Biziň halkymyzyň halkara bileleşik bilen bilelikde giňden belläp geçen Bütindünýä saglyk gününiň şanyna geçirilen dabaralar geçen hepdäniň wakalaryna aýratyn öwüşgin çaýdy. Ýola goýlan asylly däbe görä, jemgyýetiň agzybirligini we jebisligini pugtalandyrmaga ýardam edýän bu möhüm senäniň hormatyna 7-nji aprelde Türkmenistanda köpçülikleýin welosipedli ýöriş geçirildi, oňa hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hem gatnaşdy.

Döwlet Baştutanymyzyň nygtaýşy ýaly, saglyk diňe bir adam üçin däl, eýsem, jemgyýetimiz üçin hem bahasyna ýetip bolmajak gymmatlykdyr. Çünki saglyk güýç-kuwwatyň, zähmet hem-de döredijilik işjeňliginiň, doly bahaly we abadan durmuşyň gözbaşydyr. Şonuň üçin hem ol Türkmenistanyň durmuş maksatly döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biridir.

Milli Liderimiziň ýolbaşçylygyndaky welosipedçiler topary Saglyk ýolundan uzap gidýän Arçabil hem-de Bitarap Türkmenistan şaýollaryndan geçdiler.

Köpçülikleýin welosipedli ýörişiň dowamynda, şol sanda Döwlet münberi ýerleşýän ýurdumyzyň Baş meýdançasyna çenli ýoluň ugrunda sport çäresine gatnaşyjylary döredijilik toparlary dürli öwüşginli çykyşlary bilen garşyladylar.

Paýtagtymyzyň ajaýyp binalarynyň biri bolan “Älem” medeni-dynç alyş merkeziniň ýanynda ýörişe gatnaşyjylara Döwletliler köşgünde terbiýelenilýänler hormatly Prezidentimiziň sowgat beren welosipedleri bilen goşuldylar.

Şunuň bilen baglylykda, ýakynda döwlet Baştutanymyzyň Kararyna laýyklykda, Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasynyň döredilendigini bellemek gerek. Türkmenistanyň Mejlisiniň karary bilen, bu gazna Gurbanguly Berdimuhamedowyň ady dakyldy. Halkymyzyň gadymdan gelýän asylly däplerine laýyklykda, hormatly Prezidentimiz ilkinji bolup, ýokarda agzalan gaznanyň hasabyna özüniň aýlyk zähmet hakynyň ýarysyny geçirdi.

Milli Liderimiz ösüp gelýän ýaş nesil barada hemmetaraplaýyn alada edýär. Döwlet Baştutanymyzyň şahsy göreldesi ýaşlary terbiýelemek işinde uly orun tutýar. Şu maksatlar bilen, jemgyýetde sagdyn durmuş ýörelgelerini pugtalandyrmak, köpçülikleýin bedenterbiýe-sagaldyş hereketini we ýokary netijeli sporty wagyz etmek we elbetde, Watanymyzy halkara derejedäki iri sport döwleti hökmünde berkarar etmek boýunça uly işler alnyp barylýar.

Syn berilýän hepdäniň başynda Türkmenistanyň Prezidenti, ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy goşun generaly Gurbanguly Berdimuhamedow Halkara ahalteke atçylyk sport toplumynda bolup, bu ýerde Türkmenistanyň Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygy mynasybetli geçirilýän işler, hususan-da, Goranmak ministrliginiň, Içeri işler ministrliginiň hem-de Döwlet serhet gullugynyň atçylyk toparlarynyň alyp barýan işleri bilen tanyşdy.

Çapuw atlaryny seýislemek bilen meşgullanýan seýisler saýlama atlaryň baş sanyny artdyrmakda hem-de olary seýislemekde uly tejribe topladylar, munuň şeýledigini bu ýerde geçirilen 1000 we 1200 metr aralyk boýunça çapyşyklar aýdyň görkezdi.

Döwlet Baştutanymyza ahalteke atlarynyň halkara gözellik bäsleşigine gatnaşdyryljak, özboluşly reňk aýratynlyklary bolan dokuz sany bedew görkezildi. Şeýle hem milli Liderimiz athanada ideg edilýän bedewleriň ýagdaýy hem-de olara degişli esbaplaryň görnüşleri bilen tanyşdy, taýlara ideg edilişi bilen gyzyklandy.

Harby we hukuk goraýjy edaralaryň ýolbaşçylarynyň haýyşy boýunça döwlet Baştutanymyz täze doglan, meşhur Gelşikliniň neslinden bolan taýçanaga Esger diýip at goýdy we onuň boýnuna käbesi Ogulabat ejäniň ören alajasyny dakdy.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Türkmen bedewiniň milli baýramy bilen Türkmen alabaýynyň baýramynyň bilelikde geçirilýän senesiniň dünýäde şöhrat eýesi bolan Polatly, Ýanardag, Garaşsyzlygymyzyň 10 ýyllygy mynasybetli bina edilen on atyň heýkelleriniň hem-de dutarly ata atlanan ýigidiň, şeýle hem alabaýyň heýkelleriniň ýanynda ýurdumyzyň döredijilik, medeniýet we sungat işgärleriniň gatnaşmagynda çeper okaýyşlaryň, aýdym-sazly çykyşlaryň guralmagy bilen dabaralandyrylmagynyň maksadalaýyk boljakdygyny belledi.

Döwlet Baştutanymyz gurluşyk işleri tamamlaýjy tapgyrda alnyp barylýan Halkara “Türkmen alabaý itleri” assosiasiýasynda işleriň barşyna üns berdi. Täze toplumyň açylyş dabarasy öňde boljak baýram güni geçiriler.

Milli gymmatlyklary gorap saklamak we dünýä ýaýmak hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň yzygiderli durmuşa geçirýän döwlet syýasatynyň esasy ugurlarynyň biridir. Türkmen alabaýy hem halkymyzyň milli mirasydyr. Şonuň üçin hem alabaýlaryň häsiýetli aýratynlyklaryny kämilleşdirmek we olaryň baş sanyny artdyrmak bu ugurdaky işleriň gerimini giňeltmäge täze mümkinçilikleri açýar.

Döwlet Baştutanymyz alabaý itleriniň taryhyny ylmy esasda öwrenmek hem-de has belli nesil ugurlaryny kesgitlemek bilen baglanyşykly meselelere möhüm ähmiýet berilmelidigini belledi we bu ugurda degişli alymlar, oba hojalyk toplumynyň hünärmenleri bilen bilelikde zerur işleriň geçirilmelidigine ünsi çekdi.

Şunuň bilen bir hatarda, parasatly ata-babalarymyzyň umumadamzat medeniýetine uly goşandy hem-de halkymyzyň buýsanjy hasaplanýan ahalteke bedewleriniň we türkmen alabaýlarynyň şan-şöhratyny artdyrmaga gönükdirilen işleriň netijeliligini ýokarlandyrmak üçin zerur tagallalar edilmelidir.

6-njy aprelde Türkmenistanyň Prezidenti, ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy goşun generaly Gurbanguly Berdimuhamedowyň geçiren Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň nobatdaky mejlisinde harby we hukuk goraýjy edaralaryň şu ýylyň üç aýynda ýerine ýetiren işleriniň netijelerine garaldy.

Mejlisde Türkmenistanda howpsuzlygy we parahatçylygy üpjün etmek, harby we hukuk goraýjy edaralaryň maddy-enjamlaýyn binýadyny döwrebaplaşdyrmak, sanly ulgamy ornaşdyrmagyň hasabyna olaryň işini kämilleşdirmek hem-de maliýe serişdeleriniň maksadalaýyk ulanylmagyna gözegçilik etmek bilen baglanyşykly meseleler ara alnyp maslahatlaşyldy.

Milli Liderimiz ýurdumyzda hereket edýän kanunçylyk hukuk namalaryny yzygiderli seljermegi mundan beýläk-de kämilleşdirmegiň, döwrüň talaplaryna laýyk gelýän, Türkmenistanyň täze belentliklere tarap üstünlikli ösüşini üpjün etmäge ýardam berýän kanunlary işläp taýýarlamagyň häzirki döwrüň esasy talaplarynyň biridigini aýdyp, “Fiziki we ýuridik şahslara hukuk kömegini bermek işini ygtyýarlylandyrmak hakynda Düzgünnamany tassyklamak hakyndaky” Karara gol çekdi.

8-nji aprelde hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Eýran Yslam Respublikasynyň daşary işler ministri Mohammad Jawad Zarifi kabul etdi. Döwlet Baştutanymyz we myhman syýasy-diplomatik, söwda-ykdysady we medeni-ynsanperwer ulgamlarda ikitaraplaýyn gatnaşyklaryň esasy ugurlaryny ara alyp maslahatlaşdylar.

Diplomat Merkezi Aziýada geosyýasy deňagramlylygy, parahatçylygy we durnuklylygy saklamagyň möhüm şerti bolan Türkmenistanyň parahatçylyk söýüjilikli daşary syýasatyny hem-de häzirki döwrüň wajyp meselelerini çözmäge ýurdumyzyň oňyn çemeleşmelerini Eýranyň doly goldaýandygyny belledi.

Goňşy ýurduň daşary syýasat edarasynyň ýolbaşçysy eýran tarapynyň möhüm halkara taslamalara gatnaşmaga hem-de Türkmenistanyň döwlet we hususy edaralary bilen has ýakyn gatnaşyklary ýola goýmaga gyzyklanma bildirýändigini tassyklady.

Şeýle hem şol gün hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow ilata gaýragoýulmasyz tiz kömek hyzmatyny bermäge niýetlenip, ýurdumyza getirilen lukmançylyk maksatly “ANSAT” kysymly täze dikuçar bilen tanyşdy.

“Türkmenhowaýollary” agentliginiň buýurmasy boýunça Kazan dikuçar zawody (Russiýa Federasiýasynyň Tatarystan Respublikasy) tarapyndan öndürilen täze tiz kömek dikuçary paýtagtymyzyň günortasynda ýerleşen saglygy goraýyş edaralarynyň dikuçar meýdançasynda görkezildi.

Ýokary tizlikli dikuçar reanimasiýany, ýokary derejeli bejerişi özünde jemlemek bilen, şikes alan raýatlara gönüden-göni ýerlerde ilkinji gyssagly lukmançylyk kömegini bermäge şert döredýän iň döwrebap enjamlar bilen enjamlaşdyrylandyr.

Dikuçaryň iň ýokary tizligi sagatda 275 kilometre, iň uzak uçuş aralygy 510 kilometre barabardyr. Onuň ýere gonýan böleginiň goşmaça enjam bilen üpjün edilmegi bolsa dikuçaryň dag eteklerine, gum we çöllük hem-de barmasy kyn ýerlere gonmaga mümkinçilik berýär.

Döwlet Baştutanymyz dikuçaryň içindäki ýöriteleşdirilen keseli anyklaýyş hem-de näsagyň ýagdaýyna gözegçilik etmäge niýetlenen enjamyň işi bilen tanyşdy we täze dikuçar iş ýüzünde ulanylyp görlenden soň, şeýle tehnikany ýurdumyzyň beýleki welaýatlary üçin hem satyn almagyň mümkinçiliklerini öwrenmegi, eger zerur bolsa, tehnikalary Adatdan daşary ýagdaýlar baradaky döwlet toparynyň alyp barýan işlerinde hem ulanmagy tabşyrdy.

9-njy aprelde hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň sanly ulgam arkaly geçiren Ministrler Kabinetiniň giňişleýin mejlisinde şu ýylyň birinji çärýeginde ýerine ýetirilen işleriň jemlerine garaldy. Mejlisde ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň maksatnamalarynyň amala aşyrylyşyna baha berildi, Hökümetiň, ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň, welaýatlaryň ýerine ýetirilen işleriniň netijelerine seredildi.

Döwlet Baştutanymyzyň belleýşi ýaly, koronawirus ýokanjynyň ýaýramagy hem-de dünýä ykdysadyýetine ýetirýän zyýanly täsiri sebäpli ýüze çykan daşarky meselelere garamazdan ýurdumyz göz öňünde tutulan maksatnamalara laýyklykda ösmegini dowam etdi. Jemi içerki önümiň ösüşi ýylyň başyndan bäri 5,9 göterim derejede durnukly saklanyp gelýär, zähmet haklary bolsa 10 göterim ýokarlandyryldy.

Senagat we durmuş maksatly iri desgalaryň giň gerimli gurluşyklary dowam edýär. Kabul edilen meýilnamalara laýyklykda, ylym we bilim ulgamlarynda hem özgertmeler amala aşyrylýar. Önümçilikler döwrebap ýagdaýa getirilip, bazar ykdysadyýeti emele gelýär. Nebitgaz ýataklary özleşdirilýär. Türkmenistan — Owganystan — Pakistan elektrik we aragatnaşyk ulgamlarynyň, şeýle hem TOPH gaz geçirijisiniň gurluşyklary alnyp barylýar. Beýleki halkara taslamalary amala aşyrmaga hem taýýarlyk görülýär.

Hususy pudagy ösdürmegi goldamak, ykdysadyýetimizde özgertmeleri amala aşyrmaga telekeçileri giňden çekmek syýasaty yzygiderli durmuşa geçirilýär. Garaşsyz döwletimiziň syýasy ulgamyny kämilleşdirmek işleri dowam edýär.

Döwlet Baştutanymyz ýurdumyzy 2021 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň maksatnamasyny amala aşyrmak boýunça netijeli işleri geçirmegi, esasy baýramlara — mukaddes Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllygyna, ak mermerli paýtagtymyz Aşgabadyň 140 ýyllygyna hem-de Halkara Bitaraplyk gününe ýokary derejede taýýarlyk görmegi ýakyn geljek üçin möhüm wezipe hökmünde kesgitledi.

Garaşsyz döwletimiziň ýubileýi her şäherde, her obada gurlan ähli täze binalar we desgalar bilen ýatda galmalydyr diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow aýtdy hem-de Oba milli maksatnamasyny durmuşa geçirmek boýunça işleri işjeňleşdirmegi tabşyrdy.

Sanly ulgamy ornaşdyrmak, daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan harytlaryň önümçiligini döretmek, öz önümlerimiziň beýleki döwletlere iberilýän möçberlerini artdyrmak, maýa goýumlaryny çekmek, daşary ýurt pulundaky serişdeleriň gelip gowuşýan möçberlerini ýokarlandyrmak boýunça syýasatymyzy dowam etmek zerurdyr.

Döwlet dolandyryşyny kämilleşdirmek boýunça özgertmeleri alyp barmak, Döwlet býujetiniň ýerine ýetirilişine berk gözegçilik edip, göz öňünde tutulmadyk we dolandyryş çykdajylaryny azaltmak bilen baglanyşykly meseleler berk gözegçilikde saklanmalydyr diýip, milli Liderimiz sözüni dowam etdi. Şonuň ýaly-da, pul-karz we maliýe ulgamlarynda bazar usullaryny has giňden ulanmak, ykdysadyýetimizi diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmek wajypdyr. Hususy pudagyň paýyny artdyryp, ony ýurdumyzyň ykdysadyýetine işjeň gatnaşdyrmak üçin hem zerur çäreler görülmelidir.

Mejlisiň dowamynda birnäçe resminamalara garaldy we kabul edildi. Hususan-da, döwlet Baştutanymyz medeniýet ulgamynyň edaralarynyň işini has-da kämilleşdirmegiň ähmiýetini nygtap, “Türkmenistanyň Medeniýet ministrliginiň meseleleri hakynda” Karara gol çekip, bu ministrligiň merkezi edarasynyň düzümini tassyklady, şeýle hem “Türkmen döwlet neşirýat gullugynyň meseleleri hakynda” Karara gol çekdi.

Milli Liderimiz Russiýa we Ýaponiýa bilen hyzmatdaşlygy giňeltmek hem-de has anyk we netijeli işleri geçirmek maksady bilen, Ykdysady hyzmatdaşlyk boýunça hökümetara türkmen-rus toparynyň hem-de türkmen-ýapon ykdysady komitetiniň düzümlerini tassyklap, bu düzümleriň türkmen böleginiň başlyklygyna Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary S.Berdimuhamedowy belledi.

Hormatly Prezidentimiziň gol çeken ýene-de bir Kararyna laýyklykda, şu ýyl ýurdumyzda 18 müň 300 gektar ýere şaly ekmek hem-de 82 müň 400 tonna hasyl öndürmek meýilleşdirilýär.

Geçen hepdede döwlet Baştutanymyz atlaryň ýokary derejede ösdürilip ýetişdirilmegine goşant goşan degişli taraplaryň arasynda Türkmenistanyň atçylyk sport toplumlarynda geçirilýän at çapyşyklarynda, gözellik bäsleşiklerinde hem-de atly sport ýaryşlarynda ýeňiş gazananlara gowşurylýan baýraklary paýlamak hakynda Karara gol çekdi.

Hormatly Prezidentimiz her ýylyň aprel aýynda “Ýylyň türkmen edermen alabaýy” atly halkara bäsleşigi hem-de türkmen alabaý itleriniň daşky keşbini şekillendiriş we amaly-haşam sungatynyň eserlerinde, neşir önümlerinde, fotosuratlarda, teleýaýlymlarda çeper beýan etmek ugrunda halyçylaryň, suratkeşleriň, heýkeltaraşlaryň, fotosuratçylaryň, neşirýat işgärleriniň we teleoperatorlaryň arasynda bäsleşikleri geçirmek hakynda Karara gol çekdi. Şeýle hem resminama bilen, degişli baýraklar bellenildi.

Geçen hepdäniň beýleki wakalarynyň hatarynda “Türkmendemirýollary” agentliginiň edara binasynda ýurdumyzyň önüm öndürijileriniň we telekeçileriniň, şeýle hem ulag we kommunikasiýa toplumynyň edara-kärhanalarynyň hünärmenleriniň gatnaşmagynda geçirilen bilelikdäki maýa goýum forumyny görkezmek bolar.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň başlangyjy bilen geçirilen çäräniň maksady ugurdaş ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň, ulag hyzmatlaryna isleg bildirýänleriň arasynda işjeň gatnaşyklary ýola goýmakdan, döwlet we hususy pudaklary ösdürmekden, ulag we kommunikasiýa ulgamynda işleýän ýurdumyzyň telekeçileriniň maýalaryny çekmek arkaly import önümleriniň ornuny tutýan harytlary, täze önümçilik kuwwatlyklaryny döretmekden ybaratdyr.

Forumyň dowamynda ulag hem-de kommunikasiýa toplumynyň hünärmenleri pudagyň mümkinçilikleri baradaky maglumatlar bilen tanyşdyrdylar. Bu ulgamyň kärhanalarynyň önümçilik hajatlary üçin zerur bolan serişdeleriň hem-de ätiýaçlyk şaýlarynyň uly möçberi daşary ýurtlardan satyn alynýar. Şunuň bilen baglylykda, ulag we aragatnaşyk ulgamynda ýokary hilli import we eksport ugurly önümçilik babatda kuwwaty artdyrmak üçin tehnologik täzeliklerini teklip etmäge taýýar bolan ýurdumyzyň önüm öndürijileriniň mümkinçiliklerine garaldy.

Şeýlelikde, geçen hepdäniň wakalary ýurdumyzda milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň baştutanlygynda amala aşyrylýan özgertmeleriň döredijilik maksatly mazmunyny ýene-de bir gezek tassyklady. Şol özgertmeler halkymyzyň mynasyp durmuşyny üpjün etmäge, Garaşsyz, Bitarap Watanymyzyň täzeleniş, döredijilik we rowaçlyk ýoly bilen yzygiderli hereket etmegine gönükdirilendir.

(TDH).

Golaýda Türkmenistanyň Türkiýe Respublikasyndaky ilçihanasy Ankara uniwersiteti bilen bilelikde bu ýokary okuw mekdebiniň binasynda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň «Türkmeniň döwletlilik ýörelgesi» we «Atda wepa-da bar, sapa-da» atly kitaplarynyň türk dilindäki neşirleriniň tanyşdyrylyş dabarasyny geçirdi. Onuň çäklerinde Türkmenistanyň Garaşsyzlygynyň şanly 30 ýyllygy hem-de 2021-nji ýylyň «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» diýlip yglan edilmegi mynasybetli ýurdumyzyň hemmetaraplaýyn ösüşlerinidir medeni gymmatlyklaryny şöhlelendirýän fotosurat sergisi hem ýaýbaňlandyryldy.

Türkiýe Respublikasynyň Prezidentiniň Baş geňeşçisiniň, ýurduň Parlamentiniň Türkmen-türk dostluk toparynyň ýolbaşçysydyr agzalarynyň, Azerbaýjanyň, Belarusuň, Gazagystanyň, Gyrgyzystanyň, Moldowanyň, Russiýanyň we Ukrainanyň Türkiýede akkreditirlenen diplomatik wekilhanalarynyň işgärleriniň, jemgyýetçilik guramalarynyň ýolbaşçylarynyň, ýokary okuw mekdepleriniň rektorlarynyňdyr professor-mugallymlarynyň, bu ýurtda okaýan türkmen talyplarynyň hem-de žurnalistleriň gatnaşmagynda geçirilen çäräniň başynda ilçihana tarapyndan guralan serginiň açylyş dabarasy boldy. Onda türkmen Lideriniň döwet galamyndan çykan eserler, Türkmenistanyň taryhyndan we şu günki ösüşlerinden söz açýan fotosuratlar ýerleşdirildi. Myhmanlar sergide görkezilýän eserleri ýakyndan synlap, özlerini gyzyklandyrýan sowallara jogap aldylar.

Hormatly Prezidentimiziň kitaplarynyň türk dilindäki nusgalarynyň tanyşdyrylyş dabarasynyň dowamynda Türkmenistanyň Garaşsyzlyk ýyllarynda ýeten sepgitlerini hertaraplaýyn şöhlelendirýän wideoşekiller görkezilip, türk diline terjime edilen «Türkmeniň döwletlilik ýörelgesi» we «Atda wepa-da bar, sapa-da» atly kitaplaryň ähmiýeti dogrusyndaky çykyşlara giň orun berildi. Türkmenistanyň Türkiýe Respublikasyndaky Adatdan daşary we Doly ygtyýarly ilçisi öz çykyşynda milli Liderimiziň baştutanlygynda mukaddes Garaşsyzlygymyzyň 30 ýyllyk ýubileý senesi mynasybetli ýurdumyzda ýaýbaňlandyrylan çärelerdir taýýarlyk işleri barada aýdyp, türk dilinde neşir edilen kitaplaryň many-mazmuny dogrusynda giňişleýin gürrüň berdi.

Dabaranyň dowamynda çykyş eden dostlukly döwletiň wekilleri hormatly Prezidentimiziň halkymyzyň milli gymmatlyklaryndan we iň ýagşy däplerinden söz açýan bu eserleriniň türkmen-türk gatnaşyklarynyň medeni-ynsanperwer ugruny mazmun taýdan baýlaşdyrmakda hem-de birek-biregiň gazananlaryny içgin öwrenmekde uly ähmiýete eýedigini aýratyn nygtadylar. Çykyşlarda türkiýeli kitap muşdaklaryna Türkmenistanyň şöhratly taryhy, baý medeniýeti, maddy we ruhy gymmatlyklary bilen şeýle ajaýyp eserler arkaly ýakyndan tanyşmaga mümkinçilik döredýän türkmen Liderine hoşallyk sözleri beýan edildi. Çäräniň ahyrynda bolsa myhmanlara ýadygärlik sowgatlar gowşurylyp, türkmen milli tagamlary hödürlenildi.

Ýeri gelende, Türkmenistanyň Türkiýe Respublikasynyň Stambul şäherindäki Baş konsullygy tarapyndan Stambul uniwersitetiniň Jerrahpaşa ýokary hünärmentçilik mekdebinde hem döwlet Baştutanymyzyň «Türkmeniň döwletlilik ýörelgesi» atly kitabynyň türk dilindäki neşiriniň tanyşdyrylyş dabarasynyň geçirilendigini aýtmak gerek.

Aýgül RAHYMOWA.

«Türkmenistan».

Beýik Ýüpek ýolunyň ugrundaky söwda-ykdysady, medeni gatnaşyklar taryhyň sahypalaryna altyn harplar bilen ýazylyp, biziň günlerimize çenli gelip ýetipdir. Bu ýoluň ugry diňe bir söwda ýoly bolman, eýsem, halklaryň we döwletleriň arasynda diplomatik gatnaşyklaryň ýaýbaňlanýan ýeri hökmünde hem meşhurlyk gazanypdyr. Beýik Ýüpek ýolunyň taryhyny açmak we ylmy-barlag işlerini geçirmek üçin biz hökmany suratda golýazmalara we ylmy çeşmelere ser salmaly bolýarys. Bu babatda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow «Türkmenistan — Beýik Ýüpek ýolunyň ýüregi» atly kitabynda şeýle ýazýar: «Beýik Ýüpek ýoly Gündogaryň hem Günbataryň halklarynyň taryhynda wajyp orun eýeledi. Onuň bilen bagly taryhy ýazgylar, arheologik tapyndylar, etnografik we edebi gymmatlyklar, halk hakydasynda saklanyp galan ruhy miras gitdigiçe gyzyklanmany artdyrýar».

Mälim bolşy ýaly, türkmen topragynda ençeme mekdep-medreseler, şol bir wagtyň özünde ylmy merkezler döredilipdir. Olarda ýazuw sungatyndan, hatdatlykdan, sahaplamadan, kitap bezeginden, nakgaşçylyk sungatyndan baş çykarýan ussatlar hem-de kätipler işläp, golýazma kitaplaryny döredipdirler.

Çaphanalar we metbeçilik döremezinden ozal, alymlar tarapyndan ýazylan golýazma eserleri asyl nusgadan birnäçe nusgalara göçürilip gelnipdir. Bu bolsa golýazma eserleriniň goralyp saklanmagynyň we ýitip gitmezliginiň aladasynyň asyrlardan asyrlara geçip gelýändigini subut edýär. Ýazgylar ilki daşa, süňke, eýlenen derileriň (gönler) üstüne ýazylypdyr. Wagtyň geçmegi bilen, kagyzlaryň ýüzüne ýazylyp başlapdyr. Golýazma eserleri ýazylanda, ilkinji nobatda, ýokary hilli kagyz gerek bolupdyr. Kagyzlar ýüpek galyndylaryndan hem-de ýüpek bilen kenep garylyp ýasalypdyr. Ýüpek galyndylaryndan ýasalan kagyzlar örän berk bolupdyr. Olaryň ýüzüne ýazylan jümlelerde Beýik Ýüpek ýolunyň ugrunda ençeme taryhy saparlaryň bolandygy barada maglumat berilýär.

Şol kitaplaryň biri hem Klawihonyň saparnamasydyr. Klawiho öz saparnamasyny 1406-njy ýyldan soň doly taýýar edipdir. Ol ilkinji gezek 1582-nji ýylda, ikinji gezek 1782-nji ýylda Madridde, soňra 1881-nji ýylda çap edilipdir.

Klawiho ýetginjek wagtynda Ispaniýanyň Kastiliýa şäheriniň patyşasynyň ýakyn adamlarynyň biri bolupdyr. Soňra onuň hormat garawulynyň başlygy bolupdyr. Ol patyşanyň ynamdar adamy, örän düşbi, ýiti zehinli bolup, türki we pars dillerinden gowy baş çykarypdyr.

Bu ispan ilçisi we syýahatçysy Marko Polonyň Merkezi Aziýa syýahatyndan bir asyr gowrak wagt soň, onuň geçen ýollaryndan hem ýöräpdir. Klawiho 1403 — 1406-njy ýyllarda türkmen topragynyň üsti bilen, has takygy, Beýik Ýüpek ýolunyň ugry bilen Ispaniýadan Samarkanda sapar edýär. Klawihonyň ýanynda Ispaniýanyň patyşasynyň iki sany serkerdesi bar eken. Müsüriň Menikli Bugaý atly ilçisi hem olara goşulypdyr, ol soltan Memluk Berkukyň wezipeli we ynamdar adamlarynyň biri bolupdyr.

Klawiho we onuň ýaranlary kerwen ýollarynyň ugry bilen, ilki Sarahsa, Tejen derýasy bilen gaýyklara münüp, Murgap derýasyna çenli barypdyr. Soňra Jeýhun derýasynyň üsti bilen gadymy Balhyň demirgazygyndan geçip, Mawerennahra ýetipdir.

Haçanda, Klawiho öz ýaranlary bilen Tejen derýasynyň kenaryna baranlarynda, ol ýerde gurlan ak öýleriň birinde myhman bolupdyr. Ol özüniň ýatlamalarynda türkmenleriň myhmansöýerliginden söz açyp, süýji gawun-garpyzlary dadyp görendiklerini ýazýar. Ol ýeriň adamlarynyň ak öýlerde ýaşaýandyklaryny hem-de pagta we galla hasylyny alýandyklary barada maglumatlary berýär. Şeýle-de ol gawun-garpyz ekilýän meýdanlaryň juda uludygyny wasp edip, “Olaryň dünýäde deňi-taýy ýokdur” diýip belleýär. Soňra ol uzak ýollary geçip, Murgap derýasyna baryp, onuň kenarynda ýerleşen kerwensaraýda myhman bolandygyny uly guwanç bilen ýatlaýar. Munuň üstesine, Murgap derýasynyň kenarynda açyk howada serginläp, ak öýleriň birinde naharlanandyklaryny belleýär. Ondan soň bolsa Jeýhun derýasyna ýetýär.

Klawiho öz saparnamasynda Samarkantdan yzyna dolanan wagty Bawerde (Abiwerde, häzirki Kaka etrabyna) baryp, ol ýeriň ýaşyl ýaýlaly, bol hasylly ýer bolandygyny we dagyň üstlerinde gar görünýändigini ýazyp, bu ýeriň adamlarynyň myhmansöýerliginden hoşal bolandygyny uly buýsanç bilen ýazypdyr. Ýeri gelende aýtsak, hormatly Prezidentimiz “Türkmenistan — Beýik Ýüpek ýolunyň ýüregi” atly kitabynda Abiwerdiň Merkezi Horasan, ilkinji nobatda hem, Köpetdagyň üstünden geçýän söwda ýolunyň ýörite bir şahasynyň ugrunda ýerleşen Nişapur bilen ykjam gatnaşykda bolandygyny ýazýar.

Görşümiz ýaly, Beýik Ýüpek ýolunyň ýüregi bolan gadymy türkmen topragy barada taryhy çeşmeler we saparnamalar bu ýerlere degişli gymmatly maglumatlary we ýatlamalary öz içine alýar. Bu bolsa türkmen taryhynyň örän baýdygyndan nyşandyr. Arkadag Prezidentimiziň “Türkmenistan — Beýik Ýüpek ýolunyň ýüregi” atly ylmy kitaplary taryhy ýoluň täzeden janlanmagyna we dünýä derejesinde mynasyp baha berilmegine giň ýol açdy. Alym Arkadagymyzyň ylmy-edebi mirasymyzy we şöhratly taryhymyzy düýpli öwrenmekde döredip berýän mümkinçilikler üçin köp sagbolsun aýdýarys.

Geldimyrat MUHAMMEDOW,

Türkmenistanyň Ylymlar akademiýasynyň Magtymguly adyndaky Dil, edebiýat we milli golýazmalar institutynyň türkmen taryhynyň golýazma çeşmeleri bölüminiň müdiri.

Ýurdumyzda ýokary tehnologiýaly innowasion önümçilikleri ösdürmäge, kiçi we orta telekeçiligi düzümleýin üýtgedip gurmaga aýratyn üns berilýär. Häzirki döwürdäki tehniki ösüş, sarp edijileriň islegleriniň has döwrebap kanagatlandyrylmagy, köp babatda, ykdysadyýetiň hususy böleginiň alyp barýan işleriniň netijeliligine baglydyr. Bu gün türkmen telekeçileri dürli pudaklarda giň gerimli işleri alyp barmak bilen, çylşyrymly we iri möçberli taslamalary durmuşa geçirmekde belent sepgitlere ýetýärler.

Soňky on bäş ýyla barabar wagtyň dowamynda Balkan welaýaty boýunça açylyp, ulanylmaga berlen, häzirki zaman hil ülňülerine doly laýyk gelýän medeni-durmuş maksatly binalaryň, oba hojalyk önümlerini, senagat harytlaryny öndürýän, gurluşyk serişdelerini taýýarlaýan önümçilik desgalarynyň, ýaşaýyş jaýlarynyň ymaratlaryny ýerli hususy kärhanalaryň gurluşykçylarynyň ýokary ölçeglere laýyk bina edendiklerini hem aýratyn nygtamak gerek.

Ýeri gelende aýtsak, häzirki wagtda welaýat boýunça öndürilýän senagat önümleriniň deň ýaryna barabary ykdysadyýetiň döwlete degişli bolmadyk böleginiň paýyna düşýär. Günbatar sebitde döwrebap işleri bitirýän hususy kärhanalaryň biri hem Balkanabat şäheriniň Jebel şäherçesiniň senagat zolagynda ýerleşýän «Demir ölçeg» hususy kärhanasydyr. Kärhananyň hünärmenleri şu günler «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynyň ruhuna mynasyp işleri alyp barýarlar. Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň we onuň partiýasynyň agzasy bolan bu kärhana ýurdumyzyň elektrik energetikasy ulgamynda we dürli pudaklaryň elektrik gurnama işlerinde öz mynasyp ornuny tapan öňdebaryjy kärhanalaryň hatarynda tanalýar. Bu hususy kärhana öz müşderilerine enjamlary satyn almak, materiallary (serişdeleri) ibermek, synagdan geçirmek, ulanyşa tabşyrmak, tehniki hyzmatlary ýola goýmak, elektrik ulgamynda esasy howpsuzlyk çäreleriniň biri bolan ýereçatmalary, ýyldyrymdan goraýjylary gurnamak we başga-da ýöriteleşdirilen köp sanly hyzmatlary hödürleýär. Şonuň ýaly-da, kärhananyň öz işine ussat hünärmenleri elektrik enjamlaryny ýokary woltlarda synamak, ölçemek, rele goraglaryny, awtomatikany gurnamak we sazlamak, kuwwatlylygy 35 kilowata çenli bolan elektrik howa geçirijileri arkaly howa geçirijileri çekmek, tok geçiriji ulgamlaryň ugrunda yşyklandyryş üçin sütünleri oturtmak, dizel generatorlaryny abatlamak we olara hyzmat etmek ýaly jogapkärli işleri birkemsiz ýerine ýetirýärler. Kärhana buýrujylaryň talaplaryny doly kanagatlandyrýandygy bilen tapawutlanýar.

— Gahryman Arkadagymyzyň telekeçiligi ählitaraplaýyn ösdürmäge döredip berýän taýsyz mümkinçiliklerinden ruhlanýan hususy kärhanamyzyň hünärmenleriniň geçen ýyl Balkanabat ýod zawodynyň Hazar şäheriniň golaýyndaky önümçilik bölüminde amala aşyran işleri hem ýokary talaplara doly laýyk gelýär. Hünärmenlerimiz bu ýerde çig mal almakda ulanylýan guýularyň elektrogurnama işlerini üstünlikli ýerine ýetirdiler. Şol guýulara barýan, uzynlygy 13,5 kilometrden hem geçýän elektrik geçiriji ulgamlar we olaryň sütünleriniň durky doly täzelenildi. Şeýle hem geçen ýyl Balkanabat şäherinde gurlan, her biri dört gatly, iki sany ýaşaýyş jaýlarynyň elektrik işleriniň ählisini amala aşyrdyk. «Türkmennebit» döwlet konserniniň buýurmalary esasynda, onuň kärhanalaryndaky tok bilen işleýän hereketlendirijileriň abatlaýyş-sazlaýyş işlerini ýokary hilli ýerine ýetirdik. Kärhanamyzyň abatlaýyş-sazlaýyş bölüminde güýçli elektrohereketlendirijileriň we transformatorlaryň sarym işleri hem takyk we ýokary hilli amal edilýär. Demir gatlaklaryndan taýýarlanan elektrik enjamlary üçin ýörite paýlaýjy şitlerdir gutularymyz hem bäsdeşlige ukyplylygy bilen tapawutlanýar — diýip, hususy kärhananyň direktory Serdar Mätiýew gürrüň berdi.

«Demir ölçeg» hususy kärhanasynyň önümçilik bölümindäki Türkiýäniň «DURMA» kompaniýasyndan satyn alnan kuwwatly enjamlar her bir ýerine ýetirilýän işde ýokary netijeleri gazanmaga giň mümkinçilik berýär. Kärhananyň uzak aralyklara kuwwatlylygy 35 kilowata çenli bolan elektrik toguny geçiriji ulgamlary, olaryň gurnama işlerini, elektrotehniki enjamlaşdyrma degişli taslamalary, transformatorlaryň, elektrik energiýasyny paýlaýjy we gözegçilik enjamlarynyň synagyny, degişli enjamlaryň rele goragyny we awtomatikasyny sazlamak, magdan çykarylyşynda, ýerüsti önümçilik desgalarynda gurluşyk-gurnama we başga-da köp sanly sargytlar boýunça bitirýän işleri «Türkmenstandartlary» döwlet gullugy tarapyndan barlagdan geçirilip, buýrujylara tabşyrylýar.

50-ä golaý adamy hemişelik iş orunlary bilen üpjün eden bu hususy kärhananyň hünärmenleri ata Watanymyzyň ykdysady kuwwatynyň has-da artmagy, halkymyzyň bagtyýarlygy üçin halal zähmet çekmäge taýsyz mümkinçilikleri döredýän Gahryman Arkadagymyza alkyş aýdyp, «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylyny ýokary önümçilik üstünliklerine beslemek ugrunda has-da gaýratly zähmet çekýärler.

Hojaberdi BAÝRAMOW.

«Türkmenistan». Surata düşüren Andreý PAKULOW.

Milli bilimi döwrebaplaşdyrmak babatda ýaýbaňlandyrylan oňyn özgertmeleri durmuşa geçirmegiň çäklerinde ulgamyň dolandyryş, düzüm, kanunçylyk-hukuk binýadyny berkitmek, milli ýörelgelere we dünýäniň ösen tejribesine laýyklykda, okuw maksatnamalarynyň, kitaplaryň hem-de gollanmalaryň mazmunyny baýlaşdyrmak, ylmy-usulyýet ugurlaryny kämilleşdirmek boýunça tutumly işler amala aşyrylýar. Elektron maglumat binýadynyň ähli ugurlarynyň üpjünçiligini öz içine alýan sanly bilim ulgamy yzygiderli ösdürilýär.

Mälim bolşy ýaly, hormatly Prezidentimiziň şu ýylyň 8-nji fewralynda sanly wideoaragatnaşyk arkaly geçiren iş maslahatynda ýurdumyzyň ylym, bilim, saglygy goraýyş, sport ugurlarynda we jemgyýetçilik guramalarynda 2020-nji ýylda ýerine ýetirilen işleriň netijelerine garaldy we olaryň işini kämilleşdirmek boýunça öňde durýan wezipeler kesgitlenildi.

Türkmenistanyň Prezidentiniň 2017-nji ýylyň 15-nji sentýabrynda gol çeken Kararyna laýyklykda, bilim edaralarynyň işini kämilleşdirmek, bilim bermegiň ähli basgançaklaryny ýokary hilli elektron bilim maglumatlary bilen üpjün etmek, sanly serişdeleri giňden peýdalanyp, berilýän bilimiň mazmunyny baýlaşdyrmak, hiliniň dünýä derejesine laýyk bolmagyny üpjün etmek maksady bilen, «Türkmenistanda sanly bilim ulgamyny ösdürmegiň Konsepsiýasy», şeýle hem ony durmuşa geçirmegiň meýilnamasy tassyklandy.

Sanly bilim ulgamyny ösdürmek bu ugurda tehnologik täzeçilligi döretmegi we ýaýratmagy, bilim edaralarynyň tehnologiýa taýdan ösmeginiň çaltlandyrylmagyny, şeýle hem bilimiň ähli basgançaklary üçin zerur elektron maglumatlar gorunyň döredilmegini we olara bitewi tor arkaly elýeterliligi üpjün etmegi göz öňünde tutýar. Hormatly Prezidentimiziň gol çeken Karary esasynda Bilim ministrliginiň 2020-nji ýylda döredilen Innowasiýa maglumat merkezi sanly bilim ulgamyny ösdürmekde durmuşa geçirilýän giň gerimli işlerde täze tapgyr boldy.

Ýeri gelende bellesek, Ýewropa Bileleşiginiň «Türkmenistanda bilim ulgamyna goldaw bermek» taslamasyny durmuşa geçirmegiň çäginde innowasion özgertmeleriň, şol sanda elektron bilim serişdeleriniň wirtual giňişligini ösdürmek üçin halkara «Moodle» portalyny döretmek we onuň mümkinçiliklerini peýdalanmak üçin ýokary okuw mekdepleriniň mugallymlarynyň sanlylaşdyrmak boýunça bilimini ýokarlandyrmaga işjeň goldaw bermäge gönükdirilen ýörite okuwlar geçirildi. Ýörite sapaklara gatnaşylmagy netijesinde, bu halkara binýat ýurdumyzyň ýokary okuw mekdepleriniň 20-siniň okuw maksatnamasyna ornaşdyryldy.

«Türkmenistanda bilim ulgamyna goldaw bermek» taslamasynyň Milli bilim institutynyň ylmy-usulyýet mümkinçilikleriniň berkidilmegine hem ýardam edendigini bellemek gerek. Bu ýerde portal, web-saýt we elektron kitaphana döredildi. Olar häzirki döwürde üstünlikli hereket edip, amala aşyrylýan giň gerimli özgertmelerde usulyýetçi alymlara, bilim işgärlerine amatly mümkinçilikleri açýar. Amala aşyrylýan giň gerimli özgertmeleriň çäginde, irki döwürden başlap, çagalary terbiýelemek, okatmak hem-de olaryň beden we ruhy taýdan saglygyny berkitmek, şahsy başarnygyny ösdürmek maksady bilen, mekdebe çenli çagalar edaralarynyň işini döwrüň talabyna laýyk kämilleşdirmek meselesine aýratyn ähmiýet berilýär. Muňa hormatly Prezidentimiziň 2020-nji ýylyň 22-nji maýyndaky Karary bilen tassyklanan «Türkmenistanda çaganyň irki ösüşini hem-de mekdebe taýýarlygyny ösdürmek babatda 2020 — 2025-nji ýyllarda mekdebe çenli çagalar edaralarynyň işini kämilleşdirmegiň Maksatnamasy» aýdyň mysaldyr. Milli we oňyn halkara tejribelere salgylanmak bilen, çaganyň irki ösüşini hem-de mekdebe taýýarlygyny üpjün etmäge gönükdirilen bu maksatnama mekdebe çenli çagalar edaralarynyň işini kämilleşdirmegiň maksadyny, wezipelerini, şeýle-de ileri tutulýan ugurlaryny kesgitleýär. Maksatnamany üstünlikli durmuşa geçirmegiň netijesinde, körpe nesil üçin irki ýaşdan başlap, mekdebe çenli bilimiň elýeterliligini we bäş ýaşly çagalaryň mekdebe taýýarlygyny üpjün etmek boýunça işler kämilleşdiriler. Mekdebe çenli çagalar edaralarynyň işine bilim we terbiýe bermegiň iň öňdebaryjy innowasion çemeleşmeleri, usullary giňden ornaşdyrylar. Pedagogikanyň, psihologiýanyň we okatmagyň usulyýetiniň täze gazananlarynyň esasynda mekdebe çenli bilim hem-de terbiýe bermegiň usulyýeti, okuw maksatnamalarydyr kitaplary yzygiderli kämilleşdiriler.

Döwlet Baştutanymyz şu ýylyň 8-nji fewralynda geçiren iş maslahatynda ýaşlaryň ene dilinden başga-da, daşary ýurt dillerini düýpli öwrenmegi üçin çagalarda bu endigi artdyryp, höwes döretmegi, mugallymlaryň ýokary taýýarlykly we tejribeli bolmagyny gazanmagy ilkinji nobatdaky wezipeleriň hatarynda kesgitledi. Bu derwaýys wezipeleri çözmekde Türkmenistanyň Prezidentiniň 2017-nji ýylyň 22-nji dekabryndaky Karary bilen tassyklanan «Türkmenistanda daşary ýurt dillerini okatmagy kämilleşdirmegiň Konsepsiýasyna» möhüm ornuň degişlidigini bellemek gerek. Konsepsiýanyň esasy maksady bilim ulgamynyň ähli basgançaklarynda (mekdebe çenli, başlangyç, esasy orta, umumy orta, başlangyç hünär, orta hünär, ýokary hünär, ýokary okuw mekdebinden soňky hünär bilimi) bitewi bilim gurşawyny döretmekden, daşary ýurt dillerini okatmagyň mazmunyny ulgamlaýyn döwrebaplaşdyrmakdan, dil öwrenýänleriň dil we medeni biliminiň hiliniň ýokarlanmagyny hem-de netijeli okuw-döredijilik işini ele almagyny üpjün edýän okatmagyň innowasion dil öwrediş tehnologiýalaryny işläp taýýarlamakdan, olary durmuşa ornaşdyrmakdan ybarat bolup durýar. Munuň özi Türkmenistanyň dünýä giňişligine üstünlikli aralaşmagyny üpjün etmäge ýardam berer.

«Türkmenistanda bilim ulgamyna goldaw bermek» taslamasynyň çäklerinde umumybilim berýän orta we ýokary okuw mekdepleriniň mugallymlary üçin «Iňlis dilini okatmagyň usulyýeti» diýen tema boýunça geçirilen okuw maslahatlary bilim işgärleriniň hünär derejesini ýokarlandyrmaga, şeýle-de ussatlygyny kämilleşdirmäge ýardam berdi. Şol okuw maslahatlaryny bu ugurda häzirki döwrüň talaplaryna laýyklykda, iňlis dilini okatmagyň hilini gowulandyrmak maksady bilen, tälimçi-usulyýetçileri taýýarlamaga ýöriteleşen «Pearson» halkara bilim kompaniýasynyň wekilleriniň geçirendigini-de bellemeli.

Döwlet Baştutanymyz ýaşlaryň gyzyklanmasyna we höwes edýän ugruna laýyklykda, olaryň saýlap alan hünäri boýunça ukybyny ösdürmegiň möhüm bolup durýandygyna, şeýle edilende öz işine hemmetaraplaýyn düşünýän ýaş hünärmenleriň ýetişjekdigine iş maslahatyna gatnaşyjylaryň ünsüni çekdi. Bu ugurda durmuşa geçirilýän özgertmeleriň hatarynda hormatly Prezidentimiziň 2020-nji ýylyň 4-nji dekabryndaky Karary bilen tassyklanan «Türkmenistanda tebigy we takyk ylmy ugurlara degişli dersleri okatmagy kämilleşdirmegiň Konsepsiýasy» uly orun tutýar. Konsepsiýany amala aşyrmak boýunça durmuşa geçirilmeli işleriň meýilnamasynda anyk çäreler göz öňünde tutulýar. Olaryň hatarynda ýaşlaryň tebigy we takyk ylmy ugurly dersler boýunça dürli tejribe-konstruktorçylyk ukyplaryny ösdürmek, robot tehnikasy babatda ylmy-döredijilik işlerini kämilleşdirmek, bu ugurlara laýyk gelýän sapaklaryň çuňlaşdyrylyp okadylmagyny guramak, döwrebap bilim bermegiň hem-de ýaşlary sazlaşykly terbiýelemegiň täze usullaryny synagdan geçirmek, şeýle hem bilim ulgamyna ornaşdyrmak, mugallymlaryň hünär derejesini ýokarlandyrmak işlerini yzygiderli alyp barmak ýaly çäreler bar.

Mukaddes Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllygynyň uly dabaralara beslenip toýlanýan ýylynda bolsa bilim edaralarynda häzirki zaman usullaryny ornaşdyrmak arkaly ýaşlara berilýän bilimiň hilini dünýä ülňülerine laýyklykda ýokarlandyrmak babatda döwlet tarapyndan öňde goýlan wezipeleri durmuşa geçirmekde ulgamyň işgärleri öz döredijilikli zähmetlerini, ukyp-başarnyklaryny gaýgyrman, has-da tutanýerli işleýärler.

Sapargeldi DURDYÝEW,

Türkmenistanyň Milli bilim institutynyň bölüm müdiri, biologiýa ylymlarynyň kandidaty, dosent.

Birleşen Milletler Guramasynyň Ykdysady we durmuş geňeşiniň (ECOSOC) Durnukly ösüşi maliýeleşdirmek boýunça forumynyň çäklerinde «Deňize çykalgasy bolmadyk ösüp barýan ýurtlarynyň ykdysadyýetlerini pandemiýadan soň durnukly dikeltmegi maliýeleşdirmek» atly wideoaragatnaşyk arkaly 2021-nji ýylyň 12-nji aprelinde geçirilen köptaraplaýyn söhbetdeşlige Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrliginiň edara binasynda gatnaşyldy.

Söhbetdeşlige Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministri Muhammetgeldi Serdarowyň ýolbaşçylygynda Ministrligiň Döwlet maliýesini jemleýji we ykdysady syýasaty müdirliginiň hem-de Strategik we durnukly ösüş müdirliginiň wekilleri gatnaşdylar.

Duşuşygyň ahyrynda Mähriban Watanymyzyň halkara giňişliginde abraý-mertebesiniň belende galmagynda ägirt uly işleri amala aşyrýan Hormatly Prezidentimiziň janynyň sag, ömrüniň uzak, alyp barýan il-ýurt bähbitli umumyadamzat ähmiýetli belent tutumly işleriniň mundan beýlägem rowaç almagy arzuw edildi.

Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrligi 

Türkmenistan bilen Bütindünýä Bankynyň arasynda özara gyzyklanma bildirilýän maksatnamalar we taslamalar boýunça hyzmatdaşlygyň mümkinçiliklerini ara alyp maslahatlaşmak maksady bilen, 2021-nji ýylyň 12-nji aprelinde Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministri bilen Bütindünýä Bankynyň Toparynyň we Halkara Pul Gaznasynyň her ýylda geçirilýän ýazky maslahatlarynyň çäklerindäki Bütindünýä bankynyň Ýewropa we Merkezi Aziýa sebiti boýunça Wise-prezidenti Anna Býerdeniň arasynda göni wideo aragatnaşyk arkaly duşuşyk geçirildi.

Duşuşygyň dowamynda Türkmenistan bilen Bütindünýä bankynyň arasynda amala aşyrylýan we meýilleşdirilýän birnäçe taslamalary taýýarlamak, şol sanda karzlaşdyrmak bilen bagly taslamalar boýunça alnyp barylýan işler ara alnyp maslahatlaşyldy.

Bütindünýä Bankynyň wekilleri tarapyndan bu amala aşyrylýan işlerde ministrligiň goşandyna uly baha berildi we hyzmatdaşlygyň mundan beýläk-de işjeňleşdiriljekdigi nygtaldy.

Mundan başga-da, Bankyň Merkezi Aziýa boýunça sebitleýin direktory hem-de Türkmenistan boýunça dolandyryjysy wezipelerine täze belleniljek wekilleri bilen tanyşdyryldy.

Duşuşygyň ahyrynda Mähriban Watanymyzyň halkara giňişliginde abraý-mertebesiniň belende galmagynda ägirt uly işleri amala aşyrýan Hormatly Prezidentimiziň janynyň sag, ömrüniň uzak, alyp barýan il-ýurt bähbitli umumyadamzat ähmiýetli belent tutumly işleriniň mundan beýlägem rowaç almagy arzuw edildi.

Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrligi

Türkmenabatdan Mara uzaýan gara ýoluň iki ýakasy soňky ýyllarda gündogar sebitiň merkezi şäheriniň täze senagat we ýaşaýyş toplumlarynyň merkezine öwrülýär. Welaýat köpugurly hassahanasyndan Ýokanç keselleriň öňüni alyş merkezine çenli aralykdaky 15 — 20 kilometrlik menzilde bu gün döwrebap ýaşaýyş jaýlary, atçylyk-sport toplumy, mekdep-internaty, iri önümçilik kärhanalarynyň birnäçesi we beýleki döwrebap binalar ýerleşýär. Gara ýoldan biraz uzakda ýerleşýän hem bolsa, seleňläp durşy bilen ýolagçylaryň nazaryny egleýän Türkmenabadyň pamyk egriji fabrigi hem bu sebitdäki gözellikleriň biri. Hormatly Prezidentimiziň tagallasy bilen durky täzelenip, önümçilik mümkinçilikleri artdyrylan kärhana mundan ýedi ýyl ozal täze güýç bilen işläp başlady.

Ýadyňyzdadyr, hormatly Prezidentimiz 2012-nji ýylyň aprel aýynda bu kärhananyň durkuny täzeläp, mümkinçiliklerini artdyrmak baradaky taryhy Karara gol çekipdi. Onda oturdyljak enjamlar bolsa bu Karara gol çekilmezinden alty-ýedi aý ozal Ispaniýanyň Barselona şäherinde geçirilen dokma enjamlarynyň «ITMA — 2011» halkara sergisinde türkmenistanly wekiller tarapyndan ilik-düwme öwrenilipdi. Iň kuwwatly, iň güýçli hasap edilen enjamlar Şweýsariýa, Italiýa ýaly döwletleriň önümleridi. Olaryň arasynda Şweýsariýanyň «Uster» kompaniýasynyň pagta süýüminiň we nah ýüplükleriň fiziki-mehaniki görkezijilerini ölçeýän doly awtomatlaşdyrylan enjamlary, nah ýüplüklere çyglylyk berýän enjamlar, ýüplükleri awtomatik usulda gaplaýan Italiýanyň «Zancaner», sowadyş, ýyladyş hem-de howany tämizleýiş ulgamlarynda Şweýsariýanyň «Luwa» kompaniýasynyň enjamlary we beýlekiler bar.

Kärhana siňdirilen bu yhlas miwesini berdi. Muny kuwwatlylygy we önümleriniň hili düýpli ýokarlandyrylan kärhananyň şondan soňky önümçiligi aňryýany bilen görkezdi.

«Open End» — dokma senagatynda iň hyrydarhalar ýüplükleriň biri. Aýdyşlaryna görä, ondan iň nepis matalar dokalýar. Mümkinçilikleri artdyrylandan soň, Türkmenabatdaky pamyk egriji fabrik, ine, şol ýüplükleri öndürip başlady. Bu bolsa önümleriň dessine dünýä bazaryna çykarylyp, özüne siňdirilen serişdeleri aňryýany bilen ödemegine getirdi. Häzir bu kärhanada «Open End» kysymly ýokary hilli ýüplügiň her ýylda 4 müň tonnasy öndürilýär.

Zähmetkeşleriň arasynda bolmak, olaryň işi bilen ýakyndan tanyşmak hemişe-de ýakymly. Biziň bu ýere iş saparymyzyň ilkinji pursatlaryna başga-da bir ýakym goşuldy. Kärhananyň derwezesinden girip-girmänkäk, bizi bu derwezeden çykyp barýan ýük ulagy «garşylady». Onuň eksporta ugradylmak üçin taýýar önümi alyp barýandygyny aýtdylar. Bu derwezeden günde şeýle ulaglaryň birnäçesi girip-çykýar.

Ine-de, biz kärhananyň esasy önümhanasynda. Bu ýerde hünärmen diňe işleriň gidişine gözegçilik edäýmese, olaryň aglabasy awtomatlaşdyrylan ulgam bilen amala aşyrylýar. Ýöriteleşdirilen robot tehnikasy ýüplük üçin getirilen pamygy alyp, ony enjamlaryň «eline tutdurýar». Olar hem pamykdan 17/1, 20/1, 27/1 we 34/1 ölçegli ýüplükleri öndürýärler.

Önümçilik kärhanalarynyň aglabasyna mahsus bolşy ýaly, bu ýerde-de işleriň umumy zynjyry emele gelipdir. Welaýatdaky pagtany gaýtadan işleýän kärhanalarda her biriniň agramy 200 kilograma çenli bolan top görnüşine getirilen çig mal bir çetden goýberilip, önümçiligiň beýleki çetinden ýüplük bolup çykyp dur. Kärhanada her topy 2 kilogramdan hem geçýän ýüplükleriň her günde 11 tonnasy öndürilýär. Işler üç çalşykda alnyp barylýar. Bu ýerde 148 adamyň işleýändigini, şolaryň 75-siniň gelin-gyzlardygyny aýtmak hem ýakymlydyr.

Ýylyň ýaňy üç aýy arkada galdy. Ýöne kärhanadaky önümçilik depgini eýýämden göreni guwandyrýar. Ýylyň başyndan martyň ahyryna çenli öndürilen ýüplükleriň mukdary 800 tonna golaýlady. Şu hasapdan çen tutsak, aýyň başyna 250-den 270 tonna çenli önümiň öndürilendigini görmek kyn däl. Alnan girdejiler bolsa 160 göterimden hem geçýär. Çünki dünýä bazarynda türkmen ýüplügine bolan uly isleg olaryň bäsleşikli söwdalardaky alyjysyny köpeldýär. Şonuň üçin hem bu ýerde öndürilen önümiň ammarda goş basyp ýatary bolmaz. Olar ýa-ha içki dokma kärhanalaryna, ýa-da jahanyň çar künjüne sary ýola düşer.

Biler bolsaňyz, üç aýda öndürilen 800 tonna golaý önümiň 70 göterimden gowragy eksporta ugradyldy! Türkiýe, Polşa, Russiýa, Birleşen Arap Emirlikleri ýaly döwletler Türkmenabatda taýýarlanylan nah ýüplükleri esasy import edijilerdir.

Tejribeli ýolbaşçy Nargül Abdyýewa tarapyndan bu ýerde iş çalşygynyň hem sazlaşykly ýola goýlandygyny aýtmak gerek. Işgärleriň üç çalşykda işleýändigini ýokarda ýazypdyk. Olar dört topara bölünipdir. Şeýlelikde, her topar bir gün dynç alýar. Her işgär dört günden bir gün öýünde dynç alyp bilýär. Olar kärhanadan öýlerine, öýlerinden kärhana ýörite awtobus bilen gatnadylyp, iş wagtynda gyzgyn nahar bilen üpjün edilýär.

Bu kuwwatly kärhana mukaddes Garaşsyzlygymyzyň 30 ýyllyk baýramyna uly zähmet ýeňşi — müňlerçe tonna önüm bilen barmagy meýilleşdirýär. Bu maksadyň myrat tapjakdygyna bolsa işleriň ýylyň ilkinji aýlaryndaky depgini hem güwä geçýär.

Agageldi ITALMAZOW.

(Öz habarçymyz).

Aşgabat, 9-njy aprel (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow sanly ulgam arkaly Ministrler Kabinetiniň giňişleýin mejlisini geçirdi. Onda şu ýylyň birinji çärýeginde ýerine ýetirilen işleriň jemlerine garaldy we degişli hasabatlar diňlenip, amala aşyrylan işlere baha berildi hem-de ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň wajyp wezipeleri ara alnyp maslahatlaşyldy.

Mejlise birnäçe ministrlikleriň hem-de pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň ýolbaşçylary, Aşgabat şäheriniň, welaýatlaryň häkimleri çagyryldy.

Döwlet Baştutanymyz mejlisiň gün tertibini yglan edip, ilki bilen, Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary G.Müşşikowa söz berdi . Wise-premýer şu ýylyň ýanwar — mart aýlarynda gazanylan makroykdysady görkezijiler barada hasabat berdi. Bellenilişi ýaly, geçen döwürde halk hojalygy toplumynyň ähli pudaklarynyň durnukly ösüşini üpjün etmek maksady bilen, toplumlaýyn çäreler amala aşyryldy.

2020-nji ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, jemi içerki önümiň ösüşi 5,9 göterim ýokarlandy. Şol sanda senagat pudagynda 3,9 göterim, gurluşyk pudagynda 0,3 göterim artdy.

Ähli ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň maglumatlaryna laýyklykda, önümçilik geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 3,2 göterim artdy.

Şu ýylyň ýanwar — mart aýlarynda bölek-satuw haryt dolanyşygy boýunça görkeziji 2020-nji ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 17,7 göterim artdy.

Ýurdumyzyň iri we orta kärhanalarynda aýlyk zähmet haklarynyň möçberleri geçen ýyldakydan 10,5 göterim köpeldi. Zähmet haklary, pensiýalar, döwlet kömek pullary we talyp haklary doly maliýeleşdirildi.

Şeýle hem maliýeleşdirmegiň ähli çeşmeleriniň hasabyna maýa goýumlaryny özleşdirmek boýunça meýilnamalaryň ýerine ýetirilişi barada hasabat berildi.

Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň maksatnamasynyň çäklerinde gurluşyk we durkuny täzelemek işleri göz öňünde tutulan 259 desganyň 30-synda gurluşyk işleri tamamlandy, galan 168-sinde bolsa gurluşyk-gurnama işleri dowam edýär.

Soňra Statistika baradaky döwlet komitetiniň başlygy S.Welbegow ýurdumyzyň ministrlikleriniň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň 2021-nji ýylyň ýanwar — mart aýlaryndaky ykdysady görkezijileri barada hasabat berdi. 2020-nji ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, önümleriň köp görnüşleriniň öndürilýän mukdary artdy.

Şu ýylyň üç aýynda geçen ýylyň degişli görkezijileri bilen deňeşdirilende, çalgy ýaglaryny, nebit koksuny, sement, süýji-köke önümlerini öndürmekde ösüş gazanyldy.

Ulag-aragatnaşyk ulgamynda görkezijiler durnukly ýagdaýda saklandy. Aragatnaşyk hyzmatlarynyň möçberi 5,3 göterim artdy.

Obasenagat toplumynda, 2020-nji ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, gök önümleriň, miweleriň we ir-iýmişleriň, etiň, süýdüň, ýumurtganyň öndürilişi köpeldi.

Ykdysadyýetimiziň döwlete degişli bolmadyk pudagynda oňyn netijeler gazanylýar.

Statistika baradaky döwlet komitetini degişli Konsepsiýada kesgitlenen wezipelere laýyklykda, işlenip taýýarlanan sanly ulgama geçirmek boýunça Iş meýilnamasyny ýerine ýetirmegiň ugurlary barada habar berildi.

Soňra maliýe we ykdysadyýet ministri M.Serdarow Döwlet we ýerli býujetleriň ýerine ýetirilişi, şeýle hem döwletimiziň maliýe-býujet syýasatynyň möhüm wezipelerini üstünlikli ýerine ýetirmek maksady bilen, 2021-nji ýylyň birinji çärýeginde alnyp barlan işleriň netijeleri barada hasabat berdi.

Ýurdumyzyň baş maliýe meýilnamasynyň girdeji bölegi 137,4 göterim, çykdajy bölegi bolsa 89,7 göterim berjaý edildi.

Ýerli býujetiň girdeji bölegi 100,4 göterim, çykdajy bölegi bolsa 96,0 göterim ýerine ýetirildi.

Şu ýylyň birinji çärýeginde balans toparlarynyň jemi 70, şol sanda sebitlerdäki balans toparlarynyň 62 mejlisi geçirildi.

Şu ýylyň ýanwar — mart aýlarynda maliýeleşdirmegiň ähli çeşmeleriniň hasabyna milli ykdysadyýetimizi ösdürmäge gönükdirilen maýa goýumlarynyň möçberi 4,1 milliard manada deň boldy. Şeýlelikde, jemi içerki önümiň ösüşi 17,1 göterime barabar boldy.

Hasabat döwründe maýa goýum maksatnamasynyň ýerine ýetirilişi 11,1 göterime deň boldy. Üç aýda özleşdirilen düýpli maýa goýumlarynyň 48,2 göterimi önümçilik, 51,8 göterimi bolsa medeni-durmuş maksatly binalaryň gurluşygyna gönükdirildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, wise-premýeriň we onuň gözegçilik edýän pudaklarynyň ýolbaşçylarynyň ünsüni milli ykdysadyýetimiziň ýagdaýyna yzygiderli seljerme geçirip durmak boýunça öňde durýan möhüm wezipelere çekdi. Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz dünýäde emele gelen ýagdaýdan ugur alyp, gysga wagtyň içinde ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň şu ýubileý ýylynda garaşylýan netijeleriniň düýpli seljermesini geçirmek babatda anyk tabşyryklary berdi.

Milli Liderimiz emele gelen daşarky ýaramaz ýagdaýlaryň ýurdumyzda telekeçilik işine ýetirýän täsirini gysga we orta möhletde azaltmaga mümkinçilik berjek çäreleri kesgitledi. Ykdysadyýetimiziň durnukly ösmegini üpjün edip, kiçi we orta kärhanalara karz bermek maksatnamasyny giňeltmeli. Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllyk baýramy mynasybetli ulanmaga beriljek desgalary maliýeleşdirmegi hem gözegçilikde saklamaly.

Şonuň ýaly-da, kabul edilen maksatnamalary maliýeleşdirmegiň goşmaça çeşmelerini gözlemeli we ykdysadyýetimize maýa goýumlaryny köp çekip, bu soraglaryň üstünde tutanýerli işlemeli diýip, hormatly Prezidentimiz aýtdy.

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Ş.Abdrahmanow şu ýylyň birinji çärýeginde “Türkmenistanyň nebitgaz senagatyny ösdürmegiň 2030-njy ýyla çenli döwür üçin Maksatnamasyny” ýerine ýetirmek boýunça alnyp barylýan işleriň netijeleri hem-de Mary we Lebap welaýatlaryna iş saparynyň jemleri barada hasabat berdi.

Nebiti we gaz kondensaty çykarmak, nebiti gaýtadan işlemek boýunça gazanylan görkezijiler barada habar berildi.

Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, nebitgaz toplumynda henize çenli öňegidişligiň duýulmaýandygyny, nebitgaz çig malynyň çykarylýan möçberiniň artdyrylmaýandygyny, çykarylýan çig nebitiň ýarysynyň bolsa eksporta iberilýändigini belledi.

Şol bir wagtyň özünde hem ozal tabşyryk berlendigine garamazdan, indi köp wagt bäri nebiti gaýtadan işleýän zawodlaryň kuwwatynyň diňe 40 göterimi ulanylýar.

Milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň belleýşi ýaly, nebitgaz toplumyna maýa goýumlaryny çekmek işlerine az üns berilýär, Hazar deňzindäki nebitgaz ýataklary özleşdirilmeýär. Çig mal serişdelerini gaýtadan işlemek boýunça işler hem haýal alnyp barylýar.

Döwlet Baştutanymyz Türkmenistan — Owganystan — Pakistan — Hindistan halkara gaz geçirijisiniň gurluşygyny çaltlandyrmagyň zerurdygyny hem nygtady. Tebigy gazy eksport etmekde beýleki halkara taslamalar boýunça işleri has depginli alyp barmak möhümdir.

Hormatly Prezidentimiz wise-premýeriň hem-de onuň gözegçilik edýän toplumynyň ýolbaşçylarynyň işlerine nägilelik bildirip, bu ýagdaýy çalt seljerip, bar bolan kemçilikleri düzetmegi tabşyrdy.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary B.Öwezow ulag we aragatnaşyk ulgamynyň ministrlikleriniň hem-de pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň şu ýylyň ýanwar — mart aýlarynda ýerine ýetiren işleriniň jemleri hem-de Lebap we Balkan welaýatlaryna bolan iş saparlarynyň netijeleri barada hasabat berdi.

Hasabat döwründe ulag we kommunikasiýa toplumyna degişli edaralar tarapyndan ýerine ýetirilen hyzmatlaryň hem-de önüm öndürmegiň meýilnamasy 112,4 göterim ýerine ýetirildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, bütin dünýäde koronawirus ýokanjynyň ýaýramagyna garşy göreş zerarly girizilen çäklendirmeler sebäpli, häzirki wagtda ulag pudagynyň aýry-aýry görnüşleriniň has düýpli kynçylygy başdan geçirýändigini aýtdy. Şunuň bilen baglylykda, gözegçilik edýän agentlikleriniň maliýe meselelerini çözmäge jogapkärli çemeleşmek zerurdyr.

Howa gatnawlarynyň ýatyrylmagy we ýük akymlarynyň azalmagy netijesinde, bu agentlikleriň önümçilik tabşyrygyny ýerine ýetirmegi bilen bagly meseleler ýüze çykýar diýip, milli Liderimiz aýtdy we wise-premýere G.Müşşikow bilen bilelikde ýylyň ahyryna çenli ýüze çykyp biläýjek ýagdaýlary seljermegi tabşyrdy.

Döwlet Baştutanymyz şeýle hem zähmet haklaryny tölemek boýunça teklipleri taýýarlamagy tabşyrdy. Şunuň bilen baglylykda, hormatly Prezidentimiz agentlikleriň salgytlary ýa-da alan karzlaryny tölemeli möhletini gaýra goýmak, ýa bolmasa, olary goldamak boýunça beýleki çäreleri görmegi teklip etdi.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Ç.Gylyjow gözegçilik edýän söwda we dokma toplumlarynda, telekeçilik ulgamynda şu ýylyň ýanwar — mart aýlarynda ýerine ýetirilen işleriň jemleri hem-de Aşgabat we Balkan welaýatlaryna bolan iş saparynyň netijeleri barada hasabat berdi.

Söwda we daşary ykdysady aragatnaşyklar ministrligi boýunça söwda dolanyşygy, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 112,1 göterime barabar boldy, öndürilen önümleriň ösüşi 119,7 göterime barabar boldy.

Dokma senagaty ministrligi boýunça geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, nah ýüplügiň önümçiligi 113,2 göterime, nah matalaryň önümçiligi 100,9 göterime, tikin we örme önümleriniň önümçiligi 120,5 göterime, gön önümleriniň önümçiligi 104,5 göterime barabar boldy.

“Türkmenhaly” döwlet birleşigi boýunça meýilnama 112,4 göterim ýerine ýetirildi.

Döwlet haryt-çig mal biržasy boýunça hasabat döwründe birža söwdalarynyň 72-si geçirilip, 7701 şertnama hasaba alyndy.

Söwda-senagat edarasy boýunça ýerine ýetirilen işleriň ösüşi 101 göterime barabar boldy.

Senagatçylar we telekeçiler birleşmesi boýunça oba hojalyk we azyk önümleriniň önümçiliginiň ösüşi 139,7 göterime, senagat önümleriniň önümçiliginiň ösüşi bolsa 125,3 göterime deň boldy.

Soňra wise-premýer Watanymyzyň Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygy mynasybetli ulanylmaga beriljek desgalardaky işleriň ýagdaýy barada hasabat berdi. Ýubileý desgalarynyň ählisinde işler bellenilen möhletlere laýyklykda alnyp barylýar we olary öz wagtynda ulanmaga bermek meýilleşdirilýär.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow wise-premýere hem-de söwda toplumynyň ýolbaşçylaryna ýüzlenip, häzirki ýagdaýda söwda ulgamynyň durnukly işlemegini üpjün etmegiň esasy wezipeleriň biridigini belledi. Şoňa görä-de, her gün emele gelen ýagdaýa baha berip durmak möhümdir. Zerur bolanda, durmuşda has gerekli önümleriň, şol sanda azyk önümleriniň ýeterlik gorlaryny döretmek üçin goşmaça goldaw çärelerini görmek wajypdyr diýip, milli Liderimiz aýtdy we bu babatda anyk tabşyryklary berdi.

Döwlet Baştutanymyz Senagatçylar we telekeçiler birleşmesine degişli kärhanalaryň işine gözegçilik etmegiň, kiçi, orta we iri telekeçilik kärhanalaryna goldaw bermek çärelerini dowam etmegiň zerurdygyny aýtdy. Bu çäreler, ilki bilen, telekeçileriň we raýatlaryň işewürligini höweslendirmek arkaly iş ýerlerini saklap galmaga hem-de täze iş orunlaryny döretmäge gönükdirilmelidir diýip, hormatly Prezidentimiz nygtady.

Milli Liderimiz senagat we durmuş maksatly desgalaryň, aýratyn hem ýurdumyzyň mukaddes Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygy mynasybetli ulanylmaga berilmegi meýilleşdirilýän desgalaryň gurluşygynyň barşyna berk gözegçiligi üpjün etmegiň zerurdygyna ünsi çekip, döwrebap tehnikalary we iň täze tehnologiýalary ulanmak arkaly gurluşygyň möhletlerine we hiline uly üns bermegi tabşyrdy.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Ş.Durdylyýew gözegçilik edýän gurluşyk we senagat toplumynda şu ýylyň birinji çärýeginde ýerine ýetirilen işler barada hasabat berdi.

Şeýle hem wise-premýer döwlet Baştutanymyzyň tabşyrygyna laýyklykda, Türkmenistanyň Garaşsyzlygynyň şanly 30 ýyllygy, baky Bitaraplygynyň 25 ýyllygy hem-de 2021-nji ýylyň «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» diýlip yglan edilmegi mynasybetli, Lebap, Daşoguz, Balkan we Ahal welaýatlarynda hem-de Aşgabat şäherinde şu ýyl ulanylmaga berilmegi meýilleşdirilýän iri önümçilik hem-de durmuş maksatly desgalarda alnyp barylýan gurluşyk işleri bilen tanyşmak maksady bilen Lebap, Daşoguz, Balkan, Ahal welaýatlaryna we Aşgabat şäherine guralan iş saparlarynyň netijeleri barada hasabat berdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, gurluşyk pudagynda şu ýylyň birinji çärýeginde geçirilen işleriň netijeleriniň kanagatlanarsyzdygyny belledi. Geçen ýyl bilen deňeşdirilende ähli görkezijiler peseldi.

Ýubileý ýylynda dürli desgalary ulanmaga bermek boýunça örän köp çäreler bellenildi. Milli Liderimiz bar bolan kynçylyklara garamazdan, şu ýylda ulanmaga beriljek desgalaryň ählisini berk gözegçilikde saklamagyň möhümdigini nygtady. Ýurdumyzyň içerki energetika halkasynyň we Türkmenistan — Owganystan — Pakistan elektrik geçiriji ulgamynyň gurluşygyny dowam etmegiň wajypdygyna aýratyn üns çekildi.

Gurluşyk we senagat pudaklaryna maýa goýumlaryny çekmek işleriniň hem ýeterlik derejede alnyp barylmaýandygy bellenildi. Döwlet Baştutanymyz wise-premýeriň we onuň gözegçilik edýän toplumynyň işine nägilelik bildirip, bu ýagdaýlary seljermegi hem-de ony düzetmek üçin ähli zerur çäreleri görmegi tabşyrdy.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary M.Geldinyýazow gözegçilik edýän ulgamlarynda şu ýylyň ýanwar — mart aýlarynda ýerine ýetirilen işleriň netijeleri hem-de döwlet Baştutanymyzyň tabşyrygyna laýyklykda, Aşgabat şäheri boýunça amala aşyran iş saparynyň netijeleri barada hasabat berdi.

Şu ýylyň birinji çärýeginiň dowamynda bilim we terbiýeçilik işlerini döwrebaplaşdyrmak we sanlylaşdyrmak boýunça işler ýerine ýetirildi.

Ýurdumyzyň mekdep okuwçylary onlaýn görnüşde geçirilen halkara ders bäsleşiklerinde üstünlikli çykyş edip, altyn, kümüş, bürünç medallara mynasyp boldular.

31-nji martda “Muhammet Baýram han Türkmen we türkmen halkynyň mertlik, watansöýüjilik, adamkärçilik ýörelgeleri” atly halkara forum ýokary guramaçylyk derejesinde geçirildi.

Ylmyň we tehnologiýalaryň dürli ulgamlarynda ileri tutulýan ugurlar boýunça ylmy temalaryň ýerine ýetirilişi utgaşdyryldy, golýazmalara seljerme berildi.

Şu ýylyň birinji çärýeginde ýurdumyzyň bejeriş-öňüni alyş edaralarynda lukmançylygyň ugurlary boýunça keselleriň öňüni almagyň we bejermegiň täze usullaryny amaly lukmançylyga ornaşdyrmak babatynda toplumlaýyn işler dowam etdirildi. Saglygy goraýyş boýunça IX türkmen-german forumy, türkmen-koreý iş toparynyň nobatdaky ikinji mejlisi geçirilip, ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň meseleleri ara alnyp maslahatlaşyldy.

Wise-premýer Aşgabat şäheri boýunça amala aşyrylan iş saparynyň netijeleri barada hasabat berip, Olimpiýa şäherçesinde welotrek boýunça dünýä çempionatyny, Dewisiň Kubogy ugrundaky halkara ýaryşyň tapgyryny geçirmäge görülýän taýýarlyk işleri barada habar berdi.

Döwlet Baştutanymyz hasabaty diňläp, Hökümetiň öz wagtynda gören çäreleri netijesinde ýurdumyza dürli ýokanç keselleriň getirilmeginiň we ýaýramagynyň öňüniň alynmagynyň üpjün edilendigini belledi. Şunuň bilen birlikde, ýene-de bir uly mesele ýüze çykýar. Aral deňziniň guramagy sebäpli, ekologiýa betbagtlygynyň zolagynda döreýän howa gurşawy bize uly howp döredýär. Bu ýagdaý tebigata, howa, Aralýaka sebitde we şondan uzakda ýaşaýan adamlaryň saglygyna örän ýaramaz täsir edýär. Sebäbi, guraýan Aral deňzinden tozanly-duzly tupan arkaly gelýän aýratyn zyýanly maddalar müňlerçe kilometre ýaýrap, adam üçin örän howply ýagdaýy döredýär diýip, döwlet Baştutanymyz nygtady.

Şoňa görä-de, ýurdumyzda bu ýaramaz täsiriň öňüni almak üçin kabul edilen toplumlaýyn çäreleri, ylmy merkezleriň, hassahanalaryň gurluşygyny hemişe gözegçilikde saklamak tabşyryldy. Bu işler barada Ministrler Kabinetiniň mejlislerinde her aý hasabat berip durmak zerurdyr.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow şu ýylyň güýzünde Aşgabatda geçiriljek halkara derejeli sport ýaryşlary baradaky meselä degip geçip, wise-premýerlere bu ýaryşlary ýokary guramaçylyk derejesinde geçirilmegini, bäsleşikleriň göwnejaý guralmagy hem-de daşary ýurtly türgenler üçin has oňaýly şertleriň döredilmegini üpjün etmegi tabşyrdy.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary M.Mämmedowa gözegçilik edýän düzümlerinde şu ýylyň birinji çärýeginde ýerine ýetirilen işleriň jemleri barada hasabat berdi we “Türkmenistanyň Medeniýet ministrliginiň meseleleri hakynda” hem-de “Türkmen döwlet neşirýat gullugynyň meseleleri hakynda” Kararlaryň taslamalaryny döwlet Baştutanymyzyň garamagyna hödürledi.

Watanymyzyň şanly Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygy, paýtagtymyzyň 140 ýyllygy mynasybetli dürli döredijilik bäsleşikleri yglan edildi.

Türkmen döwlet neşirýat gullugynda 114 görnüşli dürli kitap önümleri neşir edildi.

Hasabat döwründe durmuş-medeni maksatly desgalaryň açylyş dabaralary guraldy we döwlet maksatnamalarynda göz öňünde tutulan çäreleri durmuşa geçirmek boýunça zerur işler ýerine ýetirildi.

Giň möçberli özgertmeler, şeýle hem ýurdumyzyň milli Liderimiziň oňyn syýasatyny amala aşyrmak boýunça gazanýan üstünlikleri köpçülikleýin habar beriş serişdelerinde, tele we radiogepleşiklerinde, internet saýtlarynda, şol sanda daşary ýurtly hyzmatdaşlaryň web-sahypalarynda giňden beýan edildi.

Şeýle hem hormatly Prezidentimiziň tabşyrygy boýunça 30-njy mart — 2-nji aprel aralygynda Lebap, Mary, Daşoguz we Balkan welaýatlaryna guralan iş saparlarynyň jemleri barada hasabat berildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, medeniýet edaralarynyň işini häzirki döwrüň wezipelerine we talaplaryna kybap derejede mundan beýläk-de kämilleşdirmegiň ähmiýetini belledi.

Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz ýaýlyma berilýän tele we radiogepleşikleriň, çap edilýän makalalaryň taýýarlyk derejesini ýokarlandyrmagyň we hünärmenleri seçip almaga möhüm ähmiýet bermegiň wajypdygyna ünsi çekdi.

Şu ýyl şanly seneleriň ýyly bolmak bilen, möhüm wakalara, döwletimiziň gadymy taryhyna we onuň medeniýetine bagyşlanan makalalary, tele we radiogepleşikleri taýýarlamagyň wajypdygyna ünsi çekdi. Şeýle hem arassaçylyk we keselleriň öňüni almak boýunça meseleler bilen baglanyşykly giň düşündiriş işleri geçirilmelidir diýip, milli Liderimiz belledi we bu babatda anyk görkezmeleri berdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow “Türkmenistanyň Medeniýet ministrliginiň meseleleri hakynda” we “Türkmen döwlet neşirýat gullugynyň meseleleri hakynda” Kararlara gol çekip, olary elektron resminama dolanyşygy arkaly wise-premýere iberdi we resminamalardan gelip çykýan wezipeleriň ýerine ýetirilmegini üpjün etmegi tabşyrdy.

Döwlet Baştutanymyz bu baradaky gürrüňi dowam edip, mukaddes Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllyk baýramyna görülýän taýýarlygyň çäklerinde alnyp barylýan işleriň ähmiýetlidigini belläp, ýurdumyzyň Garaşsyzlygynyň özeniniň taryhymyz bilen berk baglanyşyklydygyna ünsi çekdi. Şunuň bilen baglylykda, halkymyzyň gadymy taryhy, türkmen halkynyň döreýşi we onuň dünýä medeniýetine, döwlet dolandyryş tejribesine goşan goşandy, Oguz han döwrüniň taryhynyň aýratynlyklary bilen baglanyşykly meseleler hemmetaraplaýyn we ylmy esasda öwrenilmelidir.

Taryhdan mälim bolşy ýaly, türkmenler dürli döwürlerde kuwwatly döwletleri döredipdirler. Häzirki wagtda bagtyýar nesiller şöhratly ata-babalarymyza mahsus bolan adalatlylyk we edermenlik ýaly ýörelgeleri mynasyp dowam etdirýärler. Türkmen halkynyň müňýyllyklaryň jümmüşinden gaýdýan taryhy dowam edýär. Milli Liderimiz halkymyzyň nusgalyk ýörelgeleriniň giňden wagyz edilmeginiň zerurdygyny belläp, bu babatda wise-premýere anyk tabşyryklary berdi.

Häzirki döwürde mukaddes Garaşsyzlygymyzyň ýyllary içinde ähli ugurlarda, halk hojalygynyň dürli pudaklarynda ýetilen belent sepgitler giňden wagyz edilmelidir. Maksatnamalaýyn çärelerde Bitarap döwletimiziň dünýä derejesinde eýeleýän orny, 2021-nji ýylyň «Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly» diýlip yglan edilmegi hem-de ýurdumyzyň halkara giňişlikdäki abraýynyň yzygiderli belende galmagy bilen bagly meseleler öz beýanyny tapmalydyr.

Soňra hormatly Prezidentimiz wise-premýerler R.Meredowa, M.Geldinyýazowa we M.Mämmedowa hem-de welaýatlaryň häkimlerine ýüzlenip, Beýik Ýüpek ýolunyň merkezinde ýerleşen Türkmenistanyň gadymy taryhy ýadygärlikleri, olary ylmy taýdan öwrenmek boýunça halkara maslahatlary geçirmegi tabşyrdy.

Döwlet Baştutanymyz ýurdumyzda halkara hyzmatdaşlygy işjeňleşdirmek baradaky meseläniň wajypdygyna ünsi çekip, Birleşen Milletler Guramasynyň we beýleki abraýly halkara düzümleriniň çäklerinde ýola goýulýan hyzmatdaşlygy ähli ugurlar boýunça ösdürmek, halkymyzyň taryhyň dowamynda döreden milli gymmatlyklaryny giňden wagyz etmek boýunça alnyp barylýan işleri talabalaýyk derejede ösdürmegiň wajypdygyny belledi we bu babatda degişli ýolbaşçylara birnäçe görkezmeleri berdi.

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, daşary işler ministri R.Meredow ministrligiň şu ýylyň birinji çärýeginde ýerine ýetiren işleriniň netijeleri barada hasabat berdi.

Hasabat döwründe Garaşsyz, baky Bitarap Türkmenistanyň daşary syýasatyny durmuşa geçirmek hem-de öňde goýlan wezipeleri çözmek maksady bilen, degişli işler geçirildi.

Hormatly Prezidentimiziň we Türkiýe Respublikasynyň Prezidentiniň arasynda telefon arkaly geçirilen söhbetdeşligiň barşynda döwletara hyzmatdaşlygyň ileri tutulýan meseleleri we geljegi ara alnyp maslahatlaşyldy.

Şeýle hem sanly ulgam arkaly Türkmenistanyň we Owganystan Yslam Respublikasynyň Prezidentleriniň duşuşygynyň geçirilendigi bellenildi. Onuň barşynda iki ýurduň Liderleri ulag, elektrik energetikasy we aragatnaşyk ulgamlarynyň iri desgalarynyň birnäçesiniň açylyş dabarasyna gatnaşdylar.

Mundan başga-da onlaýn tertipde Türkmenistanyň we Azerbaýjan Respublikasynyň Prezidentleriniň duşuşyklary geçirildi.

Milli Liderimiz Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynyň XIV sammitine gatnaşdy. YHG-nyň onlaýn forumynyň barşynda 2021-nji ýylda bu gurama başlyklyk etmek Türkmenistana geçdi.

Hasabat döwürde onlaýn tertipde dürli derejedäki duşuşyklaryň 461-si geçirildi. Türkmenistanyň halkara gatnaşyklarynyň hukuk binýadynyň üsti 31 resminama bilen ýetirildi.

Daşary işler ministrlikleriniň ugry boýunça duşuşyklar yzygiderli häsiýete eýedir. Ýylyň başyndan bäri birnäçe ýurtlaryň daşary syýasat edaralary bilen maslahatlaşmalar guraldy.

Türkmenistanyň daşary ykdysady gatnaşyklaryny ösdürmek boýunça netijeli çäreler görülýär.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow wise-premýere, daşary işler ministrine ýüzlenip, dünýäde koronawirus ýokanjy bilen bagly ýagdaýlaryň çylşyrymly bolmagynda galýandygyna ünsi çekdi. Munuň özi bolsa şu mesele boýunça yzygiderli habarly bolmagyň zerurdygyny şertlendirýär.

Şundan ugur alyp, döwlet Baştutanymyz dürli halkara çäreleri geçirmek barada teklipleri bermegi tabşyrdy. Aýratyn hem bu ýurdumyzda dürli halkara çäreleriň geçirilmegine degişlidir.

Soňra milli Liderimiziň belleýşi ýaly, wise-premýer, daşary işler ministri R.Meredow dürli döwletler we ugurlar boýunça iş alyp barýan hökümetara toparlarynyň 10-a golaýyna ýolbaşçylyk edýär. Şunuň bilen baglylykda, hormatly Prezidentimiz ýurdumyzyň daşary syýasat edarasynyň ýolbaşçysynyň işi üçin degişli şertleri üpjün etmek maksady bilen, türkmen-rus we türkmen-ýapon hökümetara düzümleriniň türkmen böleginiň başlyklygyna Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary S.Berdimuhamedowy belläp, bu wezipelerden wise-premýer, daşary işler ministri R.Meredowy boşatmak baradaky karara gelendigini aýtdy. Munuň özi Russiýa we Ýaponiýa bilen hyzmatdaşlygy giňeltmek üçin has anyk we netijeli işleri geçirmäge ýardam berer diýip, döwlet Baştutanymyz belledi.

Mejlisiň Başlygy G.Mämmedowa milli parlamentiň şu ýylyň birinji çärýeginde ýurdumyzyň kanunçylyk binýadyny döwrebaplaşdyrmak boýunça alyp baran işleri barada maglumat berdi.

Ýanwar — mart aýlarynda Türkmenistanyň 22 Kanuny hem-de Mejlisiň 16 karary kabul edildi. Bu resminamalar giň gerimli özgertmeler maksatnamalaryň üstünlikli durmuşa geçirilmegine, Watanymyzyň durmuş-ykdysady taýdan okgunly ösdürilmegine, döwletimiziň demokratik esaslarynyň pugtalandyrylmagyna, aýry-aýry pudaklaryň kadalaşdyryjy hukuk binýadynyň döwrebaplaşdyrylmagyna gönükdirilendir.

Şeýle hem hereket edýän käbir kanunlara üýtgetmeler we goşmaçalar girizmek hakynda kanunçylyk namalary kabul edildi.

Häzir täze kanunçylyk taslamalarynyň üstünde işlenilýär hem-de ozal kabul edilen kanunçylyk namalaryny kämilleşdirmek boýunça işler dowam edýär.

Halkara hem-de parlamentara hyzmatdaşlygyny giňeltmek boýunça geçirilýän işleriň çäklerinde, Mejlisiň wekilleri Ýewropada Howpsuzlyk we Hyzmatdaşlyk Guramasy, Parlamentara bileleşik, Germaniýanyň halkara hyzmatdaşlyk boýunça jemgyýeti, Halkara Migrasiýa Guramasy, Bütindünýä Saglygy Goraýyş Guramasy tarapyndan wideoaragatnaşyk arkaly guralan durnukly ösüş maksatlaryna ýetmek, parahatçylygy, ynanyşmagy hem-de howpsuzlygy pugtalandyrmak, zenanlaryň hukuklary, howanyň üýtgemegi bilen baglanyşykly hem-de beýleki meselelere bagyşlanan birnäçe halkara we sebit derejeli maslahatlara gatnaşdylar.

Ýylyň başyndan bäri deputatlar kanunçykaryjylyk işleriniň kämilleşdirilmegine hem-de döwlet maksatnamalarynyň ýerine ýetirilmegini üpjün etmäge gönükdirilen okuw maslahatlarynyň 39-syna gatnaşdylar, şolaryň 34-si sanly wideoaragatnaşyk arkaly guraldy.

Hormatly Prezidentimiz Halk Maslahatynyň we Milli Geňeşiň iki palatasynyň birinji mejlisini guramak boýunça giň gerimli işleri geçirmegiň ähmiýetini nygtap, ony geçirmäge işjeň taýýarlyk görmegiň zerurdygyny aýtdy.

Soňra Ministrler Kabinetiniň giňişleýin mejlisiniň dowamynda welaýatlaryň we Aşgabat şäheriniň häkimleriniň hasabatlary diňlenildi.

Ahal welaýatynyň häkimi Ý.Gurbanow şu günler sebitiň ekerançylyk meýdanlarynda alnyp barylýan işleriň ýagdaýy, Oba milli maksatnamasyndan gelip çykýan wezipeleri üstünlikli ýerine ýetirmek, şeýle hem ilatyň ýaşaýyş-durmuş derejesini yzygiderli ýokarlandyrmak boýunça alnyp barylýan işler barada hasabat berdi. Mukaddes Garaşsyzlygymyzyň 30 ýyllyk baýramyna giň gerimde taýýarlyk çäreleriniň geçirilýändigi bellenildi.

Balkan welaýatynyň häkimi T.Atahallyýew günbatar sebitde möwsümleýin oba hojalyk işlerini guramaçylykly geçirmek, maldarçylyk hojalyklaryndaky işleriň netijeliligini ýokarlandyrmak we şanly seneler mynasybetli gurlup, ulanmaga berilmegi meýilleşdirilýän desgalardaky işleriň depginlerini güýçlendirmek ugrunda alnyp barylýan işler barada hasabat berdi. Hasabatda Türkmenistanyň Garaşsyzlygynyň 30 ýyllyk baýramyna görülýän taýýarlyk işlerine aýratyn üns berildi.

Soňra Daşoguz welaýatynyň häkimi N.Nazarmyradow oba hojalyk ekinlerine edilýän ideg işleri, gowaça ekişiniň depginini ýokarlandyrmak, sebitde ekologiýa derejesini saklamak boýunça döwlet Baştutanymyzyň ozal beren tabşyryklaryny ýerine ýetirmek ugrunda durmuşa geçirilýän maksatnamalaýyn çäreler barada hasabat berdi. “Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany” şygary astynda geçýän ýylda giňden dabaralandyrylýan baýramçylyklar mynasybetli meýilleşdirilen çäreleriň maksatnamasy barada giňişleýin maglumatlar berildi.

Lebap welaýatynyň häkimi Ş.Amangeldiýew welaýatda ýerine ýetirilen işleriň jemleri, aýratyn-da, gowaça ekişi we güýzlük bugdaýa edilýän ideg işleri barada hasabat berdi. Häzirki döwürde welaýatyň ilatynyň durmuş ulgamyny gowulandyrmak, Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň maksatnamasyndan gelip çykýan wezipeleri üstünlikli ýerine ýetirmek meseleleri möhüm ugur hökmünde kesgitlendi. Şeýle hem eziz Watanymyzyň mukaddes Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygyny baýram etmäge görülýän taýýarlyk barada hasabat berildi.

Mary welaýatynyň häkimi D.Annaberdiýew sebitiň ekerançylyk meýdanlarynda we gowaça ekişinde alnyp barylýan agrotehniki çäreler, möwsümleýin oba hojalyk işlerini guramaçylykly geçirmek ugrunda ýaýbaňlandyrylan giň möçberli işler barada hasabat berdi. Welaýatda öňde boljak şanly seneleri ýokary derejede dabaralandyrmak we baýramçylyklar mynasybetli zähmet sowgatlaryny taýýarlamak meselelerine aýratyn ähmiýet berilýär.

Aşgabat şäheriniň häkimi Ý.Gylyjow, öz gezeginde, paýtagtymyzda işleriň ýagdaýy, şäheriň önümçilik we beýleki düzümleriniň işini sazlaşykly guramak hem-de ak mermerli Aşgabadyň arassaçylyk we abadançylyk derejesini talabalaýyk ýagdaýda saklamak boýunça alnyp barylýan işler barada hasabat berdi. Şunuň bilen baglylykda, ýurdumyzyň mukaddes Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygyny we Aşgabat şäheriniň 140 ýyllygyny mynasyp garşylamak ugrunda ähli zerur tagallalar edilýär.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, ýurdumyzyň baş şäherinde alnyp barylýan işleriň nusgalyk derejede bolmalydygyna ünsi çekdi we Aşgabat şäheriniň ähli düzümleriniň utgaşykly işini ýola goýmak, paýtagtymyzyň baýramçylyk mynasybetli bezeg işlerini häzirki döwrüň talabyna laýyk derejede ýerine ýetirmek meseleleriniň wajypdygyny belledi. Döwlet Baştutanymyz bu ugurda alnyp barylýan işleri yzygiderli üns merkezinde saklamagy tabşyrdy.

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary E.Orazgeldiýew gözegçilik edýän pudaklarynda şu ýylyň birinji çärýeginde ýerine ýetirilen işleriň jemleri, Ahal, Daşoguz we Mary welaýatlaryna iş saparynyň netijeleri barada hasabat berdi.

Obasenagat toplumy boýunça önümçiligiň mukdarynyň, ýerine ýetirilen işleriň we hyzmatlaryň ösüşi geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 103,8 göterime barabar boldy.

Döwlet Baştutanymyzyň garamagyna degişli Kararyň taslamasy hödürlenildi. Oňa laýyklykda, şu ýyl ýurdumyzda 18 müň 300 gektara şaly ekmek meýilleşdirildi we şondan 82 müň 400 tonna hasyla garaşylýar. Daşoguz welaýatynda 8 müň 100 gektardan 35 müň tonna, Lebap welaýatynda bolsa 10 müň 200 gektardan 47 müň 400 tonna şaly hasylyny öndürmek göz öňünde tutulýar.

Şunuň bilen baglylykda, Oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministrligi bilen şaly öndürijileriň arasynda şertnamalar baglaşyldy.

Milli Liderimiz “Türkmenistanda 2021-nji ýylda şaly öndürmek hakynda” Karara gol çekip, ony elektron resminama dolanyşygy arkaly wise-premýere iberdi hem-de bellenilen wezipeleri ýerine ýetirmek babatda anyk tabşyryklary berdi.

Hormatly Prezidentimiz wise-premýer E.Orazgeldiýewe, welaýatlaryň häkimlerine we oba hojalyk toplumynyň ýolbaşçylaryna ýüzlenip, olaryň öňünde durýan wezipelere ünsi çekdi.

Milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow iki möhüm möwsümiň — galla oragynyň we pagta ýygymynyň ýetip gelýändigini, olara gowy taýýarlyk görmelidigini aýtdy.

Döwlet Baştutanymyz gök-bakja ekinleriniň, ýeralmanyň we beýleki oba hojalyk ekinleriniň ekilýän meýdanlaryny giňeltmelidigine, oba hojalyk önümleriniň öndürilýän möçberlerini artdyryp, importyny azaltmalydygyna, içerki bazaryň özümizde öndürilýän önümler bilen üpjün edilmelidigine ünsi çekip, bu babatda degişli ýolbaşçylara anyk tabşyryklary berdi.

Oba hojalyk pudagynda zähmet öndürijiligini ýokarlandyrmak hem-de onuň mundan beýläk-de durnukly ösdürilmegini gazanmak maksady bilen, agrosenagat pudagyna elektron dolandyryş ulgamlaryny ornaşdyrmak boýunça alnyp barylýan işleriň depgini güýçlendirilmelidir.

Döwlet Baştutanymyz ýurdumyzda maldarçylygy ösdürmek we mallaryň baş sanyny artdyrmak boýunça hem ähli zerur çäreleri görmegi, welaýatlarda owlak-guzy möwsüminiň ýokary guramaçylyk derejesinde geçirilmegini üpjün etmegi tabşyrdy.

Milli Liderimiz ýokanç keselleriň ýaýramak mümkinçiliginiň öňüni almak maksady bilen, Oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministrliginiň beýleki degişli gulluklar bilen bilelikde ýokanç keselleri ýaýradyp biläýjek çöl haýwanlaryna, zyýankeşlere we mör-möjeklere garşy göreşmek boýunça gorag çärelerini geçirmegi üpjün etmelidigini belledi.

Döwlet Baştutanymyz ýurdumyzda her ýylyň aprel aýynyň soňky ýekşenbesinde bellenýän Türkmen bedewiniň milli baýramynyň ähmiýetini nygtap, bu baýramçylyga bagyşlanan dabaralary ýokary guramaçylyk derejesinde geçirmek üçin hem zerur çäreleri görmek barada degişli ýolbaşçylara anyk görkezmeleri berdi.

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, Ýokary gözegçilik edarasynyň başlygy S.Berdimuhamedow Türkmenistanyň mukaddes Garaşsyzlygynyň şanly 30 ýyllygy, baky Bitaraplygynyň 25 ýyllygy, “Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany” ýyly mynasybetli, şu ýylyň birinji çärýeginde ulanmaga berlen binalar, şeýle hem şu aýyň dowamynda ulanmaga berilmegi meýilleşdirilýän desgalardaky taýýarlyk işleri barada hasabat berdi.

Milli Liderimiz hasabaty diňläp, gurluşyk pudagyna gönükdirilýän ägirt uly maýa serişdeleri, ýurdumyzda döredilen oňyn maýa goýum ýagdaýynyň, telekeçilere döwlet tarapyndan goldaw bermek üçin durmuşa geçirilýän netijeli çäreleriň netijesinde şähergurluşyk syýasatynyň üstünliklere beslenýändigini belledi. Onuň çäklerinde paýtagtymyzda hem-de welaýatlarda her ýylda dürli maksatly desgalaryň birnäçesi gurulýar we döwrebaplaşdyrylýar. Şunuň bilen baglylykda, ähmiýetli düzümleýin taslamalaryň amala aşyrylyşy, olarda ýokary hil derejesiniň üpjün edilmegi we bellenilen möhletlerde ulanmaga berilmegi bilen baglanyşykly meseleler berk gözegçilikde saklanmalydyr diýip, döwlet Baştutanymyz belledi we bu babatda wise-premýere, Ýokary gözegçilik edarasynyň ýolbaşçysyna birnäçe anyk görkezmeleri berdi.

Milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow resminamalary elektron resminama dolanyşygy arkaly wise-premýer, Ýokary gözegçilik edarasynyň başlygy S.Berdimuhamedowa we wise-premýer E.Orazgeldiýewe iberdi hem-de öňde boljak dabaralaryň, meýilleşdirilen baýramçylyk çäreleriniň ýokary guramaçylyk derejesini üpjün etmegi tabşyrdy.

Soňra giňişleýin mejlisiň dowamynda Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň sekretary Ç.Amanow mähriban Watanymyzyň mukaddes Garaşsyzlygynyň şanly 30 ýyllyk baýramçylygyna görülýän taýýarlyk işleri, şeýle hem döwletimiziň goranyş kuwwatyny pugtalandyrmak, harby we hukuk goraýjy edaralaryň düzümlerini döwrebaplaşdyrmak we olaryň işini kämilleşdirmek boýunça alnyp barylýan işler barada hasabat berdi.

Döwlet Baştutanymyz hasabaty diňläp, ýurdumyzyň harby we hukuk goraýjy edaralarynyň şahsy düzümleriniň hünär taýdan taýýarlygyny kämilleşdirmek, aýratyn-da, mukaddes Garaşsyzlygymyzyň şöhratly 30 ýyllygy mynasybetli geçiriljek dabaraly baýramçylyk çärelerine ýokary derejede taýýarlyk görmek meseleleriniň wajypdygyny belledi we bu babatda wise-premýere, Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň sekretaryna anyk görkezmeleri berdi.

Soňra milli Liderimiz mejlise gatnaşyjylara ýüzlenip, şu ýylyň üç aýynda ýerine ýetirilen işleriň netijelerini ara alyp maslahatlaşmagyň çäklerinde koronawirus ýokanjynyň ýaýramagy hem-de dünýä ykdysadyýetine ýetirýän zyýanly täsiri sebäpli ýüze çykan daşarky meselelere garamazdan, ýurdumyzyň göz öňünde tutulan maksatnamalara laýyklykda ösmegini dowam edýändigini belledi. Şunuň bilen baglylykda, jemi içerki önümiň ösüşi ýylyň başyndan bäri 5,9 göterim derejede durnukly saklanyp gelýär, zähmet haklary bolsa, 10 göterim ýokarlandyryldy.

Döwlet Baştutanymyz ýurdumyzda iri senagat we durmuş maksatly desgalaryň, şol sanda täze şäherçeleriň, ýaşaýyş jaýlarynyň, dynç alyş hem-de sagaldyş merkezleriniň, mekdepleriňdir çagalar baglarynyň we birnäçe beýleki desgalaryň gurluşyklarynyň dowam edýändigini belledi.

Kabul edilen meýilnamalara laýyklykda ylym we bilim ulgamlarynda hem özgertmeler amala aşyrylýar. Önümçilikler döwrebap ýagdaýa getirilip, bazar ykdysadyýeti emele gelýär. Nebitgaz ýataklary özleşdirilýär. Türkmenistan — Owganystan — Pakistan elektrik we aragatnaşyk ulgamlarynyň, şeýle hem TOPH gaz geçirijisiniň gurluşyklary alnyp barylýar. Beýleki halkara taslamalary amala aşyrmaga hem taýýarlyk görülýär.

Hususy pudagy ösdürmegi goldamak, ykdysadyýetimizde özgertmeleri amala aşyrmaga telekeçileri giňden çekmek syýasaty yzygiderli durmuşa geçirilýär.

Garaşsyz döwletimiziň syýasy ulgamyny kämilleşdirmek işleri dowam edýär diýip, milli Liderimiz belledi.

Döwlet Baştutanymyz ýurdumyzy 2021 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň maksatnamasyny amala aşyrmak boýunça netijeli işleri geçirmegi, şeýle hem esasy baýramlara — mukaddes Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllygyna, ak mermerli paýtagtymyz Aşgabadyň 140 ýyllygyna, şeýle hem baky Bitaraplyk baýramyna ýokary derejede taýýarlyk görmegi möhüm wezipe hökmünde kesgitledi.

Şu ýyl biz işimizi, esasan hem, Oba milli maksatnamasyna laýyklykda alyp barmalydyrys diýip, milli Liderimiz sözüni dowam etdi. Garaşsyz döwletimiziň ýubileýi her şäherde, her obada gurlan ähli täze binalar we desgalar bilen ýatda galmalydyr diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow aýtdy we welaýatlar boýunça jogapkär edilip bellenen wise-premýerlere ýokarda agzalan maksatnamanyň durmuşa geçirilişi barada Ministrler Kabinetiniň her mejlisinde hasabat bermegi, welaýat häkimlerine bolsa sanly ulgam arkaly geçirilýän her iş maslahatynda hasabat bermegi tabşyrdy.

Döwlet Baştutanymyzyň belleýşi ýaly, sanly ulgamy ornaşdyrmak, daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleriň önümçiligini döretmek, öz önümlerimiziň beýleki döwletlere iberilýän möçberlerini artdyrmak, maýa goýumlaryny çekmek, daşary ýurt pulundaky serişdeleriň gelip gowuşýan möçberlerini artdyrmak boýunça syýasatymyzyň dowam etmegi zerurdyr.

Döwlet dolandyryşyny kämilleşdirmek boýunça özgertmeleri alyp barmak, Döwlet býujetiniň ýerine ýetirilişine berk gözegçilik edip, göz öňünde tutulmadyk we dolandyryş çykdajylaryny azaltmak bilen baglanyşykly meseleler berk gözegçilikde saklanmalydyr diýip, milli Liderimiz sözüni dowam etdi. Şonuň ýaly-da, pul-karz we maliýe ulgamlarynda bazar usullaryny has giňden ulanmak, ykdysadyýetimizi diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmek wajypdyr. Hususy pudagyň paýyny artdyryp, ony ýurdumyzyň ykdysadyýetine işjeň gatnaşdyrmak üçin zerur çäreler görülmelidir.

Döwlet Baştutanymyz nebitgaz we oba hojalygy ýaly möhüm ugurlarda işiň täzeçil usullarynyň ornaşdyrylmagynyň wajypdygyny belläp, wise-premýerler Ş.Abdrahmanowa we E.Orazgeldiýewe birnäçe degişli tabşyryklary berdi.

Ministrler Kabinetiniň mejlisinde döwlet durmuşyna degişli başga-da birnäçe meselelere garaldy, olar boýunça degişli çözgütler kabul edildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Ministrler Kabinetiniň sanly ulgam arkaly geçirilen giňişleýin mejlisini jemläp, oňa gatnaşanlara berk jan saglyk, maşgala abadançylygyny hem-de berkarar Watanymyzyň abadançylygynyň bähbidine alyp barýan işlerinde uly üstünlikleri arzuw etdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow ýöriteleşdirilen täze dikuçaryň aýratynlyklary bilen tanyşdy

Aşgabat, 8-nji aprel (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow ilata gaýragoýulmasyz tiz kömek bermäge niýetlenilip, ýurdumyza getirilen lukmançylyk maksatly “ANSAT” kysymly täze dikuçar bilen tanyşdy.

Bu waka ýurdumyzyň saglygy goraýyş ulgamyny kämilleşdirmegiň we ösdürmegiň Türkmenistanyň döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugry bolup durýandygynyň aýdyň subutnamasydyr. Milli Liderimiz ynsan saglygyny ýurduň baş baýlygy hökmünde yglan edip, halkymyzyň saglygyny goramak, keselleriň öňüni almak we ony öz wagtynda bejermek, jemgyýetde sagdyn durmuş ýörelgesini berkarar etmek meselelerini hemişe üns merkezinde saklaýar.

“Türkmenhowaýollary” agentliginiň buýurmasy boýunça Kazan dikuçar zawody (Russiýa Federasiýasynyň Tatarystan Respublikasy) tarapyndan öndürilen täze tiz kömek dikuçaryny gözden geçirmek üçin döwlet Baştutanymyz paýtagtymyzyň günortasynda ýerleşen saglygy goraýyş edaralarynyň dikuçar meýdançasyna geldi.

Saglygy goraýyş we derman senagaty ministri N.Amannepesow hormatly Prezidentimize saglygy goraýyş ulgamyny ösdürmek meselelerine hemişe üns berýändigi üçin tüýs ýürekden hoşallyk bildirdi hem-de täze dikuçaryň ata Watanymyzyň mukaddes Garaşsyzlygynyň şanly 30 ýyllygynyň we paýtagtymyz Aşgabadyň 140 ýyllygynyň öň ýanynda lukmanlara we paýtagtymyzyň ýaşaýjylaryna ajaýyp sowgat bolandygyny nygtady.

Ministr dikuçaryň esasy tehniki häsiýetnamalary barada hasabat berip, onuň şäher şertlerinde gaýragoýulmasyz tiz kömek hyzmatlaryny ýerine ýetirmek, ýöriteleşdirilen hassahanalara gysga wagtyň içinde näsaglary eltmek üçin niýetlenendigini belledi. Bu dikuçar reanimasiýany, ýokary derejeli bejerişi özünde jemlemek bilen, şikes alan raýatlara gönüden-göni ýerinde ilkinji gyssagly lukmançylyk kömegini bermäge mümkinçilik berýän iň döwrebap enjamlar bilen enjamlaşdyrylandyr.

Döwlet Baştutanymyz dikuçaryň içindäki ýöriteleşdirilen keseli anyklamaga hem-de näsagyň ýagdaýyna gözegçilik etmäge niýetlenen enjamlaryň işi bilen tanyşdy. Hususan-da, ýörite görkezijileriň kömegi bilen monitorda elektrokardiogramma, bedeniň kislorod bilen üpjünçiligi, arterial gan basyşy we beýlekiler ýaly görkezijileri synlap bolýar.

Dünýäniň öňdebaryjy döwletleriniň kämil önümi bolan bu enjam dikuçaryň hereket ediş ýagdaýlaryna laýyklykda, ýagny tehnikanyň titremesine, asmana göterilişine we beýleki häsiýetlerine görä taýýarlanandyr. Bu enjam şu kysymly dikuçarlarda birnäçe ýyllardan bäri netijeli ulanylyp gelinýär. Hususan-da, “ANSAT” dikuçarynyň lukmançylyk kysymy sanly defibrillýator bilen üpjün edilendir. Ol ýürek urşunyň ýygylygyny awtomatik usulda seljerýär we zerur bolanda onuň täzeden işlemegini awtomatik usulda amala aşyrýar.

Şeýle hem emeli dem alyş enjamy oturdylandyr. Eger näsaga birden zerurlyk ýüze çykyp, kislorod bilen üpjün etmeli bolsa, bu enjam ulanylýar. Esasy bellemeli aýratynlyk, onuň ýaňy doglan çagadan başlap, has uly ýaşly adamlara çenli ulanmaga niýetlenen köpugurly enjam bolup durýanlygydyr. Raýatyň ýaş görkezijisini girizseň, şonuň esasynda, bu enjamyň özi awtomatik usulda zerur kislorody berýär.

Şeýle hem ýörite sorujy esbaplar enjamlaşdyrylandyr. Ol oturdylanda, başga hiç hili işi ýerine ýetirmän, ony göni şu enjama çatyp bolýar. Munuň özi lukmanlaryň işini köp derejede ýeňilleşdirýän we näsaglara degişli kömegi tiz bermäge ýardam berýän iň kämil üpjünçilikdir.

Mundan başga-da, dikuçarda zerurlyk ýüze çykanda, näsagy kislorod bilen üpjün etmek üçin wideolaringoskop we intubasion turbajyklar hem bar. Bu gurallaryň kömegi bilen intubasion turbany ýalňyşman we näsaga zeper ýetirmän, onuň dem alyş ýollaryna girizip bolýar. Bu bolsa örän amatly ýagdaýy döredýär. Näsagy dikuçardan düşürip, hassahana äkitmeli bolanda hem ony näsagyň ýany bilen alyp gidip bolýar.

Dikuçarda seýikleriň hem dürli görnüşleri bar. Olar oňurgalara ýa-da bedene şikes ýeten ýagdaýynda näsagyň bedeniniň gozganmazlygy üçin ulanylýan lukmançylyk enjamlarydyr.

Uçuş-tehniki häsiýetleri boýunça «ANSAT» dikuçary barmasy kyn bolan ýerlerde gyssagly işleri ýerine ýetirip bilýär. Dikuçar zerur erginleri sowatmak we gyzdyrmak üçin ýörite enjamlar bilen üpjün edilendir. Reanimasiýa we gaýragoýulmasyz tiz kömegi bermek üçin derman hem-de sarp ediş serişdelerine niýetlenen ýörite gutujyklar bar.

Dikuçaryň iň ýokary tizligi sagatda 275 kilometre, iň ýokary uçuş uzaklygy 510 kilometre barabardyr. Onuň ýere gonýan böleginiň goşmaça enjam bilen üpjün edilmegi bolsa dikuçara dag eteklerine, gum we çöllük hem-de barmasy kyn ýerlere gonmaga mümkinçilik döredýär. Bularyň ählisi bu dikuçaryň ýurdumyzda häzire çenli bar bolan şunuň ýaly dikuçarlardan tapawutly aýratynlygydyr.

Ýokary tizlikli, dünýä ülňülerine laýyk gelýän, häzirki zaman tehnologiýalary bilen üpjün edilip, ähli zerur amatlyklar döredilen bu dikuçar şäherde gysga wagtyň içinde ýakyn aralyga bir näsagy alyp barmak üçin niýetlenendir.

Dikuçaryň lukmançylyk bölüminde dürli görnüşli zemmerler, ykjam elektrokardiograf we monitorly defibrilýator enjamy, ergin guýmak üçin infuziomatlar, emeli dem beriş enjamy, awtomatik sorujy enjamlar bar.

Şeýle hem dikuçar derman serişdelerini sowadyjy we ýyladyjy bokslar, ilkinji lukmançylyk kömegini bermek üçin niýetlenen dürli gutular, glýukometr, pulsoksimetr, termometr, köpugurly seýikler, dürli görnüşdäki gurallar, ýanyk şikesli näsaglar üçin niýetlenen dürli görnüşli enjamlar we beýleki sarp ediji serişdeler bilen üpjün edilendir.

Ýeri gelende aýtsak, milli Liderimiziň tagallalary bilen bina edilen iri saglygy goraýyş edaralarynyň ýanynda ýörite dikuçar meýdançalary hem guruldy. Dikuçarlaryň uçup-gonmagy üçin niýetlenen şunuň ýaly meýdançalaryň myhmanhanalarda hem gurnalmagynyň göz öňünde tutulýandygyny bellemek gerek.

Saglygy goraýyş we derman senagaty ministri ýurdumyzda näsagda böwrek çalyşmak boýunça ilkinji operasiýanyň üstünlikli geçirilendigi barada hoş habary aýtdy. Böwrek transplantasiýa operasiýasy birnäçe ýyllardan bäri dowamly böwrek ýetmezçilikli näsaga özüniň ýakyn garyndaşynyň böwregi alnyp, ýerine ýetirildi. Bu çylşyrymly operasiýa ýerli hünärmenlerimiz tarapyndan amala aşyryldy. Häzirki döwürde böwregini beren adamyň we böwrek oturdylan näsagyň ýagdaýy kanagatlanarly, olar lukmanlaryň gözegçiliginde saklanýar.

Döwlet Baştutanymyz bu habary kanagatlanma bilen kabul edip, operasiýanyň üstünlikli geçmegi bilen tüýs ýürekden gutlady we munuň milli lukmanlarymyzyň hem-de saglygy goraýyş ulgamynyň gazanan uly üstünligidigini nygtady.

Milli kanunçylyga laýyklykda, Saglygy goraýyş we derman senagaty ministrligi tarapyndan adamyň beden agzalaryny ýa-da dokumalaryny transplantasiýa etmek boýunça giň gerimli işler alnyp barylýar.

Milli Liderimiziň tagallasy bilen, häzir ýurdumyzda beden agzalarynyň ýa-da dokumalarynyň transplantasiýasy operasiýasyny amala aşyrmaga doly mümkinçilik döredildi. Bu ugurda dünýä tejribesini öwrenmek maksady bilen milli hünärmenlerimiz daşary ýurtlaryň öňdebaryjy klinikalarynda hünär kämilleşdiriş okuwlarynda boldular hem-de böwrekleri transplantasiýa etmegiň tärlerini öwrenip, amaly endikleri ele aldylar. Ýurdumyzyň hirurgiýa ugurly merkezi bejeriş-öňüni alyş edaralarynyň hünärmenleri we Myrat Garryýew adyndaky Türkmenistanyň Döwlet lukmançylyk uniwersitetiniň professor-mugallymlary Halkara okuw-ylmy merkezinde böwrekleri transplantasiýa etmegiň tejribe-synag operasiýalaryny yzygiderli geçirdiler.

Ýurdumyzyň saglygy goraýyş edaralarynda beden agzalarynyň ýa-da dokumalarynyň transplantasiýasy operasiýasyndan soňky döwürde näsaglara gözegçilik etmek we zerur barlaglary geçirmek üçin mümkinçilikler bar hem-de degişli bejeriş-öňüni alyş edaralary zerur derman we saglygy goraýyş maksatly serişdeler bilen doly üpjün edildi.

Dikuçar bilen tanyşdyrmagynyň ahyrynda ministr ilatymyzy gaýragoýulmasyz lukmançylyk hyzmatlary bilen üpjün etmek boýunça döredýän şertleri we mümkinçilikleri üçin ähli saglygy goraýyş işgärleriniň adyndan hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowa ýene-de bir gezek tüýs ýürekden hoşallyk bildirip, tükeniksiz alkyş sözlerini aýtdy hem-de milli Liderimiziň janynyň sag, ömrüniň uzak bolmagyny, il-ýurt bähbitli işleriniň hemişe rowaç almagyny arzuw etdi.

Döwlet Baştutanymyz dikuçar bilen tanyşlygyny tamamlap, ýerine ýetirilýän hyzmatlaryň hilini ýokarlandyrmak bilen birlikde, saglygy goraýyş ulgamynyň maddy-enjamlaýyn binýadyny pugtalandyrmagyň hem-de döwrebaplaşdyrmagyň bu ulgamy ösdürmek babatdaky strategiýanyň ileri tutulýan ugurlarynyň biridigini nygtady.

Şu ýerde “Türkmenhowaýollary” agentliginiň başlygy D.Saburow ýurdumyzyň raýat awiasiýasyny ösdürmegiň çäginde Russiýa Federasiýasynyň Tatarystan Respublikasynyň degişli edaralary bilen ikitaraplaýyn hyzmatdaşlyk ugrunda alnyp barylýan işler barada hasabat berdi. Ýokary derejede gazanylan ylalaşyklary durmuşa geçirmekde, ýurdumyza toprak-howa şertlerimize laýyk gelýän dikuçarlary getirmegiň möhüm işleriň hatarynda durýandygy bellenildi.

Döwlet Baştutanymyz hasabaty diňläp, alnyp barylýan işleri maksadalaýyk dowam etmegi tabşyrdy hem-de täze dikuçar iş ýüzünde ulanylyp görlenden soň, şeýle tehnikany ýurdumyzyň beýleki welaýatlary üçin hem satyn almagyň mümkinçiliklerini öwrenmegi “Türkmenhowaýollary” agentliginiň başlygy D.Saburowa hem-de saglygy goraýyş we derman senagaty ministri N.Amannepesowa tabşyrdy.

Milli Liderimiz lukmançylyk maksatly dikuçarlaryň tehniki binýadyny artdyrmagyň möhümdigi barada aýdyp, Russiýa Federasiýasy bilen döwletara gatnaşyklaryň çäklerinde üstünlikli ösdürilýän Tatarystan Respublikasy bilen hyzmatdaşlygyň yzygiderli, netijeli häsiýetini kanagatlanma bilen belledi.

Kazanyň dikuçar zawody bilen awiagurluşyk ulgamynda ýola goýlan hyzmatdaşlyk esasynda, onuň howa tehnikalary ýurdumyzyň halk hojalygynda giňden ulanylýar diýip, milli Liderimiz sözüni dowam etdi. Döwlet Baştutanymyz dikuçaryň tehniki häsiýetnamalaryna ünsi çekip, bu kysymly dikuçarlaryň döwrebap lukmançylyk enjamlary bilen üpjün edilendigini hem-de Türkmenistanyň howa şertlerine gabat gelýändigini nygtady.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow bu ugurdaky gatnaşyklaryň geljekde-de pugtalandyrylmagynyň möhümdigini nygtap, uzakdaky ilatly ýerlerde ulanylmaga niýetlenen ozaldan ulanylýan köpugurly dikuçaryň hem-de şäher töwereklerinde gyssagly tiz lukmançylyk kömegini bermäge niýetlenen täze dikuçaryň halkymyzyň saglygyny üpjün etmekde möhüm ähmiýete eýedigini belledi.

Milli Liderimiz sözüni dowam edip, “Türkmenhowaýollary” agentliginiň başlygy D.Saburowa, içeri işler ministri M.Çakyýewe, saglygy goraýyş we derman senagaty ministri N.Amannepesowa bu ugurda alnyp barylýan işleri dowam etmegi hem-de eger zerur bolsa, tehnikalary Adatdan daşary ýagdaýlar baradaky döwlet toparynyň alyp barýan işlerinde hem ulanmagy tabşyrdy.

Hormatly Prezidentimiz täze dikuçaryň Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe ýurdumyzyň raýat awiasiýasyny ösdürmegiň 2030-njy ýyla çenli Milli maksatnamasynda göz öňünde tutulan wezipeleri üstünlikli durmuşa geçirmäge, howa gämileriniň düzümini yzygiderli döwrebaplaşdyrmaga hem-de uçuşlaryň howpsuzlygyny üpjün etmäge gönükdirilendigini belledi we bu işleriň doly derejede ýerine ýetirilmegini tabşyrdy.

Şeýlelikde, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň saglygy goraýyş maksatly täze dikuçary paýtagtymyzyň ilatyna sowgat etmegi milli Liderimiziň “Döwlet adam üçindir!” diýen şygary baş ýörelge edinýän syýasatynda durmuş ähmiýetli ulgamlaryň ösüşinde möhüm orun eýeleýär.

“Il saglygy — ýurt baýlygy” diýen şygardan ugur alnyp, häzirki döwürde ýurdumyzda saglygy goraýyş ulgamyny kämilleşdirmek we onuň düzümlerini döwrebaplaşdyrmak boýunça maksatnamalaýyn çäreler amala aşyrylýar. Bu bolsa adamlaryň ömrüniň ortaça uzaklygynyň ýokarlanmagyna we ilatyň durmuş derejesiniň hiliniň gowulanmagyna ýardam edýär.

Ulgamyň düzümlerini kämilleşdirmek babatda ýerine ýetirilýän işleriň çäklerinde tutuş ýurdumyzda iň häzirki zaman enjamlary bilen üpjün edilen döwrebap lukmançylyk merkezleri, saglyk öýleri hem-de derman senagatyna degişli desgalar gurulýar. Mahlasy, saglygy goraýyş ulgamynyň maddy-enjamlaýyn binýadyny we düzümlerini pugtalandyrmak boýunça yzygiderli çäreler görülýär.

Islendik pursatda lukmançylyk hyzmatlarynyň zerur bolan ýerlerine öz wagtynda ýetişip, uzak wagtlap we netijeli hyzmat etmegi üçin täze saglygy goraýyş dikuçaryna ak ýollar arzuw edilip, bereketli ak un sepildi. Munuň özi paýhasly pederlerimiziň asyrlaryň dowamynda döreden ýagşy dessurlarynyň Arkadagly eýýamda döwrebap derejede ösdürilýändiginiň hem-de bagtyýar nesiller tarapyndan mynasyp dowam etdirilýändiginiň aýdyň nyşanydyr.

Halkymyz ýaşaýyş-durmuşynyň ähli ugurlarynda öz milli ýörelgelerini, dessurlaryny, kadalaryny döredipdir. Olaryň biri-de söwda, täjirçilik bilen baglydyr. Halkymyzda iň adalatly, halal söwda «Pygamber söwdasy» diýlipdir.

Pygamber söwdasy bolanda, harydy şol bir duran ýerinde alyp satmak haram hasaplanylypdyr. Hakyky söwdagär alys ýurtlara gidip, ile gerekli harytlar bilen bazary doldurmaly ekeni. Şonda pygamber söwdasyny edýän adam on teňňä alan zadyny on bir teňňä satmaly bolupdyr. Terezide kem çekip bermek, alyja al salmak külli günä hasaplanypdyr. Bazardaky tereziniň, terezi daşlarynyň düzüwligine gözegçilik edýän adama «kepban» diýlipdir. Ondan daşary hem adalatly, halal söwdagärler peýdasynyň kyrkdan birini zekat çykaryp, mätäç adamlara, haýyr-sahawat işlerine sarp edipdirler.

Gallanyň, çöregiň, däri-dermanyň söwdasyndan peýda görmek halanmandyr. Şonuň üçinem galla getirmek üçin gidýänlere «kerwen» diýilmän, «argyş» diýlipdir.

Bazarda söwda etmegiň berk kada-kanunlary bolupdyr. Iki adam söwdalaşyp durka, arasyna sokulmak, gapdaldan goşulyp, onuň sorap duran nyrhyndan ýokary soramak erbet görlüpdir. Söwdalaşyp duran adam ylalaşman, söwdadan çykandan soňra, ikinji adam söwda girişip bilipdir.

Bazarda harydyň hilini tanap alyp berýän, alyjy bilen satyjyny ylalaşdyrýan dellallar hem bolupdyr. Olar söwdany gyzdyrypdyr. Şonda alyjy ýa satyjy bazar dellalyna hyzmaty üçin az-owlak pul oklapdyr. Şol dellala hyzmaty üçin berilýän pula hem «şirinkäre» diýlipdir.

Öňki döwrüň bazar gatnaşyklarynda «haýyr puly», «puşmana puly» ýaly düşünjeler hem bolupdyr.

Onda alyjy söwdalaşylan harydyň bahasynyň ujundan azajyk pul geçirip, galanyny haçan getirjegini aýdyp, harydy goýduryp gidýär. Eger alyjy birden pikirinden dänip, söwdany gaýtmyşym etmekçi bolsa, satyjynyň ýanyna baryp, onuň razylygyny almaly bolupdyr. Şonda satyjy söwdasyny saklany üçin gynanjak bolsa, ony razy etmek üçin az-owlak mukdarda puşmana tölegini tölemeli ekeni.

Bazar gatnaşyklary baradaky milli ýörelgelerimizde adalatlylyk esasy talap bolupdyr. Ýurdy goramakda aýratyn hyzmatlary bolan ýa-da öz baýlygyny ýap gazmaga, köpri, medrese gurmaga sarp edip, özüni tanadan adamlara tarhan haty berlipdir. Bu haty bolan adamlar bazar pajyny tölemekden boşadylypdyr.

Bazara gelýän-gidýänleriň kynçylyklarynyň göz öňünde tutulýan halatlary hem bolupdyr. Ir bilen bazara gaýdanda-da, öýlän öýüne gidende-de Güne garşy ýöremeli bolýanlygy üçin bazaryň günbatar derwezesinden girýänler üçin ýeňillikler göz öňünde tutulypdyr. Olar üçin bazar pajynyň möçberi beýlekileriň ýarym mukdary ölçeginde bellenilipdir.

Halkymyzyň geçmişdäki bazar, söwda gatnaşyklarynda köp sanly özboluşly milli dessurlary hereket edipdir. Däbe öwrülen ýörelgeler, kada-kanunlar bolupdyr. Olaryň hemmesinde hem adalatlylyk, halallyk, ynsanperwerlik esasy çelgi bolupdyr.

Şöhrat ABDYÝEW,

mirasy öwreniji.

Häzirki wagtda Türkmenistanda sement ýaly gurluşykda zerur bolan önümleri öndürmek boýunça senagat gurluşy işjeň ösdürilýär. Ýurdumyzyň welaýatlarynda ýene-de üç sany täze sement zawody gurlar. Şolaryň birisi Köýtendag etrabyndaky «Lebap» sement zawodynyň kuwwaty ýylda 1 million tonna sement öndürmäge barabar bolan ikinji tapgyrdakysydyr.

Zawodyň birinji tapgyrdakysy 2013-nji ýylyň başynda ulanylmaga berlipdi. Zawod innowasion tehnologiýalar esasynda işleýär. «Lebap» sement zawodynyň M-400 we M-500 görnüşli portland sement önümleri ilat tarapyndan gyzgyn garşylanyldy. Ýokary hilli sement ýurdumyzyň senagat pudagynyň ösüşlerine uly täsirini ýetirdi. Şondan bäri kärhana ýurdumyzyň gurluşykçylaryny ýokary hilli sement bilen üpjün edip gelýär. Onuň önümleri daşary ýurtlara hem eksport edilýär.

Mälim bolşy ýaly, hormatly Prezidentimiziň tagallasy bilen gündogar sebiti mundan beýläk hem senagatlaşdyrmak işi üstünlikli dowam etdirilýär. Biziň welaýatymyz hormatly Prezidentimiziň aýdyşy ýaly, gazylyp alynýan serişdelere örän baýdyr, sebitiň oňat ulag-logistika ulgamy hem-de ägirt uly zähmet serişdeleri, şol sanda ýokary hünärli işgärleri we ýokary bilimli hünärmenleri bar. Sebiti döwrebap senagatlaşdyrmak üçin ähli amatly şertler üpjün edilýär. Munuň özi ýurdumyzy senagatlaşdyrmak boýunça kesgitlenilen meýilnamalar bilen sazlaşyklylykda alnyp barylýar.

Ýurdumyzyň gündogar sebitiniň senagat taýdan ösdürilmegi hormatly Prezidentimiziň ykdysady strategiýasynda öňe sürülýän esasy wezipe bolup durýar. Bu wezipäni ýerine ýetirmegiň çäginde halk hojalygyny senagatlaşdyrmak üçin uly işler alnyp barylýar, eýeçiligi dürli görnüşli gurluşyk kärhanalarynyň birnäçesi guruldy. Häzirki wagtda welaýatymyzyň çäginde gurluşyk önümleriniň dürli görnüşleri öndürilýär.

2013-nji ýylyň başynda «Lebap» sement zawodynyň ilkinji nobatdakysynyň gurlup, ulanylmaga berilmegi sebitde giň göwrümli gurluşyklaryň ýaýbaňlandyrylmagy üçin örän amatly şertleri döretdi. Şol ýylda ýurdumyz boýunça sementiň öndürilişiniň 193,3 göterim bolmagy, sarp edijilere 3 million 68 müň tonna sement iberilmegi bu pudakda gazanylan hakyky işleri we ykdysady görkezijileri aýan edýär. Ondan bäri ýurdumyzda gurluşyklaryň depgini has ýokarlandy. Şonuň bilen birlikde semente bolan isleg hem artdy. Bu ýagdaý göz öňünde tutulyp, ýene-de sement zawodlarynyň gurluşygyna girişildi. Geçen ýylyň iýul aýynyň başynda hormatly Prezidentimiziň Karary esasynda «Lebap» sement zawodynyň kuwwaty 1 million tonna önüm öndürmäge barabar bolan ikinji tapgyrynyň gurluşygyna badalga berildi. Kärhanany «Türkmenenjam» hojalyk jemgyýetiniň hünärmenleri bina ederler. Hormatly Prezidentimiziň Karary bilen daşarky eltiji elektrik, gaz, suw we lagym üpjünçiliginiň inžener ulgamlaryny, demir ýollary gurmak şertinde bu jemgyýet bilen şertnama baglaşmaga ygtyýar berildi. Ony 2022-nji ýylyň dekabr aýynda ulanmaga tabşyrmak göz öňünde tutulýar. Häzirki wagtda gurluşyk bilen baglanyşykly işleriň depgini barha batlanýar. Zawodyň nobatdaky tapgyrynyň işe girizilmegi onuň eksport mümkinçiliklerini has artdyrar. Şeýle hem bu gurluşyk önümi bilen üpjünçilik has gowulanar. Şeýle hem iş orunlarynyň ýüzlerçesi dörär.

Watanymyzyň durnukly ösüşini üpjün etmek hormatly Prezidentimiziň ýöredýän döwlet syýasatynyň esasy maksadydyr. Şol syýasatyň maksadalaýyk durmuşa geçirilmeginiň netijesinde Türkmenistan häzirki wagtda durnukly ykdysadyýeti bolan ýurda öwrüldi. Gurluşyklar we gurluşyk önümleriniň önümçiligi bolsa ýurdumyzyň ösüşini has aýdyň görkezýän netijeli ugurlardyr.

Erkin NYÝAZOW,

Türkmenistanyň Magtymguly adyndaky ýaşlar guramasynyň Döwletli etrap geňeşiniň başlygy.