Habarlar
Türkmenistan — Özbegistan: strategik hyzmatdaşlygy ösdürmegiň ýoly bilen

Hormatly Prezidentimiziň tabşyrygy boýunça Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Serdar Berdimuhamedowyň ýolbaşçylygynda ýurdumyzyň wekiliýeti Özbegistan Respublikasynyň paýtagty Daşkent şäherine iş saparyny amala aşyrdy we bu ýerde sebitara hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de netijeli ösdürmek, ikitaraplaýyn söwda-ykdysady we syýasy-diplomatik gatnaşyklaryň esasy ugurlaryny ara alyp maslahatlaşmak maksady bilen duşuşyklary geçirdi.

Bu sapar hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň 2021-nji ýylyň oktýabr aýynyň başynda Özbegistan Respublikasyna üstünlikli amala aşyran resmi sapary bilen baglylykda möhüm ähmiýete eýedir. Şonda ýokary derejede geçirilen gepleşikleriň dowamynda milli Liderimiz ynamyň we özara düşünişmegiň häzirki derejesi Türkmenistana we Özbegistana öz gatnaşyklaryny geljegi nazarlap ynamly ýola goýmaga, halkara syýasatyň wajyp meseleleri boýunça çemeleşmeleri ylalaşmaga, ykdysadyýetde, söwdada, maýa goýum işinde, medeni-ynsanperwer ulgamda hyzmatdaşlygyň uzak möhletleýin meýilnamalaryny kemala getirmäge mümkinçilik berýändigini nygtady.

Ýokary hem-de hökümet derejelerinde özara saparlaryňdyr duşuşyklaryň hem-de daşary syýasat edaralarynyň we işewür toparlarynyň ugurlary boýunça gatnaşyklaryň yzygiderli häsiýetde bolmagy döwletara aragatnaşyklaryň okgunly ösdürilýändiginiň aýdyň subutnamasydyr. Özara bähbitlere hem-de tutuş sebitiň abadançylygynyň maksatlaryna kybap gelýän dostluk, hoşniýetli goňşuçylyk, deňhukukly hyzmatdaşlyk ýörelgeleri bu gatnaşyklaryň özenidir.

Bu gün türkmen-özbek gatnaşyklary üstünlikli ösüş ýoluna düşdi. Dostlukly döwletleriň Liderleri — Prezidentler Gurbanguly Berdimuhamedowyň we Şawkat Mirziýoýewiň tagallalary netijesinde, soňky wagtda daşary syýasat ulgamynda gatnaşyklary pugtalandyrmak boýunça anyk ädimler ädildi. Söwda-ykdysady hyzmatdaşlygyň täze gurallary işläp başlady hem-de ynsanperwer ulgamdaky gatnaşyklar yzygiderli giňeldilýär.

Daşkent şäherine iş saparynyň çäklerinde Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Serdar Berdimuhamedowy Özbegistan Respublikasynyň Prezidenti Şawkat Mirziýoýew kabul etdi.

Dostlukly döwletiň Baştutany Özbegistanyň netijeli türkmen-özbek gatnaşyklaryny dostluk, hoşniýetli goňşuçylyk ýörelgeleri hem-de umumy bähbitler esasynda pugtalandyrmaga we ösdürmäge ygrarlydygyny tassyklap, ýurtlarymyzyň arasyndaky hyzmatdaşlygyň rowaçlanmagyna goşýan uly şahsy goşandy üçin hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň adyna hoşallyk sözlerini beýan etdi.

Bellenilişi ýaly, döwletara gatnaşyklaryň ýokary derejesi, açyklygy we aýdyňlygy gatnaşyklary giň ugurlar boýunça ösdürmäge, şol sanda söwda-ykdysady, ulag, medeni-ynsanperwer hyzmatdaşlygynyň uly kuwwatyny durmuşa geçirmäge mümkinçilik berýär.

Duşuşyga gatnaşyjylar ileri tutulýan ugurlarda bilelikdäki tagallalary işjeňleşdirmäge ygrarlydyklaryny nygtap, köpasyrlyk dostluk we hoşniýetli goňşuçylyk gatnaşyklaryna esaslanýan türkmen-özbek hyzmatdaşlygynyň mundan beýläk-de üstünlikli ösdüriljekdigine ynam bildirdiler.

Şeýle hem Daşkende iş saparynyň çäklerinde Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Serdar Berdimuhamedowyň ýolbaşçylygyndaky türkmen wekiliýeti Özbegistan Respublikasynyň Premýer-ministriniň orunbasary, maýa goýumlar we daşary söwda ministri S.Umurzakow bilen duşuşyk geçirdi. Taraplar ozal gazanylan ylalaşyklar we uzak möhletleýin geljek bilen baglylykda, türkmen-özbek hyzmatdaşlygynyň meseleleriniň giň gerimini ara alyp maslahatlaşdylar.

Özara haryt dolanyşygynyň möçberlerini ep-esli artdyrmaga we diwersifikasiýalaşdyrmaga, maýa goýumlaryny çekmäge, täze iri taslamalary amala aşyrmaga, işewür gatnaşyklary pugtalandyrmaga şu günki gün ähli şertleriňdir mümkinçilikleriň bardygy nygtaldy. Bu meseleleri çözmekde bilelikdäki hökümetara topara uly orun berilýär.

Saparyň çäklerinde ýurdumyzyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň hem-de Özbegistanyň işewür toparlarynyň wekilleriniň arasynda hyzmatdaşlyk etmek barada birnäçe resminamalara gol çekildi.

Türkmen wekiliýeti üçin Daşkendiň tehnoparkynda ýaýbaňlandyrylan senagat we oba hojalyk sergisine gezelenç guraldy. Sergide bu ulgamlardaky geljegi uly, ýokary tehnologik taslamalar barada giňişleýin maglumat berilýär.

Şeýlelikde, Türkmenistanyň wekiliýetiniň ikitaraplaýyn gatnaşyklaryň möhüm ugurlary boýunça geçiren iş duşuşyklary netijeli hyzmatdaşlygy giňeltmek üçin uly mümkinçilikleriň bardygyny tassyklady. Bu hyzmatdaşlyk Prezidentler Gurbanguly Berdimuhamedowyň we Şawkat Mirziýoýewiň özara ynanyşmak gatnaşyklary, dostlukly döwletleriň Liderleriniň alyp barýan parahatçylyk söýüjilik syýasaty netijesinde ýyl-ýyldan täze many-mazmuna eýe bolýar.

(TDH)

19.01.2022
Türkmenistanyň Prezidenti Ahal welaýatynyň edara ediş merkeziniň gurluşygynyň barşy bilen tanyşdy

Ahal welaýaty, 18-nji ýanwar (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Ahal welaýaty boýunça iş saparyny amala aşyryp, bu sebitiň täze, döwrebap edara ediş merkeziniň gurluşygynda ýaýbaňlandyrylan giň möçberli işler bilen tanyşdy.

Irden döwlet Baştutanymyz bu iri möçberli gurluşyk taslamasynyň durmuşa geçirilýän ýerine tarap ugrady.

Häzir Ahal welaýatynyň täze, döwrebap edara ediş merkeziniň gurluşygynda alnyp barylýan işler döwrüň talabyna laýyk derejede, ýokary depginde alnyp barylýar. Munuň özi milli Liderimiziň başyny başlan giň möçberli şähergurluşyk maksatnamasynda kesgitlenen wezipeleriň üstünlikli durmuşa geçirilýändigini görkezýär. Döwlet Baştutanymyzyň yzygiderli tagallasy netijesinde ýurdumyzyň ähli sebitleri, şol sanda Ahal welaýaty durmuş-ykdysady taýdan sazlaşykly ösüş ýoluna düşdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow şu gün ir säher bilen Köpetdagyň etegindäki ajaýyp künjekleriň birinde ýerleşýän Halkara ahalteke atçylyk sport toplumynda täze taýçanagyň dünýä inendigi baradaky hoş habary eşidip, bu topluma sowuldy.

Bu ýerde işleýän atşynas milli Liderimizi mähirli garşylap, döwlet Baştutanymyza täze doglan taýy görkezdi.

Hormatly Prezidentimiz atşynas bilen salamlaşyp, onuň iş aladalary, maşgala durmuşy, hal-ahwallary bilen içgin gyzyklandy hem-de onuň Döwlet tugramyzda orun alan ahalteke bedewiniň şöhratyny dünýä ýaýmak, şöhratly pederlerimiziň döreden milli atşynaslyk däplerini döwrebap derejede ösdürmek ýaly asylly käriň eýesidigini belledi. Milli Liderimiz bu ugurda mundan beýläk-de zerur mümkinçilikleriň üpjün edilmegi üçin döwletimiz tarapyndan yzygiderli alada ediljekdigini aýtdy.

Döwlet Baştutanymyz täze ýylyň ilkinji günlerinde nurana taýçanagyň dünýä inmeginiň taryhy pursatlary buşlaýan şatlyga öwrülendigini belledi. Milli Liderimiz “At — myrat” diýlişi ýaly, häzirki döwürde pederlerimizden miras galan seýisçilik sungatynyň döwrebap derejede dowam edýändigini, behişdi bedewleriň göwnejaý idedilmegine, olaryň tohum arassalygynyň goralyp saklanylmagyna möhüm ähmiýet berilýändigini belläp, atşynaslara alyp barýan asylly işleri üçin minnetdarlyk bildirdi.

Türkmenistanyň Prezidentiniň Ahalteke atçylyk toplumynyň seýsi, Türkmenistanyň ussat halypa çapyksuwary O.Annalyýew milli Liderimiziň bu künjege Şa gadamynyň düşen pursatlarynda ady rowaýata öwrülen Pereňiň nesil ugruna degişli Gözbaş we Keýkilhan atly bedewlerden bolan gurtmele reňkli taýçanaga at dakyp bermegini hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowdan haýyş etdi.

Döwlet Baştutanymyz geçmişde her bir türkmeniň howlusynda atyň bolandygyny, eger, täze taýçanak dünýä inse, bu habaryň edil çaga dünýä inen ýaly çar töwerege buşlanandygyny we oňa mynasyp at dakylandygyny gürrüň berdi. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow halkymyzyň bu ýyly “Halkyň Arkadagly zamanasy” diýip atlandyrandygyny aýdyp we şundan ugur alyp, bu taýçanaga Zaman diýlip at dakylsa ýerine düşjekdigini belledi.

— Goý, bu taýyň ady Zaman bolsun! Geljek 30 ýyly öz içine alýan täze döwre niýetlenen beýik maksatlarymyz bedew bady bilen dowamat-dowam bolsun! — diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy.

Soňra milli Liderimiz asyrlar aşyp gelýän ýagşy dessurlara eýerip, Ogulabat ejäniň ören alajasyny ýagşy arzuwlar bilen taýçanagyň boýnuna dakdy.

Milli Liderimiz atşynaslara alyp barýan döwletli işlerinde mundan beýläk-de üstünlikleri arzuw edip, bu ýerden ugrady.

Atşynasa döwlet Baştutanymyzyň adyndan sowgat gowşuryldy.

Soňra hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Ahal welaýatynyň täze, döwrebap edara ediş merkezine tarap ugrady.

Bu ägirt uly taslamanyň durmuşa geçirilmegine 2019-njy ýylyň aprelinde döwlet Baştutanymyzyň gatnaşmagynda badalga berildi. Täze, döwrebap şäheriň gurulmagy üçin seçilip alnan ýeriň ähli görkezijiler babatda şähergurluşyk maksatnamasynyň talaplaryna doly laýyk gelýändigini bellemek gerek. Munuň özi hormatly Prezidentimiziň halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesiniň ýokarlandyrylmagyny, ekologik abadançylygyň üpjün edilmegini öz içine alýan durmuş-ykdysady wezipeleriň üstünlikli amala aşyrylýandygyny görkezýär. Bu bolsa milli Liderimiziň baştutanlygynda amala aşyrylýan we “Döwlet adam üçindir!” diýen şygary baş ýörelge edinýän syýasatynyň esasy ugurlarynyň biridir.

Gurluşyk işlerinde öňdebaryjy tehnologiýalaryň we iň gowy tejribäniň işjeň ulanylmagy, bina edilýän dürli maksatly desgalaryň öz wagtynda gurlup ulanylmaga berilmegi we ýokary hil derejesiniň üpjün edilmegi bilen baglanyşykly meselelere möhüm ähmiýet berilýär. Munuň özi ýurdumyzyň gurluşyk senagatynyň köpugurly kuwwata eýediginiň aýdyň subutnamasydyr.

Milli Liderimiz binalaryň, desgalaryň gurluşygynda bolşy ýaly, olaryň bezeg işlerinde, şol sanda ýanaşyk ýerleriniň abadanlaşdyrylmagynda häzirki zamanyň ösen tejribesiniň hem-de ylmyň gazananlarynyň işjeň ulanylmagynyň wajypdygyna ünsi çekdi we bu babatda degişli ýolbaşçylara anyk tabşyryklary berdi.

Döwlet Baştutanymyz welaýatyň häkimliginiň öňündäki meýdançada oturdylýan, beýikligi 40 metr bolan “Ahal” monumentiniň gurluşygynyň ýagdaýy bilen tanyşdy.

Milli Liderimiz halkymyz üçin has amatly şertleri döretmegiň şähergurluşyk maksatnamasyny hem-de tutuş döwlet syýasatyny amala aşyrmakda esasy ýörelge bolmalydygyna ünsi çekdi. Milli binagärligiň iň gowy däplerini we dünýäniň şähergurluşyk babatdaky gazananlaryny özünde jemleýän, giň gerimde gurulýan döwrebap desgalaryň ählisi şu ýörelgä laýyk gelmelidir.

Soňra milli Liderimiz Ahal welaýatynyň täze, döwrebap edara ediş merkeziniň çäklerinde gurulýan we ýurdumyzyň beýleki künjeklerinde bina edilmegi meýilleşdirilýän desgalaryň şekil taslamalary hem-de ýerleşjek ýerleriniň çyzgylary bilen tanyşdy.

Bu ýerde görkezilýän şekil taslamalary barada ýurdumyzyň Gurluşyk we binagärlik ministrliginiň gurulýan desgalaryň direksiýasynyň ýolbaşçysy D.Orazow hasabat berdi.

Döwlet Baştutanymyzyň garamagyna “Ahal” monumentiniň hem-de Ahal welaýat çagalar sagaldyş-dikeldiş merkeziniň binasynyň içki we daşky görnüşleriniň, onuň enjamlaşdyrylyş aýratynlyklarynyň taslamalary hödürlenildi. Şekil taslamalaryň hatarynda täze edara ediş merkeziniň çäginde gurulýan 100 we 150 orunlyk çagalar baglarynyň içki bezeg aýratynlyklary, enjamlaşdyrylyşy barada giňişleýin maglumat berýän şekiller hem bar.

Merkezde bina edilýän ähli desgalarda döredilýän mümkinçilikleriň häzirki döwrüň ösen talaplaryna, Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwrüniň belent ruhuna laýyk gelmegi baş wezipe hökmünde kesgitlenildi. Şunda adamlaryň bagtyýar durmuşy hem-de göwnejaý dynç almagy we öndürijilikli işlemegi üçin zerur şertleriň döredilmegi häzirki döwrüň möhüm talaby bolup durýar diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow aýtdy.

Ahal welaýatynyň täze, döwrebap edara ediş merkeziniň gurluşygyna bolşy ýaly, onuň binagärlik derejesine, yşyklandyryş ulgamyna, şol bir wagtyň özünde durmuş maksatly desgalaryň gurluşygyna möhüm orun degişlidir. Şeýle-de häzirki zaman stadionlarynyň, sport desgalarynyň gurluşygyna hem-de enjamlaşdyrylyşyna, aýratyn-da, desgalarda sport bilen meşgullanmak üçin zerur mümkinçilikleriň üpjün edilmegine uly üns berilýär.

Döwlet Baştutanymyzyň garamagyna täze edara ediş merkezinde gurulmagy meýilleşdirilýän inžener ulgamlarynyň ýerleşiş çyzgysy hem hödürlenildi. Milli Liderimiz inženerçilik-tehniki ulgamlarynyň gurluşygynda häzirki zamanyň ösen tejribesiniň ulanylmagynyň zerurdygyny belläp, bu babatda birnäçe anyk tabşyryklary berdi.

Döwlet Baştutanymyz bu ýerde görkezilýän taslamalar bilen tanyşlygyň dowamynda myhmanhanada dörediljek şertler bilen gyzyklandy. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow döwrebap myhmanhanany we söwda merkezini atlandyrmak boýunça teklipler bilen tanşyp, myhmanhana “Marköw”, söwda merkezine bolsa “Gökdere” atlarynyň dakylmagynyň maksadalaýyk boljakdygyny aýtdy.

Şeýle hem döwlet Baştutanymyzyň garamagyna ýol-ulag düzümine degişli desgalaryň, şol sanda guruljak duralgalaryň, olaryň içinde oturdyljak oturgyçlaryň, yşyklandyryjylaryň, ulanyljak içki bezeg serişdeleriniň, ýerasty geçelgeleriň şekil taslamalary hödürlenildi.

Desgalar gurlanda we timarlaýyş işleri geçirilende, ýokary hilli serişdeler ulanylmalydyr. Şol serişdeler ýurdumyzyň howa şertlerini, ekologiýa we halkymyzyň milli bezeg aýratynlyklaryny nazara almak bilen, berkligi we amatlylygy göz öňünde tutulyp seçilip alynmalydyr. Binalaryň we desgalaryň keşbinde, içki bezeginde milli binagärligiň ajaýyp däpleri bilen sazlaşykda binagärlik we bezeg ulgamyndaky gazanylan üstünlikler öz beýanyny tapmalydyr. Munuň özi ýurdumyzda gurulýan desgalara aýratyn öwüşgin çaýýar diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Ç.Gylyjow ýurdumyzyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesine agza hususyýetçileriň alyp barýan gurluşyk işleri, aýratyn-da, olaryň dürli maksatly desgalaryň gurluşygyna gatnaşyşy hem-de Aşgabat — Türkmenabat ýokary tizlikli awtomobil ýolunyň Tejen — Mary böleginiň gurluşygynyň alnyp barlyşy barada hasabat berdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow ýurdumyzy senagat taýdan ösdürmekde, halkara hyzmatdaşlygy işjeňleşdirmekde möhüm ähmiýeti bolan döwrebap awtomobil ýolunyň Tejen — Mary böleginiň gurluşygyna ak pata berip, onda ýokary halkara ülňülere laýyk gelýän hil derejesiniň üpjün edilmeginiň we desganyň bellenen möhletlerde gurlup, ulanmaga berilmeginiň esasy talap bolup durýandygyna ünsi çekdi.

Ahal welaýatynyň täze, döwrebap edara ediş merkeziniň gurluşygynda seýilgäh-dynç alyş zolagynyň ýerleşdirilmegine möhüm ähmiýet berilýär. Zolagyň çäginde «Ahal welaýatynyň taryhy-medeni seýilgähi» diýlip atlandyrylan bölekde sebitde bar bolan taryhy ýadygärlikleriň, aramgähleriň we zyýarat edilýän ýerleriň, ýadygärlikleriň şekilleri ýerleşdiriler.

Milli Liderimiz seýilgähiň daş-töwereklerinde dag arçasyny ekmegiň maksadalaýyk boljakdygyny belledi we bu ýerde ekiljek baglaryň ideg işlerine möhüm ähmiýet berilmelidigine ünsi çekdi. Munuň özi bu künjekde ýokary ekologik ýagdaýyň saklanmagynda aýratyn ähmiýetlidir.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow welaýat merkeziniň ähli desgalarynyň gurluşygynda täzeçil tehnologiýalary, nou-haulary, sanly ulgamy, öňdebaryjy tejribäni peýdalanmak baradaky meselelere ünsi çekdi. Şunuň bilen baglylykda, alnyp barylýan gurluşyk işlerinde milli binagärlik ýörelgeleri bilen dünýä tejribesiniň ösen ugurlary, ylmyň gazananlary utgaşdyrylmalydyr diýip, döwlet Baştutanymyz belledi we degişli ýolbaşçylara anyk tabşyryklar berildi.

Soňra hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow bu ýerde degişli ýolbaşçylaryň hem-de Ahal welaýatynyň täze, döwrebap edara ediş merkezinde ýerine ýetirilýän gurluşyklaryň potratçylarynyň ýolbaşçylarynyň gatnaşmagynda iş maslahatyny geçirdi.

Döwlet Baştutanymyz iş maslahatyna gatnaşyjylara ýüzlenip, bu ýere gelýärkä, Halkara ahalteke atçylyk sport toplumynda täze taýçanagyň dünýä inendigini eşidip, oňa baryp görendigini we atşynaslar bilen söhbetdeş bolandygyny aýtdy.

Milli Liderimiz ýurdumyzda atçylyk pudagyny mundan beýläk-de yzygiderli ösdürmek ugrunda zerur tagallalaryň edilýändigini belläp, Ahal welaýatynyň täze, döwrebap edara ediş merkezinde atçylyk ulgamyna degişli ýokary okuw mekdebiniň gurulýandygyna, onuň bölümlerinde ahalteke atlarynyň aýratynlygyny, olary mundan beýläk-de ösdürmegiň we talabalaýyk derejede ideg etmegiň ugurlaryny öwrenmek boýunça degişli okuw maksatnamalarynyň taýýarlanylýandygyna ünsi çekdi. Munuň özi ahalteke bedewleriniň asyl mekanynda behişdi bedewleriň hemmetaraplaýyn ösdürilmegi, olaryň dünýädäki abraýynyň belende galmagy ugrunda toplumlaýyn işleriň amala aşyrylýandygyny görkezýär.

Döwlet Baştutanymyz bu baradaky gürrüňi dowam edip, wise-premýer E.Orazgeldiýewe atçylyk pudagyny döwlet býujetinden daşary serişdeleriň hasabyna maliýeleşdirmek meselelerini öwrenmegi tabşyrdy.

Milli Liderimiz iş maslahatynyň gün tertibini yglan edip, ýurdumyzda amala aşyrylýan oňyn özgertmeler babatda milli ykdysadyýetimiziň pudaklarynyň düzümini gowulandyrmak hem-de mundan beýläk-de ösdürmek boýunça-da netijeli işler alnyp barylýar diýip belledi.

Ahal welaýatynyň täze, döwrebap edara ediş merkeziniň dowam edýän gurluşygynda alnyp barylýan işleriň depgini hem barha ýokarlanýar diýip, döwlet Baştutanymyz sözüni dowam etdi.

Bu bolsa ýurdumyzda giň möçberli şähergurluşyk maksatnamalarynyň üstünlikli durmuşa geçirilýändigine şaýatlyk edýär.

Milli Liderimiz bu barada aýtmak bilen, welaýatyň täze merkezini iki tapgyrda gurmagyň meýilleşdirilendigini belledi. Birinji tapgyrda 336 sany binany we desgany gurmak göz önünde tutuldy. Şolaryň hatarynda 11 sany jemgyýetçilik, 26 sany edara binasy, 19 sany bilim edarasy, 258 sany iki we köp gatly ýaşaýyş jaýlary bar. Bu ýerde 8 sany saglyk we sport desgasy, 14 sany içerki we daşarky inžener ulgamlary we desgasy bolup, olaryň gurluşyk işlerini Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzalary bolan 62 sany ýerli hususy kärhana, şeýle hem 5 sany döwlet kärhanasy ýerine ýetirýär diýip, döwlet Baştutanymyz belledi.

Bu möhüm iri taslamany durmuşa geçirmek üçin döwletimiz tarapyndan ähli amatlyklaryň döredilendigini aýdyp, hormatly Prezidentimiz gurluşyk işleriniň amala aşyrylýan döwründe potratçylaryň we kömekçi potratçylaryň gümrük paçlaryny, birža we gümrük ýygymlaryny tölemekden boşadylandygyny belledi.

Ýaşaýyş jaýlaryny gurmak barada baglaşylan şertnamalaryň umumy bahasynyň zerur bolan bölegini maliýeleşdirmek üçin, buýrujylaryň ýüztutmasy esasynda amatly möhletler bilen karzlar berildi.

Soňra döwlet Baştutanymyz ýurdumyzyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzalarynyň, täze edara ediş merkezinde gurluşyk işlerini ýerine ýetirýän hususy kärhanalaryň ýolbaşçylarynyň hasabatlaryny diňledi.

Hususan-da, “Birleşme-Gurluşyk” jemgyýetçilik birleşiginiň kärhanasynyň ýolbaşçysy, “Saýaly menzil” hojalyk jemgyýetini, “Ussat inžener” hususy kärhanasyny esaslandyryjylar, “Sport ýyldyzy” hususy kärhanasynyň ýolbaşçysy, “Dost gurluşyk, söwda önümçilik” hojalyk jemgyýetini esaslandyryjy, “Ojar Aziýa” hususy kärhanasynyň, “Nusaý ýollary” hususy kärhanasynyň direktorlary, “Türkmen Awtoban” ýapyk görnüşli paýdarlar jemgyýetiniň baş direktory, şol jemgyýetiň baş inženeri, “Nur bina gurluşyk” hususy kärhanasyny esaslandyryjy bu ýerde gurluşyk, ýol-ulag, inženerçilik düzümlerine degişli desgalaryň, seýilgähleriň we beýleki durmuş maksatly binalaryň gurluşygy bilen baglanyşykly alyp barýan işleri barada hasabat berdiler.

Bu ýerde işler toplumlaýyn esasda alnyp barylýar. Ýerli gurluşyk kärhanalary kesgitlenen wezipe esasynda gurluşyk işlerini ýerine ýetirýärler. Şunda ýol-ulag düzümine degişli desgalaryň gurluşygy boýunça bellenen işler meýilnama laýyklykda alnyp barylýar.

Şeýle hem durmuş maksatly binalaryň, şol sanda mekdepleriň, çagalar baglarynyň enjamlaşdyrylyşyna, olarda häzirki zamanyň täzeçil tehnologiýalarynyň we sanly ulgamyň ornaşdyrylmagyna möhüm ähmiýet berilýär. Bu babatda häzirki zaman ylmynyň gazananlary, innowasion tehnologiýalar möhüm orun eýeleýär.

Desgalaryň gurluşygynda öňdebaryjy tehnologiýalar işjeň ulanylýar. Ýeri gelende aýtsak, häzirki döwürde bu ýerde gurulýan binalaryň köpüsiniň esasy işleri tamamlandy.

Täze, döwrebap edara ediş merkezinde seýilgähleriň, gök zolaklaryň döredilmegine möhüm ähmiýet berilýär.

Ahal welaýatynyň täze merkeziniň gurluşygy üçin bölünip berlen ýer, şol sanda onuň ekologik ýagdaýy, seýsmiki durnuklylygy hem-de beýleki degişli görkezijileri alymlar tarapyndan içgin öwrenildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow gurluşyk işleriniň ýokary hilini üpjün etmegiň desgalaryň potratçylaryna we buýrujylaryna bildirilýän üýtgewsiz talapdygyny nygtady. Döwlet Baştutanymyz bular barada aýtmak bilen, bu ugurda geçirilýän işleri hemişe berk gözegçilikde saklamagy tabşyrdy.

Milli Liderimiz şeýle hem ekologiýa ýaly möhüm ähmiýetli meselä ünsi çekdi. Ahal welaýatynyň täze merkezi Köpetdagyň etegindäki ajaýyp ýerde gurulýar. Şu tebigy gözelligi saklamak üçin “ýaşyl” tehnologiýalary giňden ulanmak zerurdyr.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow bu baradaky gürrüňi dowam edip, ilatyň ähli amatlyklaryň hözirini görüp ýaşamagy, netijeli işlemegi we okamagy, göwnejaý dynç almagy, sport hem-de döredijilik bilen meşgullanmagy üçin ähli mümkinçilikleriň üpjün edilmegi bilen baglylykda, sanly tehnologiýalaryň we intellektual ulgamlaryň esasynda kadaly şäher giňişliginiň döredilmeginiň esasy ýörelge boljakdygyny belledi.

“Türkmenaragatnaşyk” agentliginiň başlygy H.Hudaýgulyýew täze edara ediş merkezinde ýola goýulmagy meýilleşdirilýän internet we aragatnaşyk ulgamynyň häzirki zaman görnüşleri, olaryň netijeli işini ýola goýmak boýunça işlenip taýýarlanylan maksatnama barada hasabat berdi.

Döwlet Baştutanymyz “akylly” şäheriň konsepsiýasynyň öňdebaryjy maglumat-kommunikasiýa tehnologiýalarynyň we internet serişdeleriniň sazlaşygyna esaslanýandygyny belledi. Şolaryň kömegi bilen şäher düzümleriniň we gulluklarynyň dolandyrylmagyny, ilatyň ýaşaýyş-durmuş derejesiniň has-da ýokarlandyrylmagyny üpjün edýän bitewi ekologik ulgam emele gelýär diýip, milli Liderimiz aýtdy we bu babatda birnäçe anyk görkezmeleri berdi.

Ahal welaýat häkimliginiň düýpli gurluşyk müdirliginiň başlygy M.Pirgulyýew bu ýerde alnyp barylýan gurluşyk işlerine edilýän gözegçiligiň netijeleri, şeýle hem gurluşygyň üpjünçilik derejesini ýola goýmak boýunça alnyp barylýan işler barada hasabat berdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow bu ýerde gurulýan merkeziň tehniki häsiýetnamalary boýunça bildirilýän talaplara laýyk gelmelidigine ünsi çekdi. Şunda şäheriň durmuş üpjünçiligine, merkeziň ilatynyň ýaşaýyş derejesiniň ýokary bolmagyna zerur ähmiýet berilmelidir. Munuň özi “Döwlet adam üçindir!” diýen şygary baş ýörelge edinýän döwlet syýasatymyzyň esasy ugry bolup durýar diýip, milli Liderimiz belledi.

Gurluşyk we binagärlik ministrliginiň gurulýan desgalaryň direksiýasynyň ýolbaşçysy D.Orazow täze merkeziň gurluşygynda ýerine ýetirilýän işleriň häzirki döwrüň talabyna we iri möçberli şähergurluşyk maksatnamasyna doly laýyk gelýändigi barada hasabat berdi. Ol şeýle hem welaýat merkeziniň gurluşygyny bellenen möhletlerde tamamlamak we gurluşykda ýokary hil derejesini üpjün etmek boýunça öňde durýan wezipeleri üstünlikli ýerine ýetirmek ugrunda zerur tagallalaryň ediljekdigine ynandyrdy.

Döwlet Baştutanymyz bu ýerde alnyp barylýan gurluşygyň toplumlaýyn esasda ýerine ýetirilmegi, onda zerur bolan inženerçilik kommunikasiýalary, şol sanda suw akdyryjylar, bu ýerde ekilen baglar üçin damjalaýyn suwaryş ulgamy, daşky yşyklandyryş üçin elektrik üpjünçilik ulgamyna tehniki zerurlyklaryň göz öňünde tutulmalydygyny belledi we bu babatda birnäçe tabşyryklary berdi.

Soňra gurluşyk we binagärlik ministri G.Orunow merkeziň gurluşygynda, bezeg işlerinde ulanylýan serişdeler hem-de binalaryň daşky we içki görnüşleriniň aýratynlyklary, şeýle hem gurluşyk işleriniň depginlerini ýokarlandyrmak ugrunda edilýän tagallalar barada hasabat berdi.

Döwlet Baştutanymyz dürli maksatly binalaryň gurluşygynda ýokary hil derejesiniň üpjün edilmeginiň, gurluşyklaryň bellenilen möhletlerde tamamlanmagynyň häzirki döwrüň möhüm talaby bolup durýandygyna ünsi çekip, bu ugurda öňde goýlan wezipeleriň üstünlikli ýerine ýetirilmegine hemmetaraplaýyn we häzirki zamanyň ösen tejribesine laýyklykda çemeleşilmelidigini belledi.

Ahal welaýatynyň häkimi Ý.Gurbanow sebiti durmuş-ykdysady taýdan ösdürmek, welaýatyň senagat düzüminiň işini kämilleşdirmek, gurluşyk işleriniň depginlerini ýokarlandyrmak bilen baglanyşykly meselelere möhüm ähmiýet berýändigi üçin hormatly Prezidentimize welaýatyň ilatynyň adyndan hoşallyk bildirdi.

Ahal welaýatynyň täze, döwrebap edara ediş merkeziniň gurluşygynyň ähli tapgyrlarynda alnyp barylýan işler döwlet Baştutanymyzyň hemişelik üns merkezinde saklanýar. Bu bolsa gurluşygyň depginleriniň artmagyny, olaryň hil derejesiniň häzirki zamanyň talaplaryna laýyk gelmegini şertlendirýär.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow täze edara ediş merkezinde gurulýan ähli desgalarda, durmuş ulgamyna degişli binalarda adamlaryň göwnejaý durmuşy, ýokary derejeli dynç alşy hem-de öndürijilikli zähmeti üçin oňyn şertleriň döredilmelidigine ünsi çekdi. Nygtalyşy ýaly, bu ugurda ýerine ýetirilýän işler has oňaýly, “akylly” şäher ýörelgesine laýyk gelmelidir.

Soňra döwlet Baştutanymyz iş maslahatyna gatnaşyjylara ýüzlenip, Ahal welaýatynyň täze, döwrebap edara ediş merkezinde binalaryň we desgalaryň bellenen möhletde, ýokary hilli gurlup, ulanmaga berilmegini üpjün etmek, bu işlerde sanly ulgamy giňden ornaşdyrmak, ýerli howa hem-de toprak şertlerine laýyk gelýän baglarydyr ösümlikleri ekmek, welaýat merkezinde gurulýan binalarda we desgalarda milli binagärlik aýratynlyklaryny giňden ulanmak meselelerine möhüm ähmiýet bermegi tabşyrdy.

Şeýle hem milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow bu gurluşyklara ýurdumyzyň ýokary okuw mekdepleriniň talyplaryny çekmek, bu ýerde döredilen Iş toparynyň hepdede bir gezek maslahat geçirip, ýüze çykýan soraglara gyssagly seretmek hem-de olaryň oňyn çözülmegini gazanmak, aýratyn möhüm meseleler babatda teklipleri taýýarlamak we Türkmenistanyň Prezidentiniň garamagyna hödürlemek meseleleriniň wajypdygyna ünsi çekdi.

Döwlet Baştutanymyz milli ykdysadyýetimizi pugtalandyrmaga, halkymyzyň hal-ýagdaýyny mundan beýläk-de ýokarlandyrmaga, ata Watanymyzyň gülläp ösmeginiň bähbidine durmuşa geçirilýän şular ýaly işleriň geljekde hem üstünlikli dowam etdiriljekdigini aýdyp, “Ahal welaýatynyň täze, döwrebap edara ediş merkezindäki binalaryň we desgalaryň gurluşyklarynyň meseleleri hakynda” Karara gol çekdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow bu günki çärä gatnaşanlara berk jan saglygyny, rowaçlyk, maşgala abadançylygyny, alyp barýan işlerinde uly üstünlikleri arzuw etdi we bu ýerden paýtagtymyza ugrady.

19.01.2022
Elektrik enjamlary öndürilýär

Türkmenistan dünýäde energiýa serişdeleriniň gorlary boýunça baý döwletleriň biri bolmak bilen, diňe içerki sarp edijilerini elektrik energiýasy bilen ygtybarly we bökdençsiz üpjün etmäge ukyply bolman, eýsem, onuň eksportynyň möçberini yzygiderli artdyrýar. Ýurdumyzyň elektroenergetika senagatynda berjaý edilýän işler häzirki döwrüň talaplaryna laýyk derejede ösdürilýär hem-de elektrik energiýasynyň önümçilik kuwwatlyklary artdyrylýar.

Bu pudakda netijeli işleýän, hormatly Prezidentimiziň «Balkan welaýatynyň senagat pudagyny ösdürmegiň esasy ugurlary hakynda» Kararyna laýyklykda döredilen kärhanalaryň biri-de «Demir ölçeg» hususy kärhanasydyr. Ol Balkanabat şäheriniň Jebel şäherçesiniň çägindäki senagat zolagynda ýerleşýär.

Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzasy bolan bu hususy kärhananyň köpugurly elektrik enjamlaryny öndürýän we hyzmat merkeziniň işçi-hünärmenleri täze, «Halkyň Arkadagly zamanasy» ýylyny mynasyp sowgatlar bilen garşyladylar. Kärhanada önümçilik we elektrik enjamlaryny abatlaýyş-sazlaýyş bölümleri, ammar we işgärler üçin niýetlenen jaý bar. Onuň önümçilik bölüminde daşary döwletleriň «DURMA» we «JUANEL» kysymly öňdebaryjy enjamlary ornaşdyryldy.

Bu ýerde 40 adam zähmet çekýär. Kärhana elektrik enjamlarynyň önümçiliginde we elektrik gurnama işlerinde öňdebaryjy hususy kärhanalaryň hataryndadyr. Bu ýerde demirden elektrik enjamlary üçin şitlerdir gutular öndürilýär, dürli pudaklardan gelýän sargytlar boýunça işler amala aşyrylýar. Abatlaýyş-sazlaýyş bölüminde bolsa elektrik hereketlendirijileriniň we transformatorlaryň sarym hem-de abatlaýyş işleri ýerine ýetirilýär. Şeýle hem «Demir ölçeg» hususy kärhanasynyň hyzmatlarynyň hatarynda meýdan inženerçiligi, elektrik enjamlaryny ýokary woltda synagdan geçirmek, ölçemek, olara tehniki hyzmat etmek, rele goraglaryny we awtomatikany gurnamak hem sazlamak, gorag ýereçatmalaryny, ýyldyrymdan goraýjylary gurnamak ýaly ugurlary görkezmek bolar. Mundan başga-da, elektrik geçiriji ulgamlar üçin demir düzümleri öndürmek, yşyklandyryş üçin sütünleri, kuwwaty 35 kW çenli bolan dizel generatorlaryny abatlamak we olara hyzmat etmek işleri alnyp barylýar. Abatlanan enjamlar döwlet standartlaryna laýyklykda, ýörite barlagdan geçirilýär. Kärhana ýörite ygtyýarnamalar esasynda howa we ýerasty elektrik geçirijilerini çekmek boýunça işleri, gurluşyk işlerini hem ýerine ýetirýär.

Balkanly işewürler hormatly Prezidentimiziň bazar gatnaşyklaryny ösdürip, hususy pudagyň ornuny has-da berkitmek, täze önümçilikleri döretmek, ylmyň täze gazananlaryna, öňdebaryjy tejribä daýanýan ösen ykdysadyýeti kemala getirmek babatda döwlet derejesinde edýän giň gerimli aladalaryna ýürekden çykýan hoşallyk sözlerini aýdýarlar.

Toýmämmet HAJYÝEW,

Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler partiýasynyň Balkan welaýat komitetiniň başlygy.

19.01.2022
Halk hojalygynyň batly gadamlary

Ýurdumyzda milli ykdysadyýeti diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmek, onuň köpugurlylygyny gazanmak babatda uly özgertmeler amala aşyrylýar. Daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleriň, şeýle hem eksporta niýetlenen önümleriň öndürilişini artdyrmak boýunça Döwlet maksatnamalary kabul edilip, onuň çäklerinde innowasion häsiýetli önümçilikleri giň gerimler bilen döretmek ugrunda düýpli işler alnyp barylýar.Işjeň maýa goýum syýasatynyň netijesinde täze önümçilik desgalary we medeni-durmuş maksatly binalar gurlup, ulanmaga berilýär. Ýurdumyzyň tebigy baýlyklaryna, ýerli çig mal serişdelerine esaslanýan pudaklar bolan himiýa we nebithimiýa senagatynyň kuwwatyny düýpli artdyrmak, ösen gurluşyk materiallary senagatyny kemala getirmek boýunça taslamalar amala aşyrylýar.

Şu ýylyň 7-nji ýanwarynda sanly ulgam arkaly geçirilen Ministrler Kabinetiniň mejlisinde ýurdumyzda daşary ýurtlardan getirilýän polat armaturanyň ornuny tutýan kompozit gurluşyk armaturasynyň önümçiligini ýola goýmak boýunça alnyp barylýan işler barada habar berildi. Aýna owuntyklaryndan gurluşykda ulanylýan kompozit armaturasyny öndürmek boýunça Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzasy, «Algap» hususy kärhanasy bilen bilelikde döredilen «Senagat tehnologiýalary» açyk görnüşli paýdarlar jemgyýetinde önümiň nusgalyk tapgyrynyň öndürilmegi guwandyryjy ýagdaýdyr.

Ýerli çig maldan taýýarlanylan kompozit gurluşyk armaturasy ekologiýa taýdan arassa, ykdysady taýdan bolsa elýeterli önüm bolup durýar. Hormatly Prezidentimiziň ugurdaş edaralar bilen bilelikde kompozit armaturasynyň berkligini synap görmegi hem-de ýokary hiliniň tassyklanan ýagdaýynda, onuň giň önümçiligini ýola goýmagy çaltlandyrmagy tabşyrmagy bäsdeşlige ukyply ýokary hilli ýerli gurluşyk serişdeleriniň önümçiligine uly üns berilýändigine şaýatlyk edýär. Geljekde bu paýdarlar jemgyýeti tarapyndan polat görnüşiniň ornuny tutýan dürli ölçegdäki kompozit armaturasynyň önümçiligini has-da giňeltmek göz öňünde tutulýar. Döwrebap tehnologiýalary ulanmak bilen, kwars çägesinden aýna süýümini öndürmek, ondan bolsa polat armaturasynyň ýerini tutýan, dürli ölçegdäki kompozit gurluşyk armaturasyny öndürmek meýilleşdirilýär.

Döwletimiz tarapyndan berilýän goldawyň netijesinde hususy telekeçiligiň dürli ugurlarda depginli ösüşleri gazanylyp, milli ykdysadyýetde tutýan orny barha artýar. Ýurdumyzda amala aşyrylýan importyň ornuny tutýan we eksporta niýetlenen önümleriň öndürilişini artdyrmaga gönükdirilen taslamalaryň hem köpüsi hususy telekeçilere degişlidir. Milli Liderimiz ýurdumyzyň senagatynyň kuwwatyny yzygiderli pugtalandyrmagyň hem-de daşary ýurtlaryň harytlary bilen bäsdeşlige ukyply ýokary hilli gurluşyk serişdeleriniň önümçiliginiň artdyrylmagynyň ähmiýetini nygtamak bilen, bu işe döwlete dahylsyz ulgamyň wekillerini işjeň çekmegi tabşyrdy.

Bu ugurda alnyp barylýan işler Garaşsyz Watanymyzyň ykdysady kuwwatynyň yzygiderli berkemegini häsiýetlendirýän möhüm görkezijiler bolup durýar. Nesip bolsa, hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda ýurdumyzyň senagatyny mundan beýläk hem ýokary depginler bilen ösdürilmegi gazanylar. Bu işde milli hünärmenleri taýýarlamak, berilýän bilimiň derejesini ýokarlandyrmak babatda alnyp barylýan işler hem öz netijesini berer we dünýäniň iň gowy tejribeleri esasynda bilim alýan talyp ýaşlarymyzyň ýurdumyzyň ykdysady ösüşlerine öz guwandyryjy goşantlaryny goşjakdyklaryna ynanýarys.

Bägül ATAÝEWA,

Türkmen döwlet binagärlik-gurluşyk institutynyň mugallymy.

19.01.2022
Rowaçlyk ýoly bilen

Hormatly Prezidentimiziň alyp barýan öňdengörüjilikli, ylmy taýdan esaslandyrylan durmuş-ykdysady ösüş strategiýasynyň netijesinde Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe ýurdumyz täze-täze üstünliklere beslenýär. Gahryman Arkadagymyz tarapyndan saýlanyp alnan Türkmenistanyň durmuş taýdan nazarlandyrylan bazar ykdysadyýetiniň nusgasy we ýurdumyzy durnukly ösdürmek babatynda alyp barýan giň möçberli başlangyçlary, bazar özgertmeleri esasy makroykdysady görkezijileriň ýokary depginlerde ösüşini üpjün edýär. Ýurdumyzyň jemi içerki önüminiň ösüş depgini durnukly ösüş häsiýetine eýedir.

Ýurdumyzda geçirilýän özgertmeler ykdysadyýetimize dünýä bazarlarynyň standartlaryny ornaşdyrmaklyga, ýerli we daşary ýurt maýadarlarynyň serişdelerini çekmek üçin amatly maýa goýum gurşawyny döretmeklige gönükdirilendir. Şunuň bilen baglylykda, ýurdumyzyň maýa goýum babatynda özüne çekijiligini ýokarlandyrmaga aýratyn üns berilýär we ony gazanmaga ýurtda höküm sürýän syýasy we durmuş asudalygy, ykdysady ösüşiň durnukly saklanylmagy, oýlanyşykly maliýe syýasatynyň alnyp barylmagy ýardam edýär.

Milli Liderimiziň baştutanlygynda taýýarlanylan maksatnamalara laýyklykda, geljekde Türkmenistan öz ylmy-tehniki we serişde kuwwatlyklaryna daýanyp, şeýle hem öňde durýan ykdysady, durmuş we ekologiki wezipeleri nazara alyp, tapgyrlaýyn esasda öz durnukly ösüş syýasatyny dowam etdirer. Şunda gaýtadan işleýän senagat pudaklarynda ýokary netijeli we ekologiki taýdan arassa önümçilikleriň döredilmegine aýratyn üns berler. Olar hem eksporta gönükdirilen, hem importy çalyşýan önümçiliklerden ybarat bolar we halkyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini ýokarlandyrmaga gönükdiriler.

Milli ykdysadyýeti düýpli we doly döwrebaplaşdyrmaklyga gönükdirilen özgertmeler dünýäniň öňdebaryjy kompaniýalary bilen özara bähbitli hyzmatdaşlygy has-da giňeltmeklige mümkinçilik döredýär. Şunda esasy ädim öňdebaryjy tehnologiýalary we ýokary tehnologiki enjamlary ornaşdyrmaklyga, importy çalyşýan täze önümçilikleri guramaklyga, ýurdumyzda öndürilýän önümleriň bäsdeşlige ukyplylygyny ýokarlandyrmaklyga gönükdiriler.

Ýurdumyzda durnukly ykdysady ösüşiň gazanylmagy milli bähbitleriň täze mazmun bilen baýlaşdyrylmagyna getirdi. Häzirki döwürde Türkmenistan diňe bir öz hususy bähbitlerinden ugur alman, eýsem, beýleki ýurtlaryň we halklaryň bähbitlerini sazlaşdyrmaga çalyşýar. Bu aýratynlyk hormatly Prezidentimiziň «Ösüş arkaly parahatçylyk» ýörelgesinde öz aýdyň beýanyny tapýar. Biziň ýurdumyzdan dünýäniň dürli yklymlaryna uzaýan täze ulag geçelgeleriniň, gaz geçirijileriniň gurulmagy we bu işleriň häzirki döwürde hem dowam etdirilmegi diňe bir sebitde däl, eýsem, tutuş dünýäde parahatçylygy, howpsuzlygy üpjün etmekde milli Liderimiziň öňe sürýän başlangyçlarynyň rowaçlanýandygyny görkezýär.

Abdy ÇARYÝEW,

Türkmen döwlet ykdysadyýet we dolandyryş institutynyň mugallymy.

19.01.2022
Sanly ulgam — döwrebap özgertmeler

Ýurdumyzda hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda sanly ykdysadyýeti ösdürmek ugrunda döwrebap özgertmeler amala aşyrylýar. Bu babatda kanunçylyk yzygiderli kämilleşdirilip, olar esasynda häzirki zaman şertlerine laýyklykda täzeçe çemeleşmeler hem kemala gelýär. Munuň özi ýurdumyzda milli ykdysadyýetimizi köpugurly ösdürmek we sanlylaşdyrmak boýunça maksatnamalaýyn işleriň durmuşa geçirilýändigine aýdyň şaýatlyk edýär.

Halk hojalygyny mundan beýläk-de ösdürmek we döwrebaplaşdyrmak ýurt Baştutanymyzyň alyp barýan öňdengörüjilikli döwlet syýasatynyň strategik ugrudyr. Şunuň bilen baglylykda, ýurdumyzyň ykdysady kuwwaty has-da artyp, jemi içerki önümiň durnukly ösüşi üpjün edilýär. Hususan-da, ykdysadyýetimiziň pudaklaryny sanlylaşdyrmak işi hem üstünlikli durmuşa geçirilýär. Bu bolsa halk hojalygynyň ulgamlarynda uly üstünlikleri gazanmaga mümkinçilik berýär.

Ýurdumyzda degişli ugurda alnyp barylýan özgertmeler maksatnamalaýyn esasda amala aşyrylýar. Bu babatda «Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasyny» görkezmek bolar. Gahryman Arkadagymyzyň taýsyz tagallasy netijesinde bu ugruň kanunçylyk binýady döwrebaplaşdyrylyp, agzalan resminamanyň üsti ýetirilýär. Muňa hormatly Prezidentimiziň Karary bilen tassyklanan «Türkmenistanda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Döwlet maksatnamasy» hem-de ony amala aşyrmak boýunça ýerine ýetirilmeli çäreleriň Meýilnamasy doly güwä geçýär.

Bu maksatnama «Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasynda» göz öňüne tutulan wezipeleriň amala aşyrylmagyny üpjün etmek we ýurdumyzda bäsdeşlige ukyply sanly ykdysadyýeti ösdürmek maksady bilen kabul edildi. Ol Prezident Maksatnamasyna, sanly ykdysadyýeti we bilimi ösdürmegiň konsepsiýasyna, Türkmenistanyň Kanunlaryna hem-de beýleki kadalaşdyryjy hukuk namalara laýyklykda işlenip taýýarlanyldy. Bu resminamanyň baş maksady jemi içerki önümde maglumat-aragatnaşyk tehnologiýalarynyň ornuny artdyrmakdan, sanly aragatnaşyk babatda welaýatlaryň, şäherleriň we obalaryň arasyndaky tapawudy aradan aýyrmakdan ybaratdyr. Onda döwlet dolandyryşyny we hyzmatlar ulgamyny sanlylaşdyrmak, «Elektron hökümeti» döretmek, ýerli elektron söwdany ösdürmek, sanly serişdeleriň hasabyna ilatyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini ýokarlandyrmak wezipeleri bar. Maksatnamada ilatyň sanly ulgam babatda sowatlylygyny artdyrmak ugrunda degişli çäreleri geçirmek, sanly lukmançylygyň hyzmatlaryny hödürlemek we ýokary derejeli hünärmenleri taýýarlamak ýaly wezipeler hem göz öňünde tutulýar. Munuň özi Gahryman Arkadagymyzyň parasatly döwlet baştutanlygynda ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň pudaklarynyň üstünlikli sanlylaşdyrylýandygynyň nobatdaky subutnamasydyr.

Tyllagözel ORAZMÄMMEDOWA,

Türkmen döwlet ykdysadyýet we dolandyryş institutynyň talyby.

18.01.2022
Türkmenistanyň Prezidenti sanly ulgam arkaly iş maslahatyny geçirdi

Aşgabat, 17-nji ýanwar (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň obasenagat toplumyna gözegçilik edýän orunbasarynyň hem-de welaýatlaryň häkimleriniň gatnaşmagynda sanly ulgam arkaly iş maslahatyny geçirdi.

Gün tertibine welaýatlaryň durmuş-ykdysady ösüşiniň ileri tutulýan wezipeleri, möwsümleýin oba hojalyk işleriniň barşy hem-de döwlet durmuşynyň beýleki möhüm meseleleri girizildi.

Döwlet Baştutanymyz iş maslahatyny açyp, Ministrler Kabinetiniň geçen hepdede geçirilen mejlisinde «Welaýatlar boýunça 2022-nji ýylda oba hojalyk ekinlerini ýerleşdirmek hem-de önümleri öndürmek hakynda» hem-de «Türkmenistanda 2022-nji ýylda gowaçanyň ýokary hasylyny ýetişdirmek hakynda» Kararlaryň, şeýle hem “Welaýatlar hem-de etraplar boýunça suwdan peýdalanmagyň çäklendirilen möçberlerini tassyklamak hakynda” Buýrugyň kabul edilendigini belledi.

Şunuň bilen baglylykda, milli Liderimiz Diýarymyzyň obasenagat toplumyny mundan beýläk-de özgertmäge, öndürilýän oba hojalyk önümleriniň möçberini artdyrmaga hem-de ýurdumyzda azyk bolçulygyny üpjün etmäge gönükdirilen bu resminamalardan gelip çykýan birnäçe wezipeleri kesgitledi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow, ilki bilen, Ahal welaýatynyň häkimi Ý.Gurbanowa söz berdi. Häkim sebitde, şol sanda obasenagat ulgamynda işleriň ýagdaýy barada hasabat berdi.

Ýokarda agzalan Kararlaryň durmuşa geçirilmegi babatda ýerine ýetirilýän işler barada hasabat berildi. Şol Kararlara laýyklykda, gowaçanyň, ýazlyk we güýzlük ýeralmanyň, soganyň, gök-bakja we beýleki oba hojalyk ekinleriniň ekiljek ýerlerini, tohumlaryny hem-de ekişde ulanyljak tehnikalardyr gurallary möwsüme taýýarlamak işleri alnyp barylýar.

Hususan-da, Ahal welaýatynda şu ýyl oba hojalyk ekinlerini ösdürip ýetişdirmek üçin jemi 362,61 müň gektar, şol sanda gowaça ekmek üçin 135 müň gektar ýer bölünip berildi. Şonça ýerden 280 müň tonna hasyl almak göz öňünde tutulýar. 195 müň gektar ýerde bugdaý ösdürilip ýetişdirilýär.

Ýeralma ösdürip ýetişdirmäge 13,1 müň gektar, gök ekinler üçin 9,38 müň gektar, bakja ekinleri üçin 3,32 müň gektar, kösükli däneli ekinler we künji üçin 2,51 müň gektar hem-de mekgejöwen we bir ýyllyk otlar üçin 1,6 müň gektar ýer bölünip berildi.

Soňra Balkan welaýatynyň häkimi T.Atahallyýew günbatar sebitiň oba hojalyk meýdanlarynda alnyp barylýan häzirki işleriň barşy barada hasabat berdi. Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyzyň degişli Kararlarynyň çäklerinde amala aşyrylýan gowaçanyň hem-de beýleki ekinleriň ýazky ekişine taýýarlyk görlüşi, ilatyň ýokumly önümlere bolan islegini kanagatlandyrmak üçin gök we bakja önümleriniň öndürilişiniň möçberini artdyrmak boýunça öňde goýlan wezipeleri çözmek maksady bilen görülýän çäreler barada hasabat berildi.

Şu ýyl welaýatda oba hojalyk ekinlerini ösdürip ýetişdirmäge bölünip berlen ekerançylyk ýerleriniň umumy meýdany 71,43 müň gektara deňdir. Şonuň 10 müň gektary gowaça ösdürip ýetişdirmäge niýetlenendir. 50 müň gektarda güýzlük bugdaýa ideg edilýär.

Şeýle hem şu ýyl 3 müň gektarda gant şugundyry, 2,9 müň gektarda ýeralma, 4 müň 60 gektarda gök ekinler, 2620 gektarda bakja ekinleri, 50 gektarda kösükli däneli ekinler hem-de künji, 200 gektarda bolsa mekgejöwen hem-de bir ýyllyk ekinler ekiler.

Soňra Daşoguz welaýatynyň häkimi N.Nazarmyradow sebitdäki işleriň ýagdaýy, güýzlük bugdaýa ideg edilmegi, gowaçanyň hem-de beýleki oba hojalyk ekinleriniň ýazky ekişine taýýarlyk görülmegi bilen birlikde, obasenagat toplumynda amala aşyrylýan işleriň depgini barada hasabat berdi.

Geçen ýylyň güýzünde welaýatda 145 müň gektar ýere ekilen bugdaýdan bol hasyl almak ugrunda netijeli işler durmuşa geçirilýär. Şu ýyl oba hojalyk ekinlerini ösdürip ýetişdirmek üçin jemi 324 müň 20 gektar ýer bölünip berildi. Şonça ýeriň 140 müň gektaryna gowaça ekiler.

Şaly ösdürip ýetişdirmäge 8,1 müň gektar, ýeralma üçin 8,8 müň gektar, gök ekinleri ekmek üçin 7 müň 405 gektar, bakja ekinleri üçin 3 müň 745 gektar, kösükli däneli ekinler we künji üçin 8,27 müň gektar hem-de mekgejöwen we bir ýyllyk otlar üçin 1,7 müň gektar ýer bölünip berildi.

Soňra Lebap welaýatynyň häkimi Ş.Amangeldiýew sebitdäki işleriň ýagdaýy, şu günler oba hojalyk işleriniň alnyp barlyşy, hususan-da, ekerançylyk meýdanlarynda agrotehniki çäreleriň ýerine ýetirilişi barada hasabat berdi. Şeýle hem häkim “Halkyň Arkadagly zamanasy” ýylynda welaýat boýunça 263 müň 133 gektar ýerde oba hojalyk ekinleriniň ösdürilip ýetişdirilmeginiň göz öňünde tutulýandygyny habar berdi. Hususan-da, welaýat boýunça 130 müň gektar ýere gowaça ekiler. Şeýle hem 10,2 müň gektara şaly, 2,3 müň gektara ýeralma, 3 müň 950 gektara gök ekin, 2,1 müň gektara bakja ekinleri, 3 müň 320 gektara kösükli däneli ekinler we künji, 2,3 müň gektara mekgejöwen we bir ýyllyk otlar ekiler.

Şu günler welaýatyň bugdaý ekilen 130 müň gektar meýdanynda ak ekinlere, agrotehnikanyň kadalaryna laýyklykda ideg işleri dowam edýär.

Soňra Mary welaýatynyň häkimi D.Annaberdiýew oba hojalyk pudagynda alnyp barylýan işler barada hasabat berdi. Hususan-da, güýzlük bugdaýa ideg etmek boýunça amala aşyrylýan agrotehniki çäreler, ekerançylyk ýerleriniň, degişli tehnikalaryň we gurallaryň ýazky gowaça ekişine taýýarlanylyşy barada hasabat berildi.

Iş maslahatynyň barşynda häkim şu ýyl welaýat boýunça 366 müň 670 gektar ýerde oba hojalyk ekinleriniň ösdürilip ýetişdirilmeginiň meýilleşdirilýändigini aýtdy. Şol sanda welaýat boýunça 165 müň gektar ýere gowaça ekiler. Mundan başga-da, 14,9 müň gektara gant şugundyry, 12,9 müň gektara ýeralma, 8605 gektara gök ekin, 4,315 müň gektara bakja ekinleri, 2350 gektara kösükli däneli ekinler we künji, 1500 gektara mekgejöwen we bir ýyllyk otlar ekiler.

Welaýatyň zähmetsöýer daýhanlary şu günler bugdaý ekilen 170 müň gektar ýerde ak ekinlere agrotehnikanyň kadalaryna laýyklykda ideg işlerini alyp barýarlar.

Soňra sanly ulgam arkaly geçirilýän iş maslahatynda 2022-nji ýylda Türkmenistan boýunça ýazlyk hem-de güýzlük ýeralmanyň we gök-bakja ekinleriniň ekilmeli meýdanlary hem-de öndürilmeli önümleriň möçberleri baradaky hasabatlar diňlenildi.

Ilki bilen, Ahal welaýatynyň häkimi bu oba hojalyk ekinlerini sebitiň 28 müň 310 gektarynda ýerleşdirmegiň meýilleşdirilýändigini habar berdi.

Soňra Balkan welaýatynyň häkimi sebitde ýazlyk we güýzlük ýeralmanyň hem-de gök-bakja ekinleriniň ekiljek umumy meýdanlarynyň 9 müň 630 gektara barabar boljakdygyny habar berdi.

Daşoguz welaýatynyň häkimi şu ýylyň ekiş möwsüminde sebitde ýokarda agzalan oba hojalyk ekinleriniň 28 müň 220 gektar ýerde ekiljekdigi barada hasabat berdi.

Soňra Lebap welaýatynyň häkimi hasabat berip, sebitde ýazlyk we güýzlük ýeralma hem-de gök-bakja ekinlerini ekmäge 11 müň 670 gektaryň bölünip berlendigini aýtdy.

Soňra sanly ulgam arkaly geçirilýän iş maslahatynda Mary welaýatynyň häkimi 2022-nji ýylda sebit boýunça 28 müň 170 gektar ýerde bu oba hojalyk ekinleriniň görnüşlerini ekmäge hem-de olardan ýokary hasyl almaga gönükdirilip geçirilýän işler barada hasabat berdi.

Soňra iş maslahatynyň dowamynda welaýatlaryň häkimleri gowaça ekilmeli meýdanlaryň hem-de pagta öndürmegiň möçberleri, şeýle hem gowaça meýdanlary üçin goýberiljek mineral dökünleriň möçberleri baradaky hasabatlar bilen çykyş etdiler.

Ahal welaýatynyň häkimi 135 müň gektar ýerde gowaça ekmegiň meýilleşdirilip, şonça meýdandan 280 müň tonna hasyl almagyň göz öňünde tutulýandygy barada hasabat berdi. Şunda ekinleri iýmitlendirmek üçin degişli dökünleri ulanmak göz öňünde tutulýar.

Balkan welaýatynyň häkimi 10 müň gektar ýerde gowaçanyň ekişini geçirip, ondan 10 müň tonna “ak altyn” almagyň meýilleşdirilýändigi barada hasabat berdi. Bu işleriň üstünlikli ýerine ýetirilmegi üçin mineral dökünleriň zerur möçberleri ulanylar.

Daşoguz welaýatynyň häkimi gowaça ekmek üçin 140 müň gektar ýeriň bölünip berilýändigini, ondan 275 müň tonna pagta taýýarlamagyň maksat edinilýändigini hasabatynda belledi. Şunda mineral dökünler zerur möçberlerde peýdalanylar.

Öz nobatynda, Lebap welaýatynyň häkimi şu ýyl pagta ösdürip ýetişdirmek üçin 130 müň gektar ýeriň taýýarlanylandygy barada aýdyp, şonça meýdandan 320 müň tonna ýokary hilli hasyl almagyň pagtaçy kärendeçileriň öňünde duran möhüm wezipeleriň biridigi barada hasabat berdi. Ekinleri iýmitlendirmekde mineral dökünleriň zerur möçberi ulanylar.

Mary welaýatynyň häkimi sanly ulgam arkaly çykyş edip, şu ýyl ýazky ekiş möwsüminde gowaçanyň 165 müň gektarda ekiljekdigini hasabatynda habar berdi. Şonça meýdandan gymmatly çig mal bolan pagtanyň 365 müň tonnasyny ýetişdirmek meýilleşdirilýär. Ekinleri iýmitlendirmek üçin degişli dökünler berler.

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary E.Orazgeldiýew oba hojalyk toplumyndaky işleriň ýagdaýy, obasenagat toplumynda möwsümleýin çäreleriň ýerine ýetirilişi, ýurdumyzda azyk bolçulygyny üpjün etmek boýunça görülýän maksada gönükdirilen çäreler barada hasabat berdi.

Döwlet Baştutanymyzyň «Welaýatlar boýunça 2022-nji ýylda oba hojalyk ekinlerini ýerleşdirmek hem-de önümleri öndürmek hakynda» kabul eden Kararyna laýyklykda, sebitlerde oba hojalyk ekinlerini olary görnüşleri boýunça ýerleşdirmek hem-de ekmek üçin bölünip berlen umumy meýdany 1 million 403 müň 120 gektardan ybarat bolan meýdanda geçiriljek ekişe taýýarlyk görmek boýunça zerur işler amala aşyrylýar. Mundan başga-da, bu resminama laýyklykda, 106 müň gektar ýere ýeralma we gök-bakja ekinlerini, şol sanda 65 müň gektara bu ekinleriň ýazlyk, 41 müň gektara güýzlük görnüşlerini ekmek meýilleşdirilýär. Şeýlelikde, şu ýyl bu maksatlar üçin bölünip berlen ýerleriň meýdany 50 müň 450 gektar köpelýär. Häzirki wagtda ýerleri, tohumlary, ýörite tehnikalary we gurallary ekişe taýýarlamak işleri alnyp barylýar.

Milli Liderimiziň «Türkmenistanda 2022-nji ýylda gowaçanyň ýokary hasylyny ýetişdirmek hakynda» kabul edilen Kararyna laýyklykda, 580 müň gektarda bu gymmatly tehniki ekini ekmek hem-de “ak altynyň” 1 million 250 müň tonnasyny öndürmek göz öňünde tutulýar. Häzirki wagtda welaýatlarda ýerleri sürmek we ekiş möwsümine toplumlaýyn taýýarlyk görmek işleri geçirilýär.

Şunuň bilen bir hatarda, welaýatlaryň gallaçy daýhanlary howa şertlerini göz öňünde tutup, bugdaýa ösüş suwuny tutýarlar hem-de bugdaý ösdürilip ýetişdirilýän ýerleriň 690 müň gektaryny mineral dökünler bilen iýmitlendirmek işlerini amala aşyrýarlar.

Şeýle hem wise-premýer Türkmenistanyň Suw kodeksine laýyklykda, suw serişdelerini tygşytly we rejeli peýdalanmak, ilatymyzy, oba hojalyk önümlerini öndürijileri, senagat pudagyny we beýleki suwdan peýdalanyjylary suw serişdeleri bilen üpjün etmek maksadynda amala aşyrylýan işler barada hasabat berdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabatlary diňläp, milli ykdysadyýetimiziň esasy pudaklarynyň biri bolan obasenagat toplumynyň uly mümkinçilige eýedigini, onda işleriň amala aşyrylmagynyň bu ulgamda baý milli tejribe bilen sazlaşykly utgaşdyrylmagy arkaly ugurdaş ylymlaryň öňdebaryjy gazananlaryna hem-de döwrebap tehnologiýalara daýanmalydygyny nygtady.

Oba hojalyk önümçiliginiň netijeliliginiň artdyrylmagy, ugurdaş düzümleriň, şol sanda gaýtadan işleýän ulgamyň kämilleşdirilmegi, pudagyň ösüşiň hil taýdan täze derejesine çykarylmagy bu ulgamda ýaýbaňlandyrylan özgertmeleriň wajyp wezipeleri bolup durýar.

Şunda ýerden oýlanyşykly peýdalanmak, oba hojalyk ekinleriniň hasyllylygyny ýokarlandyrmak meselelerine aýratyn üns berilýär. Şu babatda ekin dolanyşygynyň ylmy taýdan esaslandyrylan usulda alnyp barylmagy, her welaýatyň toprak-howa şertlerini nazara alyp, seçgiçilik işiniň kämilleşdirilmegi uly ähmiýete eýedir diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy.

Bularyň ählisi ýurdumyzda azyk bolçulygyny pugtalandyrmaga, daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleri öndürmek wezipelerini üstünlikli çözmäge hem-de ilatyň dürli, ýokary hilli önümlere, şol sanda ýeralma, gök-bakja we miwe önümlerine bolan isleglerini doly kanagatlandyrmaga ýardam bermäge gönükdirilendir. Şu maksatlar bilen, güýzlük bugdaýa degişli derejede ideg edilmegini üpjün etmek, ýazky gowaça ekişi möwsümine düýpli taýýarlanmak hem-de ony has amatly möhletde geçirmek, bugdaýyň, “ak altynyň” we beýleki oba hojalyk ekinleriniň bereketli hasylyny almak üçin bar bolan hemme mümkinçilikleri ulanmak zerur diýip, milli Liderimiz belledi hem-de wise-premýere we welaýatlaryň häkimlerine anyk tabşyryklary berdi.

Hormatly Prezidentimiz obasenagat toplumynyň we beýleki pudaklaryň sazlaşykly ösüşiniň möhüm şerti bolan suw serişdelerini netijeli peýdalanmagyň, daşky gurşawy goramagyň, halkymyza amatly durmuş şertlerini döretmegiň döwletimiziň durmuş-ykdysady syýasatynyň esasy ugurlarynyň biri bolup durýandygyny belledi. Şeýle hem milli Liderimiz ýurdumyzyň oba hojalyk pudagyna suw tygşytlaýjy tehnologiýalary giňden ornaşdyrmagyň, suwarymly ekerançylykda ägirt uly tejribe toplan pederlerimiziň köpasyrlyk ýörelgelerini dikeltmek boýunça işleri maksatnamalaýyn esasda dowam etmegiň zerurdygyny aýtdy. Döwlet Baştutanymyz munuň gektardan alynýan hasylyň has-da ýokarlanmagyna, obasenagat toplumynyň ägirt uly mümkinçilikleriniň doly durmuşa geçirilmegine itergi berjekdigini belledi hem-de bu babatda wise-premýere we welaýatlaryň häkimlerine birnäçe anyk tabşyryklary berdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow sanly ulgam arkaly geçirilen iş maslahatyny tamamlap, oňa gatnaşanlaryň ählisine berk jan saglygyny, maşgala abadançylygyny hem-de berkarar Watanymyzyň gülläp ösmeginiň, halkymyzyň abadan we bagtyýar durmuşynyň bähbidine alyp barýan işlerinde uly üstünlikleri arzuw etdi.

18.01.2022
Özüň bolmak ýa-da 30 ýyllyk maksatnama hakynda kelam

(«Döwür we biz» atly makalalar toplumyndan)

Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň «Halkyň Arkadagly zamanasy» ýylynyň 7-nji ýanwarynda geçirilen ilkinji mejlisinde hormatly Prezidentimiz geljek otuz ýyl üçin ýurdumyzy ösdürmegiň maksatnamasyny düzmegi we ony Halk Maslahatynyň nobatdan daşary mejlisinde tassyklamagy tabşyrdy. Biz şu gürrüňimizde eýýäm ýakyn geljekde kabul ediljek 30 ýyllyk maksatnamanyň halkymyza hem döwletimize berjek peýdasy hakynda siziň bilen pikir alyşmakçy bolýarys. Esasy gürrüňe geçmezden öň, şeýle uzak möhletli maksatnamany kabul etmegiň zerurlygy hem-de şertleri hakynda biraz söhbet edeliň! Umuman-a, olar hakynda Arkadag Prezidentimiz ady agzalan Hökümet mejlisinde gürrüň etdi, ýöne olary ýene bir gezek ýatlamak artykmaçlyk etmese gerek.

Biz geçen ýylda döwlet Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllygyny, hemişelik Bitaraplygymyzyň 26 ýyllygyny belledik. Hormatly Prezidentimiz agzalan Hökümet mejlisinde erkin ýaşalan 30 ýyla gysgaça baha berip, şeýle diýdi: «...bize demokratik, hukuk we dünýewi döwlet gurluşyny döretmek we kämilleşdirmek başartdy. Şu döwürde biz döwlet häkimiýetiniň netijeli gurluşyny döretdik. Ýyllarboýy toplan tejribämize daýanyp, döwlet institutlaryny kämil ýagdaýa getirdik. Milli ykdysadyýetimizi yzygiderli döwrebaplaşdyryp, dünýä bileleşiginde Garaşsyz döwletimiziň tutýan ornuny berkitdik».

Türkmende «Guş ganatsyz bolmaz, adam — arzuwsyz» diýen bir atalar sözi bar. Munuň hakyky manysy, guşuň goşa ganaty bolmasa göge galyp bilmeýşi ýaly, adamyň hem öňünde maksady bolmasa, öňe hereket edip bilmejekdigi, şol bir duran ýerinde durjakdygy hakyndadyr. Diýmek, adama maksat, etsem-goýsam gerek. Bu onuň durmuşyny gyzykly etmek, many-mazmuna beslemek bilen bir hatarda, gün-güzeranynyň barha we barha gowulanmagyny üpjün edýär. «Herekete — bereket» diýleni-dä! Görşümiz ýaly, könekilerde aýdylmadyk söz ýok. Halkyň könesini gowy bilýän, milli mirasymyza ýokary baha berýän döwlet Baştutanymyz 30 ýylda geçen ýolumyza seljerme berip, indiden beýläk has uzaklara niýetlenen, uzak möhletli maksatlary öňümizde goýup, şolary amala aşyrmak üçin ýyl-ýyldan oýlanyşykly, bir uly maksada gönükdirilen beýik işleri tapgyrma-tapgyr, özem üstünlik hem abraý bilen durmuşa geçirmäge wagtyň ýetendigine ünsi çekýär.

30 ýylyň badalgasy — geljekki 30 ýyla! Geçen 30 ýylda gazananlarymyz geljekki 30 ýylda gazanmaly üstünliklerimize, ýetmeli sepgitlerimize gönezlikdir.

Hormatly Prezidentimiziň 30 ýyllyk maksatnamany düzmeli diýmegi Garaşsyz, baky Bitarap döwletimiziň ýaşan durmuş hakykatyndan alnan, müň bir gezek ölçerilip görlen netijedir. Bu maksatnamanyň kabul edilen ýagdaýynda, onuň hiç bir kemçiliksiz ýerine ýetiriljekdigini, gaýtam, 30 ýyldan soň biziň döwletimiziň hem halkymyzyň ösüp-özgerip, kuwwatlanyp hem kämilleşip, köpimiziň şu wagt doly göz öňüne-de getirip bilmeýän belentliklerimize çykjakdygyny aýdyp bolar. Munuň şeýle boljakdygyna hiç bir şek-şübhe bolup bilmez. Soňky ýyllarda, esasan-da, 15 ýyl çemesi wagt bäri, Türkmenistanyň durmuş-ykdysady gazananlaryna birlaý göz aýlasaň, aýdylýanlaryň dogrudygyna göz ýetirmek kyn däl.

30 ýyllyk maksatnamany kabul etmek üçin syýasy-ykdysady şertleriň üpjün edilmelidigi düşnükli zat. Biziň ýurdumyzda bolsa olaryň eýýäm üpjündigini aýratyn bellemeli. Olar, biziň pikirimizçe, şulardan ybaratdyr:

1. Jemgyýetimizde dowamly durnuklylyk bar, ýagny halk köpçüligi öz içindäki agzybirligi ähli zatdan ileri tutýar. Bu halkymyzyň, gözüňe söweýin, beýik taraplarynyň biridir. Soňky 30 ýylyň dowamynda agzybirlige gol ýapyp ýetilen derejeler allanämedir. Halkymyzyň agzybirligi, edil şonuň ýaly-da, özüniň milli Lideri bilen jebisligi nusgalyk derejededir.

2. Hemmeler üçin kanunyň birligi, adalatlylyk, şeýle-de jogapkärçilik ýurduň ähli ýerinde, jemgyýetiň ähli gatlaklarynyň wekilleri üçin birmeňzeşdir. Döwletimiz ähli ýerde, ähli işde hemmeler üçin deňhukuklylygy üpjün edýär.

3. «Döwlet adam üçindir!» diýen ýörelge döwlet işinde esasy ugur alynýan ýörelgedir, ýagny her bir adamy durmuş-ykdysady taýdan goldamak, başgaça aýdylanda, adam hakyndaky alada döwletimizde dowamly we gyşarnyksyzdyr.

4. Halkymyz bir maksada gönügip, tutanýerli zähmet çekmäge ukyplydyr. Muny ýylyň-ýylyna ýetýän belent ykdysady sepgitlerimiz görkezýär.

5. Şu wagta çenli ýurdumyzda kabul edilen uzak möhletli maksatnamalaryň üstünlikli amala aşyrylmagy bu babatda halkymyzda oňat tejribäniň bardygyny görkezýär. «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasy», «Türkmenistanyň durmuş-ykdysady ösüşiniň 2011 — 2030-njy ýyllar üçin Milli maksatnamasy» we halk hojalygynyň pudaklaryny ösdürmegiň, mysal üçin, «Saglyk» Döwlet maksatnamasy, «Türkmenistanyň nebitgaz senagatyny ösdürmegiň 2030-njy ýyla çenli döwür üçin Maksatnamasy» we beýlekiler aýdylanlara subutnamadyr. Halkymyz uzak möhletli maksatnamalary hem abraý bilen ýerine ýetirmegi başarýar.

6. Döwletiň oýlanyşykly daşary syýasatynyň bardygyny we ony häzirki zaman dünýä döwletleriniň goldaýandygyny ajaýyp şertleriň biri hökmünde görkezip bolar. Mälim bolşy ýaly, Türkmenistan «Açyk gapylar» syýasatyny ýöretmek arkaly, dünýä döwletleriniň hemmesine dostluk goluny uzadýar. Salamlaşylanda ak göwün bilen uzadylan el ak göwün bilenem gysylýar, bu öňden gelýän düzgün. Hormatly Prezidentimiziň ýurdumyzyň adyndan teklip edýän başlangyçlarynyň Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe halkara jemgyýetçilik tarapyndan heniz goldanylman galan gezegi ýokdur. Diňe şunuň özi-de uzak möhletleýin 30 ýyllyk maksatnamada göz öňünde tutuljak wezipeleri durmuşa geçirmekde ýerine ýetiriljek işleriň halkara goldawa eýe boljakdygyny subut edýär.

7. Halkymyzyň milli Liderimize berk ynamyny hem-de Gahryman Arkadagymyzyň halkymyzy beýik işlere ruhlandyryp bilmek ukybyny we ýene-de kän-kän zatlary 30 ýyllyk maksatnamanyň kabul edilmeginiň, şonuň ýaly-da, netijeli amala aşyrylmagynyň ykdysady-syýasy şertleriniň hatarynda görkezip bolar. Siziň olary ýene-de uzaltmagyňyz mümkin. Bolup biler, biz şu ýerde şol şertleriň hemmesini birin-birin görkezmegi däl-de, eýsem, siziň, hormatly okyjylar, şu babatda özbaşdak pikir ýöretmegiňizi gazanmak isledik.

Indi 30 ýyllyk maksatnamanyň peýdasy hakynda: maksatnama, gürrüňsiz suratda, tutuş halkymyza, galyberse-de, her birimize durmuşda esasy çelgi bolar. Biz bir bitewi halk bolup, haýsy ýoldan ýöreýäris, durmuşymyzda milli gymmatlyk hökmünde nämäni öň hatara çykarýarys, baş maksada ýetmek üçin şahsy durmuşymyzda nähili sepgitleri eýelemeli bolarys we ýene-de kän-kän zatlar şu maksatnama kabul edilenden soň aýdyň bolar.

«Biz döwletimiziň ykbaly, nesillerimiziň geljegi üçin uly jogapkärçilik çekýäris. Şoňa görä-de, indi biziň öňümizde şeýle uly wezipe durýar: biz döwletimizi we onuň institutlaryny geljek 30 ýylda ösdürmegiň esasy ugurlaryny kesgitlemelidiris hem-de düzmelidiris» diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy. 30 ýyllyk maksatnamany abraý bilen durmuşa geçirmegiň iň ygtybarly ýoly hormatly Prezidentimiziň «Öňe, öňe, diňe öňe! — biziň beýik şygarymyz» diýen parasatly sözlerinde jemlenendir.

Durmuşda her 20 ýyldan täze nesil gelýär diýilýär. Diýmek, biziň halk bolup, kabul etmekçi bolýan 30 ýyllyk maksatnamamyz geljekki nesilleri-de gurşap alar. Şonuň bilen birlikde, şu günki nesliň geljegiň öňünde-de borjunyň kiçi-girim däldigini duýmak zerurdyr, ýene 20 — 25 ýyldan dünýä injek nesil biziň kabul etjek maksatnamamyza seredip, bize — şu günki uly ýaşly türkmenistanlylara baha berjekdikleri düşnüklidir. Biziň ýurdumyzda ähli iş oýlanyşykly edilýär. Maksatnama barasynda aýdylanda bolsa, biziň pikirimizçe, ol «dogma», ýagny kabul edilenden soň hiç bir babatda üýtgewsiz, eldegrilmesiz ýagdaýdaky däl-de, eýsem, durmuşyň ýüze çykarýan talaplaryna we mümkinçiliklerine, şeýle hem halkymyzyň islegine görä, örän çeýe we täzeligi özüne siňdirmäge ukyply maksatnama bolar diýip pikir edýäris.

* * *

Uzak geljegi çaklamak, özi-de syýasy taýdan ýalňyşsyz kesgitlemek hemmelere başardyp durýan zat däl. Hormatly Prezidentimize — halkymyzyň Arkadagyna welin, bu başardýar. Muny geçilen menziller, ýaşalan ýyllar subut edýär.

Seýitguly GELDIÝEW.

«Türkmenistan».

18.01.2022
Sanly ykdysadyýetiň görkezijisi: elektron gol

Halk hojalygynyň pudaklaryny sanly ulgama geçirmekde ýurdumyzda uly işler amala aşyrylýar. Bu işler «Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasyna» laýyklykda alnyp barylýar. Resminamalarda ählumumy sanly giňişligiň emele gelýän we ösýän şertlerinde sanly ykdysadyýetiň gazananlaryny nazara almak bilen, önümçilik pudaklarynyň, söwda we hyzmatlar ulgamlarynyň işini täzeçe guramagyň netijeli ugurlaryny emele getirmek, şeýle-de raýatlara edilýän durmuş hyzmatlarynyň düzümini we hilini kämilleşdirmek, telekeçilik, zähmet şertleri babatda täze mümkinçilikleri döretmek bilen, ilatyň ýaşaýyş-durmuş derejesini ýokarlandyrmak göz öňünde tutulýar. Elbetde, bu işleri doly we dogry ýerine ýetirmekde innowasion tehnologiýalaryň orny uludyr.

2020-nji ýylyň 14-nji martynda «Elektron resminama, elektron resminama dolanyşygy we sanly hyzmatlar hakynda» Türkmenistanyň Kanuny kabul edildi. Kanuna laýyklykda, ýurtda elektron resminama dolanyşygynyň ýaýbaňlandyrylmagyny, menzilara bank hyzmatlaryny, ýagny uzak aralykdan sanly tehnologiýalaryň üsti bilen ykdysady taýdan wagty tygşytlama ýörelgesine esaslanyp, şahsy we ýuridik taraplaryň gymmatly wagtyny, şeýle-de maliýe serişdeleriniň tygşytlanmagyny gazanmak mümkin bolýar. Sanly ykdysadyýetiň durmuşymyza çuň ornaşmagy bilen, kanunçylyk namalarynda bellenilýän elektron söwda, elektron pul, elektron gol, sanly haryt, sanly satuw ýaly düşünjeler halkyň arasyna giňden ornaşýar. Bu adalgalara ýönekeý raýatlaryň hem düşünmegi sanly ulgamy ornaşdyrmaga we ony has-da kämilleşdirmäge amatly şert döredýär. Bu hyzmatlaryň ähli pudaklara ornaşdyrylmagy milli ykdysadyýetimizde netijeli ösüş gazanmaga çelgi bolup hyzmat edýär.

Elbetde, sanly tehnologiýalar arkaly amal edilýän elektron resminama dolanyşygynda esasy ulanylýan gurallaryň biri-de elektron goldur. Elektron sanly gol –— statik bolmadyk we menzilara bank hyzmatlaryny beriş ulgamynyň parametrleri bilen kesgitlenýän wagtyň dowamynda hereket edýän ýörite açar sözi bolmak bilen, degişli maglumata gol çekýän şahsyýeti kesgitlemek üçin ulanylýar. Döreýiş taryhyny 1976-njy ýyldan alyp gaýdýan «elektron sanly gol» düşünjesi bu gün innowasiýanyň ösmegi bilen, döwrebap nusga eýe boldy.

Dünýä jemgyýetçiliginde ykrar edilen, ýurdumyzda sanly ykdysadyýetiň ornaşdyrylmagy bilen ýüze çykarylan elektron gol eýýäm edara-kärhanalarda ulanylyp başlandy. Ozal ýerine ýetirilýän birnäçe işleri aradan aýryp, maliýe serişdelerini tygşytlamaga şert döredýän bu gural elektron resminamanyň awtorlygyny tassyklamaga mümkinçilik berýär. Elektron sanly goluň açar şahadatnamasy edara-kärhananyň ýolbaşçysyna degişli bolup bilýär.

Elektron sanly goluň şahsy açary ulanylyp, resminamadaky maglumatyň käbir zyýanly täsirler arkaly üýtgemeginiň öňi alynýar. Häzirki wagtda dünýäde elektron sanly gollaryň ýönekeý, hünärsiz (kwalifikasiýasyz) we hünärli (kwalifikasiýaly) görnüşleri bolup, olar özara tapawutlanýar. Ýönekeý elektron gol, onlaýn dükanlardan harytlary we hyzmatlary satyn almak, internet hyzmatlaryndan peýdalanmak arkaly, bankdaky şahsy hasabyňdaky serişdeleri dolandyrmak we dürli görnüşli jerimeleri tölemek üçin ulanylyp bilner. Şeýle elektron gol ulanyjynyň şahsyýetini tassyklaýan resminama gol çekilenden soň, üýtgeşmeleri ýüze çykarmaga mümkinçilik berýän nyşanlaryň kodlanan kombinasiýasydyr. Bu gol hyzmatdaşlar bilen resminamalary alyş-çalyş etmekde we içerki resminama akymynda (sargytlara, görkezmelere, beýannamalara gol çekmekde) ulanylyp bilner. Hünärli elektron gol iň ygtybarly gol bolmak bilen, ol kanun tarapyndan elektron ýerine ýetirilmegi gadagan edilmedik islendik resminama üçin niýetlenendir. Mysal üçin, salgyt gulluklaryna, pensiýa gaznasyna we beýleki döwlet edaralaryna hasabat ibermekde, kärhanalar bilen şertnama baglaşmakda, harytlary satyn almakda we beýleki söwda görnüşlerinde ulanylyp bilner. Elektron sanly gol şol bir wagtda döwletimizde ýaýbaňlandyrylýan elektron söwdany ösdürmekde hem geljegi uly ugurlaryň biridir.

Umuman, sanly tehnologiýalaryň üsti bilen täze düşünjeleriň önümçilige ornaşdyrylmagy raýatlara, aýratyn-da, hususyýetçilere wagty tygşytlama ýörelgesine esaslanyp, az wagtyň dowamynda birnäçe işi ýerine ýetirmäge, netijede, köp möçberli we ýokary hilli önümleri öndürmäge, hyzmatlary ýerine ýetirmäge mümkinçilik berýär.

Jumageldi SALAMOW,

Türkmen döwlet maliýe institutynyň mugallymy.

17.01.2022
Türkmenistanyň döredijilik we parahatçylyk söýüjilik kuwwatynyň artmagy Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmegiň esasydyr

Düýpli özgertmeler ýoluna düşen Türkmenistan Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwrüniň ýyl ýazgysynyň sahypalaryny täze we şöhratly üstünlikler bilen baýlaşdyrýar. Öňdengörüjilikli we durmuş ugurly syýasat, ylmy esasda çemeleşmek, toplumlaýyn, strategik meýilnamalaşdyrmak hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň alyp barýan ykdysady syýasatynyň, ýurdumyzda amala aşyrylýan özgertmeleriň, halk hojalygyna bazar gatnaşyklaryny we ylmyň gazananlaryny, önümçilige dolandyrmagyň täze usullaryny ornaşdyrmagyň özenini düzýär.

10-njy ýanwarda döwlet Baştutanymyz sanly ulgam arkaly iş maslahatyny geçirdi. Onuň dowamynda ýurdumyzyň dürli sebitlerinde özgertmeleri durmuşa geçirmegiň meselelerine, obasenagat toplumynda işleriň ýagdaýyna garaldy. Şeýle hem paýtagtymyzda ýerine ýetirilýän arassaçylyk we abadançylyk işleri, elektrik energiýasynyň, tebigy gazyň, agyz suwunyň bökdençsiz üpjünçiligini ýola goýmak, 2022-nji ýylda meýilleşdirilen dürli desgalaryň gurluşygyna taýýarlyk görmek barada habar berildi.

Okuw mekdepleriniň işini döwrebaplaşdyrmak, bilim bermegiň usullaryny kämilleşdirmek boýunça alnyp barylýan işler barada hem aýdyldy.

Maslahatda ýurdumyzda durnukly epidemiologik abadançylygy mundan beýläk-de üpjün etmek boýunça görülýän çäreler ara alnyp maslahatlaşyldy. Döwlet Baştutanymyz bu meselede arkaýynlaşmaly däldigini aýratyn nygtady. Sebäbi häzirki döwürde sebitde koronawirus ýokanjynyň täze görnüşi, hususan-da, “omikron» görnüşi ýüze çykaryldy. Şunuň bilen baglylykda, tomus paslynyň gelmegi bilen keselleriň has-da güýjemek ähtimallygynyň bardygyny nazarda tutup, bu ýokanjyň ýurdumyza aralaşmagynyň öňüni almak işlerine aýratyn üns berilmelidir.

Milli Liderimiz adamlaryň saglygyny we ömrüni goramagyň, howpsuzlygyny üpjün etmegiň döwlet syýasatynyň baş maksady bolup durýandygyny belledi hem-de döwletimiziň bu ugurda ähli tagallalary edýändigini, geljekde hem derman serişdeleriniň ätiýaçlyk gorlarynyň üstüni ýetirmek üçin hiç hili serişde gaýgyrmajakdygyny aýtdy.

Döwlet Baştutanymyz dünýä jemgyýetçiligini biynjalyk edýän pandemiýa garşy göreş çäreleriniň häzirki zamanyň ösen tejribelerine laýyklykda toplumlaýyn esasda alnyp barylmalydygyna ünsi çekdi. Şunuň bilen baglylykda, Bütindünýä Saglygy Goraýyş Guramasynyň we bu ugra degişli beýleki abraýly halkara düzümleriň çäklerinde ýola goýulýan hyzmatdaşlygyň ösdürilmelidigi we pandemiýanyň öňüni almak çäreleriniň häzirki döwrüň talaplaryna laýyk gelmeginiň üpjün edilmelidigi bellenildi.

Ýurdumyzda azyk bolçulygyny pugtalandyrmak boýunça alnyp barylýan işler barada habar berildi.

Şu günler gowaçadan boşan ýerlerde ýeralmanyň we gök-bakja ekinleriniň ekişi dowam edýär. Şu ýyl ekinleriň meýdanynyň 50 müň 450 gektar artdyrylyp, onuň 106 müň gektara ýetirilmegi meýilleşdirilýär. Milli Liderimiz ýurdumyzyň ekin meýdanlarynda möwsümleýin işleriň agrotehnikanyň kadalaryna laýyklykda alnyp barylmagy üçin ähli tagallalaryň edilmelidigini belledi. Munuň özi ýurdumyzda azyk üpjünçiligini pugtalandyrmak we ilaty özümizde öndürilýän dürli görnüşli gök-bakja önümleri, ýeralma bilen bolelin üpjün etmek meseleleriniň oňyn çözülmeginiň özenidir. Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz welaýatlarda ekin meýdanlaryny talabalaýyk ulanmak, ýer we suw serişdelerini rejeli peýdalanmak, daýhanlaryň ýokary hilli tohumlar hem-de beýleki zerur serişdeler bilen üpjünçiligini yzygiderli gowulandyrmak meseleleriniň hemişe üns merkezinde saklanylmalydygyny belledi.

Milli Liderimiz möwsümleýin oba hojalyk işleri we Diýarymyzyň ähli künjeklerinde ýaýbaňlandyrylan özgertmeleriň üstünlikli durmuşa geçirilmegi bilen bir hatarda, ilatyň durmuş üpjünçiligine möhüm ähmiýet berilmelidigini belledi.

11-nji ýanwarda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Beýik Britaniýanyň we Demirgazyk Irlandiýanyň Birleşen Patyşalygynyň Türkmenistanda täze bellenen Adatdan daşary we Doly ygtyýarly ilçisi hanym Lýusia Uaýldy kabul etdi. Ol döwlet Baştutanymyza ynanç hatyny gowşurdy. Şeýle hem diplomat milli Liderimize Şa zenany Ýelizaweta II hem-de Premýer-ministr Boris Jonsonyň mähirli salamyny ýetirdi.

Duşuşygyň dowamynda syýasy-diplomatik, söwda-ykdysady, medeni-ynsanperwer we ekologik ulgamlarda hyzmatdaşlygy işjeňleşdirmek bilen bagly meseleleriň giň gerimi boýunça pikir alşyldy. Ýewraziýa yklymynda täze halkara ulag ugurlaryny döretmek meselesine aýratyn üns berildi. Şunuň bilen baglylykda, ählumumy gatnaşyklarda hil taýdan täze ugur — ulag diplomatiýasy berkarar bolýar. BMG-niň we beýleki halkara guramalaryň çäklerinde şu mesele boýunça köptaraplaýyn gatnaşyklaryň başyny başlan ýurdumyz bu diplomatiýany döredijileriň biridir.

Energetika howpsuzlygyny üpjün etmek, energiýa serişdeleriniň dünýä bazarlaryna iberilmegini diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmek hem-de Owganystandaky ýagdaýy kadalaşdyrmak hyzmatdaşlygyň ileri tutulýan meseleleriniň hatarynda görkezildi.

Söhbetdeşligiň barşynda Türkmenistanyň hem-de Beýik Britaniýanyň daşky gurşawy goramak, howanyň üýtgemegine uýgunlaşmak, ykdysadyýeti diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmek we sanly ulgama geçirmek, hususy ulgamy goldamak ýaly strategik ulgamlarda netijeli hyzmatdaşlygy pugtalandyrmaga çalyşýandygy tassyklanyldy.

12-nji ýanwarda Türkmenistanyň Prezidenti, ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy goşun generaly Gurbanguly Berdimuhamedow Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň giňişleýin mejlisini geçirdi. Onda ýurdumyzyň harby we hukuk goraýjy edaralarynda 2021-nji ýylda ýerine ýetirilen işleriň jemlerine garaldy hem-de bu düzümleriň öňünde durýan möhüm wezipeler kesgitlenildi.

Hormatly Prezidentimiziň belleýşi ýaly, geçen ýylda harby we hukuk goraýjy edaralarda işler meýilnamalaýyn esasda alnyp baryldy.

Döwlet Baştutanymyz goranyş häsiýetine eýe bolan Harby doktrinamyzy üstünlikli durmuşa geçirmek, ýurdumyzda jemgyýetçilik-hukuk tertibini berk berjaý etmek, içerki migrasiýa işi, Ýaragly Güýçleriň şahsy düzüminiň hünär derejesini ýokarlandyrmak hem-de ýokary derejeli hünärmenleri taýýarlamak işleriniň mydama üns merkezinde saklanylmalydygyny belledi. Milli Liderimiz harby we hukuk goraýjy düzümleriň maddy-enjamlaýyn binýadyny pugtalandyrmak, harby gullukçylaryň gulluk etmegi, zähmet çekmegi we dynç almagy üçin ähli zerur şertleri döretmek boýunça yzygiderli alnyp barylýan işleriň mundan beýläk-de dowam etdiriljekdigini hem nygtady.

Mejlisiň dowamynda resminamalaryň birnäçesine gol çekildi.

13-nji ýanwarda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Balkan welaýatyna iş saparyny amala aşyryp, Uzynada meýdançasyna bardy hem-de şol ýerde nebitgaz pudagyny mundan beýläk-de ösdürmek, ýurdumyzyň baý serişdeler kuwwatyny özleşdirmek we ondan netijeli peýdalanmak boýunça maslahat geçirdi.

Maslahatyň öň ýanynda döwlet Baştutanymyz ýangyç-energetika toplumynyň pudaklaýyn düzümlerinde ulanylýan ýokary öndürijilikli tehnikalary gözden geçirdi hem-de Hazar deňziniň kenarýaka zolagynyň känlerini özleşdirmek boýunça taslamalar bilen tanyşdy.

Iş maslahatynda pudagyň maddy-enjamlaýyn binýadyny pugtalandyrmak hem-de öňdebaryjy häzirki zaman tejribesini, sanly ulgamy ornaşdyrmak meseleleri ara alnyp maslahatlaşyldy.

Bellenilişi ýaly, Uzynada meýdançasynyň açylmagy alymlaryň bu ýerde 5 million tonna barabar möçberde nebit ýataklarynyň bardygy baradaky çaklamalaryny tassyklady. “Uzynada” hem-de “Goturdepe” ýataklarynyň bölegi bolan “Demirgazyk Goturdepe” ýatagynyň geologik-gözleg işleriniň netijelerine laýyklykda, ulanyş guýularynyň sanynyň artmagy bilen, olary bökdençsiz işletmek üçin bu ýerde gaz gysyjy desgasyny gurmak hem möhüm işleriň biri bolup durýar.

Döwlet Baştutanymyz iş maslahatyny tamamlap, Hazaryň balyk awlanýan çägine baryp, bu ýerde Esenguly etrabynyň balykçylary bilen duşuşdy hem-de hal-ahwal soraşyp, balykçylyk hünäriniň aýratynlyklary, olaryň iş we durmuş şertleri bilen gyzyklandy.

Saýlap alan hünärinden bagt tapan balykçylar aýyň dowamynda 10 — 12 gezek deňiz giňişligine gidýändiklerini hem-de kenardan 3 müň metr uzaklykda balyk awlaýandyklaryny, tor guranlaryndan soň, howa ýagdaýyna görä, ony barlap durýandyklaryny gürrüň berdiler. Bellenilişi ýaly, her gezek 40 — 50 kilogram töweregi balyk tutulýar.

Şeýle hem olar ýurdumyzyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzalygyna girip, öz işlerini telekeçilik usulynda alyp barýarlar. Bu bolsa olara tutan balyklaryny islendik bazarda, söwda dükanlarynda ýerlemäge hem-de ony gaýtadan işlemek arkaly önümleriň görnüşini köpeltmäge mümkinçilik berýär.

Döwlet Baştutanymyza balykdan taýýarlanylan dürli tagamlar görkezildi.

Balykçylar özleriniň we Esenguly etrabynyň tutuş ilatynyň adyndan hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowa netijeli zähmet çekmäge, dynç almaga döredilen şertler üçin hoşallyklaryny bu sebite mahsus bolan gazal çekmek bilen beýan etdiler.

14-nji ýanwarda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow sanly ulgam arkaly Ministrler Kabinetiniň nobatdaky mejlisini geçirdi. Onda döwlet durmuşynyň ileri tutulýan meselelerine hem-de käbir resminamalaryň taslamalaryna garaldy.

Ýurdumyzyň döwrebap kanunçylyk-hukuk binýadyny kemala getirmek, Halk Maslahatynyň nobatdan daşary mejlisine taýýarlyk görmek, Diýarymyzyň deňiz flotuny döwrebaplaşdyrmak, “John Deere” kompaniýasynyň oba hojalyk we gurluşyk tehnikalaryny getirmek, ýangyç-energetika toplumyny yzygiderli diwersifikasiýalaşdyrmak, harytlaryň eksportyny hem-de importyny düzgünleşdirmek boýunça pudagara toparyň işini kämilleşdirmek, möwsümleýin oba hojalyk işleriniň barşy garalan meseleleriň hatarynda boldy.

Ýurdumyzda gaýtadan dikeldilýän energetikany ösdürmek meselesine aýratyn üns berildi.

2019-njy ýylyň aprel aýynda tassyklanan “Altyn asyr” Türkmen kölüniň sebitini 2019 — 2025-nji ýyllarda özleşdirmegiň Konsepsiýasyny durmuşa ornaşdyrmak boýunça çäreleriň Meýilnamasyna» laýyklykda, Balkan welaýatynyň Serdar etrabynyň çäginde kuwwatlylygy 10 megawat bolan köpugurly Gün we ýel elektrik stansiýasyny gurmak göz öňünde tutulýar.

Desga ekologik taýdan arassa elektrik energiýasyny öndürmek bilen, “Altyn asyr” Türkmen kölüniň töwereginde peýda boljak ilatly ýerlerde sarp edijileri elektrik energiýasy bilen ygtybarly we bökdençsiz üpjün eder. Munuň özi ýurdumyzyň taryhynda täsin taslamadyr. Bu taslamanyň amala aşyrylmagy pudagyň kuwwatlyklaryny artdyrmaga, şu ugur boýunça milli hünärmenleri taýýarlamaga, täze iş orunlaryny döretmäge mümkinçilik berer.

Şunuň bilen baglylykda, Energetika ministrligi tarapyndan ýokarda agzalan desgany ulanmaga doly taýýar edip gurmak hem-de “Serdar” elektrik bekedinden 110 kilowolt güýjenmeli elektrik geçirijisini gurmak üçin enjamlary we serişdeleri satyn almak barada halkara bäsleşik geçirildi. Bäsleşigiň jemleri boýunça Türkiýe Respublikasynyň “Çalik Enerji Sanayi we Ticaret A.Ş.” kompaniýasynyň teklibi seçilip alyndy.

Döwlet Baştutanymyz “ýaşyl” energiýanyň mümkinçiliklerinden peýdalanmak boýunça taslamalaryň örän zerurdygyny aýdyp, daşky gurşawa zyýan ýetirmeýän, ykdysady taýdan bähbitli alternatiw energetika desgalarynyň gurulmagynyň göz öňünde tutulan meýilnamalarynyň ählisiniň, şol sanda “Altyn asyr” Türkmen kölüniň sebitinde ekologik abadançylygyny üpjün etmek baradaky meýilnamalaryň üstünlikli durmuşa geçirilmegine ýardam etjekdigini nygtady.

«Halkyň Arkadagly zamanasy» diýlip yglan edilen 2022-nji ýylda medeniýet ulgamy boýunça köp çäreler — dürli dabaralar, sergiler, bäsleşikler, halkara onlaýn maslahatlar, duşuşyklar, festiwallar we mediaforumlar meýilleşdirildi. Şolaryň hatarynda iýun aýynda Mary welaýatynda geçiriljek Medeniýet hepdeligi, Türkmenistanyň Prezidentiniň yglan eden “Türkmeniň Altyn asyry” atly bäsleşigiň jemini jemlemek we onuň çäklerindäki beýleki döredijilik bäsleşikleri bar.

Şu ýylyň 26 — 28-nji ýanwarynda Söwda-senagat edarasynda “Türkmen topragy — dünýä ýaň salan medeni gymmatlyklaryň ojagy” atly halkara ylmy-amaly maslahat we sergi geçiriler.

Milli Liderimiz hödürlenen maksatnamanyň taslamasyna käbir bellikleri girizip, «Halkyň Arkadagly zamanasy» diýlip yglan edilen şu ýylda meýilleşdirilen ähli çäreleriň milli mirasy, ýurdumyzyň gazanýan üstünliklerini wagyz etmäge ýardam etmelidigini, Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwrüniň döredijilik ruhuna laýyk gelmelidigini nygtady.

Mejlisde döwlet Baştutanymyz birnäçe resminama gol çekdi. Şolaryň hatarynda Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň ýanyndaky Ulag we kommunikasiýalar agentliginiň “Türkmendeňizderýaýollary” agentliginiň üç sany gämigurluşyk taslamalaryny daşary ýurt karzlarynyň hasabyna maliýeleşdirmek hakyndaky Karar bar.

Döwlet Baştutanymyz 2022-nji ýylda welaýatlar we etraplar boýunça suwdan peýdalanmagyň çäklendirilen möçberlerini hem-de welaýatlar boýunça 2022-nji ýylda oba hojalyk ekinlerini ýerleşdirmegiň meýilnamasyny tassyklady hem-de “Türkmenistanda 2022-nji ýylda gowaçanyň ýokary hasylyny ýetişdirmek hakynda” Karara gol çekdi. Resminama laýyklykda, ýurdumyzda 580 müň gektar meýdana gowaça ekmek we ondan 1 million 250 müň tonna hasyl almak göz öňünde tutulýar.

Milli Liderimiz Buýruga gol çekdi. Resminama laýyklykda, oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministrine Türkmenistanyň Oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministrliginiň, Gazagystan Respublikasynyň Ekologiýa, geologiýa we tebigy serişdeler ministrliginiň Tokaý hojalygy we haýwanat dünýäsi komitetiniň, Özbegistan Respublikasynyň Ekologiýa we daşky gurşawy goramak boýunça döwlet komitetiniň arasynda ÝUNESKO-nyň Bütindünýä mirasynyň sanawyna hödürlenýän “Aram guşaklykdaky Turan çölleri” transmilli desgalary dolandyrmak we goramak babatda Özara düşünişmek hakyndaky Ähtnama Türkmen tarapyndan gol çekmäge ygtyýar berildi.

Beýleki tassyklanan resminamalaryň hatarynda Lebap welaýatynyň Türkmenabat şäherinde Saglygy goraýyş we derman senagaty ministrliginiň “Türkmendermansenagat” birleşiginiň S.A.Nyýazow adyndaky “Buýan” obasenagat toplumynda arassalanmadyk glisirrizin turşusyny öndürýän kärhanasynyň gurluşygy hakyndaky Karar hem bar.

Milli Liderimiziň gol çeken ýene bir Karary 2024-nji ýylda Fransiýa Respublikasynyň Pariž şäherinde geçiriljek ХХХIII Tomusky Olimpiýa we ХVII Tomusky Paralimpiýa oýunlaryna Türkmenistanyň milli ýygyndy toparlarynyň taýýarlanmagyny we gatnaşmagyny göz öňünde tutýar.

Döwlet Baştutanymyz ýurdumyzda ulagyň ähli görnüşleriniň maddy-enjamlaýyn binýadyny döwrebaplaşdyrmaga, häzirki zaman ugurdaş düzümlerini kemala getirmäge, Türkmenistanyň halkara üstaşyr ulag geçelgeleriň sebit merkezi hökmündäki ornuny mundan beýläk-de pugtalandyrmaga gönükdirilen «Türkmenistanyň Prezidentiniň ulag diplomatiýasyny ösdürmegiň 2022 — 2025-nji ýyllar üçin Maksatnamasyny» tassyklady.

Maksatnamada ýurdumyzyň ulag ulgamynyň hem-de halkara ulag hyzmatdaşlygynyň hukuk binýadyny ösdürmek, dünýäniň we sebitiň ulag-logistika ulgamlarynyň talaplaryny göz öňünde tutup, Türkmenistanyň ýol-ulag Kodeksini taýýarlamak, ulag babatda halkara guramalar, şol sanda BMG hem-de onuň sebit komissiýalary, Halkara ekspeditorçylyk assosiasiýalarynyň federasiýasy, Halkara howa ulaglary assosiasiýasy, Raýat awiasiýasynyň halkara guramasy, Awtomobil ulaglarynyň halkara bileleşigi, Demir ýollaryň hyzmatdaşlygy guramasy, Halkara deňiz guramasy we beýleki halkara guramalar bilen özara bähbitli hyzmatdaşlygy netijeli dowam etdirmek bellenilýär.

Şeýle hem Türkmenistanyň Ýewropa — Kawkaz — Aziýa halkara ulag geçelgesi Hökümetara komissiýasyna goşulmak boýunça işleri geçirmek hem-de multimodal gatnawlary — Ählumumy Üstaşyr Resminamany ösdürmekde köpugurly sanly çözgüdi ulanmagyň mümkinçiliklerini öwrenmek wezipeleri kesgitlenildi.

Mundan başga-da, maksatnamada ýurdumyzyň ulag pudagynyň sanly ulgama geçirilmeginiň çäklerinde geljekde bu ugra eksport we import amallaryny ýerine ýetirýän beýleki döwlet edaralaryny, şol sanda ýurdumyzyň ulag pudagyny baglanyşdyrmak boýunça işleri güýçlendirmek teklip edilýär. Şeýle hem iri halkara we sebitara taslamalary durmuşa geçirmek, milli Liderimiziň öňe sürýän teklipleri esasynda tutuş yklym ähmiýetli halkara üstaşyr ulag geçelgelerini has-da işjeňleşdirmek boýunça zerur çäreler täze Maksatnamada öz beýanyny tapar.

Şonuň bilen birlikde, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Türkmenistan bilen daşary döwletleriň arasyndaky käbir halkara resminamalary tassyklamak hakyndaky Karara, şeýle hem ýurdumyzda sebitara hyzmatdaşlygy netijeli ösdürmek maksady bilen, türkmen-özbek söwda-ykdysady we syýasy-diplomatik gatnaşyklarynyň möhüm ugurlaryna degişli meseleleri ara alyp maslahatlaşmak, iş duşuşyklaryny hem-de gepleşikleri geçirmek üçin Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Serdar Berdimuhamedowyň ýolbaşçylygynda Türkmenistanyň wekiliýetini Özbegistan Respublikasynyň Daşkent şäherine gulluk iş saparyna ibermek hakyndaky Buýruga gol çekdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Demir ýollaryň hyzmatdaşlygy guramasynyň Halkara üstaşyr demir ýol nyrhlary hem-de Ýeke-täk üstaşyr nyrhlary boýunça halkara şertnamalaryna goşulmak bilen bagly teklipleri makullap, ýurdumyzyň bu ulgamdaky kuwwatyndan has netijeli peýdalanmak, sanly tehnologiýalary ulanmak arkaly hyzmatlaryň görnüşlerini giňeltmek maksady bilen, multimodal, logistika we üstaşyr gatnawlar üçin amatly şertleri döretmegiň wajypdygyny belledi.

15-nji ýanwarda Owganystanyň daşary işler ministriniň wezipesini ýerine ýetiriji Amir Han Mottakiniň ýolbaşçylygynda paýtagtymyza gelen owgan wekiliýetiniň saparynyň çäklerinde iki ýurduň daşary syýasat edaralarynyň ýolbaşçylarynyň gepleşikleri boldy. Duşuşygyň dowamynda ikitaraplaýyn gatnaşyklaryň gün tertibiniň ileri tutulýan ugurlary boýunça, hususan-da, syýasy-diplomatik, söwda-ykdysady we ynsanperwer hyzmatdaşlyk babatda pikir alşyldy.

Umuman, geçen hepdäniň wakalary Garaşsyz, Bitarap döwletimiziň okgunly ösüşiniň nobatdaky subutnamasy boldy. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň baştutanlygynda ýurdumyzda amala aşyrylýan giň möçberli özgertmeleriň ählisi baş maksada — ata Watanymyzyň ykdysady kuwwatyny pugtalandyrmaga, döwletimiziň halkara abraýyny has-da belende galdyrmaga, häzirki we geljek nesillerimiziň bagtyýarlygynyň bähbidine halkymyzyň rowaçlygyny artdyrmaga gönükdirilendir.

(TDH)

17.01.2022
Türk­me­nis­ta­nyň ulag dip­lo­ma­ti­ýa­sy: ýetilen sepgitler, iri taslamalar, derwaýys wezipeler

«Halkyň Arkadagly zamanasy» ýylynyň 14-nji ýanwarynda sanly ulgam arkaly geçirilen Ministrler Kabinetiniň mejlisinde hormatly Prezidentimiz «Türkmenistanyň Prezidentiniň ulag diplomatiýasyny ösdürmegiň 2022 — 2025-nji ýyllar üçin Maksatnamasyny» tassyklamak hakynda Karara gol çekdi. Munuň özi ulag diplomatiýasynyň ýurdumyzyň daşary syýasat strategiýasynda ileri tutulýan has möhüm ugurlaryň hataryndadygyny ýene bir gezek görkezdi. Milli Liderimiz Maksatnamadan gelip çykýan wezipeleri üstünlikli ýerine ýetirmek babatda Daşary işler ministrligine hem-de Ministrler Kabinetiniň ýanyndaky Ulag we kommunikasiýalar agentligine beýleki düzümler bilen bu ugurda işleri utgaşykly hem-de ulgamlaýyn esasda alyp barmalydygy barada degişli tabşyryklary berdi.

Hereket ýoldan başlanýar. Ýol — başlangyç, maksada ýetmek üçin badalga, ugur alyş nokady. Ýol goňşyny goňşa, ili ile, alysdakyny ýakyna ýetirýär. Özüňde bar zady beýlekilere ýetirmäge, ýoguňy bolsa çet ýerlerden getirmäge mümkinçilik döredýär. Adamlary biri-biri bilen ýakynlaşdyrmagyň serişdesi bolan söwdany işjeň alyp barmak üçin hem ýollar gerek. Söwda ýollarynyň girdeji, peýda getirmekden daşary, medeniýetleri, halklary ýakynlaşdyrýandygyna magat göz ýetiren döwletler, hökümdarlar gadymyýetde olaryň öz üstünden geçmegi barada alada edipdirler.

Üçünji müňýyllykda Beýik Ýüpek ýoluny gaýtadan dikeltmegiň gözbaşynda duran hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň ulag diplomatiýasynyň özenini tutuş adamzadyň bähbitlerine gönükdirilen asylly maksatlar düzýär. Halkara we sebit derejesinde ulag-logistika ulgamyny ösdürmek hem-de onuň häzirki zaman ýagdaýlaryna laýyk derejede hereket etmegini gazanmak üçin döwlet Baştutanymyz tarapyndan ulag ulgamynda öňe sürülýän başlangyçlar bu gün dünýä jemgyýetçiliginde giň goldaw tapýar. Hususan-da, milli Liderimiziň teklipleri esasynda 2014-nji, 2015-nji, 2017-nji we 2021-nji ýyllarda durnukly ulag ulgamynyň ösdürilmegi boýunça BMG-niň Baş Assambleýasynyň Kararnamalarynyň 4-si biragyzdan kabul edildi. Mundan başga-da, 2016-njy ýylyň noýabr aýynda Türkmenistanda Durnukly ulag ulgamy boýunça birinji ählumumy maslahat geçirildi. Munuň özi ýurdumyzyň ulag ulgamyndaky başlangyçlaryna dünýä jemgyýetçiliginiň gyzyklanmasynyň nobatdaky beýany boldy.

«Türkmenistanyň Prezidentiniň ulag diplomatiýasyny ösdürmegiň 2022 — 2025-nji ýyllar üçin Maksatnamasynda» strategik taýdan ähmiýetli çäreler göz öňünde tutulýar. Olar, hususan-da, ýurdumyzyň ulag ulgamynyň we halkara ulag hyzmatdaşlygynyň hukuk binýadyny has-da kämilleşdirmekden; ulag ugrunda halkara guramalar, şol sanda BMG hem-de onuň sebitleýin komissiýalary, ýagny Ýewropa ykdysady komissiýasy, Aziýa — Ýuwaş umman sebiti üçin Ykdysady we Durmuş komissiýasy, şeýle-de ýöriteleşdirilen halkara ulag we logistika guramalary bilen hyzmatdaşlygyň ösdürilmeginden; Türkmenistanyň Ýewropa — Kawkaz — Aziýa halkara ulag geçelgesi (TRACEKA) Hökümetara komissiýasyna goşulyşmagy boýunça işleri geçirmek hem-de bu ugur boýunça üstaşyr ulag ýollarynyň Türkmenistanyň üstünden geçmegini gazanmakdan; ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň ulag pudagyny sanly ulgama geçirmegiň çäklerinde BMG-niň ýöriteleşdirilen edaralary bilen netijeli hyzmatdaşlygy alyp barmakdan; badalga berlen iri halkara we sebitara taslamalary durmuşa geçirmek we olaryň netijeliligini ýokarlandyrmak babatda işleri geçirmekden ybaratdyr.

Maksatnamada Türkmenistanyň Prezidentiniň öňe süren anyk teklipleri esasynda halkara ulag geçelgeleriniň ençemesini, şol sanda Owganystan — Türkmenistan — Azerbaýjan — Gruziýa — Türkiýe, Demirgazyk — Günorta (Russiýa — Gazagystan — Türkmenistan — Eýran), Hazar deňzi — Gara deňiz, Özbegistan — Türkmenistan — Eýran — Oman (Merkezi Aziýa — Ýakyn Gündogar), Gündogar — Günbatar (Hytaý — Gazagystan — Türkmenistan — Eýran — Türkiýe) ulag geçelgesini, şeýle-de onuň täze ugruny (Hytaý — Täjigistan — Özbegistan — Türkmenistan — Eýran — Türkiýe) we beýleki halkara üstaşyr ulag geçelgelerini işjeňleşdirmek boýunça çäreler anyk beýanyny tapýar. Agzalan taslamalar babatda birnäçe işleriň eýýäm alnyp barylýandygyny bellemek möhümdir.

Geçen ýylyň 14 — 16-njy oktýabry aralygynda Hytaýyň Pekin şäherinde Birleşen Milletler Guramasynyň Durnukly ulag ulgamy boýunça gibrid görnüşde geçirilen ikinji ählumumy maslahatynda eden wideoaragatnaşyk arkaly çykyşynda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow ýurdumyzyň ulag diplomatiýasy babatda ozalky halkara başlangyçlaryny has-da anyklaşdyrmak bilen, olara dünýä jemgyýetçiliginiň ünsüni gaýtadan çekdi. Mälim bolşy ýaly, Türkmenistan BMG-de ençeme ýyllaryň dowamynda durnukly ulag ulgamynda möhüm ähmiýetli, çuň manyly Kararnamalaryň başyny başlady. Milli Liderimiz şol maslahatda hem üç ugur boýunça öz tekliplerini we başlangyçlaryny esaslandyrdy.

Birinjiden, döwlet Baştutanymyz BMG-niň ulagy ösdürmek boýunça Ýörite sebitara maksatnamasyny işläp taýýarlamak barada Türkmenistan tarapyndan ozal beýan edilen teklibe gaýdyp gelmegi öňe sürdi. Hormatly Prezidentimiz öz çykyşynda bu maksatnamanyň maksatlarynyň we wezipeleriniň Baş Assambleýanyň ulag ulgamynda halkara hyzmatdaşlygy ösdürmek babatda dört Kararnamasyndan, 2016-njy ýylda Aşgabatda geçirilen Durnukly ulag ulgamy boýunça birinji ählumumy maslahatyň Jemleýji resminamasyndan, ählumumy derejede ulag babatda özara arabaglanyşygy pugtalandyrmak bilen bagly beýleki köptaraplaýyn resminamalardan ugur alnyp beýan edilmeginiň zerurdygyny nygtady.

Ikinjiden, hormatly Prezidentimiz Türkmenistanyň Birleşen Milletler Guramasy bilen bilelikde 2022-nji ýylyň aprel aýynda deňze çykalgasy bolmadyk ösüp gelýän ýurtlaryň ministrleriniň halkara maslahatyny geçirmegi meýilleşdirýändigini aýdyp, döwletleri we halkara guramalary oňa işjeň gatnaşmaga çagyrdy. Munuň özi pandemiýa şertlerinde ösüp gelýän ýurtlaryň, ilkinji nobatda, dünýä ummanyna göni çykalgasy bolmadyk döwletleriň aýratyn goragsyzdygy bilen baglanyşyklydyr. Çünki ulag gatnawlaryndaky mejbury çäklendirmeler hut şolara has güýçli täsirini ýetirdi.

Üçünjiden, häzir çökgünligiň täsirini azaltmaga, ykdysady ösüşiň durnukly görkezijilerine çalt çykmaga gönükdirilen utgaşykly, jogapkärli we öňdengörüjilikli çözgütleriň zerurdygyny nygtamak bilen, hormatly Prezidentimiz BMG-niň derejesinde ulag ulgamynda özara gatnaşyklaryň ählumumy strategik meýilnamalary bilen birlikde, kadalary, düzgünleri sazlaşdyrmagyň, gümrük we migrasiýa işlerini aňsatlaşdyrmagyň hem-de ulag ulgamynda halkara hyzmatdaşlyga degişli beýleki derwaýys meseleleri ara alyp maslahatlaşmagyň munuň üçin oňaýly şertleri döretjekdigine ünsi çekdi.

Milli Liderimiz geçen ýylyň 15-nji oktýabrynda onlaýn usulda geçirilen Garaşsyz Döwletleriň Arkalaşygynyň döwlet Baştutanlarynyň Geňeşiniň mejlisindäki çykyşynda ulag babatdaky başlangyçlaryny ösdürip, GDA-nyň ykdysady ugurlaryny we bähbitlerini Arkalaşygyň çäklerinden daşarda ilerletmegiň, serhetdeş ýurtlaryň, goňşy sebitleriň biziň taslamalarymyza goşulyşmagynyň wajypdygyny nygtady. Ilkinji nobatda, munuň üstaşyr ulag düzümini döretmäge, täze aragatnaşyk we kommunikasiýa ulgamlaryny çekmäge degişlidigini aýratyn belledi.

Türkmenistan deňze çykalgasy bolmadyk döwletleriň bähbitlerini goramak üçin 2018-nji ýylda ulanmaga berlen Türkmenbaşy Halkara deňiz portunyň üstaşyr daşama mümkinçiliklerini, ilkinji nobatda, Merkezi Aziýa, Owganystan, Hazarýaka döwletler, Hytaý babatda iş ýüzünde amatly ýagdaýda peýdalanmaga, munuň üçin gümrük-wiza ýeňilliklerini döretmäge taýýardygyny mälim edýär. Şunda ýurdumyzyň başlangyjy bilen döredilýän Owganystan — Türkmenistan — Azerbaýjan — Gruziýa — Türkiýe (Lapis Lazuli) halkara ulag geçelgesiniň ähmiýeti uludyr. Türkmenistan bu geçelgäni Owganystanyň işjeň ulanmagy üçin Kerki — Ymamnazar — Akina — Andhoý, Serhetabat — Turgundy demir ýollaryny gurdy. Geljekde olaryň birinjisini Täjigistana, ikinjisini bolsa Hyradyň üsti bilen Eýrana tarap dowam etdirmek göz öňünde tutulýar. Özbegistan — Türkmenistan — Eýran — Oman halkara ulag geçelgesiniň Merkezi Aziýa ýurtlarynyň Pars aýlagynyň üsti bilen dünýä ummanyna çykmagynda ähmiýeti uly bolar.

Demirgazyk — Günorta ulag geçelgesiniň möhüm şahasy bolan Gazagystan — Türkmenistan — Eýran demir ýoluny tutuş Ýewraziýa ulag diplomatiýasyna uly üstünlik getiren transmilli taslama hasaplamak bolar. Çünki Eýran bu ýol arkaly Russiýanyň we Hytaýyň bazarlaryna, öz gezeginde, Gazagystana hem Pars aýlagynyň ähli döwletlerine çykmaga mümkinçilik aldy. Bu ugur ikitaraplaýyn we sebitleýin söwda-ykdysady hyzmatdaşlygy täze derejä çykarmaga oňyn täsirini ýetirdi. Geçen ýylyň oktýabrynda geçirilen ýokary derejeli türkmen-gazak gepleşikleriniň dowamynda agzalan demir ýol magistralyny doly güýjünde ulanmak esasy wezipe hökmünde kesgitlenildi. Hazardaky Aktau, Kuryk we Türkmenbaşy deňiz portlarynyň arasynda logistik hyzmatdaşlyk boýunça hem giň mümkinçilikler bar. Hut Hytaýyň şu ýoly ulanmak arkaly «Bir guşak — bir ýol» taslamasyny durmuşa geçirmegi, hakykatdan-da, Türkmenistanyň başlangyjy bilen gurlan bu ýoluň Beýik Ýüpek ýoluny dikeldýän transaziýa demir ýoluna öwrülýändigini subut edýär.

«Türkmenistanyň Prezidentiniň ulag diplomatiýasyny ösdürmegiň 2022 — 2025-nji ýyllar üçin Maksatnamasynda» Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginiň Halkara gatnaşyklary institutynyň ýanynda döredilen Türkmenistanyň diplomatiýasynyň möhüm ugurlary boýunça okuw merkeziniň çäklerinde ulag diplomatiýasy boýunça ýaş hünärmenleri taýýarlamakdaky tagallalary güýçlendirmek baradaky meselä hem üns çekilýär. Şoňa görä-de, ýurdumyzyň ulag diplomatiýasy babatdaky halkara başlangyçlaryny ylmy taýdan öwrenmekde, Türkmenistanyň başlangyjy bilen amala aşyrylýan halkara üstaşyr ulag taslamalarynyň ähmiýetini wagyz etmekde, umuman, ulag diplomatiýasynyň dünýä syýasatyndaky ähmiýeti barada bilimleri giňden ýaýratmakda bu okuw merkezinde geljekde-de ulgamlaýyn işler alnyp barlar.

Jumamyrat GURBANGELDIÝEW,

Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginiň Halkara gatnaşyklary institutynyň rektory.

17.01.2022
Sanly ulgamyň möhüm wezipeleri

Hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda milli ykdysadyýetimizde uly üstünlikler gazanylýar. Ýurdumyzyň ykdysadyýetini mundan beýläk hem ösdürmekde we döwrebaplaşdyrmakda sanly ulgamyň aýratyn orny bardyr. Şonuň üçin bu ugra aýratyn üns berilýär we döwrebap mümkinçilikler durmuşa ornaşdyrylýar. «Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasynyň» wezipeleriniň yzygiderli durmuşa geçirilmegi ýurdumyzyň mundan beýläk-de ösmegine, işewürlik we maýa goýum işjeňliginiň artmagyna, dolandyryşyň öňdebaryjy usullarynyň ornaşdyrylmagyna ýardam edýär.

Ylmyň we bilimiň has-da ösen häzirki döwründe tehnologiýalara, kompýuter enjamlaryna, elektron programmalaryna giň ýol açylýar. Şonuň üçin sanly ulgam dürli pudaklarda işjeň ornaşdyrylýar. Munuň özi ösüşi üpjün etmek bilen bir hatarda, ylmyň iň täze gazananlaryny hem durmuşa ornaşdyrmak bolup durýar. Şonuň üçin, hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda sanly ulgamyň mümkinçilikleri giňden peýdalanylýar. Sanly ykdysadyýetiň ösdürilmegi birnäçe amatlyklary döredýär. Sanly ykdysadyýetiň ösýän şertlerinde sarp edijileriň islegleri çalt we ýokary hil derejesinde kanagatlandyrylýar. Sanly gurşawda harytlaryň we hyzmatlaryň ählumumy bazarlara dessin çykmak we sarp edijilere elýeterli bolmak mümkinçiligi artýar. Harytlaryň we hyzmatlaryň göni aragatnaşyk (onlaýn) ulgamda hödürlenmegi olaryň elýeterliligini ýokarlandyrýar. Şeýlelikde, sanly ykdysadyýet tizlik, ýokary hil we amatlylyk babatynda netijelidir hem-de ähmiýetlidir.

Elbetde, sanly ulgamyň mümkinçilikleri örän giňdir. Häzirki wagtda hyzmatlary döwrebap görnüşe geçirmek — maglumat-intellektual tehnologiýalary we sanlylaşdyrylan ulgamlary ösdürmek durmuş-ykdysady taýdan zerurlyga öwrülýär. Sanlylaşdyrmak, ozaly bilen, täze hyzmatlaryň we önümleriň sanly görnüşde döredilmegidir. Diýmek, sanlylaşdyrmagyň esasy tapawutly aýratynlygy täze işjeň we sarp edijilik häsiýetnamalary bolan innowasion hyzmatlaryň hem-de önümleriň döredilmegindedir.

Sanlylaşdyrmak ösüş we bäsdeşlik babatda täze artykmaçlyklary gazanmaga mümkinçilik berýär. Häzirki wagtda ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň dürli pudaklarynda täze innowasion tehnologiýalar, şol sanda, sanly tehnologiýalar ornaşdyrylyp, elektron resminamalar dolanyşygyna geçildi. Elektron senagat döredilýär. Öňdebaryjy tehnologiýalar esasynda köpugurly kommunikasiýa ulgamyny döretmek, Watanymyzyň alys künjeklerinde internet mümkinçiliklerini üpjün etmek bilen bir hatarda, aragatnaşyk hyzmatlarynyň möçberini, hilini we görnüşlerini artdyrmak işleri üstünlikli durmuşa geçirilýär.

Milli ykdysadyýetimizi döwrebap ösdürmekde beýik işleri durmuşa geçirýän hormatly Prezidentimiziň jany sag, ömri uzak bolsun!

Mekan ORAZGYLYJOW,

Türkmen döwlet ykdysadyýet we dolandyryş institutynyň mugallymy.

17.01.2022