Şanly Garaşsyzlygymyzyň 30 ýyllygyna bagyşlanyp Türkmenistanyň Söwda-senagat edarasynda geçirilen milli önümlerimiziň sergisi oňa gatnaşanlaryň ählisinde uly täsir galdyrdy we Gahryman Arkadagymyzyň saýasynda Watanymyzyň batly ösüşlerini ýene bir gezek görkezdi.

Ýurdumyzyň altyn gaznasyna deňelýän telekeçilerimiz bu gün özlerine döredip berilýän mümkinçiliklerden peýdalanyp, dünýä bazarlarynyň islegli harytlaryny öndürýärler. Ekologiýa taýdan arassa tebigy önümler «Türkmenistanda öndürildi» diýen ýazgy bilen dünýäniň birnäçe ýurtlaryna eksport edilýär.

Görkezme diwarlyklary bilen şol sergä gatnaşyp, dürli pudaklarda telekeçilik işini alyp barýan hususyýetçilerimiz ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň ösüşine mynasyp goşantlaryny goşýarlar. Olaryň arasynda «Täze energiýa», «Aýdyň gijeler», «Ussat inžener», «Derýaplastik», «Miweli ülke», «Aýbölek» we başga-da birnäçe kärhanalaryň, hojalyk jemgyýetleriniň adyny uly buýsanç bilen agzamak bolar. Olar yhlasly zähmet çekip, döwletimiz tarapyndan döredilýän mümkinçiliklerden peýdalanyp, ýokary hilli önümleri öndürýärler.

Serginiň barşynda ýurdumyzyň ähli ulgamlarynda ýetilýän sepgitlere, gazanylýan ösüş-özgerişlere tüýs ýürekden buýsanýarsyň we şular ýaly okgunly ösüşi gazanmakda ägirt uly tagallalary edýän Gahryman Arkadagymyza alkyş sözlerini aýdýarsyň.

Döwletmyrat AMANNAZAROW,

Türkmen döwlet maliýe institutynyň mugallymy.

Hormatly jenap Baş sekretar!
Hormatly jenap Başlyk!

Ilki bilen, jenap Abdulla Şahidi Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň 76-njy mejlisiniň Başlygy wezipesine saýlanylmagy bilen gutlamaga hem-de oňa bu jogapkärli wezipede üstünlikleri arzuw etmäge rugsat ediň! Jenap Şahid, Türkmenistanyň Size hemmetaraplaýyn ýardam we goldaw berjekdigine ynandyrýaryn.

Jenap Wolkan Bozkyrdan 75-nji mejlisiň Başlygy hökmünde başarjaň we netijeli işi üçin tüýs ýürekden minnetdarlygymyzy kabul etmegini haýyş edýärin.

Hormatly mejlise gatnaşyjylar!

Dünýäniň häzirki ýagdaýy, syýasy, ykdysady, durmuş prosesleriniň häsiýeti we aýratynlyklary umumy baş maksada ýetmek ugrunda ählumumy parahatçylygy, howpsuzlygy, mundan beýläkki okgunly ösüşi, häzirki zaman dünýä tertibiniň binýadynda goýlan hukuk we institusional esaslary saklamak üçin şertleri üpjün etmegiň bähbidine döwletleriň hem-de iri halkara guramalaryň has ysnyşykly we utgaşykly gatnaşyklaryny talap edýär. Şeýle gatnaşyklaryň netijeliliginiň derejesi köp babatda milli bähbitleriň hem-de ählumumy maksatlaryň we ileri tutulýan ugurlaryň arasynda umumy pikire gelnip bilinmegi bilen kesgitleniler. Çemeleşmelerdäki we garaýyşlardaky çaprazlyklary, gapma-garşylyklary ýeňip geçmek bilen, strategik, uzak möhletli ösüş wezipelerini, ýiti umumydünýä — ekologiýa, energetika, azyk, suw serişdelerini adalatly paýlamak, garyplygy aradan aýyrmak, tebigy betbagtçylyklardan goranmak, terrorçylyga, neşe serişdeleri bilen bagly howplara hem-de beýleki wehimlere garşy göreşmek meselelerini çözmekde biziň — dünýä bileleşiginiň agzalarynyň jogapkärçiligi, öňdengörüjiligi, syýasy erki ýeterlikmikä? Munuň özi täze görnüşli howply ýokanja garşy göreşmek hem-de onuň ýaýramagy netijesinde ýüze çykan durmuş-ykdysady täsirleri azaltmak meselesine hem doly derejede degişlidir. Dogrusyny aýtmak gerek: dünýä bileleşiginiň bu ugurdaky tagallalary entek ýeterlik däldir. Galyberse-de, pandemiýa bu wehime garşy halkara derejede göreşmegiň gurallarynda düýpli ulgamlaýyn näsazlyklary ýüze çykardy.

Diňe ähli agza döwletleriň we BMG-niň düzümleriniň birleşmegi umumy howpa garşy göreşmekde üstünlik gazanmak üçin şertleri üpjün edip biler. Şunda koronawirus meselesini syýasylaşdyrmaga, döwletara gatnaşyklarda täsir etmegiň guraly hökmünde ulanmaga orun bolmaly däldir.

Bütindünýä Saglygy Goraýyş Guramasynyň ählumumy saglygy goraýyş ulgamynda umumy wehimlere garşy durmakda utgaşykly, özara ylalaşykly jogaplary işläp taýýarlamak boýunça köptaraplaýyn gepleşikleriň esasy meýdançasy bolup durýandygyny nygtaýarys.

Türkmenistan özüniň ozal öňe süren, ylmy diplomatiýa ugry boýunça köptaraply gatnaşyklary işjeňleşdirmäge gönükdirilen başlangyçlaryny ilerletmegi dowam eder. Hususan-da, 76-njy mejlisiň barşynda şu aşakdaky halkara we sebit gurallaryny, ýagny Bütindünýä Saglygy Goraýyş Guramasynyň koronawirus ýokanjynyň genomyny öwrenmek üçin ýörite maksatnamasyny düzmek; Bütindünýä Saglygy Goraýyş Guramasynyň öýken sowuklama keseline garşy göreşmek boýunça köptaraplaýyn guralyny ýola goýmak; Bütindünýä Saglygy Goraýyş Guramasynyň Ýiti ýokanç keselleri bejeriş we olaryň öňüni alyş usulyýet merkezini, Merkezi Aziýada Epidemiologiýa, wirusologiýa we bakteriologiýa sebit merkezini döretmek meselelerini öwrenmäge girişmegi teklip edýäris.

Türkmenistan pandemiýanyň ýaramaz ykdysady täsirini azaltmak bilen baglylykda, BMG-niň aýry-aýry ugurlar boýunça işini güýçlendirmegi zerur hasaplaýar. Hususan-da, adatdan daşary ýagdaýlar şertlerinde halkara ulag ulgamlaryny dikeltmegiň we olaryň durnuklylygyny pugtalandyrmagyň üstünde işjeň işlemek möhümdir. Munuň üçin oňat esas — Baş Assambleýanyň “Koronawirus keseliniň (COVID-19) pandemiýasy we ondan soňky döwürde durnukly ösüş üçin üznüksiz we ygtybarly halkara ýük daşamalary üpjün etmek maksady bilen, ulagyň ähli görnüşleriniň arabaglanyşygyny berkitmek” atly Kararnamasy bar. Bu resminama Türkmenistanyň başlangyjy boýunça 2021-nji ýylyň 29-njy iýulynda kabul edildi.

Hormatly mejlise gatnaşyjylar!

Geçen döwürde ählumumy parahatçylygy we howpsuzlygy üpjün etmekde, ýerli we sebit gapma-garşylyklarynyň ýitileşmegi bilen bagly çylşyrymly meseleler ýüze çykdy. Şu şertlerde dünýä bileleşiginiň jogapkärli agzasy hökmünde Türkmenistan halkara meseleleri diňe parahatçylykly, syýasy-diplomatik serişdeler arkaly, BMG-niň Tertipnamasynyň, esasy Konwensiýalaryň hem-de beýleki halkara namalarynyň kadalarynyň we ýörelgeleriniň esasynda çözmäge yzygiderli goldaw bermegini dowam eder.

Şunuň bilen baglylykda, parahatçylyk döredijiligiň we oňyn ylalaşykly çözgütleri gazanmagyň netijeli guraly hökmünde Bitaraplygyň mümkinçiliklerinden peýdalanmak, BMG-niň Baş Assambleýasynyň Türkmenistanyň başlangyjy boýunça 2020-nji ýylyň 7-nji dekabrynda kabul edilen “Halkara parahatçylygy, howpsuzlygy saklamakda we pugtalandyrmakda hem-de durnukly ösüş işinde bitaraplyk syýasatynyň orny” atly Kararnamasynyň düzgünlerini ornaşdyrmak üçin netijeli çäreleri görmegi meýilleşdirýäris.

Mälim bolşy ýaly, şu ýyl BMG-niň Baş Assambleýasy tarapyndan «Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly» diýlip yglan edildi. Türkmenistan bu çözgüdiň başyny başlamak bilen, parahatçylyk we birek-birege hormat goýmak, gatnaşyklar medeniýetini pugtalandyrmak, häzirki döwürde döwletara gatnaşyklarda ýüze çykan ynanyşmak ýetmezçiligini aradan aýyrmak maksady bilen, halkara derejede uly işleri geçirdi. Türkmenistan Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýylynyň çäklerinde çäreleri tamamlamak bilen, şu ýylyň dekabr aýynda Aşgabatda “Parahatçylyk we ynanyşmak syýasaty — halkara howpsuzlygyň, durnuklylygyň we ösüşiň binýady” atly halkara maslahaty geçirmegi meýilleşdirýär. BMG-ä agza döwletleri we halkara guramalary bu çärä işjeň gatnaşmaga çagyrýarys.

Şunda biz şu ýyl başlanylan ynanyşmak hem-de gatnaşyklar medeniýeti meselesi dünýä jemgyýetçiliginiň üns merkezinde galmaly we BMG-niň strategik gün tertibiniň hemişelik düzüm bölegi bolmaly diýip hasap edýäris. Şunuň bilen baglylykda, Türkmenistan Merkezi Aziýada gepleşikler gurallaryny ösdürmek maksady bilen, Baş Assambleýanyň “Merkezi Aziýa sebitinde parahatçylygy, durnuklylygy we durnukly ösüşi üpjün etmek maksady bilen, sebit we halkara hyzmatdaşlygy pugtalandyrmak” atly Kararnamasynyň taslamasyny işläp taýýarlamagy teklip edýär. Bu resminama garalmagy hem-de onuň kabul edilmegi 2021-nji ýylyň 6-njy awgustynda Türkmenistanda geçirilen Merkezi Aziýanyň döwlet Baştutanlarynyň konsultatiw duşuşygynyň jemleýji resminamasynda beýan edilen Merkezi Aziýa ýurtlarynyň halkara başlangyçlarynyň durmuşa geçirilmegine ýardam berer diýip hasaplaýarys.

Şol bir wagtda Merkezi Aziýa hem-de Hazar sebitinde halkara parahatçylygy, howpsuzlygy we durnukly ösüşi saklap galmak meseleleriniň özara baglanyşyklydygyna hem-de aýrylmazdygyna göz ýetirmek bilen, Türkmenistan “Merkezi Aziýa — Hazar sebiti” atly parahatçylyk, ynanyşmak we hyzmatdaşlyk zolagyny döretmek hakyndaky teklip bilen çykyş edýär. Biz bu nusga ählumumy parahatçylygyň we ösüşiň bähbitlerine köptaraplaýyn hyzmatdaşlygyň pugtalandyrylmagyna gönükdirilen başlangyçlary ilerletmek üçin meýdança hökmünde garaýarys.

Hormatly jenap Başlyk!
Hormatly mejlise gatnaşyjylar!

Häzirki wagtda bütin dünýäniň ünsi Owganystana gönükdirilendir. Bu ýurtda ýagdaý çylşyrymlylygyna galýar, emele gelýän häkimiýet hem-de jemgyýet edaralary örän durnuksyzdyr. Şoňa görä-de, bu ýurtdaky ýagdaýa baha bermäge örän oýlanyşykly çemeleşilmelidir, sözlerde hem, işlerde hem jogapkärçilik talap edilýär.

Owganystandaky ýagdaýlar üýtgedi. Şunda ideologik tarapgöýlükden, könelişen öýke-kinelerden, şowakörlükden hem-de lenç edilen garaýyşlardan gaça durup, ozaly bilen, uruşlardan we heläkçiliklerden ýadan, parahat, asuda durmuş barada arzuw edýän owgan halky hakynda alada edilmelidir.

Türkmenistan Owganystan bilen gatnaşyklaryny ösdürip, dostluk hem-de hoşniýetli goňşuçylyk ýörelgelerini, şeýle hem iki ýurduň halklarynyň taryhy we medeni ösüşiniň umumylygyny hemişe bu gatnaşyklaryň esasynda goýýar. Biziň ýurdumyz Owganystanyň syýasy durnuklylygyna hem-de howpsuzlygyna, doganlyk owgan halkynyň abadançylygyna we jebisligine hemişe çuňňur gyzyklanma bildiripdi we şeýle bolmagynda-da galýar. Şunda biz gapma-garşylyklaryň parahatçylykly, syýasy-diplomatik ýollar arkaly çözülmegine berk ygrarlydyrys.

Owganystandaky ýagdaýyň tizden-tiz kadalaşdyrylmagy ugrunda çykyş edýäris hem-de emele gelýän döwlet düzümleriniň bütin owgan halkynyň abadançylygyna we bähbitlerine netijeli işläp biljekdiklerine umyt bildirýäris. Türkmenistan öz tarapyndan, ozalkysy ýaly, Owganystana hemmetaraplaýyn ykdysady goldaw we ynsanperwerlik kömegini berer.

Biz energetika, ulag we kommunikasiýa ulgamlarynda owgan tarapynyň gatnaşmagynda eýýäm başlanylan taslamalaryň üstünlikli tamamlanmagyny hem-de täze düzümleýin taslamalaryň durmuşa geçirilmegini berk ugur edinýäris. Bu meselä biz Owganystanyň ykdysadyýetiniň we durmuş ulgamynyň gaýtadan dikeldilmeginiň, goňşy ýurduň dünýä hojalyk gatnaşyklaryna deňhukukly, özara bähbitli esasda goşulyşmagynyň örän möhüm şerti hökmünde garaýarys.

Owganystanda parahatçylygyň, ylalaşygyň hem-de bitewüligiň tizden-tiz berkarar bolmagy üçin degişli gatnaşyklaryň ýola goýulmagyna, zerur şertleriň döredilmegine goňşy we bitarap döwlet hökmünde goldaw bermäge Türkmenistanyň taýýardygy üýtgewsizligine galýar.

Hormatly mejlise gatnaşyjylar!

Bu gezekki mejlisiň dowamynda Türkmenistan Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmek üçin giň hyzmatdaşlyk gatnaşyklarynyň dowam etjekdigine bil baglaýar. Biziň pikirimizçe, häzirki döwürde netijeli özara gatnaşyklar we Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmekde ählumumy, sebitleýin hem-de milli gurallaryň iş ýüzünde utgaşdyrylmagy ileri tutulýan ugur bolup durýar.

2030-njy ýyla çenli döwür üçin durnukly ösüş babatdaky Gün tertibiniň degişli derejede maliýeleşdirilmegini üpjün etmek meselesiniň ilerledilmegini esasy ugur edinýäris. Şunuň bilen baglylykda, ýakyn wagtda ösüşi maliýeleşdirmek boýunça nobatdaky halkara maslahaty guramagy zerur hasaplaýarys.

Dünýä bileleşiginiň Aral deňziniň ekologik heläkçiliginiň täsirini peseltmek meselelerine yzygiderli üns bermegine aýratyn ähmiýet berýäris. Bu mejlisiň dowamynda Türkmenistan sebit boýunça hyzmatdaşlar bilen bilelikde BMG-niň Aral deňziniň sebiti üçin Ýörite maksatnamasynyň dörediljekdigine ynanýar.

Ynsanperwerlik ugrundaky meseleler Türkmenistanyň BMG bilen hyzmatdaşlygynyň gün tertibiniň esasy ugurlarynyň biridir.

2021 — 2025-nji ýyllarda BMG-niň Durmuş ösüşi komissiýasynyň agzasy hökmünde Türkmenistan onuň ýaşlaryň işi, däp bolan maşgala gatnaşyklaryny pugtalandyrmak we beýleki ugurlar boýunça durmuş goraglylygynyň ylalaşykly çemeleşmelerini hem-de hereketlerini işläp taýýarlamak babatda baş utgaşdyryjy edara hökmündäki ornunyň berkidilmegine ýardam bermäge taýýardyr.

Türkmenistanyň BMG bilen hyzmatdaşlygynda migrasiýa syýasaty üýtgewsiz möhüm ugur hökmünde saklanýar. BMG-niň Bosgunlaryň işi boýunça Ýokary komissarynyň Maksatnamasynyň Ýerine ýetiriji komitetiniň hemişelik agzasy bolmak bilen hem-de bu ugurdaky çylşyrymly ynsanperwer ýagdaýlaryň çözgüdi babatda ägirt uly tejribe toplan Türkmenistan bu ählumumy wezipäni çözmäge öz goşandyny goşmaga taýýardyr.

Hormatly mejlise gatnaşyjylar!

Bizi umumy garaýyşlar, umytlar, wehimler hem-de howplar birleşdirýär. Halkara ýa-da sebit we milli derejelerdäki çylşyrymly meseleleri bilelikde çözmekde toplanylan tejribe has gymmatlydyr.

Türkmenistan hyzmatdaşlary bilen bilelikde Milletler Bileleşiginiň öňünde durýan wehimleri ýeňip geçmekde täze çemeleşmeleri we ýollary gözlemek boýunça tejribe alyşmaga taýýardyr.

Biz BMG bilen hyzmatdaşlyga, emele gelen ählumumy howpsuzlygyň öňüni almak işinde, pandemiýa ýokanjynyň täsirlerini ýeňip geçmekde, ykdysady, durmuş, ekologiýa, ynsanperwer we beýleki ulgamlarda meýilnamalaryň hem-de maksatnamalaryň durmuşa geçirilmeginde onuň syýasy-diplomatik tagallalara işjeň gatnaşmaga, goldaw bermäge üýtgewsiz ygrarlydygymyzy mälim edýäris.

Türkmenistan üçin Birleşen Milletler Guramasy bilen hyzmatdaşlyk ileri tutulýan strategik ugur, dünýägaraýşymyz, halkara giňişlikde alyp barýan ähli işlerimiziň möhüm binýady bolupdy we şeýle bolmagynda galýar.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow BMG-niň Baş Assambleýasynyň mejlisinde sanly ulgam arkaly çykyş etdi

Aşgabat, 23-nji sentýabr (TDH). Şu gün Türkmenistanyň Prezidenti Gurbanguly Berdimuhamedow BMG-niň Baş Assambleýasynyň Nýu-Ýorkda ýerleşen BMG-niň Ştab-kwartirasynda geçen hepdede açylan 76-njy mejlisinde sanly ulgam arkaly çykyş etdi.

Şu ýyl çäreleriň onlaýn hem-de oflaýn görnüşlerde geçirilýändigini bellemek gerek. Bu ýagdaý Ýer ýüzünde dowam edýän COVID-19 pandemiýasy bilen şertlendirilendir. Şu hepde — BMG-de döwletleriň we hökümetleriň baştutanlarynyň gatnaşmagynda Baş Assambleýanyň nobatdaky mejlisiniň umumy geňeşmeleriniň hepdesi.

2021-nji ýylda döwlet Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygyny belleýän Türkmenistan Birleşen Milletler Guramasynyň ygtybarly hyzmatdaşy hökmünde strategik häsiýete eýe bolan köpýyllyk netijeli hyzmatdaşlygy has-da giňeltmegi ugur edinýändigini iş ýüzünde tassyklaýar.

BMG-niň Baş Assambleýasynyň 76-njy mejlisiniň gün tertibinde halkara gatnaşyklaryň ähli ugurlaryny öz içine alýan meseleleriň giň topary bar. Esasy temalaryň hatarynda bolsa dünýäde parahatçylygy we howpsuzlygy üpjün etmek, häzirki zamanyň ählumumy wehimlerine we howplaryna garşy hereket etmek, Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmek, ekologiýa we beýleki meseleler durýar. Pandemiýa garşy göreşmek hem-de netijeli köptaraplaýyn usullary işläp düzmek arkaly onuň täsirlerini ýeňip geçmek meselesine aýratyn üns berilýär.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow öz çykyşynda Türkmenistanyň ileri tutýan ugurlaryny we anyk başlangyçlaryny beýan etdi. Häzirki döwrüň möhüm meseleleri boýunça has kabul ederlikli çözgütleri gözläp tapmak hem-de ählumumy parahatçylygyň, abadançylygyň we ösüşiň bähbidine netijeli gatnaşyklary ösdürmekde tagallalary birleşdirmek şol başlangyçlaryň esasy maksadydyr.

Milli Liderimiz BMG-niň Baş sekretaryny hem-de ählumumy foruma gatnaşyjylary mübärekläp, ilki bilen, jenap Abdulla Şahidi Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň 76-njy mejlisiniň Başlygy wezipesine saýlanylmagy bilen gutlady hem-de oňa bu jogapkärli wezipede üstünlikleri arzuw edip, Türkmenistanyň oňa hemmetaraplaýyn ýardam etjekdigine we goldaw berjekdigine ynandyrdy.

Şeýle hem hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow jenap Wolkan Bozkyra 75-nji mejlisiň Başlygy hökmünde başarjaň we netijeli işi üçin tüýs ýürekden minnetdarlyk bildirdi.

Döwlet Baştutanymyz mejlise gatnaşyjylara ýüzlenip, dünýäniň häzirki ýagdaýy, syýasy, ykdysady, durmuş prosesleriniň häsiýeti we aýratynlyklary umumy baş maksada ýetmek ugrunda ählumumy parahatçylygy, howpsuzlygy, mundan beýläkki okgunly ösüşi, häzirki zaman dünýä tertibiniň binýadynda goýlan hukuk we institusional esaslary saklamak üçin şertleri üpjün etmegiň bähbidine döwletleriň hem-de iri halkara guramalaryň has ysnyşykly we utgaşykly gatnaşyklaryny talap edýär diýip belledi.

Şeýle gatnaşyklaryň netijeliliginiň derejesi köp babatda milli bähbitleriň hem-de ählumumy maksatlaryň we ileri tutulýan ugurlaryň arasynda umumy pikire gelnip bilinmegi bilen kesgitleniler diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow nygtady. Çemeleşmelerdäki we garaýyşlardaky çaprazlyklary, gapma-garşylyklary ýeňip geçmek bilen, strategik, uzak möhletli ösüş wezipelerini, ýiti umumydünýä — ekologiýa, energetika, azyk, suw serişdelerini adalatly paýlamak, garyplygy aradan aýyrmak, tebigy betbagtçylyklardan goranmak, terrorçylyga, neşe serişdeleri bilen bagly howplara, beýleki wehimlere garşy göreşmek meselelerini çözmekde biziň — dünýä bileleşiginiň agzalarynyň jogapkärçiligi, öňdengörüjiligi, syýasy erki ýeterlikmikä?

Munuň özi täze görnüşli howply ýokanja garşy göreşmek hem-de onuň ýaýramagy netijesinde ýüze çykan durmuş-ykdysady täsirleri azaltmak meselesine hem doly derejede degişlidir diýip, milli Liderimiz sözüni dowam etdi. Dogrusyny aýtmak gerek: dünýä bileleşiginiň bu ugurdaky tagallalary entek ýeterlik däldir. Galyberse-de, pandemiýa bu wehime garşy halkara derejede göreşmegiň gurallarynda düýpli ulgamlaýyn näsazlyklary ýüze çykardy diýip, döwlet Baştutanymyz diňe ähli agza döwletleriň we BMG-niň düzümleriniň birleşmeginiň umumy howpa garşy göreşmekde üstünlik gazanmak üçin şertleri üpjün etjekdigine ynam bildirdi. Şunda koronawirus meselesini syýasylaşdyrmaga, ony döwletara gatnaşyklarda täsir etmegiň guraly hökmünde ulanmaga orun bolmaly däldir.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Bütindünýä Saglygy Goraýyş Guramasynyň ählumumy saglygy goraýyş ulgamynda umumy wehimlere garşy durmakda utgaşykly, özara ylalaşykly jogaplary işläp taýýarlamak boýunça köptaraplaýyn gepleşikleriň esasy meýdançasy bolup durýandygyny nygtap, Türkmenistanyň ozal öňe süren, ylmy diplomatiýa ugry boýunça köptaraply hyzmatdaşlygy işjeňleşdirmäge gönükdirilen başlangyçlaryny ilerletmegi dowam etmäge taýýardygyny tassyklady. Şunuň bilen baglylykda, 76-njy mejlisiň barşynda şu halkara we sebit gurallaryny, ýagny Bütindünýä Saglygy Goraýyş Guramasynyň koronawirus ýokanjynyň genomyny öwrenmek üçin ýörite maksatnamasyny düzmek; Bütindünýä Saglygy Goraýyş Guramasynyň öýken sowuklama keseline garşy göreşmek boýunça köptaraplaýyn guralyny ýola goýmak; Bütindünýä Saglygy Goraýyş Guramasynyň Ýiti ýokanç keselleri bejeriş we olaryň öňüni alyş usulyýet merkezini; Merkezi Aziýada Epidemiologiýa, wirusologiýa we bakteriologiýa sebit merkezini döretmek meselelerini öwrenmäge girişmek teklip edildi.

Türkmenistan pandemiýanyň ýaramaz ykdysady täsirini azaltmak bilen baglylykda, BMG-niň aýry-aýry ugurlar boýunça işini güýçlendirmegi zerur hasaplaýar. Hususan-da, adatdan daşary ýagdaýlar şertlerinde halkara ulag ulgamlaryny dikeltmegiň we olaryň durnuklylygyny pugtalandyrmagyň üstünde işjeň işlemegiň möhümdigi nygtaldy. Munuň üçin oňat esas — Baş Assambleýanyň “Koronawirus keseliniň (COVID-19) pandemiýasy we ondan soňky döwürde durnukly ösüş üçin üznüksiz we ygtybarly halkara ýük daşamalary üpjün etmek maksady bilen, ulagyň ähli görnüşleriniň arabaglanyşygyny berkitmek” atly Kararnamasy bar. Bu resminama Türkmenistanyň başlangyjy boýunça 2021-nji ýylyň 29-njy iýulynda kabul edildi.

Milli Liderimiziň belleýşi ýaly, geçen döwürde ählumumy parahatçylygy we howpsuzlygy üpjün etmek, ýerli we sebit gapma-garşylyklarynyň ýitileşmegi bilen bagly çylşyrymly meseleler ýüze çykdy.

Şu şertlerde dünýä bileleşiginiň jogapkärli agzasy hökmünde Türkmenistan halkara meseleleri diňe parahatçylykly, syýasy-diplomatik serişdeler arkaly, BMG-niň Tertipnamasynyň, esasy Konwensiýalaryň hem-de beýleki halkara namalarynyň kadalarynyň we ýörelgeleriniň esasynda çözmäge yzygiderli goldaw bermegini dowam eder diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow belledi. Şunuň bilen baglylykda, parahatçylyk döredijiligiň we oňyn ylalaşykly çözgütleri gazanmagyň netijeli guraly hökmünde Bitaraplygyň mümkinçiliklerinden peýdalanmak, BMG-niň Baş Assambleýasynyň Türkmenistanyň başlangyjy boýunça 2020-nji ýylyň 7-nji dekabrynda kabul edilen “Halkara parahatçylygy, howpsuzlygy saklamakda we pugtalandyrmakda hem-de durnukly ösüş işinde bitaraplyk syýasatynyň orny” atly Kararnamasynyň düzgünlerini ornaşdyrmak üçin netijeli çäreleri görmegiň meýilleşdirilýändigi nygtaldy.

Mälim bolşy ýaly, şu ýyl BMG-niň Baş Assambleýasy tarapyndan «Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly» diýlip yglan edildi diýip, milli Liderimiz belledi. Bu çözgüdiň başyny başlamak bilen, ýurdumyz parahatçylyk we birek-birege hormat goýmak, gatnaşyklar medeniýetini pugtalandyrmak, häzirki döwürde döwletara gatnaşyklarda ýüze çykan ynanyşmak ýetmezçiligini aradan aýyrmak maksady bilen, halkara derejede uly işleri geçirdi. Türkmenistan «Parahatçylyk we ynanyşmak ýylynyň» çäklerinde çäreleri tamamlamak bilen, şu ýylyň dekabr aýynda Aşgabatda “Parahatçylyk we ynanyşmak syýasaty — halkara howpsuzlygyň, durnuklylygyň we ösüşiň binýady” atly halkara maslahaty geçirmegi meýilleşdirýär diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow BMG-ä agza döwletleri we halkara guramalary bu çärä işjeň gatnaşmaga çagyrdy.

Şunda biz şu ýyl başlanylan ynanyşmak hem-de gatnaşyklar medeniýeti meselesi dünýä jemgyýetçiliginiň üns merkezinde galmaly we BMG-niň strategik gün tertibiniň hemişelik düzüm bölegi bolmaly diýip hasap edýäris diýip, döwlet Baştutanymyz Merkezi Aziýada gepleşikler gurallaryny ösdürmek maksady bilen, Baş Assambleýanyň “Merkezi Aziýa sebitinde parahatçylygy, durnuklylygy we durnukly ösüşi üpjün etmek maksady bilen, sebit we halkara hyzmatdaşlygy pugtalandyrmak” atly Kararnamasynyň taslamasyny işläp taýýarlamagy teklip etdi. Bu resminama garalmagy hem-de onuň kabul edilmegi 2021-nji ýylyň 6-njy awgustynda Türkmenistanda geçirilen Merkezi Aziýanyň döwlet Baştutanlarynyň konsultatiw duşuşygynyň jemleýji resminamasynda beýan edilen Merkezi Aziýa ýurtlarynyň halkara başlangyçlarynyň durmuşa geçirilmegine ýardam berer diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow belledi.

Milli Liderimiziň nygtaýşy ýaly, şol bir wagtda Merkezi Aziýa hem-de Hazar sebitinde halkara parahatçylygyny, howpsuzlygy we durnukly ösüşi saklap galmak meseleleriniň özara baglanyşyklydygyna hem-de aýrylmazdygyna göz ýetirmek bilen, Türkmenistan “Merkezi Aziýa — Hazar sebiti” atly parahatçylyk, ynanyşmak we hyzmatdaşlyk zolagyny döretmegi teklip edýär. Biziň ýurdumyz bu nusga ählumumy parahatçylygyň we ösüşiň bähbitlerine köptaraplaýyn hyzmatdaşlygyň pugtalandyrylmagyna gönükdirilen başlangyçlary ilerletmek üçin meýdança hökmünde garaýar.

Döwlet Baştutanymyz çykyşynyň dowamynda häzirki wagtda bütin dünýäniň ünsüniň Owganystana gönükdirilendigini belläp, bu ýurtda ýagdaýyň çylşyrymlylygyna galýandygyny, emele gelýän häkimiýet hem-de jemgyýet edaralarynyň örän durnuksyzdygyny nygtady. Şoňa görä-de, bu ýurtdaky ýagdaýa baha bermäge örän oýlanyşykly çemeleşilmelidir, sözlerde hem, işlerde hem jogapkärçilik talap edilýär diýip, milli Liderimiz belledi.

Owganystandaky ýagdaýlar üýtgedi, olara bolan garaýyşlarda ideologik tarapgöýlükden, könelişen öýke-kinelerden, şowakörlükden hem-de lenç edilen garaýyşlardan gaça durup, ozaly bilen, uruşlardan we heläkçiliklerden ýadan, parahat, asuda durmuş barada arzuw edýän owgan halky hakynda alada edilmelidir diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow nygtady.

Türkmenistan Owganystan bilen gatnaşyklary ösdürip, dostluk hem-de hoşniýetli goňşuçylyk ýörelgelerini, şeýle hem iki ýurduň halklarynyň taryhy we medeni ösüş umumylygyny hemişe bu gatnaşyklaryň esasynda goýýar. Biziň ýurdumyz Owganystanyň syýasy durnuklylygyna hem-de howpsuzlygyna, doganlyk owgan halkynyň abadançylygyna we jebisligine hemişe çuňňur gyzyklanma bildiripdi we şeýle bolmagynda-da galýar diýip, milli Liderimiz biziň döwletimiziň gapma-garşylyklaryň parahatçylykly, syýasy-diplomatik ýollar arkaly çözülmegine berk ygrarlydygyny tassyklady.

Türkmenistanyň Owganystandaky ýagdaýyň tizden-tiz kadalaşdyrylmagy ugrunda çykyş edýändigini aýdyp, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow emele gelýän döwlet düzümleriniň bütin owgan halkynyň abadançylygyna we bähbitlerine netijeli işläp biljekdiklerine umyt bildirdi. Türkmenistan öz tarapyndan, ozalkysy ýaly, Owganystana hemmetaraplaýyn ykdysady goldaw we ynsanperwerlik kömegini berer diýip, milli Liderimiz belledi.

Biz energetika, ulag we kommunikasiýa ulgamlarynda owgan tarapynyň gatnaşmagynda eýýäm başlanylan taslamalaryň üstünlikli tamamlanmagyny hem-de täze düzümleýin taslamalaryň durmuşa geçirilmegini berk ugur edinýäris diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow bu meselä Owganystanyň ykdysadyýetiniň we durmuş ulgamynyň gaýtadan dikeldilmeginiň, goňşy ýurduň dünýä hojalyk gatnaşyklaryna deňhukukly, özara bähbitli esasda goşulyşmagynyň örän möhüm şerti hökmünde garalýandygyny belledi. Owganystanda parahatçylygyň, ylalaşygyň hem-de bitewüligiň tizden-tiz berkarar bolmagy üçin degişli gatnaşyklaryň ýola goýulmagyna, zerur şertleriň döredilmegine goňşy we bitarap döwlet hökmünde goldaw bermäge Türkmenistanyň taýýardygy üýtgewsizligine galýar.

Milli Liderimiz bu gezekki mejlisiň dowamynda Türkmenistanyň Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmek üçin giň hyzmatdaşlyk gatnaşyklarynyň dowam etjekdigine bil baglaýandygyny hem-de häzirki döwürde netijeli özara gatnaşyklaryň we Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmekde ählumumy, sebitleýin hem-de milli gurallaryň iş ýüzünde utgaşdyrylmagynyň ileri tutulýan ugur bolup durýandygyny belledi.

Biziň ýurdumyz 2030-njy ýyla çenli döwür üçin durnukly ösüş babatdaky Gün tertibiniň degişli derejede maliýeleşdirilmegini üpjün etmek meselesiniň ilerledilmegini esasy ugur edinýär diýip, döwlet Baştutanymyz ýakyn wagtda ösüşi maliýeleşdirmek boýunça nobatdaky halkara maslahatyny guramagyň zerurdygyny belledi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Aral deňzi baradaky meseläni gozgap, dünýä bileleşiginiň bu ekologik heläkçiliginiň täsirini peseltmek meselelerine yzygiderli üns bermegine Türkmenistanyň aýratyn ähmiýet berýändigini belledi. Hususan-da, bu mejlisiň dowamynda biziň ýurdumyzyň sebit boýunça hyzmatdaşlary bilen bilelikde BMG-niň Aral deňziniň sebiti üçin Ýörite maksatnamasynyň döredilmegi ugrunda tagalla etjekdigi nygtaldy.

Ynsanperwerlik ugrundaky meseleler BMG bilen hyzmatdaşlygyň gün tertibiniň esasy ugurlarynyň biri bolup durýar diýip, milli Liderimiz sözüni dowam etdi.

2021 — 2025-nji ýyllarda BMG-niň Durmuş ösüşi komissiýasynyň agzasy hökmünde Türkmenistan onuň ýaşlaryň işi, däp bolan maşgala gatnaşyklaryny pugtalandyrmak we beýleki ugurlar boýunça durmuş goraglylygynyň ylalaşykly çemeleşmelerini hem-de hereketlerini işläp taýýarlamak babatda baş utgaşdyryjy edara hökmündäki ornunyň berkidilmegine ýardam bermäge taýýardyr.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow ikitaraplaýyn hyzmatdaşlykda migrasiýa syýasatynyň üýtgewsiz möhüm ugur hökmünde saklanýandygyny aýdyp, BMG-niň Bosgunlaryň işi boýunça Ýokary komissarynyň Maksatnamasynyň Ýerine ýetiriji komitetiniň hemişelik agzasy bolmak bilen hem-de bu ugurdaky çylşyrymly ynsanperwer ýagdaýlaryň çözgüdi babatda ägirt uly tejribe toplan Türkmenistanyň bu ählumumy wezipäni çözmäge öz goşandyny goşmaga taýýardygyny tassyklady.

Bizi umumy garaýyşlar, umytlar, wehimler hem-de howplar birleşdirýär. Halkara ýa-da sebit we milli derejelerdäki çylşyrymly meseleleri bilelikde çözmekde toplanylan tejribe has gymmatlydyr diýip, döwlet Baştutanymyz Türkmenistanyň hyzmatdaşlary bilen bilelikde Milletler Bileleşiginiň öňünde durýan wehimleri ýeňip geçmekde täze çemeleşmeleri we ýollary gözlemek boýunça tejribe alyşmaga taýýardygyny aýtdy.

— Biz BMG bilen hyzmatdaşlyga, emele gelen ählumumy howpsuzlygyň öňüni almak işinde, pandemiýa ýokanjynyň täsirlerini ýeňip geçmekde, ykdysady, durmuş, ekologiýa, ynsanperwer we beýleki ulgamlarda meýilnamalaryň hem-de maksatnamalaryň durmuşa geçirilmeginde onuň syýasy-diplomatik tagallalara işjeň gatnaşmaga, goldaw bermäge üýtgewsiz ygrarlydygymyzy mälim edýäris — diýip, milli Liderimiz belledi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow çykyşynyň ahyrynda Türkmenistan üçin Birleşen Milletler Guramasy bilen hyzmatdaşlygyň ileri tutulýan strategik ugur, dünýägaraýşymyz, halkara giňişlikde alyp barýan ähli işlerimiziň möhüm binýady bolandygyny we şeýle bolmagynda galýandygyny belledi.

Döwlet Baştutanymyzyň çykyşy uly üns bilen diňlenildi.

Biziň ýurdumyzyň milli Liderimiziň baştutanlygynda Birleşen Milletler Guramasynyň çäklerinde netijeli gatnaşyklara ygrarlydygyny ýene-de bir gezek tassyklap, dünýäniň gün tertibiniň möhüm meselelerini çözmekdäki öňdengörüjilikli çemeleşmelerini mälim etdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň möhüm teklipleri şonuň aýdyň subutnamasy bolup, olar Milletler Bileleşiginiň agza döwletleriniň doly makullamagyna we goldawyna eýe boldy hem-de BMG-niň Baş Assambleýasynyň ýörite Kararnamalary bilen berkidildi hem-de esasy ugurlarda netijeli halkara gatnaşyklary giňeltmek, sebitde we dünýäde Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmek boýunça täze netijeli başlangyçlar öňe sürüldi.

Hormatly Prezidentimiz: «Oba hojalyk pudagyny ýokary girdejili ulgama öwürmek möhüm bolup durýar. Bu maksatlar üçin obasenagat toplumynyň köpugurly mümkinçiliklerini herekete getirmekde täze, netijeli usullary peýdalanmak, ylmyň we tehnikanyň öňdebaryjy gazananlaryny, iň gowy dünýä tejribesini giňden ornaşdyrmak zerurdyr» diýip belleýär. Soňky ýyllarda döwlet Baştutanymyzyň taýsyz tagallalary netijesinde ýurdumyzyň oba hojalyk pudagyny döwrüň talaplaryna laýyklykda kämilleşdirmek boýunça düýpli işler alnyp barylýar. Dünýäniň öňdebaryjy kompaniýalarynyň öndürýän kämil oba hojalyk tehnikalary yzygiderli satyn alynýar. Sanly telematik ulgam boýunça işleýän oba hojalyk tehnikalaryna uly ähmiýet berilýär. Golaýda hem dünýä belli «John Deere» kompaniýasynyň kämil tehnikalary, tirkeg gurallary ýurdumyzyň oba hojalyk toplumyna, bu ugurdaky önümçilikler bilen meşgullanýan telekeçilere gelip gowuşdy.

Bu pudaga kämil tehnologiýalaryň ornaşdyrylmagy ekiş döwründe «akylly» (smart) traktorlaryň GPS ulgamynyň üsti bilen bu işleri gije-gündiz diýmän ýerine ýetirmek mümkinçiligini döredýär. Ekiş döwründen soň, suw tutmak döwri başlanýar. Topragyň aşagynda ýerleşdirilýän «akylly» sensorlar gerek bolan suwy kesgitleýär we bu işi awtomatik görnüşde ýerine ýetirýär. Soňra zyýanly mör-möjeklerden ekinleri goramak üçin ornaşdyrylan sanly ulgam, ýagny topraga ýerleşdirilen «akylly» sensorlar olaryň öňüni almakda gerekli işleri ýerine ýetirýär. Hasyl ýygnalýan döwürde hem ornaşdyrylan sanly tehnologiýalar ony awtomatik görnüşde ýygnap berýär.

«Akylly» kameraly dronlaryň kömegi bilen oba hojalyk pudagynda ekinleriň ýa-da mal sürüleriniň üstünden olary surata alyp, ýörite niýetlenilen sensorlar bilen ekinleriň ýa-da ownuk we iri şahly mallaryň saglyk ýagdaýy baradaky maglumatlary alyp bolýar. Hatda bu «akylly» sensorlary öýjükli telefonlarymyza birikdirip, maglumatlary yzygiderli alyp bilmek mümkinçiligimiz hem bar. Ornaşdyrylýan sanly tehnologiýalar ekinleriň suwlama, howalandyrma, dermanlama, hatda hasyl wagtyny awtomatik görnüşde bize görkezip bilýär. Mahlasy, bu tehnologiýalar adamlara oba hojalygyndaky işleri ýalňyşsyz ýerine ýetirmek üçin giň mümkinçilikleri döredýär.

Ekerançylyga döredijilikli çemeleşmeleriň ornaşdyrylmagy uly ähmiýete eýedir. Bu çemeleşmelere meýdanlaryň elektron kartasy, takyk meteomaglumatlar, sensorlar we duýduryjylar, kosmomonitoring we beýleki çözgütler degişli edilip, olar oba hojalyk önümlerini öndürijileriň ýitgilerini azyndan 25 göterime çenli azaltmaga mümkinçilik berýär. Şeýle-de önüm öndürijileriň zerur bolan maglumatlar bilen wagtynda üpjün edilmegi alyş-satyş bilen bagly harajatlaryň peselmegine, önümleri meýdandan sarp edijä ýetirmekleri ýönekeýleşdirmäge we hünär derejeli işçi güýjüne bolan zerurlygy üpjün etmäge ýardam berýär.

«Akylly» tehnologiýalaryň maldarçylykda ornaşdyrylmagy mallaryň baş sanyna bolan gözegçiligi amala aşyrmaga we sürüleri netijeli dolandyrmaga, ýyladyş ulgamy bolan ýataklaryň özbaşdak dolandyrylmagyny üpjün etmäge, sanly gurşawda harajatlaryň hasabatyny we seljermelerini alyp barmaga şert döredýär.

Häzirki wagtda Türkmenistanda obasenagat toplumyny döwlet tarapyndan goldamagyň bitewi ulgamy netijeli hereket edýär. Onuň esasy ugurlarynyň biri-de, maýa goýmakdan ybaratdyr. Şol maýa goýumlar obasenagat toplumynyň hem-de hyzmat ediş pudaklarynyň düzümini döwrebaplaşdyrmaga, şol sanda oba hojalyk önümlerini gaýtadan işleýän kärhanalary, mineral dökünleri öndürmek boýunça zawodlary gurmaga gönükdirilýär. Ýerleri suwlulandyrmaga we işläp bejermäge, öňdebaryjy serişde tygşytlaýjy tehnologiýalary, iň täze ylmy-tehniki işläp taýýarlamalary ornaşdyrmaga uly maliýe serişdeleri bölünip berilýär. Daýhan birleşikleri, kärendeçiler we oba hojalyk önümlerini öndürijiler zerur bolan tehnika, dökün we tohum bilen üpjün edilýär. Ekerançylar üçin häzirki zaman traktorlary, kombaýnlardyr ekiş gurallary we beýlekiler satyn alynýar, ulanyş möwritini geçiren oba hojalyk tehnikalary gaýtadan dikeltmäge meýilli daýhanlara we hususy telekeçilere muzdsuz berilýär.

Milli ykdysadyýetimiziň pudaklarynda öňdebaryjy, innowasion tehnologiýalara esaslanýan sanly ulgamy işjeň ornaşdyrmakda giň mümkinçilikleri döredip berýän hormatly Prezidentimiziň jany sag, ömri uzak, il-ýurt bähbitli, döwlet ähmiýetli işleri mundan beýläk hem rowaç bolsun!

Bahar ÇARYÝEWA,

Türkmenistanyň Magtymguly adyndaky Ýaşlar guramasynyň Aşgabat şäheriniň Köpetdag etrap geňeşiniň hünärmeni.

GARAŞSYZLYK —  ÖSÜŞLERIŇ GÖZBAŞY

Garaşsyz, Bitarap Watanymyzyň iň täze taryhy, gazanýan üstünliklerimiziň hem-de ösüşlerimiziň ählisi mukaddes Garaşsyzlygymyzdan gözbaş alýar. Taryh üçin gysga bolan döwürde ata Watanymyz Türkmenistan ösüşiň demokratik ýoluna gyşarnyksyz eýerýändigini, dünýäniň ähli döwletleri bilen deňhukukly, dostlukly gatnaşyklara, iki tarapa-da bähbitli hyzmatdaşlyga ygrarlydygyny tassyklady. Garaşsyzlyk ýyllary içinde ýurdumyz kuwwatly we abadan döwlet hökmünde dünýädäki abraýyny has-da berkidip, dünýäniň ösen döwletleriniň hataryna goşulyp, halkara jemgyýetçiligiň deňhukukly agzasyna öwrüldi. Garaşsyz Watanymyz bu gün Gahryman Arkadagymyzyň parasatly baştutanlygynda ygtybarly, açyk, howpsuzlygy kepillendirýän hyzmatdaşa, parahatçylygyň merkezine öwrülen, umumadamzat bähbitli başlangyçlary öňe sürýän döwletdir.

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe Gahryman Arkadagymyzyň baştutanlygynda Diýarymyzyň abadanlaşdyrylan, ýokary hilli ýaşaýyş jaý toplumlary gurulýan, öňdebaryjy tehnologiýaly iri senagat toplumlary döredilýän obadyr şäherçelerini, etrap merkezlerini, şäherlerini synlanyňda, ertirlerimiziň nurana, geljegimiziň ýagty boljakdygyna ynamymyz has-da berkeýär. Hormatly Prezidentimiziň durmuşa geçirýän giň gerimli özgertmeleri, milli ykdysadyýetimiziň ähli pudaklarynyň sanlylaşdyrylmagy döwletimiziň durnukly durmuş-ykdysady ösüşini üpjün edip, halkymyzyň hal-ýagdaýyny düýpli ýokarlandyrýar.

Mukaddes Garaşsyzlygymyzyň şöhratly ýyllary içinde milli ykdysadyýetimiziň kuwwatlanmagynyň netijesinde, ýurdumyzyň taryhynda ilkinji gezek diňe bir umumymilli we sebitleýin däl-de, eýsem halkara ähmiýetli iri taslamalara badalga berlip, olar üstünlikli durmuşa geçirilýär. Amala aşyrylýan bu taslamalar ykdysadyýetimiziň esasy pudaklarynyň döwrebap ýagdaýa getirilmegini, olaryň öňdebaryjy tehnikalar we tehnologiýalar bilen enjamlaşdyrylmagyny, senagatyň we halk hojalygynyň ähli pudaklarynyň tilsimat taýdan täzeden enjamlaşdyrylmagyny üpjün etdi.

Ýurdumyzda ykdysady özgertmeler «Türkmenistanyň durmuş-ykdysady ösüşiniň 2011 — 2030-njy ýyllar üçin Milli Maksatnamasy», «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasy» esasynda durmuşa ornaşdyrylyp, olar toplumlaýyn we köpugurly häsiýete eýedigi bilen tapawutlanýar. Bu maksatnamalara laýyklykda, halk hojalygynyň netijeliligini hemmetaraplaýyn ýokarlandyrmak, ýurdumyzyň içerki bazarlarynda uly islegden peýdalanýan we dünýä bazarynda bäsdeşlige ukyply önümçiligi döwrebap ösdürmek, milli ykdysadyýetimiziň ähli pudaklaryny deňeçer ösdürmek, olary çig mallyk maksatlardan taýýar önüm öndürmäge ugrukdyrmak, senagatda we oba hojalygynda gaýtadan işleýän önümçilikleri ösdürmek, transmilli ulag aragatnaşyklaryny, ykdysadyýetiň erkin telekeçilik zolaklaryny, halkara syýahatçylyk zolaklaryny döretmek arkaly ýurduň amatly geosyýasy ýagdaýyny pugtalandyrmak, ýurduň ykdysadyýetini dünýäniň hojalyk gatnaşyklaryna işjeň amal etmek boýunça diwersifikasiýalaşdyrmak we düzüm taýdan üýtgedip guramak, industrial-innowasion taýdan ösdürmek esasynda ykdysadyýeti döwrebaplaşdyrmak, tebigy baýlyklary rejeli peýdalanmak, senagat we oba hojalyk önümçiligini intensiw ösdürmek, gaýragoýulmasyz durmuş meselelerini çözmek arkaly ýurduň sebitlerini durmuş-ykdysady taýdan birsydyrgyn ösdürmek, halk hojalygyny dolandyrmagyň tutuşlaýyn, çeýe we netijeli ulgamyny döretmek, pul-karz, salgyt-býujet we nyrhlar syýasatyny kämilleşdirmek, milli puly pugtalandyrmak, ykdysadyýeti maliýe taýdan sagdynlaşdyrmak ýaly esasy ugurlar boýunça işler amala aşyrylýar.

Mukaddes Garaşsyzlygymyzyň nurana şuglasynyň astynda parahatçylyk söýüji, hoşniýetli we ynsanperwer ýörelgelere eýerýän, özara bähbitli hyzmatdaşlyk etmegi ileri tutýan Bitarap Watanymyzyň dünýädäki at-abraýy barha ýokarlanýar. Garaşsyz, Diýarymyz Ýer ýüzüniň halklarynyň dost-doganlyga, abadançylyga, parahatçylyga ymtylýan döwründe diňe milli bähbitlerimize däl, eýsem halkara bileleşigiň ählumumy maksatlaryna laýyk gelýän giň hyzmatdaşlyk syýasatyny ýöredýän hemişelik Bitarap döwletdir. Garaşsyz, Bitarap döwletimiz milli Liderimiziň baştutanlygynda dünýäniň ösüşiniň täze şertlerini, milli we umumadamzat bähbitlerini nazara alyp, abraýly halkara guramalar bilen köpugurly hyzmatdaşlygy alyp barýar.

Garaşsyz Watanymyzy mundan beýläk-de ösdürmek, bagtyýar durmuşymyz hem-de beýik geljegimiz üçin gijesini gündiz edip işleýän hormatly Prezidentimiziň janynyň sag, belent başynyň aman, ömrüniň uzak bolmagyny arzuw edýäris.

Goçmyrat ÇÖRLIÝEW,

TKA-nyň Gubadag etrap birleşmesiniň başlygy.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň tabşyrygy boýunça Daşary işler ministrliginde Birleşen Milletler Guramasy bilen bilelikdäki «Ählumumy pandemiýa bilen baglanyşykly köpdürli töwekgelçilikleri we howplary azaltmak üçin habarlylygy ýokarlandyrmak we bu işe ýaşlary çekmek» atly Maksatnama gol çekmek dabarasy boldy. BMG tarapyndan resminama BMG-niň Türkmenistandaky hemişelik utgaşdyryjysy Dmitriý Şlapaçenko gol çekdi.

Bu taslama döwlet gullukçylarynyň mümkinçiliklerini ýerli derejede pugtalandyrmaga, şeýle hem ilatly ýerlerde toplumlaýyn hem-de adamlara niýetlenen usullar arkaly halkyň howpsuzlygyny üpjün etmäge çemeleşmegi göz öňünde tutmak bilen, «Türkmenistanda ýiti ýokanç keseliň pandemiýasyna garşy dessin durmuş-ykdysady çäreleriň Meýilnamasyny» amala aşyrmaga gönükdirilendir. Mundan başga-da, maksatnama aýry-aýry sebitleriň ýaşlaryna niýetlenip, olaryň işjeňligini ýokarlandyrmaga, ýerli bileleşikleriň ösüşine goşant goşmaga mümkinçilik berer.

Taslama Türkmenistanyň Hökümetiniň milli derejede Durnukly ösüş maksatlaryny Birleşen Milletler Guramasy bilen amala aşyrmaga gönükdirilen bilelikdäki işiniň çäklerinde durmuşa geçiriler.

Mälim bolşy ýaly, döwlet Baştutanymyz Ministrler Kabinetiniň 20-nji awgustda geçirilen mejlisinde Durnukly ösüş maksatlary hem-de BMG bilen hyzmatdaşlygy ösdürmek bilen baglylykda, ýurdumyzyň Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň 76-njy mejlisinde öňe süren ileri tutýan garaýyşlarynyň ähmiýetini nygtady. Mejlis 14-nji sentýabrda Nýu-Ýork şäherinde öz işine başlady.

Möhüm ugurlaryň birnäçesini özünde jemleýän wajyp halkara ähmiýetli resminama hökmünde metbugatda çap edilen bu ugurlar hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň oňyn teklipleri esasynda işlenip düzüldi.

Şolaryň biri-de halkara bileleşigiň tagallalaryny ählumumy howpa — täze görnüşli howply ýokanja garşy göreşe jemlemek hem-de onuň ýaýramagy bilen ýüze çykan durmuş-ykdysady täsirleri azaltmak bolup durýar. Şunuň bilen baglylykda, milli Liderimiz tarapyndan ozal öňe sürlen başlangyçlary we anyk teklipleri durmuşa geçirmek babatynda işler amala aşyrylar. Şolaryň hatarynda ylmy diplomatiýa ugry boýunça halkara hyzmatdaşlygy işjeňleşdirmek, Bütindünýä Saglygy Goraýyş Guramasynyň öýken sowuklama keseline garşy göreşmek boýunça köptaraplaýyn guralyny ýola goýmak, BSGG-niň koronawirus ýokanjynyň genomyny öwrenmek üçin Ýörite maksatnamasyny düzmek, BSGG-niň Ýiti ýokanç keselleri bejeriş we olaryň öňüni alyş usulyýet merkezini döretmek hem-de Merkezi Aziýada Epidemiologiýa, wirusologiýa we bakteriologiýa merkezini döretmek bar.

Häzirki şertlerde ählumumy parahatçylygy we howpsuzlygy pugtalandyrmak aýratyn ähmiýete eýedir. Şu gezekki mejlisiň dowamynda Türkmenistanyň Merkezi Aziýada parahatçylygy, howpsuzlygy we durnuklylygy pugtalandyrmaga, durnukly ösüşi üpjün etmäge gönükdirilen başlangyçlaryny durmuşa geçirmek boýunça degişli işler alnyp barlar.

Merkezi Aziýanyň häzirki zaman ählumumy geosyýasatynda eýeleýän möhüm ornuny ösdürmek, sebitde bolup geçýän özgerişleri dünýä gün tertibi bilen sazlaşdyrmak üçin Türkmenistan BMG-niň Baş Assambleýasynyň degişli Kararnamasynyň taslamasyny hödürleýär. Bu resminama milli Liderimiziň başlangyjy boýunça Merkezi Aziýanyň döwlet Baştutanlarynyň 6-njy awgustda ýurdumyzda geçirilen konsultatiw duşuşygynda beýan edilen halkara teklipleri BMG-niň çäklerinde ilerletmek üçin amatly şertleri döreder.

Mundan başga-da, BMG-niň Baş Assambleýasynyň 76-njy mejlisinde “Merkezi Aziýa — Hazar sebiti” atly parahatçylyk, ynanyşmak we hyzmatdaşlyk zolagyny döretmek teklibini beýan etmek göz öňünde tutulýar. Onuň şu ýyl Türkmenistanda geçiriljek VI Hazar sammitinde hukuk taýdan berkidilmegi maksadalaýyk hasaplanýar.

Ýurdumyz mundan beýläk-de ştab-kwartirasy Aşgabatda ýerleşýän BMG-niň Merkezi Aziýa üçin öňüni alyş diplomatiýasy boýunça sebit merkezine hemmetaraplaýyn goldaw berer. BMG-niň Baş Assambleýasynyň türkmen tarapynyň başlangyjy boýunça şu ýyl kabul eden, BMG-niň Merkezi Aziýa üçin öňüni alyş diplomatiýasy boýunça sebit merkeziniň işine degişli Kararnamasyny ýerine ýetirmegiň çäklerinde Baş Assambleýanyň 76-njy mejlisiniň barşynda Ýaşlar üçin öňüni alyş diplomatiýasy akademiýasy hem-de Merkezi Aziýa ýurtlarynyň zenanlarynyň dialogy ýaly halkara hyzmatdaşlygyň görnüşlerini ösdürmek meýilleşdirilýär.

Türkmenistanyň ileri tutýan garaýyşlarynyň hatarynda terrorçylyga garşy göreş alyp barmak wezipesi kesgitlenildi. Şunuň bilen baglylykda, halkara jemgyýetçilige BMG-niň Terrorçylyga garşy göreşmek müdirliginiň halkara taslamalar boýunça Aşgabatdaky edarasyny açmak meselesine garamak teklip ediler.

Türkmenistan dünýä we sebit derejesinde durnukly ösüşi gazanmak üçin köpugurly hyzmatdaşlygy pugtalandyrmaga aýratyn ähmiýet berýär. Ýurdumyz Birleşen Milletler Guramasynyň Ykdysady we Durmuş geňeşiniň agzasy bolmak bilen, Durnukly ösüş maksatlaryny amala aşyrmakda BMG-niň sebit ykdysady guramalary bilen gatnaşyklaryny giňeltmegi göz öňünde tutýar.

Şunuň bilen baglylykda, Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasyna başlyklyk etmeginiň çäklerinde BMG bilen YHG-nyň arasyndaky hyzmatdaşlyk hakynda Baş Assambleýanyň Kararnamasynyň taslamasy taýýarlanyldy. Bu resminamany kabul etmek we 76-njy mejlisiň dowamynda onuň düzgünlerini ýerine ýetirmek üçin degişli halkara çäreleri geçirmek meýilleşdirilýär.

DÖM-niň maksatlarynyň biri bolan energiýa çeşmelerine ählumumy elýeterliligi üpjün etmek bilen, BMG-niň “Hemmeler üçin durnukly energiýa” atly başlangyjy bilen bilelikde, bu mesele boýunça halkara forumy guramak teklip edilýär.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň ulag ulgamynda halkara hyzmatdaşlygy berkitmäge gönükdirilen tekliplerini durmuşa geçirmek maksady bilen, 2022-nji ýylda Türkmenistanda deňze çykalgasy bolmadyk ösüp barýan ýurtlaryň ministrleriniň halkara maslahatyny guramak göz öňünde tutulýar. Mundan başga-da, BMG-niň howandarlygynda sebitara ulag aragatnaşygyny ösdürmek boýunça Ýörite maksatnamanyň döredilmegini teklip etmek maksadalaýyk hasaplanýar. Şeýle hem milli Liderimiziň BMG-niň çäklerinde pes uglerodly energetikany ösdürmek boýunça Strategiýany hem-de wodorod energetikasyny ösdürmek üçin halkara “Ýol kartasyny” düzmek baradaky tekliplerini durmuşa geçirmek boýunça işleri amala aşyrmak göz öňünde tutulýar. Şu maksatlar bilen, BMG-niň Senagat ösüşi boýunça guramasy, Daşky gurşaw boýunça maksatnamasy hem-de Ösüş maksatnamasy babatynda hyzmatdaşlygy güýçlendirmek göz öňünde tutulýar.

2021 — 2025-nji ýyllar üçin döwürde BMG-niň Durmuş ösüşi boýunça komissiýasynyň agzasy bolmak bilen, Türkmenistan köpugurly ynsanperwer hyzmatdaşlygy ösdürmek bilen baglylykda, milli, sebit we ählumumy strategiýalaryň, maksatnamalaryň hem-de meýilnamalaryň durmuşa geçirilmegine üns bermegi teklip edýär.

Dünýäde emele gelen migrasiýa ýagdaýlaryny nazara alyp, BMG-niň Bosgunlaryň işi boýunça Ýokary komissarynyň müdiriýeti hem-de Halkara Migrasiýa Guramasy bilen gatnaşyklary işjeňleşdirmek maksadalaýyk hasaplanýar.

Şeýle hem ýurdumyzyň BMG-niň Bilim, ylym we medeniýet meseleleri boýunça guramasynyň işine gatnaşmagyny giňeltmek meýilleşdirilýär. Hususan-da, Türkmenistanyň Hökümetara okeanografiýa komissiýasynyň Ýerine ýetiriji geňeşiniň hem-de Bedenterbiýe we sport boýunça Hökümetara komitetiniň agzalygyny doly möçberde ulanmak hem-de onuň ÝUNESKO-nyň 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Halkara gidrologiýa maksatnamasynyň Hökümetara geňeşiniň düzümine saýlanmagyny üpjün etmek meýilleşdirilýär.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Ministrler Kabinetiniň agzalan mejlisinde Garaşsyz, Bitarap Watanymyzyň köptaraplaýyn, şeýle hem ikitaraplaýyn görnüşde, şol sanda abraýly halkara guramalaryň çäklerinde netijeli hyzmatdaşlyga üýtgewsiz ygrarlydygyny nygtady. Ýurdumyz BMG bilen hemişe täze many-mazmun bilen baýlaşýan köpugurly strategik hyzmatdaşlygy alyp barýar. Türkmenistanyň halkara gatnaşyklaryň wajyp ugurlary boýunça öňe sürýän anyk başlangyçlary şuňa ýardam etmäge gönükdirilendir diýip, döwlet Baştutanymyz belledi. Ýurdumyz tarapyndan öňe sürülýän tekliplerde häzirki döwrüň şertlerini hasaba almak bilen, hyzmatdaşlygy ösdürmegiň geljegi uly ugurlary beýan edilýär.

Şunuň bilen baglylykda, Türkmenistan BMG-niň Baş Assambleýasynyň 76-njy mejlisiniň işine gatnaşmagyna Milletler Bileleşiginiň deňhukukly agzasy hökmündäki alyp barýan yzygiderli işiniň dowamy hökmünde garaýar.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow bular barada aýdyp, ýurdumyzyň BMG-niň Baş Assambleýasy tarapyndan iki gezek ykrar edilen hemişelik Bitaraplyk hukuk derejesine esaslanýan daşary syýasat strategiýasynyň milli bähbitlere hem-de dünýä bileleşiginiň uzak möhletleýin maksatlaryna laýyk gelýändigini nygtady. Bu strategiýa BMG-niň Tertipnamasynyň ýörelgelerine laýyk gelýär we dürli ulgamlarda bilelikdäki özara bähbitli taslamalary durmuşa geçirmek üçin ygtybarly binýat bolup hyzmat edýär.

(TDH)

«Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýyly diýlip yglan edilen 2021-nji ýylda mukaddes Garaşsyzlygynyň şanly 30 ýyllygyny toýlaýan eziz Watanymyz Türkmenistan halkara neşirleriň ünsüni özüne çekýär. Bu şanly sene mynasybetli Diýarymyzda we daşary ýurtlarda dürli çärelerdir dabaralar geçirilýär hem-de Garaşsyzlyk ýyllarynda Türkmenistanyň gazanan üstünliklerine bagyşlanan, owadan bezelen ýörite neşirler çap edilýär.

Baýramçylygyň öňüsyrasynda Türkmenistanyň Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygyna bagyşlanyp, Türkiýe Respublikasynda “Yerli düşünce” we “Istanbool Today”, Awstriýa Respublikasynda “Galkynysh”, Hindistanda “Business Central Asia” hem-de Pakistanda “The Diplomatic Insight” žurnallarynyň ýörite sanlary neşir edildi.

Dostlukly ýurtlarda çap edilen neşirlerde ýurdumyzyň Garaşsyzlygynyň taryhy, syýasatda, ykdysadyýetde, durmuş we hukuk ulgamynda, ylymda, medeniýetde hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň baştutanlygynda gazanylan üstünlikler barada giňişleýin gürrüň berilýär. Şeýle hem Türkmenistanyň dünýäniň ýurtlary bilen özara bähbitli hyzmatdaşlygy ösdürmeginiň geljegi, sebitiň döwletleriniň arasynda hoşniýetli goňşuçylyk gatnaşyklarynyň has-da pugtalandyrylyşy baradaky makalalar çap edildi.

Mundan başga-da, bu neşirlerde şu ýylyň awgust aýynda Türkmenistanda, «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda geçirilen Merkezi Aziýanyň döwlet Baştutanlarynyň konsultatiw duşuşygy barada giňişleýin maglumat berilýär. Şolarda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň halkara forumyň çäklerinde öňe süren başlangyçlary, ýurdumyzyň oňyn daşary syýasatynyň ileri tutulýan ugurlary, energetika we ekologiýa diplomatiýasy baradaky makalalar giň okyjylar köpçüligine ýetirilýär.

Şeýle hem žurnallaryň sahypalarynda şu ýyl toýlanylan ýene-de bir şanly senä — paýtagtymyz Aşgabadyň maý aýynda bellenip geçilen 140 ýyllygyna bagyşlanan makalalar ýerleşdirildi.

Bu neşirlerde ýerleşdirilen makalalaryň awtorlary, hususan-da, görnükli syýasatçylar, ýokary okuw mekdepleriniň professorlary we mugallymlary, öňdebaryjy metbugat neşirleriniň ýolbaşçylary türkmen Bitaraplygynyň aýratynlygy, sebitde durnuklylygy saklamakda eýeleýän orny barada gürrüň berýärler. Şunuň bilen baglylykda, ýurdumyzyň energetika, ulag, suw diplomatiýalary babatda halkara başlangyçlary we anyk çäreleri barada aýratyn durlup geçilýär. Şol işleriň ählumumy parahatçylygyň we howpsuzlygyň pugtalandyrylmagyna hem-de Durnukly ösüş maksatlarynyň netijeli amala aşyrylmagyna gönükdirilendigi nygtalýar.

Mundan başga-da, žurnallaryň sahypalarynda milli parlamentiň iki palataly görnüşe geçmegi bilen baglylykda, ýurdumyzda bolup geçen ähmiýetli durmuş-syýasy wakalar baradaky teswirlere we maglumatlara hem aýratyn orun berilýär.

Türkmenistanyň mukaddes Garaşsyzlygynyň şöhratly 30 ýyllygyna bagyşlanyp, ýurdumyzyň we paýtagtymyzyň durmuşyna, Türkmenistanyň medeniýetine, milli mirasyna, aýdym-saz sungatyna, taryhy ýadygärliklerine, dürli pudaklarda alnyp barylýan işlere degişli owadan suratlar bilen bezelip çykarylan žurnallaryň şu sanlarynyň öňde goýan esasy wezipeleriniň biri Beýik Ýüpek ýolunyň ýüreginde ýerleşen, güýçli depginler bilen ösýän döwlet bolan Garaşsyz, Bitarap Türkmenistanyň gazanan üstünlikleri bilen tanyşdyrmakdan ybarat boldy.

Meşhur daşary ýurt neşirleriniň ýörite sanlarynyň çap edilmegi halkara bileleşigiň Türkmenistana uly mümkinçiliklere, baý serişde hem-de ykdysady gorlara, şeýle hem täsin taryhy-medeni mirasa eýe bolan ýurt hökmündäki barha artýan gyzyklanmasynyň ýene bir aýdyň subutnamasy boldy.

(TDH)

Mukaddes Garaşsyzlyk ýurdumyzyň halkara gatnaşyklaryny hem täze derejä göterdi. Bu barada hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow 2021-nji ýylyň 1-nji sentýabrynda talyplar we okuwçylar bilen geçiren duşuşygynda eden çuňňur manyly çykyşynda: «Garaşsyzlygymyzyň ilkinji günlerinden ýurdumyz parahatçylygy, dost-doganlygy dabaralandyrýan oňyn Bitaraplyk ýoluny saýlap aldy. Dünýä döwletleri, halkara guramalar bilen özara bähbitli gatnaşyklary ýola goýdy” diýip, aýratyn belläp geçdi.

Milli Liderimiziň pähim-paýhasyndan kemal tapan Berkarar döwletiň bagtyýarlyk döwri bolsa Garaşsyz Diýarymyzyň parahatçylyk söýüjilikli, ählumumy howpsuzlyga, giň halkara hyzmatdaşlyga esaslanýan daşary syýasatyna täze öwüşgin çaýdy, has takygy, ony täze many-mazmuna besledi. Bu gün Türkmenistan ata-baba gelýän dost-doganlyk ýörelgelerini rowaçlandyryp, hoşniýetli goňşuçylyk, özara peýdaly hyzmatdaşlyk ýörelgelerini äleme ýaýýar. Bu bolsa ýurdumyzyň halkara gatnaşyklar ulgamyndaky ähmiýetini hem-de ornuny has-da ýokarlandyryp, abraý-mertebesini barha artdyrýar.

Häzirki zamanyň möhüm meselelerini çözmäge, Ýer ýüzünde parahatçylygy we ählumumy howpsuzlygy berkitmäge işjeň gatnaşmak Garaşsyz, Bitarap Türkmenistanyň daşary syýasat ugrunyň esasy wezipeleriniň hatarynda durýar. Şonuň bilen bir wagtda, ýurdumyzyň dünýä döwletleriniň durnukly ösüşini üpjün etmegiň tarapdary bolup çykyş etmegi, bu babatda abraýly halkara guramalar bilen işjeň hyzmatdaşlyk alyp barmagy bellenen ugurda anyk hem ýokary netijeleri gazanmaga mümkinçilik berýär. Ýeri gelende aýtsak, Türkmenistan Birleşen Milletler Guramasynyň ýakyn hem ygtybarly hyzmatdaşy hökmünde uly abraýa eýedir. BMG-niň Baş Assambleýasy tarapyndan «2021-nji ýyl — Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly” atly Kararnamanyň kabul edilmeginiň özem ýurdumyzyň dün-ýäde parahatçylygy gorap saklamak, howpsuzlygy, durnukly ösüşi üpjün etmek, mahlasy, tutuş adamzadyň abadançylygy ugrundaky tagallalarynyň ykrar edilmesidir. Dünýäniň iň iri halkara guramasynyň 76-njy mejlisinde hem ýurdumyzyň syýasy meseleler, şeýle-de ykdysadyýet, energetika, ekologiýa, ynsanperwer ulgamlary we beýleki ugurlar boýunça anyk başlangyçlary beýan ediler. Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmäge, derwaýys sebit mese-lelerini üstünlikli çözmäge esaslanýan ýol-ýörelgelerimiz 17-nji sentýabrda Duşenbe şäherinde geçirilen Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasynyň sammitinde hem ýene bir gezek aýdyň ýüze çykdy. «Türkmenistan üçin ŞHG bilen gatnaşyklar biziň daşary gatnaşyklarymyzyň giň geografik we düzümleýin diwersifikasiýasyna ygrarlylyga esaslanýan halkara hyzmatdaşlyk strategiýasynyň möhüm ugrudyr” diýip, hormatly Prezidentimiz sammitde eden çykyşynda nygtady.

Hawa, Garaşsyzlyk daşary ýurtlar bilen ykdysady hyzmatdaşlygy ösdürip, halklar bilen dostlukly gatnaşyklary ýola goýmak üçin täze mümkinçilikleri açdy. Şol mümkinçilikleriň netijesinde döwletara gatnaşyklar hil taýdan täze mazmuna eýe bolup, ykdysady hyzmatdaşlyk giň gerimde ýaýbaňlandy. Bu bolsa ýurdumyzyň parahatçylyk söýüjilik, hoşniýetli goňşuçylyk we deňhukukly özara bähbitli hyzmatdaşlyk ýörelgelerinden gözbaş alýar we daşary ýurtly hyzmatdaşlaryň Garaşsyz Türkmenistana gyzyklanmasyny has-da artdyrýar. Munuň özi ýurdumyzyň uzak geljegi nazarlaýan syýasy we ykdysady bähbitlerini üpjün edýär.

Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllyk baýramçylygynyň uly dabaralara beslenýän günlerinde ýurdumyzyň halkara gatnaşyklaryndaky üstünlikleri barada söhbet etmek ýakymlydyr. Sebäbi Garaşsyzlyk halkymyzyň beýik geljeginiň altyn gapysydyr. Ol biziň üçin mukaddesdir, ezizdir. Bagtyýar halkymyz Garaşsyzlygyň aýdyň ýoly bilen ynamly öňe barýar. Bu ýol dost-doganlygyň, parahatçylygyň, ynanyşmagyň ýoludyr, milli Liderimiziň parasatly ýolbaşçylygynda Diýarymyzyň halkara abraýynyň has-da belende göterilýän ýoludyr.

Bize ajaýyp zamanany peşgeş beren hormatly Prezidentimiziň jany sag, ömri uzak, alyp barýan il-ýurt bähbitli, dünýä ähmiýetli beýik işleri hemişe rowaç bolsun!

Annatagan AMANOW

Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Halkara meseleler baradaky komitetiniň agzasy.

Düýn Ahal welaýatynyň Ak bugdaý etrabynyň Änew şäherinde täze, döwrebap ýaşaýyş jaýlarynyň ýene-de biriniň açylyp, bagtyýar maşgalalara sowgat edilmegi mukaddes Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllyk toýunyň baýramçylyk şatlygyna şatlyk goşdy. 4 gatly, 48 öýli ýaşaýyş jaýynyň açylyş dabarasy aýdym-sazyň hoş owazlary bilen utgaşdy.

Gurbannazar GURBANGULYÝEW,
Ahal welaýat Polisiýa müdirliginiň işgäri:

— Hormatly Prezidentimiz ýurdumyzyň her bir raýatynyň, şol sanda hukuk goraýjy edaralaryň işgärleriniň we olaryň maşgala agzalarynyň ýaşaýyş-durmuş derejesini yzygiderli ýokarlandyrmak ugrunda uly işleri durmuşa geçirýär. Şu günki ajaýyp waka hem şeýle tagallalaryň barha rowaç alýandygyny görkezýär. Bu gün welaýatymyzyň polisiýa edaralarynyň işgärleri üçin Änew şäherinde dört gatly, köp öýli döwrebap ýaşaýyş jaýy gurlup, dabaraly ýagdaýda ulanylmaga berilýär. Biziň maşgalamyza hem bu jaýdan 4 otagly öýüň açary gowşuryldy. Ýurdumyzyň naýbaşy toýuny täze jaýda garşylamak bagtyna eýe bolduk.

Agzybir maşgalamyz — gelnim, iki oglum we gyzym bar. Birnäçe ýyldan bäri welaýat Polisiýa müdirliginde işläp gelýärin. Hormatly Prezidentimiz ýurdumyzyň içeri işler edaralarynyň işgärleriniň netijeli işlemegi üçin giň mümkinçilikleri döredip berýär. Bu babatdaky bimöçber aladalar bize jemgyýetçilik tertibini üpjün etmekde, düzgün bozulmalarynyň öňüni almakda has-da jogapkärli çemeleşmäge iterýär. Şu ajaýyp günde içeri işler edaralarynyň işgärleriniň hem-de olaryň maşgala agzalarynyň ýaşaýyş-durmuş, gulluk we iş şertlerini yzygiderli gowulandyrmak ugrunda edýän taýsyz tagallalary üçin hormatly Prezidentimize, ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy Gurbanguly Berdimuhamedowa tüýs ýürekden alkyş aýdýarys.

Mähri HALMÄMMEDOWA,
Türkmenistanyň Agrar partiýasynyň Ak bugdaý etrap komitetiniň hünärmeni:

— Mukaddes Garaşsyzlygymyzyň 30 ýyllygynyň ýetip gelýän şanly senesi aýratyn joşgun, dürli maksatly desgalaryň açylyş dabaralary bilen utgaşýar. Etrabymyzyň merkezinde iki sany dört gatly döwrebap ýaşaýyş jaýynyň ulanylmaga berlenine köp wagt geçmänkä, şeýle kaşaň binalaryň ýene-de biriniň açylyş dabarasyna şaýat bolýandygymyza buýsanýarys.

Täze jaýlarda ildeşlerimiz üçin döredilen amatlyklar bilen tanyşdyk. Onda iki, üç, dört otagly giň we amatly öýler bar. Kömekçi otaglar hem göz öňünde tutulypdyr. Aşgabadyň «Demirbetonönümleri» kärhanasynyň ezber elli gurluşykçylarynyň guran täze ýaşaýyş jaýyndaky öýler zerur enjamlar bilen enjamlaşdyrylypdyr. Aşhana otagynyň enjamlaşdyryşy bizde aýratyn gyzyklanma döretdi.

Şanly toýuň öňüsyrasynda bolup geçýän şeýle şatlykly wakalar Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe Gahryman Arkadagymyzyň daşyna berk jebisleşen halkymyzyň eşretli durmuşda ýaşaýandygynyň, ýurdumyzda asudalygyň, bagtyýarlygyň höküm sürýändiginiň alamatydyr. Şeýle eşretli döwre, döwletli döwrana ýetiren hormatly Prezidentimiziň tutumly işleriniň hemişe rowaç bolmagyny arzuw edýäris.

Ýazga geçiren Aýdo ŞEKEROW.

Surata düşüren awtor.

Garaşsyzlyk ýyllarynda ykdysadyýetiň durnukly ösüşini gazanmak, adalatly raýat jemgyýetini berkarar etmek, halkyň abadan durmuşy üçin amatly şertleri döretmek ugrunda uly işler amala aşyryldy. 30 ýylyň içinde özgertmeleriň üstünlikli durmuşa geçirilmegi netijesinde ýurdumyzyň döwlet we jemgyýetçilik gurluşy düýpgöter özgerdi.

Gahryman Arkadagymyzyň maýa goýum syýasatynyň işjeň amal edilmegi bilen, ýurdumyzyň tebigy baýlyklaryny we mümkinçiliklerini ulanyp, ösen ulag-logistik düzümli, ýokary öndürijilikli täze pudaklar hem-de senagat kärhanalary döredildi. Türkmenistan özbaşdak ösüş ýolunda halkara syýasatda milli we ählumumy bähbitleri nazara alyp, oňyn Bitaraplyk derejesine esaslanyp hem-de hoşniýetli goňşuçylyk, birek-birege hormat goýmak, adalatlylyk, deňhukuklylyk ýörelgelerine berk eýerýär.

Dünýäde koronawirus ýokanjynyň giňden ýaýramagy döwletleriň ykdysadyýetlerine ýaramaz täsirini ýetirdi. Dowam edýän çylşyrymly maliýe-ykdysady ýagdaýlara garamazdan, ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň durnukly ösmegi üpjün edilýär. Bu bolsa hormatly Prezidentimiziň öňdengörüjilikli syýasaty esasynda ýurdumyzy ösdürmek boýunça kabul edilen maksatnamalaryň we meýilnamalaryň üstünlikli amala aşyrylýandygyny tassyklaýar. Munuň şeýledigini Türkmenistanda jemi içerki önümiň durnukly ösüşiniň üpjün edilýändigi hem görkezýär.

Ykdysadyýetimizi diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmegiň çäklerinde daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleri özümizde öndürmegiň, eksport harytlarynyň möçberlerini artdyrmagyň, elektron senagaty döretmegiň döwlet maksatnamalary üstünlikli durmuşa geçirilýär. Önümçilik we durmuş maksatly desgalary elektrik energiýasy bilen bökdençsiz üpjün etmek boýunça toplumlaýyn işler amala aşyrylýar. Ýurdumyzyň sebitlerinde döwrebap gaz turbinaly elektrik stansiýalarydyr geçirijiler, paýlaýjy beketler gurlup ulanylmaga berilýär. Aşgabat şäheriniň, welaýat merkezleriniň, iri şäherleriň we ilatly ýerleriň energiýa üpjünçilik ulgamlary yzygiderli täzelenýär.

Döwletimiziň geografik taýdan amatly ýerleşmegi ýokary depginde ösýän, bäsdeşlige ukyply düzümleri döretmäge giň mümkinçilik berýär. Häzirki döwürde deňiz, halkara awtoulag, demir ýol, howa we turba geçiriji multimodal logistik taslamalar amala aşyrylýar.

Oba hojalygynda hem bazar gatnaşyklaryny ornaşdyrmak maksady bilen, giň gerimli işler alnyp barylýar. Ak bugdaýyň mekany bolan berkarar döwletimizde şu ýyl gallaçy daýhanlarymyz Watana 1 million 400 müň tonnadan gowrak guşgursak däne tabşyrdy. Bu ajaýyp netijeler ýurdumyzyň zähmetsöýer daýhanlarynyň Garaşsyz Watanymyzyň şanly baýramyna mynasyp sowgadydyr.

Içerki bazary özümizde öndürilen önümler bilen doly üpjün etmekde uly işler amala aşyryldy. Munuň üçin ýeralmanyň, gök-bakja we beýleki oba hojalyk ekinleriniň meýdanlary giňeldilýär. Et-süýt önümleriniň öndürilýän möçberleri artdyrylýar. Daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleri öndürýän kiçi, orta we iri kärhanalary gurmak boýunça maksatnamalaryň yzygiderli amala aşyrylmagy täze iş orunlarynyň döremegine mümkinçilik berdi.

Bilimiň many-mazmunyny baýlaşdyrmak, hilini ýokarlandyrmak maksady bilen, sanly bilim ulgamy ösdürilýär. Bu ulgama ylmyň iň soňky gazananlary we okatmagyň innowasion usullary giňden ornaşdyrylýar. Garaşsyzlyk ýyllarynda ylym ulgamynda sazlaşykly geçirilýän düýpli özgertmeleriň netijesinde ýurdumyzyň ylmy-barlag institutlarynda, ýokary okuw mekdeplerinde, ylmy-tehnologik, ylmy-kliniki hem-de ylmy-taslama merkezlerinde, tejribe-önümçilik barlaghanalarynda ylma we döredijilige höwesli ýaşlaryň täze nesli kemala gelýär.

Garaşsyz Watanymyzy hemmetaraplaýyn sazlaşykly ösýän ýurda öwürmek maksady bilen, berk binýatly milli saglygy goraýyş ulgamy yzygiderli kämilleşdirilýär. Dünýäniň ösen döwletleri, iri halkara guramalar bilen alnyp barylýan işjeň hyzmatdaşlyk milli saglygy goraýyş ulgamynyň ösüşine oňyn täsirini ýetirýär. Garaşsyz, baky Bitarap Watanymyzyň saglygy goraýyş ulgamyny düýpli ösdürmekde we dünýä derejesine çykarmakda «Saglyk» Döwlet maksatnamasy möhüm ähmiýete eýedir. Bu maksatnama raýatlaryň saglygyny berkitmekde, keselleriň öňüni almakda, ynsan ömrüniň dowamlylygyny uzaltmakda esasy ýörelgeleri kesgitleýär. Maksatnamanyň esasynda dünýä ylmynyň we tejribeleriniň biziň şertlerimize laýyk ornaşdyrylmagy, maddy-tehniki üpjünçiligiň kämilleşdirilmegi milli lukmançylygyň esasy aýratynlyklarydyr.

Şeýlelikde, berkarar döwletimizde Bütindünýä Saglygy Goraýyş Guramasynyň talaplaryna laýyk gelýän saglygy goraýyş ulgamyny döretmek hem-de kämilleşdirmek işi doly amala aşyryldy. Aýratyn-da, enelerde we çagalarda köp duş gelýän keselleriň, şeýle hem ýokanç keselleriň düýpgöter kemelmegini gazanmak, sagdyn durmuş ýörelgelerini ornaşdyrmak, ilaty ýerli ösümliklerden we çig mallardan öndürilýän dermanlar hem-de saglyk maksatly serişdeler bilen üpjün etmek boýunça gowy netijeler gazanyldy. Geçirilen bu işler keselçiligiň derejesiniň peselmegine, howply ýokanç keselleriň düýbünden ýok edilmegine ýardam berdi.

Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň 2019-njy ýyldaky mejlisinde Halk Maslahatynyň hukuk ýagdaýyny kämilleşdirmek, şunuň bilen baglylykda, Esasy Kanunymyza üýtgetmeler we goşmaçalar girizmek boýunça möhüm özgertmelere badalga berildi. Halkara tejribe we jemgyýetimizde gazanylan üstünlikler nazara alnyp geçirilýän konstitusion özgertmeler ýurdumyzda demokratik kadalary dabaralandyrdy.

Döwlet häkimiýetiniň aýratyn şahasy hökmünde Parlament ýurduň syýasy, ykdysady we jemgyýetçilik durmuşynda halk demokratiýasyny berkarar etmegiň aýrylmaz guralydyr. Sebäbi dünýäniň çalt ählumumylaşýan häzirki şertlerinde Garaşsyz döwletimiziň halkara tejribä daýanýan kanunçykaryjylyk işi kämilleşýär we özgerýär. Milli parlamentimiziň hil taýdan täze, iki palataly gurluşynyň döredilmegi bolsa Garaşsyz ýurdumyzy mundan beýläk-de ösdürmegiň hukuk binýadyny berkitmek we döwlet häkimiýet edarasynyň işiniň netijeli bolmagyny ýokarlandyrmak üçin oňaýly şertleri döredýär.

Başymyzyň täji bolan Watanymyzyň mukaddes Garaşsyzlygy biziň her birimiziň geljegimize ynam-umyt, ömrümize many berýär.

Annamuhammet SARJAÝEW,

Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň Durmuş syýasaty baradaky komitetiniň başlygy.

Президент Туркменистана

Гурбангулы БЕРДЫМУХАМЕДОВ:
Священная независимость – основа всего нашего развития и славных достижений

За 30 лет независимости Туркменистан, экономика которого развивается ускоренными темпами, прочно закрепил свои позиции в ряде стран, успешно интегрирующихся в мировое экономическое пространство. В качестве приоритетных направлений экономической стратегии Президента Гурбангулы Бердымухамедова – автора новаторских инициатив – определены достижение дальнейшего прогресса Отчизны посредством стимулирования предпринимательства, внедрения передовых технологий, создания совместных предприятий и акционерных обществ, развития страхования, фондовой биржи и рынка ценных бумаг, осуществление коренных преобразований во всех отраслях. Главная цель реализуемых реформ по преодолению сырьевой направленности экономики, развитию рыночных преобразований, эффективному использованию природных богатств, созданию благоприятных условий для жизни людей нашла своё отражение в основополагающем девизе «Государство – для человека!».

Последовательное претворение в жизнь за прошедший исторический период стратегического курса на промышленное и инновационное развитие обеспечило экономическую независимость нашего государства. Это позволило Туркменистану в нынешних условиях глобального экономического спада, непредвиденного и резкого снижения цен на энергоресурсы в результате влияния пандемии коронавируса сохранить конкурентоспособность и стабильно развивать многие отрасли экономики. Поддержка инфраструктурных преобразований и курс на достижение Целей устойчивого развития, претворение в жизнь задач и целей «Национальной программы социально-экономического развития Туркменистана на 2011–2030 годы», «Программы Президента Туркменистана по социально-экономическому развитию страны на 2019–2025 годы» дали мощный толчок для повышения эффективности производства, вдумчивого использования инвестиций, в том числе поддержки негосударственного сектора экономики. Принятие и поэтапная реализация «Национальной программы по снижению сложившихся в мировой экономике сложных обстоятельств на экономику страны и устойчивому развитию национальной экономики на 2020–2021 годы» и «Плана оперативных социально-экономических мероприятий в Туркменистане против пандемии острого инфекционного заболевания» стали эффективным шагом в борьбе с пандемией коронавируса, охране здоровья граждан и поддержке ряда отраслей экономики.

Анализируя пройденный путь, следует особо отметить, что за годы независимости Туркменистан из аграрной страны превратился в индустриально развитое государство. Точнее, если на начальном этапе в валовом внутреннем продукте (ВВП) страны доля сельскохозяйственной продукции составляла более 40 процентов, промышленной продукции – 17 процентов, а свыше 80 процентов относилось к добывающей отрасли, то в настоящее время доля промышленной продукции в ВВП составляет более 27 процентов, сельхозпродукции – 11–12 процентов. Наряду с этим инфраструктура сельскохозяйственного производства коренным образом реформировалась. Одновременно с сохранением роли хлопчатника в отрасли восстановлено зерноводство, создана база для развития животноводства, что обеспечило продовольственную безопасность страны.

В Туркменистане сформирована диверсифицированная экономика, включая такие важнейшие отрасли, как электроэнергетическая, нефтегазовая промышленность, машиностроение, металлургия, химическая индустрия, строительство, электронная, лёгкая и пищевая промышленность, фармацевтика. Стратегической отраслью выступает газовая промышленность, имеющая в своей структуре секторы добычи и переработки природного газа. Так, приоритетными проектами являются строительство транснационального трубопровода Туркменистан–Афганистан–Пакистан–Индия, линий электропередачи и оптико-волоконной связи Туркменистан–Афганистан–Пакистан. Реализация этих перспективных региональных проектов откроет новые стратегические направления для энергопотоков. Обеспечение «голубым» топливом таких крупных стран с динамично развивающейся экономикой, как Индия и Пакистан, будет способствовать выходу на рынки Азиатско-Тихоокеанского региона, Ближнего и Среднего Востока.

В газовой отрасли основное внимание уделяется более глубокой и широкой переработке углеводородного сырья. В нефтеперерабатывающей промышленности продолжается претворение в жизнь инновационных производственных и транспортных инфраструктурных проектов. Ввод в эксплуатацию на Туркменбашинском комплексе нефтеперерабатывающих заводов установок по вакуумной переработке мазута, алкилированию лёгких олефинов, изомеризации и смешиванию бензинов и полипропиленов даёт возможность для выпуска новых видов инновационной конкурентоспособной продукции. Одним из перспективных направлений векторов развития ТЭК выступает создание крупных предприятий для производства полимера, являющегося основным компонентом выпуска различной продукции, необходимой в промышленности, строительстве, транспорте, сельском хозяйстве и в быту. Ещё одно перспективное и быстроразвивающееся направление – химическая промышленность, предприятия которой производят минеральные удобрения, технический йод, сульфат и другую профильную продукцию. Богатые природные ресурсы страны позволяют выпускать все виды минеральных удобрений.

Следует отметить, что экономика Туркменистана стабильна и конкурентоспособна. Так, по итогам 2020 года темп роста ВВП составил 5,9 процента. А по итогам первого полугодия 2021 года этот показатель вырос до 6,2 процента. В стране сохраняется устойчивость финансовой системы, предпринимаются меры по повышению финансовой вовлечённости и широкому привлечению инвестиций в сферу финансовых услуг. Большое значение придаётся стимулированию негосударственного сектора экономики, доля которого растёт из года в год. По итогам 2020 года, без учёта топливно-энергетического комплекса, этот показатель в валовом внутреннем продукте составил 70 процентов.

За годы независимости большие объёмы капиталовложений были привлечены для диверсификации национальной экономики и совершенствования всей инфраструктуры. Инвестиционная политика, направленная на наращивание производственного потенциала экономики, способствовала эффективному развитию производственных ресурсов, устойчивому росту общего спроса и валового внутреннего продукта. Таким образом, инвестиции выступают одним из главных инструментов всестороннего развития экономики. В данной связи их доля в валовом внутреннем продукте равна 25–30 процентам. При этом 15 процентов всего объёма составляют иностранные капиталовложения. За прошедшие 30 лет в сто раз выросли объёмы основных инвестиций в экономику страны, что равно более 200 миллиардам долларов США. Свыше 66–68 процентов капвложений направляются в производственную сферу. Это создаёт благоприятные условия для реформирования структуры экономики, кардинальной модернизации производственной отрасли, повышения конкурентоспособности продукции перерабатывающей промышленности, ускоренного развития импортозамещающих и экспортно-ориентированных отраслей на основе внедрения инновационно-информационных технологий. Особое значение придаётся инвестициям в человеческий капитал как форме быстро окупаемого и самого надёжного капиталовложения. В свою очередь эти инвестиции (в образование, здравоохранение, науку и т.д.) укрепили инновационную базу экономики страны.

Развивая сотрудничество с различными странами мира, Туркменистан активно выходит на новые зарубежные рынки, чему также способствуют созданная современная транспортно-логистическая инфраструктура, превращение Отчизны в один из транспортно-коммуникационных центров по направлениям Восток–Запад и Север–Юг. В данном контексте следует отметить, что в 2020 году наша страна присоединилась к Всемирной торговой организации в качестве наблюдателя и приступила к совершенствованию политики в области торговли, приведению её в соответствие международным стандартам. Этот шаг призван содействовать обеспечению дальнейшего устойчивого экономического развития Отчизны.

На данном этапе, в период ускоренной модернизации и индустриализации экономики на базе внедрения цифровых технологий во все её реальные секторы, перехода на новую социально-экономическую модель, опирающуюся на углубление институциональных преобразований, особое значение обретает статистика. В поэтапном переходе к рыночным отношениям ещё более возрастает востребованность в государственной статистике. Статистические данные очень важны в управлении и планировании мак­роэкономической деятельности, составлении проектов бюджетов, разработке долгосрочных программ социально-экономического развития страны. В соответствии с Законом Туркменистана «О статистике» Государственный комитет по статистике при составлении статданных пользуется соответствующими методами, ориентируясь при этом на стандарты, широко используемые в международной практике. В этой связи перспективной задачей национальной статистики является внедрение показателей и классификаций, отвечающих статистическому опыту, нуждам рыночно ориентированного экономического управления.

Для решения поставленной задачи проводится работа по переходу на современную систему национальных расчётов, которая используется для характеристики состояния экономики на макроуровне и общей формы развития, для налаживания взаимосвязи между важнейшими макроэкономическими показателями и отраслями. В результате масштабных преобразований, осуществлённых во всех отраслях за годы независимости, в Туркменистане была изменена структура экономики. В последние годы учитывается план повышения баланса основных макроэкономических показателей. В настоящий период развития неуглеводородные отрасли, такие, как сельскохозяйственный комп­лекс, транспорт и коммуникации, торговля, вносят весомый вклад в наращивание объёма валового внутреннего продукта. Таким образом, более 27 процентов структуры ВВП Туркменистана составляет промышленность, 11 процентов – транспортно-коммуникационная сфера, 21 процент – торговля и общественное питание.

Институциональные реформы, проведённые в годы независимости, привели к качественным и количественным трансформациям в структуре субъектов хозяйствования. Сегодня свыше 90 процентов хозяйствующих субъектов представлено предприятиями негосударственного сектора национальной экономики, увеличению доли и повышению роли которого способствуют предпринимаемые в стране целевые меры по поддержке частной инициативы, улучшению бизнес-среды, формированию надёжных систем защиты и гарантированию прав на частную собственность, льготному налого­обложению.

Приоритетным вектором деятельности национальной статистики в сфере международного сотрудничества выступает содействие подготовке статистической отчётности в рамках реализации проектов в области Целей устойчивого развития. При взаимодействии с Организацией Объединённых Наций в Туркменистане проводится масштабная работа по формированию национальной базы данных по индикаторам системы устойчивого развития. Создание национальной платформы статистической отчётности по индикаторам ЦУР придаст дополнительную динамику процессу разработки рекомендаций, касающихся информационных потоков и их фрагментации.

Социальная сфера является одним из определяющих показателей развития государства, которая в первую очередь призвана обеспечить благополучие граждан. Ей отведена ключевая роль в защите закреплённых в Конституции Туркменистана чести, свобод и прав человека. Принципы работы и организация данной сферы варьируются в зависимости от признанных в обществе ценностей. Таким образом, присущий туркменскому народу гуманизм реально проявляется в сути нынешних социальных реформ и способствует упрочению основ государственности.

Экономические успехи и достижения за годы независимости создали надёжный фундамент для счастливой жизни туркменистанцев. Ежегодная стабильная динамика развития национальной экономики, увеличение объёма инвестиций, нацеленных на наращивание человеческого потенциала, повышение других макроэкономических показателей позволили укрепить социальную защищённость и улучшить благосостояние населения, в частности, регулярно увеличивать его доходы. В нашей стране приоритетом выступает удовлетворение интересов, потребностей и пожеланий граждан. Правовая основа деятельности в данном направлении зиждется на утверждении, что «в Туркменистане наивысшей ценностью общества и государства является человек», которое изложено в статье 4 Конституции Туркменистана. Исторически оно определяло способы государственного устройства туркменского народа, суть гуманистических принципов наших предков. И потому проводимая сегодня социальная политика наглядно подтверждает преемственность заданного курса.

Так, в Туркменистане было решено реорганизовать пенсионное обеспечение населения посредством введения условно-накопительного метода, что стало одной из ключевых задач Пенсионного фонда страны. Поэтому 31 марта 2012 года был принят Закон Туркменистана «О государственном пенсионном страховании», а 19 октября 2012 года – Кодекс Туркменистана о социальной защите населения. Эти законодательные акты определили правовые, экономические и организационные основы создания и ввода в действие системы государственного пенсионного страхования, которая выступает основным фактором и финансовым базисом для перехода к условно-накопительному методу. Реализуемые в данном направлении позитивные реформы прогнозируют дальнейшее повышение уровня жизни населения Отчизны и вместе с тем успешное достижение Целей устойчивого развития на национальном уровне.

Финансово-банковской сфере отводится особая роль в дальнейшем укреплении экономических основ независимости. Исходя из этого, согласно инициативе Президента Туркменистана по реформированию финансово-банковской сферы, в 2011 году утверждена «Государственная программа развития банковской системы Туркменистана на 2011–2030 годы». В данном документе обозначены приоритетные задачи, а также меры по совершенствованию, согласно требованиям времени, функции банковской сис­темы в масштабных экономических реформах, реализуемых в стране, повышению качества и увеличению спектра банковских услуг в соответствии с международными стандартами, поддержанию стабильного курса национального маната.

Осуществляемые в данном направлении инновационные преобразования оказывают положительное влияние на повышение коэффициента капитализации банков, укрепление базы финансовых ресурсов, оптимизацию банковского надзора, увеличение объёма банковских операций, внедрение инновационной банковской продукции и технологий, улучшение качества оказываемых населению услуг в этой области. Последовательное инкорпорирование в данную сферу новых технологий позволяет предоставлять населению платёжно-расчётные, депозитные и другие услуги дистанционно. В целях дальнейшего совершенствования банковской сферы, развития национальной платёжной системы, обеспечения её эффективности, надёжности и безопасности в настоящее время платёжная система модернизируется за счёт современных информационных технологий и компьютерных программ. День ото дня увеличивается масштаб безналичных расчётов, в кредитные учреждения планомерно внедряются новые виды услуг.

Высокий уровень экономической стабильности, обеспечение правовых гарантий и государственной поддержки обусловили рост интереса иностранных инвесторов к Туркменистану. Благодаря инвестициям, которые направляются в производственные и социальные сегменты национальной экономики, появляется возможность для реализации крупных проектов на государственном и международном уровне, кардинально меняется национальная производственная база, строятся и вводятся в эксплуатацию новые отраслевые объекты, огромные комплексы зданий социально-культурного назначения. Иностранные компании участвовали в финансировании проектов в таких областях, как тяжёлая промышленность, текстильная отрасль, сельское хозяйство, производство строительных материалов из местного сырья, туризм, транспорт и коммуникации, гражданская авиация, модернизация инфраструктуры железнодорожного и морского транспорта, строительство автобанов, эксплуатация нацио­нального искусственного спутника.

Следует подчеркнуть, что Государственным банком внешнеэкономической деятельности Туркменистана проводится плодотворная работа по реализации национальной инвестиционной политики и прив­лечению иностранного капитала в экономику страны.

Это финансовое учреждение, в числе первоочередных задач которого выступает привлечение средне- и долгосрочных иностранных кредитов для финансирования стратегически значимых инвестиционных проектов, выступает в качестве официального представителя нашего государства на международном финансовом рынке. В данном контексте Государственный банк внешнеэкономической деятельности Туркменистана тесно сотрудничает с авторитетными международными финансовыми организациями, банками развития, экспортно-кредитными агентствами. В настоящее время банком предпринимаются соответствующие меры, нацеленные на выполнение «Программы развития внешнеэкономической деятельности Туркменистана на 2020–2025 годы», развитие международного партнёрства. Совместно с иностранными инвесторами проводится работа по контрактам, соглашениям о разделе продукции, договорам оказания услуг, предоставлению международных кредитов, созданию совместных предприятий – ­договорным формам, которые являются основными механизмами привлечения в экономику Туркменистана иностранных инвестиций.

Выработка совместных и иных организационно-правовых форм с привлечением акционеров способствует интеграции Туркменистана в систему мирохозяйственных связей, а также обретает огромное значение в создании рыночной инфраструктуры. Кроме того, они играют большую роль и в привлечении прямых иностранных инвестиций. При этом нужно отметить, что использование договорных форм активизировалось в строительной сфере. В рамках лицензий, выданных иностранным компаниям и инвесторам на основании соглашений о разделе продукции, на туркменском побережье Кас­пийского моря и других сухопутных участках был претворён в жизнь ряд проектов. Международные финансовые институты принимают активное участие в предоставлении кредитов на реализуемые в нашей стране инвестиционные программы и крупные проекты, а также в их финансировании.

В целях претворения в жизнь политики лидера нации по оказанию государственной поддержки малому и среднему бизнесу банковская система предоставляет представителям отечественного частного сектора различные виды льготного кредитования и источников иностранного финансирования. Накопленный в этой области позитивный опыт также придаёт импульс развитию предпринимательства. В рамках программы предоставления кредитов на инвестиционные проекты бизнесменов страны по созданию или расширению производств интенсивно развивается долгосрочное кредитование за счёт такого направления, как кредитование частных товаропроизводителей.

Сегодня в результате глобализации мировой экономики формируются новые конкурентные условия на международном рынке. Исходя из современных факторов развития государств планеты можно судить, что в ближайшие годы будут процветать и находиться в экономическом авангарде те страны, которые обеспечивают возможность для полной реализации своими гражданами профессиональных навыков и способностей, а также трансформируют новые знания, практические наработки в современные технологии и продукцию. В этой связи в настоящее время в Туркменистане придаётся огромное значение профессиональному образованию как одному из ключевых компонентов диверсифицированного экономического роста. Поэтому в контексте активной интеграции экономики нашей страны в международное пространство, подготовка нового поколения специалистов, обладающих обширными познаниями в различных направлениях экономики и прекрасно разбирающихся в инновационных технологиях, осуществляется координированно, в рамках реализации экономической стратегии.

В целом все масштабные реформы, реализуемые в отраслях экономики в соответствии с социально ориентированной политикой, обуславливают уверенное продвижение независимого нейтрального Туркменистана по пути, ведущему к новым достижениям и повышению благосостояния народа. Таким образом, выполнение всех задач, обозначенных в государственных программах, позволит в ближайшем будущем сформировать оптимальные рыночные преимущества, полноформатно интегрироваться в глобальное экономическое пространство, значительно увеличить внешнеторговый оборот. А широкое внедрение инновационных технологий во все сферы производства будет способствовать повышению конкурентоспособности отечественных товаропроизводителей, расширению внутреннего рынка товаров и услуг, одним словом, укреплению основы финансово-экономической системы.

Успешная реализация стратегии, претворяемой в жизнь под мудрым руководством Президента Гурбангулы Бердымухамедова, в соответствии с главным принципом «Государство – для человека!», играет решающую роль в дальнейшем наращивании экономического потенциала Туркменистана, приумножении международного авторитета суверенной Отчизны как страны, стабильно развивающейся в политическом и экономическом аспекте. А все достижения в деле гармоничного развития национальной экономики стали возможными благодаря независимости – основе нашей государственности.

Сердар БЕРДЫМУХАМЕДОВ,

заместитель Председателя Кабинета Министров, доктор политических наук.

no­bat­da­ky göz­den ge­çi­ri­liş­de aý­dyň şöh­le­lenýär

Düýn paý­tag­ty­myz­da­ky Söw­da-se­na­gat eda­ra­syn­da mil­li se­ne­na­ma­my­za la­ýyk­lyk­da giň­den bel­le­nil­ýän naý­ba­şy baý­ram — mu­kad­des Ga­raş­syz­ly­gy­my­zyň şan­ly 30 ýyl­ly­gy my­na­sy­bet­li açy­lan ser­gi ga­raş­syz ösü­şiň ýo­ly bi­len ynam­ly öňe bar­ýan Türk­me­nis­ta­nyň äh­li ugur­lar­da ýe­ten be­lent sep­git­le­ri­ni kö­pö­wüş­gin­li­li­gi bi­len açyp gör­kez­ýär. No­bat­da­ky göz­den ge­çi­ri­liş hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň ber­ka­rar Wa­ta­ny­my­zy dün­ýä­niň kuw­wat­ly döw­let­le­ri­niň bi­ri­ne öwür­mek bo­ýun­ça sy­ýa­sa­ty­nyň bar­ha ro­waç­lyk­la­ra bes­len­ýän­di­gi­niň aý­dyň be­ýa­ny­na öw­rül­di.

Biz ser­gä gat­na­şyp, öz önüm­le­ri­dir hyz­mat­la­ry­ny hö­dür­län il­deş­le­ri­mi­ziň kä­bi­ri bi­len söh­bet­deş bo­lup, ola­ryň gür­rüň­le­ri­ni ýaz­ga ge­çir­dik.

Be­genç NU­RY­ÝEW,
Türk­me­nis­ta­nyň Gur­lu­şyk we bi­na­gär­lik mi­nistr­li­gi­niň «Türk­men­döw­let­tas­la­ma» baş döw­let tas­la­ma bir­le­şi­gi­niň in­že­ne­ri:

— Mu­kad­des Ga­raş­syz­ly­gy­my­zyň şan­ly 30 ýyl­ly­gy­nyň öňü­sy­ra­syn­da Söw­da-se­na­gat eda­ra­syn­da ýaý­baň­lan­dy­ry­lan ser­gi ýur­du­my­zyň yk­dy­sa­dy­ýe­tin­de ga­za­ny­lan üs­tün­lik­le­ri, ýe­ti­len sep­git­le­ri giň­den açyp gör­kez­di. Bu ýer­de döw­let eda­ra­la­ry­dyr hu­su­sy kär­ha­na­la­ryň on­lar­ça­sy­nyň, şol san­da Türk­me­nis­ta­nyň Gur­lu­şyk we bi­na­gär­lik mi­nistr­li­gi­niň hem di­war­ly­gy bar. Biz mi­nistr­lik ta­ra­pyn­dan gur­lu­şyk ul­ga­my bo­ýun­ça hö­dür­len­ýän hyz­mat­la­ry hal­ka ýe­tir­mä­ge ça­lyş­dyk. Önüm­çi­lik kär­ha­na­la­ry­nyň, ýa­şa­ýyş jaý­la­ry­nyň, bi­na­la­ryň­dyr des­ga­la­ryň tas­la­ma-çyk­da­jy res­mi­na­ma­la­ry­ny düz­mek we şä­her­le­riň, şä­her­çe­le­riň, oba­la­ryň­dyr ilat­ly no­kat­la­ryň Baş me­ýil­na­ma­la­ry­ny iş­läp taý­ýar­la­mak mi­nistr­li­giň ama­la aşyr­ýan hyz­mat­la­ry­nyň esa­sy­la­ry­nyň bi­ri­dir. Şun­da hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň gat­naş­ma­gyn­da paý­tag­ty­my­zyň de­mir­ga­zyk kün­je­gin­de düý­bi tu­tu­lan «Aş­ga­bat-si­ti» ýa­şa­ýyş top­lu­my­ny aý­ra­tyn nyg­ta­mak ge­rek.

«Şä­her için­dä­ki şä­her» ýö­rel­ge­si esa­syn­da gu­rul­jak bu iri top­lum des­ga­la­ryň 240-dan gow­ra­gy­ny öz içi­ne al­mak bi­len, ýa­şa­mak we oňaý­ly dynç al­mak üçin äh­li amat­lyk­la­r üp­jün edi­len şä­her dü­zü­mi­ni eme­le ge­ti­rer. Bu ýer­de Aş­ga­ba­dy ös­dür­me­giň 16-njy tap­gy­ryn­da­ky bi­na­la­ryň bi­rin­ji ga­tyn­da sy­nag hök­mün­de or­naş­dy­ry­lan «akyl­ly» öý tas­la­ma­sy, sö­züň do­ly ma­ny­syn­da, iş ýü­zün­de ama­la aşy­ry­lar. «Aş­ga­bat-si­ti­de» bi­na edil­jek 12 — 35 gat­ly ýa­şa­ýyş jaý­la­ry gat­la­ry­nyň gur­lu­şy we me­ýil­leş­di­ri­li­şi bo­ýun­ça bi­ri-bi­rin­den ta­pa­wut­lanar. Şeý­le-de 35 gat­ly ýa­şa­ýyş jaý­la­ry­nyň ýur­du­my­zyň ta­ry­hyn­da il­kin­ji ge­zek şu top­lum­da gu­rul­ma­gy me­ýil­leş­di­ril­ýär. Öý­le­riň amat­ly­lyk de­re­je­si bol­sa ýa­şa­ýyş we kö­mek­çi otag­la­ry­nyň gi­ňel­di­len meý­da­ny, olar­da ýer­leş­di­ri­len «akyl­ly» en­jam­lar bi­len hä­si­ýet­len­di­ril­ýär. «Akyl­ly» öý ul­ga­my, öz ge­ze­gin­de, ýa­şaý­jy­la­ryň howp­suz­ly­gy­nyň ýo­ka­ry hi­li­ni üp­jün ed­ýär.

Ýe­ri ge­len­de bel­le­sek, «Aş­ga­bat-si­ti­niň» gu­rul­jak 744 gek­tar ýer bö­le­gi geo­lo­gik, seýs­mik ýag­daý­la­ra dur­nuk­ly­ly­gy, ýe­ras­ty suw­la­ryň de­re­je­si hem-de ho­wa şert­le­ri bi­len ta­pa­wut­lan­ýar. Onuň çä­gin­de bi­na edil­jek des­ga­la­ryň bel­li bir bö­lek­le­rin­de Gün şöh­le­si­ni ener­gi­ýa öwür­ýän en­jam­la­ryň, mer­kez­leş­di­ri­len ýy­la­dyş hem-de so­wa­dyş ul­gam­la­ry­nyň ener­gi­ýa tyg­şyt­laý­jy gör­nüş­le­ri­niň ula­nyl­ma­gy bu tas­la­ma­nyň esa­sy aý­ra­tyn­lyk­la­ry­nyň biridir. Biz be­ýik Ga­raş­syz­ly­gy­my­zyň şan­ly 30 ýyl­ly­gy bel­le­nil­ýän ýyl­da Aş­ga­bat şä­he­ri­niň esas­lan­dy­ryl­ma­gy­nyň 140 ýyl­ly­gy my­na­sy­bet­li düý­bi tu­tu­lan «Aş­ga­bat-si­ti» ýa­şa­ýyş top­lu­my­nyň ga­raş­syz ösü­şiň ýyl­la­ry için­de ýur­du­myz­da ama­la aşy­ry­lan iň iri gur­lu­şyk­la­ryň ha­ta­ryn­da my­na­syp orun al­jak­dy­gy­na tüýs ýü­rek­den ynan­ýa­rys.

Gu­wanç RE­JE­PA­LY­ÝEW,
Türk­me­nis­ta­nyň Dok­ma se­na­ga­ty mi­nistr­li­gi­niň Gök­de­pe­dä­ki A.Ny­ýa­zow adyn­da­ky dok­ma top­lu­my­nyň direktorynyň önüm­çi­lik bo­ýun­ça orun­ba­sa­ry:

— Ga­raş­syz­lyk ýyl­la­ry için­de dok­ma se­na­ga­ty Türk­me­nis­ta­nyň se­na­gat taý­dan ösü­şi­ni iler­let­mä­ge my­na­syp go­şant goş­ýan pu­dak­la­ryň ha­ta­ryn­da my­na­syp orun al­dy. Dün­ýä tej­ri­be­sin­den gör­nü­şi ýa­ly, ba­zar yk­dy­sa­dy­ýe­ti­ni ös­dür­me­giň esa­sy ze­rur­lyk­la­ry­nyň bi­ri da­şa­ry ýurt­lar­dan ge­ti­ril­ýän önüm­le­riň or­nu­ny tut­ýan ha­ryt­la­ry ön­dür­mekden hem-de mil­li önüm­le­riň hal­ka­ra ba­zar­la­ra ibe­ril­ýän möç­be­ri­ni art­dyr­mak­dan yba­rat­dyr. Bu ba­bat­da ýur­du­my­zyň dok­ma pu­da­gy bo­ýun­ça gu­wan­dy­ry­jy ne­ti­je­ler ga­za­nyl­ýar. «Türk­me­nis­tan­da ön­dü­ril­di» ýaz­gy­ly dok­ma önüm­le­ri­miz bu gün dün­ýä­niň çar kün­je­gin­de uly is­leg­den peý­da­lan­ýar.

Bi­ziň dok­ma top­lu­my­myz­da «Ga­la» ha­ryt ny­şan­ly aý­ry-aý­ry möw­süm­le­re ni­ýet­le­nen dür­li gör­nüş­li sport egin-eşik­le­ri, ça­ga­lar hem-de uly ýaş­ly adam­lar üçin üst­ki egin­baş­lar, gi­je­lik pen­jek-ba­lak­lar taý­ýar­la­nyp, aly­jy­la­ra hö­dür­len­ýär. Olar, esa­san, 100 gö­te­rim pag­ta­dan hem-de po­lies­ter bi­len pag­ta­nyň ga­ry­şyk gör­nü­şin­den ti­ki­lip, ýo­ka­ry hil de­re­je­si, dur­nuk­ly­ly­gy bi­len ta­pa­wut­lan­ýar. Müş­de­ri­ler önüm­le­ri­mi­ziň iki gör­nü­şi­ne-de uly is­leg bil­dir­ýär­ler. Ola­ryň ag­la­ba­sy eko­lo­gik taý­dan aras­sa­ly­gy, ýa­kym­ly­ly­gy üçin pag­ta egin­baş­la­ry­ saý­la­sa, suw ge­çir­mez­lik, da­şar­ky tä­sir­le­re dur­nuk­ly­lyk ýa­ly hä­si­ýet­le­ri üçin köp­ler dü­zü­min­de po­lies­ter bo­lan egin-eşik­le­re aý­ra­tyn is­leg bil­dir­ýär­ler. Şeý­le-de ga­ry­şyk gör­nüş­li dok­ma önüm­le­ri­miz uzak wagt­lap sak­lan­ma­ga ukyp­ly­ly­gy, el­ýe­ter­li ba­ha­sy bi­len aly­jy­la­ryň ün­sü­ni çek­ýär.

Hä­zir­ki wagt­da «Ga­la» ha­ryt ny­şan­ly önüm­le­ri­miz Aş­ga­bat şä­he­rin­de ýer­leş­ýän dü­kan­la­ry­my­zyň 3-si hem-de we­la­ýat­lar­da­ky söw­da no­kat­la­ry­myz ar­ka­ly köp­çü­li­ge ýe­ti­ril­ýär. Ýur­du­myz­da on­laýn söw­da­ny ös­dür­mek ba­bat­da dö­re­dil­ýän müm­kin­çi­lik­ler­den peý­da­la­nyp, ha­ryt­la­ry­my­zy ga­la.com.tm in­ter­net saý­ty bo­ýun­ça hem sa­tu­wa çy­kar­ýa­rys. Müş­de­ri­le­ri­miz bu saýt ar­ka­ly di­ňe bir elekt­ron söw­da­la­ry ama­la aşyr­mak bi­len çäk­len­män, on­laýn plat­for­ma­da hö­dür­len­ýän hyz­mat­la­ryň dür­li gör­nüş­le­rin­den peý­da­la­nyp bil­ýär­ler, ak­si­ýa­lar­dyr ar­zan­la­şyk­lar bi­len des­sin ta­nyş­ma­ga müm­kin­çi­lik al­ýar­lar. Ha­sap­la­şyk­la­ry ge­çir­mek üçin tö­leg­le­riň nagt we nagt däl gör­nü­şi­niň el­ýe­ter­li edil­me­gi bol­sa aly­jy­lar üçin dö­re­di­len amat­lyk­la­ryň esa­sy­la­ry­nyň bi­ri­dir.

Ars­lan ATA­ÝEW,
«Aý­dyň gi­je­ler» ho­ja­lyk jem­gy­ýe­ti­niň söw­da we mar­ke­ting bö­lü­mi­niň hü­när­me­ni:

— «Aý­dyň gi­je­ler» ho­ja­lyk jem­gy­ýe­ti 2016-njy ýyl­dan 3 — 96 watt ara­ly­gyn­da ener­gi­ýa tyg­şyt­laý­jy LED lam­pa­la­ry, petik lam­pa­la­ry­ny­dyr ýol ýag­ty­lan­dy­ry­jy çy­ra­la­ry ön­dür­mä­ge baş­la­dy. 2018-nji ýyl­da ça­ga­lar üçin öw­re­di­ji komp­ýu­ter­le­riň önüm­çi­li­gi ýo­la goý­lup, soň­lu­gy bi­len kär­ha­na­myz mek­dep okuw­çy­la­ry­dyr uly ýaş­ly adam­la­ra ni­ýet­le­nen net­buk we nout­buk komp­ýu­ter­le­ri­ni ön­dür­mä­ge gi­riş­di. 2020-nji ýyl­dan bä­ri biz smart te­le­wi­zor­la­ryň dür­li gör­nüş­le­ri­ni hal­ka hö­dür­le­ýä­ris, ola­ryň je­mi 4 nus­ga­sy bo­lup, 32, 42, 55, 65 dýuým öl­çeg­li te­le­wi­zor­la­ry­myz di­ňe bir ek­ra­ny­nyň ulu­ly­gy däl, eý­sem, gör­ke­ziş du­ru­ly­gy bo­ýun­ça hem ýo­ka­ry hil­li­li­gi bi­len ta­pa­wut­lan­ýar. Me­se­lem, «Ze­min», «Älem» at­ly 55, 65 dýuým­ly, 4K for­mat­da­ky te­le­wi­zor­la­ryň du­ru­ly­gy ada­ty ada­myň gö­zü­niň gör­ýän dur­uly­gyn­dan 4 es­se ýo­ka­ry­dyr. 32, 42 dýuým­ly «Tol­kun» at­ly te­le­wi­zor­lar bol­sa Full HD for­mat­da bo­lup, olar ada­myň gö­zü­niň gör­ýän du­ru­ly­gy­nyň 2 es­se ýo­kar­lan­dy­ry­lan gör­nü­şin­de­dir.

Hä­zir­ki wagt­da «Aý­dyň gi­je­ler» ta­ra­pyn­dan ön­dü­ril­ýän elekt­ron se­na­gat önüm­le­ri­niň ha­ta­ryn­da «Şow­ly» ha­ryt ny­şan­ly mo­nob­lok komp­ýu­ter­le­r, «Kör­pe» yk­jam te­le­fon­la­ry, «Mil­li» smart te­le­fon­la­r hem bar. Mu­kad­des Ga­raş­syz­ly­gy­my­zyň şan­ly 30 ýyl­lyk ýu­bi­le­ýi we ho­ja­lyk jem­gy­ýe­ti­mi­ziň esas­lan­dy­ryl­ma­gy­nyň 5 ýyl­ly­gy my­na­sy­bet­li şu ýyl iTab plan­şet­le­ri­niň önüm­çi­li­gi­ni-de ýo­la goý­duk.

Kär­ha­na­myz in­di di­ňe bir önüm ön­dür­mek bi­len çäk­len­män, eý­sem, bu ýer­de ön­dü­ril­ýän komp­ýu­ter­le­re, te­le­fon­la­ra hem-de te­le­wi­zor­la­ra ni­ýet­le­nen prog­ram­ma­la­ry iş­läp taý­ýar­la­mak, ola­ry ýaz­mak we web-saýt­la­ry dö­ret­mek bo­ýun­ça In­for­ma­si­ýa-teh­no­lo­gi­ýa mer­ke­zi­ni hem aç­dy. Mu­nuň özi teh­no­lo­gi­ýa­la­ryň dür­li gör­nüş­le­ri­ne de­giş­li prog­ram­mir­le­me iş­le­ri­ni alyp bar­ma­ga müm­kin­çi­lik ber­ýär.

Sy­lap HAN­KU­LY­ÝEW,
«Mi­we­li ül­ke» hu­su­sy kär­ha­na­sy­nyň di­rek­to­ry­nyň orun­ba­sa­ry:

— 2016-njy ýyl­da esas­lan­dy­ry­lan «Mi­we­li ül­ke» hu­su­sy kär­ha­na­sy in­di 5 ýyl­dan gow­rak wagt bä­ri ýur­du­my­zyň ba­zar­la­ry­ny ýo­ka­ry hil­li mi­we we gök-bak­ja önüm­le­ri bi­len üp­jün et­mek bo­ýun­ça üs­tün­lik­li iş alyp bar­ýar. Biz gü­neş­li ül­kä­miz­de ha­sy­lyň ýe­tiş­ýän döw­ri daý­han­lar­dan dür­li gör­nüş­li önüm­le­ri sa­tyn alyp, ola­ry aras­sa­la­mak, sort­la­mak we döw­re­bap gap­la­ra gap­la­mak iş­le­ri­ni ge­çi­rip, içer­ki ba­zar­la­ra ugradýarys. Önüm­le­riň bel­li bir muk­da­ry so­wa­dy­jy am­mar­lar top­lu­myn­da uzak möh­let­le­ýin sak­la­mak üçin ýer­leş­di­ril­ýär. Bu bol­sa ak ba­zar­la­ry­myz­da ýy­lyň äh­li pas­lyn­da ter mi­we we gök-bak­ja önüm­le­ri­niň bol­çu­ly­gy­ny dö­ret­mä­ge ýar­dam ed­ýär.

Hä­zir­ki wagt­da kär­ha­na­my­zyň 2 müň ton­na­lyk so­wa­dy­jy am­ma­ry bar, şeý­le-de Ma­ry şä­he­rin­de 10 müň 212 ton­na gök-bak­ja önüm­le­ri­ni sak­la­ma­ga müm­kin­çi­lik ber­ýän tä­ze so­wa­dy­jy am­ma­ryň gur­lu­şy­gy al­nyp ba­ryl­ýar. Biz onuň gur­lu­şy­gy­ny gel­jek ýy­lyň maý aýyn­da ta­mam­la­ma­gy me­ýil­leş­dir­ýä­ris. Ge­çen ýy­lyň few­ra­lyn­da hor­mat­ly Pre­zi­den­ti­mi­ziň de­giş­li Ka­ra­ry bi­len, «Mi­we­li ül­ke» hu­su­sy kär­ha­na­sy­na Ma­ry we­la­ýa­ty­nyň We­kil­ba­zar et­ra­by­nyň «Türk­me­nis­tan» daý­han bir­le­şi­gi­niň çä­gin­de ýy­la­dyş­ha­na top­lu­my üçin 50 gek­tar ýer bö­lü­nip be­ril­di. Onuň 47 gek­ta­ry­nda ba­nan, 3 gek­tar meý­da­nyn­da bol­sa pyr­ty­kal ös­dü­rip ýe­tiş­dir­mek göz öňün­de tu­tul­ýar. Tä­ze ýy­la­dyş­ha­na­nyň ýyl­lyk kuw­wa­ty 4 müň ton­na ba­nan, 200 ton­na pyr­ty­kal ha­sy­ly­ny al­ma­ga müm­kin­çi­lik ber­ýär. On­da ýy­la­dyş, ho­wa saz­la­ýyş we su­wa­ryş ul­gam­la­ry dün­ýä­niň iň öň­de­ba­ry­jy teh­no­lo­gi­ýa­la­ry bi­len en­jam­laş­dy­ry­lyp, ekiş­den baş­lap, gap­la­ma­ga çen­li äh­li iş­ler aw­to­ma­tik usul­da ama­la aşy­ry­lar. Biz Gah­ry­man Ar­ka­da­gy­my­zyň çöz­gü­di bi­len bö­lü­nip ber­len ýer­de gu­rul­jak tä­ze ýy­la­dyş­ha­na­nyň gur­lu­şy­gy­nyň üs­tün­lik­li ta­mam­la­nyp, on­dan il­deş­le­ri­mi­ziň döw­let­li sa­çak­la­ry­ny be­ze­jek ýo­ka­ry hil­li sit­rus önüm­le­ri­niň bol ha­sy­ly­ny al­jak­dy­gy­my­za uly ynam bil­dir­ýä­ris.

Ýaz­ga ge­çi­ren­ler Aý­gül RA­HY­MO­WA, Şa­my­rat MU­HAM­MET­GUR­BA­NOW.

«Türk­me­nis­tan». Surata düşürenler Ilaman ÇÜRIÝEW, Hasan MAGADOW.