Ykdysadyýet islendik ýurduň kuwwatynyň ilkinji we esasy görkezijisidir. Şonuň üçinem, ýurduň ösüşi onuň ykdysady kuwwaty bilen ölçenilýär. Hormatly Prezidentimiziň tagallalarynyň netijesinde milli ykdysadyýetimiz diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürilip, onda sanly ulgam möhüm ähmiýete eýe bolýar. Soňky ýyllarda ýurdumyzda sanly ykdysadyýeti ösdürmek boýunça başlangyçlar giň gerim alýar.

Sanly ykdysadyýet maglumat-aragatnaşyk tehnologiýalarynyň mümkinçiliklerine esaslanyp, ilat üçin ýokary hilli hyzmatlary hödürlemäge, önümçilige täzeçillikleri ornaşdyrmaga, sarp edijiler bilen öndürijileriň arasyndaky gatnaşyklary kämilleşdirmäge esaslanýan hojalyk gatnaşyklarydyr.

Ýurdumyzda milli ykdysadyýete sanly ulgamy ornaşdyrmak arkaly, öňdebaryjy döwletleriň derejesine çykmak, elektron senagaty kemala getirmek, aň-bilim maýasyny döretmek, işewürlik, maglumat-aragatnaşyk tehnologiýalarynyň soňky gazananlaryna eýe bolmak we beýlekiler hormatly Prezidentimiziň öňde goýýan asylly maksatlarynyň özeninde durýar. Bu gün degişli ugurda netijeli çäreler durmuşa geçirilip, oňyn netijeler gazanylýar. Munuň üçin «Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasynyň» tassyklanylmagy bolsa ýurdumyzyň ösüşleriniň geljekde has-da belent sepgitlere ýetjekdiginiň güwäsidir. Degişli Konsepsiýanyň tapgyrma-tapgyr amala aşyrylmagy çalt depginler bilen özgerýän, dünýäde ygtybarly ykdysady binýada we uly mümkinçiliklere eýe bolan döwletimiziň öňdebaryjy ýurtlaryň hatarynda orun almagyny şertlendirýär.

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwrüniň sazlaşykly ösüşleri halkymyzyň kalbynda çuňňur buýsanç döredýär. Watanymyzyň berkararlygy we halkymyzyň bagtly geljegi ugrunda beýik işleri amala aşyrýan Gahryman Arkadagymyzyň jany sag, ömri uzak, belent başy aman bolsun!

Şirin BÄŞIMOWA,

Ähli babatda dünýäniň ösüşleri bilen deň gadam urýan ýurdumyzda akyl-paýhas işiniň önümlerini goramak boýunça-da zerur çäreler durmuşa geçirilýär. Aň-paýhas işjeňliginiň goragy barada gürrüň edilende, köplenç, «intellektual eýeçilik» diýen düşünje bilen ýüzbe-ýüz bolýarys. Eýsem-de, bu düşünje haçan, nähili ýüze çykdy we ýurdumyzda aň-paýhas işiniň önümlerini goramak boýunça nähili işler amala aşyrylýar?

1967-nji ýylda Şwesiýanyň paýtagty Stokgolmda Intellektual eýeçiligiň bütindünýä guramasynyň döredilmegi baradaky Konwensiýa gol çekilýär. Guramanyň esaslandyryjy resminamalaryna laýyklykda, intellektual eýeçilik düşünjesi edebi, çeperçilik we ylmy eserlere (şol sanda kompýuterleriň maksatnama üpjünçiliklerine), sungat ussatlarynyň çykyşlaryna, ses ýazgylaryna, radio we telewideniýede ýaýlyma goýberilýän gepleşiklere, adam işiniň ähli çygyrlaryndaky oýlap tapyşlara, senagat nusgalaryna, haryt nyşanlaryna, hyzmat ediş nyşanlaryna, firma atlaryna we söwda belgilerine, önümçilik, ylmy, edebi we çeperçilik çygrynda intellektual eýeçilige degişli bolan beýleki hukuklary öz içine alýar.

Ýurt Garaşsyzlygymyzy gazanmagymyz bilen Türkmenistanda hem intellektual eýeçiligiň goragy kanunçylyk taýdan berkidildi. 1992-nji ýylda kabul edilen «Ylmy intellektual eýeçilik hakynda» Türkmenistanyň Kanunyna laýyklykda, ylmy intellektual (akyl) eýeçilik – munuň özi ylmy barlag, proýektirleýiş, gözleg tejribe-konstruktorçylyk we tejribe-tehnologik işleriň netijelerine bolan eýeçilikdir.

«Algoritmleriň, elektron hasaplaýjy maşynlar (EHM) üçin programmalaryň, maglumat bazalarynyň we integral mikroshemalaryň topologiýasynyň hukuk taýdan goralyşy hakynda», «Seleksiýanyň gazananlaryny hukuk taýdan goramak hakynda», «Awtorlyk hukugy we gatyşyk hukuklar hakynda», «Gyzyl Ýarymaýyň we Gyzyl Hajyň nyşanlaryny peýdalanmak we goramak hakynda», «Oýlap tapyşlaryň hukuk goragy hakynda», «Senagat nusgalarynyň hukuk goragy hakynda», «Haryt nyşanlary hakynda», «Harytlaryň gelip çykan ýerleriniň atlary hakynda», «Firma atlary hakynda» Türkmenistanyň Kanunlary ýurdumyzda intellektual eýeçilik hukugynyň goragyny üpjün edýän resminamalardyr.

Intellektual eýeçilik nazaryýetiniň esasy düşünjesi adamzadyň zähmetiniň ähli miweleriniň (maddy obýektler ýa-da döredijilikli zähmetiň netijeleri) onuň öz eýeçiligi bolup durýandygyny aňladýar. Şunlukda, döredijilikli zähmetiň netijelerini döredijiniň olardan peýdalanmaga aýratyn hukugy bardyr. Ýöne şu ýerde döredijiniň maddy obýektiň özüne däl-de, diňe maddy obýekti döretmekde ulanylan pikire bolan hukugynyň bardygyny hakykatyň hatyrasy üçin bellemek gerek.

Garaşsyz Watanymyzda ylym-bilimi, medeniýeti, sungaty ösdürmek, adamyň akyl zähmetiniň netijelerini goramak, raýatlarymyzy döredijilik üstünliklerine ruhlandyrmak ugrunda dünýä nusgalyk işleri amala aşyrýan hormatly Prezidentimiziň jany sag, ömri uzak, beýik işleri rowaç bolsun!

Batyr GUTLYMYRADOW,

Aşgabat, 20-nji ýanwar (TDH). Şu gün Türkmenistanyň Prezidenti Gurbanguly Berdimuhamedowyň we Özbegistan Respublikasynyň Prezidenti Şawkat Mirziýoýewiň arasynda telefon arkaly söhbetdeşlik boldy.

Iki ýurduň Liderleri mähirli salamlaşyp, däp bolan dostlukly döwletara gatnaşyklaryň ýokary derejesini we okgunly ösüşini kanagatlanma bilen bellediler. Şol gatnaşyklar özara ynanyşmagyň, düşünişmegiň we birek-birege hormat goýmagyň aýdyň mysaly bolup durýar.

Milli Liderimiz Türkmenistanyň Özbegistan bilen netijeli hyzmatdaşlygy pugtalandyrmaga we giňeltmäge uly üns berýändigini nygtady. Bu hyzmatdaşlyk taraplaryň hoşmeýilli erk-islegine daýanyp, barha täze many-mazmuna eýe bolýar. Şunda ýokary derejede yzygiderli geçirilýän duşuşyklar möhüm orny eýeleýär.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow mümkinçilikden peýdalanyp, Prezident Şawkat Mirziýoýewe Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Serdar Berdimuhamedowyň ýolbaşçylygynda golaýda Özbegistan Respublikasynda iş sapary bilen bolan Türkmenistanyň Hökümet wekiliýetiniň mähirli garşylanandygy hem-de görkezilen myhmansöýerlik üçin minnetdarlyk bildirdi. Şol saparyň çäklerinde özbek kärdeşleri bilen ozal gazanylan ylalaşyklary durmuşa geçirmek bilen baglylykda, söwda-ykdysady we beýleki ulgamlarda ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň ileri tutulýan ugurlary boýunça netijeli duşuşyklaryň birnäçesi geçirildi.

Milli Liderimiz geçen ýylyň oktýabr aýynda Daşkende bolan resmi saparyny aýratyn ýakymly duýgular bilen ýatlaýandygyny belledi. Şol ýerde ýokary derejede, açyklyk we özara ynanyşmak ýagdaýynda netijeli gepleşikler geçirildi. Olaryň jemleri boýunça möhüm ylalaşyklar gazanyldy we iki doganlyk halkyň abadançylygyna hyzmat etjek resminamalaryň uly toplumyna gol çekildi.

Telefon arkaly söhbetdeşligiň dowamynda Türkmenistanyň hem-de Özbegistanyň döwlet Baştutanlary asyrlaryň jümmüşinden gözbaş alýan hoşniýetlilik ýörelgeleri esasynda sebitdäki we dünýädäki ýagdaýlary nazara almak arkaly guralýan ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň esasy meseleleri boýunça pikir alyşdylar. Türkmen-özbek gatnaşyklarynyň netijeli häsiýetiniň bähbitleriň umumylygy hem-de hyzmatdaşlygy ähli ugurlar boýunça hemmetaraplaýyn pugtalandyrmak babatda berk syýasy erk-islegiň bardygy bilen şertlendirilendigi nygtaldy.

Şunuň bilen baglylykda, Türkmenistanyň we Özbegistanyň möhüm halkara hem-de sebit meseleleri boýunça çemeleşmeleriniň ýakyndygy ýa-da gabat gelýändigi bellenildi. Munuň özi sebitde durnukly ösüşi we howpsuzlygy üpjün etmekde tagallalary birleşdirmek üçin möhüm şert bolup durýar. Biziň ýurtlarymyz parahatçylyk söýüjilikli daşary syýasaty durmuşa geçirip, Merkezi Aziýada parahatçylygy hem-de ylalaşyklylygy üpjün etmekde aýratyn orun eýeleýärler. Munuň özi sebitde we onuň çäklerinden daşarda ýagdaýlaryň çalt üýtgeýändigi bilen baglylykda uly ähmiýete eýedir.

Türkmen-özbek hyzmatdaşlygynyň köpýyllyk baý tejribesiniň we asylly däpleriniň häzirki döwürde iki döwletiň ösüşiniň täze ýagdaýlaryna hem-de isleglerine laýyklykda baýlaşdyrylýandygy nygtaldy. Şunda taraplaryň özara bähbitli hyzmatdaşlygyň ägirt uly kuwwatyndan üstünlikli peýdalanmak üçin mundan beýläk-de zerur çäreleri görmäge meýillidigi tassyklanyldy. Şunuň bilen baglylykda, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow netijeli türkmen-özbek gatnaşyklaryny okgunly ösdürmäge goşýan uly şahsy goşandy üçin Prezident Şawkat Mirziýoýewe minnetdarlyk bildirdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň Daşoguz welaýatyna iş sapary

Daşoguz welaýaty, 20-nji ýanwar (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Daşoguz welaýatyna iş saparyny amala aşyryp, sebitleri ösdürmegiň maksatnamalaryny durmuşa geçirmekde bar bolan mümkinçilikleri netijeli peýdalanmak, şeýle hem ýurdumyzda öndürilýän elektrik energiýasyny içerki sarp edijilere we beýleki döwletlere ibermek bilen baglanyşykly wezipeleriň ýerine ýetirilişi bilen tanyşdy.

Döwlet Baştutanymyz irden paýtagtymyzyň Halkara howa menziline gelip, bu ýerden uçarda ýurdumyzyň demirgazyk sebitine tarap ugrady.

Biraz wagtdan soň, hormatly Prezidentimiziň uçary Daşoguz şäheriniň Halkara howa menziline gondy. Bu ýerde milli Liderimizi sebitiň ýolbaşçylary mähirli garşyladylar.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow howa menzilinden Daşoguz welaýatynyň Gurbansoltan eje etrabynda ýerleşýän, güýjenmesi 500 kilowolt bolan Balkan — Daşoguz howa elektrik geçirijisiniň gurluşyk meýdançasyna tarap ugrady.

Döwlet Baştutanymyzyň ýoly tebigatyň ajaýyp künjegi bolan Garagum sährasynyň içinden geçdi. Ýylyň häzirki pursatlarynda demirgazyk sebitiň sähra giňişlikleri ak gara bürendi. Munuň özi bu künjegiň ösümlik dünýäsine, aýratyn hem öri meýdanlarynyň baýlaşmagyna oňyn täsir edýär.

Daşky gurşawy goramak, tebigata aýawly çemeleşmek, onuň gözelligini we baýlygyny geljekki nesiller üçin saklamak milli Liderimiziň baştutanlygynda amala aşyrylýan döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biridir. Ekologiýa, bioköpdürlüligi saklamak, çölleşmä garşy göreş bilen baglanyşykly meselelere möhüm ähmiýet berýän ýurdumyz bu ulgamda sebit we ählumumy hyzmatdaşlygyň ösdürilmegine mynasyp goşant goşýar.

Garagum sährasy gyş paslynyň çygly günlerinde has-da gözel görünýär. Ýylyň bu paslynda giň sähralarda özboluşly, ajaýyp görnüş emele gelýär. Onuň giňişliklerinde özüne çekiji täsinlik duýulýar. Ýurdumyzda hormatly Prezidentimiziň başlangyjy we tabşyrygy esasynda ekologiýa babatda ägirt uly ylmy-barlag işleriniň alnyp barylýandygyny bellemek gerek. Sähra giňişliginde gadymy döwürlerden bäri saklanyp galan ösümlikleriň köp görnüşlerine duş gelmek bolýar.

Milli Liderimiziň yzygiderli belleýşi ýaly, halkymyz tebigat bilen ysnyşykly ýaşamagyň dünýä nusgalyk tejribesini döredipdir. Bu bolsa tebigaty goramagyň, onuň haýwanat we ösümlik dünýäsine aýawly gatnaşygy ýola goýmagyň asylly ýörelgesiniň kemala gelmegini şertlendirdi. Garagum sährasy özüniň ösümlik dünýäsi ýaly, müňýyllyklaryň dowamynda özboluşlylygyny we köpdürlüligini saklap gelipdir.

Ylmyň gazananlaryna we halkymyzyň toplan köpýyllyk tejribesine laýyklykda, sähra ösümlikleri ýagynly, maýyl ýaz aýlarynda gowy ösýär. Olaryň çägä gömlen pudaklarynda goşmaça kökler emele gelip, ösümlikleriň köpelmegine şert döredýär. Şeýlelikde, Garagum sährasynyň giňişlikleriniň ösümlik dünýäsi baýlaşýar. Bu bolsa süýşýän çägeleri berkitmekde, tozanly ýelleriň öňüni almakda ähmiýetlidir. Milli Liderimiz munuň ýurdumyzyň ekologiýasynyň gowulanmagynda möhüm ähmiýete eýedigini aýratyn belleýär.

Soňky ýyllarda Diýarymyzyň dürli künjeklerinde tokaý zolaklary döredildi. Munuň özi ýurdumyzyň ähli künjeklerinde bolşy ýaly, Daşoguz welaýatynyň çäklerinde ekologiýa ýagdaýynyň gowulanmagyna ýardam edýär.

Ajaýyp ekoulgam bolan Garagum sährasyna aýawly çemeleşmek, onuň çäklerinde ekologiýa nukdaýnazaryndan amatly künjegi döretmek, türkmen tebigatynyň netijeli we ylmy esasda peýdalanylmagyny üpjün etmek milli Liderimiziň amala aşyrýan ekologiýa syýasatynyň möhüm ugurlarynyň biridir. Munuň özi Garagum sährasynyň baý ösümlik dünýäsiniň diňe bir ekologiýa babatda däl, eýsem, ynsan saglygy üçin hem örän ähmiýetlidigini görkezýär.

Hormatly Prezidentimiziň awtoulagy Balkan — Daşoguz howa elektrik geçirijisiniň gurluşyk meýdançasynda saklandy.

Häzirki döwürde ýurdumyzda täze elektrik geçiriji ulgamlary gurmak işleri bellenilen meýilnama laýyklykda, netijeli dowam edýär. Bu ýurdumyzda öndürilýän elektrik energiýasynyň we onuň eksport möçberleriniň artdyrylmagyna mümkinçilik berer. Şunuň bilen baglylykda, hormatly Prezidentimiziň yzygiderli tagallasy netijesinde energetika ulgamynyň pudaklaýyn düzümleriniň maddy-enjamlaýyn binýadyny pugtalandyrmak, önümçilige täzeçil tehnologiýalary, häzirki zaman ylmynyň gazananlaryny ornaşdyrmak meselelerine aýratyn üns berilýär.

Milli Liderimiziň bu ugurda öňe sürýän asylly başlangyçlary anyk işlerde we giň möçberli gurluşyklarda öz aýdyň beýanyny tapýar hem-de olar halkara derejede giň goldawa eýe bolýar.

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe milli ykdysadyýetimiziň ähli pudaklary bilen bir hatarda, energetika ulgamy döwlet Baştutanymyzyň taýsyz tagallalary bilen ösüşiň täze derejesine çykdy.

Gurluşyk meýdançasynda milli Liderimiziň garamagyna ýurdumyzyň energoulgamynyň ösüşi, onuň düzümlerinde ýerine ýetirilýän işler we täze döredilýän kuwwatlyklar barada giňişleýin maglumat berýän taslamalar, olaryň ýerleşýän ýerleriniň çyzgylary hödürlenildi.

“Türkmenenergotaslama” institutynyň ýolbaşçysy W.Rahmanow ýurdumyzyň halkalaýyn energoulgamyny döretmäge gönükdirilen kuwwatlyklaryň, güýjenmesi 500 kilowolt, uzynlygy bolsa 560 kilometr bolan Balkan — Daşoguz ugry boýunça howa elektrik geçirijisiniň şekil taslamalary barada hasabat berdi.

Döwlet Baştutanymyz ýurdumyzyň energetika pudagynyň öňünde durýan wezipeleriň möhümdigine ünsi çekip, energiýa serişdeleriniň baý gorlarynyň netijeli peýdalanylmagynyň ykdysady taýdan bolşy ýaly, durmuş taýdan hem örän bähbitlidigini belledi.

“Türkmenenergogurluşyk” konserniniň ýolbaşçysy N.Ataýew hünärmenler tarapyndan dürli güýjenmeli howa elektrik geçirijilerini we transformator beketlerini gurmagyň baý tejribesiniň toplanandygy barada aýdyp, güýjenmesi 500 kilowolt bolan elektrik geçirijileriň we beketleriň, güýjenmesi 220 kilowolt, uzynlygy bolsa 421 kilometr bolan iki zynjyrly Ahal — Balkan, güýjenmesi 220 kilowolt, uzynlygy bolsa 380 kilometr bolan iki zynjyrly Ahal — Mary, güýjenmesi 220 kilowolt, uzynlygy bolsa 25 kilometr bolan iki zynjyrly Daşoguz — Daşoguz döwlet elektrik stansiýasy ugry boýunça howa elektrik geçirijisiniň, şeýle hem Daşoguz döwlet elektrik stansiýasynyň taslamalary, Serdar, Kaka, Tejen elektrik beketleriniň ugry boýunça howa elektrik geçiriji ulgamynyň taslamalary barada hasabat berdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow işlenilip taýýarlanylan taslamalary durmuşa geçirmekde ýurdumyzyň energogurluşykçylarynyň uly tejribe toplamagynyň guwançly ýagdaýdygyny aýdyp, bu ugurda alnyp barylýan işlerde häzirki zaman ylmynyň gazananlaryny we dünýä tejribesini öwrenmegiň, şeýle hem ýokary öndürijilikli tehnikalardan netijeli peýdalanmagyň wajypdygyna ünsi çekdi we bu babatda anyk görkezmeleri berdi.

Soňra energetika ministri H.Rejepmyradow bu ýerde görkezilýän taslamalaryň üsti bilen Ahal döwlet elektrik stansiýasyny utgaşykly dolanyşyga geçirmegiň meseleleri barada hasabat berdi. Bellenilişi ýaly, onuň düzüminde bug turbina generator binasy, 4 sany bug gazany, 2 sany transformator we beýleki kömekçi desgalar bolar. Şunuň bilen baglylykda, Daşoguz we Lebap döwlet elektrik stansiýalaryny utgaşykly dolanyşyga geçirmek boýunça zerur işler alnyp barylýar. Lebap döwlet elektrik stansiýasynyň düzümine bug turbina binasy, sowadyjy desga, howa gysyjy bina, ätiýaçlyk dizel generatory, ýagyş suwuny toplaýjy desga, transformator bekedi, bug gazany, esasy elektrik paýlaýjy desga we beýlekiler girýär. Şeýle hem Balkan welaýatynyň Serdar etrabynda kuwwatlylygy 10 megawat bolan köpugurly Gün we ýel elektrik beketleriniň taslamalary hem-de olaryň ýerleşjek ýerleriniň çyzgylary barada hasabat berildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow halkalaýyn energoulgamyň ähli ugurlarynyň gurluşyk-gurnama işlerini ýokary hilli ýerine ýetirmek we olary bellenilen möhletlerde ulanmaga bermek wezipeleriniň möhümdigini belläp, bu ugurda alnyp barylýan işleriň döwrüň talabyna laýyk derejede guralmagyna, gurluşyklaryň degişli serişdeler we enjamlar bilen üpjünçiligine hemmetaraplaýyn esasda çemeleşilmelidigini belledi.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Ç.Purçekow häzirki döwürde bu ulgamyň pudaklarynda alnyp barylýan işleriň ýagdaýy barada hasabat berdi. Hususan-da, Türkmenistan — Owganystan — Pakistan elektrik geçirijisiniň geçýän ugrunyň, Mary döwlet elektrik stansiýasyndan «Watan» DES-ne çenli aralygyň, Owganystanyň Mazari-Şarif şäherinden Kabula çenli çekilmegi göz öňünde tutulýan ugurlar barada aýdyldy.

Mundan başga-da, hormatly Prezidentimize Mary DES-nden Hyrat — Farah — Kandagar ugrunyň we Owganystanyň üsti bilen Pakistana çenli geçiriljek ugruň çyzgylary barada hasabat berildi. Şeýle hem wise-premýer Mary — Maşat ugry boýunça gurulmagy meýilleşdirilýän 500 kilowolt elektrik hem-de uzynlygy 140 kilometr bolan Mary — Sarahs ugry boýunça howa elektrik geçirijisi, güýjenmesi 400 kilowolt, uzynlygy bolsa 15 kilometr bolan Sarahs — Maşat ugry boýunça howa elektrik geçirijisiniň meýilleşdirilýän gurluşyklary barada habar berdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow soňky ýyllarda bu ulgamda amala aşyrylan giň gerimli özgertmeleriň netijesinde ýurdumyzyň ähli sebitlerinde döwrebap elektrik stansiýalarynyň gurlandygyny, energetika kuwwatlyklarynyň ençeme esse artdyrylandygyny, täze elektrik geçiriji ulgamlaryň müňlerçe kilometriniň çekilendigini belledi.

Munuň özi Türkmenistanyň energiýa garaşsyzlygyny üpjün etmek bilen çäklenmän, eýsem, ony elektrik energiýasyny daşary ýurtlara eksport etmegiň ägirt uly mümkinçiliklerine eýe bolan ýurda öwrülmegini şertlendirdi diýip, milli Liderimiz belledi we bu ugurda alnyp barylýan işleri depginli dowam etmek babatda wise-premýere anyk tabşyryklary berdi.

Soňra hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow bu ýerde ýurdumyzyň energetika ulgamynyň pudaklaýyn edaralarynyň ýolbaşçylarynyň hem-de Energetika ministrliginiň welaýat düzümleriniň hünärmenleriniň gatnaşmagynda iş maslahatyny geçirdi.

Milli Liderimiz täze ýylyň başlanmagy bilen, ýurdumyzyň welaýatlarynda iş saparynda bolup, degişli toplumlaryň ýolbaşçylary we hünärmenleri bilen iş maslahatlarynyň geçirilýändigini belledi.

Ine, şu gün bolsa öňde durýan wezipeleri ara alyp maslahatlaşmak, sebitleri ösdürmegiň maksatnamalaryny durmuşa geçirmekde bar bolan mümkinçilikleri netijeli peýdalanmak, şeýle hem ýurdumyzda öndürilýän elektrik energiýasynyň içerki sarp edijilere we beýleki döwletlere iberilişi bilen tanyşmak üçin siziň araňyza geldim diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow aýtdy.

Milli Liderimiziň belleýşi ýaly, Garaşsyz Watanymyzyň energiýa serişdeleriniň baý gorlary ýurdumyzy dünýäde iri energetika döwletleriniň hataryna çykarýar. Şunuň bilen baglylykda, döwletimiziň alyp barýan ynsanperwer energetika syýasaty netijesinde içerki sarp edijilerimiz elektrik energiýasy bilen ygtybarly we bökdençsiz üpjün edilýär. Onuň özümizden artýan möçberleri bolsa dürli ugurlar boýunça daşary ýurtlara-da iberilýär. Belent maksatlara gönükdirilen bu syýasaty üstünlikli durmuşa geçirmek üçin döwletimiz tarapyndan ähli zerur şertler döredilýär diýip, milli Liderimiz belledi.

Hormatly Prezidentimiz “Türkmenistanyň elektrik energetikasy pudagyny ösdürmegiň 2013 — 2020-nji ýyllar üçin Konsepsiýasynyň” kabul edilmeginiň pudagyň maddy-enjamlaýyn binýadyny has-da pugtalandyrmaga we elektrik energiýasynyň öndürilýän möçberlerini birnäçe esse artdyrmaga mümkinçilik berendigini aýtdy. Şeýle hem içerki sarp edijileriň elektrik energiýasy bilen üpjünçiliginiň ygtybarly bolmagyny ýokarlandyrmaga, onuň daşary ýurtlara iberilýän möçberlerini we ugurlaryny artdyrmaga amatly şertler döredildi.

Konsepsiýanyň üstünlikli amala aşyrylmagy netijesinde häzirki döwürde welaýatlarymyzyň hersinde iki-üç sany elektrik stansiýasynyň hereket edýändigini aýdyp, döwlet Baştutanymyz onuň sebitleriň energiýa howpsuzlygyny üpjün etmäge, pudagyň kuwwatyny ýokarlandyrmaga giň mümkinçilikleri döredýändigini belledi.

Häzirki wagtda türkmen elektrik energiýasy goňşularymyz bolan Eýran Yslam Respublikasyna we Owganystana, Özbegistan hem-de Gyrgyz Respublikalaryna iberilýär. Şonuň ýaly-da, ony Özbegistanyň hem-de Eýranyň üsti bilen üçünji ýurtlara-da ibermegiň mümkinçiligi uly bolup durýar diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow sözüni dowam etdi.

Kuwwatlylygy 254 megawatdan hem köp bolan Daşoguz döwlet elektrik stansiýasynyň öndürýän energiýasy welaýatyň sarp edijilerinden daşary beýleki ýurtlara hem iberilýär.

Sebitde durmuşa geçirilýän özgertmeler bilen bagly, geljekde bu elektrik stansiýasyny-da ýönekeý dolanyşykdan utgaşdyrylan bug-gaz dolanyşygyna geçirmek göz öňünde tutulýar. Bu çäreleriň amala aşyrylmagy bolsa tebigy gazy sarp etmezden, goşmaça elektrik energiýasyny öndürmäge, daşky gurşawa ýetirilýän zyýanyň möçberini ep-esli azaltmaga mümkinçilik berer.

Hormatly Prezidentimiz Ahal — Balkan — Daşoguz ugurlary boýunça gurulýan ýokary woltly asma elektrik geçirijisiniň taslamasynyň durmuşa geçirilmegi bilen, Daşoguz welaýatynyň durmuş-ykdysady ösüşine batly itergi berjek ygtybarly energiýa çeşmeleriniň ýene-de biriniň dörediljekdigine ünsi çekdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwrüniň her bir gününiň zähmet üstünliklerine beslenýändigini belläp, geçen ýylda ýurdumyzda döredilýän halkalaýyn energoulgamyň Ahal — Balkan böleginiň ulanmaga berilmeginiň ähmiýetli waka öwrülendigini belledi.

Döwlet Baştutanymyz iş maslahatynyň dowamynda oňa gatnaşýan hünärmenleriň hasabatlaryny diňledi.

Hasabatlardan görnüşi ýaly, häzirki döwürde milli Liderimiziň parasatly baştutanlygynda ýurdumyzyň dürli künjeklerinde kuwwatly elektrik beketleri gurulýar. Munuň özi içerki sarp edijileri elektrik energiýasy bilen ygtybarly we bökdençsiz üpjün etmäge, ýurdumyzyň eksport mümkinçiliklerini artdyrmaga zerur şertleri döredýär.

Şeýle hem energetika ulgamynyň kuwwatlyklary bilen döwletimiziň degişli düzümlerini deň derejede üpjün etmek we onuň ätiýaçlyk kuwwatlyklaryny döretmek maksady bilen, ýurdumyzda energoulgamy emele getirmek üçin zerur işler alnyp barylýar. Döwlet Baştutanymyzyň başlangyjy esasynda alnyp barylýan bu işler ýokary woltly elektrik geçiriji ulgamlary gurmak arkaly berjaý ediler.

Ahal — Balkan — Daşoguz we Ahal — Mary ugurlary boýunça ýokary woltly elektrik geçirijileriň we beketleriň doly derejede gurulmagy energoulgamyň ygtybarly hereketini üpjün eder. Şunuň bilen baglylykda, bu taslamanyň birinji tapgyry bolan Ahal — Balkan ugry 2021-nji ýylda ulanmaga berildi.

Energoulgamyň Balkan — Daşoguz ugry boýunça ikinji tapgyrynda gurluşyk-gurnama işleri ýerine ýetirilýär. Bu ugruň Garagum sährasynyň içi bilen geçýändigini nazara alanyňda, ägirt uly işleriň ýerine ýetirilmeli boljakdygyny aňladýar. Şonuň üçin Balkan — Daşoguz ugry boýunça ýokary woltly elektrik geçirijileriň we beketleriň gurluşygynyň maksatnamasyny taýýarlamaga möhüm ähmiýet berilýär.

“Halkyň Arkadagly zamanasy” ýylynda bu halkalaýyn energoulgamyň Balkan — Daşoguz böleginiň gurluşygyna energetika pudagynyň ähli energogurluşyk kärhanalary we ýurdumyzyň bu ugur boýunça iş alyp barýan telekeçilik düzümleri işjeň gatnaşarlar diýlip, hasabatlarda bellenildi.

Şeýle hem çykyşlarda hormatly Prezidentimiziň tagallasy bilen satyn alnan kuwwatly gurluşyk tehnikalarynyň, beýleki gurallaryň netijeli ulanylýandygy barada aýratyn bellenildi. Hünärmenleriň we gurluşykçylaryň ussatlyk derejesi öňde durýan wezipeleriň üstünlikli ýerine ýetirilmeginiň baş şertini emele getirýär. Bu desgalaryň gurluşygynda ýurdumyzyň tebigy aýratynlyklaryna we häzirki zaman ekologiýa talaplaryna möhüm üns berilýär. Bu bolsa energogurluşykçylaryň öz işlerinde milli Liderimiziň öňde goýan wezipelerinden we häzirki döwrüň wajyp talaplaryndan ugur alýandyklaryny görkezýär.

Iş maslahatynda Diýarymyz we tutuş sebit üçin möhüm ähmiýetli bu taslamanyň durmuşa geçirilmegine telekeçileriň-de işjeň gatnaşýandyklary bellenildi. Munuň özi Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzalarynyň dürli ugurlar, şol sanda energogurluşyk ulgamynda netijeli iş alyp barýandyklarynyň aýdyň beýanydyr.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow häzirki döwürde ýurdumyzda energetika pudagynyň işiniň döwrüň talabyna laýyk derejede ösdürilmegi ugrunda zerur tagallalaryň edilýändigini belledi. Şunuň bilen baglylykda, pudagyň işi üçin ýokary hünärli işgärleriň taýýarlanylmagyna, bu ugurda halkara hyzmatdaşlygyň işjeňleşdirilmegine möhüm ähmiýet berilmelidir.

Ýurdumyzyň telekeçileriniň halkalaýyn energoulgamyň gurluşygyna gatnaşmagynyň guwançly wakadygyny belläp, milli Liderimiz telekeçiligiň hemmetaraplaýyn ösüş ýoluna düşendigini aýtdy. Munuň özi ýurdumyzyň energetika ulgamynyň işiniň döwrüň talabyna we ösen halkara ülňülere laýyklykda ösdürilmegini şertlendirer diýip, döwlet Baştutanymyz belledi we hünärmenlere alyp barýan işlerinde üstünlikleri arzuw etdi.

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Ç.Purçekow ýurdumyzda bir bitewi energoulgamy döretmek boýunça milli Liderimiziň başlangyjy esasynda işlenip taýýarlanylan taslamany amala aşyrmak ugrunda alnyp barylýan toplumlaýyn işler barada hasabat berdi. Şeýle hem wise-premýer energetika pudagynyň işiniň döwrebap derejede ösdürilmegine, önümçilik kuwwatlyklarynda ýokary derejeli mümkinçilikleriň döredilmegine yzygiderli üns berýändigi üçin hormatly Prezidentimize hoşallyk bildirdi.

Bu taslamanyň üstünlikli ýerine ýetirilmeginiň Türkmenistanyň halkara giňişlikde dünýäniň energetika döwleti hökmündäki ornuny pugtalandyrmakda möhüm ähmiýeti bolar. Şunuň bilen baglylykda, wise-premýer tutuş sebit ähmiýetli taslamany üstünlikli ýerine ýetirmek üçin degişli düzümleriň sazlaşykly işiniň ýola goýulmagy ugrunda zerur tagallalaryň ediljekdigine ynandyrdy.

Döwlet Baştutanymyz milli ykdysadyýetimiziň ähli pudaklarynda bolşy ýaly, energetika ulgamynda alnyp barylýan işleriň häzirki zamanyň talaplaryna we dünýäniň ösen tejribesine laýyklykda ýola goýulmalydygyny belledi. Şunda täzeçil tehnologiýalara, sanly ulgama we ylmyň ýokary gazananlaryna möhüm ähmiýet berilmelidir. Şol bir wagtyň özünde taslamanyň ekologiýa ýagdaýy aýratyn wajypdyr diýip, döwlet Baştutanymyz belledi we bu babatda wise-premýere anyk tabşyryklary berdi.

Soňra Daşoguz welaýatynyň häkimi N.Nazarmyradow sebitde alnyp barylýan işler bilen tanşandygy hem-de halkalaýyn energoulgamyň Balkan — Daşoguz böleginiň gurluşygynyň dürli meseleleri boýunça özüniň wajyp maslahatlaryny berendigi üçin hormatly Prezidentimize welaýatyň tutuş ilatynyň adyndan hoşallyk bildirdi.

Milli Liderimiz ýurdumyzyň energogurluşyk kärhanalarynyň we tutuş energetika pudagynyň işgärleriniň alyp barýan bu işleriniň ykdysady taýdan bolşy ýaly, halkara hyzmatdaşlygy işjeňleşdirmekde, sebitde durnukly ösüşi üpjün etmekde wajypdygyny belledi we bu işleriň üstünlikli ýerine ýetirilmegi üçin bilelikdäki tagallalaryň zerurdygyna ünsi çekdi.

Döwlet Baştutanymyz elektrik energetikasy pudagynyň, şeýle hem çäklerinden ýokary woltly elektrik geçirijisi geçýän welaýatlaryň ýolbaşçylarynyňdyr hünärmenleriň bu il-ýurt bähbitli uly taslamany durmuşa geçirmekde tutanýerli we agzybir zähmet çekjekdiklerine berk ynam bildirdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow iş maslahatyny jemläp, oňa gatnaşanlara berk jan saglyk, uzak ömür, Watanymyzyň gülläp ösmegi ugrunda amala aşyrýan işlerinde uly üstünlikleri arzuw etdi.

Soňra döwlet Baştutanymyz welaýatyň Görogly etrabynyň çäginde ýerleşýän “Işewür topar” hojalyk jemgyýetiniň guşçulyk toplumyna geldi.

Bu ýerde milli Liderimizi “Işewür topar” hojalyk jemgyýetiniň ýolbaşçysy we hünärmenleri mähirli garşyladylar.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow olar bilen salamlaşyp, hojalyk jemgyýetinde alnyp barylýan işleriň ýagdaýy, bu ýerde öndürilýän önümler we olaryň görnüşleri bilen gyzyklandy.

Bu ýerde “Işewür topar” hojalyk jemgyýetiniň ýolbaşçysy Ö.Sopyýew hormatly Prezidentimize alnyp barylýan işleriň ýagdaýy, ýurdumyzda azyk bolçulygyny üpjün etmäge mynasyp goşant goşmak ugrunda hojalyk jemgyýetiniň agzybir toparynyň sazlaşykly işi barada gürrüň berdi. Bellenilişi ýaly, bu hojalykda bir ýylda 300 tonna guş eti öndürilýär.

Döwlet Baştutanymyz telekeçiniň alyp barýan işi, maşgala durmuşy hem-de bu ýerde saklanylýan guşlaryň görnüşleri bilen gyzyklandy.

Ýurdumyzyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzasy Ö.Sopyýew milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedowa bu ýerde saklanýan bedeneler barada ilkinji gezek habar bermek mümkinçiligine eýe bolandygyna örän şatdygyny belledi.

Döwlet Baştutanymyz bu ýerde jüýjeleriň saklanyş usullary, olaryň näçe wagtda ýetişýändikleri hem-de guşlaryň ot-iýminiň taýýarlanylyşy bilen gyzyklandy.

Telekeçi guşçulyk toplumynda ýylyň dowamynda alty tapgyrda 210 müň jüýjäniň çykarylýandygyny, bir tapgyrda 35 müň jüýje goýberilip, olaryň 45 günde ýetişýändiklerini habar berdi. Hind towugynyň mäkiýany 120 günde, horazy bolsa 150 günde ýetişýär. Şonda mäkiýanyň agramy 8 — 10 kilograma, horazyň agramy bolsa 14 kilograma ýetýär.

Hormatly Prezidentimiz taýýarlanylan towuk etleriniň gaplanylyşy, olaryň göze gelüwliligi hem-de önümleriň nyşany bilen gyzyklandy.

Bellenilişi ýaly, taýýar bolan towuk etleri ýörite gaplara gaplanylýar, olaryň “Mahmal” atly nyşany bar. Munuň özi ekologiýa taýdan arassa ýokumly towuk etleriniň ýumşakdygyny hem-de adam bedeni üçin peýdalydygyny aňladýar diýip, telekeçi gürrüň berdi.

Hojalyk jemgyýetine ot-iým ösdürip ýetişdirmek üçin 50 gektar ýer bölünip berlipdir. Şonuň 20 gektarynda mekgejöwen, 15 gektarynda jöwen, 5 gektarynda arpa, 10 gektarynda bolsa ýorunja ösdürip ýetişdirýärler. Mundan başga-da, işewür toplumyň soýumhana bölüminiň bir sagatda 800 towugy et görnüşinde taýýarlamaga mümkinçilik berýän kuwwatynyň bardygy barada aýtdy.

Döwlet Baştutanymyz ýurdumyzda azyk bolçulygyny üpjün etmekde işewür toparlaryň möhüm orun eýeleýändigini belläp, telekeçileriň yhlasly tagallasy netijesinde ýurdumyzyň ilatynyň ýylyň tutuş dowamynda ter gök önümler, etiň dürli görnüşleri we ýumurtga bilen üpjün edilýändigini aýtdy. Oba hojalyk önümlerini öndürýän telekeçiler içerki bazarlarda dürli görnüşli önümleriň, şol sanda maldarçylyk hem-de guşçulyk önümleriniň, ýumurtganyň bolçulygyny pugtalandyrmak ugrunda zerur tagallalary edýärler diýip, hormatly Prezidentimiz belledi.

Milli Liderimiziň belleýşi ýaly, halkymyz gadymy döwürlerden bäri guşçulyk bilen meşgullanyp, towuk ýumurtgasydyr etini öndürmäge aýratyn üns beripdir. Ata-babalarymyz towugy ýedi hazynanyň biri hasaplap, onuň etini, ýumurtgasyny ýokumly iýmit hökmünde ulanypdyr.

Şeýle hem hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow bu telekeçileriň guşçulyk bilen meşgullanyp, halkymyz üçin bähbitli iş edýändigini, ýurdumyzda azyk bolçulygyny berkitmäge mynasyp goşant goşýandyklaryny belledi. Döwletimiz telekeçiligi ösdürmäge uly üns berýär. Önümçiligiň dürli ugurlaryny giňeltmek üçin zerur şertleri döredýär. Telekeçilerimiziň netijeli işlemegi, täze önümçilikleri ýola goýmagy üçin mundan beýläk-de zerur şertleri dörederis diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy we “Işewür topar” hojalyk jemgyýetiniň agzalaryna önümçiligi mundan beýläk-de giňeltmegi maslahat berdi.

Telekeçiler döwlet Baştutanymyzyň Şa gadamynyň bu ýere düşmeginiň özleri üçin uly hormatdygyny bellediler we hormatly Prezidentimize tüýs ýürekden hoşallygyň nyşany hökmünde dessan aýdyp bermekçidiklerini nygtadylar.

Hünärmeniň ýerine ýetiren dessany ýurdumyzyň abadançylygynyň, halkymyzyň bagtyýarlygynyň bähbidine ägirt uly işleri alyp barýan milli Liderimize bildirilýän hoşallyk bolup ýaňlandy.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Ministrler Kabinetiniň 14-nji ýanwarda sanly ulgam arkaly geçirilen mejlisinde «Türkmenistanyň Prezidentiniň ulag diplomatiýasyny ösdürmegiň 2022 — 2025-nji ýyllar üçin Maksatnamasyny» tassyklamak hakynda Karara gol çekdi. Munuň özi ulag diplomatiýasynyň ýurdumyzyň daşary syýasat strategiýasynda ileri tutulýan möhüm ugurlaryň hataryndadygyny ýene bir gezek görkezdi.

Mälim bolşy ýaly, «Bitarap Türkmenistanyň daşary syýasat ugrunyň 2017 — 2023-nji ýyllar üçin Konsepsiýasynda» ulag ulgamy boýunça hyzmatdaşlyga strategik ugur hökmünde garalýar. Ulag geçelgelerini döretmek babatda ýurdumyzyň başlangyçlaryny işjeň durmuşa geçirmek we Merkezi Aziýany tutuşlygyna yklym ähmiýetli iri üstaşyr geçelgeleriň çatrygyna öwürmek üçin zerur bolan işler üstünlikli amala aşyrylýar. Iri halkara forumlarda, maslahatdyr duşuşyklarda bu mesele bilen bagly täze çemeleşmeleridir gurallary durmuşa ornaşdyrmak ugrunda netijeli çözgütler kabul edilýär. Türkmenistan ulag babatda kabul edilen halkara resminamalardan gelip çykýan wezipeleri iş ýüzünde amal etmek maksady bilen, bu pudagy ösdürmäge hem-de onuň mümkinçiliklerini giňeltmäge gönükdirilen anyk taslamalary, maksatnamalary işläp taýýarlaýar. Şonuň bilen birlikde-de üstaşyr geçelgelerden netijeli peýdalanmak arkaly birleşen multimodal üstaşyr ulag ulgamyny döretmegi, pudagyň tehniki-enjamlaýyn binýadyny berkitmegi, maglumat we logistik merkezlerini döretmegi, bu ugurda daşary ýurt döwletleri, halkara guramalardyr kompaniýalar bilen hyzmatdaşlygy has-da ösdürmegi ileri tutýar.

Ulag babatda dünýäde ýüze çykan häzirki çylşyrymly şertleri göz öňünde tutup, hormatly Prezidentimiz Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň 76-njy mejlisinde sanly ulgam arkaly eden çykyşynda şeýle belledi: «Türkmenistan pandemiýanyň ýaramaz ykdysady täsirini azaltmak bilen baglylykda, BMG-niň aýry-aýry ugurlar boýunça işini güýçlendirmegi zerur hasaplaýar. Hususan-da, adatdan daşary ýagdaýlar şertlerinde halkara ulag ulgamlaryny dikeltmegiň we olaryň durnuklylygyny pugtalandyrmagyň üstünde işjeň işlemek möhümdir». Milli Liderimiziň Garaşsyz Döwletleriň Arkalaşygynyň döwlet Baştutanlarynyň Geňeşiniň mejlisindäki çykyşynda-da şeýle mazmunly garaýyşlary öňe sürmegi aýratyn bellärliklidir. Çünki Türkmenistan ulag ulgamyny we üstaşyr ulag geçelgeleriniň mümkinçiliklerini sebitara ykdysady hyzmatdaşlyga itergi berýän esasy güýç hökmünde görýär. Muny mejlisde beýan edilen şu pikirler hem tassyklaýar: «...GDA-nyň ykdysady ugurlaryny we bähbitlerini Arkalaşygyň çäklerinden daşarda ilerletmegiň, serhetdeş ýurtlaryň, goňşy sebitleriň biziň taslamalarymyza goşulyşmagynyň wajypdygyny nygtaýarys. Ilkinji nobatda, munuň özi üstaşyr ulag düzümini döretmäge, energiýa serişdeleriniň iberilişini ösdürmäge hem-de giňeltmäge, täze aragatnaşyk we kommunikasiýalar ulgamlaryny çekmäge degişlidir. Arkalaşygyň ýurtlarynyň Demirgazyk — Günorta hem-de Gündogar — Günbatar ugurlary boýunça durnukly üstaşyr ulag geçelgelerini döretmäge işjeň gatnaşmagy üstünlikli hyzmatdaşlygyň möhüm şerti bolup durýar diýip hasaplaýarys».

Hormatly Prezidentimiziň geçen ýylyň oktýabrynda Hytaýyň Pekin şäherinde gibrid görnüşde geçirilen Birleşen Milletler Guramasynyň Durnukly ulag ulgamy boýunça ikinji ählumumy maslahatyna gatnaşmagy hem, sözüň doly manysynda, taryhy waka boldy. Ýeri gelende aýtsak, ulag ulgamy babatda halkara hyzmatdaşlygyň geljegini ara alyp maslahatlaşmak üçin dialogyň döremegini şertlendiren durnukly ulag ulgamy boýunça ählumumy maslahatlary geçirmek bilen bagly başlangyç hut milli Liderimize degişlidir. Mälim bolşy ýaly, dünýä jemgyýetçiliginiň isleglerine, häzirki zamanyň hakyky ýagdaýlaryna laýyk çemeleşmeler 2016-njy ýylyň noýabrynda Aşgabatda geçirilen Durnukly ulag ulgamy boýunça birinji ählumumy maslahatda orta atylypdy. Şonda kabul edilen Aşgabat Jarnamasy halkara gatnaşyklarda täze bir möhüm ugruň, ýagny ulag ulgamynda hyzmatdaşlygyň giň gerimli amal edilmegine, munuň bilen bagly gyzyklanmalaryň gepleşikler görnüşinde dürli syýasy giňişlikde dowam etdirilmegine ygtybarly binýat boldy.

Gürrüňi edilýän maslahatda hormatly Prezidentimiziň belleýşi ýaly, Türkmenistan ulag ulgamynda ysnyşykly we giň halkara hyzmatdaşlyga berk ygrarlydyr. Şoňa görä-de, 2021-nji ýylyň 29-njy iýulynda BMG-niň Baş Assambleýasy tarapyndan kabul edilen «Koronawirus keseliniň (COVID-19) pandemiýasy we ondan soňky döwürde durnukly ösüş üçin üznüksiz we ygtybarly halkara ýük daşamalary üpjün etmek maksady bilen, ulagyň ähli görnüşiniň arabaglanyşygyny berkitmek» atly Kararnamanyň ähmiýetine-de aýratyn üns çekildi. 48 döwletiň awtordaşlygynda bu resminamanyň kabul edilmeginiň esasynda häzirki döwürde dünýä ykdysadyýetinde, hususan-da, gönüden-göni ulag ulgamynda ýüze çykýan ýaramaz täsirleri we howplary azaltmak, aradan aýyrmak boýunça halkara jemgyýetçiligiň tagallalaryny utgaşdyrmak, degişli hukuk binýadynyň üstüni ýetirmek ýaly möhüm wezipeler durýar.

Tutuş dünýäde çylşyrymly pandemiýa şertlerinde ösüp gelýän ýurtlaryň, ilkinji nobatda, dünýä ummanyna göni çykalgasy bolmadyk döwletleriň aýratyn goraga mätäçdigi ýiti duýulýar. Şunda dünýä bileleşigine Birleşen Milletler Guramasynyň, bu ugurda maksatlaýyn hereket edýän halkara edaralaryň ýardamy arkaly şu ýagdaýdaky döwletlere kömek we goldaw bermegiň, şol sanda dünýäniň ulag ulgamyna sazlaşykly goşulyşmagyň pese düşmegini ýeňip geçmekde goldaw bermegiň zerurdygyny aýratyn nygtamak gerek. Hut şu meseleleri giňden ara alyp maslahatlaşmak üçin hem ýurdumyzda Birleşen Milletler Guramasy bilen bilelikde şu ýylyň aprel aýynda deňze çykalgasy bolmadyk ösüp gelýän ýurtlaryň ministrleriniň halkara maslahatyny geçirmäge giňden taýýarlyk görülýär. Bu maslahat gyzyklanýan ähli taraplar üçin açykdyr. Gün tertibinde dürli ýurtlaryň arasyndaky üstaşyr ulag hyzmatdaşlygynyň kämilleşdirilmegi baradaky meseläniň hem bolmagy forumyň ähmiýetini has-da artdyrýar. Çünki dünýä ykdysadyýetiniň barha globallaşýan şertlerinde deňze çykalgasy bolmadyk döwletleriň söwda-ykdysady bähbitleriniň göz öňünde tutulmagy ykdysady ösüşiň deňagramlylygyny saklamak nukdaýnazaryndan örän möhümdir.

Döwlet Baştutanymyzyň tagallalary bilen Aşgabat — Türkmenabat ýokary tizlikli awtomobil ýolunyň gurluşygy halkara ölçegleriň talaplaryna doly kybap gelmek bilen, ýokary depginlerde alnyp barylýar. Geçen ýylyň 29-njy oktýabrynda bu iri taslamanyň Aşgabat — Tejen bölegi işe girizildi. Golaýda bolsa milli Liderimiz onuň Tejen — Mary böleginiň gurluşygyna ak pata berdi. Diýarymyzda hususy pudagyny wekilleriniň gatnaşmagynda çylşyrymly inženerçilik desgalarynyň onlarçasynyň hem-de ýokary tizlikli awtomobil ýollarynyň gurulmagy halkymyzyň gujur-gaýratyndan, ýurdumyzyň ykdysady kuwwatyndan nyşandyr.

Umuman, ulag ulgamynyň kämilleşdirilmegi, üstaşyr ulag mümkinçilikleriň ýokarlandyrylmagy milli ykdysadyýetimiziň kuwwatyny has-da artdyrar, onuň dünýä ykdysadyýetine işjeň we özara bähbitli esasda goşulyşmagynyň derejesini ýokary göterer. Täze kabul edilen «Türkmenistanyň Prezidentiniň ulag diplomatiýasyny ösdürmegiň 2022 — 2025-nji ýyllar üçin Maksatnamasy» bu ugurda öňde durýan wezipeleri üstünlikli ýerine ýetirmekde ygtybarly binýat bolup hyzmat eder.

Gylyçmuhammet JORAÝEW,

Soňky ýyllarda mähriban Arkadagymyzyň taýsyz tagallasy netijesinde, daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümçilik kuwwatlyklarynyň artdyrylmagyna möhüm ähmiýet berilýär. Şunuň bilen baglylykda, Diýarymyzyň çar künjeginde gysga döwrüň içinde dünýä ölçeglerine doly kybap gelýän häzirki zaman kuwwatly önümçilik kärhanalarynyň ençemesi gurlup, ulanylmaga berildi. Şolaryň hatarynda Ahal welaýatynyň «Owadandepe» geňeşliginiň çäginde ýerleşýän «Türkmen aýna önümleri» döwlet kärhanasyna möhüm orun degişlidir.

Hormatly Prezidentimiziň milli ykdysadyýetimizi ösdürmek baradaky tagallalaryny durmuşa geçirmekde netijeli işleri alyp barýan bu kärhana ýurdumyzda giň möçberde ulanylýan aýna önümlerini öndürmekde möhüm orun degişlidir. Onuň sazlaşykly işi bolsa bu önüme bolan islegiň doly kanagatlandyrylmagynyň esasy şerti bolup durýar. Kärhananyň ýyllyk taslama kuwwaty 4 millimetrlik float usuldaky aýnanyň 7,2 million inedördül metrine ýa-da 72 müň tonnasyna deňdir. Bu önümçilik toplumynda ýylda 3,95 million inedördül metr aýna, 1 million inedördül metr tonirlenen aýna, 100 müň inedördül metr laminirlenen aýna, 300 müň inedördül metr taplanan aýna paketleri öndürmäge mümkinçilik bar.

Taplanan aýnalar, esasan gurluşyk binalary, gapylar, aşhanalardaky stollar we beýlekiler üçin niýetlenendir. Laminirlenen aýnalar awtoulaglarda we binalarda howpsuzlyk maksatlary üçin peýdalanylýar. Energiýany saklaýan ýörite gatly aýna, esasan-da, Gün şöhlesiniň täsirini peseltmekde, ýagny, binalaryň içiniň salkynlygyny saklamakda aýratyn ähmiýetlidir.

Kärhanada önümçiligiň tutuş düzümi boýunça tehnologik amallar göz öňünde tutuldy. Çüýşe önümçiligi boýunça ulgamda azyk we derman senagaty üçin degişli çüýşe gaplarynyň dürli görnüşleri öndürilýär. Çüýşe gaplarynyň ulgamynda peç, peçden gyzyl aýna erginini galyplamak, sowatma hem-de galyplama bölümleri bolup, şolarda, aýratyn-da, dürli göwrümli içgileri guýmak üçin niýetlenen çüýşe gaplarynyň we bankalaryň, şeýle hem dürli lukmançylyk derman gaplarynyň önümçiligi ýola goýuldy. Bu ýerde bir ýylda çüýşe gaplarynyň 85 millionyny, şol sanda onuň 23 müň tonnasyny öndürmäge mümkinçiligiň bardygyny bellemek gerek. Kärhananyň bu önümçilik bölüminde oturdylan enjamlar reňksiz we dürli reňkli çüýşe gaplaryny öndürmäge şert döredýär.

Milli ykdysadyýetiň döwlete dahylsyz ulgamynyň wekilleriniň, dürli önümleri öndürýän we gaýtadan işleýän senagaty bolan telekeçileriň bu kärhananyň önümlerine sargytlary yzygiderli köpelýär. Ýurdumyzyň işewür toparlarynyň wekilleri gaplanan önümler bilen bir hatarda, şireli içgileriň örän köp görnüşlerini öndürýärler. Şolaryň çüýşe gaplara gaplanmagy bolsa önümleriň degişli derejede saklanylmagyny hem-de hiliniň kada laýyk bolmagyny üpjün edýär. Munuň üçin çüýşe gaplar öňler daşary ýurtlardan getirilýän bolsa, indi olaryň şeýle önümler bilen üpjünçilige ajaýyp mümkinçilikler açyldy. Bu bolsa milli Liderimiziň tabşyrygy boýunça daşary ýurtlardan getirilýän harytllaryň ornuny tutýan önümçilgi pugtalandyrmak işiniň oňyn netije berýändiginiň subutnamasydyr.

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe eziz Diýarymyzyň derman senagatynyň önümçilik kuwwatlyklarynyň barha ösýändigini, ýerli çig maldan taýýarlanýan derman serişdeleriniň hem-de bejeriş-mineral suwlarynyň öndürilýändigini belläniňde, şolary gaplamak bilen baglanyşykly meseleleriň wajypdygyny görkezýär. Şu maksat üçin derman senagaty pudagyna zerur mukdarda çüýşeler gerek bolýar. Şunuň bilen baglylykda, kärhanada derman senagatyna niýetlenen dürli ölçegdäki çüýşeleriň öndürilmegi has-da guwançlydyr. Garylan çig malyň erediji peje geçirilmegine niýetlenen bölümde çig mal degişli derejedäki gyzgynlykda eredilýär. Galaýy wannasy diýlip atlandyrylýan bölek degişli derejedäki gyzgynlykda eredilen aýnadan dürli ölçegdäki we galyňlykdaky aýna listlerini öndürmäge niýetlenendir. Taplama böleginde bolsa dünýäniň öňdebaryjy kompaniýalarynyň enjamlary bilen aýna önümleri gyzdyrylyp taplanýar, gatadylýar, berkidilýär. Kärhanada dürli ölçegli gaplaryň, hojalyk we lukmançylyk maksatly önümleriň 15 görnüşini çykarmak ýola goýuldy. Aýna önümçiligi üçin ulanylýan çig malyň 99 göteriminiň öz ýurdumyzyň çäginden alynýandygy aýratyn bellärliklidir.

Aýna we aýna önümlerini öndürmek üçin gerek bolan kwars çägesi, natriý sulfaty, dolomit, hek daşy we beýleki serişdeler eziz Diýarymyzyň çäginden getirilýär. Bu zatlar bolsa kärhananyň çig mal üpjünçiliginde bökdençligiň bolmazlygyna we onuň harajadynyň az bolmagyna ýardam edýär. Kärhananyň çäginde desgalaryň onlarçasy bina edildi. Şolaryň arasynda azot we wodorod öndüriji bölüm, howa gysyjy bölüm, suwuklandyrylan gazyň bölümi, ýangyn bölümi, tebigy gazyň önümi üçin ýörite desgalar, generator hem-de elektrik paýlaýjy, suw howdany we nasos beketleri işleriň sazlaşykly alnyp barylmagyny üpjün edýär. Çig mal taýýarlaýjy desgalary öz içine alýan bölek bolsa aýratyn uly ähmiýete eýedir. Onda garyşdyryjy bina, çägäni baýlaşdyryjy desga, dolomoti, heki gaýtadan işlemek üçin desga, çig mal gözegçilik barlaghanasy, gaýtadan işlenen çig mal ammary, gaýtadan işlenilmedik çig mal ammary, garyndyny gaýtadan işleýän desga, bug gazan desgasy, terezi platformasy we demir ýol wagonlary üçin bassyrma ýerleşýär.

Häzir kärhanada önümçilik işleri gije-gündiziň dowamynda 4 çalşykda alnyp barlyp, 833 sany adam zähmet çekýär. Bu ýerde işleýän hünärmenleriň we olaryň maşgala agzalarynyň öndürijilikli zähmet çekmegi, abadan durmuşda ýaşamagy hem-de dynç almagy üsin 48 maşgala niýetlenen 2 sany 2 gatly ýaşaýyş jaýy, 400 orunlyk umumyýaşaýyş jaýy bar. Bu ýerde öndürilýän ýokary hilli aýna önümleri şertnama esasynda ýurdumyzyň çäklerinde we daşary döwletlerde giň möçberde alnyp barylýan gurluşyklara we önümçilik kärhanalaryna bökdençsiz ugradylýar. Bu kärhananyň önümleri ýurdumyzdan daşgary Özbegistan Respublikasyna, Gazagystan Respublikasyna, Owganystana, Täjigistan Respublikasyna yzygiderli eksport edilýär.

Hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda ýurdumyzyň amala aşyrýan ikitaraplaýyn we köptaraplaýyn görnüşdäki döwletara hyzmatdaşlygy, şonuň ýaly-da, abraýly halkara guramalaryň, düzümleriň çäklerinde ýokary derejede geçirýän gepleşikleri we duşuşyklary, olarda gazanylýan netijeli ylalaşyklar diňe bir ýurdumyzyň ykdysady kuwwatynyň pugtalandyrylmagyna däl, eýsem, sebitiň we dünýäniň ösüşine gönükdirilendir.

Milli Liderimiziň oňyn daşary syýasatynyň netijesinde Türkmenistan XXI asyryň adamzat siwilizasiýasynyň ösüşleriniň ölçeglerine doly kybap gelýän netijeli özgertmeleri işjeň durmuşa ornaşdyrýar. Şu ýylyň 14-nji ýanwarynda sanly ulgam arkaly geçirilen Ministrler Kabinetiniň mejlisinde hormatly Prezidentimiziň «Türkmenistanyň Prezidentiniň ulag diplomatiýasyny ösdürmegiň 2022 — 2025-nji ýyllar üçin Maksatnamasyny» tassyklamak hakynda Karara gol çekmegi hem bu ugurda aýratyn möhüm ähmiýete eýedir.

Häzirki wagtda ählumumy halkara hyzmatdaşlygynda barha giň gerime eýe bolýan täze ugur — ulag diplomatiýasy işjeň ösdürilýär. Bu babatda Türkmenistan BMG-niň we beýleki halkara guramalarynyň çäklerinde bu mesele boýunça köpugurly anyk gepleşikleriň barşynda möhüm ähmiýetli başlangyçlar bilen yzygiderli çykyş edýär. Hormatly Arkadagymyzyň nygtaýşy ýaly, dünýäde ulag ulgamynda ählumumy wezipeleriň çözgüdini tapmak üçin tagallalary birleşdirmegiň zerurdygyna hem-de şeýle hyzmatdaşlyga taýýarlygyň barha artýandygyna berkarar ýurdumyz uly ähmiýet berýär.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň taýsyz tagallalary bilen Beýik Ýüpek ýoly dünýäniň örän çalt depginlerdäki ösüşine laýyklykda, täze görnüşde, onda-da uzak geljegi nazarlaýan uly tutumlar bilen täzeden dikeldilýär. Goňşy döwletlere uzaýan täze gurulýan döwrebap awtomobil ýollary, polat ýollar, deňiz we derýa, howa ýollary, ýokary hil derejesinde gurlan belent köprüler, goňşy we alys döwletlere uzaýan gaz, elektrik geçirijiler muňa doly şaýatlyk edýär. Bu taslamalaryň netijesinde Türkmenistan täze sebit we sebitara ulag-aragatnaşyk düzüminiň emele gelýän möhüm halkasyna öwrülýär.

Mälim bolşy ýaly, häzirki zaman has kämilleşýän ulag aragatnaşyk ulgamyny kemala getirmek, ýurdumyzyň depginli durmuş-ykdysady ösüşini we ählumumy abadançylygyň bähbitlerine laýyk gelýän sebitleýin hem-de halkara hyzmatdaşlygyny ýola goýmak ýurdumyzyň döwlet syýasatynyň esasy ileri tutýan ugurlarynyň birine öwrüldi. Biziň ýurdumyz örän amatly geografik ýagdaýy eýelemek hem-de Gündogar bilen Günbatary, Demirgazyk bilen Günortany birleşdirýän gatnaw ýollarynyň strategiki çatrygynda ýerleşmek bilen, ägirt uly üstaşyr mümkinçiliklerine eýedir. Häzirki wagtda bu ugurda durmuşa ornaşdyrylýan beýik işler ýurdumyzyň döwletara hyzmatdaşlygynda täze derejelere çykmagyna, halkara ykdysady gatnaşyklar ulgamyna doly derejede goşulyşmagyna uly ýardam berýär.

Hemmämize mälim bolşy ýaly, 2016-njy ýylyň noýabr aýynda Türkmenistanda Durnukly ulag ulgamy boýunça birinji ählumumy maslahat geçirildi. Munuň özi ýurdumyzyň ulag ulgamyndaky möhüm başlangyçlaryna bu ugurda dünýä jemgyýetçiliginiň gyzyklanmasyny has-da artdyrdy.

Türkmenistan bu ugurda sanlyja ýylyň içinde halkara derejeli iri taslamalaryň ençemesini üstünlikli amala aşyrdy. Ýurdumyz deňze çykalgasy bolmadyk döwletleriň bähbitlerine, şeýle hem halkara ülňülerine doly laýyk gelýän Türkmenbaşy Halkara deňiz portunyň, ilkinji nobatda, Merkezi Aziýa, Owganystan, Hazarýaka döwletler, Hytaý babatda üstaşyr daşama mümkinçiliklerini has-da artdyrýar. Şunda ýurdumyzyň başlangyjy bilen döredilýän Owganystan — Türkmenistan — Azerbaýjan — Gruziýa — Türkiýe (Lapis Lazuli) halkara ulag geçelgesiniň hem ähmiýeti örän ýokarydyr. Hormatly Prezidentimiziň taýsyz tagallasynyň netijesinde Kerki — Ymamnazar — Akina — Andhoý, Serhetabat — Turgundy demir ýollary guruldy. Ýurdumyzda halkara ölçeglerine laýyk gelýän ýokary tizlikli awtomobil ýollarynyň gurluşygynyň 3 tapgyrda, ýagny «Aşgabat — Türkmenbaşy», «Aşgabat — Farap», «Aşgabat — Daşoguz» ugurlary boýunça meýilleşdirilmegi hem bu ugurda uly taslamalaryň üstünlikli amala aşyrylýandygyndan habar berýär.

Hormatly Prezidentimiziň durmuşa geçirýän ägirt uly özgertmeler syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biri hökmünde ýurtda döwrüň talabyna laýyk gelýän köp şahaly ulag düzüminiň emele getirilmegi sebitde şeýle hem Ýewraziýa giňişliginde netijeli ykdysady hyzmatdaşlygyň geriminiň giňemegine we ösmegine giň mümkinçilik döredýär.

Goý, eziz Watanymyzy beýik ösüşleriň röwşen ýoly bilen öňe alyp barýan hormatly Arkadagymyzyň jany sag, ömri uzak bolsun!

Orazdurdy ABAÝEW,

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow “Aşgabat-siti” iri ýaşaýyş toplumynyň gurluşyk taslamasynyň durmuşa geçirilişiniň barşy bilen tanyşdy

Aşgabat, 19-njy ýanwar (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow “Aşgabat-siti” iri ýaşaýyş toplumynyň gurluşygyna degişli meseleler bilen tanyşmak üçin ak mermerli paýtagtymyzyň demirgazyk künjegine geldi.

Döwlet Baştutanymyz “Aşgabat-siti” ýaşaýyş toplumynyň dürli maksatly desgalarynyň gurulmagy üçin seçilip alnan ýerleriň derejesini hem-de bu künjegiň tebigy aýratynlyklaryny synlady. Hormatly Prezidentimiz ýurdumyzyň ähli künjeklerinde bolşy ýaly, paýtagtymyzda we onuň töwereklerinde ýokary ekologik ýagdaýyň saklanmagynyň möhüm talap bolup durýandygyny belledi. Munuň özi dürli maksatly binalaryň taslamalary taýýarlanylanda we gurluşyk işlerinde nazara alynmaly esasy şertleriň biridir.

Häzirki wagtda milli Liderimiziň başlangyjy we yzygiderli tagallasy netijesinde paýtagtymyzy ösdürmegiň täzeçil konsepsiýasy üstünlikli durmuşa geçirilýär. Şunuň bilen baglylykda, adamlar üçin has amatly durmuş şertleriniň döredilmegi Türkmenistanyň döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň birine öwrüldi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow bu ýerde görkezilýän taslamalar, dürli maksatly binalaryň ýerleşjek ýerleriniň çyzgylary bilen tanyşdy.

Gurluşyk we binagärlik ministrliginiň “Aşgabat-siti” gurulýan desgalaryň direksiýasynyň ýolbaşçysy Ş.Durdylyýew bu ýerde görkezilýän şekil taslamalary, gurulmagy teklip edilýän dürli maksatly binalaryň görnüşleri we olaryň ýerleşjek ýerleriniň çyzgylary barada hasabat berdi. Bu ýerde görkezilýän taslamalaryň hatarynda Aşgabat şäherinde gurulmagy meýilleşdirilýän ýaşaýyş toplumynyň teklip edilýän baş meýilnamasy, ýollaryň teklip edilýän çyzgysy hem-de belent gatly ýaşaýyş jaýlaryny gurmak bilen baglanyşykly taslamalar bar. Şeýle hem “akylly” öýüň enjamlaryny dolandyrmak, dolandyrylyşyň awtomatlaşdyrylan ulgamy, suw, gaz we beýleki ulgamlary aralykdan dolandyrmak, “akylly” şäheriň dürli ulgamlary, şol sanda elektro awtoulag düzümi barada maglumat berýän şekiller görkezildi.

“Aşgabat-siti” gurulýan desgalaryň direksiýasynyň ýolbaşçysy bular barada hasabat bermek bilen, “Aşgabat-siti” taslamasyny durmuşa geçirmek boýunça halkara bäsleşigiň yglan edilendigini aýtdy.

Döwlet Baştutanymyz hasabaty diňläp, täze şäheriň gurluşygynda maglumat we aragatnaşyk tehnologiýalaryny, internet ulgamlaryny, şeýle hem sanly ulgamy utgaşdyrmak konsepsiýasynyň amala aşyrylmalydygyny belledi we ýaşaýyş düzümleriniň ähli ugurlarynyň täzeçil tehnologiýalaryň kömegi arkaly dolandyrylmagyna möhüm ähmiýet bermegi tabşyrdy.

Şunuň bilen baglylykda, bu ýerde şäher ilatynyň ýokary derejeli ýaşaýşy üçin ähli amatlyklar göz öňünde tutulmalydyr. Munuň özi ýurdumyzda amala aşyrylýan we “Döwlet adam üçindir!” diýen şygary baş ýörelge edinýän döwlet syýasatynyň talaplaryna doly laýyk gelmelidir diýip, milli Liderimiz belledi we bu babatda anyk tabşyryklary berdi.

Ýurdumyzyň gurluşyk we binagärlik ministri G.Orunow Gurbansoltan eje şaýolunyň ugrunda gurulmagy teklip edilýän Türkmen döwlet binagärlik-gurluşyk institutynyň binasynyň taslamalary barada hasabat berdi. Bellenilişi ýaly, taslamalar bu ýokary okuw mekdebiniň talyplary tarapyndan taýýarlanyldy.

Milli Liderimiz görkezilen taslamalar bilen tanşyp, olara belliklerini aýtdy we degişli düzedişleri girizdi. Hormatly Prezidentimiz bilim edaralarynyň teklip edilýän binalarynyň taslamalary taýýarlanylanda, häzirki zamanyň ýagdaýyndan we dünýä tejribesiniň gazananlaryndan ugur alynmalydygyny belledi we bu babatda işleri talabalaýyk derejede alyp barmagy, görkezilen taslamalaryň täzeden işlenilmegi barada ministre anyk tabşyryklary berdi.

Soňra Aşgabat şäheriniň häkimi R.Gandymow paýtagtymyzda bar bolan inženerçilik-zeýkeş we lagym ulgamlarynyň ýagdaýy we şäheriň çäklerinde ýerasty suwlaryň derejesini peseltmek, şeýle hem bu ulgama degişli desgalary gurmak boýunça teklip edilýän taslamalaryň görnüşleri, olaryň geçiriljek ýerleriniň çyzgylary barada hasabat berdi. Şeýle hem häkim paýtagtymyzyň Parahat — 7 ýaşaýyş toplumynyň çäklerinde gurluşygy alnyp barylýan ýaşaýyş jaýlaryndaky we beýleki desgalardaky işleriň ýagdaýy hem-de paýtagtymyzda gurulmagy teklip edilýän ýaşaýyş jaýlarynyň taslamalary barada hasabat berdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow bu ugra degişli desgalaryň gurluşygynyň taslamalary we onuň bilen baglanyşykly gurluşyk işleriniň maksatnamasy taýýarlanylanda, ylmyň gazananlaryna möhüm üns berilmelidigini, şeýlelikde, bu işlere ylmy esasda seljermeleriň geçirilmelidigini belledi. Şäheriň çäkleriniň yzygiderli giňelýändigini, onuň çäklerinde medeni-durmuş maksatly binalaryň gurluşyklarynyň batly depginlerde dowam edýändigini nazara alyp, degişli inženerçilik desgalarynyň, dürli maksatly binalaryň we lagym ulgamlarynyň gurluşygyna jogapkärçilikli we ylmy taýdan esaslandyrylan derejede çemeleşilmelidir diýip, milli Liderimiz belledi we bu babatda häkime anyk tabşyryklary berdi.

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Ç.Purçekow Aşgabat şäheriniň köçelerini döwrebaplaşdyrmak boýunça işlenip taýýarlanylan taslamalary we oturdylmagy meýilleşdirilýän duralgalaryň, yşyklandyryş ulgamynyň we ýol belgileriniň şekil taslamalary, olaryň görnüşleri barada hasabat berdi.

Döwlet Baştutanymyz soňky ýyllarda sazlaşykly ösüş ýoluna düşen paýtagtymyzyň çäklerinde ýerine ýetirilýän gurluşyk, abadanlaşdyryş we abatlaýyş işleriniň ähli görkezijileri babatda nusgalyk derejede bolmalydygyny belledi. Şunuň bilen baglylykda, şäheriň köçeleriniň we beýleki desgalarynyň durkuny täzelemek işlerinde häzirki zamanyň ösen tejribesi hem-de ylmyň gazananlary işjeň ulanylmalydyr. Bu ugurda ýerine ýetirilýän işlere täzeçil tehnologiýalar, sanly ulgam ornaşdyrylmalydyr diýip, milli Liderimiz belledi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow paýtagtymyzda alnyp barylýan gurluşyk işleriniň toplumlaýyn esasda ýerine ýetirilmelidigini, şunda ýokary tehnologiýaly ulgamy ornaşdyrmak, dünýäniň ösen tejribesini öwrenmek hem gurluşygyň tehniki görkezijileriniň ýokary halkara derejä laýyk gelmegini üpjün etmek meselelerine möhüm ähmiýet berilmelidigini belledi we bu babatda degişli ýolbaşçylara birnäçe anyk tabşyryklary berdi.

Soňra döwlet Baştutanymyz bu ýerde iş maslahatyny geçirdi. Milli Liderimiziň belleýşi ýaly, häzirki döwürde ak mermerli Aşgabat «Aziýanyň merjen şäheri» hökmünde ykrar edilip, dünýäniň iň owadan we ýaşamak üçin amatly şäherleriniň birine öwrüldi. Soňky ýyllarda paýtagtymyzda etraplar tutuşlygyna döwrebap ýagdaýa getirildi. Täze iri ýaşaýyş toplumlary bina edilip, durmuş hem-de beýleki maksatly köp sanly desgalar guruldy.

Şoňa görä-de, şäher ajaýyp binagärlik çözgütleri bilen täze desgalaryňdyr kaşaň binalaryň gurulmagy netijesinde barha gözelleşýär. Biz geçen ýyl şäheriň demirgazygynda ägirt uly, döwrebap we täzeçil taslamanyň durmuşa geçirilmegine badalga berdik. Bu taslamada dünýä tejribesinde giňden ulanylýan şähergurluşyk çözgütleri we milli binagärlik däpleri öz beýanyny tapar diýip, döwlet Baştutanymyz sözüni dowam etdi.

Hormatly Prezidentimiz «Aşgabat-siti» diýip atlandyrylan bu ýaşaýyş toplumynyň gurluşygyny ýokary derejede üpjün etmek maksady bilen, ýörite pudagara toparynyň döredilendigini we onuň düzüminiň tassyklanandygyny aýtdy.

Täze guruljak ýaşaýyş toplumynda alnyp baryljak işlere gözegçilik etmek üçin Gurluşyk we binagärlik ministrliginde Gurulýan desgalaryň direksiýasy döredildi. Ýurdumyzyň raýatlarynyň bu özboluşly ýaşaýyş toplumynyň gurluşygy bilen bagly garaýyşlaryny beýan etmekleri üçin, «Aşgabat-siti» portaly döredildi we işe girizildi diýip, milli Liderimiz belledi.

Paýtagtymyzdaky täze şähere öwrüljek «Aşgabat-sitiniň» Baş meýilnamasynyň şekil taslamasyna laýyklykda, 200-den gowrak binany öz içine alýan bu ägirt uly toplumda 12-den 35 gata çenli belent binalaryň gurulmagynyň göz öňünde tutulýandygyny belledi.

Döwlet Baştutanymyz täze şäher üçin saýlanyp alnan ýerde jikme-jik inženerçilik-gözleg işlerini geçirmek, durnuksyz topraklary berkitmek üçin zerur çäreleriň görülmelidigine ünsi çekdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow ýerine ýetirilýän işlerde iň soňky «smart», ýagny «akylly» tehnologiýalary ornaşdyrmagyň hem-de her binadyr desgany sanly ulgamyň enjamlary bilen üpjün etmegiň, sanlylaşdyrmagyň ýokary tehnologiýaly ulgamyny ornaşdyrmagyň zerurdygyny nygtady.

Döwlet Baştutanymyz 2021-nji ýylyň ýurdumyzyň taryhynda aýratyn ähmiýetli ýyllaryň biri bolandygyny belledi. Geçen ýylyň dowamynda örän möhüm taryhy wakalaryň ikisi — Aşgabat şäheriniň 140 ýyllygy hem-de mukaddes Garaşsyzlygymyzyň 30 ýyllyk şanly ýubileýi uly dabaralara beslendi. Muny şöhrata beslenen ýylyň dowamynda amala aşyrylan beýik işleriň mysalynda hem görmek bolýar.

Häzirki döwürde Aşgabadyň binagärlik keşbini döwrebaplaşdyrmak, şäheri bagy-bossanlyga öwürmek, täze ýaşaýyş toplumlaryny gurmak, hereket edýän inžener-tehniki ulgamlaryň durkuny täzelemek, ýol-ulag düzümini ösdürmek, şäherimiziň tämiz bolmagyny üpjün etmek boýunça giň möçberli çäreler durmuşa geçirilýär.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow iş maslahatynyň barşynda Aşgabat şäher häkimliginiň gulluklarynyň we ugurdaş düzümleriniň ýolbaşçylarynyň, hünärmenleriniň alyp barýan işleri baradaky hasabatlaryny diňledi.

Degişli gulluklaryň ýolbaşçylary hasabatlarynda ýurdumyzyň baş şäheriniň binagärlik aýratynlygy, gurulmagy teklip edilýän dürli maksatly desgalaryň taslamasyny taýýarlamak boýunça ýerine ýetirilýän işler we onuň esasy ugurlary barada giňişleýin maglumatlary berdiler.

Ak mermerli Aşgabatda giň möçberli şähergurluşyk maksatnamasyny ýerine ýetirmegiň çäklerinde şäherde alnyp barylýan gurluşyk işleriniň binagärlik çözgütlerine wajyp orun degişlidir. Munuň özi paýtagtymyzda bir bitewi binagärlik sazlaşygynyň emele gelmegini şertlendirýär.

Hasabatlardan görnüşi ýaly, şäheriň arassaçylygy we abadançylyk derejesi hemişe ünsde saklanylýar. Bu ugurda alnyp barylýan işler Aşgabat şäheriniň derejesine laýyklykda ýola goýulýar. Şol bir wagtyň özünde döwlet Baştutanymyzyň tabşyrygyna laýyklykda, paýtagtymyzyň ilatyny arassa agyz suwy, elektrik energiýasy, tebigy gaz bilen üpjün etmek meselelerine aýratyn üns berilýär. Bu ugurda ýörite iş meýilnamasy taýýarlanylyp, ondan gelip çykýan wezipeleriň üstünlikli ýerine ýetirilmegi ugrunda zerur tagallalar edilýär. Şeýle hem şäherde arassaçylyk, abadanlaşdyryş işleri bilen bir hatarda, zeýkeş-aragatnaşyk ulgamynyň, suwaryş gullugynyň işini kämilleşdirmek meseleleri möhüm wezipe hökmünde kesgitlenildi. Şunlukda, ýaşaýyş jaýlarynyň üpjünçiligine, olaryň ýyladyş ulgamynyň sazlaşykly işiniň ýola goýulmagyna aýratyn ähmiýet berilýär.

Hasabatlaryň çäklerinde şäheriň ilatyny aragatnaşygyň häzirki zaman düzümleri bilen üpjün etmek, saglyk öýleriniň kadaly işini ýola goýmak, şol bir wagtyň özünde şäheriň çäklerinde ýokary ekologik ýagdaýy saklamak meseleleri häzirki döwrüň möhüm talaby hökmünde kesgitlenildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow paýtagtymyzy döwrebap derejede ösdürmek, degişli gulluklaryň işgärleriniň hünär derejesini ýokarlandyrmak we dünýäniň ösen tejribesini öwrenmek hem-de täzeçil usullary milli ýörelgeler bilen utgaşdyrmak meseleleriniň ähmiýetlidigini belläp, bu wezipeleriň üstünlikli ýerine ýetirilmegine jogapkärçilikli çemeleşilmelidigini belledi. Şunuň bilen baglylykda, ýerli çig mallardan taýýarlanylýan gurluşyk serişdeleriniň önümçilik mukdarynyň artdyrylmagyna, olaryň ýokary hil derejesine eýe bolmagyna möhüm ähmiýet berilmelidir. Biziň maksadymyz özboluşly binagärlik aýratynlygy bilen tapawutlanýan şäheri döretmekden ybaratdyr diýip, milli Liderimiz sözüni dowam etdi.

Jemagat hojalygynyň we beýleki degişli gulluklaryň işiniň talabalaýyk ýola goýulmagy, şäherde ýokary arassaçylyk we abadanlaşdyryş işleriniň kämilleşdirilmegi, düzüme degişli kuwwatly tehnikalaryň netijeli peýdalanylmagy häzirki döwrüň möhüm talaby bolup durýar.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow şäher ilatynyň durmuş üpjünçiliginiň hem üns merkezinde saklanylmalydygyny, paýtagtymyzyň çäklerinde bar bolan gök zolaklaryň giňeldilmelidigini we şäheriň toprak-howa şertleriniň nazara alnyp, bag nahallarynyň oturdylmalydygyny belledi. Şeýle hem ýurdumyzyň gurluşyk toplumynda gazanan oňyn tejribeleri “Aşgabat-siti” ýaşaýyş toplumynyň gurluşygynda işjeň ulanylmalydyr. Bu işler bilen bir hatarda şäher ilatyna edilýän hyzmatlaryň görnüşleri artdyrylmalydyr hem-de hili gowulandyrylmalydyr diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy we bu babatda birnäçe anyk görkezmeleri berdi.

Soňra Türkmen döwlet binagärlik-gurluşyk institutynyň rektory P.Orazow häzirki döwürde institutda ýurdumyz üçin zerur binagärleri, taslamaçylary we gurluşykçylary taýýarlamak boýunça alnyp barylýan işler, bu ugra degişli okuw sapaklarynyň maksatnamasyny döwrüň talabyna laýyk derejede kämilleşdirmek babatda döwlet Baştutanymyzyň ozal beren tabşyryklarynyň ýerine ýetirilişi barada hasabat berdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, ýurdumyzyň gurluşyk senagaty üçin zerur bolan hünärmenleri taýýarlaýan ýokary okuw mekdebinde geçilýän sapaklaryň, amaly okuwlaryň tejribede utgaşdyrylmagynyň, şunda gurluşyk babatda dünýäniň ösen tejribesiniň we häzirki zaman ylmynyň gazananlarynyň netijeli öwrenilmeginiň häzirki döwrüň möhüm talaby bolup durýandygyna ünsi çekdi we bu babatda rektora birnäçe tabşyryklary berdi.

Senagat we gurluşyk önümçiligi ministri B.Annamämmedow milli Liderimiziň tabşyrygyna laýyklykda, ýerli çig mallardan gurluşyk senagaty üçin zerur serişdeleri taýýarlamak, türkmen topragynda bar bolan magdan serişdelerini ylmy taýdan öwrenmek ugrunda ýaýbaňlandyrylan giň möçberli işler barada hasabat berdi.

Döwlet Baştutanymyz ýurdumyzyň gurluşyklaryny zerur serişdeler bilen doly üpjün etmegiň häzirki döwrüň wajyp talabydygyna ünsi çekip, ýerli çig mallardan taýýarlanylýan gurluşyk serişdeleriniň hiline we olaryň berkligine möhüm ähmiýet bermegi tabşyrdy. Bu ugurda öňde durýan wezipeleriň üstünlikli ýerine ýetirilmegine toplumlaýyn esasda çemeleşilmelidir diýip, hormatly Prezidentimiz degişli tabşyryklary berdi.

Soňra gurluşyk we binagärlik ministri G.Orunow ýurdumyzyň dürli künjeklerinde gurulýan medeni-durmuş maksatly binalaryň gurluşyk işleriniň depginlerini ýokarlandyrmak, oňa dünýäniň ösen tejribesini işjeň ornaşdyrmak, şeýle hem bu ugurda halkara hyzmatdaşlygy ösdürmek boýunça alnyp barylýan maksatnamalaýyn işler barada hasabat berdi.

Milli Liderimiz häzirki döwürde tutuş ýurdumyzda bolşy ýaly, Aşgabat şäherinde giň möçberli taslamalaryň birnäçesiniň amala aşyrylýandygyny belledi. Ýerine ýetirilýän gurluşyk işlerinde ýokary hil derejesiniň üpjün edilmegi, olaryň bellenilen möhletlerde gurlup ulanmaga berilmegi häzirki döwrüň möhüm talaby bolup durýar diýip nygtady.

Soňra Aşgabat şäheriniň häkimi R.Gandymow şäheriň ähli düzümleriniň gulluklarynyň işini kämilleşdirmek, paýtagtymyzyň çäklerinde arassaçylygy, abadançylygy yzygiderli ýola goýmak, şol bir wagtyň özünde şäher ilatynyň durmuş üpjünçiligini döwrüň talabyna laýyk derejede kämilleşdirmek ugrunda degişli gulluklaryň sazlaşykly işiniň üpjün edilýändigi barada hasabat berdi.

Döwlet Baştutanymyz ýurdumyzyň baş şäherinde alnyp barylýan işleriň ähli görkezijiler babatda nusgalyk bolmalydygyny belledi. Şunda şäher düzümleriniň işini talabalaýyk guramak, oňa täzeçil tehnologiýalary we häzirki zamanyň ösen tejribesini ornaşdyrmak, şeýlelikde, ak mermerli paýtagtymyzyň gulluklarynyň sazlaşykly işini ýola goýmak meselelerine aýratyn ähmiýet berilmelidir diýip, hormatly Prezidentimiz bu babatda häkime degişli görkezmeleri berdi.

Gurluşyk we binagärlik ministrliginiň “Aşgabat-siti” gurulýan desgalaryň direksiýasynyň ýolbaşçysy Ş.Durdylyýew hasabat bermek bilen, bu ýerde emele geljek täze ýaşaýyş toplumynyň ýerleşjek ýeriniň ylmy taýdan barlag işlerini toplumlaýyn esasda geçirmek, gurluşyga ýokary tehnologiýaly ulgamy ornaşdyrmak we bu ugurda bar bolan dünýä tejribesini öwrenmek meselelerine möhüm ähmiýet berilýändigini belledi.

Döwlet Baştutanymyz hasabaty diňläp, tutuşlygyna täzeçil usullara, häzirki zaman ýörelgelerine esaslanýan “Aşgabat-siti” ýaşaýyş toplumynda gurulmagy meýilleşdirilýän desgalaryň we binalaryň döwrebap binagärlik çözgüdine eýe bolmagyna aýratyn üns berilmelidigini belledi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow täze ýaşaýyş toplumynyň gurluşygyna taýýarlygyň çäklerinde alnyp barylýan işleriň depginleriniň pesdigine ünsi çekip, işleri talabalaýyk guramakda haýal-ýagallyga ýol berilýändigi üçin gurulýan desgalaryň direksiýasynyň ýolbaşçysynyň işine nägilelik bildirdi. Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz işleri degişli derejede ýola goýmagy berk talap etdi.

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Ç.Purçekow ýurdumyzyň gurluşyk senagatynda alnyp barylýan işleriň ýagdaýy, gurluşyk işleriniň 2022-nji ýyl üçin bellenilen meýilnamasy we onda kesgitlenen wezipeleri ýerine ýetirmegiň ugurlary barada hasabat berdi. Bellenilişi ýaly, öňde goýlan wezipeleri ýerine ýetirmekde milli Liderimiziň sargytlaryndan we häzirki zamanyň ösen tejribesinden ugur alnar.

Döwlet Baştutanymyz ýurdumyzyň gurluşyk we senagat toplumynyň öňünde durýan wezipeleriň wajypdygyna ünsi çekip, olary üstünlikli ýerine ýetirmek üçin ägirt uly mümkinçilikleriň bardygyny nygtady.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow iş maslahatyna gatnaşyjylara ýüzlenip, ak mermerli Aşgabadyň Garaşsyz, Bitarap Watanymyzyň paýtagty bolmakdan başga-da, halkara ähmiýetli çäreleriň geçirilýän merkezine öwrülendigini belledi. Şoňa görä-de, paýtagtymyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň esasy ugurlarynda we maýa goýum maksatnamasynda şäher häkimliginiň we onuň müdirlikleriniň amala aşyrmaly işleri doly göz öňünde tutulmalydyr. Paýtagtymyzda ilatyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini has-da gowulandyrmaga, jemagat hyzmatlarynyň hilini düýpgöter ýokarlandyrmaga, pudagy düýpli döwrebaplaşdyrmaga uly üns berilmelidir diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow halkymyzyň ýaşaýyş jaý üpjünçiligini has-da gowulandyrmak maksady bilen, paýtagtymyzy bezeýän ajaýyp binalaryňdyr jemagat desgalarynyň gurluşygynyň giňden alnyp barylmalydygyny, bar bolan ýaşaýyş jaýlarynyň durkuny häzirki zamanyň ösen talaplaryna laýyk getirmek we daş-töweregini abadanlaşdyrmak işleriniň yzygiderli geçirilmelidigini belledi. Bu işler aşgabatlylaryň ýaşaýyş-durmuşynyň ýokary derejesini üpjün etmek bilen olaryň yhlasly zähmet çekmegi we dynç almagy üçin oňaýly şertleri döreder.

Umuman, Aşgabat özüniň belent derejesine laýyklykda, ähli babatda, şol sanda abadançylyk hem-de amatly şertleri bilen öňdebaryjy, sanly tehnologiýalar, bezeg we ekologiýa babatda nusgalyk şäher bolmalydyr diýip, milli Liderimiz belledi.

Döwlet Baştutanymyz berkarar döwletimiziň baş şäherini mundan beýläk-de çalt depginler bilen ösdürmek we hemmetaraplaýyn abadanlaşdyrmak boýunça hemmämiziň öňümizde uly wezipeleriň durýandygyny belläp, ak şäherimiz Aşgabadyň bütin dünýäde abadançylygyň hem-de gülläp ösüşiň nusgalyk merkezine öwrüljekdigine ynam bildirdi.

Durnukly ösüş meseleleri dünýäniň ähli ýurtlary, şol sanda Türkmenistan üçin hem aýratyn ähmiýete eýedir. Durnukly ösüş maksatlary hökümet derejesinde millileşdirildi hem-de döwlet syýasatynda ep-esli derejede uýgunlaşdyryldy.

Ýurdumyzda amala aşyrylýan maksatnamalar, strategiýalar we meýilnamalar özüne esasy ugurlaryň biri hökmünde Durnukly ösüş meseleleriniň yzygiderli amala aşyrmak wezipelerini birleşdirýär.

Eksport kuwwatyny artdyrmak hem-de import garaşlylygyny peseltmek maksady bilen, ýurdumyzda öndürilen harytlaryň daşary ýurtlara iberilýän möçberini artdyrmak hem-de içerki bazarlary ösdürmek boýunça yzygiderli işler alnyp barylýar.

Dünýä ykdysadyýetinde globallaşmak prosesleriniň dowam edýän häzirki şertlerinde daşary ykdysady işiň döwlet kadalaşdyrylyşynyň ähmiýeti has-da artýar. Bu kadalaşdyryşyň derejesi bolsa döwletde amala aşyrylýan daşary ykdysady syýasat tarapyndan kesgitlenilýär. Daşary ykdysady syýasat diýlip, beýleki ýurtlar bilen ykdysady gatnaşyklaryň kadalaşdyrylmagyna we ösdürilmegine düşünilýär. Döwletiň daşary ykdysady syýasaty milli ykdysadyýetiň strategiki maksatlaryny çözmäge gönükdirilen döwletiň düzgünleşdiriş işi bilen ýakyndan arabaglanyşyklydyr.

Döwletiň daşary ykdysady syýasatynda eksporta goldaw bermek babatynda amala aşyrylýan çäreler möhüm orny eýeleýär, çünki olaryň esasy maksady ýurtda ykdysady ösüşi gazanmaklyga gönükdirilendir. Döwlet tarapyndan ykdysadyýete goldaw bermek konsepsiýasy ir döwürlerden bäri hereket edip gelýändigi bellidir. Şunuň bilen baglylykda, eksporta goldaw bermek babatyndaky çäreler ykdysady ösüşiň serişdesi hökmünde hyzmat etmelidir.

Özüniň mazmuny boýunça eksporta döwlet goldawyny bermek milli kärhanalaryň halkara bazarlaryndaky bäsleşige ukyplylygyny ýokarlandyrmaga we milli işewürligiň daşky bazarlara çykmagy üçin oňyn şertleri döretmäge gönükdirilendir. Bu goldaw eksport ediji-kärhanalar tarapyndan özleriniň töwekgelçiliklerini we harajatlaryny azaltmak üçin peýdalanylýar. Bu bolsa öz gezeginde milli girdejiniň artmagyna, telekeçiligiň ösmegine, ilatyň iş bilen üpjünçiligine özüniň oňyn täsirini ýetirýär.

Milli önümleriň daşary ýurtlara iberilýän möçberlerini artdyrmak üçin döwlet tarapyndan köpsanly gurallar we çäreler ulanylýar. Dünýä döwletleriniň aglaba köpüsinde eksporta goldaw bermek boýunça ýöriteleşen institutlar hereket edýär.

Käbir alymlar tarapyndan ýerine ýetirilen ylmy-barlag işlerde eksporta goldaw bermek bilen ykdysady ösüşiň arasyndaky baglanyşyklar ýüze çykarylýar. Şol bir wagtyň özünde alymlaryň beýleki topary bu işlerde usulyýet ýetmezçiliginiň bardygyny nygtap geçýärler. Şeýle hem bolsa, eksport işinde döwlet goldawyndan peýdalanýan kärhanalar daşky bazarlarda bäsleşik göreşinde üstünlik gazanmakda uly artykmaçlyklara eýedirler. Başga bir tarapdan, eksport işi adatça milli we halkara söwda-ykdysady faktorlarynyň täsiri astynda bolýar. Bu faktorlar bolsa toplumlaýyn öwrenilmäge degişlidir. Milli kärhanalaryň eksport işine a) tarif we tarif däl; b) döwletiň pul-maliýe düzgünleşdirmesi we milli eksport edijileri maliýe taýdan goldamak çäreleri; ç) erkin söwda barada ylalaşyklary baglaşmak we erkin söwda zolaklaryny ösdürmek; d) milli maýadarlary goldamak we başga çäreleri amala aşyrmak arkaly täsir edilýär.

Hormatly Prezidentimiziň karary bilen 2015-nji ýylda “Türkmenistanda öndürilýän önümleriň daşary ýurtlara iberilýän möçberini artdyrmak boýunça Döwlet maksatnamasy” kabul edildi. Bu maksatnamada Türkmenistanda öndürilýän önümleriň daşary ýurtlara iberilýän möçberlerini artdyrmagyň esasy ugurlary kesgitlenildi.

Türkmenistanda eksport işine tarif düzgünleşdirmesiniň üsti bilen goldaw bermek boýunça hem işler yzygider tertipde alnyp barylýar. Olara mysal hökmünde Türkmenistanyň Prezidentiniň 2016-njy ýylyň mart aýynda çykaran “Türkmenistanda öndürilýän ýüňi hem-de elde dokalan haly we haly önümlerini daşary ýurtlara ýerlemegi kämilleşdirmek hakynda” karary bilen milli telekeçilerimize ady agzalyp geçilen önümleri daşary ýurtlara erkin ýerlemäge mümkinçilik berildi.

Şeýlelikde, göz öňünde tutulýan maksatnamalaýyn çäreleriň durmuşa geçirilmegi ýakyn geljekde Türkmenistanda ýeterlik derejede ösen bazar düzümini döretmäge hem-de ählumumy ykdysady ulgama has doly goşulyşmaga, daşary söwda dolanyşygyny ep-esli artdyrmaga, önümçiligiň ähli ulgamlaryna innowasion tehnologiýalary giňden ornaşdyrmaga, biziň haryt öndürijilerimiziň bäsdeşlige ukyplylygyny ýokarlandyrmaga mümkinçilik berer.

 Ymam NAZAROW, Orazjemal MYRADOWA, 

Türkmen döwlet maliýe institutynyň mugallymlary

Ýurdumyzda obasenagat toplumyny ösdürmek bilen baglanyşykly soňky ýyllaryň dowamynda iri möçberli özgertmeleriň uly toplumy durmuşa geçirilýär. Şu özgertmeleriň esasy maksady azyk bolçulygyny üpjün etmekden ybaratdyr. Üstümizdäki ýylda hem oba hojalyk önümleriniň ýeterlik mukdarda öndürilmegi üçin netijeli çäreler görülýär. Mälim bolşy ýaly, geçen hepdede hormatly Prezidentimiz «Welaýatlar boýunça 2022-nji ýylda oba hojalyk ekinlerini ýerleşdirmek hem-de önümleri öndürmek hakynda» hem-de «Türkmenistanda 2022-nji ýylda gowaçanyň ýokary hasylyny ýetişdirmek hakynda» Kararlara, şeýle hem «Welaýatlar hem-de etraplar boýunça suwdan peýdalanmagyň çäklendirilen möçberlerini tassyklamak hakynda» Buýruga gol çekdi.

Şu ýylyň 17-nji ýanwarynda hormatly Prezidentimiziň Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň obasenagat toplumyna gözegçilik edýän orunbasarynyň hem-de welaýatlaryň häkimleriniň gatnaşmaklarynda sanly ulgam arkaly geçiren iş maslahatynda hem obasenagat toplumyny mundan beýläk-de özgertmäge, öndürilýän oba hojalyk önümleriniň möçberini artdyrmaga hem-de ýurdumyzda azyk bolçulygyny üpjün etmäge gönükdirilen şol möhüm resminamalardan gelip çykýan wezipeler kesgitlenildi.

Ýurdumyzyň ähli ýerinde bolşy ýaly, biziň welaýatymyzda hem şol Kararlara laýyklykda gowaçanyň, ýazlyk we güýzlük ýeralmanyň, soganyň, gök-bakja we beýleki oba hojalyk ekinleriniň ekiljek ýerlerini, tohumlaryny hem-de ekişde ulanyljak tehnikalardyr gurallary möwsüme taýýarlamak işleri gyzgalaňly alnyp barylýar, ilatyň ýokumly önümlere bolan islegini kanagatlandyrmak üçin gök we bakja önümleriniň öndürilişiniň möçberini artdyrmak boýunça öňde goýlan wezipeleri çözmek maksady bilen giň möçberli işler amala aşyrylýar.

«Halkyň Arkadagly zamanasy» ýylynda welaýatymyz boýunça 263 müň 133 gektar ýerde oba hojalyk ekinleri ösdürilip ýetişdiriler. Şol ýeriň 130 müň gektaryna gowaça ekiler. Şonça meýdandan 320 müň tonna ýokary hilli hasyl almak meýilleşdirildi. Şeýle hem 10,2 müň gektara şaly, 2,3 müň gektara ýeralma, 3 müň 950 gektara gök ekin, 2,1 müň gektara bakja ekinleri, 3 müň 320 gektara kösükli däneli ekinler we künji, 2,3 müň gektara mekgejöwen we bir ýyllyk otlar ekiler. Şu günler welaýatymyzyň bugdaý ekilen 130 müň gektar meýdanynda agrotehnikanyň kadalaryna laýyklykda ideg işleri dowam edýär. Esasy azyklyk ekinleriň biri bolan ýeralmanyň ekilýän meýdany hem geçen ýyllardakysyndan köp bolar. Tutuş ýurdumyz boýunça şu ýyl ýeralma we gök-bakja ekinlerini ýetişdirmek üçin bölünip berlen ýerleriň meýdany 50 müň 450 gektar köpelýär. Ýeralma we gök-bakja ekinlerini ekmek üçin bölünip berlen ýerleriň meýdany ýurdumyz boýunça 106 müň gektara barabardyr, şol sanda 65 müň gektara bu ekinleriň ýazlyk, 41 müň gektara güýzlük görnüşlerini ekmek meýilleşdirilýär. Welaýatymyzda ýazlyk we güýzlük ýeralmany hem-de gök-bakja ekinlerini ekmek üçin 11 müň 670 gektar ekerançylyk meýdany bölünip berildi. Şu ýyl ýeralmanyň ekilen her gektaryndan 140 sentner hasyl almak göz öňünde tutulýar. Ýazlyk ýeralma we gök-bakja ekinleri üçin 5625 gektar, güýzlük ýeralma we gök-bakja ekinleri üçin 6045 gektar meýdan bölünip berildi. Şu ýyl welaýatymyzda her gektar ekilen ýerden pomidoryň 250, hyýaryň 200, soganyň 250, kelemiň 250, käşiriň 180, bakja hasylynyň 200 sentnerini ýygnamak maksat edinilýär. Eýýäm ýerleri, tohumlary, ýörite tehnikalary we gurallary ekişe taýýarlamak işlerine hem girişildi. Bugdaýdan boşan ýerlere ekiljek mäş, noýba ýaly aralyk ekinleriň her gektaryndan 15 sentner hasyl ýygnalar.

Milli ykdysadyýetimiziň esasy pudaklarynyň biri bolan obasenagat toplumy, hormatly Prezidentimiziň aýdyşy ýaly, uly mümkinçilige eýedir. Toplumdaky işleriň baý milli tejribä we ugurdaş ylymlaryň öňdebaryjy gazananlaryna esaslanylyp, döwrebap tehnologiýalary ulanmak arkaly sazlaşykly ýöredilmegi ýurdumyzda azyk bolçulygyny pugtalandyrmaga, daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleri öndürmek wezipelerini üstünlikli çözmäge hem-de ilatyň dürli, ýokary hilli önümlere, şol sanda ýeralma, gök-bakja we miwe önümlerine bolan isleglerini doly kanagatlandyrmaga ýardam berer.

Aşgabat, 19-njy ýanwar (TDH). Ozal habar berlişi ýaly, düýn hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Ahal welaýatyna iş saparyny amala aşyrmagynyň öňüsyrasynda ady rowaýata öwrülen Pereňiň nesil ugruna degişli Gözbaş we Keýkilhan atly bedewlerden bolan gurtmele taýçanagyň doglandygy baradaky buşluk habaryny eşidip, Halkara ahalteke atçylyk sport toplumyna bardy. Munuň özi “Halkyň Arkadagly zamanasy” diýen şygar bilen geçýän täze, 2022-nji ýylyň ilkinji günleriniň şatlykly wakasy boldy.

Milli Liderimiz halkymyzda geçmişde hem täze taýçanak dünýä inse, bu habaryň, edil çaga dünýä inen ýaly çar töwerege buşlanýandygyny we oňa mynasyp at dakylýandygyny belläp, taýçanaga Zaman diýip at goýdy hem-de “Geljek 30 ýyly öz içine alýan täze döwre niýetlenen beýik maksatlarymyz bedew bady bilen geljege dowamat-dowam bolsun!” diýdi. Paýhasly pederlerimiz “At — myrat” diýipdirler. Hormatly Prezidentimiz gadymdan gelýän milli däplerimize eýerip, Ogulabat ejäniň ören alajasyny ýagşy arzuwlar bilen taýçanagyň boýnuna dakdy.

Şunuň bilen baglylykda, şol gün hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň atçylyk toplumlaryny döwrebaplaşdyrmaga, atlaryň saklanyş şertlerini hem-de tohumçylyk işini has-da kämilleşdirmäge, atçylyk sportuny we seýisçilik sungatyny ösdürmäge hem-de atşynaslaryň ýaşaýyş-durmuş şertlerini gowulandyrmaga niýetläp, “Türkmen atlary” döwlet birleşigine pul serişdelerini bölüp bermek barada Karara gol çekendigini bellemek gerek.

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe behişdi bedewleriň dünýäde at-abraýyny has-da belende götermäge gönükdirilen resminama laýyklykda, Türkmenistanyň Merkezi bankyna şu pul serişdelerini Durnuklaşdyryş gaznasynyň serişdelerinden ýörite hasaba geçirmek tabşyryldy.

Şu gün “Türkmen atlary” döwlet birleşiginiň mejlisler jaýynda geçirilen “Halkyň Arkadagly zamanasynda bedew sarpasy” atly dabaraly maslahat hem bu möhüm wakalara bagyşlandy. Maslahatda milli Liderimiziň taýsyz tagallalary netijesinde ýurdumyzyň atşynaslygynyň täze belent derejelere ýetendigi bellenildi hem-de döwlet Baştutanymyzyň adyna bu pudagyň ähli işgärleriniň hoşallyk sözleri beýan edildi.

Munuň özi hormatly Prezidentimiziň bu ulgama berýän aýratyn ünsüniň netijesidir. Milli Liderimiz düýn Halkara ahalteke atçylyk sport toplumyna baranda, türkmen atşynaslarynyň Döwlet tugramyzda orun alan ahalteke bedewiniň abraýyny dünýä ýaýmak, şöhratly pederlerimiziň döreden milli atşynaslyk däplerini döwrebap derejede ösdürmek ýaly asylly hünäriň eýesidiklerini ýene-de bir gezek nygtady.

Dabaraly maslahatda çykyş eden tanymal atşynaslar “Halkyň Arkadagly zamanasy” ýylynda doglan taýçanaga milli Liderimiziň Zaman adyny dakmagynyň diňe bir şu ýylyň şygarynyň ruhlandyryjy güýjüni artdyrmak bilen çäklenmän, eýsem, eziz Diýarymyzyň täze eýýamyň belent maksatlaryna ýetmeginde okgunlylygyň hem nyşany boljakdygyny bellediler.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň baştutanlygynda ýurdumyzda pudagy mundan beýläk-de ösdürmek hem-de köpasyrlyk şöhratly däplerini dikeltmek, gorap saklamak we dowam etdirmek, ugurdaş ylmy höweslendirmek, deňi-taýy bolmadyk arassa ahalteke tohumynyň baş sanyny köpeltmek, ony dünýäde giňden wagyz etmek, bu ulgamda netijeli halkara hyzmatdaşlygy işjeňleşdirmek boýunça giň möçberli işler amala aşyrylýar.

Döwlet Baştutanymyzyň hemmetaraplaýyn aladasy netijesinde öz ömrüni behişdi bedewleri ösdürip ýetişdirmäge bagyş eden atşynaslaryň we seýisleriň zähmet çekmekleri üçin ähli şertler döredildi.

Ussat çapyksuwar hem-de behişdi bedewleriň hakyky muşdagy bolan hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň tagallalary netijesinde ahalteke bedewlerimiziň dünýädäki şan-şöhraty belent derejelere ýetdi.

Milli Liderimiziň başlangyjy boýunça edara binasy Aşgabatda ýerleşýän Halkara ahalteke atçylyk assosiasiýasy döredildi. Bu assosiasiýa dürli ýurtlaryň atşynaslarynyň we ippologlarynyň duşuşmagy hem-de tejribe alyşmagy üçin netijeli gurama öwrüldi.

Ýurdumyzda her ýyl Türkmen bedewiniň milli baýramy giňden bellenilýär. Däp bolşy ýaly, bu baýrama gabatlanyp, Ahalteke atlarynyň halkara gözellik bäsleşigi, medeniýet işgärleriniň we sungat ussatlarynyň arasynda atlaryň keşbini şekillendirmek boýunça döredijilik gözden geçirilişleri, at çapyşyklar we beýleki çäreler guralýar.

Ýurdumyzyň ähli sebitlerinde döwrebap atçylyk sport toplumlary gurlup, türgenleri taýýarlamaga uly üns berilýär. Şunuň bilen bir hatarda, ahalteke bedewleriniň we at üstündäki oýunlaryň ýokary ussatlygyny görkezýän türkmen ýigitleriniň dünýäniň dürli döwletlerinde geçirilýän uly bäsleşikleriň we sirk festiwallarynyň ýeňijileri bolandyklaryny bellemek buýsançlydyr.

Türkmenistanyň Prezidentiniň Ahalteke atçylyk toplumynyň “Galkynyş” milli at üstündäki oýunlar topary Diýarymyzyň daşynda hem uly meşhurlyga eýedir. Soňky ýyllarda bu topar birnäçe halkara bäsleşiklere gatnaşyp, abraýly baýraklara mynasyp boldy. Toparyň daşary ýurtlardaky çykyşlary uly üstünlige beslendi.

Mälim bolşy ýaly, taryhyň dowamynda türkmen halkynyň wepaly dosty hem-de hemrasy bolan ahalteke bedewleri hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň edebi döredijiliginde hem aýratyn orun eýeleýär.

Milli Liderimiz giňişleýin taryhy we häzirki zaman maglumatlary ylmy taýdan seljermegiň netijesinde behişdi bedewler baradaky ajaýyp kitaplary döretdi.

Ildeşlerimiziň arasynda uly meşhurlyga eýe bolan bu eserler dünýäniň dürli dillerine terjime edilip, daşary ýurt okyjylaryna, şeýle hem ady rowaýata öwrülen ahalteke bedewleri bilen gyzyklanýan hünärmenler hem-de alymlar üçin hem elýeterli boldy.

Dünýäniň birnäçe ýurtlarynda bu täsin tohumyň muşdaklarynyň barha artýandygy bellärliklidir. Türkmenistanyň Prezidentiniň Ahalteke atçylyk toplumyna degişli Akhan atly bedewiň Ginnesiň rekordlar kitabyna girizilmegi halkara jemgyýetçilik tarapyndan behişdi bedewleriň ajaýyp sypatlarynyň ykrar edilmeginiň subutnamasydyr. 2018-nji ýylda Akhan artky iki aýagynda 10 metr aralygy 4,19 sekuntda ýöräp geçmegi başaryp, dünýä rekordyny täzeledi. Bularyň hemmesi döwlet Baştutanymyzyň tagallalary netijesinde atşynaslygyň gadymdan gelýän milli däpleriniň täze many-mazmun bilen baýlaşdyrylýandygynyň misilsiz güwäsidir.

Dabaraly maslahatyň ahyrynda oňa gatnaşyjylar hormatly Prezidentimize Ýüzlenme kabul edip, onda türkmen halkynyň baý mirasyny gorap saklamaga we baýlaşdyrmaga berýän yzygiderli goldawy, ýurdumyzyň atşynaslary barada edýän hemişelik aladasy üçin milli Liderimize tüýs ýürekden hoşallyklaryny beýan etdiler.

glisirrizin turşusyny öndürýän kärhana Türkmenabat şäherinde gurlar

Hormatly Prezidentimiziň ýolbaşçylygynda mundan bir hepde çemesi ozal geçirilen Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň mejlisinde kabul edilen taryhy Karar ähli watandaşlarymyzda çäksiz uly begenji oýardy. Resminama laýyklykda Türkmenistanyň Saglygy goraýyş we derman senagaty ministrligine Türkmenabat şäherinde S.A.Nyýazow adyndaky «Buýan» obasenagat toplumynyň binýadynda buýan köküni gaýtadan işläp, ýylda 390 tonna arassalanmadyk glisirrizin turşusyny öndürjek kuwwatly kärhanany gurmak üçin degişli şertnamany baglaşmaga ygtyýar berildi. Bu gymmatly önümi öndürjek kärhananyň gurluşyk işlerini «Mizemez gadam» hususy kärhanasy alyp barar.

Sanly ulgam arkaly geçirilen Hökümet mejlisinde hem nygtalyşy ýaly, häzir ýurdumyzda öndürilýän eksport harytlarynyň möçberlerini artdyrmak boýunça Döwlet maksatnamasyny hem-de «Saglyk» Döwlet maksatnamasyny üstünlikli durmuşa geçirmekde giň möçberli işler alnyp barylýar. Ekologiýa taýdan arassa ýerli çig mallaryň esasynda taýýarlanylýan dermanlyk serişdeleriň dünýä bazaryndaky bäsdeşlige ukyplylygyny artdyrmak munuň esasy ugurlarynyň biri bolup durýar.

Mälim bolşy ýaly, hormatly Prezidentimiziň 2019-njy ýylyň noýabr aýynda Italiýa Respublikasyna bolan resmi saparynyň çäklerinde Türkmenistanyň Saglygy goraýyş we derman senagaty ministrligi bilen Italiýanyň «Adipson Ind. Srl.» kompaniýasynyň arasynda buýan köküni gaýtadan işläp, arassalanmadyk glisirrizin turşusyny öndürýän kärhananyň gurluşygynyň taslamasyny taýýarlamak hakyndaky Ähtnama gol çekilipdi.

Bu kärhananyň gurluşygynyň potratçysyny seçip almak boýunça geçirilen bäsleşigiň netijesinde «Mizemez gadam» hususy kärhanasynyň täjirçilik teklibi makullanyldy. Şeýle hem bellenilen tertipde gurluşygyň şertleri, desgany tehniki taýdan enjamlaşdyrmagyň ugurlary kesgitlenildi.

1994-nji ýylda esaslandyrylan «Mizemez gadam» hususy kärhanasynyň iri gurluşyklary amala aşyrmakda we gurluşyk serişdelerini öndürmekde baý tejribesi bar. Ilkinji ýyllarynda kerpiç önümçiligi bilen meşgullanan hususy kärhananyň hünärmenleri 2009-njy ýylda dürli maksatly iri binalary gurmaga we düýpli abatlamaga girişdiler. Çärjew etrabynda döredilen hususy kärhana welaýatymyzyň çäginde dürli ýyllarda ýaşaýyş jaýlaryny, orta mekdepleri, çagalar baglaryny, sport mekdeplerini, saglyk öýlerini we beýleki binalardyr desgalary gurdy. «Awaza» milli syýahatçylyk zolagyndaky 3 müň orunlyk awtoduralga hem hut şu hususy kärhananyň gurluşykçylary tarapyndan bina edildi. «Mizemez gadam» hususy kärhanasy önümçiligini 2017-nji ýylda ýola goýan gurluşyk serişdelerini öndürmek boýunça hem dünýä bazaryndaky ornuny barha giňeldýär. Indi bolsa bu kärhananyň gurluşykçylary ýurdumyzyň taryhynda ilkinji gezek buýan kökünden glisirrizin turşusyny öndürjek kuwwatly kärhanany gurarlar.

Hususy kärhananyň baş inženeri Batyr Ibragimow gurluşyk üçin Türkmenabat şäherindäki 2-nji senagat zolagyndan 6 gektar ýeriň bölünip berlendigini gürrüň berýär. Ol Türkmenabadyň pamyk egriji kärhanasyna we welaýat «Miwe» oba hojalyk senagat birleşigine ýakyn ýerleşer.

Baş inžener gurluşykda geodeziýa we surata düşürmek işleriniň tamamlanyp, mobilizasiýa işlerine girişilendigini aýdýar. Şeýle hem şu günler gurluşygyň gitjek ýerine haýat aýlamak we beton garyjy desgany ornaşdyrmak işleri alnyp barylýar. Ýakynda binýat guýmak üçin gazuw işleri başlanar.

Gurluşyk Italiýanyň «Adipson Ind. Srl.» kompaniýasy bilen bilelikde alnyp barlar. Has takygy, işiň tehnologiýa bölümi Italiýanyň kompaniýasyna ynanylar. Gurluşygyň tamamlaýjy tapgyrlarynda arassalanylmadyk glisirrizin turşusyny öndürmek üçin ýörite tehnologiýalaryň ýurdumyza getirilmegine we olaryň italiýaly hünärmenler tarapyndan ornaşdyrylmagyna garaşylýar. Gurluşygy doly tamamlamak 2024-nji ýylyň ýanwar aýyna meýilleşdirilen hem bolsa, «Mizemez gadamyň» hünärmenleri 2023-nji ýylyň ortalaryna çenli gurluşyk işlerini doly tamamlamagy göz öňünde tutýarlar. Hususy kärhananyň özünde ýeterlik derejede tehnika bar, gerek bolsa goşmaça gurluşykçylar işe çekiler. Iň bellenilmeli ýagdaý gurluşyk serişdeleriniň birnäçe görnüşiniň hut «Mizemez gadam» hususy kärhanasynyň öz hünärmenleri tarapyndan öndürilýänligidir. Has takygy, bu kärhana häzirki wagtda izogam, bitum, kolekum, kerpiç ýaly gurluşyk serişdelerini öndürmek bilen içerki we daşarky bazara ýerleýär. Öňümizdäki iki ýylyň içinde täze gurluşyk üçin zerur bolan bu önümler bilen hususy kärhananyň öz zawody üpjün eder.

Ýeri gelende aýtsak, buýan kökünden alynýan glisirrizini Ýewropa ýurtlarynda, Ýaponiýa, Hytaý we Hindistan ýaly döwletlerde bezeg serişdesi hökmünde (kosmetologiýada), derman we iýmit senagatynda giňden peýdalanýarlar. Diýmek, şeýle gymmatly önümiň ýene iküç ýyl çemesi wagtdan öz ýurdumyzda öndürilip başlanmagy milli ykdysadyýetimize iňňän bähbitli bolar. Türkmenistanda öndüriljek glisirrizin beýleki bir önümçilikler ― kosmetika, iýmit we derman önümleri üçin çig mal bolup hyzmat eder. Bu bolsa eziz Diýarymyzda ýene bir önümçilik sazlaşygyny emele getirer.

Agageldi ITALMAZOW,