Arkadagy beren dünýä

(Poema)

Şeýle bir wakalar bolýar. Olar ömürlik ýadyňa ýazylýar, seniň bilen bile ýaşaýar, waspyny hemişelik hasap edýäň, aýdanyňy, gaýtalanyňy az görýäň.

Gahryman Arkadagymyzyň ýüpek ýüreginden gaýdýan dürdäne sözlerini diňlemegiň, oňa düşünmegiň, dünýäsine düşmegiň büs-bütin başgaça ähmiýeti, gymmaty bar.

Ogullyk borjuny aňryýany bilen bitiren Gahryman Arkadagymyzyň kakasy, Watanyň wepaly Ogly Mälikguly agany ýatlap aýdan sözleri, okan goşgulary hiç kimi biparh goýup bilmeýär. Diňläni oýlandyrýar, geçen ýoluna, geljek ýoluna ser saldyrýar. Akyly akyllydan almalydygyna göz ýetirýär adam.

Özümde galan täsirler dogrusynda aýtsam, Mälikguly aganyň ýazan iň soňky goşgusyny gyzy Enegülüň adyndan okanlygymy ömrümiň ajaýyp pursady hasaplaryn.

Gahryman Arkadagymyzyň kakasyna bagyşlap ýazan «Atamyň» atly goşgusyny esger ýigitleriň arasynda ýaňlandyranym az begendirmedi, az tolgundyrmady meni. Ýetirmeli ýeri şoldy. Ýaşlara derwaýys nusgalyk ýol watansöýüjilik duýgusyna alyp barýan aýdyňlygyň alamatydyr, ak ýoludyr.

Umuman, döwletli maşgalanyň, Gahryman Arkadagly ojagyň döredijilige, aýratyn-da, şygyr senedine uly üns goýýanlygy şu meýdana özümiň ömürlik örklenmegime, ugrukmagyma penasyny az ýetiren däldir. Ony unudyp bolmaz, ýok, unudyp bolmaz.


Oňmarsyň sen ony diňläp bir gezek,
Ünsi bolan, üşüge dolan ilgezik,
Atany direldýän ogullar gerek,
Arkadagym, dür dünýäňe döneýin!


O sözleri ilki bilen tapmak kyn,
Gyzygyna, gyzgynyna ýapmak kyn,
Ylahydan inen owaza ýakyn,
Arkadagym, dür dünýäňe döneýin!


Zyban sözün susup alýar akyldan,
Bölünip gaýdýandyr Allaň hakyndan,
Ýöne ýere döremeýär nakyllar,
Arkadagym, dür dünýäňe döneýin!


Edenli, edepli bolan Şa nirde?!
Seretseň, seýrekdir geçmişde, irde,
Älem erkin bersediler eger-de...
Arkadagym, dür dünýäňe döneýin!


Düýpsüz umman durulyga teşnedir,
Ägirtleriň ädimleri keşdedir,
Ol owazy Hudaý janym eşdedir,
Arkadagym, dür dünýäňe döneýin!


Asuda günleriň bagtdan paýam,
Düýş ýaly durmuşly döwrüň serpaýam,
Bar eýlän Baýdagyň asmana ýaýam,
Arkadagym, dür dünýäňe döneýin!


At:a ýaran Ogul Watana ýarar,
Äleme aýagyn atana ýarar,
Şu günün görer ol, uzaga garar,
Arkadagym, dür dünýäňe döneýin!


Enäň mähri siňen Ogul başgadyr,
Göz öňüňe getirerden daşdadyr,
Röwşen mysally Merdiň başdadyr,
Arkadagym, dür dünýäňe döneýin!


Düşbülikdir adamzadyň bezegi,
Zor Zürýatdyr türkmenine bereni,
Halaýandyr il gadyryn bileni,
Arkadagym, dür dünýäňe döneýin!


Dünýä bilen düşünişip barşyň bar,
Asyrlaryň gözýetimne galşyň bar,
Aň-akylyň, kalpda ýerlän Arşyň bar,
Arkadagym, dür dünýäňe döneýin!


Başyň amanlygy saglygmyzadyr,
Gojaman dünýäde barlygmyzadyr,
Ýagşa, Ýaradana ýarlygmyzadyr,
Arkadagym, dür dünýäňe döneýin!


Aňyrdan waspyňa goýlandyr zyban,
Şirindir, şekerdir şireli şirwan,
Dünýe dursun, Sen dur, Sen dur, Mähriban,
Arkadagym, dür dünýäňe döneýin!


Gahryman hem mähriban Arkadagymyzyň şu ýylyň «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» adyny dakynmagynyň tarapdary bolandygynyň iňňän uly manysy bardyr. Bu ýönelige däl.

Dünýäň ýurtlarynyň, dünýäň halklarynyň gowulykda, bolçulykda, rahatlykda, erkanalykda, bir-birege ynanyp ömür sürmegini arzuwlaýar mähriban Arkadagymyz. Akylly başyň islegi şol, idegi şol. Ýagşylyga, ýaşaýşa çagyrýar.

Kän gaýtalaýanam bolsam, şu bendiň ýeri şu:


Sen danasyň, dürdänesiň, dogrusyň,
Oguzyň kowmusyň, Röwşen dogmusyň,
Watanyň Oglusyň, dünýäň Oglusyň,
Barlygyňda bagtyýar biz, Arkadag!


Ýurda ýarar, ile ýarar, dünýä ýarar Perzent bolup dogulmakdan ýokary durýan näme bar?! Iň uly belentlik şoldur. Ene üçinem, ata üçinem, Özi üçinem buýsanç bu, guwanç.

Gahryman Arkadagym! Ömrüň uzak, görjegiň diňe gowulyk bolsun, alyp barýan ägirt uly işleriň hemişe rowaçlyklara beslensin!


Gowulyk, şowlulyk isleýäň, Dünýäm,
Öz halkyňa, hemem älem halkyna,
Ynsanýet kowmuny bitewi bilýäň,
Hereketiň, adamlygyň hakyna.


Ýazyn, tomsun, gyşyn syryp bir ýana,
Hökümin ýörütse diýýäň baharyň,
Rehimdarlygyň bu janlara, jana,
Sen deý Ägirt küýsegidir jahanyň.


Her kime ýetdirse mahmal deý ýürek,
Ýodalar tapyşar, ýollar biriger,
Çaýkanýan ummany ýörüder kürek,
Gideniň gadyryn biler diriler.


Aýdyň aňyň gaýdýan ýaly guýudan,
Nädip indi bu şygaryň ýadyňa?!
Gursagyňa guýmalykdan guýulan,
Düýplüligiň, dünýäligiň adyňa.


Buýsanjym çäksizdir, zadyň çaky däl,
Aýrylyk aýrylýar jan birigende,
Diýseler ynanman ömre baky däl,
Milletiňi birleşdirdiň bir tende.


Juda manylydyr Sendäki ömür,
Ýurdy gülledip bileniň ýetik.
Haçan görülipdir şeýlekin döwür,
Üzülmez günlere ýylgyrgyn, ýetip.


Özüňe bagly biz, ömrüňe bagly,
Sen ýaşasaň ýaşar, ýaşar türkmeniň.
Çöllüdiris, göllüdiris hem dagly,
Il başyna, döwlet bolup geleniň.


Aýdymlar aýdylýar, göwün galkynýar,
Rahatlykda bu tutumly toýlaryň,
Dogan gelýär, dostdan habar alynýar,
Setire geçip dur oňyn oýlaryň.


Ýurduň ýaşamaga ýaraşykdyr has,
Aladasyn edýänim bar saglygyň.
Ygrara söýenýär ylhamdyr yhlas,
Gadyryn bilýäris eşret çaglaryň.


Armansyzdyr ýyllar at alsa Senden,
Hersiniň özüne jaýdardyr şygar.
Eserlerňe siňen çuňňurlyk çenden,
Sözli dünýäň gutarmasyz gory bar.


Enä bolan söýgi, duýgy başgaçadyr. Her bir ýurduň sarpasy zenanlara goýýan hormaty bilen ölçenýär.

«Iň kämil eser ene hüwdüsidir» diýýän Gahryman Arkadagymyzdan ötürip, eneler barada aýdyp bolmajakdygyny boýnuma alýan.

«Enä tagzym — mukaddeslige tagzym» atly ajaýyp eseriniň üsti bilen enäniň dünýedigini, dünýäniň özüne düşündirip bilendiginiň özi ýeterlik. Ondan ýokary nädip aýtsa bolar?! Çeper beýan edilen sözler saňa sorag goýanok.

Gahryman Arkadag Ogly türkmene bagyşlan Ogulabat ejäniň her bir ugurdan bize göreldedigi, ýörelgedigi dogrusynda başardygymdan «Bir kürtäniň hakyky rowaýaty» atly poemada aýtmaga synanyşdym. Ol bir aýdylyp goýuljak ýol däl, hemişelik heň, dowamly aýdym. Entek, entek ýazarys, ýazarlar.

Türkmen zenanlarynyň aýratynlyk, tapawut berýän ýeri juda kändir. Giň göwrüme ýugrulan gylykda edebem, edermenligem, edalylygam bezeg berýändir.

Aýa bakyp, ýalkymyň nämedigine, Güne bakyp, güneşiň nämedigine göz ýetirmelidiris. Ene syrly dünýädir. Enäniň güýji, gudraty bilen aýlanýar Zemin, jana gelýär älem.


Mert Ogly Watana bagyşlan Enäň,
Her güni, gündizi ajaýyp senäň.
Taryhyň ýazgysyn bormy bellemän,
Ýürekleň urgusyn ünsde eglemän,

Beýigniň boýuny ölçeýär asman,
Ýylgyrýan ýyldyzlar Aý-Günem galman,
Bäri-bäri däldir ondan ýeten paý,
Messepli mekana atandyr serpaý,

Eneden tapandyr türkmen döwleti,
Ýagtyltdy Ýagşynyň ýagty niýeti,
Dilegne gowuşdyk Ogulabat ejäň,
Şudur mähribandan ýeten derejäň!

Dünýäni gözleme, Özüdir dünýä,
Mähirli meňziňde bagt görünýä,
Hemmäge nusgadyr edepliligi,
Keşdede keşt edýär edenliligi,

Eşret beren günlerine begenç kän,
Tarypyny nädip, men ýetirerkäm?!
Söz älemne eltýän eziz Käbäni,
Nädip agzamajak nepis kürtäni,

Nagşyňda, barşynda ajaýyp ýürek,
Inişi nurana, dünýäsi derek,
Gül ýüzüň ýylgyrsyn, uzak ýaş saňa,
Gülli, gülälekli reýhan ýaz saňa,
Asylly başyňy gorasyn, Taňrym!
Bir däl, müň mertebe edýärin tagzym!

Hormatly Prezidentimiz, Gahryman Arkadagymyz ýurt başyna geçenden türkmen döwletini her bir ugurdan ösdürmegi, özgertmegi maksat edindi. Edil şonuň ýaly, medeniýetem, sungatam, edebiýatam ýokary götermegi şu belentlikler bilen baglanyşdyryp alyp bardy. Ol dünýäň ösen döwletleriniň geliş ýolundaky bar zat. Bu ýerde esasy bir zady bellemek hökmanydyr.

Gahryman Arkadagymyzyň ykdysadyýetden, syýasatdan, medeniýetden, umuman, ähli ugurdan Özüniň baş çykarýanlygy aýratynlyk berýär. Ol aýry-aýry ynsanlara Alla tarapyn düşýän paýdyr. Oňa esaslanyp, ýurt görlüp-eşidilmedik derejede ösdi. Şeýle bolmasa, medeniýetiň gününi hepdeläp baýram edýän ýer nirede bar?! Ýokdur.

Ýazyjylykdan, alymlykdan, lukmanlykdan habarly bolmak ösüş ýolunyň pajarlamagyna, öňe gitmegine doly itergi berýän bat. Hemem tapylgysyz kuwwat.


Asudalyk adamzadyň geregi,
Gowluga dolaýyp bilse diý seri,
Al-ýaşyl, reňbe-reň gülleň bar ýeri,
Mesaýy, mylaýym günleri eglär.


Her millet özüçe eştdirer heňin,
Suwun tolkundyryp, ýaýýandyr deňzin,
Milli medeniýetiň, sungatyň meňzin,
Şägirtlerin alyp, ussat reňlär.


Aýdymda joş urup, oýnap, ýüwürip,
Namasyn, nagmasyn kalpda ýuguryp,
Seredip, ser salyp, her bir uguryň,
Ösüşin alar-da, dünýäýe deňlär.


Döwüriň owazyn, rowanyn diňle,
O pursat çykylar baglara seýle,
Ýurtlaň aňyrdan gelişi şeýle,
Medeniýeti ösen özün bar eýlär.


Akymynda akyl, kökünde kemal,
Höwes-hyýal berse, ýüzdedir jemal,
Başlary sypasa mylaýym şemal,
Ol ýerde gök öwsen baglar seleňlär.


Zehinler bada-bat göze ilerler,
Barlygyny görkeziban bilerler,
Arkadagym ýaly asyl Inerler,
Mertligin, pertligin Watana peýlär.


Lebap welaýatynda medeniýetiň hepdeläp bellenen baýramly günleriniň dowamynda Kerki şäherinde Gahryman Arkadagymyzyň Şa gadamynyň düşmegini, bu ýerde Halkara howa menziliniň açylmagyny taryhy wakalaryň naýbaşysy hasap etse bolar.

Uçar üstünde ýaş çatynjalara bagt arzuw etmek hyýaly, düýşi ýadyňa salýar.

Şeýle-de Gahryman Arkadagymyzyň borçnamalaýyn tabşyrygy berjaý edip, zähmet üstünligini gazanan lebaply gallaçylary gutlamagy döwletlilikden nyşan.

Açyşly günleriň dowamyny ýöretmegi ýürekleriň joşgunyna, ganatlanmagyna gaýratdyr.

«Türkmeniň ak öýüniň» bina edilmegi, ony Gahryman Arkadagymyzyň açyp bermegi, aklyga ak ýol dilemegi, sungat işgärleriniň taýýarlan gyzykly çykyşlaryna tomaşa etmegi göwnümizi diýseň göterdi.


Gapysyn açmagy howa menzilniň,
Bu baýramyň baryş ýolun bezedi.
Hözirini görer il hezilligniň,
Arkadagyň arzuwy-da şeýledi.


Halkyň ykbalyna eşretli zaman,
Şa guwanýar bu agzybir halkyna.
Hyzmat etse bolar, arman-ýadaman,
Geldi döwran bir Oguldan ýalkana.


Jebisligiň bar ýerinde bolçulyk,
Diýýär türkmen: «Agzybire Taňry biýr».
Nurun saçýar göwündäki gowulyk,
Ak öýüňe şükürligi ýatlap gir.


Ýaşaýyşdyr toýlaň bolýan ýerinde,
Hem saglygyň aladasy edilýär.
Halallykdyr şu milletiň serinde,
Dana aýtmyş, diňe öňe ädilýär.


Gahryman Arkadagymyzyň türkmeniň akyldar şahyry Magtymguly Pyraga goýýan hormatyny biz, şahyrlar özümize diýip bilýäris. Şahyra gadyry kim goýup biler?! Söz aslyny aňyp bilýän, alyp bilýän, aýdyp bilýän. Döredijilige doly düşünýän, ondan baş çykarýan. Şahyryň doglan güni ýyllap bellenilende, dünýe gezendiris.

Ýadymda, şol ýylyň ahyrlarynda Ýaponiýa döwletinde uly baýramy jemläp, şygyr okap duran pursadym. Bagtymyň çägi ýokdy. Şolar ýaly aňda galýan ýatlamalardyr şahyry Watan waspyna, il waspyna, mähriban Arkadag tarypyna ýetirýänem, getirýänem.

Gahryman Arkadagymyzyň türkmeniň medeni mirasynyň dürli ugurly gymmatlyklaryna gadyr goýýanlygy nähili ýakymly!


«Azat il, güzer gözlär men».
Magtymguly Pyragy.


Geldi azat günleriň,
Ynha, giňiş güzeriň,
Saňa bakýar ýüzeriň,
Pyragym!


Saýra Arkadag deýin,
Üste gyrmyz don geýin,
Ýurda mähriban meýil,
Pyragym!


Dünýäň berkararlykdyr,
Rysgal, döwlet baýlykdyr,
Sähraň gülli ýaýlakdyr,
Pyragym!


Tapansyň sen idegňi,
Ünsi aldy islegňi,
Bitirendir dilegňi,
Pyragym!


Döredi Merdiň seniň,
Ýeňledi derdiň seniň,
Arkadag Ogul çeniň,
Pyragym!


Baýramyň uludandyr,
Ak öýüň gurulandyr,
Günleriň durudandyr,
Pyragym!


Diňle, şygyr okaýas,
Öz şygryňam okaýas,
Ýörjek ha:lyň dokaýas,
Pyragym!


Sen guwanyp bilersiň,
Sen buýsanyp bilersiň,
Ýylgyryban gelersiň,
Pyragym!


Gutlaýaryn baýramňy,
Gaýgy-gamy aýranňy,
Aldym seniň baýragňy,
Pyragym!


Rahat, parahat döwletimiziň barlygyna, jebis-agzybir ilimiziň bagtyýarlygyna, Gahryman Arkadagymyzyň hossarlygyna, älem-jahanyň bize ýarlygyna şahyr nädip şygyrly dünýä dolmasyn. Şu şöhratlardyr ýüregiň owazyny dünýä aparýan, watansöýüjilik duýgusyna atarýan. Tarp ýerden hiç zat döremeýär.

Kalby galkyndyrýan, ganatlandyrýan wakalaryň özeninde, gönezliginde Söwer Ogluň, Arkadag Zürýadyň barlygydyr. Görseň göwnüň göterilýär, ylhama dolýaň, goşguly äleme gonýaň. Ol seni ýaşadýar, ýagşylyga, ýagtylyga çagyrýar.

Bilýänsiň ganat deý gerilenligňi,
Il-güne, Watana berilenligňi,
Röwşen mysally Merdanalygňy,
Gahryman Arkadagym!

Ýatlaýaň türkmeniň bar gymmatlygyn,
Ýerlikliden gelen berk ymmatlygyn,
Gojaman äleme hem hyzmatlygyn,
Gahryman Arkadagym!

Gelenligiň ykballaryň ýalkymna,
Getirensiň ili bagtyň galkymna,
Gereklisiň Watanyňa, halkyňa,
Gahryman Arkadagym!

Ömür hasap edýändiris ömrüňi,
Eý görýäris bu bagtyýar döwrüňi,
Jana deňäp söýýändiris Özüňi,
Gahryman Arkadagym!

Günleriňi bezäp bildi bu ýyllar,
Giň dünýäýe deňäp bildi bu ýyllar,
Saňa bakan ýyly ýyllar ýylgyrar,
Gahryman Arkadagym!

San ýokdur bitiren uly işlerňe,
Garaýşyň mylaýym dünýäň illerne,
Asal gonsun eser ýazýan ellerňe,
Gahryman Arkadagym!

Ak öý bagtymyza meňzäp durandyr,
Ony gudrat gören gurbuň gurandyr,
Milletiňe müňläp ýyllar ulandyr,
Gahryman Arkadagym!

Döwrüň bilen, dünýäň bilen dem alýaň,
Reýhanlykdan hem şanlykdan heň alýaň,
Günbe-günden Didäm, Aryşa galýaň,
Gahryman Arkadagym!

Hormatym kän Seni beren dünýäýe,
Ýaşadasyň gelýänligin bilýän-ä,
Bagyşla, ýetmese sözler sünnäýe,
Gahryman Arkadagym!

Dilegmiz Hudaýdan saglygy janyň,
Bereket getirsin altyndan jamyň,
Höwesli, hyjuwly halkyňda halyň,
Gahryman Arkadagym!

Gözel ŞAGULYÝEWA,

Türkmenistanyň Gahrymany.


https://www.turkmenmetbugat.gov.tm/tk/newspapers/2/articles/32817