AŞGABAT, 12-nji mart (TDH). Şu gün Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrliginde hormatly Prezidentimiziň tabşyrygy boýunça Maliýe we ykdysadyýet ministrliginiň, Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň hem-de Beýik Britaniýanyň “JCB Sales Limited” kompaniýasynyň arasynda Özara düşünişmek hakyndaky Ähtnama gol çekmek dabarasy boldy.

Resminama laýyklykda, TSTB-niň bu kompaniýanyň önümlerini satyn almaga, “JCB Sales Limited” kompaniýasynyň bolsa önümleriň tehniki görkezijilerini emele getirmek, şeýle hem umumy netijeliligi ýokarlandyrmak, harajatlary azaltmak, öndürijiligi giňeltmek üçin iň täze elýeterli tehnologiýalar boýunça maglumatlary bermek babatynda birleşme bilen bilelikde işlemäge gyzyklanma bildirýändigi beýan edildi.

Bu Ähtnamanyň iki tarapyň arasyndaky hyzmatdaşlygyň ösdürilmegine itergi berjekdigine ynam bildirildi.

Aşgabat, 12-nji mart (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow sanly ulgam arkaly Ministrler Kabinetiniň nobatdaky mejlisini geçirdi. Onda döwlet durmuşyna degişli möhüm meseleler ara alnyp maslahatlaşyldy we käbir resminamalaryň taslamalaryna garaldy.

Döwlet Baştutanymyz mejlisiň gün tertibini yglan edip, ilki bilen, Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary G.Müşşikowa söz berdi. Wise-premýer gözegçilik edýän ulgamyndaky işleriň ýagdaýy barada hasabat berdi. Şunuň bilen baglylykda, milli Liderimiziň garamagyna Maliýe we ykdysadyýet ministrligi tarapyndan Aşgabat şäheriniň häkimligi bilen bilelikde geçirilen seljermeleriň netijeleri boýunça taýýarlanan teklip hödürlenildi.

Hususan-da, söwda merkezlerini Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzalaryna göni (salgyly) hususylaşdyrmak teklip edilýär. Maliýe we ykdysadyýet ministrliginiň ýanyndaky Pudagara merkezi toparyň mejlisinde bu desgalary hususylaşdyrmak meselesine bellenen tertipde seredildi.

Milli Liderimiz hasabaty diňläp, toplumlaýyn çäreleriň netijesinde ýurdumyzda milli ykdysadyýetiň okgunly ösüş depgininiň üpjün edilýändigini belledi. Bazar gatnaşyklaryna tapgyrlaýyn geçmek döwlet syýasatynyň esasy wezipeleriniň biridir. Şunuň bilen baglylykda, hojalygy ýöretmegiň döwrebap usullaryny işjeň ornaşdyrmagyň, kärhanalary dolandyrmak boýunça eýeçiligiň dürli düzümlerini döretmegiň esasynda düýpli özgertmeleri amala aşyrmak maksady bilen soňky ýyllarda desgalary tapgyrlaýyn hususylaşdyrmak işleri ýerine ýetirilýär.

Döwlet Baştutanymyz Ýokary gözegçilik edarasy bilen bilelikde hödürlenen teklip boýunça zerur işleri geçirmegi tabşyrdy.

Soňra wise-premýer ýurdumyzyň sebitleriniň ýaşaýyş-durmuş şertlerini has-da gowulandyrmak boýunça alnyp barylýan işler barada hasabat berip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowa Daşoguz welaýatynyň S.A.Nyýazow adyndaky etrabynyň ýaşaýjylarynyň çagalar üçin niýetlenen döwrebap dynç alyş seýilgähini gurmak baradaky teklibini hödürledi.

Taslamany maliýeleşdirmegi döwlet Baştutanymyzyň şu ýylyň 12-nji fewralyndaky Kararyna laýyklykda, 2020-nji ýylyň netijeleri boýunça bu etraba berlen pul baýragynyň hasabyna amala aşyrmak göz öňünde tutulýar. 1,5 gektar meýdanda ýerleşjek seýilgäh toplumynda dolandyryş binasyny, garbanyşhana, dükan, awtoulag duralgasyny gurmak hem-de dürli görnüşli attraksion enjamlaryny gurnamak meýilleşdirilýär.

Milli Liderimiz hasabaty diňläp, türkmen halkynyň ýokary aň-düşünjeli, beden taýdan sagdyn, bilimli we zehinli ýaşlary terbiýelemegiň bahasyna ýetip bolmajak kadalaryny, maşgala däplerini döredendigini belledi. Halkara kadalardan hem-de ynsanperwerlik däplerinden ugur alýan döwlet syýasaty üstünlikli durmuşa geçirilip, okgunly ösýän Watanymyzyň ähli sebitlerinde döwrebap çagalar baglary, mekdepler, bedenterbiýe-sagaldyş toplumlary, seýilgähler, dynç alyş zolaklary gurulýar. Şeýlelikde, ýaş türkmenistanlylaryň hemmetaraplaýyn sazlaşykly ösmegi üpjün edilýär.

Hormatly Prezidentimiz Daşoguz welaýatynyň S.A.Nyýazow adyndaky etrabynda çagalar üçin dynç alyş seýilgähini gurmak barada hödürlenen teklibi makullap, wise-premýere bu babatda anyk tabşyryklary berdi.

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Ş.Abdrahmanow gözegçilik edýän ýangyç-energetika toplumynda alnyp barylýan işleriň ýagdaýy barada hasabat berdi.

«Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynda» we 2030-njy ýyla çenli döwür üçin nebitgaz senagatyny ösdürmegiň maksatnamasynda kesgitlenen wezipeleri amala aşyrmagyň çäklerinde toplumyň önümçilik düzümlerini yzygiderli döwrebaplaşdyrmak, maddy-enjamlaýyn binýadyny pugtalandyrmak meselelerine möhüm üns berilýär.

Döwlet Baştutanymyz hasabaty diňläp, milli ykdysadyýetimiziň esasy ugurlarynyň biri bolan ýangyç-energetika toplumynyň ösüşiniň wajypdygyny belledi we nebitgaz pudagyny mundan beýläk-de köpugurly ösdürmek, onuň düzümlerini innowasion esasda döwrebaplaşdyrmak ýurdumyzda hem-de daşary döwletlerde uly isleg bildirilýän nebithimiýa önümleriniň möçberlerini artdyrmak boýunça wise-premýere anyk tabşyryklary berdi.

Şeýle hem hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow uglewodorod serişdeleriniň çykarylýan, gaýtadan işlenilýän hem-de eksporta niýetlenen möçberlerini, ýokary hilli önümleriň mukdaryny artdyrmak, milli we halkara ähmiýetli giň gerimli taslamalary durmuşa geçirmek bilen baglanyşykly meseleleri berk gözegçilikde saklamagy tabşyrdy.

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary E.Orazgeldiýewe söz berildi. Wise-premýer ýurdumyzyň ekerançylyk meýdanlarynda alnyp barylýan möwsümleýin oba hojalyk işleri, azyk bolçulygyny üpjün etmek maksady bilen durmuşa geçirilýän çäreler barada hasabat berdi.

Şu günler ýurdumyzyň ak ekin meýdanlarynda ideg işleri, mineral dökünler bilen iýmitlendirmek, ösüş suwuny tutmak agrotehniki kadalara laýyklykda alnyp barylýar. Halkymyzy dürli görnüşli gök önümler bilen üpjün etmek boýunça zerur çäreler görülýär. Gök ekinlere, şol sanda irki ýeralma we sogana degişli ideg işleri dowam edýär. Şol bir wagtyň özünde beýleki gök we bakja ekinlerini öz wagtynda ekmek üçin degişli işler alnyp barylýar.

Şeýle hem wise-premýer pile öndürmek möwsümine görülýän taýýarlyk işleri barada hasabat berdi. Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyzyň garamagyna degişli Kararyň taslamasy hödürlenildi. Oňa laýyklykda, Oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministrligi tarapyndan welaýatlaryň häkimlikleri bilen pile öndürmek boýunça şertnamalary baglaşmak, ýurdumyzyň daýhan birleşiklerini we beýleki pile öndürijilerini ýüpek gurçugynyň ýokary hilli tohumlary bilen üpjün etmek meýilleşdirilýär. Şu ýyl ýurdumyz boýunça 2 müň 100 tonna pile öndürmek göz öňünde tutulýar.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, ýurdumyzda azyk bolçulygyny berkitmek, ilaty ter gök, bakja hem-de özümizde öndürilýän beýleki oba hojalyk önümleri bilen üpjün etmek boýunça öňde durýan wezipeleriň üstünlikli ýerine ýetirilmeginiň wajypdygyna ünsi çekdi. Şeýle hem milli Liderimiz ak ekinlere edilýän ideg işleriniň ýokary hil derejesine laýyk gelmelidigini, gowaça ekişine toplumlaýyn esasda taýýarlyk görülmelidigini belledi. Munuň özi bugdaýdan we “ak altyndan” bol hasyl almakda möhüm ähmiýete eýedir.

Döwlet Baştutanymyz öňde duran wezipeleri üstünlikli ýerine ýetirmek üçin obasenagat toplumynyň ösüşine, ýer serişdelerinden rejeli peýdalanmak meselelerine ylmy taýdan esaslandyrylan usullar arkaly çemeleşilmelidigini, iş ýüzünde täzeçil tehnologiýalaryň işjeň herekete girizilmelidigini belläp, bu babatda wise-premýere anyk görkezmeleri berdi.

Hormatly Prezidentimiz 2021-nji ýylda pile öndürmek hakyndaky Karara gol çekip, ony elektron resminama dolanyşygy arkaly wise-premýere iberdi we ýüpekçi kärendeçileriň dokma toplumyna zerur bolan gymmatly çig maly taýýarlamak boýunça şertnamalaýyn borçnamalaryny üstünlikli ýerine ýetirmekleri üçin ähli zerur şertleri döretmegi tabşyrdy.

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Ş.Durdylyýew sement kärhanalarynyň önümçilik kuwwatlyklaryny artdyrmak boýunça döwlet Baştutanymyzyň beren tabşyryklaryny ýerine ýetirmek ugrunda alnyp barylýan işler barada hasabat berdi.

Milli Liderimiziň Ahal welaýatynyň Bäherden etrabynda “Bäherden” sement zawodynyň ikinji tapgyryny, Lebap welaýatynyň Köýtendag etrabynda “Lebap” sement zawodynyň ikinji tapgyryny gurmak hakyndaky Kararlary esasynda, ýurdumyzyň Senagat we gurluşyk önümçiligi ministrligi bilen “Beýik bina” hususy kärhanasynyň, “Türkmen enjam” hojalyk jemgyýetiniň arasynda, degişli şertnamalar baglaşyldy. Häzir sement kärhanalarynyň dünýä ülňülerine laýyk derejede taslamalaşdyrylyşyna we önümleriň ýokary hilli bolmagyny üpjün edýän tehnologiýalar bilen enjamlaşdyrylmagyna dahylly meseleler içgin öwrenilýär.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, “Açyk gapylar” syýasatyny we giň halkara hyzmatdaşlyk gatnaşyklaryny alyp barýan Türkmenistanyň milli ykdysadyýetiniň ähli pudaklaryny ösdürmekde, şol sanda kuwwatly gurluşyk senagatyny kemala getirmekde ägirt uly tejribe toplan, innowasion tehnologiýalara eýe bolan daşary ýurtlaryň öňdebaryjy ygtybarly kompaniýalary bilen gatnaşyk etmäge uly gyzyklanma bildirýändigini aýtdy. Bilelikdäki netijeli işler pudagyň kuwwatynyň artdyrylmagyna, ýokary hilli gurluşyk serişdeleriniň, şol sanda ýurdumyzda we daşary döwletlerde uly isleg bildirilýän sementiň, beýleki önümleriň önümçiliginiň ýokarlandyrylmagyna gönükdirilmelidir diýip, milli Liderimiz belledi.

Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz täze sement zawodlaryny gurmak boýunça meseleleri jikme-jik seljermek barada wise-premýer Ş.Durdylyýewe we Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, Ýokary gözegçilik edarasynyň başlygy S.Berdimuhamedowa degişli tabşyryklary berdi.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary B.Öwezow innowasion taslamalaryň “Sanly çözgüt — 2021” atly nobatdaky bäsleşigini geçirmek boýunça alnyp barylýan işler barada hasabat berdi.

Geçen ýyl ýaşlar syýasatyny üstünlikli durmuşa geçirmek, goşmaça bilimi höweslendirmek üçin zerur şertleri döretmek, işgärleriň hünär derejesini ýokarlandyrmak, sanly bilimi ornaşdyrmak, ykdysadyýete we beýleki pudaklara innowasion serişdeleri çekmek maksady bilen, ýurdumyzda “Sanly çözgüt — 2020” atly bäsleşigi geçirildi. Oňa ýokary okuw mekdepleriniň talyplary we hünärmenler gatnaşdylar. Bäsleşikde 100-den gowrak taslama görkezildi. Häzirki döwürde halk hojalygynyň dürli pudaklaryna degişli, ýeňiji bolan taslamalary durmuşa geçirmek boýunça degişli işler alnyp barylýar.

Hormatly Prezidentimiziň 2021-nji ýylyň 12-nji fewralynda gol çeken Kararyna laýyklykda, şu ýyl mukaddes Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllygy, 2021-nji ýylyň “Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany” diýlip yglan edilmegi mynasybetli halkara derejedäki baýramçylyk çäreleri meýilleşdirildi. Şeýle hem milli Liderimiziň degişli Karary bilen 2021 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmek boýunça Döwlet maksatnamasy we ony ýerine ýetirmegiň Meýilnamasy tassyklanyldy.

Öňde durýan wezipeleri ýerine ýetirmek, täze programma üpjünçiligini taýýarlamak, ornaşdyrmak bilen meşgullanýan ýaş zehinleri ýüze çykarmak, höweslendirmek boýunça “Sanly çözgüt — 2021” atly nobatdaky bäsleşigi geçirmek meýilleşdirilýär. Onuň jemi “Türkmentel — 2021” atly halkara serginiň çäklerinde jemlener.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, häzirki wagtda ýurdumyzda halk hojalygynyň ähli pudaklaryny sanlylaşdyrmak, önümçilige ylmy işläp taýýarlamalary ornaşdyrmak boýunça maksatnamalaýyn işleriň alnyp barylýandygyny belledi. Munuň özi pudaklaryň işini döwrüň talabyna laýyk derejede döwrebaplaşdyrmakda ähmiýetlidir. Häzir ýaşlaryň döwrebap bilim almagy, ýokary hünärli işgärleri taýýarlamak üçin zerur şertler döredilýär. Konsepsiýa laýyklykda, ýurdumyzyň ýokary okuw mekdeplerinde hünärmenleriň, professor-mugallymlaryň, talyplaryň tagallasy netijesinde sanly bilimiň ulgamlaýyn üpjünçiliginiň programmasy ornaşdyrylýar.

Döwlet Baştutanymyz sanly bilim ulgamyny ösdürmegiň Konsepsiýasynyň bu ugurda ýokary hilli hyzmatlary ýola goýmak, döwrüň talabyna laýyklykda, olaryň degişli milli we halkara ölçeglere kybap gelmegini üpjün etmek meseleleriniň wajypdygyny belledi.

Hormatly Prezidentimiz innowasion taslamalaryň “Sanly çözgüt — 2021” atly bäsleşigini geçirmek baradaky teklibi makullap, Watanymyzyň geljegi bolan ýaşlaryň ukyp-başarnygyny ýüze çykarmakda şu çäräniň möhüm ähmiýetine ünsi çekdi hem-de bu babatda wise-premýere anyk görkezmeleri berdi.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary M.Mämmedowa Milli bahar baýramy bolan Halkara Nowruz baýramyna bagyşlanan çärelere görülýän taýýarlyk işleri barada hasabat berdi. Onuň öňüsyrasynda ýurdumyzyň ähli ýerinde ählihalk bag ekmek dabarasy geçiriler.

Paýtagtymyzyň we ýurdumyzyň welaýatlarynyň ajaýyp künjeklerinde köpçülikleýin medeni çäreler guralyp, şolarda türkmen halkynyň özboluşly däp-dessurlary, şol sanda ÝUNESKO-nyň Adamzadyň maddy däl medeni mirasynyň sanawyna girizilen gymmatlyklary, Türkmenistanyň medeniýeti we sungaty ösdürmekde häzirki döwürde ýeten derejesi öz beýanyny tapar. Baýramçylyk mynasybetli şekillendiriş we amaly-haşam sungatynyň, muzeý gymmatlyklarynyň, oba hojalyk önümleriniň we dokma pudagynyň harytlarynyň sergilerini guramak meýilleşdirilýär. Mukamlar köşgünde Milli bahar baýramynyň hormatyna “Parahatlyk bahary” ady bilen baýramçylyk konserti geçiriler.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, taryhy müňýyllyklara uzap gidýän Nowruz baýramynyň medeniýeti, sungaty we ýagşy dessurlary giňden wagyz etmekde halkara ähmiýetiniň bardygyny belläp, onuň häzirki döwürde halklaryň arasyndaky agzybirligi pugtalandyrýandygyny aýtdy. Milli Liderimiziň belleýşi ýaly, Halkara Nowruz baýramy dünýäde parahatçylygyň we durnuklylygyň bähbidine döwletleriň özara gatnaşyklary üçin täze mümkinçilikleri açýar, halklaryň arasynda ynanyşmagy, özara düşünişmegi, dostlugy pugtalandyrýar.

Ähli baýramçylyk çäreleri ýokary guramaçylyk derejesinde geçirilmelidir diýip, döwlet Baştutanymyz belledi we bu babatda wise-premýere birnäçe anyk görkezmeleri berdi.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary M.Geldinyýazow gözegçilik edýän ulgamynda alnyp barylýan işler barada hasabat berip, döwlet Baştutanymyza garamagyndaky käbir düzümleriň işini kämilleşdirmek baradaky teklipleri hödürledi.

“Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasyndan”, döwlet Baştutanymyzyň “Ministrliklerde, pudaklaýyn dolandyryş edaralarynda, welaýatlaryň we Aşgabat şäheriniň häkimliklerinde awtomatlaşdyrylan elektron maglumat binýatlar ulgamyny döretmek hakynda” Kararyndan, “Türkmenistanda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Döwlet maksatnamasyndan” gelip çykýan wezipeleri durmuşa geçirmek maksady bilen, Bilim, Saglygy goraýyş we derman senagaty, Sport we ýaşlar syýasaty ministrlikleriniň, Ylymlar akademiýasynyň merkezi edarasynyň düzüminde “Sanly ulgam we maglumat howpsuzlygy” bölümini açmak teklip edilýär. Şunuň bilen baglylykda, bu düzümleriň Düzgünnamalaryny kämilleşdirmek meýilleşdirilýär.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, ýokary tehnologiýaly sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň örän wajypdygyny belledi. Bu ulgam häzirki döwrüň şertlerinde ähli işleri ýokary derejede guramaga, utgaşdyrmaga, ýerine ýetirilýän işleriň netijeliligine hem-de hiline gözegçiligi amala aşyrmaga ýardam edýän dolandyryşyň netijeli guraly bolup durýar. Döwlet dolandyryş edaralarynyň işini kämilleşdirmek, “Elektron hökümet” ulgamyny işjeň ornaşdyrmak döwletimizi we jemgyýetimizi ösdürmäge gönükdirilen möhüm döwlet maksatnamalarynyň üstünlikli durmuşa geçirilmeginiň wajyp şertidir.

Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz wise-premýere bu ugurda göz öňünde tutulan çäreleriň durmuşa geçirilmegine berk gözegçilik etmegi tabşyryp, döwrebap sanly ulgamlary mundan beýläk-de ornaşdyrmak boýunça birnäçe anyk görkezmeleri berdi.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, daşary işler ministri R.Meredow milli senenamamyzyň şanly senelerini baýram etmäge, şu ýylky möhüm halkara çäreleri geçirmäge görülýän taýýarlyk barada hasabat berdi.

Gyzyklanma bildirýän daşary ýurtly hyzmatdaşlaryň ählisi bilen netijeli ikitaraplaýyn we köptaraplaýyn gatnaşyklary ösdürmäge gönükdirilen daşary syýasy strategiýa hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň baştutanlygynda durmuşa geçirilýän Garaşsyz, baky Bitarap Türkmenistanyň döwlet syýasatynyň esasy ugurlarynyň biri bolup durýar. Milli Liderimiziň öňe sürýän döredijilikli başlangyçlary dünýä bileleşiginiň giň goldawyna, ykrarnamasyna eýe bolýar. Şol başlangyçlary ilerletmek maksady bilen anyk çözgütler kabul edilýär. Şol çözgütler bolsa BMG-niň we beýleki abraýly halkara guramalaryň çäklerinde durmuşa geçirilýär.

Ministrler Kabinetiniň 12-nji fewralda geçirilen, Hökümetiň 2020-nji ýylda ýerine ýetiren işleriň netijelerine bagyşlanan giňişleýin mejlisiniň barşynda şu ýyla we uzak möhletli geljege niýetlenen möhüm resminamalaryň birnäçesi kabul edildi. Şolaryň hatarynda döwlet Baştutanymyzyň Karary bilen tassyklanan Watanymyzyň mukaddes Garaşsyzlygynyň şanly 30 ýyllygy, baky Bitaraplygynyň 25 ýyllygy, 2021-nji ýylyň “Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany” diýlip yglan edilmegi mynasybetli ýurdumyzda we daşary ýurtlarda geçirilmegi meýilleşdirilýän çäreleriň Maksatnamasyny, medeni çäreleriň Meýilnamasyny, sergileriň, ýarmarkalaryň, maslahatlaryň, festiwallaryň sanawyny, ulanmaga beriljek binalaryň, desgalaryň sanawyny aýratyn bellemek gerek. Bu Karary ýerine ýetirmek maksady bilen, ýanwar-fewral aýlarynda degişli işler geçirildi. Hususan-da, Türkmenistanda we onuň çäginden daşarda dürli derejedäki çäreleriň 68-si guraldy.

2021-nji ýylda Türkmenistanyň BMG-niň Baş Assambleýasynyň 75-nji mejlisiniň wise-başlygy wezipesini ýerine ýetirýändigi bellenildi. Mundan başga-da şu ýylda ýurdumyz Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynyň başlyklygyna biragyzdan saýlanyldy.

YHG-nyň 4-nji martda göni wideoaragatnaşyk arkaly geçirilen XIV sammitinde hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Türkmenistanyň başlyklyk etmeginiň Konsepsiýasyny beýan edip, netijeli döwletara hyzmatdaşlygy ösdürmek boýunça esasy wezipeleri kesgitledi. Milli Liderimiz ulag we kommunikasiýalar, energetika, senagat, ykdysadyýet we söwda, sanly tehnologiýalar ýaly, ileri tutulýan ulgamlarda özara gatnaşyklary pugtalandyrmak we işjeňleşdirmek boýunça anyk teklipleri öňe sürdi. Şol teklipler bolsa YHG-niň çäklerinde amala aşyrylýan uzak möhletleýin maksatnamalarda we taslamalarda beýan ediler. Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynyň nobatdaky, XV Sammitini 28-nji noýabrda Aşgabatda geçirmek meýilleşdirilýär.

Şu ýyl ýurdumyzda Hazarýaka döwletleriň Baştutanlarynyň VI sammitini, Türkmenistanyň, Azerbaýjan Respublikasynyň we Türkiýe Respublikasynyň Prezidentleriniň üçtaraplaýyn duşuşygyny geçirmek göz öňünde tutulýar.

Ýylyň ahyrynda Aşgabat şäherinde ählumumy parahatçylygy we ynanyşmagy, halkara howpsuzlygy hem-de durnukly ösüşi gazanmak üçin köptaraplaýyn hyzmatdaşlygy berkitmäge bagyşlanan ýokary derejeli halkara maslahaty guramak meýilleşdirilýär. Häzirki wagtda ýokarda agzalan möhüm wakalaryň ählisine taýýarlyk görmek boýunça degişli toplumlaýyn işler amala aşyrylýar.

Ýylyň dowamynda döwlet Baştutanymyzyň milli, sebit we ählumumy bähbitlere laýyk gelýän halkara başlangyçlaryny, tekliplerini durmuşa geçirmäge gönükdirilen halkara çäreleri geçirmek meýilleşdirilýär.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp we mejlise gatnaşyjylara ýüzlenip, Garaşsyz Türkmenistanyň oňyn Bitaraplyk, parahatçylyk söýüjilik, giň halkara hyzmatdaşlyk ýörelgelerine esaslanýan daşary syýasat strategiýasyny yzygiderli durmuşa geçirýändigini nygtady. Bu strategiýanyň esasy maksady dürli döwletler, hususan-da, sebitiň ýurtlary we goňşy döwletler bilen syýasy, söwda-ykdysady, medeni-ynsanperwerlik ugurlarda ikitaraplaýyn hem-de köptaraplaýyn hyzmatdaşlygy ösdürmekden ybaratdyr.

Mukaddes Garaşsyzlygymyzyň 30 ýyllyk şanly baýramy giňden bellenýän ýylda daşary ýurtlaryň döwlet Baştutanlarynyň gatnaşmagynda birnäçe möhüm halkara çäreleri geçirmek meýilleşdirilýär diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow belledi. Muňa mysal hökmünde Hazarýaka döwletleriň Baştutanlarynyň VI, Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynyň XV sammitlerini, Türkmenistanyň, Azerbaýjan Respublikasynyň we Türkiýe Respublikasynyň Prezidentleriniň üçtaraplaýyn duşuşygyny görkezmek bolar.

Bulardan başga-da “Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany” ýylynda ýurdumyzyň Garaşsyzlygynyň şanly 30 ýyllygy, baky Bitaraplygynyň 25 ýyllygy, şeýle hem Aşgabat şäheriniň 140 ýyllygy mynasybetli daşary ýurtly ýokary derejeli wekiliýetleriň gatnaşmagynda köp sanly halkara forumlar, maslahatlar, birnäçe baýramçylyk çäreleri geçiriler.

Bu şanly seneler mynasybetli paýtagtymyzyň günorta künjeginde gurluşygy alnyp barylýan birnäçe möhüm ähmiýetli desgalar dabaraly ýagdaýda ulanmaga berler. Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz aprel aýynda bu möhüm desgalaryň açylyş dabaralarynyň meýilleşdirilýändigini nazara almak bilen, wise-premýer, daşary işler ministri R.Meredowa Türkmenistanyň Maslahatlar merkeziniň täze açyljak binasynda daşary ýurtly wekilleriň gatnaşmagynda maslahat geçirmek boýunça häzirden taýýarlyk-guramaçylyk işlerine başlamagy tabşyrdy.

Milli Liderimiz şeýle hem geçiriljek maslahatyň adyny, oňa gatnaşjak abraýly halkara guramalaryň hem-de ýurdumyzda ýerleşýän daşary ýurt diplomatik wekilhanalaryň ýolbaşçylarynyň sanawlaryny kesgitläp, Ministrler Kabinetiniň nobatdaky mejlisine çenli teklipleri bermek barada görkezmeleri berdi.

Mejlisiň Başlygy G.Mämmedowa milli parlamentiň nobatdaky maslahatynda serediljek meseleler barada maglumat berdi.

13-nji martda wideoaragatnaşyk arkaly mejlisiň nobatdaky maslahatyny geçirmek meýilleşdirilýär. Onda deputatlaryň garamagyna birnäçe täze kanunçylyk taslamalary, şeýle hem hereket edýän kanunçylyk namalaryna üýtgetmeleri we goşmaçalary girizmek bilen baglanyşykly meseleler hödürlener. Türkmenistanyň halkara başlangyçlaryna kanunçylyk-hukuk taýdan goldaw bermek maksady bilen, Mejlisiň kararlarynyň taslamalaryny, milli parlamentiň 2021-nji ýyl üçin kanunçykaryjylyk işiniň meýilnamasyny kabul etmek göz öňünde tutulýar.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow milli parlamentiň ýurdumyzda ýaýbaňlandyrylan durmuş-ykdysady özgertmelere goldaw bermäge, raýatlyk edaralaryň we demokratik gymmatlyklaryň berkidilmegine gönükdirilen kanunçykaryjylyk işiniň ähmiýetlidigini belledi. Şeýle hem milli Liderimiz halkara hyzmatdaşlygy we kanunçykaryjylyk babatda tejribe alşylmagyny, dünýä jemgyýetçiliginiň demokratik, hukuk döwletiň ösüş ýoly bilen öňe barýan Türkmenistanyň taryhy tejribesi we häzirki döwürde gazananlary bilen tanyşmagyny üpjün edýän parlamentara gatnaşyklaryň mundan beýläk-de giňeldilmeginiň wajypdygyny belledi.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň sekretary Ç.Amanow ýurdumyzyň serhetýaka çäklerinde gulluk edýän harby gullukçylaryň, olaryň maşgala agzalarynyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini gowulandyrmak boýunça alnyp barylýan işler barada hasabat berdi.

Döwlet serhet gullugynyň serhet galalarynda durmuş maksatly desgalaryň ençemesi guruldy we ulanmaga berildi, hususan-da, Balkan, Lebap welaýatlarynda döwrebap ýaşaýyş jaýlary, Köýtendag, Bäherden etraplarynda lukmançylyk edaralary guruldy. Häzirki wagtda ýurdumyzyň sebitleriniň birnäçesinde degişli gurluşyk işleri alnyp barylýar.

Şeýle hem Goranmak ministrligi tarapyndan Balkan welaýatynda has oňaýly, otaglarynyň ýerleşişi gowulandyrylan ýaşaýyş jaýlarynyň, medeniýet öýüniň, mekdebiň, çagalar bagynyň, saglyk öýüniň gurluşygynyň barşy barada hasabat berildi. Şol desgalary ýakyn geljekde ulanmaga bermek meýilleşdirilýär.

Milli Liderimiz hasabaty diňläp, harby gullukçylaryň gulluk etmegi, olaryň maşgala agzalarynyň ýaşaýyş-durmuşy üçin has oňaýly şertleri döretmegiň ýurdumyzda amala aşyrylýan harby özgertmeleriň ileri tutulýan ugurlarynyň biridigini belledi. Döwletimiz mundan beýläk hem döwrebap serhet galalarynyň täze binalaryny, ýaşaýyş jaýlaryny, Watan goragçylary üçin gulluk we durmuş maksatly desgalary yzygiderli gurar hem-de ulanmaga berer, olary döwrebap tehnikalardyr täze enjamlar bilen üpjün eder.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow harby we hukuk goraýjy edaralaryň işini kämilleşdirmek boýunça göz öňünde tutulan meýilnamalaryň durmuşa geçirilişini berk gözegçilikde saklamagyň zerurdygyny belläp, wise-premýere, Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň sekretaryna birnäçe anyk tabşyryklary berdi.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, Ýokary gözegçilik edarasynyň başlygy S.Berdimuhamedow ýurdumyzyň dürli künjeklerinde şu ýylyň mart aýynda ulanylmaga berilmegi meýilleşdirilen ýyladyşhanalaryň gurluşygy boýunça geçirilen seljerme işleriniň netijeleri barada hasabat berdi.

Hormatly Prezidentimiziň degişli Kararyna laýyklykda, sebitlerde mähriban Watanymyzyň Garaşsyzlygynyň şanly 30 ýyllygy, baky Bitaraplygynyň 25 ýyllygy, 2021-nji ýylyň “Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany” ýyly diýlip yglan edilmegi mynasybetli ulanmaga berilmegi meýilleşdirilýän desgalaryň gurluşyklary batly depginlerde dowam edýär. Häzir Ahal welaýatynyň Kaka, Ak bugdaý etraplarynyň, Balkan welaýatynyň Türkmenbaşy etrabynyň, Daşoguz welaýatynyň Görogly etrabynyň, Lebap welaýatynyň Çärjew etrabynyň, Mary welaýatynyň Sakarçäge etrabynyň çäklerinde gurulýan ýyladyşhanalaryň gurluşygy tamamlandy. Şu günler olaryň ýanaşyk ýerlerini abadanlaşdyrmak işleri alnyp barylýar. Gök-bakja önümlerini ösdürip ýetişdirmek üçin niýetlenen täze toplumlar döwrebap tehnologik awtomatlaşdyrylan enjamlar bilen üpjün edildi.

Döwlet Baştutanymyz hasabaty diňläp, ýurdumyzda azyk bolçulygynyň üpjün edilmeginde, halkymyzyň durmuşynyň ýokary derejesiniň ýola goýulmagynda möhüm orun eýeleýän oba hojalyk pudagynyň hemmetaraplaýyn kämilleşdirilmeginiň yzygiderli durmuşa geçirilýän durmuş-ykdysady syýasatyň esasy ugurlarynyň biridigini belledi. Obasenagat toplumynyň yzygiderli ösdürilmegine gönükdirilen toplumlaýyn çäreleriň, bu ugurda ýurdumyzyň önüm öndürijilerine döwlet tarapyndan berilýän goldawyň netijesinde ägirt uly üstünlikler gazanyldy hem-de dürli görnüşli oba hojalyk önümlerini öndürilişi artdy.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow täze desgalaryň işe girizilmeginiň ýurdumyzyň okgunly ykdysady ösüşine ýardam etjekdigini aýdyp, wise-premýere, Ýokary gözegçilik edarasynyň başlygyna ýyladyşhanalaryň ýokary hil derejesinde ulanmaga berilmegini üpjün etmegi tabşyrdy.

Döwlet Baştutanymyz milli senenamamyzda möhüm orun eýeleýän şanly seneler mynasybetli ulanmaga berilmegi meýilleşdirilýän beýleki desgalarda alnyp barylýan işleri hem berk gözegçilikde saklamagy tabşyrdy.

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Ç.Gylyjow Ahal welaýatynyň Kaka etrabynda we ýurdumyzyň beýleki welaýatlarynda döwrebap ýyladyşhanalaryň açylyş dabaralaryna görülýän taýýarlyk barada hasabat berdi.

Wise-premýer Türkmenistanyň Garaşsyzlygynyň şanly 30 ýyllygy, baky Bitaraplygynyň 25 ýyllygy, 2021-nji ýylyň “Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany” diýlip yglan edilmegi mynasybetli meýilleşdirilen çäreleriň çäklerinde, 25-nji martda Ahal welaýatynyň Kaka etrabynyň Gaýgysyz Atabaýew adyndaky daýhan birleşiginde ýyladyşhananyň açylyşynyň maksatnamasynyň taslamasynyň taýýarlanandygyny habar berdi. Bu desga Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzasy “Oguz ýol” hojalyk jemgyýeti tarapyndan guruldy.

Şol gün sanly ulgam arkaly ýurdumyzyň ähli welaýatlarynda dabaraly ýagdaýda döwrebap ýyladyşhanalary işe girizmek göz öňünde tutulýar. Ýyladyşhanalaryň meýdany 35 gektara barabar bolup, olaryň kuwwaty ýylda 8 müň 750 tonna gök önümleri öndürmäge niýetlenendir.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, ýurdumyzyň her bir sebitinde iri ýyladyşhana toplumlarynyň yzygiderli ulanmaga berilýändigini nygtady. Şolarda öňdebaryjy tejribe esasynda innowasion tehnologiýalar işjeň ornaşdyrylýar, azyk önümleriniň köp görnüşlerini öndürýän kärhanalaryň onlarçasy guruldy. Bu giň gerimli işlere hususy işewürligiň wekilleri işjeň gatnaşýarlar. Olar ýokarda agzalan pudaklarda iri maýa goýum taslamalaryny üstünlikli durmuşa geçirýärler.

Milli Liderimiz daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümçilikleri ýola goýmaga, obasenagat toplumynyň maddy-enjamlaýyn binýadyny pugtalandyrmaga, azyk bolçulygyny üpjün etmäge uly ähmiýet berilýändigini nygtady.

Döwlet Baştutanymyz mukaddes Garaşsyzlygymyzyň şanly toýy mynasybetli ulanylmaga beriljek döwrebap ýyladyşhanalaryň açylyş dabarasyny ýokary guramaçylyk derejesinde guramak barada wise-premýere birnäçe anyk tabşyryklary berdi.

Soňra wise-premýer Kaka we Babadaýhan etraplarynda gurulýan iri dokma toplumlaryny hünärmenler bilen üpjün etmek boýunça alnyp barylýan işler barada hasabat berdi.

Ýokary tehnologiýalar ornaşdyrylan bu kärhanalar işe girizilenden soň, döwrebap tehnologik enjamlary netijeli ulanmak hem-de doly kuwwatynda işledip, ýokary hilli önüm çykarmak maksady bilen, häzirki wagtda olary ýörite hünärli işgärler bilen üpjün etmek ugrunda işler alnyp barylýar. Şunuň bilen baglylykda, Ahal welaýatyndaky, Aşgabat şäherindäki başlangyç we orta hünär okuw mekdepleriniň binýadynda 2-3 aýlyk okuwlary guramak göz öňünde tutulýar. Bilim ministrligi we Ahal welaýatynyň häkimligi bilen bilelikde gysga möhletli ýörite okuwlaryň meýilnamasyny işläp düzmek, bu kärhanalara zerur bolan ýokary bilimli hünärmenleri — tehnologlary, inženerleri we beýleki hünärmenleri seçip almak üçin degişli ýokary okuw mekdepleri bilen işler alnyp barylýar.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, häzirki döwürde öňdebaryjy tehnologiýalaryň, Diýarymyzyň hem-de dünýäniň iň gowy tejribesini ulanmagyň esasynda ugurdaş senagatyň çalt depginler bilen ösmegi netijesinde ýurdumyzyň dokma senagatynyň önümleriniň diňe bir içerki bazarda däl, eýsem, daşary ýurtlarda hem bäsdeşlige ukyplylygynyň ýokarlanýandygyny belledi. Dokma senagaty ägirt uly serişdeler kuwwatyna eýe bolmak bilen, Türkmenistanyň ykdysadyýetiniň gaýtadan işleýän pudagynyň okgunly ösüşiniň aýdyň mysalyna öwrüldi. Bu pudagyň önümçilik binýady yzygiderli döwrebaplaşdyrylýar, ýokary hilli taýýar önümleriň görnüşleri giňeldilýär diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy.

Bu ulgamda görülýän netijeli çäreler ýaş hünärmenleri çekmäge, ilatyň iş bilen üpjünçiligini gowulandyrmaga mümkinçilik berdi. Milli Liderimiz dokma pudagy üçin degişli hünärmenleri taýýarlamagyň wajypdygyny nygtap, wise-premýere okuw edaralaryny şu maksatlar üçin netijeli ulanmak boýunça degişli çäreleri görmegi tabşyrdy.

Ministrler Kabinetiniň mejlisinde döwlet durmuşyna degişli başga-da birnäçe meselelere garaldy we olar boýunça degişli çözgütler kabul edildi.

Ministrler Kabinetiniň sanly ulgam arkaly geçirilen mejlisini jemläp, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow oňa gatnaşanlara berk jan saglyk, maşgala abadançylygyny, berkarar Watanymyzyň mundan beýläk-de gülläp ösmeginiň bähbidine alyp barýan işlerinde üstünlikleri arzuw etdi.

Satyn alynýan ýokary hilli awtobuslar, taksiler, ýük awtoulaglary ýurdumyzda ulag hyzmatynyň göwnejaý ýola goýulmagyna ýardam berýär. «Türkmenawtoulaglary» agentliginiň «Lebapawtoulag» önümçilik birleşiginde hem bu ugurda netijeli işler alnyp barylýar.

Kärhananyň maliýe-ykdysady görkezijilerini has-da ýokary götermekde, halka edilýän awtoulag hyzmatynyň hilini ýokarlandyrmakda gazanan guwandyryjy üstünlikler üçin «Türkmenawtoulaglary» agentligi tarapyndan «Iň göreldeli kärhana» diýen Hormat haty hem-de ýörite göçme kubok bilen sylaglanmagy hem ýöne ýerden däldir. Gazanylan netijeler barada «Lebapawtoulag» önümçilik birleşiginiň başlygy Gurban Saýypow şeýle gürrüň berdi:

— Esasy wezipesi ýolagçy gatnatmak we halk hojalyk ýüklerini daşamakdan ybarat bolan önümçilik birleşigimizde ýylyň-ýylyna ýokary görkezijiler gazanylýar. Geçen ýylyň dowamynda kärhananyň ýük daşamak boýunça meýilnamasy 2 million 183 müň tonnadan ybarat bolan bolsa, oňa derek 2 million 285 müň tonna ýük daşalyp, meýilnama 104,7 göterim berjaý edildi.

Ýük ulaglaryndan ýüzlerçesiniň täze «KAMAZ» kysymly, ýokary öndürijilikli ulaglardygy aýratyn bellenmäge mynasypdyr. Bu ýük ulaglary kuwwatlylyk we amatlylyk babatda dünýäniň islendik künjeginde öndürilýän ýük ulaglary bilen bäsleşip biljek derejededir. «Türkmen Awtoban» ýapyk görnüşli paýdarlar jemgyýeti tarapyndan gurulýan Aşgabat — Türkmenabat ýokary tizlikli awtomobil ýolunyň ýanaşyk ýerlerini abadanlaşdyrmakda alnyp barylýan möhüm işlerde-de önümçilik birleşiginiň kuwwatly ýük ulaglary ulanylýar.

Kärhananyň sürüjileri möwsümleýin oba hojalyk önümlerini daşamak işlerinde-de daýhanlara ýylyň-ýylyna ýakyndan kömek berýär. Geçen ýylyň jemi boýunça kärhana tarapyndan galla we pagta hasylyny daşamakda meýilnama boýunça 207 ýük ulagyna derek 218 sany dürli kysymly ulagyň işe çykarylmagy hem muňa aýdyň şaýatlyk edýär. Oba hojalyk işlerinde ulanylýan awtoulaglara ýerlerde kärhana tarapyndan ýörite gözegçiler bellenip, olar ýangyç, çalgy ýaglary we beýleki ätiýaçlyk şaýlar bilen bökdençsiz üpjün edilýär. Kärhanada öz käriniň ussady bolan tejribeli sürüjileriň onlarçasy zähmet çekmek bilen, olar gallanyň her bir dänesiniň, «ak altynyň» her bir übtüginiň zaýasyz daşalmagyny üpjün etmekde ýokary netijeleri gazanýarlar. Bu ugurda tejribeli sürüjiler Ýagşymyrat Öräýew, Sünnet Ýagşymyradow, Omar Illiýew tapawutlanyp işleýärler.

Alyslara uzaýan ak ýollar bizi bagta, rowaçlygyň röwşen menzillerine alyp barýar. Mukaddes Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllyk toýuna uly ynam bilen barylýan günlerde bu ajaýyp ýollardaky gatnawlar şowly bolsun!

Jangeldi IŞANKULYÝEW,

žurnalist. Surata düşüren Merdan ORAZOW.

Arkadag Prezidentimiziň «Döwlet adam üçindir!» diýen ilhalar taglymatynyň berk binýady bolup durýan asylly maksat-tutumlar milli ykdysadyýetimiziň telekeçilik pudagynda, hususy ulgamynda amala aşyrylýan ilhalar özgertmelerde hem öz mynasyp beýanyny tapýar. Belent maksada ýetmekde Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň hem-de Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler partiýasynyň degişli düzümlerinde alnyp barylýan işleriň çäklerinde türkmen telekeçilerine gurmak, döretmek, öndürijilikli we döredijilikli zähmet çekmek üçin döwlet tarapyndan ähli döwrebap şertlerdir mümkinçilikler döredilýär. 

Ýeri gelende aýtsak, Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler partiýasynyň döredilmegi hem-de onuň agzalarynyň ýurdumyzyň jemgyýetçilik-syýasy durmuşyna işjeň gatnaşmagy hususy işewürligi ösdürmek, telekeçilik işi bilen meşgullanýan raýatlary goldamak üçin nusgalyk derejedäki amatly şertleriň döredilmegi bilen pugta baglanyşyklydyr. Bu barada hormatly Prezidentimiz: «Telekeçileri hemmetaraplaýyn goldamak döwletimiziň durmuş-ykdysady ösüşiniň möhüm ugry bolup durýar. Bu goldaw türkmen telekeçilerine ýurdumyzda bazar gatnaşyklaryny ösdürmäge, içerki we daşarky bazarlary bäsleşige ukyply harytlar bilen üpjün etmäge, öňdebaryjy tilsimatlary önümçilige ornaşdyrmaga, täze önümleri çykarmaga giň mümkinçilik berýär» diýip nygtaýar. Gahryman Arkadagymyzyň bu sözleri hem-de telekeçileriň işine berýän ýokary bahasy olary has-da joşgunly, döredijilikli işlemäge borçly edýär.

Ösüşlerden ösüşlere beslenýän berkarar ýurdumyzda, telekeçilik ulgamynda daşary ýurt harytlarynyň ornuny tutýan önümleri öndürmek ýaly derwaýys meseleler telekeçilerimiziň esasy öňde goýýan maksadyna öwrüldi. Şeýle bolansoň, türkmen telekeçileri bu ugurda nusgalyk işleri bitirip, özleriniň saldamly goşantlaryny goşýarlar. Çünki, milli Liderimiz öndürilýän harytlaryň eksport möçberini artdyrmak, söwda, gurluşyk işlerinde we beýleki ugurlarda daşary ýurt tejribesini özleşdirmek mümkinçilikleriniň öwrenilmegini Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň hem-de Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler partiýasynyň agzalarynyň öňünde esasy wezipeleriň hatarynda goýdy. Eziz Diýarymyzyň ähli künjekleri bilen bir hatarda, biziň welaýatymyzda ýerleşýän hususy, hojalyk jemgyýetleri hem telekeçiligiň ösmeginde, raýatlaryň isleglerini doly derejede kanagatlandyrmakda mynasyp işleri ýerine ýetirmegi başarýarlar. Şeýle-de hormatly Prezidentimiziň telekeçiligi ösdürmekde öňde goýýan wezipelerini düşündirmek maksady bilen yzygiderli wagyz-nesihat çäreleri geçirilýär. Bu maslahatlar oňyn netijelerini hem berýär.  

Baýmyrat TUWAKOW,

Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler partiýasynyň Balkan welaýat komitetiniň hasabatçysy.

Aşgabat, 11-nji mart (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasarlarynyň, Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň agzalarynyň, şeýle hem käbir ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň ýolbaşçylarynyň gatnaşmagynda iş maslahatyny geçirdi. Onuň gün tertibine ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň möhüm meseleleri girizildi.
Milli Liderimiz maslahaty açyp, şu ýyl ýurdumyzda «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» şygary astynda mukaddes Garaşsyzlygymyzyň 30 ýyllyk şanly baýramy mynasybetli dabaraly baýramçylyk çärelerini geçirmäge giňden taýýarlyk görülýändigini belledi. Mukaddes Garaşsyzlygymyzyň baýramyna ýeňil bolmadyk halkara ýagdaýda taýýarlyk görülýär.
Häzirki döwürde öňdebaryjy maliýe institutlarynyň berýän bahalaryna görä, dünýä ykdysadyýeti diňe haýallyk bilen ösüş ýoluna düşýär. Dünýä ykdysady bazarlarynda durnuksyz ýagdaý dowam edýär diýip, döwlet Baştutanymyz sözüni dowam etdi. Şeýle hem ösen ykdysadyýetli ýurtlarda-da ösüş depgininiň az-kem peselýändigi duýulýar. Şeýlelikde, çylşyrymly daşarky geosyýasy şertler emele gelýär. Şol sanda nebitiň we gazyň nyrhlary durnukly peselýär. Bu bolsa serişdeleriň halkara bazarlarynyň ýagdaýyna we maýa goýumlarynyň gelşine öz täsirini ýetirýär. Ýurdumyzyň söwda hyzmatdaşlary bolan döwletlerde hem ykdysady işjeňlik pese düşdi.
Ýokarda bellenip geçilen sebäplere garamazdan, ýurdumyzda makroykdysady ýagdaý durnukly bolmagynda galýar diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow kanagatlanma bilen belledi.
Biz ýaňy-ýakynda siziň bilen şu ýylyň iki aýynda pudaklaryň işiniň netijelerine seretdik. Şondan öň, ýörite maslahatlarda ähli pudaklaryň işine jikme-jik garadyk. Deputatlar bilen duşuşyk geçirdik. Ýurdumyzyň ykdysadyýetini mundan beýläk-de ösdürmek boýunça oňat çäreleri belledik diýip, milli Liderimiz aýtdy.
Häzirki döwürde ýokary we durnukly ykdysady ösüş ýeterlik derejede üpjün edilýär. Bu ösüş şu ýylyň iki aýynyň jemleri boýunça 5,9 göterime barabar boldy.
Ýurdumyzda ykdysady we durmuş taýdan durnukly ýagdaý saklanýar. Daşarky wehimlere garşy çalt we netijeli çäreler görülýär. Türkmenistan ykdysady ýagdaýyň üýtgemegine çalt uýgunlaşýar.
Durmuş ulgamyny işjeň ösdürmek boýunça hem netijeli işler dowam edýär. Hususan-da, ilaty durmuş taýdan goramak boýunça zerur işler amala aşyrylýar. Bilim we saglygy goraýyş ulgamlarynda özgertmeler üstünlikli durmuşa geçirilýär diýip, döwlet Baştutanymyz nygtady.
Önümlere daşarky islegiň peselýän şertlerinde ýurdumyzyň ykdysadyýetini diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmek boýunça çäreler işjeň amala aşyrylýar. Içerki bazary özümizde öndürilýän önümleriň hasabyna doly üpjün etmek boýunça zerur çäreler görülýär. Daşary ýurtlardan getirilýän önümleriň ornuny tutýan harytlary öndürýän önümçilikleri höweslendirmek boýunça hem zerur işler geçirilýär.
Biz ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň dürli pudaklarynda giň gerimli sebit we milli maýa goýum taslamalaryny hem-de özgertmeleri durmuşa geçirmek boýunça alnyp barylýan işleriň depginini birjik-de peseltmeýäris. Maliýe, salgyt-býujet, pul-karz, daşary-ykdysady, nyrh emele getiriş syýasatynda özgertmeler üstünlikli amala aşyrylýar diýip, milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow aýtdy.
Bu işleriň ählisi biziň mümkinçiliklerimiziň gerimini giňeltmäge, dünýädäki ykdysady çökgünligiň ýaramaz netijelerini azaltmaga mümkinçilik berýär diýip, hormatly Prezidentimiz sözüni dowam etdi. Şeýle hem Türkmenistan daşary syýasat ugruny işjeň alyp barýar. Bu syýasat oňyn Bitaraplyk, parahatçylyk söýüjilik, «Açyk gapylar», hoşniýetli goňşuçylyk we gyzyklanma bildirýän ähli daşary ýurtly hyzmatdaşlar bilen deňhukukly, özara bähbitli hyzmatdaşlyk etmek däplerine esaslanandyr. Biziň ýurdumyz döwletara derejesinde netijeli gatnaşyklary ösdürmek bilen, köpugurly derejede bähbitli hyzmatdaşlyk etmäge gyşarnyksyz eýerýändigini görkezýär.
Şu ýyl — mukaddes Garaşsyzlygymyzyň 30 ýyllyk şanly baýramynyň bellenilýän ýylynda Türkmenistan Hazarýaka döwletleriň Baştutanlarynyň ýokary derejedäki VI duşuşygyna, Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynyň XV duşuşygyna başlyklyk edýär diýip, milli Liderimiz belledi. Şunuň bilen baglylykda, biziň ýurdumyz daşary ýurt döwletleriniň Baştutanlarynyň gatnaşmagynda köp sanly möhüm halkara çäreleriň, şeýle hem ýokary derejeli daşary ýurtly myhmanlaryň gatnaşmagynda köp sanly dürli baýramçylyk çäreleriniň geçirilýän ýerine öwrüler. Bu bolsa Türkmenistanyň halkara abraýynyň barha artýandygyna aýdyň şaýatlyk edýär. Biziň alyp barýan daşary we içeri syýasatymyzyň dünýä bileleşigi tarapyndan doly goldanylýandygyny görkezýär diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow aýtdy.
Maslahatyň dowamynda milli Liderimiz aýry-aýry ministrlikleriň we pudak edaralarynyň ýolbaşçylarynyň alyp barýan işlerine nägilelik bildirdi. Mümkinçilikleriň doly möçberde ulanylmaýandygy, käbir ýolbaşçylaryň iş başarjaňlygynyň we hünär derejesiniň ýeterlik däldigi, ýerlerde işleriň dogry guralmaýandygy, sowuk-salalyga ýol berilýändigi kemçilikleriň hatarynda görkezildi.
Häzirki döwürde jemi içerki önümiň ösüşi, döwletimiziň maliýe ýagdaýy, özgertmeler maksatnamasyny durmuşa geçirmegiň depginleri, aýratyn-da, ykdysadyýetimiziň gurluşy bizi kanagatlandyryp bilmez. Şoňa görä-de, şu maslahatda maliýe-ykdysady toplumyň, aýry-aýry ministrlikleriň we pudak edaralarynyň ýolbaşçylarynyň gatnaşmagynda bu ugurda amala aşyrylýan işleriň netijelerine garalar diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy.
Milli Liderimiz maslahaty dowam edip, nebitgaz toplumynyň işini kämilleşdirmek bilen baglanyşykly meselelere ünsi çekdi. Hormatly Prezidentimiziň belleýşi ýaly, ýurdumyzy ýokary tehnologiýaly we ekologiýa taýdan arassa, innowasion ykdysadyýetli, senagat önümçiligi taýdan ösen döwletleriň birine öwürmek möhüm wezipe bolup durýar. Şunuň bilen baglylykda, nebitgaz toplumyny ösdürmekde gazhimiýa önümlerini, ýokary goşulan bahasy bolan önümleri öndürmek üçin tebigy gazy netijeli ulanmak ileri tutulýan ugurlaryň biri bolup durýar. Şu maksat bilen, soňky ýyllarda ABŞ-nyň 8 milliard 800 million dollaryndan gowrak möçberde daşary ýurt karz serişdeleri çekildi. Şol serişdeleriň häzire çenli 93 göterimi özleşdirildi diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow aýtdy.
Milli Liderimiz karz serişdelerini öz wagtynda gaýtarmagyň, aýratyn-da, çekilen serişdeleriň hasabyna gurlan senagat kärhanalaryny taslama kuwwatyna çykarmagyň wajypdygyny nygtady.
Hormatly Prezidentimiz toplumyň önümçilik düzümleriniň işini kämilleşdirmek, karz alnan serişdeleri gaýtarmak bilen baglanyşykly meseleleriň ýerine ýetirilişi bilen gyzyklanyp, toplumyň ýolbaşçylarynyň hasabatlaryny diňledi.
Döwlet ministri — “Türkmengaz” döwlet konserniniň başlygy B.Amanow degişli düzümlerde alnyp barylýan işleriň ýagdaýy, çekilen daşary ýurt karz serişdelerini öz wagtynda gaýtarmak boýunça görülýän çäreler barada hasabat berdi.
Konsern boýunça daşary ýurt karz serişdeleriniň gaýtarmaga degişli galyndy möçberini tebigy gazyň goşmaça mukdaryny, suwuklandyrylan gazy, kükürdi, ECO-93 kysymly benzini daşary ýurt bazarlaryna ýerlemekden gelip gowuşjak serişdeleriň hasabyna gaýtarmak göz öňünde tutulýar. Milli Liderimiziň yzygiderli tagallalary bilen döredilen mümkinçilikleriň esasynda şu ýylyň mart aýy boýunça töleg borçnamalaryny hasaplaşmak üçin ähli zerur işler alnyp barylýar.
Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow “Türkmengaz” döwlet konserni tarapyndan bu meseläni çözmek boýunça gaýragoýulmasyz çäreleriň görülmeginiň zerurdygyna ünsi çekdi. Şunuň bilen baglylykda, döwlet konserniniň önümçilik kuwwatlyklarynyň döwrebaplaşdyrylmagynyň, onuň işine täzeçil tehnologiýalaryň we sanly ulgamyň işjeň ornaşdyrylmagynyň wajypdygy bellenildi.
Häzirki döwürde dünýäde emele gelen çylşyrymly ýagdaýlary nazara alyp, döwlet konserniniň işini döwrüň talabyna laýyk guramak, maliýe serişdeleriniň özleşdirilişini yzygiderli gözegçilikde saklamak meselelerine möhüm ähmiýet berilmelidir diýip, milli Liderimiz belledi. Şunuň bilen baglylykda, bar bolan mümkinçilikleri netijeli peýdalanmak babatda döwlet konserniniň ýolbaşçysyna anyk tabşyryklar berildi.
Soňra “Türkmennebit” döwlet konserniniň başlygy G.Baýgeldiýew ýolbaşçylyk edýän düzümlerindäki işleriň ýagdaýy barada hasabat berdi. Şeýle hem nebitgaz enjamlaryny satyn almak barada baglaşylan şertnamany maliýeleşdirmek maksady bilen, çekilen daşary ýurt karz serişdelerini tapgyrlaýyn esasda gaýtarmak boýunça zerur tagallalaryň edilýändigi aýdyldy. Häzirki wagtda çekilen karz serişdeleriň galyndysy nobat tertibine laýyklykda, bellenilen möhletlerde bökdençsiz gaýtarylýar. Öňde durýan wezipeleriň üstünlikli ýerine ýetirilmegi ugrunda toplumlaýyn işler alnyp barylýar.
Döwlet Baştutanymyz çekilen karz serişdelerini wagtynda gaýtarmak üçin kärhanalaryň önümçilik kuwwatlyklaryny artdyrmak, olaryň işini döwrebaplaşdyrmak we önümçilige häzirki zaman usullaryny, täzeçil tehnologiýalary ornaşdyrmak meselelerine möhüm ähmiýet berilmelidigini aýtdy. Pudaklaýyn kärhanalaryň taslama kuwwatyna çykarylmagy ugrunda zerur tagallalar edilmelidir.
Munuň özi karz serişdelerini öz wagtynda gaýtarmak boýunça öňde durýan wezipeleriň üstünlikli ýerine ýetirilmegini, iş öndürijiliginiň artdyrylmagyny we döwlet konserniniň eksport kuwwatynyň ýokarlanmagyny üpjün eder diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow belledi we “Türkmennebit” döwlet konserniniň ýolbaşçysyndan bu işleri berk gözegçilikde saklamagy talap etdi.
Soňra “Türkmengeologiýa” döwlet korporasiýasynyň başlygy M.Rozyýew ýolbaşçylyk edýän düzümlerinde işleriň depginlerini ýokarlandyrmak, çekilen daşary ýurt karz serişdelerini wagtynda gaýtarmak boýunça döwlet Baştutanymyzyň beren tabşyryklaryny ýerine ýetirmek ugrunda alnyp barylýan toplumlaýyn işler barada hasabat berdi.
Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, düzümlere täze önümçilik kuwwatlyklaryny döretmek maksady bilen, daşary ýurt maýa goýumlary, şol sanda karz serişdeleri çekilende olaryň gaýtarylmaly möhletiniň kesgitlenilişine, karz serişdelerini gaýtarmak möhletleriniň ylalaşygyna örän jogapkärçilikli çemeleşilmelidigini belledi. Çekilen karz serişdelerini bellenilen möhletlerde gaýtarmak üçin kärhanalaryň önümçilik kuwwatlyklaryny artdyrmak, olaryň işini kada laýyk ýola goýmak we önümçilige häzirki zamanyň ösen tejribesini, sanly tehnologiýalary ornaşdyrmak meselelerine möhüm ähmiýet berilmelidir diýip, milli Liderimiz belledi we bu babatda birnäçe anyk tabşyryklary berdi.
Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow maslahatyň dowamynda Türkmenistanyň Baş prokurory B.Atdaýewe söz berdi.
Baş prokuror ýurdumyzyň ýangyç-energetika toplumynyň düzümlerinde döwlet Baştutanymyzyň tabşyrygyna laýyklykda geçirilen prokuror barlaglarynyň netijeleri barada hasabat berdi. Şunuň bilen baglylykda, düzümlerde çekilen daşary ýurt karz serişdelerini netijeli özleşdirmek we olary wagtynda gaýtarmak meselelerinde käbir kemçilikleriň ýüze çykarylandygy habar berildi.
Milli Liderimiz hasabaty diňläp, ähli düzümlerde, milli ykdysadyýetimiziň pudaklarynda alnyp barylýan işleriň talabalaýyk ýola goýulmagy, olarda kanunçylygyň berk berjaý edilmegi bilen baglanyşykly meseleleriň wajypdygyna ünsi çekdi. Şunuň bilen baglylykda, hormatly Prezidentimiz B.Atdaýewe düzümlerde daşary ýurt karz serişdelerini, maýa goýumlary wagtynda gaýtarmak we umuman, alnyp barylýan işleriň kanunalaýyk derejesini ýola goýmak bilen baglanyşykly meselelere yzygiderli seljermeleriň geçirilmelidigini tabşyrdy.
Döwlet Baştutanymyz ýangyç-energetika toplumynda önümçiligi ýokarlandyrmak üçin kuwwatlyklaryň doly güýjünde peýdalanylmalydygyny, ykdysadyýetiň pugtalandyrylmalydygyny, munuň üçin bolsa toplumyň düzümindäki ylmy-barlag institutlarynyň işiniň kämilleşdirilmelidigini, bu ugurda ýokary derejeli hünärmenleriň taýýarlanylmalydygyny, şeýle hem halkara hyzmatdaşlygyň ösdürilmelidigini belledi.
Milli Liderimiz şu meseleleriň, hususan-da, daşary ýurtly ygtybarly hyzmatdaşlar bilen özara bähbitli gatnaşyklary giňeltmek, işlere ulgamlaýyn çemeleşmek baradaky meseleleriň düýpli seljerilmelidigini aýdyp, bu babatda Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, Ýokary gözegçilik edarasynyň başlygy S.Berdimuhamedowa görkezmeleri berdi.
Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň ýurdumyzyň ýangyç-energetika toplumyna gözegçilik edýän orunbasary Ş.Abdrahmanowa söz berildi.
Wise-premýer häzirki döwürde ýolbaşçylyk edýän düzümlerinde alnyp barylýan işleriň ýagdaýy, maýa goýum taslamalarynyň ýerine ýetirilişi we umuman, nebitgaz toplumynda alnan daşary ýurt karz serişdelerini öz wagtynda gaýtarmak boýunça edilýän tagallalar barada hasabat berdi.
Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow milli ykdysadyýetimiziň binýatlaýyn pudaklarynda alnyp barylýan işleriň döwrüň talabyna laýyk derejede guralmagynyň wajypdygyny nygtady. Döwlet Baştutanymyz önümçilik kuwwatlyklarynyň artdyrylmagyna we bu ugurda ylmyň ýokary gazananlarynyň önümçilige ornaşdyrylmagyna möhüm ähmiýet berilmelidigine ünsi çekip, bu babatda wise-premýere birnäçe anyk görkezmeleri berdi.
Milli Liderimiziň belleýşi ýaly, çekilen daşary ýurt karz serişdeleriniň öz wagtynda gaýtarylmagy halkara hyzmatdaşlyk gatnaşyklarynyň döwrebap derejede ösdürilmeginiň möhüm şertini emele getirýär. Munuň üçin bolsa kärhanalaryň taslama kuwwatyna çykarylmagy, önümçilik düzümleriniň döwrebaplaşdyrylmagy zerur bolup durýar diýip, döwlet Baştutanymyz nygtady we degişli işleri yzygiderli gözegçilikde saklamagy wise-premýerden talap etdi.
Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow alnan daşary ýurt karz serişdelerini öz wagtynda gaýtarmak we onuň möhletlerine täzeden seretmek boýunça anyk teklipleri taýýarlamagy tabşyrdy.
Bilelikdäki kärhanalara göni maýa goýumlaryny çekmek arkaly täze gazhimiýa toplumlaryny gurmak boýunça işleriň depginlerini ýokarlandyrmak zerurdyr. Täze önümçilikleri gurmak üçin daşary ýurt maýa goýumlary, şol sanda karz serişdeleri çekilende onuň tehniki-ykdysady esaslandyrmalary jikme-jik taýýarlanylmalydyr diýip, milli Liderimiz belledi we taslamalaryň öz-özüni ödeýiş möhletlerini halkara tejribä laýyklykda seljermegi hem-de taýýar önümleri ýerlemegiň bazarlaryny öwrenmegi tabşyrdy. Şunda işgärleriň hünär derejesiniň ýokarlandyrylmagyna möhüm ähmiýet berilmelidir.
Bu baradaky gürrüňi dowam edip, döwlet Baştutanymyz goşmaça düzüm bölekleriniň özümizde öndürilmegini ýola goýmak arkaly olaryň daşary ýurtlardan getirilmegini azaltmagy, degişli düzümleriň ýolbaşçylarynyň garamagyndaky kärhanalaryň maliýe-ykdysady ýagdaýyna seljerme geçirmegi, karz serişdelerini bellenen möhletlerde üzmek boýunça ähli zerur çäreleri görmek meselelerini üns merkezinde saklamagy tabşyrdy.
Nebitgaz toplumy döwletiň merkezi býujetini we daşary ýurt pulunda ätiýaçlyk gorlaryny esasy üpjün edýän ulgamdyr. Bu serişdeler ýurdumyzy durmuş-ykdysady hem-de senagat taýdan ösdürmäge, azyk howpsuzlygyny üpjün etmäge we ilatyň hal-ýagdaýyny ýokarlandyrmaga gönükdirilýär.
Şoňa görä-de, ähli hünärmenler, ylmy we kömekçi işgärler, ýangyç-energetika toplumynyň kärhanalarynyň ýolbaşçylary bu ulgamyň ösüşine mynasyp goşant goşmalydyrlar diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow aýtdy we bu babatda anyk tabşyryklary berdi.
Soňra milli Liderimiz gurluşyk, elektrik energetikasy we himiýa pudaklarynyň maliýe meseleleri barada durup geçdi.
Soňky ýyllarda gurluşyk-senagat toplumyna 2 milliard 682 million amerikan dollaryna golaý möçberde daşary ýurt karz serişdeleri çekildi. Şonuň häzire çenli 69,4 göterimi özleşdirildi. Hormatly Prezidentimiz bu meselä ünsi çekip, şu mesele boýunça degişli ýolbaşçylaryň hasabatlaryny hem-de tekliplerini diňlejekdigini aýtdy. Döwlet Baştutanymyz Gurbanguly Berdimuhamedow olara ýüzlenip, karz alnan serişdeleri wagtynda gaýtarmagy üpjün etmek, bu serişdeleriň hasabyna gurlan senagat kärhanalarynyň taslama kuwwatlygyna çykarmak boýunça geçirilýän işler barada sorady.
Milli Liderimiz karz serişdelerini, hususan-da, «Türkmenhimiýa» döwlet konserniniň alan karz serişdelerini gaýtarmagyň möhletlerini uzaltmak boýunça karzdarlar bilen alnyp barylýan işler, kärhanalary taslama kuwwatyna çykarmak üçin görülýän çäreler bilen gyzyklandy.
Ilki bilen, energetika ministri Ç.Purçekow milli Liderimiziň energetika syýasatyny üstünlikli durmuşa geçirmek maksady bilen, ýurdumyzyň Energetika ministrliginde daşary ýurt maýa serişdeleriniň we maýa goýumlaryň hasabyna milli we halkara ähmiýetli möhüm taslamalaryň durmuşa geçirilýändigi barada hasabat berdi. Häzirki döwürde Ahal — Balkan we Balkan — Daşoguz halkalaýyn energiýa ulgamynyň we ugurdaş podstansiýalaryň, Büzmeýin etrabynda energetika enjamlaryny abatlaýyş we hyzmat ediş merkeziniň, Lebap welaýatynyň Çärjew etrabynda gazturbinaly elektrik stansiýasynyň we Türkmenistan — Owganystan — Pakistan elektrik geçiriji ulgamynyň gurluşyklary alnyp barylýar. Bu halkara ähmiýetli elektrik geçiriji ulgamyň ilkinji nobatdakysynyň gurluşygyny 2021-nji ýylyň awgust aýynda tamamlamak meýilleşdirilýär.
Şeýle hem çekilen karz serişdeleriniň ählisiniň öz wagtynda gaýtarylmagy üçin zerur tagallalaryň görüljekdigi aýdyldy.
Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, milli ykdysadyýetimiziň möhüm pudagy hökmünde ýurdumyzyň elektroenergetika ulgamynyň ösdürilmegine aýratyn ähmiýet berilýändigini belledi.
Milli Liderimiz çekilen daşary ýurt karz serişdeleriniň netijeli özleşdirilmeginiň zerurdygyna ünsi çekip, milli we halkara derejede wajyp energetika taslamalaryny öz wagtynda ýerine ýetirmek boýunça alnyp barylýan işleri yzygiderli gözegçilikde saklamagy tabşyrdy.
Soňra «Türkmenhimiýa» döwlet konserniniň başlygy N.Nyýazlyýew ýurdumyzyň himiýa senagatyny ösdürmäge çekilen maýa goýumlarynyň ulanylyşy barada hasabat berdi.
Şu günler täze iri önümçilikleri gurmak boýunça taslamalar amala aşyrylýar, ýurdumyzyň himiýa zawodlarynda dünýäniň esasy önüm öndürijileriniň döwrebap, ýokary öndürijilikli tehnologik enjamlary ornaşdyrylýar, içerki hem-de daşarky bazarlarda uly isleg bildirilýän önümleriň täze görnüşleriniň çykarylyşy ýola goýulýar.
Häzirki wagtda “Türkmenhimiýa” döwlet konserniniň önümçilik kärhanalarynda öndürilen himiýa önümlerini ýerlemekden gelýän serişdeleriň hasabyna karzlary öz wagtynda üzlüşmek üçin tapgyrlaýyn hasaplaşmak boýunça degişli işler alnyp barylýar.
Döwlet Baştutanymyz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, pudagyň düşewüntliligini ýokarlandyrmagyň, hususan-da, täze kärhanalary gurmagyň hem-de himiýa pudagynyň hereket edýän önümçiliklerini döwrebaplaşdyrmagyň hasabyna daşary ýurt karzlaryny doly üzmegiň zerurdygyny nygtady.
Hormatly Prezidentimiz “Türkmenhimiýa” döwlet konserninde mineral dökünleriň eksport edilişiniň ýagdaýy bilen gyzyklandy. Milli Liderimiz pudagyň düşewüntliligini ýokarlandyrmakda daşarky bazarda uly islegden peýdalanýan dökünleriň öndürilişini artdyrmagyň wajypdygyna ünsi çekip, ygtybarly hyzmatdaşlar bilen gatnaşyklary ýygjamlaşdyrmagyň möhümdigini belledi hem-de bu ugurda alnyp barylýan işlere zerur gözegçiligi ýola goýmak barada Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, Ýokary gözegçilik edarasynyň başlygy S.Berdimuhamedowa degişli tabşyryklary berdi.
Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Ş.Durdylyýewe söz berildi. Wise-premýer gözegçilik edýän degişli ministrliklerine we pudaklaýyn dolandyryş edaralaryna daşary ýurt banklary tarapyndan berlen karz serişdeleri boýunça emele gelen bergiler barada hasabat berip, häzirki wagtda bu karzlaryň üzlüşmeli möhletlerine laýyklykda, tapgyrlaýyn hasaplaşmak boýunça zerur işleriň alnyp barylýandygyny belledi.
Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, alnan daşary ýurt karz serişdelerini wagtynda gaýtarmak ýa-da üzmegiň möhletlerine täzeden seretmek boýunça bolup biljek ähli mümkinçilikleri düýpli öwrenmegi we bu ugurda anyk teklipleri gysga wagtyň içinde taýýarlamagy tabşyrdy.
«Türkmenhimiýa» döwlet konsernine çekilen daşary ýurt karz serişdelerini gaýtarmaga amatly şertleri döretmek maksady bilen, eksporta niýetlenen we daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleri öndürýän önümçilikleri ýola goýup, daşary ýurt pulundaky serişdeleriň gowuşmagyny diwersifikasiýa ýoly bilen artdyrmak möhümdir. Mundan başga-da, bilelikdäki kärhanalara göni maýa goýumlaryny çekmek arkaly toplumlaýyn mineral dökünleri we beýleki önümleri öndürýän önümçilikleri döretmek wajypdyr diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy.
Şunuň bilen baglylykda, milli Liderimiz täze önümçilikleriň gurluşygy üçin daşary ýurt maýa goýumlary çekilende, tehniki-ykdysady esaslandyrmany jikme-jik taýýarlamagyň, taslamalaryň özüni ödeýşiniň möhletlerini halkara tejribä laýyklykda seljermegiň, degişli işgärleriň ýokary derejede taýýarlanylmagyny üpjün etmegiň, taýýar önümleri ýerlemegiň bazarlaryny öwrenmegiň, goşmaça düzüm böleklerini özümizde öndürmegi ýola goýmak arkaly olaryň daşary ýurtlardan getirilmegini mümkin boldugyça azaltmagyň zerurdygyny nygtady.
Hormatly Prezidentimiz ilkinji nobatdaky wezipeleri kesgitläp, gurluşyk-senagat toplumynyň ýolbaşçylaryna birnäçe tabşyryklary berdi.
Soňra hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow ýurdumyzyň ulag-aragatnaşyk toplumynyň ýolbaşçylaryna ýüzlenip, soňky ýyllarda bu ulgama 1 milliard 5 ýarym million amerikan dollary möçberde daşary ýurt karz serişdeleriniň çekilendigini, häzire çenli şol serişdeleriň 67,8 göteriminiň özleşdirilendigini belledi.
Döwlet Baştutanymyz alnan karz serişdelerini wagtynda gaýtarmagy üpjün etmek boýunça işleriň meýilleşdirilişi bilen gyzyklanyp, şol serişdeleriň hasabyna maliýeleşdirilen desgalaryň, hususan-da, «Demirgazyk — Günorta» demir ýolunyň taslama kuwwatyna laýyklykda işledilmegi babatda zerur tagallalary görmegiň wajypdygyny nygtady.
Şunuň bilen baglylykda, karz alnan serişdeleri gaýtarmagyň möhletlerini uzaltmak boýunça zerur işler alnyp barylmalydyr. Şeýle hem topluma degişli desgalar taslama kuwwatyna çykarylmalydyr diýip, hormatly Prezidentimiz belledi we bu babatda ulag-aragatnaşyk toplumynyň pudaklarynyň ýolbaşçylarynyň hasabatlaryny we tekliplerini diňledi.
«Türkmendemirýollary» agentliginiň başlygy A.Atamyradow pudagyň maddy-enjamlaýyn binýadyny berkitmek, halkara ähmiýetli taslamalary we ulag-üstaşyr geçelgeleriniň gurluşyklaryny maliýeleşdirmäge gönükdirilen serişdeleri netijeli peýdalanmak boýunça alnyp barylýan işler barada hasabat berdi.
Maslahatyň dowamynda “Türkmenaragatnaşyk” agentliginiň ýolbaşçysy H.Hudaýgulyýew ýolbaşçylyk edýän pudagynda alnyp barylýan işleriň ýagdaýy, ugurdaş düzümleriň maddy üpjünçiligini gowulandyrmak, döwlet Baştutanymyzyň maglumatlary bermegiň köpugurly ulgamyny ösdürmek, maliýe meselelerini öz wagtynda çözmek boýunça ozal beren tabşyryklaryny ýerine ýetirmek ugrunda amala aşyrylýan işler barada hasabat berdi.
Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary B.Öwezow ulag-aragatnaşyk toplumynyň düşewüntliligini ýokarlandyrmak, ugurdaş kärhanalaryň işini kämilleşdirmek, pudaklaýyn taslamalary maliýeleşdirmek we alnan karz serişdelerini öz wagtynda üzmek üçin ähli zerur tagallalaryň edilýändigi barada hasabat berdi.
Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp we alnan karz serişdelerini wagtynda üzmek we olary gaýtarmagyň şertlerine täzeden seretmek meselelerine üns bermegiň zerurdygyny belledi we onuň mümkin bolan ugurlaryny öwrenmegi hem-de bu mesele boýunça anyk teklipleri taýýarlamagy tabşyrdy.
«Türkmendemirýollary» agentligi garamagyndaky kärhanalaryň maliýe-ykdysady ýagdaýynyň seljermesini geçirmelidir. Döwlet Baştutanymyz olaryň daşary ýurt karzlaryny gaýtarmak boýunça mümkinçiliklerine baha bermek, alnan karzlary bellenen möhletlerde üzmek üçin ähli zerur çäreleriň görülmelidigini belledi. Çekilen serişdeleri öz wagtynda gaýtarmak maksady bilen, kärhanalaryň taslama kuwwatlygyna gysga möhletlerde çykarylmagyny üpjün etmek, önümçiligiň zerur düzümleriniň netijeli işlemegini guramak wajypdyr.
Döwlet Baştutanymyz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, ýurdumyzyň ulag-üstaşyr geçelgelerini ösdürmek üçin demir ýol ulaglary düzüminiň önümçilik desgalarynyň mümkinçiliklerini doly güýjünde peýdalanmagyň we ýük daşamagyň mukdaryny mundan beýläk-de ýokarlandyrmagyň zerurdygyny belledi.
Döwrebaplaşdyrylan demir ýollaryň geçirijilik ukybyny ýokarlandyrmak, daşary döwletleriň we ýurdumyzyň harytlaryny halkara bazarlara ugratmagyň mümkinçiliklerini artdyrmak, şeýle hem ýurdumyza getirilýän harytlary gysga ýol arkaly getirmek zerurdyr diýip, milli Liderimiz belledi.
Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow daşary ýurtly hyzmatdaşlar bilen tejribe we täzeçil işläp taýýarlamalary alyşmagyň wajypdygyny nygtap, bu işleriň pudaga maýa goýumlarynyň çekilişini üpjün etjekdigini aýtdy we düzümi ösdürmek bilen baglanyşykly agentligiň ýolbaşçysyna birnäçe tabşyryklary berdi.
Hormatly Prezidentimiz «Türkmenaragatnaşyk» agentligi tarapyndan çekilen daşary ýurt karz serişdelerini gaýtarmak boýunça amatly şertleri döretmek maksady bilen, «TürkmenÄlem 52oE» hemra aragatnaşyk ulgamynyň mümkinçilikleriniň netijeli ulanylmalydygyny aýtdy.
Häzirki döwürde maglumat tehnologiýalarynyň ählumumy ösüşini üpjün etmek we aragatnaşyk hyzmatlarynyň hilini we onuň geçirijilik ukybyny ýokarlandyrmak zerurdyr. Şeýle hem pudaga häzirki zaman tehnologiýalaryny, oňyn halkara tejribäni ornaşdyrmak, ilata edilýän aragatnaşyk hyzmatlarynyň görnüşlerini artdyrmak we internet hyzmatlarynyň doly elýeterliligini üpjün etmek wajypdyr diýip, döwlet Baştutanymyz belledi.
Täze önümçilik kuwwatlyklarynyň gurluşygy üçin daşary ýurt maýa goýumlary, şol sanda karz serişdeleri çekilende, tehniki-ykdysady esaslandyrmalar jikme-jik taýýarlanylmalydyr. Taslamalaryň özüni ödeýşiniň möhletleri halkara tejribä laýyklykda seljerilmelidir. Milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow degişli işgärleriň ýokary derejede taýýarlanylmagyny üpjün etmegiň, hyzmatlary ýerlemegiň bazarlaryny öwrenmegiň möhümdigini belledi we bu babatda ulag-aragatnaşyk toplumynyň ýolbaşçylaryna anyk tabşyryklary berdi.
Hormatly Prezidentimiz maslahaty dowam edip, soňky ýyllarda ýurdumyzyň oba hojalyk toplumy boýunça 822 million 200 müň amerikan dollary möçberde daşary ýurt karz serişdeleriniň çekilendigini we özleşdirilendigini belledi. Häzirki döwürde karzlar boýunça galyndy 607 million 700 müň amerikan dollaryna barabardyr. Şondan 145 million amerikan dollary şu ýylyň mart — dekabr aýlarynda gaýtarylmaga degişlidir.
Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz oba hojalyk toplumynyň ýolbaşçylaryndan alnan karz serişdelerini wagtynda gaýtarmagy üpjün etmek boýunça işleriň nähili meýilleşdirilýändigi, oba hojalyk, aýratyn hem, azyk senagaty kärhanalaryny taslama kuwwatyna çykarmak üçin nähili çäreleriň görülýändigi bilen gyzyklandy.
Oba we suw hojalygy üçin niýetlenen iň kämil tehnikalaryň yzygiderli alynýandygyna garamazdan, hasyl ýygnamak we suwdan amatly peýdalanmak işleri talabalaýyk alnyp barylmaýar diýip, milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow aýtdy.
Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministri A.Altyýewe söz berdi. Ministr oba hojalygynda amala aşyrylýan düýpli özgertmeler hem-de pudagyň düşewüntliligini üpjün etmek boýunça görülýän çäreler barada hasabat berdi. Oba hojalygynyň okgunly ösmegini üpjün etmek, ýurdumyzda ýetişdirilýän oba hojalyk ekinlerini agrotehniki kadalara laýyklykda öz wagtynda ideg etmek üçin dünýäniň öňdebaryjy döwletlerinde öndürilen döwrebap oba hojalyk tehnikalary we gurallary hem-de olar üçin ätiýaçlyk şaýlary yzygiderli satyn alynýar. Şu maksatlar üçin Oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministrligi tarapyndan uly möçberdäki maýa goýumlary çekildi. Häzirki wagtda bu karz serişdelerini öz wagtynda üzmek üçin zerur işler alnyp barylýar.
Soňra Suw hojalygy baradaky döwlet komitetiniň başlygy G.Baýjanow suw pudagynyň kärhanalarynyň maliýe ýagdaýy hem-de olaryň maddy-enjamlaýyn binýadyny mundan beýläk-de pugtalandyrmak hem-de ýurdumyzyň suw serişdelerini rejeli ulanmak maksady bilen görülýän çäreler barada hasabat berdi.
Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary E.Orazgeldiýew ministrlik hem-de obasenagat toplumynyň pudaklaýyn edaralary tarapyndan oba hojalyk tehnikalaryny, enjamlary hem-de lagym sorujylary satyn almak üçin daşary ýurt karzlarynyň çekilişi barada hasabat berdi.
Oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministrligi hem-de Suw hojalygy baradaky döwlet komiteti bu karzlary ýerine ýetirilen işlerden, hyzmatlardan hem-de öndürilen önümleri ýerlemekden alnan girdejileriň hasabyna üzmegi meýilleşdirýär.
Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, wise-premýere hem-de oba hojalyk toplumynyň ýolbaşçylaryna birnäçe anyk tabşyryklary berdi.
Milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow alnan daşary ýurt karz serişdelerini öz wagtynda gaýtarmagy üpjün etmek ýa-da üzmegiň möhletlerine täzeden seretmek boýunça bolup biljek ähli mümkinçilikleri düýpli öwrenmegi hem-de bu ugurda anyk teklipleri gysga wagtyň içinde taýýarlamagy tabşyrdy.
Döwlet Baştutanymyzyň belleýşi ýaly, çekilen serişdeleri öz wagtynda gaýtarmak maksady bilen, kärhanalaryň taslama kuwwatlygyna gysga möhletlerde çykarylmagyny üpjün etmek, munuň üçin önümçiligiň zerur düzümleriniň netijeli işlemegini guramak zerurdyr.
Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow obasenagat toplumyny özgertmegiň toplumlaýyn maksatnamasyny üstünlikli durmuşa geçirmegiň wajypdygyny belledi. Milli Liderimiz oba hojalygynyň ähli pudaklarynyň we daýhan hojalyklarynyň düşewüntliligini ýokarlandyrmak, bu ulgama hususy işewürligiň wekillerini giňden çekmek meselelerine aýratyn üns bermegiň möhümdigini belledi.
Obasenagat toplumyny dolandyrmagyň täze, netijeli usullaryny ulanmak, dünýäniň iň gowy tejribesini giňden ornaşdyrmak zerurdyr diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy we ministre bu babatda degişli tabşyryklary berdi.
Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow suw hojalygynda giň gerimli maýa goýum taslamalarynyň üstünlikli durmuşa geçirilmeginiň bugdaýyň, pagtanyň we beýleki oba hojalyk önümleriniň öndürilýän möçberlerini artdyrmaga we degişlilikde, ýurdumyzda azyk bolçulygyny üpjün etmäge, agrar ulgamyň eksport kuwwatyny pugtalandyrmaga ýardam edýändigini belledi.
Ýokary derejeli hünärmenler bilen üpjün etmekden, çig malyň, himiki serişdeleriň, ätiýaçlyk şaýlarynyň we sarp ediş serişdeleriniň getirilişini amatly etmekden başlap, taýýar önümleri bäsleşik şertlerinde ýerlemäge çenli ähli işleri talabalaýyk guramak möhümdir.
Gymmat bahaly oba we suw hojalyk tehnikalary uzak möhletiň dowamynda netijeli ulanylmalydyr, olara öz wagtynda we talabalaýyk hyzmat üpjün edilmelidir diýip, hormatly Prezidentimiz aýtdy. Şeýle hem bu ugurda GPS we ýangyjyň sarp edilişini awtomatik usulda hasaba alyş ulgamlary ýaly, häzirki zaman sanly tehnologiýalaryny giň gerim bilen ornaşdyrmagyň wajypdygy nygtaldy.
Döwlet Baştutanymyz daşary ýurt maýa goýumlary çekilende, tehniki-ykdysady esaslandyrmany jikme-jik taýýarlamagyň, taslamalaryň özüni ödeýşiniň möhletlerini halkara tejribä laýyklykda seljermegiň, degişli işgärleriň ýokary derejede taýýarlanylmagyny üpjün etmegiň, taýýar önümleri ýerlemegiň bazarlaryny öwrenmegiň zerurdygyny belledi hem-de bu babatda oba hojalyk toplumynyň ýolbaşçylaryna anyk tabşyryklary berdi.
Soňra ýurdumyzyň saglygy goraýyş we derman senagaty ministri N.Amannepesow ýolbaşçylyk edýän ulgamynda alnyp barylýan işleriň ýagdaýy barada habar berdi. Ilata ýokary halkara ülňülere laýyk gelýän lukmançylyk hyzmatlaryny bermegiň usullaryny mundan beýläk-de kämilleşdirmek, degişli düzümleri toplumlaýyn döwrebaplaşdyrmak we täze ugurdaş desgalary gurmak boýunça öňde durýan wezipeleri ýerine ýetirmek maksady bilen zerur işler alnyp barylýar.
Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, ilatyň saglygynyň goralmagyna we berkidilmegine, türkmenistanlylaryň durmuş derejesiniň ýokarlanmagyna gönükdirilen “Saglyk” Döwlet maksatnamasyny üstünlikli durmuşa geçirmegiň wajypdygyna ünsi çekdi.
Milli Liderimiz bu barada aýtmak bilen, döwletimiz tarapyndan saglygy goraýyş we derman senagaty ulgamynyň ösdürilmegine ägirt uly maliýe serişdeleriniň gönükdirilýändigini belledi hem-de olary netijeli özleşdirmek babatda ministre degişli tabşyryklary berdi.
Milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow maslahatyň barşynda maliýe-ykdysady toplumyň ýolbaşçylaryna ýüzlenip, alnan daşary ýurt karz serişdelerini wagtynda gaýtarmagy üpjün etmek boýunça işleriň nähili meýilleşdirilýändigi bilen gyzyklandy we serişdeleri gaýtarmagyň möhletini uzaltmak boýunça karz berijiler bilen işleri geçirmegiň möhümdigine ünsi çekdi. Döwlet Baştutanymyz kärhanalary taslama kuwwatyna çykarmak üçin zerur çäreleriň görülmegini esasy wezipeleriň hatarynda görkezdi.
Soňra hormatly Prezidentimiz şu meseleler bilen baglylykda, bu ulgamyň ýolbaşçylarynyň hasabatlaryny diňledi.
Ilki bilen, Merkezi bankyň başlygy M.Annadurdyýew milli ykdysadyýetimiziň pudaklaryny, şol sanda ägirt uly eksport kuwwatyna eýe bolan nebitgaz toplumyny, himiýa senagatyny, energetika, ulag, dokma toplumlaryny ösdürmäge gönükdirilen daşary ýurt maýa goýumlaryny gaýtarmak boýunça ýerine ýetirilen işleriň netijeleri barada hasabat berdi.
Milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, döwlet maksatnamalarynda kesgitlenen, halkymyzyň abadançylygyny ýokarlandyrmaga, türkmen döwletiniň ykdysady kuwwatyny pugtalandyrmaga gönükdirilen gaýragoýulmasyz wezipeleri ýerine ýetirmek maksady bilen, ýurdumyzyň ministrlikleri, pudaklaýyn dolandyryş edaralary we banklary bilen bilelikde, degişli çäreleri görmegiň zerurdygyna ünsi çekdi. Şunuň bilen baglylykda, Merkezi bankyň ýolbaşçysyna degişli tabşyryklar berildi.
Şeýle hem döwlet Baştutanymyz milli puluň hümmetini ýokarlandyrmak boýunça hemişe degişli işleriň geçirilip, daşary ýurt puly bilen bagly amallaryň düzgünleşdirilmelidigini, banklarda müşderilere hödürlenilýän hyzmatlaryň görnüşlerini giňeltmegiň hem-de medeniýetini ýokarlandyrmagyň, müşderileriň manat serişdeleriniň resmi hümmeti boýunça daşary ýurt puluna çalşanda kadalaşdyryjy namalaryň berjaý edilişine gözegçiligiň ýola goýulmagynyň möhümdigine ünsi çekip, bu barada Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň sekretary Ç.Amanowa degişli tabşyryklary berdi.
Daşary ykdysady iş bankynyň başlygy R.Jepbarow “Türkmenistanyň 2020 — 2025-nji ýyllar üçin daşary ykdysady işini ösdürmek boýunça Maksatnamasyna” laýyklykda, maýa goýumlary çekmekde görülýän anyk çäreler barada hasabat berdi.
Ýurdumyzda eksport ugurly we daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleri artdyrmak hem-de Türkmenistan — Owganystan — Pakistan — Hindistan gaz geçirijisiniň taslamasyny durmuşa geçirmek maksady bilen, maýa goýumlary çekmek işleri alnyp barylýar. Häzirki wagtda bu mesele boýunça daşary maliýe düzümleri bilen hyzmatdaşlyk ýola goýuldy.
Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, abraýly maliýe guramalary we banklary bilen netijeli gatnaşyklary pugtalandyrmak boýunça degişli işleri geçirmegiň möhümdigini belledi. Milli Liderimiz maksatnamada kesgitlenen çäreleriň bellenilen möhletlerde ýerine ýetirilmegini üpjün etmegiň möhümdigini belläp, bankyň ýolbaşçysyna anyk görkezmeleri berdi.
Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary G.Müşşikow milli Liderimiziň tabşyrygyna laýyklykda, ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň daşary ýurtlardan çekilen karzlar boýunça bergilerine geçirilen seljerme işleriniň netijeleri barada hasabat berdi.
Häzirki wagtda hereket edýän şertnamalara laýyklykda, halkara maliýe guramalaryndan, daşary ýurt banklaryndan çekilen karzlar maýa goýum taslamalaryny, gurluşyk işlerini, satyn alynýan enjamlaryň we tehnikalaryň bahalaryny maliýeleşdirmäge gönükdirildi.
Wise-premýer şu ýylyň 8-nji marty ýagdaýyna her pudak boýunça özleşdirilen karzlar hem-de çekilen pul serişdeleriniň galyndylaryny gaýtaryp bermegiň göz öňünde tutulan möhletleri barada hem maglumat berdi.
Şeýle hem ýurdumyzyň halkara derejede tölege ukyplylygyny durnukly saklamak, ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň daşary ýurt banklaryna we halkara maliýe guramalaryna karz borçnamalaryny öz wagtynda ýerine ýetirmek maksady bilen, mundan beýläk-de zerur işleri geçirmegiň meýilleşdirilýändigi habar berildi.
Döwlet Baştutanymyz hasabaty diňläp, wise-premýere gözegçilik edýän ulgamlarynyň ýolbaşçylarynyň, aýratyn-da, hem bank ulgamynyň ýolbaşçylarynyň alyp barýan işlerinden örän nägiledigini aýtdy. Milli Liderimiz maliýe-ykdysady toplumyň işi barada aýdyp, häzirki döwürde döwlet eýeçiligini hususylaşdyrmak boýunça işleriň degişli derejede guralmaýandygyny belledi. Mundan başga-da, hususylaşdyrylan kärhanalarda we desgalarda hususylaşdyrmagyň şertleriniň ýerine ýetirilişine talabalaýyk gözegçilik edilmeýär.
Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Maliýe we ykdysadyýet ministrliginiň işine ünsi çekip, onuň üstüne ykdysadyýetiň hususy pudagyny, şol sanda kiçi we orta telekeçiligi ösdürmek boýunça döwlet syýasatyny amala aşyrmagyň ýüklenendigini belledi. Ýöne, muňa garamazdan, bu ugurda işler degişli derejede alnyp barylmaýar diýip, milli Liderimiz sözüni dowam etdi.
Şunuň bilen baglylykda, telekeçiligi ösdürmek boýunça esasy işleri Senagatçylar we telekeçiler birleşmesi alyp barýar diýip, döwlet Baştutanymyz Maliýe we ykdysadyýet ministrliginiň bu ugurda ýeterlik işjeňlik görkezmeýändigini belledi.
Hormatly Prezidentimiz Oba milli maksatnamasyny durmuşa geçirmek boýunça alnyp barylýan işlere hem gözegçilik etmegiň möhümdigine ünsi çekdi we bu maksatnama laýyklykda, medeni-durmuş maksatly desgalaryň, şeýle hem täze häzirki zaman obalarynyň we şäherçeleriniň gurluşygynyň ýeterlik depginde alnyp barylmaýandygyny aýtmak bilen, gurluşyklaryň möhletinden yza galmagynyň sebäplerini seljermegi tabşyrdy.
Milli Liderimiz M.Annadurdyýewe ýüzlenip, ýurdumyzyň banklarynyň işlerine köp nägilelik bildirilýändigini aýtdy. Karz edaralarynyň esasy wezipesiniň milli manadyň hümmetini durnukly saklamak bolup durýandygyny bellemek bilen, döwlet Baştutanymyz bu wezipäniň ýaramaz ýerine ýetirilýändigine ünsi çekdi.
Häzirki döwürde bank ulgamynyň esaslyk maýasynyň derejesi, umuman, o diýen ýokary däl diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow onuň derejesini ýokarlandyrmagyň zerurdygyny aýtdy. Bu çäre bank ulgamynyň durnukly, sazlaşykly we ygtybarly bolmagyny üpjün eder. Banklaryň bäsleşige ukyplylygyny güýçlendirmäge, hyzmatlar bazarlaryny ösdürmäge we müşderileriň ynamyny ýokarlandyrmaga ýardam eder. Şeýle hem ykdysadyýetiň beýleki pudaklary bilen, şol sanda karz işini işjeňleşdirmegiň hasabyna netijeli özara hyzmatdaşlyk etmäge itergi berer.
Bank ulgamynda öňdebaryjy maglumat tehnologiýalary ýeterlik derejede ösdürilmeýär we ulanylmaýar. Bu bolsa, umuman, banklaryň işine ýaramaz täsir edýär. Hususan-da, ýokary hilli bank hyzmatlarynyň we önümleriniň giň toplumynyň berilmegine, maglumat üpjünçiligine, girdeji almaga ýaramaz täsirini ýetirýär. Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz Gurbanguly Berdimuhamedow öňdebaryjy bank maglumat tehnologiýalaryny ornaşdyrmak bilen bagly işleri hem çaltlandyrmagyň möhümdigine ünsi çekdi. Merkezi bankyň ýolbaşçysyna kesgitlenen işleriň öz wagtynda ýerine ýetirilmegine gözegçilik etmek tabşyryldy.
Milli Liderimiz wise-premýer G.Müşşikowa hem-de banklaryň ýolbaşçylaryna ýüzlenip, ýurdumyzyň bank ulgamynyň işini gowulandyrmaga gönükdirilen birnäçe anyk wezipeleri kesgitledi. Ozaly bilen, daşary ýurt karzlaryna hemişe gözegçilik amala aşyrylmalydyr. Döwlet Baştutanymyz bu ugurda töwekgelçilikler boýunça wagtynda zerur işleriň geçirilmelidigine ünsi çekip, daşary ýurt karz serişdeleriniň bellenen möhletlerde gaýtarylmagy üçin zerur çäreleri görmegi tabşyrdy.
Täze önümçilik kuwwatlyklarynyň gurluşygy üçin daşary ýurt maýa goýumlary, şol sanda karz serişdeleri çekilende tehniki-ykdysady esaslandyrma düýpli seljerilmelidir diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow belledi. Gyzyklanýan tarap — buýrujy we karz alyjy bilen bilelikde halkara tejribä laýyklykda, taslamalaryň özüni ödeýşiniň möhletleri, taýýar önümleri ýerlemegiň bazarlary seljerilmelidir.
Milli Liderimiz sözüni dowam edip, daşary ýurt karzlary çekilende, mümkin bolan derejede pes göterim möçberlerini we ýurdumyz üçin bähbitli şertleri gazanmagyň möhümdigine ünsi çekdi.
Döwlet Baştutanymyz banklaryň ýolbaşçylarynyň işiniň netijelerine birinji çärýegiň jemleri boýunça baha beriljekdigini belledi.
Soňra hormatly Prezidentimiz maslahata gatnaşyjylara ýüzlenip, bellenilişi ýaly, biz diňe oňyn makroykdysady ösüşi saklap galman, eýsem, ony berkitmelidiris diýip belledi. Puluň hümmetsizlenmegini bellenen derejede, milli manadymyzyň hümmetini durnukly derejede saklamalydyrys diýip, milli Liderimiz nygtady.
Ýurdumyzyň Konstitusiýasyna laýyklykda, bazar ykdysadyýetine geçmegiň depginini güýçlendirmek wajypdyr. Döwlet diňe ýurduň howpsuzlygyny we goranmak ukybyny üpjün etmek üçin häkimiýet ygtyýarlyklaryny amala aşyrmaga zerur bolan emlägi dolandyrmalydyr.
Hormatly Prezidentimiz diňe diwersifikasiýa ýoly bilen, hemmetaraplaýyn ösen ykdysadyýetiň uzak geljekde hem durnukly boljakdygyny belläp, öz möwritini geçirip barýan we geçiren, bäsleşige ukyply däl önümçilikleri aradan aýyrmagy, innowasiýalary, täze tehnologiýalary ornaşdyrmaga niýetlenen ykdysady gurşawy döretmegi, döwletimizi senagat taýdan ösen ýurda öwürmek üçin alnyp barylýan işleriň depginini düýpli güýçlendirmegi gaýragoýulmasyz wezipeleriň hatarynda kesgitledi. Şonuň netijesinde, bütindünýä bazarynda ýurdumyzyň mynasyp orny eýelemegini gazanmaly diýip, milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow nygtady.
Döwlet Baştutanymyz maliýe we bank-karz ulgamyny döwrebap ýagdaýa getirmegiň ýollary barada hem durup geçip, karz serişdeleriniň elýeterli bolmagyny üpjün etmegiň we maliýe hyzmatlarynyň hilini ýokarlandyrmagyň wajypdygyna ünsi çekdi. Bu bolsa diňe bir ykdysadyýet üçin däl, eýsem, raýatlar üçinem şeýle bolmalydyr. Bu ugurda, ilkinji nobatda, gozgalmaýan emläk üçin, bilim we sarp ediş karzlary göz öňünde tutulmalydyr diýip, hormatly Prezidentimiz aýtdy.
Milli Liderimiz ähli ýolbaşçylardan daşary ýurt pulunda gelip gowuşýan serişdeleriň möçberini artdyrmak ugrunda tutanýerli işlemegi, beýleki döwletlere iberilýän harytlaryň möçberlerini artdyrmagyň ýollaryny gözlemegi talap edip, olardan bu mesele boýunça anyk tekliplere garaşýandygyny we bu ugurda islendik tekliplere seretmäge taýýardygyny belledi.
Maslahatyň dowamynda döwlet Baştutanymyz bar bolan kemçilikleri düzetmek üçin gysga wagtyň içinde çözmeli wezipeleriň diňe bir bölegini belläp geçdik diýip nygtady. Elbetde, olary ýerine ýetirmek aňsat bolmaz.
Gynansak-da, durmuşymyzyň dürli ugurlarynda heniz köp sanly meseleler we kemçilikler bar. Bu meseleler hemmelere mälimdir diýip, milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow nygtady we ýurdumyzyň ösüşine zyýan berýän päsgelçilikleri ýeňip geçmek üçin başy başlanan özgertmeleri gyşarnyksyz ýerine ýetirmegiň zerurdygyna ünsi çekdi.
Bu ugurda şu ýyl ähli ýolbaşçylar jan aýaman, tutanýerli we yhlas bilen işlemelidir. Biziň öňümizde ýene-de köp sanly kynçylyklaryň bolmagy mümkin. Biz bu kynçylyklary ýeňip geçmäge taýýar bolmalydyrys diýip, hormatly Prezidentimiz belledi.
“Ýöne, kynçylyklara garamazdan, bellän özgertmeler ýolumyz bilen gyşarnyksyz öňe gideris. Öňe we diňe öňe gideris. Munuň üçin bizde ähli mümkinçilikler bar” diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy.
Milli Liderimiz çykyşyny jemläp, esasy zady — häzirki döwürde ykdysadyýetimizi çalt depginler bilen, hil taýdan ýokary derejede ösdürmegi we belende galdyrmagy üpjün etmäge ukyply, ýaş ýolbaşçylaryň hem-de täze döwlet maksatnamalarynyň zerurdygyny aýratyn belledi. Ýurdumyzy ösdürmegiň täze maksatnamalary jemi içerki önümi düýpli artdyrmak ýaly wezipeleri çözmäge mümkinçilik berer, ahyrky netijede bolsa, mähriban halkymyzyň hal-ýagdaýyny we ýaşaýyş-durmuşynyň hilini ýokarlandyrmaga şert döreder.
Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow iş maslahatyny tamamlap, oňa gatnaşanlara berk jan saglygyny, maşgala abadançylygyny, Garaşsyz Watanymyzy ösdürmegiň bähbidine alyp barýan işlerinde uly üstünlikleri arzuw etdi.

Biz Aşgabady «Aşyklar şäheri» diýip atlandyrýarys, oňa «Aziýanyň merjeni» diýip buýsanýarys. Paýtagtymyzyň ösüş-özgerişlerine, üstünliklerine, her bir täzeligine begenip hem guwanyp ýaşaýarys. Çünki merkezi şäherimiz gözel Aşgabat — ata Watanymyzyň ýüregi, geçmişi, şu güni we ýagty ertiri. Asyrlaryň dowamynda gurlup, pederlerimiziň zähmeti, yhlasy, ýürek owazy siňen merjen şäherimiziň bu günki gözelligine dünýä aşyk. Ak mermerden binalary asman boýlaýar, gök öwüsýän saýaly hem pürli baglary, al-elwan açylan dürli reňkli gülleri şäher gözelligini artdyrýar. Gojaman Köpetdagy etekläp oturan paýtagtyň arassa hem tämiz howasy jana tenekar.

Hormatly Prezidentimiziň tagallasy bilen her ýylyň 25-nji maýy Aşgabat şäheriniň güni hökmünde yglan edilip, şol günüň şanyna «Aşgabat» seýilgähiniň ýanaşyk ýerinde «Aşgabat» binasy guruldy. Açylgy duran kitaby ýadyňa salýan şekildäki bu binanyň töweregindäki ýanýodalaryň güller bilen bezelmegi seýilgähe üýtgeşik görk berýär. Ynha, mähriban Arkadagymyz paýtagtymyzda ýene-de bir döwrebap desgany — gözel künjekde täze gurulýan söwda we dynç alyş toplumyny «Aşgabat» diýip atlandyrmagy teklip etdi. Munuň özi goşa toý bilen taryha girýän «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylyna özboluşly ýakym çaýýar.

Bir ýylda naýbaşy seneleriň ikisiniň — mukaddes Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllygynyň hem-de paýtagtymyzyň esaslandyrylmagynyň 140 ýyllygynyň bellenilmegi toýlarymyzyň toýa ulaşýandygynyň nobatdaky güwäsidir. Şanly toýa sowgat-salamly barmak bolsa halkymyzyň ata-baba dowam edip gelýän ýörgünli däpleriniň biri. Çagalar baglaryna gatnaýan körpejelerimiz owazly şygyrlary aýdyp, gözel paýtagtymyzy wasp etseler, mekdep okuwçylary okuwda alýan bäşlik bahalary, dürli dersler boýunça geçirilýän bäsleşiklerde gazanýan ýeňişleri bilen sowgat taýýarlaýarlar. Geljekki ýaş hünärmenler bolan talyplarymyz bolsa ylymda-bilimde gazanýan guwandyryjy üstünlikleri bilen eziz Watanymyzyň goşa toýuny mynasyp garşylaýarlar.

Milli binagärlik keşbi bilen göreni haýrana goýýan ak şäherimiziň we ondaky gözel desgalaryň birnäçesiniň Ginnesiň rekordlar kitabyndan mynasyp orun almagyny beýik Garaşsyzlygymyzyň ajaýyp miwesi hökmünde agzamak bolar. Paýtagtymyzyň şähergurluşyk ulgamynda, senagat pudagynda, ýol-ulag düzüminde iri taslamalar durmuşa geçirilýär. Gahryman Arkadagymyzyň tagallasy bilen Aşgabat dünýäniň iň owadan şäherleriniň birine, goýnunda gözellikler çemenini jemlän jenneti mekana öwrülýär.

Oguljennet JUMABAÝEWA,

Türkmen döwlet ykdysadyýet we dolandyryş institutynyň uly mugallymy.

Hormatly Prezidentimiziň degişli buýrugyna laýyklykda, 2021-nji ýylyň 12-nji martynda Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrliginiň binasynda «Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrliginiň, Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň hem-de Beýik Britaniýanyň «JCB Sales Limited» kompaniýasynyň arasynda Özara düşünişmek hakyndaky Ähtnama» gol çekmek dabarasy bolup geçdi. Bu Ähtnama Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministri Muhammetgeldi Serdarow, Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň başlygy Döwran Hudaýberdiýew hem-de Beýik Britaniýanyň we Demirgazyk Irlandiýanyň Birleşen Patyşalygynyň Türkmenistandaky Ilçihanasynyň işleri boýunça wagtlaýyn ynanylan wekili jenap Alan Haýton dagylar gol çekdiler.

Ähtnama laýyklykda, Birleşmäniň agzalary tarapyndan mundan beýläk ulanmak üçin JCB Önümlerini satyn almak babatda gyzyklanma bildirilýändigi, JCB kompaniýasy tarapyndan bolsa önümleriniň tehniki görkezilişlerini gurnamak babatda Birleşme bilen bilelikde işlemeklik hem-de umumy netijeliligini ýokarlandyrmak, çykdajylary azaltmak we öndürijiligi ýokarlandyrmak üçin elýeterli bolan iň täze tehnologiýalar hakynda maglumaty bermeklik bellenilýär.

Şeýle hem, bu agzalan dabara Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrliginiň hem-de Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginiň degişli wekilleri gatnaşdylar.

Gol çekmek dabarasynyň ahyrynda, gatnaşyjylar tarapyndan birek-birege minnetdarlyk bildirilip, bu gol çekilen Ähtnamanyň iki tarapyň arasyndaky hyzmatdaşlygyň ösmegine itergi berjekdigi nygtaldy.

Mähriban Watanymyzyň halkara giňişliginde abraý-mertebesiniň belende galmagynda ägirt uly işleri amala aşyrýan Hormatly Prezidentimiziň janynyň sag, ömrüniň uzak, alyp barýan il-ýurt bähbitli umumyadamzat ähmiýetli belent tutumly işleriniň mundan beýlägem rowaç almagy arzuw edildi.

Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrligi

Garaşsyz Döwletleriň Arkalaşygynyň (GDA) Ýerine ýetiriji komiteti tarapyndan 2021-nji ýylyň 12-nji martynda ministrligiň edara binasynda sanly wideoaragatnaşyk arkaly geçirilen GDA-nyň Ykdysady geňesiniň nobatdaky 89-njy mejlisine Türkmenistanyň Maliýe we ykdysady ministri we ministrligiň wekilleri gatnaşandylar.

Mejlisi GDA-nyň Ykdysady geneşiniň başlygy, Belarus Respublikasynyň Premýer-ministriniň orunbasary I.Petrişenkonyň ýolbaşçylygynda geçirildi.

GDA-nyň Ykdysady geneşiniň nobatdaky 89-njy mejlisine Azerbaýjan Respublikasynyň Premýer-ministriniň birinji orunbasary Ýa.Eýubow, Ermenistan Respublikasynyň Premýer-ministriniň orunbasar M.Grigorýan, Russiýa Federasiýasynyň Hökümetiniň başlygy A.Owerçuk, Täjigistan Respublikasynyň Premýer-ministriniň birinji orunbasary D.Said, Özbegistan Respublikasynyň Premýer-ministriniň orunbasary, Ykdysady ösüş we garyplygy azaltmak boýunça ministri D.Kuçkarow, GDA-nyň Ykdysady geňeşiniň ýanyndaky Ykdysady meseleler boýunça Komissiýasynyň Gazagystan Respublikasynyň doly ygtyýarly wekili Ýe.Žanaýew, GDA-nyň Ykdysady geňeşiniň ýanyndaky Ykdysady meseleler boýunça Komissiýasynyň Gyrgyz Respublikasynyň doly ygtyýarly wekili A.Ryskulowa, Moldowa Respublikasynyň Russiýa Federasiýasyndaky Adatdan daşary we Doly ygtyýarly Ilçisi W.Golowatýuk, GDA-nyň Ýerine ýetiriji komitetiniň başlygynyň orunbasary I.Nematow we D.Terfilow dagylar gatnaşdylar.

Mejlisde GDA-nyň agza döwletleriniň ilatynyň iş üpjünçiligini ösdürmek ugrundaky hyzmatdaşlyk baradaky şertnamanyň taslamasy hakyndaky, GDA-nyň agza döwletleriniň çäklerini arassaçylyk taýdan goramak pudagyndaky hyzmatdaşlyk baradaky şertnamanyň taslamasy hakyndaky hem-de GDA-nyň agza döwletleriniň ýokanç keselleriň ýaýramagyna garşy bilelikdäki hereketleriň orta möhletli meýilnamasynyň taslamasy hakyndaky resminamalaryna seredildi we ara alyp maslahatlaşyldy.

GDA-nyň Ykdysady geňeşiniň nobatdaky mejlisiniň Moskwa şäherinde 2021-nji ýylyň 18-nji iýunynda geçirilmegi meýilleşdirildi.

Duşuşygyň ahyrynda oňa gatnaşyjylar ýurdumyzyň halkara maliýe guramalary we düzümleri bilen netijeli hyzmatdaşlygy işjeňleşdirmekde we ösdürmekde giň mümkinçilikleri döredip berýän Hormatly Prezidentimiziň adyna alkyşly sözlerini beýan etdiler. Mähriban Watanymyzyň halkara derejesindäki abraý-mertebesini belende götermekde bimöçber işleri amala aşyrýan Hormatly Prezidentimiziň janynyň sag, ömrüniň uzak, belent başynyň hemişe aman, il-ýurt bähbitli, umumyadamzat ähmiýetli tutumly işleriniň mundan beýlägem rowaç almagyny arzuw etdiler.

Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrligi

Sanly ulgam. Bu sözler häzirki zaman dünýäsiniň döwrebap keşbiniň aňladylmasydyr. Hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda «Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň konsepsiýasy» kabul edildi we häzirki wagtda bu konsepsiýa laýyklykda ýurdumyzyň ähli pudaklaryny sanlylaşdyrmak wezipeleri üstünlikli durmuşa geçirilýär. Şeýle ýurt möçberinde alnyp barylýan möhüm işe köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň gatnaşygy, ony wagyz etmegiň zerurlygy has-da aýdyň ýüze çykýar. Çünki sanly ulgamyň artykmaçlyklaryny halk köpçüligine düşündirmek bilen birlikde, ony eziz Watanymyzyň raýatlarynyň özleriniň gündelik ýaşaýyş-durmuşyna ornaşdyrmagynyň wajyplygyny äşgär etmek möhümdir.

Häzirki wagtda ýurdumyzyň ähli pudaklarynda sanly ulgamy ornaşdyrmak üçin ähli şertler döredilýär. Hormatly Prezidentimiz 2021-nji ýylyň 5-nji martynda sanly wideoaragatnaşyk arkaly geçiren Ministrler Kabinetiniň mejlisinde ilatyň arasynda, aýratyn-da, oba ýerlerinde sanly ulgama geçmek syýasatyny giňden düşündirmegiň, täze tehnologiýalary ulanmagyň, welaýatlarda häzirki zaman maglumat tehnologiýalaryny ornaşdyrmagyň artykmaçlyklaryny wagyz etmegiň zerurdygyny belledi.

Döwlet Baştutanymyzyň welaýatlarymyzda, etraplarymyzda, obalarymyzda sanly ulgama geçmek wezipesini işjeňleşdirmek barada berýän görkezmelerinden ugur alnyp, häzirki wagtda oba ýerlerinde sanly ulgam bilen ýüzbe-ýüz bolýan oba adamlarynyň arasynda düşündiriş işlerine giň gerim berilýär.

Döwlet Baştutanymyz oba hojalygyna sanly ulgamy ornaşdyrmakda ösen tehnologiýany, innowasion çözgütleri giňden peýdalanmaga aýratyn ähmiýet berýär. Hormatly Prezidentimiziň 2019-njy ýylyň maý aýynda gol çeken Kararyna laýyklykda, satyn alnan 600 sany täze tehnikalarda dolandyrmagyň sanly telematik ulgamy ornaşdyryldy. Pagta ýygymy möwsüminde ulanylan bu kombaýnlar sürüjiniň işini ýeňilleşdirdi. Kompýuter arkaly kombaýnyň iş ýagdaýy, onuň doly kuwwatynda işleýşi, pagtanyň ýygnalyşy, arassalanylyşy, nowa doluşy, ýangyjyň harçlanyşy aýnada ýaly görnüp dur. Şonuň bilen birlikde tehnikanyň işine, onuň ýerleşýän ýerine, iş wagtyndaky hereketine edara ediş binasyndan ýa-da telefon aragatnaşyk ulgamy bolan ýerinde ykjam telefonyň kömegi bilen gözegçilik edilýär. Bu tehnikalar pagtaçy kärendeçileriň işini ilerletmek bilen pagta ýygymy möwsümini öz wagtynda, göwnejaý, ýokary hilli geçirmäge ýardam etdi. Oba hojalyk tehnikalaryna sanly ulgamyň ornaşdyrylmagy daýhan dünýäsini doly özgertdi, oňa sanly ulgamyň artykmaçlyklaryny aýan etdi.

Arkadag Prezidentimiziň maldarçylyga sanly ulgamy ornaşdyrmak baradaky syýasaty bu pudagyň ykdysady netijeliligini has-da ýokarlandyrýar we köp amatlyklary döredýär. Maldarçylyk bilen bagly edaralaryň arasynda maglumatlaryň alyş-çalşygy ýola goýlup, resminamalar bilen işleşmek elektron görnüşe geçirildi. Hojalyga iň ýokary ösen innowasion tehnologiýalaryň ornaşdyrylmagy netijesinde girdeji has-da artýar. Mallaryň tohum genetikasy kesgitlenilýär, önümçiligiň gidişine anyk we dogry baha berilýär, önüm öndürmegiň meýilnamasy işlenilip düzülýär, bäsdeşlige ukyply önümler, ýagny hil taýdan ýokary önümler öndürilýär, ykdysady ösüşi seljermek tejribesi ýola goýulýar. Şeýle hem wagty tygşytlap, işiň talabalaýyk guralyşy maglumatlar esasynda elektron gurallar arkaly amala aşyrylýar. Şunda bolsa hünärmenleriň kämilligi ýörite okuw sapaklary bilen berkidilýär. Obasenagat toplumynyň önümçilik kärhanalarynyň ählisi-de iň bir ýokary innowasion tehnologiýalara daýanýar. Şeýlelikde, kärhanalaryň girdeji-gaznasy artyp, öz gezeginde önümçiligi giňeltmäge mümkinçilik berýär. Hil taýdan örän ýokary bolan önümler bu kärhanalardan dünýä bazaryna tarap ýol çekýär. Şundan belli bolşy ýaly, sanly ykdysady ösüş döwrebap maglumat kommunikasiýa infrastrukturalaryň döredilmegi bilen aýratyn häsiýete eýedir.

«Daýhanbank» döwlet täjirçilik banky tarapyndan maýa goýumlar goýmak we pul karz bermek işi merkezleşdirilen elektron ulgam arkaly ýerine ýetirilýär. Telekeçileriň, hususy kärhanalaryň işi ýeňilleşdirilen elektron ulgamy arkaly çalt we öz wagtynda ýola goýulýar. Häzirki wagtda daýhanlaryň we kärendeçileriň arasynda maglumat ulgamynyň ýaýrawy barha giňeýär. Oba hojalygyna, obasenagat toplumyna ornaşdyrylýan täzelikler, ýetilen sepgitler ýurdumyzyň kärendeçilerine, mülkdarlaryna işi täzeçe guramagyň, topraga bolan döwrebap gatnaşygyň, ylmy-önümçiligiň täze usullarynyň we çözgütleriniň, ýerden bol hasyl almagyň baý tejribesini toplamagyň ýollaryny salgy berýär. Innowasion tehnologiýalaryň täze ýüze çykmalaryndan habarly bolmak we önümçilige ornaşdyrmak, şeýlelikde, olary ylmy taýdan içgin öwrenmek önümçiligi, ekerançylygy, maldarçylygy sanly tehnologiýalar esasynda ösdürmegiň meýilnamalaryny işläp düzmäge hyjuwlandyrýar. Bu bolsa ösen ýokary derejeli sanly ulgam esasynda ykdysady ulgamyň giň toruny emele getirmeklige goşulyşmaklygyň bitewüleşdirilen güýjüni döretmegiň önümçilik kuwwatyny emele getirer.

Medeniýet ulgamynyň sanly ykdysadyýeti wagyz etmeginiň, mahabatlandyrmagynyň barşynda, ýurdumyzyň teleradioýaýlymlary oba ýerlerindäki dürli önümçilik iş görnüşlerini ýaýlym arkaly halka ýetirýärler.

Ýurdumyzyň welaýatlarynda, etraplarynda, obalarynda gurlan dürli önümçilik kärhanalary öz önümlerini sanly ulgam arkaly müşderilere ýetirmegiň çalt we çykdajysyz usulyna eýe bolýar. Sanly gurşaw arkaly harytlar we hyzmatlar ählumumy bazarlara dessin çykmak bilen, daşary ýurtlardaky sarp edijilere elýeterli edilýär. Sanly ulgamyň geljegi bu innowasion tehnologiýaly ösüşi ýaş neslimiziň doly özleşdirmegi bilen baglydyr. Milli Liderimiz ýurdumyzyň mekdepleriniň kompýuterler bilen üpjün edilmegini, özi-de birinji synpdan başlap, her bir körpe okuwçynyň kompýuteriň başyna geçmegini, elektron tagtalardan peýdalanmagyny ýola goýdy. Şeýlelikde, sanly ulgamy özleşdirip bilýän ýaş hünärmenler eýýäm orta mekdeplerde kemala getirilýär.

Oba hojalygynda döwrebap ösüşiň sanly ulgam esasynda alnyp barylýanlygyny diňe bir şu mysalda hem görmek bolýar. Oba ýerlerinde gurulýan ýyladyşhanalarda daýhanlar bakja ekinleriniň ösüşine, boý alşyna, hasyl toplaýşyna ýörite abzallardan gözegçilik edýärler. Ekini iýmitlendirmekde, suwarmakda, hasylyň bişip ýetişişini anyklamakda, topragyň düzümini barlamakda ýörite awtomatik enjamlardan peýdalanýarlar. Ekerançylygyň awtomatlaşdyrylmagy daýhanlary sanly ulgam esasynda işlemäge has-da höweslendirýär. Olar şeýle netijeli işiň ylmy-awtomatik usulyny uly gyzyklanma bilen okap öwrenýärler we özleşdirýärler. Çylşyrymly tehnikalara we tehnologiýalara erk etmek endigi daýhanlarda häzirki zaman oba hojalygyny ýöretmegiň ylmy dünýäsine çuňňur aralaşmagyna mümkinçilik berýär.

Arkadag Prezidentimiziň özleri üçin döredýän mümkinçiliklerinden ýerlikli peýdalanýan kärendeçilerdir mülkdarlar, telekeçiler häzirki wagtda ekerançylygyň innowasion tehnologiýasy bilen birlikde onuň elektron maglumatlar ulgamyny hem özleşdirýärler. «Takyk ekerançylygyň» tehnologiýalarynyň ulanylmagy netijesinde, «akylly ýyladyşhanalar» sanly ulgam arkaly girdejili işleýärler, bu ugurda çykdajylar ep-esli azalýar. «Akylly maldarçylykda» hem awtomatik enjamlar ulanylyp, olar mallaryň saklanylyşyna doly gözegçiligi amala aşyrýarlar.

Mukaddes Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllyk toýy bellenilýän «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynda ýurdumyzda ähli ugurlardaky ykdysady özgertmeleri sanly ulgam arkaly täze, döwrebap ösüşe eýe etmek möhüm ähmiýete eýedir. Bagtyýar halkymyzy şeýle beýik gülleýişli ösüşlere tarap ynamly alyp barýan Gahryman Arkadagymyza tüýs ýürekden alkyş aýdýarys.

Süleýman ILAMANOW,

«Edebiýat we sungat».

Aşgabat, 11-nji mart (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasarlarynyň, Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň agzalarynyň, şeýle hem käbir ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň ýolbaşçylarynyň gatnaşmagynda iş maslahatyny geçirdi. Onuň gün tertibine ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň möhüm meseleleri girizildi.

Milli Liderimiz maslahaty açyp, şu ýyl ýurdumyzda «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» şygary astynda mukaddes Garaşsyzlygymyzyň 30 ýyllyk şanly baýramy mynasybetli dabaraly baýramçylyk çärelerini geçirmäge giňden taýýarlyk görülýändigini belledi. Mukaddes Garaşsyzlygymyzyň baýramyna ýeňil bolmadyk halkara ýagdaýda taýýarlyk görülýär.

Häzirki döwürde öňdebaryjy maliýe institutlarynyň berýän bahalaryna görä, dünýä ykdysadyýeti diňe haýallyk bilen ösüş ýoluna düşýär. Dünýä ykdysady bazarlarynda durnuksyz ýagdaý dowam edýär diýip, döwlet Baştutanymyz sözüni dowam etdi. Şeýle hem ösen ykdysadyýetli ýurtlarda-da ösüş depgininiň az-kem peselýändigi duýulýar. Şeýlelikde, çylşyrymly daşarky geosyýasy şertler emele gelýär. Şol sanda nebitiň we gazyň nyrhlary durnukly peselýär. Bu bolsa serişdeleriň halkara bazarlarynyň ýagdaýyna we maýa goýumlarynyň gelşine öz täsirini ýetirýär. Ýurdumyzyň söwda hyzmatdaşlary bolan döwletlerde hem ykdysady işjeňlik pese düşdi.

Ýokarda bellenip geçilen sebäplere garamazdan, ýurdumyzda makroykdysady ýagdaý durnukly bolmagynda galýar diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow kanagatlanma bilen belledi.

Biz ýaňy-ýakynda siziň bilen şu ýylyň iki aýynda pudaklaryň işiniň netijelerine seretdik. Şondan öň, ýörite maslahatlarda ähli pudaklaryň işine jikme-jik garadyk. Deputatlar bilen duşuşyk geçirdik. Ýurdumyzyň ykdysadyýetini mundan beýläk-de ösdürmek boýunça oňat çäreleri belledik diýip, milli Liderimiz aýtdy.

Häzirki döwürde ýokary we durnukly ykdysady ösüş ýeterlik derejede üpjün edilýär. Bu ösüş şu ýylyň iki aýynyň jemleri boýunça 5,9 göterime barabar boldy.

Ýurdumyzda ykdysady we durmuş taýdan durnukly ýagdaý saklanýar. Daşarky wehimlere garşy çalt we netijeli çäreler görülýär. Türkmenistan ykdysady ýagdaýyň üýtgemegine çalt uýgunlaşýar.

Durmuş ulgamyny işjeň ösdürmek boýunça hem netijeli işler dowam edýär. Hususan-da, ilaty durmuş taýdan goramak boýunça zerur işler amala aşyrylýar. Bilim we saglygy goraýyş ulgamlarynda özgertmeler üstünlikli durmuşa geçirilýär diýip, döwlet Baştutanymyz nygtady.

Önümlere daşarky islegiň peselýän şertlerinde ýurdumyzyň ykdysadyýetini diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmek boýunça çäreler işjeň amala aşyrylýar. Içerki bazary özümizde öndürilýän önümleriň hasabyna doly üpjün etmek boýunça zerur çäreler görülýär. Daşary ýurtlardan getirilýän önümleriň ornuny tutýan harytlary öndürýän önümçilikleri höweslendirmek boýunça hem zerur işler geçirilýär.

Biz ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň dürli pudaklarynda giň gerimli sebit we milli maýa goýum taslamalaryny hem-de özgertmeleri durmuşa geçirmek boýunça alnyp barylýan işleriň depginini birjik-de peseltmeýäris. Maliýe, salgyt-býujet, pul-karz, daşary-ykdysady, nyrh emele getiriş syýasatynda özgertmeler üstünlikli amala aşyrylýar diýip, milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow aýtdy.

Bu işleriň ählisi biziň mümkinçiliklerimiziň gerimini giňeltmäge, dünýädäki ykdysady çökgünligiň ýaramaz netijelerini azaltmaga mümkinçilik berýär diýip, hormatly Prezidentimiz sözüni dowam etdi. Şeýle hem Türkmenistan daşary syýasat ugruny işjeň alyp barýar. Bu syýasat oňyn Bitaraplyk, parahatçylyk söýüjilik, «Açyk gapylar», hoşniýetli goňşuçylyk we gyzyklanma bildirýän ähli daşary ýurtly hyzmatdaşlar bilen deňhukukly, özara bähbitli hyzmatdaşlyk etmek däplerine esaslanandyr. Biziň ýurdumyz döwletara derejesinde netijeli gatnaşyklary ösdürmek bilen, köpugurly derejede bähbitli hyzmatdaşlyk etmäge gyşarnyksyz eýerýändigini görkezýär.

Şu ýyl — mukaddes Garaşsyzlygymyzyň 30 ýyllyk şanly baýramynyň bellenilýän ýylynda Türkmenistan Hazarýaka döwletleriň Baştutanlarynyň ýokary derejedäki VI duşuşygyna, Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynyň XV duşuşygyna başlyklyk edýär diýip, milli Liderimiz belledi. Şunuň bilen baglylykda, biziň ýurdumyz daşary ýurt döwletleriniň Baştutanlarynyň gatnaşmagynda köp sanly möhüm halkara çäreleriň, şeýle hem ýokary derejeli daşary ýurtly myhmanlaryň gatnaşmagynda köp sanly dürli baýramçylyk çäreleriniň geçirilýän ýerine öwrüler. Bu bolsa Türkmenistanyň halkara abraýynyň barha artýandygyna aýdyň şaýatlyk edýär. Biziň alyp barýan daşary we içeri syýasatymyzyň dünýä bileleşigi tarapyndan doly goldanylýandygyny görkezýär diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow aýtdy.

Maslahatyň dowamynda milli Liderimiz aýry-aýry ministrlikleriň we pudak edaralarynyň ýolbaşçylarynyň alyp barýan işlerine nägilelik bildirdi. Mümkinçilikleriň doly möçberde ulanylmaýandygy, käbir ýolbaşçylaryň iş başarjaňlygynyň we hünär derejesiniň ýeterlik däldigi, ýerlerde işleriň dogry guralmaýandygy, sowuk-salalyga ýol berilýändigi kemçilikleriň hatarynda görkezildi.

Häzirki döwürde jemi içerki önümiň ösüşi, döwletimiziň maliýe ýagdaýy, özgertmeler maksatnamasyny durmuşa geçirmegiň depginleri, aýratyn-da, ykdysadyýetimiziň gurluşy bizi kanagatlandyryp bilmez. Şoňa görä-de, şu maslahatda maliýe-ykdysady toplumyň, aýry-aýry ministrlikleriň we pudak edaralarynyň ýolbaşçylarynyň gatnaşmagynda bu ugurda amala aşyrylýan işleriň netijelerine garalar diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy.

Milli Liderimiz maslahaty dowam edip, nebitgaz toplumynyň işini kämilleşdirmek bilen baglanyşykly meselelere ünsi çekdi. Hormatly Prezidentimiziň belleýşi ýaly, ýurdumyzy ýokary tehnologiýaly we ekologiýa taýdan arassa, innowasion ykdysadyýetli, senagat önümçiligi taýdan ösen döwletleriň birine öwürmek möhüm wezipe bolup durýar. Şunuň bilen baglylykda, nebitgaz toplumyny ösdürmekde gazhimiýa önümlerini, ýokary goşulan bahasy bolan önümleri öndürmek üçin tebigy gazy netijeli ulanmak ileri tutulýan ugurlaryň biri bolup durýar. Şu maksat bilen, soňky ýyllarda ABŞ-nyň 8 milliard 800 million dollaryndan gowrak möçberde daşary ýurt karz serişdeleri çekildi. Şol serişdeleriň häzire çenli 93 göterimi özleşdirildi diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow aýtdy.

Milli Liderimiz karz serişdelerini öz wagtynda gaýtarmagyň, aýratyn-da, çekilen serişdeleriň hasabyna gurlan senagat kärhanalaryny taslama kuwwatyna çykarmagyň wajypdygyny nygtady.

Hormatly Prezidentimiz toplumyň önümçilik düzümleriniň işini kämilleşdirmek, karz alnan serişdeleri gaýtarmak bilen baglanyşykly meseleleriň ýerine ýetirilişi bilen gyzyklanyp, toplumyň ýolbaşçylarynyň hasabatlaryny diňledi.

Döwlet ministri — “Türkmengaz” döwlet konserniniň başlygy B.Amanow degişli düzümlerde alnyp barylýan işleriň ýagdaýy, çekilen daşary ýurt karz serişdelerini öz wagtynda gaýtarmak boýunça görülýän çäreler barada hasabat berdi.

Konsern boýunça daşary ýurt karz serişdeleriniň gaýtarmaga degişli galyndy möçberini tebigy gazyň goşmaça mukdaryny, suwuklandyrylan gazy, kükürdi, ECO-93 kysymly benzini daşary ýurt bazarlaryna ýerlemekden gelip gowuşjak serişdeleriň hasabyna gaýtarmak göz öňünde tutulýar. Milli Liderimiziň yzygiderli tagallalary bilen döredilen mümkinçilikleriň esasynda şu ýylyň mart aýy boýunça töleg borçnamalaryny hasaplaşmak üçin ähli zerur işler alnyp barylýar.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow “Türkmengaz” döwlet konserni tarapyndan bu meseläni çözmek boýunça gaýragoýulmasyz çäreleriň görülmeginiň zerurdygyna ünsi çekdi. Şunuň bilen baglylykda, döwlet konserniniň önümçilik kuwwatlyklarynyň döwrebaplaşdyrylmagynyň, onuň işine täzeçil tehnologiýalaryň we sanly ulgamyň işjeň ornaşdyrylmagynyň wajypdygy bellenildi.

Häzirki döwürde dünýäde emele gelen çylşyrymly ýagdaýlary nazara alyp, döwlet konserniniň işini döwrüň talabyna laýyk guramak, maliýe serişdeleriniň özleşdirilişini yzygiderli gözegçilikde saklamak meselelerine möhüm ähmiýet berilmelidir diýip, milli Liderimiz belledi. Şunuň bilen baglylykda, bar bolan mümkinçilikleri netijeli peýdalanmak babatda döwlet konserniniň ýolbaşçysyna anyk tabşyryklar berildi.

Soňra “Türkmennebit” döwlet konserniniň başlygy G.Baýgeldiýew ýolbaşçylyk edýän düzümlerindäki işleriň ýagdaýy barada hasabat berdi. Şeýle hem nebitgaz enjamlaryny satyn almak barada baglaşylan şertnamany maliýeleşdirmek maksady bilen, çekilen daşary ýurt karz serişdelerini tapgyrlaýyn esasda gaýtarmak boýunça zerur tagallalaryň edilýändigi aýdyldy. Häzirki wagtda çekilen karz serişdeleriň galyndysy nobat tertibine laýyklykda, bellenilen möhletlerde bökdençsiz gaýtarylýar. Öňde durýan wezipeleriň üstünlikli ýerine ýetirilmegi ugrunda toplumlaýyn işler alnyp barylýar.

Döwlet Baştutanymyz çekilen karz serişdelerini wagtynda gaýtarmak üçin kärhanalaryň önümçilik kuwwatlyklaryny artdyrmak, olaryň işini döwrebaplaşdyrmak we önümçilige häzirki zaman usullaryny, täzeçil tehnologiýalary ornaşdyrmak meselelerine möhüm ähmiýet berilmelidigini aýtdy. Pudaklaýyn kärhanalaryň taslama kuwwatyna çykarylmagy ugrunda zerur tagallalar edilmelidir.

Munuň özi karz serişdelerini öz wagtynda gaýtarmak boýunça öňde durýan wezipeleriň üstünlikli ýerine ýetirilmegini, iş öndürijiliginiň artdyrylmagyny we döwlet konserniniň eksport kuwwatynyň ýokarlanmagyny üpjün eder diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow belledi we “Türkmennebit” döwlet konserniniň ýolbaşçysyndan bu işleri berk gözegçilikde saklamagy talap etdi.

Soňra “Türkmengeologiýa” döwlet korporasiýasynyň başlygy M.Rozyýew ýolbaşçylyk edýän düzümlerinde işleriň depginlerini ýokarlandyrmak, çekilen daşary ýurt karz serişdelerini wagtynda gaýtarmak boýunça döwlet Baştutanymyzyň beren tabşyryklaryny ýerine ýetirmek ugrunda alnyp barylýan toplumlaýyn işler barada hasabat berdi.

Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, düzümlere täze önümçilik kuwwatlyklaryny döretmek maksady bilen, daşary ýurt maýa goýumlary, şol sanda karz serişdeleri çekilende olaryň gaýtarylmaly möhletiniň kesgitlenilişine, karz serişdelerini gaýtarmak möhletleriniň ylalaşygyna örän jogapkärçilikli çemeleşilmelidigini belledi. Çekilen karz serişdelerini bellenilen möhletlerde gaýtarmak üçin kärhanalaryň önümçilik kuwwatlyklaryny artdyrmak, olaryň işini kada laýyk ýola goýmak we önümçilige häzirki zamanyň ösen tejribesini, sanly tehnologiýalary ornaşdyrmak meselelerine möhüm ähmiýet berilmelidir diýip, milli Liderimiz belledi we bu babatda birnäçe anyk tabşyryklary berdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow maslahatyň dowamynda Türkmenistanyň Baş prokurory B.Atdaýewe söz berdi.

Baş prokuror ýurdumyzyň ýangyç-energetika toplumynyň düzümlerinde döwlet Baştutanymyzyň tabşyrygyna laýyklykda geçirilen prokuror barlaglarynyň netijeleri barada hasabat berdi. Şunuň bilen baglylykda, düzümlerde çekilen daşary ýurt karz serişdelerini netijeli özleşdirmek we olary wagtynda gaýtarmak meselelerinde käbir kemçilikleriň ýüze çykarylandygy habar berildi.

Milli Liderimiz hasabaty diňläp, ähli düzümlerde, milli ykdysadyýetimiziň pudaklarynda alnyp barylýan işleriň talabalaýyk ýola goýulmagy, olarda kanunçylygyň berk berjaý edilmegi bilen baglanyşykly meseleleriň wajypdygyna ünsi çekdi. Şunuň bilen baglylykda, hormatly Prezidentimiz B.Atdaýewe düzümlerde daşary ýurt karz serişdelerini, maýa goýumlary wagtynda gaýtarmak we umuman, alnyp barylýan işleriň kanunalaýyk derejesini ýola goýmak bilen baglanyşykly meselelere yzygiderli seljermeleriň geçirilmelidigini tabşyrdy.

Döwlet Baştutanymyz ýangyç-energetika toplumynda önümçiligi ýokarlandyrmak üçin kuwwatlyklaryň doly güýjünde peýdalanylmalydygyny, ykdysadyýetiň pugtalandyrylmalydygyny, munuň üçin bolsa toplumyň düzümindäki ylmy-barlag institutlarynyň işiniň kämilleşdirilmelidigini, bu ugurda ýokary derejeli hünärmenleriň taýýarlanylmalydygyny, şeýle hem halkara hyzmatdaşlygyň ösdürilmelidigini belledi.

Milli Liderimiz şu meseleleriň, hususan-da, daşary ýurtly ygtybarly hyzmatdaşlar bilen özara bähbitli gatnaşyklary giňeltmek, işlere ulgamlaýyn çemeleşmek baradaky meseleleriň düýpli seljerilmelidigini aýdyp, bu babatda Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, Ýokary gözegçilik edarasynyň başlygy S.Berdimuhamedowa görkezmeleri berdi.

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň ýurdumyzyň ýangyç-energetika toplumyna gözegçilik edýän orunbasary Ş.Abdrahmanowa söz berildi.

Wise-premýer häzirki döwürde ýolbaşçylyk edýän düzümlerinde alnyp barylýan işleriň ýagdaýy, maýa goýum taslamalarynyň ýerine ýetirilişi we umuman, nebitgaz toplumynda alnan daşary ýurt karz serişdelerini öz wagtynda gaýtarmak boýunça edilýän tagallalar barada hasabat berdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow milli ykdysadyýetimiziň binýatlaýyn pudaklarynda alnyp barylýan işleriň döwrüň talabyna laýyk derejede guralmagynyň wajypdygyny nygtady. Döwlet Baştutanymyz önümçilik kuwwatlyklarynyň artdyrylmagyna we bu ugurda ylmyň ýokary gazananlarynyň önümçilige ornaşdyrylmagyna möhüm ähmiýet berilmelidigine ünsi çekip, bu babatda wise-premýere birnäçe anyk görkezmeleri berdi.

Milli Liderimiziň belleýşi ýaly, çekilen daşary ýurt karz serişdeleriniň öz wagtynda gaýtarylmagy halkara hyzmatdaşlyk gatnaşyklarynyň döwrebap derejede ösdürilmeginiň möhüm şertini emele getirýär. Munuň üçin bolsa kärhanalaryň taslama kuwwatyna çykarylmagy, önümçilik düzümleriniň döwrebaplaşdyrylmagy zerur bolup durýar diýip, döwlet Baştutanymyz nygtady we degişli işleri yzygiderli gözegçilikde saklamagy wise-premýerden talap etdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow alnan daşary ýurt karz serişdelerini öz wagtynda gaýtarmak we onuň möhletlerine täzeden seretmek boýunça anyk teklipleri taýýarlamagy tabşyrdy.

Bilelikdäki kärhanalara göni maýa goýumlaryny çekmek arkaly täze gazhimiýa toplumlaryny gurmak boýunça işleriň depginlerini ýokarlandyrmak zerurdyr. Täze önümçilikleri gurmak üçin daşary ýurt maýa goýumlary, şol sanda karz serişdeleri çekilende onuň tehniki-ykdysady esaslandyrmalary jikme-jik taýýarlanylmalydyr diýip, milli Liderimiz belledi we taslamalaryň öz-özüni ödeýiş möhletlerini halkara tejribä laýyklykda seljermegi hem-de taýýar önümleri ýerlemegiň bazarlaryny öwrenmegi tabşyrdy. Şunda işgärleriň hünär derejesiniň ýokarlandyrylmagyna möhüm ähmiýet berilmelidir.

Bu baradaky gürrüňi dowam edip, döwlet Baştutanymyz goşmaça düzüm bölekleriniň özümizde öndürilmegini ýola goýmak arkaly olaryň daşary ýurtlardan getirilmegini azaltmagy, degişli düzümleriň ýolbaşçylarynyň garamagyndaky kärhanalaryň maliýe-ykdysady ýagdaýyna seljerme geçirmegi, karz serişdelerini bellenen möhletlerde üzmek boýunça ähli zerur çäreleri görmek meselelerini üns merkezinde saklamagy tabşyrdy.

Nebitgaz toplumy döwletiň merkezi býujetini we daşary ýurt pulunda ätiýaçlyk gorlaryny esasy üpjün edýän ulgamdyr. Bu serişdeler ýurdumyzy durmuş-ykdysady hem-de senagat taýdan ösdürmäge, azyk howpsuzlygyny üpjün etmäge we ilatyň hal-ýagdaýyny ýokarlandyrmaga gönükdirilýär.

Şoňa görä-de, ähli hünärmenler, ylmy we kömekçi işgärler, ýangyç-energetika toplumynyň kärhanalarynyň ýolbaşçylary bu ulgamyň ösüşine mynasyp goşant goşmalydyrlar diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow aýtdy we bu babatda anyk tabşyryklary berdi.

Soňra milli Liderimiz gurluşyk, elektrik energetikasy we himiýa pudaklarynyň maliýe meseleleri barada durup geçdi.

Soňky ýyllarda gurluşyk-senagat toplumyna 2 milliard 682 million amerikan dollaryna golaý möçberde daşary ýurt karz serişdeleri çekildi. Şonuň häzire çenli 69,4 göterimi özleşdirildi. Hormatly Prezidentimiz bu meselä ünsi çekip, şu mesele boýunça degişli ýolbaşçylaryň hasabatlaryny hem-de tekliplerini diňlejekdigini aýtdy. Döwlet Baştutanymyz Gurbanguly Berdimuhamedow olara ýüzlenip, karz alnan serişdeleri wagtynda gaýtarmagy üpjün etmek, bu serişdeleriň hasabyna gurlan senagat kärhanalarynyň taslama kuwwatlygyna çykarmak boýunça geçirilýän işler barada sorady.

Milli Liderimiz karz serişdelerini, hususan-da, «Türkmenhimiýa» döwlet konserniniň alan karz serişdelerini gaýtarmagyň möhletlerini uzaltmak boýunça karzdarlar bilen alnyp barylýan işler, kärhanalary taslama kuwwatyna çykarmak üçin görülýän çäreler bilen gyzyklandy.

Ilki bilen, energetika ministri Ç.Purçekow milli Liderimiziň energetika syýasatyny üstünlikli durmuşa geçirmek maksady bilen, ýurdumyzyň Energetika ministrliginde daşary ýurt maýa serişdeleriniň we maýa goýumlaryň hasabyna milli we halkara ähmiýetli möhüm taslamalaryň durmuşa geçirilýändigi barada hasabat berdi. Häzirki döwürde Ahal — Balkan we Balkan — Daşoguz halkalaýyn energiýa ulgamynyň we ugurdaş podstansiýalaryň, Büzmeýin etrabynda energetika enjamlaryny abatlaýyş we hyzmat ediş merkeziniň, Lebap welaýatynyň Çärjew etrabynda gazturbinaly elektrik stansiýasynyň we Türkmenistan — Owganystan — Pakistan elektrik geçiriji ulgamynyň gurluşyklary alnyp barylýar. Bu halkara ähmiýetli elektrik geçiriji ulgamyň ilkinji nobatdakysynyň gurluşygyny 2021-nji ýylyň awgust aýynda tamamlamak meýilleşdirilýär.

Şeýle hem çekilen karz serişdeleriniň ählisiniň öz wagtynda gaýtarylmagy üçin zerur tagallalaryň görüljekdigi aýdyldy.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, milli ykdysadyýetimiziň möhüm pudagy hökmünde ýurdumyzyň elektroenergetika ulgamynyň ösdürilmegine aýratyn ähmiýet berilýändigini belledi.

Milli Liderimiz çekilen daşary ýurt karz serişdeleriniň netijeli özleşdirilmeginiň zerurdygyna ünsi çekip, milli we halkara derejede wajyp energetika taslamalaryny öz wagtynda ýerine ýetirmek boýunça alnyp barylýan işleri yzygiderli gözegçilikde saklamagy tabşyrdy.

Soňra «Türkmenhimiýa» döwlet konserniniň başlygy N.Nyýazlyýew ýurdumyzyň himiýa senagatyny ösdürmäge çekilen maýa goýumlarynyň ulanylyşy barada hasabat berdi.

Şu günler täze iri önümçilikleri gurmak boýunça taslamalar amala aşyrylýar, ýurdumyzyň himiýa zawodlarynda dünýäniň esasy önüm öndürijileriniň döwrebap, ýokary öndürijilikli tehnologik enjamlary ornaşdyrylýar, içerki hem-de daşarky bazarlarda uly isleg bildirilýän önümleriň täze görnüşleriniň çykarylyşy ýola goýulýar.

Häzirki wagtda “Türkmenhimiýa” döwlet konserniniň önümçilik kärhanalarynda öndürilen himiýa önümlerini ýerlemekden gelýän serişdeleriň hasabyna karzlary öz wagtynda üzlüşmek üçin tapgyrlaýyn hasaplaşmak boýunça degişli işler alnyp barylýar.

Döwlet Baştutanymyz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, pudagyň düşewüntliligini ýokarlandyrmagyň, hususan-da, täze kärhanalary gurmagyň hem-de himiýa pudagynyň hereket edýän önümçiliklerini döwrebaplaşdyrmagyň hasabyna daşary ýurt karzlaryny doly üzmegiň zerurdygyny nygtady.

Hormatly Prezidentimiz “Türkmenhimiýa” döwlet konserninde mineral dökünleriň eksport edilişiniň ýagdaýy bilen gyzyklandy. Milli Liderimiz pudagyň düşewüntliligini ýokarlandyrmakda daşarky bazarda uly islegden peýdalanýan dökünleriň öndürilişini artdyrmagyň wajypdygyna ünsi çekip, ygtybarly hyzmatdaşlar bilen gatnaşyklary ýygjamlaşdyrmagyň möhümdigini belledi hem-de bu ugurda alnyp barylýan işlere zerur gözegçiligi ýola goýmak barada Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, Ýokary gözegçilik edarasynyň başlygy S.Berdimuhamedowa degişli tabşyryklary berdi.

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Ş.Durdylyýewe söz berildi. Wise-premýer gözegçilik edýän degişli ministrliklerine we pudaklaýyn dolandyryş edaralaryna daşary ýurt banklary tarapyndan berlen karz serişdeleri boýunça emele gelen bergiler barada hasabat berip, häzirki wagtda bu karzlaryň üzlüşmeli möhletlerine laýyklykda, tapgyrlaýyn hasaplaşmak boýunça zerur işleriň alnyp barylýandygyny belledi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, alnan daşary ýurt karz serişdelerini wagtynda gaýtarmak ýa-da üzmegiň möhletlerine täzeden seretmek boýunça bolup biljek ähli mümkinçilikleri düýpli öwrenmegi we bu ugurda anyk teklipleri gysga wagtyň içinde taýýarlamagy tabşyrdy.

«Türkmenhimiýa» döwlet konsernine çekilen daşary ýurt karz serişdelerini gaýtarmaga amatly şertleri döretmek maksady bilen, eksporta niýetlenen we daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleri öndürýän önümçilikleri ýola goýup, daşary ýurt pulundaky serişdeleriň gowuşmagyny diwersifikasiýa ýoly bilen artdyrmak möhümdir. Mundan başga-da, bilelikdäki kärhanalara göni maýa goýumlaryny çekmek arkaly toplumlaýyn mineral dökünleri we beýleki önümleri öndürýän önümçilikleri döretmek wajypdyr diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy.

Şunuň bilen baglylykda, milli Liderimiz täze önümçilikleriň gurluşygy üçin daşary ýurt maýa goýumlary çekilende, tehniki-ykdysady esaslandyrmany jikme-jik taýýarlamagyň, taslamalaryň özüni ödeýşiniň möhletlerini halkara tejribä laýyklykda seljermegiň, degişli işgärleriň ýokary derejede taýýarlanylmagyny üpjün etmegiň, taýýar önümleri ýerlemegiň bazarlaryny öwrenmegiň, goşmaça düzüm böleklerini özümizde öndürmegi ýola goýmak arkaly olaryň daşary ýurtlardan getirilmegini mümkin boldugyça azaltmagyň zerurdygyny nygtady.

Hormatly Prezidentimiz ilkinji nobatdaky wezipeleri kesgitläp, gurluşyk-senagat toplumynyň ýolbaşçylaryna birnäçe tabşyryklary berdi.

Soňra hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow ýurdumyzyň ulag-aragatnaşyk toplumynyň ýolbaşçylaryna ýüzlenip, soňky ýyllarda bu ulgama 1 milliard 5 ýarym million amerikan dollary möçberde daşary ýurt karz serişdeleriniň çekilendigini, häzire çenli şol serişdeleriň 67,8 göteriminiň özleşdirilendigini belledi.

Döwlet Baştutanymyz alnan karz serişdelerini wagtynda gaýtarmagy üpjün etmek boýunça işleriň meýilleşdirilişi bilen gyzyklanyp, şol serişdeleriň hasabyna maliýeleşdirilen desgalaryň, hususan-da, «Demirgazyk — Günorta» demir ýolunyň taslama kuwwatyna laýyklykda işledilmegi babatda zerur tagallalary görmegiň wajypdygyny nygtady.

Şunuň bilen baglylykda, karz alnan serişdeleri gaýtarmagyň möhletlerini uzaltmak boýunça zerur işler alnyp barylmalydyr. Şeýle hem topluma degişli desgalar taslama kuwwatyna çykarylmalydyr diýip, hormatly Prezidentimiz belledi we bu babatda ulag-aragatnaşyk toplumynyň pudaklarynyň ýolbaşçylarynyň hasabatlaryny we tekliplerini diňledi.

«Türkmendemirýollary» agentliginiň başlygy A.Atamyradow pudagyň maddy-enjamlaýyn binýadyny berkitmek, halkara ähmiýetli taslamalary we ulag-üstaşyr geçelgeleriniň gurluşyklaryny maliýeleşdirmäge gönükdirilen serişdeleri netijeli peýdalanmak boýunça alnyp barylýan işler barada hasabat berdi.

Maslahatyň dowamynda “Türkmenaragatnaşyk” agentliginiň ýolbaşçysy H.Hudaýgulyýew ýolbaşçylyk edýän pudagynda alnyp barylýan işleriň ýagdaýy, ugurdaş düzümleriň maddy üpjünçiligini gowulandyrmak, döwlet Baştutanymyzyň maglumatlary bermegiň köpugurly ulgamyny ösdürmek, maliýe meselelerini öz wagtynda çözmek boýunça ozal beren tabşyryklaryny ýerine ýetirmek ugrunda amala aşyrylýan işler barada hasabat berdi.

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary B.Öwezow ulag-aragatnaşyk toplumynyň düşewüntliligini ýokarlandyrmak, ugurdaş kärhanalaryň işini kämilleşdirmek, pudaklaýyn taslamalary maliýeleşdirmek we alnan karz serişdelerini öz wagtynda üzmek üçin ähli zerur tagallalaryň edilýändigi barada hasabat berdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp we alnan karz serişdelerini wagtynda üzmek we olary gaýtarmagyň şertlerine täzeden seretmek meselelerine üns bermegiň zerurdygyny belledi we onuň mümkin bolan ugurlaryny öwrenmegi hem-de bu mesele boýunça anyk teklipleri taýýarlamagy tabşyrdy.

«Türkmendemirýollary» agentligi garamagyndaky kärhanalaryň maliýe-ykdysady ýagdaýynyň seljermesini geçirmelidir. Döwlet Baştutanymyz olaryň daşary ýurt karzlaryny gaýtarmak boýunça mümkinçiliklerine baha bermek, alnan karzlary bellenen möhletlerde üzmek üçin ähli zerur çäreleriň görülmelidigini belledi. Çekilen serişdeleri öz wagtynda gaýtarmak maksady bilen, kärhanalaryň taslama kuwwatlygyna gysga möhletlerde çykarylmagyny üpjün etmek, önümçiligiň zerur düzümleriniň netijeli işlemegini guramak wajypdyr.

Döwlet Baştutanymyz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, ýurdumyzyň ulag-üstaşyr geçelgelerini ösdürmek üçin demir ýol ulaglary düzüminiň önümçilik desgalarynyň mümkinçiliklerini doly güýjünde peýdalanmagyň we ýük daşamagyň mukdaryny mundan beýläk-de ýokarlandyrmagyň zerurdygyny belledi.

Döwrebaplaşdyrylan demir ýollaryň geçirijilik ukybyny ýokarlandyrmak, daşary döwletleriň we ýurdumyzyň harytlaryny halkara bazarlara ugratmagyň mümkinçiliklerini artdyrmak, şeýle hem ýurdumyza getirilýän harytlary gysga ýol arkaly getirmek zerurdyr diýip, milli Liderimiz belledi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow daşary ýurtly hyzmatdaşlar bilen tejribe we täzeçil işläp taýýarlamalary alyşmagyň wajypdygyny nygtap, bu işleriň pudaga maýa goýumlarynyň çekilişini üpjün etjekdigini aýtdy we düzümi ösdürmek bilen baglanyşykly agentligiň ýolbaşçysyna birnäçe tabşyryklary berdi.

Hormatly Prezidentimiz «Türkmenaragatnaşyk» agentligi tarapyndan çekilen daşary ýurt karz serişdelerini gaýtarmak boýunça amatly şertleri döretmek maksady bilen, «TürkmenÄlem 52^oE» hemra aragatnaşyk ulgamynyň mümkinçilikleriniň netijeli ulanylmalydygyny aýtdy.

Häzirki döwürde maglumat tehnologiýalarynyň ählumumy ösüşini üpjün etmek we aragatnaşyk hyzmatlarynyň hilini we onuň geçirijilik ukybyny ýokarlandyrmak zerurdyr. Şeýle hem pudaga häzirki zaman tehnologiýalaryny, oňyn halkara tejribäni ornaşdyrmak, ilata edilýän aragatnaşyk hyzmatlarynyň görnüşlerini artdyrmak we internet hyzmatlarynyň doly elýeterliligini üpjün etmek wajypdyr diýip, döwlet Baştutanymyz belledi.

Täze önümçilik kuwwatlyklarynyň gurluşygy üçin daşary ýurt maýa goýumlary, şol sanda karz serişdeleri çekilende, tehniki-ykdysady esaslandyrmalar jikme-jik taýýarlanylmalydyr. Taslamalaryň özüni ödeýşiniň möhletleri halkara tejribä laýyklykda seljerilmelidir. Milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow degişli işgärleriň ýokary derejede taýýarlanylmagyny üpjün etmegiň, hyzmatlary ýerlemegiň bazarlaryny öwrenmegiň möhümdigini belledi we bu babatda ulag-aragatnaşyk toplumynyň ýolbaşçylaryna anyk tabşyryklary berdi.

Hormatly Prezidentimiz maslahaty dowam edip, soňky ýyllarda ýurdumyzyň oba hojalyk toplumy boýunça 822 million 200 müň amerikan dollary möçberde daşary ýurt karz serişdeleriniň çekilendigini we özleşdirilendigini belledi. Häzirki döwürde karzlar boýunça galyndy 607 million 700 müň amerikan dollaryna barabardyr. Şondan 145 million amerikan dollary şu ýylyň mart — dekabr aýlarynda gaýtarylmaga degişlidir.

Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz oba hojalyk toplumynyň ýolbaşçylaryndan alnan karz serişdelerini wagtynda gaýtarmagy üpjün etmek boýunça işleriň nähili meýilleşdirilýändigi, oba hojalyk, aýratyn hem, azyk senagaty kärhanalaryny taslama kuwwatyna çykarmak üçin nähili çäreleriň görülýändigi bilen gyzyklandy.

Oba we suw hojalygy üçin niýetlenen iň kämil tehnikalaryň yzygiderli alynýandygyna garamazdan, hasyl ýygnamak we suwdan amatly peýdalanmak işleri talabalaýyk alnyp barylmaýar diýip, milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow aýtdy.

Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministri A.Altyýewe söz berdi. Ministr oba hojalygynda amala aşyrylýan düýpli özgertmeler hem-de pudagyň düşewüntliligini üpjün etmek boýunça görülýän çäreler barada hasabat berdi. Oba hojalygynyň okgunly ösmegini üpjün etmek, ýurdumyzda ýetişdirilýän oba hojalyk ekinlerini agrotehniki kadalara laýyklykda öz wagtynda ideg etmek üçin dünýäniň öňdebaryjy döwletlerinde öndürilen döwrebap oba hojalyk tehnikalary we gurallary hem-de olar üçin ätiýaçlyk şaýlary yzygiderli satyn alynýar. Şu maksatlar üçin Oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministrligi tarapyndan uly möçberdäki maýa goýumlary çekildi. Häzirki wagtda bu karz serişdelerini öz wagtynda üzmek üçin zerur işler alnyp barylýar.

Soňra Suw hojalygy baradaky döwlet komitetiniň başlygy G.Baýjanow suw pudagynyň kärhanalarynyň maliýe ýagdaýy hem-de olaryň maddy-enjamlaýyn binýadyny mundan beýläk-de pugtalandyrmak hem-de ýurdumyzyň suw serişdelerini rejeli ulanmak maksady bilen görülýän çäreler barada hasabat berdi.

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary E.Orazgeldiýew ministrlik hem-de obasenagat toplumynyň pudaklaýyn edaralary tarapyndan oba hojalyk tehnikalaryny, enjamlary hem-de lagym sorujylary satyn almak üçin daşary ýurt karzlarynyň çekilişi barada hasabat berdi.

Oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministrligi hem-de Suw hojalygy baradaky döwlet komiteti bu karzlary ýerine ýetirilen işlerden, hyzmatlardan hem-de öndürilen önümleri ýerlemekden alnan girdejileriň hasabyna üzmegi meýilleşdirýär.

Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, wise-premýere hem-de oba hojalyk toplumynyň ýolbaşçylaryna birnäçe anyk tabşyryklary berdi.

Milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow alnan daşary ýurt karz serişdelerini öz wagtynda gaýtarmagy üpjün etmek ýa-da üzmegiň möhletlerine täzeden seretmek boýunça bolup biljek ähli mümkinçilikleri düýpli öwrenmegi hem-de bu ugurda anyk teklipleri gysga wagtyň içinde taýýarlamagy tabşyrdy.

Döwlet Baştutanymyzyň belleýşi ýaly, çekilen serişdeleri öz wagtynda gaýtarmak maksady bilen, kärhanalaryň taslama kuwwatlygyna gysga möhletlerde çykarylmagyny üpjün etmek, munuň üçin önümçiligiň zerur düzümleriniň netijeli işlemegini guramak zerurdyr.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow obasenagat toplumyny özgertmegiň toplumlaýyn maksatnamasyny üstünlikli durmuşa geçirmegiň wajypdygyny belledi. Milli Liderimiz oba hojalygynyň ähli pudaklarynyň we daýhan hojalyklarynyň düşewüntliligini ýokarlandyrmak, bu ulgama hususy işewürligiň wekillerini giňden çekmek meselelerine aýratyn üns bermegiň möhümdigini belledi.

Obasenagat toplumyny dolandyrmagyň täze, netijeli usullaryny ulanmak, dünýäniň iň gowy tejribesini giňden ornaşdyrmak zerurdyr diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy we ministre bu babatda degişli tabşyryklary berdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow suw hojalygynda giň gerimli maýa goýum taslamalarynyň üstünlikli durmuşa geçirilmeginiň bugdaýyň, pagtanyň we beýleki oba hojalyk önümleriniň öndürilýän möçberlerini artdyrmaga we degişlilikde, ýurdumyzda azyk bolçulygyny üpjün etmäge, agrar ulgamyň eksport kuwwatyny pugtalandyrmaga ýardam edýändigini belledi.

Ýokary derejeli hünärmenler bilen üpjün etmekden, çig malyň, himiki serişdeleriň, ätiýaçlyk şaýlarynyň we sarp ediş serişdeleriniň getirilişini amatly etmekden başlap, taýýar önümleri bäsleşik şertlerinde ýerlemäge çenli ähli işleri talabalaýyk guramak möhümdir.

Gymmat bahaly oba we suw hojalyk tehnikalary uzak möhletiň dowamynda netijeli ulanylmalydyr, olara öz wagtynda we talabalaýyk hyzmat üpjün edilmelidir diýip, hormatly Prezidentimiz aýtdy. Şeýle hem bu ugurda GPS we ýangyjyň sarp edilişini awtomatik usulda hasaba alyş ulgamlary ýaly, häzirki zaman sanly tehnologiýalaryny giň gerim bilen ornaşdyrmagyň wajypdygy nygtaldy.

Döwlet Baştutanymyz daşary ýurt maýa goýumlary çekilende, tehniki-ykdysady esaslandyrmany jikme-jik taýýarlamagyň, taslamalaryň özüni ödeýşiniň möhletlerini halkara tejribä laýyklykda seljermegiň, degişli işgärleriň ýokary derejede taýýarlanylmagyny üpjün etmegiň, taýýar önümleri ýerlemegiň bazarlaryny öwrenmegiň zerurdygyny belledi hem-de bu babatda oba hojalyk toplumynyň ýolbaşçylaryna anyk tabşyryklary berdi.

Soňra ýurdumyzyň saglygy goraýyş we derman senagaty ministri N.Amannepesow ýolbaşçylyk edýän ulgamynda alnyp barylýan işleriň ýagdaýy barada habar berdi. Ilata ýokary halkara ülňülere laýyk gelýän lukmançylyk hyzmatlaryny bermegiň usullaryny mundan beýläk-de kämilleşdirmek, degişli düzümleri toplumlaýyn döwrebaplaşdyrmak we täze ugurdaş desgalary gurmak boýunça öňde durýan wezipeleri ýerine ýetirmek maksady bilen zerur işler alnyp barylýar.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, ilatyň saglygynyň goralmagyna we berkidilmegine, türkmenistanlylaryň durmuş derejesiniň ýokarlanmagyna gönükdirilen “Saglyk” Döwlet maksatnamasyny üstünlikli durmuşa geçirmegiň wajypdygyna ünsi çekdi.

Milli Liderimiz bu barada aýtmak bilen, döwletimiz tarapyndan saglygy goraýyş we derman senagaty ulgamynyň ösdürilmegine ägirt uly maliýe serişdeleriniň gönükdirilýändigini belledi hem-de olary netijeli özleşdirmek babatda ministre degişli tabşyryklary berdi.

Milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow maslahatyň barşynda maliýe-ykdysady toplumyň ýolbaşçylaryna ýüzlenip, alnan daşary ýurt karz serişdelerini wagtynda gaýtarmagy üpjün etmek boýunça işleriň nähili meýilleşdirilýändigi bilen gyzyklandy we serişdeleri gaýtarmagyň möhletini uzaltmak boýunça karz berijiler bilen işleri geçirmegiň möhümdigine ünsi çekdi. Döwlet Baştutanymyz kärhanalary taslama kuwwatyna çykarmak üçin zerur çäreleriň görülmegini esasy wezipeleriň hatarynda görkezdi.

Soňra hormatly Prezidentimiz şu meseleler bilen baglylykda, bu ulgamyň ýolbaşçylarynyň hasabatlaryny diňledi.

Ilki bilen, Merkezi bankyň başlygy M.Annadurdyýew milli ykdysadyýetimiziň pudaklaryny, şol sanda ägirt uly eksport kuwwatyna eýe bolan nebitgaz toplumyny, himiýa senagatyny, energetika, ulag, dokma toplumlaryny ösdürmäge gönükdirilen daşary ýurt maýa goýumlaryny gaýtarmak boýunça ýerine ýetirilen işleriň netijeleri barada hasabat berdi.

Milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, döwlet maksatnamalarynda kesgitlenen, halkymyzyň abadançylygyny ýokarlandyrmaga, türkmen döwletiniň ykdysady kuwwatyny pugtalandyrmaga gönükdirilen gaýragoýulmasyz wezipeleri ýerine ýetirmek maksady bilen, ýurdumyzyň ministrlikleri, pudaklaýyn dolandyryş edaralary we banklary bilen bilelikde, degişli çäreleri görmegiň zerurdygyna ünsi çekdi. Şunuň bilen baglylykda, Merkezi bankyň ýolbaşçysyna degişli tabşyryklar berildi.

Şeýle hem döwlet Baştutanymyz milli puluň hümmetini ýokarlandyrmak boýunça hemişe degişli işleriň geçirilip, daşary ýurt puly bilen bagly amallaryň düzgünleşdirilmelidigini, banklarda müşderilere hödürlenilýän hyzmatlaryň görnüşlerini giňeltmegiň hem-de medeniýetini ýokarlandyrmagyň, müşderileriň manat serişdeleriniň resmi hümmeti boýunça daşary ýurt puluna çalşanda kadalaşdyryjy namalaryň berjaý edilişine gözegçiligiň ýola goýulmagynyň möhümdigine ünsi çekip, bu barada Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň sekretary Ç.Amanowa degişli tabşyryklary berdi.

Daşary ykdysady iş bankynyň başlygy R.Jepbarow “Türkmenistanyň 2020 — 2025-nji ýyllar üçin daşary ykdysady işini ösdürmek boýunça Maksatnamasyna” laýyklykda, maýa goýumlary çekmekde görülýän anyk çäreler barada hasabat berdi.

Ýurdumyzda eksport ugurly we daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleri artdyrmak hem-de Türkmenistan — Owganystan — Pakistan — Hindistan gaz geçirijisiniň taslamasyny durmuşa geçirmek maksady bilen, maýa goýumlary çekmek işleri alnyp barylýar. Häzirki wagtda bu mesele boýunça daşary maliýe düzümleri bilen hyzmatdaşlyk ýola goýuldy.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, abraýly maliýe guramalary we banklary bilen netijeli gatnaşyklary pugtalandyrmak boýunça degişli işleri geçirmegiň möhümdigini belledi. Milli Liderimiz maksatnamada kesgitlenen çäreleriň bellenilen möhletlerde ýerine ýetirilmegini üpjün etmegiň möhümdigini belläp, bankyň ýolbaşçysyna anyk görkezmeleri berdi.

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary G.Müşşikow milli Liderimiziň tabşyrygyna laýyklykda, ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň daşary ýurtlardan çekilen karzlar boýunça bergilerine geçirilen seljerme işleriniň netijeleri barada hasabat berdi.

Häzirki wagtda hereket edýän şertnamalara laýyklykda, halkara maliýe guramalaryndan, daşary ýurt banklaryndan çekilen karzlar maýa goýum taslamalaryny, gurluşyk işlerini, satyn alynýan enjamlaryň we tehnikalaryň bahalaryny maliýeleşdirmäge gönükdirildi.

Wise-premýer şu ýylyň 8-nji marty ýagdaýyna her pudak boýunça özleşdirilen karzlar hem-de çekilen pul serişdeleriniň galyndylaryny gaýtaryp bermegiň göz öňünde tutulan möhletleri barada hem maglumat berdi.

Şeýle hem ýurdumyzyň halkara derejede tölege ukyplylygyny durnukly saklamak, ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň daşary ýurt banklaryna we halkara maliýe guramalaryna karz borçnamalaryny öz wagtynda ýerine ýetirmek maksady bilen, mundan beýläk-de zerur işleri geçirmegiň meýilleşdirilýändigi habar berildi.

Döwlet Baştutanymyz hasabaty diňläp, wise-premýere gözegçilik edýän ulgamlarynyň ýolbaşçylarynyň, aýratyn-da, hem bank ulgamynyň ýolbaşçylarynyň alyp barýan işlerinden örän nägiledigini aýtdy. Milli Liderimiz maliýe-ykdysady toplumyň işi barada aýdyp, häzirki döwürde döwlet eýeçiligini hususylaşdyrmak boýunça işleriň degişli derejede guralmaýandygyny belledi. Mundan başga-da, hususylaşdyrylan kärhanalarda we desgalarda hususylaşdyrmagyň şertleriniň ýerine ýetirilişine talabalaýyk gözegçilik edilmeýär.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Maliýe we ykdysadyýet ministrliginiň işine ünsi çekip, onuň üstüne ykdysadyýetiň hususy pudagyny, şol sanda kiçi we orta telekeçiligi ösdürmek boýunça döwlet syýasatyny amala aşyrmagyň ýüklenendigini belledi. Ýöne, muňa garamazdan, bu ugurda işler degişli derejede alnyp barylmaýar diýip, milli Liderimiz sözüni dowam etdi.

Şunuň bilen baglylykda, telekeçiligi ösdürmek boýunça esasy işleri Senagatçylar we telekeçiler birleşmesi alyp barýar diýip, döwlet Baştutanymyz Maliýe we ykdysadyýet ministrliginiň bu ugurda ýeterlik işjeňlik görkezmeýändigini belledi.

Hormatly Prezidentimiz Oba milli maksatnamasyny durmuşa geçirmek boýunça alnyp barylýan işlere hem gözegçilik etmegiň möhümdigine ünsi çekdi we bu maksatnama laýyklykda, medeni-durmuş maksatly desgalaryň, şeýle hem täze häzirki zaman obalarynyň we şäherçeleriniň gurluşygynyň ýeterlik depginde alnyp barylmaýandygyny aýtmak bilen, gurluşyklaryň möhletinden yza galmagynyň sebäplerini seljermegi tabşyrdy.

Milli Liderimiz M.Annadurdyýewe ýüzlenip, ýurdumyzyň banklarynyň işlerine köp nägilelik bildirilýändigini aýtdy. Karz edaralarynyň esasy wezipesiniň milli manadyň hümmetini durnukly saklamak bolup durýandygyny bellemek bilen, döwlet Baştutanymyz bu wezipäniň ýaramaz ýerine ýetirilýändigine ünsi çekdi.

Häzirki döwürde bank ulgamynyň esaslyk maýasynyň derejesi, umuman, o diýen ýokary däl diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow onuň derejesini ýokarlandyrmagyň zerurdygyny aýtdy. Bu çäre bank ulgamynyň durnukly, sazlaşykly we ygtybarly bolmagyny üpjün eder. Banklaryň bäsleşige ukyplylygyny güýçlendirmäge, hyzmatlar bazarlaryny ösdürmäge we müşderileriň ynamyny ýokarlandyrmaga ýardam eder. Şeýle hem ykdysadyýetiň beýleki pudaklary bilen, şol sanda karz işini işjeňleşdirmegiň hasabyna netijeli özara hyzmatdaşlyk etmäge itergi berer.

Bank ulgamynda öňdebaryjy maglumat tehnologiýalary ýeterlik derejede ösdürilmeýär we ulanylmaýar. Bu bolsa, umuman, banklaryň işine ýaramaz täsir edýär. Hususan-da, ýokary hilli bank hyzmatlarynyň we önümleriniň giň toplumynyň berilmegine, maglumat üpjünçiligine, girdeji almaga ýaramaz täsirini ýetirýär. Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz Gurbanguly Berdimuhamedow öňdebaryjy bank maglumat tehnologiýalaryny ornaşdyrmak bilen bagly işleri hem çaltlandyrmagyň möhümdigine ünsi çekdi. Merkezi bankyň ýolbaşçysyna kesgitlenen işleriň öz wagtynda ýerine ýetirilmegine gözegçilik etmek tabşyryldy.

Milli Liderimiz wise-premýer G.Müşşikowa hem-de banklaryň ýolbaşçylaryna ýüzlenip, ýurdumyzyň bank ulgamynyň işini gowulandyrmaga gönükdirilen birnäçe anyk wezipeleri kesgitledi. Ozaly bilen, daşary ýurt karzlaryna hemişe gözegçilik amala aşyrylmalydyr. Döwlet Baştutanymyz bu ugurda töwekgelçilikler boýunça wagtynda zerur işleriň geçirilmelidigine ünsi çekip, daşary ýurt karz serişdeleriniň bellenen möhletlerde gaýtarylmagy üçin zerur çäreleri görmegi tabşyrdy.

Täze önümçilik kuwwatlyklarynyň gurluşygy üçin daşary ýurt maýa goýumlary, şol sanda karz serişdeleri çekilende tehniki-ykdysady esaslandyrma düýpli seljerilmelidir diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow belledi. Gyzyklanýan tarap — buýrujy we karz alyjy bilen bilelikde halkara tejribä laýyklykda, taslamalaryň özüni ödeýşiniň möhletleri, taýýar önümleri ýerlemegiň bazarlary seljerilmelidir.

Milli Liderimiz sözüni dowam edip, daşary ýurt karzlary çekilende, mümkin bolan derejede pes göterim möçberlerini we ýurdumyz üçin bähbitli şertleri gazanmagyň möhümdigine ünsi çekdi.

Döwlet Baştutanymyz banklaryň ýolbaşçylarynyň işiniň netijelerine birinji çärýegiň jemleri boýunça baha beriljekdigini belledi.

Soňra hormatly Prezidentimiz maslahata gatnaşyjylara ýüzlenip, bellenilişi ýaly, biz diňe oňyn makroykdysady ösüşi saklap galman, eýsem, ony berkitmelidiris diýip belledi. Puluň hümmetsizlenmegini bellenen derejede, milli manadymyzyň hümmetini durnukly derejede saklamalydyrys diýip, milli Liderimiz nygtady.

Ýurdumyzyň Konstitusiýasyna laýyklykda, bazar ykdysadyýetine geçmegiň depginini güýçlendirmek wajypdyr. Döwlet diňe ýurduň howpsuzlygyny we goranmak ukybyny üpjün etmek üçin häkimiýet ygtyýarlyklaryny amala aşyrmaga zerur bolan emlägi dolandyrmalydyr.

Hormatly Prezidentimiz diňe diwersifikasiýa ýoly bilen, hemmetaraplaýyn ösen ykdysadyýetiň uzak geljekde hem durnukly boljakdygyny belläp, öz möwritini geçirip barýan we geçiren, bäsleşige ukyply däl önümçilikleri aradan aýyrmagy, innowasiýalary, täze tehnologiýalary ornaşdyrmaga niýetlenen ykdysady gurşawy döretmegi, döwletimizi senagat taýdan ösen ýurda öwürmek üçin alnyp barylýan işleriň depginini düýpli güýçlendirmegi gaýragoýulmasyz wezipeleriň hatarynda kesgitledi. Şonuň netijesinde, bütindünýä bazarynda ýurdumyzyň mynasyp orny eýelemegini gazanmaly diýip, milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow nygtady.

Döwlet Baştutanymyz maliýe we bank-karz ulgamyny döwrebap ýagdaýa getirmegiň ýollary barada hem durup geçip, karz serişdeleriniň elýeterli bolmagyny üpjün etmegiň we maliýe hyzmatlarynyň hilini ýokarlandyrmagyň wajypdygyna ünsi çekdi. Bu bolsa diňe bir ykdysadyýet üçin däl, eýsem, raýatlar üçinem şeýle bolmalydyr. Bu ugurda, ilkinji nobatda, gozgalmaýan emläk üçin, bilim we sarp ediş karzlary göz öňünde tutulmalydyr diýip, hormatly Prezidentimiz aýtdy.

Milli Liderimiz ähli ýolbaşçylardan daşary ýurt pulunda gelip gowuşýan serişdeleriň möçberini artdyrmak ugrunda tutanýerli işlemegi, beýleki döwletlere iberilýän harytlaryň möçberlerini artdyrmagyň ýollaryny gözlemegi talap edip, olardan bu mesele boýunça anyk tekliplere garaşýandygyny we bu ugurda islendik tekliplere seretmäge taýýardygyny belledi.

Maslahatyň dowamynda döwlet Baştutanymyz bar bolan kemçilikleri düzetmek üçin gysga wagtyň içinde çözmeli wezipeleriň diňe bir bölegini belläp geçdik diýip nygtady. Elbetde, olary ýerine ýetirmek aňsat bolmaz.

Gynansak-da, durmuşymyzyň dürli ugurlarynda heniz köp sanly meseleler we kemçilikler bar. Bu meseleler hemmelere mälimdir diýip, milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow nygtady we ýurdumyzyň ösüşine zyýan berýän päsgelçilikleri ýeňip geçmek üçin başy başlanan özgertmeleri gyşarnyksyz ýerine ýetirmegiň zerurdygyna ünsi çekdi.

Bu ugurda şu ýyl ähli ýolbaşçylar jan aýaman, tutanýerli we yhlas bilen işlemelidir. Biziň öňümizde ýene-de köp sanly kynçylyklaryň bolmagy mümkin. Biz bu kynçylyklary ýeňip geçmäge taýýar bolmalydyrys diýip, hormatly Prezidentimiz belledi.

“Ýöne, kynçylyklara garamazdan, bellän özgertmeler ýolumyz bilen gyşarnyksyz öňe gideris. Öňe we diňe öňe gideris. Munuň üçin bizde ähli mümkinçilikler bar” diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy.

Milli Liderimiz çykyşyny jemläp, esasy zady — häzirki döwürde ykdysadyýetimizi çalt depginler bilen, hil taýdan ýokary derejede ösdürmegi we belende galdyrmagy üpjün etmäge ukyply, ýaş ýolbaşçylaryň hem-de täze döwlet maksatnamalarynyň zerurdygyny aýratyn belledi. Ýurdumyzy ösdürmegiň täze maksatnamalary jemi içerki önümi düýpli artdyrmak ýaly wezipeleri çözmäge mümkinçilik berer, ahyrky netijede bolsa, mähriban halkymyzyň hal-ýagdaýyny we ýaşaýyş-durmuşynyň hilini ýokarlandyrmaga şert döreder.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow iş maslahatyny tamamlap, oňa gatnaşanlara berk jan saglygyny, maşgala abadançylygyny, Garaşsyz Watanymyzy ösdürmegiň bähbidine alyp barýan işlerinde uly üstünlikleri arzuw etdi.

Daşary ýurtly hyzmatdaşlar bilen nobatdaky wideoduşuşyklar

AŞGABAT, 11-nji mart (TDH). Şu gün Mejlisde Türkmenistanyň we Özbegistan Respublikasynyň Parlamentara dostluk toparynyň agzalarynyň gatnaşmagynda onlaýn görnüşde duşuşyk geçirildi. Onda ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň ileri tutulýan ugurlary ara alnyp maslahatlaşyldy.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň 25-nji fewralda deputatlar bilen geçirilen duşuşykda belleýşi ýaly, Mejlisiň alyp barýan köptaraply işlerinde halkara we parlamentara gatnaşyklar bilen baglanyşykly meseleler möhüm orun eýeleýär. Şoňa görä-de, şu ýyl daşary ýurtlaryň parlamentleri, abraýly halkara guramalar bilen ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygy netijeli dowam etmek Mejlisiň esasy wezipeleriniň biri bolmalydyr.

Türkmenistanyň we Özbegistan Respublikasynyň Parlamentara dostluk toparynyň agzalarynyň häzirki gepleşikleriniň dowamynda özara bähbitli ugurlar boýunça netijeli gatnaşyklaryň has-da ösdürilmegine gyzyklanmalary tassyklanyldy. Iki dostlukly goňşy ýurduň kanunçykaryjylyk edaralarynyň derejesinde hyzmatdaşlygyň pugtalandyrylmagynyň türkmen-özbek gatnaşyklarynyň aýrylmaz düzüm bölegi bolup durýandygy nygtaldy.

* * *

Şu gün Türkmenistanyň wekiliýeti göni wideoaragatnaşyk arkaly Garaşsyz Döwletleriň Arkalaşygyna agza ýurtlaryň Halkara ykdysady forumynyň çäklerinde geçirilýän “GDA-30” sergisine gatnaşdy.

Ýurdumyzyň ministrlikleriniň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň, welaýatlaryň wekilleri ýörite elektron enjamda wirtual diwarlyklaryny görkezdiler. Şolarda daşary ýurtly hyzmatdaşlar, umuman, internet-köpçüligi Türkmenistanda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň başlangyçlary boýunça durmuşa geçirilýän giň gerimli özgertmeler, ähli ulgamlarda gazanylan beýik üstünlikler, bar bolan uly eksport kuwwatymyz hem-de uzak möhletleýin, özara bähbitli hyzmatdaşlygy ýola goýmak üçin mümkinçilikler bilen tanyşdyrylýar.

Wideoşekillerde Türkmenistanda çykarylan senagat, azyk we hojalyk harytlary, dokma, mebel önümleri, elektron enjamlar, häzirki zamanyň durmuş tehnikalary we beýlekiler barada gürrüň berilýär.

Sergi ýurdumyzyň halkara hil ölçeglerine kybap gelýän dürli görnüşli önümleri öndürýän işewür toparlaryň barha artýan eksport kuwwaty bilen tanyşmaga mümkinçilik döredýär.

Diwarlyklaryň we umumy elýeterli elektron serişdeleriň kömegi bilen bütindünýä torunda Watanymyzyň üstünlikleriniň görkezilmegi uzak aralykdaky ulanyjylara ol ýa-da beýleki pudak barada özlerini gyzyklandyrýan hemme maglumatlary gije-gündiziň dowamynda almak bilen birlikde, ministrlikler we pudaklaýyn dolandyryş edaralary bilen göni habarlaşmaga hem mümkinçilik berýär.

GDA-EKSPO/CIS EXPO diýen market-pleýs kompaniýalar, harytlar baradaky wideogörnüşleri hem-de Arkalaşygyň ýurtlarynyň sergä gatnaşyjylarynyň wirtual ýagdaýda hödürleýän hyzmatlarynyň degişli ugurlaryny beýan edýän ulgam hökmünde işleýär.

Şeýle hem şu gün Söwda-senagat edarasynyň mejlisler zalynda göni wideoaragatnaşyk arkaly türkmen wekiliýeti GDA-nyň Halkara ykdysady forumynyň çäklerinde geçirilýän “Dünýäniň özakymlylyk ýagdaýlary” diýen syýahatçylyk kongresine gatnaşdylar. Onlaýn duşuşygyň dowamynda oňa gatnaşyjylar milli ykdysadyýetleri pugtalandyrmak we halklaryň arasyndaky gatnaşyklary ösdürmek üçin dünýä syýahatçylygynyň eýeleýän ägirt uly ornuny göz öňünde tutup, ony ösdürmegiň zerurdygyna halkara jemgyýetçiligiň ünsüni çekmäge gönükdirilen forumyň örän möhümdigini nygtadylar.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň üstünlikli durmuşa geçirýän “Açyk gapylar” we oňyn hyzmatdaşlyk syýasaty, halkymyzyň baý taryhy-medeni mirasynyň we mähriban Diýarymyzyň täsin tebigatynyň bolmagy milli syýahatçylyk ulgamynda okgunly ösüşe itergi berýär. Syýahatçylyk pudagyndaky meseleleri düzgünleşdirýän hukuk namalarynyň kabul edilmegi, «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda, ak mermerli paýtagtymyz Aşgabat şäherinde we welaýatlarda kaşaň myhmanhana toplumlarynyň gurulmagy ýurdumyzyň dünýäniň syýahatçylyk bazarynda eýeleýän ornuny berkitmeginiň kuwwatly şertine öwrüldi.

Onlaýn mejlisiň dowamynda bellenilişi ýaly, syýahatçylyk ulgamyna işewürligiň işjeň çekilmegi hyzmatlaryň eksportunyň artmagyna ýardam berýär, bu pudagy dolandyrmagyň we sanly ulgam arkaly ösdürmegiň giňeldilmegi bolsa oňa diwersifikasiýa üçin täze itergi berip, Türkmenistanyň syýahatçylyk desgalarynyň hem-de ugurlarynyň ählisi barada maglumatlara halkara jemgyýetçiligiň giň elýeterliligini üpjün eder.

Kongrese gatnaşyjylar syýahatçylygyň ägirt uly durmuş, medeni we ykdysady ähmiýetini belläp, koronawirus pandemiýasy tamamlanandan we döwletara serhetler açylandan soň ýokary düşewüntli bu ugry wagyz etmek, täzeden dikeltmek hem-de has-da depginli ösdürmek boýunça bilelikde işlemäge özara gyzyklanma bildirýändiklerini nygtadylar.

* * *

Şu gün Türkmenistanyň Döwlet medeniýet merkeziniň Döwlet kitaphanasynyň hem-de welaýatlaryň iri kitaphanalarynyň wekilleri wideomaslahat görnüşinde geçirilýän «Kitaphanalaryň arkalaşygy: üstünlikler we uzak möhletleýin hyzmatdaşlygyň geljegi» atly iki günlük halkara foruma gatnaşdylar. Çäre Garaşsyz Döwletleriň Arkalaşygynyň döredilmeginiň 30 ýyllygyna hem-de kitaphana işiniň iň oňat tejribesi we GDA ýurtlarynyň kitaphanalarynyň arasyndaky gatnaşyklaryň geljegi bilen tanyşdyrmaga bagyşlanyldy.

Onlaýn forumyň çäklerinde “Iň oňat amalyýetçiler — 2020 we ugurlar — 2021” diýen bilermenleriň derejesindäki mejlisde GDA agza döwletleriň kitaphanalarynyň ýolbaşçylary duşuşdylar.

Türkmenistanda kitaphana işiniň ösdürilmeginiň hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň yzygiderli üns merkezinde durýandygy nygtaldy. Döwlet Baştutanymyz ýurdumyzyň taryhy-medeni mirasyny we häzirki döwürdäki üstünliklerini wagyz etmäge, türkmenistanlylaryň aň-paýhas taýdan ösmegine hem-de watançylyk taýdan terbiýelenmegine ýardam berýän milli ruhy mirasymyzy saklaýan ylym-bilim we medeni merkezler hökmünde kitaphanalaryň eýeleýän ornuny yzygiderli belleýär.

Milli Liderimiziň tabşyryklaryna laýyklykda, elektron kitaphanalaryň maglumat binýadynyň we gaznalarynyň artdyrylmagyna gönükdirilen işler işjeňleşdirilýär, olaryň sanly ulgamda hödürleýän hyzmatlarynyň gerimi ep-esli giňelýär.

Häzir Türkmenistanyň Medeniýet ministrliginiň garamagynda kitaphanalaryň 230-sy bar. Bilim ministrliginiň ulgamynda, Ylymlar akademiýasynda, ministrliklerde we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynda kitaphanalaryň köp bölegi jemlenendir. Ýurdumyzyň okuw mekdepleriniň kitaphanalarynyň kitap gaznalary yzygiderli artýar.

Türkmenistanyň Döwlet kitaphanasy ýurdumyz baradaky arhiw gaznalarynyň saklanýan ajaýyp ýeridir. Bu ýerde golýazmalar we şahyrana diwanlar, astronomiýa, himiýa, lukmançylyga bagyşlanan gadymy ýazuw ýadygärlikleri we beýlekiler aýawly saklanylýar.

Ýurdumyzyň baş kitaphanasy halkara kitap alyş-çalyşmalaryny işjeň amala aşyryp, dünýäniň dürli ýurtlarynyň guramalary bilen hyzmatdaşlyk edýär. Kitaphana ulgamynda esasy usulyýet merkezi bolan bu ýerde okuw maslahatlary, sergiler hem-de döredijilik işgärleri bilen duşuşyklar guralýar.

“Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany” diýen şygar astynda geçýän şu ýylda ýurdumyzyň Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygynyň hem-de Aşgabadyň 140 ýyllygynyň belleniljekdigi nygtaldy. Şunuň bilen baglylykda, foruma gatnaşyjylar şu mynasybetli meýilleşdirilen çäreler bilen tanyşdyryldy we şolara gatnaşmaga çagyryldy.

12-nji martda «Kitaphanalaryň arkalaşygy: üstünlikler we uzak möhletleýin hyzmatdaşlygyň geljegi» diýen halkara maslahatynyň çäklerinde ýurdumyzyň welaýat kitaphanalarynyň işi barada çykyşlar diňleniler. “2020-nji ýylyň wehimleri: Arkalaşygyň kitaphana jemgyýetçiligine degişli meseleler” diýen at bilen meýilleşdirilen pikir alyşmalarda çäklendirilen çäreleriň şertlerinde kitaphanalaryň işleri we ilkinji nobatdaky wezipeleriň çözülişi ara alnyp maslahatlaşylar.

Uzak ýyllaryň dowamynda akademik Wiktor Sarianidiniň ýolbaşçylygynda Goňurdepe ýadygärlikler toplumynda geçirilen gazuw-agtaryş işleriniň netijesinde adam eliniň aýasyna barabar bolan kiçijik ak keçe bölegi tapyldy. Alym bu keçe böleginiň 4000 ýyllap ýeriň astynda saklanyp galandygy barada öz pikirini öňe sürdi.

Häzirki wagtda ýurdumyzda ÝUNESKO-nyň Adamzadyň maddy däl medeni mirasynyň sanawyny giňeltmek boýunça degişli işler üstünlikli dowam edýär. 2021-nji ýylyň ahyryna «Dutar ýasamak senetçiligi, dutarda saz çalmak we bagşyçylyk sungaty» atly hödürnamany ÝUNESKO-nyň Adamzadyň maddy däl medeni mirasynyň sanawyna girizmek meýilleşdirildi. Şeýle hem ÝUNESKO bilen hyzmatdaşlygyň çäklerinde halkymyzyň medeni we ruhy gymmatlyklary bolan ahalteke atlarynyň we türkmen alabaýlarynyň dünýä derejesindäki ähmiýetini ýokarlandyrmak maksady bilen hödürnamany taýýarlamak hem Adamzadyň maddy däl medeni mirasynyň sanawyna girizmek boýunça degişli işler alnyp barylýar. Şol bir wagtda «Türkmen keçe sungatyny» ÝUNESKO-nyň Adamzadyň maddy däl medeni mirasynyň görnükli nusgalarynyň sanawyna girizmek baradaky hödürnamany taýýarlamak ugrundaky tagallalar halkymyzyň medeni we ruhy gymmatlyklarynyň dünýä derejesindäki ähmiýetiniň has hem ýokarlandyrylmagyna gönükdirilendir.

Keçe sungaty türkmen halkynyň medeni mirasynyň naýbaşy gymmatlyklarynyň arasynda aýratyn orun tutýar. Türkmen zenanlarynyň çeper elleriniň ajaýyp sungaty bolan keçeler biziň ýurdumyzyň taryhynda öçmejek yz galdyrypdyr. Bu sungat halkymyzyň medeni gymmatlyklarynyň gadymy kökleriniň nyşanydyr. Keçe sungatynyň taryhy barada Türkmenistanyň Ylymlar akademiýasynyň Taryh we arheologiýa institutynda has anyk we baý maglumatlar saklanýar.

Uzak ýyllaryň dowamynda akademik Wiktor Sarianidiniň ýolbaşçylygynda Goňurdepe ýadygärlikler toplumynda geçirilen gazuw-agtaryş işleriniň netijesinde adam eliniň aýasyna barabar bolan kiçijik ak keçe bölegi tapyldy. Alym bu keçe böleginiň 4000 ýyllap ýeriň astynda saklanyp galandygy barada öz pikirini öňe sürdi. Galyberse-de, Altaýdaky Pazyryk depesinden keçe bölekleriniň tapylmagy, 1957 — 1963-nji ýyllarda Russiýa Federasiýasynyň Ylymlar akademiýasynyň Mikluho Maklaý adyndaky Etnografiýa instituty tarapyndan geçirilen ylmy ekspedisiýa netijesinde Amyderýanyň orta akymynyň boýunda ýaşaýan türkmenleriň durmuşynda uly orun eýelän keçeçilik sungaty baradaky maglumatlaryň ýüze çykarylmagy keçe önümleriniň taryhynyň alyslara uzandygynyň ylmy subutnamasydyr.

Keçeçilik sungaty we onuň taryhy, il içinde bu medeni mirasymyzyň eýeleýän orny barada Türkmenistanyň taryh we etnografiýa ulgamynda iş alyp barýan alymlarymyzyň hem ençeme ylmy işleriniň bardygyny bellemek gerek. Bu ugurdaky ilkinji ylmy makala 1964-nji ýylda etnograf alym A.N.Pirgulyýewa tarapyndan ylmy-arheologiki maglumatlar esasynda ýazylýar. Türkmenistanyň Ylymlar akademiýasynyň Taryh we arheologiýa institutynyň etnografiýa bölüminiň ylmy işgäri Annagül Babaýewa bolsa keçe sungatynyň taryhyna we etnografiýasyna bagyşlanan düşündiriş sözlügini taýýarlady.

Mälim bolşy ýaly, Türkmenistanyň ekerançylyk sebitleriniň töweregini maldarçylyk hojalygyny ösdürmäge amatly bolan sähralar tutýar. Şu sebäbe görä, biziň ata-babalarymyz, esasan hem, çarwaçylyk hem-de ekerançylyk bilen meşgullanypdyrlar.

Çarwa ilatyň arasynda maldarçylyk has ýörgünli bolupdyr. Olar mallaryny dok saklamak üçin bol otly ýaýlalarda göçüp-gonup ýaşapdyrlar. Çarwalaryň esasy eklenji maldarçylykdan gelýän girdejilere bagly bolupdyr. Mallaryň diňe bir eti däl, eýsem, derisi, ýüňi zaýalanmazdan tygşytly ýygnalyp, eýlenip, daralyp satuwa çykarylypdyr. Bu babatda goýun we düýe ýüňleri çarwalara kän girdeji getiripdir. Şonuň üçin-de çarwa halky goýnuň ýazlyk we güýzlük ýüňünden edilýän ýüň önümlerini taýýarlamak işlerine aýratyn üns beripdir. Çarwa ilaty, köplenç sähralyk, baýyrlyk, jülgelik ýerlerde mesgen tutupdyrlar. Ylaýta-da, türkmen halkynyň arasynda «Altyn ýaýla» saýylan Garagum sährasy ençeme ýüzýyllyklaryň dowamynda çarwa ilatyny gursagynda çoýup, ekläp gelipdir. Çarwalar bu ýerlerde ak öýleri dikip, onuň içini, daşyny bezemekde keçeleri has giňden ulanypdyrlar. Bu bolsa ilatyň arasynda keçe basmak, keçe önümlerini taýýarlamak sungatynyň giň ýaýramagyna we nesilden-nesle geçip ornaşmagyna sebäp bolupdyr. Has irki döwürlerden bäri türkmen keçesi diňe bir haryt däl, eýsem, halkyň gündelik durmuşynda peýdalanan iň möhüm öý goşy bolup hyzmat edipdir. Çarwa maşgalasynda tomus paslynda sowujak saklamak maksady bilen süýt-gatyk saklanýan golçalaryň daşyna öllenen keçäni dolapdyrlar, gyş paslynda olar guragyry, bilagyry, böwrek agyry kesellerini bejermekde giňden ulanylypdyr. Mundan başga-da aýagy ýyly saklamak üçin keçe bölejikleri aýakgaplaryň içine petek edip kesilip goýlupdyr.

Türkmen keçesiniň sähralyk ýerlerde dikilen ak öýlerde, çatmalarda ýaşan ilaty, şol sanda çopan-çolugy üstüne abanýan dürli howplardan goramakda hem ähmiýetiniň uly bolandygyny bellemek gerek. Keçe düşelen ýere ýylan, möý, içýan ýaly zäherli mör-möjekler gelip bilmeýär, sebäbi olar goýun sürüsiniň özlerini depelemeginden we goýun derisiniň ysyndan gorkýarlar.

Halkymyzda keçäniň ýaş çagalary, gelin-gyzlary göz degmekden goramak güýjüniň barlygyna-da ynanylyp gelinýär. Şonuň üçin hem olaryň boýnuna keçe böleklerinden taýýarlanan içi dogaly tumarlar, bagjyklar asylypdyr, owadan gülli bilezikler bolsa goşarlaryna dakylypdyr.

Keçäniň ýene-de bir özboluşly aýratynlygy onuň ýangyndan gorap bilijiligidir. Çarwa ilaty islendik bir ýerde dörän ýangyny üstüne keçe atmak arkaly söndüripdirler. Häzirki wagtda ýangyn söndüriji edaralar hem güýçli ýangynlary keçäniň kömegi bilen söndürmek usulyny giňden peýdalanýarlar.

Türkmen keçesi, ilkinji nobatda, tebigy we ekologiýa taýdan tämiz önümdir. Keçäniň esasyny emele getirýän goýun ýüňüniň düzüminde lanolin (goýun ýagy) saklanýar. Ol köplenç, «goýun mumy» diýlip hem atlandyrylýar. Lanolin, («Lana» latyn dilinde ýüň, «oleum» ýag diýmekdir) esasan, goýun ýüňüniň ýokary gyzgynlykdaky suwda gaýnadylmagy netijesinde alynýar. Onuň düzümindäki baý garyndylar adam bedeninde döreýän dürli sowuklama we ýokanç kesellere garşy göreşmäge ukyplydyr. Halkyň gündelik durmuşynda giňden ulanylan we ruhy dünýäsine siňen keçelerimiz häzirki wagtda-da ýurdumyzyň dürli künjeklerinde ýaşamagyny dowam etdirýär. Halkymyz oňa hiç wagt ähmiýetini ýitirmejek milli sungat hökmünde garaýar.

Çynar RÜSTEMOWA,

Türkmenistanyň ÝUNESKO-nyň işleri barada Milli toparynyň jogapkär sekretary, filosofiýa ylymlarynyň kandidaty.