi hyzmatyndan peýdalanmak, şeýle-de «Bir penjire» ulgamynyň kömegi bilen jemagat, ýaşaýyş, bank hem-de beýleki birnäçe hyzmatlardan peýdalanmak we olaryň töleglerini onlaýn tertipde geçirmek mümkinçiliklerini girizmek hem-de kämilleşdirmek bilen bagly işler tapgyrlaýyn esasda amala aşyrylýar. Ýakyn geljekde «Türkmenawtoulaglary» agentliginiň kärhanalarynyň awtobuslarynda, ýeňil taksi we ýük awtoulaglarynda nagt däl elektron töleg we JIPES/Glonass ulgamlaryny, internet arkaly hyzmatlary we ýol petekleriniň satylmagyny giňden ornaşdyrmak meýilleşdirilýär.

Sanlylaşdyrmak ykdysadyýeti we maliýe ulgamyny hil taýdan netijeli ösdürmegiň we ony dolandyrmagyň oňyn guraly bolup, ilkinji nobatda, adamlaryň durmuşyny ýeňilleşdirmäge, zähmet öndürijiligini ýokarlandyrmaga, wagty tygşytlamaga şert döredýär. «Internet bank», «Mobil bank» we «Elektron söwda» ulgamlarynyň üsti bilen amal edilýän nagt däl hasaplaşyklaryň ýola goýulmagy, «Cash back» höweslendiriş hyzmatynyň işe girizilmegi, «Mobil töleg terminaly», şeýle hem bölek satuw we hyzmat ulgamlarynda QR-kod ulgamy arkaly hasaplaşyklary geçirmek boýunça taýýarlyk işleriniň geçirilmegi ýaly möhüm işlerde düýpli öňegidişlikler gazanylýar. Şeýle-de Türkmenistanyň Ykdysadyýet we maliýe ministrligi tarapyndan ýuridik şahslary we maýa goýum taslamalaryny döwlet tarapyndan bellige almak babatda sanly gurşawda hyzmatlar ýola goýuldy. Bu hyzmatlaryň hatarynda täze dörediljek kärhananyň adyny tassyklamak, olar bilen bagly resminamalary hasaba almak, ýuridik şahsyň möhletini uzaltmaga degişli resminamalary resmileşdirmek bilen bagly sanly hyzmatlaryň ençemesi bar.

Ministrler Kabinetiniň 2021-nji ýylyň 12-nji fewralynda geçirilen giňişleýin mejlisinde hormatly Prezidentimiz ýurdumyzy ykdysady taýdan ösdürmegi nazarlaýan birnäçe taryhy ähmiýetli resminamalara gol çekdi. Olaryň hatarynda «Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasynda» göz öňünde tutulan wezipeleriň amala aşyrylmagyny üpjün etmek, milli ykdysadyýetiň pudaklarynda sanly ulgamlary giňden ornaşdyrmak arkaly ýokary tehnologiýaly we bäsdeşlige ukyply sanly ykdysadyýeti ösdürmek maksady bilen kabul edilen «Türkmenistanda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Döwlet maksatnamasy» hem-de şu maksatnamany amala aşyrmak boýunça ýerine ýetirilmeli çäreleriň Meýilnamasy, «Türkmenistanyň 2021-nji ýyl üçin maýa goýum Maksatnamasy», «Türkmenistanyň 2021 — 2030-njy ýyllar üçin daşary söwda Strategiýasy» bar. Şeýle-de eksport-import amallary üçin «Bir penjire» ulgamynyň işini utgaşdyrmak boýunça Pudagara topary döretmek hakynda çözgüt kabul edildi.

Döwletimiziň ykdysady ösüşinde, sanly ykdysadyýeti işjeňleşdirmekde göz öňünde tutulan belent maksatlara ýetmekde milli Liderimiziň kabul eden bu möhüm çözgütlerine aýratyn orun degişlidir. Döwlet Baştutanymyz milli ykdysadyýetimiziň ähli ulgamlaryna halkara standartlara laýyk gelýän sanly ulgamy we maglumat-aragatnaşyk tehnologiýalarynyň täze gazananlaryny yzygiderli ornaşdyrmak işleriniň amala aşyrylýandygyny nazarda tutup, bu ulgamlaryň kiberhowpsuzlygyny üpjün etmek boýunça utgaşykly işleriň alnyp barylmalydygyny belledi. Şunuň bilen baglylykda, kiberhowpsuzlyk ulgamynyň işini yzygiderli döwrebaplaşdyrmak meselelerine möhüm ähmiýet berilmelidigi nygtaldy.

Şulardan görnüşi ýaly, Birleşen Milletler Guramasy tarapyndan 2030-njy ýyla çenli Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmegiň çäklerinde Türkmenistanyň ykdysady mümkinçilikleriniň durmuşa geçirilmegi giň gerime eýe bolýar, sanly ulgama geçiş döwründe oňyn netijeler gazanylýar. Sebäbi sanly tehnologiýalaryň ulanylmagy Durnukly ösüş maksatlarynyň netijeli durmuşa geçirilmegine, ýurdumyzyň durmuş-ykdysady taýdan ösüş depginini ýokarlandyrmaga ýardam edýär.

Ýurdumyzda sanly ulgamlary, ylmyň we tehnologiýalaryň iň soňky gazananlaryny giňden ornaşdyrmak boýunça alnyp barylýan özgertmeleriň başynda duran hormatly Prezidentimiziň döwletli işleri geljekde-de rowaç, jany sag, ömri uzak bolsun!

Selimberdi HOJABERDIÝEW,

Türkmenistanyň Prezidentiniň ýanyndaky Döwlet gullugy akademiýasynyň diňleýjisi.

«Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynda ýurdumyzy ösüşlerden-ösüşlere besleýän möhüm wakalaryň her günde ençemesiniň şaýady bolýarys. Bu taryhy wakalar halkymyzyň hakydasynda we diýarymyzyň taryhynda öçmejek yz goýup, dünýä jemgyýetçiliginiň gyzyklanmasyny barha artdyrýar. Hormatly Prezidentimiziň alyp barýan içeri we daşary syýasaty milli bähbitlerden ugur alýar hem-de umumadamzat bähbitlerine gönükdirilýär.

Türkmenistanyň ykdysady kuwwatyny berkitmäge gönükdirilen işjeň daşary ykdysady syýasat ýurdumyza sebit we halkara derejesindäki iri möçberli taslamalary durmuşa geçirmäge mümkinçilik berýär. Şunuň bilen baglylykda, häzirki döwürde Türkmenistan dünýä ýurtlary bilen köpugurly özara işjeňligi diwersifikasiýalaşdyrmaga uly üns berýär. Häzirki wagtda ýurdumyzda sanly ykdysadyýete aýratyn ähmiýet berilýär. Türkmenistanyň Mejlisi tarapyndan «Elektron resminama, elektron resminama dolanyşygy we sanly hyzmatlar hakynda» Türkmenistanyň Kanunynyň kabul edilmeginiň, sanly ykdysadyýetiň hukuk binýadynyň kämilleşmegine, ilatyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini gowulandyrmaga uly itergi berýändigini bellemek zerurdyr. Bu Kanun elektron resminamalaryň, elektron resminamalaryň dolanyşygynyň we sanly hyzmatlaryň hukuk ýagdaýyny, olara bildirilýän esasy talaplary kesgitleýär hem-de bu çygyrda ýüze çykýan gatnaşyklary düzgünleşdirmäge gönükdirilendir.

Ýakynda geçirilen Ministrler Kabinetiniň giňişleýin mejlisinde Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe «Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasynda» göz öňünde tutulan wezipeleriň amala aşyrylmagyny üpjün etmek, milli ykdysadyýetiň pudaklarynda sanly ulgamlary giňden ornaşdyrmak arkaly ýokary tehnologiýaly we bäsdeşlige ukyply sanly ykdysadyýeti ösdürmek maksady bilen, hormatly Prezidentimiz degişli Karara gol çekdi. Bu Resminama laýyklykda, Türkmenistanda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Döwlet maksatnamasy hem-de şu maksatnamany amala aşyrmak boýunça ýerine ýetirilmeli çäreleriň Meýilnamasy tassyklanyldy.

Dünýä ýüzünde Türkmenistanyň abraýynyň artmagy ugrunda ägirt uly işleri durmuşa geçirýän, ýurdumyzyň ösüşlerini has-da belentliklere alyp barýan Gahryman Arkadagymyzyň jany sag, ömri uzak bolsun, döwletli işleri mundan beýläk-de rowaçlyklara beslensin.

Jeren ÝEGENOWA,

Türkmenistanyň Mejlisiniň deputaty, Türkmenistanyň Mejlisiniň Kada-kanunçylyk baradaky komitetiniň agzasy.

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe Türkmenistan döwletimiz täze pudaklary döretmek, senagatda we durmuş-medeni ulgamda özboluşly desgalaryň birnäçesini gurmak bilen, öz ykdysadyýetini üstünlikli ösdürýär. Hormatly Prezidentimiz tarapyndan kabul edilen «Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasynda» ýurdumyzda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň maksatlary, meseleleri we esasy ugurlary, şeýle-de maglumat-aragatnaşyk tehnologiýalarynyň jemi içerki önümi emele getirmekde goşýan goşandyny artdyrmagyň, milli ykdysadyýetde sanly ulgamy kämilleşdirmegiň çäreleri kesgitlendi.

Sanly ykdysadyýet sanly maglumat-aragatnaşyk tehnologiýalarynyň peýdalanylmagyna esaslanýan ykdysady gatnaşyklaryň ulgamy bolmak bilen, ol wagtyň we harajatlaryň tygşytlanylmagy bilen bir hatarda, girdejileriň täze çeşmelerini ýüze çykarmaga şert döredýär. «Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasy» ýurdumyzyň halk hojalygynyň pudaklarynyň hem-de durmuş ulgamynyň maglumat tehnologiýalaryny giňden peýdalanmagyň hasabyna işiniň netijeliliginiň ýokarlandyrylmagyna gönükdirilendir. Häzirki wagtda bu konsepsiýany durmuşa geçirmek boýunça ähli möhüm ugurlar boýunça işler giňden ýaýbaňlandyryldy.

Ýurdumyzy sanly ulgam esasynda ösdürmegi maksat edinmek üç tapgyrdan ybarat bolup durýar. Konsepsiýa laýyklykda, tapgyrlaryň üçüsinde-de ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň ähli ulgamlaryna maglumat-aragatnaşyk tehnologiýalary binýat bolup durýar hem-de ol geljekki ösüşiň belentliklerini nazarlaýar. Sanly ykdysadyýeti ösdürmekde kanunçylyk binýadyny kämilleşdirmek hem dowam edýär. Ol halkara hukuk-kadalaryna laýyklykda halkara ülňüleriň hil derejesini-de öz içine alýar.

Ýurdumyzyň innowasion ösüşine laýyklykda, bilim bermegiň ähli basgançaklaryny ýokary hilli elektron bilim maglumatlary bilen üpjün etmek, sanly serişdeleri giňden peýdalanyp, bilim edaralarynda berilýän bilimiň mazmunyny baýlaşdyrmak, hilini ýokarlandyrmak we okatmagyň usulyýetini kämilleşdirmek boýunça hem netijeli işler amala aşyrylýar.

Häzirki wagtda ýurdumyzyň bank ulgamynda sanly ykdysadyýeti ornaşdyrmak möhüm ähmiýete eýedir. Hormatly Prezidentimiziň taýsyz tagallalary netijesinde ýurdumyzyň karz edaralarynda müşderilere täze tehnologiýalara esaslanýan hyzmatlary amala aşyrmagyň gerimi giňeýär. Dünýä ykdysadyýetine amatly goşulyşýan Türkmenistan döwletimiz üçin bank ulgamynyň işini sanlylaşdyrmak wezipesi strategik wezipe hökmünde kesgitlendi. Ýurdumyzda nagt däl tölegleriň möçberini artdyrmak hem-de pul dolanyşygynyň netijeliligini ýokarlandyrmak üçin milli karz edaralary tarapyndan halkara tejribesiniň öňdebaryjy tilsimatlaryna esaslanýan nagt däl hasaplaşyklary has-da ýaýbaňlandyrmak boýunça giň gerimli işler amala aşyrylýar.

Häzirki wagtda «lnternet-bank» ulgamy arkaly ýaşaýyş jaý-jemagat hyzmatlary üçin tölegleri (agyz suwy, elektrik energiýasy, tebigy gaz, lagym, ýylylyk, ýaşaýyş jaý üçin tölegler we beýlekiler) amala aşyrmak, ulaglaryň ähli görnüşleriniň ýolagçy petekleriniň nagt däl görnüşde satylmagyny giňeltmek boýunça işler ýola goýulýar.

Türkmenistanda dürli ulgamlarda sanly ykdysadyýetiň düzüm bölekleri üstünlikli hereket edýär. Şunuň bilen baglylykda biziň ýurdumyzda sanly ykdysadyýeti ornaşdyrmakda dünýä tejribesini öwrenmek möhümdir.

Türkmenistanda sanly ykdysadyýetiň kemala gelmegi senagat we maliýe işinde maglumat we sanly serişdeleriň ähmiýetiniň güýçlenmegi bilen häsiýetlendirilýär. Häzirki wagtda sanly tehnologiýalara geçmek ähli ugurlary gurşap alýar. Ylmy barlaglaryň görkezişi ýaly, munuň üçin infrastrukturany döretmek, institusional gurşawy emele getirmek, sanly tehnologiýalar bilen işlemek medeniýetini ösdürmek, işgärler kuwwatyny güýçlendirmek zerurdyr.

Geçen ýylda ýurdumyzda sanly ykdysadyýete geçmek boýunça maksatnamalaýyn işler amala aşyryldy. Hormatly Prezidentimiziň «Türkmenistanda sanly ykdysadyýeti ösdürmek boýunça pudagara topary döretmek hakynda» kabul eden Kararyny sanly ykdysadyýeti geçmegiň şertlerini döretmek üçin möhüm çäreleriň hatarynda görkezmek bolar.

Ykdysadyýetiň möhüm pudagy bolan senagatda sanly ulgamy ornaşdyrmak möhüm ähmiýete eýedir. Senagat pudagynda intellektual maglumat-aragatnaşyk tehnologiýalarynyň ornaşdyrylmagy bu pudagyň ösüşi üçin giň mümkinçilikleri açýar. Senagat pudagyna degişli önümçilikleriň ähli tapgyrlarynda innowasiýa çözgütleriniň ornaşdyrylmagynyň netijesinde gözegçiligiň güýçlendirilmegi, ýitgileriň azaldylmagy, önümleriň özüne düşýän gymmatynyň peseldilmegi, zähmet öndürijiliginiň ýokarlandyrylmagy, önümçiligiň netijeliliginiň we howpsuzlygynyň artdyrylmagy pudagyň bäsdeşlige ukyplylygynyň ýokarlandyrylmagyny üpjün edýär.

Hormatly Prezidentimiziň başyny başlan ykdysady özgertmeleri netijesinde ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň sanly ulgama geçmegi, täze tehnologiýalary ornaşdyrmak esasynda durmuşa geçirilýär. Halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş seritlerini gowulandyrmaga we ýurdumyzyň ykdysady kuwwatyny pugtalandyrmaga gönükdirilen özgertmeleri geçirýän Gahryman Arkadagymyzyň jany sag, ömri uzak bolsun, il-ýurt ähmiýetli işleri mundan beýläk-de rowaçlansyn!

Jeren AKMÄMMEDOWA,

Türkmen döwlet maliýe institutynyň uly mugallymy.

Hormatly Prezidentimiziň tassyklan «Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasy» öz kabul edilen gününden başlap, ýurdumyzyň ähli pudaklaryny täzeçillik howasy bilen gurşap aldy. Bu Konsepsiýanyň durmuşa ornaşdyrylyp başlanylmagy, diňe bir pudak işgärlerini gyzyklandyrman, eýsem, tutuş halkymyzyň uludan-kiçä hemmesini aýratyn bilesigelijilige atardy. Elbetde, özüniň her başlan işini «Döwlet adam üçindir!» diýen baş ýörelgeden ugur alyp durmuşa geçirýän hormatly Arkadagymyzyň baştutanlygynda edilýän her bir iş, ilki bilen halkymyzyň bagtyýar durmuşyny nazarlaýar.

Daşary ýurtlar tarapyndan öndürilen öýjükli telefonlary elimize alyp, onuň mümkinçiliklerinden uly höwes bilen peýdalanyp başlanymyz ýaňy ýalydy. Bu gün bolsa şeýle telefonlary özümiz öndürýäris. Diňe bir öýjükli telefonlar däl, eýsem, kompýuterler, sowadyjylar, telewizorlar ýaly gündelik durmuşymyzda iňňän zerur tehnologiýa enjamlary-da indi özümizde öndürilip başlanyldy. Şeýlelikde, häzirki wagtda biziň ýurdumyz tutuş durky bilen sanly ulgamyň belent sepgitlerini nazarlap öňe barýar. Öňki el güýji bilen edilýän işleri kompýuterlerdir beýleki enjamlaryň düwmelerine basmak arkaly amala aşyrmak, bir tarapdan, işlenip goýlan meýilnama esasynda işiň birkemsiz ýerine ýetirilmegine kömek edýär. Ikinji bir tarapdan bolsa, işiň aňsat usulda ýerine ýetirilmegi, bir ýerde zähmet çekýän adamlaryň arasyndaky gatnaşyklaryň hem özara düşünişmek arkaly dowam etmegine mümkinçilik döredýär. Çünki adamyň işini kyn we fiziki agram berýän usullarda ýerine ýetirmegiň deregine, has tiz we aňsat usulda ýerine ýetirmegi, ony aşa ýadawlykdan halas edýär. Netijede, adamyň öz ruhy dünýäsine serenjam berip, daş-töweregindäki adamlar bilen ýakymly gatnaşykda bolmagyna esas döreýär. Bu bolsa sanlylaşdyrmak usulynyň diňe bir pudagy ýa haýsydyr bir edarany däl, eýsem, jemgyýeti hem kämilleşdirýändiginden aýdyň alamatdyr.

Sanly ulgamy ornaşdyrmak arkaly elektron dolanyşygyna geçen pudaklaryň ilkinjileriniň hatarynda ýurdumyzyň saglygy goraýyş ulgamynyň bolmagy, milli Liderimiziň il saglygy hakynda uly alada edýändigini ýene bir gezek tassyklady. Meselem, näsaglaryň şahsy maglumatlarynyň elektron karta toplanylmagy, lukmany artykmaç wagt sarp edip, gat-gat kagyzlary agdaryp oturmakdan dyndaran bolsa, näsagy gereksiz nobat döredip oturmazdan, derrew işini bitirip, beýleki näsaglara gezek bermäge mümkinçilik döretdi. Gysgaldyp alanyňda, 30-40 minutda bitjek iş ýagdaýynyň, artdyryp alanyňda 10 minutda bitip, lukmanyň öz iş wagtyny has-da netijeli ulanmagyna getirdi.

Saglygy goraýyş pudagynyň sanly ulgamyň netijesinde gazanan üstünlikleri başga-da az däl. Olaryň käbiri saglygy goraýyş işgärleriniň içerki işinde uly ýeňillikler döreden bolsa, köpüsi näsaglar bilen işleşmekde has peýdaly boldy.

Diňe bir saglygy goraýyş ulgamy däl, ylym-bilim, medeniýet, senagat, oba hojalyk, halk hojalygy, nebitgaz pudaklarynda hem esasy maksat, sanly dolanyşyga geçmek. Bir söz bilen aýdanyňda, ýurdumyz tutuş durky bilen sanly ulgamyň belent sepgitlerini nazarlap öňe barýar. Bilşimiz ýaly, ylym-bilim pudagy ýurduň süňňi-sütüni, halkyň aň-derejesiniň ölçegi. Biz diňe ylym-bilim pudagynda alnyp barylýan işlere seredenimizde hem, ata Watanymyzyň dünýä bilen deň gadam urýandygyna buýsançly ýagdaýda göz ýetirýäris. Özüňizem pikir edip göräýiň, ýaňy ak mekdebe gadam basan çaganyň eline alýan zady kitap bilen bir hatarda kompýuter enjamy bolýar. Özi-de, ol kompýuterler çagalara hormatly Prezidentimiziň adyndan uly guwanç bilen gowşurylýar. Hemme zadyň başlangyçdan kemal tapýandygyny aýdýan danalar mamla. Üns berip görseňiz, ýurdumyzyň dürli künjeklerindäki bilim beriş edaralaryndan daşary ýurt olimpiadalarynda üstünlikli çykyş edip, altyndyr kümüş medallara eýe bolýan okuwçylar barha artmak bilen. Bu buýsandyryjy ýagdaý, şol çagalaryň ak mekdebe baran günleri hormatly Prezidentimiziň adyndan sowgatlyk kompýuterleriň gowşurylan pursadyndan gözbaş alyp gaýdýar. Ganaty berk biten guşuň belentlikleri nazarlaýşy ýaly, şat çagalaryň hem ümzükleri diňe öňe tarap.

Eger-de sanly ulgamyň döreden mümkinçilikleri bilen özgeren pudaklar hakda aýtmaly bolsa, biziň öz zähmet çekýän neşirýat ulgamymyzy hem aýtman geçmek bolmaz. Halkyň iň islegli neşir önümleri bolan gündelik, hepdelik gazetler, aýda bir gezek, iki-üç aýdan bir gezek çapdan çykýan žurnallar elektron görnüşe geçeli bäri, okyjylarymyz öz okamak isleýän gazet-žurnallaryny gözlemek aladasyndan ymykly dyndylar. Indi olara öz isleýän gazet-žurnallaryny okamak ýa ýükläp almak üçin neşirýat ulgamynyň metbugat.gov.tm saýtyna girmek ýeterlik. Okyjylar şol ýerden öz okamak isleýän neşirleriniň gerekli sanyny tapyp, okap bilýärler.

Sözümiziň başynda-da belläp geçişimiz ýaly, ýurdumyz sanly ulgama geçmegiň gyzgalaňly döwrüni başdan geçirýär. Hormatly Prezidentimiz pudak ýolbaşçylary bilen geçirýän iş maslahatlarynda döwrüň esasy talaby hökmünde sanly ulgamy durmuşa ornaşdyrmak arkaly, ýerine ýetirilen işler bilen tanyşýar we bu babatda indiki edilmeli işler barada ýörite tabşyryklar berýär. Biz hem, ata Watanymyzy gülletmekde, ösdürmekde, ony dünýä derejesine ýetirmekde öz yhlasyny gaýgyrmaýan Gahryman Arkadagymyza alkyş aýdýarys! Goý, hormatly Prezidentimiziň jany sag, ömri uzak, il-ýurt bähbitli, dünýä ähmiýetli alyp barýan işleri hemişe rowaç bolsun!

«Esger».

Mälim bolşy ýaly, «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylymyzyň 12-nji fewralynda hormatly Prezidentimiz Ministrler Kabinetiniň giňişleýin mejlisini geçirdi. Onda 2020-nji ýylyň dowamynda ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmek babatda ýerine ýetirilen işleriň netijelerine garaldy. Mejlisiň dowamynda şu ýyl üçin Watanymyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň meseleleri ara alnyp maslahatlaşyldy we degişli ugurda döwlet ähmiýetli birnäçe maksatnamalary tassyklamak hakyndaky Kararlara gol çekildi.

Häzirki wagtda hormatly Prezidentimiziň öňdengörüjilikli döwlet syýasaty netijesinde milli ykdysadyýetimizi ösdürmekde ýokary netijeler gazanylýar. Bu ugurda ykdysadyýetimiziň ähli pudaklaryny sanlylaşdyrmak işi hem üstünlikli amala aşyrylýar. Ykdysady ösüşiň esasy ugry bolan sanly ulgamyň ýurdumyzda önümçilige giňden ornaşdyrylmagy halk hojalygynyň pudaklarynyň ýokary depginler bilen ösmegine ýardam berýär. Ýurdumyzda degişli ugurda alnyp barylýan özgertmeler milli Liderimiziň Karary bilen tassyklanan «Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasyna» laýyklykda durmuşa geçirilýär.

Bilşimiz ýaly, üstümizdäki ýylyň 12-nji fewralynda geçirilen Ministrler Kabinetiniň giňişleýin mejlisinde ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmek we Diýarymyzda sanly ykdysadyýeti doly ornaşdyrmak bilen bagly meselelere garaldy. Onuň dowamynda döwlet Baştutanymyz «Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasynda» göz öňüne tutulan wezipeleriň amala aşyrylmagyny üpjün etmek we ýurdumyzda bäsdeşlige ukyply sanly ykdysadyýeti ösdürmek maksady bilen degişli Karara gol çekdi. Milli Liderimiziň Kararyna laýyklykda, «Türkmenistanda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Döwlet maksatnamasy» hem-de ony amala aşyrmak boýunça ýerine ýetirilmeli çäreleriň Meýilnamasy tassyklanyldy.

Bu maksatnama «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyna», «Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasyna», «Türkmenistanda sanly bilim ulgamyny ösdürmegiň Konsepsiýasyna», Türkmenistanyň kanunlaryna we beýleki kadalaşdyryjy hukuk namalaryna laýyklykda işlenip taýýarlanyldy. Onuň esasy maksady jemi içerki önümde maglumat-aragatnaşyk tehnologiýalarynyň ornuny artdyrmakdan we sanly aragatnaşyk babatda welaýatlaryň, şäherleriň we obalaryň arasyndaky tapawudy aradan aýyrmakdan ybaratdyr. Dört ugur boýunça ýerine ýetirilmegi meýilleşdirilýän bu maksatnamada döwlet dolandyryşyny we edilýän hyzmatlary doly sanlylaşdyrmak, «Elektron hökümeti» döretmek, ýerli elektron söwdany ösdürmek we kämilleşdirmek, sanly serişdeleriň hasabyna ilatyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini ýokarlandyrmak ýaly wezipeler bar. Olaryň hatarynda ilatyň sanly ulgam babatda sowatlylygyny artdyrmak boýunça degişli çäreleri geçirmek, sanly lukmançylygyň ösen hyzmatlaryny hödürlemek, «döwlet-jemgyýet-işewürlik» gatnaşyklaryny sanly innowasiýalar arkaly düýpli özgertmek we degişli ugurda ýokary derejeli hünärmenleri taýýarlamak wezipeleri hem göz öňünde tutulýar.

Hormatly Prezidentimiziň Karary bilen tassyklanan degişli Döwlet maksatnamasynyň üstünlikli durmuşa geçirilmegi milli ykdysadyýetimiziň ähli pudaklarynda ýokary netijeleriň gazanylmagyna, bäsdeşlige ukyply we ylmy talap edýän önümçiligiň döredilmegine, kämil hünärmenleriň taýýarlanylmagyna we durmuş ulgamynyň doly sanlylaşdyrylmagyna ýardam berer. Munuň özi Türkmenistan döwletimizi ykdysady taýdan ösdürmek babatda bimöçber tagallalar edýän Gahryman Arkadagymyzyň halkymyzy ýokary durmuş şertlerinde ýaşatmak ugrunda beýik işleri amala aşyrýandygyna doly we aýdyň şaýatlyk edýär.

Çarymyrat USSAÝEW,

Türkmen döwlet ykdysadyýet we dolandyryş institutynyň uly mugallymy.

Hormatly Prezidentimiziň milli ykdysadyýetimiziň dürli pudaklarynyň öňünde goýýan strategik wezipelerini ýerine ýetirmekde bank ulgamy möhüm orny eýeleýär. Ýurdumyzda alnyp barylýan pul-karz syýasatynyň çäklerinde onuň degişli gurallaryny sazlaşykly ulanmak arkaly ykdysadyýetimiziň depginli ösüşi we makroykdysady deňeçerligi üpjün edilýär. Milli ykdysadyýetimiziň bazar gatnaşyklaryna geçýän döwründe ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmek ugrunda diwersifikasiýalaşdyrylan, bäsdeşlige ukyply, innowasion ösüşi üpjün etmek üçin maliýe we bank ulgamlarynyň durnukly bolmagyny gazanmak wajypdyr.

Gahryman Arkadagymyzyň parasatly baştutanlygynda «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» şygary bilen dabaralandyrylyp, mukaddes Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllyk toýunyň giňden bellenilýän ýylynda milli ykdysadyýetimiziň durnukly ösüşini üpjün etmäge, ygtybarly maliýe-bank ulgamyny döretmäge, halkyň ýaşaýyş-durmuş derejesini has-da ýokarlandyrmaga gönükdirilen düýpli özgertmeler amala aşyrylýar. Milli ykdysadyýetimiziň pudaklarynda sanly ykdysadyýetiň ornaşdyrylmagy we ösdürilmegi netijesinde Türkmen-türk paýdarlar täjirçilik banky hem öz işjeňligini «Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasyna» laýyklykda amala aşyrýar we bu ugurda maksatnamalaýyn işler durmuşa geçirilýär.

Häzirki wagtda Türkmenistanyň karz edaralary iri maglumat geçiriş ulgamyna eýedir. Türkmen-türk paýdarlar täjirçilik banky tarapyndan hem sanly ykdysadyýete geçmegiň çäklerinde nagt däl hasaplaşyklary ösdürmek, bank kartlary arkaly milli we halkara töleg ulgamynyň gerimini giňeltmek ugrunda degişli çäreler amala aşyrylýar. Şeýle maksatlara gönükdirilen giň gerimli mahabat işleri yzygiderli alnyp barylýar. Netijede, Türkmen-türk paýdarlar täjirçilik banky boýunça 2020-nji ýylda bank kart ulgamynda nagt däl hasaplaşyklaryň pul möçberi geçen ýylky görkeziji bilen deňeşdirilende 2,1 essä çenli ýokarlandy.

Ýurdumyzda pul dolanyşygynyň netijeliligini has-da kämilleşdirmek hem-de bank ulgamynda dünýäniň öňdebaryjy tilsimatlaryna esaslanýan nagt däl hasaplaşyklary ýaýbaňlandyrmak boýunça iri söwda nokatlarynda töleg terminallarynyň ornaşdyrylmagy işjeň dowam etdirilýär. Töleg ulgamynyň kämilleşdirilmegi üçin banklaryň hersiniň özüne mahsus bolan kartlaryň ýaýradylmagyna aýratyn üns berilýär. Bankymyz tarapyndan «Maşgala» atly täze bank kart hyzmaty dolanyşyga girizilip, müşderilerimize hyzmat edilip başlandy. «Goýum bank karty» hem ýola goýlup, bu kartyň üsti bilen nagt däl görnüşde söwda edilende, «Cash back» hyzmaty esasynda müşderä bank tarapyndan kesgitlenen 0,5 göterim möçberinde pul sylagy hökmünde yzyna gaýtarylýar. Ady agzalan bank kartlarynyň ýerine ýetirýän hyzmatlarynyň biri-birinden tapawutly bolmagy bäsdeşligiň ösmegine getirip, banklarymyzyň halkymyza has bähbitli hyzmatlary hödürlemegine hem-de ilat arasynda bank kartlaryna bolan islegiň artmagyna itergi berýär.

Bankymyzda hereket edýän pul-karz syýasatyny kämilleşdirmek barada yzygiderli işler alnyp barylýar. Berilýän karzlaryň yzyna gaýtarylyşyna doly seljerme geçirilýär we gözegçilikde saklanylýar. «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynda milli ykdysadyýetimiziň ýokary depginli ösüşini üpjün etmek, ýurdumyzda telekeçiligi has-da ösdürmek, şeýle hem Türkmenistanda kiçi we orta telekeçiligi goldamak boýunça Döwlet maksatnamalarynda göz öňünde tutulan wezipeleri üstünlikli ýerine ýetirmekde telekeçilik işini alyp barýan taraplara döwlet tarapyndan giňden goldaw bermäge gönükdirilen maliýe çäreleri durmuşa geçirilýär. 2020-nji ýylyň dowamynda Türkmen-türk paýdarlar täjirçilik banky tarapyndan döwlete dahylsyz kärhanalara, hususy telekeçilere hem-de raýatlara jemi 250 million 922 müň manat möçberindäki karzlar resmileşdirildi. Bu görkeziji geçen ýylky bilen deňeşdirilende esli ýokarydyr.

Eziz Arkadagymyzyň öňdengörüjilikli maliýe-ykdysady syýasatynyň esasynda ýeňillikli salgyt syýasatynyň alnyp barylmagy, ilata pes göterimli karzlaryň berilmegi eýeçiligiň dürli görnüşlerinde täze düzümleri, iş orunlaryny emele getirmäge, kärhanalaryň öz-özüni maliýeleşdirmek ýörelgelerine geçmek arkaly önümçilik kuwwatyny pugtalandyrmaga, dünýä bazarynda bäsdeşlige ukyply önümleri öndürmäge, önümiň özüne düşýän gymmatyny peseltmäge, zähmet öndürijiligini ýokarlandyrmaga, ylmyň gazananlarynyň we innowasion tehnologiýalaryň önümçilige ornaşdyrylyşyny çaltlandyrmaga, halkara söwda-ykdysady gatnaşyklary barha ösdürmäge giň mümkinçilikleri döredýär. Işewürligi ýola goýmak maksady bilen, orta we kiçi telekeçiligi goldamak hem-de ösdürmek boýunça ýerli haryt öndürijiler goldanylýar. Önümçilik bilen meşgullanýan hususy ulgama we telekeçilere eksport üçin öndürýän önümleriň möçberlerini hem-de ýerli haryt öndürijileriň sanyny artdyrmaga gönükdirilen ýeňillikli karzlaryň berilmegi dowam etdirilýär.

Häzirki wagtda Türkmen-türk paýdarlar täjirçilik banky tarapyndan raýatlara melleginde (kömekçi hojalygynda, bölünip berlen ýer böleginde) ekerançylyk we maldarçylygy ösdürmek maksady bilen, oba hojalyk önümlerini öndürmek, esasy we dolanyşyk serişdelerini edinmek hem-de iri önümçilikler üçin zerur bolan ýerli çig mallary öndürmek maksady bilen, kiçi göwrümli karzlar hem hödürlenilýär. 2020-nji ýylyň dowamynda Türkmen-türk paýdarlar täjirçilik banky tarapyndan raýatlara jemi 135 müň manat möçberinde kiçi göwrümli karzlar resmileşdirildi hem-de geljekde bu görkezijini ýokarlandyrmak ugrunda işler alnyp barylar.

Ähli ugurlar boýunça sazlaşykly ösýän ýurdumyzda alnyp barylýan döwlet syýasaty halkymyzyň bagtyýar we abadan durmuşda ýaşamagyna gönükdirilendir. Bu gün ýurdumyzda asuda durmuşy pugtalandyrmak, ilatyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini dünýäniň ösen döwletleriniň derejesine ýetirmek ugrunda alnyp barylýan özgertmeler dünýä jemgyýetçiliginiň gyzgyn goldawyna eýe bolýar. Bize şeýle ajaýyp zamanada döredijilikli işlemäge hem-de eşretli durmuşda ýaşamaga ähli şertleri döredip berýän Gahryman Arkadagymyzyň jany sag, ömri uzak, il-ýurt bähbitli we umumadamzat ähmiýetli alyp barýan işleri mundan beýläk hem rowaç bolsun!

Gurbanmyrat BÄŞIMOW,

Türkmen-türk paýdarlar täjirçilik bankynyň maliýe hasabatlary we ylmy-önümçilik bölüminiň müdiriniň wezipesini ýerine ýetiriji.