Aşgabat, 21-nji maý (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow sanly ulgam arkaly Ministrler Kabinetiniň nobatdaky mejlisini geçirdi. Onda döwlet durmuşynyň möhüm meseleleri ara alnyp maslahatlaşyldy, milli ykdysadyýetiň esasy pudaklaryny depginli ösdürmäge gönükdirilen resminamalaryň birnäçesiniň taslamalaryna garaldy.

Döwlet Baştutanymyz, ilki bilen, Milli Geňeşiň Mejlisiniň Başlygy G.Mämmedowany we Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygynyň orunbasary K.Babaýewi göni aragatnaşyga çagyrdy.

Milli Geňeşiň Mejlisiniň Başlygy G.Mämmedowa ýurdumyzyň kanunçylyk binýadyny kämilleşdirmek boýunça milli parlamentiň alyp barýan işi barada maglumat berdi.

“Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany” ýylynda Milli Geňeşiň Mejlisi tarapyndan ýurdumyzda ýaýbaňlandyrylan durmuş ykdysady özgertmeleriň üstünlikli amala aşyrylmagyna, döwletiň kanunçylyk esaslarynyň berkidilmegine hukuk taýdan goldaw bermek boýunça maksatnamalaýyn işleri alyp barýar.

Häzir Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň altynjy çagyrylyşynyň 22-nji maýda geçiriljek on dördünji maslahatyna taýýarlyk görülýär. Maslahatda “Türkmenistanyň Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygyna” atly Türkmenistanyň ýubileý medalyny döretmek hakynda”, “Garaşsyz Türkmenistanyň Watan goragçysy” atly Türkmenistanyň ýubileý medalyny döretmek hakynda”, döwlet-hususy hyzmatdaşlyk hakynda, “Bilim hakynda” rejelenen görnüşdäki we başga-da birnäçe kanunlary ara alyp maslahatlaşmak, Milli Geňeşiň döredilmegi bilen baglanyşykly we syýasy, ykdysady, durmuş ugurly meseleleri kadalaşdyrýan birnäçe kanunçylyk namalaryna üýtgetmeleri hem-de goşmaçalary girizmek, ýurdumyzda konstitusion özgertmeleri geçirmek bilen bagly Mejlisiň birnäçe kararlarynyň taslamalaryna garamak göz öňünde tutulýar.

“Garaşsyz, hemişelik Bitarap Türkmenistanyň Konstitusiýasy we Türkmenistanyň Döwlet baýdagy: döwletlilik, kanunçylyk we adalatlylyk” atly ylmy-amaly maslahat geçirildi.

Mejlisiň wekilleri Aşgabadyň 140 ýyllyk baýramy, daşky gurşawy we ekologiýany goramak, milli mirasy saklamak, ösüp barýan ýaş nesle terbiýe bermek, arassaçylyk we sagdyn durmuş ýörelgelerini işjeňleşdirmek meseleleri boýunça wagyz-nesihat çärelerine işjeň gatnaşýarlar.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow döwletimiziň durmuş ugruny nazarlaýan milli kanunçylygyny döwrebaplaşdyrmak, halkymyzyň abadan durmuşy üçin ähli zerur şertleri döretmek boýunça alnyp barylýan işleriň aýratyn wajypdygyna ünsi çekdi.

Soňra Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygynyň orunbasary K.Babaýew, öz gezeginde, Halk Maslahatynyň mejlisine görülýän taýýarlyk we bu ugurda geçirilýän wagyz-nesihat işleri barada maglumat berdi.

Şu günler Halk Maslahatynyň komitetleriniň agzalary Mejlisiň milli kanunçylygy kämilleşdirmek boýunça ýerine ýetirýän işleri bilen tanyşýarlar hem-de degişli seljerme işlerini geçirýärler. Şeýle hem Mejlisiň deputatlary bilen bilelikde Halk Maslahatynyň mejlisiniň gün tertibine girizmek üçin teklip edilýän taslamalary ara alyp maslahatlaşýarlar.

Ýurdumyzda ýaýbaňlandyrylan taryhy özgertmeleri, kabul edilýän kanunçylyk namalaryny, Türkmenistanyň mukaddes Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygy we Aşgabat şäheriniň 140 ýyllygy mynasybetli durmuşa geçirilýän işleri giňden wagyz etmek maksady bilen, Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň agzalary maslahatlara, duşuşyklary we mowzuklaýyn çärelere işjeň gatnaşýarlar, köpçülikleýin habar beriş serişdelerinde yzygiderli çykyş edýärler.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow döwletimiziň durmuş ulgamyny nazarlaýan syýasatyny durmuşa geçirmegiň, ýurdumyzda ýaýbaňlandyrylan demokratik özgertmeleriň çäklerinde Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň komitetleriniň alyp barýan işleriniň ähmiýetlidigine ünsi çekdi.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary G.Müşşikow gözegçilik edýän düzümlerinde alnyp barylýan işleriň ýagdaýy hem-de 2022-nji ýyl üçin Döwlet býujetini düzmek hakynda Kararyň taslamasyny taýýarlamak boýunça ýerine ýetirilen işler barada hasabat berdi.

«Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyndan» ugur alnyp taýýarlanylan resminamada ministrlikleriň, pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň hem-de häkimlikleriň degişli hasabatlaryny we maglumatlaryny bermegiň tertibi we onuň möhletleri kesgitlenildi. Ýurdumyzyň anyk mümkinçilikler we maglumatlar esasynda düzüljek baş maliýe meýilnamasy bilen bilelikde, durmuş-ykdysady ösüşiň esasy ugurlarynyň we maýa goýum maksatnamasynyň taslamalaryny işläp taýýarlamak göz öňünde tutulýar.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, Türkmenistanyň geljek ýyl üçin Döwlet býujetiniň taslamasy taýýarlananda, ähli pudaklar boýunça degişli seljerme işleriniň geçirilmeginiň zerurdygyna ünsi çekdi. Resminama ýurdumyzyň mundan beýläk-de sazlaşykly ösüşine, ykdysadyýetiň diwersifikasiýalaşdyrylmagyna, hususy pudagyň höweslendirilmegine, maýa goýum mümkinçilikleriniň artdyrylmagyna, durmuş düzüminiň döwrebaplaşdyrylmagyna, halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesiniň ýokarlandyrylmagyna gönükdirilen uzak möhletleýin, milli pudaklaýyn we sebitleýin maksatnamalarda kesgitlenen wezipelere laýyklykda taýýarlanylmalydyr diýip, döwlet Baştutanymyz belledi.

Milli Liderimiz degişli Karara gol çekip, ony sanly ulgam arkaly wise-premýere iberdi we kesgitlenen işleriň öz wagtynda ýerine ýetirilişini gözegçilikde saklamagy tabşyrdy.

Mejlisiň dowamynda wise-premýer degişli maksatnama laýyklykda, intellektual eýeçiligi goramagyň ulgamyny, ugurdaş döwlet edaralarynyň işini täzeçil usulda kämilleşdirmek boýunça durmuşa geçirilýän çäreler barada hasabat berdi. Şunuň bilen baglylykda, intellektual eýeçiligiň desgalaryny goramak boýunça Pudagara topary döretmek hakynda Kararyň taslamasy taýýarlanyldy. Maliýe we ykdysadyýet ministrligi tarapyndan birnäçe düzümler bilen bilelikde, onuň Düzgünnamasy taýýarlanyldy we esasy wezipeleri hem-de amala aşyrmaly işleri, düzgün bozulmalarynyň öňüni almak boýunça teklipleri işläp taýýarlamak wezipesi kesgitlenildi.

Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, intellektual eýeçiligiň desgalarynyň goralmagyna gönükdirilen işleriň esasynda toplumlaýyn çäreleriň durmuşa geçirilmeginiň wajypdygyny belledi. Bu pudagyň ösdürilmegi Türkmenistanyň dünýä hojalyk gatnaşyklary ulgamyna goşulyşmagynyň we bu ugurda döwlet syýasatynyň yzygiderli amala aşyrylmagynyň möhüm şerti bolup durýar.

Hormatly Prezidentimiz Karara gol çekip, ony sanly ulgam arkaly wise-premýere iberdi hem-de öňde durýan işleriň möhüm ugurlaryna aýratyn ähmiýet bermegi tabşyrdy.

Döwlet Baştutanymyz Belarus Respublikasynyň Minsk şäherinde Garaşsyz Döwletleriň Arkalaşygynyň hökümet Baştutanlarynyň 28-nji maýda geçiriljek mejlisiniň ähmiýeti barada aýtdy. Milli Liderimiz Türkmenistanyň içerki ösüşiň wezipelerini üstünlikli durmuşa geçirmekligi halkara işlere gatnaşmak bilen utgaşdyrýandygyny hem-de GDA döwletleri bilen hyzmatdaşlygy daşary syýasatynyň möhüm ugry hasaplaýandygyny belledi, şunuň bilen baglylykda, wise-premýer G.Müşşikowa birnäçe tabşyryklary berdi.

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Ş.Abdrahmanow ýangyç-energetika toplumynyň düzümlerindäki işleriň ýagdaýy hem-de Türkmenistanyň nebitgaz senagatyny ösdürmegiň 2030-njy ýyla çenli döwür üçin maksatnamasyny üstünlikli durmuşa geçirmek boýunça görülýän çäreler barada hasabat berdi. Nebitiň we gazyň çykarylyşynyň möçberlerini artdyrmak, hususan-da, täze ýataklary senagat taýdan çalt depginlerde özleşdirmegiň we ulanylýan guýulary burawlamagyň hasabyna ýokarlandyrmak maksady bilen amala aşyrylýan işler barada-da habar berildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň garamagyna “Türkmengaz” döwlet konserniniň dürli görnüşli turba önümlerini satyn almagy hakyndaky Kararyň taslamasy hödürlenildi. Şunuň bilen baglylykda, satyn alynjak turba önümleriniň täze önümçilik desgalarynda, şol sanda Lebap welaýatynyň Çärjew etrabynyň çäginde gurulýan gazturbinaly elektrik bekediniň daşarky gaz eltiji geçirijisiniň gurluşygynda ulanmagyň meýilleşdirilýändigi bellenildi.

Döwlet Baştutanymyz hasabaty diňläp, gazhimiýa senagatynyň kuwwatlyklaryny güýçlendirmegiň, tebigy gazyň gaýtadan işlenilişiniň hem-de öndürilýän önümleriň möçberlerini artdyrmagyň häzirki wagtda ýurdumyzyň ýangyç-energetika toplumyny ösdürmegiň ileri tutulýan ugurlarydygyny belledi.

Hormatly Prezidentimiz Karara gol çekip, ony sanly ulgam arkaly wise-premýere iberdi hem-de bu babatda degişli tabşyryklary berdi.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary E.Orazgeldiýew ýurdumyzda ekologiýa abadançylygyny üpjün etmek, daşky gurşawy goramak boýunça alnyp barylýan işler, şeýle hem Türkmenistanyň 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Milli tokaý maksatnamasynyň taslamasy hakynda hasabat berdi.

2013 — 2020-nji ýyllar üçin kabul edilen Milli tokaý maksatnamasynyň çäklerinde ýurdumyzda bag nahallarynyň ekilýän görnüşleri we meýdanlary artdyryldy. Şeýle hem tokaý zolaklaryny giňeltmek, tebigy baýlyklary goramak we ekologiýa babatda bar bolan kanunçylyk namalary kämilleşdirildi. Bu ugurda sebit we halkara derejedäki özara peýdaly hyzmatdaşlyk ösdürilýär.

Ýurdumyzyň tebigy we howa aýratynlyklaryny nazara alyp hem-de tokaý zolaklarynyň meýdanlaryny mundan beýläk-de giňeltmek, tebigy baýlyklary rejeli peýdalanmak maksady bilen, döwletimiziň ekologiýa syýasaty üstünlikli dowam etdirilýär hem-de Türkmenistanyň tassyklan halkara ekologiýa maksatnamalaryndan we konwensiýalaryndan gelip çykýan borçnamalary ýerine ýetirmek boýunça Türkmenistanyň 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Milli tokaý maksatnamasynyň taslamasy taýýarlanyldy.

Bu resminama saýaly, pürli, miweli bag nahallarynyň, üzümleriň hem-de çöl ösümlikleriniň ekilmegi boýunça ýurdumyzyň ministrlikleri, pudaklaýyn dolandyryş edaralary, Aşgabat şäheriniň we welaýatlaryň häkimlikleri tarapyndan ýörite meýilnamanyň taýýarlanylmagyny esasy ugur edinýär.

Diýarymyzyň tebigy ekoulgamynyň aýratynlyklary we toprak-howa şertleri nazara alnyp, maksatnamada, Türkmenistanyň Tokaý kodeksine laýyklykda, tokaý hojalyklarynda, döwlet tebigy goraghanalarynda ösdürilip ýetişdiriljek bag nahallarynyň görnüşleri, ýurdumyzda tokaýçylygy ösdürmek boýunça geçiriljek ylmy-barlag işleriniň, guramaçylyk çäreleriniň ugurlary, kadalaşdyryjy hukuk namalaryny taýýarlamagyň meýilnamasy kesgitlenildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, daşky gurşawy goramagyň, tebigata aýawly çemeleşmegiň, onuň gözelligini we baýlygyny geljek nesiller üçin saklamagyň Türkmenistanyň döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biridigini belledi. Gök zolaklary döretmek ýörelgesi ýurdumyzyň durnukly ykdysady we durmuş taýdan ösüşiniň esasy ugurlarynyň biri bolup durýar. Ol öňdebaryjy tejribelere, täzeçil tehnologiýalara we köpasyrlyk milli däplere daýanýar.

Diýarymyzda ekologiýa meselesine möhüm üns berilýär. Häzirki döwrüň wajyp wezipeleriniň netijeli çözgüdini işläp taýýarlamakda möhüm orun eýeleýän ýurdumyz tebigaty goramak, şol sanda BMG-niň we onuň ýöriteleşdirilen düzümleriniň çäklerinde netijeli halkara hyzmatdaşlygyň ösdürilmegine gönükdirilen anyk başlangyçlary öňe sürýär.

Bu gün Türkmenistanda giň möçberli taslamalar üstünlikli durmuşa geçirilýär. Olar ykdysadyýetimiziň howanyň üýtgemegine uýgunlaşmagyny şertlendirýär. Garagumda “Altyn asyr” Türkmen kölüniň döredilmegi, Milli tokaý maksatnamasy ýaly ähmiýetli taslamanyň durmuşa geçirilmegi netijesinde, ýurdumyzyň dürli künjeklerinde adam eli bilen emele getirilýän tokaýlaryň tutan meýdanlary has-da giňeldi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow bu ugurda alnyp barylýan işleri toplumlaýyn we ylmy esasda çemeleşmeler arkaly işjeň dowam etdirmegiň wajypdygyny belläp, wise-premýere bu babatda Milli Geňeşiň Mejlisi we Halk Maslahaty bilen bilelikde degişli işleri alyp barmak barada birnäçe anyk tabşyryklary berdi.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Ş.Durdylyýew Aşgabat şäheriniň 140 ýyllygy mynasybetli şu ýylyň 24-25-nji maýynda geçiriljek “Ak şäherim Aşgabat” atly XX köpugurly halkara sergä we şanly senäniň hormatyna guraljak dabaralara görülýän taýýarlyk işleri barada hasabat berdi.

Aşgabat şäher häkimliginiň we Söwda-senagat edarasynyň bilelikde guramagynda her ýylda geçirilýän sergä ýurdumyzdan we daşary döwletlerden köp sanly wekiller gatnaşar.

Halkara serginiň baş maksady ýurdumyzyň halk hojalyk toplumynyň dürli pudaklarynyň hem-de düzümleriniň ýeten derejesi, gazanýan üstünlikleri bilen tanyşdyrmakdan, şäheriň senagat, medeni we bilim mümkinçiliklerini, ägirt uly durmuş-ykdysady kuwwatyny, geljekki ugurlaryny görkezmekden ybaratdyr.

Şeýle hem wise-premýer serginiň çäklerinde dizaýnerleriň arasynda bäsleşik geçirmegiň meýilleşdirilýändigini habar berdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, häzirki döwürde paýtagtymyzyň sazlaşykly ösýän we gözelligi, amatlylygy özünde jemleýän, binagärlik, inženerçilik-tehniki çözgütler boýunça belent derejelere ýeten hem-de milli binagärligiň gadymdan gelýän däplerini saklaýan şäher hökmünde öz ornuny pugtalandyrýandygyny belledi.

Sanlyja ýylyň içinde ýurdumyzyň baş şäheri köp sanly önümçilik, medeni-durmuş maksatly täze desgalaryň, ylym-bilim merkezleriniň, sport toplumlarynyň, amatly ýaşaýyş jaýlarynyň gurulmagy bilen öz çäklerini giňeltdi. Ak mermerli Aşgabadyň özboluşly binagärlik keşbini düzýän köp sanly desgalar Ginnesiň rekordlar kitabyna girizildi.

Döwlet Baştutanymyz däp bolan halkara serginiň ähmiýeti barada aýdyp, onuň paýtagtymyzy dünýäniň iň owadan we ýaşamak üçin amatly şäherleriniň birine öwürmek ugrunda alnyp barylýan giň gerimli işleri açyp görkezýändigini belledi hem-de ýylda geçirilýän bu serginiň ýokary guramaçylyk derejesini üpjün etmegi tabşyrdy.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary B.Öwezow “Hyundai All New Super Aero Сity” kysymly täze şäher awtobuslaryny we “Toyota Сorolla” kysymly ýeňil taksileri ulanyşa goýbermek bilen baglanyşykly meseleler barada hasabat berdi.

Wise-premýer Türkmenistanyň Prezidentiniň Kararyna laýyklykda, “Türkmenawtoulaglary” agentligi tarapyndan “Hyundai All New Super Aero Сity” kysymly şäheriçi awtobuslaryň, şeýle hem onuň ätiýaçlyk şaýlarynyňdyr sarp ediş serişdeleriniň satyn alnandygyny we olaryň paýtagtymyza getirilendigini habar berdi.

Mundan başga-da, “Toyota Сorolla” kysymly ýeňil taksiler ýurdumyza getirildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, sazlaşykly ösýän paýtagtymyzyň durmuş üpjünçiligini gowulandyrmak babatda şäher hojalygynyň ähli düzümleriniň bökdençsiz hereketiniň we adamlaryň ýaşaýşy üçin amatly şertleriň döredilmeginiň wajypdygyna ünsi çekdi.

Aşgabadyň 140 ýyllygynyň hormatyna paýtagtymyzda täze, ýokary amatlylygy bolan “Hyundai All New Super Aero Сity” kysymly awtobuslaryň hem-de “Toyota Сorolla” kysymly ýeňil taksileriň hereket edip başlamagy paýtagtymyzyň ilaty üçin baýramçylyk sowgadyna öwrüler diýip, milli Liderimiz belledi.

Täze ýolagçy ulaglarynyň ekologiýa babatda dünýä belli bolmagy we halkara ülňülere doly laýyk gelmegi daşary ýurtlardan satyn alynýan ähli tehnikalara we beýleki enjamlara bildirilýän möhüm talap bolup durýar.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow ýurdumyzyň awtomobil ulaglary pudagynyň tehniki binýadyny döwrebaplaşdyrmagyň döwletimiziň durmuş-ykdysady syýasatynyň esasy ugurlarynyň biridigini belläp, ilata edilýän hyzmatlaryň ýokary derejesini ýola goýmak babatda wise-premýere birnäçe anyk tabşyryklary berdi.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Ç.Gylyjow Türkmen halysynyň baýramy mynasybetli ýurdumyzyň söwda toplumynda alnyp barylýan işler barada hasabat berdi.

Wise-premýeriň aýdyşy ýaly, degişli iş meýilnamasynyň taslamasy taýýarlanyldy, oňa laýyklykda, sergini we Türkmen halyşynaslarynyň bütindünýä jemgyýetiniň mejlisini geçirmek, halyçylary sylaglamak, bäsleşigiň jemini jemlemek we medeni-köpçülikleýin çäreleri guramak göz öňünde tutulýar diýip habar berdi.

Mundan başga-da, Bäherdeniň çeper halyçylyk kärhanasynyň täze dolandyryş we önümçilik binalarynyň açylyş dabarasyny guramak meýilleşdirildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, maý aýynyň soňky ýekşenbesinde Diýarymyzda halyçylaryň hünär baýramynyň bellenilýändigini aýtdy. Ajaýyp halylary dokaýan çeper elli halyçylarymyz bütin dünýäniň ykrarnamasyna eýe bolan nepis sungaty döredýärler. Ussatlygy, inçe zehini talap edýän we asyrlaryň jümmüşinden gözbaş alýan bu çylşyrymly hem-de örän hormatly hünäriň inçe syrlary nesilden-nesle geçirilip, biziň günlerimize gelip ýetipdir.

Özüniň kämilligi bilen haýran galdyrýan türkmen el halylarynyň bu gün dünýädäki şöhraty belende galýar. Milli Liderimiz türkmen el halylarynyň gözelligiň ajaýyp nusgasydygyny belledi we meýilleşdirilen ähli çäreleri guramaçylykly geçirmegi tabşyrdy.

Şeýle hem döwlet Baştutanymyz pudagy mundan beýläk-de ösdürmek, onuň maddy-enjamlaýyn binýadyny berkitmek, Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe köp asyrlyk milli halyçylyk däplerini mynasyp dowam edýän halyçylaryň netijeli zähmet çekmegi üçin oňyn şertleri döretmek bilen baglanyşykly meseleleri hemişe üns merkezinde saklamak babatda wise-premýere anyk tabşyryklary berdi.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary M.Mämmedowa 25-nji maýda paýtagtymyzyň 140 ýyllygynyň we Aşgabat şäheriniň gününiň hormatyna geçiriljek medeni çäreler, şeýle hem “Bagtyýar çagalyk” ady bilen geçirilýän halkara bäsleşigiň jemleýji tapgyryna taýýarlyk görmek boýunça alnyp barylýan işler barada hasabat berdi.

Şanly senä bagyşlanan çäreleriň meýilnamasyna laýyklykda, paýtagtymyzyň demirgazyk künjeginde ýerleşýän Çoganly ýaşaýyş toplumynda 140 sany iki gatly, ýokary amatlylygy bolan täze kottej jaýlarynyň açylmagy mynasybetli meýilleşdirilen çärelere taýýarlyk işleri batly depginde alnyp barylýar.

Açylyş dabaralarynda türkmen halkynyň baýramçylyk däp-dessurlary, Aşgabadyň taryhyndan taýýarlanan görnüşler öz beýanyny tapar.

Şeýle hem 25-nji maýda Aşgabat şäheriniň güni we okuw ýylynyň tamamlanmagy mynasybetli medeni çäreler, konsertler, sahnalaşdyrylan çykyşlar, sergiler we beýleki çäreler guralar. Baýramçylyk çäreleri welaýatlarda hem geçiriler.

Wise-premýer “Bagtyýar çagalyk” ady bilen geçirilen çagalar suratlarynyň halkara bäsleşigiň jemlerini jemlemek barada aýdyp, Döwlet çeperçilik akademiýasynda ýurdumyzdan we daşary döwletleriň 15-sinden körpe suratkeşleriň 1700-den gowrak işiniň kabul edilendigini aýtdy.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, öňde boljak baýramçylyk dabaralarynyň eziz Diýarymyzyň taryhy ýyl ýazgysynda möhüm orun eýelejekdigine hem-de ýaşlary watansöýüjilik ruhunda terbiýelemekde ähmiýetli boljakdygyna ünsi çekip, paýtagtymyzyň 140 ýyllygy, Aşgabat şäheriniň güni we “Soňky jaň” dabaralary mynasybetli meýilleşdirilen çäreleriň ýokary guramaçylyk derejesini üpjün etmek barada wise-premýere anyk tabşyryklary berdi. Bu dabaralar halkymyzyň ruhubelentligini, ak mermerli paýtagtymyza bolan ählumumy söýgini we şäheriň häzirki döwürde ýeten derejesini beýan etmelidir diýip, milli Liderimiz belledi.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary M.Geldinyýazow döwlet Baştutanymyzyň garamagyna “Türkmenistanda ilatyň kesellere garşy göreşmek ukybyny ýokarlandyrmak boýunça 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Milli maksatnamany tassyklamak hakynda” Kararyň taslamasyny hödürledi. Maksatnamanyň taslamasy hormatly Prezidentimiziň tabşyryklaryndan ugur alnyp hem-de adamlaryň saglygyny goramak, keselleriň öňüni almak, ilatymyzyň saglygyny goramak babatda düşünjelerini artdyrmak hem-de her bir adamda öz saglygyny gorap saklamak we berkitmek üçin şahsy jogapkärçiligi ýokarlandyrmak maksady bilen, Türkmenistanyň Saglygy goraýyş we derman senagaty ministrligi tarapyndan ýurdumyzyň ministrlikleriniň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň gatnaşmagynda işlenip taýýarlanyldy.

Halkyň saglygyny gorap saklamak, ýurduň durnukly ykdysady ösüşiniň esaslaryny döretmek, ilatyň ýokary durmuş derejesini gazanmak, milletiň genofonduny pugtalandyrmak we ösdürmek, döwletiň içeri syýasatynyň esasy wezipesi hökmünde ilatyň sagdyn, işjeň hem-de döredijilik durmuşyny kepillendirmek, lukmanlaryň immunologiýa baradaky bilimlerini has-da ösdürmek, immun ulgamynyň işleýiş ýagdaýyna baha bermegiň esasy ölçegleri baradaky bilimleri girizmek we beýleki kadalar Milli maksatnamanyň esasy maksady we wezipeleri bolup durýar.

Bu maksatnamanyň amala aşyrylmagy netijesinde, keselleriň öňüni almak, anyklamak hem-de bejermek boýunça innowasion tehnologiýalara esaslanýan çäreler durmuşa geçiriler.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, ilatyň immun derejesini ýokarlandyrmagyň, keselleriň öňüni almagyň, irki anyklaýyş hem-de öz wagtynda bejeriş işleriniň bütin dünýä üçin ýeňil bolmadyk häzirki wagtda milli saglygy goraýşyň öňünde durýan ilkinji nobatdaky, wajyp wezipeleriň biridigini nygtady.

Döwlet Baştutanymyz Karara gol çekip, ony sanly ulgam arkaly iberdi hem-de wise-premýere bu resminamany durmuşa geçirmek boýunça degişli görkezmeleri berdi.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, daşary işler ministri R.Meredow milli Liderimiziň degişli Karary bilen tassyklanan “Türkmenistanyň daşary ykdysady işini ösdürmegiň 2020 — 2025-nji ýyllar üçin Maksatnamasynyň” ýerine ýetirilişi hakynda hasabat berdi.

Häzirki döwürde ýurdumyz dünýäniň köp döwletleri bilen söwda-ykdysady gatnaşyklary alyp barýar. Bilelikdäki hökümetara toparlaryň we beýleki düzümleriň, şeýle hem Işewürler geňeşleriniň alyp barýan işleri ikitaraplaýyn özara bähbitli hyzmatdaşlygyň ösdürilmegine gönükdirildi.

Şu maksatnamadan ugur alnyp, häzirki döwürde milli ykdysadyýetimize, şol sanda onuň hususy pudagyna maýa goýum serişdeleriniň akymyny artdyrmak, daşary söwda dolanyşygyny ýokarlandyrmak boýunça yzygiderli çäreler durmuşa geçirilýär.

Şunuň bilen baglylykda, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň şu ýylyň 12-nji fewralyndaky Karary bilen, «Türkmenistanyň 2021 — 2030-njy ýyllar üçin Daşary söwda strategiýasy» tassyklanyldy. Onda ýurdumyza daşary ýurt maýasyny çekmek, milli ykdysadyýetimiziň önümçilik we eksport mümkinçiliklerini yzygiderli artdyrmak, bu ugurdaky kanunçylygy dünýäniň öňdebaryjy tejribesine, Bütindünýä söwda guramasynyň kadalaryna laýyklykda kämilleşdirmek boýunça anyk wezipeler kesgitlendi.

Milli Liderimiziň maksatnamalaýyn we strategik başlangyçlaryny durmuşa geçirmegiň çäklerinde, ýokarda agzalan resminamalarda kesgitlenen uzak möhletleýin wezipeleri çözmek ugrunda ýörite işler alnyp barylýar.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, parahatçylyk söýüjilik, oňyn bitaraplyk ýörelgelerine esaslanýan “Açyk gapylar” syýasatyny durmuşa geçirýän Türkmenistanyň dünýäniň köp sanly ýurtlary, iri daşary ýurt kompaniýalary, abraýly halkara maliýe we bank düzümleri bilen özara peýdaly ykdysady gatnaşyklary ösdürýändigini belledi.

Döwlet Baştutanymyz şunuň bilen baglylykda, gyzyklanma bildirýän daşary ýurtly hyzmatdaşlaryň ählisi bilen netijeli hyzmatdaşlygy giňeltmäge gönükdirilen maksatnamalary hem-de baş ugurlary yzygiderli durmuşa geçirmegiň ähmiýetini nygtady.

Bu barada aýtmak bilen, milli Liderimiz hyzmatdaşlygyň bar bolan mümkinçiliklerini, şol sanda dürli pudaklarda geljegi uly bilelikdäki taslamalara çykmak boýunça şertleri doly derejede amala aşyrmagyň zerurdygyny belledi. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow dünýäde emele gelen makroykdysady ýagdaýy nazara alyp, bu ugurda ýerine ýetirilýän işleri mundan beýläk-de dowam etmek babatda wise-premýere, DIM-niň ýolbaşçysyna anyk tabşyryklary berdi we Türkmenistanyň maýa goýum özüne çekijiligini ýokarlandyrmak, onuň häzirki zaman dünýä hojalyk gatnaşyklary ulgamynda eýeleýän ornuny pugtalandyrmak boýunça mundan beýläk-de zerur çäreleriň görülmelidigine ünsi çekdi.

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň sekretary Ç.Amanow gözegçilik edýän düzümlerindäki işleriň ýagdaýy hem-de ýurdumyzyň milli kanunçylyk ulgamyny döwrebap usulda kämilleşdirmek we hukuk binýadyny pugtalandyrmak boýunça alnyp barylýan işler barada hasabat berdi.

Bu ugurda amala aşyrylmaly işleriň meýilnamalaryna laýyklykda, hereket edýän kanunlara hem-de kadalaýyn namalara seljerme geçirilýär we şunuň netijesinde, zerur teklipler işlenilip taýýarlanylýar. Şunuň bilen birlikde, ugurdaş düzümleriň işgärleri üçin ýörite okuwlar guralýar, daşary ýurtlaryň kanunçykaryjylyk ulgamyndaky öňdebaryjy tejribe öwrenilýär, ilatyň hukuk medeniýetini ýokarlandyrmak maksady bilen, döwrebap usullar, şol sanda sanly ulgam işjeň ornaşdyrylýar.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, bu ulgamda amala aşyrylýan özgertmeleriň raýatlaryň hukuklaryny we azatlyklaryny ygtybarly üpjün etmegi kepillendirmäge, ýurdumyzyň ösüşiniň ileri tutulýan ugurlaryny, şonuň ýaly-da, halkara hukugyň umumy ykrar edilen kadalaryny nazara almak arkaly, administratiw, jenaýat, hukuk hem-de hojalyk kanunçylygyny yzygiderli kämilleşdirmäge gönükdirilendigini belledi. Milli Liderimiz bu ulgamda meýilleşdirilen çäreleri durmuşa geçirmegiň hem jenaýatçylyga garşy göreşmegiň we düzgün bozulmalaryň öňüni almagyň netijeliligini ýokarlandyrmaga ýardam etmäge gönükdirilendigini nygtady.

Döwlet Baştutanymyz türkmenistanlylara ýuridik kömek bermegiň hem-de hukuk hyzmatlaryny etmek ulgamyny kämilleşdirmegiň ilkinji nobatdaky wezipeleriň biridigini belläp, wise-premýere, Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň sekretaryna birnäçe anyk tabşyryklary berdi.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, Ýokary gözegçilik edarasynyň başlygy S.Berdimuhamedow gözegçilik edýän düzümlerindäki işleriň ýagdaýy hem-de hormatly Prezidentimiziň ozal beren tabşyryklarynyň ýerine ýetirilişi barada hasabat berdi.

Hasabatda Türkmenistanyň Russiýa Federasiýasy bilen 2021 — 2023-nji ýyllar üçin Hökümetara ykdysady hyzmatdaşlyk maksatnamasynyň taslamasy barada aýratyn durlup geçildi. Üç ýyllyk möhlete niýetlenen bu resminamada özara söwdanyň haryt dolanyşygyny giňeltmegi nazara almak bilen, netijeli gatnaşyklaryň ähli ugurlary gurşalyp alyndy. Senagat, energetika, obasenagat toplumy, ýokary tehnologiýalar, hyzmatlar ulgamy, maliýe we beýlekiler ileri tutulýan ugurlar hökmünde kesgitlenildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, Russiýa Federasiýasynyň Türkmenistanyň esasy söwda-ykdysady hyzmatdaşlarynyň biridigini nygtady. Giň mümkinçiliklere eýe bolan netijeli döwletara hyzmatdaşlyk iki ýurduň halklarynyň abadançylygynyň bähbitlerine laýyk gelýär.

Milli Liderimiz bilelikdäki Hökümetara toparyň netijeli gatnaşyklary ösdürmekdäki möhüm orny barada aýdyp, yzygiderli işewür duşuşyklaryň ähmiýetini belledi. Şolarda netijeli türkmen-rus strategik hyzmatdaşlygyny pugtalandyrmak üçin binýady döretmäge umumy çemeleşmeler işlenip düzülýär. Döwlet Baştutanymyz hödürlenen taslamany makullap, wise-premýere, Ýokary gözegçilik edarasynyň başlygyna Türkmenistanyň we Russiýa Federasiýasynyň arasyndaky hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de giňeltmek üçin ägirt uly mümkinçilikleri durmuşa geçirmäge ýardam etmäge gönükdirilen çäreleriň ýerine ýetirilişini berk gözegçilikde saklamagy tabşyrdy.

Soňra döwlet Baştutanymyz Ministrler Kabinetiniň sanly ulgam arkaly geçirilýän mejlisine gatnaşyjylara ýüzlenip, ýakyn günlerde şanly senäniň — ak mermerli paýtagtymyzyň 140 ýyllygynyň bellenip geçiljekdigine ünsi çekdi.

Şunuň bilen baglylykda, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Aşgabat şäheriniň 140 ýyllygy mynasybetli ýaýbaňlandyrylan dabaralaryň çäklerinde, ertir — 22-nji maýda ählihalk ýowaryny geçirmegiň maksada laýyk boljakdygyny aýtdy. Milli Liderimiz öz zähmetimiz bilen merjen paýtagtymyzy has-da gözel, arassa görnüşe getirmäge her birimiziň goşandymyzy goşmalydygymyzy belledi. Munuň özi ak mermerli paýtagtymyzyň arassaçylyk, abadançylyk we ekologiýa derejesiniň ýokarlanmagynda, baýramçylyk mynasybetli guralýan çäreleriň netijeli, ruhubelent häsiýete eýe bolmagynda ähmiýetlidir.

Döwlet Baştutanymyzyň belleýşi ýaly, ählihalk ýowaryna paýtagtymyzyň hemme ýaşaýjylarynyň, aýratyn-da, ýaşlaryň, mekdep okuwçylarynyň işjeň gatnaşmagy ýaş nesilleriň watansöýüjilik ruhunyň belende göterilmegini we olara zähmet terbiýesiniň berilmegini şertlendirer.

Hökümetiň mejlisinde döwlet durmuşynyň beýleki möhüm meselelerine hem garaldy, olar boýunça degişli çözgütler kabul edildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Ministrler Kabinetiniň sanly ulgam arkaly geçirilen mejlisini jemläp, oňa gatnaşyjylara öňde goýlan wezipeleri çözmekde üstünlik arzuw etdi.

Hormatly Prezidentimiziň jöwher paýhasyndan döräp, tutuş dünýäde ylalaşdyryjy merkez hökmünde giňden tanalýan paýtagtymyz Aşgabat şäheriniň 140 ýyllygy mynasybetli gymmatly sowgat bolan “Ak şäherim Aşgabat” atly täze kitabyň tanyşdyrylyş dabarasy welaýatymyzda hem ýokary guramaçylyga eýe boldy. Welaýat, Balkanabat şäher häkimlikleriniň, jemgyýetçilik guramalarynyň tagallalary arkaly welaýat kitaphanasynyň öňündäki gözel meýdançada geçirilen dabara jemgyýetçilik guramalarynyň, ýaşuly nesliň wekilleri, medeniýet we sungat işgärleri hem-de talyplar gatnaşdylar.

Baýramçylyk ruhuna beslenen dabarada buýsançly çykyşlara giň gerim berlip, söz nobatyny alanlar Arkadag Prezidentimiziň täze eseriniň durmuşdaky wajyp ähmiýetine aýratyn üns çekdiler. «Ak şäherim Aşgabat» atly kitaby okan her bir okyjy gözel paýtagtymyzyň baý taryhy, şöhratly şu güni hem-de nurana geljegi bilen içgin tanyşmak bagtyna eýe bolýar. Eseriň çuňňur mazmunyndan syzylyp çykýan hakykata salgylanyp aýdanyňda, Aşgabat şäheri medeni we ylym-bilim, sport ulgamlary, dost-doganlyk gatnaşyklary babatdaky okgunly ösüşleri arkaly mukaddes Garaşsyzlygynyň 30 ýyllyk taryhy senesini ýokary ruhubelentlikde garşylaýan berkarar Watanymyzyň dünýä dolan şan-şöhratyny, barha artýan abraý-mertebesini ähli aýdyňlygy bilen görkezýän merkezdir.

Täze neşirde ýerleşdirilen hem-de ak mermerli binalary arkaly Ginnesiň bütindünýä rekordlar kitabynda mynasyp orun alan paýtagtymyzyň keşbiniň beýany bolup durýan suratlary synlan okyjy Garaşsyz, hemişelik Bitarap Diýarymyzyň ykdysady kuwwatyna, medeni-durmuş taýdan guwandyryjy ösüşine ýene bir ýola doly göz ýetirýär. Paýtagtymyzyň şöhratly geçmiş taryhy, Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründäki köptaraply ösüşi, paýtagtymyzyň röwşen geljegine gönükdirilen beýik maksat-tutumlar baradaky anyk maglumatlara esaslanýan ýazgylar bolsa şeýle buýsançly hakykatlaryň üstüni ýetirýär.

Tanyşdyrylyş dabarasynda çykyş edenler Gahryman Prezidentimiziň «Ak şäherim Aşgabat» atly ajaýyp kitabynyň terbiýeçilik ähmiýetini hem aýratyn nygtadylar. Sebäbi eser tutuşlygyna Arkadag Prezidentimiziň ähli ugurlarda bedew batly okgunly ösüşleri bilen haýran galdyrýan, ak mermerli binalardan sünnälenen sungat eserine öwrülen paýtagtymyz Aşgabat şäherine bolan nusgalyk söýgi-buýsanjyna ýugrulandyr. Täze kitap Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwrüniň watansöýüji, belent ahlakly, ýurdumyzyň üstünliklerine ýüregi bilen buýsanyp, ýetilýän şeýle belent sepgitlere mynasyp goşant goşmagy öz öňünde belent maksat edip goýýan, ony ömrüniň mazmuny saýýan mynasyp nesilleri terbiýeläp ýetişdirmekde bahasyna ýetip bolmajak gollanma bolar. Şunuň ýaly möhüm ähmiýetli eseri şanly senäniň hormatyna serpaý eden hormatly Prezidentimiziň adyna aýdylan bimöçber hoşallyk sözleri dabaranyň tutuş dowamynda joşgunly ýaňlandy. Gahryman Prezidentimiziň janynyň sag, başynyň dik, ömrüniň uzak, şeýle ajaýyp eserleriniň höwrüniň köp bolmagy arzuw edildi.

Welaýat medeniýet müdirliginiň sungat ussatlary, welaýat ýörite sungat mekdebiniň zehinli talyp ýaşlary ýerine ýetiren şirin aýdym-sazlary, milli tanslary bilen ýürekleriň töründen çykýan alkyşly sözleri beýan etdiler. Dabara gatnaşyjylaryň şatlygyny artdyran aýdym-sazlarda eziz Arkadagymyzyň beýik tutumlarynyň, ynsanperwer döwlet syýasatynyň, ak arzuwlaryň amala aşýan şäheri bolan gözel Aşgabadyň, “Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany” ýylynyň, mukaddes Garaşsyzlygymyzyň tarypy ýetirildi.

Nurmämmet HYDYROW,

«Balkan».

Milli Liderimiz tebigy gazdan benzin öndürýän zawoda baryp gördi we iri gurluşyklary dikuçardan synlady

20-nji maýda döwlet Baştutanymyz Ahal welaýatynda gurlan iň döwrebap senagat toplumynyň — tebigy gazdan benzin öndürýän zawodyň işi bilen tanyşdy hem-de nebitgaz toplumynyň ýolbaşçylary bilen onuň ikinji nobatdakysyny gurmak boýunça pikir alyşdy. Şeýle hem dikuçardan birnäçe iri desgalaryň gurluşyk işleriniň barşyny synlady.

Ir bilen hormatly Prezidentimiz dikuçarda Ahal welaýatynda gurlan tebigy gazdan benzin öndürýän zawodyň çäklerine geldi. Zawodyň direktory bu ýerde işleriň talabalaýyk ýola goýlandygy, tehnologik prosesleriň yzygiderli alnyp barylýandygy, ähli mümkinçiliklerden netijeli peýdalanyp, ýokary hilli benziniň önümçiligini birsyhly artdyrmak boýunça zerur işleriň durmuşa geçirilýändigi barada hasabat berdi. Şeýle hem zawodyň dolandyryş merkezinde milli Liderimize toplumyň önümçilik işiniň guralyşy, taýýar önümiň emele getirilişi barada gürrüň berildi. Hünärmen bilen gürrüňdeşliginiň barşynda döwlet Baştutanymyz onuň bu ýerdäki zähmet şertleri, maşgala ýagdaýy, bilimi bilen gyzyklandy. Toplumyň işgäri bu ýerde işlemek üçin hemme şertleriň döredilendigini aýdyp, munuň üçin hormatly Prezidentimize tüýs ýürekden hoşallyk bildirdi.

Soňra döwlet Baştutanymyz bu ýerde nebitgaz toplumynyň we ugurdaş okuw mekdepleriniň ýolbaşçylary bilen iş maslahatyny geçirdi. Onuň barşynda milli ykdysadyýetimiziň esasy pudagy üçin ýakyn geljege gönükdirilen möhüm wezipeler kesgitlenildi. Hormatly Prezidentimiz bu zawody bökdençsiz işletmegiň hem-de dolandyrmagyň ýokary tehnologik bilimli hünärmenleri talap edýändigini belledi. Bular barada aýtmak bilen, milli Liderimiz ýurdumyzda gaýtadan işleýän senagaty ösdürmek, gazhimiýa toplumlaryny gurmak, halkara derejeli hünärmenleri taýýarlamak boýunça işleriň mundan beýläk-de netijeli dowam etdiriljekdigini, bu babatda döwlet maksatnamalarynyň kabul edilendigini nygtady.

Ahaldaky gazdan benzin öndürýän zawodyň direktory kärhanadaky işleriň ýagdaýy barada hasabat berdi. Şeýle hem bu ýerde zawodyň ikinji nobatdakysyny gurmagyň üstünde işleriň alnyp barylýandygy barada maglumatlar berildi. Mundan başga-da, degişli ýolbaşçylar hasabatlar bilen çykyş etdiler. Hususan-da, Ýagşygeldi Kakaýew adyndaky Halkara nebit we gaz uniwersitetiniň rektorynyň çykyşynda Ahaldaky gazdan benzin öndürýän zawod işe girizilenden bäri ýokary okuw mekdebini tamamlan talyplaryň bu iri topluma işe ýollanandygy barada maglumat berildi. Döwlet Baştutanymyz uniwersitetde dolandyryjylary, meýdan hünärmenlerini, IT hünärmenleri taýýarlamakdan başga-da, ýokary derejeli mugallymlary, ylmy işgärleri we alymlyga dalaşgärleri şu ugurlar boýunça taýýarlamagyň wajypdygyny belledi.

Hormatly Prezidentimiz ýygnananlaryň her biriniň pudagy ösdürmekde öňde durýan wezipeleri üstünlikli ýerine ýetirmäge öz mynasyp goşandyny goşjakdygyna ynam bildirip, bu ýerden ugrady.

* * *

Soňra milli Liderimiz Aşgabat şäheriniň ýokarsyndan dikuçarda aýlanyp, paýtagtymyzda Türkmenistanyň Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygy hem-de Aşgabadyň 140 ýyllygy mynasybetli ulanylmaga berilmegi meýilleşdirilýän desgalardaky gurluşyk işleri bilen tanyşdy. Döwlet Baştutanymyz Aşgabat — Türkmenabat ýokary tizlikli awtoulag ýolunyň gurluşygyny we onuň ýanaşyk ýerlerinde alnyp barylýan abadanlaşdyryş işlerini synlady.

Mundan başga-da, hormatly Prezidentimiz dikuçardan paýtagtymyzyň demirgazyk künjeginde gurluşygy tamamlaýjy tapgyrda alnyp barylýan kottejler toplumyny synlady. Milli Liderimiziň dikuçary paýtagtymyzyň işewürlik merkeziniň esasyny düzýän «Garagum» myhmanhana toplumynyň ýerleşýän ýeriniň üstünden hem öwrüm etdi. Uçuşyny dowam edip, döwlet Baştutanymyz paýtagtymyzyň ajaýyp künjekleriniň birinde gurluşygy batly depgin bilen alnyp barylýan «Aşgabat» söwda toplumynda ýerine ýetirilýän işler bilen tanyşdy.

Hormatly Prezidentimiziň dikuçary paýtagtymyzyň günorta künjegine tarap ugur alyp, milli Liderimiz guşuçar belentlikden bu künjekde alnyp barylýan işler, hususan-da, «Arkadag» myhmanhanasynyň gurluşygynyň barşy bilen tanyşdy. Döwlet Baştutanymyzyň nygtaýşy ýaly, öňdebaryjy tehnologiýalary işjeň ulanmak, olaryň uzak möhletli geljege niýetlenilmegi, sazlaşyklylyk we oňaýlylyk meseleleri şähergurluşyk maksatnamasynyň üstünlikli durmuşa geçirilmeginde möhüm ähmiýete eýedir.

■ Ahal welaýatynda gurlan tebigy gazdan benzin öndürýän zawodda ähli önümçilik bellenen talaplara laýyklykda alnyp barylýar. Kärhanada bir gije-gündizde 1800 tonna benzin öndürilýär. Ýokary hil we ekologiýa talaplaryna kybap gelýän bu önüm baglaşylan şertnamalar esasynda Owganystana hem-de Ýewropa döwletlerine iberilýär.

Parahatçylygyň mekany hökmünde dünýäde uly hormata eýe bolan Garaşsyz, baky Bitarap Diýarymyzda bagtyýar durmuşda ýaşaýan agzybir halkymyz hormatly Prezidentimiziň öňdengörüjilikli baştutanlygynda bagtyýarlyk döwrüniň her bir ýylyny üstünliklere besleýär. Garaşsyzlygymyzyň 30 ýyllyk, ak mermerli binalary bilen dünýäde meşhur bolan paýtagtymyz Aşgabat şäheriniň esaslandyrylmagynyň 140 ýyllyk taryhy seneleriniň giňden toýlanylýan ýyly bolan «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynda hem umumadamzat bähbitlerine, röwşen geljegimize gönükdirilen tutumlar rowaçlyklara eýe bolýar. Şeýle buýsançly hakykatyň özeninde hormatly Prezidentimiziň «Döwlet adam üçindir!» diýen ajaýyp ýörelgesiniň durýandygyny bellemelidiris.

Türkmenistan Diýarymyz tutuş Ýer ýüzünde parahatçylyk söýüji, ählumumy abadançylygy pugtalandyrmaga itergi berýän ynsanperwer ýörelgeleri öňe sürýän ýurt hökmünde abraý-hormatdan peýdalanyp gelýär. Munuň özi amala aşyrylýan oýlanyşykly başlangyçlaryň, geljegi nazarlaýan özgertmeleriň diňe bir Watanymyzyň ykdysady kuwwatyny artdyrmak, halkymyzyň bagtyýar durmuşyny üpjün etmek bilen çäklenmän, eýsem, halkara dost-doganlyk gatnaşyklaryny berkitmek hem-de ösdürmek, dünýäde parahatçylygy pugtalandyrmak, abadançylygy, ösüşi üpjün etmek ýaly asylly maksatlara gönükdirilendigini görkezýär.

Süleýman HUDAÝBERDIÝEW,

Balkanabat şäher kazyýetiniň kazyýet ýerine ýetirijisi.

Döwlet Baştutanymyz tebigy gazdan benzin öndürýän zawoda baryp gördi we iri gurluşyklary dikuçardan synlady

Ahal welaýaty, 20-nji maý (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Ahal welaýatynda gurlan iň döwrebap senagat toplumynyň — tebigy gazdan benzin öndürýän zawodyň işi bilen tanyşdy hem-de nebitgaz toplumynyň ýolbaşçylary bilen onuň ikinji nobatdakysyny gurmak boýunça pikir alyşdy. Şeýle hem dikuçardan birnäçe iri desgalaryň gurluşyk işleriniň barşyny synlady.

Ir bilen döwlet Baştutanymyz dikuçarda Ahal welaýatynda gurlan tebigy gazdan benzin öndürýän zawodyň çäklerine geldi.

Mälim bolşy ýaly, bu möhüm maýa goýum taslamasy milli Liderimiziň başyny başlan Türkmenistanyň energetika strategiýasyny üstünlikli durmuşa geçirmegiň ýolunda nobatdaky ädimdir. Şol strategiýanyň esasy ugry gazy we nebiti gazyp almagyň mukdaryny artdyrmak, türkmen energiýa serişdelerini eksport etmegiň köpugurly ulgamyny kemala getirmek bilen bir hatarda, ýangyç-energetika toplumyny düýpli döwrebaplaşdyrmakdan hem-de diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmekden ybaratdyr.

Şunda döwlet Baştutanymyz Gurbanguly Berdimuhamedow uglewodorod çig malyny gaýtadan işlemäge we ýokary hilli, bäsdeşlige ukyply, halkara ölçeglere kybap gelýän hem-de içerki we daşarky bazarlarda isleg bildirilýän nebitgaz senagatynyň önümlerini çykarmaga ýöriteleşen iň kämil tehnologiýaly önümleriň öndürilmegine ýokary derejede ähmiýet berýär.

Ahal welaýatynda tebigy gazdan benzin öndürýän zawodyň direktory hormatly Prezidentimize iň kämil, döwrebap enjamlar bilen üpjün edilen kuwwatly zawody gurduryp berendigi üçin tüýs ýürekden hoşallyk bildirdi. Direktor bu ýerde işleriň talabalaýyk ýola goýlandygy, tehnologik prosesleriň yzygiderli alnyp barylýandygy, ähli mümkinçiliklerden netijeli peýdalanyp, ýokary hilli benziniň önümçiligini birsyhly artdyrmak boýunça zerur işleriň durmuşa geçirilýändigi barada hasabat berdi.

Tebigy gazyň gorlary boýunça dünýäde dördünji orny eýeleýän ýurdumyz Ýewropanyň we Aziýanyň energetika bazarlaryna has-da ýakynlaşmak maksadyny yzygiderli öňe sürýär. Bu ulgamda döwletara söwda-ykdysady gatnaşyklary işjeňleşdirmek hem-de daşky gurşawy goramak babatyndaky ählumumy meseleleri çözmek nukdaýnazaryndan, ekologiýa taýdan arassa energiýany ulanmaga geçmek ýaly möhüm ähmiýete eýe bolan iri taslamalar üstünlikli durmuşa geçirilýär.

Ýurdumyzyň ýangyç-energetika toplumynyň öňünde durýan möhüm wezipe eksport bilen bir hatarda, energiýa serişdelerine artýan içerki zerurlyklary kanagatlandyrmakdan ybaratdyr. Bu bolsa milli ykdysadyýetiň esasy pudaklarynyň, şol sanda nebitgaz, himiýa, elektroenergetika, gurluşyk senagaty we beýleki pudaklaryň depginli ösüşi bilen şertlendirilendir.

Milli Liderimiziň tutuş halk hojalyk toplumyny diwersifikasiýalaşdyrmaga, ýurdumyzda öndürilýän önümleriň mukdaryny artdyrmaga hem-de görnüşlerini köpeltmäge gönükdirilen ykdysady syýasatyna laýyklykda, soňky birnäçe ýylyň dowamynda uglewodorod çig malyny düýpli gaýtadan işlemäge ýöriteleşdirilen döwrebap senagat kärhanalary ulanylmaga berildi. Şolaryň hatarynda Ahal welaýatynda gurlan tebigy gazdan sintetik benzin öndürýän dünýäde ilkinji zawody görkezmek bolar.

Soňra hormatly Prezidentimiz zawodyň dolandyryş merkezine geldi. Bu ýerde hünärmen hormatly Prezidentimize toplumyň önümçilik işiniň guralyşy hem-de taýýar önümiň emele getirilişi barada gürrüň berdi.

Çäklerinde kümüşsöw metal gurnamalaryň hem-de dürli görnüşdäki we ölçegdäki modullaryň tehnogen toplumy peýda bolan täze zawod öz keşbi bilen iň häzirki zaman äpet uly ylmy-tehniki barlaghanany ýatladýar. Gazy suwuk ýangyja öwürmek işi tehnologik gurnamalaryň, ilkinji nobatda, tebigy gazy düýpli arassalamak, gazydyr metanoly sintezlemek, şeýle hem benzin almak we arassalamak boýunça gurnamalaryň uly halkalarynyň gurulmagyny talap etdi.

Bu ýerde ýokary basyşyň astynda hem-de örän uly temperaturalarda çylşyrymly himiki reaksiýa — gazyň suwuk uglewodoroda öwrülmegi amala aşyrylýar. Hemme işler awtomatlaşdyrylandyr we merkezden dolandyrylýar.

Hormatly Prezidentimiz hünärmen bilen gürrüňdeş bolup, onuň bu ýerdäki zähmet şertleri, maşgala ýagdaýy, bilimi bilen gyzyklandy. Toplumyň işgäri bu ýerde işlemek üçin hemme şertleriň döredilendigini aýdyp, munuň üçin döwlet Baştutanymyza tüýs ýürekden hoşallyk bildirdi.

Soňra hormatly Prezidentimiz ýene bir hünärmen bilen söhbetdeş boldy. Hünärmen ilki bilen gazyň kükürtli wodoroddan arassalanylýandygy barada gürrüň berdi. Reaktorlaryň içinde ýerleşen katalizatorlaryň kömegi bilen kükürdiň organiki birleşmeleri kükürtli wodoroda öwrülýär.

Soňra gyzdyryjy peçde gazyň gyzgynlyk derejesi ýokarlandyrylyp, kükürtden arassalanan gaz reaktorlarda öz düzümindäki uglewodorod birleşmelerini monooksid ugleroda (СO), dioksid ugleroda (СO2), wodoroda (H) we metanyň garyndylaryna öwrülýär. Soňra gazyň gyzgynlyk derejesi tehnologik gyzdyryjy peçde ýokarlandyrylyp, awtotermik riforming reaktoryna gönükdirilýär. Şol ýerde tehnologik gazyň kislorod bilen reaksiýa girip, ýanmagy we uglewodorodlaryň belli bir böleginiň dargadylmagy amala aşyrylýar.

Şeýlelikde, riforming reaksiýasynyň netijesinde, gazyň gyzgynlyk derejesiniň galmagy sebäpli, ýylylyk çalşyjylarda sowadylýar. Gaz sintezleýji desganyň soňky tapgyryndaky ýörite gaz sintezini arassalaýjy reaktorlaryň kömegi bilen, gazyň düzümindäki sinil kislotasy (HCN) ammiaga (NH3) öwrülýär.

Döwlet Baştutanymyz bu hünärmeniň hem iş-durmuş şertleri bilen gyzyklandy, onuň haýsy ýokary okuw mekdebini tamamlandygyny, nirede tejribelik geçendigini sorady. Hünärmen hormatly Prezidentimiziň sowallaryna jogap berip, işlemäge hemme mümkinçilikleriň we şertleriň döredilendigini aýtdy hem-de munuň üçin döwlet Baştutanymyza tüýs ýürekden alkyşlaryny beýan etdi.

Soňra milli Liderimiz zawodyň tehnologik işi bilen tanyşlygyny dowam edip, dolandyryş merkeziniň hünärmeniniň alyp barýan işi bilen gyzyklandy. Hünärmen arassalanan gazyň sinteziniň basyşynyň kuwwatly gaz gysyjy enjamlar arkaly ýokarlandyrylyp, yzygider ýerleşen dört sany metanol reaktoryna iberilýändigini gürrüň berdi. Soňra bolsa katalizatorlaryň kömegi bilen, gazyň sinteziniň düzümindäki wodorod, monooksid, dioksid uglerodlar özara täsirlenip, metanola öwrülýär. Emele gelen metanol ergini göwrümi 7600 kub metr bolan çelekde saklanylýar.

Gazy suwuk uglewodorodlara öwürmek işiniň nobatdaky tapgyry benziniň sintezi desgasynda bolup geçýär. Metanol saklanylýan çelekden sintez metanol ergini sorujy enjamlar arkaly akdyrylyp, yzygiderlilikde ýerleşen üç sany ýylylyk çalşyjylarda gyzgynlygy ýokary galdyrylyp, alty sany benzin reaktoryna gelip gowuşýar. Bu ýerde katalizatorlaryň kömegi bilen ýokary gyzgynlykdaky sintez metanoly sintez benzinine öwrülýär. Soňra kadalaşmadyk sintez benziniň ýylylyk çalşyjy enjamlarda gyzgynlyk derejesi pese düşürilýär we ahyrky separatora ugradylýar. Bu ýerde benziniň düzümindäki ýeňil gazlar hem-de kondensat suwlar bölünip aýrylýar we çig benzin alynýar.

Zawodyň hünärmenleri bilen söhbetdeşligiň dowamynda benziniň hilini ýokarlandyrmak desgasynda birinji tapgyrda çig benziniň düzüminden metan we etan gazlarynyň bölünip aýrylýandygy, ikinji tapgyrda benzin ergininiň suwuklandyrylan gazy benzinden bölüji enjama gönükdirilýändigi bellenildi. Üçünji tapgyrda benzin ýörite bölüji enjama akdyrylýar hem-de ýeňil benzine we düzüminde durol bolan agyr benzine bölünýär. Bölünen ýeňil benzin ammarlara ugradylýar.

Dördünji tapgyrda durolly agyr benzin benziniň hilini ýokarlandyrýan iki sany enjama akdyrylýar we düzümindäki durolyň derejesi peseldilýär. Netijede, agyr benzin 230 kub metr bolan iki sany çelege goýberilýär. Jemi dört sany çelekdäki ýeňil we agyr benzin ýangyjy geçirijilerden akdyrylanda, akym boýunça garylyp, harytlyk benzin emele gelýär.

Benzini ýörite bölüji enjamda ýeňil we agyr benzin öndürilende ugurdaş önüm hökmünde kükürtsizlendirilen dizel ýangyjy emele gelýär.

Şeýlelikde, zawodda çykarylýan sintetik ýangyç örän kämil ekologiýa häsiýetleri bilen tapawutlanýar — onda daşky gurşaw üçin zyýanly kükürt birleşmeleri hem, azotly organik birleşmeler hem bolmaýar. Zawodyň esasy önümi bolan EСО-93 benzini 18 000 kub metr bolan üç sany çelekde saklanylýar. Olarda benziniň hilini bir derejede saklamak üçin ýörite sorujy enjamlar hemişe işläp durýar.

Ugurdaş önüm bolan suwuklandyrylan gaz göwrümi 2000 kub metr bolan şar şekilindäki çelekde we kükürtsizlendirilen dizel ýangyjy 360 kub metr göwrümindäki çelekde saklanylýar.

Ähli taýýar önümleriň çelekleri ýangyna garşy suw we ýörite ergin sepiji geçirijiler bilen gurşalandyr. Taýýar önümleri ýükleýän desgada demir ýol çeleklerine, awtoulaglara benzini ýükleýän, şeýle hem awtoulaglara kadalaşmadyk benzini, kükürtsizlendirilen dizel ýangyjyny, suwuklandyrylan gazy ýükleýän ulgamlar hereket edýär.

Zawodyň düzüminde şeýle hem beýleki desgalaryň birnäçesi, şol sanda önümçilik işinde ulanylýan suwy kabul edýän we arassalaýan desgalar bar. Doly derejede çäge çökündilerinden arassalanan suw ýangyn söndüriş ulgamyna akdyrylýar. Suwuň düzümine zerur bolan himiki serişdeler goşulyp, suw sowadyjy desga akdyrylýar. Suwuň belli bir bölegi bolsa ion çalşyjylaryndan geçirilip, doly mineralsyz ýagdaýa getirilýär. Mineralsyzlandyrylan suw bug gazanlaryna akdyrylýar.

Kärhananyň çäginde suwy sowadýan desgalaryň ikisi ýerleşýär. Olaryň biri tebigy gazy gaýtadan işleýän we benzin öndürýän desgalara, ikinjisi bolsa kömekçi desgalara hyzmat edýär.

Howa bölüji desgada daşary ýurtlaryň kompaniýalarynyň dünýä belli enjamlary ornaşdyryldy. Atmosfera howasy howa süzüjiler we howa gysyjylar arkaly alynýar hem-de arassalanýar. Soňra arassalanan howa bug gysyjy enjamda gysylyp, orta basyşa ýetirilýär.

Gysylan howa sowuk suw bilen ýuwujy enjama akdyrylýar we howanyň gyzgynlyk derejesi sowadylýar. Sowadylan howa ýörite howa arassalaýjy çelekde galyndy suw damjalaryndan, turşy gazlardan we beýleki uglewodorod galyndylaryndan arassalanýar. Soňra howa ikä bölünip, ýylylyk çalşyjy enjamlar arkaly suwuk azoda we suwuk kisloroda öwrülýär. Şolar ýörite çeleklerde saklanylýar we bugardyjyda gaz halyna getirilip, tebigy gazy gaýtadan işläp benzin öndürýän ulgama paýlanylýar.

Degişli bölüji ulgam zawody önümçilik üçin zerur bolan dürli basyşdaky howa bilen üpjün edýär.

Bu desgada üç sany bug gazany ýerleşip, sagatda jemi 400 tonna bug öndürilýär. Ol turbalar arkaly gerek ýerine ugradylýar.

Kärhanany elektrik energiýasy bilen bökdençsiz üpjün etmek ulgamy hem göz öňünde tutuldy. Bu ýerde sagatda 38 MWt elektrik energiýasy öndürilýär. Mundan başga-da, kuwwaty 2500 kWt bolan ätiýaçlyk generatory awtomatik usulda işe girizilýär.

Ähli gaz halyndaky zyňyndylar we suwuklyklar geçirijiler arkaly alaw ulgamyna gönükdirilýär. Alaw ulgamynyň howpsuz işlemegi üçin orta basyşly bug geçiriji işjeň hereket edýär. Tehnologik kondensaty arassalamak boýunça desga hem göz öňünde tutuldy.

Ekologiýa howpsuzlygynyň talaplaryny nazara almak bilen, lagym suwlaryny arassalaýjy desga hereket edýär. Ol döwrebap enjamlardan, şol sanda ýagly suwlary bölüji enjamlardan, suwy ýumşadyjy ulgamdan, süzgüçlerden, galyndylary aýryjy ulgamdan ybaratdyr. Lagym suwlary zerur goşundylaryň goşulmagy esasynda arassalanyp, gaýtadan ulanmak üçin akdyrylýar. Suwy ulanmagyň şeýle usuly daşky gurşawyň abadançylygyny, onuň hapalanmakdan ygtybarly goralmagyny üpjün etmäge ýardam edýär.

Soňra hormatly Prezidentimiz bu ýerde nebitgaz toplumynyň we ugurdaş okuw mekdepleriniň ýolbaşçylary bilen iş maslahatyny geçirdi. Onuň barşynda milli ykdysadyýetimiziň esasy pudagy üçin ýakyn geljege gönükdirilen möhüm wezipeler kesgitlenildi.

Döwlet Baştutanymyz ýurdumyzyň ýangyç-energetika serişdeleriniň diňe halkymyzyň däl, eýsem, bütin adamzadyň bähbidine gönükdirilýändigini nygtady. Tebigy gazy geçirijiler arkaly dünýä bazarlaryna ibermek bilen çäklenmän, bu pudagy diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmegi Türkmenistanyň energetika syýasatynyň möhüm ugurlarynyň biri hökmünde kesgitledik diýip, milli Liderimiz aýtdy.

Ýurdumyz dünýäde tebigy gazyň gorlary boýunça öňdäki orunlary eýeleýär. Şoňa görä-de, “mawy ýangyjy” gaýtadan işläp, dünýä bazarynda ýokary islegden peýdalanýan gazhimiýa önümlerini öndürmäge uly ähmiýet berýäris. Bu ugurda taslamalary yzygiderli amala aşyrýarys diýip, hormatly Prezidentimiz aýratyn nygtady.

Bellenilişi ýaly, ýurdumyzda şeýle taslamalary daşary ýurt maýa goýumlarynyň hasabyna durmuşa geçirmek babatda hem zerur bolan syýasy-hukuk, maliýe-ykdysady binýat döredildi. Gyýanlyda tebigy gazy gaýtadan işläp, polietilen we polipropilen öndürýän polimer zawody, Garabogazda karbamid dökünlerini öndürýän zawod guruldy. Şeýle hem, uly möçberde tebigy gazy gaýtadan işläp, ECO-93 kysymly benzin öndürýän dünýäde ilkinji bolan şu zawod gurlup ulanmaga berildi.

Bu iri taslamalar türkmen energiýa serişdelerini diwersifikasiýa ýoly bilen dünýä bazarlaryna çykarmakda örän möhüm taslamalardyr. Bu taslamalar Ýaponiýanyň, Koreýa Respublikasynyň, Ýewropa döwletleriniň dünýä belli kompaniýalary bilen ýakyndan hyzmatdaşlyk esasynda durmuşa geçirildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow sözüni dowam edip, şeýle taslamalar amala aşyrylanda, ilkinji nobatda, ekologiýa taýdan arassa, dünýä ölçeglerine doly laýyk gelýän önümleri öndürmegiň göz öňünde tutulýandygyny, daşky gurşawy aýawly saklamak boýunça öňde goýlan wezipeleri hem gyşarnyksyz berjaý etmäge uly ähmiýet berilýändigini nygtady.

Milli Liderimiz bu zawody bökdençsiz işletmegiň hem-de dolandyrmagyň ýokary tehnologik bilimli hünärmenleri talap edýändigini belledi.

Döwlet Baştutanymyz bular barada aýtmak bilen, ýurdumyzda gaýtadan işleýän senagaty ösdürmek, gazhimiýa toplumlaryny gurmak, halkara derejeli hünärmenleri taýýarlamak boýunça işleriň mundan beýläk-de netijeli dowam etdiriljekdigini, bu babatda döwlet maksatnamalarynyň kabul edilendigini nygtady.

Biz bu işleri halkymyzyň bagtyýar durmuşynyň we abadançylygynyň bähbidine amala aşyrýarys. Bütin dünýäde parahatçylygy, durnukly ösüşi üpjün etmek maksatlaryna gönükdirýäris diýip, milli Liderimiz aýtdy.

Mundan başga-da, hormatly Prezidentimiz şeýle iri maýa goýum taslamalaryny durmuşa geçirmekde daşary ýurtlardan çekilen serişdeleri öz wagtynda gaýtarmagyň möhüm wezipe bolup durýandygyny nygtady.

Soňra Ahaldaky gazdan benzin öndürýän zawodyň direktory D.Sapbaýew kärhanadaky işleriň ýagdaýy barada hasabat berdi. Nygtalyşy ýaly, ähli önümçilik bellenen talaplara laýyklykda alnyp barylýar.

Kärhanada bir gije-gündizde 1800 tonna benzin öndürilýär. Ýokary hil we ekologiýa talaplaryna kybap gelýän bu önüm baglaşylan şertnamalar esasynda Owganystana hem-de Ýewropa döwletlerine iberilýär.

Mundan başga-da, bu ýerde zawodyň ikinji nobatdakysyny gurmagyň üstünde işleriň alnyp barylýandygy barada maglumatlar berildi. Şunuň esasynda ýerine ýetirilýän taslama işlerinde täze innowasiýalary, sanly ulgamy has netijeli ornaşdyryp, önümçilik işleriniň kämilleşdirilmeginiň maksada laýyk boljakdygy aýdyldy.

Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, hemme beýleki iri desgalardaky ýaly, Ahaldaky gazdan benzin öndürýän zawodda hem alnyp barylýan işleriň mundan beýläk-de döwrebap derejede dowam etdirilmelidigini aýtdy. Önümleriň ýokary hil ölçeglerine hemişe gözegçilik edilmelidir. Dünýäde bu önümlere islegiň barha artýandygyny nazarda tutup, ekologiýa taýdan iň arassa benziniň daşary ýurtlarda ýerlenýän bazarlarynyň gerimini giňeltmegiň üstünde işlemäge möhüm ähmiýet berilmelidir diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy hem-de bu babatda degişli görkezmeler berdi.

Döwlet ministri — “Türkmengaz” döwlet konserniniň başlygy B.Amanow tebigy gazy çykarmak, gaýtadan işlemek hem-de onuň dünýä bazarlaryna iberilýän mukdaryny artdyrmak baradaky meseleler boýunça hasabat berdi.

“Mawy ýangyjyň” çykarylyşynyň mukdaryny artdyrmak, guýularyň önüm berşini ýokarlandyrmak hem-de öňdebaryjy tehnologiýalary we sanly ulgamy ulanmak arkaly, täze guýulary özleşdirmek boýunça toplumlaýyn işler alnyp barylýar.

Şeýle hem, daşary ýurtly ygtybarly hyzmatdaşlar bilen “Galkynyş” gaz känini özleşdirmek boýunça bilelikdäki işleriň alnyp barylýandygy barada habar berildi.

Döwlet Baştutanymyz tebigy gazy gaýtadan işlemek, onuň daşary ýurtlara iberilýän mukdaryny köpeltmek bilen baglanyşykly meseleleriň oňyn çözülmeginiň milli ykdysadyýetimiziň kuwwatlanmagy bilen bir hatarda, sebitara hyzmatdaşlygyň netijeli häsiýete eýe bolmagyny üpjün edýändigini belledi. Şoňa görä-de, milli Liderimiz bu ugurda alnyp barylýan işleriň häzirki zamanyň ösen tejribesine we ylmyň ýokary gazananlaryna hem-de täzeçil tehnologiýalara esaslanmalydygyny nygtady hem-de bu babatda birnäçe tabşyryklar berdi.

Soňra “Türkmenhimiýa” döwlet konserniniň başlygy N.Nyýazlyýew hormatly Prezidentimiziň milli ykdysadyýetimizi diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmekde alyp barýan syýasaty, himiýa pudagyny ösdürmekde edýän aladalary netijesinde, ýurdumyzyň himiýa senagatynyň ýylsaýyn ösüp, kämilleşýändigini aýtdy.

Ýurdumyzda uglewodorod serişdeleri diňe bir çig mal hökmünde eksport edilmek bilen çäklenmän, olary gaýtadan işlemegiň netijesinde, dünýä bazarlarynda uly islegden peýdalanýan birnäçe himiýa önümleri hem öndürilýär. Bu babatda kabul edilen Prezident we beýleki Döwlet maksatnamalaryna laýyklykda, diňe soňky ýyllarda “Marykarbamid”, “Garabogazkarbamid”, Gyýanlydaky Polimer zawodlary we Ahaldaky gazdan benzin öndürýän zawodlar ýaly ägirt uly taslamalar amala aşyryldy. Bu kärhanalaryň ählisi innowasion tehnologiýalar ornaşdyrylan, ekologik taýdan arassa önümçilikler hasaplanýar.

Şonuň ýaly-da, kabul edilen maksatnamalarda ýurdumyzda gazhimiýa senagatyny ösdürmek boýunça ýene-de birnäçe iri taslamalaryň durmuşa geçirilmegi göz öňünde tutulýar. Häzirki wagtda bu taslamalary durmuşa geçirmek üçin dünýäniň ösen döwletleriniň öňdebaryjy kompaniýalary gyzyklanma bildirýärler.

Uglewodorod serişdelerini gaýtadan işlemegiň netijesinde, ýurdumyzda önümçiligi ýola goýlan ammiak, karbamid, polietilen we polipropilen, benzin ýaly himiýa önümçiliklerinden başga-da, metanol, poliwinilhlorid, poliwinilasetat, formaldegid we wodorod önümlerini öndürmäge hem uly mümkinçilikler bar.

Häzirki wagtda tebigy gazy çuňlaşdyryp gaýtadan işlemek ulgamynda esasy üç sany ugry aýratyn görkezmek bolar. Hususan-da, sintez gazyny emele getirmegiň esasynda, sintetiki ammiak we azotly dökünleriň önümçiligini ýola goýmak mümkin. Ikinji ugur dürli formaldegid şepbiklerini, plastmassany, emeli süýümleri hem-de beýleki önümleri taýýarlamakda giňden ulanylýan metanol önümçiligidir. Butan-propan goşundysyny almak bilen, olary önümleriň dürli görnüşlerini — naftany we sintetik kauçugy, tebigy gazy suwuklyga öwürmek tehnologiýasy boýunça ýokary hilli ýangyçlary, polietilen we polipropilen öndürmekde peýdalanyp bolar.

Mundan başga-da, dünýäniň ösen döwletlerinde geljegiň ýangyjy hökmünde strategiýasy işlenip taýýarlanan we giňden öwrenilýän wodorod önümçiligini hem ýola goýmak mümkinçilikleriniň üns merkezinde saklanmagynyň maksadalaýykdygy bellenildi.

Döwlet Baştutanymyz “Türkmenhimiýa” döwlet konserniniň öňünde möhüm wezipeleriň durýandygyna ünsi çekip, ýurdumyzyň baý uglewodorod serişdeleriniň gaýtadan işlenilişini mundan beýläk-de dowam etmegiň zerurdygyny aýtdy. Kabul edilen döwlet maksatnamalaryna laýyklykda, ýurdumyzyň dürli künjeklerinde üstünlikli hereket edýän gaýtadan işleýän iri kärhanalarda öndürilýän ýokary halkara ölçeglere, hil kadalaryna hem-de ekologiýa talaplaryna kybap gelýän ammiak, karbamid, polietilen, polipropilen, benzin we beýleki önümlere daşary ýurtlarda islegiň barha artmagy pudagyň işini has-da kämilleşdirmek wezipelerini goýýar. Milli Liderimiz bular barada aýdyp, bu ugurda alnyp barylýan işlere yzygiderli üns bermegiň, işgärleriň hünär derejesini ýokarlandyrmagyň möhümdigini tabşyrdy.

Soňra Ýagşygeldi Kakaýew adyndaky Halkara nebit we gaz uniwersitetiniň rektory B.Atamanow nebitgaz pudagynyň döwrebap kärhanalarynda işlemek üçin ýokary derejeli hünärmenleri taýýarlamak üçin ylma esaslanan toplumlaýyn işleriň amala aşyrylýandygyny habar berdi.

Şunuň bilen baglylykda, bu ýokary okuw mekdebiniň okuw meýilnamalaryna, şol sanda Gyýanlydaky Polimer zawodynda, «Garabogazkarbamid» zawodynda, Ahaldaky gazdan benzin öndürýän zawodda hem-de Garlyk kaliý dag-magdan toplumynda ulanylýan enjamlaryň we täze tehnologiýalaryň esaslaryny öwrenmäge degişli dersler girizilip, okuw maksatnamalary täzeden düzüldi.

Şeýle hem, sintetiki ýangyjy öndürýän zawodda ulanylýan tehnologiýalar bilen baglylykda, uniwersitetiň himiýa tehnologiýasy we ekologiýa fakultetinde ýurdumyzyň nebitgaz pudagy we himiýa senagaty hem-de beýleki pudaklar üçin “Nebiti we gazy gaýtadan işlemegiň himiki tehnologiýasy” hünäri boýunça hünärmenler, “Himiýa tehnologiýasy” taýýarlyk ugry boýunça iňlis dilinde okaýan bakalawrlar hem-de “Standartlaşdyrmak we sertifikatlaşdyrmak”, “Daşky gurşawy goramak we tebigy baýlyklary tygşytly peýdalanmak” hünärleri boýunça talyplara bilim berlip başlanyldy. Mundan başga-da, talyplar bilim alýan hünärlerine laýyklykda, tejribe geçmek üçin ýurdumyzdaky iri gaýtadan işleýän toplumlara ugradylýar.

Rektoryň çykyşynda Ahaldaky gazdan benzin öndürýän zawod işe girizilenden bäri ýokary okuw mekdebini tamamlan talyplaryň bu iri topluma işe ýollanandygy barada maglumat berildi. Şeýle hem, ýokary okuw mekdebiniň ýolbaşçysy gazhimiýa önümçilikleriniň ekologiýa aýratynlyklary bilen baglanyşykly ýerine ýetirilýän işler barada aýtdy.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow uniwersitetde dolandyryjylary, meýdan hünärmenlerini, IT hünärmenleri taýýarlamakdan başga-da, ýokary derejeli mugallymlary, ylmy işgärleri we alymlyga dalaşgärleri şu ugurlar boýunça taýýarlamagyň wajypdygyny belledi.

Döwlet Baştutanymyz ýokary hünärli işgärleri taýýarlamak, ylmy-tejribe işlerini geçirmek boýunça häzirki zaman aragatnaşyk ulgamlaryny ulanmak arkaly, halkara uniwersitetler hem-de beýleki abraýly bilim edaralary bilen özara hyzmatdaşlygy işjeňleşdirmegiň wajypdygyna ünsi çekdi. Şeýle hem, türkmen talyplary abraýly halkara bäsleşiklere yzygiderli gatnaşdyrylmalydyr, olaryň taýýarlan ylmy işleri önümçilige ornaşdyrylmalydyr.

Bu ýokary okuw mekdebinde bakalawrlary, magistrleri taýýarlamak, okuwa saýlap alan hünärine höwesli, zehinli ýaşlary kabul etmek, nebitgaz ulgamy üçin hünärmenleri taýýarlamak boýunça halkara tejribeden ugur alnyp, okatmagyň häzirki zaman usullaryny we nou-haulary, sanly ulgamy ornaşdyrmak, milli hünärmenleri dünýä ülňülerine laýyklykda okatmak, daşary ýurtlaryň ýokary derejeli hünärmenlerini bu işe çekmek ugrunda zerur tagallalar edilmelidir diýip, döwlet Baştutanymyz belledi hem-de bu babatda anyk tabşyryklar berdi.

“Türkmengaz” döwlet konserniniň ylmy-barlag tebigy gaz institutynyň direktory B.Pirnyýazow, öz nobatynda, konserniň işinde döwrebap tehnologik enjamlaryň ulanylýandygyny habar berdi.

Häzirki wagtda “Galkynyş” gaz käniniň zawodlarynda tebigy harytlyk gazyň hilini ýokarlandyrmagy ylmy taýdan esaslandyrmak boýunça işler ýerine ýetirilýär.

Institut tarapyndan gazhimiýa zawodlarynyň gurluşygyna tehniki-ykdysady seljerme geçirilip, onuň netijeleri “Türkmengaz” döwlet konsernine tabşyryldy.

Şeýle hem institutyň hünärmenleriniň Ahaldaky gazdan benzin öndürýän zawodda ýyllyk kuwwaty 6 müň tonna izobutan öndürmäge niýetlenen desgany hem-de kenarýaka sebitde täze döwrebap gazhimiýa toplumyny gurmak barada deslapky tehniki ykdysady ylmy seljermäniň üstünde degişli işleri alyp barýandyklary barada habar berildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow pudagyň çig mal binýadyny artdyrmak bilen baglanyşykly iri möçberli maýa goýum taslamalarynyň biriniň dünýäde iň iri “Galkynyş” gaz känini senagat taýdan özleşdirmekden ybaratdygyny belledi. Onuň gorlary “Ýaşlar” we “Garaköl” ýataklary bilen bilelikde 27,4 trillion kub metr hasaplanylýar.

Ýurdumyz tebigy gazyň gorlary boýunça dünýäde öňdäkileriň biri bolup, Ýewraziýada ekologiýa taýdan arassa ýangyç öndürijileriň sanawyna girýär. Energiýa serişdelerine, aýratyn-da, ýangyjyň tygşytly hem-de daşky gurşaw üçin howpsuz görnüşi bolan tebigy gaza isleg yzygiderli artýar. Elektroenergetika senagaty, ilkinji nobatda, önümleri giň gerimli durmuş we senagat harytlaryny, mineral dökünleri we beýlekileri öndürmek üçin çig mal bolup hyzmat edýän nebithimiýa we gazy gaýtadan işleýän pudaklary gaza bolan has ýokary islegi üpjün edýär. Şonuň bilen bir hatarda, ýaşaýyş-jemagat ulag ulgamlarynda tebigy gazyň sarp edilişi hem artýar.

Mundan başga-da, halkara jemgyýetçiligiň howanyň üýtgemegi bilen baglanyşykly meseleler sebäpli ynjalyksyzlanmalaryny göz öňünde tutanyňda, gaýtadan dikeldilýän energiýa çeşmeleri, ilkinji nobatda, energetika, wodorod we energiýa tygşytlaýjy tehnologiýalar ulgamyndaky innowasiýalar, ýangyç-energetika toplumynyň sanlylaşdyrylmagy has-da ösdüriler. Döwlet Baştutanymyz şunuň bilen baglylykda, alnyp barylýan işleri depginli artdyrmagyň möhüm wezipe bolup durýandygyny nygtap, bu ugurda birnäçe degişli tabşyryklar berdi.

Soňra hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Ş.Abdrahmanowa söz berdi. Wise-premýer ýurdumyzyň ýangyç-energetika toplumyndaky işleriň ýagdaýy hem-de ýerine ýetirilmeli işler barada hasabat berdi. Bellenilişi ýaly, 2019-njy ýylyň iýun aýynda döwlet Baştutanymyzyň ak pata bermeginde açylyp ulanylmaga berlen bu zawod ylmyň we tehnologiýanyň täze gazananlaryny özünde jemleýär.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow ýangyç-energetika toplumynyň ägirt uly çig mal serişdeleriniň, senagat hem-de ylmy kuwwatynyň bolmagy netijesinde, milli ykdysadyýetimizde esasy orunlaryň birini eýeleýändigini nygtady. Bu pudakda ylmy-tehniki ösüşiň iň soňky gazananlarynyň, öňdebaryjy tehnologiýalaryň, iň döwrebap tehnikalaryň ulanylmagy ýurdumyzyň senagatynyň häzirki zamanyň talaplaryna laýyklykda ösmegini üpjün eder, Türkmenistanyň dünýäniň energetika bazarlarynda eýeleýän ornuny pugtalandyrar.

Şunuň bilen baglylykda, dünýäde ýeke-täk bolan, tebigy gazdan ekologiýa taýdan arassa sintetik benzini öndürýän täsin zawodyň gurulmagynyň ähmiýeti bellenildi. Bu kärhana Türkmenistanyň eksport mümkinçiliklerini ep-esli giňeltmäge ýardam eder.

Döwlet Baştutanymyz kärhanada alnyp barylýan işleri hemişe gözegçilikde saklamagy, benziniň halkara ülňülere laýyk gelmegini mundan beýläk-de üpjün etmegi tabşyrdy. Milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow, şeýle hem pudagyň döwrebap kärhanalarynda işlemek üçin ýokary hünärli işgärleri taýýarlamak meselelerine hemişe üns bermegiň möhümdigini nygtady.

Hormatly Prezidentimiz önümçilik işleriniň yzygiderli döwrebaplaşdyrylyp, olaryň kämil tehnologiýalara daýanýan, şonuň ýaly-da, ylmy taýdan esaslandyrylan çözgütleriň ornaşdyrylmagyna möhüm ähmiýet bermegiň zerurdygyny aýratyn belledi.

Döwlet Baştutanymyz bu ýere ýygnananlaryň her biriniň pudagy ösdürmekde öňde durýan wezipeleri üstünlikli ýerine ýetirmäge öz mynasyp goşandyny goşjakdygyna ynam bildirdi. Hormatly Prezidentimiz hemmelere işlerinde üstünlikleri arzuw edip, bu ýerden ugrady.

* * *

Soňra döwlet Baştutanymyz Aşgabat şäheriniň ýokarsyndan dikuçarda aýlanyp, paýtagtymyzda Türkmenistanyň Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygy hem-de Aşgabadyň 140 ýyllygy mynasybetli ulanylmaga berilmegi meýilleşdirilýän desgalardaky gurluşyk işleri bilen tanyşdy.

Milli Liderimiz Aşgabat — Türkmenabat ýokary tizlikli awtoulag ýolunyň gurluşygyny we onuň ýanaşyk ýerlerinde alnyp barylýan abadanlaşdyryş işlerini synlady.

Paýtagtymyzda we tutuş ýurdumyzda oňyn özgertmeleriň ileri tutulýan ugurlarynyň biri bolan ulag-aragatnaşyk düzümini döwrebaplaşdyrmakdan we ösdürmekden ybaratdyr. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow degişli ýolbaşçylara şunuň bilen baglanyşykly meseleleri, şol sanda hereket edýän ýollaryň durkuny täzelemek hem-de täze ýollary çekmek, jemgyýetçilik ulaglarynyň duralgalaryny, ýerasty we ýerüsti geçelgeleri abadanlaşdyrmak bilen baglanyşykly meseleleri berk gözegçilikde saklamagy tabşyrdy.

Döwlet Baştutanymyzyň Kararyna laýyklykda, bu taslamany üç tapgyrda amala aşyrmak göz öňünde tutulýar. Taslamanyň durmuşa geçirilmegi Türkmenistanyň çäklerinden geçýän ýük daşamalarynyň mukdaryny artdyrmaga we çaltlandyrmaga gönükdirilendir. Aşgabat — Türkmenbaşy ýoly bilen birleşmegi netijesinde, ýurdumyzyň gündogar sebitini onuň merkezi bilen birleşdirýän awtoban ýük awtoulaglaryna Türkmanbaşydaky Halkara deňiz portuna göni çykalgany üpjün eder.

Şeýle hem, hormatly Prezidentimiz dikuçardan paýtagtymyzyň demirgazyk künjeginde gurluşygy tamamlaýjy tapgyrda alnyp barylýan kottejler toplumyny synlady. Paýtagtymyzyň ilaty üçin özboluşly baýramçylyk sowgadyna öwrüljek bu toplumda adamlaryň eşretli ýaşamagy, amatly dynç almagy üçin ähli zerur şertleriň döredilmegi milli Liderimiziň üstünlikli alyp barýan durmuş maksatly döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biridir.

Döwlet Baştutanymyz Aşgabatda we tutuş ýurdumyzda ýaýbaňlandyrylan özgertmeler maksatnamalarynyň durmuşa geçirilişine, raýatlarymyzyň ähli amatlyklaryň hözirini görüp ýaşamagy üçin döredilýän oňaýly şertler, öňdebaryjy tehnologiýalary ornaşdyrmak hem-de ekologiýa abadançylygyny üpjün etmek bilen bagly meselelere hemişe aýratyn üns berýär.

Soňra hormatly Prezidentimiziň dikuçary paýtagtymyzyň işewürlik merkeziniň esasyny düzýän “Garagum” myhmanhana toplumynyň ýerleşýän ýeriniň üstünden öwrüm etdi. Bu ýerde häzirki zaman seýilgäh toplumy we döwrebap ýerasty geçelge gurulýar.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň tabşyrygyna laýyklykda, desgalaryň gurluşygy ýokary hil derejesinde amala aşyrylýar hem-de bellenilen möhletde tamamlanar.

Bu gün 140 ýyllyk şanly toýuna barýan Aşgabat ösüşiň täze belentliklerine tarap bedew bady bilen ynamly gadam urýar. Paýtagtymyzda amala aşyrylýan şähergurluşyk-binagärlik maksatnamasynda innowasion we sanly tehnologiýalar işjeň ulanylýar.

Döwlet Baştutanymyz uçuşyny dowam edip, paýtagtymyzyň ajaýyp künjekleriniň birinde gurluşygy batly depgin bilen alnyp barylýan “Aşgabat” söwda toplumynda ýerine ýetirilýän işler bilen tanyşdy. Mukaddes Garaşsyzlygymyzyň 30 ýyllygy mynasybetli ulanylmaga beriljek bu toplumda söwda we hyzmatlar ulgamynyň işini ýola goýmak, telekeçileriň alyp barýan işlerini döwrüň talabyna laýyk derejede kämilleşdirmek boýunça giň gerimli işler ýaýbaňlandyryldy.

Bu ýerde söwda we hyzmatlar ulgamyny alyp barmakda, medeniýetli dynç alşy guramakda dünýäniň iň gowy tejribeleri işjeň ulanylar. Bularyň hemmesi ýurdumyzyň durmuş-ykdysady taýdan okgunly ösmegine ýardam edýär.

Bu taslamanyň çäklerinde halkara ähmiýetli işewürlik duşuşyklaryny we dürli çäreleri geçirmek üçin şertleriň döredilmegi göz öňünde tutulýar.

Soňra hormatly Prezidentimiziň dikuçary paýtagtymyzyň günorta künjegine tarap ugur aldy. Milli Liderimiz guşuçar belentlikden bu künjekde alnyp barylýan işler, seýilgählere we gök zolaklara edilýän ideg işleri hem-de döwrebap binalaryň ýanaşyk ýerleriniň abadanlaşdyrylyşy bilen tanyşdy.

Döwlet Baştutanymyz uçuşynyň dowamynda şäheriň gözel künjekleriniň birinde ýerleşýän “Arkadag” myhmanhanasynyň gurluşygynyň barşy bilen gyzyklanyp, onuň töwereklerinde döredilýän seýilgäh zolaklaryny, bina edilen desgalaryň özboluşly sazlaşygyny synlady.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň nygtaýşy ýaly, myhmanhanada iň ýokary halkara derejedäki maslahatlary we beýleki çäreleri geçirmek üçin ähli şertler döredilmelidir. Toplumyň daş-töwereginde döredilýän bagy-bossanlyk, suw çüwdürimleri Türkmenistanyň ekologiýa meselesine möhüm ähmiýet berýändigini aýdyň görkezmelidir.

Ýurdumyzyň ähli myhmanhanalarynda bolşy ýaly, bu ýerde hem hyzmatlar ýokary derejede we birkemsiz üpjün ediler, munuň özi türkmen halkynyň gadymy myhmansöýerlik däplerine kybap gelýär.

Milli Liderimiziň belleýşi ýaly, öňdebaryjy tehnologiýalary işjeň ulanmak, olaryň uzak möhletli geljege niýetlenilmegi, sazlaşyklylyk we oňaýlylyk, adamlaryň abadan durmuşy, döredijilikli zähmet çekmegi hem-de dynç almagy üçin ähli şertleri döretmek meseleleri şähergurluşyk maksatnamasynyň üstünlikli durmuşa geçirilmeginde möhüm ähmiýete eýedir.

2021-nji ýylyň dört aýynda ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň jemleri

• Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwrüniň «Türkmenistan – parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynyň ýanwar-mart aýlarynda halk hojalygy toplumynyň ähli pudaklarynyň durnukly ösüşini üpjün etmek maksady bilen, toplumlaýyn çäreler amala aşyryldy. Şu ýylyň dört aýynda ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň gazanylan makroykdysady görkezijileri, şol sanda jemi içerki önümiň durnukly ösüşi milli ykdysadyýetimiziň oňyn netijelere beslenýändigini görkezýär. Ýanwar-aprel aýlarynyň jemleri boýunça önümçiligiň mukdary geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 3,8 göterim artdy. Şeýle hem bölek satuw haryt dolanyşygynyň mukdary köpeldi. Şu ýylyň dört aýynda bu görkeziji 2020-nji ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 17,5 göterim artdy. Döwlet býujetiniň girdeji bölegi 128,3 göterim, çykdajy bölegi 96 göterim ýerine ýetirildi. 2020-nji ýylyň degişli döwrüne görä, ortaça aýlyk haklary 10,5 göterim köpeldi. Aýlyk zähmet haklary, döwlet kömek pullary, pensiýalar we talyp haklary doly möçberde maliýeleşdirildi. Maliýeleşdirmegiň ähli çeşmeleriniň hasabyna özleşdirilen düýpli maýa goýumlarynyň möçberi geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 2,3 göterim artdy. Oba milli maksatnamasyny ýerine ýetirmegiň çäklerinde, 671,5 million manatlyga barabar möçberde düýpli maýa goýumlary özleşdirildi. Şu ýylyň başyndan bäri medeni-durmuş maksatly desgalaryň 105-sinde, suw arassalaýjy desgalaryň 35-sinde, 158,9 müň metr inedördül metrden gowrak ýaşaýyş jaýlarynda gurluşyk işleri dowam etdi. Döwlet emlägine degişli desgalaryň 43-si hususylaşdyryldy we ondan 136,9 million manat serişde gelip gowuşdy.
• Nebiti we gaz kondensatyny çykarmakda, gaýtadan işlemekde gazanylan tehniki-ykdysady görkezijiler barada aýdylanda, benzin önümçiliginiň meýilnamasy 109 göterim, dizel ýangyjyny öndürmegiň meýilnamasy 100,8 göterim, polipropilen öndürmegiň meýilnamasy 105,5 göterim, çalgy ýaglaryny öndürmegiň meýilnamasy 100,1 göterim, suwuklandyrylan gaz öndürmegiň meýilnamasy 107,1 göterim, tebigy we ugurdaş gazy çykarmagyň meýilnamasy 114,6 göterim, tebigy gazy eksport etmegiň meýilnamasy 119,3 göterim, maýa goýumlaryny özleşdirmegiň meýilnamasy bolsa 109,1 göterim berjaý edildi.
• Obasenagat toplumy boýunça önümçiligiň möçberiniň ösüşi geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende 104,1 göterime deň boldy. Şol sanda Oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministrligi boýunça bu görkeziji 104,2 göterime, Suw hojalygy baradaky döwlet komiteti boýunça –102,4 göterime hem-de «Türkmen atlary» döwlet birleşigi boýunça – 104,3 göterime deň boldy.
• Ulag we aragatnaşyk ulgamynda önümçilik meýilnamasy 113,6 göterim ýerine ýetirildi. «Türkmendemirýollary» agentligi boýunça ösüş 103,9 göterime, «Türkmenawtoulaglary» agentligi boýunça – 129,1 göterime, «Türkmendeňizderýaýollary» agentligi boýunça – 116,4 göterime barabar boldy. Hasabat döwründe «Türkmenhowaýollary» agentligi boýunça degişli işler ýerine ýetirildi.
• Şu ýylyň ýanwar-aprel aýlarynda gurluşyk-senagat toplumynda önüm öndürmek we hyzmatlary ýerine ýetirmek boýunça meýilnama 129,5 göterim ýerine ýetirildi, ösüş 117,2 göterime deň boldy. Gurluşyk we binagärlik ministrligi boýunça önümçilik meýilnamasy 108,7 göterim berjaý edilip, 100,5 göterime barabar ösüş üpjün edildi. Senagat we gurluşyk önümçiligi ministrligi boýunça önüm öndürmek, işleri ýerine ýetirmek we hyzmatlar boýunça meýilnama 125,2 göterim berjaý edildi. Bu babatdaky ösüş bolsa 119,3 göterime deň boldy. Energetika ministrligi boýunça öndürilen önümleriň we ýerine ýetirilen işleriň, hyzmatlaryň meýilnamasy 119,7 göterim berjaý edilip, 117,9 göterim ösüş gazanyldy. Elektrik energiýasyny öndürmegiň meýilnamasy 105,8 göterim ýerine ýetirilip, ösüş 109,9 göterime, elektrik energiýanyň eksport boýunça meýilnamasy 144,3 göterim berjaý edilip, ösüş 145,3 göterime barabar boldy. «Türkmenhimiýa» döwlet konserni boýunça önüm öndürmegiň we hyzmatlary ýerine ýetirmegiň meýilnamasy 159,3 göterim ýerine ýetirilip, 141,2 göterim ösüş üpjün edildi. Fosfor dökünlerini öndürmegiň meýilnamasy 107,7 göterim, kaliý dökünlerini öndürmegiň meýilnamasy 182,4 göterim, tehniki ýod öndürmegiň meýilnamasy 116,3 göterim, tehniki uglerody öndürmegiň meýilnamasy bolsa 100,4 göterim berjaý edildi. Aşgabat şäheriniň häkimligi boýunça ýerine ýetirilen işleriň we hyzmatlaryň meýilnamasy 116,7 göterim berjaý edildi.
• Söwda we dokma pudaklarynda hem-de telekeçilik ulgamynda şu ýylyň dört aýynda ýerine ýetirilen işleriň netijeleri barada aýdylanda, Söwda we daşary ykdysady aragatnaşyklar ministrligi boýunça söwda dolanyşygynyň möçberi, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 112,7 göterim ýerine ýetirildi, öndürilen önümleriň ösüşi 109,1 göterime barabar boldy. Dokma senagaty ministrligi boýunça geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, nah ýüplügiň önümçiligi 114,4 göterime, nah matalaryň öndürilişi 100,4 göterime, tikin we örme önümleriniň öndürilişi 123,3 göterime, gön önümleri 100,1 göterime barabar boldy. «Türkmenhaly» döwlet birleşigi boýunça önüm öndürmegiň meýilnamasy 113 göterim berjaý edildi. Döwlet haryt-çig mal biržasy boýunça birža söwdalarynyň 98-si geçirilip, 10 müň 422 şertnama hasaba alyndy. Söwda-senagat edarasy boýunça ýerine ýetirilen işleriň ösüşi 106,1 göterime deň boldy. Hasabat döwründe sergileriň üçüsi we sanly ulgam arkaly maslahatlaryň 17-si geçirildi. Senagatçylar we telekeçiler birleşmesi boýunça oba hojalyk we azyk önümlerini öndürmegiň ösüşi 124 göterime, senagat önümleriniň ösüşi bolsa 129,6 göterime barabar boldy.
• Garaşsyzlygymyzyň 30 ýyllygyna, Aşgabat şäheriniň 140 ýyllygyna bagyşlanyp birnäçe medeni çäreler geçirilýär. Sergiler, döredijilik duşuşyklary, bäsleşikler, konsertler, wagyz-nesihat çäreleri guralýar. Şeýle hem medeni-durmuş maksatly desgalaryň ulanylmaga berilmegi mynasybetli dabaralar ýaýbaňlandyrylýar. Sanly ulgam arkaly dürli derejedäki duşuşyklar geçirildi we birnäçe halkara resminamalaryna gol çekildi. Onlaýn tertibinde Türkmenistanyň we türki dilli döwletleriň halk saz gurallary orkestrleriniň konserti, «Binagärlik sungatynyň taryhy we medeniýeti» atly halkara ylmy-amaly maslahat, paýtagtymyzda ýapon gurjaklarynyň sergisi guraldy. Döwlet medeniýet merkeziniň Mukamlar köşgünde «Dutar ýasamak senetçiligi, dutarda saz çalmak we bagşyçylyk sungaty» atly döredijilik bäsleşigi geçirildi. Muzeýlerde birnäçe çäreler, göçme sergiler guraldy. Şu ýylyň başyndan bäri Türkmen döwlet neşirýat gullugynda kitap önümleriniň 148 görnüşi neşir edildi. Poligrafiýa harytlarynyň önümçilik meýilnamasy 116,1 göterim ýerine ýetirildi.
• Milli Liderimiziň başlangyjy bilen bilim ulgamynda geçirilýän özgertmelere laýyklykda, bilim-terbiýeçilik işlerini kämilleşdirmek, ýurdumyzyň giň halkara hyzmatdaşlygy, ynanyşmak hem-de dostlukly ýörelgelerine esaslanýan içeri we daşary syýasatynyň many-mazmunyny giňden wagyz etmek, ýaş nesli Watanymyza çäksiz söýgi hem-de wepalylyk ruhunda terbiýelemek boýunça işler alnyp barylýar. Bilim edaralary üçin okuw kitaplarynyň we okuw gollanmalarynyň 68 görnüşi neşir edildi. Ýurdumyzyň talyplary we mekdep okuwçylary halkara ders bäsleşiklerine gatnaşyp, dürli derejeli diplomlara we medallara mynasyp boldular. Halkara guramalarynyň wekilhanalary bilen bilelikde möhüm meseleler boýunça hyzmatdaş ýokary okuw mekdepleriniň arasynda onlaýn okuw, ylmy maslahatlar geçirildi. Bejeriş-öňüni alyş edaralarynda lukmançylygyň dürli ugurlary boýunça keselleriň öňüni almagyň we bejermegiň täze usullaryny amaly lukmançylyga ornaşdyrmak boýunça toplumlaýyn işler dowam etdirildi. Döwlet ýaşlar syýasatyny üstünlikli amala aşyrmak, ýaş nesli terbiýelemegiň bitewi ulgamyny kämilleşdirmek, bedenterbiýäni we sporty işjeň wagyz etmek boýunça çäreler geçirildi. Ýaş olimpiýaçylary hem-de milli ýygyndy toparlarymyzy XXXII Tomusky olimpiýa oýunlaryna taýýarlamak işleri yzygiderli alnyp barylýar. Şu ýylyň başyndan bäri içeri we daşary syýasatymyza, taryhy özgertmelere bagyşlanan wagyz-nesihat işleri , halkara guramalary hem-de daşary ýurtlaryň degişli ministrlikleri bilen teleköpri arkaly dürli duşuşyklar, şanly seneler – Garaşsyzlygymyzyň 30 ýyllygy, hemişelik Bitaraplygymyzyň 25 ýyllygy we Aşgabat şäheriniň 140 ýyllygy mynasybetli ylmy-amaly maslahatlar geçirildi.
• Garaşsyz, Bitarap Türkmenistanyň daşary syýasatyny durmuşa geçirmek, döwlet Baştutanymyzyň bu ugurda öňde goýýan wezipelerini ýerine ýetirmek maksady bilen degişli işler alnyp baryldy. Halkara hyzmatdaşlygyny ösdürmekde ýokary derejedäki saparlar we gepleşikler möhüm orun eýeleýär. Şunuň bilen baglylykda, ýanwar aýynda Türkmenistanyň Prezidentiniň Owganystan Yslam Respublikasynyň we Azerbaýjan Respublikasynyň Prezidentleri bilen sanly ulgam arkaly duşuşyklary boldy. Mart aýynda milli Liderimiz Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynyň ХIV sammitine gatnaşdy we türki dilli döwletleriň Hyzmatdaşlyk geňeşiniň sanly ulgam arkaly geçirilen resmi däl maslahatyna hormatly myhman hökmünde gatnaşdy. Hasabat döwründe DIM-niň üsti bilen daşary ýurtlaryň wekiliýetleriniň 13-si ýurdumyza sapar bilen geldi. Şol birwagtyň özünde Türkmenistandan daşary ýurtlarda 9 wekiliýet saparda boldy. Ýanwar-aprel aýlary aralygynda sanly ulgam arkaly dürli derejedäki duşuşyklaryň 638-si geçirildi. Daşary ýurtlar hem-de halkara guramalary bilen bilelikde duşuşyklaryň we gepleşikleriň 35-si guraldy. Ýylyň dowamynda gol çekilen 37 sany halkara resminamasy Türkmenistanyň halkara gatnaşyklarynyň hukuk binýadynyň üstüni ýetirdi. DIM-niň ulgamy boýunça ýola goýulýan gatnaşyklar yzygiderli häsiýete eýe boldy. Ýylyň başyndan bäri daşary ýurtlaryň birnäçesiniň daşary syýasat edaralary bilen birnäçe gepleşikler we maslahatlaşmalar, Merkezi Aziýa ýurtlarynyň we ABŞ-nyň arasyndaky «С5+1» köptaraplaýyn hyzmatdaşlygyň ministrler derejesindäki duşuşygy geçirildi. Türkmenistanyň daşary ykdysady gatnaşyklaryny pugtalandyrmak boýunça anyk çäreler durmuşa geçirilýär. Hasabat döwründe Ykdysady hyzmatdaşlyk boýunça hökümetara türkmen-belarus, Hökümetara türkmen-rus toparlarynyň çäklerinde döredilen Söwda we maýa goýum hyzmatdaşlygyna ýardam bermek boýunça Ýokary derejedäki toparyň hem-de Senagat boýunça türkmen-pakistan bilelikdäki iş toparynyň duşuşyklary boldy. Şeýle hem birnäçe ýurduň işewür toparlarynyň wekilleri bilen gepleşikler geçirildi.
• Ýurdumyzda jemi içerki önümiň ösüşi 5,9 göterim derejede saklanýar. Ata Watanymyzyň ähli künjeklerinde köp sanly senagat we durmuş maksatly ýubileý desgalary guruldy hem-de olaryň gurluşygy dowam edýär. Ykdysadyýetimizi diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmegiň çäklerinde biz importyň ornuny tutýan harytlary özümizde öndürmegiň, eksporta iberilýän önümleriň möçberini artdyrmagyň döwlet maksatnamalary üstünlikli durmuşa geçirilýär. Sanly ulgama geçmegi we ýurdumyzy senagat taýdan ösdürmegi amala aşyrýarys. Ylym we bilim ulgamlaryny özgertmek dowam edýär. Önümçilikler döwrebap ýagdaýa getirilip, bazar ykdysadyýeti emele gelýär. Nebitgaz känleri özleşdirilýär. «Türkmenistan – Owganystan – Pakistan» elektrik we aragatnaşyk ulgamlarynyň hem-de «Türkmenistan – Owganystan – Pakistan – Hindistan» gaz geçirijisiniň gurluşygy alnyp barylýar. Şeýle hem beýleki halkara taslamalaryny amala aşyrmaga taýýarlyk görülýär. Hususy işewürligi ösdürmek, telekeçileri ýurdumyzyň ykdysadyýetinde özgertmeleri amala aşyrmaga giňden çekmek syýasaty alnyp barylýar.

Döwlet Baştutanymyz tebigy gazdan benzin öndürýän zawoda baryp gördi we iri gurluşyklary dikuçardan synlady

Ahal welaýaty, 20-nji maý (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Ahal welaýatynda gurlan iň döwrebap senagat toplumynyň — tebigy gazdan benzin öndürýän zawodyň işi bilen tanyşdy hem-de nebitgaz toplumynyň ýolbaşçylary bilen onuň ikinji nobatdakysyny gurmak boýunça pikir alyşdy. Şeýle hem dikuçardan birnäçe iri desgalaryň gurluşyk işleriniň barşyny synlady.

Ir bilen döwlet Baştutanymyz dikuçarda Ahal welaýatynda gurlan tebigy gazdan benzin öndürýän zawodyň çäklerine geldi.

Mälim bolşy ýaly, bu möhüm maýa goýum taslamasy milli Liderimiziň başyny başlan Türkmenistanyň energetika strategiýasyny üstünlikli durmuşa geçirmegiň ýolunda nobatdaky ädimdir. Şol strategiýanyň esasy ugry gazy we nebiti gazyp almagyň mukdaryny artdyrmak, türkmen energiýa serişdelerini eksport etmegiň köpugurly ulgamyny kemala getirmek bilen bir hatarda, ýangyç-energetika toplumyny düýpli döwrebaplaşdyrmakdan hem-de diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmekden ybaratdyr.

Şunda döwlet Baştutanymyz Gurbanguly Berdimuhamedow uglewodorod çig malyny gaýtadan işlemäge we ýokary hilli, bäsdeşlige ukyply, halkara ölçeglere kybap gelýän hem-de içerki we daşarky bazarlarda isleg bildirilýän nebitgaz senagatynyň önümlerini çykarmaga ýöriteleşen iň kämil tehnologiýaly önümleriň öndürilmegine ýokary derejede ähmiýet berýär.

Ahal welaýatynda tebigy gazdan benzin öndürýän zawodyň direktory hormatly Prezidentimize iň kämil, döwrebap enjamlar bilen üpjün edilen kuwwatly zawody gurduryp berendigi üçin tüýs ýürekden hoşallyk bildirdi. Direktor bu ýerde işleriň talabalaýyk ýola goýlandygy, tehnologik prosesleriň yzygiderli alnyp barylýandygy, ähli mümkinçiliklerden netijeli peýdalanyp, ýokary hilli benziniň önümçiligini birsyhly artdyrmak boýunça zerur işleriň durmuşa geçirilýändigi barada hasabat berdi.

Tebigy gazyň gorlary boýunça dünýäde dördünji orny eýeleýän ýurdumyz Ýewropanyň we Aziýanyň energetika bazarlaryna has-da ýakynlaşmak maksadyny yzygiderli öňe sürýär. Bu ulgamda döwletara söwda-ykdysady gatnaşyklary işjeňleşdirmek hem-de daşky gurşawy goramak babatyndaky ählumumy meseleleri çözmek nukdaýnazaryndan, ekologiýa taýdan arassa energiýany ulanmaga geçmek ýaly möhüm ähmiýete eýe bolan iri taslamalar üstünlikli durmuşa geçirilýär.

Ýurdumyzyň ýangyç-energetika toplumynyň öňünde durýan möhüm wezipe eksport bilen bir hatarda, energiýa serişdelerine artýan içerki zerurlyklary kanagatlandyrmakdan ybaratdyr. Bu bolsa milli ykdysadyýetiň esasy pudaklarynyň, şol sanda nebitgaz, himiýa, elektroenergetika, gurluşyk senagaty we beýleki pudaklaryň depginli ösüşi bilen şertlendirilendir.

Milli Liderimiziň tutuş halk hojalyk toplumyny diwersifikasiýalaşdyrmaga, ýurdumyzda öndürilýän önümleriň mukdaryny artdyrmaga hem-de görnüşlerini köpeltmäge gönükdirilen ykdysady syýasatyna laýyklykda, soňky birnäçe ýylyň dowamynda uglewodorod çig malyny düýpli gaýtadan işlemäge ýöriteleşdirilen döwrebap senagat kärhanalary ulanylmaga berildi. Şolaryň hatarynda Ahal welaýatynda gurlan tebigy gazdan sintetik benzin öndürýän dünýäde ilkinji zawody görkezmek bolar.

Soňra hormatly Prezidentimiz zawodyň dolandyryş merkezine geldi. Bu ýerde hünärmen hormatly Prezidentimize toplumyň önümçilik işiniň guralyşy hem-de taýýar önümiň emele getirilişi barada gürrüň berdi.

Çäklerinde kümüşsöw metal gurnamalaryň hem-de dürli görnüşdäki we ölçegdäki modullaryň tehnogen toplumy peýda bolan täze zawod öz keşbi bilen iň häzirki zaman äpet uly ylmy-tehniki barlaghanany ýatladýar. Gazy suwuk ýangyja öwürmek işi tehnologik gurnamalaryň, ilkinji nobatda, tebigy gazy düýpli arassalamak, gazydyr metanoly sintezlemek, şeýle hem benzin almak we arassalamak boýunça gurnamalaryň uly halkalarynyň gurulmagyny talap etdi.

Bu ýerde ýokary basyşyň astynda hem-de örän uly temperaturalarda çylşyrymly himiki reaksiýa — gazyň suwuk uglewodoroda öwrülmegi amala aşyrylýar. Hemme işler awtomatlaşdyrylandyr we merkezden dolandyrylýar.

Hormatly Prezidentimiz hünärmen bilen gürrüňdeş bolup, onuň bu ýerdäki zähmet şertleri, maşgala ýagdaýy, bilimi bilen gyzyklandy. Toplumyň işgäri bu ýerde işlemek üçin hemme şertleriň döredilendigini aýdyp, munuň üçin döwlet Baştutanymyza tüýs ýürekden hoşallyk bildirdi.

Soňra hormatly Prezidentimiz ýene bir hünärmen bilen söhbetdeş boldy. Hünärmen ilki bilen gazyň kükürtli wodoroddan arassalanylýandygy barada gürrüň berdi. Reaktorlaryň içinde ýerleşen katalizatorlaryň kömegi bilen kükürdiň organiki birleşmeleri kükürtli wodoroda öwrülýär.

Soňra gyzdyryjy peçde gazyň gyzgynlyk derejesi ýokarlandyrylyp, kükürtden arassalanan gaz reaktorlarda öz düzümindäki uglewodorod birleşmelerini monooksid ugleroda (СO), dioksid ugleroda (СO2), wodoroda (H) we metanyň garyndylaryna öwrülýär. Soňra gazyň gyzgynlyk derejesi tehnologik gyzdyryjy peçde ýokarlandyrylyp, awtotermik riforming reaktoryna gönükdirilýär. Şol ýerde tehnologik gazyň kislorod bilen reaksiýa girip, ýanmagy we uglewodorodlaryň belli bir böleginiň dargadylmagy amala aşyrylýar.

Şeýlelikde, riforming reaksiýasynyň netijesinde, gazyň gyzgynlyk derejesiniň galmagy sebäpli, ýylylyk çalşyjylarda sowadylýar. Gaz sintezleýji desganyň soňky tapgyryndaky ýörite gaz sintezini arassalaýjy reaktorlaryň kömegi bilen, gazyň düzümindäki sinil kislotasy (HCN) ammiaga (NH3) öwrülýär.

Döwlet Baştutanymyz bu hünärmeniň hem iş-durmuş şertleri bilen gyzyklandy, onuň haýsy ýokary okuw mekdebini tamamlandygyny, nirede tejribelik geçendigini sorady. Hünärmen hormatly Prezidentimiziň sowallaryna jogap berip, işlemäge hemme mümkinçilikleriň we şertleriň döredilendigini aýtdy hem-de munuň üçin döwlet Baştutanymyza tüýs ýürekden alkyşlaryny beýan etdi.

Soňra milli Liderimiz zawodyň tehnologik işi bilen tanyşlygyny dowam edip, dolandyryş merkeziniň hünärmeniniň alyp barýan işi bilen gyzyklandy. Hünärmen arassalanan gazyň sinteziniň basyşynyň kuwwatly gaz gysyjy enjamlar arkaly ýokarlandyrylyp, yzygider ýerleşen dört sany metanol reaktoryna iberilýändigini gürrüň berdi. Soňra bolsa katalizatorlaryň kömegi bilen, gazyň sinteziniň düzümindäki wodorod, monooksid, dioksid uglerodlar özara täsirlenip, metanola öwrülýär. Emele gelen metanol ergini göwrümi 7600 kub metr bolan çelekde saklanylýar.

Gazy suwuk uglewodorodlara öwürmek işiniň nobatdaky tapgyry benziniň sintezi desgasynda bolup geçýär. Metanol saklanylýan çelekden sintez metanol ergini sorujy enjamlar arkaly akdyrylyp, yzygiderlilikde ýerleşen üç sany ýylylyk çalşyjylarda gyzgynlygy ýokary galdyrylyp, alty sany benzin reaktoryna gelip gowuşýar. Bu ýerde katalizatorlaryň kömegi bilen ýokary gyzgynlykdaky sintez metanoly sintez benzinine öwrülýär. Soňra kadalaşmadyk sintez benziniň ýylylyk çalşyjy enjamlarda gyzgynlyk derejesi pese düşürilýär we ahyrky separatora ugradylýar. Bu ýerde benziniň düzümindäki ýeňil gazlar hem-de kondensat suwlar bölünip aýrylýar we çig benzin alynýar.

Zawodyň hünärmenleri bilen söhbetdeşligiň dowamynda benziniň hilini ýokarlandyrmak desgasynda birinji tapgyrda çig benziniň düzüminden metan we etan gazlarynyň bölünip aýrylýandygy, ikinji tapgyrda benzin ergininiň suwuklandyrylan gazy benzinden bölüji enjama gönükdirilýändigi bellenildi. Üçünji tapgyrda benzin ýörite bölüji enjama akdyrylýar hem-de ýeňil benzine we düzüminde durol bolan agyr benzine bölünýär. Bölünen ýeňil benzin ammarlara ugradylýar.

Dördünji tapgyrda durolly agyr benzin benziniň hilini ýokarlandyrýan iki sany enjama akdyrylýar we düzümindäki durolyň derejesi peseldilýär. Netijede, agyr benzin 230 kub metr bolan iki sany çelege goýberilýär. Jemi dört sany çelekdäki ýeňil we agyr benzin ýangyjy geçirijilerden akdyrylanda, akym boýunça garylyp, harytlyk benzin emele gelýär.

Benzini ýörite bölüji enjamda ýeňil we agyr benzin öndürilende ugurdaş önüm hökmünde kükürtsizlendirilen dizel ýangyjy emele gelýär.

Şeýlelikde, zawodda çykarylýan sintetik ýangyç örän kämil ekologiýa häsiýetleri bilen tapawutlanýar — onda daşky gurşaw üçin zyýanly kükürt birleşmeleri hem, azotly organik birleşmeler hem bolmaýar. Zawodyň esasy önümi bolan EСО-93 benzini 18 000 kub metr bolan üç sany çelekde saklanylýar. Olarda benziniň hilini bir derejede saklamak üçin ýörite sorujy enjamlar hemişe işläp durýar.

Ugurdaş önüm bolan suwuklandyrylan gaz göwrümi 2000 kub metr bolan şar şekilindäki çelekde we kükürtsizlendirilen dizel ýangyjy 360 kub metr göwrümindäki çelekde saklanylýar.

Ähli taýýar önümleriň çelekleri ýangyna garşy suw we ýörite ergin sepiji geçirijiler bilen gurşalandyr. Taýýar önümleri ýükleýän desgada demir ýol çeleklerine, awtoulaglara benzini ýükleýän, şeýle hem awtoulaglara kadalaşmadyk benzini, kükürtsizlendirilen dizel ýangyjyny, suwuklandyrylan gazy ýükleýän ulgamlar hereket edýär.

Zawodyň düzüminde şeýle hem beýleki desgalaryň birnäçesi, şol sanda önümçilik işinde ulanylýan suwy kabul edýän we arassalaýan desgalar bar. Doly derejede çäge çökündilerinden arassalanan suw ýangyn söndüriş ulgamyna akdyrylýar. Suwuň düzümine zerur bolan himiki serişdeler goşulyp, suw sowadyjy desga akdyrylýar. Suwuň belli bir bölegi bolsa ion çalşyjylaryndan geçirilip, doly mineralsyz ýagdaýa getirilýär. Mineralsyzlandyrylan suw bug gazanlaryna akdyrylýar.

Kärhananyň çäginde suwy sowadýan desgalaryň ikisi ýerleşýär. Olaryň biri tebigy gazy gaýtadan işleýän we benzin öndürýän desgalara, ikinjisi bolsa kömekçi desgalara hyzmat edýär.

Howa bölüji desgada daşary ýurtlaryň kompaniýalarynyň dünýä belli enjamlary ornaşdyryldy. Atmosfera howasy howa süzüjiler we howa gysyjylar arkaly alynýar hem-de arassalanýar. Soňra arassalanan howa bug gysyjy enjamda gysylyp, orta basyşa ýetirilýär.

Gysylan howa sowuk suw bilen ýuwujy enjama akdyrylýar we howanyň gyzgynlyk derejesi sowadylýar. Sowadylan howa ýörite howa arassalaýjy çelekde galyndy suw damjalaryndan, turşy gazlardan we beýleki uglewodorod galyndylaryndan arassalanýar. Soňra howa ikä bölünip, ýylylyk çalşyjy enjamlar arkaly suwuk azoda we suwuk kisloroda öwrülýär. Şolar ýörite çeleklerde saklanylýar we bugardyjyda gaz halyna getirilip, tebigy gazy gaýtadan işläp benzin öndürýän ulgama paýlanylýar.

Degişli bölüji ulgam zawody önümçilik üçin zerur bolan dürli basyşdaky howa bilen üpjün edýär.

Bu desgada üç sany bug gazany ýerleşip, sagatda jemi 400 tonna bug öndürilýär. Ol turbalar arkaly gerek ýerine ugradylýar.

Kärhanany elektrik energiýasy bilen bökdençsiz üpjün etmek ulgamy hem göz öňünde tutuldy. Bu ýerde sagatda 38 MWt elektrik energiýasy öndürilýär. Mundan başga-da, kuwwaty 2500 kWt bolan ätiýaçlyk generatory awtomatik usulda işe girizilýär.

Ähli gaz halyndaky zyňyndylar we suwuklyklar geçirijiler arkaly alaw ulgamyna gönükdirilýär. Alaw ulgamynyň howpsuz işlemegi üçin orta basyşly bug geçiriji işjeň hereket edýär. Tehnologik kondensaty arassalamak boýunça desga hem göz öňünde tutuldy.

Ekologiýa howpsuzlygynyň talaplaryny nazara almak bilen, lagym suwlaryny arassalaýjy desga hereket edýär. Ol döwrebap enjamlardan, şol sanda ýagly suwlary bölüji enjamlardan, suwy ýumşadyjy ulgamdan, süzgüçlerden, galyndylary aýryjy ulgamdan ybaratdyr. Lagym suwlary zerur goşundylaryň goşulmagy esasynda arassalanyp, gaýtadan ulanmak üçin akdyrylýar. Suwy ulanmagyň şeýle usuly daşky gurşawyň abadançylygyny, onuň hapalanmakdan ygtybarly goralmagyny üpjün etmäge ýardam edýär.

Soňra hormatly Prezidentimiz bu ýerde nebitgaz toplumynyň we ugurdaş okuw mekdepleriniň ýolbaşçylary bilen iş maslahatyny geçirdi. Onuň barşynda milli ykdysadyýetimiziň esasy pudagy üçin ýakyn geljege gönükdirilen möhüm wezipeler kesgitlenildi.

Döwlet Baştutanymyz ýurdumyzyň ýangyç-energetika serişdeleriniň diňe halkymyzyň däl, eýsem, bütin adamzadyň bähbidine gönükdirilýändigini nygtady. Tebigy gazy geçirijiler arkaly dünýä bazarlaryna ibermek bilen çäklenmän, bu pudagy diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmegi Türkmenistanyň energetika syýasatynyň möhüm ugurlarynyň biri hökmünde kesgitledik diýip, milli Liderimiz aýtdy.

Ýurdumyz dünýäde tebigy gazyň gorlary boýunça öňdäki orunlary eýeleýär. Şoňa görä-de, “mawy ýangyjy” gaýtadan işläp, dünýä bazarynda ýokary islegden peýdalanýan gazhimiýa önümlerini öndürmäge uly ähmiýet berýäris. Bu ugurda taslamalary yzygiderli amala aşyrýarys diýip, hormatly Prezidentimiz aýratyn nygtady.

Bellenilişi ýaly, ýurdumyzda şeýle taslamalary daşary ýurt maýa goýumlarynyň hasabyna durmuşa geçirmek babatda hem zerur bolan syýasy-hukuk, maliýe-ykdysady binýat döredildi. Gyýanlyda tebigy gazy gaýtadan işläp, polietilen we polipropilen öndürýän polimer zawody, Garabogazda karbamid dökünlerini öndürýän zawod guruldy. Şeýle hem, uly möçberde tebigy gazy gaýtadan işläp, ECO-93 kysymly benzin öndürýän dünýäde ilkinji bolan şu zawod gurlup ulanmaga berildi.

Bu iri taslamalar türkmen energiýa serişdelerini diwersifikasiýa ýoly bilen dünýä bazarlaryna çykarmakda örän möhüm taslamalardyr. Bu taslamalar Ýaponiýanyň, Koreýa Respublikasynyň, Ýewropa döwletleriniň dünýä belli kompaniýalary bilen ýakyndan hyzmatdaşlyk esasynda durmuşa geçirildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow sözüni dowam edip, şeýle taslamalar amala aşyrylanda, ilkinji nobatda, ekologiýa taýdan arassa, dünýä ölçeglerine doly laýyk gelýän önümleri öndürmegiň göz öňünde tutulýandygyny, daşky gurşawy aýawly saklamak boýunça öňde goýlan wezipeleri hem gyşarnyksyz berjaý etmäge uly ähmiýet berilýändigini nygtady.

Milli Liderimiz bu zawody bökdençsiz işletmegiň hem-de dolandyrmagyň ýokary tehnologik bilimli hünärmenleri talap edýändigini belledi.

Döwlet Baştutanymyz bular barada aýtmak bilen, ýurdumyzda gaýtadan işleýän senagaty ösdürmek, gazhimiýa toplumlaryny gurmak, halkara derejeli hünärmenleri taýýarlamak boýunça işleriň mundan beýläk-de netijeli dowam etdiriljekdigini, bu babatda döwlet maksatnamalarynyň kabul edilendigini nygtady.

Biz bu işleri halkymyzyň bagtyýar durmuşynyň we abadançylygynyň bähbidine amala aşyrýarys. Bütin dünýäde parahatçylygy, durnukly ösüşi üpjün etmek maksatlaryna gönükdirýäris diýip, milli Liderimiz aýtdy.

Mundan başga-da, hormatly Prezidentimiz şeýle iri maýa goýum taslamalaryny durmuşa geçirmekde daşary ýurtlardan çekilen serişdeleri öz wagtynda gaýtarmagyň möhüm wezipe bolup durýandygyny nygtady.

Soňra Ahaldaky gazdan benzin öndürýän zawodyň direktory D.Sapbaýew kärhanadaky işleriň ýagdaýy barada hasabat berdi. Nygtalyşy ýaly, ähli önümçilik bellenen talaplara laýyklykda alnyp barylýar.

Kärhanada bir gije-gündizde 1800 tonna benzin öndürilýär. Ýokary hil we ekologiýa talaplaryna kybap gelýän bu önüm baglaşylan şertnamalar esasynda Owganystana hem-de Ýewropa döwletlerine iberilýär.

Mundan başga-da, bu ýerde zawodyň ikinji nobatdakysyny gurmagyň üstünde işleriň alnyp barylýandygy barada maglumatlar berildi. Şunuň esasynda ýerine ýetirilýän taslama işlerinde täze innowasiýalary, sanly ulgamy has netijeli ornaşdyryp, önümçilik işleriniň kämilleşdirilmeginiň maksada laýyk boljakdygy aýdyldy.

Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, hemme beýleki iri desgalardaky ýaly, Ahaldaky gazdan benzin öndürýän zawodda hem alnyp barylýan işleriň mundan beýläk-de döwrebap derejede dowam etdirilmelidigini aýtdy. Önümleriň ýokary hil ölçeglerine hemişe gözegçilik edilmelidir. Dünýäde bu önümlere islegiň barha artýandygyny nazarda tutup, ekologiýa taýdan iň arassa benziniň daşary ýurtlarda ýerlenýän bazarlarynyň gerimini giňeltmegiň üstünde işlemäge möhüm ähmiýet berilmelidir diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy hem-de bu babatda degişli görkezmeler berdi.

Döwlet ministri — “Türkmengaz” döwlet konserniniň başlygy B.Amanow tebigy gazy çykarmak, gaýtadan işlemek hem-de onuň dünýä bazarlaryna iberilýän mukdaryny artdyrmak baradaky meseleler boýunça hasabat berdi.

“Mawy ýangyjyň” çykarylyşynyň mukdaryny artdyrmak, guýularyň önüm berşini ýokarlandyrmak hem-de öňdebaryjy tehnologiýalary we sanly ulgamy ulanmak arkaly, täze guýulary özleşdirmek boýunça toplumlaýyn işler alnyp barylýar.

Şeýle hem, daşary ýurtly ygtybarly hyzmatdaşlar bilen “Galkynyş” gaz känini özleşdirmek boýunça bilelikdäki işleriň alnyp barylýandygy barada habar berildi.

Döwlet Baştutanymyz tebigy gazy gaýtadan işlemek, onuň daşary ýurtlara iberilýän mukdaryny köpeltmek bilen baglanyşykly meseleleriň oňyn çözülmeginiň milli ykdysadyýetimiziň kuwwatlanmagy bilen bir hatarda, sebitara hyzmatdaşlygyň netijeli häsiýete eýe bolmagyny üpjün edýändigini belledi. Şoňa görä-de, milli Liderimiz bu ugurda alnyp barylýan işleriň häzirki zamanyň ösen tejribesine we ylmyň ýokary gazananlaryna hem-de täzeçil tehnologiýalara esaslanmalydygyny nygtady hem-de bu babatda birnäçe tabşyryklar berdi.

Soňra “Türkmenhimiýa” döwlet konserniniň başlygy N.Nyýazlyýew hormatly Prezidentimiziň milli ykdysadyýetimizi diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmekde alyp barýan syýasaty, himiýa pudagyny ösdürmekde edýän aladalary netijesinde, ýurdumyzyň himiýa senagatynyň ýylsaýyn ösüp, kämilleşýändigini aýtdy.

Ýurdumyzda uglewodorod serişdeleri diňe bir çig mal hökmünde eksport edilmek bilen çäklenmän, olary gaýtadan işlemegiň netijesinde, dünýä bazarlarynda uly islegden peýdalanýan birnäçe himiýa önümleri hem öndürilýär. Bu babatda kabul edilen Prezident we beýleki Döwlet maksatnamalaryna laýyklykda, diňe soňky ýyllarda “Marykarbamid”, “Garabogazkarbamid”, Gyýanlydaky Polimer zawodlary we Ahaldaky gazdan benzin öndürýän zawodlar ýaly ägirt uly taslamalar amala aşyryldy. Bu kärhanalaryň ählisi innowasion tehnologiýalar ornaşdyrylan, ekologik taýdan arassa önümçilikler hasaplanýar.

Şonuň ýaly-da, kabul edilen maksatnamalarda ýurdumyzda gazhimiýa senagatyny ösdürmek boýunça ýene-de birnäçe iri taslamalaryň durmuşa geçirilmegi göz öňünde tutulýar. Häzirki wagtda bu taslamalary durmuşa geçirmek üçin dünýäniň ösen döwletleriniň öňdebaryjy kompaniýalary gyzyklanma bildirýärler.

Uglewodorod serişdelerini gaýtadan işlemegiň netijesinde, ýurdumyzda önümçiligi ýola goýlan ammiak, karbamid, polietilen we polipropilen, benzin ýaly himiýa önümçiliklerinden başga-da, metanol, poliwinilhlorid, poliwinilasetat, formaldegid we wodorod önümlerini öndürmäge hem uly mümkinçilikler bar.

Häzirki wagtda tebigy gazy çuňlaşdyryp gaýtadan işlemek ulgamynda esasy üç sany ugry aýratyn görkezmek bolar. Hususan-da, sintez gazyny emele getirmegiň esasynda, sintetiki ammiak we azotly dökünleriň önümçiligini ýola goýmak mümkin. Ikinji ugur dürli formaldegid şepbiklerini, plastmassany, emeli süýümleri hem-de beýleki önümleri taýýarlamakda giňden ulanylýan metanol önümçiligidir. Butan-propan goşundysyny almak bilen, olary önümleriň dürli görnüşlerini — naftany we sintetik kauçugy, tebigy gazy suwuklyga öwürmek tehnologiýasy boýunça ýokary hilli ýangyçlary, polietilen we polipropilen öndürmekde peýdalanyp bolar.

Mundan başga-da, dünýäniň ösen döwletlerinde geljegiň ýangyjy hökmünde strategiýasy işlenip taýýarlanan we giňden öwrenilýän wodorod önümçiligini hem ýola goýmak mümkinçilikleriniň üns merkezinde saklanmagynyň maksadalaýykdygy bellenildi.

Döwlet Baştutanymyz “Türkmenhimiýa” döwlet konserniniň öňünde möhüm wezipeleriň durýandygyna ünsi çekip, ýurdumyzyň baý uglewodorod serişdeleriniň gaýtadan işlenilişini mundan beýläk-de dowam etmegiň zerurdygyny aýtdy. Kabul edilen döwlet maksatnamalaryna laýyklykda, ýurdumyzyň dürli künjeklerinde üstünlikli hereket edýän gaýtadan işleýän iri kärhanalarda öndürilýän ýokary halkara ölçeglere, hil kadalaryna hem-de ekologiýa talaplaryna kybap gelýän ammiak, karbamid, polietilen, polipropilen, benzin we beýleki önümlere daşary ýurtlarda islegiň barha artmagy pudagyň işini has-da kämilleşdirmek wezipelerini goýýar. Milli Liderimiz bular barada aýdyp, bu ugurda alnyp barylýan işlere yzygiderli üns bermegiň, işgärleriň hünär derejesini ýokarlandyrmagyň möhümdigini tabşyrdy.

Soňra Ýagşygeldi Kakaýew adyndaky Halkara nebit we gaz uniwersitetiniň rektory B.Atamanow nebitgaz pudagynyň döwrebap kärhanalarynda işlemek üçin ýokary derejeli hünärmenleri taýýarlamak üçin ylma esaslanan toplumlaýyn işleriň amala aşyrylýandygyny habar berdi.

Şunuň bilen baglylykda, bu ýokary okuw mekdebiniň okuw meýilnamalaryna, şol sanda Gyýanlydaky Polimer zawodynda, «Garabogazkarbamid» zawodynda, Ahaldaky gazdan benzin öndürýän zawodda hem-de Garlyk kaliý dag-magdan toplumynda ulanylýan enjamlaryň we täze tehnologiýalaryň esaslaryny öwrenmäge degişli dersler girizilip, okuw maksatnamalary täzeden düzüldi.

Şeýle hem, sintetiki ýangyjy öndürýän zawodda ulanylýan tehnologiýalar bilen baglylykda, uniwersitetiň himiýa tehnologiýasy we ekologiýa fakultetinde ýurdumyzyň nebitgaz pudagy we himiýa senagaty hem-de beýleki pudaklar üçin “Nebiti we gazy gaýtadan işlemegiň himiki tehnologiýasy” hünäri boýunça hünärmenler, “Himiýa tehnologiýasy” taýýarlyk ugry boýunça iňlis dilinde okaýan bakalawrlar hem-de “Standartlaşdyrmak we sertifikatlaşdyrmak”, “Daşky gurşawy goramak we tebigy baýlyklary tygşytly peýdalanmak” hünärleri boýunça talyplara bilim berlip başlanyldy. Mundan başga-da, talyplar bilim alýan hünärlerine laýyklykda, tejribe geçmek üçin ýurdumyzdaky iri gaýtadan işleýän toplumlara ugradylýar.

Rektoryň çykyşynda Ahaldaky gazdan benzin öndürýän zawod işe girizilenden bäri ýokary okuw mekdebini tamamlan talyplaryň bu iri topluma işe ýollanandygy barada maglumat berildi. Şeýle hem, ýokary okuw mekdebiniň ýolbaşçysy gazhimiýa önümçilikleriniň ekologiýa aýratynlyklary bilen baglanyşykly ýerine ýetirilýän işler barada aýtdy.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow uniwersitetde dolandyryjylary, meýdan hünärmenlerini, IT hünärmenleri taýýarlamakdan başga-da, ýokary derejeli mugallymlary, ylmy işgärleri we alymlyga dalaşgärleri şu ugurlar boýunça taýýarlamagyň wajypdygyny belledi.

Döwlet Baştutanymyz ýokary hünärli işgärleri taýýarlamak, ylmy-tejribe işlerini geçirmek boýunça häzirki zaman aragatnaşyk ulgamlaryny ulanmak arkaly, halkara uniwersitetler hem-de beýleki abraýly bilim edaralary bilen özara hyzmatdaşlygy işjeňleşdirmegiň wajypdygyna ünsi çekdi. Şeýle hem, türkmen talyplary abraýly halkara bäsleşiklere yzygiderli gatnaşdyrylmalydyr, olaryň taýýarlan ylmy işleri önümçilige ornaşdyrylmalydyr.

Bu ýokary okuw mekdebinde bakalawrlary, magistrleri taýýarlamak, okuwa saýlap alan hünärine höwesli, zehinli ýaşlary kabul etmek, nebitgaz ulgamy üçin hünärmenleri taýýarlamak boýunça halkara tejribeden ugur alnyp, okatmagyň häzirki zaman usullaryny we nou-haulary, sanly ulgamy ornaşdyrmak, milli hünärmenleri dünýä ülňülerine laýyklykda okatmak, daşary ýurtlaryň ýokary derejeli hünärmenlerini bu işe çekmek ugrunda zerur tagallalar edilmelidir diýip, döwlet Baştutanymyz belledi hem-de bu babatda anyk tabşyryklar berdi.

“Türkmengaz” döwlet konserniniň ylmy-barlag tebigy gaz institutynyň direktory B.Pirnyýazow, öz nobatynda, konserniň işinde döwrebap tehnologik enjamlaryň ulanylýandygyny habar berdi.

Häzirki wagtda “Galkynyş” gaz käniniň zawodlarynda tebigy harytlyk gazyň hilini ýokarlandyrmagy ylmy taýdan esaslandyrmak boýunça işler ýerine ýetirilýär.

Institut tarapyndan gazhimiýa zawodlarynyň gurluşygyna tehniki-ykdysady seljerme geçirilip, onuň netijeleri “Türkmengaz” döwlet konsernine tabşyryldy.

Şeýle hem institutyň hünärmenleriniň Ahaldaky gazdan benzin öndürýän zawodda ýyllyk kuwwaty 6 müň tonna izobutan öndürmäge niýetlenen desgany hem-de kenarýaka sebitde täze döwrebap gazhimiýa toplumyny gurmak barada deslapky tehniki ykdysady ylmy seljermäniň üstünde degişli işleri alyp barýandyklary barada habar berildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow pudagyň çig mal binýadyny artdyrmak bilen baglanyşykly iri möçberli maýa goýum taslamalarynyň biriniň dünýäde iň iri “Galkynyş” gaz känini senagat taýdan özleşdirmekden ybaratdygyny belledi. Onuň gorlary “Ýaşlar” we “Garaköl” ýataklary bilen bilelikde 27,4 trillion kub metr hasaplanylýar.

Ýurdumyz tebigy gazyň gorlary boýunça dünýäde öňdäkileriň biri bolup, Ýewraziýada ekologiýa taýdan arassa ýangyç öndürijileriň sanawyna girýär. Energiýa serişdelerine, aýratyn-da, ýangyjyň tygşytly hem-de daşky gurşaw üçin howpsuz görnüşi bolan tebigy gaza isleg yzygiderli artýar. Elektroenergetika senagaty, ilkinji nobatda, önümleri giň gerimli durmuş we senagat harytlaryny, mineral dökünleri we beýlekileri öndürmek üçin çig mal bolup hyzmat edýän nebithimiýa we gazy gaýtadan işleýän pudaklary gaza bolan has ýokary islegi üpjün edýär. Şonuň bilen bir hatarda, ýaşaýyş-jemagat ulag ulgamlarynda tebigy gazyň sarp edilişi hem artýar.

Mundan başga-da, halkara jemgyýetçiligiň howanyň üýtgemegi bilen baglanyşykly meseleler sebäpli ynjalyksyzlanmalaryny göz öňünde tutanyňda, gaýtadan dikeldilýän energiýa çeşmeleri, ilkinji nobatda, energetika, wodorod we energiýa tygşytlaýjy tehnologiýalar ulgamyndaky innowasiýalar, ýangyç-energetika toplumynyň sanlylaşdyrylmagy has-da ösdüriler. Döwlet Baştutanymyz şunuň bilen baglylykda, alnyp barylýan işleri depginli artdyrmagyň möhüm wezipe bolup durýandygyny nygtap, bu ugurda birnäçe degişli tabşyryklar berdi.

Soňra hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Ş.Abdrahmanowa söz berdi. Wise-premýer ýurdumyzyň ýangyç-energetika toplumyndaky işleriň ýagdaýy hem-de ýerine ýetirilmeli işler barada hasabat berdi. Bellenilişi ýaly, 2019-njy ýylyň iýun aýynda döwlet Baştutanymyzyň ak pata bermeginde açylyp ulanylmaga berlen bu zawod ylmyň we tehnologiýanyň täze gazananlaryny özünde jemleýär.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow ýangyç-energetika toplumynyň ägirt uly çig mal serişdeleriniň, senagat hem-de ylmy kuwwatynyň bolmagy netijesinde, milli ykdysadyýetimizde esasy orunlaryň birini eýeleýändigini nygtady. Bu pudakda ylmy-tehniki ösüşiň iň soňky gazananlarynyň, öňdebaryjy tehnologiýalaryň, iň döwrebap tehnikalaryň ulanylmagy ýurdumyzyň senagatynyň häzirki zamanyň talaplaryna laýyklykda ösmegini üpjün eder, Türkmenistanyň dünýäniň energetika bazarlarynda eýeleýän ornuny pugtalandyrar.

Şunuň bilen baglylykda, dünýäde ýeke-täk bolan, tebigy gazdan ekologiýa taýdan arassa sintetik benzini öndürýän täsin zawodyň gurulmagynyň ähmiýeti bellenildi. Bu kärhana Türkmenistanyň eksport mümkinçiliklerini ep-esli giňeltmäge ýardam eder.

Döwlet Baştutanymyz kärhanada alnyp barylýan işleri hemişe gözegçilikde saklamagy, benziniň halkara ülňülere laýyk gelmegini mundan beýläk-de üpjün etmegi tabşyrdy. Milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow, şeýle hem pudagyň döwrebap kärhanalarynda işlemek üçin ýokary hünärli işgärleri taýýarlamak meselelerine hemişe üns bermegiň möhümdigini nygtady.

Hormatly Prezidentimiz önümçilik işleriniň yzygiderli döwrebaplaşdyrylyp, olaryň kämil tehnologiýalara daýanýan, şonuň ýaly-da, ylmy taýdan esaslandyrylan çözgütleriň ornaşdyrylmagyna möhüm ähmiýet bermegiň zerurdygyny aýratyn belledi.

Döwlet Baştutanymyz bu ýere ýygnananlaryň her biriniň pudagy ösdürmekde öňde durýan wezipeleri üstünlikli ýerine ýetirmäge öz mynasyp goşandyny goşjakdygyna ynam bildirdi. Hormatly Prezidentimiz hemmelere işlerinde üstünlikleri arzuw edip, bu ýerden ugrady.

* * *

Soňra döwlet Baştutanymyz Aşgabat şäheriniň ýokarsyndan dikuçarda aýlanyp, paýtagtymyzda Türkmenistanyň Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygy hem-de Aşgabadyň 140 ýyllygy mynasybetli ulanylmaga berilmegi meýilleşdirilýän desgalardaky gurluşyk işleri bilen tanyşdy.

Milli Liderimiz Aşgabat — Türkmenabat ýokary tizlikli awtoulag ýolunyň gurluşygyny we onuň ýanaşyk ýerlerinde alnyp barylýan abadanlaşdyryş işlerini synlady.

Paýtagtymyzda we tutuş ýurdumyzda oňyn özgertmeleriň ileri tutulýan ugurlarynyň biri bolan ulag-aragatnaşyk düzümini döwrebaplaşdyrmakdan we ösdürmekden ybaratdyr. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow degişli ýolbaşçylara şunuň bilen baglanyşykly meseleleri, şol sanda hereket edýän ýollaryň durkuny täzelemek hem-de täze ýollary çekmek, jemgyýetçilik ulaglarynyň duralgalaryny, ýerasty we ýerüsti geçelgeleri abadanlaşdyrmak bilen baglanyşykly meseleleri berk gözegçilikde saklamagy tabşyrdy.

Döwlet Baştutanymyzyň Kararyna laýyklykda, bu taslamany üç tapgyrda amala aşyrmak göz öňünde tutulýar. Taslamanyň durmuşa geçirilmegi Türkmenistanyň çäklerinden geçýän ýük daşamalarynyň mukdaryny artdyrmaga we çaltlandyrmaga gönükdirilendir. Aşgabat — Türkmenbaşy ýoly bilen birleşmegi netijesinde, ýurdumyzyň gündogar sebitini onuň merkezi bilen birleşdirýän awtoban ýük awtoulaglaryna Türkmanbaşydaky Halkara deňiz portuna göni çykalgany üpjün eder.

Şeýle hem, hormatly Prezidentimiz dikuçardan paýtagtymyzyň demirgazyk künjeginde gurluşygy tamamlaýjy tapgyrda alnyp barylýan kottejler toplumyny synlady. Paýtagtymyzyň ilaty üçin özboluşly baýramçylyk sowgadyna öwrüljek bu toplumda adamlaryň eşretli ýaşamagy, amatly dynç almagy üçin ähli zerur şertleriň döredilmegi milli Liderimiziň üstünlikli alyp barýan durmuş maksatly döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biridir.

Döwlet Baştutanymyz Aşgabatda we tutuş ýurdumyzda ýaýbaňlandyrylan özgertmeler maksatnamalarynyň durmuşa geçirilişine, raýatlarymyzyň ähli amatlyklaryň hözirini görüp ýaşamagy üçin döredilýän oňaýly şertler, öňdebaryjy tehnologiýalary ornaşdyrmak hem-de ekologiýa abadançylygyny üpjün etmek bilen bagly meselelere hemişe aýratyn üns berýär.

Soňra hormatly Prezidentimiziň dikuçary paýtagtymyzyň işewürlik merkeziniň esasyny düzýän “Garagum” myhmanhana toplumynyň ýerleşýän ýeriniň üstünden öwrüm etdi. Bu ýerde häzirki zaman seýilgäh toplumy we döwrebap ýerasty geçelge gurulýar.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň tabşyrygyna laýyklykda, desgalaryň gurluşygy ýokary hil derejesinde amala aşyrylýar hem-de bellenilen möhletde tamamlanar.

Bu gün 140 ýyllyk şanly toýuna barýan Aşgabat ösüşiň täze belentliklerine tarap bedew bady bilen ynamly gadam urýar. Paýtagtymyzda amala aşyrylýan şähergurluşyk-binagärlik maksatnamasynda innowasion we sanly tehnologiýalar işjeň ulanylýar.

Döwlet Baştutanymyz uçuşyny dowam edip, paýtagtymyzyň ajaýyp künjekleriniň birinde gurluşygy batly depgin bilen alnyp barylýan “Aşgabat” söwda toplumynda ýerine ýetirilýän işler bilen tanyşdy. Mukaddes Garaşsyzlygymyzyň 30 ýyllygy mynasybetli ulanylmaga beriljek bu toplumda söwda we hyzmatlar ulgamynyň işini ýola goýmak, telekeçileriň alyp barýan işlerini döwrüň talabyna laýyk derejede kämilleşdirmek boýunça giň gerimli işler ýaýbaňlandyryldy.

Bu ýerde söwda we hyzmatlar ulgamyny alyp barmakda, medeniýetli dynç alşy guramakda dünýäniň iň gowy tejribeleri işjeň ulanylar. Bularyň hemmesi ýurdumyzyň durmuş-ykdysady taýdan okgunly ösmegine ýardam edýär.

Bu taslamanyň çäklerinde halkara ähmiýetli işewürlik duşuşyklaryny we dürli çäreleri geçirmek üçin şertleriň döredilmegi göz öňünde tutulýar.

Soňra hormatly Prezidentimiziň dikuçary paýtagtymyzyň günorta künjegine tarap ugur aldy. Milli Liderimiz guşuçar belentlikden bu künjekde alnyp barylýan işler, seýilgählere we gök zolaklara edilýän ideg işleri hem-de döwrebap binalaryň ýanaşyk ýerleriniň abadanlaşdyrylyşy bilen tanyşdy.

Döwlet Baştutanymyz uçuşynyň dowamynda şäheriň gözel künjekleriniň birinde ýerleşýän “Arkadag” myhmanhanasynyň gurluşygynyň barşy bilen gyzyklanyp, onuň töwereklerinde döredilýän seýilgäh zolaklaryny, bina edilen desgalaryň özboluşly sazlaşygyny synlady.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň nygtaýşy ýaly, myhmanhanada iň ýokary halkara derejedäki maslahatlary we beýleki çäreleri geçirmek üçin ähli şertler döredilmelidir. Toplumyň daş-töwereginde döredilýän bagy-bossanlyk, suw çüwdürimleri Türkmenistanyň ekologiýa meselesine möhüm ähmiýet berýändigini aýdyň görkezmelidir.

Ýurdumyzyň ähli myhmanhanalarynda bolşy ýaly, bu ýerde hem hyzmatlar ýokary derejede we birkemsiz üpjün ediler, munuň özi türkmen halkynyň gadymy myhmansöýerlik däplerine kybap gelýär.

Milli Liderimiziň belleýşi ýaly, öňdebaryjy tehnologiýalary işjeň ulanmak, olaryň uzak möhletli geljege niýetlenilmegi, sazlaşyklylyk we oňaýlylyk, adamlaryň abadan durmuşy, döredijilikli zähmet çekmegi hem-de dynç almagy üçin ähli şertleri döretmek meseleleri şähergurluşyk maksatnamasynyň üstünlikli durmuşa geçirilmeginde möhüm ähmiýete eýedir.

Gahryman Arkadagymyzyň mermer paýtagtymyzyň waspyny ýetirip ýazan «Ak şäherim Aşgabat» atly täze kitabynyň neşir edilmegi toý-baýramly günlerimiziň hoş habarlarynyň üstüni ýetirip, Aşgabadyň esaslandyrylmagynyň 140 ýyllygyna ajaýyp sowgat boldy. Kitabyň, turuwbaşdan, milli Liderimiziň döreden adybir goşgusy we hormatly Prezidentimiziň agtygy Kerimiň bu goşga ýazan sazynyň notasy bilen açylmagy-da ýöne ýerden däl. Döwlet Baştutanymyzyň çyn söýgüsinden dörän «Ak şäherim Aşgabat» atly goşgy bu gün dillerimiziň senasyna öwrüldi. Ol aýdym bolup ýaňlananda, köňüllere ganat baglap, ýürekleri joşdurýar.

Kitapda ýerleşdirilen gyzykly maglumatlar — Aşgabadyň düýni, şu güni we geljegi bilen tanşanyňda, owadan suratlara syn edeniňde, owazasy dünýä dolan ak şäheriň goýnunda ýaşaýandygyňa buýsanjyň artýar. Dünýäniň iň owadan şäherleriniň birine öwrülen, ýaşamak üçin amatly paýtagtymyzyň göreni haýran edýän gözel keşbine, ösüş-özgerişlerine, milli binagärligine guwanjyň artýar. Bu gözellikler halkymyzyň bagtyýar şu gününi, nurana geljegini üpjün edýär.

«Aşgabat — dünýä binagärliginiň merjeni». Ynha, täze kitabyň bir bölümi şeýle atlandyrylýar. Biz onda Aşgabadyň milli binagärlik keşbini hem-de ajaýyp geljegini görýäris. Gurulýan döwrebap desgalar, ähli amatlyklary bolan ýaşaýyş jaý toplumlary, dünýä ülňülerine laýyk gelýän medeni-durmuş, saglyk maksatly binalar, giň we ýagty ýollar, seýilbaglardyr söwda we dynç alyş merkezleri paýtagtymyzyň ýaşaýjylarynyňdyr myhmanlarynyň hyzmatynda. Elbetde, täze taslamalarda orta mekdeplerdir çagalar baglarynyň, ýokary we ýörite orta okuw mekdepleriniň binalarynyň göz öňünde tutulmagy ýaş nesliň geljegi ugrundaky çuňňur aladalardan, olaryň döwrebap terbiýesinden nyşan.

Mekdebimiz saz ugruna ýöriteleşdirilen soň, ýurdumyzda ýaş nesliň döredijilik başarnygynyň dünýä derejesinde ösdürilmegi babatda alnyp barylýan işler bizi has-da begendirýär. Hormatly Prezidentimiziň başlangyjy bilen paýtagtymyzda açylan «Jahan» döredijilik merkeziniň zehinli ýaşlaryň ýüze çykmagynda mynasyp orny bar. Bu merkezde sungata, aýdym-saza höwesli ýaşlar dünýäniň iň kämil, häzirki zaman saz gurallaryny ulanyp, ukyp-başarnyklaryny ösdürýärler. Aşgabadyň täze keşbinde orun aljak beýleki iri taslamalaryň hatarynda Maýa Kulyýewa adyndaky Türkmen milli konserwatoriýasynyň, Daňatar Öwezow adyndaky Türkmen döwlet ýörite sazçylyk mekdebiniň, medeniýet we sungat mekdepleriniň täze binalarynyň taslamalary bar. Munuň özi köňül buýsanjymyz bolan baş şäherimiziň geljekde sungat ussatlarynyň, parlak ýyldyzlaryň şäheri hökmünde hem dünýä tanaljakdygynyň beýanydyr.

Göwher HOJAÝEWA,

Aşgabat şäherindäki saz ugruna ýöriteleşdirilen 42-nji orta mekdebiň müdiriniň wezipesini wagtlaýyn ýerine ýetiriji.

Telekeçi Döwletmuhammet Annadurdyýewiň ýolbaşçylyk edýän «Türkmen şöhle» hojalyk jemgyýeti Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň işjeň agzalarynyň biridir. Bu hojalyk jemgyýeti önümleriň 160-dan gowrak görnüşiniň önümçiligini ýola goýup, häzirki döwürde içerki bazarlary plastmas önümleri bilen üpjün etmekde guwandyryjy işleri alyp barýar. Ýurdumyzda telekeçiligi ösdürmäge berilýän goldawlardyr ýeňilliklerden ýerlikli peýdalanýan kärhananyň önümleri bu gün paýtagtymyz Aşgabadyňdyr welaýatlarymyzyň söwda nokatlarynyň tekjelerine bezeg berip, alyjylaryň ýokary isleglerinden peýdalanýar. Hojalyk jemgyýetiniň Ak bugdaý etrabynyň çäginde ýerleşýän önümçilik kärhanasy üç sehden we goşmaça otaglardan ybarat bolan binalary özünde birleşdirýär.

Hytaý, Taýwan, Germaniýa ýaly döwletleriň ýokary tehnologik enjamlary ornaşdyrylan zawodyň önümçilik kuwwaty bu gün diňe içerki bazary däl, eýsem harytlaryň eksport ugruny üpjün etmäge-de mümkinçilik berýär. Şonuň üçin-de, ugurtapyjy telekeçiniň irginsiz tagallalary netijesinde «Türkmen şöhle» haryt nyşanly önümleriň ençeme görnüşi bu gün Russiýa Federasiýasyna, Belarus Respublikasyna, Gazagystan Respublikasyna, Gyrgyz Respublikasyna, Owganystan Yslam Respublikasyna, Özbegistan Respublikasyna eksport edilýär. Şonuň bilen birlikde-de, kärhanada ýola goýlan iş düzgüni we täze gözlegler diňe bir taýýar önümleriň eksportynydyr içerki söwdasyny ýola goýmagy üpjün etmän, eýsem, alyjylaryň isleglerine görä haryt önümçiligini amala aşyrmaga-da mümkinçilik berýär. Şonuň netijesinde, häzirki döwürde kärhana sargytlaryň dürli görnüşlerini kabul edip, olary öz wagtynda hem-de ýokary hil derejesinde ýerine ýetirmek bilen, müşderileriň ýokary ynamyny gazanýar. Bu bolsa, olara täze bazarlarda orun almaga şert döredýär.

Häzirki döwürde işçi hünärmenleriň 200-e golaýynyň zähmet çekýän ýeri bolan bu önümçilik kärhanasynda işler iki çalşykda amala aşyrylýar. Işgärleriň işlemegi, dynç almagy, naharlanmagy üçin ähli mümkinçilikleri döreden telekeçi, öndürilýän önümleriň hiline, ekologiýa taýdan howpsuzlygyna, olardaky reňkleriň sazlaşygyna aýratyn ähmiýet berýär.

«Türkmen şöhle» hojalyk jemgyýetiniň direktorynyň maliýe hasabatlary boýunça orunbasary Arslan Annadurdyýewiň aýtmagyna görä, häzirki wagtda kärhananyň önümçilik kuwwaty polietileniňdir polipropileniň müňlerçe tonnasyny gaýtadan işlemäge mümkinçilik berýär. Kärhanada öndürilen plastmas önümleri welaýatlardaky lomaý satyn alyjylaryň üsti bilen alyjylara ýetirilýär, şeýle-de bölek satuw dolanyşygy-da ýola goýuldy. Hojalyk jemgyýeti daşary ýurtly hyzmatdaşlar bilen hem söwdany ýola goýdy. Şonuň netijesinde daşary ýurtlaryň birnäçesinde söwda öýleri-de açyldy.

«Türkmen şöhle» hojalyk jemgyýetiniň önümleri ýokary hil şahadatnamalaryna eýedir we bu hünärmenlerimiziň işine berlen mynasyp bahadyr. Sebäbi kärhananyň hünärmenleri önümçiligi yzygiderli kämilleşdirmek, innowasiýalary girizmek, önümçilik tehnologiýalaryna ykjam çemeleşmek bilen baglanyşykly wezipeleri mynasyp derejede amala aşyrýarlar.

Plastik önümlerini öndürýän kärhana häzirki wagtda çaga oýunjaklaryny, plastmas gaplary, hojalyk harytlaryny we plastik mebelleri satyn alyjylara hödürleýär. Harytlaryň görnüşleri müşderileriň islegine laýyk ýerine ýetirilýär we hemişe täzelenip durulýar. Bu bolsa müşderileriň göwnüni tapmaga mümkinçilik berýär.

Önümlere çig mal bolup hyzmat edýän polipropilendir polietileniň öz ýurdumyzda öndürilýändigi we olaryň elýeterli bolmagy kärhanada iş depgininiň ýokary bolmagyny, önümleriň bahalarynyň elýeterliligini üpjün edýär. Bu bolsa hormatly Prezidentimiziň daşary döwletlerden getirilýän önümleriň önümçiligini öz ýurdumyzda ýola goýmak bilen bagly tabşyryklarynyň aýdyň netijeleridir.

Ysmaýyl TAGAN,

žurnalist. SURATLARDA: kärhananyň işinden pursatlar.

Aşgabat, 20-nji maý (TDH). Şu gün Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, Ýokary gözegçilik edarasynyň başlygy S.Berdimuhamedowyň Gazagystan Respublikasynyň Premýer-ministri A.Mamin bilen telefon arkaly söhbetdeşligi geçirildi. Onuň çäklerinde söwda-ykdysady we ynsanperwer ulgamlardaky ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň meseleleri ara alnyp maslahatlaşyldy.

Dürli ugurlarda iki döwletiň arasyndaky hyzmatdaşlygy has-da pugtalandyrmak boýunça Türkmenistanyň we Gazagystanyň Prezidentleri tarapyndan gazanylan ylalaşyklaryň amala aşyrylmagyna aýratyn üns berildi.

Şunuň bilen baglylykda, taraplar söwda gatnaşyklarynyň ugurlaryny we usullaryny ara alyp maslahatlaşdylar hem-de ykdysady ulgamda türkmen-gazak hyzmatdaşlygynyň anyk taslamalary boýunça gepleşikleri geçirmek üçin iki ýurduň wekiliýetleriniň özara saparlarynyň guralmagy babatynda ylalaşdylar.

Telefon arkaly söhbetdeşligiň ahyrynda taraplar hökümetara derejedäki gatnaşyklaryň ähmiýetini nygtamak bilen, olary yzygiderli dowam etmäge taýýardyklaryny bellediler.

Hormatly Prezidentimiziň ýurdumyzyň önümçilik kuwwatlyklaryny döwrüň talabyna laýyk derejede ösdürmek boýunça öňde goýan wezipeleri üstünlikli durmuşa geçirilýär. «Türkmenistan – parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» şygary astynda dowam edýän ýylda ykdysadyýetimiziň ähli ulgamlary bilen bir hatarda, dokma pudagynyň önümçilik düzümleri uly zähmet ýeňişlerini nazarlaýan işleri alyp barýarlar. Ýokary tehnologiýaly kärhanalar häzirki döwrüň talaplaryna we bazar gatnaşyklarynyň şertlerine laýyk gelýän önümleriň möçberini artdyrýarlar.

Bäsdeşlige ukyply ykdysadyýeti kemala getirmek ýurdumyzy durnukly ösdürmegiň hem-de dünýäniň ösen döwletleriniň hataryna çykarmagyň ygtybarly ýoludyr. Şunda baý ýerli serişdeleriň esasynda innowasion önümçiligi döretmek üçin düýpli maýa goýumlarynyň goýulmagy, senagat kärhanalarynyň döwrebaplaşdyrylmagy halkara bazarlaryna çykmaga giň mümkinçiligi üpjün edýär. Bu ugurda Diýarymyzyň dokma toplumlaryna möhüm ornuň degişlidigini bellemek gerek.

Dokma senagaty toplumlaýyn we innowasion esasda döwrebaplaşdyrylýar. Ýokary tehnologiýaly önümçilik düzümlerini döretmek, baý tebigy serişdelerimiziň, pagta önümçiliginiň binýadynda dürli görnüşli we bäsdeşlige ukyply önümleriň öndürilişini artdyrmak ugrundaky wezipeler üstünlikli çözülýär. Dokma kärhanalarynyň häzirki zamanyň ýokary tehnologiýalary we täzeçil usullary esasyndy işlemegi netijesinde, hil babatda halkara ölçeglerine kybap gelýän önümleriň öndürilmegini şertlendirýär.

Bu gün ýurdumyzda hereket edýän dokma kärhanalary öz önümleriniň ýokary hil derejesine eýe bolmagy ugrunda zerur tagallalary edýärler. Şunda ekologiýa taýdan arassa çig mal serişdelerini gaýtadan işlemegi, döwrüň ösen islegleriniň öwrenilmegini esasy ugur edinýärler. Paýtagtymyzdaky Türkmenbaşy dokma toplumynda öndürilýän önümlere 2021-nji ýylyň nyşanynyň goýulmagy taýýarlanylýan lybaslaryň göze gelüwliligini artdyrýar. Bu kärhanada önüdrilýän önümleriň häzirki zamanyň talaplaryna laýyk gelýän derejede gaplanylmagyna möhüm ähmiýet berilýär. Munuň özi eziz Diýarymyzda bazar ykdysadyýetiniň şertleriniň ösdürilýändiginiň nobatdaky subutnamasydyr. Bu bolsa öndürilýän harytlara, dürli lybaslara ilat tarapyndan uly isleg bildirilmegine ýardam edýär.

Pagtaçy kärendeçilerimiziň ýetişdiren «ak altyn» hasyly dokma toplumlarynda çig mal bolup hyzmat edýär. Türkmen topragynda ösdürilip ýetişdirilen pagtadan ekologiýa taýdan arassa ýüplükler taýýarlanylýar. Bu bolsa dokma toplumlarynyň önümçilik ugurlarynyň işjeňleşmegini, onda bazar gatnaşyklarynyň talaplaryna doly laýyk gelýän önümleriň bolçulygyny üpjün edýär. Dokma senagaty pudagynda nah ýüplük, nah matalary, tikin we örme önümlerini öndürmekde maksatnamalayn çäreler durmuşa geçirilýär.

Ýurdumyzyň ugurdaş kärhanalarynyň döwrebaplaşdyrylmagy önümçiligiň görnüşlerini yzygiderli giňeltmäge we möçberini artdyrmaga, taýýar önümleriň täze görnüşlerini özleşdirmäge mümkinçilik berýär, şolar daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutmaga ukyplydyr. Nah ýüplükden taýýarlanylýan lybaslar, örme önümleri häzirki zaman talaplaryna we ýokary hil derejesine laýyk gelýändigi bilen tapawutlanýar. Bu önümçilik toplumlarynyň häzirki zamanyň ösen tehnologiýalary we kämil enjamlary bilen üpjün edilýändigini alamatlandyrýar. Önümçiligiň ähli düzümlerine ösen halkara tejribeleriniň, sanly ulgamyň ornaşdyrylmagy harytlaryň geçginlilik derejesiniň ýokarlanmagyny üpjün edýär. Bu bolsa ýurdumyzyň dokma toplumlarynda öndürilýän önümleriň giň meşhurlyga eýe bolmagynyň kepilidir.

Watanymyzyň dürli künjeklerinde hereket edýän dokma kärhanalary täze nyşanly, döwrebap biçüwli dokma önümleriniň önümçiligini ýola goýýarlar. Şolaryň hatarynda ululara we çagalara niýetlenen dürli lybaslar, sport egin-eşikleri bar. Lybaslaryň önümçiliginde ekologiýa derejesine hem-de hiline aýratyn ähmiýet berilmegi önümleriň uly islege eýe bolmagyna ýardam edýär.

Soňky ýyllarda dokma kärhanalarynyň öndürýän önümleriniň türkmen eksportynyň agramly bölegini düzýändigi ýurdumyzyň dünýäniň iri dokma senagatly döwletleriniň biri hökmünde ykrar edilýändigine güwä geçýär. Munuň özi önümçilik toplumlarynyň ägirt uly kuwwatynyň bardygynyň misilsiz tassyknamasydyr. Şeýlelikde, dokma kärhanalarynda uly islegden peýdalanýan pagta süýümi, ýüplükleriň dürli görnüşleri, matalar, olardan taýýarlanylýan taýýar önümler, öý hojalygynda ulanylýan dokma önümleri bazarlarda ugurdaş harytlaryň bolçulygynyň üpjün edilmeginde möhüm orun eýeleýär. Umuman, ýurdumyzyň dokma kärhanalarynda hormatly Prezidentimiziň başlangyjy boýunça işlenip taýýarlanylan daşyndan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümçiligi artdyrmak boýunça Döwlet maksatnamasynyň çäklerinde yzygiderli işler geçirilýär.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow 19-njy maýda sanly ulgam arkaly geçirilen iş maslahatyna Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary G.Müşşikowy çagyrdy. Wise-premýer häzirki döwürde Aşgabat şäherini ösdürmek, gurulýan desgalaryň dolandyryş düzüminiň işini ykdysady taýdan kämilleşdirmek boýunça alnyp barylýan işler barada hasabat berdi.

Bellenilişi ýaly, Aşgabat şäheriniň 140 ýyllygy mynasybetli ýaşaýyş jaýlarynyň 140-synyň ulanmaga berilmegi meýilleşdirilýär. Ýaşaýyş jaýlarynyň gurluşygynyň, olaryň amatlylyk derejesiniň ykdysady taraplaryna möhüm ähmiýet berilýär. Şeýle hem paýtagtymyzyň çäklerinde Garaşsyzlygymyzyň 30 ýyllygy mynasybetli köp sanly binalary, şol sanda döwrebap seýilgähleri, ýerasty geçelgeleri, kaşaň myhmanhanalary, Magtymguly Pyragynyň heýkelini, söwda we hyzmatlar toplumlaryny, dürli maksatly beýleki desgalaryň birnäçesini ulanmaga bermek meýilleşdirildi. Şu nukdaýnazardan, ähli desgalaryň işine sanly ulgamy ornaşdyrmagyň ykdysady bähbitleri möhüm şert hökmünde kesgitlendi.

Döwlet Baştutanymyz hasabaty diňläp, milli ykdysadyýetimiziň ähli pudaklarynyň, şol sanda şäheriň sazlaşykly ösüşine degişli wezipeleriň esasy orunda durmalydygyny belledi. Aýratyn-da, bina edilýän ýaşaýyş jaýlarynda amatlylyk, elýeterlilik wajypdyr, şunda adamlaryň ýokary derejeli ýaşaýşynyň üpjün edilmegi bilen baglanyşykly meselelere möhüm ähmiýet berilmelidir.

Meýilleşdirilýän işleriň, taýýarlanylan taslamalaryň öz wagtynda amala aşyrylmagy, olarda sanly ulgamyň işjeň ulanylmagy möhüm wezipe bolup durýar. Şunuň bilen baglylykda, täzeçil tehnologiýalar, häzirki zamanyň sanly ulgamy, şäher düzümini dolandyrmakda bolşy ýaly, adamlar üçin zerur amatlyklary üpjün etmekde aýratyn bähbitlidir diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow belledi we her bir işde adam hakdaky aladanyň esasy orunda durmalydygyna ünsi çekdi.

Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrligi