Türkmenistanyň Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygy mynasybetli sergi

Aşgabat, 21-nji sentýabr (TDH). Şu gün paýtagtymyzda ata Watanymyzyň Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygy mynasybetli iki günlük sergi öz işine başlady. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň başlangyjy bilen ýurdumyzyň baş baýramynyň öňüsyrasynda geçirilýän, däbe öwrülen sergi milli ykdysadyýetimiziň haýran galdyryjy üstünlikleriniň aýdyň beýanyna, ösüş we rowaçlyk ýoly bilen ynamly öňe barýan mähriban halkymyzyň döredijilik güýç-kuwwatynyň subutnamasyna öwrüldi.

“Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany” şygary astynda geçýän şu ýubileý ýylynda Söwda-senagat edarasy tarapyndan guralýan bu gözden geçiriliş aýratyn ähmiýete eýe bolýar. Senagat ösüş ýoly bilen ynamly öňe gidip, ählumumy dünýä hojalyk gatnaşyklaryna okgunly goşulyşýan Garaşsyz Watanymyzyň ykdysady taýdan ýokary depginler bilen ösýändigini, onuň serişdeler kuwwatynyň artýandygyny we geljeginiň uludygyny tutuş dünýä görkezýär.

Garaşsyz Watanymyzy wasp edýän döredijilik toparlarynyň aýdym-sazly çykyşlary sergä gatnaşyjylary we myhmanlary mübäreklediler. Sergi merkezinde ajaýyp halk sazlary ýaňlanyp, bu wakanyň baýramçylyk öwüşginini has-da artdyrdy.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň sergä gatnaşyjylara iberen Gutlagynda beýik Garaşsyzlygyň şöhratly 30 ýylynyň dowamynda döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlary bolan ýurdumyzyň halk hojalyk toplumyny innowasiýa taýdan özgertmekde, senagatymyzy diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmekde, milli ykdysadyýetimiziň kuwwatyny artdyrmakda, halkymyzyň durmuş derejesini yzygiderli ýokarlandyrmakda, ählumumy ykdysady giňişlikde ýurdumyzyň ornuny barha berkitmekde belent sepgitlere ýetilendigi nygtalýar.

Döwlet Baştutanymyz ýurdumyzyň özgertmeleriň ýoly bilen ynamly ösüşini üpjün etmek ugrunda mundan beýläk-de möhüm işleriň durmuşa geçiriljekdigini, berkarar döwletimizi dünýäniň kuwwatly döwletleriniň birine öwürmek baradaky syýasatyň doly derejede amala aşyryljakdygyny belleýär.

Ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň ähli pudaklaryny döwrebaplaşdyrmak boýunça deňsiz-taýsyz işleri şöhlelendirýän köp sanly diwarlyklar munuň aýdyň subutnamasy boldy. Bu işleriň ählisi milli ösüş maksatnamalarynyň çäklerinde üstünlikli amala aşyrylýar. Sergä ýurdumyzyň halk hojalyk toplumynyň ähli ulgamlaryna wekilçilik edýän esasy döwlet düzümleri we hususy ulgamyň kärhanalary gatnaşýarlar. Innowasion tehnologiýalara we nou-haulara aýratyn üns berilýär. Şonuň netijesinde daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan hem-de eksport ugurly önümleri öndürmek boýunça wezipeler üstünlikli çözülýär.

Ýurdumyzyň ýangyç-energetika toplumynyň kuwwaty we mümkinçilikleri “Türkmengaz”, “Türkmennebit”, “Türkmenhimiýa” döwlet konsernleriniň, Ahal welaýatyndaky tebigy gazdan benzin öndürýän zawodyň, Türkmenbaşydaky nebiti gaýtadan işleýän zawodlar toplumynyň, Gyýanlydaky Polimer zawodynyň giň gerimli diwarlyklary arkaly görkezilýär.

Sergä gatnaşyjylara we myhmanlara nebitiň hem-de gazyň özleşdirilen hem-de häzirki wagtda işlenip geçilýän ýataklary, “mawy ýangyjy” daşary ýurtlara ibermegiň hereket edýän we göz öňünde tutulan ugurlary, gazylyp alynýan baýlyklaryň we minerallaryň ýerasty gorlary barada gürrüň berilýär.

Şunuň bilen baglylykda, iri “Galkynyş” gaz käniniň senagat taýdan özleşdirilmegine aýratyn ähmiýet berilýär. Bu käniň açylmagy dünýäniň kuwwatly energetika döwleti hökmünde Türkmenistanyň ornuny has-da pugtalandyrdy hem-de daşary ýurtly hyzmatdaşlar bilen netijeli gatnaşyklary giňeltmek üçin täze mümkinçilikleriň açylmagyny şertlendirdi.

Şu ýylyň awgust aýynda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň Mary welaýatyna bolan iş saparynyň barşynda gaz känine baryp, täze guýularyň gurluşygyna badalga berendigini bellemelidiris.

“Türkmengeologiýa” döwlet korporasiýasynyň we “Türkmenhimiýa” döwlet konserniniň işi özara berk baglanyşyklydyr. Himiýa senagatynyň geljegi uly ugurlarynyň hatarynda halk hojalygynyň isleglerini üpjün etmek üçin mineral dökünleriň, nebitden öndürilýän önümleriň dürli görnüşleriniň, gurluşyk serişdeleriniň önümçiligini görkezmek bolar. Pudagyň ägirt uly eksport kuwwaty kaliý dökünleriniň (kaliý hloridi we kaliý sulfaty), garyşyk dökünleriň, tehniki uglerodyň, etil spirtiniň çykarylyşynda aýdyň görmek bolýar. Häzirki wagtda ýerli tebigy-mineral serişdelerden kaustik we kalsinirlenen sodanyň, hloruň, duz kislotasynyň, natriý sulfatynyň we ýerli tebigy-mineral serişdelerden öndürilýän beýleki himiýa önümleriniň önümçiligi boýunça taslamalar işlenip taýýarlanylýar.

Ýurdumyzda iri halkara we sebit derejesindäki deňiz, awtoulag, demir ýol we howa menzillerine çykmak arkaly, howa we ýerüsti ýollary birleşdirýän gatnawlaryň ulgamy üstünlikli döredilýär. Bular “Türkmenawtoulaglary”, “Türkmendemirýollary”, “Türkmenhowaýollary”, “Türkmendeňizderýaýollary” hem-de “Türkmenaragatnaşyk” agentlikleriniň sergi bölümlerinde aýdyňlyk bilen beýan edilýär.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň baştutanlygynda Türkmenistanda ulag toplumynyň, onuň ähli pudaklarynyň okgunly ösmegini, maddy-enjamlaýyn binýadynyň düýpli döwrebaplaşdyrylmagyny üpjün etmäge gönükdirilen maksatnamalar işlenip taýýarlanyldy we üstünlikli durmuşa geçirilýär.

Şu ýylyň 23-nji iýunynda Kerkide Halkara howa menzili ulanylmaga berildi, 14-nji iýulda bolsa Jebel şäherçesinde Halkara howa menziliniň düýbi tutuldy. Munuň özi Aziýany we Ýewropany baglanyşdyrýan ulag-logistika merkezi hökmünde Watanymyzyň eýeleýän ornuny pugtalandyrmak boýunça toplumlaýyn strategiýany durmuşa geçirmegiň ýolunda nobatdaky möhüm ädim boldy.

Şu ýylyň 29-njy iýulynda BMG-niň Baş Assambleýasynyň 75-nji mejlisiniň 96-njy maslahatynda milli Liderimiziň başlangyjy boýunça “Koronawirus keseliniň (COVID-19) pandemiýasy we ondan soňky döwürde durnukly ösüş üçin üznüksiz we ygtybarly halkara ýük daşamalary üpjün etmek maksady bilen, ulagyň ähli görnüşleriniň arabaglanyşygyny berkitmek” atly Kararnama biragyzdan kabul edildi. Bu Kararnamanyň döredijileri bolup 48 döwlet çykyş etdi.

Munuň özi ählumumy durnukly ulag ulgamyny döretmäge, özara bähbitli ykdysady hem-de söwda gatnaşyklaryny giňeltmäge ýurdumyzyň anyk goşandy boldy. Bu bolsa umumy abadançylygyň hem-de rowaçlygyň bähbitlerine laýyk gelýär.

Şu gözden geçirilişe logistik ugurly kompaniýalar gatnaşýarlar. Olaryň bu ulgamdaky işleri giň gerimli halkara taslamalary amala aşyrmakda aýratyn ähmiýete eýe bolýar. Sergä gatnaşyjylaryň köpüsi täze tehnologiýalary ulanmak arkaly, uly göwrümli ýükleri daşamakda öz mümkinçilikleri bilen tanyşdyrdylar.

Täsin desgalaryň gurluşygyny görkezýän diwarlyklar sergide uly gyzyklanma döretdi. Bu desgalar, şol sanda awtobanlar, köprüler, estakadalar, ýerasty geçelgeler we köp gatly ýol aýrytlary gurlanda, aýratyn inžener-tehniki çözgütler we iň täze tehnologiýalar talap edilýär.

Serginiň many-mazmuny hem-de baý maglumatlary, ilkinji nobatda, Türkmenistanda häzirki wagtda hyzmatdaşlygyň ýokary isleg bildirilýän ugurlaryna gönükdirilendir. Şolaryň biri-de gurluşyk pudagydyr. Bu pudak ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň geljegi uly we okgunly ösýän ulgamlarynyň biridir. Ol maýadarlaryň we potratçylaryň uly gyzyklanmasyna eýe bolýar. Bu ýerde suw üpjünçilik we yşyklandyryş, ýollaryň gurluşygy, işjeň dynç almak ulgamy babatda gurluşyk desgalarynyň nusgalary, innowasion işläp taýýarlamalar görkezildi.

Ýurdumyzyň ykdysady syýasatynyň möhüm ugurlarynyň hatarynda gurluşyk serişdeleriniň önümçiligini görkezmek bolar. Sergide görkezilýän serişdeleriň hatarynda timarlaýyş daşlary, sement, kerpiç, panel toplumlary, magdan däl gurluşyk serişdeleri, turba önümleri, armatura, şwellerler, timarlaýyş, lak, reňkleýji örtük serişdeler we beýlekiler bar.

Milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň belleýşi ýaly, daşary ýurtlardan getirilýän önümleriň ornuny tutýan önümleriň önümçiligi diňe bir importyň umumy möçberini azaltmaga däl, eýsem, harytlaryň nyrhyny peseltmäge-de mümkinçilik berýär.

“Ak şäherim Aşgabat” atly diwarlyk döwlet Baştutanymyzyň başyny başlan hem-de türkmenistanlylaryň ýaşaýyş-durmuşynyň we dynç alşynyň hilini has-da ýokarlandyrmaga gönükdirilen giň gerimli şähergurluşyk maksatnamasynyň üstünlikli durmuşa geçirilýändiginiň aýdyň mysalydyr.

Paýtagtymyzyň häkimliginiň pawilýonlarynda bag nahallaryny, seýilgäh germewlerini, timarlaýyş we bezeg serişdelerini, mebelleri, aşhana enjamlaryny, aýna önümlerini öndürýän firmalaryň diwarlyklary we harytlary bar. Bu ýerde, şeýle hem enjamlar we jemagat tehnikasy, ekologiýa we abadanlaşdyryş ýaly bölümler hereket edýär.

Obasenagat toplumynyň we söwda ulgamynyň hem-de welaýatlaryň häkimlikleriniň diwarlyklary sergide aýratyn orun eýeleýär. Olarda ýokary hilli azyk önümleriniň köp görnüşleri görkezilýär. Şolaryň hatarynda et, süýt, unaş we süýji-köke önümleri, ösümlik ýaglary, çagalar iýmiti, balyk önümleri, ter miwe we gök önümler, guradylan miweler hem-de ary baly we beýlekiler bar. Şol önümleriň halkara ülňüleriň ekologik, estetik talaplaryna laýyklykda gaplanandygyny we bezelendigini bellemek gerek.

Dokma senagaty ministrligi eksport ugurly esasy pudaklarynyň biriniň önümlerini hödürledi. Nah ýüplük we ýüpek matalaryň, tikin we trikotaž önümleriniň köp görnüşleri ýokary hilliligi hem-de ajaýyp bezegi, milli öwüşginliligi bilen tapawutlanýar.

“Türkmenhaly” döwlet birleşiginiň özboluşly, döwrebap haly önümleri hem-de hususy ulgamyň we senetçileriň özboluşly önümleri — milli lybaslar, şaý-sepler, keşdeler, taryhy ýerler, ýurdumyzyň nyşanlary, paýtagtymyzyň ajaýyplyklary şekillendirilen sowgatlyk önümleri uly gyzyklanma döretdi.

Milli ykdysadyýetimizde bäsdeşlige ukyply hyzmatdaş hökmünde ornuny berkidýän ýurdumyzyň telekeçilik pudagy sergide öz işiniň dürli ugurlaryny görkezýär. Ýurdumyzyň gurluşyk düzümleriniň hatarynda “Ussat Inžener”, “Ak Bulut”, “Derýaplastik”, “Ugurly ýol”, “Berk menzil gurluşyk”, “Senagat plastik” ýaly kärhanalar we beýlekiler bar.

“Aýbölek” we “Çigildem” kärhanalarynyň owadan mebellerini, “Hasaryň” süýji-köke önümlerini, “Täze Aýyň” süýt we peýnir önümlerini, “Akdaş miwe içgileri” kärhanasynyň miwe içgilerini, et önümlerini görkezmek bolar.

Şeýle hem sergi telekeçileriň söwda we hyzmatlar ulgamynda gazanan üstünlikleri bilen tanyşdyrýar. Olar ýöriteleşdirilen dükanlary açýarlar, söwdanyň täze usullaryny ornaşdyrýarlar. Paýtagtymyzyň “Berkarar”, “Bagtyýarlyk”, “Garaşsyzlygyň 15 ýyllygy”, “Aşgabadyň ýalkymy” ýaly iri söwda merkezlerinde ýerleşdirilen marketler munuň aýdyň subutnamasydyr. Şol söwda merkezleri Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzalary tarapyndan bina edildi.

Ylym we bilim ulgamy hem sergide giňden beýan edilýär. Ýurdumyzda bu ulgamy ösdürmäge aýratyn ähmiýet berilýär. Bilim bermegiň iň täze maglumat tehnologiýalarynyň ornaşdyrylmagy netijesinde, talyplarymyz we mekdep okuwçylarymyz halkara olimpiadalaryň hem-de bäsleşikleriň ýeňijileri bolýarlar. Bilim ministrliginiň diwarlyklarynda ýokary okuw mekdepleriniň okuw barlaghanalarynyň döwrebap enjamlary, abraýly intellektual olimpiadalarda we sport ýaryşlarynda gazanylan Kuboklar bar.

IT-tehnologiýalar ulgamynda işleýän iri kompaniýalar hem sergi meýdançasynda möhüm orun eýeleýärler.

Saglygy goraýyş we derman senagaty ministrligi ýurdumyzyň ýokanç keselleriň birnäçesini aradan aýyrmakdaky hyzmatlarynyň ykrar edilýändigine şaýatlyk edýän halkara güwänamalaryň nusgalaryny, derman önümlerini, dürli enjamlary, lukmançylyk goranyş lybaslaryny, agyz-burun örtüklerini, tebigy kosmetik serişdeleri we beýlekileri hödürledi.

Sergi, şeýle hem Türkmenistanyň täsin syýahatçylyk kuwwaty bilen tanyşmaga, syýahatçylyk ulgamyndaky täzelikler we dynç alşyň dürli görnüşleriniň guralyşy barada maglumatlary almaga mümkinçilik berýär.

Häzirki zaman neşirýat we çaphana işini görkezýän Türkmen döwlet neşirýat gullugynyň diwarlyklary sergä gelenlerde uly gyzyklanma döredýär. Serginiň çäklerinde mahabat enjamlary bilen üpjün edilen ýöriteleşdirilen bölümde pudaklaryň gazanan üstünlikleriniň bäsdeşlige ukyply we uly isleg bildirilýän önümleriň, täze harytlaryň hem-de hyzmatlar ulgamyndaky teklipleriň köp görnüşleriniň tanyşdyrylyş çäresi geçirildi.

Geljegi uly taslamalaryň hatarynda himiýa pudagyndaky ylmy-tehniki täzelikler, şol sanda dürli himiýa önümlerini öndürmek usulyýeti boýunça işläp taýýarlamalar bar.

Mälim bolşy ýaly, ýurdumyzyň ylmy-taslama merkezlerinde, synag-önümçilik barlaghanalarynda düýpli ylmy-barlaglar geçirilýär. Şunuň bilen baglylykda, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň kabul eden Türkmenistanda 2020 — 2025-nji ýyllarda ylym ulgamyny sanly ulgama geçirmegiň maksatnamasynyň hem-de Türkmenistanda 2021 — 2025-nji ýyllarda himiýa ylmyny we tehnologiýalaryny toplumlaýyn ösdürmegiň döwlet maksatnamasynyň ähmiýetini bellemek gerek.

Sergä gatnaşyjylara, şeýle hem Çyzykly şertli belgiler boýunça milli guramanyň işi barada maglumat berildi. Ekranda çyzykly şertli belgileri okamak üçin niýetlenen enjamlar görkezildi. Çyzykly şertli belgileriň goýulmagy öndürilýän önümleriň hasabyny, ýük daşamagy, önümleri saklamagy, harytlar satylanda kassa hyzmatyny awtomatlaşdyrmaga mümkinçilik berýär.

Wideoşekiller arkaly tanyşdyrylyş çäresiniň biri milli Liderimiziň başyny başlan ägirt uly taslamasyny — “Aşgabat-siti” taslamasyny durmuşa geçirmäge bagyşlandy. Bu täsin toplumyň binalaryny ulanmakda, şäher hojalygynyň dolandyryş düzüminde sanly tehnologiýalar işjeň ulanylar.

Bu taslama durmuşa geçirilende, “akylly» öýleriň gurluşygyna, jemgyýetçilik ulagynyň “akylly» duralgalarynyň enjamlaşdyrylyşyna uly ähmiýet berler. Bularyň ählisi hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň baştutanlygynda durmuşa geçirilýän syýasatyň üstünlige eýe bolýandygynyň aýdyň subutnamasydyr. Şol syýasatyň ileri tutulýan ugurlary “Döwlet adam üçindir!” diýen ýörelgede aýdyň beýanyny tapdy.

Telekeçiler döwlet Baştutanymyzyň elektron senagaty döretmek we ösdürmek barada öňe süren başlangyjyny durmuşa geçirmäge işjeň goşuldylar. Şunda ýokary netijeli, ekologiýa taýdan arassa önümçiliklere, ähli pudaklara sanly ulgamlary hem-de tehnologik täzelikleri ornaşdyrmaga aýratyn üns berilýär.

Şunuň bilen baglylykda, döwrebap senagat we elektron önümleriniň köp görnüşlerini öndürýän “Aýdyň gijeler” hojalyk jemgyýetiniň önümleriniň tanyşdyrylyşy sergä gatnaşyjylaryň ünsüni çekdi. 2016-njy ýylda bu kompaniýa energiýany tygşytlaýjy, ekologiýa taýdan arassa LED lampalary, awtoulag ýollaryny yşyklandyrmak üçin ýokary woltly alýuminiý prožektorlaryny öndürmäge girişdi hem-de okuw kompýuterleriniň çykarylmagyny ýola goýdy. Şol kompýuterler her ýyl 1-nji synp okuwçylaryna berilýär.

“Aýdyň gijeler” tarapyndan öndürilýän önümleriň görnüşleri yzygiderli artýar hem-de özüne iki sim-kartly öýjükli telefonlary, monobloklaryň dürli görnüşlerini, smart-telewizorlary, split-kondisionerleri, internet ulgamynyň paýlaýjylaryny — routerleri hem-de agyz suwuny sowatmak we gyzdyrmak üçin niýetlenen enjamlary öz içine alýar.

Kompaniýa tarapyndan çykarylýan suwuk kristal ekranly, diagonaly 32 we 42 dýuým bolan “Tolkun” hem-de 55 dýuýmlyk “Zemin” smart-telewizorlar dünýäniň iň gowy telewizorlary bilen mynasyp bäsleşip bilýärler. Geçen ýylda bu önümleri öndürýän kompaniýa olary göni, internet ulgamyndaky resmi saýt arkaly ýerläp başlady.

“Röwşen” hususy kärhanasy hem özüniň mahabat şekillerini hödürledi. Bu kärhananyň önümleri diňe bir ýurdumyzda däl, eýsem, daşary döwletlerde hem uly islege eýedir.

Serginiň barşynda “Miweli ülke” hususy kärhanasynyň hem-de “Hasar”, “Ter” hojalyk jemgyýetleriniň wideotaslamalarynyň görkezilişi meýilleşdirildi. Olar tanyşdyrylyş çäresine gatnaşyjylary oba hojalyk işewürliginiň, gök önümçilik, bagçylyk, gülçülik ýaly ugurlaryny ösdürmekde we ekologiýa ulgamynda ulanylýan döwrebap tehnologiýalar bilen tanyşdyrar.

Gözden geçirilişiň esasy maksady diňe bir gazanylan üstünlikleri däl, eýsem, ykdysady pudaklaryň kuwwatyny, olary ösdürmekde amala aşyrylan düýpli özgertmeleri, esasysy bolsa, eziz Watanymyzy gülledip ösdürmäge gönükdirilen döwlet-hususy hyzmatdaşlygyň netijeliligini görkezmekden ybaratdyr.

Ýygnananlar döwlet Baştutanymyz Gurbanguly Berdimuhamedowa şu sergini guramaga döredilen mümkinçilik, ýurdumyzda maýa goýum taslamalaryny durmuşa geçirmäge, onuň dünýä giňişligine goşulyşmagyna hem-de bäsdeşlige ukyplylygyny ýokarlandyrmaga uly üns berilýändigi üçin tüýs ýürekden hoşallyk bildirdiler.

Ertir sergi öz işini dowam eder. Sergi tamamlanandan soň, oňa gatnaşanlara degişli diplomlar we güwänamalar gowşurylar.

Dünýäde ähli söhbetleriň başy «salam» sözünden başlanýar. Salam sözüniň manysy hem «Men size abadançylyk arzuw edýärin» diýmekden ybarat. Türkmen halkynyň «Edebiň başy salam» diýen aýtgysyndan-da, onuň näderejede abadançylyga, parahatçylyga hormat goýýandygyny aňmak bolýar. Hatda hoşlaşan wagtynda hem türkmeniň «Sag-salamat boluň!» diýmesinde-de, gör, abadançylyga bolan nähili uly sarpa bar. Türkmen milleti heňňamlarboýy özüniň parahatçylyk söýüji ynsanperwerligi bilen dünýä halklarynyň kalbyndan-kalbyna ýol salyp, menzil aşyp gelýär. Magtymguly Pyragynyň «Ozal akan ýerden akarmyş aryk» diýşi ýaly, bu günki gün hem milli Liderimiziň ynsanperwerlik ýörelgeleri dünýä nusgalykdyr.

BAÝLYGYŇ SAKASY — SAGLYK

Watanymyz Birleşen Milletler Guramasy tarapyndan iki gezek ykrar edilen ýeke-täk hemişelik Bitarap döwlet hökmünde dünýäniň ýüzünde özüniň oňyn daşary syýasaty bilen giňden dabaralanýar. Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň şu ýylyň 14-nji sentýabrynda Nýu-Ýorkda öz işine başlajak nobatdaky 76-njy mejlisinde hormatly Prezidentimiziň başda durmagynda ýurdumyzyň öňe sürýän parahatçylyk dörediji teklipleri külli adamzadyň röwşen dowamatyny nazarlaýan pikirlere ýugrulandyr. Bu mejlisde türkmen tarapynyň öňe sürýän täze garaýyşlarynyň töwerekleýin, toplumlaýyn häsiýete eýedigini aýratyn bellemek gerek.

Häzirki wagtda dünýäniň ählumumy howpuna öwrülen pandemiýa bilen göreşmek babatda Diýarymyzyň BMG-niň münberinden teklip edýän başlangyçlary özünde köptaraplaýyn çuňňur ideýalary jemleýär. Saglyk ulgamy boýunça ýurdumyz tarapyndan ylmy diplomatiýa ugry boýunça halkara hyzmatdaşlygy işjeňleşdirmek, BSGG-niň koronawirus ýokanjynyň genomyny öwrenmek üçin Ýörite maksatnamasyny düzmek, BSGG-niň öýken sowuklama keseline garşy göreşmek boýunça köptaraplaýyn guralyny ýola goýmak, BSGG-niň Ýiti ýokanç keselleri bejeriş we olaryň öňüni alyş usulyýet merkezini döretmek hem-de Merkezi Aziýada Epidemiologiýa, wirusologiýa we bakteriologiýa merkezini döretmek ýaly teklipler öňe sürülýär. Döwlet Baştutanymyz 2020-nji ýylyň maýynda Goşulyşmazlyk Hereketiniň wideoaragatnaşyk arkaly geçirilen ýokary derejeli duşuşygynda, şol ýylyň awgustynda Bütindünýä Saglygy Goraýyş Guramasynyň Baş direktory Tedros Gebreisus bilen bolan wideoduşuşygynda hem ýokarda agzalan garaýyşlaryň birnäçesini teklip edipdi. Merkezi Aziýada Epidemiologiýa, wirusologiýa we bakteriologiýa merkezini döretmek babatyndaky başlangyç 6-njy awgustda Awazada geçirilen Merkezi Aziýanyň döwlet Baştutanlarynyň üçünji konsultatiw duşuşygynyň çäginde öňe sürlüpdi.

Milli Liderimiziň belleýşi ýaly, pandemiýanyň we onuň dünýä ykdysadyýetine ýetirýän ýaramaz täsiriniň öňüni almazdan, durnukly ösüş maksatnamasyny ýerine ýetirmek mümkin däl. Şol nukdaýnazardan, Watanymyzyň öňe sürýän bu teklipleriniň häzirki zaman dünýä ykdysadyýetiniň çökgünli döwrüni ýeňip geçmekde derwaýys başlangyç hökmünde Milletler Bileleşigi tarapyndan giň goldawa eýe boljakdygyna berk ynanýarys.

ABADANÇYLYK — AÝDYŇ ERTIRLERIŇ BINÝADY

Sen näçe özüňi rahat duýsaň, şonça-da saňa barlygyň pähim-parasatlylyk hemdemligi ýakyn düşýär diýilýär. Elbetde, älemiň ähli zatlary owalynda öz gözbaşyny pikirden alyp gaýdýar. Abadan geljegi nazarlaýan başlangyçlaram diňe parasatly Liderleriň serinde joşa gelýändir. Türkmen Lideriniň başlangyjy boýunça 2021-nji ýylyň BMG tarapyndan «Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly» diýlip yglan edilmeginiň özünde halkymyzyň dünýä ýaýrawly asylly ýörelgeleriniň parahatçylyga, ynanyşmaga sary uzaýan rowanalygy bar. 76-njy mejlisiň barşynda Türkmenistan Parahatçylygyň, howpsuzlygyň we durnukly ösüşiň bähbidine Bitaraplygyň dostlary toparynyň yzygiderli duşuşyklaryny dowam etmegi göz öňünde tutýar. Ýurdumyz Aşgabatda «Parahatçylyk we ynanyşmak syýasaty — halkara howpsuzlygyň, durnuklylygyň we ösüşiň binýady» atly halkara maslahaty geçirmegi meýilleşdirýär hem-de BMG-niň agza döwletlerini we halkara guramalary bu forumyň işine işjeň gatnaşmaga çagyrýar. Türkmenistan 76-njy mejlisde Merkezi Aziýada howpsuzlyk, parahatçylyk we ösüş meseleleri boýunça halkara forumy esaslandyrmagy teklip edýär. Dünýäniň syýasy giňişliginde möhüm orny eýeleýän Merkezi Aziýa sebitiniň parahatçylygyny, durnuklylygyny pugtalandyrmak, durnukly ösüşi üpjün etmek ugrunda Diýarymyz hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda halkara derejesinde birnäçe maksatnamalaýyn işleri alyp barýar. Şu nukdaýnazardan, Merkezi Aziýanyň häzirki zaman ählumumy geosyýasatynda eýeleýän möhüm ornuny ösdürmek, sebitde bolup geçýän özgerişleri dünýä gün tertibi bilen sazlaşdyrmak maksady bilen, Türkmenistan tarapyndan 76-njy mejlisiň dowamynda BMG-niň Baş Assambleýasynyň degişli Kararnamasynyň taslamasyny hödürlemek göz öňünde tutulýar. Ýeri gelende belläp geçsek, bu resminama milli Liderimiziň başlangyjy bilen şu ýylyň 6-njy awgustynda ýurdumyzda geçirilen Merkezi Aziýanyň döwlet Baştutanlarynyň konsultatiw duşuşygynda beýan edilen halkara teklipleri BMG-niň çäklerinde öňe sürmek üçin oňyn mümkinçilikleri döreder.

Ýurdumyz Aşgabatda ýerleşýän Birleşen Milletler Guramasynyň Merkezi Aziýa üçin öňüni alyş diplomatiýasy boýunça sebit merkeziniň işine mundan beýläk hem giň goldaw berer. Bu ugurda Türkmenistanyň başlangyjy bilen kabul edilen bu merkeziň işine bagyşlanan Baş Assambleýanyň degişli Kararnamasyny amala aşyrmagyň çäklerinde ýaşlar üçin Öňüni alyş diplomatiýasy akademiýasy hem-de Merkezi Aziýa ýurtlarynyň zenanlarynyň dialogy ýaly halkara hyzmatdaşlygyň görnüşlerini ösdürmek meýilleşdirilýär. Hormatly Prezidentimiziň belleýşi ýaly, ýaşlar döwletiň ertirki eýeleri. Sebitiň ýaşlarynyň arasyndaky gatnaşyklary ösdürmek bilen bagly birnäçe derwaýys meseleler ýaňy-ýakynda 6-njy awgustda Awazada geçirilen Merkezi Aziýanyň döwlet Baştutanlarynyň konsultatiw duşuşygynyň çäginde hem ara alnyp maslahatlaşyldy. 6-njy awgustda geçirilen sebitiň ýurtlarynyň zenanlarynyň dialogy hem zenanlaryň arasynda ýokary derejede guralan duşuşyk hökmünde dünýäniň ýüzünde oňyn seslenme döretdi. Şonuň üçinem şeýle duşuşyklary geljekde hem giňden goldamak Türkmenistan tarapyndan maksadalaýyk hasaplanylýar.

Hazar deňzi ähli ugurlar babatda giň mümkinçilikleriň mesgeni. Hut şonuň üçinem «Awaza» milli syýahatçylyk zolagy bu günki gün halkara derejeli duşuşyklaryň, maslahatlaryň, forumlaryň geçirilýän mekanydyr. Şahyryň «Özüň hakda, goňşyň hakda pikir et» diýşi ýaly, döwletimiz dostana goňşuçylyk ýörelgesinden ugur alyp, BMG-niň Baş Assambleýasynyň 76-njy mejlisinde «Merkezi Aziýa — Hazar sebiti» atly parahatçylyk, ynanyşmak we hyzmatdaşlyk zolagyny döretmek başlangyjyny öňe sürýär. Onuň şu ýyl Türkmenistanda geçiriljek VI Hazar sammitinde hukuk taýdan berkidilmegi maksadalaýyk hasaplanylýar.

Ýurdumyz 76-njy mejlisiň barşynda ählumumy parahatçylyga howp salyp biläýjek wehimleri nazara almak bilen, BMG-niň Terrorçylyga garşy göreşmek baradaky müdirligi bilen bilelikde Aşgabatda Terrorçylyga garşy müdirligiň täze maksatnamalaýyn edarasynyň görnüşini kesgitlemek boýunça işleri alyp barar. Mundan başga-da döwletimiz BMG-niň Baş Assambleýasynyň öňde boljak mejlisiniň barşynda Maglumat howpsuzlygy we hyzmatdaşlyk boýunça ählumumy forumy geçirmegiň maksadalaýyk boljakdygy hakdaky garaýşyny öňe sürer, ýaraglary ýaýratmazlygyň hem-de ýaragsyzlanmagyň köptaraplaýyn tertibini yzygiderli pugtalandyrmak ugrunda çykyş etmegini dowam eder.

DURNUKLY ÖSÜŞ — DÜNÝÄNIŇ ÝAGTY GELJEGINIŇ HEREKETLENDIRIJISI

Ilimizde «Döwletliden döwlet ýokar» diýen parasatly pähim bar. Dogrudan hem, döwletment ynsanlaryň durmuşlaryna ser salanyňda, olardaky ýagşy gylyk-häsiýetleriň, parasatly pikirleriň töweregindäkileriň durmuşyna hem oňyn täsirini ýetirýändigini görmek bolýar. Ata Watanymyzyň halkara giňişliginde öňe sürýän başlangyçlary, milli Liderimiziň dünýä parahatçylyk paýlamak ugrunda edýän tagallalary döwletlilik hakyndaky ol pähimiň döwletleriň mysalynda aýdyň ýüze çykmasydyr. Ynsan haçan-da asuda asmanyň astynda, bolelin durmuşda ýaşan mahaly özüni doly bagtyýar duýýar. Şol asudalygyň, bagtyýarlygyň dünýädäki her bir maşgala, her bir raýata elýeterli bolmagy ugrunda Gahryman Arkadagymyzyň alyp barýan işleri bu gün dünýäň ykrarynda. Milli Liderimiziň dünýä jemgyýetçiliginiň ýokary bahasyna mynasyp bolup, halkara giňişliginde giň goldaw tapan «Ösüş arkaly parahatçylyk» taglymaty, Türkmenistanyň Durnukly ösüş maksatlaryny durmuşa geçirmekde görkezýän aýratyn işjeňligi munuň şeýledigine doly güwä geçýär. Üns berip görsek, bir halkyň bagtyýar ýaşamagynyň esasy açarlarynyň biri bolup ykdysady görkezijileriň çykyş edýändigine göz ýetirýäris. Bu hakykat dünýä möçberinde alyp göreniňde hem şeýleligine galýar. Hut şonuň üçin hem häzirki wagtda ykdysady ulgamda, energetika, senagat, ulag we söwda pudaklarynda hyzmatdaşlyk boýunça halkara tagallalaryny işjeňleşdirmek zerur bolup durýar. Türkmenistan bu ugurlardaky gözlegleriň çökgünlikden soňra dünýä ykdysadyýetini dikeltmekde möhüm orna eýedigini nygtamak bilen, BMG-niň Baş Assambleýasynyň 76-njy mejlisinde bu babatda birnäçe anyk teklipleri öňe sürýär. Olaryň iň esasylarynyň biri Ösüşi maliýeleşdirmek boýunça nobatdaky halkara maslahatynyň çagyrylmagydyr. Bu maslahat Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmek ugrunda serişdeleri jemlemek boýunça Addis-Abeba maksatnamasynyň durmuşa geçirilmegini çaltlandyrmakda möhüm ähmiýete eýedir. Türkmenistan Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmegiň monitoringiniň kesgitlenilen köptaraplaýyn gurallaryny doly goldaýar. Şuňa laýyklykda, Türkmenistan Baş Assambleýanyň 76-njy mejlisiniň barşynda ählumumy maksatlaryň ornaşdyrylyşynyň barşy hakynda 2023-nji ýylda taýýar görnüşde hödürlemek üçin ikinji meýletin Milli synyň üstünde işlemäge girişer. Ynsanyýetiň bagtyýar durmuşyny gazanmakda örän uly ähmiýeti bolan Durnukly ösüş maksatlaryny amala aşyrmakda täze belentliklere ýetilmegine şert döretjek bu teklipleriň adamzadyň taryhyna müdimi möhürlenjekdigi ikuçsuzdyr.

Özüňdäki zady beýlekiler bilen deň-derman bölüşmek, sahylyk, jomartlyk sahawatlylyk ýaly halkymyzyň belent ynsanperwer ýörelgelerinden ugur alýan daşary syýasatymyzyň esasy maksatlarynyň hatarynda ählumumy energetika howpsuzlygyny berkarar etmek hem bar. Baý uglewodorod serişdelerine eýe bolmak bilen özüniň energetika mümkinçiliklerini bütin adamzat bähbitlerine gönükdirýän ata Watanymyz hormatly Prezidentimiziň öňdengörüjilikli syýasatynyň netijesinde bu ugurda ummasyz işleri amala aşyrdy we aşyrmagyny dowam edýär. Ýurdumyzyň Baş Assambleýanyň nobatdaky mejlisiniň barşynda aýratyn üns berýän meseleleriniň biri-de ygtybarly energiýa çeşmelerine ählumumy elýeterliligi üpjün etmekden ybaratdyr. Bu ugurda Baş Assambleýanyň 2008-nji we 2013-nji ýylda kabul eden Kararnamalarynyň awtory bolan Türkmenistan energetika serişdeleriniň durnukly üstaşyr geçirilmeginiň döwrebap hukuk gurallaryny döretmek maksatly DÖM-niň 7-nji maksadyna ýetmekde ösüşi çaltlandyrmak boýunça halkara forumy çagyrmak başlangyjyny öňe sürýär.

Taryhda Beýik Ýüpek ýolunyň iň möhüm çatryklarynyň biri bolup hyzmat eden Türkmenistan üçünji müňýyllykda bu söwda ýolunyň täzeden dikeldilmegine aýratyn üns berýär. Sebäbi ýurtlaryň arasynda söwda we ykdysady gatnaşyklaryň ösdürilmeginde ulag ulgamyna aýratyn orun degişlidir. Şulary göz öňünde tutmak bilen, yklymlaryň çatrygynda ýerleşýän Watanymyz BMG-niň durnukly ulag meselelerini çözmekde ygtybarly hyzmatdaşlarynyň biri bolup durýar. Muňa mysal hökmünde Baş Assambleýa tarapyndan ulag ulgamynda halkara hyzmatdaşlygy ösdürmek hakynda 2014-nji, 2015-nji, 2017-nji we 2021-nji ýyllarda kabul edilen Kararnamalary, 2016-njy ýylda geçirilen durnukly ulag boýunça Ählumumy maslahatyň jemleýji resminamasyny görkezmek bolar. Türkmenistan Baş Assambleýanyň 76-njy mejlisiniň dowamynda BMG-niň ulagy ösdürmek boýunça Ýörite sebitara maksatnamasy hakynda ýurdumyz tarapyndan ozal öňe sürlen başlangyçlara gaýdyp gelinmegine çagyrýar. Döwletleriň ulag-üstaşyr geçirijilik mümkinçiliklerinden netijeli peýdalanylmagyny gazanmak, ulaglaryň ähli görnüşleri bilen ýükleriň daşalyşynda hyzmatdaşlyklary işjeňleşdirmek maksady bilen, 2022-nji ýylyň aprel aýynda Türkmenistanda geçirilmegi teklip edilýän deňze çykalgasy bolmadyk ösüp barýan ýurtlaryň ministrleriniň halkara maslahaty bu ugurda taryhyň täze sahypasynyň açylmagyna itergi bolar diýip bileris.

Adama abadan durmuş üçin iň ilkinji zerurlyk bu arassa howadyr. Howanyň üýtgemegi, daşky gurşawy goramak, ekologiýa howpsuzlygyny üpjün etmek, suw serişdelerini dolandyrmak döwrüň derwaýys wezipeleriniň ilkinji orunlarynda durýar. Şonuň üçin hem häzirki wagtda bütin dünýäde energiýanyň daşky gurşawa zyýansyz bolan alternatiw çeşmelerini öwrenmek we döretmek wajyplygy ýüze çykýar. Şulary göz öňünde tutmak bilen, hormatly Prezidentimiziň pes uglerodly energetikany ösdürmek, şeýle hem BMG-niň howandarlygynda energetikanyň ileri tutulýan ugurlarynyň biri hökmünde wodorody ösdürmek boýunça halkara «Ýol kartasyny» döretmek boýunça degişli çäreleriň amala aşyrylmagyna gönükdirilen BMG-niň Strategiýasyny işläp taýýarlamak hakyndaky başlangyjynyň örän uly taryhy ähmiýete eýedigini nygtamak bolar. BMG-niň Baş Assambleýasynyň 76-njy mejlisinde bu taryhy başlangyjy durmuşa geçirmek boýunça anyk çäreleriň görülmegi meýilleşdirilýär. Mundan başga-da, sebitde Aral deňziniň ekologiýa heläkçiliginiň ýetirýän täsirlerini azaltmakda Türkmenistanyň halkara giňişligindäki tagallalaryny aýratyn bellemegimiz gerek. Milli Liderimiziň durnukly ösüş boýunça «Rio+20» sammitinde öňe süren BMG-niň Aral deňziniň sebiti üçin Ýörite maksatnamasyny döretmek hakyndaky başlangyjy, Baş Assambleýa tarapyndan 2018-nji ýylyň 12-nji aprelinde we 2019-njy ýylyň 28-nji maýynda kabul edilen «Birleşen Milletler Guramasynyň we Araly halas etmegiň halkara gaznasynyň arasynda hyzmatdaşlyk» atly Kararnamalar aýdylanlaryň doly subutnamasydyr. Bularyň ählisini jemlänimizde bolsa öňdengörüjilikli syýasaty bilen giňden ykrar edilen syýasatçy döwlet Baştutanymyzyň adamzat durmuşyna degişli hiç bir meseläni üns merkezinden düşürmeýändigi aýdyň ýüze çykýar.

YNSANYÝETI YSNYŞDYRÝAN YNSANPERWERLIK

Gahryman Arkadagymyzyň belleýşi ýaly, taryhy düýpli öwrenmän geljek üçin belent maksatlary durmuşa geçirip bolmaz. Dünýä swilizasiýasynyň iň gadymy ojaklarynyň biri bolan Türkmenistan taryhy ýadygärliklere örän baý. Ol ýadygärlikler diňe bir türkmen halkynyň däl, eýsem, bütin adamzadyň irki durmuşyna degişli syrlary açmakda bahasyna ýetip bolmajak gollanma diýsek, öte geçdigimiz bolmaz. Gahryman Arkadagymyzyň belleýşi ýaly, taryhy düýpli öwrenmän, geljek üçin belent maksatlary durmuşa geçirmek çetin. Şonuň üçin hem Garaşsyzlyk ýyllarynyň içinde ýurdumyzyň baý medeni we taryhy mirasyny çuňňur öwrenmek bilen bir hatarda, bu ugurda BMG-niň ynsanperwer ugurly düzümleriniň hatarynda Birleşen Milletler Guramasynyň Bilim, ylym we medeniýet meseleleri boýunça guramasy (ÝUNESKO) bilen hyzmatdaşlyk ýola goýuldy we ösdürildi. Degişli gurama bilen döwletimiziň arasyndaky ýokary derejeli hyzmatdaşlygyň netijesinde ýurdumyzyň gadymy taryhy ýadygärlikleri, milletimiziň medeni gymmatlyklary adamzadyň bütindünýä maddy we maddy däl miraslarynyň sanawyndan ýer aldy. Türkmenistan häzirki wagtda ÝUNESKO-nyň Hökümetara ummanlary öwreniş komissiýasynyň Ýerine ýetiriji geňeşiniň hem-de Bedenterbiýe we sport boýunça halkara komitetiniň işjeň agzasy bolup durýar. Şunuň bilen baglylykda, ÝUNESKO-nyň 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Hökümetara gidrologiýa maksatnamasynyň Hökümetara geňeşiniň agzalygyna dalaşgärlik edýän ýurdumyz geljekde-de bu gurama we onuň düzümleri bilen netijeli hyzmatdaşlygy hemmetaraplaýyn giňeltmegi maksat edinýär.

«Döwlet adam üçindir!». Hormatly Prezidentimiziň ýurt baştutanlygyna geçmegi bilen giňden dabaralandyrylan bu beýik taglymat häzirki wagtda dünýä jemgyýetçiligi bilen alyp barýan ynsanperwer gatnaşyklarymyzyň hem özeni bolup durýar. Birleşen Milletler Guramasynyň Durmuş ösüşi komissiýasynyň 2021 — 2025-nji ýyllar üçin agzasy hökmünde Türkmenistan ynsanlaryň durmuş goraglylygy üpjün etmek, ýaşlar üçin mynasyp iş orunlaryň yzygiderli artdyrylmagyny gazanmak, maşgalanyň ornuny berkitmek ýaly meselelerde dünýä jemgyýetçiliginiň tagallalarynyň birleşdirilmelidigine aýratyn ünsi çekýär. Munuň özi bolsa biziň ýurdumyzda Gün bolup ýalbyrap dogan «Döwlet adam üçindir!» diýen ynsanperwer taglymatyň öz şöhlelerini Zeminiň ähli künjegine bolluk bilen paýlaýandygynyň alamatydyr.

Kiçijek bir obany ýa-da mähelläni mysal alyp görenimizde hem onuň içinde sözüň degerli bolmagy, aýdan teklibiň ýer tutmagy üçin ilki olaryň arasynda ykrar edilen abraýyň bolmaly. Garaşsyz, hemişelik Bitarap Türkmenistan bolsa taryh üçin göz açyp-ýumasy salym diýilýän döwrüň içinde dünýä jemgyýetçiliginiň arasynda şeýle ýokary abraýa mynasyp bolmagy başardy. Parasatly milli Liderimiziň baştutanlygynda türkmen sözüniň BMG-niň belent münberinde tekliplikden ykrarnama öwrülýän uly güýjüne buýsanyp ýaşamak bolsa ýurdumyzyň her bir raýatyna ykbalyň ýapan bagt serpaýydyr.

Sahypany taýýarlanlar Gurbansähet GURBANSÄHEDOW, Mätgurban MÄTGURBANOW,

Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginiň Halkara gatnaşyklary institutynyň halkara žurnalistikasy fakultetiniň 1-nji ýyl talyplary, «Nesil».

MYNASYP

Beg türkmeniň Watanynda toý bu gün,
Gözel ilim toýlaryna mynasyp!
Ýaş döwletim özbaşyna boý bu gün —
Gorkut ataň boýlaryna mynasyp!

Täze müňýyllyga bat alan türkmen,
Özüni syladyp, at alan türkmen,
Azyndan bäş asyr ýigdelen türkmen
Belent başly Baýdagyna mynasyp!

Bagtymyz doludyr — gowuz däl, gowuz,
Goňşy goňşusyna dadyrar owuz,
Dünýäni aňk edip birleşen oguz
Toýlaryna-baýramyna mynasyp!

Biziň iliň danalygy ezeldir,
Toýlarynda şirin-nabat ezendir,
Üzümiň suwuna meňzeş gözeller
Süýt kölüniň gaýmagyna mynasyp!

Türkmen begdir, uzap barýar hatary,
Arkadagy bilen güllär Watany,
Onuň kimdigini aýdar bedewi,
Bedewleri aýlawyna mynasyp!

Garaşsyzlyk toýy bagt bolup gelen,
Dokuzlar düzüwdir — ýüz-gözler gülen,
Yranmaz binýady ojagy bolan
Bu türkmenim öýlerine mynasyp!

OGULLYK AÝDYMY

Dünýe dursun, sen dur, yranmaz bolup,
Janym Türkmenistan, ýollaryň aýdyň!
Gyrata atardyň erenler bolup,
Janym Türkmenistan, ýollaryň aýdyň!

Saňa pygamberiň tugy ýetipdir,
Gözüň hem ýüregiň ýagy ýetipdir,
Yşka ýakyn Gülşen dagy ýetipdir,
Janym Türkmenistan, ýollaryň aýdyň!

Arka diräp ýedi arşa galmyşam,
Perde-perde açylmyşam, gülmüşem,
Seniň barlygyňda bagtly bolmuşam,
Janym Türkmenistan, ýollaryň aýdyň!

Gijeleriň, gündizleriň aýdymdyr,
Han Saýadyň, kenizleriň aýdymdyr,
Gurbannazar Ezizleriň aýdymdyr,
Janym Türkmenistan, ýollaryň aýdyň!

Kämillikden kämil owaz alar men,
Dürler saçyp duran döwet galam men,
Öz ilimiň gursagyndan bolar men,
Janym Türkmenistan, ýollaryň aýdyň!

Dogaýy-dogaýy kelamlaryň bar,
Mekge menzilinde halallaryň bar,
Eý, çörekli ilim, dowamlaryň bar,
Janym Türkmenistan, ýollaryň aýdyň!

BIZIŇ ILLER

Ýüzün ýaza tutan daglar gümmürdär,
Oň ýüregniň joşy däli sillerdir.
Ýagarman bulutlar esräp-lummurdar,
Bu biziň illerdir, biziň illerdir!

Ýyldyrym başyny daşlara urar,
Bulutlar maý bilen bir oýun gurar,
Arkaçda ak sähra gül açar durar,
Bu biziň illerdir, biziň illerdir!

Depesinde Humaý guşy aýlanar,
Dolanar Bagdada giden durnalar,
Allanyň aýdymyn aýdar çabgalar,
Bu biziň illerdir, biziň illerdir!

Pederler dowamdyr ogullarynda,
Är ýüki ärleriň eginlerinde,
Ata ýurda wepa göwünlerinde,
Bu biziň illerdir, biziň illerdir!

Gadymy oguzyň ýüzi Haýyrdyr,
Daglary — dag, baýyrlary — baýyrdyr,
Onuň balalarnyň kalby şygyrdyr,
Bu biziň illerdir, biziň illerdir!

Ýyldyzlar dogular, ýyldyzlar süýner,
Heňňamlar aýlanar, döwranlar döner,
Söýünhanda diňe ýagşylyk galar,
Bu biziň illerdir, biziň illerdir!

* * *

Binýat arassa bolmaly ―—
Şeýle diýipdir bu türkmen.
Zürýat arassa bolmaly ―—
Şeýle diýipdir bu türkmen.

Arassa bolmaly ýollar,
Köňül arassa bolmaly.
Arassa bolmaly päller,
Maňyz arassa bolmaly.

Topragyň goýnuna düşýän
Däne arassa bolmaly.
Pelegiň oýnuna düşýän
Nama arassa bolmaly.

Durnany gondurjak bolsa,
Heňler arassa bolmaly.
Gyzlary ýandyrjak bolsa,
Demler arassa bolmaly.

Aý yşkynda göçjek bolsa,
Mermer arassa bolmaly.
Asyra ses goşjak bolsa,
Sözler arassa bolmaly.

TOÝ GOŞGUSY

Ýagşy günler ýagşylyga ýetirsin,
Süýjülikde nabat-halwadan boluň!
Duzuňyz zor bolsun Ýeriň ýüzünde,
Türkmeniň tugy deý owadan boluň!

Ogul bilen arkalydyr ojaklar,
Gulpaklyja gyzlar bilen baý boluň!
Bir-birege aýna boluň dünýäde,
Halallykda bir-birege taý boluň!

Myrat tapyň myrat tapan ýurdumda,
Ýyllar ömrüňizi bezesin gitsin!
Türkmeniň döwleti yranmaz bolsun,
Türkmeniň hatary uzasyn gitsin!

Sowulmasyn, sowulmasyn döwranlar,
Tylla şaýyň gymmatyndan boluň siz!
Owadan ýaşaň siz, owadan garraň —
Söýünhanyň ymmatyndan boluň siz!

Baýram JÜTDIÝEW,

Türkmenistanyň halk ýazyjysy.

Garaşsyzlyk baýramy — halkymyzyň baş baýramy, il-ýurduň mizemez bagtynyň, ganatlanan ruhubelentliginiň güwäsi. Halkymyz tirkeşip barýan ýyllaryň üç onlugyndan bäri bu baýramy yzygiderli belleýär. Onuň «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylyndaky garşy alnyşy öňkülerden has ýakymly. Munuň özi ýurt Garaşsyzlygyna eýe bolanymyza 30 ýylyň dolýandygy bilen baglanyşyklydyr. 1991-nji ýylda Türkmenistanyň Garaşsyzlygy dünýä bileleşigi tarapyndan ykrar edilenden soňra, ata Watanymyzyň jemgyýetçilik-syýasy durmuşynda düýpli özgertmelere badalga berildi. Garaşsyzlyk we Garaşsyz Watanymyz hakynda söz açylanda, «sarsmaz, mizemez döwlet» diýen düşünjeler kalbyňa dolýar. Çünki eziz Watanymyzyň sarsmazlygyna, mizemezligine biziň ynanjymyz kuwwatly daglar kimin berk, ummanlar ýaly çuň, ýaşaýşyň özi ýaly baky. Bu Watanda 30 ýylyň içinde asyrlarboýy gazanylmadyk üstünliklere, ýetilmedik sepgitlere ýetildi. Şol ýyllarda hasyl bolan döwlet berkararlygymyz bolsa il bagtyýarlygynyň binýadyny döretdi. Erkana ýaşaýşyň gujagynda baş baýramymyzy garşy alýan günlerimizde bu bagtyýarlyk barada söz açmak, ýüregiňdäki buýsanjy paýlaşmak — uly bagt. Munda ýurt Garaşsyzlygymyzyň eçilen ruhy erkinliginiň, milli mertebesiniň we adalatly ýollarynyň çensiz ýakymy bar.

Ruhy erkinlik — Garaşsyz döwlet bolanymyzdan soň türkmen dünýäsine aralaşan ilkinji ýakym. Herekete, joşgunly işlere, täze başlangyçlara badalga berilmezden owal sere belentlik, göwrä kuwwat, maksatlara aýdyňlyk, gadamlara bat beren ýakym. Aslynda, asly halal türkmen halkymyzyň ruhy ahwalynda uly güýç, synmaz erk bar. Magtymguly atamyzyň: «Çoh garaşdyk, ajap eýýam gelmedi», «Berkarar döwlet islärin» diýen setirleri hem, bir tarapdan, öz döwrüniň ruhy çelgisinden habar berse, ikinji tarapdan synmadyk umytdan, gowşamadyk maksatdan söz açýar. Eliňde-erkiňde, öýüňde-iliňde bar bolan barlygyňa özüň eýedigiňe ynamyň ýok ýerinde-de milletimiz sussupeslige ýan bermändir. Ýurt Garaşsyzlygymyz milletimizi özerkli ýaşaýşa, döwletli döwranlara ýetirdi. Belent umyt-arzuwly, aýdyň maksatly zamananyň altyn gapylaryny açdy. Bizi beýik Pyragynyň türkmen döwletliligi barada eden uly arzuwlarynyň wysalyna eýe etdi.

Mukaddes Garaşsyzlyk merdana Oguz nesilleriniň milli ruhunyň galkynmagyna, jebisliginiň pugtalanmagyna ýol açyp, türkmen aňyýetinde we tejribesinde milli baýlyklary özerkli döwletimiziň we halkymyzyň, bagtyýar geljegimiziň bähbitlerine peýdalanmagy nazarlaýan öňdebaryjy garaýşy emele getirdi. Tymsalda aýdylyşyna görä, bir danadan «Beýik işler nädip döreýär?» diýip soranlarynda, dana kişi: «Belent ruh bilen!» diýip jogap berenmiş. Görnüşi ýaly, ruhy ahwal kiçi-girim zat däl. Ynsanyň zandynda bar bolan ähli gowy häsiýetleri, elinden gelýän iň ýagşy amallary ruhubelentlik bilen sazlaşanda, gudrat döreýär. Şu jähetden, Garaşsyzlyk milletimiziň synmaz ruhuny ganatlandyrdy diýmegimize doly esas bar. Ýaşaýyş ýolunda, durmuş ýörelgesinde pähim-paýhas ýerlän agzybir halkymyz bu gün mukaddes Garaşsyzlygymyzyň gadyryny arzylap, parasatly döwlet Baştutanymyz bilen şan-şöhratly hem ýeňişli menzilleri geçýär.

Hormatly Prezidentimiz «Türkmeniň döwletlilik ýörelgesi» diýen kitabynda: «Iň gymmatly miras terbiýedir, terbiýäniň özeni bolsa ylym-bilimdir» diýip, bu dürdäne jümläniň üsti bilen ýaş nesliň aňyna guýulýan, ruhuny baýlaşdyrýan bilim-terbiýäniň gadyr-gymmadynyň näderejede arzylydygyny beýan edýär. Milli Liderimiz nesilleriň ruhy güýjüni kuwwatlandyrýan we uly ösüşleriň badalgasy bolan şol gymmatly mirasyň mydama öň hatarda bolmagy ugrunda uly tagallalary durmuşa geçirýär. Döwlet Baştutanymyzyň ýurdumyzyň taryhy, ýaş nesliň mukaddes borçlary hem-de wezipeleri barada geçen umumy sapagynda bu aýdýanlarymyz doly şöhlelendi. Hormatly Prezidentimiz bu taryhy sapagynda mukaddes Garaşsyzlygymyzyň gazananlary barada söz açmak bilen: «Türkmenistanyň iň täze taryhyna şöhratly sahypalary ýazdyk» diýip belledi. Bu sözde hakykatyň aýdyň keşbini şöhlelendirýän çuň many bar.

Garaşsyzlyk ýyllarynda ýurdumyzyň syýasy, ykdysady, jemgyýetçilik-medeni ulgamlarynyň her birinde guwandyryjy üstünlikler gazanylyp, döwlet gurluşyny berkitmekde, halkyň hal-ýagdaýyny gowulandyrmakda we halkara giňişlikdäki abraýyny ýokarlandyrmakda uly öňegidişlikler gazanyldy. Bu gün güneşli Diýaryň ähli ýerinde mukaddes Garaşsyzlygyň gadyr-gymmatyny dabaralandyrýan netijeli işler, taryhy özgertmeler batly depgin bilen dowam edýär. Şu we ähli beýleki öňegidişlikleriň hatary täze türkmen taryhyna belentlik hem bezeg berýär.

Türkmen halky owaldan ahyra gowy zadyň gadyryny bilýän we gowulyklary mydama goldaýan halk. Bu mertebeli ýörelgä eýerip, Garaşsyzlyk ýyllarynda halkymyz hormatly Prezidentimiziň daşynda berk jebisleşdi we ähli başlangyçlaryny tüýs ýürekden goldady. Gahryman Arkadagymyz sanlyja ýylyň içinde Garaşsyz ýurdumyzy, merdana halkymyzy ösüşleriň belentligine çykardy. Ýurduň paýtagty, ähli etrap-şäherleri tanalmaz derejede özgerdi. Halkyň, şol sanda ýaş nesilleriň ylym-bilimlilik, aň-düşünjelilik, hünärdir bilermenlik babatdaky derejeleri has-da öňe ilerledi. Berkarar ýurdumyzda gurulýan döwrebap türkmen obalarydyr şäherleriniň sany barha artyp, olaryň binagärlik keşbi döwrümiziň ajaýyp ösüşleri bilen berk sazlaşyp, köpleriň ünsüni özüne çekýär.

Garaşsyzlygyň, erkinligiň, ene topragyň astyndaky, üstündäki tükenmez milli baýlyklaryň hakyky eýesi bolmagyň neneňsi uly mertebedigini taryh subut etdi. Eziz Watanymyzyň deňsiz-taýsyz ösüşlere, belent sepgitlere beslenip, dünýäniň iň öňdebaryjy döwletleriniň hataryna goşulmagy Garaşsyzlygyň ajaýyp miweleriniň iň datlysydyr. Hormatly Prezidentimiziň halkymyza peşgeş eden Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwrüniň gadyry dünýe baýlyklaryndan zyýada. Hormatly Prezidentimiz: «Garaşsyz, hemişelik Bitarap ýurdumyzda döwletiň we her bir adamyň, bütin halkyň hem-de jemgyýetiň öňünde bir maksat — ata Watanymyzyň gülläp ösmegini, mähriban halkymyzyň abadan we bagtyýar durmuşda ýaşamagyny üpjün etmek wezipesi durýar» diýip belleýär. Şu maksat bilen hormatly Prezidentimiziň durmuşa geçirýän aýdyň maksatnamalary guwandyryjy netijeleri berip, il-halky diýseň buýsandyrýar.

Diňe parahat ýurtda, il agzybirligi bilen uly ösüşleri gazanyp, belent sepgitlere ýetip bolýandygyna bu gün halkymyz öz durmuşynda göz ýetirdi. Hormatly Prezidentimiziň döwlet syýasatynyň haýsy bir ugruna nazar aýlasak-da, halkymyz üçin bähbitli maksada — il-ýurt abadançylygyny pugtalandyrmaga, jemgyýet jebisligini üpjün etmäge gönükdirilen netijeler ör-boýuna galýar. Berkarar Watanymyz demokratik, hukuk we dünýewi döwlet bolmak bilen, Garaşsyzlyk ýyllary içinde durnukly ösüşleri, ýurt abadançylygyny hem-de jemgyýet jebisligini üpjün etdi. Ýurdumyz parahatçylygy goldaýan döwlet hökmünde uly abraý gazandy. Örän möhüm syýasy, ykdysady we ekologiýa başlangyçlaryny öňe sürmek bilen, halkara giňişliginde doly ykrar edildi.

Binýady berkden bolan eziz Watanymyzyň milli Garaşsyzlygy halkymyzy baky bagta eýe etdi. Hut şonuň üçin-de halkymyz şanly Garaşsyzlyk baýramyna berkararlygyň we bagtyýarlygyň mukaddes baýramy hökmünde aýratyn sarpa goýýar. Agzybir halkymyz bu ýyl Garaşsyzlyk baýramyny öňkülerden has joşgunly, galkynan ruhubelentlik bilen garşy alýar. Bu senäniň hormatyna guralýan dabaralar halkymyzyň asylly däp-dessurlary, asyrlaryň dowamynda döreden ruhy gymmatlyklary we aýdyň maksatly ruhubelentlik ýörelgeleri bilen utgaşýar.

Toý saçaklarymyzy öz ýurdumyzda öndürilýän ýokary hilli, ekologiýa taýdan arassa, dürli nygmatlar bezeýär. Ýurdumyzyň çar künjeginde Garaşsyz Watanymyzyň abraý-mertebesini has-da ösdürmäge we dünýäde şöhratlandyrmaga gönükdirilen tagallalar joş urýar. Bir söz bilen aýdanymyzda, ykbaly çüwen türkmeniň garşylaýan şanly Garaşsyzlyk baýramynyň tutumy hem edil onuň ýiti pähim-paýhasy kimin dünýä dolýar. Toýlary toýa ulaşýan asuda we parahat Watanymyzda ýaşaýan, işleýän we döredýän türkmenistanlylar bolan biz, şu bagtyýar döwrany bagyş eden Gahryman Arkadagymyza tüýs ýürekden alkyş aýdýarys. Goý, Gahryman Arkadagymyzyň jany sag, ömri uzak, belent başy aman bolsun!

Gülsere JUMAÝEWA,

žurnalist.

Dünýä jemgyýetçiligi Türkmenistanyň daşary syýasatyna ýokary baha berýär. Syzgyrlyk, ählumumy syýasy we ykdysady meýilleriň manysyna çuňňur aralaşmak, öňdengörüjilik we pragmatizm, häzirki dünýäniň çylşyrymly wakalarynda anyk we dogruçyl pozisiýany eýelemek halkara gatnaşyklarda Türkmenistanyň alyp barýan strategik ugrudyr. Ýurdumyz halkara meýdançada has açyk, has işjeň, onuň daşary syýasat ugry bolsa has maksada okgunly we netijeli häsiýete eýe boldy. Bu bolsa biziň döwletimize öz mümkinçiligine dogruçyl baha bermek esasynda derwaýys halkara meseleleriň ähli ugurlary boýunça başlangyçly syýasaty alyp barmaga, öňden gelýän we täze hyzmatdaşlary bilen netijeli, peýdaly gepleşikleri işjeňleşdirmäge, ýakyn hem alysdaky ýurtlar bilen dostlukly gatnaşyklary ösdürmäge mümkinçilik berýär.

Hormatly Prezidentimiziň dostluk we hoşniýetlilik esasynda alyp barýan daşary syýasatynyň netijesinde Türkmenistan dünýäde mynasyp orun eýeledi. Ählumumy abadançylygyň we howpsuzlygyň hatyrasyna ylalaşdyryjylygyň we arkalaşyklylygyň hemmeler tarapyndan ykrar edilen merkezine öwrüldi. Häzirki wagtda Türkmenistan dünýäniň ähli döwletleri bilen açyklyga we iki tarapa bähbitli gatnaşyklara esaslanýan daşary syýasaty alyp barýar. Halkara guramalaryň 40-dan gowragynyň agzasy bolmak bilen, olaryň köptaraply işine işjeň gatnaşýar. Olar bilen bilelikde saglygy goraýşy, daşky gurşawy, senagaty, oba hojalygyny, bilimi, medeniýeti we beýleki ugurlary ösdürmek babatdaky maksatnamalary amala aşyrýar.

Türkmenistan halkara howpsuzlyk, durnuklylyk işine, ygtybarly durmuş-ykdysady ösüşe öz goşandyny goşmak arkaly sebit hem-de sebitara guramalar bilen gatnaşyklaryny pugtalandyrýar. Ýer togolagynyň ähli döwletleri bilen deňhukukly we özara peýdaly hyzmatdaşlygy giňeldýär hem-de çuňlaşdyrýar. Milli we umumadamzat bähbitlerini gyşarnyksyz goraýar. Baglaşylan halkara ylalaşyklara wepaly bolup galýar, öz üstüne alan borçnamalaryny üýtgewsiz ýerine ýetirýär.

Ählumumy parahatçylygy, howpsuzlygy we durnuklylygy pugtalandyrmak işinde Türkmenistan iri halkara guramalar, ozaly bilen-de, BMG, onuň düzümleri bilen hyzmatdaşlyk etmäge aýratyn ähmiýet berýär. «Türkmenistan öz Garaşsyzlygynyň ilkinji günlerinden başlap, BMG-niň asylly maksatlaryny halkara bileleşik bilen özara gatnaşyklarda biziň arzuw-hyjuwlarymyza doly laýyk gelýän maksatlar hökmünde kabul etdi. BMG-niň parahatçylyk söýüjilik, deňhukuklylyk, döwletleriň özygtyýarlylygyna, olaryň öz ösüş ýoly baradaky hukugyna sarpa goýmak ýörelgeleri biziň ýurdumyzyň daşary syýasatynyň esasynda goýuldy, Birleşen Milletler Guramasy bilen hyzmatdaşlyk bolsa onuň ileri tutulýan ugruna öwrüldi» diýip, hormatly Prezidentimiz nygtaýar. Wagt ýurdumyzyň saýlap alan bu ugrunyň dogrudygyny we esaslydygyny görkezdi. Halkara giňişlikdäki anyk ädimleri bilen Türkmenistan sütem etmegiň, zorlugyň her dürli ýüze çykmalaryna garşydygyny, ähli meseleleriň diňe syýasy we diplomatik serişdeler arkaly, esasan-da, BMG-niň we beýleki halkara guramalaryň üsti bilen çözülmeginiň tarapdarydygyny tassyklaýar. Ol köpçülikleýin gyryş ýaraglarynyň ýaýradylmagyna, halkara terrorçylyga, guramaçylykly jenaýatçylyga, neşe serişdeleriniň ýaýradylmagyna we häzirki zamanyň beýleki howplaryna garşy göreşde berk pozisiýa eýeleýär.

Türkmenistanyň birnäçe gezek BMG-niň Baş Assambleýasynyň mejlisleriniň ýolbaşçy düzüminiň wise-başlyklygyna saýlanmagy, ýurdumyzyň başlangyjy boýunça köp sanly Kararnamanyň kabul edilmegi hormatly Prezidentimiziň ýurdumyzyň täze ösüş zamanasyndaky okgunly we oňyn syýasatynyň giň halkara ykrarynyň subutnamasy boldy. Türkmenistanyň syýasy, ykdysady, medeni-ynsanperwer, energetika we halkara ulag-aragatnaşyk ulgamlaryny ösdürmek bilen baglanyşykly öňe süren halkara başlangyçlary bu günki günde üstünlikli durmuşa geçirilip, iş ýüzünde oňyn netijelerini berýär.

Türkmenistan sebitde we dünýäde parahatçylygyň hem-de ynanyşmagyň berkarar bolmagy ugrunda çykyş edýär we aýgytly ädimleri ädýär. Ýurdumyzyň milli Lideriniň başlangyjy boýunça we halkara parahatçylygy hem-de ynanyşmagy berkitmegiň wajyp ornuny göz öňünde tutup, 2019-njy ýylda BMG-niň Baş Assambleýasy 2021-nji ýyly «Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly» diýip yglan etmek hakynda ýörite Kararnama kabul etdi. Şunuň bilen baglylykda, ýurdumyzda 2021-nji ýyl «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» diýlip yglan edildi. Şu ýyl Türkmenistan Ýer ýüzünde parahatçylygy we ynanyşmagy pugtalandyrmaga ýardam etjek birnäçe halkara we sebit ähmiýetli taslamalary durmuşa geçirdi. 2021-nji ýylyň 14-nji ýanwarynda hormatly Prezidentimiziň gatnaşmagynda birbada halkara ähmiýetli üç sany möhüm desganyň — halkara üstaşyr demir ýol geçelgesiniň Akina — Andhoý böleginiň, Ymamnazar (Türkmenistan) — Akina (Owganystan) we Serhetabat (Türkmenistan) — Turgundy (Owganystan) halkara optiki-süýümli aragatnaşyk ulgamynyň, şeýle hem Kerki şäherinden Şybyrgana çenli elektrik geçirijileriň işe girizilmegi Türkmenistanyň Prezidentiniň baştutanlygynda ýurdumyzyň halkara parahatçylygyň we ynanyşmagyň berkarar bolmagyna gönükdirilen daşary syýasy başlangyçlarynyň uly üstünliklere beslenýändigini ýene-de bir gezek görkezdi. Milli Liderimiziň başlangyjy bilen şu ýylyň 6-njy awgustynda ýurdumyzyň iň gözel künjekleriniň biri bolan «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda Merkezi Aziýanyň döwlet Baştutanlarynyň konsultatiw duşuşygynyň we onuň bilen utgaşykly iri halkara çäreleriň, şol sanda Merkezi Aziýa ýurtlarynyň zenanlarynyň dialogynyň üstünlikli geçirilmegi ýurdumyzyň bu ýyly adyna mynasyp şöhratlandyrmak boýunça alyp baran işleriniň aýdyň mysalydyr. Türkmenistan BMG-niň Baş Assambleýasynyň nobatdaky mejlisinde ýurdumyzyň sebitde dialogy pugtalandyrmak bilen bagly alyp barýan işlerini dowam etdirmek we ösdürmek bilen bagly tekliplerini öňe sürýär.

Bu gün türkmen bazarynyň daşary ýurtly hyzmatdaşlar üçin özüne çekiji bolmagy hormatly Prezidentimiziň oýlanyşykly alyp barýan maliýe-ykdysady we maýa goýum syýasatynyň üstünliklere beslenýändiginiň aýdyň güwäsidir. Munuň şeýledigine abraýly we garaşsyz «Fitch Ratings» halkara agentliginiň ýurdumyza beren bahasy hem şaýatlyk edýär. Dünýä hojalyk gatnaşyklarynyň ählumumy ulgamynda dowam edýän çylşyrymly ýagdaýlara garamazdan, halkara reýting agentliginiň Türkmenistana ilkinji gezek şeýle baha bermegi ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň durnukly we ýokary depginli ösýändiginiň ýene-de bir subutnamasy bolup durýar.

Mälim bolşy ýaly, häzirki zaman halkara gatnaşyklary şertnamalaýyn hukugyň kämilleşdirilmegini, oňa bolan gözegçiligiň ýokarlandyrylmagyny talap edýär. Energiýa serişdeleri, daşky gurşawy goramak we ekologiýa, ýaragsyzlanmak, azyk howpsuzlygy ýaly ählumumy meseleler dünýä jemgyýetçiligini bu ugurdaky tagallalary birikdirmäge çagyrýar. Hormatly Prezidentimiz köpugurly hyzmatdaşlykda ynsaply halkara gatnaşyklary emele getirmek we ynsanperwer, parahatçylyk söýüjilikli syýasaty alyp barmak hem-de tagallalary birikdirmek arkaly, ählumumy wehimleriň garşysyna göreşmek bilen baglanyşykly başlangyç bilen çykyş edýär. Döwlet Baştutanymyzyň sebitde we dünýäde energiýa serişdeleriniň howpsuzlygy hakyndaky halkara başlangyjy dünýä jemgyýetçiligi tarapyndan gyzgyn goldawa eýe boldy. BMG-niň Baş Assambleýasy 63-nji mejlisinde «Energiýa serişdeleriniň ygtybarly we durnukly üstaşyr geçirilmegi hem-de durnukly ösüşi we halkara hyzmatdaşlygy üpjün etmekde onuň hyzmaty» atly Kararnamany kabul etdi.

Türkmenistanyň halkara gatnaşyklardaky işjeňligi dünýä jemgyýetçiliginde uly seslenme tapýar. Mälim bolşy ýaly, Türkmenistan bu abraýly halkara guramanyň, onuň iri düzümleriniň we Geňeşleriniň iň bir ynamdar agzalarynyň biri bolmak bilen, öz üstüne alan borçnamalaryny gyşarnyksyz ýerine ýetirýär we adamzady BMG-niň esasy ýörelgelerine eýermäge çagyrýar. Milli Liderimiziň öňe süren halkara başlangyçlary dünýäde we sebitde howpsuzlygy, parahatçylygy, abadançylygy üpjün etmäge, bütin adamzadyň parahat we bolelin durmuşda ýaşamagyna gönükdirilendir. Ministrler Kabinetiniň ýakynda geçirilen mejlisinde BMG-niň Baş Assambleýasynyň nobatdaky 76-njy mejlisine Türkmenistanyň ileri tutýan garaýyşlarynyň taýýarlanylandygy barada hasabat berildi.

Ýurdumyzyň halkara gatnaşyklaryň wajyp ugurlary boýunça öňe sürýän anyk başlangyçlarynyň BMG-niň nobatdaky mejlisinde gyzgyn goldawa eýe boljakdygy şek-şübhesizdir. Çünki bu garaýyşlar dünýäniň häzirki zaman ýagdaýyndan we hakykatyndan alnan hem-de tutuş adamzadyň parahat, asuda we durnukly ösüşine gönükdirilen oňyn başlangyçlardyr.

Türkmenistan BMG-niň Baş Assambleýasynyň 76-njy mejlisiniň işine gatnaşmagyna Milletler Bileleşiginiň doly ygtyýarly agzasy hökmünde alyp barýan yzygiderli işiniň dowamy hökmünde garaýar. Ýurdumyzyň hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda üstünlikli durmuşa geçirilýän, Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasy tarapyndan iki gezek ykrar edilen hemişelik Bitaraplyk hukuk ýagdaýyna esaslanýan daşary syýasy strategiýasy milli bähbitlere hem-de dünýä bileleşiginiň maksatlaryna gabat gelýär.

Hormatly Prezidentimiziň: «Türkmenistan häzirki wagtda dünýä üçin açykdyr, ähli ugurlar boýunça hyzmatdaşlygy giňden ýaýbaňlandyrmak üçin açykdyr. Biziň ýurdumyz Milletler Bileleşigi bilen bilelikde halkara hukugyň ýörelgeleriniň, ynsanperwerligiň, adalatlylygyň, oňşuklylygyň, birek-birege sarpa goýmagyň asylly maksatlarynyň döwletleriň arasyndaky häzirki zaman gatnaşyklaryny kesgitleýji şertler hökmünde berkarar bolmagynyň hatyrasyna mundan beýläk-de işlemäge taýýardyr» diýen sözleri Garaşsyz, baky Bitarap Türkmenistana, Gahryman Arkadagymyza bolan buýsanjymyzy hem söýgimizi öňküden-de artdyrýar. Mukaddes Garaşsyzlygynyň şanly 30 ýyllyk baýramyny giňden belleýän ata Watanymyzyň halkara giňişlikdäki abraý-mertebesini has-da belende göterýär.

Nury KÖMEKOW,

Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň deputaty, Halkara we parlamentara aragatnaşyklary baradaky komitetiň agzasy, hukuk ylymlarynyň kandidaty.

Garaşsyzlyk — biziň bagt hakyndaky soňlanmajak aýdymymyz. Ol diňe bir bagtyýar günleriň şirin owazy bolman, ata-babalarymyzyň asyrlarboýy gursagynda göteren köňül aýdymy, döwletlilik mukamydyr. Şoňa görä-de, türkmen halky baş baýramynyň — Garaşsyzlyk gününiň tutumyny uludan tutýar, ýatdan çykmajak ýakymly wakalara besleýär. Saçagyny-da göwni ýaly giňden açýan halkymyzyň toý şowhuny, şatlygy bu gün bütin dünýä ýaň salýar.

Beýik Garaşsyzlygymyzyň şöhratly senesini belentden dabaralandyrmak maksady bilen, Diýarymyzyň çar künjeginde ýaýbaňlandyrylan taýýarlyk işleri göwünlere ganat, kalplara ylham berýär. Biz şanly baýramyň öňüsyrasynda Garaşsyz Watanymyzyň paýtagty Aşgabadyň toý keşbine gözellik goşýan baýramçylyk bezegleriniň aýratynlyklary bilen gyzyklanyp, Aşgabat şäher häkimliginiň Arhitektura we şäher gurluşygy baş müdirliginiň hünärmeni Merdan Esenowa ýüz tutanymyzda, ol şeýle gürrüň berdi:

— Garaşsyzlyk türkmen halkynyň, türkmen döwletiniň bahasyny hiç zat bilen deňäp bolmajak gymmatlygydyr. Garaşsyzlyk — Watanymyzyň mizemezliginiň, halkymyzyň agzybirliginiň we jebisliginiň müdimi binýady. Ýene sanlyja günden ýurdumyzda mukaddes Garaşsyzlygymyzyň 30 ýyllygyny baýram ederis. Şoňa görä-de, bereketli güýz paslynyň ilkinji günlerinden bu şanly senäniň şatlygyny artdyrmak maksady bilen, Diýarymyzyň ähli sebitlerinde bolşy ýaly, paýtagtymyz Aşgabat hem baýramçylyk gutlagly ýazgylar, dürli şekillerdir yşyklar bilen bezeldi. Olar, esasan, şäheriň edara binalarynyň töwereklerinde ýerleşdirilip, ýörite lazer öwüşginlerine beslenýär. Baýramçylyk gutlaglary bolsa binalardyr desgalaryň reňk sazlaşygy bilen utgaşyp, «Türkmenistana 30 ýyl», «Garaşsyzlygyň 30 ýyly» ýaly baýramçylyk ýazgylary paýtagtymyzyň şaýollarydyr köçelerine özboluşly öwüşgin çaýýar.

Ak mermerli binalara bezeg berýän LED çyralaryň, dürli reňklerde ýalkym saçýan ýazgylaryň üstüniň baýramçylyk bezegleri bilen baýlaşdyrylmagy ildeşlerimiziň toý şatlygyna şatlyk goşup, mähriban Watanymyza, ak mermerli Aşgabadymyza bolan söýgüsini has-da artdyrýar. Hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda beýik Garaşsyzlygynyň 30 ýyllyk şanly senesini mynasyp zähmet ýeňişleri bilen garşylaýan halkymyz ösüşleriň bedew bady bilen öňe barýar. Goý, Diýarymyzda giň gerimli özgertmeleriň başyny başlap, halkymyza eşretli durmuşy bagyş eden Gahryman Arkadagymyzyň jany sag, belent başy aman bolsun!

Şamyrat MUHAMMETGURBANOW.

«Türkmenistan». Surata düşüren Ilaman ÇÜRIÝEW.

Aşgabat, 20-nji sentýabr (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow sanly ulgam arkaly Ministrler Kabinetiniň giňişleýin mejlisini geçirdi. Onda döwlet durmuşyna degişli möhüm meseleler ara alnyp maslahatlaşyldy we birnäçe resminamalaryň taslamalaryna garaldy. Giňişleýin mejlise Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň ýolbaşçylary, Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň agzalary, Aşgabat şäheriniň hem-de welaýatlaryň häkimleri çagyryldy.

Milli Liderimiz mejlisiň gün tertibini yglan edip, döwletimiziň mukaddes Garaşsyzlygynyň şanly 30 ýyllyk baýramynyň ýetip gelýändigini belledi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hemmeleri şanly sene — Watanymyzyň mukaddes Garaşsyzlygynyň baýramy bilen tüýs ýürekden gutlady we mundan 30 ýyl ozal dünýäniň syýasy kartasynda Garaşsyz Türkmenistan döwletiniň peýda bolandygyny belledi. Şu döwürde ýurdumyzda dünýä ýaň salan ägirt uly işler bitirilip, ähli ugurlarda asyrlara barabar ýol geçildi.

Garaşsyzlyk ýyllarynda ýurdumyzyň döwlet we jemgyýetçilik durmuşynda, mähriban halkymyzyň aň-düşünjesinde ägirt uly özgerişler bolup geçdi. Döwlet Garaşsyzlygy milli ruhy we maddy gymmatlyklarymyzy dikeltmäge, müňýyllyklardan gözbaş alyp, nesilden-nesle geçip gelýän parahatçylyk, dostluk we belent ynsanperwerlik däplerimizi Ýer ýüzünde giňden dabaralandyrmaga mümkinçilik berdi.

Biz mähriban halkymyzyň jebisligine, agzybirligine, ägirt uly döredijilik we zähmet başlangyçlaryna, ýurdumyzyň kuwwatly mümkinçiliklerine daýanyp, berkarar Watanymyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmäge, her bir raýatymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesini ýokarlandyrmaga gönükdirilen maksatnamalary üstünlikli amala aşyryp, bäsleşige ukyply ykdysadyýetiň milli nusgasyny döretdik diýip, döwlet Baştutanymyz sözüni dowam etdi.

Garaşsyzlyk ýyllarynda şäherdir obalarymyzy düýpli özgertmek baş maksadymyza öwrüldi. Şu belent maksatdan ugur alnyp, ähli amatlyklary bolan ýaşaýyş jaýlary, orta we ýokary okuw mekdepleri, çagalar baglarydyr saglyk merkezleri, önümçilik we durmuş maksatly iri kärhanalar, häzirki zaman ulag, aragatnaşyk ulgamlaryny öz içine alýan döwrebap etraplar, şäherdir obalar giň gerimde guruldy.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň belleýşi ýaly, demokratik, hukuk we dünýewi döwleti gurmagyň ýolunda döwrüň möhüm wezipelerini çözmekde halk köpçüliginiň orny has-da ýokarlandy. Türkmenistanyň iki palataly Milli Geňeşini döretmek bilen, ýurdumyzyň iň täze taryhyna şöhratly sahypalar ýazyldy.

Mukaddes Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllyk baýramynyň öň ýanynda Halk Maslahatynyň mejlisiniň geçirilmegi bolsa, merdana halkymyzyň milli däplere we demokratik ýörelgelere ygrarlydygynyň ýene-de bir aýdyň subutnamasydyr.

Berkarar döwletimiz özbaşdak ösüş ýoluna düşen ilkinji günlerinden bütin dünýäde parahatçylygy, ählumumy howpsuzlygy, durnukly ösüşi üpjün etmek ugrunda halkara gatnaşyklarda uly üstünlikleri gazandy. Garaşsyz Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplyk hukuk ýagdaýynyň Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasy tarapyndan iki gezek ykrar edilmegi, sebitde ylalaşdyryjy merkeze öwrülmegi, Aşgabat şäherinde Merkezi Aziýa üçin öňüni alyş diplomatiýasy boýunça sebit merkeziniň açylmagy döwletimiziň at-abraýynyň barha ýokarlanýandygyna şaýatlyk edýän wakalar boldy.

Döwlet Baştutanymyz geçen 30 ýylyň berkarar Watanymyz, mähriban halkymyz üçin şan-şöhratly bolandygyny, berkarar döwletimiziň binýadyny has-da berkitmek, halkara abraýyny yzygiderli ýokarlandyrmak, ykdysady kuwwatyny artdyrmak üçin öňümizde has uly wezipeleriň goýlandygyny, ösüşleriň täze belentliklerine tarap ynamly gadam urulýandygyny belledi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow watandaşlarymyzy şanly baýram bilen ýene-de bir gezek tüýs ýürekden gutlap, hemmelere berk jan saglyk, uzak ömür, bagtyýar we abadan durmuş, mähriban Watanymyzyň mundan beýläk-de gülläp ösmeginiň hatyrasyna alyp barýan işlerinde uly üstünlikleri arzuw etdi.

Milli Liderimiz mejlise gatnaşyjylara ýüzlenip, hemişe bolşy ýaly, jenaýat edendikleri üçin iş kesilen, eden etmişlerine ökünip, ak ýürekden toba gelen raýatlaryň uly baýramlaryň öň ýanynda günäsiniň geçilýändigini aýtdy we beýik ata-babalarymyzyň rehimdarlyk, ynsanperwerlik ýörelgelerinden ugur alyp, olary jeza çekmekden boşatmak ýaly sahawatly çäreleri yzygiderli geçirip durýarys diýip belledi.

Şunuň bilen baglylykda, Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň sekretary, Türkmenistanyň Prezidentiniň ýanyndaky Raýatlyk we günä geçmek meseleleri boýunça teklipleri taýýarlamak baradaky toparyň başlygy Ç.Amanowa söz berildi. Ol bu toparyň jenaýat edendikleri üçin iş kesilen raýatlaryň Garaşsyzlygymyzyň 30 ýyllyk şanly baýramy mynasybetli günäsini geçmek boýunça geçiren işleri barada hasabat berdi.

Döwlet Baştutanymyz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, Permanlara gol çekdi. Oňa laýyklykda, iş kesilen raýatlarymyzyň 2058-si we daşary ýurtly raýatlaryň 6-sy Garaşsyz, berkarar Watanymyzyň şanly baýramy mynasybetli mundan beýläk jeza çekmekden boşadyldy.

Hormatly Prezidentimiz wise-premýer, Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň sekretary Ç.Amanowa hukuk goraýjy edaralaryň ýolbaşçylary bilen bilelikde günäsi geçilen adamlaryň ählisini tussaglykdan boşadyp, olaryň ýakyn wagtda öz öýlerine, maşgala agzalarynyň arasyna barar ýaly ähli zerur işleri geçirmegi tabşyrdy.

Günä geçmek çäresini geçirmek bilen, eden etmişlerine ökünip, toba gelen adamlara öz günälerini halal zähmetleri bilen ýuwup, ýurdumyzyň ösüşine işjeň gatnaşmaklary üçin mümkinçilik döredilýär diýip, milli Liderimiz belledi. Welaýatlaryň, etraplaryň we şäherleriň häkimlerine, şeýle hem beýleki ýolbaşçylara günäsi geçilen adamlary iş bilen üpjün etmek boýunça zerur çäreleri görmek tabşyryldy. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow günäsi geçilen adamlara yhlasly zähmet çekip, ýurdumyzda amala aşyrylýan giň gerimli işlere öz goşantlaryny goşmaklaryny, eziz Watanymyza ak ýürekden hyzmat edip, halal zähmetiň hözirini görüp ýaşamaklaryny arzuw etdi.

Soňra Milli Geňeşiň Mejlisiniň Başlygy G.Mämmedowa mukaddes Garaşsyzlygymyzyň 30 ýyllygyna bagyşlanyp geçirilýän Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň mejlisine görülýän taýýarlyk barada maglumat berdi.

Milli Geňeşiň Halk Maslahaty, Ministrler Kabineti, ministrlikler hem-de pudaklaýyn dolandyryş edaralary, welaýatlaryň we paýtagtymyzyň häkimlikleri, jemgyýetçilik guramalary bilen bilelikde yzygiderli taýýarlyk işleri alnyp barylýar.

Mejlisi guramaçylykly geçirmek boýunça meýilnama taýýarlanyldy, onda guramaçylyk meseleleri bilen baglanyşykly ähli çözgütler göz öňünde tutulýar.

Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygynyň orunbasary K.Babaýew Halk Maslahatynyň mejlisine görülýän taýýarlyk barada maglumat berdi.

Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň agzalarynyň Türkmenistanyň içeri we daşary syýasatynyň ileri tutulýan ugurlaryny, kabul edilýän kanunçylyk namalarynyň, milli Liderimiz tarapyndan öňe sürülýän oňyn halkara başlangyçlaryň ähmiýetini ilata ýaýmak boýunça guralýan wagyz-düşündiriş çärelerine işjeň gatnaşýandyklary bellenildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow umumymilli foruma hemmetaraplaýyn taýýarlyk görmegiň, onuň gün tertibini taýýarlamaga jogapkärli çemeleşmegiň zerurdygyna ünsi çekip, Garaşsyz, Bitarap döwletimiziň we jemgyýetimiziň hakyky halk häkimiýetlilik ýörelgelerine ygrarlydygyna şaýatlyk edýän, Türkmenistanda ýaýbaňlandyrylan demokratik özgertmeleriň möhüm ähmiýetini nygtady.

Şunuň bilen baglylykda, Halk Maslahatynyň mejlisiniň hem-de ata Watanymyzyň beýik Garaşsyzlygynyň şöhratly 30 ýyllygy mynasybetli dabaralaryň ýokary guramaçylyk derejesinde geçirilmegi üçin ähli çäreleriň görülmelidigi aýratyn bellenildi. Hormatly Prezidentimiziň nygtaýşy ýaly, halkymyzyň agzybirligini we jebisligini has-da berkitmäge ýardam edýän bu şanly wakalar Watanymyzyň häzirki zaman taryhyna täze şanly sahypany ýazyp, döwletimiziň saýlap alan döredijilik ýoly bilen ynamly öňe barýandygyny alamatlandyrmalydyr.

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, daşary işler ministri R.Meredow Halk Maslahatynyň mejlisine we Türkmenistanyň beýik Garaşsyzlygynyň şöhratly 30 ýyllyk baýramyna görülýän taýýarlyk barada hasabat berdi.

DIM we degişli döwlet düzümleri giň möçberli guramaçylyk işlerini alyp barýarlar. Dünýä jemgyýetçiligi ýurdumyzda guralýan ýubileý dabaralaryna uly gyzyklanma bildirýär. Meýilleşdirilen dabaralaryň dowamynda halkara derejedäki çäreleriň bolmagy munuň subutnamasydyr.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, Garaşsyz, Bitarap Türkmenistanyň mundan beýläk-de ikitaraplaýyn hem-de köptaraplaýyn derejedäki we umumy abadançylygyň bähbidine laýyk gelýän dostlukly, netijeli gatnaşyklaryň ösdürilmegine gönükdirilen parahatçylyk söýüjilikli daşary syýasat strategiýasyny amala aşyrjakdygyny belledi.

Milli Liderimiz bu barada aýtmak bilen, Halk Maslahatynyň mejlisine taýýarlyk işleriniň ýokary guramaçylyk derejesini üpjün etmek we Watanymyzyň Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygyny mynasyp garşylamak, şanly sene mynasybetli meýilleşdirilen halkara çäreleriň ýokary guramaçylyk derejesini üpjün etmek babatda birnäçe tabşyryklary berdi.

Soňra wise-premýer, DIM-niň ýolbaşçysy Özbegistan Respublikasy bilen netijeli, köpugurly hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de pugtalandyrmak we giňeltmek bilen baglanyşykly wezipeler barada hasabat berdi.

Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyzyň garamagyna şu ýylyň 22-nji sentýabrynda Daşoguz welaýatynyň wekiliýetini Özbegistanyň Horezm welaýatyna, Lebap welaýatynyň wekiliýetini bolsa Buhara welaýatyna iş saparyna ibermek hakyndaky teklibi hödürledi. Iki ýurduň sebitleriniň arasyndaky gatnaşyklary sazlaşykly ösdürmegiň ägirt uly geljegi bolan döwletara hyzmatdaşlygyň möhüm ugurlarynyň biridigi bellenildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, Türkmenistan bilen Özbegistany hoşniýetli goňşuçylyk we doganlyk gatnaşyklarynyň baglanyşdyrýandygyny hem-de olaryň täze mazmun bilen baýlaşdyrylýandygyny belläp, ähli ugurlar boýunça, şol sanda sebitleriň derejesindäki özara bähbitli hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de ösdürmek üçin ägirt uly mümkinçilikleriň bardygyny belledi.

Milli Liderimiz hödürlenen teklibi makullap, degişli Buýruga gol çekdi hem-de ony sanly ulgam arkaly Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, DIM-niň ýolbaşçysy R.Meredowa iberdi we resminamadan gelip çykýan wezipeleri üstünlikli ýerine ýetirmegi üpjün etmek barada wise-premýere hem-de Lebap we Daşoguz welaýatlarynyň häkimlerine anyk tabşyryklary berdi.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, daşary işler ministri şu ýylda ýurdumyzda meýilleşdirilen halkara çärelere görülýän taýýarlyk işleri barada-da hasabat berdi. Şolaryň hatarynda VI Hazar sammiti, Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasyna agza döwletleriň döwlet Baştutanlarynyň 15-nji duşuşygy hem-de “Parahatçylyk we ynanyşmak syýasaty — halkara howpsuzlygyň, durnuklylygyň we ösüşiň binýady” atly halkara maslahat bar. Bu çäreleri ýokary guramaçylyk derejesinde geçirmek maksady bilen, degişli Guramaçylyk toparlaryny döretmek teklip edilýär.

Döwlet Baştutanymyz hasabaty diňläp, Bitarap Watanymyzyň daşary syýasatynda goňşy döwletler bilen ikitaraplaýyn we köptaraplaýyn esasda hem-de abraýly sebitara we halkara guramalar bilen netijeli gatnaşyklaryň ösdürilmegine möhüm ähmiýet berilýändigini nygtady. Türkmenistan mundan beýläk-de köpýyllyk netijeli gatnaşyklary hemmetaraplaýyn pugtalandyrmaga, häzirki döwrüň möhüm meseleleriniň çözgüdini işläp taýýarlamaga işjeň gatnaşmaga ygrarlydyr. Munuň özi sebitleýin we ählumumy möçberde durnukly ösüş maksatlaryna ýetilmegine ýardam eder.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow meýilleşdirilen çäreleriň ýokary guramaçylyk derejesiniň üpjün edilmeginiň zerurdygyny belläp, degişli Guramaçylyk toparlaryny döretmek hakyndaky Kararlara gol çekdi. Milli Liderimiz resminamalary sanly ulgam arkaly wise-premýere, DIM-niň ýolbaşçysyna iberip, öňde boljak halkara forumyna hem-de Watanymyzyň Bitaraplygynyň 26 ýyllygyna degişli derejede taýýarlyk görmek babatda birnäçe tabşyryklary berdi.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary S.Berdimuhamedow Halk Maslahatynyň mejlisini hem-de ýurdumyzyň Garaşsyzlyk güni mynasybetli baýramçylyk çärelerini geçirmäge görülýän taýýarlyk barada hasabat berdi.

Döwlet Baştutanymyz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň mejlisine taýýarlyk hem-de ýurdumyzda giňden bellenilýän mukaddes Garaşsyzlygyň 30 ýyllygyny ýokary derejede geçirmek bilen baglanyşykly görkezmeleriň ýerine ýetirilişine berk gözegçiligiň zerurdygyny belledi. Şunuň bilen baglylykda, wise-premýere gözegçilik edýän sebitinde medeni-köpçülik çäreleriniň degişli maksatnamalarynda göz öňünde tutulan ähli baýramçylyk dabaralarynyň talabalaýyk guralmagy babatynda anyk görkezmeler berildi.

Hormatly Prezidentimiz Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasyna agza ýurtlaryň döwlet Baştutanlarynyň öňde boljak ýokary derejeli 15-nji duşuşygynyň ähmiýetine ünsi çekip, wise-premýere bu forumy ýokary derejede geçirmek üçin ähli zerur çäreleri görmegi tabşyrdy.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Ş.Abdrahmanow ýangyç-energetika toplumynyň düzümleýin böleklerinde we gözegçilik edýän Lebap welaýatynda Halk Maslahatynyň mejlisine hem-de döwlet Garaşsyzlygymyzyň 30 ýyllygy mynasybetli baýramçylyk çärelerine görülýän taýýarlyk işleri barada hasabat berdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, ýurdumyzyň nebitgaz senagatyna ylmyň we tehnikanyň täze gazananlaryny, öňdebaryjy tehnologiýalary ornaşdyrmagy işjeňleşdirmek barada anyk görkezmeleri berdi. Munuň özi uglewodorod serişdeleriniň çykarylýan möçberleriniň we taýýar önümleriniň mukdarynyň artdyrylmagyny şertlendirýär. Halk Maslahatynyň mejlisine we mähriban Watanymyzyň şanly Garaşsyzlygynyň baýramyna ýokary derejede taýýarlyk görmek babatda wise-premýere birnäçe tabşyryklar berildi.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary E.Orazgeldiýew oba hojalyk toplumyna degişli ministrlikde we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynda hem-de gözegçilik edýän Daşoguz welaýatynda Halk Maslahatynyň mejlisine hem-de Garaşsyzlygymyzyň 30 ýyllygy mynasybetli geçiriljek çärelere taýýarlyk görlüşi barada hasabat berdi.

28-nji sentýabrda Halkara ahalteke atçylyk sport toplumynda baýramçylyk at çapyşygynyň geçiriljekdigi bellenildi. At çapyşyklarynyň ýedisi geçirilip, şolarda ýeňiji bolanlara gymmat bahaly baýraklar gowşurylar.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, mähriban Diýarymyzyň Garaşsyzlyk baýramy mynasybetli çäreleri ýokary derejede geçirmegi üpjün etmegi tabşyrdy. Döwlet Baştutanymyz häzirki wagtda ýurdumyzda milli baýramlaryň elmydama halkymyzyň wepadar ýoldaşy, ýurdumyzyň taryhynyň hem-de täze eýýamynyň mizemez arabaglanyşygynyň nyşany hasaplanylýan ahalteke bedewleriniň gatnaşmagynda geçirilýändigini belläp, wise-premýere at çapyşyklaryny guramagyň meselelerine berk gözegçilik etmegi tabşyrdy.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Ç.Purçekow gurluşyk-senagat toplumynyň düzümlerinde hem-de gözegçilik edýän Aşgabat şäherinde Halk Maslahatynyň nobatdaky mejlisine görülýän taýýarlyk, hususan-da, bu forumy guramaçylykly geçirmek maksady bilen degişli gulluklaryň wekillerinden ybarat toparlary döretmek barada hasabat berdi.

Mukaddes Garaşsyzlygymyzyň 30 ýyllygyna görülýän taýýarlyk işleri barada hem habar berildi. Şunuň bilen baglylykda, ýurdumyzyň baş baýramyna aýratyn öwüşgin bermek, şol sanda baýramçylyk günleri nobatçylyk etmegiň tertibini düzmek boýunça geçirilýän işler barada aýdyldy.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, döwlet Garaşsyzlygynyň 30 ýyllyk şanly senesi hem-de Halk Maslahatynyň mejlisi mynasybetli çäreleriň göwnejaý derejede guralmagynyň zerurdygyna ünsi çekdi, forumda möhüm meseleler ara alnyp maslahatlaşylar.

Döwlet Baştutanymyz öňde boljak dabaralar ählihalk şatlygy we ruhubelentligi ýagdaýynda geçirilmelidir diýip belledi hem-de wise-premýere degişli tabşyryklary berdi. Meýilleşdirilen ähli çäreleriň göwnejaý derejede geçirilmegi üçin gözegçilik edýän düzümlerinde alnyp barylýan taýýarlyk işlerine gözegçiligi güýçlendirmegiň möhümdigine aýratyn üns çekildi.

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Ç.Gylyjow söwda toplumynda hem-de Ahal welaýatynda Halk Maslahatynyň mejlisine hem-de mähriban Diýarymyzyň şanly Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygy mynasybetli geçiriljek baýramçylyk çärelerine taýýarlyk görmek barada hasabat berdi.

Wise-premýer Söwda we daşary ykdysady aragatnaşyklar ministrligi tarapyndan Halk Maslahatyna gatnaşyjylar üçin sowgatlary taýýarlamak boýunça degişli işleriň geçirilendigi, söwda we beýleki hyzmatlary etmek boýunça görülýän çäreler barada hasabat berdi.

Hasabatyň dowamynda ministrlikler, pudaklaýyn dolandyryş edaralary hem-de häkimlikler bilen bilelikde 21-22-nji sentýabrda Söwda-senagat edarasynda ýurdumyzyň Garaşsyzlygynyň şanly toýuna bagyşlanan sergini ýokary derejede geçirmek boýunça alnyp barylýan işler barada aýdyldy.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, Halk Maslahatyna gatnaşyjylaryň ählisini zerur bolan ähli zatlar, şol sanda ýurdumyzyň haryt öndürijileriniň çykarýan ýokary hilli dokma, azyk, sowgatlyk hem-de beýleki önümler bilen üpjün etmegiň möhümdigini nygtady.

Milli Liderimiz baýramçylyk günlerinde bölek söwda hyzmatyny ýokary derejede guramak üçin ähli çäreleri görmegiň, şunda harytlaryň, şol sanda azyk önümleriniň hem-de edilýän hyzmatlaryň ýokary hiline aýratyn üns bermegiň wajypdygyny nygtap, wise-premýere degişli tabşyryklary berdi.

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary M.Mämmedowa Halk Maslahatynyň mejlisine hem-de baýramçylyk çärelerine görülýän taýýarlyk barada hasabat berdi.

Halk Maslahatynyň mejlisini köpçülikleýin habar beriş serişdelerinde gyzgyny bilen halka ýetirmek boýunça durmuşa geçirilýän işler barada aýdyldy. Ýurdumyzyň Garaşsyzlygynyň şanly 30 ýyllygy mynasybetli dabaralary guramaçylykly geçirmegi üpjün etmek boýunça Meýilnama laýyklykda, ýerine ýetirilýän işler barada-da hasabat berildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, şanly wakalaryň möhüm ähmiýetine ünsi çekip, Garaşsyzlyk ýyllarynda Diýarymyzda gazanylan ägirt uly üstünlikleri, bu gün döwletimiziň hem-de jemgyýetimiziň durmuşynyň ähli ulgamlarynda amala aşyrylýan taryhy özgertmeleri döredijilikli açyp görkezmegiň zerurdygyny belledi.

Milli Liderimiz şanly senäniň hem-de Halk Maslahatynyň mejlisiniň ähmiýetini nygtap, wise-premýere baýramçylyk çäreleriniň ýokary guramaçylyk derejesini üpjün etmek üçin ähli çäreleri görmegi tabşyrdy. Döwlet Baştutanymyzyň belleýşi ýaly, toý dabaralarynda halkymyzyň mizemez bitewüligi hem-de agzybirligi, döredijilik we watansöýüjilik duýgulary, eziz Diýarymyzyň gülläp ösmeginiň bähbidine täze belent ýeňişlere tarap ynamly gadamy öz beýanyny tapmalydyr.

Soňra çykyş eden Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary S.Toýlyýew 25-nji sentýabrda geçiriljek Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň mejlisine hem-de ýurdumyzyň mukaddes Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygyna bagyşlanan çärelere taýýarlygyň barşy barada hasabat berdi.

Şanly baýram mynasybetli Garaşsyzlyk ýyllarynda döwletimiziň we jemgyýetimiziň ähli ulgamlaryny öz içine alýan buýsandyryjy özgertmeler barada ilat arasynda wagyz-nesihat, düşündiriş işleri geçirilýär, ylmy-amaly maslahatlar guralýar.

Türkmenistanyň Keselleriň ýaýramagyna garşy göreşýän adatdan daşary toparynyň çözgütlerine laýyklykda, Halk Maslahatynyň mejlisini hem-de Garaşsyzlyk baýramy mynasybetli meýilleşdirilen çäreleriň ählisini ýokary guramaçylyk derejesinde geçirmek babatda degişli işler alnyp barylýar.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, Halk Maslahatynyň mejlisini hem-de şanly sene mynasybetli dabaralary guramaçylykly geçirmegiň zerurdygyny belledi. Şunuň bilen baglylykda, milli Liderimiz wise-premýere degişli tabşyryklary berdi.

Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň ýanyndaky Ulag we kommunikasiýalar agentliginiň Baş direktory M.Çakyýew Halk Maslahatynyň mejlisine hem-de Diýarymyzyň Garaşsyzlygynyň 30 ýyllyk baýramyna görülýän taýýarlyk barada hasabat berdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, ulag we aragatnaşyk ulgamynyň öňünde durýan esasy wezipelere ünsi çekdi. Şunuň bilen baglylykda, hyzmatlaryň, ilkinji nobatda, ýolagçy gatnatmak ulgamyndaky hyzmatlaryň hilini ýokarlandyrmak boýunça çäreleri güýçlendirmegi tabşyrdy.

Milli Liderimiz hyzmatyň medeniýetine degişli meselelere aýratyn üns bermegiň möhümdigini belläp, agentligiň ýolbaşçysyna şu tabşyryklaryň ýerine ýetirilişine berk gözegçilik etmegi tabşyrdy. Döwlet Baştutanymyz Halk Maslahatyna gatnaşyjylary ýokary hilli aragatnaşyk bilen üpjün etmegiň esasy wezipeleriň biridigini aýdyp, bu babatda birnäçe degişli görkezmeleri berdi.

Soňra Ministrler Kabinetiniň giňişleýin mejlisinde ýurdumyzyň harby we hukuk goraýjy edaralarynyň ýolbaşçylary milli Liderimiziň ozal beren tabşyryklaryny, şol sanda Milli goşunymyzyň kuwwatyny hem-de goranyş ukybyny pugtalandyrmak, harby we hukuk goraýjy edaralaryň ählisinde öňdebaryjy tehnologiýalary işjeň ornaşdyrmak boýunça geçirilýän işler barada sanly ulgam arkaly hasabat berdiler.

Şeýle hem şahsy düzümiň söweşjeň hem-de hünär taýýarlygyny ýokarlandyrmak, ugurdaş okuw mekdepleriniň harby talyplaryny we ýaş esgerleri merdana ata-babalarymyzyň şöhratly söweşjeň ýörelgeler ruhunda terbiýelemek boýunça geçirilýän işler barada hasabat berildi.

Ata Watanymyzyň mukaddes Garaşsyzlygynyň şöhratly 30 ýyllygy mynasybetli dabaraly harby ýörişe görülýän taýýarlyk, Halk Maslahatynyň mejlisiniň guramaçylykly geçirilmegini üpjün etmek boýunça durmuşa geçirilýän çäreler hasabatlarda beýan edilen aýratyn mesele boldy.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabatlary diňläp, bu düzümleriň maddy-enjamlaýyn binýadyny döwrebaplaşdyrmak hem-de işlerini kämilleşdirmek boýunça amala aşyrylýan giň gerimli çäreleriň döwrüň talaplaryna we goranyş häsiýetli Harby doktrinanyň düzgünlerine doly kybap gelýändigini belledi.

Milli Liderimiz ýurdumyzyň baş baýramy mynasybetli öňde boljak dabaralara görülýän taýýarlyk işlerine ünsi çekip, harby ýörişiň döwletimiziň Ýaragly Güýçleriniň kämil tehnikalar bilen enjamlaşdyrylýandygyny, mukaddes Garaşsyzlygymyzyň gazananlarynyň, ýurdumyzyň parahatçylygynyň we asudalygynyň, türkmenistanlylaryň abadan, döredijilikli durmuşynyň goragynda durýan türkmen esgerleriniň ýokary hünär derejesini hem-de ukyp-başarnyklaryny açyp görkezmelidigini belledi. Şunuň bilen baglylykda, milli Liderimiz Garaşsyzlyk güni mynasybetli her ýyl geçirilýän harby ýörişiň ägirt uly ähmiýetini nygtap, harby we hukuk goraýjy edaralaryň ýolbaşçylaryna anyk tabşyryklary berdi.

Döwlet Baştutanymyz Halk Maslahatynyň mejlisine görülýän taýýarlyk meseleleriniň üstünde durup geçmek bilen, harby gullukçylaryň hem-de bu düzümleriň işgärleriniň öňünde kanunylygy hem-de hukuk düzgün-tertibini gorap saklamak ýaly belent jogapkärli wezipäniň durýandygyny aýdyp, mukaddes Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllygy baýram edilýän günlerinde geçirilmegi meýilleşdirilen döwlet derejeli ähli çäreleriň ýokary guramaçylyk derejesiniň üpjün edilmegini tabşyrdy hem-de harby we hukuk goraýjy edaralaryň ýolbaşçylaryna degişli tabşyryklary berdi.

Ministrler Kabinetiniň giňişleýin mejlisiniň dowamynda Aşgabat şäheriniň we ýurdumyzyň welaýatlarynyň häkimleri çykyş edip, şu günler paýtagtymyzda we ýurdumyzyň welaýatlarynda Halk Maslahatynyň mejlisini hem-de Türkmenistanyň Garaşsyzlyk güni mynasybetli meýilleşdirilen dabaralaryň ýokary guramaçylyk derejesini üpjün etmek ugrunda toplumlaýyn çäreleriň görülýändigi barada hasabat berdiler.

Watanymyzyň baş şäherinde we welaýatlaryň ähli etrapdyr şäherlerinde mukaddes Garaşsyzlygymyzyň 30 ýyllyk baýramyny mynasyp garşylamak hem-de Halk Maslahatynyň nobatdaky mejlisine görülýän taýýarlyk işleriniň toplumlaýyn häsiýete eýe bolmagy üçin degişli düzümleriň bilelikdäki sazlaşykly işleri üpjün edilýär.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabatlary diňläp, milli senenamamyzyň şanly senesine gabatlanyp geçirilýän çäreleriň ýokary guramaçylyk derejesini üpjün etmegiň wajypdygyny belledi. Döwlet Baştutanymyz ýurdumyzyň ähli künjeklerinde baýramçylyk ruhunyň dabaralanmagynyň zerurdygyna ünsi çekdi.

Eziz Diýarymyzyň ýeten derejesiniň, gazanýan üstünlikleriniň berk binýadyny emele getirýän Türkmenistanyň Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygyny baýram etmek meselelerine ägirt uly ähmiýet berilmelidir diýip, milli Liderimiz häkimlere birnäçe anyk tabşyryklary berdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Halk Maslahatynyň öňde boljak mejlisini guramaçylykly geçirmek boýunça zerur çäreleri görmegi tabşyrdy.

Milli Liderimiz sözüni dowam edip, giňişleýin mejlise gatnaşyjylaryň ünsüni meýilleşdirilen baýramçylyk çärelerine çekdi.

Berkarar Watanymyzyň Garaşsyzlygynyň şanly ýubileýi mynasybetli zähmetde tapawutlanan raýatlarymyzy döwlet sylaglary bilen sylaglamak baradaky birnäçe Permana Halk Maslahatynyň mejlisinde gol çekiler. Şoňa görä-de, Milli Geňeşiň Mejlisiniň Başlygyna, Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasarlaryna Garaşsyzlyk baýramyna bagyşlanan dabaraly ýörişe täze orden-medallaryny dakynyp barar ýaly, sylaglanan raýatlaryň ählisine 26-njy sentýabrda irden mynasyp bolan döwlet sylaglaryny gowşurmak tabşyryldy. Şol günüň ikinji ýarymynda myhmanlary kabul edişlik dabarasy bolar. Agşamlyk bolsa uly Söwda merkeziniň açylyş dabarasy geçiriler.

27-nji sentýabrda irden täze Hökümet toplumynda dabaraly harby ýöriş geçiriler, agşamlyk bolsa sungat ussatlarynyň çykyşlary bolar.

Soňra milli Liderimiz wise-premýer, Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň sekretary Ç.Amanowa ýüzlenip, 28-nji sentýabrda irden «Halk hakydasy» ýadygärlikler toplumynda harby gullukçylara mynasyp bolan döwlet sylaglaryny dabaraly ýagdaýda gowşurmagy tabşyrdy.

Şeýle hem döwlet Baştutanymyz yhlasly zähmet çekip, gowy netijeleri gazanan welaýat we etrap häkimlerine bolsa, sylaglary pagta ýygymy tamamlanansoň gowşurylsa dogry boljakdygyny belledi.

Däp bolşy ýaly, 28-nji sentýabrda irden Halkara ahalteke atçylyk sport toplumynda at çapyşyklary geçiriler.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow göz öňünde tutulýan baýramçylyk çäreleri şulardan ybarat diýip belledi hem-de wise-premýer, Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň sekretary Ç.Amanowa hem-de ähli harby we hukuk goraýjy edaralaryň ýolbaşçylaryna baýramçylyk günlerinde birnäçe çäreleri geçirmegiň göz öňünde tutulýandygyny aýdyp, olaryň esasy wezipesiniň tertip-düzgüniň berk berjaý edilişine gözegçilik etmekden ybaratdygyny nygtady.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasarlaryna ähli edara-kärhanalarda, häkimliklerde ýolbaşçylaryň gije-gündiziň dowamynda nobatçylygyny guramak tabşyryldy. «Tiz kömek» we beýleki dessin gulluklar edil sagat ýaly takyk işlemelidir diýip, milli Liderimiz belledi we ähli ýerde nobatçylary degişli buýruklar bilen bellemegi tabşyrdy.

Hormatly Prezidentimiz wise-premýer S.Toýlyýewe Keselleriň ýaýramagyna garşy göreşýän adatdan daşary toparyň we ähli arassaçylyk gulluklarynyň işini güýçlendirmegi tabşyrdy.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Ministrler Kabinetiniň sanly ulgam arkaly geçirilen giňişleýin mejlisini jemläp, oňa gatnaşanlary eziz Diýarymyzyň Garaşsyzlygynyň şanly ýubileýi bilen ýene-de bir gezek tüýs ýürekden gutlady we hemmelere berk jan saglygyny, maşgala abadançylygyny, berkarar Watanymyzyň gülläp ösmegi ugrunda alyp barýan işlerinde uly üstünlikleri arzuw etdi.

Häzirki wagtda ata Watanymyz Türkmenistanda milli ykdysadyýetimizi toplumlaýyn we hemmetaraplaýyn ösdürmäge uly ähmiýet berilýär. Döwlet Garaşsyzlygymyzyň 30 ýylynda halk hojalygynyň dürli pudaklarynda belent üstünliklere ýeten ýurdumyz durmuşyň ähli ulgamlaryna häzirki zaman innowasion tehnologiýalary işjeň çekmäge çalyşýar. Muňa ykdysadyýetiň möhüm ugry bolan himiýa pudagynyň ylmy esaslaryny pugtalandyrmak, maddy-enjamlaýyn binýadyny mundan beýläk-de berkitmek babatda durmuşa geçirilýän özgertmeler hem aýdyň şaýatlyk edýär.

Himiýa pudagyny ählitaraplaýyn ösdürmek garaşsyzlyk ýyllarynda strategik ugurlaryň biri hökmünde kesgitlenildi. Bu ugurda döwlet derejesinde ägirt uly işler amala aşyrylyp, pudagyň ylmy esaslary has-da ösdürildi. Tebigy we mineral serişdelere baý bolan ýurdumyzyň kuwwatly gor mümkinçilikleri esasynda himiýa pudagynda iň kämil innowasion tehnologiýalar bilen üpjün edilen gaýtadan işleýän senagat kärhanalarynyň ençemesi gurlup, ulanmaga berildi. Munuň özi özbaşdak ösüşimiziň 30 ýylynda himiýa ulgamynyň düýpli ösdürilendigini görkezýär.

Mälim bolşy ýaly, hormatly Prezidentimiziň Karary bilen tassyklanan «Türkmenistanda himiýa ylmyny we tehnologiýalaryny toplumlaýyn ösdürmegiň 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Döwlet maksatnamasy» himiýa pudagyny köpugurly ösdürmegiň toplumlaýyn ylmy esaslaryny düzýän täze resminamadyr. Döwlet maksatnamasy Garaşsyz ýurdumyzda himiýa ylmy we tehnologiýalary boýunça ylmy barlaglary geçirmek arkaly ýakyn bäş ýylyň dowamynda himiýa ylmynyň eýeleýän ornuny ýokarlandyrmaga ýardam eder. Resminama ekologiýa taýdan arassa, energiýa tygşytlaýjy, daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan, dünýä bazarlarynda bäsdeşlige ukyply önümleri öndürmek boýunça innowasion tehnologiýalary işläp düzmek babatda yzygiderli işleri geçirmäge, önümçilige ylmy barlaglaryň netijelerini ornaşdyrmagyň depginini güýçlendirmäge mümkinçilik berýär. Bu bolsa maksatnamanyň üstünlikli durmuşa geçirilmegi bilen, halk hojalygynyň dürli pudaklaryna täze himiýa tehnologiýalarynyň hem-de dünýä ylmynyň gazananlarynyň giňden ornaşdyryljakdygyna doly güwä geçýär.

Garaşsyzlyk ýyllarynda himiýa pudagynda ylmyň, bilimiň we önümçiligiň ýakyn özara baglanyşygynyň üpjün edilmegi netijesinde kuwwatly önümçilikler ýola goýuldy. Bu ugurda soňky ýyllarda ulanmaga berlen «Tejenkarbamid», «Marykarbamid», «Garabogazkarbamid» zawodlaryny, Garlyk dag-magdan toplumyny, Gyýanlydaky polimer zawodyny hem-de Ahaldaky tebigy gazdan benzin öndürýän dünýädäki ilkinji zawody görkezmek bolar. Şu jähetden, soňky on ýylyň içinde pudagy ösdürmäge goýlan maýa goýumlaryň möçberi 8 milliard amerikan dollaryndan gowrak boldy. Munuň özi mukaddes Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllyk ýubileýini toýlaýan ýurdumyzyň özbaşdaklyk ýyllarynda ösen we kuwwatly himiýa senagaty döwletine öwrülendiginiň aýdyň subutnamasydyr.

Gülşat ITALMAZOWA,

Türkmenistanyň Ylymlar akademiýasynyň Himiýa institutynyň tehnologiki taslama we önümçilige ornaşdyrmalar bölüminiň I derejeli inženeri.

Hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda ähli ugurlarda uly ösüşlere beslenýän Türkmenistan Garaşsyzlygynyň nurana ýoly bilen ynamly öňe barýar we dünýä jemgyýetçiliginde kuwwatly hem-de abadan döwlet, parahatçylyk dörediji merkez hökmünde abraýyny ýylsaýyn belende galdyrýar.

Garaşsyzlyk ýyllarynda Türkmenistan ykdysady taýdan kuwwatly ýurda öwrüldi. Häzirki günlerde ýurdumyz şanly Garaşsyzlygyň 30 ýyllyk ýubileý baýramyny ykdysady we ynsanperwer ölçeglerde uly ösüş mümkinçilikleri bolan, sebit hem dünýä ähmiýetli işlere işjeň gatnaşýan, durnukly ösýän döwlet hökmünde garşylamaga taýýarlyk görýär.

Garaşsyzlyk ýyllarynda ýurdumyz durmuş-ykdysady ulgamda öz baý tebigy serişdelerinden aýawly peýdalanmakda we içerki mümkinçiliklerini daşary syýasat bilen utgaşdyryp ösdürmekde, milli ykdysadyýetimiziň pudaklaryna sanly tehnologiýalary ornaşdyrmak arkaly bazar gatnaşyklary ýörelgelerini pugtalandyrmakda hem-de halk hojalyk ulgamynyň işini döwrebap gurmakda belent sepgitlere ýetdi. Milli ykdysadyýetimiziň dürli pudaklarynda giň gerimli sebit we milli maýa goýum taslamalaryny hem-de özgertmelerini durmuşa geçirmek boýunça degişli işler alnyp barylýar. Şeýle hem maliýe, salgyt-býujet, pul-karz, daşary ykdysady, nyrh emele getiriş syýasatynda özgertmeler üstünlikli amala aşyrylýar, ýokary we durnukly ykdysady ösüş üpjün edilýär. Mysal hökmünde Ahal welaýatynda gazdan benzin öndürýän, Balkan welaýatynda gazhimiýa ugurly toplumlarynyň gurlup, ulanylmaga berilmeginiň netijesinde döwrebap, tehniki-tehnologik taýdan ösen önümçiliklerde öndürilen önümlere daşary ýurtly işewürleriň ýokary isleg bildirýändiklerini, hasaba alynýan geleşikleriň sanynyň we söwdalardan gelip gowuşýan serişdeleriň möçberiniň artýandygyny görkezmek bolar.

Gahryman Arkadagymyzyň taýsyz tagallalarynyň netijesinde bu günki gün ýurdumyzda milli ykdysadyýeti diwersifikasiýalaşdyrmak, elektron senagatyny ösdürmek, maglumat-aragatnaşyk tehnologiýalarynyň soňky gazananlaryna esaslanýan ösen ykdysadyýeti kemala getirmek, innowasion, ýokary tehnologiýaly, bäsdeşlige ukyply sanly gurşawy ösdürmek boýunça netijeli işler alnyp barylýar. Ýurdumyzyň bank edaralary ylmyň iň soňky gazananlaryny we döwrebap usullaryny peýdalanyp, raýatlarymyza bank kartlarynyň üsti bilen amala aşyrylýan nagt däl hasaplaşyklaryň giň mümkinçiliklerini hödürleýär. Nagt däl hasaplaşyklaryň giňden ulanylmagy we bank kartlarynyň hyzmatlarynyň köpeldilmegi milli ykdysadyýetimiziň durnukly ösüşine hem amatly täsirini ýetirýär. Bank ulgamynyň sanlylaşdyrylmagynyň netijesinde hyzmatlaryň «Internet bank», «Mobil bank», «Elektron söwda», «Galtaşyksyz töleg» ýaly täze, döwrebap görnüşleri durmuşa geçirilýär. Banklar tarapyndan berilýän dürli görnüşdäki karzlaryň esasy bergilerini gaýtarmak we olara hasaplanan göterimleri tölemek, aragatnaşyk hyzmatlary üçin tölenýän tölegleri tiz we amatly usulda tölemek ýaly hyzmatlary ýerine ýetirmek üçin «Internet bank» we «Mobil bank» hyzmatlaryny ulanmaklyga mümkinçilik döredildi. «Internet bank» ulgamynda web brauzerler, «Mobil bank» ulgamyna banklar tarapyndan taýýarlanan ýörite mobil programma üpjünçiligi arkaly birikmek şerti ýola goýuldy. «Elektron söwda» hyzmaty hem ýurdumyzyň bank ulgamy tarapyndan durmuşa ornaşdyryldy. Bu hyzmata islegiň artmagynyň netijesinde nagt däl hasaplaşyk geçirmek arkaly elektron usulda täjirçilik işini alyp barýan telekeçileriň sany günsaýyn artýar. «Internet banking» ulgamynyň girizilmegi bank hyzmatlarynyň toplumyny öz içine alýar, hususan-da, müşderilere uzak aralykdan öz hususy serişdelerini dolandyrmaga, dürli töleg amallaryny we beýlekileri amala aşyrmaga mümkinçilik berýär.

Ýurdumyzda kiçi we orta telekeçiligi goldamak, milli önüm öndürijileriň taslamalaryny maliýeleşdirmek ugrunda degişli işler alnyp barylýar. Türkmenistanyň Prezidentiniň kiçi we orta telekeçiligi döwlet tarapyndan goldamak boýunça syýasatyny durmuşa geçirmek maksady bilen bank ulgamy tarapyndan ýeňillikli karzlar we daşary ýurt maliýeleşdiriş çeşmeleriň birnäçe görnüşleri bilen ýurdumyzyň hususy ulgamynyň gatnaşyjylary üpjün edilýär. Milli önüm öndürijilere berilýän goldawyň netijesinde halkyň isleglerini kanagatlandyrýan ýokary hilli önümleriň we hyzmatlaryň möçberi yzygiderli artýar. Hususy ulgamyň işjeňleri Aşgabat — Türkmenabat ýokary tizlikli awtoulag ýolunyň, Ahal welaýatynyň täze, döwrebap edara ediş merkeziniň we başga-da birnäçe iri taslamalaryň gurluşygyny ýokary depginde alyp barýarlar. Ýurdumyzyň elektron enjamlary senagaty ösüşini dowam edýär, türkmen önüm öndürijileri hojalyk we durmuş maksatly enjamlardan başlap, kompýuterlere çenli täze enjamlary we abzallary öndürmegi özleşdirýärler.

Türkmenistanyň hormatly Prezidenti tarapyndan ýurdumyzy ösen döwletleriň derejesine çykarmak hem-de kuwwatly durmuş ugurly ykdysadyýeti kemala getirmek syýasaty mähriban halkymyzyň abadançylygynyň has-da ýokarlanmagyna, ýurdumyzyň mundan beýläk-de gülläp ösmegine gönükdirilendir. Halkymyzyň abadançylygy, rowaçlygy ugrunda ýadawsyz tagallalar edýän, bize şeýle ajaýyp zamanamyzda netijeli işlemäge şert döredip berýän Gahryman Arkadagymyzyň jany sag, ömri uzak bolsun, il-ýurt bähbitli, döwlet ähmiýetli işleri elmydama rowaçlyklara beslensin!

Ahmed BEKIÝEW,

Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Ykdysadyýet, maliýe we durmuş syýasaty baradaky komitetiniň agzasy.

Berkarar döwletiň bagtyýarlyk döwründe ulag-aragatnaşyk we logistika ulgamynyň maddy-enjamlaýyn binýady yzygiderli döwrebaplaşdyrylýar. Ýurdumyzda ulag-logistika ulgamynyň ähli görnüşleriniň deň derejede ösdürilmegi milli maksatnamalaryň üstünlikli durmuşa geçirilmeginiň aýdyň netijesidir. Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasyna laýyklykda bu ulgamyň ösüşini üpjün edýän anyk wezipeler kesgitlenilendir.

Hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda ýurdumyzda ýolagçylary gatnatmagyň we ýük daşamagyň möçberlerini artdyrmak hem-de hilini gowulandyrmak, ulag hyzmatlarynyň eksportuny artdyrmak, ýurdumyzyň ýükleri üstaşyr geçirmek mümkinçiligini durmuşa geçirmek, bu ugurlar boýunça halkara gatnaşyklaryny işjeňleşdirmek babatynda umumadamzat ähmiýetli çäreler durmuşa geçirilýär. Parahatçylyk we hoşniýetli hyzmatdaşlyk ýörelgelerine ygrarly bolan Garaşsyz, baky Bitarap Diýarymyz ulag babatda birnäçe halkara konwensiýalara we ylalaşyklara gatnaşyp, halkara derejeli resminamalaryň umumy ykrar edilen kadalaryna gyşarnyksyz eýerýär. Binýady berkarar döwletimiziň 2018-nji ýylda BMG-niň 2019-2020-nji ýyllar üçin Ýewropa ykdysady komissiýasynyň içerki ulag boýunça komitetiniň düzümine saýlanmagy hormatly Prezidentimiziň belent maksatly başlangyçlarynyň dünýä bileleşigi tarapyndan ykrar edilýändiginiň aýdyň subutnamasydyr.

Hormatly Prezidentimiziň öňe sürýän başlangyçlary syýasy, medeni, ykdysady we ynsanperwer ugurlar boýunça hyzmatdaşlyklaryň çäklerinde möhüm ähmiýete eýedir. Ýurdumyzyň transmilli ulag geçelgelerini döretmek boýunça giň gerimli taslamalary daşary ýurtly hyzmatdaşlarda uly gyzyklanma döredýär. Garaşsyz Türkmenistanyň başlangyçlary bilen BMG-niň Baş Assambleýasy tarapyndan dürli ýyllarda «Durnukly ösüş üçin halkara hyzmatdaşlygyny üpjün etmekde ulag-üstaşyr geçelgeleriniň orny», «Durnukly multimodal üstaşyr geçelgelerini döretmäge ýardam bermek maksady bilen ulaglaryň ähli görnüşleriniň arasynda hemmetaraplaýyn gatnaşyklary üpjün etmegiň ýolunda», şeýle hem «Durnukly ösüş maksatlaryny amala aşyrmak bilen baglylykda ulaglaryň ähli görnüşleriniň arabaglanyşygyny berkitmek» atly Rezolýusiýalarynyň kabul edilmegi döwletimiziň ulag ulgamynda gazanan üstünlikleriniň we halkara derejedäki abraýynyň has-da pugtalanýandygynyň aýdyň mysalydyr. Owganystan — Türkmenistan — Azerbaýjan — Gruziýa — Türkiýe («Lapis-Lazuli») ugry boýunça täze ulag geçelgesini döretmek taslamasy oňa gatnaşýan döwletler üçin strategik taýdan möhüm ähmiýete eýedir. Onuň durmuşa geçirilmegi bu döwletleriň sebitiň we dünýäniň söwda bazarlaryna çykmak mümkinçiliklerini artdyrýar. Şeýle hem milli ykdysadyýetleriň pugtalandyrylmagyna, söwda-ykdysady gatnaşyklaryň giňeldilmegine we haryt dolanyşygynyň mukdarynyň artdyrylmagyna ýardam berer.

Berkarar döwletiň bagtyýarlyk döwründe ýurdumyzyň häzirki zaman ulag-üstaşyr logistik düzümleri, aragatnaşyk ulgamy kemala gelýär. Garaşsyz, baky Bitarap Diýarymyzyň dostluk-doganlyk ýollary dünýäniň çar künjüne uzaýar. Bu bolsa, öz gezeginde, hormatly Prezidentimiziň tagallasy bilen, Beýik Ýüpek ýolunyň täze röwüşde dikeldilýändiginiň aýdyň mysalydyr.

Baýramgeldi BAÝRAMOW,

Türkmenistanyň Döwlet gümrük gullugynyň welaýat gümrükhanasynyň Daşoguz gözegçilik-geçiriş ýeriniň «Daşoguzawtoýollary» gümrük nokadynyň müdiri, kapitan.

Ählumumy parahatçylygy, howpsuzlygy we durnukly ösüşi pugtalandyrmak işinde Türkmenistan iri, abraýly halkara guramalar, ozaly bilen, Birleşen Milletler Guramasy, onuň düzüm bölekleri bilen hyzmatdaşlyga aýratyn ähmiýet berýär.

Gahryman Arkadagymyzyň parasatly başlangyçlary bilen durmuşa geçirilýän ajaýyp özgertmeler, ilkinji nobatda, halkymyzyň jebisligini berkitmek, agzybirligi, ynanyşmagy, ýurt parahatçylygy rowaçlandyrmak bilen aýrylmaz baglanyşyklydyr. Hormatly Prezidentimiziň BMG-niň Baş Assambleýasynyň mejlislerinde döwletimiziň Bitaraplyk hukuk ýagdaýyna daýanyp, umumadamzat meselelerini gozgaýan başlangyçlar bilen eden çykyşlarynyň, sebit we dünýä syýasatynyň möhüm ugurlary barada öňe sürýän teklipleriniň halkara jemgyýetçiliginde uly gyzyklanma döredip, gyzgyn goldawa eýe bolýandygyna dünýä halklary ençeme gezek şaýat boldular.

Türkmenistan Bitaraplyk hukuk ýagdaýyna laýyklykda, şeýle hem sebitde we bütin dünýäde emele gelen ýagdaýy nazara almak bilen, giň göwrümli we aýdyň maksatly beýik işleri amala aşyrýar. Bu bolsa, Türkmenistana goňşy we beýleki döwletler bilen syýasy, söwda-ykdysady we ynsanperwer ugurlar boýunça alyp barýan gatnaşyklaryny has-da pugtalandyrmaga hem-de ösdürmäge mümkinçilik berýär. Gahryman

Arkadagymyzyň başlangyjy bilen 2021-nji ýylyň «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» diýlip yglan edilmegi ýurdumyzyň bütin dünýäde parahatçylygy, ynanyşmagy rowaçlandyrmak ugrunda durmuşa geçirýän tagallalaryna aýdyň şaýatlyk edýär.

Ýurdumyzyň hemişelik Bitaraplyk hukuk ýagdaýy halkymyzyň müňýyllyklardan gözbaş alyp gaýdýan şanly taryhy we asyrlaryň dowamynda toplan baý medeni mirasy bilen şertlendirilýär. Iňňän gadymy döwürlerden bäri kämil medeniýete eýe bolan Türkmenistan hemişe dünýä siwilizasiýasynyň ösüşine uly goşant goşup geldi. Eziz Diýarymyz Garaşsyzlyga eýe bolan ilkinji ýyllarynda parahatçylyk ýörelgelerine uly ähmiýet berdi. Birleşen Milletler Guramasyna agza döwletler tarapyndan onuň hemişelik Bitaraplyk hukuk ýagdaýy iki gezek ykrar edildi. 1995-nji ýylda BMG-niň Baş Assambleýasynda «Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplygy hakyndaky» Kararnama şol döwürde gurama agza 185 döwlet tarapyndan biragyzdan goldanylan bolsa, 2015-nji ýylda 193 döwlet tarapyndan biragyzdan kabul edildi. Şeýle hem Türkmenistan BMG-niň Baş Assambleýasynyň Kararnamasyny resmi taýdan Esasy Kanunynyň birinji maddasyna girizip, konstitusion taýdan kanunlaşdyran döwletdir. Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň 2017-nji ýylyň 2-nji fewralyndaky 71-nji mejlisinde hemişelik Bitaraplygymyzyň ykrar edilen gününi, ýagny 12-nji dekabry «Halkara Bitaraplyk güni» diýip yglan etmek baradaky Kararnamanyň kabul edilmegi Watanymyzyň dünýä giňişligindäki ýokary abraýynyň, sebit we dünýä möçberinde parahatçylygy, howpsuzlygy we durnukly ösüşi üpjün etmekde saldamly goşandynyň ählumumy ykrar edilmeginiň aýdyň subutnamasy boldy.

Sözüň doly manysynda agzybirlik hem-de bitewilik ýörelgesi ýurdumyzda durnukly ösüşiň ygtybarly ýoly hökmünde kesgitlenendir. Eziz Diýarymyzda hereket edýän kanunlaryň ählisi bolsa halkymyzyň ruhy-ahlak köklerinden, halkymyzyň erk-isleglerinden, jemgyýetiň sagdyn ösüşi bilen bagly möhüm talaplardan ugur alýar we ýurdumyzyň gülläp ösmegine, halkyň bagtyýar ýaşaýşyna gönükdirilendir.

Gahryman Arkadagymyzyň halkymyzyň bagtyýar durmuş derejesiniň üpjün edilmegine, ýurdumyzyň gülläp ösmegine, parahatçylygyň we

ählumumy howpsuzlygyň pugtalandyrylmagyna, bütin dünýäde hoşniýetli gatnaşyklaryň kemala gelmegine gönükdirilen beýik başlangyçlary mundan beýläk-de rowaçlyklara beslensin!

Jahan GURBANOWA,

Türkmen döwlet maliýe institutynyň mugallymy.

Hyzmatdaşlyk. Haýsy dilde ýaňlanýandygyna garamazdan, bu ýekeje söze adamzat ir döwürlerden bäri diňe gowy zatlary siňdirmäge çalşypdyr. Bu sözde adamzadyň özara ynanyşmak, arkalaşmak, daýanyşmak, birek-birekden gowy zatlary öwrenmek hem-de paýlaşmak ýaly oňyn sypatlary jemländigi aýan. Şolary gazanmak üçin bolsa hyzmatdaşlyga girýän taraplaryň arasynda iň esasy zat — özara ynam gerek. Ynam — syýasatda, halkara gatnaşyklarda, diplomatiýada binýatlyk ýörelge. Şol bolmasa, özara bähbitli gatnaşyklary ýola goýmak howaýylygyna galýar. Şol hakykatdan ugur alynsa, Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň 73-nji mejlisinde ähli agza döwletler tarapyndan Türkmenistanyň öňe süren «2021-nji ýyl — Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly» atly Kararnamasynyň biragyzdan kabul edilmeginiň hormatly Prezidentimiziň halkara gatnaşyklaryň arhitekturasyna täzeden garamak baradaky başlangyçlarynda öňe ädilen ädimdigini görmek bolýar.

Milli Liderimiziň daşary syýasat ugrundaky sebit — yklym — dünýä halkasynyň bitewi zynjyrynda sebitara hyzmatdaşlyga möhüm orun degişli. Bitarap Türkmenistan üçin şeýle hyzmatdaş düzümleriň biri-de Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasydyr (ŞHG). Türkmenistanyň oňyn halkara başlangyçlarynyň goldanylmagynda bu guramanyň mynasyp paýy bar. ŞHG-niň ýakynda Duşenbede geçen ýubileý sammitinde hormatly Prezidentimiziň öňe süren başlangyçlary diňe bir sebitde, yklymda däl, eýsem, tutuş dünýäde özara ynama esaslanýan hyzmatdaşlyga alternatiwanyň ýokdugyny ýene bir gezek subut etdi.

Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasyna agza döwletleriň Baştutanlarynyň ozalky Bişkek, Daşkent, Pekin sammitleri Türkmenistanyň halkara başlangyçlarynyň sebitara derejede ykrar edilmeginde möhüm tapgyr bolupdy. Ýurdumyzyň ŞHG-niň çäginde başlan şol syýasy dialogy bu gezek Duşenbede üstünlikli dowam etdirildi. Onda eden çykyşynda hormatly Prezidentimiz guramanyň geçen 20 ýylyň dowamynda dünýäde ykrarnama hem-de hormata eýe bolan, ählumumy syýasy we ykdysady ösüşiň barşyna, häsiýetine oňyn täsir edýän abraýly döwletara birleşmä öwrülendigini nygtady. Milli Liderimiziň belleýşi ýaly, Türkmenistan üçin ŞHG bilen gatnaşyklar biziň daşary syýasy gatnaşyklarymyzyň giň geografik we düzümleýin diwersifikasiýasyna ygrarlylyga esaslanýan halkara hyzmatdaşlyk strategiýasynyň möhüm ugrudyr.

Howpsuzlygyň bitewüligi we bölünmezligi konsepsiýasyna laýyklykda, Türkmenistanyň Prezidentiniň halkara başlangyçlarynyň goldaw tapmagynda ŞHG möhüm geosyýasy giňişlik hasaplanýar. Şu jähetden alnanda, döwlet Baştutanymyzyň Duşenbe sammitinde Türkmenistanyň Bitaraplyk derejesiniň çäklerinde, ilki bilen, terrorçylyga, guramaçylykly jenaýatçylyga, neşe serişdeleriniň bikanun dolanyşygyna garşy göreşmekde, maglumat hem-de biologik howpsuzlygy üpjün etmek ulgamlarynda halkara hyzmatdaşlyk ýaly ugurlarda ŞHG bilen işjeň gatnaşyklara taýýardygyny nygtamagy örän wajypdyr. Ilkibada howpsuzlyk, terrorçylyga, narkobiznese garşy göreşmek guramasy hökmünde döredilen ŞHG-niň giňişliginiň dünýäde täze dörän wehimiň — COVID-19-yň ýaýramagynyň öňüni almakda tagallalary birleşdirmekde mümkinçilikleri uludyr. Şundan ugur alyp, türkmen Lideri dünýäde howpsuzlygyň täze dörän görnüşini — biologik howpsuzlygy üpjün etmek baradaky ozal BMG hem-de beýleki halkara we sebitara düzümleriň çäklerinde öňe süren halkara başlangyçlaryna täzeden dünýä jemgyýetçiliginiň ünsüni çekdi.

Elbetde, ählumumy pandemiýa howpunyň artmagy dünýä döwletlerinden onuň zyýanly netijelerinden saplanmak üçin ykdysady hyzmatdaşlygyň gurallaryny işjeň herekete getirmegi, ykdysady hyzmatdaşlygy syýasylaşdyrmazlygy talap edýär. Dünýä ykdysadyýetiniň lokomotiwleri hasaplanýan Russiýa, Hytaý, Hindistan ýaly çig mal we ykdysady mümkinçilikleri uly bolan döwletleriň gatnaşmagynda ŞHG-niň çägindäki ykdysady kooperasiýanyň giňeldilmeginiň bolsa hut häzirki pandemiýa şertlerindäki dünýä çökgünligi döwründe ähmiýeti has artýar. Şol hakykatdan ugur alyp, Türkmenistan energetika, ulag-logistika babatdaky taslamalaryny gürrüňi edilýän halkara guramanyň geoykdysady giňişligini ýerlikli peýdalanmak arkaly, tutuş Ýewraziýa yklymynyň bähbitlerini özara sazlamaga gönükdirýär.

Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasynyň geografiýasyny Merkezi Aziýasyz göz öňüne getirmek asla mümkin däl. Hut şonuň üçin-de hormatly Prezidentimiz sammitde ŞHG-ä gatnaşyjy döwletler tarapyndan BMG-niň Baş Assambleýasynyň «Merkezi Aziýa sebitinde parahatçylygy, durnuklylygy we durnukly ösüşi üpjün etmek maksady bilen, sebit we halkara hyzmatdaşlygy pugtalandyrmak» atly Kararnamasynyň taslamasynyň goldanylmagynyň möhüm ädim boljakdygyna ynam bildirdi. Türkmenistan bu resminamany kabul etmek baradaky başlangyjy Baş Assambleýanyň 76-njy mejlisinde öňe sürmegi göz öňünde tutýar.

Energetika babatda alnanda, ýangyç geçirijileriň ugurlaryny we geografiýasyny diwersifikasiýalaşdyrýan Türkmenistan Ýewraziýa giňişliginde ägirt uly taslamany amala aşyrdy. Ilkinji tapgyry 2009-njy ýylyň ahyrynda ulanmaga berlen, häzirki wagtda 4-nji şahasy gurulýan Türkmenistan — Özbegistan — Gazagystan — Hytaý gaz geçirijisi Merkezi Aziýa — Hytaý aralygyndaky iri energetika halkasydyr. Bu gaz geçirijiniň ulanyşa girizilen döwründen bäri 300 milliard kub metr türkmen «mawy ýangyjy» Hytaýa eksport edildi. Merkezi Aziýa — Hytaý gaz geçirijisiniň dördünji şahasynyň (D) gurluşygynyň taslamasy iş ýüzünde amala aşyrylýar. Ol Türkmenistan — Özbegistan — Täjigistan — Gyrgyzystan ugry boýunça çekiler. Onuň işe girizilmegi bilen, gaz geçirijiniň umumy geçirijilik ukyby 85 milliard kub metre çenli, türkmen «mawy ýangyjynyň» HHR-e eksportynyň möçberi bolsa ýylda 65 milliard kub metre çenli artar. Şeýlelikde, Türkmenistan Hytaýa turba geçiriji arkaly tebigy gazy ibermekde liderligi saklaýar. Ýeri gelende bellesek, üstümizdäki ýylyň iýunynda Türkmenistan Hytaý tarapyndan 8 milliard amerikan dollaryndan gowrak karzyny doly yzyna gaýtardy. Bu karz serişdeleri dünýäde iri «Galkynyş» gaz käniniň gurluşygyna hem-de özleşdirilmegine gönükdirilipdi. Türkmenistan — Owganystan — Pakistan — Hindistan (TOPH) gaz geçirijisiniň gurluşygy bolsa Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasyna agzalyga ymtylýan Owganystanyň ykdysadyýetini dikeltmekde, gurama 2017-nji ýylda agzalyga giren, Günorta Aziýada uly ykdysady kuwwata eýe bolan Pakistan hem-de Hindistan üçin örän möhüm ähmiýete eýedir.

ŞHG-niň giňişligi birwagtlar Aziýany Ýewropa bilen baglanyşdyran Beýik Ýüpek ýolunyň başlanan sebitidir. Bu ýoluň başlangyjynda oturan Hytaý, onuň ýüreginde ýerleşip, birwagtlar hereketlendirijisi bolan Türkmenistan üçünji müňýyllygyň başynda özara tagallalary birleşdirip, bu taryhy ýoly dikeltmegiň gözbaşynda durlar. Türkmenistan ŞHG-ä agza ýurtlaryň hem bähbitlerini araýan Demirgazyk — Günorta, Gündogar — Günbatar ugurlary boýunça ulag geçelgeleri babatda ençeme taslamalary amala aşyrdy. Olar Ýuwaş ummanyndan Baltika deňzine, Demirgazyk Ýewropadan Hindi ummanyna çenli aralygy baglanyşdyrmaga mümkinçilik berýär.

Türkmenistanyň başlangyjy bilen gurlan Tejen — Sarahs — Maşat (1996), Gazagystan — Türkmenistan — Eýran (2014) demir ýollarynyň işe girizilmeginiň diňe üç ýurduň gatnaşyklarynyň has ilerlemegine ýardam etmän, eýsem, bu gurama agza döwletleriň ykdysady ösüşine-de oňyn täsirini ýetirýändigi aýdyňdyr. Ýurdumyzyň başlangyjy boýunça eýýäm bu ýoluň geografiýasyny Merkezi Aziýanyň we Orta Gündogaryň çygryndan çykarmak üçin anyk işler edildi. Hytaý-gazak-türkmen-eýran dörttaraplaýyn ulag diplomatiýasy babatda deslapky çärelere badalga berildi. 2016-njy ýylyň başynda bu ýoly peýdalanmak arkaly, Hytaý — Gazagystan — Türkmenistan — Eýran ugry boýunça konteýner otlusynyň synagdan geçirilmegi ýoluň ykdysady bähbidiniň tutuş Ýewraziýa yklymy üçin uly boljakdygyny görkezýär.

Beýik Ýüpek ýolunyň häzirki zamanyň ösen kommunikasiýa ulgamlary esasynda dikeldilmegi — hormatly Prezidentimiziň syýasy öňdengörüjiliginden dömüp çykan pikir. Şunlukda, türkmen Lideriniň başlangyjy, tagallasy hem-de uly töwekgelçiligi bilen, Beýik Ýüpek ýoly hakyky manyda gaýtadan dikeldildi. Ulag-kommunikasiýa babatda Türkmenistanyň öňe sürýän başlangyçlary geljekde Pekinden Stambula, ondan aňryk Ýewropa tarap ulag geçelgeleriniň üstünlikli amala aşyryljakdygyna ynam döredýär.

Duşenbe sammitinde milli Liderimiz ŞHG-ä agza döwletleri BMG-niň howandarlygynda 2022-nji ýylyň aprelinde Türkmenistanda geçiriljek Deňze çykalgasy bolmadyk ösüp barýan ýurtlaryň ministrleriniň halkara maslahatyna gatnaşmaga çagyrdy. Bu forum Merkezi Aziýanyň ulag-logistika mümkinçiliklerini sebitiň çygryndan çykaryp, ony Ýewraziýa yklymynyň dürli sebitleri bilen baglanyşdyrýan multimodal üstaşyr ulag geçelgelerini döretmäge gönükdirmek boýunça başlangyçlary durmuşa geçirmek babatda gepleşikler üçin amatly meýdança bolar. Umuman alnanda, Türkmenistanyň energetika, ulag-logistika babatdaky halkara başlangyçlary hyzmatdaşlyk boýunça integrasiýalaryň ençemesiniň — Garaşsyz Döwletleriň Arkalaşygyna, Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasyna, Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasyna agza ýurtlaryň bähbitlerini bir ýere jemleýär. Bu bolsa tutuş Aziýa yklymynda ykdysady ösüşi we söwdany ösdürmek nukdaýnazaryndan derwaýysdyr.

Jumamyrat GURBANGELDIÝEW,

Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginiň Halkara gatnaşyklary institutynyň rektory, taryh ylymlarynyň kandidaty.