BMG-niň Merkezi Aziýa üçin öňüni alyş diplomatiýasy boýunça sebit merkeziniň orny

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň oňyn bitaraplygyň ýörelgelerine esaslanýan hem-de ählumumy abadançylygyň we gülläp ösüşiň bähbidine giň halkara hyzmatdaşlygy ösdürmäge gönükdirilen öňdengörüjilikli, täzeçillik syýasaty türkmen döwletiniň dünýädäki abraýyny barha artdyrýar. Birleşen Milletler Guramasy bilen depginli ösdürilýän gatnaşyklar hem-de Türkmenistany ygtybarly we jogapkärli hyzmatdaş hasaplaýan BMG-niň ýurdumyza bildirýän belent ynamy muňa aýdyň şaýatlyk edýär.

Şu ýylyň 16-njy aprelinde Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň 75-nji sessiýasynyň 59-njy mejlisinde Türkmenistanyň başlangyjy esasynda “Birleşen Milletler Guramasynyň Merkezi Aziýa üçin öňüni alyş diplomatiýasy boýunça sebit merkeziniň orny” atly Kararnamanyň biragyzdan kabul edilmegi munuň nobatdaky subutnamasy boldy. Birleşen Milletler Guramasyna agza döwletleriň 72-si bu Kararnamanyň awtordaşy bolup çykyş etdi.

Mälim bolşy ýaly, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow bu başlangyjy 2020-nji ýylyň sentýabr aýynda Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň 75-nji ýubileý sessiýasynyň çäklerinde eden çykyşynda öňe sürüpdi.

Birleşen Milletler Guramasy bilen hyzmatdaşlyk biziň ýurdumyz üçin ileri tutulýan daşary syýasy ugur bolup durýar. BMG-niň esasy hyzmatdaş hökmünde saýlanyp alynmagy kanunalaýykdyr hem-de düýpli dünýägaraýyş esaslaryna eýedir. Şolaryň esasynda Türkmenistanyň uzak möhletleýin maksatlarynyň BMG-niň wezipeleri, ilkinji nobatda, Merkezi Aziýada sazlaşykly hem-de durnukly döwletara gatnaşyklary ýola goýmak, sebitde parahatçylygy we howpsuzlygy goldamagyň mäkäm gurallaryny döretmäge degişli wezipeleri bilen gabat gelmegi durýar. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň nygtaýşy ýaly, hut BMG-ä, onuň ygtyýaryndaky syýasy-diplomatik gurallara daýanmak bilen, halkara bileleşigiň, ilkinji nobatda bolsa, sebitiň döwletleriniň bu maksatlara ýetmäge gönükdirilen işleri ýola goýulmalydyr.

Dürli ugurlar boýunça işlemek üçin özboluşly edara bolan Birleşen Milletler Guramasynyň Merkezi Aziýa üçin öňüni alyş diplomatiýasy boýunça sebit merkezi döwrüň möhüm meseleleri babatda hyzmatdaşlygy ösdürmäge uly goşant goşýar. Türkmenistanyň we merkeziň bilelikdäki işi, tutuşlygyna alanyňda, esasy maksatlara — Merkezi Aziýada parahatçylygy, durnuklylygy hem-de howpsuzlygy gazanmaga gönükdirilendir.

BMG-niň Merkezi Aziýa sebitindäki bu edarasynyň işiniň netijeliligi barada BMG-niň Baş Assambleýasynyň Türkmenistan tarapyndan öňe sürlen hem-de bu düzümiň döredilmeginiň 10 ýyllygy mynasybetli, 2017-nji ýylyň noýabrynda kabul edilen Kararnamasynda hem nygtalandygyny belläp geçmek wajypdyr.

Merkezi Aziýanyň ýurtlary sebitde parahatçylygy, durnukly ösüşi üpjün etmekde, şonuň ýaly-da, sebit hem-de halkara hyzmatdaşlygy giňeltmekde wajyp orun eýeleýär. Şunuň bilen baglylykda, terrorçylyga garşy göreşmekde we güýç ulanmagyň öňüni almakda hyzmatdaşlyk etmek Birleşen Milletler Guramasynyň Merkezi Aziýa üçin öňüni alyş diplomatiýasy boýunça sebit merkeziniň esasy wezipeleriniň biri hökmünde kesgitlenildi.

Bu gün terrorçylyga garşy wajyp resminamalaryň hereket edýändigini, şolaryň her biriniň öz düzgünleşdiriji ugurlarynyň bardygyny, şol bir wagtyň özünde birek-birek bilen özara baglanyşyklydygyny bellemek gerek. Döwletler BMG-niň terrorçylyga garşy göreş boýunça konwensiýalarynyň binýatlaýyn häsiýetini hem-de halkara hukuk borçnamalaryny gyşarnyksyz ýerine ýetirmegiň möhümdigini ykrar edip, olary üpjün etmek boýunça ýörite maksatnamalary işläp taýýarlaýarlar. Iş ýüzündäki ädimler hökmünde bu ulgamdaky milli kanunçylygyň kabul edilmegini, sebit derejesinde degişli şertnamalaryň taýýarlanylmagyny, iş toparlarynyň döredilmegini, ýöriteleşdirilen düzümler bilen ýakyn gatnaşyklaryň ýola goýulmagyny bellemek bolar.

Kararnamada Birleşen Milletler Guramasynyň Merkezi Aziýa üçin öňüni alyş diplomatiýasy boýunça sebit merkeziniň Merkezi Aziýa döwletleriniň hem-de Owganystanyň arasyndaky hyzmatdaşlygy pugtalandyrmaga gönükdirilen tagallalary bellenilýär.

Ýurdumyz parahatçylyk söýüjilik hem-de özara goldaw bermek ýörelgelerine yzygiderli eýermek bilen, Owganystanyň durmuş-ykdysady düzümlerini ösdürmäge uly goşant goşýar, dostlukly döwlete döredijilikli durmuşyň binýatlaryny pugtalandyrmakda hemişe kömek berýär.

Şu ýylyň 6-njy fewralynda Aşgabatda, Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginde “Taliban” hereketiniň Syýasy edarasynyň wekiliýeti bilen duşuşyk boldy. Gepleşikleriň barşynda owgan wekiliýeti goňşy halkyň rowaçlygyna hem-de abadançylygyna gönükdirilen iri taslamalaryň birnäçesiniň durmuşa geçirilmegine doly goldawyny beýan etdi. Şolaryň hatarynda Türkmenistan — Owganystan — Pakistan — Hindistan gaz geçirijisi, Türkmenistan — Owganystan — Pakistan elektrik geçirijisi we optiki-süýümli aragatnaşyk ulgamy, şonuň ýaly-da, Türkmenistan bilen Owganystany birleşdirýän demir ýollar bar.

Milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Owganystanda parahatçylygyň we durnuklylygyň üpjün edilmeginiň diňe bir Merkezi Aziýa sebiti üçin däl, eýsem, bütin dünýä üçin hem tutuş howpsuzlyk ulgamy hem-de durnukly ösüş babatynda wajypdygyny nygtaýar.

Resminamada sebit merkeziniň BMG-niň ýurt boýunça toparlary, gapma-garşylyklaryň öňüni almak meselelerinde Parahatçylyk gurujylyk gaznasy, şonuň ýaly-da, ýaşlaryň we zenanlaryň jemgyýetdäki, syýasatdaky hem-de ykdysadyýetdäki ornuny pugtalandyrmaga gönükdirilen we ýolbaşçy zenanlaryň toparyny okatmak üçin öňüni alyş diplomatiýasynyň akademiýasy bilen hyzmatdaşlykdaky oňyn orny bellenilýär.

Häzirki wagtda Birleşen Milletler Guramasynyň Merkezi Aziýa üçin öňüni alyş diplomatiýasy boýunça sebit merkezi sebitiň hökümetleri bilen gatnaşyk saklaýar hem-de dünýäde koronawirus ýokanjynyň zyýanly täsirleriniň öňüni almak üçin öňüni alyş diplomatiýasy ulgamynda degişli taraplar bilen hyzmatdaşlyk edýär.

Türkmenistan täze wehim bilen göreşmekde uly tejribe toplan hem-de pandemiýanyň zyýanly täsirlerini ýeňip geçmekdäki gymmatly tejribelerini paýlaşýan beýleki ýurtlara uly hormat bilen garaýar. Biziň döwletimiz beýleki ýurtlar hem-de halkara guramalar bilen bilelikdäki tagallalaryň ýokary netijeliligini gazanmak üçin öz tejribelerini paýlaşmaga taýýardyr.

BMG-niň agentlikleri bilen ýakyndan hyzmatdaşlykda Türkmenistanyň ýiti ýokanç kesele garşy taýýarlygyny we dessin çäreleriň görülmegini üpjün etmegiň Meýilnamasynyň taýýarlanylandygyny agzamak bolar. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow 2020-nji ýylyň maýynda bu meýilnamany tassyklamak hakyndaky Karara gol çekdi.

Golaýda, 16-njy aprelde Türkmenistanyň Prezidentiniň “Saglyk” Döwlet maksatnamasyna laýyklykda, aýratyn howply ýokanç keselleriň ýaýramagyna garşy göreşmekde alnyp barylýan işleri toplumlaýyn esasda guramak, şeýle hem Türkmenistanyň Birleşen Milletler Guramasy, onuň ýöriteleşdirilen edaralary hem-de Bütindünýä Saglygy Goraýyş Guramasy bilen hyzmatdaşlygyny has-da giňeltmek maksady bilen, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Karara gol çekip, ýurdumyzyň ýiti ýokanç kesele garşy taýýarlygyny we dessin çäreleriň görülmegini üpjün etmegiň Meýilnamasyny tassyklady.

“Açyk gapylar” syýasatyny durmuşa geçirýän hem-de Bitaraplyk derejesine ählitaraplaýyn ygrarly Türkmenistan sebitde parahatçylygy, howpsuzlygy hem-de ösüşi üpjün etmek boýunça anyk çäreleri amala aşyrýar.

Şunuň bilen baglylykda, ýurdumyz halkara bileleşigiň jogapkärli agzasy bolmak bilen, durnukly ösüşi, parahatçylygy hem-de howpsuzlygy gazanmak üçin halkara işlerinde syýasy-diplomatik gurallarynyň we öňüni alyş diplomatiýasynyň mümkinçiliklerini elmydama netijeli ulanýar.

Türkmenistanyň başlangyjy boýunça kabul edilen Kararnamada Merkezi Aziýa ýurtlarynyň sebitde suw hem-de energetika serişdelerini toplumlaýyn ulanmagyň meseleleri boýunça özara bähbitli ylalaşyklary gazanmak üçin tagallalary birleşdirmäge taýýardygy hem bellenilýär.

Şeýlelikde, Bitarap Türkmenistanyň BMG-niň nobatdaky wajyp resminamasynda öz beýanyny tapan, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň baştutanlygynda işjeň durmuşa geçirilýän netijeli daşary syýasy strategiýasy ýene-de bir gezek dünýä bileleşiginiň goldawyna eýe boldy. Türkmen döwleti sebit goşulyşmalary boýunça başlangyçlary iş ýüzünde durmuşa geçirip, Birleşen Milletler Guramasynyň Merkezi Aziýa üçin öňüni alyş diplomatiýasy boýunça sebit merkezi tarapyndan 2030-njy ýyla çenli Ählumumy gün tertibini durmuşa geçirmek maksady bilen alyp barýan işlerine mundan beýläk-de işjeň gatnaşar.

(TDH).

18-nji aprelde mübärek Remezan aýynyň keremli pursatlarynda Arkadag Prezidentimiziň kyblasy Mälikguly Berdimuhamedow 89 ýaşynyň içinde aradan çykdy. Bu ajy habar tutuş türkmen halky tarapyndan uly gynanç bilen kabul edildi.

Özüniň manyly ömrüni halkyna, mähriban topragyna bagyş eden Mälikguly aga watansöýüjiligiň, ynsanperwerligiň we belent adamkärçiligiň mizemez nusgasyny görkezdi. Taryhy maglumatlardan belli bolşy ýaly, Mälikguly Berdimuhamedowyň çagalyk döwri geçen asyryň gazaply uruş ýyllaryna gabat geldi. Onuň durmuşy tutuş halkymyz, aýratyn-da, ýaşlar üçin görelde mekdebine öwrüldi.

Mälikguly Berdimuhamedow 1932-nji ýylyň 12-nji awgustynda Gökdepe etrabynyň 1-nji Birleşik obasynda doguldy.

Ol şu obadaky mekdebiň soňky ýyllarynda okaýan döwründe kakasynyň hünärini dowam edip, 1950-nji ýyldan başlap, mekdepde ilki kitaphanaçy, soňra başlangyç synp mugallymy bolup işleýär.

Urşuň gazaply ýyllarynda kakasyny fronta ugradan Mälikguly şol döwürde halkyň ruhuny götermek maksady bilen goşgy ýazýar. Ol on iki ýaşyndaka «Ýeňiş biziňki bolar» atly goşgyny döredýär. Soňra ol «Uruş bolmasyn!», «Ýaşasyn», «Köp ekeliň dänäni!» ýaly goşgulary ýazýar. “Köp ekeliň dänäni!” atly goşgusy 1944-nji ýylda şol wagtky Kirow etrabynyň «Ýagty ýol» gazetinde çap edilýär. Şeýle hem Mälikguly Berdimuhamedow «Är ýigitler gaýrat üçin dogulýar», «Ýürek mydam mähribanlyk küýseýär» ýaly goşgulary döredýär.

Adamyň başyna düşen kynçylyklar ony gahrymana öwürýär. Türkmenistanyň Prezidentiniň mähriban kakasynyň başyna düşen şol agyr ýyllardaky kynçylyklar, onuň uly hyzmatlary, gaýduwsyzlygy belent gahrymançylykdyr. «Şeýle agyr şatylara merdi-merdanalyk bilen döz gelip, oba adamlaryna goldaw-hemaýat beren, beýik gahrymançylyk görkezen kakama men çäksiz guwanýaryn, buýsanýaryn» diýip, milli Liderimiz belleýär.

Mälikguly Berdimuhamedow öz obasyndaky mekdebi tamamlandan soň, etrapdaky 7-nji mekdepde türkmen dili we edebiýaty dersi boýunça sapak berýär.

Ol 1952-nji ýylda harby gulluga çagyrylýar. Gulluk döwründe Mälikguly Berdimuhamedow Özbegistanyň Çyrçyk şäherindäki kiçi serkerdeleri taýýarlaýan mekdepde okap, 1954-nji ýylda kiçi leýtenant çini bilen Gyrgyzystanyň Oş şäherinde ýerleşýän Dag atyjylyk harby bölüminde wzwod serkerdesi bolup gulluk edýär.

Bu harby bölüm ýapylandan soň, ol Gökdepe etrabynyň Babarap obasyndaky 13-nji mekdepde ýaşlara bedenterbiýe we harby taýýarlyk boýunça sapak berýär.

Şondan bir ýyl geçenden soň, Mälikguly Berdimuhamedow Ýaşlar guramasynyň Gökdepe etrap geňeşinde mekdep okuwçylary bilen iş alyp barýan bölümiň müdiri wezipesinde işleýär.

1956-njy ýylda Mälikguly Berdimuhamedow Babarap obasynda mekdepde işleýär.

1958-nji ýylyň iýun aýyndan Mälikguly Berdimuhamedowyň durmuşynyň täze tapgyry başlanýar. Şu döwürden 1982-nji ýyla çenli ol Içeri işler ministrliginiň goşunlarynda we edaralarynda dürli wezipelerde gulluk edýär.

1959-njy ýylda Mälikguly Berdimuhamedow Russiýanyň Rýazan şäherinde harby kämilleşdiriş okuwyny geçýär.

1966-njy ýylda bolsa Türkmen döwlet uniwersitetiniň taryh-hukuk bölümini tamamlaýar.

1968-nji ýylda Orjonikidze şäherindäki harby uçilişşäniň doly kursuny tamamlap, motoatyjylyk goşunlarynyň serkerdesi hünärine eýe bolýar. Şeýle hem 1969-njy ýylda paýtagtymyzdaky Serkerdeler öýüniň Aşgabat garnizonynyň ýanyndaky ýörite okuw mekdebiniň umumy bölüminiň okuwyny geçýär. Alnan bilimler oňa öz işini dürs guramaga, Içeri işler ministrliginiň bölümleriniň şahsy düzümleriniň arasynda syýasy-terbiýeçilik, wagyz-nesihat işlerini geçirmäge, işgärleriň tertibini we jogapkärçiligini pugtalandyrmak işine goldaw bermäge ýardam edýär. Ol bu işleri gulluk borjy hökmünde däl-de, eýsem, jemgyýetçilik başlangyçlary esasynda ýerine ýetirýär.

1976-njy ýylda syýasy edaralaryň başlygy maksatnamasy boýunça Kiýewdäki ýokary mekdepde okap, hünärini ýokarlandyrdy.

Mälikguly Berdimuhamedow Içeri işler ministrliginiň Daşoguz, Mary we Aşgabat şäher bölümlerinde toparyň serkerdesi, otrýadyň başlygy, nobatçylyk bölüminiň we işgärler bölüminiň ýolbaşçysy, ştabyň başlygy wezipelerinde işleýär. Mälikguly Berdimuhamedow işlän döwründe özüni işine ussat, tertip-düzgünli, ýokary ahlakly, özüne we golastyndakylara örän talapediji serkerde hökmünde tanadýar. Ol özüne ynanylan bölümde jenaýatçylygyň öňüni almak, onuň üstüni açmak boýunça öňüni alyş çäreleriniň geçirilmegine aýratyn üns berýär.

Mälikguly Berdimuhamedow gulluk döwründe jenaýatçylygyň öňüni almak, jemgyýetçilik tertibini üpjün etmek ugrunda birkemsiz işleri bitirendigi üçin, Içeri işler ministrliginiň ýolbaşçy düzüminiň birnäçe Hormat hatlaryna, pul baýraklaryna, döşe dakylýan nyşanlara we köp sanly medallara mynasyp bolýar. Bu sylaglar Mälikguly Berdimuhamedowyň Içeri işler ministrliginiň düzüminde birkemsiz gullugynyň aýdyň nyşanyna öwrüldi.

Ol öz gullugyny halal, harby kasama wepaly alyp bardy we maksadyna ýetmek üçin örän yhlasly çemeleşdi. Bu bolsa ýaş harby gullukçylar üçin uly görelde mekdebidir.

1982-nji ýylda podpolkownik harby derejesi bilen hormatly dynç alşa çykandan soň, Mälikguly Berdimuhamedow köp ýyllaryň dowamynda ýaşlara bilim-terbiýe bermek işinde zähmet çekýär. Häzirki Milli bilim institutynda, Pedagogik ylymlarynyň ylmy-barlag institutynda, Aşgabat şäheriniň Baş bilim müdirliginde we beýleki ugurlarda zähmet çekip, örän döredijilikli we kesgitlenen wezipäni birkemsiz ýerine ýetirýän işgär hökmünde ykrar edildi. Ol jemgyýetçilik durmuşyna we terbiýeçilik ugruna degişli çärelere işjeň gatnaşyp, belent abraýa mynasyp boldy. Mälikguly Berdimuhamedowyň işdeşleri onuň belent adamkärçilikli häsiýetine, adalatlylygyna we sowatlylygyna uly hormat goýýarlar.

Arkadag Prezidentimiz özüniň «Döwlet guşy» atly kitabynyň girişinde şeýle ýazýar: «Eliňizdäki «Döwlet guşy» atly romanyň wakalary, ondaky gahrymanlaryň bitirýän nusgalyk işleri, olaryň ajaýyp ahlak sypatlary — çagalyk ýyllaryndan bäri Watanyňy, halkyňy, ata-eneňi ezizlemegiň, söýmegiň, maksada okgunlylygyň, ruhubelentligiň beýik nusgasy bolup, kalbymy heýjana salyp gelýän simfoniýadyr».

2012-nji ýylyň fewral aýynda Türkmenistanyň Mejlisiniň karary bilen paýtagtymyzdaky 1001-nji harby bölüme bu ugurda nusgalyk işleri bitiren we görelde mekdebine öwrülen Mälikguly Berdimuhamedowyň ady dakyldy.

2020-nji ýylyň noýabr aýynda bolsa Türkmenistanyň Mejlisiniň karary bilen ilhalar ynsan, Türkmenistanyň içeri işler edaralarynyň hormatly weterany Mälikguly Berdimuhamedowyň zähmet we durmuş ýolunyň diňe bir harby gullukçylar üçin däl, eýsem, bütin türkmen halky üçin görelde mekdebi bolup durýandygy, il-halka wepaly hyzmat etmegiň ajaýyp nusgasyny görkezendigi hem-de Çoganly ýaşaýyş toplumyndaky Içeri işler ministrliginiň ýaşaýyş jaý toplumynyň ýaşaýjylarynyň, içeri işler edaralarynyň şahsy düzümleriniň ýüztutmalaryny we Içeri işler ministrliginiň towakganamasyny nazara alyp, Aşgabadyň Bagtyýarlyk etrabynyň Çoganly ýaşaýyş toplumyndaky Içeri işler ministrliginiň ýaşaýyş jaý toplumyna Mälikguly Berdimuhamedowyň ady dakyldy. Munuň özi manyly ömrüni il-halkyna, mähriban Watanyna bagyş eden beýik ynsana bildirilen hormatyň aýdyň nyşanyna öwrüldi.

Ömür salyny tutuş yslam dünýäsi üçin mukaddes saýylýan mübärek Oraza aýynda tamamlan Mälikguly Berdimuhamedow hakyndaky ýatlama ýazgyny Arkadag Prezidentimiziň ganatly jümlesi bilen tamamlamak maksadalaýyk bolar: «Mähriban kyblamyň ömür ýoly — maňa nusgalyk ýol, onuň asylly, beýik ahlak sypatlary meniň idealym, meniň durmuş uniwersitetim».

Watanyň wepaly ogly Mälikguly Berdimuhamedow hakyndaky ýatlamalar biziň kalplarymyzda ebedilik saklanar. Merhumyň jaýy jennet bolsun, Allatagala oňa iman baýlygyny bersin!

Hormatly Prezidentimiziň üstünlikli alyp barýan ulag-üstaşyr diplomatiýasy esasynda, ýurdumyzyň içerki hem-de halkara ulag infrastrukturasy täze çekilýän ýollaryň hasabyna ösýär. Hormatly Prezidentimiz «Türkmenistan durnukly ösüşiň maksatlaryna ýetmegiň ýolunda» atly kitabynda: «Ulaglar ulgamy ýurduň «çylşyrymly bedeninde» özboluşly «damar ulgamynyň» wezipesini ýerine ýetirmek bilen, ol ykdysadyýetimiziň möhüm pudaklarynyň biridir» diýip belleýär. Türkmenistanyň halkara ulag gatnawlarynyň ösdürilmegi, üstaşyr geçirijilik kuwwatynyň artmagy ýurdumyzda öndürilýän, importyň ornuny tutýan ýokary hilli önümlerdir harytlaryň dünýä bazarlaryna bökdençsiz ugradylmagyny, şeýle hem üstaşyr geçýän ýükleriň barmaly nokadyna gysga wagtda barmagyny gazanmaga mümkinçilik berýär.

Türkmenistanda ýol-ulag infrastrukturasynyň ösdürilmegi ýurduň içinde we halkara derejesinde ýükleriň, ýolagçylaryň gatnawyny artdyrmaga mümkinçilik berdi. Munuň özi, Türkmenistanyň ykdysadyýetiniň dünýä ykdysady ulgamyna üstünlikli goşulmagyna giň şertleri döretdi. Ýurdumyz Ýewropa Bileleşigi bilen «Ýewropa — Kawkaz — Aziýa» (TRASEKA) ulag geçelgesini döretmekde hyzmatdaşlyk boýunça maksatnamany, Merkezi Aziýada Sebitara Ykdysady Hyzmatdaşlyk maksatnamasyny, Merkezi Aziýanyň ykdysadyýetleri üçin BMG-niň ýörite maksatnamasyny we beýleki halkara maksatnamalaryny amala aşyrmaga gatnaşýar.

Şu we beýleki iri maksatnamalary durmuşa geçirmekde Türkmenistan diňe bir gatnaşyjy bolmak bilen çäklenmän, eýsem bu ugurda başlangyçlar, teklipler bilen çykyş edýän ýurt hökmünde özüni bütin dünýäde tanadýar. Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasy tarapyndan 2014-nji ýylda «Durnukly ösüş üçin halkara hyzmatdaşlygyny üpjün etmekde ulag-üstaşyr geçelgeleriniň orny» atly Kararnamanyň, 2015-nji ýylda ulag-üstaşyr geçelgeleri döretmek bilen baglanyşykly Kararnamanyň, 2017-nji ýylda «Durnukly ösüş boýunça maksatlara ýetmek üçin ulaglaryň ähli görnüşleriniň arasyndaky gatnaşyklary berkitmek» atly Kararnamanyň kabul edilmegi gönüden-göni Türkmenistanyň başlangyçlarynyň netijeleridir.

Şeýlelikde, bu gün dünýäde ykrar edilen milli Liderimiziň başda durmagynda, Türkmenistanyň alyp barýan ulag-üstaşyr diplomatiýasy ýurduň içinde we halkara derejesinde gurlup ulanylmaga berlen we gurluşygy ýokary depginlerde alnyp barylýan köprüler, demir ýol şahalary, ýokary tizlikli awtomobil ýollary, döredilýän howa we deňiz ýollary arkaly üstünlikli amala aşyrylýar. Şol bir wagtda ýurdumyzda ilatyň ýaşaýyş-durmuşynyň yzygiderli ösmegine giň mümkinçilikleri döretmek bilen birlikde, sebitiň ýurtlarynyň ykdysady ýagdaýynyň has-da gowulanmagyna ýardam berýär.

Şemşat KLIÇOWA,

Türkmen döwlet binagärlik-gurluşyk institutynyň mugallymy.

Oguzlar! Agzybirligi baýdak edinip, batyrlygy, gaýraty, edermenligi bilen dünýä ýaň salan ata-babalarymyz! Oguz handan gözbaş alyp gaýdýan nesil-neberelerimiz gojaman Zeminde özleriniň öçmejek yzlaryny goýupdyrlar.

Oguz durmuşy öz köküni taryhyň çuňluklaryndan alyp gaýdýar. Olar garaňky dünýäde ýakan yşyklary bilen kemala gelip, goja Zemine örküni baglapdyrlar, il bolupdyrlar, ösüp-örňäpdirler. Bu barada hormatly Prezidentimiz «Älem içre at gezer» atly romanynda şeýle ýazýar: «Bu ýerde aýratyn bir gudratly güýjüň nämälim täsiri bar ýalydy. Ol hem Yzgant diýen at göterýän obady. Yzgant — munuň özi türkmeniň mukaddes ojagynda ilkinji bolup ot ýakan obasydy. Bu obanyň mukaddes ojagynda tutaşan ýalyn bütin oguz iline nur çaýdy».

Bilşimiz ýaly, hormatly Prezidentimiz 2016-njy ýylyň 19-njy martynda ýurdumyzda giňden ýaýbaňlandyrylan köpçülikleýin bag ekmek dabarasyna gatnaşanda, Ahal welaýatynyň çägindäki Paryzdepe ýadygärligine baryp, bu künjegiň orta asyrlarda ösen, kuwwatly şäher bolandygyny ýatlapdy. Şonda oguzlaryň şäheri hakynda söz açylyp, Yzgandyň «yz» böleginiň «oguz» sözünden gelip çykandygy, «gant» sözüniň bolsa türkmenleriň «Kent — şäher» sözündendigi, şoňa görä-de, alymlaryň pikiri boýunça, «Yzgant» sözüniň «Oguzlaryň şäheri» diýmegi aňladýandygy beýan edildi.

Gahryman Arkadagymyz ol ýerde bolanda, gadymdan galan bir rowaýaty ýatlap, nesilbaşymyzyň öz ogullaryny dolup akýan derýanyň ugry bilen onuň durjak ýerine çenli gitmegi we şol ýerde mesgen tutmagy pent edendigini, «Yzgant» adynyň «süýji suw» diýen manysynyň hem bardygyny aýtdy.

Gahryman Arkadagymyzyň pikirlerini asyrlaryň dowamynda oguzlaryň durmuşy hakynda döredilip, edebiýatda «Oguznamaçylyk däbi» atly ýörite ugruň döremegine getiren «Oguznama» eserleri doly tassyk edýär.

Mysallara ýüzleneliň.

Garaşsyzlygymyza eýe bolanymyzdan soňra, «Oguznamalaryň» birnäçesi döwrebap nusgada çap edilip, okyjylara ýetirildi. Şeýle eserleriň biri XV asyryň taryhçysy Ýazyjy ogly Alynyň «Seljuk türkmenleriniň taryhy» ady bilen belli bolan oguznamasydyr. Oguz durmuşy hakynda gymmatly maglumatlary özünde jemleýän bu eseriň «Ogzuň wesýet edip, töre gurdugy, ahlagy we häsiýeti, mübärek dilinden çykan hem-de onuň aýdan tymsallary we hikmetli sözleri» atly bölümi ünsüňi özüne çekýär. Onda nesilbaşymyzyň öz nesillerine eden pentleri beýan edilýär.

Bu ýagdaý hormatly Prezidentimiziň mysal getiren gadymy rowaýatlarynda nesilbaşymyzyň perzentlerine derýanyň akýan ugry bilen durjak ýerine çenli gitmek we şol ýerde mesgen tutmak hakyndaky pikirleri bilen utgaşyp gidýär.

Nesilbaşymyz her demde nesillere agzybir bolmak bilen bir hatarda, topraga ýakyn durmagy, rysgal-döwleti ene ýerden agtarmagy wesýet edýär.

Hormatly Prezidentimiz «Yzgant» adynyň «süýji suw» diýen manysynyň bardygyny beýan edýär. Bu pikiri gadymy «oguznamalar» hem tassyk edýär. Mysal hökmünde asly Nusaýdan bolan XVI asyryň alymy Salar baba Gulaly ogly Harydarynyň «Oguznamasyndaky» setirlere ýüzleneliň. Bu eserde hereket edýän pähim-parasatly Buýşy hoja nesilbaşymyzyň pendini nesillere ýetirmegi maksat edinip şeýle diýýär: «Birnäçe sygry biri-birine baglap, köp ýüwürdip, soňra ugruna goýberiň. Sygyrlar nirede durup, aýaklaryny ýere ursalar, şol ýeri gazyň, suw çykar».

Oguz nesilleri Buýşy hojanyň aýdanlaryny dykgat bilen diňleýärler. Soňra gujur-gaýratly Garasülük olara baş bolup, gara ýerden suw çykarýar. Bu ýagdaý eserde şeýle beýan edilýär: «Barça halaýyk şat boldular. Oguz ol işi görüp, oňa köp sowgatlar berip, ony il ýurtçusy etdi».

Şol döwürde il ýurtçusy bolmak — belli bir çäge eýelik etmekden, ony dolandyrmakdan ybarat bolupdyr. Bu meselede Oguz han erjel kişileri gözden salmandyr we olara degişli çägi dolandyrmaga ygtyýar beripdir.

Oguz nesilleri dogup-döräp, daş-töwereginde, tebigatda bolup geçýän hadysalara üns berip başlapdyrlar. Olar tebigatdaky özgerişleri özleriniň synçylygy, üşükliligi bilen duýupdyrlar. Muny oguz durmuşyndan söhbet açýan «Gorkut ata» şadessanynda beýan edilýän wakalar hem aýdyň tassyklaýar.

Şadessanyň «Salyr Gazanyň öýüniň ýagmalandygy boýy» bölüminde ynsan ýaşaýşy üçin tebigatyň eçilen suw baýlygynyň ähmiýeti inçelik bilen suratlandyrylýar. Bölümde Gazan beg: «Suw Hakyň didaryny görendir, men suw bilen habarlaşaýyn» diýip, akar suwa ýüzlenip şeýle diýýär:

Çagnam-çagnam gaýalardan çykan suw,
Agaç gämileri oýnadan suw,
Hasan bilen Huseýiniň hesreti suw,
Bag we bossanyň zynaty suw,
Äşe bilen Patmanyň nikasy suw,
Şabaz atlar içdigi suw,
Gyzyl düýeler gelip geçdigi suw,
Ak goýunlar gelip, çöwresinde ýatdygy suw,
Ordamyň habaryn bilermi sen, diýgil maňa,
Gara başym gurban olsun, suwum, saňa!

«Gorkut ata» şadessanynda oguz ojagynyň ody gübürdäp ýanyp dur. Oguz nesilleri onuň baky ýanyp durmagy üçin zerur ýerinde gylyç syryp, bedew ata atlanýarlar. Gaýratly zenanlar hem bu ýagdaýda çetde durmaýar.

...Täze döwrüň güneşi bilen nur saçýan Oguzkent — oguzlaryň ömür örküniň başlanýan ýeri, Yzgant obasy. Bu oba Gahryman Arkadagymyzyň taýsyz tagallasy bilen şäher görnüşine eýe boldy. Häzirki döwürde şaglap ýatan oklaw ýaly ak ýollar oba sary alyp barýar. Hatar-hatar jaýlar, köşgi-eýwana kybapdaş ymaratlar ertekileri ýadyňa salýar. Her ojakda, her öýde oguz ojagynyň ody alawlap dur. Süňňümizi ene mähri deýin ýyladyp, ruhy dünýämizi ýagtyldýan ol ot oguz nesilleriniň goýan ýol-ýörelgeleriniň dowamata eýedigini görkezýär.

Durmuşda sazlaşykly ýagdaýlar bolýar. Elimizde eziz Arkadagymyzyň milli Garaşsyzlygymyzyň şanly 29 ýyllyk baýramynyň öňüsyrasynda halkymyza serpaý eden «Türkmeniň döwletlilik ýörelgesi» atly kitaby. Eseriň süňňünde oguz ýörelgesi beýanyny tapýar. Kitapda pederlerimiziň kalbynyň mähir ýylysy bilen Zeminde ýakan odunyň içki sazlaşygy duýulýar.

Atamyrat ŞAGULYÝEW,

mirasgär. Surata düşüren Aýdo ŞEKEROW.

köptaraplaýyn hyzmatdaşlyga we özara ynanyşmaga çagyryşdyr

Ýer ýüzünde ýaşaýan ynsanlar pikir-garaýşy boýunça düýpgöter tapawutlanýan bolsalar-da, dünýäde parahatçylygy berkarar etmek düşünjesi olary umumy maksatda birleşdirýär. Adamzat döräli bäri, abadan, asuda ýaşaýşy gazanmagyň baý tejribesi toplandy. Oňa her döwlet, her bir halk öz milli mentalitetidir ileri tutýan gymmatlyklaryna görä, dürlüçe çemeleşýär. Birleşen Milletler Guramasy tarapyndan iki gezek ykrar edilen hemişelik Bitaraplyk derejesi parahatçylygy pugtalandyrmak babatda döwletimiziň mizemez hem özboluşly çemeleşmesidir. Bu gün hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň syýasy erki, tutanýerli we yzygiderli başlangyçlary bilen hut şu aýratynlyk Bitarap Watanymyzyň halkara derejedäki abraý-mertebesiniň barha belende göterilmeginiň esasy şertine öwrüldi. Türkmenistanyň başlangyjy bilen 2021-nji ýylyň BMG-niň Baş Assambleýasy tarapyndan «Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly» diýlip yglan edilmegi bolsa milli Liderimiziň parahatçylyk döretmek taglymatynyň barha kämilleşýändigini we giňden ykrar edilýändigini alamatlandyrýar.

Paýtagtymyzda täze gurlan kaşaň Maslahatlar merkezinde ilkinji duşuşyk hökmünde hormatly Prezidentimiziň gatnaşmagynda 15-nji aprelde geçirilen «Garaşsyz, baky Bitarap Türkmenistanyň parahatçylygyň we ynanyşmagyň hatyrasyna halkara hyzmatdaşlygy» atly halkara maslahat hem-de onuň çäklerinde parahatçylyk we howpsuzlyk ugrunda hyzmatdaşlyk; söwda-ykdysady gatnaşyklarda ekologiýanyň ähmiýeti; ynsanperwer ugur boýunça halkara hyzmatdaşlyk mowzuklary boýunça guralan umumy mejlisler bu hakykaty ýene bir ýola aýan etdi. Daşary ýurtly diplomatlardyr bilermenleriň çykyşlarynda parahatçylyk we ynanyşmak ideýalaryny ilerletmekde Bitarap Türkmenistanyň daşary syýasat ugrunyň netijeliligi, Bitaraplygyň türkmen nusgasynyň ähmiýetli orny biragyzdan tassyklanyldy.

Milli Liderimiziň aýdyşy ýaly, bu ýyl — üç sazlaşygyň ýyly. «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» şygary astynda geçýän üstümizdäki ýylda mukaddes Garaşsyzlygymyzyň we baky Bitaraplygymyzyň şanly seneleri mynasybetli guralýan çäreler barha giň gerim alýar. Diňe şu hepdäniň dowamynda bolup geçen taryhy wakalardyr iri desgalaryň açylyş dabaralary-da Ýer ýüzünde parahatçylyk we ynanyşmak gymmatlyklaryny wagyz edýän 2021-nji ýylyň äheň-ähmiýetini dolulygyna açyp görkezýär. Hormatly Prezidentimiziň gatnaşmagynda paýtagtymyzyň günorta künjeginde «Türkmenbaşy» döwlet täjirçilik bankynyň hem-de «Senagat» paýdarlar täjirçilik bankynyň, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň Diwanynyň, Türkmenistanyň Maslahatlar merkeziniň we Kabul ediş merkeziniň täze binalarynyň açylmagy, Milli Geňeşiň Halk Maslahaty palatasynyň birinji çagyrylyşynyň birinji mejlisiniň hem-de «Garaşsyz, baky Bitarap Türkmenistanyň parahatçylygyň we ynanyşmagyň hatyrasyna halkara hyzmatdaşlygy» atly halkara maslahatyň geçirilmegi türkmen döwletliligini we ýurdumyzyň halkara abraýynyň barha pugtalanýandygyny aýdyň şöhlelendirýän möhüm wakalardyr. Bu barada halkara forumyň we onuň umumy mejlisleriniň dowamynda edilen çykyşlarda-da jikme-jik durlup geçildi.

Döwlet Baştutanymyz: «Bitaraplyk syýasy, ykdysady, taryhy, medeni meseleleri birleşdirýän döredijilikli işdir» diýip, örän jaýdar belleýär. Munuň özi onuň parahatçylyk döretmek mümkinçiliginiň geriminiň has giňdigini şertlendirmek bilen, ýurdumyzyň dünýä syýasatynda alyp barýan işiniň köptaraplaýyn häsiýetini açyp görkezýär. Üçünji müňýyllygyň täze taryhy şertlerinde Türkmenistan Bitaraplygyň türkmen nusgasynyň mümkinçiliklerini Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmek ýaly strategik meýiller bilen utgaşdyrýar. Ählumumy ösüş maksatlaryny amala aşyrmak boýunça tagallalary işjeňleşdirmek bolsa häzirki adatdan daşary ýagdaýlarda iň esasy zerurlyklaryň birine öwrüldi. Elbetde, adam saglygyny goramak — şu günüň derwaýys wezipesi. Şonuň bilen birlikde, girizilen çäklendirmelere garamazdan, durmuş ugurly harytlaryňdyr lukmançylyk serişdeleriniň elýeterliligini gazanmak hem möhüm bolup durýar. Şunda üstaşyr ulag geçelgeleriniň durnukly hereketiniň üpjün edilmeginiň ähmiýeti barada «Söwda-ykdysady hyzmatdaşlykda ekologiýanyň ähmiýeti» atly umumy mejlisde eden çykyşynda Halkara awtomobil ulaglary birleşiginiň Ýewraziýadaky hemişelik wekilhanasynyň ýolbaşçysy Wadim Zaharenko şeýle diýdi:

— Ýükleriň durnukly üstaşyr geçirilmegini üpjün etmek maksady bilen, olary daşaýjylaryň we gümrük gulluklarynyň arasynda fiziki hereketiň çäklendirilmegi ulag ulgamynyň sanlylaşdyrylmagynyň depginini görnetin güýçlendirdi. Birleşigimiz iki onýyllykdan gowrak wagtyň dowamynda Türkmenistan bilen netijeli gatnaşyklary ýola goýdy. Ýakynda milli derejede gümrük gözegçiligini döwrebaplaşdyrmak we ýükleriň halkara üstaşyr daşalyşyny ýeňilleşdirmek boýunça hyzmatdaşlygyň çäklerinde birleşigiň TPED gümrük maglumatlary ulgamyny Türkmenistanyň gümrük edaralarynyň işine ornaşdyrmak babatda degişli işler geçirildi. Synagdan üstünlikli geçenden soňra, bu taslamanyň ýurduň çäginde durmuşa ornaşdyryljakdygyna ynam bildirýäris. Ygtybarly multimodal ulag geçelgeleridir infrastrukturalary bolmazdan, durnukly ösüşi gazanyp bolmajakdygy öz-özünden düşnüklidir. Şunuň bilen baglylykda, Türkmenistanyň Hökümetini häzirki wagtda bar bolan tehniki mümkinçiliklerden peýdalanyp, ýurduň çäginde ýükleri üstaşyr geçirmek ulgamyny sanlylaşdyrmak boýunça tagallalary utgaşdyrmaga çagyrýarys.

Mälim bolşy ýaly, şu ýylyň 12-nji fewralynda geçirilen Hökümetiň giňişleýin mejlisinde hormatly Prezidentimiz «Türkmenistanyň Döwlet gümrük gullugy bilen Birleşen Milletler Guramasynyň Ösüş maksatnamasynyň arasyndaky «Eksport-import amallary üçin «bir penjire» atly 2021 — 2023-nji ýyllar üçin Taslama resminamasyny» ýerine ýetirmek maksady bilen, «Eksport-import amallary üçin «bir penjire» ulgamynyň işini utgaşdyrmak boýunça Pudagara topary döretmek hakynda» Karara gol çekdi. Umumy mejlislerde edilen çykyşlarda hem «bir penjire» ulgamynyň ähmiýetine aýratyn üns çekildi. Bu barada:

— Sanly ulgam arkaly dolandyrmaga mümkinçilik berýän «ASYCUDA World» taslamasy hem-de «bir penjire» ulgamy fiziki gözegçilik zerurlygy bolmazdan, ýükleri serhetlerden geçirmäge ýardam edýär. Biz Türkmenistanyň hormatly Prezidentiniň hem-de ýurduň Hökümetiniň BMG-niň Söwda we Ösüş konferensiýasy, Ösüş maksatnamasy we Döwlet gümrük gullugy tarapyndan bilelikde durmuşa geçirilýän gümrük ulgamynyň işini hem-de söwda amallaryny döwrebaplaşdyrmakda uly ähmiýeti bolan bu taslamalary goldamak babatdaky tagallalaryna ýokary baha berýäris.

Bu taslamalar sanlylaşdyrma işine maýa goýumlaryny çekmek, dowamly aragatnaşygy üpjün etmek, söwda we ulag amallaryny ýeňilleşdirmek, ýükleri daşamagyň yzygiderliligini üpjün etmek nukdaýnazaryndan, artykmaçlyklara eýedir. «ASYCUDA World» hem-de «bir penjire» ulgamlary milli ulag we logistika infrastrukturalaryny giňeltmek üçin täze mümkinçilikleri açmak bilen, Türkmenistanyň üstaşyr geçirijilik kuwwatyny has-da berkitmäge amatly şertleri döreder. Aziýa halkara ulag geçelgesi, «Lapis Lazuli» taslamasy we beýleki Hazarüsti başlangyçlaryň netijeliligini üpjün etmek maksady bilen, Owganystan, Eýran, Kawkaz hem-de Merkezi Aziýa döwletleri bilen maglumatlary kagyzsyz (elektron) alyşmak işinde bu taslamalaryň ähmiýeti örän uludyr — diýip, BMG-niň Söwda we Ösüş konferensiýasynyň Merkezi Aziýa boýunça utgaşdyryjysy Dmitriý Godunow belleýär.

BMG-niň Daşky gurşaw boýunça maksatnamasynyň Merkezi Aziýa boýunça sebitleýin wekilhanasynyň ýolbaşçysy Aýdaý Kurmanowanyň öz çykyşynda pandemiýadan soňky döwürde ýurtlaryň ykdysadyýetini dikeltmekde ekologiýa bilen bagly meseleleriň-de utgaşykly çözülmelidigini nygtap:

— Howanyň üýtgemegine garşy göreşmekde we daşky gurşawyň abadançylygyny üpjün etmekde «ýaşyl» ykdysadyýete geçmek örän netijelidir. Bilşimiz ýaly, uglerod gazlaryny az çykarýan senagat kärhanalarynyň ösdürilmegi, tebigy serişdeleriň netijeli peýdalanylmagy we sosial goşulyşma «ýaşyl» ykdysadyýet konsepsiýasynyň esasy düzüm bölekleridir. Bu nusga ykdysady işjeňligiň esasy hökmünde tebigat kapitalyny ykrar edip, galyndylary azaltmaga hem-de tebigy serişdelerdir energiýanyň ulanylyşyny düýpli çäklendirmäge gönükdirilendir. «Ýaşyl» ykdysadyýet harytlary täzeden ulanmagyň we gaýtadan işlemegiň amatly usulydyr. Ol umumy peýdalanylýan gaýtadan dikeldilýän energiýa çeşmelerine, jemgyýetçilik harytlarydyr hyzmatlaryna maýa goýum serişdelerini çekmek bilen, biodürlüligi gorap saklamaga gönükdirilen ykdysady hereketleri höweslendirýär. Bu ugurda alnyp barylýan syýasatyň we kabul edilýän kanunlaryň has durnukly ykdysadyýeti kemala getirýän ykdysady pudaklara geçmekde ähmiýeti örän uludyr — diýmegi daşky gurşaw hakynda aladalanmazdan, dünýä döwletleriniňdir halklarynyň durmuş hem-de ykdysady ösüşini üpjün edip bolmajakdygyny yzygiderli nygtaýan milli Liderimiziň ekologiýa diplomatiýasynyň uzak geljegi nazarlaýan strategik wezipeleriniň häzirki günde aýratyn derwaýyslyga öwrülendigini hem görkezýär.

Hormatly Prezidentimiz halkara maslahatyň dabaraly mejlisinde eden çykyşynda: «Syýasy-hukuk guraly hökmünde Bitaraplyk syýasaty häzirki wagtda Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmekde, ählumumy wehimlere — halkara terrorçylyga, guramaçylykly jenaýatçylyga, neşe serişdeleriniň bikanun dolanyşygyna netijeli garşy durmakda tagallalary birleşdirmek üçin uly ähmiýete eýedir. Soňky wagtlarda bu wehimlere täze howplar — kiberjenaýatçylyk, kanunçylyga boýun egmezlik, BMG-niň ornunyň hem-de wezipeleriniň ähmiýetini peseltmäge synanyşyklar, hukuk goraýyş meselelerini belli bir bähbitler üçin peýdalanmak howplary goşuldy» diýip, türkmen Bitaraplygynyň mümkinçilikleriniň köptaraplydygyny aýratyn nygtady. Şoňa görä-de, agzalan ugurlarda iş alyp barýan BMG-niň ýöriteleşdirilen agentlikleriniň ýolbaşçylarydyr wekilleri umumy mejlislerde hut şu meseleler boýunça häzirki ýagdaýlara syn berip, olara degişli netijeli çözgütleriň işlenip taýýarlanylmagynda syýasy erkiň, birek-birege ynanyşmak hem-de deňhukuklylyk ýörelgeleriniň iň esasy zerurlykdygyny aýtdylar. BMG-niň Tertipnamasy we onuň ynsanperwer ideýalaryny binýat edinýän Bitaraplygyň türkmen nusgasy bolsa dünýä bileleşiginiň öňünde keserýän häzirki ählumumy meseleleriň çözgüdini tapmakda ygtybarly ýolgörkezijidir.

Öz ýurduňy dünýäniň ykbalyna dahylly etmek, megerem, iň uly mertebedir. Möhüm başlangyçlary öňe sürüp, olary iş ýüzünde amala aşyrmaga dünýä döwletleridir halkara guramalaryny işjeň çekip bilmek — hormatly Prezidentimiziň syýasy Lider hökmünde giňden ykrar edilmeginiň esasy şerti. Ýer ýüzünde parahatçylyk we ynanyşmak ideýalarynyň rowaçlanmagyny ileri tutýan Gahryman Arkadagymyzyň başlangyçlarynyň mundan beýläk-de adamzadyň bähbidine dowamat-dowam boljakdygyna ynanýarys.

Aýgül RAHYMOWA.

«Türkmenistan». Surata düşüren Ýuriý ŞKURIN.

(Aşgabat, 2021-nji ýylyň 16-njy apreli)

Hormatly mejlise gatnaşyjylar!

Biz şu gün Halkara ahalteke atçylyk assosiasiýasynyň XI mejlisini geçirýäris. Men siziň ähliňizi bu mejlisiň geçirilmegi, Türkmen bedewiniň milli baýramy hem-de Türkmen alabaýynyň baýramy mynasybetli tüýs ýürekden gutlaýaryn.

Berkarar döwletimiziň Garaşsyzlygy hem-de Bitaraplygy ata Watanymyzy ösüşleriň täze belentliklerine tarap alyp barýan uly güýçdür. Siziň bilşiňiz ýaly, şu ýyl ýurdumyzyň mukaddes Garaşsyzlygyna eýe bolanyna 30 ýyl dolýar. Garaşsyzlyk düşünjesi parahatçylyk hem-de ynanyşmak düşünjeleri bilen gözbaşy asyrlara uzaýan taryhy kökler arkaly baglanyşýar.

Biz döwletimiziň parahatçylyk söýüji däplerine esaslanýan içeri we daşary syýasatynyň hem-de umumadamzat bähbitli halkara başlangyçlarynyň äleme ýaýylmagy üçin uly tagallalary edýäris. Eziz Watanymyzyň at-owazasynyň dünýä dolmagy, mundan beýläk-de gülläp ösmegi, ykdysady taýdan has-da kuwwatlanmagy ugrunda çalyşýarys. Halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesiniň has-da ýokarlanmagy ugrunda maksatnamalaýyn işleri durmuşa geçirýäris.

Mukaddes Garaşsyzlygymyzyň 30 ýyllyk şanly toýuny dabaralandyrmak, raýatlarymyzyň watançylyk ruhuny has-da belende götermek, ýaş nesli ata Watanymyza wepalylyk ruhunda terbiýelemek maksady bilen, biz şu ýyly «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» diýip yglan etdik.

Şu mejlisiň «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynda, mukaddes Garaşsyzlygymyzyň 30 ýyllyk şanly baýramynyň hem-de Aşgabat şäheriniň 140 ýyllygynyň bellenýän ýylynda geçirilmegi uly ähmiýete eýe bolýar.

Şeýle hem şu ýyl biz milli baýlygymyz bolan atlarymyzyň we alabaýlarymyzyň şan-şöhratyny has-da dabaralandyrmak maksady bilen, Türkmen bedewiniň milli baýramyny Türkmen alabaýynyň baýramy bilen bilelikde belläp geçýäris.

Hormatly mejlise gatnaşyjylar!

Biz mejlisiň dowamynda assosiasiýanyň alyp barýan işiniň netijeleri baradaky hasabatlara serederis. Arassa ganly ahalteke atlarynyň baş sanyny artdyrmak, dünýädäki şan-şöhratyny ýokarlandyrmak, atşynaslyk sungatyny we atly sporty halkara derejede ösdürmek boýunça tutanýerli işleri alyp barýan assosiasiýanyň türkmen we daşary ýurtly agzalaryny döwlet sylaglary bilen sylaglamak baradaky Permanlara gol çekeris.

Assosiasiýanyň ýurdumyzda we beýleki döwletlerde ahalteke atçylygyny ösdürmekde netijeli işleri alyp barýan agzalarynyň çykyşlaryny diňläris.

Atçylyk assosiasiýasynyň öňünde duran wezipeleri ýerine ýetirmek hem-de işiniň netijeliligini ýokarlandyrmak boýunça geçirilýän işleri ara alyp maslahatlaşarys. Şeýle hem guramaçylyk meselelerine serederis.

Hormatly mejlise gatnaşyjylar!

Siziň bilşiňiz ýaly, Halkara ahalteke atçylyk assosiasiýasynyň döredilenine şu ýyl on bir ýyl dolýar. Şu döwrüň içinde gurama ýurdumyzdan we dünýäniň 36 döwletinden 191 sany ýuridik we fiziki şahs agza bolup durýar. Görşüňiz ýaly, geçen döwürde assosiasiýanyň agzalarynyň alyp baran işleriniň netijesinde, ahalteke bedewleriniň we olaryň muşdaklarynyň sany artdy.

Hormatly atşynaslar!

Pederlerimiziň irginsiz zähmeti netijesinde, keremli türkmen topragynda kemala gelen we ajaýyp gözelligi, çeýeligi hem-de ýyndamlygy bilen gadymy döwürlerden bäri ady rowaýata öwrülen behişdi bedewlerimiz milli gymmatlygymyzdyr, türkmeniň buýsanjydyr, öý-ojagynyň ýaraşygydyr. Şoňa görä-de, döwletimiz tarapyndan ýurdumyzyň atçylyk pudagyny ösdürmek hem-de behişdi bedewlerimiziň dünýädäki şan-şöhratyny has-da belende galdyrmak boýunça häzirki wagtda giň gerimli işler durmuşa geçirilýär.

Biz eziz Diýarymyzda halkara derejede ýaryşlary we bäsleşikleri geçirmek üçin dünýä ülňülerine laýyk gelýän atçylyk sport toplumlaryny döretdik. Bu ugurda tejribeli atşynaslary, seýisleri, çapyksuwarlary we beýleki degişli hünärmenleri taýýarlamak hem-de olaryň hünär derejelerini ýokarlandyrmak boýunça zerur bolan işleri durmuşa geçirdik we geçirýäris.

Pudagy ylmy esasda ösdürmek we bu ugurda alnyp barylýan işleri yzygiderli kämilleşdirmek, döwrebap enjamlar bilen enjamlaşdyrylan ylmy edaralary döretmek, atşynaslarymyzyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini gowulandyrmak boýunça hem döwletimiz tarapyndan köp möçberde maliýe serişdeleri goýberilýär.

Her ýylyň aprel aýynda döwlet derejesinde Türkmen bedewiniň milli baýramyna bagyşlanan dabaraly çäreleri gözel paýtagtymyz Aşgabatda hem-de welaýatlarda guramak indi däbe öwrüldi.

Türkmen bedewiniň milli baýramy mynasybetli ýurdumyzda ahalteke atlarynyň halkara gözellik bäsleşigi we ylmy-amaly maslahatlar hem-de at çapyşyklary, atly sport ýaryşlary ýokary guramaçylyk ýagdaýynda geçirilýär. Şeýle hem behişdi bedewlerimiziň gözelligini şekillendiriş we amaly-haşam sungatynyň eserlerinde çeper beýan etmek boýunça halyçylaryň, suratkeşleriň, heýkeltaraşlaryň, fotosuratçylaryň, neşirýat işgärleriniň we teleoperatorlaryň arasynda döredijilik bäsleşikleri guralýar. Bu bolsa ady äleme dolan behişdi bedewlerimiziň dünýä ýüzündäki şan-şöhratyny has-da belende göterýär.

Men pursatdan peýdalanyp, «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynda gözel paýtagtymyz Aşgabatda, Ahal we Mary welaýatlarynda Türkmen bedewiniň milli baýramy mynasybetli geçiriljek baýramçylyk çärelerine siziň ähliňizi işjeň gatnaşmaga çagyrýaryn.

Geljekde Türkmen bedewiniň milli baýramynyň dünýäniň dürli ýurtlarynda ösdürilip ýetişdirilýän ahalteke bedewlerine degişli bolmagy üçin, assosiasiýanyň aýratyn iş alyp barmagynyň zerurdygy barada men: «Atda wepa-da bar, sapa-da» atly eserimde belläp geçipdim.

Hormatly atşynaslar!

Biz Halkara ahalteke atçylyk assosiasiýasynyň 2011-nji ýylyň 22-nji aprelinde geçirilen I maslahatynda şeýle guramany döretmek bilen, behişdi ahalteke bedewleriniň tohum arassalygyny gorap saklamak we köpeltmek, dünýäde iň naýbaşy bu atlaryň şan-şöhratyny dünýä ýaýmak, wagyz etmek üçin berk binýadyň düýbüni tutýandygymyzy belläp geçipdik.

Örän duýgur, eýesine wepaly we gözelligiň nusgasyna öwrülen, ýelden ýüwrük, ynsanyň ýakyn syrdaşy bolan behişdi bedewleri ösdürip ýetişdirmäge, olaryň seçgi-tohumçylyk işlerini kämilleşdirmäge ata-babalarymyz aýratyn üns beripdirler. Pederlerimiziň bu ugurda çeken ýadawsyz zähmeti netijesinde döredilen gadymy türkmen seýisçilik sungaty häzirki döwrüň öňdebaryjy usullary bilen utgaşdyrylyp, atşynaslarymyz tarapyndan mynasyp dowam etdirilýär.

Şonuň bilen birlikde, döwletimiz tarapyndan ýurdumyzda at çapyşyklaryny, at üstündäki milli oýunlary we atly sportuň konkur, marafon görnüşlerini halkara derejede ösdürmek boýunça hem ähli şertler döredilýär. Bu bolsa ýaş nesillerimiziň milli mirasymyza we atly sporta bolan höwesini artdyrmaga, ruhy we beden taýdan sagdyn ösmegine uly itergi berýär.

Hormatly mejlise gatnaşyjylar!

Ýurdumyzda at çapyşyklaryny we atly sport bäsleşiklerini halkara talaplara laýyklykda guramak hem-de geçirmek üçin Halkara ahalteke atçylyk sport toplumynyň, Aşgabat, Lebap we Mary atçylyk sport toplumlarynyň çapuw ýodalaryna politrek örtügi düşeldi.

Biz şu ýyl Türkmen bedewiniň milli baýramy mynasybetli Mary welaýatynda hem baýramçylyk at çapyşyklaryny geçireris. Şu maksat bilen Mary atçylyk sport toplumynyň durky döwrebaplaşdyrylyp, döwlet derejesinde baýramçylyk çärelerini geçirmäge taýýar edildi.

Mundan başga-da, biz atçylyk pudagyny has-da ösdürmek, at çapyşyklaryny we atly sportuň dürli görnüşleri boýunça bäsleşikleri geçirmek, onuň konkur görnüşini we at üstündäki milli oýunlary ýerine ýetirmek boýunça ussat türgenleri taýýarlamaga hem uly üns berýäris. Şu maksat bilen, Aşgabat atçylyk sport toplumynda ýörite okuw merkezi hem-de halkara ölçeglere laýyk gelýän döwrebap açyk we ýapyk manežler gurlup ulanylmaga berildi.

Şeýle hem atçylygy, atly sporty ösdürmegiň hukuk, ykdysady we guramaçylyk esaslaryny kesgitlemek, arassa ganly tohum atlaryň genofonduny gorap saklamaga gönükdirilen we atlar ösdürilip ýetişdirilende hem-de ulanylanda ýüze çykýan gatnaşyklary düzgünleşdirmek maksady bilen, «Atçylyk we atly sport hakynda» Kanun kabul edildi. Ýurdumyzda atçylyk pudagyny halkara derejede ösdürmek boýunça bu Kanun häzirki döwrüň bildirýän talaplaryna laýyklykda has-da kämilleşdirilýär.

Hormatly atşynaslar!

Atçylygyň gadymy mekany bolan güneşli ülkämizde atçylyk pudagyny ösdürmek, halkymyzyň genji-hazynasyna öwrülen behişdi bedewleriň gadymy nesil ugurlaryny dikeltmek, tohum arassalygyny gorap saklamak hem-de baş sanyny artdyrmak häzirki döwürde biziň esasy wezipelerimiziň biridir. Şoňa görä-de, bu pudagy ösdürmek we kämilleşdirmek boýunça daşary ýurtly atşynaslar bilen özara bähbitli hyzmatdaşlyk giňeldilýär.

Ýurdumyzyň ýokary we orta hünär okuw mekdeplerinde atçylygyň we atly sportuň dürli ugurlary boýunça bu ugurdan ýaş hünärmenleri halkara derejede taýýarlamak, ahalteke bedewleriniň özboluşly aýratynlyklaryny, taryhyny, seýisçilik we tohumçylyk-seçgi işlerini ylmy taýdan düýpli öwrenmek maksady bilen, biz Ahal welaýatynyň täze gurulýan dolandyryş merkezinde Halkara atçylyk ýokary okuw mekdebini hem-de Ylmy-önümçilik merkezini gurýarys. Bu bolsa ýurdumyzda atçylyk pudagyny halkara derejede ösdürmäge döwletimiz tarapyndan aýratyn üns berilýändiginiň ýene-de bir aýdyň mysalydyr.

Şeýle hem biz türkmen we daşary ýurtly atşynaslaryň ahalteke atlaryny ösdürip ýetişdirmek boýunça çekýän asylly zähmetine mynasyp baha berýäris. Olara «Türkmenistanyň at gazanan atşynasy», «Türkmenistanyň ussat halypa çapyksuwary» we «Türkmenistanyň halk atşynasy» diýen hormatly atlary dakýarys.

Biz türkmen atşynaslyk sungatyny gorap saklamak, geljekki nesillere ýetirmek, milli seýisçilik sungatyny ösdürip, bedewleriň syna gözelligini kämilleşdirmek, şeýle hem ýaş nesillere seýisçilik sungatynyň inçe tälimlerini öwretmek we halypalyk işine aýratyn saldamly goşant goşýan atşynaslarymyzy höweslendirmek maksady bilen, «Türkmenistanyň ussat halypa seýsi» diýen hormatly ady hem döretdik. Biz geljekde hem öz ykbalyny atçylyk bilen baglan atşynaslaryň halal zähmetine mynasyp baha bermek işlerini dowam ederis.

Hormatly atşynaslar!

Meşhur ahalteke bedewleriniň şan-şöhraty müňýyllyklaryň dowamynda äleme dolup gelýär. Biziň bedewlerimiziň dünýäniň atçylyk medeniýetiniň döremeginde uly goşandy bardyr.

Şoňa görä-de, gözelligi haýrana goýýan, milli buýsanjymyz bolan ahalteke bedewlerimizi ösdürip ýetişdirmekde merdana ata-babalarymyzdan miras galan gadymy seýisçilik ýoluny geljekde hem dowam ederis. Bu däpleri ýaş nesillerimize ýetirmegi hem-de olaryň bedewlere bolan söýgüsini artdyrmakda alyp barýan işlerimizi has-da giňelderis.

Men sizi Türkmen bedewiniň milli baýramy hem-de Türkmen alabaýynyň baýramy bilen ýene-de bir gezek tüýs ýürekden gutlaýaryn.

Size berk jan saglygyny, maşgala abadançylygyny, türkmen bedewleriniň şan-şöhratyny dünýä ýaýmakda alyp barýan tutumly işleriňizde uly üstünlikleri arzuw edýärin.

Aşgabat, 16-njy aprel (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Ministrler Kabinetiniň sanly ulgam arkaly nobatdaky mejlisini geçirdi. Onda döwlet syýasatynyň wajyp meselelerine hem-de birnäçe resminamalaryň taslamalaryna garaldy. Şol taslamalaryň durmuşa geçirilmegi milli ykdysadyýetimiziň esasy pudaklarynyň mundan beýläk-de okgunly ösmegine ýardam etmelidir.

Döwlet Baştutanymyz gün tertibiniň meselelerine geçip, Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary G.Müşşikowa söz berdi. Wise-premýer gözegçilik edýän düzüminde işleriň ýagdaýy hem-de halk hojalyk toplumynyň ähli pudaklaryny, şeýle hem telekeçilik ulgamyny okgunly ösdürmäge gönükdirilen wezipeleri üstünlikli ýerine ýetirmek maksady bilen görülýän anyk çäreler barada hasabat berdi.

Häzirki wagta çenli gelip gowşan tekliplere degişli toparyň mejlisinde bellenilen tertipde seredildi hem-de Aşgabat şäheriniň häkimligi boýunça 4 sany desgany bäsleşikli söwda arkaly hususylaşdyrmak maksadalaýyk hasaplanyldy.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, ýurdumyzyň ykdysady kuwwatyny pugtalandyrmak üçin desgalary döwletiň garamagyndan aýyrmak boýunça amala aşyrylýan işleriň ähmiýetini belledi. Döwlet eýeçiligini dolandyrmagyň netijeliligini ýokarlandyrmak, döwlet kärhanalaryny hususylaşdyrmak we paýdarlar jemgyýetlerine öwürmek, ykdysadyýetiň düzüminde hususy eýeçiligiň paýyny artdyrmak hem-de kiçi we orta telekeçiligi ösdürmek üçin amatly şertleri döretmek maksady bilen, geljekde hem çäreler görülmelidir. Milli Liderimiz bu ugurda alnyp barylýan işleri dowam etmegi tabşyrdy.

Soňra wise-premýer ýurdumyzyň intellektual eýeçiligi goramak ulgamyny ösdürmek we degişli ulgamda hereket edýän döwlet edaralarynyň işini kämilleşdirmek boýunça geçirilen işler barada hasabat berdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň 2020-nji ýylyň 4-nji dekabrynda gol çeken Karary bilen tassyklanan Türkmenistanyň intellektual eýeçilik ulgamyny ösdürmegiň 2021 — 2025-nji ýyllar üçin maksatnamasyna we bu maksatnamany amala aşyrmak boýunça ýerine ýetirilmeli işleriň meýilnamasyna laýyklykda, intellektual eýeçilik obýektlerini goramak boýunça pudagara topary döretmek, topar barada Düzgünnamany taýýarlamak we tassyklamak göz öňünde tutuldy.

Şunuň bilen baglylykda, Maliýe we ykdysadyýet ministrligi tarapyndan degişli edaralar bilen bilelikde resminamalaryň taslamalary işlenip taýýarlanyldy. Pudagara toparyň esasy wezipeleri intellektual eýeçiligiň obýektlerini goramak babatda döwlet syýasatyny emele getirmek boýunça teklipleri işläp düzmek, bu ugurda döwlet syýasatyny durmuşa geçirmek boýunça intellektual eýeçiligi goramak ulgamynda Türkmenistanyň kanunçylygynyň hukuk bozulmalarynyň öňüni almak boýunça toplumlaýyn pudagara çäreleri geçirmegi meýilleşdirmek we guramak bolup durýar.

Milli Liderimiz hasabaty diňläp, intellektual eýeçilik obýektlerini goramagyň milli hukuk namalarynda hem-de biziň ýurdumyzyň gatnaşýan halkara şertnamalarynda göz öňünde tutulan düzgün-kadalaryň jemi bilen üpjün edilýändigini belledi. Döwlet Baştutanymyz hödürlenen teklibiň möhümdigini belläp, wise-premýere işlenip taýýarlanylan resminamalaryň taslamalaryny degişli edaralar bilen ylalaşmagy tabşyrdy.

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Ş.Abdrahmanow ýangyç-energetika toplumyndaky işleriň ýagdaýy hem-de nebiti we gazy çykarmagyň, gaýtadan işlemegiň mukdaryny artdyrmak, pudagyň çig-mal binýadyny pugtalandyrmak, ýurdumyzyň nebitgaz senagatynyň önümçilik kuwwatyny ösdürmäge, diwersifikasiýalaşdyrmaga gönükdirilen iri maýa goýum taslamalaryny ilerletmek maksady bilen görülýän çäreler barada hasabat berdi.

Hasabatyň çäklerinde Hazar deňziniň türkmen ýalpaklygynyň känlerini özleşdirmek hem-de önümi paýlaşmak hakyndaky ylalaşygyň şertlerinde uglewodorodlary gözläp tapmak we gazyp almak işlerini amala aşyrýan daşary ýurtlaryň tejribeli hem-de ygtybarly nebitgaz kompaniýalary bilen hyzmatdaşlyk bilen baglanyşykly meseleler beýan edildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, Hazaryň hem-de onuň kenarýaka zolaklarynyň geljegi uly nebitgazly känleriniň doly işlenilip taýýarlanylmagynyň ýurdumyzyň energetika strategiýasynyň ileri tutulýan ugrudygyny nygtady.

Bu sebitdäki uglewodorod çig malynyň uly göwrümli ätiýaçlyklarynyň netijeli peýdalanylmagy milli ykdysadyýetimiziň depginli ösmegine täze itergi berer, nebiti we gazy düýpli gaýtadan işlemäge ýöriteleşdirilen täze önümçilikleri döretmek, şeýle hem türkmen energiýa serişdeleriniň dünýä bazarlaryna eksport edilýän ugurlaryny giňeltmek üçin şertleri üpjün etmäge mümkinçilik berer.

Döwlet Baştutanymyz munuň maýa goýumlary çekmek hem-de daşary ýurtlaryň işewür toparlarynyň wekilleri bilen netijeli hyzmatdaşlyk etmek üçin uly mümkinçilikleri açýandygyny belläp, wise-premýere anyk tabşyryklary berdi.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary E.Orazgeldiýew ýurdumyzyň sebitlerinde möwsümleýin oba hojalyk işleriniň barşy, şu günler dowam edýän gowaça ekişiniň depginleri barada hasabat berdi.

Möhüm möwsümi bellenilen möhletlere laýyklykda geçirmek maksady bilen, daýhan birleşiklerinde hem-de tehniki hyzmat ediş kärhanalarynda ýokary öndürijilikli tehnikalaryň bökdençsiz işledilmegi, daýhanlaryň ýokary hilli tohumlar bilen üpjün edilmegi üçin ähli çäreler görülýär.

Wise-premýer ýazlyk ýeralma ideg etmek, gök-bakja ekinleriniň ekişine, galla oragyna görülýän taýýarlyk işleri barada hem hasabat berdi. Güýzlük bugdaý ekilen meýdanlarda agrotehniki kadalara laýyklykda, ak ekinler mineral dökünler bilen iýmitlendirilip, ösüş suwy tutulýar.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, möwsümleýin işleri geçirmäge jogapkärli çemeleşmegiň hem-de işleriň depginini güýçlendirmegiň möhümdigini belledi.

Döwlet Baştutanymyz daýhanlaryň netijeli zähmet çekmegi üçin zerur şertleri döretmegiň möhümdigine ünsi çekip, bu babatda wise-premýere birnäçe anyk görkezmeleri berdi.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Ş.Durdylyýew hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň garamagyna «Ahal welaýatynyň täze, döwrebap edara ediş merkezinde Ahal welaýat çagalar sagaldyş-dikeldiş merkezini gurmak hakyndaky» Kararyň taslamasyny hödürledi.

Häzir ýurdumyzda gurluşyk senagatyny ösdürmek üçin ähli mümkinçilikler döredildi, giň gerimli şähergurluşyk syýasaty üstünlikli durmuşa geçirilýär, häzirki zamanyň öňdebaryjy tehnologiýalarynyň ulanylmagy bilen durmuş-medeni maksatly desgalaryň gurluşygy güýçli depginlerde alnyp barylýar.

Ahal welaýatynyň täze, döwrebap dolandyryş merkezinde çagalar sagaldyş-dikeldiş merkeziniň taslamasyny düzmek hem-de olary ýanaşyk ýerleri abadanlaşdyryp gurmak maksady bilen, Gurluşyk we binagärlik ministrligi bu ugurda uly tejribesi bolan ýerli kärhanalaryň gatnaşmagynda bäsleşik geçirdi. Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzasy “Myradym” hususy kärhanasy bäsleşigiň ýeňijisi boldy.

Türkmenistanda gurulýan we durky täzelenýän möhüm hem-de aýratyn möhüm binalaryň we desgalaryň taslamalaryny kesgitlemek baradaky pudagara topar tarapyndan agzalan desganyň taslamalaryna hem-de hödürlenen baha tekliplerine seljerme işleri geçirildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, bina edilýän durmuş maksatly täze desgalara möhüm ähmiýet berilýändigini nygtady.

Milli Liderimiz Karara gol çekip, ony sanly ulgam arkaly wise-premýere iberdi hem-de onda bellenen wezipeleri ýerine ýetirmek boýunça birnäçe anyk tabşyryklary berdi.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary B.Öwezow «Türkmenawtoulaglary» agentligi tarapyndan daşaýjylary awtoulagda halkara gatnawlara goýbermegi düzgünleşdirmek boýunça görülýän çäreler barada hasabat berdi.

“Türkmenistanyň daşary ykdysady işini ösdürmegiň 2020 — 2025-nji ýyllar üçin Maksatnamasyna», şeýle hem «Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasyna» laýyklykda, pudaga öňdebaryjy tehnologiýalar ornaşdyrylýar, ilatymyza ýokary hilli we medeniýetli ulag hyzmatyny etmek boýunça degişli çäreler görülýär.

«Awtomobil ulagy hakynda» Türkmenistanyň Kanunyna laýyklykda, «Türkmenawtoulaglary» agentligi tarapyndan «Daşaýjylaryň awtoulagda halkara gatnawlara goýberilmegi hakynda» Düzgünnamanyň taslamasy işlenip taýýarlanyldy. Onda ýurdumyzyň daşaýjylarynyň awtoulagda halkara gatnawlara goýberilmegine bildirilýän talaplar we şertler kesgitlenildi, halkara gatnawlarda ýolagçylar gatnadylanda, olaryň hökmany döwlet ätiýaçlandyrylmasy bilen bagly gatnaşyklary düzgünleşdirmek göz öňünde tutuldy.

Degişli ýüztutmalaryň esasynda, «Türkmenawtoulaglary» agentliginiň «Türkmenulaggözegçilik» döwlet kärhanasy tarapyndan olara elektron rugsatnamany bermek hem-de maglumatlary jemlemek üçin merkezleşdirilen maglumatlar binýadyny döretmek we onuň üsti bilen gözegçilik etmek meýilleşdirilýär.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, häzirki wagtda ýurdumyzda halk hojalygynyň ähli ulgamlaryny, şol sanda ulag ulgamyny sanlylaşdyrmak boýunça maksatnamalaýyn işleriň alnyp barylýandygyny nygtady. Munuň özi döwrüň talaplaryna laýyklykda, pudaklaryň işini kämilleşdirmekde aýratyn ähmiýete eýedir. Awtoulag arkaly gatnawlary artdyrmak hem-de hyzmatyň hilini ýokarlandyrmak maksady bilen, internet hyzmatlaryny giňden ornaşdyrmak boýunça işleri dowam etmek zerurdyr diýip, hormatly Prezidentimiz “Türkmenawtoulaglary” agentliginiň işine ünsi çekdi hem-de bu meseläni has içgin öwrenmegi tabşyrdy.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Ç.Gylyjow nyrhlar babatda Döwlet haryt-çig mal biržasynyň elektron maglumatlar binýadyny döretmek we onuň elýeterliligini üpjün etmek boýunça alnyp barylýan işler hem-de «Dokmaçylar» medeni merkeziniň täze binasynyň taslamasy barada hasabat berdi.

Häzirki wagtda biržanyň işini kämilleşdirmek maksady bilen, nyrhlaryň elektron maglumatlar binýadyny işläp taýýarlamak boýunça tapgyrlaýyn işler alnyp barylýar. Şonuň sahypalarynda birža şertnamalarynyň bellige alnandygy, olaryň seljerilişine, müşderileriň “şahsy iş otaglarynyň” döredilendigine we beýlekilere degişli maglumatlary ýerleşdirmek göz öňünde tutulýar. Şeýle hem bu ýerde bellige alnan daşary ýurt şertnamalarynyň esasynda getirilýän harytlaryň sanawy we bahalary bilen tanyşmak, ýurdumyzda öndürilýän eksport ugurly harytlaryň sanawy we bahalary barada maglumatlary almak bolýar.

Bu maglumatlar birinji tapgyrda ähli gyzyklanýan taraplara elýeterli bolar. Halkara bazarlarda ulanylýan dünýä tejribesine daýanyp, müşderileriň sanynyň hem-de saýtyň hyzmatlaryndan yzygiderli peýdalanylyşynyň artmagy bilen, maglumatlar binýadyny ulanyjylar üçin tölegli esasda elýeterli etmek göz öňünde tutulýar.

Müşderileriň islegine görä, aýry-aýry haryt görnüşleriniň bahalaryny tassyklap bermek, biržada dellallyk ýerlerini açmak, munuň üçin elektron usulda tölegleri üpjün etmek hem-de beýlekiler boýunça hyzmatlary girizmek göz öňünde tutulýar. Nyrhlar babatda biržanyň elektron maglumatlar binýadynyň döredilmegi birža hyzmatlarynyň ýerine ýetirilişini çaltlandyrmaga, täze müşderileri çekmäge, daşary söwda amallaryny ýeňilleşdirmäge hem-de üç ýylyň dowamynda maglumatlaryň ählisini saklamaga mümkinçilik berer.

Mejlisiň barşynda döwlet Baştutanymyzyň garamagyna «Dokmaçylar» medeni merkeziniň täze binasynyň ýerleşjek ýeriniň taslamasy we şekil çyzgysy hödürlenildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, ýurdumyzda eksport-import amallaryny düzgünleşdirýän esasy edara hökmünde Döwlet haryt-çig mal biržasynyň işini kämilleşdirmegiň möhümdigine ünsi çekdi. Döwlet Baştutanymyz biržanyň Türkmenistanyň daşary ykdysady aragatnaşyklarynyň görkezijisi, milli ykdysadyýetimiziň esasy pudaklarynyň önümlerine islegleri aýdyň görkezýän maglumatlaryň kuwwatly maglumat-seljeriş çeşmesi bolup hyzmat edýändigini belläp, birža söwdasyny has-da ösdürmek we onuň möçberini giňeltmek boýunça birnäçe anyk tabşyryklary berdi.

Esasy wezipe türkmen eksport harytlaryna nyrhy emele getirmegiň gurallaryny kämilleşdirmekden ybaratdyr, munuň özi girdejileriň ýokarlanmagyna we döwletimiziň halkara bazarlarda eýeleýän ornuny pugtalandyrmaga ýardam bermäge gönükdirilendir diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow belledi.

Sanly ulgamyň ornaşdyrylmagy bilen birža hyzmatlaryny onlaýn görnüşde amala aşyrmaga mümkinçilik dörär. Umuman, resminama dolanyşygynyň döwrebap usullarynyň ulanylmagy zähmet öndürijiligini artdyrmaga, ylalaşyklaryň bellige alnyşyny çaltlandyrmaga we şonuň bilen birlikde, ygtybarly elektron maglumatlar binýadyny döretmäge mümkinçilik berer diýip, hormatly Prezidentimiz nygtady hem-de wise-premýere bu ugurdaky işleri dowam etmegi tabşyrdy.

Döwlet Baştutanymyz «Dokmaçylar» medeni merkeziniň täze binasynyň gurluşygy baradaky meselä geçip hem-de hödürlenen taslama bilen tanşyp, oňa birnäçe tekliplerini aýtdy. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow durmuş maksatly desgalaryň taslamalary düzülende we olar gurlanda öňdebaryjy dünýä tejribesiniň hem-de milli binagärligiň iň oňat däpleriniň sazlaşmagynyň esasy talapdygyny nygtap, bu taslamanyň üstünde ýene-de işlemek boýunça tabşyryklary berdi.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary M.Mämmedowa gözegçilik edýän edaralarynyň işini sanlylaşdyrmak we maddy-enjamlaýyn binýadyny kämilleşdirmek boýunça geçirilýän işler hem-de Watanymyzyň mukaddes Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygy mynasybetli çäreleriň meýilnamasynyň durmuşa geçirilişi barada hasabat berdi.

“Türkmenistanyň kiberhowpsuzlygyny üpjün etmek boýunça Döwlet maksatnamasyndan” we “Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasyndan” gelip çykýan wezipeleri ýerine ýetirmek maksady bilen, Döwlet habarlar agentliginiň hem-de Telewideniýe, radiogepleşikler we kinematografiýa baradaky döwlet komitetiniň gurluşynda “Sanly tehnologiýalar we maglumat howpsuzlygy” bölümlerini döretmek meýilleşdirilýär.

Şunuň bilen baglylykda, wise-premýer döwlet Baştutanymyzyň garamagyna şu bölümleri döretmek hem-de döwlet komitetiniň merkezi edarasynyň birnäçe bölümleriniň düzümini üýtgetmek meseleleri boýunça teklipleri hödürledi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow medeniýet ulgamynyň edaralarynyň hem-de köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň işini döwrüň talaplaryna laýyklykda we sanly tehnologiýalary ulanmak babatda öňdebaryjy dünýä tejribesini nazara almak bilen kämilleşdirmek boýunça zerur çäreleriň görülmelidigine ünsi çekdi we birnäçe anyk tabşyryklary berdi.

Milli Liderimiz daşary ýurtlaryň abraýly habar beriş we teleradiogepleşikler düzümleri bilen hyzmatdaşlygy ösdürmek boýunça işleri dowam etmegiň zerurdygyny nygtady. Şol işler halkara bileleşigini Türkmenistan baradaky anyk maglumatlar, ýurdumyzyň Garaşsyzlyk ýyllarynda dürli ulgamlarda gazanan üstünlikleri bilen tanyşdyrmaga, milli taryhy-medeni mirasy giňden wagyz etmäge ýardam etmelidir.

Ata Watanymyzyň mukaddes Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygy mynasybetli degişli çäreleri ýokary guramaçylyk derejesinde geçirmek boýunça wise-premýere anyk görkezmeler berildi. Şunuň bilen baglylykda, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow döredijilik bäsleşiklerini, mediaforumlary, konsertleri guramak, Garaşsyz döwletimizi wasp edýän eserleri döretmek boýunça işleri dowam etmegiň wajypdygyny belledi.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary M.Geldinyýazow gözegçilik edýän ulgamlarynda işleriň ýagdaýy barada hasabat berdi hem-de milli Liderimiziň garamagyna bilim, ylym, saglygy goraýyş, sport we ýaşlar meseleleri boýunça kararlaryň taslamalaryny hödürledi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň öňdengörüjilikli hem-de ylmy taýdan esaslandyrylan ykdysady strategiýasynyň çäklerinde, ähli ulgamlara häzirki zaman sanly tehnologiýalary işjeň ornaşdyrmak, şolaryň esasynda täze önümçilikleri hem-de milli ykdysadyýetimiziň innowasiýa häsiýetli ugurlaryny döretmek, elektron resminama dolanyşygy ulgamyny ösdürmek boýunça giň gerimli işler amala aşyrylýar.

«Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasynda» milli Liderimiziň ministrliklerde, pudaklaýyn dolandyryş edaralarynda hem-de welaýatlaryň we Aşgabat şäheriniň häkimliklerinde awtomatlaşdyrylan elektron maglumat binýatlar ulgamyny döretmek hakyndaky Karary, «Türkmenistanda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Döwlet maksatnamasynda» kesgitlenilen wezipeler yzygiderli ýerine ýetirilýär.

Şunuň bilen baglylykda, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň garamagyna degişli ministrlikler we pudaklaýyn dolandyryş edaralary tarapyndan taýýarlanylan Bilim, Sport we ýaşlar syýasaty ministrlikleriniň Düzgünnamalaryna we Ylymlar akademiýasynyň Tertipnamasyna girizilen üýtgetmeleri hem-de goşmaçalary, Saglygy goraýyş we derman senagaty ministrliginiň kämilleşdirilen Düzgünnamasyny, şeýle hem olaryň merkezi edaralarynyň gurluşyny tassyklamak hakyndaky Kararlaryň taslamalary hödürlenildi.

Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, milli ykdysadyýetimizi yzygiderli kämilleşdirmegiň möhümdigini belledi, sanlylaşdyrmak hem-de häzirki döwrüň ýokary talaplaryna laýyklykda, ähli ulgamlaryň hemmetaraplaýyn ösdürilmegi bu wezipäniň aýrylmaz şerti bolup durýar.

Bellenilişi ýaly, bilim ulgamynda jogapkärli döwür ýetip gelýär: ýakyn wagtda orta mekdeplerde gutardyş synaglary başlanýar, ýokary okuw mekdeplerinde bolsa okuw ýyly tamamlanýar.

Döwlet Baştutanymyz sanly ulgamlar boýunça täze okuw kitaplaryny taýýarlamagyň hem-de olaryň elýeterliligini üpjün etmegiň zerurdygyna ünsi çekip, şunda ýurdumyzyň Ylymlar akademiýasyna möhüm ornuň degişlidigini nygtady.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Kararlara gol çekdi hem-de olary sanly ulgam arkaly iberip, wise-premýere bellenilen wezipeleri ýerine ýetirmek, häzirki zaman döwrebap tehnologiýalaryny mundan beýläk-de işjeň ornaşdyrmak boýunça degişli tabşyryklary berdi.

Soňra hormatly Prezidentimiz saglygy goraýyş we derman senagaty ministri N.Amannepesowy sanly ulgam arkaly wideoaragatnaşyga çagyrdy. Ministr “Awaza” milli syýahatçylyk zolagynda Türkmenistanyň Keselleriň ýaýramagyna garşy göreşýän adatdan daşary toparynyň geçiren mejlisiniň netijeleri barada hasabat berdi hem-de raýatlarymyzyň şu ýylyň tomus döwründäki dynç alşy üçin şert döretmek boýunça teklipleriň birnäçesini döwlet Baştutanymyzyň garamagyna hödürledi.

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda “Saglyk” Döwlet maksatnamasynyň çäklerinde ýurdumyzyň saglygy goraýyş ulgamy döwrüň talaplaryna laýyklykda ösdürilýär, keselleriň öňüni almak, anyklamak we bejermek işleri hem toplumlaýyn esasda yzygiderli kämilleşdirilýär.

Häzirki wagtda dünýä jemgyýetçiligini alada goýýan, adam saglygyna howp salýan koronawirus ýokanjynyň ýurdumyzyň çäklerine getirilmeginiň we ýaýramagynyň öňüni almak hem-de ählitaraplaýyn ýokary derejede taýýarlygy guramak we gözegçilikde saklamak boýunça döwlet Baştutanymyzyň tabşyryklaryna laýyklykda işler alnyp barylýar.

Türkmenistanyň Keselleriň ýaýramagyna garşy göreşýän adatdan daşary topary raýatlarymyzyň şu ýylyň tomus döwründe dynç alşy üçin şert döretmek, ilatyň saglygyny berkitmek ugrunda zerur işleri alyp barýar. “Awaza” milli syýahatçylyk zolagyndaky dynç alyş-sagaldyş merkezleriniň, ýurdumyzyň şypahanalarynyň hem-de çagalaryň sagaldyş we dynç alyş merkezleriniň işini guramagyň meseleleri öwrenilýär. Bu meseleleri ara alyp maslahatlaşmak maksady bilen, 13-nji aprelde Balkan welaýatyna iş sapary guraldy.

Toparyň mejlisiniň netijeleri boýunça “Awaza” milli syýahatçylyk zolagynda dynç alyş möwsüminiň möhleti şu ýylyň 1-nji iýuny — 15-nji sentýabry aralygy diýlip kesgitlenildi, şol aralykda myhmanhanalaryň we kottejleriň umumy meýdanynyň ýarysyny peýdalanmak teklip edilýär.

Dynç alyş möwsüminde ýüze çykýan meseleleri dessin çözmek üçin Dolandyryş merkezini döretmek, degişli ministrliklere we pudaklaýyn dolandyryş edaralaryna ilatyň “Awaza” milli syýahatçylyk zolagyna guramaçylykly gelip-gitmeklerini üpjün etmek bilen bagly meseleleri öwrenmek, Hazar deňziniň türkmen kenarynyň bellenen nokatlaryndan suwuň, howanyň we topragyň barlaglaryny meýilnamalaýyn geçirmek hem-de barlaglaryň netijeleri boýunça hasabatlary toparyň mejlislerinde yzygiderli diňlemek teklip edilýär.

Mundan başga-da “Awaza” milli syýahatçylyk zolagyndaky, Gökderedäki hem-de welaýatlardaky çagalar dynç alyş-sagaldyş merkezlerinde tomusky dynç alşy 2-nji iýun — 26-njy awgust aralygy diýip kesgitlemek teklip edilýär.

Saglygy goraýyş we derman senagaty ministri teklipleri milli Liderimiziň garamagyna hödürläp, raýatlarymyzyň saglygyny berkitmek we olaryň kesele durnuklylygyny ýokarlandyrmak boýunça öňde goýlan wezipeleri ýerine ýetirmek üçin ähli çäreleriň görüljekdigine ynandyrdy.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, «Awaza» milli syýahatçylyk zolagyndaky sagaldyş toplumlaryny tomusky dynç alyş möwsümine doly taýýarlamagyň möhümdigini belledi. Koronawirusa garşy sanjym alanlar arkaýyn dynç alyp bilerler. Şeýle hem ýurdumyzyň şäherlerinde we welaýatlarynda çagalar dynç alyş merkezleri degişli derejede möwsüme taýýarlanylmalydyr. Olaryň işgärleri koronawirus ýokanjyna garşy sanjym almalydyr.

Döwlet Baştutanymyzyň belleýşi ýaly, ähli arassaçylyk kadalarynyň berjaý edilişine berk gözegçilik etmek, zerur bolan halatynda binalarda öz wagtynda abatlaýyş işlerini geçirmek möhümdir. Şunuň bilen baglylykda milli Liderimiz degişli ýolbaşçylara dynç alyş ýerlerine ulaglaryň gatnawlaryny ýola goýmagy, myhmanhanalary we çagalar sagaldyş merkezlerini azyk önümleri bilen üpjün etmegi, adamlaryň dynç alyş wagtyny gyzykly geçirmek üçin konsertleri we beýleki medeni çäreleri guramak boýunça işleri geçirmegi tabşyrdy.

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, daşary işler ministri R.Meredow döwlet Baştutanymyzyň tabşyrygyna laýyklykda işlenip taýýarlanylan Türkmenistanyň halkara guramalary bilen hyzmatdaşlyk etmek boýunça 2021 — 2023-nji ýyllar üçin Meýilnamasynyň taslamasy barada hasabat berdi. Resminamada Bitarap Watanymyzyň daşary syýasy ugrunyň esasy ýörelgelerinden, maksatlaryndan we wezipelerinden, milli Liderimiziň dürli ugurlarda öňe sürýän döredijilikli başlangyçlaryndan ugur almak bilen, köptaraplaýyn hyzmatdaşlygy giňeltmek we berkitmek boýunça işleriň esasy ugurlary kesgitlenildi.

Meýilnama çäreleriň birnäçesini, şol sanda Türkmenistanyň halkara guramalaryň agzalygyna girmegi, olaryň çäklerinde başlyklygy amala aşyrmagy we ýurdumyzyň saýlawly halkara düzüm birliklerine saýlanylmagy boýunça çäreleri öz içine alýar. Bu babatda ýurdumyzyň Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynda 2021-nji ýylda başlyklygyny amala aşyrmak hem-de degişli Konsepsiýany durmuşa geçirmek uly ähmiýete eýedir. Türkmenistanyň BMG-niň hem-de onuň ýöriteleşdirilen edaralarynyň düzümlerine saýlanylmagyny üpjün etmek boýunça göz öňünde tutulan işleri aýratyn görkezmek bolar.

Şeýle hem halkara guramalar bilen bilelikde, milli derejede kabul edilen uzak möhletleýin maksatnamalary we meýilnamalary durmuşa geçirmek, degişli hukuk binýadyny ösdürmek boýunça çäreler göz öňünde tutuldy. BMG-niň we onuň düzümleriniň, beýleki abraýly guramalaryň Konwensiýalaryny we köptaraplaýyn resminamalaryny tassyklamak hem-de açylýan mümkinçilikleri öwrenmek bilen bagly meselelere yzygiderli seretmek meýilleşdirilýär.

Meýilnama ýurdumyzyň BMG-niň Baş Assambleýasynyň sessiýalarynyň çäklerinde her ýyl geçirilýän ýokary derejeli mejlisleri, GDA-nyň, Yslam Hyzmatdaşlyk Guramasynyň, Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynyň, Ýewropada Howpsuzlyk we Hyzmatdaşlyk Guramasynyň hem-de beýleki halkara guramalaryň mejlislerine we duşuşyklaryna Türkmenistanyň gatnaşmagyny üpjün etmek boýunça çäreleri öz içine alýar.

Halkara parahatçylygy we howpsuzlygy berkitmek; durnukly ösüş ugrunda hyzmatdaşlyk etmek; köptaraplaýyn ynsanperwer hyzmatdaşlygy ösdürmek ýaly ugurlar boýunça gatnaşyklary giňeltmek üçin çäreler göz öňünde tutulýar. Şunda Türkmenistanyň Prezidentiniň öňe süren halkara başlangyçlaryny durmuşa geçirmek hem-de Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň degişli Kararnamalaryny kabul etmek boýunça işlere aýratyn ähmiýet berilýär.

Şeýle hem Türkmenistanda BMG-niň Azyk we oba hojalyk guramasynyň we Energiýanyň gaýtadan dikeldilýän çeşmeleri boýunça halkara agentliginiň sebitleýin merkezini açmak boýunça işleri geçirmek, Türkmenistanyň 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Aral Milli maksatnamasyny taýýarlamak we kabul etmek maksady bilen, degişli halkara guramalar bilen zerur bolan çäreleri amala aşyrmak meýilleşdirilýär.

Wise-premýer, DIM-niň ýolbaşçysy hasabatyny dowam edip, döwlet Baştutanymyzyň garamagyna «Türkmenistanyň ýiti ýokanç kesele garşy taýýarlygyny we dessin çäreleriň görülmegini üpjün etmegiň Meýilnamasyny tassyklamak hakyndaky» we «Türkmenistanda adam hukuklary boýunça 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Hereketleriň milli Meýilnamasyny tassyklamak hakyndaky» Kararlaryň taslamalaryny hödürledi.

Hormatly Prezidentimiz Türkmenistanyň halkara guramalar bilen hyzmatdaşlyk etmek boýunça Meýilnamasynyň taslamasyny makullap, bu netijeli gatnaşyklary ösdürmegiň ýurdumyzyň daşary syýasatynyň esasy ugurlarynyň biri bolup durýandygyny belledi. Milli Liderimiziň belleýşi ýaly, bu köpýyllyk hyzmatdaşlyk dürli ugurlary gurşap alýar, olaryň hatarynda ählumumy parahatçylygy we howpsuzlygy üpjün etmek, ykdysadyýet, durmuş, ynsanperwer-medeni we hukuk ulgamlary, energetika, ulag, ekologiýa we daşky gurşawy goramak ugurlary bar.

Bitarap Türkmenistan ikitaraplaýyn, şeýle hem köptaraplaýyn hyzmatdaşlyga ygrarly bolup, BMG-niň we beýleki abraýly halkara guramalaryň çäklerinde häzirki döwrüň möhüm meseleleriniň çözgütlerini işläp taýýarlamaga, dürli ugurlarda özara bähbitli gatnaşyklary giňeltmäge, sebit we dünýä derejesinde Durnukly ösüşiň maksatlaryna ýetmek boýunça umumy tagallalary birleşdirmäge gönükdirilen başlangyçlary yzygiderli öňe sürýär. Döwlet Baştutanymyz sözüni dowam edip, hyzmatdaşlygyň uly mümkinçilikleriniň bardygyny aýtdy, olaryň amala aşyrylmagy umumy abadançylyk we rowaçlyk işine hyzmat eder diýip, bu babatda degişli tabşyryklary berdi.

Türkmenistanyň Prezidenti hödürlenen Kararlara gol çekip, olary sanly ulgam arkaly wise-premýere, DIM-niň ýolbaşçysyna iberdi hem-de resminamalaryň amala aşyrylmagyna degişli derejede gözegçilik etmegi tabşyrdy.

Hormatly Prezidentimiz wise-premýere, Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň sekretary Ç.Amanowa ýüzlenip, Garaşsyz, Bitarap Watanymyzyň goranyş häsiýetli Harby doktrinasynyň ýörelgelerine we maksatlaryna yzygiderli eýermegiň zerurdygyny belledi. Işgärler bilen üpjünçiligi berkitmek, durmuş ugurly wezipeleri çözmek, ýaş harbylary watançylyk ruhunda terbiýelemek baradaky meseleler berk gözegçilikde saklanylmalydyr. Döwlet Baştutanymyz şeýle hem Garaşsyz ýurdumyzyň baş baýramynyň 30 ýyllyk şanly senesine bagyşlanan dabaraly harby ýörişiň ýokary guramaçylyk derejesini üpjün etmegi tabşyrdy.

Milli Geňeşiň Mejlisiniň Başlygy G.Mämmedowa ýurdumyzyň kanunçylygyny kämilleşdirmek boýunça milli parlamentiň alyp barýan işleriniň netijeleri barada maglumat berdi. “Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany” ýylynda amala aşyrylýan giň gerimli özgertmeleriň hukuk binýadyny pugtalandyrmak, kabul edilen maksatnamalary durmuşa geçirmek maksady bilen, degişli işler ýerine ýetirilýär.

Häzirki wagtda Milli Geňeşiň Mejlisiniň iş toparlarynda ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň tekliplerini nazara almak bilen, täze kanunlaryň taslamalaryny taýýarlamak işi dowam edýär. Ynsanperwerlik ýörelgesine aýratyn ähmiýet berilmelidigi barada öňde goýlan wezipeleri ýerine ýetirmek üçin bu ugurda halkara tejribe öwrenilip, gelip gowşan tekliplere seljerme geçirildi. Şeýle hem hereket edýän kanunlary döwrüň talabyna laýyk getirmek maksady bilen, birnäçe kanunlara degişli üýtgetmeleri we goşmaçalary girizmek boýunça işler alnyp barylýar.

Halkara gatnaşyklary giňeltmegiň çäklerinde deputatlar Birleşen Milletler Guramasynyň Ösüş maksatnamasynyň Türkmenistandaky wekilhanasy tarapyndan guralan duşuşyga gatnaşdylar.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Milli Geňeşiň Mejlisiniň döwletiň hukuk esaslaryny mundan beýläk-de kämilleşdirmek, raýat edaralaryny we demokratik gymmatlyklary pugtalandyrmak boýunça alyp barýan işiniň örän wajypdygyny belledi. Milli Liderimiz ähli kanunçylyk işiniň jemgyýetiň bähbidine laýyk gelmelidigini aýdyp, halkyň saýlanlarynyň esasy wezipesiniň tutuş ilatyň bähbitlerine wekilçilik etmekden, kanunlaryň taslamalarynda döwletimiziň durmuş babatdaky ileri tutulýan ugurlaryny beýan etmekden ybaratdygyny nygtady.

Döwlet Baştutanymyz kanun çykaryjylyk ulgamynda tejribe alyşmaga, halkara jemgyýetçiligi Türkmenistanyň garaşsyz ösüş ýolundaky taryhy tejribesi we häzirki gazanan üstünlikleri bilen tanyşdyrmaga ýardam edýän halkara hyzmatdaşlygy we parlamentara gatnaşyklary mundan beýläk-de giňeltmegiň ähmiýetini belledi.

Hökümetiň mejlisinde döwlet durmuşyna degişli başga-da birnäçe möhüm meselelere garaldy we olar boýunça degişli çözgütler kabul edildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Ministrler Kabinetiniň sanly ulgam arkaly geçirilýän mejlisini jemläp, oňa gatnaşanlaryň ählisine berk jan saglygyny, maşgala abadançylygyny, berkarar Watanymyzyň gülläp ösmegi ugrunda alyp barýan işlerinde uly üstünlikleri arzuw etdi.

* * *

Ministrler Kabinetiniň mejlisi tamamlanandan soň, milli Liderimiz Hökümet binasynyň daşyna çykdy hem-de töweregi synlap, şenbe güni şäherde paýtagtymyz Aşgabadyň 140 ýyllygy we ýurdumyzyň mukaddes Garaşsyzlygynyň şanly 30 ýyllygy mynasybetli köpçülikleýin arassaçylyk-abadanlaşdyryş işlerini geçirmäge gönükdirilen çäräniň geçiriljekdigini belledi. Şoňa görä-de, şeýle çäreler ýokary guramaçylyk derejesinde, türkmen halkyna mahsus agzybirlikde we ýokary ruhubelentlikde geçirilmelidir diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy.

Soňra hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow paýtagtymyzyň şanly senesi mynasybetli täze ýolagçy awtobuslaryň gelip gowşandygyny belläp, şolaryň birine wise-premýerler bilen bilelikde mündi.

Täze awtobus ýokary derejeli ilkinji ýolagçylaryny alyp, paýtagtymyzyň “Oguzkent” myhmanhanasyna tarap ýola düşdi. Ýol ugrunda döwlet Baştutanymyz şäheriň abadanlaşdyryş işleriniň geçirilişini synlady hem-de meýilleşdirilýän köpçülikleýin arassaçylyk işleriniň alnyp barylmagynyň ähmiýetini belledi.

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe Aşgabadyň keşbi düýpli özgerdi, şäher durmuşynyň sazlaşygyny döredýän täze seýilgähler we ýaşyl zolaklar peýda boldy, ençeme heýkel ýadygärlikleri, binalar gurlup, olar döwrüň ruhuny beýan edýän şäher gurşawynyň maksat-manyly keşbine, onuň ajaýyp görküniň täze nurana öwüşginlerine öwrüldi.

Milli Liderimiz ýurdumyzyň barha giňeldilýän ýaşyl zolakly toplumlarynda ekilen bag nahallaryna degişli ideg etmegiň zerurdygyny belläp, arassaçylyk işleriniň çäklerinde şol işlere hem möhüm orun berilmelidigini nygtady.

Biraz wagtdan täze ýolagçy awtobusy paýtagtymyzyň “Oguzkent” myhmanhanasynyň binasynyň ýanyndaky duralga gelip saklandy.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hem-de beýleki ýolbaşçylar awtobusdan düşüp, Halkara ahalteke atçylyk assosiasiýasynyň XI mejlisiniň geçirilýän ýerine ugradylar.

Halkara ahalteke atçylyk assosiasiýasynyň XI mejlisi

Aşgabat, 16-njy aprel (TDH). Şu gün paýtagtymyzdaky “Oguzkent” myhmanhanasynda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň başlyklygynda Halkara ahalteke atçylyk assosiasiýasynyň XI mejlisi geçirildi.

Däp bolşy ýaly, Türkmen bedewiniň milli baýramynyň öňüsyrasynda geçirilýän bu forum mähriban halkymyzyň milli gymmatlygyny, onuň umumadamzat gymmatlyklarynyň genji-hazynasyna bahasyna ýetip bolmajak goşandy bolan meşhur ganatly bedewlerini wagyz etmäge ýardam edýän möhüm ähmiýetli wakadyr. Bu ulgamda halkara hyzmatdaşlygy pugtalandyrmak, ýurdumyzda atçylygy we atly sporty ösdürmek, ahalteke bedewleriniň tutuş dünýäde şan-şöhratyny artdyrmak boýunça geçirilýän giň gerimli işleriň möhüm ugrudyr.

Kaşaň “Oguzkent” myhmanhanasynyň eýwanynda sergi ýaýbaňlandyryldy. Onda şekillendiriş we amaly-haşam sungatynyň eserleri, halylar, zergärçilik önümleri hem-de ahalteke bedewleriniň gözelligini wasp edýän fotosuratlar görkezildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow myhmanhananyň maslahatlar zalyna barýar, şol ýerde milli Liderimizi ýygnananlar ör turup, şowhunly el çarpyşmalar bilen garşylaýarlar.

Döwlet Baştutanymyz Halkara ahalteke atçylyk assosiasiýasynyň XI mejlisine gatnaşyjylara ýüzlenip, hemmeleri forumyň öz işine başlamagy hem-de Türkmen bedewiniň milli baýramy we Türkmen alabaýynyň baýramy mynasybetli tüýs ýürekden gutlady.

Berkarar döwletimiziň Garaşsyzlygy hem-de Bitaraplygy ata Watanymyzy ösüşleriň täze belentliklerine tarap alyp barýan uly güýçdür diýip, milli Liderimiz aýtdy. Mälim bolşy ýaly, şu ýyl ýurdumyzyň mukaddes Garaşsyzlygyna eýe bolanyna 30 ýyl dolýar. Garaşsyzlyk düşünjesi parahatçylyk hem-de ynanyşmak düşünjeleri bilen gözbaşy asyrlara uzaýan taryhy kökler arkaly baglanyşýar diýip, döwlet Baştutanymyz sözüni dowam etdi.

Biz döwletimiziň parahatçylyk söýüji däplerine esaslanýan içeri we daşary syýasatynyň hem-de umumadamzat bähbitli halkara başlangyçlarynyň äleme ýaýylmagy üçin uly tagallalary edýäris. Eziz Watanymyzyň at-owazasynyň dünýä dolmagy, mundan beýläk-de gülläp ösmegi, ykdysady taýdan has-da kuwwatlanmagy ugrunda çalyşýarys. Halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesiniň has-da ýokarlanmagy ugrunda maksatnamalaýyn işleri durmuşa geçirýäris diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow nygtady.

Mukaddes Garaşsyzlygymyzyň 30 ýyllyk şanly toýuny dabaralandyrmak, raýatlarymyzyň watançylyk ruhuny has-da belende götermek, ýaş nesli ata Watanymyza wepalylyk ruhunda terbiýelemek maksady bilen, biz şu ýyly «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» diýip yglan etdik.

Şu mejlisiň mukaddes Garaşsyzlygymyzyň 30 ýyllyk şanly baýramynyň hem-de Aşgabat şäheriniň 140 ýyllygynyň bellenýän «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynda geçirilmegi uly ähmiýete eýe bolýar.

Şeýle hem şu ýyl milli baýlygymyz bolan atlarymyzyň we alabaýlarymyzyň şan-şöhratyny has-da dabaralandyrmak maksady bilen, Türkmen bedewiniň milli baýramy Türkmen alabaýynyň baýramy bilen bilelikde bellenip geçilýär.

Milli Liderimiz mejlisiň gün tertibini yglan edip, assosiasiýanyň alyp barýan işiniň netijeleri baradaky hasabatlara serediljekdigini hem-de arassa ganly ahalteke atlarynyň baş sanyny artdyrmak, dünýädäki şan-şöhratyny ýokarlandyrmak, atşynaslyk sungatyny we atly sporty halkara derejede ösdürmek boýunça tutanýerli işleri alyp barýan assosiasiýanyň türkmen we daşary ýurtly agzalaryny döwlet sylaglary bilen sylaglamak baradaky Permanlara gol çekiljekdigini belledi.

Şeýle hem assosiasiýanyň ýurdumyzda we beýleki döwletlerde ahalteke atçylygyny ösdürmekde netijeli işleri alyp barýan agzalarynyň çykyşlary diňleniler.

Mundan başga-da, atçylyk assosiasiýasynyň öňünde duran wezipeleri ýerine ýetirmek hem-de işiniň netijeliligini ýokarlandyrmak boýunça geçirilýän işler ara alnyp maslahatlaşylar, guramaçylyk meselelerine serediler.

Soňra hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň belleýşi ýaly, Halkara ahalteke atçylyk assosiasiýasynyň döredilenine şu ýyl on bir ýyl dolýar. Şu döwrüň içinde gurama ýurdumyzdan we dünýäniň 36 döwletinden 191 sany ýuridik we fiziki şahs agza bolup durýar. Geçen döwürde assosiasiýanyň agzalarynyň alyp baran işleriniň netijesinde, ahalteke bedewleriniň we olaryň muşdaklarynyň sany artdy.

Pederlerimiziň irginsiz zähmeti netijesinde, keremli türkmen topragynda kemala gelen we ajaýyp gözelligi, çeýeligi hem-de ýyndamlygy bilen gadymy döwürlerden bäri ady rowaýata öwrülen behişdi bedewlerimiz milli gymmatlygymyzdyr, türkmeniň buýsanjydyr, öý-ojagynyň ýaraşygydyr.

Şoňa görä-de, döwletimiz tarapyndan ýurdumyzyň atçylyk pudagyny ösdürmek hem-de behişdi bedewlerimiziň dünýädäki şan-şöhratyny has-da belende galdyrmak boýunça häzirki wagtda giň gerimli işler durmuşa geçirilýär. Hususan-da, eziz Diýarymyzda halkara derejede ýaryşlary we bäsleşikleri geçirmek üçin dünýä ülňülerine laýyk gelýän atçylyk sport toplumlary döredildi. Bu ugurda tejribeli atşynaslary, seýisleri, çapyksuwarlary we beýleki degişli hünärmenleri taýýarlamak hem-de olaryň hünär derejelerini ýokarlandyrmak boýunça zerur işler durmuşa geçirildi we geçirilýär.

Pudagy ylmy esasda ösdürmek we bu ugurda alnyp barylýan işleri yzygiderli kämilleşdirmek, döwrebap enjamlar bilen enjamlaşdyrylan ylmy edaralary döretmek, atşynaslarymyzyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini gowulandyrmak boýunça hem döwletimiz tarapyndan köp möçberde maliýe serişdeleri goýberilýär.

Her ýylyň aprel aýynda döwlet derejesinde Türkmen bedewiniň milli baýramyna bagyşlanan dabaraly çäreleri geçirmek gözel paýtagtymyz Aşgabatda hem-de welaýatlarda indi däbe öwrüldi.

Türkmen bedewiniň milli baýramy mynasybetli ýurdumyzda ahalteke atlarynyň halkara gözellik bäsleşigi we ylmy-amaly maslahatlar hem-de at çapyşyklary, atly sport ýaryşlary ýokary guramaçylyk ýagdaýynda geçirilýär. Şeýle hem behişdi bedewlerimiziň gözelligini şekillendiriş we amaly-haşam sungatynyň eserlerinde çeper beýan etmek boýunça halyçylaryň, suratkeşleriň, heýkeltaraşlaryň, fotosuratçylaryň, neşirýat işgärleriniň we teleoperatorlaryň arasynda döredijilik bäsleşikleri guralýar. Bu bolsa ady äleme dolan behişdi bedewlerimiziň dünýä ýüzündäki şan-şöhratyny has-da belende göterýär.

Döwlet Baştutanymyz pursatdan peýdalanyp, «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynda gözel paýtagtymyz Aşgabatda, Ahal we Mary welaýatlarynda Türkmen bedewiniň milli baýramy mynasybetli geçiriljek baýramçylyk çärelerine hemmeleri işjeň gatnaşmaga çagyrdy.

Geljekde Türkmen bedewiniň milli baýramynyň dünýäniň dürli ýurtlarynda ösdürilip ýetişdirilýän ahalteke bedewlerine degişli bolmagy üçin assosiasiýanyň aýratyn iş alyp barmagynyň zerurdygy barada «Atda wepa-da bar, sapa-da» atly eserimde belläp geçipdim diýip, milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow belledi.

Biz Halkara ahalteke atçylyk assosiasiýasynyň 2011-nji ýylyň 22-nji aprelinde geçirilen I maslahatynda şeýle guramany döretmek bilen, behişdi ahalteke bedewleriniň tohum arassalygyny gorap saklamak we köpeltmek, dünýäde iň naýbaşy bu atlaryň şan-şöhratyny dünýä ýaýmak, wagyz etmek üçin berk binýadyň düýbüni tutýandygymyzy belläp geçipdik diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy.

Örän duýgur, eýesine wepaly we gözelligiň nusgasyna öwrülen, ýelden ýüwrük, ynsanyň ýakyn syrdaşy bolan behişdi bedewleri ösdürip ýetişdirmäge, olaryň seçgi-tohumçylyk işlerini kämilleşdirmäge ata-babalarymyz aýratyn üns beripdirler. Pederlerimiziň bu ugurda çeken ýadawsyz zähmeti netijesinde döredilen gadymy türkmen seýisçilik sungaty häzirki döwrüň öňdebaryjy usullary bilen utgaşdyrylyp, atşynaslarymyz tarapyndan mynasyp dowam etdirilýär diýip, milli Liderimiz nygtady.

Şonuň bilen birlikde, döwletimiz tarapyndan ýurdumyzda at çapyşyklaryny, at üstündäki milli oýunlary we atly sportuň konkur, marafon ýaly görnüşlerini halkara derejede ösdürmek boýunça hem ähli şertler döredilýär. Bu bolsa ýaş nesillerimiziň milli mirasymyza we atly sporta bolan höwesini artdyrmaga, ruhy we beden taýdan sagdyn ösmegine uly itergi berýär.

Ýurdumyzda at çapyşyklaryny we atly sport bäsleşiklerini halkara talaplara laýyklykda guramak hem-de geçirmek üçin Halkara ahalteke atçylyk sport toplumynyň, Aşgabat, Lebap we Mary atçylyk sport toplumlarynyň çapuw ýodalaryna politrek örtügi düşeldi.

Şu ýyl Türkmen bedewiniň milli baýramy mynasybetli Mary welaýatynda hem baýramçylyk at çapyşyklary geçiriler. Şu maksat bilen, Mary atçylyk sport toplumynyň durky döwrebaplaşdyrylyp, döwlet derejesinde baýramçylyk çärelerini geçirmäge taýýar edildi.

Mundan başga-da, atçylyk pudagyny has-da ösdürmek, at çapyşyklaryny we atly sportuň dürli görnüşleri boýunça bäsleşikleri geçirmek, onuň konkur görnüşini we at üstündäki milli oýunlary ýerine ýetirmek boýunça ussat türgenleri taýýarlamaga hem uly üns berilýär. Şu maksat bilen, Aşgabat atçylyk sport toplumynda ýörite okuw merkezi hem-de halkara ölçeglere laýyk gelýän döwrebap açyk we ýapyk manežler gurlup ulanylmaga berildi.

Şeýle hem atçylygy, atly sporty ösdürmegiň hukuk, ykdysady we guramaçylyk esaslaryny kesgitlemek, arassa ganly tohum atlaryň genofonduny gorap saklamaga gönükdirilen we atlar ösdürilip ýetişdirilende hem-de ulanylanda ýüze çykýan gatnaşyklary düzgünleşdirmek maksady bilen, «Atçylyk we atly sport hakynda» Kanun kabul edildi. Ýurdumyzda atçylyk pudagyny halkara derejede ösdürmek boýunça bu Kanun häzirki döwrüň bildirýän talaplaryna laýyklykda has-da kämilleşdirilýär.

Atçylygyň gadymy mekany bolan güneşli Diýarymyzda atçylyk pudagyny ösdürmek, halkymyzyň genji-hazynasyna öwrülen behişdi bedewleriň gadymy nesil ugurlaryny dikeltmek, tohum arassalygyny gorap saklamak hem-de baş sanyny artdyrmak häzirki döwürde biziň esasy wezipelerimiziň biridir. Şoňa görä-de, bu pudagy ösdürmek we kämilleşdirmek boýunça daşary ýurtly atşynaslar bilen özara bähbitli hyzmatdaşlyk giňeldilýär diýip, milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow nygtady.

Ýurdumyzyň ýokary we orta hünär okuw mekdeplerinde atçylygyň we atly sportuň dürli ugurlary boýunça bu ugurdan ýaş hünärmenleri halkara derejede taýýarlamak, ahalteke bedewleriniň özboluşly aýratynlyklaryny, taryhyny, seýisçilik we tohumçylyk-seçgi işlerini ylmy taýdan düýpli öwrenmek maksady bilen, Ahal welaýatynyň täze gurulýan dolandyryş merkezinde Halkara atçylyk ýokary okuw mekdebi hem-de Ylmy-önümçilik merkezi gurulýar. Bu bolsa ýurdumyzda atçylyk pudagyny halkara derejede ösdürmäge döwletimiz tarapyndan aýratyn üns berilýändiginiň ýene-de bir aýdyň mysalydyr.

Şeýle hem biz türkmen we daşary ýurtly atşynaslaryň ahalteke atlaryny ösdürip ýetişdirmek boýunça çekýän asylly zähmetine mynasyp baha berýäris. Olara «Türkmenistanyň at gazanan atşynasy», «Türkmenistanyň ussat halypa çapyksuwary» we «Türkmenistanyň halk atşynasy» diýen hormatly atlary dakýarys diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow aýtdy.

Türkmen atşynaslyk sungatyny gorap saklamak, geljekki nesillere ýetirmek, milli seýisçilik sungatyny ösdürip, bedewleriň syna gözelligini kämilleşdirmek, şeýle hem ýaş nesillere seýisçilik sungatynyň inçe tälimlerini öwretmek we halypalyk işine aýratyn saldamly goşant goşýan atşynaslarymyzy höweslendirmek maksady bilen, «Türkmenistanyň ussat halypa seýsi» diýen hormatly at hem döredildi. Biz geljekde hem öz ykbalyny atçylyk bilen baglan atşynaslaryň halal zähmetine mynasyp baha bermek işlerini dowam ederis diýip, milli Liderimiz aýtdy.

Meşhur ahalteke bedewleriniň şan-şöhraty müňýyllyklaryň dowamynda äleme dolup gelýär. Biziň bedewlerimiziň dünýäniň atçylyk medeniýetiniň döremeginde uly goşandy bardyr. Şoňa görä-de, gözelligi haýrana goýýan, milli buýsanjymyz bolan ahalteke bedewlerimizi ösdürip ýetişdirmekde merdana ata-babalarymyzdan miras galan gadymy seýisçilik ýoluny geljekde hem dowam ederis. Bu däpleri ýaş nesillerimize ýetirmegi hem-de olaryň bedewlere bolan söýgüsini artdyrmakda alyp barýan işlerimizi has-da giňelderis diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow aýtdy.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň çuň manyly çykyşyny mejlise gatnaşyjylar uly üns bilen diňlediler hem-de ruhubelentlik bilen kabul etdiler.

Soňra döwlet Baştutanymyz ahalteke atçylygyny ösdürmekde netijeli işleri alyp barandygy üçin hem-de Türkmen bedewiniň milli baýramy mynasybetli ýurdumyzyň we daşary ýurtlaryň öňdebaryjy atşynaslaryny, şeýle hem Türkmen alabaýynyň baýramy mynasybetli itşynaslary döwlet sylaglary bilen sylaglamak hakyndaky Permanlara gol çekdi.

Soňra milli Liderimiz mejlise sanly ulgam arkaly gatnaşýan ABŞ-dan ahalteke atçylyk hojalygynyň başlygy Tito Pontekorwo söz berdi.

Ol foruma gatnaşyjylaryň öňünde çykyş edip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowy guramanyň agzalarynyň adyndan Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygy wezipesine saýlanmagy, ýurdumyzyň mukaddes Garaşsyzlygynyň şanly 30 ýyllyk baýramy, Aşgabat şäheriniň 140 ýyllygy, şeýle hem Türkmen bedewiniň milli baýramy we Türkmen alabaýynyň baýramy mynasybetli tüýs ýürekden gutlady.

Jenap Tito Pontekorwo milli Liderimize iň gowy arzuwlaryny beýan edip, türkmen halkynyň müňýyllyklaryň dowamynda ahalteke atçylygyny ösdürmekde gymmatly tejribeleri toplandygyny belledi. Häzirki wagtda türkmen atşynaslary milli seýisçilik sungatyny has-da kämilleşdirmek, ahalteke atçylygyny halkara derejede ösdürmek boýunça giň möçberli işleri alyp barýarlar.

— Siz behişdi ahalteke bedewlerine söýgi bilen garap, olara özüňiziň gyzyldan gymmatly wagtyňyzy bagyşlaýarsyňyz hem-de edebi döredijiligiňizde ahalteke bedewlerini ýokary çeperçilik bilen wasp edýärsiňiz. Biz hem Amerikanyň Birleşen Ştatlarynda ahalteke atçylygyny ösdürmek, olaryň baş sanyny köpeltmek hem-de ahalteke bedewleriniň arasynda halkara derejede bäsleşikleri geçirmek boýunça yzygiderli işleri alyp barýarys — diýip, jenap Tito Pontekorwo aýtdy.

Tito Pontekorwo ençeme kärdeşleri bilen bir hatarda, özüne hem “Türkmenistanyň at gazanan atşynasy” diýen hormatly adyň dakylmagynyň ýatdan çykmajak waka bolandygyny belläp, döwlet Baştutanymyza hormat-sarpasy üçin tüýs ýürekden hoşallyk bildirip, geljekde hem ahalteke atçylygyny halkara derejede yzygiderli ösdürmek we behişdi bedewleriň şan-şöhratyny dünýä ýaýmak ugrunda ähli tejribelerini ulanmak arkaly netijeli işleri alyp barjakdygyna ynandyrdy.

Soňra Russiýa Federasiýasynyň «Gurtbil» ahalteke atçylyk hojalygynyň başlygy Mariýa Mosara söz berildi.

Ol öz çykyşynda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň parasatly baştutanlygynda Türkmenistanda ähli ugurlarda uly ösüşleriň gazanylýandygyny hem-de ýurdumyzyň halkara derejedäki abraýynyň barha ýokarlanýandygyny nygtady.

Döwlet Baştutanymyzyň çäksiz aladalary netijesinde, Türkmenistanda atçylyk pudagyny we atçylyk sportunyň dürli görnüşlerini halkara derejede ösdürmek boýunça giň möçberli işler durmuşa geçirilýär.

Hanym Mariýa Mosaryň belleýşi ýaly, Russiýa Federasiýasynda «Gurtbil» ahalteke atçylyk hojalygy ahalteke atçylygyny ösdürmek, olary köpeltmek bilen meşgullanýar. Häzirki wagtda bu ýerde 40-a golaý ahalteke aty ösdürilip ýetişdirilýär.

«Gurtbil» ahalteke atçylyk hojalygynyň başlygy “Türkmenistanyň at gazanan atşynasy” diýen hormatly adyň dakylmagynyň özüniň durmuşynda ýatdan çykmajak taryhy waka bolandygyny nygtap, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowa şeýle ýokary derejeli döwlet sylagyny berendigi üçin tüýs ýürekden hoşallyk bildirdi.

Şu ajaýyp pursatdan peýdalanyp, hanym Mariýa Mosar hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowy Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygy wezipesine saýlanmagy, Türkmenistanyň mukaddes Garaşsyzlygynyň şanly 30 ýyllyk baýramy, Aşgabat şäheriniň 140 ýyllygy, şeýle hem türkmen halkynyň milli gymmatlyklary bolan Türkmen bedewiniň milli baýramy we Türkmen alabaýynyň baýramy mynasybetli tüýs ýürekden gutlady hem-de milli Liderimize janynyň sag, ömrüniň uzak bolmagyny, alyp barýan döwlet işleriniň mydama rowaçlyklara beslenmegini arzuw etdi.

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary E.Orazgeldiýew çykyş edip, 19 — 25-nji aprel aralygynda Türkmen bedewiniň milli baýramy we Türkmen alabaýynyň baýramy mynasybetli Aşgabatda geçiriljek baýramçylyk çäreleriniň maksatnamasy barada hasabat berdi.

Baýramçylyk maksatnamasy “Türkmen bedewi we dünýäniň seýisçilik sungaty” atly XIII halkara ylmy maslahaty, dürli baýramçylyk at çapyşyklaryny öz içine alýar. Şeýle hem baýramçylyk çäreleriniň hatarynda “Ýylyň iň owadan ahalteke bedewi” we “Ýylyň türkmen edermen alabaýy” atly halkara bäsleşikleriň jemleýji tapgyrlary, ahalteke bedewleriniň gözelligini hem-de türkmen alabaýlarynyň keşbini şekillendiriş we amaly-haşam sungatynyň eserlerinde çeper beýan etmek boýunça bäsleşigiň ýeňijilerine baýraklary gowşurmak dabarasy bar. Şeýle hem Halkara ahalteke atçylyk assosiasiýasynyň we Halkara “Türkmen alabaý itleri” assosiasiýasynyň merkeziniň açylyş dabarasy bolar, milli mirasy wagyz etmäge ýardam edýän beýleki çäreler geçiriler.

Hormatly Prezidentimiziň garamagyna “Türkmen atlary” döwlet birleşiginiň garamagyndaky “Goýumly oýunlar, hyzmatlar we üpjünçilik” döwlet kärhanasynyň guramaçylyk-hukuk görnüşini üýtgedip, ony “Altyn bedew” ýapyk görnüşli paýdarlar jemgyýetine bellenen tertipde öwürmek baradaky Kararyň taslamasy hödürlenildi.

Soňra Milli Geňeşiň Mejlisiniň Başlygy G.Mämmedowa söz berilýär. Ol hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowa «Türkmenistanyň ussat halypa seýsi» diýen hormatly ady dakmak barada Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň kararyny yglan edýär.

Resminamada bellenilişi ýaly, döwlet Baştutanymyzyň taýsyz tagallalary bilen, türkmen halkynyň milli buýsanjyna, gözelligiň ajaýyp nusgasyna öwrülen behişdi bedewlerimiziň dünýädäki at-abraýyny belende götermek babatda ägirt uly işler amala aşyrylýar. Hormatly Prezidentimiziň halkymyzyň çapyksuwarlyk, seýisçilik sungatyny belende galdyrmakda hem-de ahalteke atlarynyň nesil arassalygyny gowulandyrmakda, syna owadanlygyny kämilleşdirmekde we baş sanyny artdyrmakda, bu babatda halkara hyzmatdaşlygy giňden ýola goýmakda, ösüp gelýän ýaş nesillerimizde atçylyk sungatyna bolan höwesi döretmekde bitiren aýratyn uly hyzmatlary ýurdumyzyň çäklerinden daşarda hem ykrar edilendir. Şonuň netijesinde, biziň bedewlerimiz we çapyksuwarlarymyz daşary ýurtlarda geçirilýän iri gözden geçirilişleriň, abraýly atly sport ýaryşlarynyň hem-de at çapyşyklarynyň ýeňijileri bolýarlar.

Ajaýyp çapyksuwar hem-de atçylyk sungatyny oňat bilýän milli Liderimiz türkmen halkynyň ady rowaýata öwrülen bedewlerine ideg etmegiň, olary seýislemegiň inçe tilsimlerini, usullaryny, gadymdan gelýän ýol-ýörelgelerini öz toplan tejribesi bilen baýlaşdyrýar.

Halkymyzyň ýelden ýüwrük bedewleriniň şan-şöhratyny dikeltmekde, dünýä ýaýmakda, atly sporty we atçylyk pudagyny ösdürmekde, ahalteke atlarynyň tohumçylyk işini, olaryň syna owadanlygyny kämilleşdirmekde, ösüp gelýän ýaş nesillerimizde atçylyk sungatyna bolan höwesi döretmekde, atlary seýislemekde bitiren aýratyn uly hyzmatlary, şeýle hem «Türkmen atlary» döwlet birleşiginiň towakganamasy we giň halk köpçüliginiň isleg-arzuwlary göz öňünde tutulyp, milli Liderimize Türkmenistanyň «Türkmenistanyň ussat halypa seýsi» diýen hormatly ady dakyldy.

Soňra foruma gatnaşyjylaryň şowhunly el çarpyşmalary astynda milli Liderimize ýokary sylag gowşurylýar.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Halkara ahalteke atçylyk assosiasiýasynyň agzalaryna ýüzlenip, öz işine berlen ýokary baha üçin tüýs ýürekden minnetdarlyk bildirdi.

Döwlet Baştutanymyz mejlisi dowam edip, ýokarda beýan edilen işleri mundan beýläk-de dowam etdirmek we kämilleşdirmek, bu işlere ýaşlarymyzy işjeň çekmek maksady bilen, şeýle hem döwlet işleriniň köpdügini nazarda tutup, Halkara ahalteke atçylyk assosiasiýasynyň Prezidenti wezipesine başga bir mynasyp ýolbaşçyny saýlamak barada karara gelendigini aýtdy.

Milli Liderimiz bu babatda öz pikirlerini aýtmagy ýygnananlara teklip edip, Halkara ahalteke atçylyk assosiasiýasynyň agzasy, Türkmenistanyň halk atşynasy Pygy Baýramdurdyýewe söz berdi. Ol hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowy ähli atşynaslaryň adyndan «Türkmenistanyň ussat halypa seýsi» diýen hormatly adyň dakylmagy bilen tüýs ýürekden gutlady.

Çykyş eden Halkara ahalteke atçylyk assosiasiýasynyň Prezidenti wezipesine Serdar Berdimuhamedowy saýlamak baradaky teklibi hödürläp, ony köpýyllyk tejribesi, ýokary guramaçylyk ukyby bolan ýolbaşçy hökmünde häsiýetlendirdi.

Soňra «Türkmen atlary» döwlet birleşiginiň Halkara ahalteke atçylyk sport toplumynyň seýsi, Türkmenistanyň at gazanan atşynasy Derýamyrat Saparow çykyş etdi. Ol pudagyň işgärleriniň adyndan milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedowy Türkmen bedewiniň milli baýramy hem-de Türkmen alabaýynyň baýramy mynasybetli tüýs ýürekden gutlap, Gahryman Arkadagymyza türkmeniň atşynaslyk we itşynaslyk sungatyny ösdürmäge, olary tutuş dünýäde wagyz etmäge berýän ägirt uly ünsi üçin tüýs ýürekden hoşallyk bildirdi.

D.Saparow hormatly Prezidentimize Serdar Berdimuhamedowy Halkara ahalteke atçylyk assosiasiýasynyň ýolbaşçysy wezipesine bellemek baradaky teklibi goldamak hakyndaky haýyş bilen ýüzlenip, döwlet Baştutanymyza berk jan saglygyny, uzak ömür we ägirt uly işlerinde mundan beýläk-de üstünlikleri arzuw etdi.

Öz nobatynda, Türkmenistanyň at gazanan atşynasy Suhandurdy Kuljanow çykyş edip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň parasatly baştutanlygynda ýurdumyzyň ähli ulgamlary bilen bir hatarda, atçylyk pudagynda hem ýokary netijeleriň gazanylýandygyny aýtdy.

Foruma gatnaşyjy Serdar Berdimuhamedowy Halkara ahalteke atçylyk assosiasiýasynyň Prezidenti wezipesine saýlamak baradaky teklibini goldaýandygyny aýtdy. Pursatdan peýdalanyp, S.Kuljanow döwlet Baştutanymyzy Türkmen bedewiniň milli baýramy hem-de Türkmen alabaýynyň baýramy mynasybetli tüýs ýürekden mähirli gutlady we milli Liderimize berk jan saglygyny, uzak ömür, il-ýurt bähbitli beýik işlerinde uly rowaçlyklary arzuw etdi.

Göni ses bermek arkaly, şol sanda sanly ulgam boýunça Halkara ahalteke atçylyk assosiasiýasynyň ýurdumyzdaky we daşary ýurtly agzalary şu assosiasiýanyň Prezidentligine Serdar Berdimuhamedowy biragyzdan saýladylar.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow S.Berdimuhamedowy assosiasiýanyň ýolbaşçysy wezipesine saýlanylmagy bilen gutlap, oňa ahalteke bedewleriniň tohum arassalygyny gorap saklamak we köpeltmek, şan-şöhratyny has-da belende galdyrmak boýunça alyp barjak işlerinde uly üstünlikleri arzuw etdi.

S.Berdimuhamedow foruma gatnaşyjylaryň öňünde çykyş edip, bildirilen ynam üçin hoşallyk bildirdi hem-de Halkara ahalteke atçylyk assosiasiýasynyň işini mundan beýläk-de kämilleşdirmek baradaky garaýyşlaryny, onuň maksatlary we meýilnamalary barada aýtdy. Hormatly Prezidentimiziň ahalteke bedewlerini ösdürip ýetişdirmegiň, halk seçgiçiliginiň usullaryny hem-de dünýä ylmynyň häzirki gazananlaryny ulanmak boýunça öňde goýan wezipeleri bilen baglylykda, milli atşynaslyk mekdebiniň iň gowy däplerini aýawly saklamagyň we baýlaşdyrmagyň möhüm wezipeleriň hatarynda durýandygy aýratyn nygtaldy.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Halkara ahalteke atçylyk assosiasiýasynyň XI mejlisiniň birinji bölümini jemläp, oňa gatnaşyjylary Türkmen bedewiniň milli baýramy hem-de Türkmen alabaýynyň baýramy bilen ýene-de bir gezek tüýs ýürekden gutlady we hemmelere berk jan saglygyny, maşgala abadançylygyny, türkmen bedewleriniň şan-şöhratyny dünýä ýaýmakda alyp barýan tutumly işlerinde uly üstünlikleri arzuw etdi we bu ýerden ugrady.

* * *

Soňra mejlisiň işi Halkara ahalteke atçylyk assosiasiýasynyň täze saýlanan Prezidenti S.Berdimuhamedowyň başlyklyk etmeginde dowam etdi.

Assosiasiýanyň ýolbaşçysy ýygnananlaryň öňünde çykyş edip, milli Liderimiziň yzygiderli tagallalary bilen ýurdumyzda ahalteke bedewleriniň dünýädäki şan-şöhratyny has-da artdyrmak boýunça işleriň giňden alnyp barylýandygyny nygtady.

Biziň günlerimizde hem ahalteke atlaryna dünýä atşynaslygynyň ösmeginde-de aýratyn orun degişlidir. 2010-njy ýylda döredilen Halkara ahalteke atçylyk assosiasiýasy türkmen bedewleriniň dünýädäki şan-şöhratyny artdyrmakda uly işleri alyp bardy. Dünýäniň ençeme ýurtlarynda ýaşaýan türkmen bedewleriniň muşdaklary bu halkara assosiasiýanyň agzalary bolup durýarlar.

Hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda türkmen bedewleriniň arassa ganlylygyny saklamak ugrunda hem uly işler alnyp barylýar, şol sanda seçgiçilik işlerine aýratyn orun berilýär. Bu işler milli Liderimiziň tabşyrygyna laýyklykda, ylmy esasda alnyp barylýar.

Mundan başga-da, döwlet Baştutanymyzyň tagallalary bilen, ýurdumyzda atçylyk pudagyny ösdürmek maksady bilen, ençeme toplumlaryň, şol sanda atçylyk-sport toplumlarynyň gurlandygy bellenildi. Şol desgalaryň binýadynda ahalteke atlarynyň dürli ugurlar boýunça bäsleşiklerini geçirmek üçin hem ähli amatly şertler döredildi. Şonuň ýaly-da, şeýle binalary gurmak işleri dowam edýär.

S.Berdimuhamedow Halkara ahalteke atçylyk assosiasiýasynyň işiniň atşynaslygyň we atly sportuň iri halkara merkezi hökmünde Türkmenistanyň ornunyň pugtalandyrylmagyna ýardam edýändigini nygtap, bu ugurdaky halkara hyzmatdaşlyk tejribesiniň täze pikirler we başlangyçlar görnüşinde goşmaça itergä mynasyp boljakdygyna ynam bildirdi.

Mejlisiň gün tertibine laýyklykda, foruma gatnaşyjylaryň garamagyna birnäçe guramaçylyk meseleleri hödürlenildi.

Assosiasiýanyň wise-prezidenti wezipesine Annageldi Ýazmyradow tassyklanyldy. Ol Halkara “Türkmen alabaý itleri” assosiasiýasynyň başlygynyň orunbasary hem bolup durýar.

Mundan başga-da, Halkara ahalteke atçylyk assosiasiýasynyň täze dolandyryş müdiriýetiniň hem-de derňew toparynyň agzalary saýlanyldy.

Soňra mejlisiň dowamynda Halkara ahalteke atçylyk assosiasiýasynyň agzasy, Türkmenistanyň at gazanan atşynasy, Amerikanyň Birleşen Ştatlarynyň «Garagum ahalteke» atçylyk hojalygynyň başlygy Jessika Elizabet Eýl Keýt sanly ulgam arkaly çykyş edip, S.Berdimuhamedowy Assosiasiýanyň Prezidenti wezipesine saýlanmagy bilen tüýs ýürekden gutlady hem-de şeýle abraýly foruma gatnaşyp, çykyş etmäge döredilen mümkinçilik üçin hoşallyk bildirdi.

Hanym Jessika Elizabet Eýl Keýt ahalteke bedewleriniň şan-şöhratyny has-da belende galdyrmak hem-de baş sanyny artdyrmak üçin diňe bir Türkmenistanda däl, eýsem, daşary ýurtlarda hem uly işleriň geçirilýändigini aýdyp, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowa bu babatda ägirt uly tagallalary edýändigi üçin köp sag bolsun aýtdy hem-de bu ugurda amala aşyrylýan işlere geljekde hem saldamly goşant goşjakdygyna we tutanýerli zähmet çekjekdigine ynandyrdy.

Halkara ahalteke atçylyk assosiasiýasynyň nobatdaky mejlisini 2022-nji ýylyň aprel aýynda Aşgabatda geçirmek bellenildi we degişli çözgüde gol çekildi.

Hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda milli ykdysadyýetimiziň ähli ulgamlary, şol sanda senagat pudagy diwersifikasiýalaşdyrylyp ösdürilýär. Ýurtda senagat önümçiligini kämilleşdirmek, azyk bolçulygyny döretmek, kiçi we orta telekeçiligi ösdürmek, hususy telekeçilere amatly mümkinçilikleri döretmek babatda möhüm çäreler durmuşa geçirilýär. Kärhanalaryň maýa goýum işini goldamaga niýetlenen kanunçylygy kämilleşdirmek, hususy telekeçiligi ösdürmegiň pudaklaýyn ugurlarynyň gerimini giňeltmek möhüm wezipeleriň hatarynda durýar. Bu bolsa milli ykdysadyýetiň senagat pudagyna has köp möçberde maýa goýumlaryny çekmäge we durmuş maksatnamalaryny amala aşyrmaga gönükdirilýän serişdeleriň möçberlerini has-da artdyrmaga mümkinçilik döredýär.

Gahryman Arkadagymyzyň beýik başlangyçlary bilen işlenilip taýýarlanan we üstünlikli amala aşyrylýan Maksatnamalarymyz ýurdumyzyň durmuş-ykdysady ösüşine, ilkinji nobatda-da, senagat taýdan düýpli özgerişliklere badalga berdi. Senagatlaşma syýasatynyň baş maksady ýurdumyzda bäsdeşlige ukyply, ylmyň we tehnikanyň iň täze gazananlaryny özünde jemleýän senagat kärhanalaryny döretmekden ybaratdyr. Şonuň üçin ýurdumyzyň dürli künjeklerinde himiýa, nebithimiýa, elektrik energetika we gurluşyk materiallary senagatynyň iri kärhanalary gurlup, olaryň onlarçasy hususy eýeçilige berildi.

Ýurtda senagat pudagynyň önümleriniň möçberi ýylsaýyn artýar. 2019-njy ýylda ähli hojalyk subýektlerini we resmi däl bölegi hasaba almak bilen, pudagyň önüm öndürmek meýilnamasy 2016-njy ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende 112 göterim, 2018-nji ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende bolsa 106 göterimden gowrak ýerine ýetirildi.

2020-nji ýyl senagat önümçiliginde önüm öndürmegiň, işleri we hyzmatlary ýerine ýetirmegiň meýilnamasy 128,3 göterime barabar boldy.

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe ýurdumyzda dokma senagatyny ösdürmäge gönükdirilen maksatnamalaýyn işler amala aşyrylýar. Önümçilik kuwwatlyklaryny döwrebaplaşdyrmak maksady bilen, 2020-nji ýylda Mary welaýatynyň Türkmengala, Sakarçäge pagta egriji kärhanalarynda döwrebap enjamlar ornaşdyryldy. Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllygynyň giňden bellenilýän ýylynda bolsa Tagtabazar pagta egriji kärhanasynda döwrebaplaşdyryş işlerini geçirmek, Daşogzuň «Serdar» pagta egriji fabriginde hem-de Baýramaly dokma toplumynda täze önümçilikleri döretmek we kuwwatlyklary artdyrmak boýunça işleri durmuşa geçirmek göz öňünde tutulýar.

Dokma senagaty pudagynyň önümçilik binýady hem döwrebap ýagdaýa getirilýär. Ýokary tehnologiýaly kärhanalaryň döredilmegine uly möçberde maýa goýumlary gönükdirilýär. Şonuň netijesinde, içerki we daşarky bazarlara dürli görnüşli önümleri çykarmak işleri ýola goýulýar.

Şeýle hem ýurdumyzda önümçilik kärhanalarynyň kuwwatlyklaryny netijeli ulanmak arkaly ýokary hilli azyk önümlerini öndürmek, olary talabalaýyk saklamak hem-de bu önümler bilen içerki sarp edijilerimizi üpjün etmek boýunça zerur işler geçirilýär. Oba hojalyk önümlerini gaýtadan işleýän önümçilikler, gara mallaryň we guşçulyk toplumlary, ýyladyşhanalar, azyk önümlerini uzak möhletleýin saklaýan sowadyjy ammarlar gurulýar.

Milli Liderimiziň: «Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe ykdysadyýetimiziň ähli pudaklaryny ösdürmek, ýurdumyzy senagat taýdan ösen döwlete öwürmek boýunça giň gerimli işler amala aşyrylýar» diýip, belläp geçişi ýaly, ykdysadyýetde badalga berilýän tutumlar raýatlarymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesini has-da gowulandyrmak, ata Watanymyzy mundan beýläk-de gülledip ösdürmek baradaky maksatdan ugur alýar. «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyna» laýyklykda alnyp barylýan işleriň çäklerinde ýurdumyzyň ykdysady mümkinçiliklerini artdyrmak bilen, pudaklaryň sazlaşykly ösüşini gazanmak şol işleriň özenini düzýär. Öndürilýän önümleriň, harytlaryň möçberini ýokarlandyrmak, olaryň halkara hil derejesinde bolmagyny üpjün etmek aýratyn üns merkezinde saklanylýar.

Milli Liderimiziň başlangyçlary bilen «Türkmenistanyň 2020 — 2025-nji ýyllar üçin daşary ykdysady işiniň ösüşiniň Maksatnamasyna» laýyklykda maýa goýumlaryny çekmek, eksport ugurly hem-de daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleri öndürýän önümçilikleri höweslendirmek, ýurtda oňaýly işewür ýagdaýy döretmek, Türkmenistanyň halkara karz derejesini kesgitlemek boýunça toplumlaýyn çäreler yzygiderli alnyp barylýar.

Milli önüm öndürijilere berilýän goldawyň netijesinde halkyň isleglerini kanagatlandyrýan ýokary hilli önümleriň we hyzmatlaryň sany yzygiderli artdyrylýar. Bu bolsa öz gezeginde ilatyň girdejilerini we durmuş taýdan üpjünçiligini ýokarlandyrmaga, import edilýän harytlaryň ýerli önümler bilen öwezini çalyşmaga we eksport edilýän harytlaryň görnüşlerini köpeltmäge ýardam berýär.

Berkarar ýurdumyzda ylmyň iň soňky gazananlarynyň ykdysadyýete ornaşdyrylmagy, senagatda innowasion ugruň ileri tutulmagy onuň ösüşiniň ygtybarly guralyna öwrüldi. Şunuň bilen baglylykda önümçilik ulgamyna maýa goýum serişdeleriniň gönükdirilmegi bilen, dünýä bazarynda köp isleg bildirilýän önümleri we harytlary öndürýän täze önümçilik kärhanalary gurlup, ulanylmaga berilýär. Muňa mysal hökmünde Türkmenbaşy etrabynyň Garabogaz şäherindäki «Garabogaz-karbamid» zawodyny, Gyýanly şäherçesindäki gazhimiýa toplumyny, Ahal welaýatyndaky tebigy gazdan benzin öndürýän zawody görkezmek bolar. Şunuň bilen birlikde medeni-durmuş maksatly desgalaryň, binalaryň hatary hem artýar.

«Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasyna» laýyklykda milli ykdysadyýeti diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmek, milli ykdysadyýete sanly ulgamy ornaşdyrmak boýunça öňdebaryjy döwletleriň derejesine ýetirmek, elektron senagatyny ösdürmek, adamyň aň-bilim maýasyna, işewürlige we maglumat-aragatnaşyk tehnologiýalarynyň soňky gazananlaryna esaslanýan ösen ykdysadyýeti kemala getirmek, innowasion, ýokary tehnologiýaly, bäsleşlige ukyply ykdysadyýeti ösdürmek ýaly wezipeler hem durmuşa geçirilýär. Şunuň bilen baglylykda, hormatly Prezidentimiziň ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň ähli pudaklaryna sanly ulgamy ornaşdyrmak bilen bagly meseleleri çözmegiň döwlet syýasatynyň möhüm ugurlarynyň biridigini aýratyn bellemegi onuň ähmiýetiniň uludygyny görkezýär.

Häzirki wagtda milli ykdysadyýetiň pudaklaryny gurluş taýdan üýtgedip guramak, senagatlaşdyrmak, innowasiýalar hem-de hususy telekeçiligiň ornuny ýokarlandyrmak bilen baglanyşykly uzak möhletli strategik wezipeleri ýerine ýetirmek maksady bilen, bellenilen sepgitlere ýetmek üçin maliýeleşdirmegiň ýeňillikli şertleri hem döredildi. Bu bolsa öz gezeginde maliýeleşdirmegiň, karzlaşdyrmagyň möçberiniň artmagyny, şol sanda eýeçiligiň döwlete dahylsyz görnüşi bolan karz alyjy kärhanalaryň sanynyň köpelmegini üpjün etdi. Karz alyjylaryň, goýumçylaryň bähbitleriniň goralmagyny üpjün etmek, bank ulgamynyň, ilatyň we guramalaryň pul serişdelerini jemlemek boýunça işiniň netijeliligini ýokarlandyrmak, şol serişdeleri karzlara hem-de maýa goýumlara öwürmek, edilýän hyzmatlary giňeltmek, hyzmatlaryň täze görnüşlerini ornaşdyrmak we ykdysadyýetiň ösüşine ýardam etmek ýurdumyzyň bank ulgamynyň ileri tutulýan wezipeler bolup durýar.

«Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynda Garaşsyz, hemişelik Bitarap Türkmenistanyň halkara derejesindäki abraýyny has-da belende galdyrmak, halkymyzyň asuda, abadan, bolelin we bagtyýar durmuşyny üpjün etmek ugrunda ýadawsyz tagallalary edýän Gahryman Arkadagymyzyň jany sag, ömri uzak bolsun! Il-ýurt bähbitli, döwlet ähmiýetli tutumly işleri hemişe rowaç alsyn!

Mähriban MUHAMMETGULYÝEWA,

Türkmen döwlet ykdysadyýet we dolandyryş institutynyň 1-nji ýyl magistranty.

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe milli Liderimiziň parasatly ýolbaşçylygynda «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylymyzyň uly üstünliklere we taryhy wakalara beslenmegi halkymyzyň göwün guşuny ganatlandyrýar. 25-nji martda hormatly Prezidentimiziň Ahal welaýatynyň Kaka etrabynda gurlan döwrebap ýyladyşhana toplumynyň açylyş dabarasyna gatnaşmagy şol möhüm taryhy wakalaryň üstüni ýetirdi. Şeýle hem sanly ulgam arkaly Ahal welaýatynyň Ak bugdaý etrabynda, Balkan welaýatynyň Türkmenbaşy şäherinde, Daşoguz welaýatynyň Görogly, Lebap welaýatynyň Çärjew, Mary welaýatynyň Sakarçäge etraplarynda gurlan täze ýyladyşhanalaryň açylyşyna ak pata berdi. Olaryň umumy meýdany 35 gektara barabardyr. Ýylda 8 müň 750 tonna gök önümleri öndürmäge niýetlenen bu ýyladyşhanalar häzirki zaman tehnologiýalary we suw tygşytlaýjy ulgamlar bilen enjamlaşdyryldy. Olaryň işe girizilmegi bilen 400-e golaý täze iş ornunyň döredilendigini nygtamak guwandyryjydyr. Ähli ýyladyşhanalaryň ýolbaşçylarynyň döwlet Baştutanymyzdan täze oba hojalyk tehnikalaryny — dünýä meşhur «John Deere» traktorlaryny sowgat alandygyny hem bellemek gerek.

Milli Liderimiz täze ýyladyşhana toplumlarynyň açylyş dabarasynda çykyş edip, Türkmenistanda azyk bolçulygyny pugtalandyrmaga, oba hojalygyndaky özgertmeleri kämilleşdirmäge, bu ugurdaky işleri döwrebap usullar bilen guramaga, pudaga hususy haryt öndürijileri giňden çekmäge gönükdirilen maksatnamalaýyn çäreleriň durmuşa geçirilýändigini nygtady. Hususy haryt öndürijilere oba hojalyk ekinlerini ösdürip ýetişdirmek üçin ýörite ýer gaznalary döredilýär.

Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzalary döwlet tarapyndan berilýän goldawlardan netijeli peýdalanyp, 400 gektardan gowrak meýdanda ýyladyşhanalary gurup, gysga möhletlerde ulanyşa tabşyrdylar. Bu bolsa gök önümleriň importyny ep-esli azaltmaga hem-de degişli önümleriň eksportyny artdyrmaga mümkinçilik berdi. Hormatly Prezidentimiz önümçiligi dolandyrmak işini sanlylaşdyrmagyň möhümdigini aýdyp, sanly ulgamlary we tehnologiýalary ornaşdyrmagyň hasabyna ýurdumyzyň oba hojalyk önümlerini öndürijileriniň arasynda onlaýn aragatnaşygy ýola goýmalydygyny, Senagatçylar we telekeçiler birleşmesinde ýyladyşhana hojalyklary boýunça merkezleşdirilen maglumatlar binýadyny döretmelidigini nygtady.

Bitarap döwletimizde milli Maksatnamalaryň çäklerinde ykdysadyýetiň sazlaşykly ösmegi, durmuş düzüminiň toplumlaýyn döwrebaplaşdyrylmagy hem-de bu ugurda amal edilýän uly işler bilen bagly alnyp barylýan öňdengörüjilikli, oýlanyşykly we iňňän sagdyn syýasat ýurdumyzyň giň möçberli ösüşleriniň hil taýdan ýokary derejä çykmagynda wajyp orun eýeleýär. Beýik Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllyk toýunyň toýlanylýan «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylymyzda bolup geçýän möhüm wakalar, şol sanda ýurdumyzyň çar künjeginde döwrebap ýyladyşhana toplumlarynyň dabaraly açylyp ulanylmaga berilmegi hem bu hakykaty bütin aýdyňlygy bilen şöhlelendirýär.

«Di­ýar».

2021-nji ýylyň 15-nji apelinde Ykdysady Hyzmatdaşlyk we Ösüş Guramasynyň wekilleri bilen «Merkezi Aziýa döwletlerinde işewürligiň hukuk gurşawyny kämilleşdirmek» atly taslamanyň çäklerinde göni wideoaragatnaşyk arkaly «Türkmenistanda daşary ýurt maýa goýumlary üçin kadalaşdyryjy-hukuk gurşawyny kämilleşdirmek» atly iş duşuşygy Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrliginde geçirildi. Duşuşygyň maksady: Ykdysady Hyzmatdaşlyk we Ösüş Guramasynyň «Merkezi Aziýa döwletlerinde işewürligiň we maýa goýum işiniň hukuk gurşawyny kämilleşdirmek» atly taslamasynyň netijeleri boýunça ýurdumyzda maýa goýum işiniň kadalaşdyryjy-hukuk esaslaryny kämilleşdirmäge ýardam bermekden ybarat bolup durýar.

Duşuşygyň dowamynda Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministriniň orunbasary R.Nurýagdyýew Türkmenistanyň «Elektron resminamalar, elektron resminamalary dolandyrmak we sanly hyzmatlar barada» kanunynyň kabul edilendigi barada aýdyp geçdi. Kanun elektron resminamalaryň, elektron resminamalary dolandyrmagyň we sanly hyzmatlaryň kanuny ýagdaýyny we oňa talap edilýän esasy talaplary kesgitleýär we bu ugurda ýüze çykýan gatnaşyklary kadalaşdyrmaga gönükdirilendir.

Ministriň orunbasary R.Nurýagdyýew öz çykyşynda ýuridik şahslary we maýa goýum taslamalary döwlet tarapyndan bellige almak işleriniň ýakyn wagtlarda doly elektron resminamalary dolandyrmak ulgamyna geçiriljekdigini belledi.

Guramanyň wekilleri, öz çykyşlarynda, işewürligiň we maýa goýum işiniň hukuk gurşawyny kämilleşdirmegiň we düzgünleşdirmegiň örän möhümdigini bellediler. Dünýäde ýaýraýan pandemiýa döwründe, bu pandemiýanyň daşary ýurt maýa goýumlaryny çekmäge täsir edýändigi bilen baglylykda, ýurdumyzyň içerki hususy böleginiň ösmegine üns bermegini maslahat berdiler. Şeýle hem, Türkmenistanda maýa goýujylaryň işiniň hukuk esaslary bilen baglylykda YHweÖG tarapyndan taýýarlanan hasabatyň netijeleri barada gürrüň berildi.

Mundan başga-da, duşuşyga gatnaşan halkara bilermenler tarapyndan Fransiýada we Özbegistan Respublikasynda maýa goýum gurşawy boýunça öňdebaryjy tejribeleri babatynda gürrüň berildi.

Mundan başga-da, bu duşuşygyň dowamynda türkmen tarapyndan halkara bilermenlere berilen soraglara degişli jogaplar berildi, dürli meseleler babatynda özara pikirler alyşyldy we mysallar getirildi.

Duşuşygyň ahyrynda Mähriban Watanymyzyň halkara giňişliginde abraý-mertebesiniň belende galmagynda ägirt uly işleri amala aşyrýan Hormatly Prezidentimiziň janynyň sag, ömrüniň uzak, alyp barýan il-ýurt bähbitli umumyadamzat ähmiýetli belent tutumly işleriniň mundan beýlägem rowaç almagy arzuw edildi.

Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrligi

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow täze desgalaryň açylyşyna hem-de halkara maslahata gatnaşdy

Aşgabat, 15-nji aprel (TDH). Şu gün paýtagtymyzda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň gatnaşmagynda iri desgalaryň ikisiniň — Türkmenistanyň Maslahatlar merkeziniň we Kabul ediş merkeziniň açylyş dabarasy boldy hem-de “Garaşsyz, baky Bitarap Türkmenistanyň parahatçylygyň we ynanyşmagyň hatyrasyna halkara hyzmatdaşlygy” atly halkara maslahatyň dabaraly mejlisi geçirildi.

Döwlet Baştutanymyzyň başlangyjy bilen özgertmeler strategiýasynyň durmuşa geçirilmegi netijesinde, häzirki wagtda ak mermerli Aşgabat döwrebap, okgunly ösýän hem-de ýaşamak üçin has oňaýly şäheriň köpugurly nusgasyny özünde jemläp, sebit hem-de dünýä möçberinde netijeli hyzmatdaşlygyň merkezi hökmünde ykrar edilýär. Barha gözelleşýän türkmen paýtagty bu gün Aziýanyň hakyky merjenine öwrüldi. Munuň özi aşgabatlylaryň we ähli türkmenistanlylaryň hakyky buýsanjy bolup durýar. Her ýyl onuň ajaýyp binagärlik toplumynyň üsti täsin binalar hem-de desgalar bilen ýetirilýär. Olar şäheriň özboluşly ýüzüne, täze taryhy eýýamyň aýdyň nyşanlaryna öwrülýär. Şolaryň hatarynda şu hepdede ulanylmaga berlen “Türkmenbaşy” döwlet täjirçilik bankynyň hem-de “Senagat” paýdarlar täjirçilik bankynyň belent edara binalary bar. 14-nji aprelde bolsa Halk Maslahatynyň Diwanynyň binasy dabaraly ýagdaýda açyldy. Şol ýerde hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň gatnaşmagynda Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň täze palatasynyň birinji çagyrylyşynyň birinji mejlisi geçirildi. Bu taryhy mejlisiň barşynda milli Liderimiz Halk Maslahatynyň başlyklygyna biragyzdan saýlanyldy.

Şu gün şol uly sanawyň üsti Çandybil şaýolunyň ugrunda gurlan Maslahatlar merkezi we Kabul ediş merkezi bilen ýetirildi. Bu täsin desgalary gurmak ýurdumyz bilen köpden bäri hyzmatdaşlyk edýän meşhur “Bouygues Batiment International” fransuz kompaniýasyna ynanyldy.

Milli Liderimiziň baştutanlygynda Türkmenistan oňyn Bitaraplyk, parahatçylyk söýüjilik, hoşniýetli goňşuçylyk hem-de ikitaraplaýyn we köptaraplaýyn görnüşde, döwletara derejede hem-de abraýly halkara guramalaryň ugry boýunça netijeli hyzmatdaşlyk ýörelgelerine esaslanýan daşary syýasy ugruny yzygiderli durmuşa geçirýär. Garaşsyzlyk ýyllarynda Aşgabat dürli halkara ähmiýetli çäreleriň yzygiderli geçirilýän ýerine öwrüldi. Munuň özi Türkmenistanyň dünýä giňişligindäki abraýynyň barha artýandygynyň hem-de ählumumy parahatçylygy, howpsuzlygy we abadançylygy üpjün etmäge, Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmäge goşýan goşandynyň giňden ykrar edilýändiginiň aýdyň subutnamasydyr. Bu ýagdaý Maslahatlar merkeziniň hem-de Kabul ediş merkeziniň taslamasy düzülende we gurlanda, olaryň tehniki üpjünçiliginde esasy ugur hökmünde kesgitlenildi. Bu ýerde halkara maslahatlary we duşuşyklary, şol sanda ýokary derejedäki duşuşyklary guramak we geçirmek, daşary ýurtly myhmanlary mynasyp garşylamak üçin zerur şertler döredildi.

Bu desgalaryň “Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany” diýlip yglan edilen ýylda ulanylmaga berilmeginiň çuň manysy bardyr. Paýtagtymyzyň günorta böleginde gurlan beýleki täze, ajaýyp desgalar bilen birlikde, olar Köpetdagyň etegindäki tebigy landşaft bilen täsin we özboluşly sazlaşyk döredýär.

...Dabaranyň başlanmagyna hemme zat taýýar edilipdir. Şanly waka mynasybetli bu ýere Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasarlary, milli parlamentiň, harby we hukuk goraýjy edaralaryň, ministrlikleriň hem-de pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň, şäher häkimliginiň, jemgyýetçilik guramalarynyň, köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň, ýokary okuw mekdepleriniň ýolbaşçylary ýygnandylar. Dabara gatnaşyjylaryň hatarynda ýurdumyzda işleýän diplomatik wekilhanalaryň hem-de BMG-niň we onuň düzümleriniň wekilhanalarynyň, beýleki abraýly halkara guramalaryň ýolbaşçylary, daşary ýurtlaryň köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň wekilleri bar.

Hemmeler döwlet Baştutanymyzy ruhubelentlik bilen garşylaýarlar.

Maslahatlar merkeziniň öňündäki meýdançada dünýäniň halklarynyň dostlugyny hem-de milli Liderimiziň parasatly baştutanlygynda Garaşsyz, baky Bitarap Türkmenistanyň durmuşa geçirýän döredijilikli we parahatçylyk söýüjilikli syýasatyny alamatlandyrýan aýdym-sazly çykyşlar ýaýbaňlandyrylýar.

Sabyrsyzlyk bilen garaşylýan pursat gelip ýetýär: ýygnananlaryň şowhunly el çarpyşmalary astynda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow toý bagyny kesýär. Şeýlelikde, Maslahatlar merkezi dabaraly ýagdaýda açylýar.

Döwlet Baştutanymyz binanyň içine girýär we täze desga bilen tanyşýar.

Maslahatlar merkeziniň umumy meýdany 47 müň 464 inedördül metre barabardyr. Bu äpet binanyň beýikligi 38,65 metre, uzynlygy 190 metre barabardyr. Onuň gurluşygy üçin 9,37 gektar ýer bölegi bölünip berildi. Ýaşyl zolagyň meýdany 46 müň 23 inedördül metre deňdir.

Maslahatlar merkezinde ähli şertler döredildi, şol sanda sebit hem-de dünýä derejesindäki forumlary, duşuşyklarydyr gepleşikleri, şeýle hem metbugat maslahatlaryny we beýleki çäreleri geçirmek üçin bu merkez öňdebaryjy kompýuter we beýleki tehniki enjamlar, sanly tehnologiýalary bilen doly üpjün edildi.

Bu ýerde 500 orunlyk sammitler zaly ýerleşýär. Zalda şeýle hem 80 orunlyk stoluň başynda gepleşikleri geçirmek üçin mümkinçilik döredildi. Mundan başga-da bu ýerde 403 orunlyk multimediýa zaly, metbugat, resminamalara gol çekmek, dynç almak üçin zallar bar.

Maslahatlar merkeziniň içki bezeginde häzirki zaman suratkeşleriniň nakgaş eserleri ulanyldy, şeýle hem ussat halyçylarymyzyň dokan guş gölli halylary binanyň otaglaryna aýratyn görk berýär. Bularyň ählisi reňkleriň köpöwüşginliligi bilen birlikde, binanyň bezegine özboluşly öwüşgin çaýýar.

Maslahatlar merkeziniň hem-de onuň golaýynda ýerleşen Kabul ediş merkeziniň ägirtligi haýran galdyrýar. Olaryň keşbinde häzirki zaman binagärligi we bezeg ýörelgeleri gadymy milli binagärligiň däpleri bilen sazlaşykly utgaşýar. Binalaryň öň tarapyny ak reňkli sütünler we altynsow witražlar bezeýär. Binalara ýanaşyk ýerler doly abadanlaşdyryldy we bagy-bossanlyga öwrüldi.

Ýeri gelende aýtsak, paýtagtymyzda hem-de tutuş ýurdumyzda gurluşyk taslamalary işlenip taýýarlananda we durmuşa geçirilende, bag ekmek meselelerine aýratyn üns berilýär. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow bu meselä uly üns berip, diňe bir estetiki babatda däl, eýsem, ekologiýa nukdaýnazaryndan hem onuň ähmiýetini belleýär.

Açylyş dabarasy tamamlanandan soňra, täze Maslahatlar merkezinde döwlet Baştutanymyzyň gatnaşmagynda “Garaşsyz, baky Bitarap Türkmenistanyň parahatçylygyň we ynanyşmagyň hatyrasyna halkara hyzmatdaşlygy” atly halkara maslahatyň dabaraly mejlisi geçirildi.

Milli Liderimiz zala barýar. Şol ýerde ýygnananlar döwlet Baştutanymyzy ör turup, şowhunly el çarpyşmalar bilen garşylaýarlar.

Halkara forum dabaraly ýagdaýda açyk diýip yglan edilýär.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow maslahata gatnaşyjylara ýüzlenip hem-de hemmeleri täze Maslahatlar merkeziniň binasynda gutlap, bu ajaýyp binanyň halkara durmuşyň möhüm meselelerini dürli görnüşdäki duşuşyklarda ara alyp maslahatlaşmak, şol meseleler boýunça hoşniýetli erk-isleg, jogapkärçilik hem-de döredijilikli hyzmatdaşlyk esasynda bilelikdäki oňyn çemeleşmeleri işläp taýýarlamak üçin myhmansöýer künjek hem-de amatly meýdança boljakdygyny belledi.

Hut şu binada dürli döwletleriň, halkara guramalaryň wekilleriniň, belli syýasy we jemgyýetçilik işgärleriniň gatnaşmagynda şeýle möhüm mesele boýunça ilkinji gezek duşuşyk geçirýändigimiz aýratyn bellärliklidir diýip, milli Liderimiz duşuşygyň işiniň üstünlikli bolmagyna goşant goşmaga taýýardyklary üçin ýygnananlara minnetdarlyk bildirdi. Siziň pikirleriňize we garaýyşlaryňyza ýokary baha berýäris we olar biziň üçin gymmatlydyr hem-de siziň pikirleriňiziň geljekde hem netijeli dünýä gün tertibini durmuşa geçirmäge hemmämize ýardam berjekdigine ynanýaryn diýip hormatly Prezidentimiz belledi.

Mälim bolşy ýaly, Türkmenistanyň başlangyjy boýunça 2021-nji ýyl BMG-niň Baş Assambleýasy tarapyndan «Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly» diýlip yglan edildi diýip, döwlet Baştutanymyz sözüni dowam etdi. Bu çözgüt Milletler Bileleşiginiň döwletara hyzmatdaşlygyň depginlerine netijeli goldaw bermäge, halkara hukugyň hem-de BMG-niň Tertipnamasynyň kadalaryna daýanmak bilen, gatnaşyklary birek-birege hormat goýmak esasynda guramak üçin degişli şertleri üpjün etmäge gyzyklanmasyny alamatlandyrýar.

Häzirki wagtda bu maksatlar möhüm ähmiýete eýedir hem-de ylalaşykly hereketleri talap edýär diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow aýtdy. Bitarap Türkmenistan üçin parahatçylygyň we howpsuzlygyň esasynda durnuklylygy, ynanyşmagy hem-de halkara gatnaşyklarda aýanlygy üpjün etmek daşary syýasatyň iň ýokary ileri tutulýan ugry bolup durýar. Şeýle usulda hereket etmek bilen, ýurdumyz bar bolan meseleleri syýasy-diplomatik serişdeler arkaly çözmek, sebit we ählumumy derejedäki wehimleriň öňüni almak hem-de olara öz wagtynda çäre görmek üçin bitaraplygyň gurallaryny, onuň parahatçylyk dörediji mümkinçiliklerini işjeň peýdalanmagy teklip edýär.

Milli Liderimiz syýasy-hukuk guraly hökmünde bitaraplyk syýasatynyň häzirki wagtda Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmekde, ählumumy wehimlere — halkara terrorçylyga, guramaçylykly jenaýatçylyga, neşe serişdeleriniň bikanun dolanyşygyna netijeli garşy durmakda tagallalary birleşdirmek üçin uly ähmiýete eýedigine ynam bildirdi. Soňky wagtlarda bu wehimlere täze howplar — kiberjenaýatçylyk, kanunçylyga boýun egmezlik, BMG-niň ornunyň hem-de wezipeleriniň ähmiýetini peseltmäge synanyşyklar, hukuk goraýyş meselelerini belli bir bähbitler üçin peýdalanmak ýaly howplar goşuldy.

Şunuň bilen baglylykda, biziň pikirimizçe, bu meseleler boýunça köptaraplaýyn gepleşikleri netijeli ugra gönükdirmek üçin Türkmenistanyň teklip edýän çäreleri möhümdir. Hususan-da, biziň ýurdumyz soňky ýyllarda BMG-niň meýdançalarynda durnukly energetika, ulag, ekologiýa, daşky gurşawy goramak ulgamlarynda halkara parahatçylygy we howpsuzlygy pugtalandyrmak hem-de birnäçe beýleki ugurlar boýunça Baş Assambleýanyň Kararnamalarynyň taslamalary bilen çykyş edip, hyzmatdaşlygy işjeňleşdirmek ugrunda yzygiderli ýagdaýda anyk çäreleri teklip edýär. Bu başlangyçlara Milletler Bileleşigi tarapyndan barha anyk düşünilýändigi hem-de biragyzdan giň goldawa eýe bolýandygy guwançly ýagdaýdyr.

Döwlet Baştutanymyz bu gürrüňi dowam edip, bitaraplyk syýasatynyň gurallarynyň peýdalanylmagynyň uly mümkinçiliklere eýedigine dünýäde barha oňyn baha berilýändiginiň möhümdigini belledi.

Bitaraplygyň binýatlaýyn ýörelgeleri — parahatçylyga, hoşniýetli goňşuçylyk gatnaşyklaryna, netijeli hyzmatdaşlyga hem-de özara düşünişmäge, ýüze çykýan meseleleri gepleşikler arkaly çözmäge, harby güýji ulanmazlyga, umumy ykrar edilen halkara hukuk kadalaryna hormat goýmaga ygrarlylyk halkara bileleşigiň hem-de onuň düzümleriniň bähbitlerine we gyzyklanmalaryna barha uly derejede kybap gelýär. Birnäçe ýyl mundan ozal, Türkmenistanyň başlangyjy boýunça dünýäniň syýasy senenamasynda täze senäniň — 12-nji dekabrda bellenilýän Halkara Bitaraplyk gününiň peýda bolmagy tötänleýin däldir.

BMG-niň Baş Assambleýasynyň birnäçe degişli Kararnamalary biragyzdan hem-de birnäçe gezek kabul edendigi bitaraplyk syýasatynyň goldawa eýe bolýandygynyň aýdyň subutnamasydyr. Eýýäm 20-den gowrak döwletiň BMG-niň çäklerinde parahatçylygyň we howpsuzlygyň bähbidine Bitaraplygyň dostlaryň toparyny döretmäge goşulandygy guwandyryjy ýagdaý bolup durýar diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow aýtdy. Biziň ýurdumyz tarapyndan halkara meseleleri kadalaşdyrmakda bitaraplyk ýörelgelerini netijeli ulanmak boýunça BMG-niň Kadalar toplumyny düzmek işleri alnyp barylýar.

Türkmenistanyň Bitaraplygynyň halkara derejede ykrar edilmeginiň 25 ýyllyk baýramçylygynyň çäklerinde geçen ýyl guralan çäreler bitaraplyk nazaryýetiniň we tejribesiniň ösdürilmegine möhüm goşant bolup, döwletara hyzmatdaşlygyň bu nusgasyna gyzyklanmalary artdyrdy.

Biz häzirki wagtda türkmen Bitaraplygynyň, hakykatdan-da, BMG-niň Merkezi Aziýada strategik maksatlary ygtybarly durmuşa geçirmegiň, Owganystandaky ýagdaýy kadalaşdyrmagyň, ykdysady we ynsanperwer ulgamlarda sebitleýin we halkara, köpugurly hyzmatdaşlygyň netijeli guraly hökmünde çykyş edýändigine buýsanýarys diýip, milli Liderimiz belledi. Şunuň bilen baglylykda, Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýylynda Türkmenistan dünýä bileleşigine şu möhüm ugurlarda tagallalary birleşdirmegi hem-de bu meselelere aýratyn üns bermegi teklip edýär.

Olaryň hatarynda döwlet Baştutanymyz halkara hukugy pugtalandyrmak, ählumumy parahatçylygy we howpsuzlygy saklamakda BMG-niň eýeleýän esasy ornuny tassyklamak; hukuk äsgermezçiligine hem-de umumy ykrar edilen halkara hukuk kadalaryna biperwaý çemeleşilmegine garşy durmak; strategik durnuklylygy saklamak we pugtalandyrmak hem-de onuň aýrylmaz bölegi bolup durýan ýaragsyzlanmak, ýarag serişdelerini artdyrmakdan, köpçülikleýin gyryş ýaraglaryny ýaýratmakdan ýüz döndermek hereketini goldamak; halkara terrorçylyga hem-de serhetüsti guramaçylykly jenaýatçylygyň beýleki görnüşlerine garşy göreş boýunça wezipeleri kesgitledi.

Şunda BMG-niň Terrorçylyga garşy ählumumy strategiýasyny ornaşdyrmak; jedelleri we çaknyşyklary duýdurmagyň, olary öz wagtynda aradan aýyrmagyň möhüm guraly hökmünde öňüni alyş diplomatiýasyny goldamak we pugtalandyrmak; energetika, ulag, suw, azyk, maglumat we kiberhowpsuzlygy üpjün etmek, bosgunlaryň we migrantlaryň meselelerini çözmek esasy şert bolup çykyş edýär.

Koronawirus pandemiýasyna garşy göreş hem-de onuň netijelerini aradan aýyrmak boýunça halkara tagallalary raýdaşlyk, ynsanperwer ýörelgelerde birleşmek şu ýylyň örän möhüm wezipesi bolup durýar diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow aýtdy.

Ählumumy gün tertibiniň bu we beýleki örän möhüm wezipeleri diňe düýpli şert — hoşniýetli erk-isleg, özara ynam, jogapkärçilik we öňdengörüjilik, birek-birege hormat goýmak hem-de deňhukuklylyk ýörelgesi berjaý edilende ýerine ýetirilip bilner. Biz bu garaýyşlaryň many-mazmun bilen doldurylmalydygyna, ähli döwletleriň anyk tagallalaryny goşmalydygyna, halkara we sebit düzümleriniň çäklerinde olaryň bilelikdäki işi üçin dünýägaraýyş binýady hökmünde çykyş etmelidigine ynanýarys diýip, milli Liderimiz belledi. BMG-niň Tertipnamasyna esaslanýan ählumumy parahatçylygyň we howpsuzlygyň häzirki ulgamy 75 ýyldan gowrak wagtyň dowamynda özüniň durmuşa ukyplylygyny hem-de adamzadyň hakyky isleg-arzuwlaryna laýyk gelýändigini subut etdi. Elbetde, ol kämilleşdirilip, üsti ýetirilip hem-de hakyky ýagdaýlara we häzirki döwrüň ösüş meýillerine laýyklykda täze görnüşler we nusgalar bilen baýlaşdyrylyp bilner. Emma ol hiç bir ýagdaýda hem şübhe astyna alnyp, has beteri-de, ony ýykmaga synanyşyklara sezewar edilip bilinmez. Şeýle hereketleriň netijeleri örän howply bolar, muňa biziň ählimiziň doly derejede göz ýetirýändigimize ynanýaryn diýip, döwlet Baştutanymyz belledi. Şol sebäpli hem Türkmenistan hemişe BMG-niň köpugurly ygtyýarlyklara eýe bolan esasy halkara düzüm, ählumumy parahatçylygy we howpsuzlygy saklamagyň möçberlerine, ykdysady mümkinçiliklerine, dolandyryş usullaryna hem-de beýleki ýagdaýlaryna garamazdan, islendik döwletiň kanuny hukuklaryny we bähbitlerini üpjün etmegiň daýanç sütüni hem-de kepili bolup galmalydygy ugrunda yzygiderli çykyş edýär.

Bitarap ýurt hökmünde biziň ornumyz, dünýä hem-de onda eýeleýän ornumyza garaýşymyz ähli halklara, olaryň özygtyýarly ösüş ýoluny saýlap almagyna, syýasy hem-de durmuş-ykdysady nusgasyna, beýleki döwletler bilen özara gatnaşyklarynyň mazmunyna hem-de ugruna hormat goýmak ýörelgesine daýanýar diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow nygtady. Şeýle garaýşa hyzmatdaşlarymyz ýokary baha berýärler, Türkmenistana dünýäniň onlarça ýurdy bilen dostlukly, özara deňhukukly gatnaşyklary durnukly hem-de yzygiderli ösdürmäge, olar bilen özara düşünişmegiň, netijeli ykdysady hyzmatdaşlygyň ýokary derejesini saklamaga, halkara edaralaryň işine netijeli gatnaşmaga mümkinçilik berýär.

Milli Liderimiz şu maslahatyň çäklerinde oňa gatnaşyjylaryň meseleleriň giň toplumyny ara alyp maslahatlaşjakdygyny belläp, bu duşuşygyň ösüşiň we döredijiligiň maksatlaryna ýetmäge umumy tagallalar bilen ýardam bermek üçin birleşen pikirdeşleriň özara ynama esaslanýan söhbetdeşligine öwrüljekdigine ynam bildirdi.

Türkmenistan myhmanlary hemişe ak ýürek bilen garşylaýar hem-de biz şeýle görnüşdäki meseleleriň giň toplumyny öz içine alýan söhbetdeşligiň ýurdumyzda yzygiderli esasda geçirilmegini isleýäris diýip, döwlet Baştutanymyz munuň üçin iň amatly syýasy we guramaçylyk şertlerini döredip, ähli zerur goldawy bermäge taýýardygyny tassyklady hem-de maslahata gatnaşyjylara gyzykly we netijeli işlemegi arzuw etdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň çykyşy uly üns we gyzyklanma bilen diňlenildi hem-de ruhubelentlik bilen kabul edildi.

Soňra maslahatda Ýewropada Howpsuzlyk we Hyzmatdaşlyk Guramasynyň (ÝHHG) Baş sekretary hanym Helga Şmidiň wideoýüzlenmesi diňlenildi.

ÝHHG-niň ýolbaşçysy döwlet Baştutanymyza, foruma gatnaşyjylara Wena şäherinden salam ýollap, hemmeleri täze Maslahat merkeziniň açylmagy bilen gutlady.

Ýurdumyzyň başlangyjy boýunça BMG-niň Baş Assambleýasy 2021-nji ýyly «Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly» diýip yglan etdi. Munuň özi ýygjam hyzmatdaşlygyň işjeňleşdirilmegine, durnukly ösüşe goldaw berilmegine, parahatçylygyň saklanylmagyna we adam hukuklaryna hormat goýulmagyna gönükdirilen çözgütdir. Dünýä jemgyýetçiligi üçin ählumumy wehimiň bar döwründe ähli tagallalaryň utgaşdyrylmagy we agzybirlikde hereket edilmegi aýratyn wajyp bolup durýar. Şunda üstünlik köp şertlere baglydyr. Ählumumy abadançylygyň bähbidine bilelikdäki iş bolan şahsy we toparlaýyn ygrarlylyk şol şertiň möhümleriniň biridir.

ÝHHG-niň ykrar edişi ýaly, gapma-garşylyklaryň öňüni almakda gatnaşyklary pugtalandyrmak arkaly ynanyşmagy berkitmek, çökgünligi kadalaşdyrmak we gapma-garşylyklaryň ýetiren zyýanyny dikeltmek ýaly wezipeleri howpsuzlyk meselelerine toplumlaýyn çemeleşmelere esaslanýan syýasy gepleşikler, özara gatnaşyklar üçin möhüm binýat bolup durýar. Şunuň bilen baglylykda, hanym Helga Şmid Türkmenistanyň goňşy döwletler, şol sanda Owganystan bilen hyzmatdaşlygy, şeýle hem ÝHHG-niň çäklerindäki özara gatnaşyklary giňeltmäge ygrarlydygyny kanagatlanma bilen belledi.

Sebitleýin başlangyçlaryň artmagy goňşy ýurtlaryň syýasatyň köp ugurlary boýunça ýakynlaşmagyny şertlendirýär. Bu bolsa Merkezi Aziýa we tutuş sebit üçin has gülläp ösýän hem-de howpsuz geljegiň garaşýandygyna bolan ynamy pugtalandyrýar. Türkmenistanyň Hazar sebitindäki ykdysady gatnaşyklary ösdürmek boýunça edýän tagallalary munuň aýdyň subutnamasydyr. 2019-njy ýylda «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda geçirilen birinji Hazar ykdysady forumy bu ugurda edilen wajyp ädimdir. Şol ýyl ÝHHG Aziýa bilen Ýewropanyň arasynda durnukly gatnaşyklara goldaw bermek boýunça sebitara taslama badalga berdi. Şunda ulag düzümine, sanly maglumatlaryň alşylmagyna we ekologiýa taýdan arassa energiýanyň önümçiligine möhüm üns berildi. Türkmenbaşynyň Halkara deňiz porty bu möhüm başlangyçlaryň esasy bölegi bolup durýar diýip, hanym Helga Şmid belledi.

Türkmenistan bilen ÝHHG-niň hyzmatdaşlygy giň ugurlar boýunça alnyp barylýar. Şunda ykdysady, ynsanperwer ugurlara, ekologiýa, hukuk ulgamyna möhüm ähmiýet berilýär. Ýakynda Türkmenistan birnäçe wajyp içki özgertmeleri amala aşyrdy. Şol sanda iki palataly parlament ulgamyna geçildi. Şunuň bilen baglylykda, ÝHHG durmuş-ykdysady ösüş boýunça Milli maksatnamanyň we Gender deňligi boýunça hereketleriň Milli meýilnamasynyň amala aşyrylmagyna goldaw bermek maksady bilen, öz tejribesini hödürlemäge taýýardyr.

ÝHHG Türkmenistan bilen durmuş-ykdysady özgertmeleriň mundan beýläk-de ilerledilmegine, demokratik düzümleriň berkidilmegine we kanunçylygyň kämilleşdirilmegine gönükdirilen gatnaşyklary dowam eder diýlip çykyşda bellenildi.

Hanym Helga Şmid çykyşynyň ahyrynda Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýylynyň dünýä jemgyýetçiliginde ruhy bitewüligiň we hyzmatdaşlygyň berkidilmegine ýardam berjekdigine ynam bildirip, bu möhüm meselelere goldaw berýändigi üçin biziň ýurdumyza hoşallyk bildirdi.

Soňra wideoaragatnaşyk arkaly Garaşsyz Döwletleriň Arkalaşygynyň Ýerine ýetiriji komitetiniň başlygy — Ýerine ýetiriji sekretary Sergeý Lebedewiň çykyşy diňlenildi.

Dünýä jemgyýetçiligi Türkmenistany ygtybarly, parahatçylyk söýüji hyzmatdaş hökmünde ykrar etdi. 1995-nji ýylyň 12-nji dekabrynda BMG-niň Baş Assambleýasynyň bu ýurduň hemişelik Bitaraplygy baradaky Kararnamany kabul etmegi munuň subutnamasydyr. Şu ýyllaryň dowamynda Türkmenistan özüniň halkara hukuk derejesine üýtgewsiz ygrarlydygyny, Bitaraplyk, parahatçylyk söýüjilik, beýleki döwletleriň içki işine gatyşmazlyk, özygtyýarlylygyna we çäk bitewüligine hormat goýmak ýörelgelerini görkezýär. Munuň özi onuň daşary syýasatynyň binýatlaýyn esasy bolup durýar.

Türkmenistanyň başlangyjy boýunça BMG-niň Baş Assambleýasynyň “2021-nji ýyl — Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly» atly Kararnamany kabul etmegi oňyn Bitaraplyk syýasatynyň halkara jemgyýetçiligiň bähbitleri bilen utgaşýandygyny aýdyň etdi.

GDA-nyň Ýerine ýetiriji komitetiniň başlygy — Ýerine ýetiriji sekretary Garaşsyz Döwletleriň Arkalaşygynyň Türkmenistanyň açyklyk we ynanyşmak ýörelgelerine esaslanýan oňyn Bitaraplygyna ýokary baha berýändigini nygtady. Türkmenistanyň we çuňňur hormat goýulýan Prezident Gurbanguly Berdimuhamedowyň GDA-nyň çäklerinde ýola goýulýan özara gatnaşyklara bolan täzeçil hem-de uly gyzyklanma bildirilýän çemeleşmeleri netijeli, köpugurly hyzmatdaşlygyň ösdürilmegine gönükdirilendir. Bu bolsa Garaşsyz Döwletleriň Arkalaşygynyň gysga we uzak möhletleýin maksatlarynyň amala aşyrylmagyny şertlendirýär.

S.Lebedew 2019-njy ýylda Türkmenistanyň başlangyjy boýunça Arkalaşygyň döwletleriniň daşary syýasat edaralarynyň arasyndaky gatnaşyklary işjeňleşdirmek boýunça hereketleriň Maksatnamasynyň kabul edilendigini belläp, bu resminamanyň durmuşa geçirilmeginiň Arkalaşygyň ýurtlarynyň möhüm sebitleýin we ählumumy meseleler boýunça garaýyşlarynyň berkidilmegine ýardam berjekdigine ynam bildirdi.

GDA-nyň Ýerine ýetiriji komitetiniň başlygynyň — Ýerine ýetiriji sekretarynyň belleýşi ýaly, Türkmenistan öz Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygyny mynasyp derejede garşylaýar. Ýurtda içerki durnuklylyk üpjün edildi, döwletiň we jemgyýetiň durmuşyna demokratik ýörelgeler tapgyrlaýyn esasda ornaşdyrylýar, 2030-njy ýyla çenli döwür üçin durnukly ösüş ulgamynyň Gün tertibini amala aşyrmakda uly üstünlikler gazanyldy.

Pursatdan peýdalanyp, S.Lebedew hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowy we tutuş türkmen halkyny öňde boljak şanly sene bilen gutlady hem-de doganlyk Türkmenistana mundan beýläk-de abadançylyk, parahatçylyk gülläp ösüş arzuw etdi.

Birleşen Milletler Guramasynyň Baş sekretarynyň orunbasary, Ýewropa ykdysady komissiýasynyň Ýerine ýetiriji sekretary hanym Olga Algaýerowa maslahata gatnaşyjylara iberen wideoýüzlenmesinde döwlet Baştutanymyzy we ähli türkmenistanlylary Halkara Maslahatlar merkeziniň açylmagy we şu mynasybetli geçirilýän möhüm forum bilen gutlady.

Hanym Olga Algaýerowa Türkmenistanyň 2012-nji ýyldan 2014-nji ýyla çenli BMG-niň Ýewropa ykdysady komissiýasynyň başlygynyň orunbasary bolandygyny belledi we ýene iki ýyl şu wezipä dalaşgärlik edýändigini nygtap, ýurdumyzyň bu halkara gurama bilen özara gatnaşyklaryna ýokary baha berdi.

Türkmen hyzmatdaşlarynyň biliminiň we öňe sürýän başlangyçlarynyň BMG-niň Ýewropa ykdysady komissiýasynyň işine möhüm goşant bolandygy we soňky birnäçe ýylyň dowamynda onuň anyk we ýokary netijelere ýetmegine ýardam edendigi bellenildi. Merkezi Aziýa ýurtlarynyň ykdysadyýetleri üçin BMG-niň Ýörite maksatnamasy (SPEKA) şolaryň biridir. BMG-niň Ýewropa ykdysady komissiýasy BMG-niň Aziýa — Ýuwaş umman sebiti üçin Ykdysady we Durmuş komissiýasy bilen bilelikde oňa goldaw berýär.

Bu gün SPEKA Merkezi Aziýa ýurtlarynyň, şeýle hem Azerbaýjanyň we Owganystanyň arasynda suw serişdelerini dolandyrmak, sebitiň energetika baýlyklaryny rejeli peýdalanmak, durnukly ulag, söwda, bilim, innowasiýa, gender deňligi ulgamlaryny hem-de ösüşe gözegçilik etmek üçin statistik mümkinçilikleri pugtalandyrmak ugurlary boýunça hyzmatdaşlyk üçin netijeli binýat bolup durýar.

Şunuň ýaly hyzmatdaşlyk durnukly ösüş ulgamynda Birleşen Milletler Guramasynyň maksatlaryna ýetmek üçin aýratyn zerurdyr diýip, BMG-niň Ýewropa ykdysady komissiýasynyň Ýerine ýetiriji sekretary belledi hem-de 2019-njy ýylyň noýabrynda Türkmenistanda geçirilen «SPEKA günleriniň» çäklerinde kabul edilen çözgütleriň möhümdigini nygtady.

Şunuň bilen birlikde, hanym Olga Algaýerowa Türkmenistanyň Araly halas etmegiň halkara gaznasyna başlyklyk eden döwründe durnukly ösüş boýunça hökümetara topar tarapyndan işlenip taýýarlanylan Merkezi Aziýada durnukly ösüş üçin daşky gurşawy goramak boýunça sebitleýin Maksatnamanyň aýratyn ähmiýete eýedigini nygtady.

Bu maksatnama suw serişdelerine elýeterliligi we olaryň durnukly peýdalanylmagyny üpjün etmek, ýaşyl ykdysadyýet, energiýanyň gaýtadan dikeldilýän çeşmeleri, garyndylary dolandyrmak we ekologiýa taýdan arassa ulag düzümini ösdürmek hem-de howanyň üýtgemegine garşy göreşmek we ekoulgamy goramak hem-de dikeltmek ugurlarynda ösüşi üpjün etmäge gönükdirilendir.

Hanym Olga Algaýerowa hormatly Prezidentimiziň suw serişdelerini netijeli peýdalanmak meselelerine möhüm üns berýändigini belläp, BMG-niň Ýewropa ykdysady komissiýasynyň bu möhüm ugurda, şol sanda Araly halas etmegiň halkara gaznasynyň çäklerinde Merkezi Aziýanyň döwletleri bilen bilelikde mundan beýläk-de özara gatnaşyklaryň ösdürilmegine taýýardygyny tassyklady.

Türkmenistanyň durnukly ulag ulgamyndaky halkara hyzmatdaşlygyň ösdürilmegine goşýan goşandy ägirt uludyr. BMG-niň Baş Assambleýasynyň kabul eden degişli Kararnamalary, şeýle hem 2016-njy ýylda Aşgabatda geçirilen durnukly ulag ulgamy boýunça birinji Ählumumy maslahat munuň aýdyň subutnamasydyr.

Şu ýylyň fewral aýynda BMG-niň Ýewropa Ykdysady komissiýasynyň Içerki ulaglar boýunça komitetiniň 83-nji mejlisiniň çäklerinde BMG-niň Ženewadaky bölüminiň ýanyndaky Türkmenistanyň hemişelik wekilhanasynyň başlangyjy boýunça “Hazar deňzi sebitinde durnukly ulag we söwda gatnaşyklary” ady bilen örän wajyp çäre geçirildi.

Çykyşynyň ahyrynda hanym Olga Algaýerowa BMG-niň Ýewropa ykdysady komissiýasynyň Türkmenistan we sebitiň ähli ýurtlary bilen durnukly ösüş ugry boýunça bilelikdäki işleri dowam etmäge taýýardygyny ýene bir ýola tassyklady.

Soňra BMG-niň Aziýa — Ýuwaş umman sebit üçin Ykdysady we Durmuş komissiýasynyň (ÝUNESKAP) Ýerine ýetiriji sekretary Armida Salsia Alisjahbananyň wideoaragatnaşyk arkaly çykyşy diňlenildi.

ÝUNESKAP-nyň Ýerine ýetiriji sekretary şunuň ýaly örän wajyp halkara maslahaty gurandygy üçin Türkmenistanyň Hökümetine hoşallyk bildirip, Aziýa — Ýuwaş umman sebitinde we onuň çäklerinden daşarda Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmäge ýaramaz täsir eden COVID-19 ýokanjy bilen baglanyşykly meselä ünsi çekdi. Şonuň bilen baglylykda, koronawirus ýokanjyna garşy göreşmekde hem-de ýaramaz täsirini aradan aýyrmakda tagallalaryň utgaşdyrylmagynyň wajypdygy nygtaldy.

Parahatçylygy hem-de ynanyşmagy saklamak, aýratyn-da, jemgyýetçilik abadançylygyny we ählumumy raýdaşlygy berkitmek maksady bilen, COVID-19 ýokanjynyň durmuş-ykdysady ýagdaýa ýaramaz täsiriniň öňüni almak üçin hökümetleriň we köp sanly hyzmatdaşlaryň gatnaşyklarynyň işjeňleşdirilmegini talap edýär. Şol bir wagtyň özünde sebitleýin gurallary netijeli peýdalanyp, hyzmatdaşlygy işjeňleşdirmeli. Munuň özi Aziýa — Ýuwaş umman sebitiniň ýurtlarynyň durnukly ösüşini we ygtybarly geljegini üpjün eder.

COVID-19 ýokanjynyň ýaramaz täsirini gyssagly aradan aýyrmak üçin ulag-üstaşyr mümkinçiliklerini amala aşyrmak, serhetüsti gatnaşyklary işjeňleşdirmek, saglygy goraýyş ulgamyndaky hyzmatdaşlygy ösdürmek ýaly möhüm ugurlardaky bilelikdäki işleri amala aşyrmak maksady bilen agzybirlikli hereketler zerur bolup durýar. Şonuň bilen baglylykda, hanym Armida Salsia Alisjahbana geçiş döwründe 2030-njy ýyla çenli döwür üçin Gün tertibini ilerletmegiň möhüm şerti hökmünde parahatçylygy we ynanyşmagy üpjün etmegiň bähbidine umumy tagallalaryň utgaşdyrylmagynyň zerurdygyna üns çekdi.

Şeýlelikde, ÝUNESKAP-nyň BMG-niň düzümleri we beýleki hyzmatdaşlar bilen bilelikde, Türkmenistan hem-de ähli agza döwletler we gyzyklanma bildirýän taraplar bilen şu günki ähmiýetli halkara maslahatynyň netijelerini durmuşa geçirmek üçin mundan beýläk-de ýygjam hyzmatdaşlyga ygrarlydygy tassyklandy.

Hormatly Prezidentimiz maslahatyň dabaraly mejlisini dowam edip, Birleşen Milletler Guramasynyň Türkmenistandaky wagtlaýyn utgaşdyryjysy, BMG-niň Çagalar gaznasynyň (ÝUNISEF) Türkmenistandaky wekili Kristina Weýganda söz berdi. Ol foruma gatnaşmaga çakylygy üçin tüýs ýürekden hoşallyk bildirip, milli Liderimizi hem-de türkmen halkyny täze ajaýyp Maslahatlar merkeziniň açylmagy bilen gutlady. Şunuň bilen baglylykda, bu wakalaryň Türkmenistanyň mukaddes Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygynyň bellenilýän hem-de «Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly» diýlip yglan edilen şu ýylda bolup geçmeginiň çuň manysynyň bardygy bellenildi.

Nygtalyşy ýaly, parahatçylyk we ynanyşmak BMG-niň Tertipnamasynda hem-de ençeme onýyllyklaryň dowamynda kabul edilen beýleki resminamalarda berkidilen esasy ýörelgeleriň we maksatlaryň binýady bolup durýar. Şunuň bilen baglylykda, Türkmenistanyň we BMG-niň arasyndaky hyzmatdaşlygyň ýokary derejesi bellenildi. Şol hyzmatdaşlyk bolsa häzirki döwrüň ähli wajyp meseleleri, ilkinji nobatda bolsa, Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmek meseleleri boýunça strategik hyzmatdaşlyga öwrüldi.

COVID-19 koronawirus ýokanjynyň ýaýramagy bilen baglylykda, häzirki wagtda dünýäde emele gelen ýagdaý babatda Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmek örän wajypdyr. Şu çylşyrymly döwürde olar pandemiýadan soň, çalt dikeltmäge hem-de howpsuz we sagdyn dünýäde hemmeler üçin iň gowy geljege aýdyň ýoly görkezýär diýip, hanym Kristina Weýgand aýtdy. Durnukly ösüş ulgamynda 2030-njy ýyla çenli döwür üçin Gün tertibini durmuşa geçirmek parahatçylyk we ynanyşmak taglymaty bilen aýrylmaz baglanyşyklydyr. BMG-niň düzümleriniň we Türkmenistanyň Hökümetiniň arasyndaky köpýyllyk gatnaşyklar hem şu nukdaýnazardan amala aşyrylýar. Şu ýyl olar täze bäşýyllyk çarçuwaly hyzmatdaşlyk maksatnamasyny durmuşa geçirmäge girişdiler. Şunuň bilen baglylykda, hyzmatdaşlygyň, şol sanda COVID-19 ýokanjyna garşy göreşmek ýaly möhüm ugurda hyzmatdaşlygyň netijeli häsiýeti nygtaldy. Adam hukuklary ulgamynda hem ikitaraplaýyn hyzmatdaşlyk ýokary depginler bilen ösdürilýär. Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmek bilen berk bagly bolan bu ulgamda BMG-niň we Türkmenistanyň özara gatnaşyklary yzygiderli pugtalandyrylýar.

Birleşen Milletler Guramasynda parahatçylyk, parahatçylykly ýaşaşmak medeniýetini, öňüni alyş diplomatiýasyny hem-de syýasy gepleşikleri ilerletmekde Türkmenistanyň işjeň ornuna ýokary baha berilýär diýip, hanym Kristina Weýgand nygtady. Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly biziň köptaraplylyga, özara hormat goýmak, bähbitleri hem-de köpugurly, özara bähbitli hyzmatdaşlygy ykrar etmek ýörelgelerine ygrarlydygyny tassyklamaga mümkinçilik berýär.

ÝUNISEF-niň Türkmenistandaky wekili çykyşynyň ahyrynda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowa şu maslahatyň guralandygy üçin hoşallyk bildirip, forumyň netijeleriniň tutuş adamzadyň abadançylygynyň bähbidine umumy maksatlara ýetmekde ýurdumyzyň hem-de Milletler Bileleşiginiň arasyndaky üstünlikli we netijeli hyzmatdaşlyga täze itergi berjekdigine ynam bildirdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hanym Kristina Weýganda çykyşy üçin minnetdarlyk bildirip, Russiýa Federasiýasynyň Türkmenistandaky Adatdan daşary we Doly ygtyýarly ilçisi Aleksandr Blohine söz berdi.

Diplomatyň nygtaýşy ýaly, Aşgabadyň 140 ýyllygy bellenilýän ýylda ak mermerli paýtagtymyzyň täze bezegine öwrülen Maslahatlar merkezinde geçirilýän maslahatda çykyş etmek özi üçin uly hormatdyr. Bu wekilçilikli forum Türkmenistanyň halkara hyzmatdaşlar bilen hemmetaraplaýyn gatnaşyklara ygrarlydygynyň, onuň ählumumy gün tertibini kemala getirmäge işjeň gatnaşýandygynyň aýdyň subutnamasydyr.

2021-nji ýylyň “Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly” diýlip yglan edilmegi ýurdumyzyň halkara giňişlikde şeýle başlangyçlary ilerletmeginiň aýdyň mysalydyr. Häzirki wagtda parahatçylyk we ynanyşmak dünýäniň ähli halklary hem-de döwletleri üçin örän zerurdyr. Olaryň Türkmenistanyň daşary syýasy ugry üçin örän wajypdygy iş ýüzünde tassyklanyldy hem-de dünýä bileleşigi tarapyndan ýokary baha berilýär.

Ýurduň hemişelik Bitaraplygy örän güýçli we işjeň garaýyşdyr, netijeli halkara hyzmatdaşlygy ýola goýmagyň täsirli guralydyr diýip, jenap Aleksandr Blohin aýtdy. Türkmenistanyň Prezidenti Gurbanguly Berdimuhamedowyň durmuşa geçirýän bitaraplyk syýasaty sebit durnuklylygyny, howpsuzlygyny we durnukly ösüşi üpjün etmegiň möhüm şerti bolmak bilen, beýleki döwletleriň parahatçylykly gepleşikleri we özara gatnaşyklary üçin şertleri döretmäge ýardam edýär. 2020-nji ýylyň dekabrynda Türkmenistanyň başlangyjy bilen BMG-niň Baş Assambleýasy tarapyndan Bitaraplygyň orny hakyndaky Kararnamanyň kabul edilmegi, Bitaraplygyň dostlary toparynyň döredilmegi bu strategiýanyň hemmeler tarapyndan goldanylýandygynyň aýdyň subutnamasydyr. Türkmen kärdeşleriniň çagyrmagy boýunça bu topara Russiýa hem girdi.

Russiýa Federasiýasynyň Adatdan daşary we Doly ygtyýarly ilçisi çykyşynda ýurdumyzyň Merkezi Aziýada köptaraplaýyn, şol sanda “Merkezi Aziýa 5+Russiýa” çäginde gatnaşyklara işjeň gatnaşýandygyny, ekologiýa meselelerini, şol sanda Aral deňziniň töweregindäki ýagdaý bilen bagly meseläni çözmäge saldamly goşant goşýandygyny belledi. Russiýa tarapy Türkmenistanyň beýleki kenarýaka döwletler bilen bilelikde Hazar deňzini özleşdirmäge, şunuň bilen baglylykda, ýüze çykýan hukuk, ekologiýa we ykdysady meseleleri çözmäge oýlanyşykly çemeleşmelerine ýokary baha berýär. Hut Türkmenistanyň 2019-njy ýylda birinji Hazar ykdysady forumyny geçirmek baradaky jogapkärçiligi öz üstüne alandygy bellärliklidir.

Şunuň bilen birlikde, diplomat ýurdumyzyň Owganystanda düzümleýin taslamalary durmuşa geçirmekde möhüm orun eýeleýändigini belledi. Şol taslamalar bolsa bu döwletiň ykdysady ösüşi we syýasy durnuklylygy üçin esaslary döredýär. Russiýa bu döredijilikli işe ýokary baha berýär.

Türkmen-russiýa gatnaşyklarynyň strategik hyzmatdaşlygyň, parahatçylygyň we ynanyşmagyň bähbidine halkara hyzmatdaşlygyň aýdyň mysaly bolup durýandygy nygtaldy. Golaýda Moskwa bolan saparynyň barşynda wekilçilikli türkmen wekiliýeti tarapyndan geçirilen dürli derejedäki duşuşyklaryň onlarçasy döwletara gepleşikleriň gün tertibiniň örän giňdigine şaýatlyk edýär.

Täze koronawirus ýokanjynyň pandemiýasyna garşy bilelikde göreşmek meselesi soňky ýylda ikitaraplaýyn gatnaşyklarda we tutuş dünýä diplomatiýasynda aýratyn orun eýeledi. Türkmenistanyň ylmy diplomatiýany ösdürmek babatda alan ugruna laýyklykda, iki ýurduň alymlarynyň arasynda işjeň tejribe alşylýar, bu ulgamda özara bähbitli hyzmatdaşlyk üçin hukuk binýadyny üpjün edýän resminamalaryň birnäçesine gol çekildi. Özara ynsanperwerlik ýüklerini ibermek amala aşyryldy. Bularyň ählisi türkmen-russiýa gatnaşyklaryny häsiýetlendirýän dostlugyň we ynanyşmagyň aýdyň beýanydyr.

Bellenilişi ýaly, şu ýyl Türkmenistanyň döwlet Garaşsyzlygyna eýe bolmagynyň 30 ýyllygynyň nyşany astynda geçýär. Şu geçen döwrüň dowamynda ýurt doly özgerdi, halkara abraýa eýe boldy, dünýä bileleşiginde mynasyp orun eýeledi. Türkmen diplomatiýasynyň ileri tutulýan ugurlary diňe bir ýurduň döwlet bähbitlerini beýan etmek bilen çäklenmän, olar sebitiň we dünýäniň jana-jan bähbitlerine laýyk gelýär.

Çykyşynyň ahyrynda jenap Aleksandr Blohin döwletliliginiň dördünji onýyllygyna gadam basýan, Türkmenistanyň döwrüň synagyndan geçen bu netijeli ugry üstünlikli dowam etdirjekdigine ynam bildirdi.

Milli Liderimiz russiýaly diplomata forumda eden çykyşy üçin minnetdarlyk bildirip, Amerikanyň Birleşen Ştatlarynyň Türkmenistandaky Adatdan daşary we Doly ygtyýarly ilçisi Mettýu Stiwen Klimowa söz berdi.

Amerikaly diplomat döwlet Baştutanymyzy we maslahata gatnaşyjylaryň ählisini mübärekläp, gapma-garşylyklaryň sebäplerini aradan aýyrmak hem-de döwrüň synagyndan geçmäge ukyply pugta parahatçylygy berkarar etmek üçin ýurtlaryň arasynda köprüleri gurmak boýunça netijeli işlemegiň zerurdygyny aýratyn belledi.

Ynanyşmak we yhlas bilen parahatçylyga ymtylmak giň halkara hyzmatdaşlygy üçin uly mümkinçilikleri açýar. Şunuň bilen baglylykda, jenap Mettýu Stiwen Klimow Türkmenistanyň Prezidentiniň 2021-nji ýyly «Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly» diýip yglan etmek baradaky başlangyjynyň hem-de Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasy tarapyndan degişli Kararnamanyň kabul edilmeginiň örän wajypdygyny nygtady. Bu resminama, bir tarapdan, parahatçylygy we ynanyşmagy, beýleki tarapdan bolsa, hyzmatdaşlygy we ösüşi baglanyşdyrýar.

Diplomatyň belleýşi ýaly, hakyky parahatçylygy birek-birege ynanmazdan gazanmak mümkin däldir. Gapma-garşylyklaryň ýüze çykmagyna alyp barýan sebäpleri aradan aýyrmak üçin özara ynanyşmak ýagdaýyny yzygiderli pugtalandyrmak zerurdyr. Muňa ýurtlaryň arasyndaky jogapkärli we açyk gatnaşyklar, yzygiderli geçirilýän özara hormat goýmak ýagdaýyndaky gepleşikler, netijeli gatnaşyklara ymtylmak ýardam edýär.

Birleşen Milletler Guramasynyň çäklerinde döwletler bilelikdäki tagallalar bilen ygtybarly parahatçylyk üçin şertleri döretmäge çalyşýarlar. BMG-niň çäginde Türkmenistan ynanyşmagyň esasy ugurlaryny kemala getirmäge işjeň gatnaşýar. Parahatçylyk we ynanyşmak pikiriniň many-mazmuny hem-de ähmiýeti örän täsindir. Çünki bu düşünjeler ýurduň oňyn Bitaraplygynyň däplerine berk ornaşdy. Şunuň bilen baglylykda, Amerikanyň Birleşen Ştatlarynyň Türkmenistanyň çäk bitewüligini hem-de garaşsyzlygyny goldaýandygy, 30 ýylyň dowamynda döwletara gatnaşyklary guramakda şu binýatlaýyn ýörelgeden ugur alýandygy nygtaldy. Bu ýörelge bolsa ýurdumyzyň halkara gatnaşyklara yzygiderli çemeleşmesi bilen sazlaşykly utgaşýar. Şeýlelikde, döwletleriň ikisi hem ähli babatda ylalaşyk gazanmaga çalyşýar. Şeýle aç-açan pikir alyşmalar özara ynanyşmagy pugtalandyrmaga mümkinçilik berýär. Taraplar bu ugurdaky tagallalaryny mundan beýläk-de dowam etdirerler.

Diplomat öz çykyşynda dünýäniň ähli ýurtlarynyň geljeginiň özara baglanyşygyny belledi. Munuň şeýledigini COVID-19 pandemiýasy hem görkezdi. Nygtalyşy ýaly, ynanyşmak ählumumy parahatçylygyň esasydyr. Parahatçylygy gazanmak biziň umumy maksadymyzdyr.

Jenap Mettýu Stiwen Klimow Türkmenistanyň Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly hökmünde 2021-nji ýylyň konsepsiýasynyň başyny başlamak bilen, bu iki sözi — parahatçylygy we ynanyşmagy diplomatiýanyň gymmatly serişdesine öwrendigini belledi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow çuň manyly çykyşy üçin amerikaly diplomata minnetdarlyk bildirip, Ýewropada Howpsuzlyk we Hyzmatdaşlyk Guramasynyň Aşgabatdaky merkeziniň ýolbaşçysy Natalýa Drozda söz berdi.

ÝHHG-niň Aşgabatdaky merkeziniň ýolbaşçysy döwlet Baştutanymyza bu ýokary derejeli maslahatyň açylyş dabarasynda çykyş etmek babatda döredilen mümkinçilik üçin hoşallyk bildirip, häzirki döwrüň ýagdaýlary bilen baglylykda, bu forumyň wajypdygyny hem-de derwaýysdygyny aýratyn belledi. Şunuň bilen baglylykda, türkmen Lideriniň 2021-nji ýyly «Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly» diýip yglan etmek baradaky başlangyjynyň örän wajypdygy nygtaldy. Bu başlangyç Milletler Bileleşiginiň biragyzdan goldawyna mynasyp boldy. Türkmenistan bu teklibi öňe sürmek bilen, hemişelik Bitaraplyk syýasatyna ygrarlydygyny ýene-de bir gezek görkezdi. Gatnaşyklaryň medeniýetini berkarar etmek we dünýäniň dürli döwletleriniň arasynda özara ynanyşmagy pugtalandyrmak bu syýasatyň ileri tutulýan ugurlary bolup durýar.

Bellenilişi ýaly, eýýäm şu ýylyň ilkinji aýlary biziň ýurdumyzyň Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýylyny yglan etmek baradaky başlangyjy öňe sürmek bilen çäklenmän, eýsem, bu ýylyň wezipelerini üstünlikli çözmekde örän işjeň hyzmatdaş hökmünde çykyş edýändigini görkezdi. Halkara we sebit guramalarynyň, halkara bileleşige agza döwletleriň hem-de beýleki gyzyklanma bildirýän taraplaryň giň toparynyň wekilleriniň gatnaşmagynda we ysnyşykly hyzmatdaşlykda Türkmenistanda hem-de onuň çäklerinden daşarda guralan köp sanly we dürli derejedäki çäreler munuň aýdyň subutnamasydyr.

Şeýlelikde, türkmen tarapy deňhukukly gatnaşyklary saklamak hem-de ählumumy ösüşiň wajyp meseleleri boýunça hyzmatdaşlygy pugtalandyrmak üçin netijeli binýady hödürlemäge çalyşýar. Öz nobatynda, munuň özi diňe bir howpsuzlyk we durnukly ösüş meselelerini çözmäge däl, eýsem, dürli taraplaryň arasynda özara düşünişmegi we hormat goýmagy ýokarlandyrmaga ýardam eder. Bu bolsa berk parahatçylygy gazanmagyň möhüm şertidir.

Ýewropada Howpsuzlyk we Hyzmatdaşlyk Guramasy Türkmenistanyň parahatçylygy we ynanyşmagy pugtalandyrmak babatdaky garaýyşlaryna ýokary baha berýär. Şeýle özara gatnaşyklaryň açyklyk, ynanyşmak, hemme taraplaryň bähbitlerini nazara almak ýörelgeleri esasynda guralýandygyny hem-de sebit parahatçylygyny we durnuklylygyny üpjün etmek maksady bilen, tagallalary birleşdirmäge gönükdirilendigini bellemek gerek diýip, hanym Natalýa Drozd aýtdy.

ÝHHG-niň Aşgabatdaky merkeziniň Türkmenistanyň Hökümeti bilen hyzmatdaşlygyna netijeli häsiýet mahsusdyr. Bu babatda hemişelik Bitaraplyk syýasatyny durmuşa geçirmäge gönükdirilen, şol sanda gapma-garşylyklaryň öňüni almak, energetika howpsuzlygyny pugtalandyrmak, ulag geçelgelerini ösdürmek we ykdysady gatnaşyklary berkitmek meseleleri boýunça taslamalara aýratyn ähmiýet berilýär.

Merkez Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýylyny üstünlikli geçirmäge saldamly goşant goşmaga çalyşmak bilen, Türkmenistanyň bu ulgamdaky tagallalaryny goldamagyň nyşany hökmünde birnäçe çäreleriň başyny başlady. Şolaryň hatarynda 16-njy martda geçirilen “Parahatçylygy, ynanyşmagy we howpsuzlygy pugtalandyrmakda zenanlaryň orny” atly sebitleýin Merkezi Aziýa forumy hem bar. Bu forum ýurduň Hökümeti bilen hyzmatdaşlykda hem-de ÝHHG-niň ýerine ýetiriji düzümleriniň goldamagynda guraldy.

Hanym Natalýa Drozd ÝHHG-niň Aşgabatdaky merkeziniň Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýylyny geçirmäge mundan beýläk-de işjeň gatnaşmagy meýilleşdirýändigini aýdyp, onuň çäklerinde göz öňünde tutulan çäreleriň uzak möhletli netijelere eýe boljakdygyna hem-de Garaşsyz, baky Bitarap Türkmenistanyň täze, möhüm netijeli başlangyçlarynyň başlanmagyny şertlendirjekdigine ynam bildirdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow ÝHHG-niň Aşgabatdaky merkeziniň ýolbaşçysyna çuň manyly çykyşy üçin minnetdarlyk bildirip, Ýewropa Bileleşiginiň Türkmenistandaky Adatdan daşary we Doly ygtyýarly ilçisi Diýego Ruiz Alonso söz berdi.

Diplomat şeýle möhüm meselä bagyşlanan halkara maslahatda çykyş etmek babatda döredilen mümkinçilik üçin milli Liderimize hoşallyk bildirip, parahatçylyk we ynanyşmak meseleleriniň Ýewropa Bileleşiginiň gün tertibinde durýandygyny belledi. Köpýyllyk taryhy tejribäniň görkezişi ýaly, jebisligi pugtalandyrmak, netijeli halkara gatnaşyklary ösdürmek üçin esasy gymmatlyklara daýanmak zerurdyr. Häzirki wagtda ýüze çykýan wehimleri ýekelikde ýeňip geçmek mümkin däldir. Öňde goýlan maksatlara ýetmek üçin Ýewropa Bileleşigi hemişe islendik başlangyçlary, aýratyn hem parahatçylygy we ynanyşmagy gazanmaga degişli başlangyçlary goldady we mundan beýläk-de goldar.

Bu wehimler, şol bir wagtyň özünde, dünýä bileleşiginiň tagallalarynyň birleşdirilmegini talap edýän ählumumy möçberdäki wehimler bolup durýar. Şunuň bilen baglylykda, diplomat döwlet Baştutanymyzyň tutuş adamzady tolgundyrýan örän wajyp meseleleriň çözgüdini işläp taýýarlamaga gönükdirilen halkara başlangyçlarynyň ähmiýetini nygtady.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow jenap Diýego Ruiz Alonso çykyşy üçin minnetdarlyk bildirip, forumyň dabaraly mejlisine gatnaşyjylara jemleýji söz bilen ýüzlendi.

Milli Liderimiz Türkmenistanyň Hökümetiniň hem-de halkynyň adyna aýdylan hoşniýetli sözler, maslahatyň işine işjeň gatnaşandyklary, onuň barşynda edilen çuň manyly çykyşlar üçin hemmelere minnetdarlyk bildirip, şu gün köp sanly teklipleriň, peýdaly pikirleriň we bahalaryň beýan edilendigini belledi. Şol teklipler ýurdumyzyň daşary syýasy strategiýasyny mundan beýläk-de meýilleşdirmekde we durmuşa geçirmekde göz öňünde tutular, zerur bolan halatynda bolsa, iş ýüzünde ulanylar.

Döwlet Baştutanymyzyň nygtaýşy ýaly, ara alyp maslahatlaşmalar däp bolan ýörelgelerde döwletara hyzmatdaşlygy pugtalandyrmakda öňe hereket etmegiň, uzak möhletli ösüş maksatlaryna ýetmekde tagallalary birleşdirmäge hyzmat etjek, halklaryň hakyky bähbitlerine, isleg-arzuwlaryna gabat gelýän çözgütleri kabul etmegiň zerurdygyny görkezdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow bilelikde iň wajyp wezipeleri çözmäge ukyplydygymyza ynam bildirdi. Hatda halkara gatnaşyklardaky ýeňil bolmadyk ýagdaýyň, ählumumy ykdysadyýetde çylşyrymly ýagdaýlaryň şertlerinde hem dünýäde olary özara ynanyşmak, jogapkärçilik, birek-birege hormat goýmak arkaly ýeňip geçip boljakdygy baradaky ynam artýar. Şu duşuşyk hem bu düşünjeleriň berkarar bolmagyna ýardam etmelidir.

Türkmenistanyň Bitaraplygy bu işde möhüm orun eýeleýär diýip, milli Liderimiz aýtdy. Biziň ýurdumyz netijeli daşary syýasy ugruny gyşarnyksyz durmuşa geçirmegini, parahatçylyk söýüjilikli maksatlarda diplomatiýanyň gurallaryny ulanmagyny, halkara meseleleriň kabul ederlikli çözgüdi üçin özüniň syýasy giňişligini teklip etmegini dowam eder. Biz ikitaraplaýyn derejede, şeýle hem köptaraplaýyn gepleşikleriň çäklerinde olary ara alyp maslahatlaşmak üçin açykdyrys diýip, döwlet Baştutanymyz nygtady.

BMG-niň yglan eden Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly munuň üçin goşmaça oňat mümkinçilikleri döredýär. Geçirilen maslahat, oňa gatnaşyjylaryň wekilçilikli düzümi ara alyp maslahatlaşmalaryň uly geljeginiň bardygyny we möhüm ähmiýete eýedigini görkezdi.

Biz forumyň netijelerine, edilen çykyşlaryň derejesine, maslahata gatnaşyjylaryň taýýarlygyna ýokary baha berýäris we gatnaşyklary, bilelikdäki işi dowam etdirmäge taýýardyrys diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow belledi.

Milli Liderimiz aýdylanlary jemläp, hemmelere Türkmenistanyň we onuň halkynyň adyna aýdan mähirli sözleri, ýurdumyzyň halkara başlangyçlaryny goldaýandyklary üçin ýene-de bir gezek minnetdarlyk bildirdi. Bularyň ählisi ählumumy gün tertibiniň iň wajyp meseleleri boýunça gepleşikleri ýola goýmak, umumy maksatlara ýetmegiň bähbidine hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de ösdürmek babatda seçilip alnan ýoluň dogrudygyna bizde goşmaça ynam döredýär diýip, döwlet Baştutanymyz nygtady we “Goý, bütin dünýäde parahatçylyk bolsun!” diýip sözüni jemledi.

Halkara maslahatyň dabaraly mejlisi ýapyk diýlip yglan edilýär. Mejlis tamamlanandan soň, hormatly Prezidentimiz belent mertebeli myhmanlar üçin niýetlenen kitapda ýadygärlik ýazgy galdyrdy we Maslahatlar merkezinden ugrady.

Soňra halkara resminamalaryna gol çekmek dabarasy boldy.

Gol çekilen resminamalaryň hatarynda Türkmenistanyň Hökümeti bilen Birleşen Milletler Guramasynyň Bilim, ylym we medeniýet meseleleri boýunça guramasynyň arasynda 2021 — 2023-nji ýyllar üçin hyzmatdaşlyk baradaky Ähtnama; Türkmenistanyň Hökümeti bilen Halkara Energetika Agentliginiň arasynda energetika pudagynda hyzmatdaşlyk etmek barada özara düşünişmek hakyndaky Ähtnama; Türkmenistanyň Bilim ministrligi bilen Ýewropada Howpsuzlyk we Hyzmatdaşlyk Guramasynyň Milli azlyklaryň işleri boýunça Ýokary komissarynyň edarasynyň arasynda dil we medeniýet köpdürlüligi boýunça hyzmatdaşlyk hakyndaky Ähtnama; iýmit çygrynda mümkinçilikleri we hyzmatdaşlygy ösdürmek boýunça sebitleýin platformany ýerleşdirmek we işletmek arkaly Merkezi Aziýa we Kawkaz sebitlerinde eneleriň we çagalaryň iýmitlenmegini gowulandyrmaga ýardam etmek barada Türkmenistanyň Saglygy goraýyş we derman senagaty ministrligi bilen Birleşen Milletler Guramasynyň Çagalar gaznasynyň (ÝUNISEF) arasynda özara düşünişmek hakyndaky Ähtnama bar.

Soňra hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň gatnaşmagynda Maslahatlar merkeziniň golaýynda ýerleşen Türkmenistanyň Kabul ediş merkeziniň açylyş dabarasy geçirildi.

Dabara gatnaşyjylaryň el çarpyşmalary astynda döwlet Baştutanymyz däp bolan toý bagyny kesýär we binanyň içine girýär, şol ýerde şu dabara gatnaşyjylary çagalar döredijilik topary hem-de aýdym-saz topary dünýäniň ençeme dillerinde ruhubelentlik bilen mübärekleýärler.

Kabul ediş merkezi jemi 26 müň 854 inedördül metr meýdanda ýerleşýär. Merkeziň esasy zaly 1 müň orunlyk bolup, ol banketler, dabaralar zaly diýlip atlandyrylýar. Bu zal meşhur daşary ýurtly önüm öndürijileriň oňaýly we döwrebap mebelleri bilen üpjün edildi hem-de ajaýyp türkmen el halylary bilen bezeldi.

Mundan başga-da Kabul ediş merkezinde myhmanlary garşylamak üçin niýetlenen otaglar ýerleşýär. Binanyň bezeginde binagärligiň özboluşly ýörelgeleri ulanyldy. Garderobly hol we beýleki zallar Türkmenistanyň ajaýyp tebigatyny beýan edýän nakgaş eserleri bilen bezeldi.

Täze Kabul ediş merkezinde foruma gatnaşyjylar üçin resmi kabul edişlik guraldy. Onuň dowamynda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow söz sözledi. Döwlet Baştutanymyzyň belleýşi ýaly, Türkmenistan häzirki döwürde ösüşiň täze belentliklerine tarap ynamly gadam urýar. Ýurdumyzda giň gerimli özgertmeler amala aşyrylýar. Milli ykdysadyýetimiziň ähli ulgamlarynda uly ösüşler gazanylýar. Şunuň bilen baglylykda, ähli gyzyklanma bildirýän daşary ýurtly hyzmatdaşlar bilen dostlukly gatnaşyklary hem-de özara bähbitli hyzmatdaşlygy ösdürmäge möhüm ähmiýet berilýär.

Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň degişli Kararnamalar bilen ýurdumyzyň Bitaraplyk derejesini iki gezek ykrar etmegi, Türkmenistanyň öňe sürýän başlangyçlarynyň halkara derejede giň goldawa mynasyp bolmagy ýurdumyzyň dünýä ýüzündäki abraýynyň ýokary galýandygyny aňladýar diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy.

Resmi kabul edişligiň barşynda sungat ussatlary hem çykyş etdiler.

Soňra hormatly Prezidentimiz hemmeler bilen mähirli hoşlaşyp, bu ýerden ugrady.

***

Günüň ikinji ýarymynda halkara maslahat umumy mejlisler görnüşinde “Parahatçylyk we howpsuzlyk ugrunda hyzmatdaşlyk”, “Söwda-ykdysady hyzmatdaşlykda ekologiýanyň ähmiýeti”, “Ynsanperwer ugry boýunça halkara hyzmatdaşlyk” mowzuklary boýunça dowam etdirildi.

Foruma gatnaşyjylaryň arasynda BMG-niň we onuň ýöriteleşdirilen düzümleriniň, beýleki halkara guramalaryň wekilleri bar. Olaryň çykyşlarynda sebitde we tutuş dünýäde parahatçylygy, howpsuzlygy hem-de durnuklylygy üpjün etmekde tagallalary birleşdirmek, uzak möhletli geljegi nazara almak bilen, deňhukuklylyk we özara hormat goýmak ýörelgeleri esasynda köpugurly, netijeli hyzmatdaşlygy ösdürmek işinde Türkmenistanyň işjeň orny nygtaldy. Şunuň bilen baglylykda, milli Liderimiziň öňe sürýän, döwletleriň we halklaryň arasynda özara düşünişmek hem-de ynanyşmak ýagdaýyndaky gatnaşyklary pugtalandyrmaga, häzirki döwrüň wajyp meseleleriniň sazlaşykly çözgütlerini işläp taýýarlamaga gönükdirilen oňyn başlangyçlaryň ähmiýeti we derwaýyslygy aýratyn bellenildi.

Halkara gatnaşyklaryň giň meselelerini ara alyp maslahatlaşmak üçin açyk meýdança öwrülen forumyň jemleri boýunça “tegelek stoluň” başyndaky söhbetdeşlik guraldy. Onuň çäklerinde sebit we ählumumy derejedäki netijeli işleri ilerletmekde, umumy abadançylygyň hem-de ösüşiň maksatlaryna laýyk gelýän oňyn hyzmatdaşlygy pugtalandyrmakda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň baştutanlygynda döredijilikli daşary syýasy ugry amala aşyrýan Bitarap Türkmenistanyň saldamly goşandy nygtaldy.