Geçen hepdäniň wakalarynda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň alyp barýan döwlet syýasatynyň ileri tutulýan möhüm ugurlary nobatdaky gezek beýanyny tapdy. Şol ugurlar ýurdumyzyň innowasion taýdan ösüşini has-da güýçlendirmekden, sanly ykdysadyýete geçmekden, telekeçiligi ösdürmekden, jemgyýeti demokratiýalaşdyrmakdan, netijeli halkara hyzmatdaşlykdan, ekologiýa abadançylygyny saklamakdan, mähriban halkymyzyň ruhy we maddy gymmatlyklaryny aýawly saklamakdan hem-de baýlaşdyrmakdan ybaratdyr.

22-nji martda milli Liderimiziň Türkmenistanyň Prezidentiniň Ahalteke atçylyk toplumyna gelmegi ady rowaýata öwrülen Akhan atly bedewiň ilkinji at taýynyň dünýä inendigi baradaky buşluk habary bilen gabat geldi. Akhan atly bedewini döwlet Baştutanymyzyň hut özi seýisläp ýetişdirdi.

Hormatly Prezidentimiz bu habary uly şatlyk bilen kabul edip, Akhanyň nesline Aşgabat diýip at goýdy hem-de asyrlar aşyp gelýän milli ýörelgelere laýyklykda, täze doglan taýçanagyň boýnuna käbesi Ogulabat ejäniň ören alajasyny dakdy.

Halkara Nowruz gününiň bellenilýän hem-de Aşgabadyň 140 ýyllyk baýramyna taýýarlyk görülýän günlerde täze taýçanagyň dünýä inmegi hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň ylhamyny joşduryp, “Ak şäherim Aşgabat” atly goşgyny döretmäge ruhlandyrdy. Bu goşgy milli Liderimiziň ak mermerli paýtagtymyzyň taryhyna hem-de häzirki döwürde ýeten derejesine, halkymyzyň asylly däp-dessurlaryna bagyşlap döredýän “Aşgabat” atly täze kitabynyň şahyrana bezegine öwrüldi.

Merkezi Aziýanyň merjen şäherine bolan söýgini wasp edýän şahyrana setirler döwlet Baştutanymyzyň agtygy Kerim Berdimuhamedowyň sazy esasynda ajaýyp aýdyma öwrüldi. Aýdymyň ilkinji gezek ýerine ýetirilmegi Döwlet medeniýet merkeziniň Mukamlar köşgünde türkmen milli atşynaslyk sungatyna bagyşlanyp guralan dabaranyň waspnamasyna öwrüldi.

24-nji martda hormatly Prezidentimiz iş saparyny amala aşyryp, paýtagtymyzyň günorta künjeginde häzirki wagtda gurluşygy alnyp barylýan sil suwuny sowujy akabalarda we suw toplaýjy desgalarda, durky täzelenýän we döwrebaplaşdyrylýan tebigy suw akabalarynda işleriň ýagdaýy bilen tanyşdy. Şeýle hem şu ýerde Magtymguly Pyragynyň belent heýkeli oturdyljak meýdanyň ýanaşyk ýerleri abadanlaşdyrylýar.

Döwlet Baştutanymyz Gurbanguly Berdimuhamedow görkezilen taslamalardyr çyzgylar bilen tanşyp, olara degişli düzedişleri girizdi hem-de beýik türkmen şahyry we akyldary Magtymguly Pyragynyň heýkeliniň ýanaşyk ýerleri abadanlaşdyrylanda, häzirki zamanyň ösen binagärlik çözgütlerini, milli binagärlik aýratynlyklaryny, ýeriň aýratynlygyny göz öňünde tutup, tebigaty goraýyş strategiýasyna aýratyn üns berilmelidigini belledi.

Ekologiýa ugry hem şäheriň bu künjeginde umumy uzynlygy 52 kilometre barabar bolan sil suwlaryny sowujy akabalary gurmak boýunça işleriň möhüm düzüm bölegidir. Bu desgalar jemlenýän sil we ýagyn suwlaryny bir bitewi ugra birikdirip, “Altyn asyr” Türkmen kölüne tarap gidýän akaba ibermäge niýetlenendir. Degişli akabalaryň ugrunda suw toplaýjy desgalaryň 10-a golaýy bina edildi.

Suw serişdelerini netijeli peýdalanmak boýunça şeýle giň gerimli wezipeleriň çözülmegi Garagumda maldarçylygy, hususan-da, dowardarçylygy ösdürmek, öri meýdanlaryň çägini giňeltmek we balykçylyk bilen meşgullanmak üçin amatly şertleri döretmäge gönükdirilendir.

Gurluşykda tehnikalaryň 900-si ulanylýar, şolardan 100 tehnika gurluşygy ýerine ýetirýän Russiýa Federasiýasynyň “Wozroždeniýe” önümçilik birleşigi” paýdarlar jemgyýetine degişli bolup, galan 800 tehnika ýurdumyzyň şahsy taraplaryna degişlidir. Işler öňdebaryjy tejribe hem-de şunuň ýaly möhüm desgalary gurmakda halkymyzyň köpasyrlyk tejribesi göz öňünde tutulyp alnyp barylýar.

25-nji martda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Ahal welaýatynyň Kaka etrabynda gurlan döwrebap ýyladyşhana toplumynyň açylyş dabarasyna gatnaşdy. Döwlet Baştutanymyz şeýle hem sanly ulgam arkaly Ahal welaýatynyň Ak bugdaý etrabynda, Balkan welaýatynyň Türkmenbaşy şäherinde, Daşoguz welaýatynyň Görogly, Lebap welaýatynyň Çärjew, Mary welaýatynyň Sakarçäge etraplarynda gurlan täze ýyladyşhanalaryň açylyşyna ak pata berdi. Olaryň umumy meýdany 35 gektara barabardyr. Ýylda 8 müň 750 tonna gök önümleri öndürmäge niýetlenen bu ýyladyşhanalar häzirki zaman tehnologiýalary we suw tygşytlaýjy ulgamlar bilen enjamlaşdyryldy. Olaryň işe girizilmegi bilen 400-e golaý täze iş orny döredildi.

Ähli ýyladyşhanalaryň ýolbaşçylary döwlet Baştutanymyzdan täze oba hojalyk tehnikalaryny — bütin dünýä meşhur “John Deere” traktorlaryny sowgat aldylar.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow täze ýyladyşhana toplumlarynyň açylyş dabarasynda çykyş edip, Türkmenistanda azyk bolçulygyny pugtalandyrmaga, oba hojalygyndaky özgertmeleri kämilleşdirmäge, bu ugurdaky işleri döwrebap usullar bilen guramaga, pudaga hususy haryt öndürijileri giňden çekmäge gönükdirilen maksatnamalaýyn çäreleriň durmuşa geçirilýändigini nygtady. Hususy haryt öndürijilere oba hojalyk ekinlerini ösdürip ýetişdirmek üçin ýörite ýer gaznalary yzygiderli döredilýär.

Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzalary döwlet tarapyndan berilýän goldawlardan netijeli peýdalanyp, 400 gektardan gowrak meýdanda ýyladyşhanalary gysga möhletlerde gurup, ulanyşa tabşyrdylar. Bu bolsa gök önümleriň importyny ep-esli azaltmaga hem-de degişli önümleriň eksportyny artdyrmaga mümkinçilik berdi.

Döwlet Baştutanymyz önümçiligi dolandyrmak işini sanlylaşdyrmagyň möhümdigini nygtap, sanly ulgamlary we tehnologiýalary ornaşdyrmagyň hasabyna ýurdumyzyň oba hojalyk önümlerini öndürijileriniň arasynda onlaýn aragatnaşygy ýola goýmalydygyny, Senagatçylar we telekeçiler birleşmesinde ýyladyşhana hojalyklary boýunça merkezleşdirilen maglumatlar binýadyny döretmelidigini belledi.

26-njy martda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň sanly ulgam arkaly geçiren Ministrler Kabinetiniň nobatdaky mejlisinde döwlet durmuşyna degişli möhüm meseleler ara alnyp maslahatlaşyldy.

Garalan meseleleriň hatarynda şypahana-dynç alyş pudagyny ösdürmek, nebitgaz senagatyny diwersifikasiýalaşdyrmak, täzeçil, ýokary netijeli saglygy goraýyş ulgamyny döretmek baradaky meseleler boldy.

Döwlet Baştutanymyz degişli Kararlara gol çekip, Türkmenistanyň Saglygy goraýyş we derman senagaty ministrliginiň şypahanalarynda bejeriş-sagaldyş kömegini almak üçin berilýän ýollanmalaryň bahalaryny, Söwda-ykdysady hyzmatdaşlyk boýunça bilelikdäki hökümetara türkmen-saud toparynyň türkmen böleginiň düzümini, “Saglyk” Döwlet maksatnamasynyň rejelenen görnüşini we ony amala aşyrmak boýunça ýerine ýetirilmeli çäreleriň 2021 — 2025-nji ýyllar üçin meýilnamasyny tassyklady.

Şeýle hem milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow ministrlikleriň we häkimlikleriň hasabynda durýan birnäçe edaralary hususy taraplara geçirmek hakynda Türkmenistanyň Raýat kodeksiniň düzgünlerine laýyklykda taýýarlanylan tekliplere garady. Şunuň bilen baglylykda, ynançly dolandyrmak guralynyň netijeli peýdalanylmagynyň döwletimize serişdeleri tygşytlamaga, ilatly ýerlerde häzirki zaman düzüminiň döredilmegine, telekeçilik işi bilen meşgullanýan adamlaryň sanynyň artmagyna, şol bir wagtyň özünde harytlaryň we ýerine ýetirilýän hyzmatlaryň hiliniň ýokarlandyrylmagyna mümkinçilik berýändigi bellenildi.

Gowaça ekişi hem-de güýzlük bugdaýa ideg etmek boýunça görülýän çäreler mejlisde ara alnyp maslahatlaşylan meseleleriň biri boldy.

Tehniki hyzmat ediş kärhanalarynyň we daýhan birleşikleriniň ekiş möwsümini bellenen agrotehniki möhletlerde geçirmegi üçin, şol sanda oba hojalyk tehnikalarynyň we gurallarynyň bökdençsiz işlemegini gazanmak, pagtaçylary ýokary hilli tohumlar bilen üpjün etmek boýunça hemme çäreleriň görülýändigi habar berildi.

Bugdaý ýetişdirilýän meýdanlarda gallaçy kärendeçiler ak ekinleri mineral dökünler bilen iýmitlendirmek hem-de ekinlere ösüş suwuny tutmak işlerini dowam edýärler.

Welaýatlarda alymlar we tejribeli hünärmenler ýerli öndürijilere öňdebaryjy ylmy tejribeleri peýdalanmak, önümçilige bugdaýyň, şol sanda ýeralmanyň, bakja hem-de beýleki oba hojalyk ekinleriniň bereketli hasylyny ösdürip ýetişdirmegiň döwrebap usullaryny ornaşdyrmak meseleleri boýunça maslahatlary berýärler. Mundan başga-da, degişli ylmy-usuly gollanmalar taýýarlanylýar.

Şeýle hem Hökümetiň mejlisinde gurluşyk pudagyny kämilleşdirmek boýunça işler barada gürrüň edildi. Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz Gurbanguly Berdimuhamedow ähli ugurdaş düzümleriň sazlaşykly özara hereketini hem-de dürli maksatly desgalaryň gurluşygynyň barşyna degişli gözegçiligi üpjün etmek üçin Gurluşyk we binagärlik ministrliginiň binýadynda Gurluşyklaryň döwlet buýrujysy gullugyny döretmek baradaky meseleleriň üstünde düýpli işlemek barada tabşyryk berdi.

Hormatly Prezidentimiz 8-9-njy aprelde maýa goýum forumyny geçirmek baradaky teklibe garap, ýurdumyzyň önüm öndürijileriniň zerurlyklaryna hemişelik esasda seljerme geçirmegiň, ulag-kommunikasiýa toplumynda iş alyp barýan türkmen telekeçileriniň önümçiligine öňdebaryjy tejribäni hem-de tehnologiýalary ornaşdyrmagyň möhümdigine ünsi çekdi we bu babatda degişli tabşyryklary berdi.

Şeýle hem milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedowa şäherara ýolagçy gatnawlaryny ýola goýmak hem-de bu ugurda ýokary hilli hyzmatlary hödürlemek maksady bilen, “Türkmen awtoban” paýdarlar jemgyýetiniň binýadynda “Ulag hyzmatlary” ýolagçy gatnatma kärhanasyny döretmegiň meýilleşdirilýändigi barada habar berildi.

Möhüm ulag-üstaşyr geçelgesi hökmünde Türkmenistanyň ornuny pugtalandyrmak maksady bilen, ýurdumyzda halkara ölçegleriň talaplaryna laýyklykda, gurluşyk işleri ýokary depginde dowam etdirilýär. Aşgabat — Türkmenabat ýokary tizlikli awtomobil ýolunyň sazlaşykly işini üpjün etmek maksady bilen, ýolagçy awtobuslaryny we ýeňil awtoulaglary satyn almak baradaky teklipler öwrenildi. “Türkmenawtoulaglary” agentliginiň awtoulag menzilleriniň hyzmatlaryndan şertnamalaýyn esasda peýdalanmak arkaly ýolagçylara ýokary hilli hyzmaty ýola goýmak boýunça degişli işler alnyp barylýar.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow awtomobil ulagynyň tehniki binýadynyň ýokary ekologiýa we howpsuzlyk ölçeglerine laýyk derejede döwrebaplaşdyrylmagynyň döwletimiziň durmuş-ykdysady syýasatynyň möhüm ugrudygyny aýdyp, ýolagçylara ýokary derejeli hyzmat etmek üçin degişli şertleri üpjün etmegi tabşyrdy.

Şeýle hem Ministrler Kabinetiniň mejlisinde Türkmenistanyň wekiliýetiniň Russiýa Federasiýasynyň Moskwa şäherine şu ýylyň 30-njy marty — 2-nji apreli aralygynda boljak iş saparyna görülýän taýýarlyk barada hasabat berildi, onuň jemleri esasynda dürli ulgamlarda hyzmatdaşlyk boýunça ikitaraplaýyn resminamalaryň birnäçesine gol çekmek göz öňünde tutulýar.

Halkara wakalara geçmek bilen, geçen hepdede Daşary işler ministrliginde onlaýn tertibinde türkmen hem-de daşary ýurt köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň gatnaşmagynda “Häzirki zaman dünýäsinde parahatçylygyň we ynanyşmagyň derwaýyslygy” atly metbugat maslahatynyň geçirilendigini bellemek gerek. Onuň dowamynda abadançylygy hem-de durnukly ösüşi üpjün etmek maksady bilen, köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň tagallalarynyň birleşdirilmegine gönükdirilen hyzmatdaşlygy giňeltmegiň geljegi ara alnyp maslahatlaşyldy.

Şeýle hem DIM-de Ykdysady hyzmatdaşlyk boýunça türkmen-ýapon komitetiniň başlygy, “Itochi Corporation” kompaniýasynyň dolandyryjy direktory Hiroýuki Subaý bilen wideomaslahat görnüşinde duşuşyk geçirildi.

Türkmenistana ýer gazýan hem-de awtoulag tehnikasyny ibermäge gyzyklanma bildirýän ýapon kompaniýalarynyň tekliplerine garaldy hem-de Tokio şäherinde Ykdysady hyzmatdaşlyk boýunça türkmen-ýapon komitetiniň 14-nji mejlisini geçirmegiň mümkinçilikleri ara alnyp maslahatlaşyldy.

Mejlisiň wekilleri Parlamentara birleşiginiň wideogörnüşde geçirilen “Parlamentariler üçin maslahat” atly bäş günlük maglumat forumyna gatnaşdylar. Onda adam hukuklaryny we azatlyklaryny üpjün etmek, halkara ynsanperwer hukugyň kadalaryny milli kanunçylyga ornaşdyrmak, kommunikasiýa hyzmatlaryny sanlylaşdyrmak, Parlamentara dostluk toparynyň ornuny berkitmekde parlament diplomatiýasynyň eýeleýän ornuny pugtalandyrmak meselelerine garaldy.

24-nji martda Adam hukuklary we halkara ynsanperwer hukugy ulgamynda Türkmenistanyň halkara borçnamalaryny ýerine ýetirmegi üpjün etmek boýunça Pudagara toparynyň nobatdaky mejlisi geçirildi. Mejlise gatnaşyjylaryň garamagyna Türkmenistanda adam hukuklary boýunça hereketleriň 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Milli meýilnamasynyň, “Halkara ynsanperwer hukugynyň ornaşdyrylmagy babatyndaky 2021 — 2023-nji ýyllarda geçirilmeli çäreleriň Meýilnamasynyň” taslamalary hödürlenildi.

Mundan başga-da, kämillik ýaşyna ýetmedikler bilen alnyp barylýan toplumlaýyn işleri düzgünleşdirýän kadalaşdyryjy namalary kämilleşdirmek hem-de köpçülikleýin habar beriş serişdeleri, migrasiýa, dine uýmak azatlygy we beýleki ulgamlarda adam hukuklaryny hukuk taýdan kadalaşdyrmak boýunça Pudagara toparynyň ýanynda iş toparyny döretmek baradaky teklipler ara alnyp maslahatlaşylmaga hödürlenildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň tassyklan tertipnamasyna laýyklykda, Ahal, Balkan, Lebap we Mary welaýatlarynyň pagtaçylary gowaça ekişine 24-nji martda girişdiler. Daşoguz welaýatynyň ekerançylary bolsa 31-nji martda ekişe başlarlar.

Milli Liderimiziň haýyşy boýunça hormatly ýaşulular bereketli topraga tohum sepip, ekişe ak pata berdiler. Şu ýyl gowaça ekmek üçin bölünip berlen 620 müň gektar meýdandan ýurdumyz boýunça “ak altynyň” 1 million 250 müň tonnasyny ýygnamak meýilleşdirilýär.

Geçen hepde möhüm jemgyýetçilik-syýasy çäre — Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň agzalarynyň ilkinji saýlawlarynyň geçirilmegi bilen tamamlandy. Iki palataly Milli Geňeşiň döredilmegi ýurdumyzyň parlamentiniň taryhynda täze möhüm tapgyryň başlanýandygyny, demokratik özgertmeleriň üstünlikli dowam etdirilýändigini alamatlandyrýar. Bu ulgamyň diwersifikasiýalaşdyrylmagy döwlet gurluşynyň möhüm wezipesi hökmünde hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow tarapyndan öňe sürüldi.

Umuman, geçen hepdäniň wakalary türkmen döwletiniň binýadynyň mundan beýläk-de üstünlikli pugtalandyrylýandygynyň, halkara abraýynyň belende göterilýändiginiň, ykdysady kuwwatynyň artýandygynyň, milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň durmuşa geçirýän ähli başlangyçlarynyň baş maksadynyň — mähriban halkymyzyň abadançylygynyň we bagtyýarlygynyň üpjün edilmegine gönükdirilen özgertmeleriniň rowaçlanýandygynyň aýdyň subutnamasydyr.

(TDH).

Bagtyýar halkymyzyň her bir güni täze ösüşlere beslenýär. Gahryman Arkadagymyzyň durnukly ösüşiň esasyny düzýän nurana ak ýollary bilen röwşen geljegine sary ynamly barýan eziz Diýarymyz dünýäde ösüşleriň ýurdy, parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany hökmünde uly abraý-mertebä eýe boldy. Bu hakykat biziň her birimiziň ýüreklerimizi joşdurýar.

Gahryman Arkadagymyzyň badalga beren Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwri ýurdumyzyň ösüş-özgerişlere, toý-baýramlara beslenýän zamanasy bolup, göwünleri galkyndyrýar. Bu hakykat ajaýyp döwrümiziň adyna mynasyp bagtyýarlyk döwri bolup, bu günki gün agzybir türkmen halkynyň berkararlygyň eýesidigine bütin aýdyňlygy bilen güwä geçýär. Müňýyllyklardan gözbaş alýan taryhy bolan halkymyz üçin bagtyýarlyk düşünjesiniň çuňňur many-mazmuny eşretli durmuşyň güwäsi bolup aýdyň ýüze çykýar. Dünýä parahatçylyk nuruny çaýýan ýurdumyzyň ykdysady kuwwatyny artdyrmaga, halkymyzyň eşretli ýaşaýşyny üpjün etmäge gönükdirilen beýik işler, hususan-da, ata Watanymyzy ykdysady taýdan ösen döwlete öwürmek babatda wajyp işler toplumlaýyn durmuşa geçirilýär. Türkmenistanyň ykdysadyýetini ösdürmek boýunça alnyp barylýan syýasaty üstünlikli durmuşa geçirmäge, innowasiýalaryň binýadynda we goldawy esasynda senagat pudagyny berkitmäge we giňeltmäge, bar bolan senagat kärhanalaryny döwrebap ýagdaýa getirmäge aýratyn üns berilýär. Şeýle hem täze senagat kärhanalary döredilip, hususy senagat kärhanalary goldanylýar. Eksporta iberilýän senagat önümleriniň möçberleri yzygiderli artdyrylýar.

Agzybirlik, jebislik we bitewilik ýaly ata-babalarymyzdan gelýän mukaddes ýörelgelerimiz häzirki döwürde döwlet syýasatymyzyň ileri tutulýan ugry bolup durýar. Ykdysady ösüşlerimiziň, üstünliklerimiziň hem rowaçlyklarymyzyň gözbaşy bolan bu mukaddes ýol-ýörelgäniň bagtyýarlyk döwrümizde has-da ösdürilýändiginiň şaýady bolmak örän guwandyryjydyr. Sagdyn jemgyýetiň esasyny, elbetde, ruhy we ahlak gymmatlyklary özünde jemlemegi başarýan kämil şahsyýetler, ýagny ýurt raýatlary düzýär. Gahryman Arkadagymyz bu möhüm ugry hemişe üns merkezinde saklaýar. Şonuň netijesinde milli Liderimiz ösen ykdysadyýeti, sagdyn jemgyýeti kemala getirmek ýörelgesinden ugur alyp, bu ugurda beýik işleri durmuşa ornaşdyrýar.

Hormatly Prezidentimiz ylma we bilime daýanyp, türkmen halkynyň gadymdan gelýän däpleri netijesinde ýaşlara bilim we terbiýe bermek boýunça alnyp barylýan işleriň düýpli kämilleşdirilmelidigini belleýär. Bu tagallalar diňe bir ruhy taýdan däl, eýsem sagdyn jemgyýetiň doly kemala gelmeginde möhüm bolup durýar. Şeýle hem ýurduň hemmetaraplaýyn ösüşiniň esasyny düzýär.

Watanymyzyň ähli ugurlary öz içine alýan ösüş depgini günsaýyn artýar. Hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda milli ykdysadyýetiň sazlaşykly ösmegi, durmuş düzüminiň toplumlaýyn döwrebaplaşdyrylmagy, ähli pudaklaryň düşewüntliligini, bäsdeşlige ukyplylygyny ýokarlandyrmak, halkyň aň-bilim mümkinçilikleriniň netijeli artdyrylmagy, bu ugurda amal edilýän uly işler bilen bagly öňdengörüjilikli we oýlanyşykly iňňän sagdyn syýasat biziň ähli ösüşlerimiziň, gazanýan üstünliklerimiziň süňňüni düzýär. Ähli rowaçlyklarymyzyň gözbaşynda duran, täze ykdysady ösüşlere alyp barýan hormatly Prezidentimiziň giň göwrümli hem-de aýdyň maksatly işlerinde watansöýüjiligiň we sagdyn durmuş ýörelgesiniň belent nusgasyny görýäris. Bu ata Watanymyzyň älemi haýrana goýýan ösüşleriň mekanydygyna güwä geçýär.

Ýurt gülleýär, agzybir, zähmetsöýer halkymyz döredýär, gurýar. Şeýle belent tutumlar we il-ýurt bähbitli işler aýratyn ruhubelentligi döredip, geljege bolan ynamy artdyrýar. Ruhubelentlik bilen ynam bolsa ähli ösüşlerimiziň we ata Watanymyzda eýelenýän täze sepgitleriň gönezligidir. Gahryman Arkadagymyzyň: «Biziň döwletimiziň mundan beýläk-de gülläp ösmeginde ilkinji iň esasy şertimiz Watana bolan söýgimizdir» diýip parasatlylyk bilen belleýär. Watansöýüjiligiň belent nusgasyny görkezýän hormatly Prezidentimiziň göreldesine eýerip, çekýän zähmetimiziň ömrümiziň hem döwrümiziň bezegi-zynatydygyny, günsaýyn uly özgerişliklere beslenýän ata Watanymyzyň daýanjy-kuwwatydygyny duýup ýaşamak uly bagtdyr.

Şirin BATYROWA,

Daşoguz şäherindäki 14-nji orta mekdebiň mugallymy.

Ýylylyk islendik ekin üçin esasy gerekli şertleriň biri. Şonuň üçin hem «ýyladyşhana» sözi diňe bir ekine däl-de, kalbyňa-da ýylylyk paýlaýar. Ynha, 25-nji martda Çärjew etrabynyň çäginde «Altyn bürgüt» hususy kärhanasynyň täze ýyladyşhanasynyň açylyş dabarasynda hem şol ýylylyk hemmeleriň kalbyna nur çaýdy. Şol gün uly toý bilen welaýatymyzda ýene bir iri oba hojalyk taslamasy döredildi. Bu toýuň jümmüşinde bolanlar hem, oňa «mawy ýaýlym» arkaly gaýybana gatnaşanlar hem milli Liderimiziň ýurdumyzda hususyýetçilik pudagynyň ösdürilmegine berýän ünsüniň öz miwesini bereket bolup eçilýändigine şaýat bolandyrlar.

Ine-de, taryhy dabaranyň iň ýakymly pursady. Hormatly Prezidentimiz sanly ulgam arkaly ýyladyşhananyň işe girizilmegine badalga berýär. Dabarada çykyş eden «Altyn bürgüt» hususy kärhanasynyň ýolbaşçysy bu ýerde ýerine ýetirilen işler barada milli Liderimize hasabat berip, döredilen giň mümkinçilikler üçin tüýs ýürekden hoşallyk bildirýär. Arkadag Prezidentimiziň ak pata bermegi bilen sahnanyň bezemen derwezesi açylyp, welaýatymyzyň medeniýet we sungat ussatlary aýdym-sazly çykyşlaryna başlaýarlar. Joşgunly aýdymda-da il-günüň bolelin ýaşaýşyna gönükdirilen tutumlaryň sakasynda duran Gahryman Arkadagymyzyň adyna alkyş ýaňlanýar. Ýaşlaryň ýerine ýetiren tansy täze ýyladyşhanada dörejek zähmet joşgunyny buşlaýar.

Göwnüňe bolmasa, şol wagt bütin tebigat bu toýa guwanyp, tomaşa edip durana döndi. Üç-dört gün ozal ýagan ýaz ýagşyndan miras galan ajaýyp howa, ýaşyl begresli bahar, ozal Garagumuň gündogar etegi bolan, indi tanalmaz derejede özgeren toprak täze ýyladyşhananyň toýuna myhman boldy.

Aşgabat, 26-njy mart (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow sanly ulgam arkaly Ministrler Kabinetiniň nobatdaky mejlisini geçirdi. Onda döwletimiziň durmuşyna degişli möhüm meseleler ara alnyp maslahatlaşyldy we milli ykdysadyýetimiziň pudaklarynyň sazlaşykly ösüşine gönükdirilen birnäçe resminamalaryň taslamalaryna garaldy.

Milli Liderimiz mejlisiň gün tertibine girizilen meseleler barada aýdyp, ilki bilen Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary G.Müşşikowa söz berdi. Wise-premýer gözegçilik edýän düzümlerinde alnyp barylýan işleriň ýagdaýy, hususan-da, Maliýe we ykdysadyýet ministrliginiň hem-de Saglygy goraýyş we derman senagaty ministrliginiň hünärmenleriniň ýurdumyzyň şypahanalarynyň maliýe-hojalyk işleri hem-de bejeriş-sagaldyş kömegini almak üçin berilýän ýollamanamalarynyň bahalary boýunça bilelikde geçiren seljermeleriniň netijeleri barada hasabat berdi.

Geçirilen seljermeleriň dowamynda şypahanalaryň maliýe-hojalyk ýagdaýy we berilýän ýollamanamalaryň bahalary bilen baglanyşykly meseleler öwrenildi. Geçirilen seljermeleriň netijelerine laýyklykda, ýurdumyzda şypahanalaryň maliýe durnuklylygyny pugtalandyrmak, hödürlenýän hyzmatlaryň hilini gowulandyrmak maksady bilen birnäçe çäreleri kabul etmek teklip edilýär. Şunuň bilen baglylykda, hormatly Prezidentimiziň garamagyna degişli Kararyň taslamasy hödürlenildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, halkymyzyň saglygy we abadançylygy baradaky aladanyň Türkmenistanyň döwlet syýasatynyň möhüm ugurlarynyň biridigini belledi. “Saglyk” Döwlet maksatnamasynyň we beýleki giň möçberli durmuş-ykdysady maksatnamalaryň çäklerinde, paýtagtymyzda hem-de ýurdumyzyň welaýatlarynda täze lukmançylyk edaralarynyň, şypahana-dynç alyş we syýahatçylyk ugurly binalaryň yzygiderli gurulýandygy bellenildi.

Ýurdumyzyň şypahanalary enjamlaşdyrylyşy we ýola goýulýan hyzmatlar boýunça dünýä belli bejeriş-öňüni alyş merkezlerinden pes däldir. Şypahana-dynç alyş düzüminiň ösdürilmegi ýurdumyzyň raýatlarynyň saglygyny dikeltmäge ýardam edýär diýip, döwlet Baştutanymyz belledi. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow ýurdumyzyň sagaldyş edaralarynyň mümkinçiliklerini netijeli peýdalanmak maksady bilen, teklip edilýän çäreleriň ähmiýetini belläp, degişli Karara gol çekdi we ony sanly ulgam arkaly wise-premýere iberdi hem-de bu ugurda bar bolan wezipeleri üstünlikli ýerine ýetirmek boýunça birnäçe tabşyryklary berdi.

Mejlisiň dowamynda wise-premýer Türkmenistanda 2021 — 2025-nji ýyllarda döwletiň gatnaşmagyndaky kärhanalary dolandyrmak hem-de özgertmek boýunça Strategiýany we ony durmuşa geçirmek boýunça çäreleriň Meýilnamasyny amala aşyrmak ugrunda ýerine ýetirilmeli çäreler hakynda hasabat berdi. Resminama laýyklykda, ynançly dolandyrmagyň esasynda döwletiň we hususy pudagyň arasyndaky gatnaşyklary ösdürmek boýunça çäreleri ýerine ýetirmek göz öňünde tutulýar.

Şunuň bilen baglylykda, milli Liderimiziň garamagyna ministrlikleriň we häkimlikleriň hasabynda durýan birnäçe edaralary hususy taraplara geçirmek hakynda Türkmenistanyň Raýat kodeksiniň düzgünlerine laýyklykda taýýarlanylan teklipler hödürlenildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, birnäçe taslamalary üstünlikli ýerine ýetirmek maksady bilen döwletiň hususy tarap bilen gatnaşyklaryny ösdürmegiň häzirki döwrüň möhüm meseleleriniň biridigini belledi. Bu işde ynançly dolandyrmak guraly esasy maliýe ugurlarynyň biri hökmünde kesgitlenildi.

Bu guralyň netijeli peýdalanylmagy döwletimize serişdeleri tygşytlamaga, ilatly ýerlerde häzirki zaman düzüminiň döredilmegine, telekeçilik işi bilen meşgullanýan adamlaryň sanynyň artmagyna, şol bir wagtyň özünde harytlaryň we ýerine ýetirilýän hyzmatlaryň hiliniň ýokarlandyrylmagyna mümkinçilik berýär diýip, milli Liderimiz sözüni dowam etdi. Döwlet Baştutanymyz bu ugurda bar bolan wezipeleriň çözgüdine oýlanyşykly çemeleşmegiň wajypdygyny aýdyp, bu barada wise-premýere birnäçe anyk görkezmeleri berdi.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Ş.Abdrahmanow gazhimiýa toplumyny ösdürmek, şol sanda tebigy hem-de ugurdaş gazy öndürmek boýunça zawodlary gurmak, ylmy taýdan öňdebaryjy gazananlary we kämil tehnologiýalary ornaşdyrmak, daşary ýurtly ygtybarly kompaniýalar bilen hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de giňeltmek boýunça görülýän çäreler barada hasabat berdi.

Döwlet Baştutanymyzyň garamagyna “Söwda-ykdysady hyzmatdaşlyk boýunça bilelikdäki türkmen-saud toparynyň türkmen böleginiň düzümini tassyklamak hakynda” Kararyň taslamasy hödürlenildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, döwletimiziň energetika strategiýasynyň ägirt uly tebigy serişdeleriniň ýurdumyzyň nebitgaz pudagynyň ylmy-tehniki serişdelerini netijeli ulanmaga gönükdirilendigini belledi.

Täze döwrebap nebiti we gazy gaýtadan işleýän önümçilikleriň döredilmegi bu ulgamda öňde durýan wezipeleri çözmäge ýardam etmelidir. Şol önümçilikler ýurdumyzda hem-de daşary ýurtlarda uly isleg bildirilýän ýokary hilli önümleri öndürmelidir.

Döwlet Baştutanymyz nebitgaz senagatyny mundan beýläk-de ösdürmäge gönükdirilen maýa goýum taslamalarynyň üstünlikli durmuşa geçirilmeginde nebitgaz senagatynyň möhüm orun eýeleýändigini belläp, wise-premýere birnäçe tabşyryklary berdi.

Hormatly Prezidentimiz “Söwda-ykdysady hyzmatdaşlyk boýunça bilelikdäki türkmen-saud toparynyň türkmen böleginiň düzümini tassyklamak hakyndaky” Karara gol çekip, ony sanly ulgam arkaly wise-premýere iberdi hem-de bu ugurda degişli tabşyryklary berdi.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary E.Orazgeldiýew welaýatlarda gowaça hasylynyň düýbüni tutmak we ekiş möwsümini bellenen agrotehniki möhletlerde geçirmek, şeýle hem bugdaý ekilen meýdanlarda ideg etmek boýunça alnyp barylýan işler barada hasabat berdi.

24-nji martda Ahal, Balkan, Lebap we Mary welaýatlarynda gowaça ekişine guramaçylykly girişilendigi barada habar berildi. Şu günler Daşoguz welaýatynda bu möhüm çärä taýýarlyk görülýär, bu sebitde gowaça ekişine 31-nji martda badalga berler.

Tehniki hyzmat ediş kärhanalary we daýhan birleşikleri ekiş möwsümini bellenilen agrotehniki möhletlerde geçirmek, şol sanda oba hojalyk tehnikalarynyň hem-de gurallarynyň bökdençsiz işini önüm öndürijileri ýokary hilli gowaça tohumlary bilen üpjün etmek üçin ähli çäreler görülýär.

Şu günler gallaçy kärendeçiler agrotehniki kadalara laýyklykda, bugdaý ekilen meýdanlarda ak ekinleri mineral dökünler bilen iýmitlendirmek we ösüş suwuny tutmak işlerini dowam edýärler.

Welaýatlarda alymlar we tejribeli hünärmenler ýerli önüm öndürijilere öňdebaryjy ylmy tejribäni peýdalanmak, bugdaýyň, gowaçanyň, gök-bakja, ýeralma we beýleki oba hojalyk ekinlerinden bol hasyl almak meseleleri boýunça maslahatlary berýärler. Şeýle hem bu ugurda ylmy-usulyýet gollanmalary taýýarlanylýar.

Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, möwsümleýin meýdan işleriniň depginlerini güýçlendirmek, pagtaçy kärendeçileriň maddy-enjamlaýyn üpjünçiligini pugtalandyrmak boýunça birnäçe tabşyryklary berdi. Şunda oba hojalyk pudagyny üstünlikli ösdürmegiň wajyp şerti hökmünde ekerançylygyň medeniýetiniň ýokarlandyrylmagynyň möhümdigine aýratyn üns çekildi.

Döwlet Baştutanymyz ekerançylyk meýdanlaryny suwaryş suwy bilen üpjün etmek, suw serişdelerini rejeli peýdalanmak bilen baglanyşykly meseleleri hemişe üns merkezinde saklamak barada wise-premýere birnäçe anyk görkezmeleri berdi.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Ş.Durdylyýew Gurluşyk we binagärlik ministrliginiň işini kämilleşdirmek, hususan-da, bu ministrligiň binýadynda Gurluşyklaryň döwlet buýrujysy gullugyny döretmek boýunça alnyp barlan çäreler barada hasabat berdi.

Häzirki wagtda binagärlik-şähergurluşyk syýasaty üstünlikli durmuşa geçirilýär, sebitleri ösdürmek, halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini düýpli özgertmek boýunça iri möçberli taslamalar toplumlaýyn amala aşyrylýar.

Wise-premýer Gurluşyk we binagärlik ministrliginiň binýadynda Gurluşyklaryň döwlet buýrujysy gullugyny döretmek baradaky teklibi beýan etdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, gurluşyk pudagynyň kämilleşdirilmegi boýunça işleriň möhümdigini belläp, ähli ugurdaş düzümleriň sazlaşykly özara hereketi hem-de möhüm gurluşyk desgalarynda alnyp barylýan işler bilen baglylykda, Gurluşyklaryň döwlet buýrujysy gullugynyň işiniň gurallarynyň düýpli öwrenilmeginiň zerurdygyny aýtdy.

Döwlet Baştutanymyz bu meseläni ýene bir gezek içgin öwrenmegiň zerurdygyny aýdyp, bu babatda wise-premýere birnäçe anyk tabşyryklary berdi.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary B.Öwezow ýurdumyzyň önüm öndürijileri we telekeçileri bilen bilelikde maýa goýum forumyny geçirmek boýunça alnyp barylýan taýýarlyk işleri barada hasabat berdi.

Wise-premýer ulag-aragatnaşyk toplumynda pudagyň maddy-enjamlaýyn binýadynyň berkidilmegine, döwlet we hususy gatnaşygy mundan beýläk-de ösdürmäge, daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümçilik kuwwatlyklaryny artdyrmaga, içerki bazarlary ýurdumyzda öndürilen ýokary hilli harytlar bilen üpjün etmäge gönükdirilen işleriň alnyp barylýandygyny habar berdi.

Şunuň bilen baglylykda, 8-9-njy aprelde ýokarda agzalan Maýa goýum forumyny geçirmek baradaky teklip beýan edildi.

Şeýle hem ulag we aragatnaşyk toplumynyň häzirki zaman düzümini nazara alyp, türkmen telekeçileriniň we önüm öndürijileriniň maýa goýum serişdelerini çekmek arkaly ykdysadyýetimizde hususy pudak bilen hyzmatdaşlygyň çäklerinde täze kärhanalary döretmek göz öňünde tutulýar.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, toplumlaýyn maksatnamalaryň üstünlikli durmuşa geçirilmegi netijesinde, gaýtadan işleýän pudagyň ösdürilýändigini, kiçi we orta telekeçilige döwlet tarapyndan goldaw berilýändigini belledi.

Netijeli gatnaşyklary ýola goýmakda bilelikdäki taslamalaryň ykdysady bähbitliligi, olaryň durmuş ähmiýeti we ekologiýa howpsuzlygy möhüm ugur bolup durýar. Ähli gyzyklanma bildirýän taraplaryň netijeli we uzak möhletleýin üstünlikleri gazanmagy üçin has amatly gurallaryň tapylmagy wajypdyr. Häzirki döwürde ýurdumyzyň öňünde daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümçiligi ýola goýmak we eksport ugurlaryny artdyrmaga gönükdirilen täzeçil usullary giňden ornaşdyrmak möhümdir diýip, milli Liderimiz belledi.

Döwlet Baştutanymyz Maýa goýum forumyny geçirmek baradaky teklip hakynda aýdyp, bazar gatnaşyklaryny ulgamlaýyn esasda öwrenmegiň, ýurdumyzyň önüm öndürijileriniň talaplaryna yzygiderli seljermeleri geçirmegiň, türkmen telekeçileriniň ulag-aragatnaşyk toplumynda ýokary hilli önümleriň önümçiligini ýola goýmakda öňdebaryjy tejribeleri we innowasion usullary ornaşdyrmagyň wajypdygyny belledi we bu babatda wise-premýere anyk tabşyryklary berdi.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Ç.Gylyjow “Türkmen awtoban” paýdarlar jemgyýetiniň binýadynda “Ulag hyzmatlary” ýolagçy gatnatma kärhanasyny döretmek hem-de bu ugurda hyzmatlary ýola goýmak boýunça alnyp barylýan işler barada hasabat berdi.

Aşgabat — Türkmenabat ýokary tizlikli awtomobil ýolunyň gurluşyk işleriniň ýokary depginde dowam etdirilýändigi hem-de Watanymyzyň Garaşsyzlygynyň şanly 30 ýyllygyna gabatlanyp, bu awtomobil ýolunyň Aşgabat — Tejen böleginiň ulanylmaga berilmeginiň meýilleşdirilýändigi habar berildi.

Halkara ýolagçy gatnawlaryny ýola goýmak hem-de bu ugurda ýokary hilli hyzmatlary üpjün etmek maksady bilen “Ulag hyzmatlary” kärhanasyny döretmek göz öňünde tutulýar.

Wise-premýer “Türkmen awtoban” paýdarlar jemgyýeti tarapyndan ýolagçy awtobuslaryny hem-de ýeňil awtoulaglary satyn almak baradaky teklipleriň öwrenilendigini habar berdi.

Şunuň bilen baglylykda, “Türkmenawtoulaglary” agentliginiň awtoulag menzilleriniň hyzmatyndan şertnamalaýyn esasda peýdalanmak arkaly ýolagçylara ýokary hilli hyzmaty ýola goýmak boýunça degişli işler alnyp barylýar.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, ýurdumyzyň telekeçileriniň tagallalary bilen ýokary tizlikli awtoulag ýollarynyň hem-de çylşyrymly inženerçilik desgalarynyň onlarçasynyň gurulýandygyny, olaryň Watanymyzyň yklymyň örän möhüm söwda ýollarynyň halkara merkezi hökmünde ornunyň pugtalandyrylmagyna ýardam berýän döwrebap we ýokary netijeli ulag düzümlerini kemala getirmekde ägirt uly ähmiýetini belledi.

Ýokary depginde gurluşygy alnyp barylýan Aşgabat — Türkmenabat ýokary tizlikli awtobanyň halkara ölçegleriniň ähli talaplaryna doly gabat gelmegi üçin ähli tagallalary etmek zerurdyr, munuň özi Türkmenistanyň möhüm ulag-üstaşyr geçelgesi hökmündäki ornunyň pugtalandyrylmagyna ýardam berer diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy.

Milli Liderimiz ýolagçylara ýokary hilli hyzmat etmegiň degişli düzümlerini döretmegiň zerurdygy barada aýdyp, pudak derejesinde awtomobil ulagynyň ähmiýetiniň barha artýandygyny nygtady.

Milli Liderimiz awtomobil ulagynyň tehniki binýadynyň ýokary ekologiýa we howpsuzlyk ölçeglerine laýyk derejede döwrebaplaşdyrylmagynyň döwletimiziň durmuş-ykdysady syýasatynyň möhüm ugrudygyny aýdyp, ýolagçylara ýokary derejeli hyzmat etmek üçin degişli şertleri üpjün etmek boýunça wise-premýere birnäçe görkezmeleri berdi.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary M.Mämmedowa 2021-nji ýylyň aprel aýynda geçiriljek esasy çäreleriň, şeýle hem medeni-durmuş maksatly binalary açyp, ulanmaga bermegiň maksatnamasy barada hasabat berdi.

“Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany” şygarynyň hem-de Bütindünýä saglyk gününiň, Türkmen bedewiniň milli baýramynyň we Türkmen alabaýynyň baýramynyň, Aşgabadyň 140 ýyllygynyň hormatyna bagyşlanan çäreleriň meýilnamasyny amala aşyrmagyň çäklerinde ylmy-amaly maslahatlary, döredijilik duşuşyklaryny, sergileri, baýramçylyk konsertlerini, ylym-bilim çärelerini, sportuň dürli görnüşleri boýunça ýaryşlary we bedenterbiýe-sagaldyş çärelerini guramak göz öňünde tutulýar.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, türkmen halkynyň maddy we ruhy mirasynyň düýpli öwrenilmeginde hem-de dünýäde giňden wagyz edilmeginde baýramçylyk dabaralarynyň we çäreleriniň ägirt uly ähmiýetiniň bardygyny belledi hem-de olaryň ýokary guramaçylyk derejesini üpjün etmegi tabşyrdy.

Döwlet Baştutanymyz Türkmen bedewiniň milli baýramyna we ilkinji gezek onuň bilen bilelikde geçirilýän Türkmen alabaýynyň baýramyna taýýarlyk işlerine ünsi çekip, häzirki döwürde ýurdumyzda bu ugurlaryň degişli düzümleriniň döredilmegine hem-de sazlaşykly ösdürilmegine gönükdirilen işleriň ähmiýetlidigini belledi. Arassa ganly ahalteke bedewleriniň baş sanyny artdyrmak, atşynaslyk ulgamyndaky tohumçylyk işinde halkara hyzmatdaşlygyny ösdürmek we itşynaslyk milli ýörelgelerini ilerletmek hem-de onuň asyrlar aşyp gelýän däplerini geljek nesillere ýetirmek boýunça toplumlaýyn işler alnyp barylýar. Munuň özi medeniýet we sungat işgärleriniň döredijiliginde mynasyp orun eýelemelidir diýip, hormatly Prezidentimiz aýtdy hem-de baýramçylyklar mynasybetli meýilleşdirilen dabaralary türkmen toýuna mahsus derejede guramaçylykly geçirmek babatda wise-premýere birnäçe tabşyryklary berdi.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary M.Geldinyýazow gözegçilik edýän ulgamlarynda alnyp barylýan işleriň ýagdaýy hem-de “Saglyk” Döwlet maksatnamasynyň rejelenen görnüşini taýýarlamak boýunça alnyp barylýan işler barada hasabat berdi.

Milli Liderimiziň yzygiderli tagallasy netijesinde, tutuş ýurdumyzda iri, halkara ölçeglerine kybap gelýän anyklaýyş merkezleri, bejeriş-öňüni alyş edaralary, hassahanalar, şypahanalar, häzirki zaman derman serişdeleri kärhanalary gurulýar.

Adamlaryň saglygyny goramak hem-de ömür dowamlylygyny artdyrmak, ýokary hilli lukmançylyk hyzmatlaryny bermek, lukmanlaryň hünär derejesini ýokarlandyrmak, giň halkara hyzmatdaşlygyny ýola goýmak, sagdyn durmuş ýörelgelerini wagyz etmek boýunça ägirt uly işler alnyp barylýar.

Degişli ministrlikler we pudaklaýyn dolandyryş edaralary bilen bilelikde, “Saglyk” Döwlet maksatnamasynyň rejelenen görnüşi hem-de ony amala aşyrmak boýunça ýerine ýetirilmeli çäreleriň 2021 — 2025-nji ýyllar üçin meýilnamasy işlenip taýýarlanyldy.

Saglygy goraýşy hemmetaraplaýyn ösdürmek, adamlaryň ýaşaýyş derejesini gowulandyrmak we ömür dowamlylygyny artdyrmak, saglygy berkitmäge, keselleriň öňüni almaga, saglygy goraýşyň kämil we ýokary netijeli ulgamyny döretmäge toplumlaýyn esasda çemeleşmek maksatnamanyň möhüm ugurlary bolup durýar.

Şeýlelikde, “Saglyk” Döwlet maksatnamasynyň ýerine ýetirilmegi saglygy goraýşyň kämil we ygtybarly ulgamyny kemala getirmäge, Türkmenistanyň dünýäde sagdynlygyň we bagtyýarlygyň ýurdy hökmündäki derejesini has-de belende götermäge ýardam berer.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, milli saglygy goraýyş ulgamyny kämilleşdirmek boýunça alnyp barylýan işleriň wajypdygyny belledi we onuň hemmetaraplaýyn ösdürilmeginiň durmuş ulgamyny nazarlaýan döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biridigini aýtdy.

Bu möhüm ugruň düýpli özgerdilmegine gönükdirilen özgertmeleriň çäklerinde, häzirki zaman lukmançylyk merkezleriniň gurluşygynyň, dünýäniň öňdebaryjy önüm öndürijilerinden ýokary tehnologiýaly enjamlary satyn almagyň, ýokary hünärli lukmanlary taýýarlamagyň, derman üpjünçiliginiň guralyny kämilleşdirmegiň göz öňünde tutulýandygy bellenildi. Adamlaryň sagdyn durmuş ýörelgelerine we ýaramaz endiklerden daşda durmagyna ugrukdyrýan öňüni alyş çärelerine möhüm üns berilmelidir.

Döwlet Baştutanymyz hödürlenen taslamany makullap we degişli Karara gol çekip, ony sanly ulgam arkaly wise-premýere iberdi hem-de göz öňünde tutulan ähli çäreleriň ýerine ýetirilişine berk gözegçilik etmegi tabşyrdy.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, daşary işler ministri R.Meredow Türkmenistanyň wekiliýetiniň Russiýa Federasiýasynyň Moskwa şäherine şu ýylyň 30-njy martyndan 2-nji apreli aralygynda boljak iş saparyna görülýän taýýarlyk barada hasabat berdi.

Hökümetara toparynyň bilelikdäki işiniň çäklerinde amala aşyrylýan saparyň dowamynda ikitaraplaýyn duşuşyklary we hyzmatdaşlygyň esasy ugurlary boýunça gepleşikleri geçirmek göz öňünde tutulýar. Şunuň bilen baglylykda, Russiýa Federasiýasynyň sebitleri bilen nebitgaz, himiýa, senagat, oba hojalyk pudaklarynda, ulag, söwda-ykdysady, ylym-bilim toplumlarynda we saglygy goraýyşda özara gatnaşyklaryň geljekki ugurlary ara alnyp maslahatlaşylar.

Şeýle hem iki ýurduň daşary syýasy edaralarynyň ýolbaşçylarynyň arasynda duşuşyklar we gepleşikler meýilleşdirildi. Olaryň dowamynda möhüm ugurlarda, şol sanda syýasy-diplomatik ulgamda döwletara gatnaşyklaryny ösdürmegiň meselelerine garalar.

2-nji aprelde Moskwada GDA ýurtlarynyň daşary işler ministrleriniň Geňeşiniň nobatdaky mejlisi geçiriler. Onuň gün tertibine sebitara we halkara howpsuzlygyny pugtalandyrmak, syýahatçylyk, bedenterbiýe we sport, ýaşlar syýasaty ugurlarynda köptaraply hyzmatdaşlygy ösdürmek bilen baglanyşykly meseleleriň toplumy giriziler. Şunuň bilen baglylykda, türkmen tarapy mejlise gatnaşyjylaryň garamagyna birnäçe resminamalary hödürlär.

Türkmenistanyň wekiliýetiniň Russiýa Federasiýasyna iş saparynyň çäklerinde sebit howpsuzlyk meseleleri boýunça ýokary derejedäki ikitaraplaýyn pudagara geňeşmeleri geçirmek bellenildi.

Şeýle hem türkmen-rus gatnaşyklarynyň köpugurly häsiýete eýedigini nazara almak bilen, Hökümetleriň degişli agzalarynyň, iki ýurduň ministrlikleriniň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň hem-de iri firmalarynyň ýolbaşçylarynyň arasynda iş duşuşyklaryny guramak teklip ediler.

Mundan başga-da atçylyk sungaty ugrunda ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygy ösdürmek maksady bilen, “Galkynyş” milli at üstündäki oýunlar toparynyň wekilleriniň Russiýanyň döwlet sirkiniň we Moskwanyň uly döwlet sirkiniň ýolbaşçylary bilen duşuşyklarynyň geçirilmegi göz öňünde tutulýar.

Bu duşuşyklaryň we gepleşikleriň netijeleri boýunça dürli ugurlarda hyzmatdaşlyk barada ikitaraplaýyn resminamalara gol çekmek meýilleşdirilýär.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, Türkmenistany we Russiýa Federasiýasyny gadymdan gelýän dostluk gatnaşyklarynyň we taryhy taýdan ýola goýlan hyzmatdaşlygyň baglanyşdyrýandygyny belledi. Häzirki döwürde strategik hyzmatdaşlyk esasynda ýola goýulýan gatnaşyklar ikitaraplaýyn we köptaraplaýyn esasda sazlaşykly ösdürilýär. Biziň ýurtlarymyz abraýly halkara guramalarynyň çäklerinde netijeli gatnaşyklary ýola goýmak arkaly sebit hem-de ählumumy parahatçylygyň, howpsuzlygyň, abadançylygyň üpjün edilmegi bilen baglanyşykly wajyp meseleleri boýunça garaýyşlaryň ýakyndygyny ýa-da doly gabat gelýändigini beýan edýär diýip, hormatly Prezidentimiz belledi.

Türkmen-rus hyzmatdaşlygy giň ugurlary öz içine alýar diýip, milli Liderimiz belledi hem-de bilelikdäki Hökümetara toparynyň işine möhüm orun degişli bolan söwda-ykdysady ulgamda netijeli gatnaşyklary ösdürmek üçin ägirt uly mümkinçilikleriň bardygyny nygtady. Şunuň bilen birlikde, ynsanperwer ugurlar, bilim we ylym, medeniýet we sungat ulgamlary boýunça däp bolan gatnaşyklaryň berkidilmegine uly ähmiýet berilýär.

Döwlet Baştutanymyz Russiýanyň netijeli ykdysady, işewür we medeni gatnaşyklary ýola goýlan iri sebitler bilen alnyp barylýan hyzmatdaşlygyň okgunly häsiýete eýedigini kanagatlanma bilen belledi.

Şunuň bilen baglylykda, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow ýurdumyzyň wekiliýetiniň möhüm ugurlarda özara bähbitli ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygy ösdürmek üçin bar bolan mümkinçilikleriň doly derejede durmuşa geçirilmegini öz içine alýan Russiýa Federasiýasyna boljak iş saparyna taýýarlyk görmek boýunça wise-premýere, DIM-niň ýolbaşçysyna anyk tabşyryklary berdi.

Sanly ulgam arkaly geçirilen Ministrler Kabinetiniň mejlisinde döwlet durmuşyna degişli başga-da, birnäçe meselelere garaldy we olar boýunça degişli çözgütler kabul edildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Ministrler Kabinetiniň sanly ulgam arkaly geçirilen mejlisini jemläp, oňa gatnaşanlara berk jan saglyk, maşgala abadançylygyny hem-de mähriban halkymyzyň, berkarar Watanymyzyň abadançylygynyň bähbidine alyp barýan işlerinde uly üstünlikleri arzuw etdi.

Bize berlen maglumata görä, «Altyn bürgüdiň» ýyladyşhana toplumynyň birinji tapgyry 4 gektar meýdanda eýýäm üç ýyldan bäri işläp gelýär. Şu gezek onuň 4,5 gektara golaý meýdany eýeleýän ikinji tapgyry açylyp, ulanylmaga berildi. Noýabr aýyndan bäri 8,4 gektar meýdandan 600 tonna golaý pomidor ýyglyp, şonuň 460 tonna golaýy eksporta goýberilipdir, galan bölegi bolsa içerki bazarda ýerlenilipdir. Hususy kärhananyň ýyladyşhana müdiri Mahmut Myradow täze tapgyryň açylyp, ulanylmaga berilmegi bilen önümçiligiň ozalkysyndan iki esseden hem artandygyny aýdýar.

Eýsem, «Altyn bürgüt» hususy kärhanasynyň ýyladyşhana toplumy barada bizi nämeler gyzyklandyrýar? Elbetde, önümçiligiň gerimi hem-de döwrebaplygy. Biler bolsaňyz, toplumda olaryň ikisi hem jikme-jik göz öňünde tutulypdyr.

Hormatly Prezidentimiziň 2016-njy ýylyň 8-nji iýunynda gol çeken Buýrugyna laýyklykda ýurdumyzyň hususy taraplarynyň birnäçesine ýyladyşhana toplumlaryny döretmek üçin ýer bölekleri berildi. Şol Buýruk bilen «Altyn bürgüt» hususy kärhanasyna hem Çärjew etrabynyň çäginden ýyladyşhana toplumyny döretmek üçin 21 gektar meýdan bölünip berildi. Ýeri gelende aýtsak, bu ýerde beýleki käbir hususyýetçilerimiziň hem döwrebap ýyladyşhanalary hereket edýär. Olaryň ählisinde döwrebap şertler döredilip, önümçilik göwnelaýyk alnyp barylýar.

Häzir 21 gektaryň 8,4 gektary özleşdirilip, onda 6 sany döwrebap ýyladyşhana ýerleşdirildi. Ýarym gektar meýdanda bolsa toplumyň ugurdaş maksatly binalary ýerleşýär. Hususy kärhana berkidilen ýeriň galan böleginde hem geljekki ýyllarda täze ýyladyşhanalary gurmak meýilleşdirilýär.

Ýyladyşhanada Türkiýe, Niderlandlar Patyşalygy, Ysraýyl, Italiýa, Germaniýa, Hytaý ýaly döwletlerden getirilen döwrebap enjamlar ornaşdyrylyp, işleriň aglaba böleginiň sanly tehnologiýalara esaslanmagy üpjün edildi. Şeýlelikde häzir bu toplumda döwrebap ýyladyşhanalardan başga-da, edara binasy, ammar, sowadyjyly ammar, bug gazany binasy, önümhana, suw arassalaýjy we dökünli suwy taýýarlaýjy desga, transformator hem-de terezi bar.

Häzir ýyladyşhananyň mümkinçiligi bir ýylda 2 müň 100 tonna pomidor ýetişdirmäge ýetdi. Munuň üçin her gektara pomidoryň «Marwelans», «Profans» we «Suşi» görnüşleriniň 22 müň 500 şitili oturdyldy. Göwnejaý gözegçiligiň netijesinde bir möwsümde her gektardan 250 tonnadan hasyl almaga mümkinçilik bar. Möwsümiň başyndan bäri 600 tonna golaý hasylyň ýyglandygyny habar beripdik. Dogrusy, ýyladyşhananyň açylan gününde bu tonnalaryň üstüne ýene ep-eslisi goşuldy. Çünki onuň açylyş dabarasy hasyl ýygnalýan güne gabat geldi.

Täze ýyladyşhana toplumyndaky döwrebaplyk we sanly tehnologiýalar babatynda ýene-de käbir zatlary aýdyp bolar. Çünki bu ikisiniň sazlaşykly işine tas her ädimde diýlen ýaly gabat gelinýär.

Bu babatda ilkinji aýdylmaly zat ekini suwarmak, şol bir wagtyň özünde-de dökünlemek üçin iň häzirkizaman, kämil gurluşyň ornaşdyrylanlygydyr. Arassa ýerasty çeşmelerden alnan suw ýörite ulgamyň üsti bilen ýene bir gezek süzgüçden geçirilip, başga bir ulgamda oňa ekine berilmeli dökün goşulýar. Tutuş ýyladyşhanada her düýp pomidory damjalaýyn usulda suwarmak üçin hem umumy uzynlygy müňlerçe metre ýetýän ulgam guralypdyr. Bu ulgam inçejik şlangalar arkaly suwy ekiniň düýbüne çenli getirýär.

Toplumdaky ägirt uly çelekleriň biri bolsa suw gory üçin ulanylýar. Ekine bermek üçin taýýarlanylýan suw bu çelekde ätiýaçda toplanylyp, zerur wagty ýörite ulgam arkaly akdyrylýar. Ýyladyşhanalarda bellenen ýylylygy saklamak üçin bolsa «Erensan» kompaniýasynyň öňdebaryjy ýyladyş ulgamy ornaşdyrylypdyr. Kesgitli ýylylygy hemişelik saklamakda tebigy gaz ulanylýar.

Toplumyň sowadyjyly ammarynda hem ähli mümkinçilikleriň döredilendigini nygtamak gerek. Ammara berkidilen hünärmeniň gürrüň berşi ýaly, onda 120 tonna çenli pomidory saklap bolar.

Ýene bir aýdylmaly zat döwrebap ýyladyşhana toplumynda işgärleriň hünär kämilligini yzygiderli artdyrmak işleriniň hem göz öňünde tutulanlygydyr. Munuň üçin onuň dolandyryş merkezinde ýöriteleşdirilen okuw otagy döredilipdir. Bu otagda tejribeli hünärmenler tarapyndan gysga wagtlaýyn okuw geçirilip, hemmeleriň döwrebap tehnologiýalardan kämil derejede baş çykarmagy gazanylýar.

Ýokarda agzalanlaryň ählisiniň sanly tehnologiýa daýanyp, awtomatiki ýagdaýda işleýändigi aýratyn bellenilmeli ýagdaýdyr.

Elbetde, bu ýazgylar 25-nji mart güni ýurdumyzda täze açylan ýyladyşhanalaryň diňe biriniň söhbedi. Olaryň ählisi baradaky iň uly eseri Gahryman Arkadagymyz döredýär. Bu eser ajaýyp döwrümiziň altyn sahypalaryna ýazylýar. Şonuň üçin hem täze toplumda işlejek hünärmenleriň Gahryman Arkadagymyza alkyşyny şu ýazgylaryň iň mynasyp jemlemesi hasapladyk.

Begenç ÇARYÝEW,
«Altyn bürgüt» hususy kärhanasynyň ýolbaşçysy:

― Ýyladyşhana toplumymyzyň açylyş dabarasynda çykyş edip, Gahryman Arkadagymyza hoşallyk bildiren pursadymda ýüregime dolan tolgunma we çäksiz buýsanç bütin ömrüme içki dünýämden çykmasa gerek. Eziz Arkadagymyzyň sowgat beren «John Deere» kysymly kuwwatly traktory bolsa biziň şatlygymyzy has-da artdyrdy.

Täze ýyladyşhanalardan ýyglan hasylyň bir bölegini Gazagystan Respublikasyna eksporta hem ugratdyk. Mahlasy, baharyň şol güni bize hoş habar yzyna hoş habar getirdi. Men ýene bir gezek şeýle iri taslamany durmuşa geçirmäge beren ýardamy üçin Gahryman Arkadagymyza tüýs ýürekden alkyş aýdýaryn. Nesip bolsa, eziz Watanymyzyň ykdysady kuwwaty, azyk bolçulygy üçin gijämizi-gündiz edip zähmet çekeris.

Narly Abdullaýew, agronom:

― Täze ýyladyşhanalar ylmyň we sanly tehnologiýalaryň iň täze gazananlaryna esaslanyp işleýär. Bu ýerde ekine beriljek her damja suwa, her zerre döküne çenli takyk ölçenilýär we gerekli mukdarda berilýär. Şonuň üçin işleriň guralyşy agronomlardan hem kämil sowatlylygy talap edýär. Nesip bolsa, ýyladyşhana toplumynda giň mümkinçilikleriň gurşawynda işläp, ähli bilimimizi, başarnygymyzy eziz Watanymyzyň ykdysady kuwwatyna bagyşlarys. Şeýle döwletli tutumlaryň sakasynda duran Gahryman Arkadagymyzyň jany sag bolsun, tutýan tutumly işleri elmydama rowaçlyklara beslensin!

Aýşat JUMAÝEWA, işçi:

― Toplumyň işgärleriniň arasynda gelin-gyzlar hem kän. Bu ýerde bize işlemek üçin ähli amatly şertler döredilip berilýär. Işleriň aglaba bölegi awtomatlaşdyrylan usulda. Biz diňe ekine gözegçilik etmäge we hasyl ýygnamaga gatnaşýarys. Okuw we lukmançylyk otaglary, 200 orunlyk naharhana we dynç alyş nokatlary işgärleriň ygtyýarynda.

Biz şeýle döwrebap toplumlary gurduryp, olaryň işine ak pata berýändigi üçin Gahryman Prezidentimize tüýs ýürekden alkyş aýdýarys. Nesip bolsa, iýun aýyna çenli dowam etjek ýygym möwsüminde täze toplumdan bol hasyl alyp, eziz Watanymyzyň döwletlilik toýuna ― Garaşsyzlyk baýramymyza bereket bilen bararys.

Hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda eziz Watanymyz hemmetaraplaýyn ösýär we dünýäniň ösen döwletleriniň hataryna goşulýar. Diýarymyzyň ösüşli ýollarynda milli ykdysadyýetimizi bazar gatnaşyklaryna geçirmek wezipesine uly ähmiýet berilýär. Döwletimiziň saýlap alan ykdysady ugrunyň gözbaşynda milli önümçilik binýadynyň yzygiderli giňeldilmegine, ahyrky ykdysady netijelilige gönükdirilen bazar ykdysadyýetine geçmek ýörelgesi goýuldy. Toplumlaýyn häsiýete eýe bolan bu geçişiň binýatlaýyn ugurlarynyň biri-de döwlet eýeçiligindäki emläkleri hususylaşdyrmak bilen bagly bolup durýar.

Garaşsyzlyk ýyllarynda Türkmenistanda bazar gatnaşyklaryny işjeň kemala getirmek we düşewüntsiz kärhanalaryň ykdysady netijeliligini artdyrmak boýunça maksatnamalaýyn çäreler amala aşyrylýar. Hususyýetçilik milli ykdysadyýetiň döwlete dahylly böleginiň hyzmatlar ulgamynda, söwdada, oba hojalygynda we gaýry pudaklarda düşewüntsiz işleýän kärhanalaryň, edaralaryň, guramalaryň, ýaşaýyş jaý gaznalarynyň, söwda öýleriniň, söwda edaralarynyň, maldarçylyk hojalyklarynyň we başgalaryň hukuk gatnaşyklary ýagdaýynda dolulygyna ýa-da bölekleýin döwlete dahylsyz bölege, hususy kärhanalara, paýdarlar jemgyýetlerine ýa-da başga guramaçylyk hukuk görnüşli kärhanalara öwrülmegi, fiziki, ýuridiki taraplara şahslara satylmagydyr. Döwlet emläginiň hususylaşdyrylmagy maýa goýum bäsleşigi, bäsleşikli söwdalar hem-de döwlet eýeçiligindäki paýnamalaryň gazna biržasynyň üsti bilen satylmagy esasynda amala aşyrylýar.

Hojalyk işi bilen meşgullanýan birlikleri hususylaşdyrmagyň baş maksady dürli ugurlarda önümçiligi ýola goýmakda we netijeli alyp barmakda, söwda we hyzmatlar ulgamynda baý tejribe toplan, özüne ynanylan edara-kärhananyň işinde berk hasaby we hasabatlylygy ýola goýmak arkaly onuň ahyrky ykdysady netijeliligini ýokary derejede üpjün etmegi, alyp barýan işine eýeçilik gözi bilen garamagy başarýan hünärmenleri tapmakdan ybaratdyr. Hormatly Prezidentimiziň saýlap alan hemmetaraplaýyn täzeleniş hem döwrebaplaşmak ýoly bilen okgunly öňe barýan Türkmenistanda halal zähmetinden döwlet tapýan hususyýetçileriň kämil nesli kemala gelýär. Döwlet emlägini hususylaşdyrmagyň netijeli usullary işe ornaşdyrylýar. Şol bir wagtyň özünde, öz ykbalyny telekeçilik işine baglan ildeşlerimize ýeňillikli bank karzlary berilýär, hususylaşdyrylan hojalyk subýektlerini döwlet belligine almagyň we olara salgyt salmagyň ýeňillikli tertip-düzgüni ornaşdyrylýar.

Gahryman Arkadagymyzyň ýadawsyz tagallalary esasynda ýurdumyzda hususyýetçiligiň giň gerimde ösdürilmegi, telekeçileriň kanuny bähbitlerini goraýan kanunçylyk namalarynyň kabul edilmegi, dürli maksatly desgalaryň gurulmagy hem-de oba hojalyk ekinlerini ösdürip ýetişdirmek üçin uzak möhletleýin ýeňillikli karzlaryň we ýer bölekleriniň bölünip berilmegi, ýurdumyzyň senagatçylaryna we telekeçilerine giň mümkinçilikleri açdy. Indi türkmen telekeçileriniň önümleri diňe bir içerki bazarda däl, eýsem, dünýäniň dürli döwletlerinde «Türkmenistanda öndürildi» diýen ýazgy bilen satylýar. Ýurdumyzyň eksport mümkinçiliklerini artdyrmak, öňdebaryjy dünýä tejribesini ornaşdyrmak, işjeň halkara hyzmatdaşlygyny ýola goýmak maksady bilen, dünýäniň dürli döwletlerinde türkmen telekeçileriniň wekilhanalary we söwda öýleri hereket edýär.

Arkadag Prezidentimiziň taýsyz tagallalary bilen 2018-nji ýylyň 16-njy martynda Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň edara binasynda geçirilen taryhy duşuşykda kiçi we orta telekeçiligi goldamak hem-de täze innowasion önümçilikleri döretmek maksady bilen, Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň Türkmenistanda Kiçi we orta telekeçiligi goldamak gaznasy hem döredildi. Bu ýuridiki şahs hökmünde döredilen gazna öz paýnamalaryny Aşgabat gazna biržasynda satmaga hukuk hem berildi.

Şular ýaly döredilýän giň mümkinçilikleriň netijesinde gysga wagtyň içinde türkmen hususyýetçileri dürli pudaklaýyn ugurly önümçiliklerde, gurluşykda, senagatda, oba hojalygynda, hyzmatlar ulgamynda ýokary netijeleri gazandy. Paýtagtymyzda, welaýat we etrap merkezlerinde, oba ýerlerinde öňdebaryjy tehniki-tehnologik nusgalara laýyk enjamlaşdyrylan döwrebap zawoddyr fabrikleriň, önümçilik sehleriniň, oba hojalyk önümlerini gaýtadan işleýän hem-de söwda we dürli ugurly hyzmatlary ýerine ýetirýän kärhanalaryň, durmuş-medeni desgalaryň ýüzlerçesi peýda boldy. Oba ýerlerinde iri möçberli maldarçylyk we guşçulyk toplumlary döredildi. Olaryň aglabasynda öndürilýän önümler özüniň ýokary hili bilen diňe bir daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutmak bilen çäklenmän, eýsem, daşary bazarlarda-da bäsdeşlige ukyplylygy bilen tapawutlanýar.

Milli haryt öndürijileriň işjeňliginiň günsaýyn ýokarlanmagy ýurdumyzda amala aşyrylýan «Türkmenistanda öndürilýän önümleriň daşary ýurtlara iberilýän möçberini artdyrmak boýunça Döwlet maksatnamasynda» we «Türkmenistanda daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleri öndürmek boýunça Döwlet maksatnamasynda» bellenen möhüm wezipeleriň üstünlikli amala aşyrylmagyna saldamly goşantdyr. Kabul edilen maksatnamalaryň çäklerinde hereket edýän hususylaşdyrmagyň usulyýeti kämilleşdirilip, bazar gatnaşyklarynda gymmatly kagyzlaryň bazaryny, bilelikdäki paýly kärhanalaryň ornuny ýokarlandyrmak üçin maýa goýum taslamasy hem bäsdeşlikli söwda ugurlaryna üýtgeşmeleri girizip alyp barmak ýörelgeleri dowam edýär.

Häzirki döwürde döwlet eýeçiligindäki emläkleri hususylaşdyrmak boýunça işleriň depginini has-da güýçlendirmek, bäsdeşlikli söwdalaryň hilini ýokarlandyrmak, ahyrky netijede milli ykdysadyýetiň durnukly ösüşini üpjün etmek maksady bilen kabul edilýän kadalaşdyryjy resminamalary, hukuk namalaryny has-da kämilleşdirmek işleri yzygiderli alnyp barylýar. Bu özgertmeleriň maksady berkarar Watanymyzyň ykdysady kuwwatyny artdyrmak, mähriban halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş ýagdaýyny yzygiderli gowulandyrmak, il agzybirligini, jemgyýetimiziň jebisligini pugtalandyrmak bolup durýar.

Parahat MERETLIÝEW,

Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrliginiň baş hünärmeni.

Häzirki döwürde ykdysadyýetimiziň dürli pudaklaryny ösdürmekde, durnukly ösüşiň maksatlaryna ýetmekde, raýatlaryň ýaşaýyş şertlerini ýokarlandyrmakda oňyn işler alnyp barylýar. Hususan-da, oba we şäher ýerlerini elektrik energiýasy bilen bökdençsiz üpjün etmek hem-de energiýanyň dürli görnüşlerinden aýawly we netijeli peýdalanmagy ýola goýmak babatda birnäçe işler durmuşa geçirilýär, degişli döwlet Maksatnamalary kabul edilýär.

Ýurdumyz tebigy gazyň, ýangyjyň gorlaryna, şeýle hem ýel we Gün energiýa çeşmelerine baýdyr. Şu nukdaýnazardan, hormatly Prezidentimiziň Karary bilen 2018-nji ýylyň 21-nji fewralynda «Energiýany tygşytlamagyň 2018 — 2024-nji ýyllar üçin Döwlet Maksatnamasy» kabul edildi. Şeýle hem bu Maksatnamany amala aşyrmak boýunça ýerine ýetirilmeli çäreleriň meýilnamasy tassyklanyldy. Şol meýilnamada ýyladyş we gyzgyn suw üpjünçilik ulgamlary üçin kadalaşdyrmagyň intellektual ulgamlaryny, gurluşlary we enjamlary ornaşdyrmak boýunça teklipleri taýýarlamak ýaly işler göz öňünde tutulandyr.

Ýurdumyzda ykdysadyýetiň ähli ugurlaryny sanly ulgama geçirmäge uly üns berilýär. Sanly ykdysadyýetiň ösdürilmegi we ornaşdyrylmagy halka hödürlenýän hyzmatlaryň, önümçiligiň, söwdanyň, bilimiň, ýagny işleriň ähli görnüşleriniň ygtybarly amala aşyrylmagyna, awtomatlaşdyrylmagyna we tizlendirilmegine mümkinçilik berýär. Munuň üçin bolsa, akylly ulgamlary taslamak we intellektual çözgütleri ornaşdyrmak boýunça öňdebaryjy dünýä tejribesini öwrenmek möhümdir.

Energiýany tygşytlamak üçin, ilki bilen, elektrik energiýasynyň, suwuň we tebigy gazyň sarp edilişine, şeýle hem üpjün edilen ýylylyk energiýasyna ygtybarly gözegçilik etmek we bu baradaky sanly maglumatlary ýygnamak esasy mesele bolup durýar. Bu ugurda dünýä ýüzünde birnäçe öňdebaryjy kompaniýalar bilen bir hatarda Russiýa Federasiýasynyň «Bolid» kompaniýasy hem oňyn işleri durmuşa geçirýär. Has takygy, bu kompaniýa tarapyndan işlenip taýýarlanylan АСКУЭ «Ресурс» ulgamynyň üsti bilen elektrik energiýasynyň, gyzgyn we sowuk suwuň, tebigy gazyň hem-de ýylylyk energiýasynyň sarp edilişini awtomatik usulda hasaba almak, bu baradaky maglumatlaryň binýadyny döretmek, sarp edijileri Internet ýa-da Internet ulgamyndaky şahsy otaglar bilen üpjün etmek we bu otaglarda sarp edilen energiýa boýunça tölegleri görkezmek ýaly tehnologiki çözgütler hödürlenýär. АСКУЭ «Ресурс» ulgamy 2006-njy ýyldan bäri dürli ýurtlarda ornaşdyrylyp gelinýär. Mundan başga-da, energiýanyň sarp edilişine gözegçilik etmek, şeýle hem çylşyrymly fiziki hadysalary awtomatlaşdyrmak maksady bilen akylly ulgamlary taslamak, Zatlaryň Internetini (Internet of Things) ulanyp, intellektual çözgütleri işläp düzmek we ornaşdyrmak boýunça Şweýsariýanyň «STMicroelectronics» kompaniýasynyň alyp barýan işlerini hem belläp geçmek ýerlikli bolardy. Bu kompaniýa köp ýyllaryň dowamynda oňyn iş tejribesini toplap, köp üstünlikler gazanyp gelýär. Şeýle hem ol ýarymgeçirijili abzallary we elektron gurluşlary öndürmek bilen bagly birnäçe işleri alyp barýar.

Türkmenistanyň Döwlet energetika institutynda hereket edýän Ýaş alymlar geňeşi hem öz meýilnamasyna laýyklykda, degişli işleri durmuşa geçirýär. Has takygy, bu geňeşiň düzümine girýän agzalar intellektual ýa-da akylly ulgamlary guramak, awtomatlaşdyrmak, dolandyrmak we aralykdan maglumat alyş-çalşygyny ýola goýmak ýaly çözgütler boýunça ylmy işleri alyp barýarlar. Bu işleriň hataryna «Akylly öý ulgamy», «Aralykdan dolandyrylýan elektrik enjamlary», «Elektrik energiýasynyň sarp edilişiniň monitoringi», «Gaz syzmasyny habar beriji akylly gurluş» ýaly işler bilen bir hatarda, «Ýaşaýyş jaýlaryny ýyladyş we gyzgyn suw bilen üpjün etmekde sarp edilýän energiýany hasaba alyjy intellektual ulgamyň taslamasyny» hem belläp geçmek gerek. Bu taslamanyň çäklerinde hojalykda sarp edilýän ýylylyk energiýasyny we suwy hasaba alyjy akylly ulgamy ulanmagyň mümkinçiligi ýüze çykar. Munuň üçin bolsa degişli datçikler, mikrobarlagçy we goşmaça enjamlar ulanylyp, elektrik zynjyryň çyzgysy işlenip düzüldi we bu çyzga laýyklykda, dünýä tejribesinde giňden ornaşdyrylmagy dowam etdirilýän Zatlaryň Interneti tehnologiýasy boýunça maglumatlary Internet ulgamy arkaly her bir ulanyjynyň şahsy otagynda çyzyklar ýa-da olary şekiller bilen beýan etmek bolar.

Netijede, ýaşaýyş jaýlaryny ýylatmak we gyzgyn suw bilen üpjün etmek üçin sarp edilýän ýylylyk energiýasynyň mukdaryny intellektual ulgamlaryň esasynda hasaplamaga hem-de bu maglumatlary aralyga habar bermäge mümkinçilik döreýär. Bu bolsa ýurdumyzyň baý energiýa gorlaryny tygşytlamaga we olardan netijeli peýdalanmaga itergi berer.

Nurýagdy OTUZOW,

Türkmenistanyň Döwlet energetika institutynyň elektroenergetiki ulgamlar we torlar hünäriniň 3-nji ýyl talyby.

Milli Liderimiz ýurdumyzyň ähli welaýatlarynda täze ýyladyşhana toplumlarynyň işine badalga berdi

Ahal welaýaty, 25-nji mart (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Kaka etrabynda Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzasy — “Oguz ýol” hojalyk jemgyýeti tarapyndan gurlan hem-de ýurdumyzyň obasenagat toplumynyň önümçilik düzüminiň üstüni ýetiren döwrebap ýyladyşhana toplumynyň açylyş dabarasyna gatnaşdy. Şeýle hem döwlet Baştutanymyz sanly ulgam arkaly ýurdumyzyň ähli welaýatlarynda gurlan täze ýyladyşhanalaryň açylyşyna ak pata berdi.

Soňky ýyllarda milli Liderimiziň başlangyjy bilen we ýolbaşçylygynda düýpli özgertmeleriň durmuşa geçirilmegi netijesinde, milli ykdysadyýetimiziň ähli pudaklarynda oba hojalygy hem öz ösüşinde kuwwatly itergä eýe boldy. Bu pudakda häzir hususy ulgam özüni has işjeň görkezýär. Telekeçilige hemmetaraplaýyn goldaw berilmegi, bazar usullaryny giňden ornaşdyrmagyň hasabyna onuň kuwwatynyň pugtalandyrylmagy döwlet Baştutanymyzyň yzygiderli amala aşyrýan durmuş-ykdysady syýasatynyň esasy ugurlarynyň biridir.

Işewür düzümleriň netijeli işlemegi üçin amatly şertleriň döredilmegi netijesinde ýurdumyzda ekologiýa taýdan arassa azyk önümleriniň dürli görnüşlerini öndürýän döwrebap önümçilikleriň sany yzygiderli artýar. Geljegi uly ugurlaryň hatarynda ýyladyşhana hojalyklaryny ösdürmek bolup, olaryň sany sebitlerde yzygiderli köpelýär.

Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň wekilleri tarapyndan gurlan hem-de Watanymyzyň Garaşsyzlygynyň şanly 30 ýyllygy bellenilýän “Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany” diýlip yglan edilen ýylda ulanylmaga berilýän, öňdebaryjy tehnologiýalar bilen üpjün edilen obasenagat toplumynyň täze desgalary munuň aýdyň subutnamasydyr. Şeýlelikde, obasenagat pudagynda ýöriteleşdirilen hususy kärhanalar azyk bolçulygynyň berkidilmegine, daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleriň önümçiliklerini döretmek baradaky wezipeleriň üstünlikli durmuşa geçirilmegine, ýurdumyzda öndürilýän azyk harytlarynyň bäsdeşlige ukyplylygyny artdyrmaga hem-de eksportyny giňeltmäge uly goşant goşýarlar.

Hormatly Prezidentimiziň dikuçary TSTB-niň agzasy — “Oguz ýol” hojalyk jemgyýeti tarapyndan G.Atabaýew adyndaky daýhan birleşiginiň çäginde gurlan ýyladyşhananyň golaýyndaky ýörite meýdançada gonýar. Döwlet Baştutanymyz bu ýerde ýygnananlaryň el çarpyşmalary astynda dabaraly ýagdaýda toý bagyny kesýär hem-de pomidor, şeýle hem gök önümleriň beýleki görnüşlerini ösdürip ýetişdirmek üçin niýetlenen toplumyň çägine girýär.

Sungat ussatlarynyň joşgunly ýerine ýetiren aýdym-sazly we tansly çykyşy dabaranyň öwüşginini has-da artdyrdy. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow dabaranyň geçirilýän ýerine baryp, bu ýere ýygnananlara gutlag sözi bilen ýüzlendi. Döwlet Baştutanymyzyň nygtaýşy ýaly, Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe ýurdumyz syýasy-jemgyýetçilik, ykdysady we medeni taýdan uly ösüşleri başdan geçirýär. Milli ykdysadyýetimiziň ähli pudaklaryny ýokary depginler bilen ösdürmek boýunça giň möçberli maksatnamalaýyn işler amala aşyrylýar. Garaşsyz ýurdumyzyň ähli ýerlerinde döwrebap önümçilik we medeni-durmuş maksatly desgalar yzygiderli gurlup, ulanylmaga berilýär. Dünýäniň ösen döwletleriniň täze tehnologiýalary, ylmyň we tehnikanyň iň soňky gazananlary önümçilige giňden ornaşdyrylýar, müňlerçe täze iş orunlary döredilýär.

Milli Liderimiz alnyp barylýan bu işleriň ýurdumyzyň ykdysady kuwwatynyň yzygiderli ýokarlanýandygyny görkezip, mähriban halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş şertleriniň düýpli gowulanýandygyna şaýatlyk edýändigini belledi. Şonuň bilen birlikde, ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň ähli pudaklaryna sanly elektron ulgam giňden ornaşdyrylýar. Hususy önüm öndürijiler tarapyndan gurlup, ulanylmaga berilýän we sanly elektron ulgam arkaly dolandyrylýan döwrebap önümçilik kärhanalarynyň sany barha köpelýär.

Biz «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynda eziz Diýarymyzyň Garaşsyzlygynyň şanly 30 ýyllygy mynasybetli onlarça täze döwrebap desgalary işe girizmegi meýilleşdirýäris diýip, döwlet Baştutanymyz sözüni dowam etdi. Ine, şu gün hem welaýatlarymyzda döwrebap tehnologiýalar ornaşdyrylan gök önümler ýetişdirilýän ýyladyşhanalaryň bir wagtda altysyny dabaraly ýagdaýda açyp, ulanmaga berýäris diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow aýtdy. Bu önümçilik desgalary Ahal welaýatynyň Kaka we Ak bugdaý etraplarynda, Balkan welaýatynyň Türkmenbaşy şäherinde, Daşoguz welaýatynyň Görogly, Lebap welaýatynyň Çärjew, Mary welaýatynyň Sakarçäge etraplarynda gurlup, olaryň umumy meýdany 35 gektara barabardyr.

Ýurdumyzyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzalary tarapyndan gurlan bu ýyladyşhanalar ýylda 8 müň 750 tonna gök önümleri öndürmäge niýetlenendir. Häzirki zaman tehnologiýalary we suw tygşytlaýjy ulgamlar ornaşdyrylan ýyladyşhanalaryň işe girizilmegi bilen 400-e golaý täze iş orny dörediler diýip, milli Liderimiz belledi.

Döwlet Baştutanymyz sözüni dowam edip, ýurdumyzda azyk üpjünçiligini pugtalandyrmak, oba hojalygynda geçirilýän özgertmeleri has-da kämilleşdirmek, bu ugurdaky işleri döwrebap usulda guramak we pudaga hususy önüm öndürijileri giňden çekmek boýunça maksatnamalaýyn işleriň alnyp barylýandygyny, hususy önüm öndürijiler üçin oba hojalyk ekinlerini ösdürip ýetişdirmek boýunça ýörite ýer gaznalarynyň yzygiderli döredilýändigini nygtady.

Mälim bolşy ýaly, oba hojalygy ykdysadyýetde esasy orunlaryň birini eýeleýär. Pudakda öndürilýän dürli görnüşli önümler ýurdumyzda azyk bolçulygyny döretmekde, senagat kärhanalarymyzy gymmatly çig mal bilen üpjün etmekde, şeýle hem onuň özümizden artýan bölegini daşarky bazarlara ýerlemekde uly ähmiýete eýe bolýar.

Şonuň bilen baglylykda, döwletimiz tarapyndan oba hojalygyny ösdürmek, onuň maddy-enjamlaýyn binýadyny yzygiderli pugtalandyrmak, şeýle hem pudakda hususy önüm öndürijileriň paýyny artdyrmak we döwrebap önümçilikleri döretmek üçin uly möçberde maýa goýumlaryny çekmek boýunça hem giň gerimli işler alnyp barylýar diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow belledi.

Bulardan başga-da, ýurdumyzyň oba hojalyk önümlerini öndürijilerine dünýäniň öňdebaryjy döwletleriniň ýokary öndürijilikli tehnikalarynydyr gurallaryny, önümçilik kärhanalary üçin döwrebap enjamlary satyn almaklary hem-de önümçilige öňdebaryjy tejribeleri we tehnologiýalary giňden ornaşdyrmaklary üçin ähli mümkinçilikler döredilýär. Oba hojalygynda iş alyp barýan hususy önüm öndürijiler üçin amatly şertleri döretmäge we olary maliýe taýdan goldamaga hem möhüm ähmiýet berilýär. Şu maksat bilen, olara ýeňillikli bank karzlary berilýär.

Bu işleriň durmuşa geçirilmegi hususy önüm öndürijilerimiz tarapyndan ýurdumyzda azyk önümleriniň, şol sanda gök-bakja, miwe we beýleki önümleriň öndürilýän möçberlerini yzygiderli artdyrmaga, döwrebap önümçilik kärhanalarynydyr ýyladyşhanalary döretmäge amatly şertleri üpjün edýär. Azyk bolçulygyny has-da pugtalandyrmaga, bazar gatnaşyklaryny we işewürligi ösdürmäge, eksporta niýetlenen önümleriň möçberlerini artdyrmaga giň mümkinçilikleri döredýär diýip, milli Liderimiz nygtady.

Döwletimiz tarapyndan döredilýän şertleriň netijesinde, hususy pudak milli ykdysadyýetimiziň dürli ugurlarynda barha giň orun alýar. Döwrebap kärhanalaryň yzygiderli gurlup, işe girizilmegi bilen, içerki we daşarky bazarlarda ýerlenilýän önümleriň görnüşleri hem-de möçberleri barha köpelýär.

Ýurdumyzyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzalary özlerine berilýän döwlet goldawyndan netijeli peýdalanyp, gysga döwrüň içinde döwrebap ýyladyşhanalaryň 400 gektardan gowragyny gurup, işe girizdiler. Şeýlelikde, häzirki wagtda daşary ýurtlardan getirilýän gök önümler düýpli azaldy diýip, döwlet Baştutanymyz nygtady.

Geçen ýyl Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzalarynyň ýetişdiren 37 müň 750 tonna pomidory daşary ýurtlara eksport edildi. Bu bolsa şondan öňki ýyl bilen deňeşdireniňde, 70 göterim köpdür. Şu ýylyň iki aýynda bolsa 16 müň tonna ter pomidor beýleki döwletlere iberildi diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow belledi.

Şeýlelikde, hususy telekeçilerimiz daşary söwda gatnaşyklarynyň häzirki zaman usullaryny ele almak bilen, söwda-ykdysady gatnaşyklary yzygiderli giňeldip, täze hyzmatdaşlary tapýarlar we bazarlary açýarlar. Bu bolsa ýurdumyzda önümçilikleriň köpelmegine, maýa goýum serişdelerini özleşdirip, täze kuwwatlyklaryň döredilmegine güýçli itergi berýär.

Milli Liderimiziň nygtaýşy ýaly, ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Prezident maksatnamasynyň baş wezipesi ykdysady ösüşi hil taýdan täze derejä çykarmakdan ybaratdyr. Raýatlarymyzyň ýaşaýyş-durmuşynyň hilini dünýäniň ösen ýurtlarynyň derejesine ýetirmekdir. Adam maýasynyň ösüş derejesini has-da ýokarlandyrmakdyr.

Prezident maksatnamasynyň we sebitleýin maksatnamalaryň durmuşa geçirilmegi ýurdumyzyň mundan beýläk hem depginli ösüşini üpjün etmäge, täze iş orunlaryny açmaga şert döreder. Ilatyň durmuş taýdan goraglylygyny berkidip, ýaşaýyş-durmuş şertlerini has-da gowulandyrmaga gönükdirilen nobatdaky ädimleri ätmäge mümkinçilik berer.

Döwlet Baştutanymyz häzirki döwürde azyk howpsuzlygyny üpjün etmegiň we oba hojalygyny durnukly ösdürmegiň örän möhüm wezipeleriň biri bolup durýandygyny belledi. Şoňa görä-de, ýurdumyzda azyk bolçulygyny berkitmek, bu önümleriň nyrhlaryny durnukly saklamak, agrar gatnaşyklary kämilleşdirmek boýunça yzygiderli işler alnyp barylýar.

Maldarçylykda, guşçulykda, ekerançylyk pudaklarynda hem täze hojalyklar döredilip, döwrebap önümçilikleriň düýbi tutulýar. Bu ugurda kabul edilen we amala aşyrylýan maksatnamalaryň hem-de meýilnamalaryň çäklerinde gurulýan kärhanalaryň, desgalaryňdyr binalaryň ulanylmaga berilmegi netijesinde, müňlerçe täze iş orunlary döredilýär.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow ýurdumyzyň sebitleriniň öndüriji güýçlerini we önümçilik gatnaşyklaryny doly derejede ulanmagyň baş maksatlarymyzyň hatarynda durýandygyny aýtdy. Şunuň bilen baglylykda, welaýatlarymyzy ykdysady taýdan toplumlaýyn ösdürmek şol syýasatyň işjeň guralyna öwrülýär hem-de bu ugurdaky işler maksatnamalaýyn esasda alnyp barylýar.

Ýurdumyzyň ähli welaýatlarynda şular ýaly önümçilik desgalarynyň giň gerim bilen gurlup, bagtyýar halkymyzyň hyzmatyna berilmegi «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» diýlip yglan edilen ýylda aýratyn many-mazmuna eýe bolýar diýip, milli Liderimiz aýtdy. Ýurdumyzyň Garaşsyzlygynyň şanly 30 ýyllygynyň baýram edilýän şu ýylynda ata Watanymyz hakykat ýüzünde parahatçylygyň we ynanyşmagyň mekanyna öwrülýär.

Bu bolsa eziz Diýarymyzda asuda durmuşyň, erkin zähmetiň, depginli ösüşiň dabaralanýandygynyň aýdyň subutnamasydyr. Bu hakykat biziň ykdysady ösüşlerimizde, ilatymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesiniň barha ýokarlanmagynda, gülläp ösýän berkarar Watanymyzda halal zähmete uly sarpa goýulýandygynda öz aýdyň beýanyny tapýar.

Biz «Döwlet adam üçindir!» diýen taglymatdan ugur alyp, halkymyzyň ýaşaýyş derejesini ýokarlandyrmaga, ilatyň durmuş taýdan goraglylygyny üpjün etmäge gönükdirilen netijeli çäreleri durmuşa geçirmegi mundan beýläk-de dowam etdireris diýip, döwlet Baştutanymyz nygtady.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow bu ýere ýygnananlary welaýatlarymyzda döwrebap ýyladyşhanalaryň açylyp, ulanylmaga berilmegi bilen tüýs ýürekden gutlap, hemmelere berk jan saglyk, abadan we bagtyýar durmuş, täze ýyladyşhanalaryň işgärlerine bolsa uly zähmet üstünliklerini arzuw etdi.

Soňra döwlet Baştutanymyz dabaraly ýagdaýda sanly ulgam arkaly TSTB-niň agzalary tarapyndan ýurdumyzyň ähli welaýatlarynda gurlan ýyladyşhanalaryň ulanylmaga berilmegine ak pata berdi.

Uly ekranlarda täze desgalaryň üpjünçiligi hem-de önümçilik kuwwatlyklary barada aýdyň düşünje almaga mümkinçilik berýän wideoşekiller görkezilýär. Bu ýerde ýyladyşhana önümçiliginiň iň gowy tejribesiniň, döwrebap usullarynyň we tehnologiýalarynyň ulanylmagy bilen gök ekinler, esasan-da, hili we tagamy bilen tapawutlanýan pomidor ösdürilip ýetişdiriler. Dabara gatnaşyjylaryň hatarynda welaýatlaryň häkimleri, täze obasenagat toplumlarynyň ýolbaşçylary, hormatly ýaşulular bar.

Birinji bolup göni wideoaragatnaşyga Ahal welaýatynyň Ak bugdaý etraby çykýar, bu ýerde Magtymguly adyndaky daýhan birleşiginiň çäginde “Daş demir” hojalyk jemgyýeti tarapyndan döwrebap ýyladyşhana guruldy.

Soňra teleköprä Balkan welaýatynyň Türkmenbaşy şäheri goşulýar, bu ýerde şeýle desgalaryň ýene-de biri açylýar. Taslama telekeçi S.Nazlyýew tarapyndan amala aşyryldy.

Soňra sanly ulgam arkaly wideoaragatnaşyga Daşoguz welaýatynyň Görogly etraby çykdy, bu ýerde “Altyn gala gurluşyk” hususy kärhanasy tarapyndan gurlan döwrebap ýyladyşhana guruldy.

Soňra ekeranda Lebap welaýatynyň Çärjew etrabynyň “Watan” daýhan birleşiginde gurlan nobatdaky iri ýyladyşhana peýda bolýar. Taslama “Altyn bürgüt” hususy kärhanasy tarapyndan amala aşyryldy.

Soňra göni wideoaragatnaşyga Mary welaýatynyň Sakarçäge etraby çykýar, bu ýerde “Akýap” daýhan birleşiginiň çäginde “Mähriban obam” hususy kärhanasy tarapyndan ýyladyşhana guruldy.

Şu gün ulanylmaga tabşyrylan ýyladyşhana toplumlarynyň altysy hem ähli görkezijiler, şol sanda tehnologik üpjünçiligi boýunça dünýä ölçeglerine kybap gelýär. Olarda her ýylda gök önümleri öndürmek üçin zerur bolan ähli mümkinçilikler döredildi. Öndürilen önümler içerki we daşarky bazarlarda ýerleniler. Obasenagat toplumynyň bu desgalarynyň açylmagy ilatyň iş bilen üpjünçilik meseleleriniň çözülmegi bilen baglylykda hem uly ähmiýete eýe bolup, täze iş orunlarynyň döredilmegini şertlendirýär.

Obasenagat toplumlarynyň gurluşygynda ýokary derejede ýylylyk saklaýjy we ulanyş häsiýetlerine eýe bolan hem-de ekologiýanyň talabyna kybap gelýän döwrebap serişdeler ulanyldy. Ýewropanyň we beýleki daşary ýurtlaryň esasy öndürijileriniň ýöriteleşdirilen enjamlary awtomatik ýagdaýda degişli agrotehniki çäreleri amala aşyrmaga mümkinçilik berýär.

Ýylylygyň we ýagtylygyň bellenen kadasynyň, howanyň çyglylygynyň saklanylmagy, topragyň gurplandyryjy maddalar bilen baýlaşdyrylmagy, suw tygşytlaýjy ulgamlar arkaly suwarylmagy ýaly tehnologik işlere kompýuter programmalarynyň kömegi bilen gözegçilik edilýär. Bularyň ählisi gektaryň hasyllylygynyň ýokary bolmagyny üpjün edýär hem-de ýylyň dowamynda ýokary hil derejesine eýe bolan ýokumly önümleri öndürmek üçin has oňaýly şertleri döredýär. Şol önümleri saklamak üçin ýörite sowadyjy enjamlar bilen üpjün edilen ammarlar göz öňünde tutuldy.

Welaýatlardaky dabaralara gatnaşyjylar hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowa oba hojalyk pudagynda başyny başlan oňyn özgertmeleri, Watanymyzyň durmuş-ykdysady ösüşine mynasyp goşant goşmaga çalyşýan işewür düzümleri goldaýandygy üçin tüýs ýürekden hoşallyk bildirdiler.

Nygtalyşy ýaly, milli Liderimiziň ýolbaşçylygynda amala aşyrylýan, oba hojalyk toplumyny yzygiderli ösdürmäge, onuň mümkinçiliklerinden netijeli peýdalanmaga, maýa goýum işjeňligini höweslendirmäge gönükdirilen çäreler ýurdumyzyň önüm öndürijilerini täze zähmet üstünliklerine ruhlandyrýar.

Şanly wakalar mynasybetli sebitleriň sungat ussatlary hem özleriniň ajaýyp çykyşlaryny taýýarladylar.

Soňra Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň başlygy D.Hudaýberdiýewe söz berildi, ol hormatly Prezidentimize ýurdumyzda telekeçiligi ösdürmek üçin döredilýän şertler, halkymyzyň abadançylygyny we durmuş derejesini ýokarlandyrmak barada edilýän alada üçin tüýs ýürekden hoşallyk bildirdi.

Milli Liderimiziň ykdysadyýeti diwersifikasiýa ýoly arkaly ösdürmek boýunça öňdengörüjilikli strategiýasynyň netijesinde, döwlet-hususy hyzmatdaşlyga, kiçi we orta telekeçiligi ösdürmäge gönükdirilen bazar gatnaşyklarynyň giňden ornaşdyrylmagyna uly ähmiýet berilýär. Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe türkmen telekeçileri halk hojalygynyň dürli pudaklarynda, şol sanda obasenagat toplumynda üstünlikli işläp, ýokary netijeleri gazanýarlar. Bularyň ählisi döwlet Baştutanymyzyň hususy ulgama hemmetaraplaýyn goldaw berýändiginiň aýdyň subutnamasydyr. Bu ulgamyň wekilleri Arkadag Prezidentimiziň tabşyryklaryndan ugur alyp, möhüm ähmiýetli taslamalaryň hem-de döwlet maksatnamalarynyň durmuşa geçirilmegine işjeň girişdiler.

Soňra milli Liderimiz ýyladyşhana tarap ugrady we şol ýerde guralan oba hojalyk önümleriniň giň gerimli sergisi bilen tanyşdy. Bu ýerde ýurdumyzyň obasenagat toplumynyň ulgamlarynda ýöriteleşen telekeçiler we hususy öndürijiler tarapyndan öndürilen önümleriň, azyk hem-de gaýtadan işleýän senagatyň önümleriniň giň görnüşleri görkezildi.

Bu ýerde owadan bezelen sergi bölümlerinde we diwarlyklarda gök önümleriň, miweleriň we bakja, däne, süýt, et, süýji-köke önümleriniň, gaplanan önümleriň, miwe kişdeleriniň, duza ýatyrylan önümleriň, miwe suwlarynyň, şireli içgileriň dürli görnüşleri we beýlekiler görkezildi.

Sergä gatnaşyjylaryň hatarynda “Erkin”, “Ter miweler” kompaniýalary, “Ýigit” hojalyk jemgyýeti, “Miweli ülke”, “Noş” hususy kärhanalary bar. Olar özleriniň gök we miwe önümlerini hödürlediler. Şol önümleriň hatarynda gök önümleriň hem-de miweleriň, şol sanda almanyň, erigiň, şetdalynyň, naryň, limonyň, pomidoryň, hyýaryň, badamjanyň, bulgar burçunyň, şugundyryň, käşiriň, kelemiň, ýeralmanyň hem-de däneli, kösükli we bakja ekinleriniň, bugdaýyň, mekgejöweniň, soýanyň, mäşiň, gawunyň, garpyzyň, kädiniň köp görnüşleri bar.

Ýeri gelende aýtsak, “Miweli ülke” hususy kärhanasy azyklyk önümleriň, hususan-da, ýeralmadan taýýarlanylýan önümleriň önümçilik toplumynyň gurluşygyny alyp barýar. Kärhana 1 müň tonna et, süýt, gök önümleri saklamaga niýetlenen sowadyjy ammara eýedir.

“Ýigit” hojalyk jemgyýetini esaslandyryjynyň gürrüň berşi ýaly, meýdany 34 gektardan gowrak bolan ýyladyşhanada pomidorlaryň 15 görnüşi ösdürilip ýetişdirilýär hem-de işgärleriň 450-si zähmet çekýär. Öndürilýän önümleriň köp bölegi eksporta ugradylýar. Onuň ýokary hili we ekologiýa taýdan arassalygy alyjylaryň isleginiň artmagyny şertlendirýär.

Ýyladyşhanada ekinleri ekmekden, olary ösdürip ýetişdirmekden we ideg etmekden başlap, işgärleriň zähmetini guramaga çenli önümçilik işleriniň dolandyrylyşy sanly ulgam arkaly amala aşyrylýar. Ýylylygyňdyr çyglylygyň, hasyllylygyň görkezijileri, hasylyň ýygnalan möhleti, taýýar önümiň ulag serişdesine ýüklenendigi, onuň içerki we daşarky bazarlara ugradylandygy, ulagly alnyp barylýan wagtynda saklanyş şertleri hem-de paýlanylyşy baradaky maglumatlar onlaýn görnüşde merkezleşdirilen dolandyryş ulgamyna gelip gowuşýar.

Şunuň bilen baglylykda, daşary ýurt bazarlaryndaky ýagdaýlar hem-de amatly nyrhlar boýunça önümleri ýerlemegiň we girdeji gazanmagyň nukdaýnazaryndan olaryň geljekki mümkinçilikleri giňişleýin öwrenilýär. Ahyrky netijede, munuň özi ýyladyşhana toplumynyň netijeli işlemegini hem-de düşewüntliliginiň artmagyny üpjün edýär.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow önümçiligi dolandyryş işlerini sanlylaşdyrmagyň, bu ugurda görülýän çäreleri işjeňleşdirmegiň möhümdigini nygtap, ýyladyşhanalaryň işine sanly ulgamlary we tehnologiýalary ornaşdyrmagyň hasabyna ýurdumyzyň oba hojalyk önümlerini öndürijileriniň arasynda onlaýn aragatnaşygy ýola goýmalydygyny, Senagatçylar we telekeçiler birleşmesinde ýyladyşhana hojalyklary boýunça ýagdaýlar baradaky merkezleşdirilen maglumatlar binýadyny döretmelidigini aýtdy hem-de telekeçä işlerinde üstünlikleri arzuw etdi.

Şeýle hem sergide halkara ölçeglere we önümleriň saklanylyşy nukdaýnazaryndan hem-de ekologiýa ugruna degişli talaplara laýyk gelýän kagyzdan taýýarlanylan gaplaryň dürli görnüşleriniň nusgalary görkezildi.

Döwlet Baştutanymyz sergide görkezilen pomidorlaryň dürli görnüşlerini synlap, önümiň ýokary hilini üpjün etmek we ýokumlylygyny kämilleşdirmek üçin ylmyň gazananlaryny işjeň peýdalanmagyň zerurdygyny belledi.

“Nurly meýdan” daýhan hojalygy guşçulyk pudagynyň önümlerini görkezdi. Bu daýhan hojalygy ýurdumyzda ilkinji gezek inkubasiýa guşçulygy boýunça taslamany durmuşa geçirdi. Bu taslama ugurdaş tehnologiýalary peýdalanyp, broýler guşunyň etiniň we ýumurtgalarynyň önümçiligini senagat derejesine çykarmaga mümkinçilik berýär. Balkan welaýatynyň Bereket etrabynda bu daýhan hojalygy mallar üçin ozal daşary ýurtlardan getirilýän iýmleriň önümçiligini hem ýola goýdy.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow önümler bilen tanşyp, Diýarymyzda öndürilýän harytlaryň eksporta ugradylýan ugurlaryny diwersifikasiýalaşdyrmak meselelerine aýratyn üns bermegiň, şeýle hem halkara logistikasynyň mümkinçiliklerini we marketingi işjeň öwrenmegiň zerurdygyny nygtady hem-de degişli ýolbaşçylara anyk tabşyryklary berdi.

Häzir türkmen telekeçileri giň gerim bilen dürli görnüşli azyk harytlaryny öndürýärler.

“Bolelin” we “Ak toprak” hojalyk jemgyýetleri et we şöhlat önümlerini, “Gönezlik” hojalyk jemgyýeti süýt önümlerini, “Çöl gämisi” hojalyk jemgyýeti düýe çalyny we aýrany hödürlediler.

“Hasar”, “Doganlar ýyldyzy”, “Ak gar” kärhanalary türkmenistanlylarda uly meşhurlykdan peýdalanýan dürli görnüşli süýji-köke we şokolad önümlerini görkezdiler.

“Owadan ülke” hojalyk jemgyýeti, “Çynar”, “Täze aý”, “Ýunus” hususy kärhanalary özleriniň önümlerini — ketçuby, maýonezi, mürepbäni, un önümlerini, gök we miwe önümleriniň şerbetlerini, doňdurmany, şeýle hem şekersiz sakgyçlary, çigitleriňdir maňyzlaryň gaplanan görnüşlerini hödürlediler.

“Ýedi dogan nur” hojalyk jemgyýeti gaplaýyş önümlerini, şol sanda kagyz goşhaltalary çykarýar.

“Arçalyk” kärhanasy hem ilatda uly isleg bildirilýän önümlerini hödürlediler. “Halk market” süýji-köke we gaplanan önümleriň, duzlanan önümleriň we mürepbeleriň, doňdurylan önümleriň we doňdurmalaryň görnüşlerini görkezdi.

Oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministrliginiň diwarlyklarynda pudaklaýyn düzümler tarapyndan öndürilýän gök we bakja önümleriniň hem-de beýleki önümleriň köp görnüşleri bar.

Obasenagat toplumyndaky özgertmeler hormatly Prezidentimiziň ýurdumyzyň önüm öndürijilerini hemmetaraplaýyn goldamaga gönükdirilen çuňňur oýlanyşykly strategiýasynyň aýrylmaz düzüm bölegidir. Netijede, türkmen telekeçileri täze ýerleri özleşdirmegiň, ekerançylygyň medeniýetini ýokarlandyrmagyň hasabyna azyklyk ekinleri ösdürip ýetişdirmek üçin uly tagallalary edýärler. Häzirki wagtda däneçilik we pagtaçylyk bilen bir hatarda, ekerançylyk, miweçilik, üzümçilik, bagçylyk we balçylyk depginli ösdürilýär. Şeýle hem maldarçylyk we guşçulyk täze itergä eýe boldy. Pudaklaýyn ylmyň, seçgiçiligiň we tohumçylygyň ösdürilmegine uly ähmiýet berilýär.

Ýerlerde önümçilik we ykdysady gatnaşyklaryň kämilleşdirilmegi oba hojalygyndaky özgertmeleriň möhüm ugrudyr. 2020-nji ýylyň noýabrynda milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Karara gol çekip, paýdarlar jemgyýetleri, daýhan hojalyklary, beýleki ýuridik taraplar we ýurdumyzyň raýatlary üçin oba hojalyk maksatly ýörite ýer gaznasynyň möçberini tassyklady. Resminamada bu öndürijilere ýer böleklerini şertnama esasynda bugdaý, gowaça hem-de döwlet buýurmasyna girýän beýleki oba hojalyk ekinlerini meýdanyň azyndan 70 göteriminde ösdürip ýetişdirmek şerti bilen 99 ýyl möhlete ulanmaga bermek göz öňünde tutulýar. Karara laýyklykda, ýeriň galan böleginde ylmy taýdan esaslandyrylan ekin dolanyşygyny alyp barmak üçin beýleki ekinler ýetişdirilip bilner. Şunda öndürijiler alan ýer bölekleriniň melioratiw ýagdaýyny gowulandyrmak boýunça degişli işleri amala aşyryp, şol ýerleri üç ýylyň dowamynda ekin dolanyşygyna girizmelidirler.

Her welaýatda telekeçileriň gatnaşmagynda doly önümçilik tapgyrlaryny özünde jemleýän ekerançylyk, maldarçylyk we guşçulyk toplumlary guruldy we gurulmagy dowam edýär. Bu sergi milli Liderimiziň ýolbaşçylygynda häzirki döwürde ykdysadyýetiň döwlete degişli bolmadyk ulgamyny ösdürmek boýunça ýerine ýetirilen ägirt uly işleriň aýdyň beýanydyr.

Türkmen önüm öndürijileri daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümçilikleriň kuwwatlyklaryny artdyrmak hem-de ýurdumyzda azyk bolçulygyny üpjün etmek boýunça wezipeleri üstünlikli çözmek bilen, bu önümleriň daşary ýurtlara iberilýän möçberlerini yzygiderli artdyrýarlar.

Şunuň bilen baglylykda, azyk hem-de beýleki harytlary öndürmekde ýurdumyzyň telekeçileriniň sanly ulgamy üstünlikli ornaşdyrýandygy bellärliklidir. Oba hojalyk kärhanalarynyň önümlerini daşary ýurtlara ibermekde innowasion tehnologiýalaryň ornaşdyrylýandygyny bellemelidiris. Ýük konteýnerleriniň ýörite enjamlar bilen üpjün edilmegi gatnawlaryň tutuş ugruny kesgitlemäge mümkinçilik berýär.

Iberilýän önümleriň hem-de olaryň saklanyş ýagdaýy barada önüm öndürijä onlaýn ýagdaýda doly maglumat gelip gowuşýar. Munuň özi ýagdaýlary dessine seljermäge hem-de degişli meseleleri öz wagtynda çözmäge, uzak geljegi nazara almak bilen işleri guramaga, daşary ýurtlara iberilýän harytlaryň has amatly ugurlaryny kesgitlemäge mümkinçilik berýär.

Telekeçilik işine, hususan-da, önümçilik ulgamynda ylmy çemeleşmä, alyjylaryň isleglerini nazara almak bilen häzirki döwrüň netijeli bazar usullarynyň ornaşdyrylmagy türkmen işewürleriniň esasy ugurlarydyr. Milli Liderimiziň gymmatly tabşyryklaryndan ugur almak bilen, türkmen telekeçileri öňdebaryjy maglumat-kommunikasiýa ulgamlaryny üstünlikli özleşdirýärler.

Hususan-da, sergä gatnaşyjylaryň biriniň — “Ýigit” hojalyk jemgyýetiniň monitorynda miwe-gök önümleriniň hasylynyň ýygnalmagynyň tamamlanan senesi, önümiň ýüklenen hem-de onuň ýyladyşhanadan ugradylan senesi, ýurduň we müşderiniň ady, ýüküň agramy hem-de beýleki degişli maglumatlar bilen birlikde, ýyladyşhana toplumy tarapyndan amala aşyrylýan, daşary ýurtlara iberilýän önümleriň sanawy görkezildi. Bu ýerde şeýle hem içeri we daşary bazarlarda gök önümleriň ýerlenilmeginiň ösüşi görkezildi.

Soňra hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow “Oguz ýol” hojalyk jemgyýeti tarapyndan gurlan ýyladyşhana toplumynyň işi bilen tanşyp başlady. Ýyladyşhananyň ýolbaşçysy toplumyň enjamlaşdyrylyşy, önümçiligiň tehnologiýalary hem-de bu ýerde ýetişdirilýän gök önümleriň, şol sanda pomidoryň ýetişdirilişi, hasyllylygy, ýetişýän möhleti barada gürrüň berdi. Bu ýerde ähli önümçilik işleri awtomatlaşdyrylan hem-de kompýuterleşdirilen usulda amala aşyrylýar.

Şunuň bilen baglylykda, oba hojalyk önümçiliginde ýyladyşhanalaryň netijeli häsiýete eýedigini bellemek zerurdyr. Tutuş ýylyň dowamynda ter gök önümleriň hem-de miweleriň ýetişdirilmegi kömekçi hojalyklaryň artykmaçlyklarydyr.

Amatly howa ýagdaýy döredilen ýyladyşhanalarda ekinlere hiç hili howa ýagdaýy — jowzaly yssy, sowuk howa hem täsir edip bilmeýär. Olar şeýle hem zyýan beriji mör-möjeklerden goralandyr. Ajaýyp tagama eýe, ekologiýa taýdan arassa önümlere ilatymyz tarapyndan uly isleg bildirilýär.

Ýyladyşhanalarda döwrebap enjamlaryň hem-de ýokary netijeli tehnologiýalaryň ulanylmagy hasyllylygy ýokarlandyrmak arkaly önümçiligiň netijeliligini ep-esli artdyrmaga ýardam edýär. Bu ýerde oba hojalygyna, şol sanda tohumçylyga hem-de seçgiçilik işine ylmyň öňdebaryjy gazananlaryny ornaşdyrmak üçin uly mümkinçilikler açylýar.

Şunuň bilen baglylykda, gök önümleriň, şol sanda pomidoryň täze görnüşlerini ýetişdirmek wajyp bolup durýar. Soňky ýyllarda sarp edijilere hödürlenilýän bu önümleriň görnüşleriniň ep-esli artandygy bellärliklidir. Däp bolşy ýaly, gyzyl we gülgüne reňklerden başga-da, sary, mämişi, hatda gara reňkli pomidorlar hem uly meşhurlyga eýe bolýar.

Dünýäniň tejribesiniň görkezişi ýaly, häzirki wagtda ýyladyşhana ulgamy gülçülikde, miweleri, derman hem-de bezeg serişdelerini ulanmakda hem giňden ulanylýar. Şolaryň işjeň ulanylmagy beýleki tebigy-howa şertlerinde ösýän ösümlikleri hem ýetişdirmäge mümkinçilik berýär. Şeýlelikde, ýapyk meýdanda gök önümleriň hem-de miweleriň ýetişdirilmegi örän düşewüntli işdir.

Döwlet Baştutanymyz ýyladyşhana toplumy bilen tanyşlygyny tamamlap, bu ýerde ýetişdirilen pomidor hasylynyň ýygymynyň başlanmagyna badalga berdi hem-de ony ösdürmekde üstünlikleri arzuw edip, toplumyň ýolbaşçysyna täze oba hojalyk tehnikasynyň — dünýä meşhur “John Deere” traktorynyň açaryny dabaraly ýagdaýda gowşurdy.

Şeýle hem şu gün milli Liderimiziň adyndan beýleki welaýatlarda açylan ýyladaşhanalaryň ýolbaşçylaryna döwrebap oba hojalyk tehnikalary gowşuryldy.

Dabara tamamlanandan soň hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow bu ýere ýygnananlara uly üstünlikleri arzuw edip, özüne garaşýan dikuçara münüp, bu ýerden ugrady.

* * *

Şu gün ýurdumyzyň bäş welaýatynda ulanylmaga berlen täze ýyladyşhanalarda ýetişdirilen önümler ýüklenen awtomobil kerweni ýurdumyzyň we daşary döwletleriň sarp edijilerine gök önümleri ýetirmek üçin ýola düşdi.

Şeýlelikde, türkmen telekeçileriniň öndüren ýokary hilli we ekologiýa taýdan arassa azyk önümleri içerki we daşarky bazarlarda eýeleýän ornuny yzygiderli pugtalandyrýar.

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe mukaddes Garaşsyzlygynyň şanly 30 ýyllygyny belleýän Watanymyz milli Liderimiziň ýolbaşçylygynda bedew bady bilen döredijiligiň we ösüşiň täze belentliklerine tarap ynamly gadam urýar.

Bularyň hemmesi hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň durmuş ugurly döwlet syýasatynyň üstünliginiň aýdyň tassyklanmasy bolup, ol ýurdumyzy mundan beýläk-de ösdürmäge hem-de halkymyzyň durmuş derejesini yzygiderli ýokarlandyrmaga gönükdirilendir.

Milli ykdysadyýetimiziň innowasiýa ugruny ösdürmekde, täze pudaklary döretmekde, içerki zerurlyklary kanagatlandyrmak üçin daşyndan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan bäsleşlige ukyply dürli önümleriň özümizde öndürilýän möçberlerini artdyrmakda hem-de eksport ugurly önümleri öndürmekde himiýa senagatyna uly ähmiýetli orun degişlidir. Bu ugurda alnyp barylýan syýasat tebigy baýlyklarymyzyň rejeli hem-de netijeli peýdalanylmagyna gönükdirilendir. Strategik taýdan möhüm ähmiýetli bu wezipeler, diňe bir çig maly çykarmagy däl, içerki hem-de daşarky bazarlarda uly islege eýe bolan ýokary hilli dürli önümleri öndürmäge mümkinçilik berýän ylmyň we tehnikanyň soňky gazananlary esasynda çig malyň düýpli gaýtadan işlenilmegini hem öz içine alýar.

«Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynyň» esasynda utgaşdyrylyp taýýarlanan pudaklaýyn maksatnamalaryň durmuşa geçirilmegi netijesinde senagatyň beýleki pudaklary bilen bir hatarda, ylmyň we tehnologiýalaryň iň soňky gazananlaryna esaslanyp, himiýa pudagyna hem innowasion sanly tehnologiýalar we öňdebaryjy tejribeler ornaşdyrylýar.

«Türkmenistanda himiýa ylmyny we tehnologiýalaryny toplumlaýyn ösdürmegiň 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Döwlet Maksatnamasy» «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynyň» düzüm bölegi bolup durýar. Döwlet Maksatnamasy himiýa pudagyny döwrebaplaşdyrmak, ýurdumyzyň durmuş-ykdysady ösüşini mundan beýläk-de çaltlandyrmak, öňdebaryjy tehnologiýalar, innowasiýalar hem-de ylmyň gazananlary esasynda ykdysadyýetimizi ösdürmekde himiýa ylmynyň we tehnologiýalarynyň tutýan ornuny has-da ýokarlandyrmak, ylmy barlaglaryň netijelilerini önümçilige ornaşdyrmagyň depginini güýçlendirmek, ýurdumyzy suw serişdeleri bilen durnukly üpjün etmek we suw tygşytlaýjy tehnologiýalary döretmek barada Türkmenistanyň Prezidentiniň öňde goýan wezipelerine laýyklykda işlenip taýýarlanyldy.

Şeýlelik bilen, islendik himiýa kärhanasynda sanlaşdyryş ulgamy täzelikler üçin katalizator hökmünde ulanylyp bilner.

Soňky birnäçe ýylyň dowamynda köp ugurlar boýunça tehnologiýanyň ösmegi işewürlik we iş modelleriniň, şeýle hem alyjylaryň funksional, guramaçylyk we maliýe endikleriniň üýtgemegine sebäp boldy. Bu infrastruktura üýtgemeleri, çalt ösýän tehnologiýalar bilen birlikde, önümçiligi hem öz içine almak bilen, işewürligi ösdürmäge güýçli itergi berýär. Şeýle şertlerde innowasiýa çözgüdiniň ýüze çykmagy bilen, ony durmuşa geçirmegiň arasyndaky wagt aratapawudyny göz öňünde tutup, himiýa kompaniýalary ilkinji nobatda sanly strategiýany işläp düzmäge we içerki işleri sanlylaşdyrmaga gönükdirmelidir. Olar şulardan ybarat:

• häzirki zaman sanly kärhanany döretmek üçin anyk strategiýadan başlap, ösen işewürligi özgertmek prosesini çaltlandyrmak;

• meselä çuňňur düşünmek we kärhananyň içerki mümkinçiligini emele getirmäge we berkitmäge ukyply uzak möhletleýin strategiýany işläp düzmek arkaly kärhanada sanly tehnologiýalary ulanmak üçin zerur şertleri döretmek;

• çylşyrymly we dinamiki ekoulgamlarda töwekgelçilikleri kesgitlemek üçin gurluşly çemeleşmäni ösdürmek;

• sanly amallary meýilleşdirmek, durmuşa geçirmek we gözegçilik etmek üçin täze, täsirli çeşmeleri özüne çekip bilýän çeýe iş modellerini gurmak;

• täze pikirleri goldajak we öwrenmek islegini höweslendirjek täzelikleri korporatiw medeniýete yzygiderli birleşdirmek ulgamyny gurmak degişlidir.

Bular, esasan, gazyň we nebitiň öndürilişine, gaýtadan işlenişine we daşalyşyna gözegçilik edýän ulgamlardyr. Häzirki zaman ýokary tehnologiýaly ulgamlaryň, şeýle-de, sanly aragatnaşyk we awtomatlaşdyryş esasly dolandyryş ulgamlaryň önümçilige we durmuşa has çuňňur we hemmetaraplaýyn aralaşandygyny hem bellemek gerek. Häzirki döwürde sanly tehnologiýalar adaty himiki önümçiligiň köp basgançaklarynda adamlar üçin doly hukukly we girdejili usul bolup durýar.

Sanlylaşdyrma we awtomatlaşdyryş ulgamlary bolan häzirki zaman çylşyrymly enjamlar, ilki bilen, daşky gurşawy hem goşmak bilen, islendik adatdan daşary ýagdaý töwekgelçiligini düýpgöter azaldar. Şeýle hem çykdajylary azaltmaga, önümçiligiň netijeliligini ýokarlandyrmaga, ýagny gelýän çig malyň birligi üçin ýokary hilli önümiň hasyllylygyny ýokarlandyrmaga ep-esli kömek edýär.

Hormatly Prezidentimiziň taýsyz tagallalary netijesinde ýurdumyzda milli ykdysadyýetimizi diwersifikasiýalaşdyrmak: elektron senagatyny ösdürmek, bäsleşlige ukyply sanly ykdysadyýeti ösdürmek boýunça netijeli işler alnyp barylýar. Ýurdumyzyň ykdysadyýetini sanlylaşdyrmak Konsepsiýasyna laýyklykda, halk hojalygynyň ähli ugurlary bilen bir hatarda ylym ulgamynda hem degişli işler ýola goýulýar. Sanly tehnologiýany giňden ulanmak arkaly ylmyň, bilimiň we önümçiligiň arasyndaky özara baglanyşygy has-da işjeňleşdirmek, milli ykdysadyýetimizdäki sanly özgertmeleri ylmy-tehniki we intellektual taýdan üpjün etmek göz öňünde tutulýar.

Şonuň esasynda milli ykdysadyýetimiziň möhüm pudaklarynyň biri bolan himiýa senagatyny sanlylaşdyrmak bilen, ýokary okuw mekdepleri bilen önümçiligiň arasynda ylmy maglumatlary alyşmagyň toruny emele getirmek möhüm ähmiýete eýe bolýar. Tehnologiýanyň adamzadyň durmuşyna ornaşan gününden onuň wezipesi işçi güýjüni, wagty we serişdeleri tygşytlamakdaky artykmaçlyklary ýüze çykarmakdyr.

Ejegül BERDIÝEWA,

Türkmenistanyň Telekommunikasiýalar we informatika institutynyň uly mugallymy.

Bagtyýar halkymyz gözel Diýarymyzyň beýik geljeginiň hatyrasyna döredýär we gurýar, beýik Garaşsyzlygymyzyň peşgeş beren egsilmez bagtyna buýsanyp ýaşaýar, toý-baýramlaryny agzybirlikde, jebislikde, ýokary ruhubelentlikde uludan tutýar. Ähli zadyň sakasyny saglyk, ähli üstünlikleriň açaryny agzybirlik hasaplaýan mähriban halkymyz «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynda mukaddes Garaşsyzlygynyň şanly 30 ýyllyk toýuny uludan tutmaga taýýarlanýar. Gahryman Arkadagymyzyň daşyna mäkäm jebisleşen halkymyz, agzybirlik bilen baky baharyň zamanasynda, parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watanynda bagtyýar ýaşaýar. Milletiň bagtyýar ýaşamagy üçin bolsa, ilkinji nobatda, agzybirlik, jebislik we rahatlyk ýaly durmuş gatnaşyklary zerur.

Hawa, halkymyzyň hoşniýetli häsiýetleriniň biri bolan agzybirlik we jebislik adamlaryň arasyndaky dostlukly gatnaşyklary pugtalandyrýar. Çünki döwrümiziň ösüşiniň esasy sütünleri dünýä bilen dostanalykda, hyzmatdaşlykda hem-de agzybirlikde. Bagtyýarlygyň özeni bolan agzybirlik dünýäniň asudalygyndan nurlanýar. Şonuň üçin hem halkymyzda agzybirlik diýen düşünje Asman ýaly giň, baýdak ýaly belent tutulypdyr. Şu ýerde hormatly Prezidentimiziň «Türkmeniň döwletlilik ýörelgesi» atly ajaýyp kitabyna ýüzlenip göreliň. Kitabyň diňe bir «Agzybirlik» diýlip atlandyrylan bölüminde däl, eýsem, kitabyň tutuş esasynda hem döwletlilik, agzybirlik, jebislik ýörelgesi ýatyr. Bu ajaýyp eserde milletimiziň ruhuna kybap döwrüň wakalary tymsallaryň we durmuş hakykaty bilen bagly rowaýatlaryň üsti bilen öz beýanyny tapýar. Bu kitaby okanyňda Gahryman Arkadagymyzyň bize peşgeş beren edebi çeşmeleriniň gymmatyna, onuň terbiýeçilik ähmiýetine doly göz ýetirýärsiň. Çünki milletiň baky we dowamly ýaşaýşynda gadymyýetiň ruhy gymmatlyklary, ruhy gözellikleri özüniň manyly sahypasy bilen saklanyp galandyr. Adamzat dünýäsi olary kalbynda, aňynda eşrepi ýaly saklap, şu günlere ýetirýär. Halkymyzyň arasyndaky agzybirlik baradaky parasatly pähimleriň milli güýjüň, milli ruhuň, öwüt-ündewleriň belent-belent sepgitlerden ençeme menzil aşyp, şu günlere gelip ýetendigine örän buýsanýarys. «Maşgalada agzybirlik bolsa, hazyna gerek däl», «Döwletlilik — agzybirlik, bidöwletlik — agzalalyk» ýaly atalarymyzyň paýhasynda ynsan durmuşynyň, eşretiniň özeninde agzybirligiň hem-de jebisligiň has giň ornaşandygy nygtalýar. Munuň özi agzybirlik we jebislik hakyndaky ruhubelent duýgulary ynsan köňlüne doldurýar. Çünki söz bilen emele gelen paýhaslar her bir ynsana özüniň maddy hem ruhy güýjüni eçilýär. Sözüň keramaty adamzat jemgyýetinde ynsan gatnaşyklarynyň hereketde bolýandygyny we ýaşaýandygyny kesgitleýän bolsa, halkyň dowamat-dowamy, durmuş ykbaly agzybirlik hem jebislik bilen kesgitlenilýär.

Agzybirlik ähli döwürlerde-de, şonuň bilen birlikde häzirki döwürde-de esasy zerurlyklygyna galýar. Sebäbi agzybirlik asuda ýaşaýşyň, rysgal-berekediň gözbaşy. Türkmen edebiýatynyň görnükli söz ussatlarynyň döredijiliklerinde hem agzybirlik temasyna uly orun berlipdir. Ajaýyp şygyrlary bilen ynsan kalbyny ýagşylyk nuruna beslän türkmeniň akyldar ogly Magtymguly Pyragynyň döredijiliginde agzybirlik we jebislik hakyndaky şygyrlary uly orny eýeleýär. Ol öz ýurduny, halkyny ýürekden söýüp, türkmeniň berkarar döwlet gurup, agzybirlikde, asudalykda, jebislikde rahat ýaşamagyny arzuw edipdir.

Köňüller, ýürekler bir bolup başlar,
Tartsa ýygyn erär topraklar-daşlar,
Bir suprada taýýar kylynsa aşlar,
Göteriler ol ykbaly türkmeniň —

diýmek bilen, özbaşdak döwlet gurup, agzybirlikde ýaşamagy adamlaryň aňyna ornaşdyrypdyr. Sebäbi agzybirlik ýaşaýşyň gözbaşy, köki, özeni. Gorkut ata Türkmen başa bela gelse, esasy üç zatdan — agzalalykdan, men-menlikden, haramlykdan geljekdigini wesýet goýup gitdi. Şeýle hem meşhur «Görogly» şadessanyna ýüzlenip göreliň. Şadessanda türkmen halkynyň özbaşdak döwlet gurmak, erkin ýaşamak baradaky päk isleg-arzuwy Göroglynyň batyrlyk, mertlik ýaly häsiýetleri bilen birlikde öz kyrk ýigidiniň agzybirligi mysalynda amala aşyrylypdyr. Görogly öz kyrk ýigidi bilen Çandybili we onda ýaşaýan halky gözüniň göreji dek goraýar. Çandybil ýurdunyň diňe özüne mahsus ýaşaýyş aýratynlygy bar. Onda deňlik, agzybirlik, jebislik höküm sürýär. Şoňa görä-de, nusgawy edebiýatymyza salgylanýan biziň häzirki döwlet ähmiýetli ýol-ýörelgelerimiziň esasynda Magtymgulynyň, Seýdiniň, Zeliliniň, Mollanepesiň, Keminäniň agzybirlik akabasynyň ýatandygy hakykatdyr. Olaryň şygryýet dünýäsiniň taryhy we edebi esaslary agzybirlik hakyndaky pelsepelerden durýar. Şonuň bilen birlikde edebi mirasymyzyň millilik taraplary, ähmiýeti, beýik Garaşsyzlyk döwründe ýaş nesli terbiýelemekdäki, olaryň ruhuny baýlaşdyrmakdaky tutýan orny uludyr.

Agzybirlikde ädilen ädimler, başlanan tutumlar ynsan kalbyny birek-birege mäkäm baglaýar we ol adalatlylyga, parahatçylyga badalga bolýar. Akyldarlaryň aýdyşy ýaly, ýaşamak — sungat, agzybir ýaşamak bolsa beýik sungatdyr. Agzybirlik atly beýik ýörelgäniň özenini düzýän arkalaşmak, ynanyşmak, düşünişmek, hormat-sarpa türkmen halkynyň ata-baba zandynda bar häsiýetlerdir. Türkmenleriň anyk ýörelge edinýän agzybirlik we jebislik syýasaty, adalatlylygy, ynsanperwerligi olara orta asyrlarda dünýäniň dürli künjeklerinde 70-den gowrak ululy-kiçili döwleti, şol sanda beýik soltanlyklary gurmaga kömek edipdir. Nesilbaşymyz Oguz han atamyzyň «Milletiň, il-ulsuň inen ýeri — güzer bolar, milletiň, il-ulsuň oňlan ýeri — ýurt bolar» diýen baş ýörelgesine berk eýeren milletimiziň agzybirlik, parahatçylyk ýörelgeleri halkymyzyň millet hökmünde saklanyp galmagyna, öz taglymyny dünýä ýaýmagyna getiripdir. Şeýle hem Oguz hanyň döwleti dolandyrmagyň esasyny düzýän gatnaşyklaryň iň naýbaşysy hökmünde il-halkyň jebislikde ýaşamagyny baş maksada öwrendigi, onuň ogullaryna berýän agzybirlik baradaky nesihatlarynda bütin çuňlugy bilen açylýar.

Bu günki günde Gahryman Arkadagymyzyň agzybirlik, jebislik ýörelgesi ynsan kowmunyň parahatçylykly, agzybirlikli durmuşynyň owazy bolup ýüreklere ýol salýar. Çünki hormatly Prezidentimiziň il-ýurt bähbitli tutumly işlerini amala aşyrmakda, nesillerde ruhubelentlik, watanperwerlik, agzybirlik, mertlik, gaýratlylyk, zähmetsöýerlik, ynsanperwerlik, belent adamkärçilik ýaly häsiýetleri kemala getirmekde, ýaşlarda ýagşy gylyklary terbiýelemekde topraga, ene-ata, dost-ýara söýgi döretmekde ägirt uly işleri durmuşa geçirýändigi bolsa delil talap etmeýän hakykatdyr.

Nurýagdy AKMÄMMEDOW,

Myrat Garryýew adyndaky TDLU-nyň harby-lukmançylyk fakultetiniň dekanynyň orunbasary, podpolkownik.