Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow baýramçylygyň öň ýanynda täze desganyň açylyş dabarasyna gatnaşdy

Aşgabat, 16-njy sentýabr (TDH). Şu gün, eziz Watanymyzyň mukaddes Garaşsyzlygynyň şanly 30 ýyllyk baýramynyň öňüsyrasynda paýtagtymyzda ýene-de bir desganyň açylyş dabarasy boldy. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň gatnaşmagynda Köpetdag şaýolunyň ugrunda bina edilen täze Döwlet münberiniň toplumy açyldy.

Ýurdumyzyň taryhyndaky şanly seneler mynasybetli dabaraly çäreleriň geçiriljek ýeri bolan bu toplum Aşgabadyň günorta böleginde kemala gelýän täze edara ediş-medeni merkeziň ajaýyp binagärlik toplumy bilen sazlaşykly utgaşdy.

Döwlet Baştutanymyzyň awtoulagy baýramçylyk äheňinde gurnalan, ak reňkli howa şarlary bilen bezelen derwezäniň öňündäki meýdançada saklanýar.

Sungat ussatlarynyň, paýtagtymyzdaky ýokary okuw mekdepleriniň döredijilik toparlarynyň çykyşlary dabara özboluşly baýramçylyk öwüşginini çaýdy. Olar Garaşsyz, baky Bitarap Watanymyzy wasp edýän köpöwüşginli aýdym-sazly çykyşlary taýýarladylar.

Dabaraly pursat gelip ýetýär. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow ýygnananlaryň şowhunly el çarpyşmalary astynda toý bagyny kesýär. Şeýlelikde, Döwlet münberi açylýar. Şol pursatda dürli reňkdäki howa şarlary asmana uçurylýar.

Milli Liderimiz Döwlet münberiniň binasyna barýar we onuň gurluşynyň hem-de bezeginiň aýratynlyklary bilen tanyşýar.

Täze desganyň ajaýyp keşbinde milli binagärligiň iň gowy däpleri hem-de häzirki zamanyň binagärlik çözgütleri ajaýyp sazlaşygy emele getirýär.

Bu toplum kaşaňlygy bilen haýran galdyrýar. Onuň umumy meýdany 20 müň 450 inedördül metre barabardyr, granit we ak mermer bilen örtülen bu toplum üsti gümmezli iki gatly binany, Prezident münberini hem-de myhmanlar üçin niýetlenen 2 müň orunlyk münberi öz içine alýar.

Bu ýerde dabaralar üçin niýetlenen, mermer bilen bezelen giň holl, myhmanlary kabul etmek hem-de dabaraly çäreleri geçirmek üçin niýetlenen zallar bar. Bezeglerde ulanylan milli öwüşginler hem-de hyzmat ediş zolagy bu desgalaryň tapawutly aýratynlygy bolup durýar.

Ýörite enjamlar, sanly tehnologiýalar bilen üpjün edilen täze toplumda köpçülikleýin çäreleri geçirmek hem-de olary onlaýn görnüşde şöhlelendirmek üçin ähli şertler döredilipdir.

Münberiň öňünde granit daşy bilen örtülen meýdança ýerleşýär. Onda dabaraly harby ýörişler hem-de ykdysadyýetimiziň pudaklarynyň we durmuş toplumynyň gazanýan üstünlikleriniň gözden geçirilişi, şol sanda Türkmenistanyň Garaşsyzlyk güni mynasybetli baýramçylyk çäreleri geçiriler.

Şeýle hem münbere gelýän üç kilometre golaý ýol çekildi. Onuň ýanaşyk ýerleri abadanlaşdyryldy, dürli görnüşli bag nahallary oturdyldy, bezeg gülleri ekildi, şeýle hem oňa ýanýoda çekildi we özboluşly yşyklandyryş ulgamy ornaşdyryldy.

Mälim bolşy ýaly, häzirki döwürde hem ahalteke bedewleri ähli milli baýramçylyklaryň bezegidir. Bedewler türkmenleriň wepaly ýoldaşyna, Watanymyzyň taryhynyň we iň täze eýýamyň özboluşly nyşanyna öwrüldi. Munuň özi täze Döwlet münberiniň toplumynyň taslamasynda hem göz öňünde tutulypdyr.

Bu ýerde Merkezi Aziýada iň uly 120 metrlik LED ekrany hem-de 8 sany 30 metrlik maçtalar oturdyldy. Mundan başga-da, merkezi binanyň günorta tarapynda dikuçar meýdançasy, awtoduralgalar we beýleki desgalar guruldy.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow toplumyň ikinji gatyna çykýar. Şol ýerden ak mermerli Aşgabadyň, onuň täsin binagärlik toplumlarynyň, döwrebap şaýollarynyň we köçeleriniň, seýilgähleriniň hem-de seýilbaglarynyň ajaýyp görnüşi açylýar.

Şu ýyl esaslandyrylmagynyň 140 ýyllygy bellenen ak mermerli paýtagtymyz Garaşsyz, baky Bitarap Watanymyzyň häzirki ajaýyp gününi we nurana geljegini alamatlandyrýar. Seýilgählere hem-de seýilbaglara, Günüň nuruna öwşün atýan altyn gümmezli köşklere, köp sanly suw çüwdürimlerine beslenen şäher täsin we döwrebap binalaryň hem-de desgalaryň toplumlary bilen haýran galdyrýar. Şolaryň birnäçesi Ginnesiň rekordlar kitabyna girizildi.

Bu ulgamda innowasion tehnologiýalaryň, ylmy-tehniki ösüşiň öňdebaryjy gazananlarynyň hem-de dünýäniň iň gowy tejribesiniň giňden ornaşdyrylmagy milli Liderimiziň başlangyjy boýunça Aşgabatda ýaýbaňlandyrylan giň gerimli şähergurluşyk maksatnamasynyň esasy ugurlarydyr. Bularyň ählisi türkmen paýtagtynyň okgunly ösüşini, raýatlarymyzyň ýaşaýyş-durmuşynyň ýokary derejesini, olaryň döredijilikli zähmet çekmegini, ähli amatlyklaryň hözirini görüp ýaşamaklaryny hem-de göwnejaý dynç almaklaryny üpjün edýär.

Meýdançada sahnalaşdyrylan dabara başlanýar. Oňa paýtagtymyzyň döredijilik toparlary gatnaşýarlar. Aýdymçylar we sazandalar öz çykyşlarynda eziz Watanymyzy hem-de milli Liderimiziň beýik işlerini, täze taryhy eýýamyň ruhubelentligini, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň baştutanlygynda okgunly ösüş ýolunda gazanylan ägirt uly üstünlikleri, giň gerimli özgertmeleri, türkmen halkynyň jebisligini we bitewüligini wasp edýärler.

Ine, indi 30 ýylyň dowamynda mähriban halkymyz özbaşdak ýagty geljegini gurýar, tutanýerli zähmet çekip, eziz Watanymyzy gülläp ösýän mekana öwürýär. Mähriban topragymyzda öňden gelýän däp-dessurlara we mirasa sarpa goýulýar. Halkymyz şu günüň gazananlaryna buýsanýar hem-de ösüşiň täze belentliklerine tarap ynamly öňe barýar. Geçen gysga döwrüň içinde ýurdumyz dünýäniň okgunly ösýän döwletleriniň birine öwrüldi, onuň halkara giňişlikdäki abraýy barha artýar. Milli Liderimiziň parahatçylygy we durnuklylygy pugtalandyrmaga, häzirki döwrüň möhüm wezipelerini çözmäge gönükdirilen oňyn başlangyçlary giň goldawa eýe bolýar.

Soňra dabara gatnaşyjylaryň bilelikde ýerine ýetirmeginde hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň döreden “Öňe, diňe öňe, jan Watanym Türkmenistan!” atly aýdym ýerine ýetirildi. Ýurdumyzyň meşhur sungat ussatlarynyň bilelikde ýerine ýetiren joşgunly aýdymy biziň güneşli ýurdumyzda halkymyzyň agzybirliginiň, jebisliginiň we bagtyýar durmuşynyň özboluşly senasyna öwrüldi.

Aýdym-sazlar, joşgunly tanslar ýörite döwrebap enjamlar hem-de sanly tehnologiýalar arkaly döredilýän täsin şekiller we ajaýyp görnüşler bilen sazlaşykly utgaşdy. Paýtagtymyzyň arassa asmanynda Garaşsyz, baky Bitarap ýurdumyzyň milli gymmatlyklarynyň, döwlet nyşanlarynyň şekilleri peýda bolýar.

Köpöwüşginli çykyşlar soňky döwürde baýramçylyk dabaralarynyň esasyny düzýän dronlaryň şüweleňiniň ýatdan çykmajak pursatlary döredýändigini görkezdi. Innowasion tehnologiýalar ýurdumyzyň durmuşynyň ähli ulgamlaryna, şol sanda medeniýet we sungat ugurlaryna içgin ornaşýar. Bularyň ählisi häzirki döwürde Arkadag Prezidentimiziň gatnaşmagynda ýurdumyzda geçirilýän dabaralary hemmetaraplaýyn esasda we täzeçil usullar arkaly guramaga çemeleşmäniň aýdyň subutnamasy bolup durýar.

Dronlaryň şüweleňiniň feýerwerkleriň dürli reňkli öwüşginleri bilen utgaşmagy Döwlet münberi toplumynyň açylyş dabarasy mynasybetli guralýan çäreleriň ýatdan çykmajak pursatlara baý bolmagyny şertlendirdi. Feýerwerkiň köpöwüşginliligi Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwrüniň ajaýyplygyny hem-de mähriban halkymyzyň bagtyýar we abadan durmuşyny alamatlandyrdy.

Däp bolşy ýaly, ýurdumyzyň taryhyndaky şanly wakalar mynasybetli guralýan baýramçylyk feýerwerki paýtagtymyzyň asmanyny köpöwüşginli reňkler bilen ýagtylandyryp, şu günki dabaranyň ajaýyp pursatlaryna öwrüldi.

Soňra hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow ýygnananlar bilen mähirli hoşlaşyp, bu ýerden ugrady.

Döwlet münberi toplumynyň açylyş dabarasynda kalba dolan duýgular

Nazar aýladym ýurduma, ýalkawly günler göründi,
Arkamda arzyly menzil, alnymda Münber göründi,
Depesinde owsun atyp, tyllaýy gümmez göründi,
Garaşsyz ýurt, eziz ilim, mübärekdir ýyllar saňa!

«Ýagşylar tutmuş bina, bir şähri gördüm  —  şondadyr»¹,
Ýygylmyş belent maksada il ähli, gördüm — şondadyr,
Sap altyndan taryh ýazan dür pähmi gördüm — şondadyr,
Ýodalar ýola öwrülip, şan getirmiş ýollar saňa!

Ümürsin gür baglyklaryň ak şähre birleşýän ýeri,
Köpetdagyň, Aşgabadyň guşzyban gürleşýän ýeri,
Hyýalyň hem hakykatyň ýan-ýana ýerleşýän ýeri,
Göwün ýaly, rysgal ýaly açylan ak güller saňa!

Şoh-şahandaz bahar-ýazlar tüýs türkmeniň kalby bolgaý,
Gül açdy ykbal daragty, galkyp, göge galdy bolgaý!
«Çandybile dönüp döwran, bize döwlet geldi bolgaý» ²,
Taňry ýalkan a:ry türkmen, Hakdan halat-hallar saňa!

Jebis-jebis illerimi bir ýürek, bir karar gördüm,
Uzar daýym dowamata, döwletim berkarar gördüm,
Belent başy göge ýetmiş, köklerin ygtybar gördüm,
Ata ýurdum, arka-arka ýagşy niýet-päller saňa! 

Ýüze syldym Diýarymy, Ýüze syldym Aşgabady  —
Ynha, garagöz ilimiň baş maksady, baş myrady!
Owazasy Zemin içre, al-asmanda  —  arşda ady!
Arşyň-kürsüň arasynda iň röwşen ykballar saňa!

Ýedi yklym çawy ýaýran, dünýä nusgasy başgadyr,
Döwrüň Beýik Binagäri  —  kämil Ussady başdadyr!
Garaşsyz ýurt, döwletli il başlasyn, toýa başlasyn!
Küren tutan gözel ilim, gutly bolsun toýlar saňa!

¹ Magtymguly Pyragydan.
² “Görogly» şadessanyndan.

Kakamyrat REJEBOW

2021-nji ýylyň sekiz aýynda ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň jemleri

• 2021-nji ýylyň sekiz aýynda ýurdumyzda üstünlikli durmuşa geçirilýän we ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň sazlaşykly ösüşiniň üpjün edilmegine gönükdirilen anyk işleriň netijesinde, oňyn netijeler gazanyldy. Şu ýylyň ýanwar-awgust aýlarynda jemi içerki önümiň durnukly ösüşi üpjün edildi. Geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, önümçiligiň mukdary 5,5 göterim, bölek satuw haryt dolanyşygy 17 göterim, daşary söwda dolanyşygynyň möçberi 9,6 göterim artdy. Döwlet býujetiniň girdeji bölegi 114,5 göterime, çykdajy bölegi bolsa 97,5 göterime deň boldy. Ýurdumyzyň iri we orta kärhanalarynda ortaça aýlyk haky geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 10,5 göterim köpeldi. Aýlyk haklary, pensiýalar, döwlet kömek pullary we talyp haklary doly maliýeleşdirildi. Oba milli maksatnamasynyň rejelenen görnüşini ýerine ýetirmegiň çäklerinde, durmuş maksatly desgalaryň 102-sinde, şol sanda suw arassalaýjy desgalaryň 35-sinde, meýdany 129,1 müň inedördül metr bolan ýaşaýyş jaýlarynyň, inženerçilik ulgamlarynyň gurluşygy dowam etdi. 1 milliard 449,1 million manat möçberinde düýpli maýa goýum serişdeleri özleşdirildi.
• Benzin öndürmek boýunça meýilnama 107,5 göterim, polipropilen önümçiliginiň meýilnamasy 109,7 göterim, tebigy we ugurdaş gaz çykarmagyň meýilnamasy 122,1 göterim, «mawy ýangyjy» eksport etmegiň meýilnamasy 133,6 göterim, maýa goýumlaryny özleşdirmegiň meýilnamasy bolsa 102,1 göterim berjaý edildi.
• Ýanwar-awgust aýlarynda Söwda we daşary ykdysady aragatnaşyklar ministrligi boýunça geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, söwda dolanyşygynyň ösüşi 120,8 göterime, önüm öndürmegiň ösüşi bolsa 117,6 göterime deň boldy. Dokma senagaty ministrliginiň kärhanalarynda öndürilen nah ýüplügiň we matalaryň öndürilişi, degişlilikde, 116,8 göterim hem-de 104,4 göterim, tikin we örme önümleri boýunça 121,8 göterim, gön önümleri boýunça 104,3 göterim ýerine ýetirildi. Ýylyň başyndan bäri «Türkmenhaly» döwlet birleşigi boýunça önüm öndürmegiň meýilnamasy 110,1 göterim berjaý edildi, şunda ösüş 155,2 göterime deň boldy. Döwlet haryt-çig mal biržasy boýunça şu ýylyň sekiz aýynda birža söwdalarynyň 198-si geçirilip, şolarda 20 müň 866 şertnama bellige alyndy. Hasabat döwründe Söwda-senagat edarasy tarapyndan amala aşyrylan işleriň ösüşi 105,7 göterime deň boldy. Senagatçylar we telekeçiler birleşmesi boýunça oba hojalyk we azyk önümlerini öndürmegiň ösüşi 137,4 göterime, senagat önümçiligi boýunça bolsa 107 göterime barabar boldy.
• Gurluşyk, senagat hem-de energetika toplumlarynda hasabat döwründe öndürilen önümleriň hem-de gurluşyk-senagat pudagynda ýerine ýetirilen işleriň meýilnamasy 129,2 göterim berjaý edildi. Gurluşyk we binagärlik ministrligi tarapyndan şu ýylyň ýanwar-awgust aýlarynda ýerine ýetirilen işleriň meýilnamasy geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende 110,5 göterime deň boldy. Senagat we gurluşyk önümçiligi ministrligi tarapyndan önümleri öndürmegiň we işleri ýerine ýetirmegiň meýilnamasy 124,9 göterim berjaý edildi. Ýylyň başyndan bäri Energetika ministrligi boýunça öndürilen önümleriň, ýerine ýetirilen işleriň we hyzmatlaryň meýilnamasy 120,4 göterim berjaý edildi. Elektrik energiýasyny öndürmegiň ösüşi 111 göterime, ony eksport etmegiň ösüşi bolsa 135,8 göterime deň boldy. «Türkmenhimiýa» döwlet konserni önümleri öndürmegiň hem-de hyzmatlary ýerine ýetirmegiň meýilnamasyny 136,2 göterim berjaý etdi. Aşgabat şäheriniň häkimligi boýunça şu ýylyň sekiz aýynda ýerine ýetirilen işleriň hem-de hyzmatlaryň meýilnamasyna 165,8 göterim derejede amal edildi.
• Obasenagat toplumy boýunça önümçiligiň ösüşi, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 108,3 göterime deň boldy. Şol sanda bu görkeziji Oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministrligi boýunça 109,1 göterime, Suw hojalygy baradaky döwlet komiteti boýunça 102,1 göterime, «Türkmen atlary» döwlet birleşigi boýunça 102,6 göterime barabar boldy. Maýa goýumlaryny özleşdirmegiň meýilnamasy 130,3 göterim ýerine ýetirildi.
• Bilim ulgamynda amala aşyrylýan özgertmelere laýyklykda, hasabat döwründe okuw işini kämilleşdirmek, ýaş nesillerimize döwrebap bilim bermek, olary milli we umumadamzat ruhy gymmatlyklary esasynda terbiýelemek babatda degişli işler geçirildi. Talyp ýaşlar hem-de mekdep okuwçylary halkara ders bäsleşiklerinde üstünlikli çykyş edip, altyn, kümüş, bürünç medallara, dürli derejedäki diplomlara mynasyp boldular. Ýylyň başyndan bäri halkara guramalar hem-de hyzmatdaş ýokary okuw mekdepler bilen köpsanly onlaýn okuwlary we ylmy maslahatlar guraldy. Sanly ykdysadyýeti ösdürmek bilen baglylykda, toplumyň garamagyndaky ministrlikleriň hem-de Ylymlar akademiýasynyň merkezi edaralarynyň düzümi kämilleşdirildi. Ylymlar akademiýasynyň ylmy-barlag institutlarynda, ministrlikleriň garamagyndaky ylmy edaralarda hem-de ýokary okuw mekdeplerinde ylmyň we tehnologiýalaryň ileri tutulýan ugurlary boýunça ylmy-barlag işleri utgaşykly alnyp baryldy. Saglygy goraýyş ulgamynda «Saglyk» döwlet maksatnamasynyň rejelenen görnüşi, Türkmenistanyň ýiti ýokanç kesele taýýarlygyny we dessin çäreleriň görülmegini üpjün etmegiň meýilnamasy, Türkmenistanda ilatyň kesellere garşy göreşmek ukybyny ýokarlandyrmak boýunça 2021 – 2025-nji ýyllar üçin Milli maksatnamasy hem-de «Sagdyn ene – sagdyn çaga – sagdyn geljek» atly Milli strategiýa tassyklanyldy. Agyr atletikaçy Polina Gurýewanyň Ýaponiýanyň Tokio şäherinde geçirilen XXXII tomusky Olimpiýa oýunlarynda üstünlikli çykyş etmegi şu ýylyň başyndan bäri ýurdumyzyň sportunyň gazanan uly üstünlikleriniň hatarynda görkezildi. Olimpiadanyň kümüş medalyna mynasyp bolan ýaş türgeniň uly ýeňşi mynasybetli, Olimpiýa şäherçesindäki başa-baş söweş sungaty sport toplumynda tapawutlanan türgene hem-de onuň tälimçilerine ýokary döwlet sylaglaryny gowşurmak dabarasy geçirildi. Şeýle hem ýanwar-awgust aýlarynda ýurdumyzyň içeri we daşary syýasatyna, taryhy özgertmelere bagyşlanan wagyz-nesihat işleri, halkara guramalary hem-de daşary ýurtlaryň degişli ministrlikleri bilen teleköpri arkaly maslahatlar, mukaddes Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllygy, Aşgabat şäheriniň 140 ýyllygy mynasybetli ylmy-amaly maslahatlar guraldy.
• 2021-nji ýylyň geçen sekiz aýynda dürli medeni çäreler, şol sanda iýun aýynda Lebap welaýatynda Medeniýet hepdeliginiň hem-de 6-njy awgustda «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda guralan Merkezi Aziýanyň döwlet Baştutanlarynyň konsultatiw duşuşygynyň çäklerinde çäreler geçirildi. Täze desgalary ulanmaga bermek mynasybetli dabaralar guraldy, şanly seneleriň hormatyna döredijilik bäsleşikleri yglan edildi. Daşary ýurtly hyzmatdaşlar bilen netijeli gatnaşyklary mundan beýläk-de ösdürmek boýunça degişli çäreler görüldi. Ýurdumyzyň köptaraplaýyn we milli hödürnamalaryny ÝUNESKO-nyň Bütindünýä mirasynyň sanawyna girizmek boýunça daşary işler ministrligi bilen bilelikde degişli işler alnyp baryldy. Döwrüň talaplaryna laýyklykda, medeniýet ulgamynyň edaralarynyň, şol sanda muzeýleriň, kitaphanalaryň we köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň işini mundan beýläk-de kämilleşdirmek boýunça çäreler görülýär. Türkmen döwlet neşirýat gullugy boýunça haryt öndürmegiň meýilnamasy 112,6 göterim ýerine ýetirildi.
• Ýanwar-awgust aýlarynda ulag-kommunikasiýa toplumynda hyzmatlary ýerine ýetirmek we önüm öndürmek boýunça meýilnama 111,9 göterim berjaý edildi. Şu döwürde «Türkmendemirýollary» agentligi boýunça 107,3 göterime, «Türkmenawtoulaglary» agentliginde 140 göterime, «Türkmendeňizderýaýollary» agentliginde 141,1 göterime, «Türkmenaragatnaşyk» agentligi boýunça ösüş depgini 110,6 göterime deň boldy. «Türkmenhowaýollary» agentligi boýunça hem degişli işler alnyp baryldy. Ulaglaryň ähli görnüşleri boýunça ýük daşamagyň meýilnamasy 103,1 göterime, ýük dolanyşygynyň meýilnamasy 105,2 göterime barabar boldy.
• «Türkmenistan – parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynyň geçen döwründe Garaşsyz, hemişelik Bitarap Türkmenistanyň daşary syýasy ugruny yzygiderli durmuşa geçirmek maksady bilen, döwlet Baştutanymyzyň ozal beren tabşyryklaryny ýerine ýetirmek hem-de öňde goýlan wezipeleri çözmek boýunça degişli işler geçirildi. Ýokary derejedäki saparlar, duşuşyklar we gepleşikler halkara hyzmatdaşlygy ösdürmekde aýratyn orny eýeleýär. Ýurdumyzda Özbegistan Respublikasynyň Prezidenti hem-de Russiýa Federasiýasynyň Tatarystan Respublikasynyň Prezidenti, Gyrgyz Respublikasynyň Prezidenti, Täjigistan Respublikasynyň Prezidenti saparlar bilen boldy. 6-njy awgustda «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda Merkezi Aziýanyň döwlet Baştutanlarynyň üçünji konsultatiw duşuşygy boldy. Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynyň Baş sekretary hem-de Türki dilli döwletleriň hyzmatdaşlyk geňeşiniň Baş sekretary, Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň 75-nji mejlisiniň Başlygy ýurdumyza geldiler. Döwlet Baştutanymyz sanly ulgam arkaly YHG-niň XIV sammitine, Türki dilli döwletleriň hyzmatdaşlyk geňeşiniň resmi däl maslahatyna hormatly myhman hökmünde, «Durnukly ösüş üçin gazylyp alynýan senagatyň özgerişi» mowzugy bilen geçirilen ýokary derejeli ählumumy «tegelek soluň» başyndaky maslahata, Yslam Hyzmatdaşlyk Guramasynyň ylym we tehnologiýalar boýunça ikinji sammitine hem gatnaşdy. Hormatly Prezidentimiziň daşary ýurtlaryň döwlet Baştutanlarynyň birnäçesi bilen telefon arkaly gepleşikleri geçirildi. Sanly ulgam arkaly dürli derejedäki duşuşyklaryň 1 müň 173-si guraldy. Ýylyň dowamynda halkara resminamalarynyň 109-syna gol çekildi. DIM-niň ugry boýunça duşuşyklar we geňeşmeler yzygiderli guraldy. Şeýle hem Merkezi Aziýa ýurtlarynyň we ABŞ-nyň arasyndaky «C5+1» köptaraplaýyn hyzmatdaşlygyň ministrler derejesindäki nobatdaky duşuşyk, «Merkezi Aziýa – Hytaý» we Merkezi Aziýa – Russiýa derejesinde daşary syýasat edaralarynyň ýolbaşçylarynyň duşuşyklary, Aziýa – Ýuwaş ummany sebiti ýurtlarynyň ýokary derejeli maslahaty, «Merkezi Aziýa – Ýewropa Bileleşigi» ýokary derejeli dialogyň nobatdaky tapgyry geçirildi. Türkmenistanyň daşary ykdysady gatnaşyklaryny ösdürmek boýunça yzygiderli çäreler görülýär. Hasabat döwründe ikitaraplaýyn Hökümetara toparlarynyň we beýleki degişli düzümleriň çäklerinde nobatdaky duşuşyklar hem-de daşary ýurtlaryň işewür toparlarynyň wekilleri bilen gepleşikler geçirildi.
• Şu ýylyň sekiz aýynda alnyp barlan işleriň netijeleri, Ýer ýüzünde koronawirus ýokanjynyň ýaýramagy we onuň dünýä ykdysadyýetine ýetirýän ýaramaz täsiri sebäpli ýüze çykýan daşarky ýagdaýlara garamazdan, ýubileý ýylynda hem Garaşsyz döwletimiziň kabul edilen maksatnamalara laýyklykda depginli ösmegini dowam edýändigini görkezýär. Ýurdumyzda jemi içerki önümiň ösüşi 6,2 göterim derejede saklanýar. Berkarar Watanymyzda iri senagat we durmuş desgalarynyň gurluşygy depginli dowam edýär. Bu desgalaryň hatarynda täze şäherçeleridir ýaşaýyş jaýlaryny, dynç alyş we sagaldyş merkezlerini, mekdepleridir çagalar baglaryny hem-de ençeme beýleki desgalary görkezmek bolar. Bellenen meýilnama laýyklykda, şu ýyl 30 sany iri desganyň ýerine 56 sany desga işe girizildi. Ýylyň ahyryna çenli ýene-de ençeme desgany ulanmaga bermek göz öňünde tutulýar. Hasabat döwründe umumy meýdany ýarym million inedördül metre golaý ýaşaýyş jaýlaryny ulanmaga berdik. Ylym-bilim ulgamlarynda hem özgertmeler dowam edýär, önümçilikler döwrebap ýagdaýa getirilýär. Bazar ykdysadyýeti emele gelýär. Nebitgaz ýataklary özleşdirilip, «Türkmenistan — Owganystan — Pakistan» elektrik we aragatnaşyk ulgamlarynyň hem-de «Türkmenistan — Owganystan — Pakistan — Hindistan» gaz geçirijisiniň gurluşygy alnyp barylýar. Beýleki halkara taslamalaryny amala aşyrmaga hem taýýarlyk görülýär. Ýurdumyzda hususy işewürligi ösdürmegi, telekeçileri ykdysadyýetimizde özgertmeleri geçirmäge giňden çekmegi goldamak syýasatyny dowam edýäris. Mähriban Arkadagymyz şu ýubileý ýyly üçin wezipeleriň Ministrler Kabinetiniň geçen ýarym ýylyň jemlerine bagyşlanan mejlisinde hem-de ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň 2020 — 2025-nji ýyllar üçin Maksatnamasynda anyk kesgitlenilendigini belledi. Bu wezipeler köp işleri amala aşyrmagy talap edýär we biz olaryň üstünde yhlas bilen tutanýerli zähmet çekmelidiris. Şoňa görä-de, daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleri özümizde öndürmegiň we beýleki döwletlere iberilýän harytlaryň möçberini artdyrmagyň Döwlet maksatnamalarynyň ýerine ýetirilişine goşmaça itergi bermelidiris. Hormatly Prezidentimiziň nygtaýşy ýaly, dürli pudaklarda bar bolan uly mümkinçilikleri netijeli peýdalanyp, ykdysadyýetimizi diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmegi dowam etmelidiris, ýurdumyzda öndürilýän harytlaryň sanawyny we eksport edilýän ugurlaryny giňeltmelidiris.

Dünýäde ähli söhbetleriň başy «salam» sözünden başlanýar. Salam sözüniň manysy hem «Men size abadançylyk arzuw edýärin» diýmekden ybarat. Türkmen halkynyň «Edebiň başy salam» diýen aýtgysyndan-da, onuň näderejede abadançylyga, parahatçylyga hormat goýýandygyny aňmak bolýar. Hatda hoşlaşan wagtynda hem türkmeniň «Sag-salamat boluň!» diýmesinde-de, gör, abadançylyga bolan nähili uly sarpa bar. Türkmen milleti heňňamlarboýy özüniň parahatçylyk söýüji ynsanperwerligi bilen dünýä halklarynyň kalbyndan-kalbyna ýol salyp, menzil aşyp gelýär. Magtymguly Pyragynyň «Ozal akan ýerden akarmyş aryk» diýşi ýaly, bu günki gün hem milli Liderimiziň ynsanperwerlik ýörelgeleri dünýä nusgalykdyr.

BAÝLYGYŇ SAKASY — SAGLYK

Watanymyz Birleşen Milletler Guramasy tarapyndan iki gezek ykrar edilen ýeke-täk hemişelik Bitarap döwlet hökmünde dünýäniň ýüzünde özüniň oňyn daşary syýasaty bilen giňden dabaralanýar. Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň şu ýylyň 14-nji sentýabrynda Nýu-Ýorkda öz işine başlajak nobatdaky 76-njy mejlisinde hormatly Prezidentimiziň başda durmagynda ýurdumyzyň öňe sürýän parahatçylyk dörediji teklipleri külli adamzadyň röwşen dowamatyny nazarlaýan pikirlere ýugrulandyr. Bu mejlisde türkmen tarapynyň öňe sürýän täze garaýyşlarynyň töwerekleýin, toplumlaýyn häsiýete eýedigini aýratyn bellemek gerek.

Häzirki wagtda dünýäniň ählumumy howpuna öwrülen pandemiýa bilen göreşmek babatda Diýarymyzyň BMG-niň münberinden teklip edýän başlangyçlary özünde köptaraplaýyn çuňňur ideýalary jemleýär. Saglyk ulgamy boýunça ýurdumyz tarapyndan ylmy diplomatiýa ugry boýunça halkara hyzmatdaşlygy işjeňleşdirmek, BSGG-niň koronawirus ýokanjynyň genomyny öwrenmek üçin Ýörite maksatnamasyny düzmek, BSGG-niň öýken sowuklama keseline garşy göreşmek boýunça köptaraplaýyn guralyny ýola goýmak, BSGG-niň Ýiti ýokanç keselleri bejeriş we olaryň öňüni alyş usulyýet merkezini döretmek hem-de Merkezi Aziýada Epidemiologiýa, wirusologiýa we bakteriologiýa merkezini döretmek ýaly teklipler öňe sürülýär. Döwlet Baştutanymyz 2020-nji ýylyň maýynda Goşulyşmazlyk Hereketiniň wideoaragatnaşyk arkaly geçirilen ýokary derejeli duşuşygynda, şol ýylyň awgustynda Bütindünýä Saglygy Goraýyş Guramasynyň Baş direktory Tedros Gebreisus bilen bolan wideoduşuşygynda hem ýokarda agzalan garaýyşlaryň birnäçesini teklip edipdi. Merkezi Aziýada Epidemiologiýa, wirusologiýa we bakteriologiýa merkezini döretmek babatyndaky başlangyç 6-njy awgustda Awazada geçirilen Merkezi Aziýanyň döwlet Baştutanlarynyň üçünji konsultatiw duşuşygynyň çäginde öňe sürlüpdi.

Milli Liderimiziň belleýşi ýaly, pandemiýanyň we onuň dünýä ykdysadyýetine ýetirýän ýaramaz täsiriniň öňüni almazdan, durnukly ösüş maksatnamasyny ýerine ýetirmek mümkin däl. Şol nukdaýnazardan, Watanymyzyň öňe sürýän bu teklipleriniň häzirki zaman dünýä ykdysadyýetiniň çökgünli döwrüni ýeňip geçmekde derwaýys başlangyç hökmünde Milletler Bileleşigi tarapyndan giň goldawa eýe boljakdygyna berk ynanýarys.

ABADANÇYLYK — AÝDYŇ ERTIRLERIŇ BINÝADY

Sen näçe özüňi rahat duýsaň, şonça-da saňa barlygyň pähim-parasatlylyk hemdemligi ýakyn düşýär diýilýär. Elbetde, älemiň ähli zatlary owalynda öz gözbaşyny pikirden alyp gaýdýar. Abadan geljegi nazarlaýan başlangyçlaram diňe parasatly Liderleriň serinde joşa gelýändir. Türkmen Lideriniň başlangyjy boýunça 2021-nji ýylyň BMG tarapyndan «Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly» diýlip yglan edilmeginiň özünde halkymyzyň dünýä ýaýrawly asylly ýörelgeleriniň parahatçylyga, ynanyşmaga sary uzaýan rowanalygy bar. 76-njy mejlisiň barşynda Türkmenistan Parahatçylygyň, howpsuzlygyň we durnukly ösüşiň bähbidine Bitaraplygyň dostlary toparynyň yzygiderli duşuşyklaryny dowam etmegi göz öňünde tutýar. Ýurdumyz Aşgabatda «Parahatçylyk we ynanyşmak syýasaty — halkara howpsuzlygyň, durnuklylygyň we ösüşiň binýady» atly halkara maslahaty geçirmegi meýilleşdirýär hem-de BMG-niň agza döwletlerini we halkara guramalary bu forumyň işine işjeň gatnaşmaga çagyrýar. Türkmenistan 76-njy mejlisde Merkezi Aziýada howpsuzlyk, parahatçylyk we ösüş meseleleri boýunça halkara forumy esaslandyrmagy teklip edýär. Dünýäniň syýasy giňişliginde möhüm orny eýeleýän Merkezi Aziýa sebitiniň parahatçylygyny, durnuklylygyny pugtalandyrmak, durnukly ösüşi üpjün etmek ugrunda Diýarymyz hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda halkara derejesinde birnäçe maksatnamalaýyn işleri alyp barýar. Şu nukdaýnazardan, Merkezi Aziýanyň häzirki zaman ählumumy geosyýasatynda eýeleýän möhüm ornuny ösdürmek, sebitde bolup geçýän özgerişleri dünýä gün tertibi bilen sazlaşdyrmak maksady bilen, Türkmenistan tarapyndan 76-njy mejlisiň dowamynda BMG-niň Baş Assambleýasynyň degişli Kararnamasynyň taslamasyny hödürlemek göz öňünde tutulýar. Ýeri gelende belläp geçsek, bu resminama milli Liderimiziň başlangyjy bilen şu ýylyň 6-njy awgustynda ýurdumyzda geçirilen Merkezi Aziýanyň döwlet Baştutanlarynyň konsultatiw duşuşygynda beýan edilen halkara teklipleri BMG-niň çäklerinde öňe sürmek üçin oňyn mümkinçilikleri döreder.

Ýurdumyz Aşgabatda ýerleşýän Birleşen Milletler Guramasynyň Merkezi Aziýa üçin öňüni alyş diplomatiýasy boýunça sebit merkeziniň işine mundan beýläk hem giň goldaw berer. Bu ugurda Türkmenistanyň başlangyjy bilen kabul edilen bu merkeziň işine bagyşlanan Baş Assambleýanyň degişli Kararnamasyny amala aşyrmagyň çäklerinde ýaşlar üçin Öňüni alyş diplomatiýasy akademiýasy hem-de Merkezi Aziýa ýurtlarynyň zenanlarynyň dialogy ýaly halkara hyzmatdaşlygyň görnüşlerini ösdürmek meýilleşdirilýär. Hormatly Prezidentimiziň belleýşi ýaly, ýaşlar döwletiň ertirki eýeleri. Sebitiň ýaşlarynyň arasyndaky gatnaşyklary ösdürmek bilen bagly birnäçe derwaýys meseleler ýaňy-ýakynda 6-njy awgustda Awazada geçirilen Merkezi Aziýanyň döwlet Baştutanlarynyň konsultatiw duşuşygynyň çäginde hem ara alnyp maslahatlaşyldy. 6-njy awgustda geçirilen sebitiň ýurtlarynyň zenanlarynyň dialogy hem zenanlaryň arasynda ýokary derejede guralan duşuşyk hökmünde dünýäniň ýüzünde oňyn seslenme döretdi. Şonuň üçinem şeýle duşuşyklary geljekde hem giňden goldamak Türkmenistan tarapyndan maksadalaýyk hasaplanylýar.

Hazar deňzi ähli ugurlar babatda giň mümkinçilikleriň mesgeni. Hut şonuň üçinem «Awaza» milli syýahatçylyk zolagy bu günki gün halkara derejeli duşuşyklaryň, maslahatlaryň, forumlaryň geçirilýän mekanydyr. Şahyryň «Özüň hakda, goňşyň hakda pikir et» diýşi ýaly, döwletimiz dostana goňşuçylyk ýörelgesinden ugur alyp, BMG-niň Baş Assambleýasynyň 76-njy mejlisinde «Merkezi Aziýa — Hazar sebiti» atly parahatçylyk, ynanyşmak we hyzmatdaşlyk zolagyny döretmek başlangyjyny öňe sürýär. Onuň şu ýyl Türkmenistanda geçiriljek VI Hazar sammitinde hukuk taýdan berkidilmegi maksadalaýyk hasaplanylýar.

Ýurdumyz 76-njy mejlisiň barşynda ählumumy parahatçylyga howp salyp biläýjek wehimleri nazara almak bilen, BMG-niň Terrorçylyga garşy göreşmek baradaky müdirligi bilen bilelikde Aşgabatda Terrorçylyga garşy müdirligiň täze maksatnamalaýyn edarasynyň görnüşini kesgitlemek boýunça işleri alyp barar. Mundan başga-da döwletimiz BMG-niň Baş Assambleýasynyň öňde boljak mejlisiniň barşynda Maglumat howpsuzlygy we hyzmatdaşlyk boýunça ählumumy forumy geçirmegiň maksadalaýyk boljakdygy hakdaky garaýşyny öňe sürer, ýaraglary ýaýratmazlygyň hem-de ýaragsyzlanmagyň köptaraplaýyn tertibini yzygiderli pugtalandyrmak ugrunda çykyş etmegini dowam eder.

DURNUKLY ÖSÜŞ — DÜNÝÄNIŇ ÝAGTY GELJEGINIŇ HEREKETLENDIRIJISI

Ilimizde «Döwletliden döwlet ýokar» diýen parasatly pähim bar. Dogrudan hem, döwletment ynsanlaryň durmuşlaryna ser salanyňda, olardaky ýagşy gylyk-häsiýetleriň, parasatly pikirleriň töweregindäkileriň durmuşyna hem oňyn täsirini ýetirýändigini görmek bolýar. Ata Watanymyzyň halkara giňişliginde öňe sürýän başlangyçlary, milli Liderimiziň dünýä parahatçylyk paýlamak ugrunda edýän tagallalary döwletlilik hakyndaky ol pähimiň döwletleriň mysalynda aýdyň ýüze çykmasydyr. Ynsan haçan-da asuda asmanyň astynda, bolelin durmuşda ýaşan mahaly özüni doly bagtyýar duýýar. Şol asudalygyň, bagtyýarlygyň dünýädäki her bir maşgala, her bir raýata elýeterli bolmagy ugrunda Gahryman Arkadagymyzyň alyp barýan işleri bu gün dünýäň ykrarynda. Milli Liderimiziň dünýä jemgyýetçiliginiň ýokary bahasyna mynasyp bolup, halkara giňişliginde giň goldaw tapan «Ösüş arkaly parahatçylyk» taglymaty, Türkmenistanyň Durnukly ösüş maksatlaryny durmuşa geçirmekde görkezýän aýratyn işjeňligi munuň şeýledigine doly güwä geçýär. Üns berip görsek, bir halkyň bagtyýar ýaşamagynyň esasy açarlarynyň biri bolup ykdysady görkezijileriň çykyş edýändigine göz ýetirýäris. Bu hakykat dünýä möçberinde alyp göreniňde hem şeýleligine galýar. Hut şonuň üçin hem häzirki wagtda ykdysady ulgamda, energetika, senagat, ulag we söwda pudaklarynda hyzmatdaşlyk boýunça halkara tagallalaryny işjeňleşdirmek zerur bolup durýar. Türkmenistan bu ugurlardaky gözlegleriň çökgünlikden soňra dünýä ykdysadyýetini dikeltmekde möhüm orna eýedigini nygtamak bilen, BMG-niň Baş Assambleýasynyň 76-njy mejlisinde bu babatda birnäçe anyk teklipleri öňe sürýär. Olaryň iň esasylarynyň biri Ösüşi maliýeleşdirmek boýunça nobatdaky halkara maslahatynyň çagyrylmagydyr. Bu maslahat Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmek ugrunda serişdeleri jemlemek boýunça Addis-Abeba maksatnamasynyň durmuşa geçirilmegini çaltlandyrmakda möhüm ähmiýete eýedir. Türkmenistan Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmegiň monitoringiniň kesgitlenilen köptaraplaýyn gurallaryny doly goldaýar. Şuňa laýyklykda, Türkmenistan Baş Assambleýanyň 76-njy mejlisiniň barşynda ählumumy maksatlaryň ornaşdyrylyşynyň barşy hakynda 2023-nji ýylda taýýar görnüşde hödürlemek üçin ikinji meýletin Milli synyň üstünde işlemäge girişer. Ynsanyýetiň bagtyýar durmuşyny gazanmakda örän uly ähmiýeti bolan Durnukly ösüş maksatlaryny amala aşyrmakda täze belentliklere ýetilmegine şert döretjek bu teklipleriň adamzadyň taryhyna müdimi möhürlenjekdigi ikuçsuzdyr.

Özüňdäki zady beýlekiler bilen deň-derman bölüşmek, sahylyk, jomartlyk sahawatlylyk ýaly halkymyzyň belent ynsanperwer ýörelgelerinden ugur alýan daşary syýasatymyzyň esasy maksatlarynyň hatarynda ählumumy energetika howpsuzlygyny berkarar etmek hem bar. Baý uglewodorod serişdelerine eýe bolmak bilen özüniň energetika mümkinçiliklerini bütin adamzat bähbitlerine gönükdirýän ata Watanymyz hormatly Prezidentimiziň öňdengörüjilikli syýasatynyň netijesinde bu ugurda ummasyz işleri amala aşyrdy we aşyrmagyny dowam edýär. Ýurdumyzyň Baş Assambleýanyň nobatdaky mejlisiniň barşynda aýratyn üns berýän meseleleriniň biri-de ygtybarly energiýa çeşmelerine ählumumy elýeterliligi üpjün etmekden ybaratdyr. Bu ugurda Baş Assambleýanyň 2008-nji we 2013-nji ýylda kabul eden Kararnamalarynyň awtory bolan Türkmenistan energetika serişdeleriniň durnukly üstaşyr geçirilmeginiň döwrebap hukuk gurallaryny döretmek maksatly DÖM-niň 7-nji maksadyna ýetmekde ösüşi çaltlandyrmak boýunça halkara forumy çagyrmak başlangyjyny öňe sürýär.

Taryhda Beýik Ýüpek ýolunyň iň möhüm çatryklarynyň biri bolup hyzmat eden Türkmenistan üçünji müňýyllykda bu söwda ýolunyň täzeden dikeldilmegine aýratyn üns berýär. Sebäbi ýurtlaryň arasynda söwda we ykdysady gatnaşyklaryň ösdürilmeginde ulag ulgamyna aýratyn orun degişlidir. Şulary göz öňünde tutmak bilen, yklymlaryň çatrygynda ýerleşýän Watanymyz BMG-niň durnukly ulag meselelerini çözmekde ygtybarly hyzmatdaşlarynyň biri bolup durýar. Muňa mysal hökmünde Baş Assambleýa tarapyndan ulag ulgamynda halkara hyzmatdaşlygy ösdürmek hakynda 2014-nji, 2015-nji, 2017-nji we 2021-nji ýyllarda kabul edilen Kararnamalary, 2016-njy ýylda geçirilen durnukly ulag boýunça Ählumumy maslahatyň jemleýji resminamasyny görkezmek bolar. Türkmenistan Baş Assambleýanyň 76-njy mejlisiniň dowamynda BMG-niň ulagy ösdürmek boýunça Ýörite sebitara maksatnamasy hakynda ýurdumyz tarapyndan ozal öňe sürlen başlangyçlara gaýdyp gelinmegine çagyrýar. Döwletleriň ulag-üstaşyr geçirijilik mümkinçiliklerinden netijeli peýdalanylmagyny gazanmak, ulaglaryň ähli görnüşleri bilen ýükleriň daşalyşynda hyzmatdaşlyklary işjeňleşdirmek maksady bilen, 2022-nji ýylyň aprel aýynda Türkmenistanda geçirilmegi teklip edilýän deňze çykalgasy bolmadyk ösüp barýan ýurtlaryň ministrleriniň halkara maslahaty bu ugurda taryhyň täze sahypasynyň açylmagyna itergi bolar diýip bileris.

Adama abadan durmuş üçin iň ilkinji zerurlyk bu arassa howadyr. Howanyň üýtgemegi, daşky gurşawy goramak, ekologiýa howpsuzlygyny üpjün etmek, suw serişdelerini dolandyrmak döwrüň derwaýys wezipeleriniň ilkinji orunlarynda durýar. Şonuň üçin hem häzirki wagtda bütin dünýäde energiýanyň daşky gurşawa zyýansyz bolan alternatiw çeşmelerini öwrenmek we döretmek wajyplygy ýüze çykýar. Şulary göz öňünde tutmak bilen, hormatly Prezidentimiziň pes uglerodly energetikany ösdürmek, şeýle hem BMG-niň howandarlygynda energetikanyň ileri tutulýan ugurlarynyň biri hökmünde wodorody ösdürmek boýunça halkara «Ýol kartasyny» döretmek boýunça degişli çäreleriň amala aşyrylmagyna gönükdirilen BMG-niň Strategiýasyny işläp taýýarlamak hakyndaky başlangyjynyň örän uly taryhy ähmiýete eýedigini nygtamak bolar. BMG-niň Baş Assambleýasynyň 76-njy mejlisinde bu taryhy başlangyjy durmuşa geçirmek boýunça anyk çäreleriň görülmegi meýilleşdirilýär. Mundan başga-da, sebitde Aral deňziniň ekologiýa heläkçiliginiň ýetirýän täsirlerini azaltmakda Türkmenistanyň halkara giňişligindäki tagallalaryny aýratyn bellemegimiz gerek. Milli Liderimiziň durnukly ösüş boýunça «Rio+20» sammitinde öňe süren BMG-niň Aral deňziniň sebiti üçin Ýörite maksatnamasyny döretmek hakyndaky başlangyjy, Baş Assambleýa tarapyndan 2018-nji ýylyň 12-nji aprelinde we 2019-njy ýylyň 28-nji maýynda kabul edilen «Birleşen Milletler Guramasynyň we Araly halas etmegiň halkara gaznasynyň arasynda hyzmatdaşlyk» atly Kararnamalar aýdylanlaryň doly subutnamasydyr. Bularyň ählisini jemlänimizde bolsa öňdengörüjilikli syýasaty bilen giňden ykrar edilen syýasatçy döwlet Baştutanymyzyň adamzat durmuşyna degişli hiç bir meseläni üns merkezinden düşürmeýändigi aýdyň ýüze çykýar.

YNSANYÝETI YSNYŞDYRÝAN YNSANPERWERLIK

Gahryman Arkadagymyzyň belleýşi ýaly, taryhy düýpli öwrenmän geljek üçin belent maksatlary durmuşa geçirip bolmaz. Dünýä swilizasiýasynyň iň gadymy ojaklarynyň biri bolan Türkmenistan taryhy ýadygärliklere örän baý. Ol ýadygärlikler diňe bir türkmen halkynyň däl, eýsem, bütin adamzadyň irki durmuşyna degişli syrlary açmakda bahasyna ýetip bolmajak gollanma diýsek, öte geçdigimiz bolmaz. Gahryman Arkadagymyzyň belleýşi ýaly, taryhy düýpli öwrenmän, geljek üçin belent maksatlary durmuşa geçirmek çetin. Şonuň üçin hem Garaşsyzlyk ýyllarynyň içinde ýurdumyzyň baý medeni we taryhy mirasyny çuňňur öwrenmek bilen bir hatarda, bu ugurda BMG-niň ynsanperwer ugurly düzümleriniň hatarynda Birleşen Milletler Guramasynyň Bilim, ylym we medeniýet meseleleri boýunça guramasy (ÝUNESKO) bilen hyzmatdaşlyk ýola goýuldy we ösdürildi. Degişli gurama bilen döwletimiziň arasyndaky ýokary derejeli hyzmatdaşlygyň netijesinde ýurdumyzyň gadymy taryhy ýadygärlikleri, milletimiziň medeni gymmatlyklary adamzadyň bütindünýä maddy we maddy däl miraslarynyň sanawyndan ýer aldy. Türkmenistan häzirki wagtda ÝUNESKO-nyň Hökümetara ummanlary öwreniş komissiýasynyň Ýerine ýetiriji geňeşiniň hem-de Bedenterbiýe we sport boýunça halkara komitetiniň işjeň agzasy bolup durýar. Şunuň bilen baglylykda, ÝUNESKO-nyň 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Hökümetara gidrologiýa maksatnamasynyň Hökümetara geňeşiniň agzalygyna dalaşgärlik edýän ýurdumyz geljekde-de bu gurama we onuň düzümleri bilen netijeli hyzmatdaşlygy hemmetaraplaýyn giňeltmegi maksat edinýär.

«Döwlet adam üçindir!». Hormatly Prezidentimiziň ýurt baştutanlygyna geçmegi bilen giňden dabaralandyrylan bu beýik taglymat häzirki wagtda dünýä jemgyýetçiligi bilen alyp barýan ynsanperwer gatnaşyklarymyzyň hem özeni bolup durýar. Birleşen Milletler Guramasynyň Durmuş ösüşi komissiýasynyň 2021 — 2025-nji ýyllar üçin agzasy hökmünde Türkmenistan ynsanlaryň durmuş goraglylygy üpjün etmek, ýaşlar üçin mynasyp iş orunlaryň yzygiderli artdyrylmagyny gazanmak, maşgalanyň ornuny berkitmek ýaly meselelerde dünýä jemgyýetçiliginiň tagallalarynyň birleşdirilmelidigine aýratyn ünsi çekýär. Munuň özi bolsa biziň ýurdumyzda Gün bolup ýalbyrap dogan «Döwlet adam üçindir!» diýen ynsanperwer taglymatyň öz şöhlelerini Zeminiň ähli künjegine bolluk bilen paýlaýandygynyň alamatydyr.

Kiçijek bir obany ýa-da mähelläni mysal alyp görenimizde hem onuň içinde sözüň degerli bolmagy, aýdan teklibiň ýer tutmagy üçin ilki olaryň arasynda ykrar edilen abraýyň bolmaly. Garaşsyz, hemişelik Bitarap Türkmenistan bolsa taryh üçin göz açyp-ýumasy salym diýilýän döwrüň içinde dünýä jemgyýetçiliginiň arasynda şeýle ýokary abraýa mynasyp bolmagy başardy. Parasatly milli Liderimiziň baştutanlygynda türkmen sözüniň BMG-niň belent münberinde tekliplikden ykrarnama öwrülýän uly güýjüne buýsanyp ýaşamak bolsa ýurdumyzyň her bir raýatyna ykbalyň ýapan bagt serpaýydyr.

Sahypany taýýarlanlar Gurbansähet GURBANSÄHEDOW, Mätgurban MÄTGURBANOW,

Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginiň Halkara gatnaşyklary institutynyň halkara žurnalistikasy fakultetiniň 1-nji ýyl talyplary, «Nesil»

Mukaddes Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyly içinde ýurdumyzyň dokma senagaty ägirt uly ösüşlere ýetdi. Ykdysadyýetiň möhüm bölegi bolan bu ugruň häzirki zaman ösüşleri Garaşsyzlygymyz bilen ýaşdaş diýen ýalydyr. Öňki döwürde paýtagtymyzda we welaýatymyzda barmak basyp sanaýmaly ýüpek-egriji we pagta arassalaýjy zawod-fabrikler bolan bolsa, Garaşsyzlygymyzyň ilkinji ýyllaryndan başlap, ýurdumyzyň dürli künjeklerinde dokma we jins toplumlary, ýüplük egriji kärhanalar we taýýar önümleri öndürýän tikinçilik we dokmaçylyk fabrikleri gurlup ulanylmaga berlip başlandy.

Beýik Ýüpek ýolunyň döremegi bilen dokmaçylykda örän uly netijeler gazanylypdyr. Hormatly Prezidentimiziň «Türkmenistan — Beýik Ýüpek ýolunyň ýüregi» atly ajaýyp eserinde mysal getirilýän türkmen gelniniň Çyn-Maçyndan ýüpek gurçugynyň tohumyny topbusynda gizläp alyp gaýtmagy bilen bagly rowaýat aýratyn many-mazmuna eýedir. Munuň özi ene-mamalarymyzyň hem dokmaçylyk, ýüpekçilik hünäri bilen gadymdan tanyş bolandyklaryny aňladýar.

Hormatly Prezidentimiziň gatnaşmagynda, ýurdumyzyň Ahal welaýatynyň Kaka etrabynda açylyp ulanylmaga berlen täze dokma toplumy pagta çig malyny gaýtadan işläp, ondan taýýar önümi goýbermäge çenli bolan ähli dokmaçylyk tapgyrlaryny özünde jemleýär. Şeýle dokma toplumynyň gurluşygynyň Ahal welaýatynyň Babadaýhan etrabynda hem tamamlaýjy tapgyrda alnyp barylýandygyny buýsanç bilen bellemek bolar. Çig maly gutarnykly önüme çenli işleýän toplumyň gurulmagy we işe girizilmegi Gahryman Arkadagymyz tarapyndan halkymyza peşgeş berlen Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe milli ykdysadyýetiň we senagatyň ýeten sepgididir.

Ykdysadyýetimizi diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürýän hormatly Prezidentimiziň ýurdumyzda pagtanyň bol hasylyny öndürmek, ýüpekçiligi ösdürmek üçin berýän goldawlary netijesinde, ýurdumyzyň oba hojalyk toplumynda yzygiderli öňegidişlikler gazanylýar.

Ýurdumyzda milli ykdysadyýetimizi ajaýyp ösüşlere beslemekde döwletli işleri durmuşa geçirýän hormatly Prezidentimiziň jany sag, ömri uzak bolsun!

Merjen AKMYRADOWA,

S.A.Nyýazow adyndaky Türkmen oba hojalyk uniwersitetiniň talyby.

Aşgabatda täze seýilgäh we ýerasty geçelgeler açyldy

Aşgabat, 15-nji sentýabr (TDH). Şu gün paýtagtymyzda döwrebap seýilgähiň hem-de ýerasty geçelgeleriň açylyş dabarasy boldy. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň baştutanlygynda Aşgabady häzirki zaman derejesinde ösdürmegiň esasynda ýaýbaňlandyrylan giň gerimli şähergurluşyk maksatnamasynyň durmuşa geçirilmegi netijesinde amala aşyrylan bu taslama ata Watanymyzyň mukaddes Garaşsyzlygynyň şöhratly 30 ýyllyk senesi mynasybetli halkymyza ajaýyp toý sowgady boldy.

Aşgabat şäheriniň A.Nyýazow şaýoly bilen Hoja Ahmet Ýasawy köçesiniň demirgazyk-günbatar tarapynda ýerleşýän döwrebap seýilgähiň hem-de Aşgabat şäheriniň A.Nyýazow şaýoly bilen Hoja Ahmet Ýasawy köçesinde gurlan ýerasty geçelgeleriň taslamalarynyň durmuşa geçirilmegi bilen ajaýyp paýtagtymyzyň şähergurluşyk keşbiniň owadan desgalarynyň hatary artdy.

Paýtagtymyzyň toplumlaýyn ösdürilmegine, şäher düzüminiň maksatnamalaýyn esasda döwrebaplaşdyrylmagyna möhüm ähmiýet berýän döwlet Baştutanymyzyň başlangyjy bilen amala aşyrylan bu taslama baş şäherimizde ýaýbaňlandyrylan giň möçberli gurluşyk işleriniň üstünlige beslenýändiginiň aýdyň subutnamasydyr. Bular barada täze desgalaryň açylyş dabarasyna gatnaşanlaryň çykyşlarynda hem aýratyn nygtaldy. Çykyş edenleriň belleýşi ýaly, ösüşiň we rowaçlygyň ýoly bilen ynamly öňe barýan Garaşsyz, baky Bitarap Türkmenistanyň her bir güni ägirt uly ösüşlere we ajaýyp zähmet üstünliklerine beslenýär. Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwrüniň ýyl ýazgysynda şu günki dabaralar ýaly şanly wakalar hem mynasyp orun eýeleýär.

Çykyş edenler paýtagtymyzda döwrebap seýilgähiň hem-de ýerasty geçelgeleriň gurlup, ýurdumyzyň Garaşsyzlyk gününiň öňüsyrasynda açylyp, halkymyza şanly sene mynasybetli sowgat edilendigi üçin milli Liderimize tüýs ýürekden hoşallyk bildirdiler hem-de hormatly Prezidentimiziň janynyň sag, ömrüniň uzak bolmagyny, tutumly işleriniň mundan beýläk-de rowaç almagyny arzuw etdiler.

Täze, döwrebap seýilgähiň eýeleýän meýdany 10 gektara golaý bolup, onuň merkezi böleginde Oguz hanyň ýyldyzy şekilinde ýerleşdirilen suw çüwdürimler toplumy bina edildi. Bu ýerde suw çüwdürimlerinden başga-da, suw howdanlary, bassyrmalar, dynç alar ýaly ýerler gurnaldy, yşyklandyryş sütünleri dikildi. Uzynlygy 320 metre we ini 310 metre deň bolan döwrebap seýilgähde ekilen baglar, dürli güller hem-de döredilen gök otly ýerler suw çüwdürimleri bilen umumy sazlaşygy emele getirip, bu ýeriň howasynyň tämiz bolmagyny üpjün edýär. Munuň özi tebigy gözelligiň ajaýyp öwüşginleri bilen utgaşyp, seýilgäh zolagynyň görküne görk goşýar.

Döwlet Baştutanymyzyň yzygiderli belleýşi ýaly, paýtagtymyzda we tutuş ýurdumyzda täze seýilgäh toplumlaryny hem-de ýaşyl zolaklary döretmek boýunça görülýän çäreler adamlaryň saglygyna oňyn täsir edýän amatly ekologik gurşawy döretmäge gönükdirilendir.

Aşgabadyň Halkara howa menziline tarap uzalyp gidýän täze seýilgäh zolagynda onuň bezeg aýratynlyklaryna, paýtagtymyzyň ýaşaýjylarynyň we myhmanlarynyň dynç almagy üçin zerur şertleriň döredilmegine, şäherlileriň boş wagtlaryny göwnejaý geçirmekleri üçin seýilgähiň iň gelim-gidimli ýerleriň birine öwrülmegi ugrundaky işlere milli Liderimiziň talap edişi ýaly çemeleşildi. Şunuň esasynda döwrebap bezeg serişdeleri we tehnologiýalary ulanylyp, olar milli binagärlik aýratynlyklary bilen sazlaşykly utgaşdyryldy.

Dabara gatnaşyjylar döwrebap seýilgäh bilen tanyşlygy tamamlap, A.Nyýazow şaýoly bilen Hoja Ahmet Ýasawy köçesinde gurlan ýerasty geçelgeleriň ýanyna bardylar. Ýerasty geçelgeleriň ýer böleginiň umumy meýdany 6 müň 270 inedördül metre barabardyr. Jemi 4 sany ýerasty geçelgede dükanlaryň ençemesi ýerleşdirildi. Şeýle hem duralgalar guruldy.

Taslamalar ýerine ýetirilende hormatly Prezidentimiziň tabşyryklary esasynda milli binagärlik ýörelgeleri bilen bir hatarda, häzirki zaman tejribeleri utgaşdyryldy. Olaryň bezelişinde peýdalanylan serişdeler hil aýratynlygy bilen tapawutlanyp, milli öwüşginler bilen ünsüňi özüne çekýär.

Mälim bolşy ýaly, Aşgabadyň ösüşi hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň alyp barýan durmuş syýasatynyň çäklerinde işjeň häsiýete eýedir. Adamlaryň ýokary durmuş ölçeglerini üpjün etmek, göwnejaý ýaşaýşy üçin zerur şertleri döretmek özgertmeler maksatnamasynyň möhüm ugry bolup durýar.

Eziz Diýarymyzyň baş şäherinde ýaýbaňlandyrylan toplumlaýyn özgertmeler, adamlaryň durmuşy üçin aňrybaş şertleriň döredilmegi bilen baglanyşykly meseleler milli Liderimiziň hemişe üns merkezinde saklanýar. Hormatly Prezidentimiz paýtagtymyzda alnyp barylýan gurluşyklary gözegçilikde saklap hem-de şäheriň durmuş üpjünçiligi ulgamlaryny döwrebaplaşdyrmak boýunça amala aşyrylýan işlere yzygiderli üns berip, bu işleriň häzirki zaman talaplaryna we ölçeglerine kybap gelmeginiň, şol sanda hil we gözellik, ekologiýa babatda uzak geljegi nazarlaýan täzeçil çemeleşmelere eýe bolmagynyň alnyp barylýan işleriň möhüm şertleriniň biridigini belleýär.

Ak mermerli paýtagtymyz sebitiň we dünýäniň iň owadan hem-de amatly şäherleriniň biri hökmündäki derejesini barha pugtalandyrýar. Mähriban Watanymyzyň ähli künjeklerini gurşap alan giň möçberli özgertmeleriň depginleri netijesinde Aşgabat hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň başlangyjy esasynda Türkmenistanyň alyp barýan Bitaraplyk, parahatçylyk söýüjilik hem-de hoşniýetli goňşuçylyk syýasatynyň oňyn netije berýändigini äşgär edýär.

Sebitiň iri işewürlik we medeni merkezi derejesine eýe bolmak bilen, Türkmenistanyň paýtagty häzirki zaman, okgunly ösýän şäheriň — geljegiň şäheriniň täsin nusgasyny özünde jemleýär. Onda gözellik we amatlylyk, binagärligiň öňdebaryjy gazananlary, inžener-tehniki pikiriň üstünlikleri hem-de milli binagärligiň gadymdan gelýän däpleri utgaşykly sazlaşýar. Diňe bir myhmanlar däl, eýsem, aşgabatlylar hem özlerine tanyş bolan köçeleriň we meýdançalaryň keşbiniň okgunly özgerip, aýratyn gelşikli hem-de gözel görnüşe eýe bolýandygyna haýran galýarlar. Bu işleriň gözbaşynda hut milli Liderimiziň ýadawsyz aladalarynyň we yzygiderli tagallalarynyň durýandygyna örän oňat düşünýän halkymyz munuň üçin Arkadag Prezidentimize tüýs ýürekden alkyş sözlerini aýdýar.

Ýol-ulag ulgamyna degişli bu desgalar pyýadalaryň howpsuzlygyny üpjün etmekde möhüm ähmiýete eýedir. Bu bolsa hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda ýurdumyzda adamlaryň ýaşaýyş-durmuşynyň abadançylygyny, rahatlygyny gazanmagyň ileri tutulýan ugrudygyna şaýatlyk edýär.

Dabara gatnaşyjylar ýerasty geçelgeleriň içi bilen geçip, şol ýerlerde döredilen amatlyklar bilen tanyşdylar hem-de dükanlara syn etdiler. Ýerasty geçelgeleri bezemekde ulanylan milli nagyşlar, göl hem-de dürli surat şekilleri, owadan bezeg daşlary we mermerler, şeýle hem yşyklandyryjylar bu desgalara ajaýyp öwüşgin çaýyp, kalbyňda çäksiz ruhubelentlik döredýär. Munuň özi ata Watanymyzyň beýik Garaşsyzlygynyň şanly 30 ýyllyk senesiniň bellenilýän günlerinde ýakymly duýgulary bagyşlaýar. Şeýle ajaýyplyklar üçin halkymyz Gahryman Arkadagymyza tüýs ýürekden alkyş aýdýar. Bular barada ýerasty geçelgeler bilen tanşan dabara gatnaşyjylar aýratyn buýsanç bilen bellediler.

Döwrebap seýilgähiň hem-de ýerasty geçelgeleriň gijeki görnüşleriniň aýratyn özüne çekijidigini bellemek gerek. Bu bolsa adamlaryň ruhuny galkyndyryp, beýik Garaşsyzlyk toýumyzyň ýakynlaşyp gelýän günlerinde merjen Aşgabadymyza, eziz Watanymyza hem-de hormatly Prezidentimize ildeşlerimiziň guwanjyny goşalandyrýar.

Seýilgähiň yşyklary paýtagtymyzyň şu künjeginiň älemgoşar şekilini emele getirip, özboluşly görnüşi janlandyrýar. Munuň özi tyllaýy agşamlaryň görküne görk goşup, Ginnesiň rekordlar kitabynda pugta orun eýelän ak mermerli Aşgabadyň ajaýyplygyny artdyrýar. Ähli ýerlerde çar ýana şuglasyny saçýan dürli yşyklandyryjylar, birek-birege aýdylýan hoşniýetli arzuwlar nurana gijeleriň her pursadynyň ýatda galyjy bolmagyny şertlendirýär. Şäheriň bezeg aýratynlyklary halkymyzyň şatlygy bilen utgaşyp, Arkadag Prezidentimiziň baştutanlygynda ýurdumyzyň ösüşleriň belentliklerine tarap ynamly gadam urýandygynyň nobatdaky güwäsidir.

Şeýlelikde, Aşgabadyň binagärligi, bagy-bossanlyklar toplumy sebitiň binagärlik merjeni diýlip mynasyp atlandyrylýan ak mermerli paýtagtymyzyň bezegine öwrüldi. Ýurdumyzyň baş şäherini abadanlaşdyrmagyň we ösdürmegiň, ulag-aragatnaşyk ulgamlaryna degişli täze desgalary gurmak, seýilgäh zolaklaryny bagy-bossanlyga büremek, şäheriň amatly durmuş gurşawyny döretmek maksady bilen, ylmyň we öňdebaryjy işläp taýýarlamalaryň gazananlaryny peýdalanmak meseleleri hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň üns merkezinde durýar. Munuň şeýledigine şu gün Aşgabatda geçirilen binagärlik açylyşlary hem güwä geçýär.

Aşgabat, 15-nji sentýabr (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow adalat ministri B.Muhamedow bilen Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň mejlisinde milli Liderimiziň beren tabşyryklaryny ýerine ýetirmek bilen baglylykda, milli kanunçylygy mundan beýläk-de ösdürmegiň meselelerine bagyşlanan iş maslahatyny geçirdi.

Döwlet Baştutanymyz iş maslahatynyň barşynda giň gerimli özgertmeleriň hukuk esaslaryny döretmegiň häzirki döwürde amala aşyrylýan döwlet strategiýasynyň esasy wezipeleri bolup durýandygyny belledi. Şunda hereket edýän kanunlaryň yzygiderli kämilleşdirilmegine hem-de bazar ykdysadyýeti şertlerinde pudaklaryň iş netijeliligini ýokarlandyrmaga, dünýä hojalyk gatnaşyklary ulgamyna işjeň goşulmagyna, sanly ulgamyň ornaşdyrylmagyna, maýa goýum işjeňligini höweslendirmäge, gyzyklanma bildirýän taraplar, abraýly halkara düzümler bilen netijeli gatnaşyklary pugtalandyrmaga gönükdirilen täze kanunçylyk namalarynyň kabul edilmegine aýratyn üns berilýär.

Şunuň bilen baglylykda, adalat ministri B.Muhamedowyň hasabaty diňlenildi, ol raýatlaryň konstitusion hukuklaryny we azatlyklaryny ygtybarly goramak, kanunylygy üpjün etmek üçin kanunçykaryjylyk we hukuk iş tejribesi babatda bir bitewi döwlet syýasatyny yzygiderli durmuşa geçirmäge gönükdirilen işler barada hasabat berdi.

Ministr hukuk ulgamynda düşündiriş işlerini netijeli utgaşdyrmak hem-de jemgyýetde kanunçylygy pugtalandyrmak maksady bilen alnyp barylýan çäreler barada hasabat berdi. Şunuň bilen baglylykda, raýatlaryň arasynda kabul edilýän kanunlaryň many-mazmunyny hem-de ähmiýetini düşündirmek boýunça geçirilýän çäreler hakynda habar berildi. Şeýle hem ýurdumyzyň kanunçylyk binýadyny kämilleşdirmek, hususan-da, hereket edýän kanunçylygy yzygiderli seljermegiň esasynda täze kanunçylyk namalarynyň taslamalaryny işläp düzmek boýunça teklipleri taýýarlamak babatda amala aşyrylýan işler barada aýdyldy.

Döwlet Baştutanymyz hasabaty diňläp, dünýäde täze tehnologiýalaryň ornaşdyrylmagy bilen baglylykda, energetika ulgamynda utgaşdyrma işiniň ýokary hilli alnyp barylýandygyny belledi. Ykdysadyýetiň dürli pudaklarynda bu iş sebitde we tutuş dünýäde ykdysady bäsdeşligi mundan beýläk-de güýçlendirmäge ukyplydyr. Şunuň bilen baglylykda, milli Liderimiz ýurdumyzyň bähbitlerini goramaga gönükdirilen kanunçylyk usullaryny işläp taýýarlamagyň zerurdygyny aýtdy.

Türkmenistan raýatlaryň saglygyny goramak babatda Bütindünýä Saglygy Goraýyş Guramasy tarapyndan amala aşyrylýan halkara hyzmatdaşlyga işjeň gatnaşýar hem-de adamyň ömrüni we saglygyny gorap saklamaga döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biri hökmünde garaýar diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow belledi. Şoňa görä-de, milli Liderimiz saglygy goraýyş babatda, şeýle hem bütindünýä pandemiýasy ýaly ählumumy howplara garşy göreşmek babatda kanunçylygy kämilleşdirmek boýunça alnyp barylýan işleriň mundan beýläk-de dowam etdirilmelidigini nygtady.

Şunuň bilen baglylykda, milli Liderimiz Türkmenistanyň eksport mümkinçiliginiň işjeň artmagy, şeýle hem ulag geçelgelerini döretmek boýunça döwlet maksatnamalaryny üstünlikli amala aşyrmak, milli bähbitleri goramak maksady bilen, söwda we ulag syýasaty babatda zerur hukuk namalaryny taýýarlamagyň möhümdigine aýratyn üns berdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň belleýşi ýaly, ýurdumyz energiýa serişdeleriniň eksport edilýän möçberini yzygiderli artdyrýar, şol serişdeleri sarp edýän we üstaşyr geçirýän ýurtlar bilen deňhukukly gatnaşyklary ösdürmäge çalyşýar. Şunuň bilen baglylykda, energiýa serişdelerini kepillikli ibermek ygtybarly hukuk binýadyny talap edýär diýip, döwlet Baştutanymyz bu ugurda alnyp barylýan işleri çaltlandyrmagy tabşyrdy.

Milli ykdysadyýetimizi ösdürmek maksady bilen, sebit ykdysady we maliýe guramalaryny işjeň peýdalanmak üçin hukuk esaslary işläp taýýarlamak möhüm wezipeleriň hatarynda görkezildi.

Abraýly halkara guramalar, şol sanda Birleşen Milletler Guramasynyň Ösüş maksatnamasy (BMGÖM), BMG-niň Ilat gaznasy, Halkara Migrasiýa Guramasy, Çagalar gaznasy, Ýewropada Howpsuzlyk we Hyzmatdaşlyk Guramasy, Halkara Gyzyl Haç Komiteti bilen hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de netijeli dowam etmegiň zerurdygy bellenildi. Şeýle hem döwlet Baştutanymyz Halkara Zähmet Guramasynyň konwensiýalaryna, Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynyň Söwda hyzmatdaşlygy boýunça çarçuwaly Ylalaşygyna Türkmenistanyň goşulmagy baradaky meseleleri öwrenmegiň möhümdigini aýtdy.

Ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň dürli pudaklarynda sanly ulgamyň işjeň ornaşdyrylmagy bilen bagly hukuk meselelerini göz öňünde tutýan kadalaşdyryjy hukuk namalarynyň taýýarlanylmagy dowam etdirilmelidir diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow bu ugurda ähli döwlet edaralarynyň yzygiderli iş alyp barmalydygyny belledi.

Halkara tejribede içerki we daşarky maýa goýujylar üçin özüne çekiji ýagdaý bolan hökümete dahylsyz halkara täjirçilik arbitraž kazyýetleriniň döredilmegi üçin Türkmenistanyň Söwda-senagat edarasynyň ýanynda Halkara täjirçilik arbitraž merkezini döretmek boýunça işler esasy ugurlaryň hatarynda görkezildi.

Milli Liderimiz raýatlarymyza ýokary hilli hukuk kömegini bermek, fiziki we ýuridik şahslaryň hukuklaryny, kanuny bähbitlerini netijeli hem-de ygtybarly goramak maksady bilen, Hukukçylaryň hünär kämilleşdiriş merkezini döretmek boýunça işleri alyp barmagy, şeýle hem ykdysady taýdan ösen ýurtlaryň we goňşy döwletleriň tejribesinde bar bolan “Bir penjire” goşulmalaryny ulanmagy has-da kämilleşdirmegi tabşyrdy.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow başy başlanan özgertmeler syýasatymyzy we ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ýokary depginler bilen ösdürmegi öz öňümizde baş maksadymyz edip goýýarys diýip belledi. Şunuň bilen baglylykda, ähli tagallalar döwletimiziň hem-de jemgyýetimiziň, her şahsyýetiň sazlaşykly ösüşini we bähbitlerini üpjün edýän kanunlary işläp taýýarlamaga ýardam etmelidir.

Geçirilýän giň gerimli işler ýurdumyzyň hukuk ulgamyny berkitmäge we kämilleşdirmäge, parahatçylygy we dostlugy üpjün etmäge, halkara guramalar hem-de dünýäniň dürli döwletleri bilen hyzmatdaşlygy ösdürmäge gönükdirilmelidir diýip, milli Liderimiz hukuk taýdan toplumlaýyn we yzygiderli düzgünleşdirmegi doly üpjün etmegiň geljek ýyllar üçin esasy wezipeleriň biri bolmalydygyny aýtdy hem-de degişli tabşyryklary berdi.

Düýn «Türkmenistan» teleradioýaýlymlar merkezinde ýurdumyzyň Garaşsyzlygynyň şanly 30 ýyllygy mynasybetli Türkmenistanyň Telewideniýe, radiogepleşikler we kinematografiýa baradaky döwlet komitetiniň, Türkmen döwlet neşirýat gullugynyň hem-de Döwlet habarlar agentliginiň bilelikde guramagynda halkara mediaforum geçirildi. Onda türkmen žurnalistleri bilen birlikde, daşary ýurtly hyzmatdaşlar — dünýäniň birnäçe iri habar beriş serişdeleriniň wekilleri hem wideoýazgy görnüşinde çykyş etdiler.

Hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda Garaşsyz, hemişelik Bitarap ýurdumyzyň halkara derejedäki at-abraýy barha belende galýar. Täze taryhy eýýamda Diýarymyzyň gazanýan uly ösüşlerini, ýetýän belent sepgitlerini gyzgyny bilen halk köpçüligine ýetirmekde, ony dünýä ýaýmakda köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň wekilleriniň öňünde uly wezipeler durýar. «Ýer ýüzünde türkmen halkyna, onuň nähili milletdigine biziň gazet-žurnallarymyzy okap, telewideniýämize seredip, radiomyzy diňläp baha bererler. Hut şonuň üçin hem biz ähli habar beriş ulgamynyň hünärmenlerinden öz işlerine örän çynlakaý çemeleşmeklerini talap ederis» diýýän milli Liderimiz türkmen žurnalistleriniň öz jogapkärçilikli wezipelerini üstünlikli ýerine ýetirmekleri babatda ähli mümkinçilikleri yzygiderli döredýär. Garaşsyzlyk ýyllarynda beýleki ugurlar bilen bir hatarda, milli habar beriş serişdeleriniň işini kämilleşdirmek babatda hem uly ösüşler gazanyldy. Aýratyn-da, soňky ýyllarda bu ugurda döwrebap tehnologiýalaryň, sanly ulgamyň mümkinçiliklerinden netijeli peýdalanylýar. Daşary ýurtly hyzmatdaşlar bilen işjeň gatnaşyklar ýola goýlup, özara tejribe alyşmaga uly ähmiýet berilýär. Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllyk ýubileý senesiniň giňden dabaralandyrylýan ýylynda geçirilen bu halkara mediaforum hem munuň nobatdaky subutnamasy boldy. Ol Garaşsyzlyk ýyllarynda Türkmenistanyň ýeten belent sepgitleriniň halkara habarlar giňişliginde yzygiderli beýan edilýändigini hem-de giňden goldanylýandygyny aýdyň görkezdi. Mediaforumda çykyş edenler, şol sanda daşary ýurtly hyzmatdaşlar ýurdumyzyň Garaşsyzlygynyň şanly 30 ýyllygy bilen Türkmenistanyň Prezidentini we ähli türkmen halkyny gyzgyn gutlap, özara hyzmatdaşlyk etmek boýunça alnyp barylýan işler barada giňişleýin gürrüň berdiler.

Türkmenistanyň Telewideniýe, radiogepleşikler we kinematografiýa baradaky döwlet komiteti Aziýa — Ýuwaş umman teleradiogepleşikler birleşiginiň doly hukukly agzasy bolmak bilen, halkara hyzmatdaşlyk babatynda uly işleri alyp barýar. Mediaforumda guramanyň Baş sekretary Jawad Mottagi hem çykyş etdi. Bellenilişi ýaly, Aziýa — Ýuwaş umman teleradiogepleşikler birleşigi bilen 2021-nji ýylda işleri alyp barmak boýunça Ýol kartasy taýýarlanyldy. Şol boýunça guramanyň geçirýän çäreleriniň çäklerinde Türkmenistanyň Garaşsyzlygynyň gazananlaryny wasp edýän çykyşlar gurnalýar, onlaýn görnüşdäki maslahatlar geçirilýär.

Mediaforumda Ýaponiýanyň Tokio şäherinden «Sony Middle East and Africa FZE» kompaniýasynyň Baş dolandyryjysy Kouçi Murakami hem wideoýazgy görnüşinde çykyş etdi. Ol Türkmenistan bilen Ýaponiýanyň arasynda dowam edýän ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň geriminiň ýylsaýyn giňelýändigini aýratyn belledi. Türkmenistanyň Telewideniýe, radiogepleşikler we kinematografiýa baradaky döwlet komitetine döwrebap teleradio enjamlaryny satyn almak, gurnamak we ulanyşa girizmek barada Birleşen Arap Emirliklerindäki «Sony Middle East and Africa FZE» kompaniýasy (Ýaponiýa) bilen baglaşylan şertnama laýyklykda deslapky işleriň alnyp barylýandygyny nygtady. Bu kompaniýanyň wekilleri bilen 2021-nji ýylyň 19-njy awgustynda wideoaragatnaşyk arkaly gepleşik geçirildi. Onuň barşynda hyzmatdaşlygyň çäklerindäki taslama işleri barada pikir alşyldy. Täze tehnikalaryň, sanly tehnologiýalaryň ornaşdyrylmagy bolsa teleýaýlymlaryň işini has-da kämilleşdirmäge ýardam eder.

Garaşsyz ýurdumyzyň ösüşleri diňe bir teleradioýaýlymlaryň üsti bilen däl-de, eýsem, metbugat neşirleriniň sahypalarynda hem yzygiderli we giňişleýin beýan edilýär. Bu barada ýurdumyzyň gazet-žurnallarynyň, hususan-da, «Türkmenistan» hem-de «Türkmen dünýäsi» gazetleriniň wekilleri hem mediaforumda eden çykyşlarynda belläp geçdiler.

Türkmenistanyň Telewideniýe, radiogepleşikler we kinematografiýa baradaky döwlet komitetiniň hyzmatdaş teleradiokompaniýalarynyň biri hem Bütinrussiýa Döwlet teleradiokompaniýasy bolup durýar. Hususan-da, bu teleradiokompaniýanyň «Rossiýa 24» teleýaýlymynyň üsti bilen ýurdumyzda bolup geçýän wakalar yzygiderli beýan edilýär. Bu teleýaýlymyň bölüm başlygy Robert Fransew öz çykyşynda Aşgabatda saparda bolan döwrüni ýatlamak bilen, Garaşsyzlyk ýyllarynda Türkmenistanda gazanylan üstünlikler barada giňişleýin gürrüň etdi. Şeýle-de Türkmenistanyň Garaşsyzlygynyň 30 ýyllyk şanly baýramynyň wakalaryny «Rossiýa 24» teleýaýlymynyň tomaşaçylaryna gyzgyny bilen ýetirmäge şatdygyny belledi.

Bahreýn Patyşalygy bilen Türkmenistanyň arasynda ýola goýlan dostluga we özara ynanyşmaga esaslanýan hyzmatdaşlyk media ulgamy babatynda hem barha pugtalanýar. Bahreýn Patyşalygynyň «Infosport» halkara sport žurnalynyň esaslandyryjysy Muhammet Kasym öz çykyşynda bu barada aýratyn belledi. Ol özüniň Aşgabada bolan sapary döwrüniň gyzykly ýatlamalaryny mediaforuma gatnaşyjylar bilen paýlaşdy.

Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginiň Halkara gatnaşyklary institutynyň prorektory Begenç Mätliýew öz çykyşynda ýurdumyzy mundan beýläk-de ösdürmekde hormatly Prezidentimiziň tagallasy bilen alnyp barylýan işleriň giň gerimde ýaýbaňlandyrylýandygyny, ýetilýän belent sepgitleri dünýä ýaýmakda kämil halkara žurnalistleriň taýýarlanylýandygyny, bu ýokary okuw mekdebinde şu okuw ýylynda syýasy kommunikasiýa we internet žurnalistikasy hünäriniň täze açylandygyny belledi.

Türkmenistanyň Telewideniýe, radiogepleşikler we kinematografiýa baradaky döwlet komitetiniň hyzmatdaşlarynyň ýene-de biri bolan Azerbaýjanyň telewideniýesi we radiosy ýapyk görnüşli paýdarlar jemgyýetiniň başlygynyň orunbasary Rafik Gaşimow iki ýurduň arasynda gadymdan gelýän hoşniýetli goňşuçylyk we dostluk gatnaşyklarynyň barha berkidilýändigini, onuň halkara media giňişliginde hem yzygiderli pugtalandyrylýandygyny belledi. Türkmen medeniýetine bagyşlanan dürli dokumental filmleriň dostlukly ýurduň «Aztw» teleýaýlymy arkaly her hepdede yzygiderli ýaýlyma berilýändigi hem munuň aýdyň subutnamalarynyň biridir.

Özbegistan Respublikasynyň Milli teleradiokompaniýasynyň başlygynyň orunbasary Nusratulla Hikmetullaýew öz çykyşynda türkmen-özbek gatnaşyklarynyň altyn sahypalaryndan mysallary getirip, şeýle ajaýyp wakalaryň Özbegistanyň teleýaýlymlary arkaly gyzgyny bilen ýaýlyma berilýändigini belledi. Iki ýurduň Liderleriniň taýsyz tagallalarynyň netijesinde Türkmenistanyň we Özbegistanyň teleýaýlymlary hyzmatdaşlyk gatnaşyklaryny yzygiderli ösdürip, dürli gepleşikleri geçirmek arkaly özara tejribe alyşýarlar.

Mediaforumda BMG-niň Çagalar gaznasynyň Türkmenistandaky wekili Kristina Weýgandyň çykyşy hem çuňňur many-mazmunlylygy bilen foruma gatnaşanlarda ýakymly täsirleri galdyrdy. Ol öz çykyşynda Türkmenistanyň Telewideniýe, radiogepleşikler we kinematografiýa baradaky döwlet komiteti bilen gol çekilen ylalaşyga laýyklykda, tele we radioýaýlymlarda çagalaryň durmuşyna bagyşlanan gepleşikleriň yzygiderli taýýarlanylyp, ýaýlyma berilýändigini belledi. Hususan-da, ol radioýaýlymlarda berilýän «Çaganyň ilkinji 1000 güni» atly gepleşikler toplumyny mysal getirdi.

Türkmenistanyň baý taryhy ýadygärlikleri Ýewropa ýurtlarynyň teleýaýlymlary arkaly giňden beýan edilýär. Italiýanyň «Rai» teleýaýlymy hem Türkmenistana bagyşlanan gepleşikleri yzygiderli taýýarlaýar. Bu ýurduň «Elantra production» kompaniýasynyň wekili Çaiara Katerolli şu ýyl Türkmenistana bagyşlanyp taýýarlanan gepleşigiň italýan teletomaşaçylarynda uly gyzyklanma döredendigini, olardan türkmen medeniýeti bilen bagly sowallaryň yzygiderli gelendigini hem-de bu gepleşigiň uly ähmiýete eýe bolandygyny aýratyn belledi.

KBS teleradiokompaniýasynyň wekili Wansu Kim öz çykyşynda Türkmenistan baradaky gepleşikleriň Koreýanyň teleýaýlymlarynda giňden görkezilendigini bellemek bilen, Aşgabada bolan saparlarynyň ýakymly pursatlaryny ýatlady.

Türkiýäniň «TRT Awaz» teleýaýlymynyň başlygy Sedat Sarykaýa Türkmenistan baradaky habarlaryň türki dilli döwletleriň dillerinde yzygiderli taýýarlanyp, ýaýlyma berilýändigini belledi. «Setanta» sport kompaniýasynyň täjirçilik boýunça direktory Dawid Jafaridzeda Irlandiýanyň Dublin şäherinden bu mediaforuma goşulýandygyna buýsanýandygyny aýdyp, Türkmenistanyň sportda ýeten uly üstünlikleri barada durup geçdi. Hytaý Halk Respublikasynyň «NAKADA» kompaniýasynyň wekilleri Guo Long we Ren Li mediaforuma gatnaşmak bilen, Garaşsyzlyk ýyllarynda Türkmenistanyň gazanan üstünliklerine hytaýlylaryň uly gyzyklanma bildirýändiklerini beýan etdi.

Azerbaýjanyň «Azer forum» portalynyň baş direktory Tura Ryzaýew hem Türkmenistanyň Prezidentiniň parasatly baştutanlygynda ýurduň ýeten belent sepgitleriniň bütin dünýäde uly gyzyklanma döredýändigini aýratyn belledi. Hazar deňzindäki «Dostluk» ýatagynda bilelikdäki işlere badalga berilmegi iki ýurduň hyzmatdaşlyk gatnaşyklarynyň taryhyna altyn harplar bilen ýazyldy. Bu waka bagyşlanan habarlar, çykyşlar, gepleşikler, filmler Azerbaýjanyň teleradioýaýlymlarynda, gazet-žurnallarynda we internet sahypalarynda gyzgyny bilen berildi.

Türkmenistanyň Telewideniýe, radiogepleşikler we kinematografiýa baradaky döwlet komitetiniň başlygynyň orunbasary Annasähet Kakaýew öz çykyşynda Gahryman Arkadagymyzyň baştutanlygynda ýurdumyzy has-da ösdürmek ugrunda uly işleriň alnyp barylýandygyny belledi. Şunda milli habar beriş serişdeleriniň işiniň döwrüň talaplaryna laýyklykda barha kämilleşdirilýändigi aýratyn nygtaldy. Telewideniýe, radiogepleşikler we kinematografiýa baradaky döwlet komiteti tarapyndan halkara hyzmatdaşlyk bilen bagly işler hem üstünlikli alnyp barylýar. Häzirki wagtda döwlet komiteti Aziýa — Ýuwaş umman teleradiogepleşikler birleşiginiň doly hukukly agzasy, sport toparynyň hem-de habarlar toparynyň agzasy bolup durýar. Sport metbugatynyň Halkara assosiasiýasy, Aziýa Sport žurnalistleri birleşigi bilen hyzmatdaşlyk edilýär. Şeýle-de iri teleradiokompaniýalaryň 20-ä golaýy bilen şertnamalaryň we ähtnamalaryň çäklerinde hyzmatdaşlyk edilýär. «Mir» döwletara teleradiokompaniýasy bilen hyzmatdaşlygyň çäklerinde bolsa gündelik habarlar paýlaşylýar. Bularyň ählisi Gahryman Arkadagymyzyň baştutanlygynda Garaşsyzlygyň beren ajaýyp miweleri bolup, halkymyzyň iň täze taryhynyň sahypalaryna altyn harplar bilen ýazylýar.

Mahlasy, Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllygy mynasybetli geçirilen halkara mediaforum köpçülikleýin habar beriş serişdeleri ulgamynda özara tejribe alyşmakda uly ähmiýete eýe boldy. Oňa gatnaşanlar bu ugurda döredip berýän giň mümkinçilikleri üçin hormatly Prezidentimize tüýs ýürekden hoşallyk bildirip, alyp barýan işlerini mundan beýläk-de yzygiderli kämilleşdirjekdiklerine ynandyrdylar.

Aýmyrat PIRJIKOW.

«Türkmenistan».

Önümçiligiň durnukly we ýokary ösüş depginleri milli ykdysadyýetimiziň ähli pudaklarynda diýen ýaly aýdyň görünýär. Ýurdumyzyň söwda we hyzmatlar ulgamynda, hemişe bolşy ýaly, ýokary ösüş depginleri saklanylyp gelinýär. Munuň özi bu pudaklarda işleriň sazlaşykly guralmagynyň aýdyň netijesi bolup durýar.

Türkmenistanyň energetika ulgamynyň düzümleri umumy önümçilik ösüşine mynasyp goşant goşýar. Gurluşyk serişdeleriniň önümçiliginde bolsa, okgunly ösüş saklanýar. Olaryň ýokary görkezijilere eýe bolmagy Türkmenistanyň ähli künjeginde gurluşyk işleriniň batly depginlerde dowam etmegini şertlendirýär.

Ykdysadyýetimize bazar gatnaşyklary guralyny ornaşdyrmagyň, onuň dünýä hojalyk gatnaşyklaryna işjeň gatnaşmagynyň pugta we ygtybarly kadalaşdyryjy-hukuk binýady döredilýär. Hormatly Prezidentimiziň alyp barýan döwlet syýasaty köpugurly ykdysady we serişde mümkinçilikleri bilen bilelikde, öňde durýan möhüm wezipeleriň oňyn çözgüdini üpjün edýär. Şeýlelikde, milli kanunçylygyň döwrebaplaşdyrylmagy halk hojalygy toplumynyň ähli pudaklarynda hil taýdan täze netijeleri gazanmakda milli we halkara ähmiýetli wajyp meseleleriň oňyn çözülmegine giň mümkinçilikleri açýar.

Döwlet edaralarynyň işiniň netijeliligini ýokarlandyrmagyň, milli ykdysadyýetimiziň bäsdeşlik derejesini artdyrmagyň, önümçiligi we eksporty köpugurly esasda ösdürmegiň hasabyna sazlaşykly we durnukly ykdysady ösüşiň möhüm guralyny döretmek häzirki döwrüň baş wezipesi bolup durýar.

Ykdysady syýasatyň täze tapgyry maksatnamalaýyn we uzak möhletleýin bähbitleri göz öňünde tutmak, ykdysady mümkinçilikleri artdyrmak maksady bilen, onuň maýa goýum ýagdaýynyň döredilmegi ykdysady we dolandyryş ähmiýetli çözgütleriň kabul edilmegini nazarlaýar. Şunlukda, bäsdeşlik esasynda döwlet-hususy hyzmatdaşlygyny işjeňleşdirmek ähmiýetli bolup durýar.

Arkadag Prezidentimiziň yzygiderli tagallalary netijesinde ýurdumyzyň sebitlerini hemmetaraplaýyn ösdürmek bilen baglanyşykly meseleler döwletimiziň ykdysady syýasatynyň möhüm ugurlarynyň birine öwrüldi. Durmuş-ykdysady taýdan ösüş, ilatyň abadançylygyny we ýurdumyzyň ekologiýa derejesini gowulandyrmak, welaýatlaryň ilatynyň durmuş derejesini ösdürmek, önümçilik pudaklaryny dolandyrmakda netijeliligi ýokarlandyrmak işlenip taýýarlanylan maksatnamalaryň baş wezipeleridir. Täzeçil usullara esaslanýan döwlet kadalaşdyryş ulgamynyň hil babatdaky görkezijilerine baha bermäge mümkinçilik döredýän bitewi ulgamyň emele gelmegi welaýatlary ykdysady taýdan ösdürmegiň esasy ugurlarynyň biri bolup durýar.

Döwletimiziň ýokary makroykdysady görkezijilere eýe bolýandygyny bellemek bilen, ýurdumyzyň milli baýlyklarynyň toplanmagyny we olaryň netijeli peýdalanylmagyny höweslendirýän häzirki zaman salgyt ulgamynyň döredilmegine gönükdirilen salgyt syýasaty ykdysady strategiýa döwletiň we jemgyýetiň bähbitlerini utgaşdyrmaga, durmuş-ykdysady ösüşi üpjün etmäge mümkinçilik berýär.

Telekeçiligi ösdürmek milli Liderimiziň amala aşyrýan döwlet syýasatynyň möhüm ugurlarynyň biridir. Hormatly Prezidentimiziň hemmetaraplaýyn goldawy we kiçi hem-de orta telekeçiligiň höweslendirilmegini nazarlaýan başlangyçlary netijesinde, ýurdumyzda telekeçilik ulgamynyň ösdürilmegine kuwwatly itergi berildi. Häzirki döwürde hususy bölegiň wekilleri daşary ýurt kompaniýalary bilen bir hatarda, gurluşyk pudagynda, gurluşyk serişdeleriniň önümçiliginde möhüm taslamalary durmuşa geçirmäge, azyk bolçulygynyň üpjün edilmegine gönükdirilen wezipeleri çözmäge işjeň gatnaşýarlar, gazanan serişdelerini öňdebaryjy tehnologiýalara esaslanýan önümçilige gönükdirýärler. Olar dünýäniň bazar ykdysadyýetiniň ýagdaýlaryny işjeň öwrenip, täze ugurlarda giň möçberli işleri amala aşyrýarlar. Bu bolsa önümçilik kuwwatynyň artmagyna, olaryň hiliniň ýokarlanmagyna we harytlaryň elýeterliliginiň, şeýle hem täze iş orunlarynyň döredilmegine mümkinçilik berýär. Döwlete dahylly bolmadyk pudagyň maýa goýum işjeňliginiň ýokarlanmagyny, ýurdumyzyň hususyýetçileriniň we daşary ýurt maýadarlarynyň kärhanalaryň döwrebaplaşdyrylmagyna çekilmegini şertlendirýän oňaýly ýagdaýyň döredilmegi, şeýle hem iri önümçilik we durmuş maksatly taslamalara döwlet tarapyndan goldaw berilmegi wajyp wezipeleriň üstünlikli çözülmegi üçin ygtybarly binýady emele getirýär.

Soňky ýyllarda Türkmenistan dünýäniň dürli döwletleri, öňdebaryjy maliýe we ykdysady düzümler bilen hyzmatdaşlygyň gerimini giňeldip, halkara gatnaşyklary ulgamyndaky eýeleýän ornuny pugtalandyrdy. Ozalky ýyllarda bolşy ýaly, Halkara pul gaznasy, Bütindünýä banky, Ýewropanyň Täzeleniş we Ösüş banky, Aziýa ösüş banky, Yslam ösüş banky we beýleki iri maliýe edaralar bilen netijeli gatnaşyklaryň ösdürilmegine möhüm ähmiýet berilýär. Bu bolsa maliýe-bank ulgamynyň mundan beýläk-de ösdürilmeginiň, ýurdumyzyň halk hojalygy toplumynyň birnäçe pudaklaryna maýa serişdeleriniň çekilmeginiň möhüm şertidir.

Hormatly Prezidentimiziň belleýşi ýaly, ykdysadyýetiň sanly ulgama geçmegini çaltlandyrmak möhümdir. Dünýä tejribesi döwlet ösdügiçe, onuň durmuşynda maglumat tehnologiýalarynyň möhüm orun eýeleýändigini görkezýär. Türkmenistanda bu ulgamy we täzeçil maglumat-kommunikasiýa tehnologiýasyny ornaşdyrmak boýunça zerur işler alnyp barylýar, maglumat-tehnologiýa ulgamy boýunça ýokary hünärli işgärler taýýarlanylýar. Sanly ulgam boýunça işgärleriň sowatlylygyny ýokarlandyrmak üçin ýörite maksatnama taýýarlanyldy. Ýokary okuw mekdepleriniň we okuw merkezleriniň hünäri kämilleşdiriş merkezlerinde bu ugurdan okuwlar geçirilýär.

Häzirki döwürde Türkmenistanyň ykdysadyýetinde amala aşyrylýan işler döwletiň we işewürlik düzümleriniň özara gatnaşyklarynyň sazlaşygyny döretmekde, häzirki zaman ylmyny we tehnologiýasyny ösdürmekde uly ähmiýete eýe bolup durýar. Hormatly Prezidentimiziň yzygiderli alyp barýan parahatçylyk söýüjilikli daşary syýasaty we ylmy taýdan esaslandyrylan ykdysady strategiýasy möhüm wezipeleri üstünlikli çözmegiň wajyp şertini emele getirýär.

Serdar ARAZOW,

Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň deputaty, Ykdysady meseleler baradaky komitetiň başlygynyň orunbasary.

Hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda ýurdumyzda kiçi we orta telekeçilik kärhanalary yzygiderli esaslandyrylýar. Döwrüň ösüşini hususyýetçiligi ösdürmekde görýän ýurt Baştutanymyzyň döwletli tutumlary bilen, bazar ykdysadyýetiniň geçiş döwründe netijeli ösüş gazanmaga giň mümkinçilikler döredilýär. Munuň üçin ýokary derejeli hünärmenler, bazary öwrenijiler (marketologlar) zerurdyr. Olar bazary öwrenip, «Näme öndürmeli?», «Kim üçin öndürmeli?», «Nädip öndürmeli?» diýen sowallara jogap tapýarlar we degişli çözgüt çykarýarlar. Şeýdip, öz kärhanasynyň, degişlilikde, ýurduň ykdysady ösüşine önjeýli goşant goşýarlar.

Haryt öndürijiler tarapyndan haryt nyşanlama işleri 2008-nji ýylyň 23-nji oktýabrynda kabul edilen «Haryt nyşanlary, hyzmat ediş nyşanlary we harytlaryň gelip çykan ýeriniň ady hakynda», 2019-njy ýylyň iýun aýynda kabul edilen «Haryt nyşanlary hakynda» we «Harytlaryň gelip çykan ýerleriniň atlary hakynda» Türkmenistanyň Kanunlaryna esaslanyp ýerine ýetirilýär. Kanunçylyk namalaryndan gelip çykýan kadalaryň berk berjaý edilmegi harydyň daşky görnüşi bilen birlikde, adamyň şahsy gigiýenasyna hem öz täsirini ýetirip bilýär.

Köpugurly bazarlara ýa-da söwda merkezlerine baranymyzda, bizi, ilki bilen, harydyň haýsy kärhana tarapyndan öndürilendigi gyzyklandyrýar, şoňa görä-de haryda baha kesýäris. Bu, elbetde, adaty ýagdaý. Çünki müşderi özüne zerur, peýdaly we amatly bahadaky haryda isleg bildirýär. Marketologlaryň esasy wezipesi hem isleg bildirilýän harytlary müşderilere hödürläp, olaryň islegini doly derejede kanagatlandyrmakdan ybaratdyr.

Haryt — alyş-çalyş etmek we bazarda satmak üçin niýetlenen önüm. Eger telekeçi ýa-da islendik raýat özi ulanmak ýa sarp etmek üçin bir zat öndürse, bu önüm bolýar.

Haryt nyşany — ýuridik şahsyň ýa-da ýuridik şahsy döretmezden telekeçilik işi bilen meşgullanýan fiziki şahsyň harytlaryny aýrybaşgalaşdyrmaga hyzmat edýän belgisi. Öz haryt öndürijilerimiziň mysalynda seredenimizde, önümçilik sehi we merkezi edarasy Mary welaýatynyň çäginde ýerleşýän «Täze aý» hususy kärhanasynyň haryt nyşanynda gyzyl tegelegiň içinde ýarym Aý şekillendirilen we «Täze aý» diýen ýazgy ýerleşdirilen. Bu haryt nyşany Maliýe we ykdysadyýet ministrligi tarapyndan tassyklanyp, bellige alnan. Diýmek, bu haryt nyşanyny beýleki hususyýetçileriň ulanmagyna rugsat berilmeýär, ol döwlet tarapyndan goralýar.

Halkara tejribeden ugur alyp, ýurdumyzda sarp edijileri goramak, olaryň islegini ýokary derejede kanagatlandyrmak we höweslendirmek maksady bilen, harytlaryň gaplanyşy, nyşanlanylyşy zerur talaplara laýyk gelýän önümler halk köpçüligine ýetirilýär.

Harytlar nyşanlananda, ilki bilen, özüne çekijilik, ýönekeýlik, aýratynlyk, goraglylyk ýaly talaplara üns berilýär. Nyşanlamagyň tekstinde alyja düşnükli dilde önümiň (harydyň) gelip çykyşy, häsiýeti, peýdasy we salgysy barada maglumatlar berilýär. Harydyň nyşanlanmasy sarp edijilere önümleri saýlap almakda ýakyndan kömek edýär. Nyşanlama uzak möhletli, tertipli hem-de bozulmaýan görnüşde bolmaly.

Haryt gaplananda, hökmany suratda, ady, düzümi, allergiýa döredip biljek goşundylary, sap agramy, möhleti, näçe wagt peýdalanyp bilinjekdigi barada, saklanyş tertibi, önüm öndüriji barada maglumat (ýuridik ady, salgysy), önümi öndüren hem-de taýýarlan ýurt, ýokumlylygy we başga-da birnäçe goşmaça maglumatlar görkezilmeli. Harydyň halkara ülňülere laýyk gelmegi, hili we haryt nyşanlary boýunça işleriň esasy ýokarda agzalan hukuk resminamasy bilen birlikde, «Standartlaşdyrmak we metrologiýa hakynda», «Önümleriň we hyzmatlaryň sertifikasiýasy hakynda», «Patent işleri hakynda», «Azyk howpsuzlygy hakynda», «Oýlap tapyşlar we senagat nusgalary hakynda» Türkmenistanyň Kanunlaryndan ugur alýar.

Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrligi tarapyndan tassyklanýan haryt nyşany baradaky şahadatnama, nyşanlaryň bellige alnandygyny, şahadatnamada görkezilenleri markalamak üçin haryt nyşanyny ulanmak baradaky aýratyn hukukly resminamadyr. Onda haryt nyşanynyň şekili görkezilýär. Şol esasynda kärhana önümleri öndürmäge rugsat berilýär we gözegçilikde saklanýar.

Taryhy maglumatlara esaslanyp aýtsak, ilkinji haryt nyşanlary ABŞ-da derman serişdeleri üçin ulanylyp başlanýar. Ykdysady ösüşiň netijesinde harytlary nyşanlamak dünýä ýüzüne giňden ýaýraýar. Bu günki gün öndürilýän ýa-da satylýan harytlaryň köpüsi üýtgeşik, özüne çekiji we täsirli nyşanlar bilen belgilenýär. Häzirki wagtda haryt nyşanlary kärhananyň ady, belligi, şekili, bir söz, harp, sözleriň we harplaryň topary, nyşan ýa-da üýtgeşik reňk görnüşinde hem ulanylýar.

Biziň ýurdumyzda-da milli önüm öndürijilerimiz, hususy telekeçilerimiz tarapyndan halkara bazarlarda orun alan meşhur haryt nyşanlary bar. Olaryň hatarynda dokma önümlerini öndürýän kärhanalaryň «Ýeňiş», «Goza», «Bedew», «Mebato», azyk önümlerini öndürýän kärhanalaryň «Täze aý», «Zamana», «Kenek», «Tomus» ýaly haryt nyşanlaryny, ilkinji synanyşygyna garamazdan, uly isleg bildirilýän önümleri öndürýän «Aýdyň gijeler» hojalyk jemgyýetiniň tehnikalaryny we milli nyşanlarymyz bilen atlandyrylýan beýleki harytlaryny görkezmek bolar. Munuň özi ýurdumyzyň ykdysady taýdan barha gülläp ösýändigine güwä geçýär.

Tekemyrat AMANOW,

Türkmen döwlet maliýe institutynyň mugallymy.

Türkmenabatdaky galla önümleri kärhanasynyň döwrebap binalar toplumy şu aýda sekiz ýaşyny doldurdy. Yzda galan ýyllaryň dowamynda ýurdumyzda azyk garaşsyzlygyny berkarar etmäge uly goşant goşan kärhana şu günler täze ýylyň bugdaý hasylyny gaýtadan işläp, ak una öwürýär. Kuwwatly kärhanadaky zähmet depgini mukaddes Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllyk baýramyna hem mynasyp sowgatlar bilen barylýandygyny subut edýär.

Desterhanda müň bir nygmat bolsun, ýöne mele-myssyk nanyň orny başgadyr. Hut şonuň üçin hem «Azyk garaşsyzlygy» diýlende, ilki bilen çöregiň, unuň bolçulygy seriňe dolýar. Mukaddes Garaşsyzlygymyzyň ilkinji ýyllaryndan bäri türkmen gallaçylary ýyllyk borçnamalaryny her ýyl abraý bilen berjaý edip, Watan ammaryna million tonnadan gowrak bugdaý tabşyryp gelýärler. Hormatly Prezidentimiziň şu ýylyň 1-nji sentýabrynda talyp ýaşlar we mekdep okuwçylary bilen geçiren duşuşygynda hem nygtaýşy ýaly, Türkmenistan gallany diňe bir bol öndürýän däl-de, eýsem, gerek bolsa eksport edýän döwlete hem öwrüldi.

Bu bolsa bugdaýy gaýtadan işleýän kuwwatly kärhanalaryň gurulmak zerurlygyny hem ýüze çykarýar. Garaşsyzlyk ýyllarynda ýurdumyzda şeýle kärhanalaryň onlarçasy guruldy. Şolaryň biri hem Türkmenabatdaky galla önümleri kärhanasydyr.

Ýadyňyzda bolsa, bu kuwwatly kärhana 2013-nji ýylyň sentýabr aýynda açylyp, ulanylmaga berlipdi. Kärhana 2014-nji ýylyň başyndan doly önümçilik güýjünde işläp başlady. Şeýle bolansoň, onuň önümçilik kuwwaty baradaky sanlardyr maglumatlar hem öz gözbaşyny şol ýyldan alyp gaýdýar.

Kärhananyň hünärmenleri mukaddes Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllyk baýramyny hem zähmet ýeňişleri bilen garşylaýarlar. Muny ýetilen sepgitler hem aýan edýär. Şu ýylyň ýanwar ― awgust aýlarynda kärhanada unuň ýokary hilli görnüşleriniň 30 müň 200 tonnasyny öndürmek meýilleşdirilen bolsa, öndürilen un göz öňünde tutulanyndan hem 119 tonna kändir. Şeýlelikde kärhanada ýylyň sekiz aýy üçin meýilnama 100,4 göterim berjaý edildi.

Dünýäniň öňdebaryjy kompaniýalarynyň enjamlary ornaşdyrylan kuwwatly kärhanada ýokary hilli unuň önümçiligini bökdençsiz ýola goýmak üçin ähli mümkinçilikler bar. Gurluşygy Türkiýäniň kompaniýalarynyň biri tarapyndan alnyp barlan kärhana 5,2 gektar meýdanda guruldy. Onda oturdylan döwrebap enjamlar ýylda 80 müň tonna un öndürmäge mümkinçilik berýär.

Döwrebap enjamlar işleriň agramly bölegini awtomatlaşdyrylan ulgam bilen alyp barmaga mümkinçilik berýär. Şeýle-de bolsa, eýýäm sekiz ýyldan bäri işläp gelýän kärhana 250-den gowrak adamy iş orunlary bilen üpjün edýär.

Şu ýyl welaýatymyzda bugdaýyň 310 müň tonnadan gowragy öndürildi. Lebaply gallaçylar ýurdumyzda ilkinji bolup şertnamalaýyn borçnamasyny abraý bilen amal etdiler. Bu zähmet ýeňşi hormatly Prezidentimiziň welaýatymyza iýun aýyndaky saparyna mynasyp sowgat boldy. Häzir kärhanada şu ýylyň hasyly işlenilýär. Her gün onlarça tonna un öndürilip, ýurdumyzyň dürli künjeklerine ugradylýar.

Ýokarda-da ýazyşymyz ýaly, mele-myssyk nan desterhanlarymyzyň naýbaşy nygmatydyr. Şonuň üçin hem Türkmenabat galla kärhanasynyň agzybir işgärleri şanly Garaşsyzlygymyzyň 30 ýyllyk toýuny mynasyp garşylamagyň, oňa zähmet sowgatlary bilen barmagyň höwesi bilen işleýärler. Üstüne halta-halta un ýüklenen ulaglaryň bu ýerden häli-şindi çykyp duran kerweni munuň şeýle boljakdygyna ynamyňy artdyrýar.

Irina HEMRAKULYÝEWA,

Türkmenistanyň Agrar partiýasynyň Türkmenabat şäher komitetiniň esasy hünärmeni.

2021-nji ýylyň 15-nji sentýabrynda Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrliginiň edara binasynda Birleşen Arap Emirlikleriniň Dubaý şäherindäki birža boýunça «NASDAQ DUBAI» şereketiniň ýolbaşçylary bilen göni wideo aragatnaşyk arkaly iş duşuşygy geçirildi. Iş duşuşygyna Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrliginiň, Türkmenistanyň Döwlet daşary ykdysady iş bankynyň ýolbaşçylary hem-de Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginiň we «Aşgabat gazna biržasy» ýapyk görnüşli paýdarlar jemgyýetiniň wekilleri gatnaşdylar.

Hormatly Prezidentimiziň parasatly ýolbaşçylygynda Türkmenistanda gymmatly kagyzlar bazaryny ösdürmek boýunça döwlet we milli maksatnamalar kabul edildi.«Türkmenistanda gymmatly kagyzlar bazaryny ösdürmegiň 2012-2016-njy ýyllar üçin Döwlet maksatnamasy» şeýle-de 2014-nji ýylda kabul edilen «Gymmatly kagyzlar bazary hakynda» Türkmenistanyň Kanunynyň kabul edilmegi gymmatly kagyzlar bazaryny ösdürmekde möhüm ädim boldy.Bu hukuk namalary ýurdumyzda maliýe bazarynyň düzgünlerini we aýratynlyklaryny özünde jemleýär.2016-njy ýylda «Aşgabat gazna biržasy» esaslandyryldy.Bu maliýe ulgamy geljekde ýurdumyzyň we daşary ýurtlaryň ownuk we iri maýadarlarynyň pul serişdelerini bir ýere çekmekde uly mümkinçilikleri döreder.

Iş duşuşygynyň maksady birža ugry boýunça özara bähbitli hyzmatdaşlygyň ýola goýulmagyny ara alyp maslahatlaşmakdan ybarat boldy.

Duşuşyk hoşniýetli we özara bähbitli ugurlar boýunça düşünişmek ýagdaýynda geçdi.

Duşuşygyň ahyrynda Mähriban Watanymyzyň halkara giňişliginde abraý-mertebesiniň belende galmagynda ägirt uly işleri amala aşyrýan Hormatly Prezidentimiziň janynyň sag, ömrüniň uzak, alyp barýan il-ýurt bähbitli umumyadamzat ähmiýetli belent tutumly işleriniň mundan beýlägem rowaç almagy arzuw edildi.

Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrligi