Türkmenistanda Bütindünýä welosiped güni bellenildi

Aşgabat, 3-nji iýun (TDH). Şu gün Türkmenistanda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň başlangyjy boýunça Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň Kararnamasy bilen döredilen Bütindünýä welosiped güni giňden bellenildi. Sagdynlyk, raýdaşlyk, dostluk we ynsanperwerlik ýörelgelerine ygrarlylyk ýaly umumadamzat gymmatlyklarynyň ähmiýetini açyp görkezýän bu halkara baýram parahatçylygyň ilçisi, özara ynanyşmak we düşünişmek ýörelgelerine esaslanýan netijeli hyzmatdaşlygy ýola goýmagyň nyşany hökmünde sporty giňden wagyz etmek üçin uly mümkinçilikleri açýar.

BMG-niň senenamasynda bu senäniň peýda bolmagy milli Liderimiziň bedenterbiýe-sagaldyş we sport hereketini ösdürmäge milli, sebit hem-de ählumumy möçberde jemgyýetiň ekologiýa medeniýetini kämilleşdirmäge goşýan ägirt uly goşandynyň ýokary bahasynyň subutnamasyna öwrüldi. Türkmenistanyň döwlet syýasatynda ekologiýa meselesi ileri tutulýan ugurlaryň biri hökmünde kesgitlenildi. Ykdysady we durmuş strategiýasy hem ekologiýa bilen berk baglanyşyklydyr. Munuň özi ýurdumyzda amala aşyrylýan, raýatlarymyzyň ýaşaýyş-durmuşy üçin has oňaýly şertleriň üpjün edilmegine gönükdirilen toplumlaýyn özgertmeleriň we pudaklaýyn maksatnamalaryň, iri düzümleýin taslamalaryň aýrylmaz bölegidir.

Döwlet Baştutanymyzyň belleýşi ýaly, saglyk we sport, ekologiýa abadançylygy hem-de durnukly ösüş biri-biri bilen berk baglanyşykly düşünjelerdir. Jemgyýetde sagdyn we işjeň durmuş, daşky gurşawa aýawly garamak ýörelgelerini pugtalandyrmak maksady bilen, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow möhüm başlangyçlaryň birnäçesiniň we şonuň bilen birlikde, peýdaly däpleriň, şol sanda watandaşlarymyzyň müňlerçesini — ähli ýaşdaky we hünärdäki wekilleri birleşdirýän welosipedli ýörişleri yzygiderli geçirmek däbiniň başyny başlady. Golaýda Bütindünýä saglyk güni hem-de Aşgabadyň 140 ýyllygy mynasybetli geçirilen sport çäreleri munuň aýdyň subutnamasydyr.

Ine, şu gün hem milli Liderimiz Bütindünýä welosiped güni mynasybetli köpçülikleýin welosipedli ýörişe gatnaşdy.

Daň säherde welosipedli ýörişiň badalga alýan ýerinde Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasarlary, Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň, harby we hukuk goraýjy edaralaryň, ministrlikleriň hem-de pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň, paýtagtymyzyň häkimliginiň, köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň, jemgyýetçilik guramalarynyň, ýokary okuw mekdepleriniň ýolbaşçylary, şeýle hem milli parlamentiň iki palatasynyň wekilleri, talyp ýaşlar, halk hojalygynyň dürli pudaklarynyň işgärleri ýygnandylar. Welosipedli ýörişe gatnaşyjylaryň arasynda döwlet Baştutanymyzyň sowgat beren welosipedlerine erk edýän Döwletliler köşgünde terbiýelenýänler hem bar. Hemmeler hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowy ruhubelentlik bilen mübärekleýärler.

Sungat ussatlarynyň çykyşlary baýramçylyga özboluşly öwüşgin çaýdy. Ýaňlanan aýdymlarda Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwri hem-de milli Liderimiziň parasatly baştutanlygynda eziz Watanymyzyň gazanan üstünlikleri, şol sanda sport ulgamynda ýeten belent sepgitleri wasp edildi.

Hormatly Prezidentimiz köpçülikleýin welosipedli ýörişe badalga berip, oňa gatnaşyjylaryň kerweniniň öňüni çekdi. Döwlet Baştutanymyzyň yzysüre hemmeler paýtagtymyzyň şaýollary boýunça agzybirlik bilen herekete başladylar.

Welosipedli ýörişiň dowamynda milli Liderimiz ýolugra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň paýtagtymyza gözegçilik edýän orunbasary Ş.Durdylyýewe hem-de Aşgabat şäheriniň häkimi Ý.Gylyjowa şäheriň ekologiýasyny gowulandyrmaga hem-de bagy-bossanlyga öwürmäge, Aşgabadyň ýaşaýjylarynyň we myhmanlarynyň iň gelim-gidimli ýerleri bolan seýilgähleri, seýilbaglary kadaly ýagdaýda saklamaga, şäherlileriň ýaşaýyş derejesini mundan beýläk-de ýokarlandyrmaga degişli meseleleri hemişe üns merkezinde saklamagyň wajypdygyny belledi hem-de paýtagtymyzyň ekologiýa abadançylygyny mundan beýläk-de üpjün etmek bilen baglanyşykly anyk tabşyryklary berdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow, hemişekisi ýaly, ajaýyp fiziki taýýarlygyny hem-de ýokary sport ussatlygyny görkezdi. Milli Liderimiz işiniň örän köpdügine garamazdan, ýetginjeklik ýyllaryndan berkarar bolan ýörelgelerine eýermek bilen, bedenterbiýe hem-de sportuň dürli görnüşleri bilen meşgullanmaga hemişe uly üns berýär.

Sagdyn we işjeň durmuş ýörelgesiniň adamlara öz mümkinçiliklerini doly açyp görkezmäge hem-de durmuşa geçirmäge ýardam edýändigi şübhesizdir. Yzygiderli geçirilýän türgenleşiklerdir sport maşklary adamyň saglygyna we özüni duýşuna oňyn täsir edýär. Kesellere garşy durnuklylygy pugtalandyrýar, häsiýetiňi taplaýar, zähmetsöýerlik, maksada okgunlylyk, özüňe bolan ynamy berkitmek ýaly häsiýetleriň kemala gelmegine ýardam edýär. Milli Liderimiz munuň şeýledigini özüniň şahsy göreldesi bilen tassyklap, watandaşlarymyzy, aýratyn hem ýaşlarymyzy beýik maksatlara ruhlandyrýar.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň baştutanlygynda amala aşyrylýan öňdengörüjilikli döwlet strategiýasynyň netijesinde häzirki wagtda bedenterbiýe-sagaldyş we sport hereketi Türkmenistanda giň gerime eýe boldy. Welosiped sporty bilen meşgullanýan türkmenistanlylaryň sany ýylsaýyn artýar. Sportuň bu görnüşi, sözüň doly manysynda, ýurdumyzda täze galkynyşa eýe boldy.

Mundan başga-da, welosiped ulagyň ekologiýa taýdan örän arassa görnüşidir. Mälim bolşy ýaly, döwlet Baştutanymyz daşky gurşawa aýawly garamagyň, amatly ekologiýa ýagdaýyny saklamagyň wajypdygyny hemişe nygtaýar. Welosiped sürmek ruhuňy belende galdyrýar, şeýle hem mähriban ülkämiz boýunça gyzykly gezelençleri amala aşyrmaga, tebigatyň ajaýyp künjeklerine baryp görmäge mümkinçilik berýär.

Galyberse-de, welosipedli gezelençler tutuş maşgala üçin boş wagtyňy netijeli geçirmek üçin ajaýyp mümkinçilikdir. Welosipedde gezelenç etmek bedene kadaly agram salýar. Munuň özi bolsa adamyň bedeniniň möwsümleýin sowuklama we beýleki kesellere üstünlikli garşy durmagyny üpjün edýär. Lukman hünärmenleriň pikirine görä, welosiped netijeli kardiotrenažýordyr. Welosiped sürmek ýürek-damar keselleriniň döremek howpuny ep-esli azaldýar hem-de dem alyş ulgamyna oňyn täsir edip, öýkeniň kadaly işlemegine ýardam berýär.

Welosipedçiler myşsalaryny türgenleşdirip, bedeniň ganaýlanyşyny gowulandyrýarlar, aýaklaryň aýlawly hereketleri ganyň damarlarda durup galmagyna mümkinçilik bermeýär. Welosipedde gezelenç etmek göz myşsalaryny türgenleşdirmek babatda hem peýdalydyr. Welosipedçi hemişe öňe seredip, ýola üns bermeli bolýar, nazaryny bir zatdan beýleki bir zada geçirýär. Şeýle maşk şowalygyň ösmegini peseldýär.

Welosiped sporty kaloriýalary sarp etmek üçin ajaýyp mümkinçilikdir. Şunda bedene zor salmak zerur däldir. Yzygiderli türgenleşikler bedende madda çalşygyny gowulandyrýar we agramyňa gözegçilik etmäge kömek berýär.

Ylmy barlagyň görkezişi ýaly, welosiped sürlende edilýän sazlaşykly hereketler we kadaly dem alyş ýadawlygy çykarmagyň ajaýyp usulydyr. Welosipedli gezelenjiň ugry täsin we ajaýyp künjeklerden geçýän bolsa, ol şähdiňi açýar.

Şeýlelikde, welosiped sporty bilen meşgullanmak hem-de welosipedli gezelençler saglyk üçin peýdaly bolmak bilen çäklenmän, eýsem, tebigatyň gözelliklerine we ajaýyplyklaryna syn etmäge mümkinçilik berýär. Halkara pikir alyşmalaryň netijesinde welosipediň adamzadyň iň ajaýyp oýlap tapyşlarynyň biri hökmünde ykrar edilendigi tötänden däldir. Arassa howada, aýratyn hem säher çagynda gezelenç etmek goşmaça güýç-gaýrat, ylham berýär.

2018-nji ýylda BMG-niň 3-nji iýuny Bütindünýä welosiped güni diýip yglan etmek hakyndaky Kararnamasynyň kabul edilmegi bolsa hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň öňe süren başlangyjynyň örän wajypdygyna hem-de möhüm ähmiýete eýedigine şaýatlyk edýär.

Paýtagtymyzyň Çandybil şaýolunyň we Bekrewe köçesiniň çatgyrynda gurlan hem-de Aşgabadyň özboluşly ajaýyplygyna öwrülen Welosiped binasy bu baýramçylygyň aýdyň nyşany boldy. Bu täsin binada mähriban halkymyzyň baý taryhy we onuň täze eýýamda gazanýan uly üstünlikleri, Watanymyzyň oňyn Bitaraplyk ýörelgelerine esaslanýan parahatçylyk söýüjilikli syýasaty, Beýik Ýüpek ýolunyň gaýtadan dikeldilmeginiň ähmiýeti, sebit we halkara hyzmatdaşlygy ösdürmekde ýetilen belent sepgitler öz beýanyny tapdy.

Köpöwüşginli sport lybasyndaky welosipedçileriň hatary Aşgabadyň giň şaýollary boýunça hereketini dowam etdi. Bu ýollaryň ugrunda ýanaşyk ýerleri abadanlaşdyrylan ajaýyp binalar peýda boldy. Paýtagtymyzyň giň we ýagty şaýollary, täsin ýaşyl zolaklardyr seýilgähler, gül aýmançalary, özboluşly suw çüwdürimleri gözüňi dokundyrýar.

“Aziýanyň merjeni” diýlip atlandyrylýan, dünýäniň iň owadan we ýaşamak üçin has oňaýly şäherleriniň biri hökmünde ykrar edilen türkmen paýtagtynyň ajaýyp binagärlik toplumlarynyň üsti şu ýyl täze ak mermerli desgalar bilen ýetirildi. Ýene birnäçe ýyldan onuň demirgazyk böleginde “şäher içindäki şäher” ýörelgesi boýunça taslanan köpugurly “Aşgabat-siti” toplumy peýda bolar.

Onuň düzümi özüne durmuş we beýleki maksatly desgalaryň 200-den gowragyny birleşdirer. Milli Liderimiziň başyny başlan bu ägirt uly taslamanyň esasy maksady nusgalyk “Smart sitini” kemala getirmekden ybaratdyr. Şol ýerde öňdebaryjy tehnologiýalar we innowasiýalar raýatlarymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesini has-da ýokarlandyrmaga hyzmat eder.

Baýramçylyk welosipedli ýörişiň geçýän ugrundaky ajaýyp görnüşler oňa gatnaşyjylarda paýtagtymyzda hem-de tutuş ýurdumyzda amala aşyrylýan ägirt uly özgertmelere özleriniň hem dahyllydyklary baradaky duýgyny has-da artdyrdy.

Türkmenistanyň işjeň syýasy, işewür medeni we jemgyýetçilik merkezi bolan Aşgabat soňky ýyllarda iri sport merkezine hem öwrüldi. Sporty ösdürmek ulgamynda täzeçillik strategiýasynyň başyny başlan hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň tagallalary netijesinde, ýurdumyzyň baş şäherinde kuwwatly we döwrebap, köpugurly düzüm kemala geldi.

Paýtagtymyzda täsin Olimpiýa şäherçesi guruldy we üstünlikli hereket edýär. Ol sebit hem-de dünýä derejesindäki abraýly ýaryşlaryň geçirilýän ýerine, ýurdumyzyň türgenlerini halkara bäsleşiklere taýýarlamak üçin esasy merkeze öwrüldi. Onuň düzümine üsti ýapyk Welotrek sport tiplumy hem girýär. Bu desga ähli görkezijilere, şol sanda tehniki üpjünçiligi babatda şeýle desgalara bildirilýän talaplara doly laýyk gelýär. Onuň münberleri 6 müň tomaşaça niýetlenendir. Bu ýerde göz öňünde tutulan şertler halkara ýaryşlary, şol sanda dünýä çempionatlaryny geçirmäge mümkinçilik berýär. 2017-nji ýylda bu toplumda Ýapyk binalarda we söweş sungaty boýunça V Aziýa oýunlarynyň maksatnamasyna girizilen welotrek boýunça ýaryşlar geçirildi.

Şunuň bilen baglylykda, ýurdumyzda welosiped sportuny wagyz etmek hem-de ony dünýä derejesine çykarmakdaky hyzmatlarynyň ykrar edilmeginiň nyşany hökmünde geçen ýyl hormatly Prezidentimiziň Halkara welosipedçiler birleşiginiň (UCI) ýokary sylagy bilen sylaglanandygy bellärliklidir. Bu sylag aýratyn tapawutlanan şahsyýetlere gowşurylýar.

2018-nji ýylda köpugurly “Aşgabat” stadionynda welosiped sporty boýunça iň köpçülikleýin tälim beriş sapagynyň geçirilendigini ýatlatmalydyrys. Şol sapaga 3 müň 246 adam gatnaşdy. Şondan bir ýyl geçenden soň, Olimpiýa şäherçesinde “Iň dowamly, bir nyzamly welosipedli ýöriş” geçirildi. Oňa welosipedçileriň 2019-sy gatnaşdy. Bu çäreleriň ikisi hem Ginnesiň rekordlar kitabyna girizildi. Bularyň ählisi sport döwleti hökmünde Garaşsyz, baky Bitarap Watanymyzyň abraýynyň barha artýandygynyň aýdyň subutnamasydyr.

Bu baradaky gürrüňi dowam edip, döwrebap sport desgalarynyň ýurdumyzyň ähli sebitlerinde gurlandygyny we ulanylmaga berlendigini bellemelidiris. Milli Liderimiziň tabşyrygy boýunça Türkmenistanda bu ulgamy okgunly ösdürmäge, ýokary derejeli türgenleri taýýarlamaga gönükdirilen degişli maksatnamalar işlenip taýýarlanyldy hem-de kabul edildi, bu babatda toplumlaýyn özgertmeler amala aşyrylýar.

Saglygyňy berkitmegiň, adamyň döredijilik mümkinçiliklerini artdyrmagyň iň gowy serişdesi hökmünde döwlet Baştutanymyzyň bedenterbiýä we sporta garaýşy durmuş syýasatynda öz beýanyny tapýar. Bu syýasatyň esasy maksady türkmenistanlylaryň abadan we bagtyýar durmuşy üçin ähli şertleri üpjün etmekden, sagdyn we ruhubelent nesli terbiýelemekden ybaratdyr.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow, ilkinji nobatda, öz göreldesi bilen sporta örän jogapkärli çemeleşýändigini görkezip, yzygiderli welosipedli ýa-da atly gezelençleri amala aşyrýar, sport toplumlaryna baryp, türgenleşikleri geçýär hem-de awtomobil sporty bilen meşgullanýar. Döwlet Baştutanymyz awtomobil sportunda-da hem ýokary ussatlyga eýe boldy. Milli Liderimiziň köpçülikleýin sport çärelerine gatnaşmagy diňe bir şol wakalaryň däl, eýsem, saglygy goramak we berkitmek, halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesini has-da ýokarlandyrmak bilen baglanyşykly ähli taslamalaryň möhüm ähmiýete eýedigini görkezýär.

Welosiped sporty barada aýdylanda bolsa, Türkmenistanda sportuň bu görnüşini giňden wagyz etmek boýunça amala aşyrylýan maksatnamalaýyn çäreleriň anyk netijeleri berýändigini bellemelidiris. Paýtagtymyzda we ýurdumyzyň beýleki ilatly ýerlerinde sportuň bu görnüşiniň muşdaklarynyň sany barha artýar. Ilatyň dürli ýaşdaky wekilleriniň örän köp sanlysy welosiped sporty bilen işjeň meşgullanýar.

Döwlet Baştutanymyzyň belleýşi ýaly, howa şertleri hem-de bar bolan düzümler tutuş ýylyň dowamynda ýurdumyzda welosiped sporty boýunça ýaryşlary we türgenleşikleri geçirmäge mümkinçilik berýär. Halkara hyzmatdaşlygyň giňeldilmegi we bu ugurda daşary ýurtly hyzmatdaşlar bilen tejribe alşylmagy sportuň bu görnüşini mundan beýläk-de höweslendirmäge hem-de ösdürmäge ýardam eder.

Welosipedçileriň hatary gaýtalanmajak binagärlik keşbi bilen haýran galdyrýan paýtagtymyzyň merkezine tarap ugrady.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Hökümet binasynyň ýanyna gelip, welosipedli ýörişi tamamlady. Milli Liderimiz bellenen ýoly ussatlyk bilen geçip, bedenterbiýe we sport bilen meşgullanmagyň saglyk hem-de hemmetaraplaýyn kämilleşmek üçin uly ähmiýete eýedigini ýene-de bir gezek aýdyňlyk bilen görkezdi.

Köpçülikleýin welosipedli ýörişe gatnaşyjylar hereketini dowam edip, Magtymguly şaýolunyň ugrunda ýerleşen “Ak şäherim Aşgabat” binasyna tarap ugradylar. Bütindünýä welosiped gününe gabatlanylyp geçirilen şu gezekki welosipedli ýöriş şol ýerde tamamlandy.

Bu köpçülikleýin sport çäresi Türkmenistanda welosiped sportunyň meşhurlygynyň barha artýandygyny hem-de ulagyň elýeterli we ekologiýa taýdan arassa görnüşi hökmünde welosipediň artykmaçlyklaryny nobatdaky gezek tassyklady. Şonuň bilen birlikde, geçirilen baýramçylyk welosipedli ýörişi jemgyýetimiziň jebisliginiň, türkmenistanlylaryň milli Liderimiziň döwlet syýasatynyň esasynda goýlan ynsanperwerlik gymmatlyklaryna ygrarlydygynyň ýene-de bir aýdyň beýanyna öwrüldi. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň parasatly baştutanlygynda Garaşsyz, baky Bitarap Watanymyz täze döredijilikli maksatlara hem-de belent sepgitlere tarap ynamly öňe barýar.

* * *

Şu gün Bütindünýä welosiped güni mynasybetli welosipedli ýörişler ýurdumyzyň ähli welaýatlarynda hem geçirildi. Hormatly Prezidentimiziň şahsy göreldesi hem-de bedenterbiýe we sport bilen meşgullanmak üçin ähli oňaýly şertleriň döredilmegi netijesinde, sagdyn we işjeň durmuş kadalary Türkmenistanyň ýaşaýjylarynyň esasy ýörelgesine öwrülip, ähli ýaşdaky adamlary bir maksadyň töwereginde jemledi.

Hormatly Prezidentimiz ýurdumyzda durmuş ugurly ykdysadyýetiň okgunly ösmegi, eýeçiligiň dürli görnüşlerine esaslanyp, bazar gatnaşyklaryna tapgyrlaýyn geçmek ugrunda taýsyz tagallalar edýär.

Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasy milli ykdysadyýetimize öňdebaryjy tehnologiýalary ornaşdyrmaga, esasan hem ylmy-barlaglary köp talap edýän pudaklarda iş bilen üpjünçiligi ýokarlandyrmaga, doly elektron resminama dolanyşygyna, sanly bilim bilen sanly ykdysadyýetiň utgaşyklylykda elektron ulgamyna çalt depginde geçilmegine uly itergi berýär. Türkmenistan kompýuter we telekommunikasiýa tehnologiýalaryny ulanmak arkaly uzak aralykdan maslahat we bilim bermek boýunça goşmaça elektron hyzmatlarynyň hasabyna sanly infrastrukturany ösdürmekde hem bu gün uly mümkinçiliklere eýe bolýar.

Dünýäniň islendik kuwwatly döwletini alyp görsek-de, ykdysady ösüşde ýokary sepgide innowasiýa-tehnologik ulgamyň işjeň ornaşdyrylmagynyň netijesinde ýetýändigi görünýär. Kabul edilen Konsepsiýa laýyklykda, dünýä ülňülerine laýyk gelýän bir bitewi internet toruny döwrebap hilde kemala getirmek arkaly sanly ykdysadyýete geçmek döwletiň düzüm birliklerinde, işewürlik düzümlerinde, jemgyýetçilik bileleşiklerinde, şeýle-de ülkämiziň çet sebitlerinde sanly ykdysadyýetiň kämil tehnologiýalaryny ornaşdyrmak çäreleri uly depgin bilen alnyp barylýar.

«Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynda ösüşiň ähli ugurlarynda sanly ykdysadyýet, ählumumy durnukly ösüş üçin oňaýly şertleri döretmäge, şonuň netijesinde hem döwlet hyzmatlar portalyna sanly hyzmatlary tapgyrlaýyn ýerleşdirmäge, ýurdumyzy innowasion taýdan ösdürmäge giň mümkinçilikleri açýar.

Zamira BABANAZAROWA,

Lebap welaýat kazyýeti, kazynyň kömekçisi.

döwrüň möhüm talabydyr

Hormatly Prezidentimiz tebigy gazyň gorlary boýunça dünýäde öňdäki orunlaryň birini eýeleýän ýurdumyzy Ýewropanyň we Aziýanyň energetika bazarlaryna çykarmak, söwda-ykdysady gatnaşyklary işjeňleşdirmek, energiýanyň ekologiýa taýdan arassa görnüşlerine geçmek ýaly möhüm ähmiýete eýe bolan iri taslamalaryň amala aşyrylmagyna, uglewodorod çig malyny gaýtadan işlemäge, bäsdeşlige ukyply, halkara ölçeglere laýyk gelýän, içerki we daşarky bazarlarda uly isleg bildirilýän önümleri öndürmäge ýöriteleşdirilen önümçilikleriň döredilmegine, «mawy ýangyjy» gaýtadan işläp, ýokary hilli gazhimiýa önümleriniň öndürilmegine ileri tutulýan ugurlar hökmünde garaýar. Diýarymyzdaky ösen innowasion tehnologiýalar ornaşdyrylan we ekologiýa taýdan arassa önümçilikler hökmünde «Marykarbamid», «Garabogazkarbamid», Gyýanlydaky polimer zawodlaryny, Ahal welaýatyndaky tebigy gazdan sintetik benzin öndürýän iri senagat toplumyny görkezmek bolar.

Ahaldaky tebigy gazdan benzin öndürýän zawod ylmyň we tehnologiýanyň iň soňky gazananlary bilen üpjün edilen ägirt uly himiýa barlaghanasyny ýatladýar. Gazy dizel ýangyjyna öwürmek işi tehnologiýa desgalarynyň tutuş toplumynda, ilkinji nobatda, tebigy gazy düýpli arassalamak, sintez gazyny, metanoly, benzini almak hem-de arassalamak boýunça desgalarda alnyp barylýar. Şeýle «barlaghanada» örän ýokary temperaturada we basyşda çylşyrymly himiki reaksiýa — gazy suwuk uglewodorodlara öwürmek işi amala aşyrylýar. Zawodda her ýylda ekologiýa taýdan arassa, EURO-5 ölçeglerine laýyk gelýän ECO-93 benzininiň 600 müň, ugurdaş önümlerden suwuklandyrylan gazyň 115 müň, düzüminde kükürt bolmadyk arassalanan dizel ýangyjynyň 12 müň tonnasy öndürilýär. Bu ýokary tehnologiýaly zawodyň işe girizilmegi awtoulaglardan howa goýberilýän zyýanly gazlaryň möçberini ep-esli azaltmaga mümkinçilik berýär.

Mälim bolşy ýaly, Türkmenistan tebigy gazyň gorlary boýunça dünýäde ilkinjileriň biri hökmünde Ýewraziýada ekologiýa taýdan arassa ýangyç öndürijileriň sanawyna girýär. Şoňa görä-de, bu zawodyň önümçilik işi ekologiýa taýdan howpsuz we netijeli usullaryň ulanylýandygy bilen tapawutlanyp, atmosfera zyýanly galyndylaryň goýberilmegini aradan aýyrýar. Iri gazhimiýa toplumyna «Guinness World Records» kompaniýasynyň «Dünýäde gazdan benzin öndürýän ilkinji zawod», ABŞ-nyň Daşky gurşawy goramak gaznasynyň «Ekologiýa taýdan arassa», Şweýsariýanyň Federal tehnologiýa institutynyň «Innowasion tehnologiýa» güwänamalarynyňdyr nyşanlarynyň berilmegi onuň degişli ugurlarda dünýä derejesinde ykrar edilýändigini aýdyň tassyklaýar.

Milli Liderimiziň gazhimiýa toplumyny ösdürmekdäki yzygiderli tagallalary netijesinde, ýurdumyzda uglewodorod serişdelerini gaýtadan işlemek esasynda ammiagyň, karbamidiň, polietileniňdir polipropileniň önümçiligi ýola goýuldy, şeýle-de metanol, poliwinilhlorid, poliwinilasetat, formaldegid, oba hojalyk mallary üçin sintetik iým we wodorod ýaly önümleri öndürmek üçin uly mümkinçilikler bar. Häzirki wagtda dünýäniň ösen döwletlerinde ekologiýa taýdan arassa ýangyç boýunça strategiýa işlenip taýýarlanylyp, onda wodorod önümçiligine aýratyn üns berilýär. Statistik maglumatlara görä, dünýäde 50 million tonna golaý wodorod öndürilýär. Wodorod tehnologiýalarynyň ösdürilmegi hem-de ornaşdyrylmagy netijesinde, dünýä ykdysadyýetinde oňa talap barha artýar we 2050-nji ýylda 350 million tonna, 2100-nji ýylda bolsa 800 million tonna ýetmegine garaşylýar.

Wodorod himiki elementleriň periodik ulgamynda birinji belgili bolup, iň ýeňil we tebigatda köp ýaýran işjeň elementdir. Ol tebigatda erkin görnüşde däl-de, diňe birleşmeleri duş gelýär hem-de has giň ýaýran birleşmelerine, esasan, suw, tebigy gazdyr nebit degişli. Wodorodyň tebigatda duş gelýän birleşmeleriniň tükeniksiz ätiýaçlygyndan, ýanma ýylylygyndan, daşky gurşawa zyýansyzlygyndan çen tutsaň, ony geljegiň ýangyjy hasaplamak mümkin. Şeýle-de howa garylyp ýakylanda, onuň tüssesinde uglerod oksidleridir gurum bolman, diňe arassa suw buglary emele gelýär.

Wodorod almak üçin suw, tebigy gaz we nebit esasy çig mal hasaplanýar. Olardan wodorod almak maksady bilen, gazlaryň katalitik riformingi, gaty ýangyçlaryň pirolizi we suwuň elektrolizi usullary peýdalanylýar. Metanyň, etanyň, propanyň, butanyň katalitik riforming (konwersiýa) usuly dünýäde has giňden ýaýrap, onuň sebäbi nebitdir gazy gaýtadan işleýän kärhanalarda riforming desgasynyň bolmagy bilen şertlendirilendir. Häzirki wagtda alynýan wodorodyň köp bölegi himiýa senagatynda (ammiak, azot dökünini, karbamid, metanol almakda), azyk önümçiliginde (ösümlik ýaglaryny gidrirläp, gaty ýaglary almakda), nebit fraksiýalaryny gidroarassalama we gidrokreking hadysalarynda, wodorody ýokary temperaturada gidrirlemegiň katalitik reaksiýalarynda peýdalanylýar. Ondan peýdalanmagyň möhüm ugurlarynyň biri energetika ulgamydyr. Bu ulgamda wodorod gazturbina berilýän metan-wodorod garyndysynyň düzüminde ýylylyk göteriji hökmünde peýdalanylýar.

Wodorod iň ýeňil ýangyçdyr. Ony benzine goşup hem ulanmak mümkin. Arassa wodorod ýangyç hökmünde peýdalanylanda, daşky gurşawa hiç hili zyýanly täsirini ýetirmeýär. Ol benzine goşulyp ýakylanda, bölünip çykýan zyýanly gazlaryň mukdary ep-esli peselýär. Ulaglaryň ähli görnüşleri (uçarlar, dikuçarlar, gämiler, otlular, awtomobiller, raketalar, uçarmansyz enjamlar) üçin ýangyç bolup hyzmat etmegi hem-de ekologiýa taýdan arassalygy wodorodyň esasy artykmaçlyklarynyň biridir.

Ýakynda hormatly Prezidentimiz Ahaldaky tebigy gazdan benzin öndürýän zawodyň işi bilen tanyşlygynyň barşynda gaýtadan dikeldilýän energiýa çeşmelerini, ilkinji nobatda, energetika, wodorod we energiýa tygşytlaýjy tehnologiýalar ulgamyndaky innowasiýalary ornaşdyrmaga, ýangyç-energetika toplumyny sanlylaşdyrmaga degişli anyk wezipeleri kesgitledi. Alym Arkadagymyzyň ýurdumyzyň tebigy baýlyklaryny netijeli hem-de toplumlaýyn ulanmaga, milli ykdysadyýeti senagatlaşdyrmaga, onuň eksport kuwwatyny artdyrmaga, ekologiýa taýdan arassa önümçilikleri döretmäge aýratyn üns bermegi biz — türkmen alymlaryny täze ylmy-barlag işlerini alyp barmaga we döredijilikli gözleglere ruhlandyrýar.

Durdymyrat GADAMOW,

Türkmenistanyň Ylymlar akademiýasynyň Himiýa institutynyň direktory, himiýa ylymlarynyň kandidaty.

Aşgabat, 2-nji iýun (TDH). Şu gün Türkmenistanyň Prezidenti, ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy goşun generaly Gurbanguly Berdimuhamedow Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň nobatdaky mejlisini geçirdi. Onuň dowamynda harby we hukuk goraýjy edaralaryň şu ýylyň bäş aýynda ýerine ýetiren işleriniň jemlerine garaldy, şeýle hem bu düzümleriň ýakyn geljek üçin işleriniň ileri tutulýan ugurlary kesgitlenildi.

Onuň gün tertibine Garaşsyz ýurdumyzda howpsuzlygy, parahatçylygy üpjün etmek, harby we hukuk goraýjy edaralaryň maddy-enjamlaýyn binýadyny berkitmek, olaryň işini kämilleşdirmek, döwlet emläginiň, şol sanda maliýe serişdeleriniň netijeli peýdalanylyşyna, sanly ulgamyň ornaşdyrylyşyna gözegçilik etmek bilen baglanyşykly meseleler girizildi.

Milli Liderimiz mejlisi açyp, ilki bilen, Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň sekretary Ç.Amanowa söz berdi. Ol gözegçilik edýän düzümlerinde şu ýylyň bäş aýynda geçirilen işler, ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysynyň ozal beren tabşyryklarynyň ýerine ýetirilişi barada hasabat berdi. Şeýle hem harby özgertmeleri durmuşa geçirmegiň barşy, harby gullukçylaryň we olaryň maşgala agzalarynyň durmuş üpjünçilik meselelerini çözmek boýunça ýerine ýetirilen işler barada hasabat berildi.

Milli Liderimiz hasabaty diňläp, Ýaragly Güýçlerimizi mundan beýläk-de ösdürmegiň meýilnamalaryny üstünlikli durmuşa geçirmek üçin ähli düzümleriň sazlaşykly işlerini üpjün etmegiň möhümdigini belledi. Döwlet Baştutanymyz garamagyndaky düzümleriň tabşyryklary öz wagtynda hem-de birkemsiz ýerine ýetirmegini hemişe gözegçilikde saklamagyň zerurdygyny aýtdy hem-de Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň sekretaryna birnäçe anyk tabşyryklary berdi.

Şeýle hem döwlet Baştutanymyz wezipe borçlaryny talabalaýyk ýerine ýetirmän, garamagyndaky edaralaryň işine gözegçiligi gowşadandygy üçin wise-premýer, Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň sekretary Ç.Amanowa berk käýinç yglan etdi hem-de ýol berlen kemçilikleri gysga wagtyň içinde düzetmegi oňa soňky gezek duýdurdy we degişli Buýruga gol çekdi.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, Ýokary gözegçilik edarasynyň başlygy S.Berdimuhamedow ýanwar — maý aýlarynda ministrlikler hem-de pudaklaýyn dolandyryş edaralary tarapyndan kadalaşdyryjy hukuk namalarynyň ýerine ýetirilişine, döwlet eýeçiligindäki desgalaryň bellenilen maksatlara laýyklykda we netijeli peýdalanylyşyna gözegçilik etmek boýunça geçirilen işler barada hasabat berdi. Şeýle hem hormatly Prezidentimiziň ata Watanymyzyň mukaddes Garaşsyzlygynyň şöhratly 30 ýyllygy mynasybetli ulanylmaga berilmegi meýilleşdirilýän desgalaryň gurluşyk meýdançalarynda işleriň ýagdaýyna seljerme geçirmek boýunça ozal beren tabşyryklarynyň ýerine ýetirilişi barada hasabat berildi.

Milli Liderimiz hasabaty diňläp, häzirki wagtda ýurdumyzy senagat taýdan ösen döwlete öwürmek, halkymyzyň abadan we bagtyýar durmuşyny üpjün etmek wezipeleriniň içeri syýasatymyzyň ileri tutulýan ugrudygyna ünsi çekip, kabul edilen maksatnamalaryň, amala aşyrylan iri taslamalaryň munuň aýdyň subutnamasydygyny nygtady. Hormatly Prezidentimiz bellenilen işleriň kesgitlenilen möhletlere laýyklykda, ýokary hil derejesinde ýerine ýetirilmegine berk gözegçilik etmegiň zerurdygyny aýdyp, wise-premýere, Ýokary gözegçilik edarasynyň ýolbaşçysyna birnäçe anyk tabşyryklary berdi.

Soňra Döwlet migrasiýa gullugynyň başlygy B.Öwezow ýolbaşçylyk edýän düzüminde işleriň ýagdaýy, şeýle hem hasabat döwründe işleri kämilleşdirmek, şol sanda işgärleriň hünär derejesini ýokarlandyrmak boýunça geçirilen işler barada hasabat berdi. Şeýle hem hormatly Prezidentimiziň tabşyrygyna laýyklykda, tomus möwsüminde «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda dynç almaga isleg bildirýän raýatlara degişli resminamalary bermek boýunça döredilen toparyň alyp barýan işi barada hasabat berildi.

Ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy hasabaty diňläp, öňdebaryjy usullary ornaşdyrmak, şol sanda sanly ulgamy peýdalanmagyň netijeliligini artdyrmak, oňyn tejribäni ulanmak meselelerine toplumlaýyn esasda çemeleşmek gerek diýip belledi.

Bu düzümiň öňünde durýan ilkinji nobatdaky wezipeler şahsy düzümiň üstüne aýratyn jogapkärçiligi ýükleýär diýip, milli Liderimiz işgärleri taýýarlamak, ähli migrasiýa çärelerini geçirmek üçin halkara ölçeglere kybap gelýän şertleri döretmek meselelerine yzygiderli üns bermegi tabşyrdy. «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda dynç almaga isleg bildirýän raýatlaryň hasabyny ýöretmek wezipesi tabşyrylan ýörite toparyň alyp barýan işi, şeýle hem degişli talaplara laýyklykda çykyş resminamalarynyň hasaba alnyşy berk gözegçilikde saklanmalydyr diýip, hormatly Prezidentimiz aýtdy we bu babatda gullugyň ýolbaşçysyna anyk tabşyryklary berdi.

Döwlet gümrük gullugynyň başlygy M.Hudaýkulyýew bu düzümiň işiniň netijeliligini ýokarlandyrmak boýunça ýylyň başyndan bäri ýerine ýetirilen işler barada hasabat berdi. Şeýle hem ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy tarapyndan bu düzümiň edaralaryny serhediň üstünden geçirilýän ýüklere berk gözegçiligi amala aşyrmak üçin niýetlenilen häzirki zaman tehniki serişdeleri bilen üpjün etmek boýunça ozal beren tabşyryklarynyň ýerine ýetirilişi barada hasabat berildi.

Milli Liderimiz hasabaty diňläp, bu gün Ýewraziýa yklymynda ulag-üstaşyr geçelgeleriniň möhüm çatrygy hökmünde Türkmenistanyň geostrategik ornunyň barha ýokarlanýandygyny belledi. Işiň möçberleriniň artýandygy bilen baglylykda, bu gullugyň üstüne ýüklenilen ygtyýarlyklaryň ýerine ýetirilmegine jogapkärli çemeleşmek zerurdyr diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow sözüni dowam etdi hem-de harytlaryň we ulag serişdeleriniň gümrük serhedinden geçirilmeginiň tertibiniň berjaý edilmegine aýratyn ähmiýet bermegi tabşyrdy.

Soňra adalat ministri B.Muhamedow ýolbaşçylyk edýän düzümindäki işleriň ýagdaýy, şeýle hem hasabat döwründe milli kanunçylyk binýadyny hemmetaraplaýyn ösdürmek hem-de döwrebaplaşdyrmak boýunça alnyp barlan işler barada hasabat berdi.

Ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy hasabaty diňläp, hereket edýän kadalaşdyryjy hukuk namalaryna hemişe seljermeleri geçirmegiň hem-de döwrüň talaplaryna laýyklykda, kanunlary mundan beýläk-de kämilleşdirmegiň häzirki döwrüň esasy talaplarynyň biridigini belledi. Ilatyň hukuk sowatlylygyny ýokarlandyrmak, täze kabul edilýän kanunlaryň many-mazmunyny düşündirmek, işde täze usulyýetleri peýdalanmak ileri tutulýan ugurlaryň hatarynda görkezildi.

Milli Liderimiz bu ulgamda amala aşyrylýan özgertmeleriň Türkmenistanyň durmuş-ykdysady ösüşiň täze belentliklerine tarap okgunly hereketine ýardam bermelidigini aýdyp, ministre halkara hukugyň kadalaryny, öňdebaryjy dünýä tejribesini öwrenmek meselelerini gözegçilikde saklamagy tabşyrdy.

Soňra Döwlet serhet gullugynyň başlygy Ý.Nuryýew şu ýylyň bäş aýynda ýolbaşçylyk edýän düzümlerinde geçirilen işleriň netijeleri, Watanymyzyň mukaddes serhetlerini goramak boýunça alnyp barlan toplumlaýyn çäreler barada hasabat berdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, serhet goşunlarynyň harby gullukçylarynyň üstüne berkarar Watanymyzyň serhetlerini goramak boýunça jogapkärli wezipeleriň ýüklenendigini, döwletimiziň serhetleriniň ähli goňşy ýurtlar bilen dostluk serhetleri bolmalydygyny nygtady, bizi bu ýurtlaryň halklary bilen köpasyrlyk hoşniýetli goňşuçylyk we hyzmatdaşlyk gatnaşyklary birleşdirýär. Döwlet Baştutanymyz öňde durýan wezipelere ünsi çekip, serhet galalaryny döwrebaplaşdyrmak, edermen Watan goragçylarynyň netijeli gullugy üçin ähli şertleri döretmek boýunça wezipeleri möhüm işleriň hatarynda kesgitledi hem-de bu babatda gullugyň ýolbaşçysyna birnäçe anyk tabşyryklary berdi.

Soňra milli howpsuzlyk ministri G.Annaýew ýylyň başyndan bäri ýurdumyzda amatly jemgyýetçilik ýagdaýyny saklamak boýunça amala aşyrylan çäreler barada hasabat berdi. Habar berlişi ýaly, degişli döwürde işgärler bilen üpjünçiligi pugtalandyrmak, işgärler tarapyndan bu ugurda häzirki zaman usullaryny hem-de innowasiýa tehnologiýalaryny ulanmak meselelerine aýratyn üns berildi.

Döwlet Baştutanymyz hasabaty diňläp, asuda durmuşyň üpjün edilmeginiň ata Watanymyzyň durnukly ösüşiniň ygtybarly binýadydygyny belledi. Ýetilen uly sepgitler hem-de gazanylan üstünlikler ýurdumyzyň howpsuzlygy bilen aýrylmaz baglanyşyklydyr.

Milli Liderimiz MHM-iň üstüne ýüklenilen aýratyn jogapkärli wezipä hem-de bu düzümiň işgärleriniň öňde durýan wezipeleri çözmekde ägirt uly jogapkärçiligine ünsi çekip, ministrligiň ýolbaşçysyna birnäçe anyk tabşyryklary berdi.

Soňra Ýokary kazyýetiň başlygy G.Ussanepesow şu ýylyň bäş aýynda ýurdumyzyň kazyýet ulgamyny kämilleşdirmek boýunça geçirilen toplumlaýyn çäreler barada hasabat berdi. Şeýle hem kazyýet işgärleriniň hünär derejesini ýokarlandyrmak, sanly tehnologiýalary ornaşdyrmak hem-de olary gündelik işde peýdalanmak boýunça ýerine ýetirilen işler barada habar berildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, garalýan işler boýunça subutnamalaryň düýpli we hemmetaraplaýyn seljerilmegi esasynda hem-de hereket edýän kanunçylyga laýyklykda, adalatly çözgüdiň çykarylmagynyň möhümdigini nygtady. Şunuň bilen baglylykda, bu düzümiň ýolbaşçysyna degişli tabşyryklar berildi.

Soňra içeri işler ministri M.Çakyýew ýolbaşçylyk edýän düzümlerinde ýanwar — maý aýlarynda alnyp barlan işleriň netijeleri, hukuk düzgün-tertibini üpjün etmek, paýtagtymyzyň we welaýatlaryň awtomobil ýollarynda ulag gatnawlarynyň hereketini sazlaşdyrmak boýunça geçirilen çäreler barada hasabat berdi. Ýangyn howpsuzlygyna gözegçiligi amala aşyrýan ýörite müdiriýetiň geçiren çäreleri barada-da hasabat berildi.

Döwlet Baştutanymyz içeri işler edaralarynyň işleriniň esasy ugurlarynyň kanunylygy üpjün etmekden hem-de hukuk bozulmalarynyň öňüni almakdan ybaratdygyny belläp, ministre bu wezipeleri durmuşa geçirmek üçin netijeli usullary hem-de häzirki zaman tehnologiýalaryny işjeň peýdalanmagy tabşyrdy. Milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow ýol-ulag hadysalarynyň öňüni almak hem-de ýangyn howpsuzlygy kadalaryny berjaý etmek boýunça toplumlaýyn çäreleriň geçirilmeginiň zerurdygyna ünsi çekip, ýol hereketiniň we ýangyn howpsuzlygynyň kadalary barada düşündiriş-wagyz häsiýetli çäreleri yzygiderli guramagy tabşyrdy.

Türkmenistanyň Prezidenti Gurbanguly Berdimuhamedow mejlisiň dowamynda degişli Karara gol çekip, içerki gullugyň podpolkownigi J.Nuraýewi işde goýberen düýpli kemçilikleri üçin içeri işler ministriniň orunbasary wezipesinden boşatdy.

Şeýle hem döwlet Baştutanymyz wezipe borçlaryny talabalaýyk ýerine ýetirmän, garamagyndaky gulluklaryň işine gözegçiligi gowşadandygy üçin içeri işler ministri M.Çakyýewe berk käýinç yglan etdi we ýol berlen kemçilikleri gysga wagtyň içinde düzetmegi oňa soňky gezek duýdurdy we degişli Buýruga gol çekdi.

Baş prokuror B.Atdaýew 2021-nji ýylyň geçen bäş aýynda ýurdumyzda kanunçylygy berjaý etmek ugrunda geçirilen gözegçilik işleri barada hasabat berdi. Hormatly Prezidentimiziň tabşyrygy boýunça aýry-aýry ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň işlerine geçirilen seljermeleriň netijeleri hasabatyň aýratyn meselesi boldy.

Döwlet Baştutanymyz hasabaty diňläp, ähli fiziki we ýuridik taraplaryň kabul edilen kadalaşdyryjy hukuk namalaryny takyk hem-de ýokary derejede ýerine ýetirilmegini gazanmagyň bu edaranyň baş wezipesidigini belledi. Şundan ugur alnyp, kanunyň rüstemligini, raýatlaryň hukuklarynyň hem-de azatlyklarynyň, jemgyýetiň we döwletiň bähbitleriniň goragyny üpjün etmek maksady bilen talabalaýyk çäreler geçirilmelidir diýip, hormatly Prezidentimiz sözüni dowam etdi. Her bir seljerilýän işe jogapkärli çemeleşmegiň möhümdigi barada aýdyp, milli Liderimiz Baş prokuraturanyň ýolbaşçysyna anyk tabşyryklary berdi.

Goranmak ministri B.Gündogdyýew Ýaragly Güýçleriň düzümlerinde işleriň ýagdaýy, ýylyň başyndan bäri döwlet Baştutanymyz tarapyndan öňde goýlan wezipeleri üstünlikli berjaý etmek boýunça geçirilen çäreler barada hasabat berdi. Şeýle hem Milli goşuny häzirki zaman tehniki serişdeler bilen üpjün etmegiň barşy, işgärler düzümini pugtalandyrmak boýunça amala aşyrylýan işler, eziz Diýarymyzyň mukaddes Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygy mynasybetli dabaraly harby ýörişe görülýän taýýarlyk barada hasabat berildi.

Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, Türkmenistanyň diňe goranyş häsiýetine eýe bolan Harby doktrinasynyň esasy ugurlaryny takyk ýerine ýetirmegiň möhümdigini belledi. Ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy goşunyň ähli kysymlarynyň maddy-enjamlaýyn binýadynyň mundan beýläk-de döwrebaplaşdyrylmagyny ilkinji nobatdaky wezipeleriň hatarynda kesgitläp, harby gullukçylaryň hünär derejesini ýokarlandyrmak, ýaş esgerleri ýokary watançylyk ruhunda terbiýelemek maksady bilen geljekde hem yzygiderli işleri geçirmegi tabşyrdy.

Goranmak ministrine şu ýyl giňden bellenilýän Türkmenistanyň mukaddes Garaşsyzlygynyň şanly 30 ýyllygy mynasybetli guraljak dabaraly harby ýörişi ýokary derejede geçirmek boýunça aýratyn görkezmeler berildi.

Döwlet Baştutanymyz mejlise gatnaşyjylara ýüzlenip, tomus möwsüminiň gelmegi bilen howanyň gyzýandygyny, onuň bolsa adam saglygyna ýaramaz täsiriniň bardygyny belledi. Adam bedeninde teşneligiň artmagy onuň umumy saglyk ýagdaýyna täsirini ýetirýär. Şunuň bilen baglylykda, şahsy düzümleriň arasynda düşündiriş çäreleriniň yzygiderli geçirilmeginiň wajypdygy bellenildi.

Şol bir wagtyň özünde tomsuň gelmegi bilen howanyň gyzmagy we meýdan otlarynyň guramagy sebäpli tebigatda ýangyn döremegiň mümkindigini nazara alyp, ýangyn howpsuzlygyny üpjün etmek boýunça durmuşa geçirilýän çäreler işjeňleşdirilmelidir. Elektrik geçirijilerde ýangynyň ýüze çykmak mümkinçiliklerini nazara alyp, ilatly ýerlerde ýangyn howpsuzlygy düzgünleriniň berjaý edilişine gözegçilik güýçlendirilmelidir diýip, ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy sözüni dowam etdi.

Mejlisde başga-da birnäçe meselelere garaldy hem-de olar boýunça degişli çözgütler kabul edildi.

Türkmenistanyň Prezidenti, ýurdumyzyň Ýaragly Güýçleriniň Belent Serkerdebaşysy goşun generaly Gurbanguly Berdimuhamedow mejlisi jemläp, oňa gatnaşanlara eziz Diýarymyzyň mundan beýläk-de gülläp ösmeginiň hem-de mähriban halkymyzyň abadançylygynyň bähbidine alyp barýan jogapkärli işlerinde üstünlikleri arzuw etdi.

Aşgabat, 2-nji iýun (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow sanly ulgam arkaly Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň obasenagat toplumyna gözegçilik edýän orunbasarynyň, welaýatlaryň häkimleriniň gatnaşmagynda iş maslahatyny geçirdi. Onuň dowamynda welaýatlary durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň möhüm wezipeleri, möwsümleýin oba hojalyk işleriniň barşy we döwlet durmuşyna degişli beýleki wajyp meseleler ara alnyp maslahatlaşyldy.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow iş maslahatyny açyp, Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe oba hojalygyny ösdürmek boýunça toplumlaýyn çäreleriň amala aşyrylýandygyny belledi. Döwletimiz oba hojalyk ekinlerinden bol hasyl almak üçin ähli zerur şertleri döredýär. Daýhanlar ýokary hilli tohumlar, mineral dökünler, himiki serişdeler, döwrebap oba hojalyk tehnikalary we suwaryş suwy bilen doly üpjün edilýär.

Döwlet Baştutanymyz ýurdumyzda azyk bolçulygyny üpjün etmek maksady bilen, toplumlaýyn işleriň ýerine ýetirilýändigini belledi. Edermen gallaçylaryň yhlasly zähmeti netijesinde, şu ýyl ýurdumyzyň welaýatlarynda bugdaýyň bol hasyly ösdürilip ýetişdirildi. Galla oragy möwsüminiň ýakynlaşyp gelýändigini nazara alyp, gallaçy daýhanlarymyzyň möwsümi gysga möhletlerde tamamlamagy üçin zerur tagallalar edilmelidir diýip, milli Liderimiz sözüni dowam etdi.

Galla hasylyny ýitgisiz ýygnap almak, halkymyzy azyk önümleri bilen doly üpjün etmek üçin azyk bolçulygyny pugtalandyrmak möhümdir diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Ahal, Lebap, Mary welaýatlarynda 4-nji iýunda, Balkan we Daşoguz welaýatlarynda bolsa 11-nji iýunda galla oragyna girişmäge ak pata berdi. Asylly däbe görä, ýurdumyzyň hormatly ýaşululary galla oragyna “Bismilla” diýip, başlap bererler.

Döwlet Baştutanymyz zähmetsöýer gallaçylara we ähli oba zähmetkeşlerine berk jan saglyk, abadan, bagtly durmuş hem-de täze zähmet ýeňişlerini arzuw etdi. Şeýle hem milli Liderimiz daýhanlaryň sahawatly toprakdan bol hasyl aljakdyklaryna ynam bildirdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow iş maslahatynyň gün tertibine geçip, ilki bilen, Ahal welaýatynyň häkimi Ý.Gurbanowa söz berdi. Ol şu ýylyň bäş aýynda welaýatda alnyp barlan işleriň netijeleri barada hasabat berdi. Ýakynlaşyp gelýän galla oragy möwsümine häzirki zaman kombaýnlarynyň we beýleki ýörite tehnikalaryň, galla kabul edýän bölümleriň taýýarlygynyň derejesi barada habar berildi. Şeýle hem gowaça ideg işleri agrotehniki kadalara laýyklykda alnyp barylýar.

Şeýle hem häkim Oba milli maksatnamasynda kesgitlenen wezipeleri öz wagtynda berjaý etmek ugrunda alnyp barylýan işler barada hasabat berdi.

Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, ýetişdirilen galla hasylyny gysga möhletlerde we ýitgisiz ýygnap almak maksady bilen, orak möwsümini guramaçylykly geçirmegiň anyk meýilnamasynyň düzülmelidigini, möwsümde işlediljek kombaýnlaryň we ýük awtoulaglarynyň zerur bolan möçberleriniň kesgitlenilmelidigini belledi.

Orak möwsüminde işleýänleriň ýokary zähmet öndürijiligini üpjün etmek, olaryň göwnejaý dynç alşyny ýola goýmak üçin ähli zerur şertler döredilmelidir diýip, milli Liderimiz tabşyrdy.

Gowaça edilýän ideg işleriniň agrotehniki kadalara laýyk hem-de ýokary hilli geçirilmegi bilen baglanyşykly meseleler yzygiderli gözegçilikde saklanylmalydyr diýip, döwlet Baştutanymyz belledi we bu babatda häkime birnäçe tabşyryklary berdi.

Soňra Balkan welaýatynyň häkimi T.Atahallyýew ýylyň başyndan bäri alnyp barlan işleriň jemleri barada hasabat berdi. Ýerine ýetirilýän möwsümleýin oba hojalyk işleri, galla oragyna taýýarlygyň derejesi, aýratyn-da, orak möwsüminde işlediljek oba hojalyk tehnikalarynyň, enjamlaryň bökdençsiz işini ýola goýmak, kabul ediş bölümleriniň işini talabalaýyk guramak boýunça durmuşa geçirilýän çäreler barada hasabat berildi.

Ekerançylyk meýdanlarynda gowaça ideg işleri agrotehniki kadalara laýyk ýagdaýda ýerine ýetirilýär.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, gallanyň bol hasylynyň ýetişdirilmeginiň ýurdumyzda azyk bolçulygyny üpjün etmegiň möhüm şertini emele getirýändigini aýtdy. Şunuň bilen baglylykda, orak möwsümini bellenilen möhletlerde we ýokary netijeler bilen jemlemek wajypdyr.

Döwlet Baştutanymyz galla kombaýnlarynyň we beýleki tehnikalaryň öz wagtynda hem-de ýokary hilli taýýarlanmagynyň möwsümiň üstünlikli jemlenmeginiň möhüm şertidigine ünsi çekip, degişli iş şertleriniň hem-de olara medeni hyzmatlaryň üpjün edilmelidigini belledi we bu ugra dahylly gulluklaryň sazlaşykly işiniň üpjün edilişini gözegçilikde saklamak babatda häkime anyk tabşyryklary berdi.

Soňra sanly ulgam arkaly geçirilýän iş maslahaty Daşoguz welaýatynyň häkimi N.Nazarmyradowyň hasabaty bilen dowam etdi. Häkim şu ýylyň ýanwar — maý aýlarynda ýerine ýetirilen işleriň jemleri hem-de öňde boljak galla oragyny guramaçylykly geçirmek boýunça ýaýbaňlandyrylan işler barada hasabat berdi. Häkim ekerançylyk meýdanlarynda alnyp barylýan ideg işleriniň agrotehniki kadalara laýyk derejede amala aşyrylýandygyny aýtdy.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, galla oragyna guramaçylykly girişmegiň, oňa degişli düzümleriň we ähli bölümleriň sazlaşykly işini üpjün etmegi tabşyrdy. Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz galla kombaýnlaryny we beýleki oba hojalyk tehnikalaryny netijeli peýdalanmak meselesine ähmiýet berilmelidigini belledi hem-de oba zähmetkeşleriniň öndürijilikli işi üçin ähli zerur şertleri üpjün etmek babatda häkime anyk görkezmeleri berdi.

Gowaça we beýleki ekinlere ideg işleri ylmy taýdan esaslandyrylan agrotehniki kadalara laýyk gelmelidir diýip, hormatly Prezidentimiz aýtdy hem-de häkime bu babatda anyk görkezmeleri berdi.

Sanly ulgam arkaly geçirilýän iş maslahaty Lebap welaýatynyň häkimi Ş.Amangeldiýewiň hasabaty bilen dowam etdi. Ol bäş aýyň jemleri, galla oragyna girişmek boýunça görlen toplumlaýyn taýýarlyk işleri, galla kombaýnlarynyň, ýük ulaglarynyň, galla kabul ediş bölümleriniň taýýarlyk işleri we beýleki möwsümleýin işler, şol sanda gowaça edilýän ideg barada hasabat berdi. Şeýle hem hasabatda milli Liderimiziň başlangyjy bilen durmuşa geçirilýän Oba milli maksatnamasynyň çäklerinde welaýatda alnyp barylýan giň möçberli işler barada aýdyldy.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, galla oragyny guramaçylykly geçirmek, galla kombaýnlaryny we beýleki ýörite tehnikalary netijeli peýdalanmak, daýhanlaryň öndürijilikli zähmeti we oňaýly dynç alşy üçin zerur şertleri üpjün etmek bilen baglanyşykly meseleleri berk gözegçilikde saklamagy tabşyrdy.

Bu möhüm oba hojalyk möwsümini guramakda bol hasyl almak, ýurdumyzda azyk bolçulygyny üpjün etmek bilen baglanyşykly ähli meseleleriň wajypdygyny belläp, döwlet Baştutanymyz ýerlerde zerur çäreleri geçirmek üçin degişli tagallalary etmek babatda häkime anyk görkezmeleri berdi.

Soňra Mary welaýatynyň häkimi D.Annaberdiýew sebitde şu ýylyň başyndan bäri ýerine ýetirilen işleriň netijeleri, Oba milli maksatnamasynyň durmuşa geçirilişi, oba hojalyk möwsümi, şeýle hem gowaçalara edilýän ideg işleri barada hasabat berdi.

Galla oragy möwsümine taýýarlyk işlerine möhüm ähmiýet berilýär. Galla orujy kombaýnlar, ýük awtoulaglary, galla kabul ediş bölümleri möwsüme doly taýýar edildi.

Milli Liderimiz hasabaty diňläp, galla oragy döwründe ähli işleriň bökdençsizligini üpjün etmek bilen baglanyşykly meseleleri berk gözegçilikde saklamagyň wajypdygyna ünsi çekip, möwsümleýin agrotehniki çäreleriň bellenilen möhletlerde ýerine ýetirilmeginiň zerurdygyny belledi.

Döwlet Baştutanymyz meýdan işlerini alyp barmaga ylmy taýdan çemeleşmegiň ähmiýetini belläp, gowaçanyň hem-de welaýatyň ekerançylyk meýdanlarynda ösdürilip ýetişdirilýän beýleki ekinlere ideg etmek boýunça agrotehniki çäreleriň ýokary hilli ýerine ýetirilmelidigi barada häkime anyk tabşyryklary berdi.

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary E.Orazgeldiýew gözegçilik edýän oba hojalyk toplumynda ýerine ýetirilýän işleriň ýagdaýy barada hasabat berdi. Öňde boljak galla oragyny guramaçylykly geçirmek,gowaça degişli derejede ideg etmek boýunça ýerine ýetirilýän çäreler barada giňişleýin maglumatlar berildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, wajyp oba hojalyk möwsümlerine taýýarlyk işleriniň berk gözegçilikde saklanmagynyň zerurdygyny belläp, bu işlere ylmy taýdan esaslandyrylan çemeleşmeleriň, obasenagat toplumynyň düzümlerine dünýäniň öňdebaryjy tehnologiýalaryny ornaşdyrmagyň we olary ýerli tejribeler bilen utgaşdyrmagyň wajypdygyny aýtdy.

Şol bir wagtyň özünde döwlet Baştutanymyz wise-premýeriň we welaýatlaryň häkimleriniň işine nägilelikleri bildirdi. Olaryň işlerinde birnäçe kemçilikler bar. Hususan-da, ýerlerde Oba milli maksatnamasyny ýerine ýetirmek işleri haýal alnyp barylýar, bellenilen meýilnamalary berjaý etmek, oba zähmetkeşleriniň we ýer eýeleriniň öndürijilikli zähmeti üçin has amatly şertleri döretmek meselelerine ýeterlik üns berilmeýär diýip, hormatly Prezidentimiz belledi hem-de bu işleri degerli derejede guramak boýunça anyk tabşyryklary berdi.

Milli Liderimiz öňde örän möhüm möwsüm bolan galla oragynyň bardygyny, daýhanlaryň yhlasly zähmeti bilen ýetişdirilen galla hasylynyň gysga möhletlerde we soňky dänesine çenli ýitgisiz ýygnalyp alynmalydygyny belledi hem-de bu babatda degişli tabşyryklary berdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow iş maslahatyna gatnaşyjylara ýüzlenip, tomus paslynyň yssy günlerinde ýangyn howpsuzlygynyň üpjün edilmeginiň zerurdygyna ünsi çekdi. Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz obalarda, ekin meýdanlarynda hem-de köpçülik ýerlerinde ýangyn howpsuzlygynyň düzgünleriniň berjaý edilişini berk gözegçilikde saklamagy tabşyrdy. Şeýle hem dürli maksatly binalarda ýangyn öçüriji enjamlaryň, suw howdanlarynyň we beýleki zerur serişdeleriň üpjünçiligi seljerilip durulmalydyr.

Jaýlary salkynladyjy enjamlaryň ulanylyşynyň artýandygyny nazara alyp, energiýanyň harçlanyşyna gözegçilik ýola goýulmalydyr diýip, milli Liderimiz belledi we köçelerdäki yşyklarda, maglumat tablolarynda ulanylýan energiýa serişdelerini tygşytlamak meselelerine seretmegi talap etdi.

Döwlet Baştutanymyz Gurbanguly Berdimuhamedow sanly ulgam arkaly geçirilýän iş maslahatyny jemläp, oňa gatnaşanlara berk jan saglyk, halkymyzyň bagtyýar durmuşynyň, berkarar Watanymyzyň mundan beýläk-de gülläp ösmeginiň bähbidine gönükdirilen işlerinde uly üstünlikleri arzuw etdi.

Ata Watanymyzyň ýüregi bolan gözel paýtagtymyzyň barha rowaçlyklara, uly üstünliklere beslenýändigi barada buýsanç bilen pikir ýöredeniňde, berkarar Diýarymyzyň ykdysady, medeni, syýasy ösüşleri, halkara giňişliginde gazanýan üstünlikleri, jemgyýetimiziň ýokary medeniýetiniň we ruhy durmuşynyň derejesi, ylym-bilim mümkinçilikleri, halkymyzyň bagtyýar ýaşaýyş-durmuşy has aýdyň duýulýar. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow paýtagtymyzda ýaýbaňlandyrylan giň möçberli şähergurluşyk maksatnamasynyň durmuşa geçirilmegine we ýurdumyzyň baş şäheriniň gaýtalanmajak keşbiniň döredilmegine aýratyn ähmiýet berýär.

Milli Liderimiz Aşgabady mundan beýläk-de ähli görkezijiler boýunça paýtagtyň ýokary derejesine laýyklykda gurmagyň we abadanlaşdyrmagyň meselelerini berk gözegçilikde saklaýar. Gözel Aşgabat bu gün eşretli durmuşyň berkarar edilen belent derejesini, gurmagyň we döretmegiň kämil gurşawyny, onuň çuň many-mazmunyny äşgär edip, ösüşleriň täze belentliklerine çykýar. Ak şäherimiz Aşgabadyň birnäçe binalary hormatly Prezidentimiziň şähergurluşyk-binagärlik maksatnamasynyň üstünlikli berjaý edilmeginiň netijesinde, Ginnesiň Bütindünýä rekordlar kitabynda hem mynasyp orun aldy.

Aşgabat Garaşsyz, baky Bitarap Türkmenistanyň paýtagt şäheri, ýurdumyzyň syýasy, ykdysady, ylym-bilim we medeni merkezidir. Şäher Garaşsyzlyk ýyllarynda düýpgöter özgerip, Orta Aziýanyň uly syýasy-ykdysady merkezleriniň birine öwrüldi. Aşgabat ykdysady-geografik jähetden amatly ýerde ýerleşýär. Ol ýurdumyzyň dürli sebitlerini birleşdirýän ulag ýollarynyň çatrygydyr. Bu ýerden Türkmenbaşy — Türkmenabat, Aşgabat — Daşoguz demir ýollary geçýär. Halkara howa menzili arkaly Aşgabat dünýäniň dürli döwletlerini birleşdirýän howa ýollarynyň çatrygy hasaplanýar. Bu bolsa şäheriň durmuş-ykdysady merkez hökmünde ösmegine uly ýardam berýär.

Hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda ýurdumyzda ulag pudagynyň maddy-enjamlaýyn binýady toplumlaýyn döwrebaplaşdyrylýar. Bu ugur boýunça bar bolan ulag-kommunikasiýa ulgamlaryny giňeltmäge hem-de täzelerini gurmaga gönükdirilen milli maksatnamalar işlenip taýýarlanyldy we olar üstünlikli durmuşa geçirilýär. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Aşgabatda bolup geçen Durnukly ulag ulgamy boýunça ilkinji Ählumumy maslahatda «Häzirki zaman ulag we üstaşyr düzüminiň döredilmegi, oňa barha täze çäkleriň çekilmegi häzirki döwürde diňe bir ýük daşalyşynyň möçberleriniň artdyrylmagyny, ýola sarp edilýän wagtyň gysgaldylmagyny, goşmaça maýa goýum serişdeleriniň goýulmagyny we beýleki äşgär artykmaçlyklary däl, eýsem, täze iş orunlarynyň döredilmegini, durmuş maksatly desgalaryň gurulmagyny hem aňladýar» diýip täze ulag arhitekturasyny emele getirmegiň zerurdygyny aýratyn nygtap, geljekki ulag strategiýasynyň ösüş ugruny kesgitledi. Ulag ulgamy dünýädäki milliardlarça adamlaryň ulag hyzmatyna bolan isleglerini kanagatlandyrmaga, söwda-ykdysady, ynsanperwerlik we medeni gatnaşyklary amala aşyrmaga, tebigy baýlyklary özleşdirmäge we diwersifikasiýa ýoly bilen halkara hyzmatdaşlygyny pugtalandyrmaga we durnukly ösüşi sebit hem-de dünýä möçberinde üpjün etmäge ýardam edýär.

Geçen ýyl şanly Bitaraplyk baýramy mynasybetli Aşgabatda täze Awtoulag kärhanalar birleşigi «Aşgabat — Daşoguz» awtomobil ýolunyň ugrunda ulanylmaga berildi. Bu toplum birnäçe kärhanalaryň desgalaryny, şol sanda Aşgabatdaky ýolagçy awtoulag kärhanasyny, awtomobil mekdepleri birleşigini hem-de «Awtoulag hyzmaty» açyk görnüşli paýdarlar jemgyýetini öz içine alýar. Awtoulag kärhanalar toplumynyň we awtomobil mekdepleriniň birleşiginiň okuw-türgenleşik merkeziniň hem ähmiýeti uludyr. Toplumyň açylyp ulanylmaga berlen güni ýüzlerçe täze awtomobil ulaglary ak şäherimiziň ýollarynda halka hyzmat edip başlady. Bu täze, döwrebap ulaglar sebitde häzirki zaman ulag-üstaşyr üpjünçilik ulgamyny döretmegiň örän möhüm bölegine öwrüldi. Golaýda Aşgabat şäheriniň gününiň we onuň esaslandyrylmagynyň 140 ýyllygynyň uly joşgun bilen toýlanylýan gününde paýtagtymyzda täze awtobuslaryň 400-siniň ulanylmaga berilmegi hem halkymyz üçin buýsançly wakalaryň biri boldy.

Hormatly Prezidentimiz Aşgabadyň esaslandyrylmagynyň 140 ýyllyk baýramynyň bellenýän gününde, 25-nji maýda Aşgabadyň demirgazygynda täze ýaşaýyş jaý toplumynyň düýbüniň tutulyş dabarasyna gatnaşdy. «Aşgabat-siti» atly täze şäherçäniň gurluşygyna başlamak bilen, Aşgabat ösüşiň täze tapgyryna, öz taryhynyň sanly tehnologiýalar döwrüne gadam basdy. Ýurdumyzyň şeýle ýokary depginler bilen ösmegi, hormatly Prezidentimiziň alyp barýan hoşniýetli, ynsanperwer, dost-doganlyk syýasaty netijesinde onuň dünýädäki abraýynyň barha ýokarlanmagyna, asudalygyň, agzybirligiň höküm sürýän ýurdunyň dünýäde meşhurlyga eýe bolmagyna, onuň ertesiniň aýdyňlygyna şaýatlyk edýär.

Gahryman Arkadagymyz ýaş nesilleri watansöýüjilik ruhunda terbiýeläp ýetişdirmek üçin taýsyz tagallalary edýär. Bu babatda alnyp barylýan işleriň oňyn häsiýete hem-de uly üstünliklere eýe bolmagy bolsa ýurdumyzyň mundan beýläk-de gülläp ösüşiniň, agzybir halkymyzyň bagtyýar, mynasyp geljeginiň kepilidir. Geçmişini sarpalap, il-halkyny bagtyýar geljege sary ynamly gadamlar bilen alyp barýan Gahryman Arkadagymyzyň jany sag, belent başy aman, tutumly işleri hemişe rowaç bolsun!

Oguljan AÝNAZAROWA,

Türkmenistanyň Inžener-tehniki we ulag kommunikasiýalary institutynyň uly mugallymy.

Düýn ýurdumyzyň welaýatlarynda we paýtagtymyz Aşgabat şäherinde Çagalary goramagyň halkara güni mynasybetli, dürli medeni-köpçülikleýin çäreler ýaýbaňlandyryldy. Olaryň hatarynda mähriban Watanymyzda ösüp gelýän ýaş nesil barada edilýän aladalaryň aýdyň nyşany bolan baýramçylyk dabaralaryna giň gerim berildi. 

Ir säher bilen paýtagtymyzyň Çagalar we ýetginjekler köşgüniň ýanyndaky meýdançada, “Aşgabat” medeni-dynç alyş seýilgähinde, “Älem” medeni-dynç alyş merkezinde, “Ertekiler dünýäsi” çagalar seýilgähinde şanly sene mynasybetli, aýdym-sazly dabaralar geçirildi. Uly ruhubelentlige beslenen dabaralar ýurdumyzda ýaş nesliň hemmetaraplaýyn bilimli bolmagy bilen bir hatarda, olaryň hukuklaryny we bähbitlerini goramak, saglyklaryny berkitmek meselelerine döwlet derejesinde möhüm ähmiýet berilýändiginiň aýdyň beýanyna öwrüldi. Ajaýyp döwrüň körpeleri hem-de olaryň ene-atalary ýurdumyzda körpe nesliň bagtyýar durmuşynyň üpjün edilmegi, olaryň dünýä ylmyna çuňňur aralaşmagy we saglyklaryny berkitmekleri ugrunda ähli zerur mümkinçilikleriň döredilýändigi üçin Gahryman Arkadagymyza hoşallyk sözlerini aýtdylar.

Çagalaryň, şol sanda mekdep okuwçylarynyň arasynda dürli bäsleşikler geçirilip, ýeňijilere höweslendiriji baýraklar gowşuryldy. Ýaşajyk sazandalaryň, tansçylaryň çykyşlary, ertekileriň gahrymanlary bilen guralan oýunlar, sport bäsleşikleri, dürli sergiler baýramçylyk çäreleriniň şatlygyny artdyrdy.

Bilşimiz ýaly, döwlet Baştutanymyz maşgala gymmatlyklarynyň mukaddesdigini nygtap, çagalaryň üns-alada bilen gurşalmalydygyny wajyp wezipe hökmünde kesgitleýär. Hormatly Prezidentimize söýgüsi çäksiz bolan körpe nesiller bu günki gün milli Liderimiziň paýhasly ýörelgelerinden ruhlanyp, özleri hakynda edilýän alada tüýs ýürekden hoşallyk bildirýärler.

Çagalary goramagyň halkara güni mynasybetli welaýat merkezlerinde hem baýramçylyk çärelerine giň gerim berildi. Aýdym-sazly çykyşlar bilen utgaşan dabaralarda milli Liderimiziň baştutanlygynda bagtyýar çagalygyň ýurduna öwrülen eziz Diýarymyzyň waspy belentden ýetirildi.

Umuman, Çagalary goramagyň halkara güni mynasybetli, ýurdumyzda geçirilen medeni-köpçülikleýin çärelerde Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwrüniň bedew batly ösüşleri, milli Liderimiziň tagallasy bilen, körpe nesiller barada edilýän alada we bagtyýar çagalygyň ýurdy hökmünde ykrar edilen Türkmenistanyň bu ugurda ýeten derejesi giňden beýan edildi. 

(Ýörite habarçymyz).

Milli Liderimiz Enäniň we çaganyň saglygyny goraýyş ylmy-kliniki merkezine bardy

Aşgabat, 1-nji iýun (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Çagalary goramagyň halkara güni mynasybetli, Enäniň we çaganyň saglygyny goraýyş ylmy-kliniki merkezinde guralan dabaraly çärä gatnaşdy. Bu baýramçylyk dünýä bileleşigi bilen raýdaşlygyň, döwletimiziň çagalaryň hukuklary we bähbitleri babatda BMG-niň esasy ýörelgelerine ygrarlylygynyň nyşany hökmünde ýurdumyzyň resmi baýramçylyk seneleriniň sanawyna girizildi.

Irden hormatly Prezidentimiziň awtoulagy paýtagtymyzyň merkezinde ýerleşýän Enäniň we çaganyň saglygyny goraýyş ylmy-kliniki merkezine geldi.

Ýurdumyzyň ýaş nesli hakyndaky alada hormatly Prezidentimiziň durmuşa geçirýän syýasatynyň ileri tutulýan ugrudyr. Şol syýasata laýyklykda, sazlaşykly ösýän, beden taýdan sagdyn, ýokary bilimli ýaş nesli terbiýelemäge, çagalaryň ýaşaýyş-durmuşy üçin iň gowy şertleri döretmäge aýratyn üns berilýär. Türkmen jemgyýetiniň ruhy gymmatlyklary, gadymdan gelýän däp-dessurlary we ahlak ýörelgeleri şol syýasatyň esasyny düzýär.

2015-nji ýylda işe girizilen Enäniň we çaganyň saglygyny goraýyş ylmy-kliniki merkeziniň täze, döwrebap toplumy iň kämil enjamlar bilen üpjün edilen iri saglygy goraýyş edarasydyr. Munuň özi çagalara we olaryň enelerine ýokary derejede lukmançylyk kömegini bermäge, perinatologiýa, reproduktologiýa, pediatriýa we çagalar hirurgiýasy ýaly ugurlar boýunça ylmy barlaglary geçirmäge mümkinçilik berýär.

Merkeziň düzüminde bölümleriň 30-a golaýy, şol sanda bejeriş-anyklaýyş, täze doglan çagalaryň fiziologiýasy we patologiýasy, anesteziologiýa we reanimasiýa, allergologiýa we pulmonologiýa, bir ýaşyna çenli çagalaryň patologiýasy we hirurgiýasy, çagalar urologiýasy hem-de ginekologiýa, umumy hirurgiýa, trawmatologiýa we ortapediýa ýaly bölümler bar.

Merkeziň hünärmenleri Ýewropanyň belli klinikalarynda tejribe geçdiler. Olar şol ýerde bejerişiň döwrebap usullaryny özleşdirdiler hem-de olary öz işinde netijeli ulanýarlar.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow BMG-niň Çagalar gaznasynyň (ÝUNISEF) Türkmenistandaky wekilhanasynyň ýolbaşçysy Kristina Weýgand bilen çagalaryň ösüşi we irki dikeldiş bölümine bardy.

Bölümiň hünärmeniniň gürrüň berşi ýaly, çagalaryň ösüşi we irki dikeldiş bölüminiň wezipesi çaganyň ösüşindäki näsazlyklary, mümkin boldugyça, irki döwürde ýüze çykarmakdan we bejermekden, usulyýet kömegini bermekden hem-de ösüşinde kemislik bolan maşgala goldaw bermekden, dikeldiş mahalynda çagalaryň dürli oýunlara çekilmegine gözegçiligi ýola goýmak boýunça şahsy maksatnamany işläp taýýarlamakdan ybaratdyr.

Bölümde bar bolan oýnawaçlar haýsydyr bir wezipäni ýerine ýetirýärler. Käbir oýnawaçlar çagalaryň dabanyndaky nerwleri oýarmak we şeýlelikde, ýasydaban keseliniň öňüni almak, daýanç, hereket agzalaryny berkitmek üçin niýetlenendir. Beýleki bir oýnawaçlar bolsa çagada ownuk hereketleriň işjeňligini artdyrýar, olarda reňkleri saýgarmak we pikirleniş ukyplaryny ösdürýär. Ýene-de birnäçe oýnawaçlaryň kömegi arkaly çagalaryň eşidiş mümkinçilikleri kesgitlenýär. Şeýle hem beden agzalarynyň tutuş ulgamyny berkitmäge gönükdirilen oýnawaçlar bar.

Milli Liderimiz çagalar, olaryň ejeleri bilen gürrüňdeş bolup, hal-ýagdaýlary, bejerişiň berýän netijeleri barada gyzyklandy.

Bu ýöriteleşdirilen bölümde dürli oýunlar arkaly çaganyň irki ösüşi boýunça lukmançylyk kömegi berilýär. Bu ýerde bejergi alýan çagalaryň biriniň ejesi körpejesiniň Arkadag Prezidentimizi görüp, özüniň ilkinji sözüni aýdandygyny uly begenç bilen nygtady. Döwlet Baştutanymyz Gurbanguly Berdimuhamedow bu çaganyň ilkinji sözüniň “baba” bolandygyny eşidip, çagajygyň bu sözi gaýtalamagyna berekellasyny aýtdy.

Milli Liderimiz dürli ýaşdaky çagalar üçin niýetlenen oýun otaglarynyň ikisinde döredilen şertler, çagalaryň höwes bildirýän ugurlary bilen gyzyklandy, olaryň çekýän suratlaryny synlap, bejerişiň netijelerine kanagatlanma bildirdi. Bu otaglar çagalaryň ukyplaryny, bilesigelijiligini artdyrmak nukdaýnazaryndan bezelipdir.

Soňra hormatly Prezidentimiz logoped lukmanyň iş otagyna bardy. Bu ýerde gürleýşinde kynçylyk çekýän çagalara kömek berilýär. Bu ugurda her çaga bilen aýratynlykda geçilmeli işleriň tapgyrlaýyn meýilnamasy taýýarlanypdyr. Mundan başga-da, logoped lukman tarapyndan ýörite okuw sapaklarynyň geçilýändigi barada aýdyldy. Şeýlelikde, körpeler çagalar bagyna we umumy bilim berýän mekdeplere taýýarlanylýar.

Bu ýerde işleýän lukman otagyň dünýäniň iň öňdebaryjy önüm öndürijileriniň häzirki zaman lukmançylyk enjamlary bilen üpjün edilendigi, bu ýerde bejergi işlerini netijeli alyp barmak ugrunda zerur şertleriň döredilendigi üçin hormatly Prezidentimize hoşallyk sözlerini aýtdy.

Döwlet Baştutanymyz Gurbanguly Berdimuhamedow bejergi alýan çaganyň saglyk ýagdaýy, ýola goýlan lukmançylyk hyzmatlary we onuň netijeleri bilen gyzyklandy. Hünärmen otagda alnyp barylýan bejergi işleriniň ene-atalar, maşgala lukmanlary bilen bilelikde ýerine ýetirilmeginiň netijeleri barada gürrüň berdi.

Çagalaryň irki ösüşi, olaryň saglyk ýagdaýyny barlamak we bar bolan keselleri anyklamak hem-de degişli bejergi çärelerini kesgitlemek üçin niýetlenen enjamlar dünýäde iň täze görnüşli barlag enjamlary hasaplanylýar. Ýörite okuwlary geçen lukmanlar bu enjamlaryň kömeginden netijeli peýdalanyp, bejerişiň kämil usullaryny işjeň ulanýarlar. Şu enjamlaryň ornaşdyrylmagy netijesinde, ýokary hilli lukmançylyk hyzmatlaryny ýola goýmak, ýokary derejeli bejergini alyp barmak üçin zerur şertler bar. Bu günki çärä gatnaşýan ÝUNISEF-niň Türkmenistandaky wekilhanasynyň ýolbaşçysynyň belleýşi ýaly, şu otagda oturdylan enjam onuň dünýäde iň kämil görnüşi hasaplanylýar.

Soňra döwlet Baştutanymyz bölümiň kardiohirurgiýa otagyna baryp gördi. Bu ýerde işleýän lukman çagalara kardiohirurgiýa bejergisini we operasiýalary geçirmek üçin ähli zerur şertleriň döredilendigini, bejerginiň we operasiýanyň iň häzirki zaman usuly arkaly geçirilýändigini gürrüň berdi.

Hormatly Prezidentimiz bejergi alýan çagalar hem-de ene-atalar bilen gürrüňdeş bolup, olaryň tiz sagalmaklaryny arzuw etdi. Körpeleriň biri bilen bolan gürrüňdeşligiň dowamynda döwlet Baştutanymyz oňa oýnawaç sowgat berdi. Şeýle hem milli Liderimiz çaganyň saglyk ýagdaýy, bejerginiň netijeleri bilen gyzyklandy. Çaganyň ejesi bejergi işleriniň ýokary derejede alnyp barylýandygyny aýdyp, milli Liderimize tüýs ýürekden hoşallyk bildirdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow bu ýerde bejergi alýan ýetginjek oglan bilen gürleşip, onuň saglyk ýagdaýy, zerur dermanlyk serişdeleriň üpjünçiligi hakynda gyzyklandy.

Döwlet Baştutanymyz bejergi alýan oglanyň geljekki arzuwlary bilen gyzyklandy. Ol milli Liderimize alýan bejergisi we onuň netijeleri, şeýle hem geljekde höwes edýän hünäri barada gürrüň berdi. Ýetginjek oglanyň ejesi hem bu ýerde ýola goýlan lukmançylyk hyzmatlary üçin hormatly Prezidentimize sagbolsun aýtdy.

Milli Liderimiziň belleýşi ýaly, ýurdumyzda çagalaryň sazlaşykly ösüşini ýola goýmak hem-de saglygyny goramak we berkitmek ugrunda döwlet tarapyndan yzygiderli alada edilýär hem-de bu ýörelgeler durmuşa geçirilýän döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biri bolup durýar. Hormatly Prezidentimiz howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça döredilen haýyr-sahawat gaznasynyň mümkinçiliklerinden peýdalanmak üçin ähli zerur şertleriň bardygyny, onuň kömege mätäçlere goldaw bermäge hemişe taýýardygyny aýtdy.

Ýurdumyzyň saglygy goraýyş we derman senagaty ministri häzirki döwürde şeýle näsaglara zerur bolan we dünýäde iň netijeli hasaplanylýan dermanlyk serişdeleriň ýeterlik mukdarynyň bardygyny habar berdi we olaryň görnüşlerini milli Liderimize görkezdi.

Bu ýerde endokrin keseli güman edilen çagalar gözegçilikde saklanyp, keseli doly anyklamak üçin ýöriteleşdirilen barlaglar geçirilýär. Lukman ýokary derejeli mümkinçilikleriň üpjün edilendigi üçin döwlet Baştutanymyza hoşallyk bildirip, şondan netijeli peýdalanyp, çagalaryň saglygyny berkitmek ugrunda ähli zerur tagallalary gaýgyrmajakdyklaryna ynandyrdy.

Soňra hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow bu ýerde BMG-niň Çagalar gaznasynyň Türkmenistandaky wekilhanasynyň ýolbaşçysy Kristina Weýgand bilen söhbetdeş boldy. Onuň dowamynda dürli keselleriň öňüni almak boýunça alnyp barylýan işleriň oňyn netije berýändigi bellenildi.

Döwlet Baştutanymyz ÝUNISEF-niň biziň ýurdumyz bilen çagalaryň saglygyny goramak boýunça alyp barýan gatnaşyklarynyň ösdürilýändigini, bu ugurda daşary ýurtlaryň degişli düzümleri bilen hyzmatdaşlygyň işjeňleşdirilýändigini we şunda ÝUNISEF-niň Türkmenistandaky wekilhanasyna möhüm ornuň degişlidigini belledi.

Hanym Kristina Weýgand bildirilen ynam üçin hormatly Prezidentimize hoşallyk bildirip, hyzmatdaşlygyň ösdürilmeginiň özara tejribe alyşmakda we ýola goýulýan lukmançylyk hyzmatlarynyň netijeli häsiýete eýe bolmagynda aýratyn ähmiýetlidigini nygtady.

Soňra hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Enäniň we çaganyň saglygyny goraýyş ylmy-kliniki merkeziň mejlisler zalyna bardy we şol ýerde Çagalary goramagyň halkara gününe bagyşlanan maslahaty geçirdi.

Döwlet Baştutanymyz ýygnananlaryň öňünde çykyş edip, hemmeleri Çagalary goramagyň halkara güni bilen tüýs ýürekden gutlady. Milli Liderimiziň nygtaýşy ýaly, Garaşsyz Diýarymyzyň bagtyýar nesilleri baradaky alada biziň beýik we ýagty geljegimiz hakdaky aladadyr. Şoňa görä-de, ýurdumyzda bu sene mynasybetli geçirilýän çäreleriň halkymyzyň, aýratyn hem bagtyýar körpelerimiziň kalbynda eziz Watanymyza buýsanjy has-da artdyrýar.

Çagalary goramagyň halkara güni biziň döwletimiziň Birleşen Milletler Guramasynyň çagalaryň hukuklary we bähbitleri baradaky esasy düzgünlerine eýerýändiginiň, ýaş nesil barada hemişe alada edýändiginiň aýdyň nyşany hökmünde giňden bellenilýär. Bu ajaýyp sene sagdynlygyň we ruhubelentligiň ýurdy, bagtyýar çagalygyň mekany hökmünde döwletimiziň at-abraýyny dünýä ýaýýar.

Paýtagtymyz Aşgabat şäherinde, Gökderede, welaýat merkezlerinde, ähli şäherdir obalarymyzda mähriban çagalaryň dostlugy, parahatçylygy we bagtyýarlygy wasp edýän şirin aýdym-sazlar, ajaýyp sahna oýunlary bilen çykyş etmegi, döredijilik we sport bäsleşikleri, çagalaryň şadyýan gülküleriniň belentden ýaňlanmagy abadançylygyň we bagtyýarlygyň aýdyň nyşanydyr.

Beýik zamanamyzyň ýokary döredijilik ruhuny dabaralandyrýan, egsilmez şatlyk-joşgun paýlaýan wakalar eziz Watanymyzda gazanýan ajaýyp üstünliklerimiziň anyk beýanydyr.

Biz döwletimiziň Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygynyň, Aşgabat şäheriniň 140 ýyllygynyň hem-de ýurdumyzyň hemişelik Bitaraplygynyň 25 ýyllygynyň toýlanýan ýylynda Çagalary goramagyň halkara gününi dürli çäreleri geçirip, giňden belleýäris diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow bu senäniň jemgyýetçilik durmuşynda möhüm ähmiýetiniň bardygyny aýdyp, geçen ýylda ýurdumyzyň mekdebe çenli çagalar edaralarynyň işini has-da kämilleşdirmek maksady bilen, «Türkmenistanda çaganyň irki ösüşini we mekdebe taýýarlygyny ösdürmek babatda 2020 — 2025-nji ýyllarda mekdebe çenli çagalar edaralarynyň işini kämilleşdirmegiň Maksatnamasynyň» kabul edilendigini belledi. Geljekde köp çagaly maşgalalary döwlet tarapyndan goldamak maksady bilen, bu ugurdan zerur kanunçylyk namasyny taýýarlamak göz öňünde tutulýar. Munuň özi berkarar ýurdumyzda amala aşyrýan işlerimiziň, belent tutumlarymyzyň buýsanjymyz bolan çagalarymyzyň bagtyýar durmuşda ýaşamagyna gönükdirilendigine anyk şaýatlyk edýär.

Çagalarymyzyň bagtyýarlygy Watanymyzyň kuwwatydyr. Şoňa görä-de, «Döwlet adam üçindir!» diýen ýörelgämizden ugur alyp, geljegimiz bolan ýaş nesillerimiziň akyl, beden we ruhy taýdan kadaly ösüşini üpjün etmek ugrunda ähli tagallalary edýäris, ýaşlary ösen, kämil şahsyýetler edip ýetişdirmek, olaryň yhlasly okamaklary, döredijilik işleri bilen meşgullanmaklary üçin zerur bolan ähli şertleri döredýäris diýip, hormatly Prezidentimiz nygtady.

Bu ugurda alyp barýan durmuş syýasatymyz, ykdysady we medeni özgertmelerimiz, ilkinji nobatda, eneleriň we çagalaryň saglygyny goramaga, ýaş nesliň sagdyn durmuşda ýaşamagyna, sport we döredijilik bilen meşgullanmagyna, milli we umumadamzat ruhy gymmatlyklary esasynda terbiýelenmegine gönükdirilendir diýip, milli Liderimiz aýtdy.

Gysga döwrüň içinde ýurdumyzyň jana şypaly künjekleri bolan Köpetdagyň sergin jülgelerinde, Hazaryň merjen kenarynda çagalar dynç alyş we sagaldyş merkezleri, Aşgabat şäherinde we welaýatlarda döwrebap çagalar baglary, orta mekdepler gurlup ulanmaga berildi. Ýurdumyzda mümkinçilikleri çäkli çagalary saglygy goraýyş we durmuş hyzmatlary bilen yzygiderli üpjün etmäge aýratyn üns berilýär. Bu çagalaryň döwrebap bilim almaklary, täze gurlan dynç alyş we sagaldyş merkezlerinde saglyklaryny dikeltmekleri üçin hemişe ýardam bermek örän möhüm bolup durýar.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow eneleriň we çagalaryň saglygyny goramagyň döwlet syýasatynyň esasy ugurlarynyň biridigini ýene-de bir gezek nygtap, «Sagdyn ene — sagdyn çaga — sagdyn geljek» atly Milli strategiýany hem-de ony durmuşa geçirmegiň Meýilnamasyny taýýarlamagyň maksadalaýykdygyny belledi. Sanly ulgamy ulanmak arkaly, ony durmuşa geçirmek we oňa yzygiderli gözegçilik etmek örän möhüm wezipeleriň biridir diýip, milli Liderimiz aýtdy.

Ýurdumyzda çaganyň saglygyny goraýyş ulgamyny hünärmenler, halkara talaplara laýyk gelýän zerur derman we saglygy goraýyş maksatly serişdeler bilen yzygiderli üpjün etmek, ulgamyň maddy-enjamlaýyn binýadyny pugtalandyrmak boýunça zerur işler geçirilýär.

Ýaşaýşyň ähli tapgyrlarynda çagalar üçin saglygy goramak babatda hemmetaraplaýyn deň mümkinçilikleri, şertleri döretmek, şeýle hem halkara ölçeglere we talaplara, sanly, innowasion tehnologiýalara, öňdebaryjy lukmançylyk ylmynadyr tejribesine esaslanýan ýokary hilli, elýeter saglygy goraýyş hyzmatlary bilen üpjün etmek hem öňde durýan möhüm wezipeleriň biridir.

Ýurdumyzda ýöriteleşdirilen saglygy goraýyş hyzmatlaryny amala aşyrýan «Ene mähri» saglyk merkezleri guruldy. Bäbekleriň, çagalaryň we ýetginjekleriň arasynda keselleriň öňüni almak, olary ir ýüze çykarmak üçin ýörite anyklaýyş barlaglaryny geçirmegi ähli welaýatlaryň saglygy goraýyş edaralarynda ýola goýmak hem döwrüň talaby bolup durýar.

Biz geljekde çagalaryň arasynda öňüni alyş sanjymlaryny, şol sanda 9 ýaşly oglanlaryň we gyzlaryň arasynda adamyň papilloma wirusyna garşy sanjymlary geçirmegi dowam etmelidiris. Öňüni alyş sanjymlarynyň netijelerine baha bermek üçin, zerur bolan programma üpjünçiligi we kompýuter tehnologiýalary bilen üpjün etmek wajypdyr. Şonuň ýaly-da, çagalara we bäbeklere ideg etmek boýunça alnyp barylýan işleri halkara ölçeglere laýyklykda has-da kämilleşdirmek möhümdir.

Mundan başga-da, çagalaryň we ýetginjekleriň öz saglyk ýagdaýy babatda sowatlylygyny artdyrmak üçin halkara tejribelere esaslanyp, guramaçylyk işlerini geçirmek göz öňünde tutulýar.

Süýjüli diabet, dogabitdi kerrewlik, göz, agyz-burun-bokurdak, daýanç-hereket ediş ulgamynyň keselleriniň, gan ulgamynyň we bu keselleriň ýiti ýüze çykmagynyň hem-de çaga semizliginiň öňüni almak boýunça halkara guramalar we dünýäniň öňdebaryjy klinikalary, şol sanda Germaniýa Federatiw Respublikasynyň alym lukmanlary bilen bilelikde ylmy işleri ýerine ýetirmek saglygy goraýyş işgärleriniň öňünde durýan möhüm wezipeleriň biridir. Bu ugurda daşary ýurtly hünärmenleriň gatnaşmagynda keselleriň öňüni almak, olary ir ýüze çykarmak we netijeli bejermek boýunça meýilnamalaýyn işleri alyp barmak zerurdyr diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň belleýşi ýaly, «Türkmenistanda çaganyň irki ösüşi boýunça 2020 — 2025-nji ýyllar üçin milli strategiýa» laýyklykda, çaganyň irki ösüşi üçin zerur bolan ýokary hilli saglyk hyzmatlary, sagdyn iýmitleniş, mekdebe çenli bilimiň üpjün edilmegi ugrundaky işler hem üstünlikli dowam etdirilýär.

Dünýä döwletleri, iri halkara we sebit guramalary bilen dürli ugurlarda hyzmatdaşlygy ösdürmäge aýratyn üns berilýär. Ýaş raýatlaryň saglygyny goramak, olara adamzadyň ahlak-demokratik kadalary esasynda bilim-terbiýe bermek, zenanlaryň hem-de çagalaryň bähbitlerini we hukuklaryny goramak bu hyzmatdaşlygyň möhüm ugrudyr.

Biz bu ugurda Birleşen Milletler Guramasynyň Çagalar gaznasy bilen ählumumy tagallalary birleşdirmäge çalyşýarys diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy. Çagalaryň bagtyýar ýaşaýşyny, goraglylygyny we ösüşini üpjün etmek boýunça Bütindünýä Jarnamasyna, Birleşen Milletler Guramasynyň Çaganyň hukuklary hakyndaky Konwensiýasyna, Çagalaryň halkara derejede ogurlanmagynyň raýat-hukuk jähetleri boýunça Gaaga Konwensiýasyna goşulmagy hem Türkmenistanyň öz üstüne alan borçnamalaryny ýerine ýetirmäge örän jogapkärli çemeleşýändigini görkezýär.

Birleşen Milletler Guramasynyň Bütindünýä Saglygy Goraýyş Guramasy hem-de Çagalar gaznasy bilen hyzmatdaşlykda ýurdumyzda bilelikdäki okuw maslahatlary we duşuşyklary geçirilýär. Eziz Diýarymyzda duzy ýod, uny demir we foliý turşusy bilen baýlaşdyrmakda uly netijeler gazanyldy. Türkmenistan 2018 — 2020-nji ýyllar üçin Birleşen Milletler Guramasynyň Çagalar gaznasynyň Ýerine ýetiriji geňeşiniň, 2018 — 2022-nji ýyllar üçin Zenanlaryň hukuk ýagdaýy boýunça komissiýasynyň agzalygyna saýlandy. Bu bolsa Türkmenistan bilen Birleşen Milletler Guramasynyň üstünlikli hyzmatdaşlyk edýändiginiň aýdyň subutnamasydyr.

Geljekde hem Birleşen Milletler Guramasynyň Çagalar gaznasy, Ilat Gaznasy we Bütindünýä Saglygy Goraýyş Guramasy bilen amala aşyrylýan hyzmatdaşlygyň çäklerinde, enäniň we çaganyň saglygyny goramak babatda maksatlaýyn işleri amala aşyrmak boýunça zerur işleri alyp bararys diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow aýtdy.

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe ýaş nesillerimiz saglygy goraýyş-durmuş hyzmatlary bilen hemmetaraplaýyn gurşalyp alynýar.

Garaşsyz, hemişelik Bitarap ýurdumyz, sözüň doly manysynda, bagtyýar çagalaryň ýurduna öwrüldi. Biz bu ynsanperwer ýörelgämizi hemişe dowam ederis. Bagtyýar çagalygyň ýurdy hökmünde ykrar edilen Türkmenistanda körpe nesilleriň sazlaşykly ösmegi, talabalaýyk dynç almagy, dünýä ylmyna aralaşmagy we çeper döredijilik bilen meşgullanmagy üçin döwlet derejesinde hemişe alada ederis diýip, milli Liderimiz aýtdy.

Döwlet Baştutanymyz Ahal welaýatynyň täze, döwrebap edara ediş merkezinde Ahal welaýat çagalar merkezini gurmak barada çözgüdiň kabul edilendigini belläp, bu toplumda göz öňünde tutulan şertleriň häzirki döwrüň ösen talaplaryna, berkarar döwletimiziň belent ruhuna laýyk gelmelidigini nygtady. Bu ýerde çagalaryň dynç almaklary bilen bir hatarda, höwes edýän hünärleri boýunça endikleri ele almaklaryna ýardam berýän ähli zerur şertler döredilmelidir.

Ýaş nesilleriň, şeýle hem ata-eneleriň howandarlygyndan galan hem-de akyl we beden taýdan ösüşinde kemi bolan çagalaryň durmuş taýdan goraglylygyny üpjün etmegi dowam etmek maksady bilen, bu çagalara niýetlenen haýyr-sahawat gaznasy döredildi. Mümkinçilikleri çäkli we ýarawsyz çagalara haýyr-sahawat gaznasy tarapyndan yzygiderli ýardam bermek göz öňünde tutulýar.

Watanymyzyň röwşen geljegi bolan ýaş nesilleriň bagtyýar durmuşda ýaşamagyny gazanmak, döwrebap bilim almagyny üpjün etmek, olary watansöýüjilik we ynsanperwerlik ruhunda terbiýelemek biziň esasy maksadymyzdyr, eziz Diýarymyzyň kuwwatynyň hem-de gülläp ösmeginiň berk kepilidir diýip, milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow aýtdy.

Hormatly Prezidentimiziň çuň manyly çykyşy maslahata gatnaşyjylar tarapyndan uly üns bilen diňlenildi.

Soňra BMG-niň Çagalar gaznasynyň ýurdumyzdaky wekilhanasynyň ýolbaşçysy hanym Kristina Weýganda söz berildi. Ol hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowa Çagalary goramagyň halkara güni mynasybetli geçirilýän bu möhüm çärä gatnaşmaga hem-de körpeler bilen bilelikde, Enäniň we çaganyň saglygyny goraýyş ylmy-kliniki merkezinde bu baýramy bellemäge döredilen mümkinçilik üçin hoşallyk bildirdi.

Çaganyň hukuklary baradaky Konwensiýada görkezilen möhüm hukuklaryň biri onuň saglyga bolan hukugydyr. Çaga saglygy we abadançylygy ÝUNISEF-niň Türkmenistanda ýurdumyzyň Saglygy goraýyş we derman senagaty ministrligi bilen ysnyşykly hyzmatdaşlykda alyp barýan işiniň özeni bolup durýar.

Hanym Kristina Weýgand Türkmenistanda gazanylan üstünlikler barada aýdyp, Enäniň we çaganyň saglygyny goraýyş ylmy-kliniki merkeziň işini, şol sanda çagalaryň ösüşi we irki dikeldiş ugry boýunça işini aýratyn belledi.

Bir söz bilen aýdanyňda, çaganyň irki ösüşi XXI asyryň möhüm meseleleriniň biridir. Munuň özi Durnukly ösüş maksatlarynda we Türkmenistanyň gatnaşýan 2030-njy ýylyň Gün tertibinde öz beýanyny tapdy. Bu Gün tertibi mümkinçilikleri çäkli çagalara ýardam bermäge gönükdirilendir. 2011-nji ýyldan bäri ÝUNISEF ýurtda irki goşulmagynyň täze ulgamyny döretmäge Türkmenistana goldaw berýär. 2015-nji ýylda bu merkeziň binýadynda ilkinji irki goşulma bölümi döredildi.

Türkmenistan bu ugurda düýpli işleri geçirmek babatda öňdäkileriň hatarynda durýar diýip, ÝUNISEF-niň wekilhanasynyň ýolbaşçysy nygtady.

Türkmenistan irki çagalyk ösüşinde yzygiderli hyzmat ulgamyny döretmegini dowam etdirýär hem-de çaganyň ösüşine gözegçiligi sanly ulgama geçirýär.

Türkmenistanyň Saglygy goraýyş we derman senagaty ministrliginiň ähli edaralary neonatal barlag we eşidişinde kynçylyk çekýän ýaş çagalara goldaw bermek ulgamyny kämilleşdirmek üçin ähli tagallalary edýärler diýip, hanym Kristina Weýgand aýtdy. Irki döwürde ösüşde yza galmalary ýüze çykarmaga hem-de öňüni alyş çärelerini dessin görmäge ýardam etmäge gönükdirilen bu maksatnama ileri tutulýan ugur bolar.

Bu möhüm iş, gürrüňsiz, “Türkmenistanda çaganyň irki ösüşi boýunça 2020 — 2025-nji ýyllar üçin Milli strategiýanyň” bölegi bolup durýar. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow bu strategiýany 2019-njy ýylyň ahyrynda tassyklady we ol saglygy goraýyş, iýmit, goramak we irki okuw ulgamlarynda esasy hyzmatlara deňhukukly elýeterliligi üpjün etmäge gönükdirilendir.

Öňdebaryjy halkara tejribäniň we standartlarynyň esasynda ýokary hünärli hünärmenleri taýýarlamak bu strategiýanyň esasy ugry bolup durýar. ÝUNISEF-niň Türkmenistanyň Saglygy goraýyş we derman senagaty ministrligi bilen bilelikdäki işi hem şuňa gönükdirilendir. ÝUNISEF özüne çaga lukmanlaryny, fizioterapewtleri, logopedleri we psihologlary birleşdirýän milli hünärmenler toparynyň döredilmegini doly goldamaga taýýardyr diýip, BMG-niň Çagalar gaznasynyň wekili aýtdy.

Çagalaryň irki ösüşiniň milli strategiýasy dünýä inen pursadyndan çaganyň durmuşyna ene-atalaryň, terbiýeçileriň we maşgalanyň gatnaşmagynyň möhümdigini nygtaýar, şeýle hem olary özleriniň çagalary barada alada etmäge höweslendirýär. Ene-atalary çagalary terbiýelemek baradaky iň täze bilimler bilen üpjün etmek üçin, ÝUNISEF Türkmenistanyň Saglygy goraýyş we derman senagaty ministrligi, Bilim ministrligi, Telewideniýe, radiogepleşikler we kinematografiýa baradaky döwlet komiteti, Zenanlar birleşigi hem-de köpçülikleýin habar beriş serişdeleri bilen ysnyşykly hyzmatdaşlyk edýär.

Biz sanlylaşdyrmagyň işiň bu ulgamy üçin açýan mümkinçiliklerine goşmaça ene-atalara hem-de hossarlara peýdaly maglumatlary we serişdeleri çalt hem-de netijeli bermek üçin sanly goşundylar ýaly innowasion gurallary ornaşdyrmagyň hasabyna, bu goldawy mundan beýläk-de giňeltmäge taýýardyrys diýip, hanym Kristina Weýgand aýtdy.

Has giň nukdaýnazardan çaganyň saglygy ulgamy bilen bagly meselä ýüzlenip, häzirki wagtda işlenip taýýarlanylýan, reproduktiw saglygy, eneleriň we bäbekleriň saglygyny goramak baradaky täze strategiýanyň möhüm ähmiýete eýe boljakdygyny bellemek gerek. Çünki ol 2030-njy ýyla çenli saglyk bilen baglanyşykly Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmek babatda ugurdaş hünärmenleriň ählisiniň tagallalaryny birleşdirmekde Türkmenistan üçin ähmiýetli orun eýelär.

ÝUNISEF Türkmenistanyň Hökümetine hem-de Saglygy goraýyş we derman senagaty ministrligine halkara standartlaryna we öňdebaryjy tejribäni ornaşdyrmak hem-de hyzmatlaryň hilini kämilleşdirmek, ähli derejelerde lukmanlaryň, şol sanda ýokary hünärli ugurdaş işgärleriň mümkinçiliklerini ýokarlandyrmak boýunça alyp barýan işlerine mundan beýläk-de goldaw bermäge taýýardyr.

Biz saglygy goraýyş ulgamyny kämilleşdirmek hem-de çaga kesellerini toplumlaýyn dolandyrmaga çemeleşmeleriň gerimini giňeltmek boýunça bilelikdäki işi dowam etdirmegi göz öňünde tutýarys. Galyberse-de, Türkmenistanyň Hökümeti bilen ÝUNISEF-niň arasynda soňky 12 ýylyň dowamynda immunlaşdyrmak ulgamynda hyzmatdaşlygyň üstünlikli alnyp barylýandygyny bellemek isleýärin diýip, hanym Kristina Weýgand aýtdy.

Waksinalary satyn almak we Türkmenistanda ählumumy immunizasiýany amala aşyrmak çagalaryň saglygyna aýratyn üns berýän ýurduň Hökümetiniň hemişelik tagallalarynyň ýene-de bir aýdyň mysalydyr. Bularyň ählisi içki çeşmelerden doly maliýeleşdirilýär diýip, ÝUNISEF-niň wekilhanasynyň ýolbaşçysy nygtady.

Hanym Kristina Weýgand ÝUNISEF-niň çaga iýmiti ulgamynda 2020-nji ýylyň başynda Türkmenistan tarapyndan “2020 — 2025-nji ýyllarda ilatyň sagdyn iýmitlenmegi boýunça milli maksatnamanyň” kabul edilmegini doly goldandygyny belledi. Munuň özi çagalaryň kadaly ösmegi üçin örän möhümdir. Şunuň bilen baglylykda, ene süýdi bilen iýmitlendirmegiň görkezijisiniň Türkmenistan boýunça sebitde iň ýokary derejededigi nygtaldy.

ÝUNISEF Merkezi Aziýa we Kawkaz sebitinde iýmitlenişi ösdürmek we hyzmatdaşlyk platformasy arkaly Merkezi Aziýanyň 8 ýurdunda we Kawkazda azyk ulgamynyň iýmit dolandyrylyşynyň ösüşini kepillendirmekde Türkmenistanyň tagallalaryny goldaýar diýip, hanym Kristina Weýgand aýtdy.

Çagalar gaznasynyň wekilhanasynyň ýolbaşçysy çagalaryň raýat, syýasy, ykdysady, durmuş we medeni hukuklaryny kadalaşdyrýan BMG-niň Konwensiýasynyň wajypdygyny ýene-de bir gezek nygtap, täze bäşýyllyk maksatnamanyň çäklerinde ÝUNISEF-niň Türkmenistan bilen bilim ulgamynda hyzmatdaşlygynyň ep-esli giňeldilendigini kanagatlanma bilen belledi. Bu maksatnama bilimiň hili, sanly we aralykdan bilim ýaly işiň esasy ugurlarynyň ençemesini birleşdirer.

Ekologiýa bilimi boýunça ÝUNISEF-niň Türkmenistanyň Bilim ministrligi bilen bilelikdäki işini aýratyn görkezmek isleýärin diýip, Kristina Weýgand aýtdy. Bu iş birnäçe ýyl mundan ozal başlandy. Biz howanyň üýtgemegi, daşky gurşaw we energetika boýunça okuw maksatnamalaryny we gollanmalaryny bilelikde işläp taýýarladyk, mugallymlara okatmagyň interaktiw usullaryny öwretdik. Munuň özi çagalara daşky gurşawy goramagyň möhümdigini düşündirmek babatda Türkmenistany öňdebaryjylaryň hatarynda goýdy.

Biz Hökümetiň daşky gurşawyň goralmagyny we durnukly geljegi üpjün etmek boýunça tagallalaryny goldamak üçin bu tejribäni ulanmak hem-de “ýaşyl mekdep” konsepsiýasyny bilelikde işläp taýýarlamak we ornaşdyrmak mümkinçiligine sabyrsyzlyk bilen garaşýarys diýip, ÝUNISEF-niň wekilhanasynyň ýolbaşçysy aýtdy.

2018 — 2022-nji ýyllar üçin Türkmenistanda çaganyň hukuklaryny amala aşyrmak boýunça hereketleriň Milli meýilnamasynyň ähli milli hyzmatdaşlar, şeýle hem ÝUNISEF üçin esasy resminamalaryň biri bolmagynda galýandygy bellenildi.

Şu ýerde men “Bal süýji, baldan-da bala süýji” diýen türkmen nakylyny mysal getirmek isleýärin diýip, hanym Kristina Weýgand aýtdy. ÝUNISEF-niň ýurdumyzdaky wekilhanasynyň ýolbaşçysy hormatly Prezidentimize bilelikdäki möhüm işi goldaýandygy üçin hoşallyk bildirip, mundan beýläk-de Türkmenistan bilen netijeli gatnaşyklara taýýardygyny tassyklady.

Hanym Kristina Weýgand çykyşyny tamamlap, hemmeleri ajaýyp baýram — Çagalary goramagyň halkara güni bilen gutlady.

Milli Liderimiz çuň manyly çykyşy üçin hanym Kristina Weýganda minnetdarlyk bildirip, saglygy goraýyş we derman senagaty ministri N.Amannepesowa söz berdi.

Geljegi nazarlaýan «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyna» hem-de «Saglyk» Döwlet maksatnamasynyň rejelenen görnüşine laýyklykda, enäniň we çaganyň saglygyny has-da gowulandyrmak, zenanlary reproduktiw döwründe ýokary hilli lukmançylyk hyzmatlary bilen üpjün etmek, maşgala medeniýetini kämil derejä ýetirmek ugrunda ýurdumyzda uly işler amala aşyrylýar.

Saglygy goraýyş edaralarynyň maddy-enjamlaýyn binýadyny pugtalandyrmak üçin köp möçberde düýpli maýa goýumlary goýuldy hem-de özleşdirildi. Ýurdumyzyň ähli ýerlerinde ýöriteleşdirilen häzirki zaman hassahanalar guruldy we ulanylmaga berildi. Şolaryň hatarynda paýtagtymyzda sebitde deňi-taýy bolmadyk 670 orunlyk, innowasion tehnologiýalar bilen üpjün edilen Enäniň we çaganyň saglygyny goraýyş ylmy-kliniki merkezi, welaýatlarymyzdaky we Aşgabat şäherindäki «Ene mähri» merkezleri, Mary welaýatynyň Ýolöten etrabyndaky ýöriteleşdirilen psihonewrologiýa çagalar öýi hem-de Mary welaýat çagalar hassahanasy we beýleki kesel anyklaýyş merkezleri bar. Bu ugurda işler üstünlikli dowam edýär.

Milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň atalyk aladalary netijesinde, «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda we Gökderede hem-de welaýatlarymyzda gurlup ulanmaga berlen çagalar dynç alyş we sagaldyş merkezlerinde ýaş nesillerimiziň, şol sanda mümkinçilikleri çäkli çagalaryň saglygyny goramak hem-de dikeltmek üçin ähli şertler döredildi.

Ýaňy-ýakynda bolsa hormatly Prezidentimiz Ahal welaýatynyň täze, döwrebap edara ediş merkezinde welaýat çagalar merkezini gurmak barada taryhy çözgüt kabul etdi.

Türkmenistanyň Prezidentiniň Kararyna laýyklykda, Howandarlyga mätäç çagalara hemaýat bermek boýunça haýyr-sahawat gaznasy döredildi.

Ilatyň saglygyny goramak ýurdumyzda möhüm ähmiýet berilýän ugurlaryň biri bolup, eneleriň we çagalaryň saglygyna hem-de iýmitlenişine degişli meselelere möhüm orun berilýär. Şunuň bilen baglylykda, birnäçe maksatnamalar kabul edildi we üstünlikli durmuşa geçirildi. Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyzyň tabşyryklaryndan ugur alnyp, mekdep okuwçylarynyň arasynda saglygy goraýyş-öňüni alyş barlaglaryny geçirmek we olaryň saglygyna yzygiderli gözegçilik etmek hem ýola goýuldy.

Ministriň nygtaýşy ýaly, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň tagallalary bilen birnäçe ýyllaryň dowamynda toplumlaýyn işleriň durmuşa geçirilmegi netijesinde, eneleriň we çagalaryň saglygyny goramagyň berk binýady döredildi.

Öz nobatynda, bilim ministri O.Gurbanow çykyşynda hormatly Prezidentimiziň başlangyjy boýunça milli bilim ulgamynda amala aşyrylýan düýpli özgertmeleriň netijesinde, bagtyýar nesillerimiziň beden we ruhy taýdan döwrebap terbiýelenmegi, bilim almagy, wagtlaryny gyzykly, şadyýan geçirmegi, oňat dynç almagy üçin giň mümkinçilikleriň döredilýändigini nygtady.

Gysga taryhy döwürde dünýä ölçeglerine kybap gelýän häzirki zaman orta hem ýokary okuw mekdepleri, çagalar baglary, çagalar dynç alyş we sagaldyş merkezleri guruldy hem-de bu işler maksatnamalaýyn dowam etdirilýär.

Iri halkara guramalar, dünýä döwletleri hem-de öňdebaryjy bilim merkezleri bilen hyzmatdaşlyk yzygiderli pugtalandyrylýar, okatmagyň we terbiýe bermegiň hilini hem-de netijeliligini ýokarlandyrmaga gönükdirilen bilelikdäki maksatnamalar we taslamalar üstünlikli amala aşyrylýar.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň başlangyjy boýunça milli bilim ulgamynda amala aşyrylýan nusgalyk işler ýurdumyzyň bilim ulgamynyň okgunly ösýändigini hem-de dünýäniň bilim giňişligine ynamly goşulýandygyny alamatlandyrýar diýip, ministr nygtady.

Saglyk ýagdaýy sebäpli mümkinçilikleri çäkli çagalaryň okamagy, terbiýelenmegi, jemgyýete uýgunlaşmagy, saglygynyň berkidilmegi üçin ýörite bilim edaralarynda zerur şertler döredilýär. Kabul edilen kadalara laýyklykda, bu bilim edaralary iýmit, okuw enjamlary, esbaplar, serişdeler bilen üpjün edilýär.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň ýaş nesliň hemmetaraplaýyn bilim, terbiýe, sagdyn durmuş ýörelgeleri bilen gurşalyp alnan sazlaşykly ösüşini üpjün etmek babatynda kesgitlän wezipelerinden ugur alnyp, ýurdumyzyň bilim edaralarynda okatmagyň we terbiýäniň mazmunynyň häzirki zaman pedagogika ylmynda ýetilen sepgitleriň, öňdebaryjy iş tejribeleriniň esasynda yzygiderli baýlaşdyrylmagyna möhüm ähmiýet berilýär.

Maslahatyň dowamynda milli Liderimiz nesilleriň bilimi we saglygy bilen baglanyşykly meseleleriň çözülmeginde häzirki zaman ylmynyň gazananlarynyň netijeli ulanylmalydygyna, ýurdumyzda arassaçylyk, ekologiýa, sagdyn iýmitlenmek bilen baglanyşykly meseleleriň örän wajypdygyna ünsi çekdi.

Aýratyn-da, eneleriň saglygy, çaga terbiýesi, sagdyn nesilleri terbiýeläp ýetişdirmek işlerinde bilim ulgamynyň, Zenanlar guramasynyň wekilleriniň bilelikdäki tagallalary zerur bolup durýar. Bu ugurda degişli wagyz-nesihat işleriniň geçirilmegi nesilleriň sagdyn bolmagynda, terbiýeçilik işleriniň kämilleşdirilmeginde aýratyn ähmiýetlidir diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy. Şeýle hem hormatly Prezidentimiz ýurdumyzda milli bilim ulgamynyň işini döwrüň talabyna we halkara ölçeglere laýyklykda kämilleşdirmek, bu ugurda özgertmeler maksatnamasyny üstünlikli ýerine ýetirmek meselelerine hemmetaraplaýyn esasda çemeleşilmelidigini belledi. Şunuň bilen baglylykda, ösüp barýan ýaş nesillere bilim-terbiýe bermek işleri toplumlaýyn esasda alnyp barylmalydyr we bu ugurda dünýäniň ösen tejribesiniň ornaşdyrylmagyna möhüm ähmiýet berilmelidir diýip, döwlet Baştutanymyz belledi hem-de bu babatda degişli ýolbaşçylara birnäçe anyk tabşyryklary berdi.

Soňra hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow ýygnananlara ýüzlenip, Türkmenistanyň ýaş nesliň hemmetaraplaýyn ösmegi üçin amatly şertleri döretmäge aýratyn üns berýändigini nygtady. Ýaş nesliň saglygy we bagtyýar durmuşda ýaşamagy hakynda alada döwlet syýasatynyň özeni bolup çykyş edýär.

Häzirki wagtda Birleşen Milletler Guramasynyň Çagalar gaznasynyň Türkmenistan üçin ýurt maksatnamasynyň çäklerinde 2021 — 2025-nji ýyllary nazarlap, 12 sany ýyllyk iş meýilnamasy düzüldi. Olar degişli ministrlikler we pudaklaýyn dolandyryş edaralary bilen ysnyşykly hyzmatdaşlykda amala aşyrylýar. Şu maksatlar bilen, BMG-niň gaznasyna uly möçberdäki pul serişdeleri geçirildi.

Hyzmatdaşlyk edilip gelinýän ýyllaryň dowamynda ýurdumyzda çagalaryň we ýaşlaryň abadan durmuşda ýaşamaklaryny üpjün etmäge gönükdirilen birnäçe bilelikdäki taslamalar we maksatnamalar üstünlikli amala aşyryldy.

Türkmenistanda eneligi we çagalygy goramak ulgamy ägirt uly goldaw tapýar diýip, döwlet Baştutanymyz sözüni dowam etdirdi. Ýaş nesliň saglygyny berkitmek boýunça uly işler amala aşyrylýar, çagalar sagdyn iýmitler bilen üpjün edilýär. Döwrebap bilim alynmagy we durmuş taýdan goraglylygyň üpjün edilmegi üçin şertleri döretmek boýunça yzygiderli işler geçirilýär. Bu işleriň ählisi aýratyn bellenilmäge mynasypdyr.

Şu mümkinçilikden peýdalanyp, Türkmenistanyň çaga hukuklarynyň berjaý edilmegine ygrarlydygyny hem-de ösüşiň, bütin dünýäniň ýagty geljeginiň hatyrasyna ÝUNISEF bilen mundan beýläk hem hyzmatdaşlyk etmegi berk maksat edinýändigini tassyklamak isleýärin diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow aýtdy.

Döwlet Baştutanymyz BMG-niň Çagalar gaznasynyň Türkmenistandaky wekilhanasynyň ýokary işjeňligini bellemek bilen, hanym Kristina Weýgandyň üsti bilen ÝUNISEF-niň agzybir toparyna bilelikde edýän tagallalary we ýurdumyzyň Hökümeti bilen ysnyşykly hyzmatdaşlyk alyp barýandyklary üçin minnetdarlyk bildirdi.

Sözüniň ahyrynda milli Liderimiz hemmeleri Çagalary goramagyň halkara güni bilen ýene-de bir gezek tüýs ýürekden gutlap, olara berk jan saglygyny, maşgala abadançylygyny, asuda we bagtyýar durmuşy, berkarar döwletimiziň gülläp ösmegi ugrunda alyp barýan işlerinde uly üstünlikleri arzuw etdi.

“Goý, bagtyýar nesillerimiziň şadyýan gülküsi hemişe belentden ýaňlansyn!” diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow aýtdy.

Hormatly Prezidentimiz maslahata gatnaşyjylar bilen mähirli hoşlaşyp, bu ýerden ugrady.

Hormatly Prezidentimiziň ylmy taýdan esaslandyrylan ykdysady strategiýasyna esaslanan, ýurdumyzda ilatyň abadançylygyny we durnuklylygyny gorap saklamagy üpjün edýän düýpli özgertmeler üstünlikli amala aşyrylýar. Ykdysady taýdan kuwwatly döwletde bolsa, halkyň durmuş derejesiniň ýokarlanmagyna gönükdirilen döwlet maksatnamalaryny üstünlikli amala aşyrmaga amatly şertler döreýär. Ýurdumyzyň dürli künjeginde badalga berlen iri gurluşyklar, şol sanda Ahal welaýatynyň täze dolandyryş merkeziniň, sebitlerdäki täze obalaryň gurluşygy, ýakynda Aşgabat şäheriniň güni hem-de paýtagtymyzyň esaslandyrylmagynyň 140 ýyllyk baýramy mynasybetli sanly tehnologiýalara esaslanýan «Aşgabat-siti» ýaşaýyş toplumynyň gurluşygyna badalga berilmegi, Çoganly ýaşaýyş toplumynda gurlan 140 iki gatly ýaşaýyş jaýlarynyň açylmagy durmuş syýasatynyň üstünlikli ösüşlere beslenýändigini görkezýär.

Mukaddes Garaşsyzlygymyzyň 30 ýyllyk şanly baýramynyň bellenilýän «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynda ýurdumyzyň ösüşini şöhlelendirýän täze, iri möçberli meýilnamalar, giň möçberli, innowasion ösüşlere gönükdirilen öňdebaryjy özgertmeler durmuşa geçirilýär. Hormatly Prezidentimiz şu ýylyň fewral aýynda Prezident Maksatnamasynda bellenilen wezipeleri üstünlikli durmuşa geçirmek maksady bilen, Türkmenistanda 2021-nji ýylda ykdysadyýetiň pudaklarynda ýerine ýetirilmeli işleriň we çäreleriň meýilnamasyny tassyklady. Bu meýilnama laýyklykda, durmuş maksatly binalaryň we desgalaryň, ýaşaýyş jaýlarynyň, şeýle hem inženerçilik ulgamlarynyň we desgalarynyň, senagat we önümçilik desgalarynyň gurluşyklary işjeň alnyp barylýar.

Hormatly Prezidentimiziň innowasion ösüş syýasatynda milletiň intellektual, aň-paýhas derejesiniň ýokarlanmagyna hem uly ähmiýet berilýär. Döwlet maýa goýum syýasatynyň esasynda häzirki dünýäniň ösüşiniň talaplarynda, esasan, iki ugur öňe çykarylýar. Şolardan birinjisi, ykdysadyýeti döwrebaplaşdyrmak, ikinjisi, ykdysadyýeti diwersifkasiýalaşdyrmak bolup, bu iki ugruň biri-biri bilen sazlaşykly ýöredilmegi Türkmenistany ykdysady taýdan kuwwatly ýurda öwürmegiň berk binýady bolup hyzmat edýär. Ykdysadyýetiň pudaklarynyň ösüşine gönükdirilen maksatnamalara ylmy taýdan çemeleşmek bilen, bilim derejesi ýokary bolan hünärmenleriň taýýarlanylmagy, önümçilik ulgamynda innowasion işjeňligiň ýokarlandyrylmagy esasy wezipeler hökmünde kesgitlenilýär.

Döwletiň öz haryt öndürijilerine goldaw bermegi esasynda, içerki bazary ösdürmäge, ýeterlik derejede bäsleşik gurşawyny döretmäge hem uly üns gönükdirilýär. Ýöredilýän döwlet syýasaty, ýurduň köpugurly ykdysady kuwwaty ägirt uly wezipeleri çözmäge hem-de halk hojalyk toplumynyň ähli pudaklarynda hil taýdan täze netijeleri gazanmaga mümkinçilik berýär. Täze önümçilik we durmuş maksatly desgalaryň gurulmagy, telekeçiligiň ösdürilmegi täze iş orunlarynyň müňlerçesiniň döremegine getirýär. Şu ýyl ulanylmaga beriljek desgalaryň arasynda Ahal welaýatynyň Babadaýhan hem-de Kaka etraplarynda her biri 5 müň tonna inçe süýümli pagtany gaýtadan işlemäge niýetlenen döwrebap dokma senagatynyň toplumlary bar. Ýeňil senagatyň depginli ösüşi, täze gurulýan kärhanalaryň ulanylmaga berilmegi täze iş orunlaryny döretmekde-de uly ähmiýete eýedir. Şu ýylyň dowamynda birnäçe iri ýyladyşhananyň ulanylmaga berilmegi, oba hojalyk we azyk önümlerini öndürýän, gaýtadan işleýän kärhanalaryň gurulmagy azyk senagatyny ösdürmäge we eksport mümkinçiliklerini has-da artdyrmaga oňyn şertleri döredýär.

Prezident Maksatnamasy boýunça häzirki döwürde Ahal — Balkan we Balkan — Daşoguz halkalaýyn energiýa ulgamynyň ugurdaş podstansiýalaryň, Büzmeýin etrabynda energetika enjamlaryny abatlaýyş we hyzmat ediş merkeziniň, Aşgabat — Türkmenabat ýokary tizlikli awtomobil ýolunyň gurluşygyny durmuşa geçirmek göz öňünde tutulýar. Şanly Garaşsyzlygymyzyň 30 ýyllygynyň bellenilýän ýylynda bu ýokary tizlikli awtomobil ýolunyň Aşgabat — Tejen böleginiň gurlup tamamlanmagy meýilleşdirilýär.

Türkmenistan Garaşsyzlygynyň ilkinji günlerinden başlap, halkara ykdysady hyzmatdaşlygynyň agzasy bolmak bilen, dünýäniň ykdysady giňişliklerine işjeň ornaşýar, ony daşary syýasat işiniň wajyp ugry diýip hasap edýär. Ýurdumyz Birleşen Milletler Guramasy, Ýewropada Howpsuzlyk we Hyzmatdaşlyk Guramasy, Ýewropa Bileleşigi, Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasy, Garaşsyz Döwletleriň Arkalaşygy we beýleki halkara guramalary bilen işjeň hyzmatdaşlyk alyp barýar. Bu ýyl Türkmenistan Hazarýaka döwletleriniň Baştutanlarynyň ýokary derejedäki VI duşuşygyna hem-de Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynyň XV duşuşygyna başlyklyk edýär.

Dünýä bileleşigi tarapyndan hormatly Prezidentimiziň öňe süren başlangyçlary boýunça halkara hyzmatdaşlygyny anyk işe geçirmekde möhüm çäreler durmuşa ornaşdyrylýar. Türkmenistan dünýäde energetika howpsuzlygyny gazanmak, ekologiýa meselelerini çözmek hem-de ulag üpjünçilik ulgamlaryny ösdürmek bilen bagly başlangyçlary öňe sürüp, iri taslamalara gatnaşýar. Ösen tehnologiýalara esaslanýan ykdysady özgertmeleriň durmuşa geçirilmegi, «Açyk gapylar» syýasaty netijesinde ýola goýlan özara peýdaly halkara hyzmatdaşlygyň alnyp barylmagy uzakmöhletleýin sebit maksatnamalaryň hem amala aşyrylmagyna mümkinçilik döredýär.

«Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynda hem durmuşa geçirilýän sebit ähmiýetli taslamalar, ykdysady ösüşler, durmuş syýasatyny pugtalandyrmaga gönükdirilen täze başlangyçlar Garaşsyz, baky Bitarap Watanymyzyň milli ykdysadyýetiniň kuwwatyny pugtalandyrmaga gönükdirilendir. Gahryman Arkadagymyzyň tagallasy bilen gazanylýan ykdysady üstünlikleriň has-da artmagynyň, halkara ähmiýetli taslamalaryň üstünlikli durmuşa geçirilmeginiň hatyrasyna alnyp barylýan işleriň hemişe rowaçlyklara beslenmegini arzuw edýäris!

Bahar JEPBAROWA,

Türkmen döwlet ykdysadyýet we dolandyryş institutynyň mugallymy

Häzirki wagtda hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda ýurdumyzda durnukly ykdysady ösüşi gazanmak boýunça milli ykdysadyýetimiziň ähli pudaklaryna sanly tehnologiýalar üstünlikli ornaşdyrylýar.

Bu babatda adamzat durmuşynda innowasiýalara möhüm orun degişli bolan häzirki zaman şertlerinde Diýarymyzda «Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasy» netijeli durmuşa geçirilýär. Munuň özi ýurdumyzda ylmy-tehniki ösüşiň iň soňky gazananlaryny özleşdirmäge hem-de Türkmenistany senagat taýdan ösen döwlete öwürmäge ýardam berýär.

Milli Liderimiziň taýsyz tagallasy bilen milli ykdysadyýetimizi döwrebaplaşdyrmak we sanlylaşdyrmak babatda uly işler alnyp barylýar. Halk hojalygyny sanlylaşdyrmagyň ähli ugurlaryny özünde jemleýän sanly ykdysadyýet konsepsiýasyna laýyklykda ýurdumyzda innowasion özgertmeleriň geçirilmegi milli ykdysadyýetimiziň diwersifikasiýa ýoly bilen döwrebap ösmegine giň mümkinçilikleri döredýär.

Türkmenistanda alnyp barylýan sanly özgertmeleri üstünlikli amala aşyrmak maksady bilen, onuň kanunçylyk binýady hem yzygiderli berkidilýär. Bu ugurda möhüm döwlet resminamalary kabul edilýär. Muňa döwlet Baştutanymyzyň Karary bilen «Türkmenistanda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Döwlet maksatnamasynyň» hem-de ony amala aşyrmak boýunça ýerine ýetirilmeli çäreleriň Meýilnamasynyň tassyklanylmagy doly güwä geçýär.

Mälim bolşy ýaly, maksatnamada jemi içerki önümde maglumat-aragatnaşyk tehnologiýalarynyň ornuny artdyrmak, sanly aragatnaşyk babatda welaýatlaryň, şäherleriň we obalaryň arasyndaky tapawudy aradan aýyrmak göz öňünde tutulýar. Onda döwlet dolandyryşyny we hyzmatlary doly sanlylaşdyrmak, «Elektron hökümeti» döretmek, ýerli elektron söwdany ösdürmek, sanly serişdeleriň hasabyna ilatyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini has-da ýokarlandyrmak ýaly wezipeler bar. Munuň özi ýurdumyzy ykdysady taýdan ösen güýçli senagat döwletine öwürmäge we halkymyzyň durmuş şertlerini hil taýdan täze derejä çykarmaga ýardam berer.

Begençmuhammet REMEZANOW,

Türkmen döwlet ykdysadyýet we dolandyryş institutynyň talyby.

Şu ýyl bellenilýän şanly sene — Garaşsyz, Bitarap Türkmenistanyň 30 ýyllygy mynasybetli hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow «Mir» döwletara teleradiokompaniýasynyň žurnalisti bilen söhbetdeş boldy.

— Hormatly jenap Prezident! Biziň bilen söhbetdeş bolmaga razylyk berendigiňiz üçin Size hoşallyk bildirmäge rugsat ediň! Siziň pikiriňizçe, Garaşsyzlyk türkmen halky üçin nämäni aňladýar?

— Sizi myhmansöýer Türkmenistanda görýändigime şatdyryn. Garaşsyzlygyň ähmiýeti barada aýdylanda, oňa soňky bir asyra golaý döwrüň içinde ýurdumyzyň taryhy ösüşi nukdaýnazaryndan garamagy teklip edýärin. Şu pikirden ugur almak bilen, men Türkmenistanyň öz Garaşsyzlygyna eýe bolmagynyň onuň gadymy taryhynyň dowamat bolandygyna ynanýaryn.

Türkmenler, aslynda, döwlet gurujy halkdyr. Olar irki orta asyr döwründen başlap, birnäçe ýüzýyllyklaryň dowamynda Merkezi we Günorta Aziýada, Ýakyn hem-de Orta Gündogarda birnäçe döwletleri döredip, olary kemala getirdiler. Munuň şeýledigine köp sanly maglumatlar we resminamalar şaýatlyk edýär. Şonuň üçin men 1991-nji ýyl şanly ýyllaryň biri diýilse, dogry bolar diýip pikir edýärin. Çünki şol ýyldan başlap, türkmen halky garaşsyz ösüşiniň ýoluna gaýdyp geldi. Biziň halkymyz gaýtadan içerki daýanç sütünine eýe bolup, döwlet Garaşsyzlygynyň şertlerinde öz durmuşynyň many-mazmunyna we taryhy geljegine göz ýetirdi.

Biz, hakykatdan-da, öz döwletimiziň durmuşy, geljekki nesilleriň ykbaly we geljegi üçin jogapkärçiligimiziň örän uludygyny duýduk. Bu ýagdaý bolsa, meniň pikirimçe, Türkmenistanyň köp milletli halkynyň iň gowy häsiýetlerini — watansöýüjilik, öz mertebesini saklamak, zähmetsöýerlik, ynsanperwerlik, ata-babalarymyzy hatyralamak, hoşniýetlilik, kömek goluny uzatmak häsiýetlerini açyp görkezdi. Bularyň hemmesi bize Garaşsyzlyga eýe bolan döwrümizde ilkinji ýyllary diňe kynçylyksyz geçmäge däl-de, eýsem, durnukly syýasy, ykdysady we durmuş taýdan ösmäge ýardam etdi.

Biziň Konstitusiýamyzda nygtalyşy ýaly, demokratik, hukuk we dünýewi döwlet bolmak bilen, Türkmenistan öz hukuk ulgamyny ösdürmäge, hususan-da, kanunçylyk esaslaryny kämilleşdirmäge uly üns berýär.

Biz döwlet häkimiýetiniň aýdyň hem-de netijeli düzümini gurduk diýip ynamly aýdyp bilerin, onuň esasy şahalary — kanun çykaryjy, ýerine ýetiriji we kazyýet häkimiýetleri bolup, olar sazlaşykly hereket edýärler hem-de biri-biriniň üstüni ýetirýärler.

Garaşsyzlyk ýyllarynda Türkmenistanyň ykdysadyýetini ösdürmäge, onuň dünýäniň ykdysady giňişligine goşulyşmagyna gönükdirilen maksatnamalar amala aşyryldy. Bu gün biz ýurdumyzda täze senagat düzümine esaslanan jemgyýeti döretmegiň ýoly bilen öňe barýarys. Şonuň bilen birlikde, milli ykdysadyýetiň energetika, ulag, aragatnaşyk, obasenagat toplumy, maliýe–bank ulgamy ýaly, beýleki strategik ugurlaryny hem ösdürýäris.

Döwletiň kuwwatly durmuş syýasaty biziň ösüş ýolumyzyň tapawutly aýratynlygyna öwrüldi. Döwlet býujetiniň serişdeleriniň 70 göteriminden gowragy durmuş hajatlaryna, adamlaryň ýaşaýyş derejesini ýokarlandyrmaga gönükdirilýär. Täze ýaşaýyş jaýlary, mekdepler we çagalar baglary, saglygy goraýyş desgalary giň gerim bilen gurulýar. Gurluşyk pudagyna jemi 38 milliard amerikan dollaryndan gowrak maýa goýuldy.

Ýurdumyzda her ýyl zähmet haklarynyň, pensiýalaryň, döwlet kömek pullarynyň, talyp haklarynyň möçberi 10 göterim ýokarlandyrylýar.

Ykdysadyýetiň strategik pudagy — ýangyç-energetika toplumy düýpli özgerdildi. Türkmenistandan Hytaýa, Eýrana gaz geçirijiler çekildi. Türkmenistan — Owganystan — Pakistan — Hindistan gaz geçirijisiniň gurluşygy güýçli depgin bilen dowam edýär. Energiýa çig malyndan başga Türkmenistan halkara bazarlara ekologiýa taýdan arassa benzini we dizel ýangyjyny, motor ýaglaryny, suwuklandyrylan gazy hem-de beýleki ýangyç-çalgy serişdelerini, elektrik energiýasyny ugradýar.

Ýurdumyzda kuwwatly dokma senagaty döredildi, onuň önümleri dünýä bazarlarynda üstünlikli bäsleşýär. Azyk howpsuzlygy gazanyldy. Okgunly ylmy-tehnologik ösüş üçin şertler döredildi. Ýeriň ilkinji milli emeli hemrasynyň älem giňişligine çykarylmagy bilen, dünýä ölçeglerine laýyklykda, aragatnaşyk-telekommunikasiýa ulgamyny ýola goýmak üçin uly mümkinçilikler peýda boldy. Ykdysadyýetiň ähli ulgamlaryny giňden sanlylaşdyrmak işi batly depginde dowam edýär.

Türkmenistan jemi içerki önüminiň ösüş depgini boýunça dünýäniň sazlaşykly ösýän döwletleriniň hataryna girýär. Bütindünýä bankynyň maglumatlaryna görä, Türkmenistan dünýäniň ortaça ösen ýurtlaryndan ýokary girdejili döwletleriň hataryna çykdy.

Garaşsyzlyk ýyllarynda jemi içerki önümiň möçberi 8,4 esse ýokarlanyp, ýurdumyzyň ykdysadyýetine esasy maýa goýumlarynyň jemi möçberi 209 milliard amerikan dollaryna golaý boldy. Şol serişdeleriň 66,6 göterimi, ýagny 140 milliard amerikan dollaryna golaýy önümçilik pudagyna gönükdirildi.

Garaşsyzlyk ýyllarynda durmuş we önümçilik maksatly iri desgalaryň 2891-si ulanylmaga berildi.

Bu gün ýangyç-energetika toplumyny nazara almanyňda, ýurdumyzyň jemi içerki önüminde döwlete degişli däl pudagyň paýy 70 göterime ýetdi. Dünýäde emele gelen ýaramaz ýagdaýa garamazdan, 2020-nji ýylyň jemleri boýunça biz jemi içerki önümiň ösüşini 5,9 göterim derejede üpjün etdik.

Döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynda ekologiýa we daşky gurşawy goramak, “ýaşyl» ykdysadyýeti ösdürmek mynasyp orny eýeleýär.

Ýurdumyzda howanyň täsirini ýumşatmak üçin tokaýlary dikeltmek we ýerleriň ulanylyşyny gowulandyrmak boýunça uýgunlaşdyrma çäreleri işjeň ornaşdyrylýar, millionlarça agaç nahallary ekilýär. Soňky 20 ýylyň içinde Diýarymyzda agaç nahallarynyň 90 milliondan gowrak düýbi oturdyldy. Şu ýyl bolsa ýurdumyzda olaryň ýene-de 30 milliondan gowragy ekiler.

Garagumuň jümmüşinde ýurdumyzyň welaýatlaryndan şor zeý suw akabalary bilen akyp gelýän suwlary ýygnamak üçin “Altyn asyr” Türkmen kölüni gurmak boýunça iri möçberli taslama amala aşyrylýar. Ilatyň arassa agyz suwy bilen üpjün edilmegine aýratyn üns berilýär.

2017-nji ýylda Aşgabatda Ýapyk binalarda we söweş sungaty boýunça V Aziýa oýunlary geçirildi. Bu waka türkmen sportunyň ýyl ýazgysyna altyn harplar bilen ýazyldy.

Döwrebap saglygy goraýyş merkezlerini, enäniň we çaganyň saglygyny goraýyş, anyklaýyş, gaýragoýulmasyz lukmançylyk kömegi hem-de öňdebaryjy lukmançylyk tehnikalary bilen üpjün edilen beýleki edaralary özünde jemleýän milli saglygy goraýyş ulgamy döwrebaplaşdyryldy.

Biz ähli ýerlerde duzy ýodlaşdyrmagy, uny demir bilen baýlaşdyrmagy, ilaty ýokary derejede immunlaşdyrmagy gazandyk. Diýarymyzda drakunkulýoz, poliomielit, gyzylja, gyzamyk we gyzzyrma ýaly keselleriň soňuna çykyldy. Bu gazanylan netijeler BMG-niň derejesinde ykrar edildi, ýurdumyza degişli halkara sylaglar we güwänamalar ençeme gezek gowşuryldy.

Koronawirus pandemiýasyna garşy göreşmegiň şertlerinde lukmançylyk edaralarynyň netijeli işlemegini tiz wagtda ýola goýmagymyz milli saglygy goraýyş ulgamynyň durnukly we netijeli bolup durýandygyna şaýatlyk edýär. Oňa ilaty howply ýokanç kesellerden goramagyň döwlet ulgamynyň ähli beýleki bölümleri hem taýýar bolup çykdy.

Gazanan üstünliklerimiziň hatarynda men hökmany suratda ylym we bilim ulgamyny hem belläp geçerdim. Häzirki döwürde bu ulgam hakyky ösüşlere eýedir. Şeýle hem Garaşsyzlyk şertlerinde halkyň ruhy taýdan işjeň galkynmagynyň, onuň taryhy düşünjeliliginiň, Türkmenistanyň köp milletli medeniýetiniň gülläp ösmeginiň mümkin bolandygy aýdyňdyr. Türkmenistanyň ÝUNESKO bilen netijeli hyzmatdaşlygy amala aşyrylýar.

ÝUNESKO-nyň Bütindünýä mirasynyň sanawyna girizilen “Gadymy Merw”, “Köneürgenç” hem-de “Nusaýyň Parfiýa galalary” umumydünýä taryhy-medeni ähmiýetine we gymmatyna eýedir.

Häzir ýurdumyzyň ähli ýaşaýjylary etniki gelip çykyşyna garamazdan, özlerini umumy Watanyň aýrylmaz bölegi hökmünde duýýarlar. Biz Türkmenistanyň halkynyň agzybirligine, jemgyýetdäki parahatçylyga we ylalaşyga buýsanmaga haklydyrys. Munuň özi bize geljege ynamly garamaga, demokratik özgertmeleri tapgyrlaýyn geçirmäge, döwlet we jemgyýetçilik durmuşyny kämilleşdirmäge, daşarky gatnaşyklary üstünlikli ösdürmäge mümkinçilik berýär. Şunuň bilen baglylykda, meniň pikirimçe, örän möhüm bir ýagdaýy nygtamak isleýärin: türkmen döwletliligi doňup galan gurluş däldir. Munuň özi biziň döwletimiziň dünýä derejesindäki ösüşleriň häzirki ýagdaýlary hem-de jemgyýetiň anyk islegleri bilen aýakdaş alyp barýan janly, döredijilik işleridir.

Ýakynda, şu ýylyň 28-nji martynda Türkmenistanda Halk Maslahatynyň — türkmen parlamentiniň ýokarky palatasynyň agzalarynyň ilkinji saýlawlary geçirildi. 14-nji aprelde bolsa indi Halk Maslahatyndan we Mejlisden ybarat bolan Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň iki palatasynyň ilkinji bilelikdäki maslahaty geçirildi.

Kanun çykaryjy edaranyň iki palataly düzüme geçirilmegi Türkmenistanyň häzirki zaman taryhynda örän möhüm tapgyrlaýyn wakadyr. Bu waka ýurdumyzyň dünýä we milli derejedäki demokratik işleriň binýatlyk ugurlaryna, umumy ykrar edilen ýörelgelere hem-de halkara hukugyň kadalaryna eýermäge pugta ygrarlydygyny görkezdi.

Men Garaşsyzlyk ýyllarynda Türkmenistanda bolup geçen giň gerimli özgertmelere şaýatlyk edýän diňe käbir ýagdaýlary mysal getirdim. Umuman, geçilen ýola baha berip, Türkmenistan üçin bu ýyllar gurmagyň, halkymyzyň ägirt uly mümkinçiligini açmagyň, ýurdumyzy geljekde toplumlaýyn ösdürmäge berk maddy we ruhy binýady döretmegiň döwri boldy diýip, ynamly tassyklap bolar.

Şeýle hem şu ýyl, Türkmenistanyň Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygy baýram edilýän ýylynda biziň eziz Diýarymyzyň daşary döwletleriň Baştutanlarynyň gatnaşmagynda Hazarýaka döwletleriň Baştutanlarynyň VI sammiti, Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynyň XV sammiti ýaly möhüm halkara çäreleriň hem-de ýokary derejeli daşary ýurtly myhmanlaryň gatnaşmagynda dürli baýramçylyk çäreleriniň birnäçesiniň geçirilýän ýerine öwrüljekdigini aýtmak isleýärin. Şunuň bilen baglylykda, biziň şu günler belleýän ýene bir wakamyz — Aşgabadyň döredilmeginiň 140 ýyllygy barada aýtman bilmerin.

Biz öz paýtagtymyza buýsanýarys. Ol gysga döwrüň içinde tanalmaz derejede özgerdi. Häzir Aşgabat Aziýanyň iň döwrebap, depginli gurulýan şäherleriniň biridir. Ol döwletimiziň okgunly durmuş-ykdysady, innowasiýa taýdan ösüş, ýaşaýyş-durmuşyň ähli ulgamlaryna dünýäniň öňdebaryjy tejribesini ornaşdyrmak ýoly bilen ynamly öňe barýandygynyň mynasyp derejede aýdyň nyşany bolup durýar.

Şäher gözümiziň alnynda ösýär, gözelleşýär, işlemek we dynç almak üçin oňaýly ýere öwrülýär. Paýtagtymyzy ösdürmegiň hökmany ileri tutulýan ugurlary ony durmuş düzümleri — mekdepler, çagalar baglary, lukmançylyk merkezleri, sport desgalary bilen üpjün etmekden ybaratdyr. Şeýle hem biz şäheriň ekologiýasyna, daşky gurşawyň goralyp saklanylmagyna, seýilgäh zolaklarynyň, seýilbaglaryň giňeldilmegine möhüm ähmiýet berýäris.

Şäheri ösdürmegiň konsepsiýasy onuň taryhy bölegine aýawly garalmagyny, giň gerimli dikeldiş işleriniň geçirilmegini, Aşgabadyň ajaýyp öwüşgininiň saklanylmagyny göz öňünde tutýar.

Ýakynda paýtagtymyzyň täze böleginiň düýbüni tutmak dabarasy geçirildi. Biz ony “Smart siti” diýip atlandyrýarys.

Şundan ugur alyp, Türkmenistanyň halky Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygyny mynasyp derejede bellär.

— Türkmenistan Garaşsyz Döwletleriň Arkalaşygynyň assosirlenen agzasy bolup durýar. Siziň ýurduňyz GDA-nyň dürli ugurlardaky işlerine işjeň hem-de döredijilikli gatnaşýar. Arkalaşygyň çäklerinde Türkmenistanyň hyzmatdaşlygynyň geljegine bolan Siziň garaýşyňyz nähili we şol hyzmatdaşlyk Arkalaşygyň 30 ýyllygy bellenilýän ýylda haýsy esasy ugurlar boýunça has netijeli ösdürilip bilner?

— Häzir Türkmenistan deňhukuklylyk ýörelgelerinde döwletara gatnaşyklary goldamak bilen, Bitarap ýurt hökmünde içerki işlere goşulyşmazlyk, özbaşdaklyga hem-de çäk bitewüligine hormat goýmak, köptaraply harby-syýasy şertnamalara we birleşmelere gatnaşmazlyk boýunça borçnamalary öz üstüne alýar.

Şu binýatlyk ýörelgelerden ugur alyp, Türkmenistan GDA assosirlenen agza hökmünde gatnaşýar, GDA-nyň ýurtlary bilen gatnaşyklaryny düýpli taryhy aragatnaşyklaryň, özara bähbitli hyzmatdaşlygyň, halkara syýasatyň birnäçe meseleleri boýunça garaýyşlaryň ýakyn gelmegi esasynda guraýar hem-de işjeň hyzmatdaşlygy dostluk we ynanyşmak ruhunda tüýs ýürekden goldaýar.

Biz Arkalaşygyň düýpli ýörelgeleriniň üýtgewsiz galmagyna ýokary baha berýäris. Şol ýörelgeler hoşniýetlilikdir, hormat goýmakdyr, deňhukuklylykdyr. Şonuň bilen birlikde, dünýädäki üýtgäp durýan ýagdaýlar GDA-dan öz wagtynda we deň derejede laýyk jogaby, özara hereketlere täze ugurlary girizmegi talap edýär diýip pikir edýärin. Ilkinji nobatda, munuň özi ykdysady ulgama degişlidir. Hut ykdysady, söwda, maýa goýum hyzmatdaşlygynyň GDA-nyň netijeliliginiň we üstünliginiň öňbaşçysy bolmalydygyna, biziň ýurtlarymyza öz kuwwatyny doly açmak, dünýä hojalyk gatnaşyklaryna doly derejede goşulyşmak mümkinçiligini üpjün etmelidigine ynanýaryn. Şunuň bilen baglylykda, Türkmenistan 2019-njy ýylda — GDA başlyklyk edýän döwründe birnäçe başlangyçlar bilen çykyş etdi. Hususan-da, biz GDA gatnaşyjy döwletleriň strategik ykdysady hyzmatdaşlygy hakynda Jarnamany işläp taýýarlamagy teklip etdik. Şol resminama 2019-njy ýylyň oktýabrynda Aşgabatda döwlet Baştutanlarynyň Geňeşiniň mejlisinde kabul edildi. Bu resminamanyň ýörelgeleri GDA-ny ykdysady taýdan ösdürmegiň 2030-njy ýyla çenli strategiýasynyň esasynda goýuldy.

Arkalaşygyň ýurtlarynyň GDA-nyň hem-de onuň bilen dünýäniň serhetdeş sebitleriniň döwletleriniň ykdysady taýdan özara baglanyşygynyň durnukly ulgamyny döretmäge işjeň gatnaşmaklarynyň, üstünlikli ykdysady hyzmatdaşlygyň aýgytlaýjy şerti hasaplaýarys. Şunda gürrüň energetika düzümlerini, senagat zolaklaryny, Demirgazyk — Günorta hem-de Gündogar — Günbatar ugurlary boýunça ýurtlarymyzy birleşdirýän ulag-üstaşyr ugurlaryny öz içine alýan täze “ykdysady geçelgeleri” döretmek barada barýar.

GDA-nyň Ýewraziýa Ykdysady Bileleşigi hem-de Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasy bilen hyzmatdaşlygy giňeltmegine ýokary derejede bähbitli we geljegi uly ugur hökmünde baha berýäris.

Halkara gün tertibi bilen baglylykda, GDA ýurtlarynyň hyzmatdaşlygynyň geljekde gowy mümkinçilikleriniň bardygyny görýäris. Olar ählumumy we sebit howpsuzlygyny üpjün etmek, halkara terrorçylyga, neşe serişdeleriniň ýaýradylmagyna hem-de kiberjenaýatçylygy hem öz içine alýan guramaçylykly jenaýatçylyga garşy göreşmek, Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmek ýaly möhüm wezipelerdir.

Medeni-ynsanperwer ulgam GDA-nyň döwletleri we halklary üçin ygtybarly birleşdiriji binýat bolmagynda galýar. Bu ugurda köp işleriň amala aşyrylandygyny hem-de alnyp barylýandygyny kanagatlanma bilen belleýäris, hyzmatdaşlyk yzygiderli ösdürilýär we täze ulgamlary öz içine alýar. Iň esasy zat, bu hyzmatdaşlygyň ýurtlarymyzyň halklary tarapyndan doly goldawa eýe bolýanlygydyr. Emele gelen ýagdaýlarda koronawirus pandemiýasyna garşy çäreleri geçirmek GDA üçin ileri tutulýan wezipeleriň biridir.

Arkalaşygyň ýurtlarynyň umumy çemeleşmeleri we usulyýetleri işläp taýýarlamak üçin ylmy diplomatiýa, lukmançylyk bileleşikleri ugry boýunça hyzmatdaşlygyň has netijeli gurallaryny ýola goýmagyny zerur hasaplaýarys. Şunda GDA-nyň Bütindünýä Saglygy Goraýyş Guramasy bilen yzygiderli hyzmatdaşlygy möhümdir.

Görşüňiz ýaly, Türkmenistan GDA-nyň işleriniň dürli ugurlarynda özüni işjeň hem-de döredijilikli hyzmatdaş hökmünde görkezýär. Şeýle hem şulary bellemegi möhüm hasaplaýaryn. Elbetde, GDA, ozaly bilen, döwletara birleşikdir. Emma men Arkalaşyga gatnaşyjy ýurtlaryň arasynda ikitaraplaýyn gatnaşyklaryň ösdürilmeginiň köptaraplaýyn aragatnaşyklary has baýlaşdyrýandygyna, oňa goşmaça aýdyňlyk we ýokary depgin berýändigine ynanýaryn. Şunuň bilen baglylykda, biziň Russiýa Federasiýasy bilen gatnaşyklarymyzyň strategik hyzmatdaşlyk, hakyky hoşniýetli goňşuçylyk, özara hormat goýmak ýörelgeleri esasynda ösdürilýändigini bellemek isleýärin.

Biziň ýurdumyzyň Russiýanyň iri sebitleriniň birnäçesi bilen ýola goýan gatnaşyklary köptaraplaýyn türkmen-rus hyzmatdaşlygynyň aýrylmaz bölegi bolup durýar. Şunda Tatarystan Respublikasy bilen hyzmatdaşlygy aýratyn belläp bilerin. Ýakynda Tatarystanyň Prezidenti Rustam Nurgaliýewiç Minnihanow Türkmenistanda saparda boldy. Biz örän bähbitli, baý many-mazmunly gepleşikleri geçirdik, söwda-ykdysady ulgamda, hususan-da, senagatda, maşyn gurluşygynda, uçar gurluşygynda, ulag-logistika ulgamynda, energetika pudagynda, beýleki ugurlaryň birnäçesi boýunça hyzmatdaşlyk gatnaşyklarynyň uzak möhletleýin meýilnamalaryny ara alyp maslahatlaşdyk.

Medeni-ynsanperwer, ylym-bilim hyzmatdaşlygyny mundan beýläk-de ösdürmek barada ylalaşyk gazanyldy. Bularyň ählisi Russiýa bilen döwletara gatnaşyklarymyzyň binýadyny berkidýär hem-de gaýtalap aýdýaryn, tutuşlygyna GDA-nyň çäklerinde hyzmatdaşlyga oňyn täsirini ýetirýär.

— Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasy şu ýyly «Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly» diýip yglan etdi. Siziň bu başlangyç bilen BMG-niň Baş Assambleýasynda çykyş edendigiňiz hem-de onuň biragyzdan goldanylandygy mälimdir. Syýasatçy hökmünde şeýle teklip bilen çykyş etmäge Size näme ylham berdi? «Parahatçylyk we ynanyşmak ýyly» diýen düşünjä garaýşyňyz nähili?

— 2021-nji ýyly «Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly» diýip yglan etmek baradaky başlangyç halkara ýagdaýa adalatly, anyk seljerme berilmeginiň netijesi boldy.

Häzirki wagtda halkara gatnaşyklaryň çylşyrymly ýagdaýdadygyny bellemek gerek. Bu bolsa, biziň pikirimizçe, köp babatda döwletleriň biri-birine ynamynyň derejesiniň, döwletara gatnaşyklarynyň medeniýetiniň hiliniň peselmegi bilen şertlendirilendir. Syýasatçy hem-de döwlet ýolbaşçysy hökmünde, meni biynjalyk edýän zat, şeýle ýagdaýyň aýry-aýry ýurtlaryň arasyndaky oňyn gatnaşyklara diňe bir päsgelçilik döretmek bilen çäklenmän, biziň hemmämiziň jogapkärçilik çekýän — strategik deňagramlylygy hem-de durnuklylygy saklamak, halkara terrorçylyk, ählumumy derejede howanyň maýlamagy, bosgunlaryň meselelerini çözmek, azyk howpsuzlygyny üpjün etmek ýaly we birnäçe beýleki köptaraplaýyn wezipeleriň çözülmegini düýpli çylşyrymlaşdyrýandygydyr.

Koronawirus pandemiýasy bilen baglanyşykly ýagdaýa serediň. Beýleki ähli zatlardan başga-da, bu ýokanç halkara gatnaşyklardaky öňden gelýän näsazlyklary, ozaly bilen, ynanyşmagyň, syýasy erk-islegiň hem-de bu howpa garşy göreşmek üçin tagallalary birleşdirmäge taýýarlygyň ýeterlik derejede däldigini ýüze çykardy. Şeýle ýagdaýlarda biz dünýä bileleşigi, ozaly bilen bolsa, BMG-niň bar bolan syýasy-diplomatik gurallaryny hem-de meýdançalaryny peýdalanmak arkaly halkara ýagdaýy sagdynlaşdyrmak boýunça öňdebaryjy jogapkärçiligi öz üstüne almaga borçly diýip hasapladyk. Olaryň biri hem Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýylynyň yglan edilmegidir. Türkmenistan bu başlangyç bilen çykyş edip, oňa nähili anyk many berýändigini aýratyn nygtady.

Biz Parahatçylyk we ynanyşmak ýylyna wekilçilikli halkara çäreler toplumy hökmünde garaýarys, olaryň çäklerinde anyk çözgütler kabul ediler hem-de halkara ýagdaýy sagdynlaşdyrmagyň, halkara hukugy dikeltmegiň hem-de onuň ornuny pugtalandyrmagyň ýollary we usullary işlenip taýýarlanylar. Aşgabatda ýokary derejeli halkara maslahatyň geçirilmegi şolaryň hataryndaky esasy wakalaryň biridir.

Biz BMG-däki hyzmatdaşlarymyzyň bu başlangyjymyza, meýilleşdirilen çärelere iş ýüzünde ýardam we goldaw berjekdigine ynanýarys hem-de biz bilelikde oňyn netijeleri gazanyp bileris.

— Siziň ýurduňyz indi 25 ýyl bäri hemişelik Bitaraplyk derejesine eýe bolup durýar. Munuň özi Türkmenistana özbaşdak, aýdyň hem-de özboluşly daşary syýasat ugruny alyp barmaga mümkinçilik berýär. Siz türkmen Bitaraplygyna, onuň Merkezi Aziýada hem-de goňşy sebitlerde bolup geçýän ýagdaýlaryň barşyna we ugruna ýetirýän täsirine nähili baha berýärsiňiz?

— Türkmen Bitaraplygy, elbetde, sebitde örän möhüm durnuklaşdyryjy ähmiýete eýedir. Bu pikiri Birleşen Milletler Guramasy we BMG-niň agza ýurtlary hem goldaýarlar.

Meniň pikirimçe, 2007-nji ýylda edara binasy Aşgabatda ýerleşýän BMG-niň Merkezi Aziýa üçin öňüni alyş diplomatiýasy boýunça sebit merkeziniň açylmagy halkara bileleşik tarapyndan şeýle baha berilmeginiň hakyky subutnamalarynyň biridir. Bu ädim Türkmenistana bolan ynamy alamatlandyryp, Merkezi Aziýada durnuklylygy hem-de howpsuzlygy saklamakda we pugtalandyrmakda ýurdumyzyň eýeleýän oňyn ornunyň ykrar edilýändiginiň güwänamasy boldy. Şol bir wagtda, munuň özi öňüni alyş diplomatiýasynyň gapma-garşylyklary duýdurmagyň, olary parahatçylyk, syýasy-diplomatik ugra gönükdirmegiň netijeli guraly hökmünde tassyknamasy boldy. Şunda Türkmenistanyň Bitaraplygy sebitdäki ýagdaýlaryň oňyn häsiýete eýe bolmagynyň tebigy, döwrüň talap edýän şerti, BMG-niň hem-de Ýer ýüzüniň bu böleginde pugta parahatçylyga we durnuklylyga, ösüş maksatlaryna ýetmegiň tarapdarlary bolup duran ähli sagdyn güýçleri goldap, çykyş edýär diýip bolar.

Şoňa görä-de, BMG-niň Türkmenistanyň Bitaraplygyň parahatçylyk döredijilik kuwwatyndan peýdalanmaga gönükdirilen başlangyçlaryny üýtgewsiz we yzygiderli goldaýandygy öz-özünden düşnüklidir.

Türkmenistanyň teklibi boýunça BMG-niň çäklerinde döredilen Bitaraplygyň dostlary topary möhüm görkeziji boldy. Bu topara dünýäniň 20-den gowrak döwleti goşuldy.

Şeýle hem biziň ýurdumyzyň başlangyjy boýunça mundan birnäçe ýyl ozal dünýäniň syýasy senenamasynda täze senäniň — Halkara Bitaraplyk gününiň peýda bolandygyny bellemek gerek. Bu sene her ýyl 12-nji dekabrda bellenilýär.

Getirilen mysallar Türkmenistanyň Bitaraplygynyň häzirki wagtda diňe bir sebit däl, eýsem, halkara syýasatyň BMG-niň parahatçylygy, durnuklylygy we howpsuzlygy saklamagyň hem-de pugtalandyrmagyň uzak möhletli gün tertibiniň şerti bolandygyna şaýatlyk edýär.

Ykdysady ugur Bitarap Türkmenistanyň oňyn täsiriniň möhüm meselesi bolup durýar. Biz bu ulgamda halkara gatnaşyklary hiç haçan syýasylaşdyrmaýarys. Ykdysady we täjirçilik esaslandyrmalary, özara bähbitlilik, deňhukuklylyk hem-de taraplaryň bähbitlerini nazara almak biziň üçin esasy görkezijilerdir.

Bu ýörelgeler bize sebitde hem-de onuň çäginden daşarda — energetikada, ulagda, aragatnaşyk we kommunikasiýalar ulgamynda möhüm ähmiýetli halkara taslamalaryň başyny başlamaga, durmuşa geçirmäge mümkinçilik berýär. Hakykatda, olar ýagdaýy durnuklaşdyrmaga, birek-birege ýokary derejede düşünişmäge, ynanyşmaga hem-de gatnaşyjy döwletleriň arasynda anyklyga we aýanlyga hyzmat edýär. Şeýlelikde, Bitaraplyk ykdysady taýdan goşulyşmagyň, uzak möhletli söwda, maýa goýum, önümçilik gatnaşyklaryny ýola goýmagyň netijeli guraly bolup durýar. Şonuň netijesinde, munuň özi gapma-garşylykly ýagdaýlary azaltmaga alyp barýar.

Geçen ýyl Türkmenistan, dünýä bileleşigi bilen bilelikde, özüniň Bitaraplygynyň 25 ýyllygyny belledi. Bu ýubileýe bagyşlanan halkara maslahata onlaýn görnüşde iri halkara guramalaryň ýolbaşçylary, döwletleriň we hökümetleriň Baştutanlary, belli syýasatçylar, diplomatlar, jemgyýetçilik işgärleri, alymlar gatnaşdylar. Olar öz çykyşlarynda Türkmenistanyň Bitaraplyk syýasatyna ýokary baha berdiler, ony goldaýandyklaryny we tutuş dünýä üçin ähmiýetlidigini bellediler.

Munuň özi türkmen halkynyň bähbitlerine parahatçylygy, hoşniýetli goňşuçylygy, hyzmatdaşlygy, ösüşi üpjün etmek hem-de pugtalandyrmak maksadynda bize seçip alan daşary syýasy ugrumyzy mundan beýläk-de berk, jogapkärli durmuşa geçirmäge ruhlandyrýar, uly kuwwat berýär.

Pursatdan peýdalanyp, “Mir” döwletara teleradiokompaniýasynyň şu maslahaty giňden beýan edendigi üçin size minnetdarlyk bildirýärin.

— Ählumumy wehimler baradaky söhbedimizi dowam edeliň. Iki ýyldan bäri adamzat ählumumy täze howp — COVID-19 pandemiýasy bilen ýüzbe-ýüz boldy. Hormatly jenap Prezident, Size nädip Türkmenistanyň halkyny bu betbagtçylykdan gorap saklamak başartdy? Sebäbi Siziň ýurduňyzyň çäklerinde şu güne çenli COVID-19 keseliniň ýekeje ýagdaýy hem ýüze çykarylmady.

— Biz COVID-19 howpunyň ýüze çykmagynyň ilkinji günlerinden koronawirusa garşy göreşmek boýunça bitewi milli strategiýany taýýarladyk. Bu strategiýada guramaçylyk, hukuk, maliýe, ykdysady, sanitar-epidemiologiýa, lukmançylyk, karantin häsiýetli çäreleriň toplumy göz öňünde tutulýar.

Bu ugurdaky tutuş işe ýolbaşçylyk etmek üçin Howply ýokanç kesellere garşy göreşmek boýunça Hökümet topary döredildi. Onuň düzümine Hökümet agzalary, ministrlikleriň, pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň, ýerli ýerine ýetiriji häkimiýet edaralarynyň ýolbaşçylary girdiler.

Pudagara utgaşdyryşyň guraly hökmünde dessin ştab döredildi. Onuň işine saglygy goraýyş, ulag, söwda, maliýe ulgamlaryna jogap berýän döwlet düzümleriniň, şeýle hem hukuk goraýjy edaralaryň wekilleri çekildi.

Bu utgaşdyryjy düzümler, kanunçylyga laýyklykda, degişli ygtyýarlyklara eýe boldy we olaryň ähli hereketleri Hökümet toparynyň mejlislerinde kabul edilýän teswirnamalaryň hem-de meýilnamalaryň esasynda amala aşyrylýar.

COVID-19-yň dörän pursadyndan başlap, biziň ilkinji kabul eden çärelerimiziň hatarynda serhet, migrasiýa we gümrük ýagdaýyny tapgyrlaýyn pugtalandyrandygymyzy görkezmek bolar. Şol bir wagtyň özünde, dörän ýagdaý sebäpli Türkmenistanyň daşary ýurtlar bilen howa gatnawlaryna çäklendirmeler girizildi.

Daşary ýurtlardan Türkmenistana gelýän ähli adamlar babatda Saglygy goraýyş we derman senagaty ministrliginiň degişli edaralary tarapyndan test we karantin-düzgün çäreleri geçirilýär.

Biz saglygy goraýyş edaralarynyň işinde öňüni alyş çärelerine aýratyn üns berdik. Ähli edaralarda, kärhanalarda, okuw mekdeplerinde, mekdebe çenli çagalar edaralarynda raýatlaryň gyzgynyna gözegçilik etmek üpjün edildi, şahsy arassaçylygyň berk düzgünleri girizildi. Mundan başga-da, söwda merkezlerinde, bazarlarda, okuw mekdeplerinde, jemgyýetçilik ulagynda zyýansyzlandyrmak boýunça işler yzygiderli alnyp barylýar.

Şeýle hem biz ösümlikleriň, haýwanlaryň, gelip çykyşy boýunça ösümlik hem-de haýwanat bilen bagly önümleriň getirilmegi arkaly dürli keselleriň ýurdumyzyň çägine aralaşmagyna garşy howpsuzlygyň degişli derejesini üpjün etmäge mümkinçilik berýän fitosanitariýa we weterinariýa gözegçilik ulgamyny güýçlendirmek boýunça çäreleri gördük.

Döwlet serhedi arkaly gözegçilik-geçiriş nokatlarynyň ählisinde Oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministrliginiň, beýleki degişli döwlet edaralarynyň hünärmenleriniň toparlary işleýär.

Türkmenistan koronawirus pandemiýasy zerarly ýüze çykan ýagdaýyň örän çylşyrymlydygyny nazara alyp, şunuň bilen birlikde, şu şertlerde döwletleriň arasyndaky söwda we ykdysady gatnaşyklaryň durnuklylygyny, ulag gatnawlarynyň işini üpjün etmegiň zerurdygyna doly düşünýär.

Hyzmatdaşlarymyz, ilkinji nobatda, goňşy döwletler bilen ysnyşykly gatnaşyklary saklamak arkaly Türkmenistan şol hyzmatdaşlygyň ygtybarly bolmagynyň hem-de Ýewraziýa yklymynda özara haryt getirilmeginiň we üstaşyr gatnawlaryň berk ulgamynyň saklanyp galmagynyň üstünde işleýär.

Türkmenistanyň hem-de onuň goňşy döwletleriniň sazlaşykly we utgaşykly ädimleri netijesinde, häzir Gündogar — Günbatar we Demirgazyk — Günorta ugurlary boýunça ulag geçelgeleriniň kadaly işlemegi üpjün edildi. Ähli serhet-geçiriş nokatlarynda zyýansyzlandyryş hem-de dezinfeksiýa-fumigasiýa desgalary guruldy. Olar dünýä ölçeglerine gabat gelýär. Taraplaryň ylalaşyklary boýunça şeýle terminallar goňşy ýurtlaryň çäginde döredilýär.

Koronawirusa garşy göreşmekde wagyz-nesihat işleri möhüm orun eýeleýär. Onuň esasy maksady ilatyň täze ýokanç keseline doly düşünmegini üpjün etmekden ybaratdyr.

Häzirki wagtda ýurdumyzda 14 ýokanja garşy hökmany suratda sanjym geçirilýär. Şonuň bilen birlikde, türkmen alymlarynyň howply ýokanç keselleriň öňüni almak ulgamyndaky köpýyllyk barlaglarynyň netijeleri, olary bejermegiň öňdebaryjy usullary, däp bolan halk serişdeleri, dermanlyk otlar we ösümlikler ulanylýar. Munuň özi köp babatda adamyň bedeniniň howply kesellerden goranmak ukybyny güýçlendirmäge ýardam edýär.

Türkmenistan Russiýanyň Sputnik-V, EPIWAKKorona waksinalaryny bellige alan ýurtlaryň ilkinji onlugynda mynasyp orun eýeledi. Häzirki wagtda olar töwekgelçilik toparyna girýän adamlaryň zerurlyklary üçin ähli ýerlerde üstünlikli ulanylýar. Ýokanç keselleriň öňüni almak boýunça işler dowam edýär. Täze karantin merkezleriniň gurluşygy amala aşyrylýar, aýry-aýry saglygy goraýyş edaralary ýiti ýokançlarda duş gelýän ýagdaýlara sezewar bolan adamlary saklamak üçin üýtgedilýär.

Şol bir wagtyň özünde ýurdumyzda häzirki wagtda ilatyň ählumumy dispanserizasiýasy geçirilýär, adamlaryň immun derejesini ýokarlandyrmak boýunça netijeli çäreler görülýär.

Ine, ýerine ýetirilen şeýle işleriň netijesinde, entek bizde bu keseliň ýüze çykan ýagdaýlary anyklanylmady.

— Hormatly jenap Prezident! Türkmenistan “Mir” teleradiokompaniýasy bilen işjeň hyzmatdaşlyk edýär. Men şeýle ysnyşykly hyzmatdaşlyk gatnaşyklary üçin aýratyn hoşallyk bildirmek isleýärin. Siziň “Mir” teleradiokompaniýasynyň tomaşaçylaryna, radiodiňleýjilerine nähili arzuwlaryňyz bar?

— Dünýäniň köp ýurtlarynda, şol sanda GDA-nyň çäklerinden daşarda sany onlarça million bolan siziň tomaşaçylaryňyza, däp bolşy ýaly, parahatçylyk, abadançylyk, berk jan saglyk, olara we olaryň ýakynlaryna ertirki güne bolan berk ynam arzuw edýärin! Goý, ol köp oňat we ýakymly täzelikleri getirsin!

— Hormatly jenap Prezident! Size söhbetdeşlik üçin hoşallyk bildirmäge rugsat ediň!

— Şu söhbetdeşlik we Siziň işiňiz üçin minnetdarlyk bildirýärin.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň yzygiderli durmuşa geçirýän energetika syýasaty ýurdumyzyň ýangyç-energetika toplumyny hemmetaraplaýyn ösdürmäge hem-de onuň halkara energoulgamyna depginli goşulyşmagyna gönükdirilendir.

Ýurdumyzyň bu ulgamda amala aşyrýan iri möçberli maýa goýum taslamalary diňe bir möhüm ykdysady ähmiýete eýe bolman, eýsem, sebit we ählumumy energetika howpsuzlygyny pugtalandyrmakda hem olaryň örän uly orny bardyr.

Türkmenistanyň ýangyç-energetika toplumy milli ykdysadyýetimiziň möhüm pudaklarynyň biri bolmak bilen, bu ugra goýulýan maýa goýumlary çäksizdir. Geçen 2020-nji ýylda «Türkmenistanyň nebiti we gazy — 2020» atly forumynyň geçirilmegi hem bu ugurda alnyp barylýan işleriň bimöçberdigi we bu ugurlara çekilýän maýa goýumlaryň ýurdumyzda özleşdirilişine aýdyň şaýatlyk edýändigini açyp görkezýär.

Köpugurly gaz geçiriji ulgamyň döredilmegi, türkmen energiýa serişdelerini dünýä bazarlaryna ugratmagyň ugurlarynyň diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürilmegi, bu ugurda durmuşa geçirilýän möhüm işleriň biri bolup durýar.

Ýurdumyz sebitiň iri ýangyç-energetika pudagy babatynda uly maýa goýum taslamalaryny özleşdirýär. Nebitiň we gazyň çykarylyşyny artdyrmak, türkmen energiýa serişdelerini dünýä bazarlaryna ibermegiň köp şahaly ulgamyny döretmek bilen bir hatarda, nebitgaz senagatynyň diwersifikasiýalaşdyrylmagyna, uglewodorod çig malyny gaýtadan işlemäge, şol sanda nebithimiýa, gazhimiýa we himiýa pudaklaryna degişli serişdeleriň gaýtadan işlenilmegine ýöriteleşdirilýän iri senagat desgalarynyň gurluşygyna aýratyn uly üns berilýär.

«Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» diýip yglan edilen ýyl şanly wakalara, ajaýyp pursatlara beslenýär.

Arkadag Prezidentimiziň ak pata bermeginde Lebap welaýatynyň Çärjew etrabynda «Malaý» gaz käninde täze gaz çykaryjy desga açyldy. Bu waka ýurdumyzyň ýangyç-energetika strategiýasyny üstünlikli durmuşa geçirmegiň ýolunda ýene-de bir möhüm ädimleriň biri boldy. Bu ulgamda amala aşyrylýan iri maýa goýum taslamalary Durnukly ösüşiň, ählumumy rowaçlygyň we abadançylygyň maksatlaryna laýyk gelýän netijeli halkara hyzmatdaşlygy ösdürmäge ýardam edýär. Hemişelik Bitarap Türkmenistanyň häzirki zamanyň wajyp wezipelerini çözmäge gönükdirilen syýasaty döwletleriň hem-de halklaryň arasyndaky dostluk we hoşniýetli goňşuçylyk gatnaşyklaryny pugtalandyrmagyň möhüm şerti bolup durýar.

Şanly Garaşsyzlygymyzyň 30 ýyllygyny belleýän ýylymyzda Akina — Andhoý demir ýolunyň, Kerki — Şibirgan elektrik geçiriji ulgamyň hem-de Ymamnazar — Akina we Serhetabat — Turgundy halkara optiki-süýümli aragatnaşyk ulgamynyň dabaraly ýagdaýda ulanylmaga berilmegi munuň aýdyň subutnamasydyr.

Parahatçylygyň we durnukly ösüşiň bähbidine hyzmatdaşlyk milli Liderimiziň alyp barýan daşary syýasatynyň binýatlaýyn ýörelgesidir, bu syýasat döwletleriň hem-de halklaryň arasyndaky dostlukly, hoşniýetli goňşuçylyk gatnaşyklaryny pugtalandyrmaga, bilelikdäki ykdysady, maýa goýum taslamalaryny durmuşa geçirmek üçin amatly şertleri döretmäge gönükdirilendir.

Beýik üstünliklere, rowaçlyklara beslenip dowam edýän «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynda hem ýurdumyzyň ähli künjeginde we paýtagtymyzda uly şatlyk-şowhun bilen bellenilýän mukaddes Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllyk baýramy mynasybetli ençeme desgalar yzygiderli gurlup ulanylmaga berilýär. Şu ýylyň aprel aýynda Aşgabat şäheriniň Çandybil şaýolunyň ugrunda gurlup ulanylmaga berlen banklaryň, Maslahatlar merkeziniň, Kabul ediş merkeziniň täze edara binalarynyň dabaraly ýagdaýda ulanylmaga berilmegi hem muňa aýdyň mysaldyr. Ýakynda uly dabara bilen toýlanylan Aşgabadyň güni we onuň esaslandyrylmagynyň 140 ýyllygy mynasybetli paýtagtymyzyň demirgazygynda ýerleşýän Çoganly ýaşaýyş toplumynda 140 sany iki gatly jaýlaryň açylyp, ulanylmaga berilmegi hem Gahryman Arkadagymyzyň halkymyzyň parahat durmuşda asuda ýaşaýşy hakynda edýän taýsyz tagallalaryndan nyşandyr.

Goý, ýurdumyzyň milli ykdysadyýetini, ählumumy parahatçylygy ösdürmekde beýik işleri durmuşa geçirýän, halkymyzyň at-abraýyny belende galdyrýan Gahryman Arkadagymyzyň janynyň sag, ömrüniň uzak bolmagyny, il-ýurt bähbitli, durmuş ähmiýetli tutumly işleri hemişe rowaçlyklara beslenmegini arzuw edýäris!

Dünýägözel AMANGULYÝEWA,

Türkmen döwlet ykdysadyýet we dolandyryş institutynyň uly mugallymy.