Gahryman Arkadagymyz ýurdumyzyň senagatyny ösdürmek wezipesine uly üns bermek bilen, dünýä hojalyk gatnaşyklar ulgamyna üstünlikli goşulyşmagy üçin ähli şertleriň döredilmegini döwlet ähmiýetli derwaýys wezipeleriň hatarynda goýýar. Milli ykdysadyýetimiziň ýokary depginlerde ösýän pudaklarynyň biri bolan himiýa senagaty ägirt uly kuwwatlyklara eýedir. Bu ugruň uly eksport mümkinçilikleri bar. HormatlyPrezidentimiziň baştutanlygynda himiýa toplumyny ösdürmek boýunça badalga berlen giň gerimli işler milli ykdysadyýetimizi dünýä derejesine çykarmak, ýurdumyzyň ägirt uly serişdeler kuwwatyny netijeli peýdalanmak, eksport ugurly senagat önümleriniň möçberini artdyrmak maksadyndan ugur alýar.

Häzirki döwürde himiýa pudagyny ösdürmek boýunça birnäçe wezipeler öňde goýlup, olaryň durmuşa geçirilmegi milli senagaty ösdürmäge täze itergi berer. Bu ugurda ýokary düzümli etana baý bolan gaz känleriniň binýadynda gazhimiýa toplumyny gurmaga aýratyn üns bermek ilkinji wezipeleriň hatarynda görkezilýär. Şeýle önümçilikler gysga wagtyň içinde polietilen bilen polipropileniň önümçiligini giňden ýola goýmaga, rezin-tehniki we kauçuk önümçiligi üçin çig mal binýady bolup hyzmat edýän önümleri öndürmäge mümkinçilik berýär. Şu önümçilikleriň utgaşmagynyň senagat önümleriniň ýüzlerçe görnüşlerini öndürmek üçin serişde hökmünde ulanylýan polimerleriň dürli görnüşlerini çykarmaga şert döredýär.

Türkmenistanyň himiýa senagatynyň ägirt uly serişde mümkinçiligi bar. Iri gazhimiýa we nebithimiýa pudaklaryny döretmek boýunça yzygiderli işler geçirilýär. Şeýle kuwwatlyklaryň döredilmegi, elbetde, geljekde hem milli ykdysadyýetiň yzygiderli ösdürilmegine, täze iş orunlarynyň döredilmegine, çig maly gaýtadan işlemek arkaly gymmatly önümleriň öndürilmeginiň möçberleriniň ykdysadyýetiň eksport kuwwatynyň artdyrylmagyna mümkinçilikleri döreder.

Himiýa senagaty milli ykdysadyýetiň çalt depginler bilen ösýän pudagy bolup, bu pudagyň öndürýän önümleriniň görnüşleri yzygiderli artýar. Ýurduň çig mal, gor serişdeleri oba hojalygynyň içerki islegini doly kanagatlandyryp biljek möçberlerinde mineral dökünleriniň ähli görnüşini öndürmäge mümkinçilik berýär. Himiýa pudagynyň çig mal we önümçilik mümkinçilikleriniň doly herekete girizilmegi ýerli bazary ýokary hilli harytlar bilen doldurmak, milli senagatyň eksport kuwwatyny artdyrmak wezipeleriniň oňyn çözülmegine mümkinçilik berer. Ýurdumyzy ösdürmekde tutumly başlangyçlara badalga berýän hormatly Prezidentimiziň il-ýurt bähbitli işleriniň hemişe rowaçlyklara beslenmegini arzuw edýäris.

Aýnur AKMYRADOWA,

S.A.Nyýazow adyndaky Türkmen oba hojalyk uniwersitetiniň talyby

Türkmen halkynyň her bir güni uly üstünliklere, taryhy wakalara beslenýär. Häzirki bagtyýarlyk döwründe gazanylýan üstünlikler, ýetilýän belent sepgitler munuň aýdyň nyşanydyr. Esasan hem ýurdumyzyň ösüşi, dünýädäki belent abraýy aýratyn bellenmäge mynasypdyr. Şu ýyl eziz Diýarymyzda şanly wakalar, ösüşler sanardan kän bolup, bularyň her biri buýsançly söhbetlere mynasypdyr. Berkarar Watanymyzda gazanylýan uly üstünlikler, ýetilýän täze sepgitler hormatly Prezidentimiziň beýik işleriniň, durmuşa geçirýän belent maksatlarynyň rowaçlanýandygyny aýdyň beýan edýär. Gazanylýan beýik ösüşler ýurdumyzyň aýdyň ýollardan barýandygyny we röwşen geljeginiň has-da ösüşlidigini dünýä aýan etdi. Döwür öňe barýar, durmuş ösýär, özgerýär. Şu şanly ýylymyzda gazanylan iň beýik ösüşler halkymyzyň durmuşyndaky belent üstünlikler bolup kalba dolýar.

«Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» diýlip yglan edilen ýylymyz milli Liderimiziň parasatly baştutanlygynda gazanylýan üstünliklere beslenýär. Şolaryň hatarynda Owganystan Yslam Respublikasyndaky Akina — Andhoý menzilleriniň arasyndaky 30 kilometrlik demir ýoluň ulanmaga berilmegi, Kerki (Türkmenistan) — Şibirgan (Owganystan) ugry boýunça güýjenmesi 500 kilowolt bolan 153 kilometrlik elektrik geçiriji ulgamyň, Ymamnazar (Türkmenistan) — Akina (Owganystan) hem-de Serhetabat (Türkmenistan) — Turgundy (Owganystan) optiki-süýümli halkara ulgamyň, Lebap welaýatynyň Çärjew etrabynda ýerleşýän “Malaý” gaz känindäki täze gaz gysyjy desganyň işe girizilmegi ýaly halkara ähmiýetli taslamalar bar.

Hazar deňzindäki «Dostluk» ýatagynyň uglewodorod serişdelerini bilelikde gözlemek, işläp geçmek we özleşdirmek hakynda Türkmenistanyň Hökümeti bilen Azerbaýjan Respublikasynyň Hökümetiniň arasynda özara düşünişmek hakyndaky Ähtnama gol çekilmegine bagyşlanan çäre her birimizi buýsanja besledi. Hut şu pursat hem Gahryman Arkadagymyzyň «Parahatçylyk sazy — dostluk, doganlyk sazy» atly eserinde «Taryhy tejribäniň düýpli medeni we aň-düşünje gorlarynyň we häzirki zaman garaýyşlarynyň öňüni alyş diplomatiýasynyň türkmen nusgasynda jemlenmegi Türkmenistanyň içerki ösüşinde-de, dünýä giňişliginde-de üstünlik gazanmagyna ýardam berýär. Milli bitewülige we hoşniýetli goňşuçylyga, beýleki halklar bilen parahatçylyk söýüjilikli we dostlukly gatnaşyklara gadyr goýmagy türkmen halkyna taryhyň özi öwretdi» diýip aýdanlaryny ýatladym.

Türkmenistanyň Prezidenti, Milli Olimpiýa komitetiniň Prezidenti Gurbanguly Berdimuhamedowyň gatnaşmagynda paýtagtymyzdaky Olimpiýa şäherçesinde türkmen türgeni Ýulduz Jumabaýewanyň Agyr atletika boýunça dünýä çempionatynda eýe bolan ýokary sylagyny gowşurmak mynasybetli guralan dabara hem örän buýsandyryjydyr. Türkmen türgeniniň gazanan bu uly üstünligi mynasybetli guralan dabara Türkmenistanyň Garaşsyzlygynyň şanly 30 ýyllyk, Aşgabadyň esaslandyrylmagynyň 140 ýyllyk baýramynyň belleniljek ýylyny mynasyp mazmun bilen baýlaşdyrdy.

Hawa, milli Liderimiziň parasatly baştutanlygynda ýurdumyzyň içeri we daşary syýasaty üstünlikli durmuşa geçirilýär, Watanymyzyň halkara abraýy artýar. Parahatçylyk ugrunda tagallalaryň birleşdirilmegi bilen ösüş üpjün edilýär. Parahatçylygyň we ynanyşmagyň ähmiýetine ýokary baha berilýändigini BMG-niň Baş Assambleýasynyň 2021-nji ýyly «Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly» diýip yglan etmegi-de tassyklaýar.

Hemişelik Bitaraplyk ýörelgelerimiziň esasynda parahatçylygyň üpjün edilmegi barada taýsyz tagalla edýän milli Liderimiziň jany sag, belent başy aman bolsun, il-ýurt bähbitli, umumadamzat ähmiýetli beýik işleri rowaçlyklara beslensin!

Maýsa ANNAÝEWA,

Türkmen döwlet ykdysadyýet we dolandyryş institutynyň mugallymy.

Şeýle bir halatlar, hadysalar bolýar. Göwnüňe bolmasa, olar biziň güýjümizden has daşary gelýän ýaly bolup görünýär. Ýaly däldir-de, daşarydyr. Ony täsin waka diýibem bilýärler. Ol beýle däl. Düýbünden başga zat. Takygyny aýtsaň, Gudratdan gelýän güýç, adatylykdan ýokary göterilýän başarnyk, başgalyk. Şaglap inende, bada gelende, adam bulaň ählisine ukyplydyr. Aslynda, ynsan güýjüne gelýän zat barmy?! Ýokdur. Ony dünýe boýun alýar. Aldyrýan ägirtler, ärler bardyr. Şolaryň güýji bilen dünýe bakylygyny-müdimiligini saklaýar. Dürli taraply ussatlara baş egýäň, tär-tilsimini ele alanyna haýran galýaň. Men bu ýerde nämäni ýaňzytjak bolýan?! Sözümiz, söhbedimiz bedewe ugrugýar.

Gahryman Arkadagymyzyň at çapmakdaky ussatlygyna aperin diýýän. Bu uly aýratynlyk hem artykmaçlyk. Men bu barada ýazan uly göwrümli goşgymy ýatlaýyn.

Hormatly Prezidentimiz, Gahryman Arkadagymyz ýurt başyna Döwlet guşy bolup gonan mahallarydy.

Giň sähraýa salam berip ugradyň,
Ajaýyp görnüşiň çekdim suratyn.
Ýylgyryşyň, nepisligi sungatyň,
Sen ak atda, Sen gyr atda, ganatda.

Undup bilmez bu pursady synlan göz,
Ejiz gelýär tarypyňa sözlän söz.
Gaýratyňda Oguz hanmy, ýa Öwez.
Sen ak atda, Sen gyr atda, ganatda.

Gudrat güýji göreçlerde galýandyr,
Erteki bi, şony ýada salýandyr.
Goç ýigitler şeýdip bagta barýandyr,
Sen ak atda, Sen gyr atda, ganatda.

Jümle-jahan bilen alýarsyň demi,
Atyň toýnagynda dünýäniň heňi,
Görünýär gülşenli günleriň reňi,
Sen ak atda, Sen gyr atda, ganatda.

Saňa güýç gelýändir pederleriňden,
Senden güýç barýandyr ýüpek seriňden,
Aýlanaýyn ganatyňdan, periňden,
Sen ak atda, Sen gyr atda, ganatda.

Asman giňdir, giňdir onuň gujagy,
Garşy alar, alar göwni açygy.
Göter Dünýäm, Özüň bilen uçaly,
Sen ak atda, Sen gyr atda, ganatda.

Şoldur, türkmen Söwer Ogly bilen, Akhan aty bilen asman sary uçandyr. Döwrüň özgerişini, ösüşini başga hiç zat bilen deňäp bolmaz. Şu getirilen mysal laýykdyr.

Gahryman Arkadagymyzyň her bir meselede hiç kimsäge meňzemeýän çuňdan oňyn oýlanmasy hemem ondan çykarýan aýdyň çözgüdi bar.

Ýakynda, uly toýlaryň öňüsyrasynda mähriban Arkadagymyzyň hut özüniň seýisläp ýetişdiren Akhan atynyň dowamy, at taýy-taýçanagy dünýä indi.

Hormatly Prezidentimiz aňyrdan gelýän asylly ýoly yzarlap, ak şäherimiziň, mermer şäherimiziň ady bilen sazlaşdyryp, oňa Aşgabat ismini dakdy. Şahyr eser ýazanda, gözüniň öňüne getirmesi esasynda döredýändir.

Gahryman Arkadagymyzyň bu buşlugy, hoşlugy pajarlap ösýän döwrümiziň ösüşi bilen baglanyşdyryp alandygyna haýran galýaň.

Söwer Ogluň kalbynyň toýdugyny, şatlykdygyny-şagalaňdygyny bir gezek däl, müňläp gezek gaýtalaýandyryn.

Mähriban Arkadagymyzyň merkezi şäherimiziň 140 ýyllygynyň hormatyna “Aşgabat” atly kitabyny ýazýandygyny, “Ak şäherim Aşgabat” şygryny oňa girizýändigini eşidenimde, diýseň guwandym, buýsandym. Şahyr kalbynyň bardygy bize joşgunly derýa.

Her bir üstünligňi belleýändirin,
Aýry däldir, Akhan, senden ykbalym.
Ýeňişe ýarlygňa begenýändirin,
Setirleri bagyşlandyr yhlasym.

Nesibäm ekeni nesliňi görmek,
Özüň deý şöhrata, şana dolsun ol.
Arkadag ýöreýen ýollarda ýörmek,
Aşgabat ismine eýe bolsun ol.

Aýlawlarda çapdyň Arkadag bilen,
Sen türkmeni belentlige ýetirdiň.
Döwür-döwran bilen, eşret çag bilen,
Hemem meni şahyrlyga getirdiň.

Sendedir erjellik, tutanýerlilik,
Ýöne ýere tanymallyk gelmeýär.
Gazanan mertebäň ömrüňe bellik,
Türkmeni göterşiň nämä degmeýär?!

Barmaklarym üstünligňi sanaýar,
Entekler güýç bardyr, ganatyňy ýaý!
Adyganym, seni dünýä tanaýar,
Ol abraýdan ýetdi maňa-da serpaý.

Arkadag ajaýyp eser döredýär,
Dessanyny ýazdy gözel şäherňe.
Seniň bilen baky ýolun ýöredýär,
Gözellik, gönezlik sergin säherňe.

At taýa alaja dakandyr Ene,
Gözlerden, dillerden ol sizi gorar.
Çapyber, üzülmez ömür bar ýene,
Asyrlar geçse-de, wagt sizi sorar.

Bu bir eýýam, indi gaýtalanmajak,
Arkadagly günler bagtymyzadyr.
Ser salýan sährama, gül gujak-gujak,
Alnymda Gün dogýar, ýagtymyzadyr.

Gözel ŞAGULYÝEWA,

Türkmenistanyň Gahrymany.

Gahryman Arkadagymyzyň eserleri halkymyzy beýik işlere ruhlandyrýar
...Ady Ginnesiň Rekordlar kitabyna girizilen Akhan Gurply we Ruhubelent atly bedewleriň nesli. Akhan Gyrsakaryň nesil ugruna degişli bolup, bu ugurda Kerwen, Garader, Gökleň ýaly ýyndamlykda aýlawlary baglan atlaryň bolandygyny aýratyn bellemelidir. Gyrsakar hem Boýnowyň nesil ugrundan gaýdýar. Gyrsakar 1936-njy ýylda doglan, onuň kaddy-kamaty boýunça-da saýlantgy derejededigi ykrar edilendir.
Çeper döredijilik — bu öz-özüňdäki açyş, ylmy döredijilik — töwerek bilen gönüden-göni gatnaşykda döreýär. Adam öz-özüni, öz duýgularyny, durmuş hakyndaky düýpli pikirlerini, duýup hem görüp bileninde, düýpli eser döredýär. Bedewlere söýgi türkmen medeniýetiniň buýsançly sahypalarynyň biridir. Dünýäniň iň iri habar beriş çeşmesi bolan Internet saýtlarynda ahalteke bedewleri baradaky ýazylanlar köpler üçin täzelikdir. Dünýäniň dürli ýurtlarynda türkmen bedewlerini köpeltmek we ösdürip ýetişdirmek bilen meşgullanýan atşynaslaryň bardygy guwanmaly ýagdaýdyr. Ýöne öz Watanyndan uzakda ýaşaýan ahalteke bedewleriniň asylky tebigatyny saklamak ukybyny ýitirýändigini olaryň eýeleri hem inkär etmezler diýip pikir edýärin. Ahalteke bedewleri öz eýesini unutmaýar. Şuňa ykbalyň emri bilen ýat ülkä düşen Meleguşuň ykbaly bilen bagly döredilen goşgy hem şaýatlyk edýär. Goşguda şeýle setirler bardy:

Gözleň Babarabyň çaýryn küýsedi,
Gözleň Aşgabadyň baýryn küýsedi.
Gözleň diýdi: «Häzir türkmen asmany
Gümmürdäp üstümden çabga guýsady.

Garagumda ösýän gyzgyn şemala
Kükrek gerip, alyslara çapsadym.
Aryp gelip, maňlaýymy sypaýan
Goja seýsiň ýyly mährin tapsadym».

Bu gün, häzirki döwrümiz il-halkymyzyň rahat hem-de erkana ýaşamagy üçin ähli mümkinçilikleriň döredilýän döwri. Ahalteke bedewi, türkmen halysy, saryja goýny, alabaý iti, türkmen gawuny ýaly gymmatlyklarymyz halkymyzyň adyny ebedi ýaşadýarlar. Şulary döreden halk taryhyň çylşyrymly pursatlarynda hem öz adynyň ykrar edilmegini gazanýar. Sebäbi ol sungaty özleşdirýär, adamlary haýran edýän jadyly täsinlikleri döredýär. Sungat bolsa, päkligiň asylky nusgasydyr. Men sungaty arassalygyň sözüň doly manysyndaky nusgasy diýip häsiýetlendirýärin. Şonda hem ony hakyky bolşy ýaly göz öňüme getirip bilýärin. Onuň barlygyny we çaksyz ýakymlylygyny duýýaryn. Ata-babalarymyzyň isleg-arzuwy Magtymguly akyldaryň «Berkarar döwlet istärin» diýen setirinde ýaşaýar. Halkyň ykbalynda ahmyra öwrülen ýyllar hem türkmenler özüni dünýä taýsyz üýtgeşik bedewi beren halk hökmünde tanatdy. Hawa, şol ýyllarda hem şalardyr begzadalar üçin iň arzyly sowgat ahalteke bedewleridi. Olaryň düşbüligi, üşükliligi, akyllylygy görenleri bedewleriň hakyky muşdagyna öwürýärdi. Türkmen halylary kaşaň köşklere laýyk hasap edilýän bolsa, bedewler hem asylly begzadalaryň göwnüni göterýän ajaýyp dostlarydy. Ýöne şeýle bedewi, jan-dilden ýüregiňe düşünýän bedewi edinmek her kişä başardybam durmaýardy. Hawa, türkmeniň dabarasy dag aşýardy, illeri aşyp ýaşaýardy. Sebäbi ol özüne müdimi bahasyna ýetip bolmajak baýlygy, aýdyşlary ýaly, asyrlaryň tümlüginden gelip, Zeminde Gün bolup lowurdan ahalteke bedewini seýisläp ýetişdiripdi.

Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrliginde 2021-nji ýylyň 23-nji martynda Birleşen Milletler Guramasynyň (BMG) Aziýanyň we Ýuwaş Umman sebiti boýunça Ykdysady we durmuş komissiýasynyň (UNESCAP) Aziýa we Ýuwaş Umman sebiti üçin Durnukly ösüş boýunça 8-nji Forumy sanly wideoaragatnaşyk arkaly duşuşygy geçirildi.

Bu Foruma Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministriniň orunbasary R.Nurýagdyýew, Döwlet maliýesini jemleýji we ykdysady syýasaty müdirliginiň başlygy G.I.Romanowa, Strategik we durnukly ösüş müdirliginiň başlygy A.Ataýew we Durmuş-medeni ulgamynyň ösüşi we maliýeleşdirilişi bölüminiň başlygy G.Şyhyýewa gatnaşdylar.

Bu Forumyň maksady 2030-njy ýyla çenli döwür üçin Gün tertibi we Durnukly Ösüş Maksatlary boýunça alnyp barylýan işler barada hem-de Birleşen Milletler Guramasynyň (BMG) Aziýanyň we Ýuwaş Umman sebiti boýunça Ykdysady we durmuş komissiýasynyň (UNESCAP) Durnukly ösüş boýunça sebitleýin edilen işleri we bu ugurda gazanan üstünlikleri.

Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministriniň orunbasary R.Nurýagdyýew Forumda çykyş etdi. Ministrlik tarapyndan Durnukly Ösüş Maksatlarynyň Türkmenistanda ornaşdyrylmagy boýunça uly ähmiýetli işleri alyp barylýandygy barada aýdyp geçdi.

Durnukly ösüş maksatlaryny millileşdirmegiň barşynda Durnukly Ösüş Maksatlarynyň Türkmenistanyň ösüşini has ýokary derejede häsiýetlendirýän we milli ileri tutulýan ugurlary görkezýän maksatlary, wezipeleri we görkezijleri kesgitlenendigi we ylalaşylandygy barada beýan etdi. Şeýle hem, Durnukly ösüş maksatlaryny millileşdirmek boýunça geçirilen işleriň jemleri boýunça 17 maksatdan, 136 wezipeden we 180 indikatordan durýan millileşdirilen sanawy tassyklanandygy barada aýdyp geçdi.

Şunuň bilen baglylykda, 2019-njy ýylda Amerikanyň Birleşen Ştatlarynyň Nýu-Ýork şäherinde Birleşen Milletler Guramasynyň (BMG) Ykdysady we durmuş geňeşiniň (ECOSOC) howandarlygynda geçirilen Ýokary derejeli syýasy Forumynda Birleşen Milletler Guramasynyň Durnukly Ösüş Maksatlarynyň ýurdumyzda amala aşyrylmagy boýunça Türkmenistanyň Meýletin Milli Synynyň bu Guramanyň agza ýurtlarynyň dykgatyna ýetirildi. Meýletin Milli Syny taýýarlamak boýunça geçirilen işiň Türkmenistanda gazanylan ösüşe baha bermäge, Durnukly Ösüş Maksatlaryny durmuşa ornaşdyrmak boýunça geljekki çäreleri bellemäge mümkinçilik berendigi barada ministriniň orunbasary R.Nurýagdyýew belläp geçdi.

Häzirki wagtda global pandemiýanyň ýaýramagy sebäpli emele gelen ýagdaý bilen baglanyşykly dünýäde ykdysady çökgünlik bolup geçýändigi barada belläp geçdi. Şeýle hem, global pandemiýanyň ýüze çykan pursatyndan başlap, ýurdumyzyň Hökümeti global pandemiýanyň ykdysadyýetiň önümçilik sektorlaryna täsirini ýeňilleşdirmek, iş ýerlerini saklap galmak we döwletimiziň raýatlaryny goramak boýunça işjeň çäreleri görülýändigi barada Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministriniň orunbasary R.Nurýagdyýew belläp geçdi.

Şunuň bilen baglylykda, Birleşen Milletler Guramasynyň (BMG) Aziýanyň we Ýuwaş Umman sebiti boýunça Ykdysady we durmuş komissiýasynyň (UNESCAP) Aziýa we Ýuwaş Umman sebiti üçin Durnukly ösüş boýunça 8-nji Forumyna gatnaşýan wekilleriň arasynda sorag-jogap geçirildi we berjek netijeleri barada özara pikir alyşyldy. Şeýle hem, Foruma gatnaşýan wekilleriň işlerinde üstünlik arzuw edilip duşuşyk jemlendi.

Wideoşekilli forumyň ahyrynda ýurdumyzyň halkara giňişliginde abraý-mertebesiniň belende galmagynda, mähriban watanymyzyň ykdysady kuwwatynyň artmagynda bimöçber işleri amala aşyrýan Hormatly Prezidentimiziň janynyň sag, ömrüniň uzak, alyp barýan il-ýurt bähbitli, umumyadamzat ähmiýetli tutumly işleriniň mundan beýlägem rowaç almagy arzuw edildi.

Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrligi

Aşgabat, 22-nji mart (TDH). Şu gün — baýramçylyk güni ir bilen özüniň boş wagtlaryny sport bilen meşgullanmaga hem-de döredijilik işlerine sarp etmegi ýola goýan milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Türkmenistanyň Prezidentiniň Ahalteke atçylyk toplumyna gelip, behişdi bedewler bilen didarlaşdy hem-de döredijilik bilen meşgullandy.

Bu ýerde hormatly Prezidentimize ady rowaýata öwrülen Akhan atly bedewiň ilkinji at taýynyň dünýä inendigi barada buşluk habary ýetirildi. Milli Liderimiz öz seýisläp ýetişdiren Akhan atly bedewiniň ilkinji at taýynyň doglandygy baradaky buşluga ruhlandy we bu habary uly şatlyk bilen garşylady.

Baharyň nurana günleriniň birinde at taýyň dogulmagy ýurdumyzyň durmuşynda möhüm şanly seneleriň ajaýyp pursatlar bilen utgaşýandygynyň nobatdaky subutnamasydyr.

Döwlet Baştutanymyz kalbyňa joşgun berýän bu habara begenip, täze doglan taýçanagyň boýnuna käbesi Ogulabat ejäniň taýýarlan alajasyny daňdy. Munuň özi asyrlar aşyp gelýän dünýä nusgalyk milli ýörelgeleriň döwrebap derejede dowam etdirilýändiginiň aýdyň nyşanydyr.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow täze doglan taýyň eziz Diýarymyzyň mukaddes Garaşsyzlygynyň şanly 30 ýyllygynyň we Aşgabat şäheriniň 140 ýyllygynyň giňden dabaralandyrylýan ýylynda dünýä inmeginiň buýsançly wakadygyny belledi.

Taýçanagyň dünýä inmegi türkmen atşynaslarynyň şatlygyny hem-de behişdi bedewlere bolan buýsanjyny artdyrdy. Bu görnüşler ynsan bilen bedewiň özara baglanyşygynyň aýdyň nyşanyna öwrüldi.

Milli atşynaslyk ulgamynda täze doglan at taýa at dakylanda, onuň atasynyň ady bilen utgaşdyrmak däbiniň bardygyny bellemek gerek. Şu nukdaýnazardan, hormatly Prezidentimiz Akhanyň adynyň birinji harpyna laýyklykda we ak mermerli paýtagtymyzyň 140 ýyllygynyň hormatyna bu taýçanaga Aşgabat diýip at goýdy.

Munuň özi uly zähmet ýeňişlerine, şanly senelere beslenip gelen ýylda ak mermerli paýtagtymyzyň 140 ýyllygynyň şanyna bildirilen hormatdyr. Şeýlelikde, Akhan bilen Lälegyzyň taýyna Aşgabat ady dakyldy.

Mälim bolşy ýaly, şöhratly Gyrsakaryň ugruna degişli Akhan 2006-njy ýylda doguldy. Arkadag Prezidentimiziň seýisläp ýetişdiren bu bedewi ýyndamlygy, gözelligi bilen ahalteke bedewleriniň şöhratyna şöhrat goşdy.

Şeýle hem döwlet Baştutanymyz Akhan bedewi bilen ýurdumyzyň birnäçe toý-baýramlaryna gatnaşdy. Aýratyn-da, Türkmen bedewiniň milli baýramy mynasybetli guralan dabaralarda şöhratly Akhana möhüm orun degişli boldy.

Taryhyň dowamynda at çapyşyklary türkmen halkynyň durmuşynda möhüm orun eýeleýän baýramçylyk dabaralarynyň, şanly toýlaryň esasy ýaraşygydyr. Toýlaryň bezegi bolan ganatly bedewler bolsa halkymyzyň ýakyn hemrasyna, syrdaşyna öwrüldi.

Bu gün pederlerimizden miras galan asylly atşynaslyk ýörelgeleri hormatly Prezidentimiziň tagallasy bilen döwrebap derejede ösdürilýär.

Mälim bolşy ýaly, 2017-nji ýylda Akhanyň çarpaýa galmagy bilen, paýtagtymyzda geçirilen Ýapyk binalarda we söweş sungaty boýunça V Aziýa oýunlarynyň alawy ýakyldy.

2018-nji ýylda bolsa Akhan çarpaýa galyp, artky aýaklarynda ýöremekde 10 metr aralygy 4,19 sekuntda geçip, bäsleşigiň bu görnüşi boýunça dünýä rekordyny täzeledi. Munuň özi ahalteke bedewleriniň dünýädäki şöhratynyň has-da belende galmagyny we Akhanyň gazanýan ýeňişleriniň halkara derejede ykrar edilmegini şertlendirdi.

Baharyň şu ajaýyp wakasy dünýä gymmatlyklaryna uly goşant goşan halkymyzyň atşynaslyk däpleriniň mundan beýläk-de belende göterilmegi ugrunda zerur tagallalaryň edilýändiginiň aýdyň görkezijisidir.

Soňra döwlet Baştutanymyz Şapolat atly mele bedewi athanadan çykardy we onuň bilen birsellem gezim etdi.

Türkmen tebigatynyň gözelligi hem-de ajaýyplygy baharyň ilkinji günleri has-da äşgär duýulýar. Muny sungat eseri bilen deňeşdirmek bolar. Gök begrese beslenýän jülgeler, pyntyklaýan agaçlar — bularyň hemmesi amatly ekologiýa gurşawyny döredýär.

Dag etekleriniň ajaýyplygy bahar paslynyň ýakymly howasy bilen utgaşyp, ynsan kalbyna oňyn täsirini ýetirýär.

Asyrlaryň dowamynda türkmen seýisleri ahalteke bedewlerini kämillik derejesine ýetiripdirler we olaryň ajaýyp häsiýetlerini saklapdyrlar.

Türkmen bedewleriniň ýüpek ýallary, gelşikli beden gurluşy, ýeňil hereketleri we güýç-kuwwaty yhlasly seýisleriň, halk seçgiçileriniň öz hünärlerini belent derejä ýetirendikleriniň aýdyň netijesidir.

Soňra Şapolat öňatdy hereketine geçdi. Bu gün at seýislemegiň milli ýörelgeleri döwrebap derejede ösdürilýär. Ahalteke bedewleriniň gözelligi, paýhasy hem-de özboluşlylygy dünýä atşynaslaryny özüne bendi edýär.

Soňra ynsan gylykly ajaýyp Şapolat öňürdikledi.

Bu pursatlarda ýüzýyllyklaryň dowamynda ynsan bilen bedewiň arasynda emele gelen ruhy arabaglanyşygy ýüze çykýar, häzirki wagtda munuň özi türkmen atşynaslygynyň hem-de atçylyk sportunyň ösüşiniň täze tapgyrynyň binýadynyň döredilýändigini görkezdi.

Hormatly Prezidentimiz türkmen atlarynyň taryhynyň we özboluşly gylyk-häsiýetleriniň düýpli öwrenilmelidigini hem-de gadymy seýisçilik ýörelgeleriniň döwrebap ösdürilip, geljek nesillere ýetirilmelidigini aýratyn nygtaýar.

Türkmen seýisleri we atşynaslary behişdi bedewleriň arassa ganly tohumyny saklamak, ady rowaýata öwrülen atlary seýislemek işini kämilleşdirmek boýunça döredilen giň mümkinçiliklerden peýdalanyp, netijeli işleri durmuşa geçirýärler.

Bu gün tutuş dünýäde meşhur bolan ýelden ýüwrük ahalteke bedewleriniň şöhraty belende galdy. Ata-babalarymyz köp asyrlaryň dowamynda tutanýerli zähmeti, zehini arkaly dünýäniň dürli künjeklerinde meşhur bedewleri kemala getiripdirler hem-de arassa ganlylygyny saklap gelipdirler.

Behişdi bedewler okgunly ösýän Garaşsyz Watanymyzyň özboluşly nyşanydyr. Ahalteke bedewleriniň dünýä atçylyk sportunda geçen şöhratly ýoluny mynasyp dowam etmek hem-de başarnyklaryny doly açmak üçin täze mümkinçilikler döredilýär. Bedewleriň tebigy gözelligi, çalasynlygy, wepadarlygy, düşbüligi hem-de aýratyn başarnyklary köp asyrlaryň dowamynda şahyrlar we suratkeşler üçin ylham çeşmesi boldy.

Milli Liderimiziň başlangyjy bilen her ýylyň aprel aýynyň soňky ýekşenbesinde Türkmen bedewiniň milli baýramynyň bellenilmegi, “Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany” şygary astynda geçýän şu ýylda Türkmen alabaýynyň baýramynyň hem bu milli baýram bilen bilelikde geçiriljekdigi şöhratly pederlerimiziň dünýä beren milli gymmatlyklarynyň ähmiýetiniň ýokarydygyny we oňa ýurdumyzda uly üns berilýändigini alamatlandyrýar.

Soňra döwlet Baştutanymyz bu ýerdäki iş otagynda döredijilik bilen meşgullandy. Hormatly Prezidentimiz ak mermerli paýtagtymyzyň taryhyna hem-de häzirki döwürde ýeten derejesine, berkarar bolmagyna bagyşlanan “Aşgabat” atly kitabynyň soňky babyny ýazmaga girişdi.

Döwlet Baştutanymyz täze kitabynda Aşgabadyň taryhyna, şäherde asyrlar aşyp gelýän milli ýörelgeleriň ösdürilýändigi, paýhasly pederlerimiziň döreden gymmatlyklaryna hem-de halkymyzyň asylly däp-dessurlaryna aýratyn ähmiýet berilýändigi bilen bagly maglumatlary bir ýere jemledi.

Mälim bolşy ýaly, milli Liderimiziň yzygiderli tagallasy netijesinde, eziz Diýarymyzyň baş şäherinde şähergurluşyk-binagärlik maksatnamasynyň durmuşa geçirilmegine örän jogapkärçilikli we hemmetaraplaýyn esasda çemeleşilýär. Bu bolsa ak mermerli Aşgabadyň birnäçe binalarynyň, şol sanda paýtagtymyzyň özüniň Ginnesiň rekordlar kitabyna girizilmegine ýardam etdi.

Munuň özi hormatly Prezidentimiziň köp ýüzýyllyklaryň dowamynda şöhratly ata-babalarymyzyň döreden milli gymmatlyklaryna, halkymyzyň binagärlik-şähergurluşyk tejribesine belent sarpa goýýandygynyň aýdyň subutnamasydyr.

Döwlet Baştutanymyz Aşgabada bagyşlanan eseri döredýän wagtynda ylmy maglumatlara we ygtybarly edebi çeşmelere esaslanyp, türkmen halkynyň baý taryhyny, il arasynda ýörgünli rowaýatlary, halk döredijiliginiň eserlerini içgin öwrenýär. Bu bolsa täze işiň gymmatyny hem-de ähmiýetini artdyrýar.

Milli Liderimiziň belleýşi ýaly, çeper döredijilik bilen meşgullanmak adama ägirt uly ruhy lezzet, ylham joşgunyny berýär.

Diňe bir ýurdumyzyň däl, eýsem, birnäçe daşary döwletleriň senenamasynda möhüm orun eýeleýän Halkara Nowruz gününiň bellenilýän hem-de Aşgabadyň 140 ýyllyk baýramyna taýýarlyk görülýän günlerde täze taýçanagyň dünýä inmegi hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň ylhamyny joşdurdy. Bu bolsa göwnejaý derejede fotosuratlar bilen bezelen “Aşgabat” atly täze kitaba bu baradaky maglumatlary girizmek höwesini oýardy.

Döwlet Baştutanymyzyň şatlykly pursatlara ylhamy joşup, “Ak şäherim Aşgabat” atly goşgyny döretdi we ony hem täze kitapda ýerleşdirmegi makul bildi.

Aziýaň dür-merjeni,
Ak şäherim Aşgabat!
Dost-doganlyk merkezi,
Ak şäherim Aşgabat!

...Galkyp ganat gerdigim,
Sap söýgüden gurdugym,
Ýüregi sen ýurdumyň,
Ak şäherim Aşgabat!

Şeýlelikde, milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň yzygiderli tagallalary netijesinde, asyrlaryň we nesilleriň arabaglanyşygyny özünde jemleýän milli ýörelgeler giňden wagyz edilýär. Munuň özi nusgalyk derejä göterilen milli ýörelgelerimiziň dowamata atarylmagyna giň ýol açýar.

Biziň ýurdumyz häzirki zamanyň derwaýys meselelerini çözmekde halkara hyzmatdaşlygyny ösdürmäge aýratyn üns berýär we dünýä döwletleri hem-de iri halkara we sebit guramalary bilen ýakyndan hyzmatdaşlyk edýär. Bu ählumumy bähbitlere gönükdirilen netijeli hyzmatdaşlygy has-da ilerletmek Türkmenistanyň parahatçylyk söýüjilik, oňyn bitaraplyk we gyzyklanma bildirilýän daşary ýurtly hyzmatdaşlaryň ählisi bilen netijeli hyzmatdaşlyk ýörelgelerine esaslanýan daşary syýasy strategiýasynyň möhüm ugurlarynyň biri hökmünde kesgitlenildi. Parahatçylygy we durnukly ösüşi üpjün etmäge ägirt uly goşant goşmak bilen Türkmenistan dünýä jemgyýetçiliginiň giň goldawyna eýe bolýar.

Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasy 1985-nji ýylda ykdysady we söwda ulgamlarynda has ysnyşykly hyzmatdaşlyk etmek maksady bilen döredildi. Eýran Yslam Respublikasy, Pakistan hem-de Türkiýe Respublikasy guramany esaslandyryjy döwletlerdir. EKO-nyň düzümi 1992-nji ýylda Türkmenistan, Azerbaýjan, Owganystan Yslam Respublikasy, Gazagystan, Gyrgyz Respublikasy, Täjigistan, Özbegistan ýaly ýurtlaryň girmegi bilen giňedi we onuň alyp barýan işleri hil taýdan täze ösüşlere eýe boldy. 28-nji noýabr EKO-nyň güni hökmünde bellenilýär. 1995-nji ýylda Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň 50-nji mejlisinde EKO BMG-de synçy derejesini bermek hakynda Kararnama kabul edildi.

EKO-nyň esasy maksatlary degişli düzümleriň, sebit we sebitara gatnaşyklary ösdürmegiň häzirki döwrüň ýagdaýlaryna laýyk gelýän gurallarynyň döredilmegi, hyzmatdaşlygyň ileri tutulýan ugurlarynda bilelikdäki taslamalaryň durmuşa geçirilmegi bilen baglanyşyklydyr. Şol maksatlara ýetilmegi wajyp durmuş meselelerini çözmäge, halklaryň ýaşaýyş-durmuş derejesini has-da gowulandyrmaga gönükdirilendir. Häzirki döwürde EKO dünýäde ykrar edilen iri we abraýly halkara düzümdir. Bu gurama agza ýurtlarynyň arasynda döwletara hyzmatdaşlygyň ileri tutulýan meseleleri boýunça dürli ylalaşyklar baglaşyldy we degişli çözgütler kabul edildi.

Geçen döwürde Türkmenistan we EKO tarapyndan bilelikde işlemegiň uly tejribesi toplanyldy. Mälim bolşy ýaly, degişli çözgüde laýyklykda, 2021-nji ýylda EKO-da başlyklyk etmek Türkmenistana geçdi. Şunuň bilen baglylykda, sebitde durnukly ykdysady ösüşi üpjün etmäge gönükdirilen degişli Konsepsiýa işlenip taýýarlanyldy. Ozal habar berlişi ýaly, biziň ýurdumyz 2017 — 2019-njy ýyllarda Araly halas etmegiň Halkara gaznasyna başlyklyk etdi. Bu döwürde hormatly Prezidentimiziň parasatly ýolbaşçylygynda Aral deňziniň ekologiki, sosial-ykdysady we beýleki meselelerini çözmäge gönükdirilen birnäçe wajyp başlangyçlar durmuşa geçirildi. Şeýle hem, ýurdumyz 2019-njy ýylda Garaşsyz Döwletleriň Arkalaşygyna başlyklyk etdi. Bu jogapkärli wezipäniň esasy, möhüm ugurlary Türkmenistanyň Garaşsyz Döwletleriň Arkalaşygyna başlyklyk etmeginiň Konsepsiýasynda kesgitlenip, ýurdumyz bu ugurda ägirt uly işleri bitirdi.

Döwletimiziň ýokarda agzalan we beýleki ýokary derejedäki jogapkärli wezipeleri, belent ynamy abraý bilen amal etmegi ýurdumyzyň Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynda başlyklyk etmeginiň netijeli boljakdygyna hem-de onuň çäklerinde amala aşyryljak başlangyçlaryň tutuş sebitiň abadançylygyna hyzmat etjekdigine aýdyň şaýatlyk edýär.

Hormatly Prezidentimiz EKO-nyň XIV Sammitine gatnaşyp, EKO-da başlyklyk etmeginiň çäklerinde Türkmenistanyň öňde goýan maksatlaryny beýan etdi. Hormatly Prezidentimiz özüniň taryhy çykyşynda ýurtlarymyzyň arasynda söwda-ykdysady gatnaşyklary has-da işjeňleşdirmek üçin şertleri döretmegiň üstünde hyzmatdaşlarymyz bilen anyk işleri alyp barmagy göz öňünde tutýarys, haryt dolanyşygynyň möçberlerini artdyrmagy we ony diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmegi maksat edinýäris diýip belläp geçdi. Şunuň bilen baglylykda, ýurdumyz sebitde durnukly ykdysady ösüşi üpjün etmäge gönükdirilen işleriň toplumyny amala aşyrmagy göz öňünde tutýar.

Türkmenistan EKO-da başlyklyk ediji hökmünde medeni, sport, bilim, ýaşlar syýasatyny, syýahatçylyk gatnaşyklaryny giňeltmäge işjeň ýardam bermegi maksat edinýär. Dost-doganlyk ruhunda halklarymyzy we döwletlerimizi birleşdirýän umumy ahlak gymmatlyklaryna eýermegi göz öňünde tutýar.

EKO agza ýurtlaryň ykdysady taýdan ilerlemeginde energetika, ulag we kommunikasiýa ulgamlarynyň aýratyn möhüm ähmiýeti bardyr. Bu ugurlarda ýurdumyz birnäçe halkara ähmiýetli taslamalary üstünlikli amala aşyrdy we amala aşyrmagyny dowam edýär. Muňa mysal edip, şu ýylyň ýanwarynda Kerki (Türkmenistan) — Şibirgan (Owganystan) ugry boýunça elektrik geçiriji ulgamyň işe girizilmegini, Owganystanda Akina — Andhoý beketleriniň arasyndaky 30 kilometrlik demir ýol böleginiň açylmagyny, Ymamnazar (Türkmenistan) — Akina (Owganystan), şeýle hem, Serhetabat (Türkmenistan) — Turgundy (Owganystan) ugry boýunça halkara optiki-süýümli aragatnaşyk ulgamynyň işe girizilmegini, Türkmenistan — Owganystan — Pakistan — Hindistan gaz geçirijisini, multimodal ulag-üstaşyr geçelgelerini döretmek, sebitara we halkara ähmiýetli logistik düzümleriň ösdürilmegi boýunça we beýleki ählumumy bähbitlere gönükdirilen halkara taslamalary görkezmek bolar.

Türkmenistan Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasy bilen hyzmatdaşlygynyň çäklerinde sebit boýunça we ähli goňşy döwletler bilen syýasy, ykdysady we medeni gatnaşyklary mundan beýläk hem işjeň ösdürer. Ýurdumyz özüne bildirilen jogapkärli, belent ynamy abraý bilen iş ýüzünde amala aşyryp, parahatçylygyň we gülläp ösüşiň bähbidine giň netijeli hyzmatdaşlyk üçin ähli mümkinçilikleri döreder.

Gapbar HALLYÝEW,

Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginiň Halkara gatnaşyklary institutynyň mugallymy.

Hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda kabul edilýän milli maksatnamalar, esasan, ýurduň durnukly ösüşine, ykdysadyýeti dolandyrmagyň bazar gatnaşyklaryna, önümçilige öňdebaryjy innowasion tehnologiýany ornaşdyrmaga, eýeçiligiň dürli görnüşlerini ösdürmäge we dünýäniň döwletleri bilen köpugurly işjeň gatnaşyklary ýola goýmaga gönükdirilendir. Bu meseleleri üstünlikli çözmekde aýratyn orun ýurdumyzyň pul-karz syýasatyna degişlidir. Şonuň üçin hem Türkmenistanyň Merkezi banky tarapyndan döwrüň talabyna laýyk gelýän pul-karz syýasatyny işläp düzmäge we ony üstünlikli amala aşyrmaga zerur bolan ähli amatlyklar döredilýär.

Pul-karz syýasatynyň esasy maksady ýurduň ykdysadyýetini zerur bolan möçberde pul-karz serişdeleri bilen üpjün etmekden we olaryň maksadalaýyk ýokary netijeli ulanylmagyny gazanmakdan ybaratdyr.

Pul syýasaty barasynda aýdylanda bolsa, öňi bilen, onuň durnuklylygynyň, hümmetliliginiň we kadaly dolanyşygynyň ýola goýulmagyny üpjün etmeli. Bu meseläniň üstünlikli çözülmegi üçin, ilkinji nobatda, milli pulumyzyň ýerli serişdelerden ybarat bolan haryt üpjünçiligini artdyrmaly, ilata hödürlenýän tölegli hyzmatlaryň görnüşlerini köpeltmeli we hilini ýokarlandyrmaly.

Soňky ýyllarda pul toplumynyň düzüminiň kämilleşdirilmegine, onuň nagt däl görnüşiniň paýynyň köpeldilmegine degişli çäreler yzygiderli geçirilýär. Bank ulgamyny sanly ykdysadyýete geçirmek olaryň arasynda aýratyn orny eýeleýär. Bank amallarynyň sanlylaşdyrylmagy, elektron töleg ulgamynyň bank önümçiligine giňden ornaşdyrylmagy bilen nagt däl pul hasaplaşyklarynyň gerimi barha giňeýär we nagt pula bolan isleg peselýär. Şeýlelikde, pul aýlanyşygynyň kadaly hereketi ýola goýulýar, pul toplumynyň düzüminiň ykdysady gözegçiligi ýokarlanýar. Netijede, banklar bilen ykdysadyýetiň pudaklarynyň arasynda gatnaşyklar täzeçe ýola goýulýar we durnukly ösüş üpjün edilýär.

Ýurtda hereket edýän puluň durnuklylygyny üpjün etmek we onuň satyn alyjylyk ukybyny ýokarlandyrmak, öz gezeginde, dünýä döwletleri bilen eksport, import amallaryny amatly şertlerde ýola goýmaga we ýurduň töleg balansynyň deňeçerligini üpjün etmäge mümkinçilik berýär. Şol bir wagtda hem hümmetli puluň hereketiniň ýola goýulmagy nyrh emele getirmekde aýratyn orun eýeleýär.

Nyrhlaryň derejesiniň durnukly bolmagy ilatyň harytlara we hyzmatlara bolan ösen isleglerini öz wagtynda, doly derejede kanagatlandyrmaga we býujet meýilnamalarynyň üstünlikli amal edilmegine ähli amatlyklary döredýär.

Karz syýasaty barasynda aýdylanda, onuň esasy wezipesi hökmünde karza mahsus bolan yzyna gaýtarylmak, möhletlilik we töleglilik ýörelgeleriniň ýurtda hereket edýän kada-kanuna laýyklykda berjaý edilmeginden ybaratdyr. Şu talaplaryň berjaý edilmegi, öz gezeginde, karzyna alnan serişdeleriň maksadalaýyk, rejeli-tygşytly we ýokary netijeli ulanylmagyna baglydyr.

Ykdysadyýetiň bazar gatnaşyklaryna geçirilmegi bilen, banklar tarapyndan müşderilere hödürlenilýän karzyň görnüşleri köpelýär, onuň möçberleri artýar, möhleti uzalýar. Şeýle amatlyklaryň döredilmegi ilatyň ýaşaýyş-durmuş şertlerine oňaýly täsir etmek bilen birlikde, kärhanalara esasy önümçilik gaznalaryny täzelemäge, ýokary hilli önüm öndürmäge, önümiň özüne düşýän gymmatyny peseltmäge, ýurduň eksport mümkinçiliklerini doly ulanmaga zerur bolan amatlyklary döredýär.

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe milli ykdysadyýetimiziň ýokary ösüş depgini ýurdumyza iri möçberli maýa goýumlaryň üstünlikli çekilmegini we olaryň netijeli özleşdirilmegini talap edýär. Maýa goýumlaryň netijeliligini ýokarlandyrmakda aýratyn orun banklar tarapyndan berilýän uzak möhletleýin karzyň ulanyş derejesine degişlidir. Şondan ugur alyp, ösüşiň häzirki tapgyrynda banklaryň maýa goýum işini maliýeleşdirmäge işjeň gatnaşmagyny üpjün etmek möhüm talap bolup durýar.

Giň möçberde alnyp barylýan maýa goýum syýasatynyň çygrynda ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan okgunly ösdürmäge gönükdirilen maksatnamalary üstünlikli durmuşa geçirmekde Türkmenistanyň Merkezi bankynyň aýratyn orny bardyr.

Merkezi bankyň alyp barýan pul-karz syýasatynyň üstünlikli durmuşa geçirilmegi köpugurly ykdysady özgertmeleriň ýokary netijeliligini gazanmaga mümkinçilik berýär. Bu pul-karz syýasatynyň esasy maksady döwlet, hususy we beýleki eýeçilikdäki taraplaryň telekeçilik we önümçilik bähbitli maksatnamalarynyň üstünlikli durmuşa geçirmegine, maşgala ojaklarynyň ykdysady taýdan pugtalanmagyna, bilim-ylym ugrundaky maksatlaryň barha rowaçlanmagyna gönükdirilendir. Munuň özi ýurdumyzyň maliýe kuwwatyny artdyrmaga, ýokary ykdysady ösüşi üpjün etmäge, milli manadyň hümmetini has-da pugtalandyrmaga, halkymyzyň eşretli zamananyň hözirini görüp ýaşamagyna kuwwatly itergi berýär.

Bagtyýarlyk döwründe dünýäniň ösen banklary bilen işjeň gatnaşyklaryň ýola goýulmagy hem pul-karz syýasatynda dünýä tejribeleriniň — karzyň täze görnüşleriniň bank işine ornaşdyrylmagyna mümkinçilik berdi. Karzyň täze görnüşleriniň bank tejribesine ornaşdyrylmagy, bir tarapdan, ilatyň maliýe sowatlylygynyň ýokarlanmagyna oňyn täsir eden bolsa, beýleki tarapdan, kiçi we orta telekeçiligi ösdürmäge, onuň ýaýrawyny giňeltmäge, kämilleşdirmäge mümkinçilik berýär. Bank karz amallarynyň ykdysady taýdan netijeliligine, şeýle hem müşderileriň bähbidine gönükdirilen göterim syýasatyny yzygiderli esasda durmuşa geçirýär we karzlaryň elýeterliligini üpjün edýär.

Hormatly Prezidentimiziň adalatly belleýşi ýaly, biziň baş wezipämiz Türkmenistany durmuş-ykdysady taýdan nusgawy derejelere götermekden ybarat bolup, halkymyzyň ýaşaýyş derejesini ösen ýurtlaryň ilatynyň bu babatdaky derejesine ýetirmelidiris.

Baş maksada ýetmekde ýurduň bank ulgamynyň ähmiýeti hem uludyr. Bank ulgamy bazar ykdysadyýetiniň wajyp düzüm bölegi bolmak bilen, onuň işiniň netijesinde uly möçberlerde pul serişdeleri dolanyşykda bolýar, wagtlaýynça ulanylmaýan pul serişdelerini dolanyşyga girizmek arkaly, giňeldilen, üznüksiz önümçiligi alyp barmak üçin maýa goýumlaryň çeşmeleri emele gelýär. Şunda banklar serişdeleriň pes netijeli işleýän pudaklardan bäsdeşlige has ukyply pudaklara geçmegine mümkinçilik berýärler.

Bank önümçiligine täze, sanly tehnologiýalaryň ornaşdyrylmagy, ilata töleg-hasaplaşyk, karz, goýum we beýleki hyzmatlaryň menzilara tertipde ýerine ýetirilmegi müşderiler üçin amatly ýagdaýy döredip, olaryň bu hyzmatlardan peýdalanmaklaryna isleglerini artdyrýar we banklaryň girdejili işlemegini üpjün edýär.

Umuman, ýokarda getirilen maglumatlardan mälim bolşy ýaly, Türkmenistanyň Merkezi banky hormatly Prezidentimiziň tabşyryklaryndan ugur alyp, döwrebap pul-karz syýasatyny işläp düzýär we ony döwrüň talabyna laýyklykda kämilleşdirýär. Munuň özi bolsa ýurdumyzyň ýokary depginli, durnukly ösüşini üpjün edýär we ilatyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini dünýäniň ösen döwletleriniň derejesine ýetirmäge ähli amatlyklary döredýär.

Watanymyzyň gülläp ösmegi we ilatymyzyň eşretli şu güni, röwşen geljegi üçin ýadawsyz zähmet çekýän Arkadag Prezidentimiziň jany sag, belent başy aman, ömri uzak bolsun we ähli başlangyçlary rowaçlyga beslensin!

Baýramdurdy TAÝHAROW,

Türkmen döwlet ykdysadyýet we dolandyryş institutynyň professory, ykdysady ylymlaryň kandidaty.

Milli Liderimiz ýazky bag ekmek möwsümine badalga berdi

Aşgabat, 20-nji mart (TDH). Şu gün ýurdumyzda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň gatnaşmagynda ýazky bag ekmek dabarasyna badalga berildi. Bag nahallaryny ekmek boýunça ählihalk dabarasy tebigatyň janlanýan we gülleýän pursadyndaky sahawatyny, halkymyzyň mähriban toprak baradaky aladany esasy ugur edinýän ruhy gymmatlyklarymyza, ýagşy dessurlarymyza ygrarlylygyny alamatlandyrýan Milli bahar baýramyna bagyşlandy.

Watanymyzyň Garaşsyzlygynyň 30 ýyllyk baýramynyň, Aşgabat şäheriniň 140 ýyllyk senesiniň bellenilýän ýylynda paýtagtymyzda we ýurdumyzyň sebitlerinde bag nahallarynyň millionlarça düýbi ekiler. Olaryň hatarynda saýaly, pürli we miweli baglaryň hem-de üzümiň dürli görnüşleri bar. Köpçülikleýin bag ekmek dabarasyna ýurdumyzyň ähli ministrlikleriniň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň, Aşgabat şäheriniň we welaýatlaryň häkimlikleriniň işgärleri gatnaşdylar.

Ir bilen, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow ak mermerli paýtagtymyzyň binagärlik keşbi bilen bir bitewi sazlaşygy emele getiren “Garagum” myhmanhanasynyň ýanynda bag ekmek üçin ýörite taýýarlanan ýere geldi.

Bu ýerde milli Liderimizi Mejlisiň Başlygy, Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasarlary, harby we hukuk goraýjy edaralaryň, ministrlikleriň we pudaklaýyn düzümleriň, jemgyýetçilik guramalarynyň, ýokary okuw mekdepleriniň, köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň ýolbaşçylary we talyp ýaşlar garşyladylar.

Bahar pasly ýurdumyzyň dürli künjeklerinde bolşy ýaly, paýtagtymyzyň çäklerinde tebigatyň janlanýan pursatlaryna mahsus gözelligi döretdi. Adamlaryň ruhubelentligi tebigatyň ajaýyplygy bilen utgaşyp, özboluşly baýramçylyk joşgunyny emele getirdi.

Döwlet senasynyň dabaraly owazynyň astynda milli Tugumyz belende galdyryldy. Bu dabara ýurdumyzda Arkadag Prezidentimiziň ýolbaşçylygynda asyrlar aşyp gelýän dünýä nusgalyk milli ýörelgelerimiziň häzirki zaman ekologiýa syýasaty bilen utgaşýandygynyň nobatdaky subutnamasyna öwrüldi.

Soňra hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow paýtagtymyzyň demirgazyk künjeginde düýbi tutulýan täze seýilgähiň ilkinji bag nahalyny oturdyp, Milli bahar baýramynyň hormatyna geçirilýän köpçülikleýin bag nahallaryny oturtmak dabarasyna badalga berdi.

Döwlet Baştutanymyzyň bu ýerde guralan asylly çärä gatnaşyp, bag nahalyny ekmegi dabaranyň ähmiýetini has-da artdyrdy we ol ýurdumyzda paýhasly pederlerimiziň döreden milli ýörelgeleriniň döwrebap derejede ösdürilýändiginiň subutnamasyna öwrüldi.

Şu ýyl 140 ýyllygy bellenilýän paýtagtymyzyň işewürlik we medeni-durmuş merkeziniň emele gelýän künjeginde täze döredilýän seýilgähiň çäklerinde guralan köpçülikleýin bag nahallaryny ekmek dabarasyna gatnaşyjylar Arkadag Prezidentimiziň göreldesine eýerip, bag ekmäge girişdiler.

Şu pursatda ýurdumyzyň medeniýet we sungat ussatlarynyň belent owaza beslenen aýdym-sazly çykyşlarynyň ýaňlanmagy dabaranyň şowhunyny has-da belende göterdi we bu ýerde guralýan çärä özboluşly baýramçylyk öwüşginini çaýdy.

Ýeri gelende, ýurdumyzda ýazky köpçülikleýin bag ekmek dabarasynyň her ýylda Halkara Nowruz baýramy bilen utgaşdyrylýandygyny bellemeli. Bu bolsa dabaranyň ähmiýetini has-da artdyrýar. Munuň özi çuňňur mana eýedir.

Gadymy döwürlerden bäri ýaşaýşyň dabaralanýandygyny alamatlandyrýan bu ajaýyp baýram dünýäde giňden bellenilýär. Gündogar halklarynyň, şol sanda türkmen halkynyň özboluşly däp-dessurlaryny şöhratlandyrýan Nowruzyň ÝUNESKO-nyň Adamzadyň maddy däl medeni mirasynyň sanawyna girizilmegi we oňa raýdaşlyk, hoşniýetli goňşuçylyk gatnaşyklarynyň, dünýäniň halklarynyň arasynda özara düşünişmegiň we ynsanperwer hyzmatdaşlygyň güni hökmünde halkara derejäniň berilmegi bu senäniň ähmiýetini artdyrýar.

Ýurdumyzyň dürli künjeklerinde tokaý zolaklaryny döretmek, seýilgähleriň çäklerini giňeltmek baradaky oňyn başlangyçlar halkymyz tarapyndan giň goldawa eýe bolýar. Şunuň bilen baglylykda, ýurdumyzda köpçülikleýin bag nahallaryny oturtmak dabarasy indi asylly däbe öwrüldi. Şunuň ýaly çäreler umumy wajyp işe dahylly bolmak isleýän adamlary ýakynlaşdyrýar.

Daşky gurşawa aýawly çemeleşmek Türkmenistanyň döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugrudyr. Ýurdumyzda adamlaryň abadan ýaşaýşynyň möhüm bölekleriniň biri bolup durýan, BMG tarapyndan kabul edilen “2030-njy ýyla çenli Gün tertibiniň” möhüm ugry hökmünde ekologiýa örän uly üns berilýär.

Bular, ilkinji nobatda, ýer-suw serişdelerini rejeli peýdalanmaga, çölleşmä garşy göreşmäge, tebigatyň täsin künjeklerini aýawly saklamaga, Hazar deňziniň gurşawyny hem-de biologik köpdürlüligini goramaga we beýleki köpugurly möhüm meselelere degişlidir.

Milli hem-de ählumumy derejede ekologiýa howpsuzlygyny üpjün etmek üçin ýurdumyzda Milli tokaý maksatnamasy üstünlikli durmuşa geçirilýär. Onda şäherleriň hem-de obalaryň töwereginde, awtoulag hem-de demir ýollaryň ugrunda gök zolaklary döretmek göz öňünde tutulýar.

Mälim bolşy ýaly, Ministrler Kabinetiniň 12-nji fewralda geçirilen giňişleýin mejlisinde Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe ýurdumyzy bagy-bossanlyga öwürmek boýunça alnyp barylýan işleri has-da ýaýbaňlandyrmak hem-de Türkmenistanyň Garaşsyzlygynyň şanly 30 ýyllygy mynasybetli ekilýän bag nahallarynyň möçberini artdyrmak maksady bilen, Türkmenistanyň Prezidenti Karara gol çekdi. Resminama laýyklykda, Türkmenistanda 2021-nji ýylda saýaly, pürli, miweli baglaryň we üzümiň şol sanda ministrliklere we pudaklaýyn dolandyryş edaralaryna, Aşgabat şäheriniň häkimligine 10 million düýp nahalyň; welaýatlaryň häkimliklerine 20 million düýp nahalyň ekilmegini üpjün etmek tabşyryldy.

Resminama bilen, ministrlikler, pudaklaýyn dolandyryş edaralary, welaýatlaryň hem-de Aşgabat şäheriniň häkimlikleri miweli bag we üzüm nahallarynyň aýratyn kesgitlenen ýer böleklerinde görnüşleri boýunça ekilmegini hem-de ekilen saýaly, pürli, miweli bag we üzüm nahallarynyň damjalaýyn usulda suwarylmagyny üpjün etmäge borçly edildi.

Häzirki wagtda Aşgabady bagy-bossanly şäher hökmünde tanaýarlar, çünki tomsuň jokrama yssysynda hem gül-pürçük bolup oturan ýaşyl baglar, daş-töweregi salkynlaşdyrýan suw çüwdürimleri göreniň gözüni dokundyrýar.

Goýy saýaly ajaýyp baglar, älemgoşar ýaly dürli reňkli güller, paýtagtymyzyň etekleriniň aýrylmaz keşbine öwrüldi.

Köpetdagyň eteklerinde arça, pürli hem-de ýaprakly agaçlar ekilen meýdanlar barha giňelýär. Şonuň netijesinde soňky ýyllarda bu ýerlerde guşlaryň we haýwanlaryň dürli görnüşleriniň, şol sanda seýrek duşýanlarynyň hem sany ep-esli artdy.

Türkmen artistleriniň — sazandalarynyň, aýdymçylarynyň, folklor toparlarynyň joşgunly çykyşlary şu günki dabaranyň bezegine öwrüldi.

Göçgünli aýdym-sazlar hem-de tanslar tebigatyň täzelenişiň, parahatçylygyň, agzybirligiň, hoşniýetli goňşuçylygyň hem-de dostlugyň nyşany bolan Milli bahar baýramynyň şanyna şan goşdy.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow mukaddes Garaşsyzlygymyzyň 30 ýyllygynyň we Aşgabadyň 140 ýyllygynyň hormatyna guralýan dabaralara beslenen ýylda asylly çärä gatnaşanlara işlerinde üstünlik arzuw edip bu ýerden ugrady.

Bilşimiz ýaly, Söwda-senagat edarasynda 17-nji martda Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň döredilmeginiň 13 ýyllygy mynasybetli sergi we birleşmäniň agzalarynyň maslahaty öz işine başlady. Oňa ýurdumyzyň telekeçileri, hojalyk jemgyýetleriniň we hususy kärhanalarynyň wekilleri öz öndürýän önümleri bilen gatnaşdylar. Serginiň çäklerinde dürli ugurlar boýunça «Ýylyň iň gowy telekeçisi» atly bäsleşigiň jemleri jemlendi. Bu köptaraply gözden geçiriliş türkmen telekeçileriniň mümkinçiliklerini we milli önümlerimiziň ýokary hil derejesini hem-de täzeçillige esaslanýan ýerli önümçiligiň kuwwatyny doly äşgär edýär.

«BELENT AKABANYŇ» MAKSATLARY BELENT

2014-nji ýylda döredilen «Belent akaba» hojalyk jemgyýeti çagalar üçin niýetlenen oturgyçlaryň, partalaryň, oýunjaklaryň önümçiligi bilen meşgullanýan Türkiýe Respublikasynyň «Oskar» kompaniýasy bilen hyzmatdaşlyk saklaýar we onuň Aşgabatdaky ýörite dileri hökmünde çykyş edýär. Olaryň önümleriniň arasynda dürli ýaşdaky çagalar üçin ýokary hilli plastmassa oýunjaklar, laboratoriýa we görkezme esbaplary, uly bolmadyk tekjeler, dürli ölçeglerdäki oturgyçlar we partalar bar. Umuman, hojalyk jemgyýetiniň önümleriniň ählisi bilim ulgamyna gönükdirilen.

«Belent akaba» hojalyk jemgyýeti ýerli çig maldan oturgyçdyr partalaryň önümçiligini hem ýola goýdy. Olar çig mal hökmünde Gyýanlyda öndürilýän polietilen we polipropilenden peýdalanýarlar. Dürli reňkdäki göze gelüwli we rahat oturgyçlar özüniň berkligi bilen tapawutlanýar. Hojalyk jemgyýeti şeýle oturgyçlaryň her aýda 3 müňden gowragyny öndürýär. Olaryň hatarynda bir we iki adamlyk partalar hem bar. Bu partalar ähli aýratynlyklary boýunça daşary ýurtlardan getirilýän nusgalar bilen bäsleşmäge ukyplydyr. Olarda kitap-depder goýmak üçin ýörite tekje, asgyç we beýlekiler göz öňünde tutulypdyr. Geljekde «Belent akaba» hojalyk jemgyýetiniň öndürýän okuw esbaplaryny eksport etmek meýilleşdirilýär.

«DEŇIZHAN» TEKSTIL: ÝAKYMLY WE DÖWREBAP

«Deňizhan» hususy kärhanasy 2020-nji ýylda esaslandyrylyp, bu sergide tekstil önümlerini köpçülige hödürledi. Heniz döredilenine onçakly köp wagt geçmedigem bolsa, kärhananyň önümleri ýokary hilliligi bilen tapawutlanýar. Dürli ýaşdaky erkek adamlar, aýal-gyzlar, çagalar üçin trikotaždan, ýüpekden, ýüňden, pagtadan egin-eşikleri öndürýän kärhananyň merkezi Aşgabat şäherinde ýerleşýär. Bu kärhananyň öndürýän egin-eşikleri ýumşaklygy, rahatlygy we döwrebap biçüwi bilen sergä gatnaşyjylaryň ünsüni çekdi. Diňe bir owadanlygy we göze gelüwliligi bilen tapawutlanman, eýsem, bu önümler diýseň amatly bahadan alyjylara hödürlenýär.

Hususy kärhana diňe egin-eşik däl, eýsem, aýakgap önümçiligini hem ýola goýmagy maksat edinýär. Matadan we tekstil önümlerinden tikilen sport aýakgaplary, gündelik durmuş üçin ýeňil hem-de rahat aýakgaplar dürli reňklerde we ölçeglerde hödürlener. Biz hem halkymyza hyzmat etmek üçin belent maksatlary nazarlaýan hususy kärhananyň işinde uly üstünlikleri arzuw edýäris!

TOÝ SAÇAGYNDA «DOGANLAR ÝYLDYZY»

Halkymyzda «süýjülikde gatnaşmak» diýen aýtgy bar. Türkmenler hoş niýet bilen biriniň öýüne baranlarynda mukaddes saýylýan saçagy ýanlaryndan goýmandyrlar, onda mele-myssyk çörek bilen hökmany suratda süýjülik hem bolaýmaly diýip hasaplapdyrlar. Çünki süýjülik süýji durmuşy alamatlandyrýar. Toý-baýramlarda saçagy şirin-şeker nygmatlar bilen bezemek, şatlykly günlerde süýjülikleri paýlamak we seçmek edim-gylymlarymyza giňden ornapdyr. Galyberse-de, biz bir çagany söýgülänimizde hem «Süýji bereýinmi?» ýa «Saňa şokolad alyp berjek» ýaly jümleleri aýdanymyzy duýman galýarys. Biz bu hakda söz açmak bilen, gürrüňimiziň hörpüni eýýäm iki ýyldan gowrak wagt bäri halkymyzyň «agzyny süýjütmek» bilen meşgullanýan «Doganlar ýyldyzy» hususy kärhanasyna syrykdyrmak isleýäris.

Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzasy, telekeçi Çary Sähedow tarapyndan 2018-nji ýylda esaslandyrylan «Doganlar ýyldyzy» hususy kärhanasy konditer we şokolad önümleri bilen saçaklarymyzy bezeýär. Bu haryt nyşany bilen köpimiz tanyşdyrys. Toý-baýramlarda, myhmançylykda ýa-da süýji-köke almak üçin dükanlara baranymyzda owadan gaplara gaplanan «Doganlar ýyldyzynyň» şokolad önümleri gözümize ilýär. Bu önümler diňe bir özüniň tagamy bilen däl, eýsem, elýeterliligi we köpdürlüligi bilen hem tapawutlanýar.

«Doganlar ýyldyzy» haryt nyşany bilen 45 görnüşli şokolad öndürilýär. Olaryň hatarynda bezelen gaplarda assorti şokoladlar, gaplanan süýjüler, içi huruşly we huruşsyz süýjüler... bar. Hususy kärhananyň önümleri diňe bir içerki bazarlarda däl, daşary ýurtlarda hem uly islegden peýdalanýar. Bu önümler Gyrgyz Respublikasy, Owganystan Yslam Respublikasy ýaly döwletlere eksport edilýär. Hususy kärhananyň hünärmenleri eksporty has-da artdyrmagy meýilleşdirýärler. Şeýle hem «Doganlar ýyldyzy» haryt nyşanly şokoladlar ISO we «Halal» halkara ülňülerine doly laýyk gelýär. Geçen ýyl bolsa kärhana Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesi hem-de Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler partiýasynyň Merkezi Geňeşi tarapyndan yglan edilen «Ýylyň öňdebaryjy işewüri» atly bäsleşiginiň «Ýylyň täze önüm öndürijisi» ugry boýunça baýrakly orna mynasyp boldy. Bu bolsa «Doganlar ýyldyzy» hususy kärhanasynyň önümleriniň ýokary hil derejesinden habar berýär.

Dawut ASGAROW,

Magtymguly adyndaky Türkmen döwlet uniwersitetiniň talyby, «Nesil».

Aşgabat, 19-njy mart (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Ministrler Kabinetiniň sanly ulgam arkaly nobatdaky mejlisini geçirdi. Onda döwlet durmuşynyň möhüm meseleleri ara alnyp maslahatlaşyldy hem-de birnäçe resminamalaryň taslamalaryna garaldy.

Milli Liderimiz sanly ulgam arkaly geçirilýän mejlisiň gün tertibine geçip, ilki bilen, Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary E.Orazgeldiýewe söz berdi. Wise-premýer ýurdumyzyň welaýatlarynda gowaça hasylynyň düýbüni tutmak hem-de ekiş möwsüminiň bellenen agrotehniki möhletlerde geçirilmegini üpjün etmek maksady bilen, gowaça ekişine başlamaga görülýän taýýarlyk barada hasabat berdi.

Şu günler welaýatlarda pagtaçy kärendeçileriň ekişe girişmek, şol sanda gowaça tohumyny taýýarlamak boýunça zerur işleri geçirýändikleri bellenildi. Ekiş geçiriljek meýdanlarda meýilleşdirilen işler alnyp barylýar.

Dünýäniň öňdebaryjy döwletlerinden satyn alnan ýokary öndürijilikli, döwrebap oba hojalyk tehnikalaryny we gurallaryny netijeli ulanmak hem-de ekiş möwsüminde gowaça ekiji tehnikalaryňdyr gurallaryň bökdençsiz işledilmegini üpjün etmek maksady bilen, etraplarda ýörite toparlar döredildi. Şol toparlar degişli serişdeler bilen üpjün edildi.

Wise-premýer ussat daýhanlaryň, tejribeli hünärmenleriň, alymlaryň we mehanizatorlaryň gatnaşmagynda ýurdumyzyň welaýatlarynda tejribe maslahatlaryny geçirmegiň hem-de gowaça ekişine başlamagyň senesini belläp, oňa ak pata bermegi hormatly Prezidentimizden haýyş etdi.

Milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, ýurdumyzyň pagtaçy daýhanlarynyň durmuşynda möhüm möwsümiň — gowaça ekişiniň ýetip gelýändigini belläp, ekişi gysga wagtyň içinde, agrotehnikanyň kadalaryna laýyklykda, ýokary hilli geçirmegiň uly ähmiýetiniň bardygyny, bu möwsümde geljekki hasylyň düýbüniň tutulýandygyny nygtady. Döwlet Baştutanymyz «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» diýlip yglan edilen ýylda hem edermen pagtaçylarymyzyň senagat üçin gymmatly çig mal bolan «ak altynyň» bol hasylyny ösdürip ýetişdirjekdiklerine ynam bildirdi.

Hormatly Prezidentimiz ýurdumyzyň Ahal, Balkan, Lebap we Mary welaýatlarynda 24-nji martda, Daşoguz welaýatynda bolsa, 31-nji martda gowaça ekişine başlamaga ak pata berdi hem-de hormatly ýaşulularymyzdan gowaça ekişine «Bismilla» bilen başlap bermeklerini haýyş etdi.

“Topraga sepen her bir tohumyňyz müň bolsun, merdana pagtaçylar!” diýip, milli Liderimiz aýtdy we edermen pagtaçy daýhanlarymyza, ähli oba hojalyk işgärlerine berk jan saglyk, maşgala abadançylygyny, ata-babalarymyzdan miras galan daýhançylyk däplerini dowam edip, ata Watanymyzyň mundan beýläk-de gülläp ösmegi ugrunda alyp barýan tutanýerli işlerinde uly üstünlikleri arzuw etdi.

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, daşary işler ministri R.Meredow Bitarap Türkmenistanyň ynsanperwer ugry boýunça halkara hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de ösdürmek boýunça Daşary işler ministrligi tarapyndan geçirilýän işler barada hasabat berdi.

Bu köptaraply hyzmatdaşlygy giňeltmek maksady bilen, birnäçe teklipler, şol sanda hukuk ulgamyndaky gatnaşyklara degişli teklipler taýýarlanyldy. Şunuň bilen baglylykda, bu wezipeleri netijeli çözmek babatda «Türkmenistanda adam hukuklary boýunça hereketleriň 2016 — 2020-nji ýyllar üçin Milli meýilnamasynyň» netijeli amala aşyrylandygy bellenildi. Häzirki wagtda bu işi ulgamlaýyn esasda dowam etmek üçin Türkmenistanyň degişli edaralary we guramalary BMG-niň ýöriteleşdirilen edaralary bilen bilelikde, bu resminamanyň 2021 — 2025-nji ýyllar döwri üçin taslamasyny taýýarladylar.

Täze meýilnama geljekki bäş ýylda ýurdumyzyň goşulan halkara resminamalaryndan gelip çykýan borçnamalaryny ýerine ýetirmäge gönükdirilen çäreleri özünde jemleýän milli gural bolup çykyş eder.

Türkmenistan Halkara Gyzyl Haç Komiteti bilen hem netijeli hyzmatdaşlygy ösdürýär. Türkmenistanda halkara ynsanperwer hukugyň ornaşdyrylmagy babatdaky 2018 — 2020-nji ýyllar üçin çäreleriň meýilnamasy bu gurama we beýleki ýöriteleşdirilen halkara guramalar bilen hyzmatdaşlygyň netijeli usullarynyň biri hökmünde çykyş etdi. Bu meýilnamanyň 2021 — 2023-nji ýyllar üçin taslamasy işlenip taýýarlanyldy. Gürrüňi edilýän resminama halkara ynsanperwer hukuk babatda ilatyň habarlylygyny ýokarlandyrmakda, döwlet gullukçylarynyň, milli hünärmenleriň bilimlerini kämilleşdirmäge gönükdirilen çäreleriň toplumyny öz içine alýar.

Abraýly halkara guramalar bilen hyzmatdaşlyk babatda BMG-niň ÝUNESKO ýaly iri ýöriteleşdirilen edaralary bilen netijeli gatnaşyklary ösdürmäge uly ähmiýet berilýär. Hyzmatdaşlygy giňeltmek maksady bilen, döwlet Baştutanymyzyň Kararyna laýyklykda, ÝUNESKO-nyň işleri boýunça Türkmenistanyň milli toparynyň rejelenen Düzgünnamasy we düzümi tassyklanyldy.

Häzirki wagtda Türkmenistanyň Hökümeti bilen bu guramanyň arasynda 2021 — 2023-nji ýyllar üçin hyzmatdaşlyk baradaky Ähtnamanyň taslamasy taýýarlanyldy. Resminama laýyklykda, bilim, ylym, medeniýet, suw serişdelerini dolandyrmak, statistika, sport, milli medeni ýadygärlikleri goramak ýaly ugurlar boýunça hyzmatdaşlygy geljekki üç ýylyň dowamynda aýratyn meýilnama boýunça alyp barmak göz öňünde tutulýar.

Şunuň bilen birlikde, Türkmenistan Ýewropada Howpsuzlyk we Hyzmatdaşlyk Guramasy (ÝHHG) bilen ynsanperwer ulgamda netijeli hyzmatdaşlyk edýär. Hususan-da, ÝHHG-niň Aşgabatdaky merkezi bilen bilelikde şu ýylyň dowamynda ylym-bilim we hukuk ulgamlarynda hem-de köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň ugry boýunça 18 taslamany amala aşyrmak meýilleşdirilýär.

ÝHHG-niň Milli azlyklaryň işleri boýunça Ýokary Komissarynyň edarasy bilen hem ysnyşykly gatnaşyklar ýola goýuldy. Häzirki wagtda ýerine ýetirilýän işleri ulgamlaýyn esasda alyp barmak maksady bilen, ýurdumyzyň Bilim ministrliginiň we Ýewropada Howpsuzlyk we Hyzmatdaşlyk Guramasynyň Milli azlyklaryň işleri boýunça Ýokary Komissarynyň edarasynyň arasynda Türkmenistanda dil we medeniýet köpdürlüligi boýunça hyzmatdaşlyk hakyndaky Ähtnamanyň taslamasy taýýarlanyldy.

Milli Liderimiziň başlangyjy bilen döredilen Türkmenistanyň adam hukuklary babatda halkara borçnamalarynyň we halkara ynsanperwer hukugyň ýerine ýetirilmegini üpjün etmek boýunça pudagara toparynyň işi yzygiderli kämilleşdirilýär. Muňa mysal hökmünde pudagara toparyň halkara guramalaryň wekilleri bilen bilelikde geçiren mejlislerini görkezmek bolar.

Şunuň bilen baglylykda, 24-nji martda Daşary işler ministrliginiň Halkara gatnaşyklary institutynyň binasynda pudagara toparyň nobatdaky mejlisini geçirmek teklip edilýär. Onuň gün tertibine şu ýylda abraýly halkara guramalar bilen ynsanperwer ulgamdaky hyzmatdaşlygy ösdürmäge hem-de bilelikde taýýarlanylan iş meýilnamalaryny durmuşa geçirmäge degişli meseleler giriziler. Şeýle hem şol mejlise sanly wideoaragatnaşyk arkaly Merkezi Aziýa sebitinde we Türkmenistanda işleýän halkara guramalaryň wekilleriniň gatnaşmagy teklip edilýär.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, gyzyklanma bildirýän daşary ýurtly hyzmatdaşlaryň ählisi bilen ikitaraplaýyn we köptaraplaýyn görnüşde ynsanperwer ulgamda netijeli gatnaşyklaryň pugtalandyrylmagynyň we giňeldilmeginiň Bitarap Türkmenistanyň daşary syýasy strategiýasynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biridigini nygtady.

Bu ugurda ýurdumyz iri halkara guramalar, şol sanda BMG we onuň ýöriteleşdirilen edaralary, ÝHHG hem-de beýleki abraýly düzümler bilen netijeli hyzmatdaşlyk edýär. Döwlet Baştutanymyz üstünlikli amala aşyrylan we durmuşa geçirilýän, milli hem-de umumy bähbitlere laýyk gelýän bilelikdäki taslamalaryň uzak möhletli geljegi nazara almak arkaly guralýan bu hyzmatdaşlygyň aýdyň netijesidigini belledi.

Türkmenistan öz üstüne alan halkara borçnamalaryny ýerine ýetirmäge berk ygrarlydygyny görkezip, ynsanperwer hyzmatdaşlyk meselelerinde işjeň orny eýeleýär hem-de sebit we ählumumy derejede parahatçylygydyr abadançylygy üpjün etmäge, häzirki döwrüň wajyp wezipelerini çözmäge, Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmäge gönükdirilen anyk başlangyçlary öňe sürýär.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow bular barada aýtmak bilen, hödürlenen teklipleri makullady hem-de wise-premýere, daşary işler ministrine olary durmuşa geçirmek, ýokarda agzalan ulgamda netijeli hyzmatdaşlyk üçin köptaraply kuwwatdan has netijeli peýdalanmak boýunça degişli tabşyryklary berdi.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Ş.Durdylyýew «Türkmenhimiýa» döwlet konserniniň işini kämilleşdirmek hem-de Energetika ministrliginde we onuň edara-kärhanalarynda sanly ulgamy ornaşdyrmak boýunça alnyp barylýan işler barada hasabat berdi.

Türkmenistany senagat taýdan ösen döwlete öwürmek we ýerli çig mal serişdelerini oýlanyşykly peýdalanmagyň esasynda senagat pudagyny diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmek ugrunda ýurdumyzda ýokary tehnologiýalar bilen enjamlaşdyrylan täze döwrebap desgalar gurulýar, ozaldan işläp gelýän kärhanalaryň durky täzelenilýär.

Ýurdumyzyň himiýa pudagyny mundan beýläk-de ösdürmek, mineral, gidromineral we uglewodorod serişdeleriniň netijeli peýdalanylmagyny we toplumlaýyn gaýtadan işlenilmegini, ilatyň hem-de halk hojalygynyň pudaklarynyň zerur himiýa önümleri bilen üpjün edilişini gowulandyrmak maksady bilen, «Türkmenhimiýa» döwlet konserniniň düzüminde täze önümçilik kärhanalary ulanylmaga berildi.

“Türkmenistanyň durmuş-ykdysady ösüşiniň 2011 — 2030-njy ýyllar üçin Milli maksatnamasynda” we «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynda» kesgitlenen wezipelere laýyklykda, täzeçil tehnologiýalar bilen üpjün edilen döwrebap önümçilikler daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleri öndürmäge hem-de eksport mümkinçiliklerini artdyrmaga gönükdirilendir.

Şunuň bilen baglylykda, hormatly Prezidentimiziň garamagyna “Türkmenhimiýa” döwlet konserniniň işini kämilleşdirmek hakynda” Kararyň taslamasy hödürlenildi. Pudagyň kärhanalarynyň dolandyrylyşyny kämilleşdirmek, işçi güýjüni, maddy we maliýe serişdelerini rejeli ulanmak maksady bilen, «Türkmenhimiýa» döwlet konserniniň merkezi iş diwanynyň düzüm gurluşyna üýtgetmeleri girizmek teklip edilýär.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, Diýarymyzda hem-de daşary ýurtlarda sarp edijileriň ýokary isleglerinden peýdalanýan himiýa önümleriniň ýurdumyzda öndürilýän möçberlerini we görnüşlerini yzygiderli artdyrmak boýunça öňde goýlan wezipeler bilen baglylykda, himiýa senagatyny kämilleşdirmek ugrunda işleri alyp barmagyň zerurdygyny belledi.

Döwlet Baştutanymyz degişli Karara gol çekip, ony resminama dolanyşygy arkaly wise-premýere iberdi hem-de bu resminamanyň düzgünleriniň ýerine ýetirilişine berk gözegçiligi üpjün etmegi tabşyrdy.

Şeýle hem wise-premýer Energetika ministrliginiň hem-de onuň edara-kärhanalarynyň işine sanly ulgamy ornaşdyrmak boýunça alnyp barylýan işler barada hasabat berdi.

Elektrik energetika pudagyna sanly ulgamy ornaşdyrmak işleriniň gidişine gözegçilik etmek maksady bilen, Energetika ministrliginiň merkezi diwanynda maglumat howpsuzlygy we sanly tehnologiýa bölümi döredildi.

Häzir “Döwletenergogözegçilik” kärhanasynyň binýadynda hasabat merkezi döredilip, şol ýere Aşgabat şäheriniň hem-de welaýatlaryň ähli sarp edijileri barada maglumatlar gelip gowuşýar.

Töleg terminallary oturdyldy, hasabat merkeziniň internet portaly döredildi, öýjükli telefon arkaly töleg geçirmek hyzmatlaryny ýola goýmak boýunça işler tamamlaýjy tapgyrda alnyp barylýar. Bu çäreler nagt däl hasaplaşyklary geçirmäge, elektrik energiýa tölegleriniň geçirilişine we tygşytly ulanylyşyna gözegçilik etmek boýunça işleri ýeňilleşdirmäge gönükdirilendir.

Döwlet Baştutanymyz hasabaty diňläp, milli ykdysadyýetimiziň esasy pudaklaryny sanly ulgama geçirmegi çaltlandyrmagyň zerurdygyna ünsi çekip, wise-premýere gözegçilik edýän düzümlerinde sanlylaşdyrmak işini diwersifikasiýa ýoly bilen alyp barmak hem-de «Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasyna» laýyklykda, maglumatlaryň elektron binýadynyň awtomatlaşdyrylan ulgamyny döretmek boýunça işleri güýçlendirmek barada görkezmeler berdi.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary G.Müşşikow «Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasynda» kesgitlenen wezipeleri üstünlikli çözmek maksady bilen görülýän anyk çäreler hem-de ýurdumyzyň ähli pudaklarynda, welaýatlaryň hem-de Aşgabat şäheriniň häkimliklerinde sanly ykdysadyýeti ornaşdyrmak we elektron maglumat binýatlar ulgamyny döretmek babatda geçirilýän işler barada hasabat berdi.

Geçirilen seljerme işlerine laýyklykda, welaýatlaryň we Aşgabat şäheriniň häkimlikleriniň gurluşynda Maglumat howpsuzlygy we sanly tehnologiýalar bölümini döretmek, olaryň düzümine degişli üýtgetmeleri girizmek hakynda teklip taýýarlanyldy.

Şunuň bilen baglylykda, hormatly Prezidentimiziň garamagyna «Welaýatlaryň we Aşgabat şäheriniň häkimlikleriniň işini kämilleşdirmek hakynda» Kararyň taslamasy hödürlenildi.

Milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, şahsyýetiň, jemgyýetiň we döwletiň içerkidir daşarky maglumat howplaryndan goraglylyk ýagdaýyny gazanmagyň adamyň hem-de raýatyň konstitusion hukuklarydyr azatlyklaryny amala aşyrmagy, halkymyzyň mynasyp durmuş derejesini üpjün etmek bilen çäklenmän, eýsem, ýurdumyzyň özygtyýarlylygyny hem-de durnukly durmuş-ykdysady ösüşini-de üpjün edýändigini belledi. Şunuň bilen baglylykda, bu ugurda görülýän toplumlaýyn çäreler ähli kesgitlenen meýilnamalary ýerine ýetirmäge ýardam etmelidir.

Hormatly Prezidentimiz degişli Karara gol çekip, ony elektron resminama dolanyşygy arkaly wise-premýere iberdi hem-de resminamada kesgitlenen wezipeleriň ýerine ýetirilişini gözegçilikde saklamagy tabşyrdy.

Soňra wise-premýer hasabatyny dowam edip, sanly ulgama geçmegiň döwlet hyzmatlarynyň hilini ýokarlandyrmak, edara-kärhanalary dolandyrmak işini kämilleşdirmek boýunça görülýän toplumlaýyn çäreleriň çäklerinde gözegçilik edýän düzümleriniň alyp barýan işleri barada hasabat berdi.

Türkmenistanyň Prezidentiniň 2020-nji ýylyň 3-nji iýulyndaky Karary bilen tassyklanan, dünýä ykdysadyýetinde emele gelen çylşyrymly ýagdaýlaryň ýurdumyzyň ykdysadyýetine ýetirýän täsirlerini peseltmek hem-de milli ykdysadyýeti durnukly ösdürmek boýunça 2020-2021-nji ýyllar üçin Milli maksatnama laýyklykda, kärhanalary bellige almak işini kämilleşdirmek boýunça çäreler bellenildi.

Şunuň bilen baglylykda, ýuridik şahslary döwlet tarapyndan bellige almagyň hem-de olaryň hasabyny ýöretmegiň Tertibiniň gaýtadan işlenip taýýarlanylandygy barada habar berildi. Ýurdumyzda kiçi we orta telekeçiligiň işjeňligi üçin amatly şertleri döretmek, raýatlaryň işewürlik başlangyçlaryny giňden goldamak maksady bilen, resminamanyň taslamasyna degişli üýtgetmeler we goşmaçalar girizildi.

Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, kadalaşdyryjy hukuk namalaryny döwrüň talaplaryna hem-de ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň möhüm wezipelerine kybap getirmegiň milli kanunçylyk binýadyny özgertmegiň esasy ugurlarynyň hatarynda durýandygyny belledi. Milli Liderimiz hereket edýän resminamalary yzygiderli seljermegiň hem-de olary tapgyrlaýyn täzelemegiň möhümdigini aýdyp, wise-premýere “Kärhanalar hakynda” Türkmenistanyň Kanunynyň düzgünlerini nazara almak bilen, bu ugurda alnyp barylýan işleri dowam etmegi tabşyrdy.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Ç.Gylyjow ýurdumyzyň hususy eksport edijilerini mundan beýläk-de goldamak, daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan we eksport önümleriniň öndürilýän mukdaryny artdyrmak boýunça alnyp barylýan toplumlaýyn işler barada hasabat berdi.

Hususy ulgamyň ösdürilmegine döwlet tarapyndan berilýän goldawyň netijesinde daşary ýurtlara senagat harytlarynyň hem-de azyk önümleriniň eksport edilişiniň mukdary artdy.

Eksport amallaryny höweslendirmek boýunça milli Liderimiziň öňde goýan wezipelerini ýerine ýetirmek maksady bilen, birnäçe amallary ýeňilleşdirmek barada, hususan-da, harytlary eksport etmek bilen meşgullanýan hususy telekeçiler we şahsy taraplar üçin ýeňillikleri döretmek boýunça teklipler aýdyldy.

Bu ugurda dünýä tejribesinden ugur alnyp, birža söwdasyny ösdürmek hem-de oňa ýurdumyzyň telekeçileriniň gatnaşmagyny giňeltmek boýunça çäreler görülýär.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, Türkmenistanda telekeçilik ulgamynyň hemmetaraplaýyn ösdürilmeginiň, häzirki zamanyň bazar gurallaryny giňden ornaşdyrmagyň hasabyna hususy ulgamyň paýyny artdyrmagyň döwletimiziň durmuş-ykdysady syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biridigini nygtady.

Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzalary ýurdumyzda hususy işewürlik üçin döredilýän amatly şertlerden peýdalanyp, içerki bazarlarda haryt bolçulygyny üpjün etmek işinde uly tejribe topladylar. Diýarymyzyň telekeçileriniň öndürýän önümleri halkyň islegini kanagatlandyrmak bilen bir hatarda, hususy ulgamyň eksport kuwwatyny artdyrýar.

Döwlet Baştutanymyz bu ugurda alnyp barylýan işleri dowam etmelidigini hem-de daşary ýurtly hyzmatdaşlar bilen özara bähbitli işewür gatnaşyklaryň işjeňleşdirilmelidigini aýdyp, wise-premýere anyk görkezmeler berdi.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary B.Öwezow Türkmenistanyň ýer üstüne gözegçilik edýän milli ulgamyny döretmek işlerini utgaşdyrmak boýunça Hökümet toparyny döretmek hem-de «Derýaýollary» açyk görnüşli paýdarlar jemgyýetini döretmek boýunça alnyp barylýan işler barada hasabat berdi.

Hormatly Prezidentimiziň hemra aragatnaşygyny giňeltmek ulgamynda öňde goýan wezipelerini ýerine ýetirmek maksady bilen, Türkmenistanyň ýer üsti barada kosmosdan alnan maglumatlary ýygnamak, seljermek we iş ýüzünde ulanmak üçin zerur täze tehnologik hem-de kommunikasion binýadyny döretmegiň mümkinçiligini seljermek, bu ugurda degişli hünärmenleri taýýarlamak we okatmak hem-de maglumatlary gaýtadan işlemek meselesini öwrenmek teklip edildi.

Şunuň bilen baglylykda, ýer üstüne gözegçilik edýän milli ulgamy döretmek işlerini utgaşdyrmak boýunça Hökümet toparynyň düzümi we degişli düzgünnamany işläp taýýarlamak baradaky teklip beýan edildi.

Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, ykdysadyýetiň ösmegi bilen halk hojalygynyň pudaklarynyň düzümleriniň arasyndaky maglumatlaryň dürli görnüşlerini bermegiň möçberleriniň hem artýandygyny, umumy telekommunikasiýa düzüminiň geçirijilik ukybyny giňeltmegiň, biri-birinden uzakda ýerleşýän ilatly ýerleriň arasynda maglumatlaryň dessin we ýokary hilli berilmegini üpjün etmek zerurlygynyň ýokarlanýandygyny nygtady. Milli ykdysadyýetimizi mundan beýläk-de sazlaşykly ösdürmek maksady bilen, hemra aragatnaşyk ulgamyny doly kuwwatynda ulanmak zerurdyr. Döwlet Baştutanymyz ikinji “TürkmenÄlem 52oE” milli hemrasyny uçurmaga taýýarlyk görmäge uly üns bermegiň zerurdygyny nygtady.

Milli Liderimiz ýurdumyzda maglumat tehnologiýalaryny ösdürmegiň hem-de bu ugurda ýokary hünärli işgärleri taýýarlamagyň möhümdigini nazara alyp, okatmak işiniň döwrebap tehnologiýalary ulanmak arkaly ösdürilmelidigini aýtdy we bu babatda wise-premýere anyk tabşyryklary berdi.

Soňra wise-premýer hasabatyny dowam edip, «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyny» durmuşa geçirmek maksady bilen, döwlet eýeçiligindäki kärhanalary hususylaşdyrmak we olary paýdarlar jemgyýetlerine öwürmek boýunça geçirilýän işler barada hasabat berdi.

Ulag ulgamynda bilelikdäki we paýdarlar kärhanalaryny döretmek, şol sanda ýük daşalyşynyň hem-de ýolagçy gatnatmagyň möçberlerini artdyrmak, derýa ulaglary arkaly ilata edilýän hyzmatlaryň hilini ýokarlandyrmak boýunça anyk çäreler görülýär.

“Türkmendeňizderýaýollary” agentliginiň garamagyndaky “Derýaýollary” önümçilik birleşiginiň işiniň netijeliligini has-da ýokarlandyrmak maksady bilen, onuň guramaçylyk-hukuk görnüşini üýtgedip, paýdarlar jemgyýetine öwürmek hem-de agentligiň we Türkmenbaşynyň Halkara deňiz portunyň, “Deňiz söwda floty” ýapyk görnüşli paýdarlar jemgyýetiniň esaslandyryjylary hökmünde gatnaşmagy baradaky teklip beýan edildi.

Şunuň bilen baglylykda, milli Liderimiziň garamagyna degişli resminamanyň taslamasy hödürlenildi.

Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, “Türkmendeňizderýaýollary” agentliginiň işine ünsi çekip, hojalygy ýöretmegiň netijeli usullaryny işjeň ornaşdyrmagyň, kärhanalary dolandyrmak boýunça eýeçiligiň dürli düzümlerini kemala getirmegiň hem-de desgalary tapgyrlaýyn hususylaşdyrmagyň zerurdygyny nygtady.

Milli Liderimiz bu ugurda görülýän çäreleriň döwlete dahylsyz ulgamyň paýynyň artmagyna ýardam edýändigini belledi.

Döwlet Baştutanymyz «Derýaýollary» açyk görnüşli paýdarlar jemgyýetini döretmek hakynda” Karara gol çekip, ony elektron resminama dolanyşygy arkaly wise-premýere iberdi we bu babatda degişli tabşyryklary berdi.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary M.Mämmedowa Garaşsyzlyk ýyllarynda Türkmenistanyň gazanan uly üstünliklerini halkara hyzmatdaşlygyň çäklerinde beýleki döwletleriň teleýaýlymlarynda giňden beýan etmek boýunça alnyp barylýan işler barada hasabat berdi.

«Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» diýlip yglan edilen ýylda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň içeri we daşary syýasatyny giňden wagyz etmek, dünýäniň iri habar beriş serişdeleri bilen hyzmatdaşlygy giňeltmek arkaly, Diýarymyzyň halkara maglumat giňişligine goşulyşmagy boýunça toplumlaýyn işler alnyp barylýar.

Watanymyzyň Garaşsyzlygynyň şanly 30 ýyllygy mynasybetli ýurdumyzda geçirilýän çäreleri giňden beýan etmek boýunça işler amala aşyrylýar.

Häzir daşary ýurt teleradiokompaniýalary bilen bilelikde, olaryň ýaýlymlarynda görkezmek üçin Garaşsyzlyk ýyllarynda ýurdumyzyň gazanan üstünlikleriniň ähmiýetini açyp görkezýän uly göwrümli gepleşikler taýýarlanylýar.

Döwlet Baştutanymyz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, Garaşsyzlyk ýyllarynda ýurdumyzyň gazanan üstünlikleri bilen dünýä jemgyýetçiligini tanyşdyrmak boýunça işleri işjeňleşdirmegiň ähmiýetini nygtady. Şunuň bilen baglylykda, milli Liderimiz daşary ýurtlaryň abraýly habar beriş we teleradioýaýlymlar düzümleri bilen hyzmatdaşlygy ösdürmek boýunça işleri dowam etmegi tabşyrdy.

Türkmenistanyň Telewideniýe, radiogepleşikler we kinematografiýa baradaky döwlet komiteti bilen daşary ýurtlaryň teleradioýaýlymlarynyň arasynda özara hyzmatdaşlygy ýola goýmak babatda anyk görkezmeleri berdi.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Ş.Abdrahmanow şu ýylyň birinji ýarymynda Saud Arabystany Patyşalygynyň paýtagty Er-Riýad şäherinde geçirilmegi meýilleşdirilýän Söwda-ykdysady hyzmatdaşlyk boýunça bilelikdäki Hökümetara türkmen-saud toparynyň nobatdaky ýedinji mejlisini geçirmäge görülýän taýýarlyk barada hasabat berdi.

Duşuşygyň barşynda hormatly Prezidentimiziň 2016-njy ýylyň maýynda Saud Arabystany Patyşalygyna bolan resmi saparynyň çäklerinde gol çekilen ylalaşyklary we beýleki resminamalary durmuşa geçirmegiň meselelerini hem-de söwda-ykdysady, maýa goýum, energetika, gurluşyk we senagat ulgamlarynda, dag magdany, azyk we derman senagaty pudaklarynda, hususy işewürlik ugrunda, saglygy goraýyş, oba we suw hojalygy, daşky gurşawy goramak, maglumat-kommunikasiýa tehnologiýalary, ylymdyr bilim, sport, medeniýet hem-de syýahatçylyk ulgamlarynda ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygy ösdürmegiň geljegini ara alyp maslahatlaşmak göz öňünde tutulýar.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, Türkmenistany Saud Arabystany Patyşalygy bilen öňden gelýän dostluk we netijeli hyzmatdaşlyk gatnaşyklarynyň baglanyşdyrýandygyny belledi. Şol gatnaşyklar bolsa ikitaraplaýyn we köptaraplaýyn görnüşde, abraýly sebit hem-de halkara guramalaryňdyr düzümleriň ugry boýunça üstünlikli ösdürilýär.

Milli Liderimiz deňhukuklylyk, özara hormat goýmak we ynanyşmak ýörelgelerine esaslanýan döwletara gatnaşyklaryň okgunly ösýändigini kanagatlanma bilen belläp, özara bähbitli söwda-ykdysady hem-de işewürlik gatnaşyklaryny mundan beýläk-de giňeltmek üçin uly mümkinçilikleriň bardygyny aýtdy. Milli ykdysadyýeti senagatlaşdyrmaga we sanly ulgama geçirmäge tarap ugur alynmagy, ýurdumyzda amala aşyrylýan giň gerimli özgertmeler maksatnamalarydyr iri taslamalar netijeli hyzmatdaşlygy diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmek üçin oňaýly mümkinçilikleri üpjün edýär.

Döwlet Baştutanymyz bilelikdäki Hökümetara toparlaryň işiniň ähmiýeti barada aýdyp, özara bähbitlilik we uzak möhletlilik esasynda guralýan hyzmatdaşlygy pugtalandyrmagyň netijeli guraly hökmünde bu tejribäniň özüni gowy tarapdan görkezendigini nygtady.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary M.Geldinyýazow Watanymyzyň mukaddes Garaşsyzlygynyň şanly 30 ýyllygy hem-de 2021-nji ýylyň “Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany” diýlip yglan edilmegi mynasybetli ýurdumyzda hem-de daşary ýurtlarda geçirilmegi meýilleşdirilýän çärelere taýýarlyk görlüşi barada hasabat berdi.

3-4-nji maýda Bilim ministrliginiň hem-de Ylymlar akademiýasynyň guramagynda onlaýn görnüşinde “Innowasion tehnologiýalary önümçilige ornaşdyrmagyň meseleleri” atly halkara ylmy-amaly maslahat, 5 — 8-nji maý aralygynda Halkara ynsanperwer ylymlary we ösüş uniwersitetinde talyplaryň arasynda halkara matematika olimpiadasyny geçirmek meýilleşdirilýär. Halkara foruma ýurdumyzyň alymlary, professorlary we mugallymlary bilen birlikde, daşary döwletlerden wekilleriň-de gatnaşmagyna garaşylýar.

Şeýle hem halkara matematika olimpiadasyna Türkmenistanyň ýokary okuw mekdepleriniň talyplary bilen birlikde, beýleki birnäçe döwletleriň talyplary gatnaşar.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, ylym-bilim ulgamyny ösdürmäge hem-de giň halkara hyzmatdaşlygy ýola goýmaga ýardam edýän şeýle wekilçilikli forumlaryň geçirilmeginiň wajypdygyny nygtady. Diýarymyzyň innowasion ösüşinde möhüm orun eýeleýän ylym önümçilik bilen berk baglanyşykly bolmalydyr, döwrebap işläp taýýarlamalar hem-de öňdebaryjy tehnologiýalar işjeň ornaşdyrylmalydyr.

Döwlet Baştutanymyz dünýäniň iň gowy tejribesiniň içgin öwrenilmeginiň hem-de daşary ýurtly kärdeşler bilen yzygiderli tejribe alyşmagyň zerurdygyna ünsi çekip, öňümizdäki çäreleriň ýokary guramaçylyk derejesini üpjün etmegi tabşyrdy.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow mejlise gatnaşyjylara ýüzlenip, şu ýyl Milli bahar baýramynyň — Halkara Nowruz gününiň ýekşenbe gününe gabat gelýändigini belledi. Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz Kanuna laýyklykda, 21-nji martdaky dynç gününi 23-nji martdaky sişenbe gününe geçirmek baradaky Permana gol çekdi.

Dowamly dynç alyş bilen baglylykda, ýolbaşçylara ähli häkimliklerde, kärhanalarda we guramalarda gije-gündiziň dowamynda nobatçylygyň guralmagyna gözegçilik etmek tabşyryldy. Hukuk goraýjy edaralara hem degişli görkezmeler berildi.

Soňra hormatly Prezidentimiz mejlise gatnaşyjylary we tutuş türkmen halkyny «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» diýlip yglan edilen ýylda ýetip gelen Milli bahar baýramy — Halkara Nowruz güni bilen tüýs ýürekden gutlady.

Ençeme müňýyllyklaryň dowamynda köp halklaryň durmuşynda asyrlardan-asyrlara, nesillerden-nesillere geçirilip gelnen Nowruzy merdana ata-babalarymyz täze ýylyň başlangyjy hökmünde giňden baýram edipdirler diýip, döwlet Baştutanymyz nygtady.

Nowruzyň gelmegi bilen, tebigat janlanyp, agaçlar pyntyklap, sahawatly sähramyz, boz meýdanlarymyz ýaşyl lybasa bürenýär. Halkymyzyň ekerançylyk bilen bagly gadymy däp-dessurlary Nowruz baýramynyň bellenýän günlerinde giňden berjaý edilýär.

«Nowruz geçiň şahyny ezse, hasyla garaş», «Nowruzdan soň gyş bolmaz, mizandan soň — ýaz» diýen nakyllar bu günüň tebigatda ähmiýetiniň juda uludygyny görkezýär diýip, milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow aýtdy.

Gözellige beslenen bahar paslynda babadaýhanlarymyz ýagşy arzuw-niýetler bilen topraga tohum sepip, täze hasylyň düýbüni tutmaga ykjam girişýärler. Akyldar şahyrymyz Magtymguly Pyragy hem:

«Gelse nowruz äleme, reň kylar jahan peýda,
Ebrler awaz urup, dag kylar duman peýda»

diýmek bilen, Nowruzyň çeper waspyny çuňňur manyly sözler bilen beýan edipdir diýip, döwlet Baştutanymyz nygtady.

Häzirki döwürde Nowruz baýramy halkymyzyň gadymy taryhyny, medeni mirasyny, ruhy dünýäsini özünde jemläp, bahasyna ýetip bolmajak gymmatly hazyna öwrülýär. «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» diýlip yglan edilen ýylda ýurdumyzda giňden bellenilýän Milli bahar baýramy halkymyzyň parahatçylyk söýüjilige, dost-doganlyga, hoşniýetlilige we ynsanperwerlige esaslanýan milli ýol-ýörelgelerini has-da dabaralandyrýar, raýatlarymyzy belent maksatly tutumly işlere ruhlandyrýar. Nowruz baýramynyň şatlyk-şagalaňy, şowhuny buýsançly kalplarymyza bahar joşguny, ýaz ýakymy bolup dolýar.

Hormatly Prezidentimiz halkymyzy Milli bahar baýramy — Halkara Nowruz güni bilen ýene-de bir gezek tüýs ýürekden gutlap, hemmelere berk jan saglyk, uzak ömür, maşgala abadançylygyny, täze zähmet üstünliklerini arzuw etdi.

“Goý, Nowruz baýramynyň şirin nagmalary, belent joşguny mähriban Watanymyzyň beýik ösüşleriniň, agzybir halkymyzyň bagtyýar, abadan hem-de bolelin durmuşynyň waspy bolup ýaňlansyn!” diýip, milli Liderimiz sözüni jemledi.

Mejlisde döwlet durmuşyna degişli başga-da birnäçe möhüm meselelere garaldy we olar boýunça degişli çözgütler kabul edildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Ministrler Kabinetiniň sanly ulgam arkaly geçirilen mejlisini jemläp, oňa gatnaşanlara berk jan saglygyny, maşgala abadançylygyny, berkarar Watanymyzyň gülläp ösmegi ugrunda alyp barýan işlerinde uly üstünlikleri arzuw etdi.

ýurdumyzyň görküne görk goşar

«Bir nahal ekseň, ýaşyň baky», «Bag — ekeniňki, ýap — çekeniňki» ýaly ata-babalarymyzdan bize miras galan nakyllara, däp-dessurlara eýerip, milli Liderimiz halkyň ömrüne ömür goşýan, kisloroda baý howany emele getirýän baglaryň, gülleriň, ösümlikleriň köpeldilmegine aýratyn ähmiýet berýär.

Häzirki döwürde jemgyýetimizde ekologik bilimleriň we ekologiýa medeniýetiniň ähmiýeti ýokarlanýar. Milli Liderimiz ýaşlaryň ekologiýa medeniýetini kämilleşdirmäge we olarda tebigata aýawly garaýşy terbiýelemäge gönükdirilen çäreler toplumyny işläp taýýarlamagy döwrüň öňe sürýän wezipeleri hökmünde kesgitleýär.

Esasy Kanunymyzyň 14-nji maddasynda: «Ýer we ýerasty baýlyklar, suwlar, ösümlik we haýwanat dünýäsi, şeýle hem beýleki tebigy baýlyklar Türkmenistanyň umumymilli baýlygy bolup durýar, döwlet tarapyndan goralýar we rejeli peýdalanylmaga degişlidir» diýlip, anyk kesgitlenýär. Şol düzgünlere laýyklykda, ekologiýa babatda milli hukuk binýady kämilleşdirilýär. Kabul edilen täze kanunçylyk namalaryna daşky gurşawy goramak, ekologiýa howpsuzlygyny üpjün etmek, adamlaryň saglygyny gorap saklamak, ekologiýa jogapkärçiligi boýunça çäreleri ýerine ýetirmek baradaky maddalar goşuldy. Türkmenistanyň Tokaý kodeksi, «Ozon gatlagyny goramak hakynda», «Atmosfera howasyny goramak hakynda», «Balyk tutmak we suwuň biologik serişdelerini gorap saklamak hakynda», «Aýratyn goralýan tebigy ýerler hakynda», «Ösümlik dünýäsi hakynda», «Ösümlikleri goramak hakynda», «Ekologiýa seljermesi hakynda”, «Ekologiýa howpsuzlygy hakynda», «Ekologiýa auditi hakynda» we «Ekologiýa maglumaty hakynda» Türkmenistanyň Kanunlary hem-de beýleki kadalaşdyryjy hukuk namalary daşky gurşawy goramak meselelerini çözmekde möhüm ähmiýete eýedir.

Mälim bolşy ýaly, adamyň sagdynlygy, ömrüniň uzynlygy daşky gurşaw, sebitiň ekologiýa ýagdaýy, arassa iýmit önümleri bilen berk baglanyşyklydyr. Şu nukdaýnazardan ugur alnyp, her ýyl hormatly Prezidentimiziň hut özüniň gatnaşmagynda ählihalk bag ekmek dabarasyna badalga berlip, köp mukdarda miweli, saýaly agaç nahallary oturdylýar, ozal bar bolanlaryna ideg edilýär. Paýtagtymyzda we onuň töwereklerinde, welaýatlarda täze-täze emeli tokaý zolaklary, seýilgähler emele gelýär.

Ýurdumyzda her ýyl millionlarça düýp nahal oturtmak boýunça köpçülikleýin iş geçirilýär. Bu işde ekologiýa durnuklylygyny üpjün etmek maksady bilen, sebitleriň toprak-howa şertleri aýratyn göz öňünde tutulýar. Mysal üçin, Daşoguz welaýatynda çöl ösümlikleriniň ak we gara sazak ýaly görnüşleri has köp ekilýär.

Hormatly Prezidentimiziň şu ýylyň 12-nji fewralynda gol çeken «Türkmenistanda 2021-nji ýylda bag ekmek hakynda» Kararyna laýyklykda, Garaşsyzlygyň şanly 30 ýyllygy mynasybetli saýaly, pürli, miweli baglaryň we üzümiň 30 million düýbüniň oturdylmagy göz öňünde tutulýar.

Döwlet Baştutanymyzyň belläp geçişi ýaly, dürli görnüşli baglar ekmek üçin saýlanyp alnanda, ilki ylmy taýdan öwrenilýär. Hususan-da, ýurdumyzyň toprak-howa şertlerine uýgunlaşan baglary saýlap almak hem-de olaryň daşky gurşawa edýän täsirini bilmek wajyplygy ýüze çykýar. “Milli tokaý maksatnamasyna” laýyklykda, gorag zolaklary döredilende, pürli, saýaly, miweli, üzüm we tut nahallary köp ekilýär. Bilşimiz ýaly, ösümlikleriň ykjam ösen ýerlerinde tozan 20 — 30 göterim, goh-galmagal 50 göterim az bolýar. Ajaýyp paýtagtymyzyň gözelligine gözellik goşýan, daş-töweregiň howasyny arassalaýan, adam saglygyny berkidýän, ýakymly ysly dürli maddalary bölüp çykarýan ösümlikler bolan bezeg agaçlary tutuş ýurdumyzda köpçülikleýin ekilýär. Saýaly agaçlaryň, gyrymsy bezeg baglarynyň gymmatly tarapy, olar diňe bir sagaldyş ähmiýeti bilen çäklenmän, şäherleri, obalary, daş-töweregi gözel keşbe getirýär, adamlarda gözellik duýgusyny ösdürýär. Adamlaryň tebigat bilen ysnyşmagy olaryň nerw ulgamyny rahatlandyrýar, şähdini açýar. Ýurdumyzyň ekologiýa taýdan has-da sagdynlaşmagynda möhüm ähmiýeti bolan ýaşyl zolaklar Aşgabadyň hem-de welaýatlaryň keşbiniň gözelleşmeginde, jana şypaly, arassa howanyň emele gelmeginde iňňän wajypdyr. Ähli seýilgähleriň we seýilbaglaryň, meýdançalaryň möhüm bölegi bolan köp sanly suw çüwdürimleri hem ýurdumyzyň bezegine öwrüldi.

Baglar “ýaşyl süzgüç” bolup hyzmat edýär. Bir gektar ýerde ösýän agaçlar her ýylda howadan 50 — 70 tonna tozany sorup alýar. Şunda howany mehaniki arassalamak usullaryndan başga-da, ýaşyl agaçlaryň täsiri bilen, onuň biologik taýdan arassalanmagy hem bolup geçýär. Howa agaç şahalarynyň arasyndan geçen mahaly, onuň bölüp çykarýan gazlary — fermentleri kesel dörediji mikroblaryň köpüsini ýok edýär. Ýurdumyzda senagat we durmuş maksatly islendik desga «ýaşyl ykdysadyýet» ölçeglerine laýyklykda gurulýar. Ýurdumyzyň täsin tebigatynyň köp öwüşginliligini we gözelligini saklap galmaga ýardam berjek, onuň baýlyklarynyň rejeli peýdalanmagyny üpjün etjek örän ähmiýetli taslamalar durmuşa geçirilýär.

Hormatly Prezidentimiziň 2019-njy ýylyň 23-nji sentýabrynda gol çeken Kararyna laýyklykda, “Howanyň üýtgemegi barada Türkmenistanyň Milli strategiýasy” kabul edildi. Bu strategiýada bellenilişi ýaly, tebigy tokaýlaryň goralmagy, olaryň çäkleriniň giňeldilmegi, şeýle-de emeli tokaýlary döretmek hem-de ýurduň ilatynyň we degişli gurluşlaryň bu meseläniň wajyplygyna üns bermeginiň ähmiýeti örän uludyr. Tebigy ekoulgamlar Ýer ýüzünde ýaşaýyş üçin zerur şertleri üpjün edýär: howany we suwy arassalaýar. Howany durnuklaşdyrýar we ýumşadýar. Topragyň hasyllylygyny dikeldýär. Galyndylary täzeden işläp taýýarlaýar. Munuň üçin mümkin bolan ýerlerde köp möçberde bag nahallaryny ekmek geljegi nazarlaýan esasy işleriň biridir.

Ynha, “Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany” ýylynda Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllygy mynasybetli nahallaryň 30 million düýbüniň oturdylmagy, ilkinji nobatda, tokaý zolaklarynyň artdyrylýandygynyň, howanyň üýtgemegi babatda Türkmenistanyň Milli strategiýasynyň, şeýle hem 2030-njy ýyla çenli Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmegiň 17 maksadynyň 15-njisi bolan «Gury ýeriň ekologik ulgamyny goramak we dikeltmek hem-de olaryň rejeli peýdalanylmagyna ýardam bermek, tokaýlary rejeli peýdalanmak, çölleşmä garşy göreşmek, ýerleriň zaýalanmagyny bes etmek we yzyna öwürmek hem-de biologik köpdürlüligiň ýitmegini bes etmek» diýlip bellenen maksady iş ýüzünde amala aşyrýandygynyň aýdyň subutnamasydyr. Ýurdumyzda tokaý zolaklarynyň artmagy, ekilýän bag nahallarynyň tebigata görk berip, Watanymyzyň gözelligine gözellik goşmagy milli Liderimiziň tagallalarynyň netijesidir. Munuň üçin döwlet Baştutanymyza ulus-ilimiz köp sagbolsun aýdyp, döwletimiziň mundan beýläk-de gülläp ösmegi ugrunda amala aşyrýan işlerinde rowaçlyklary arzuw edýär.

Gurbangeldi AŞYROW,

Türkmenistanyň Mejlisiniň Daşky gurşawy goramak, tebigatdan peýdalanmak we agrosenagat toplumy baradaky komitetiniň agzasy.