Hormatly Prezidentimiziň Kararyna laýyklykda, Daşoguz welaýat merkeziniň günorta künjeginde üç müň orunlyk «Türkmeniň ak öýi» binasy hem-de şonça orunlyk sadaka jaýy gurulýar. Onuň gurluşyk işlerini «Röwşen» hususy kärhanasynyň işçi-hünärmenleri alyp barýarlar. Umumy meýdany 10,85 gektara barabar bolan bu toplum milli binagärligiň däplerini, häzirki zaman şäher gurluşygynyň täzeçil usullaryny özünde jemleýär. Häzirki wagtda bu ýerde 1300-den gowrak adam üç çalşykda işleýär, dürli kysymly tehnikalaryň 60-a golaýy sazlaşykly hereket edýär.

Medeni-ykdysady gatnaşyklary ösdürmekde uly ähmiýete eýe bolan Beýik Ýüpek ýolunyň ugrunda ýerleşen Daşoguz welaýaty uzak müňýyllyklaryň dowamynda gülläp ösen şäher-kentleriň, köp sanly kerwensaraýlaryň, galalaryň hem aramgähleriň gadymy mekanlarynyň biri hasaplanypdyr. Hormatly Prezidentimiz özüniň çäksiz sahawaty bilen milli däplerimizi täze röwüşlerde gaýtadan dikeldip, onuň many-mazmunyny baýlaşdyrýar. «Türkmeniň ak öýi» binasy il-halkymyzyň toý-baýramlaryny, ata-baba ýörelgelerine laýyklykda, uludan toýlaýandygynyň, täze eýýamymyzda bu däpleri döwrüň belent ruhunda dowam etdirýändiginiň nobatdaky mysalydyr. Halkymyz uly geňeş bilen toý tutmaga başlanynda, toýlaryň ýaraşygy bolan ak öýleri gurýar. Ak bagtdan görk alýan häzirki döwrümiz bolsa toý-baýramlaryň eýýamydyr. Ýurdumyzyň beýleki welaýatlary bilen birlikde, bu gadymy mekanda gurulýan giň gurşawly, belent başly toplum şanly toý-baýramlarymyzyň, halkymyzyň kalbyny ganatlandyrýan, ak arzuwlaryny şöhlelendirýän köpçülikleýin medeni çäreleriň geçirilýän merkezine öwrüler.

Häzirki wagtda «Türkmeniň ak öýi» binasynyň metal-konstruksiýa işleri gyzgalaňly dowam edýär. Işçileriň uly topary onuň dördünji gatynyň diwarlaryny suwamak, aşaky gatlarynyň diwarlaryny timarlamak işlerini alyp barýarlar. Binanyň içinde elektrik ulgamlar çekilýär, howalandyrmak üçin düzümler, ýangyn howpsuzlyk gidranty, ýyladyş ulgamynyň geçirijileri gurnalýar. Ussat gurluşykçylar tutuş boýy häzirki döwrümiziň ruhunda ak mermere beslenip, witraž aýnalar bilen örtüljek binanyň ýerzemin gatynyň, ýokarky üç gatynyň örtgi işlerini geçirýärler. Işçileriň beýleki bir topary bolsa gatlary birleşdirýän içki basgançaklaryň germewlerini gurnap, olary reňklemäge başladylar. Sadaka jaýynyň gurluşyk işleri hem gowşamaýan depginde dowam edýär. Şu günler onuň üçeginiň fals örtügini gurnamak, diwarlaryny suwamak, timarlamak, daşyna örtüljek witraž aýnalaryň gabsasyny gurnamak işleri geçirilýär. Işçiler Ýedibaý Kullyýewiň, Amannazar Atalykowyň, sürüji Röwşen Kerimowyň, işçiler toparynyň ýolbaşçysy Guwanç Sahadowyň kärdeşlerine görelde görkezip, asylly zähmet çekýändiklerini guwanç bilen aýdýarlar. Işleriň göwnejaý guralmagy, munuň üçin amatly şertleriň döredilmegi gurluşygyň depginini ýokarlandyrmaga mümkinçilik berýär. Täze binanyň degre-daşy bag-bossanlyga bürenýär.

Toplumyň çäginde başga-da birnäçe hyzmat ediş desgalary bolar. Binanyň ýanynda suw howdanlarynyň 3-si, dabara geçirilýän meýdançalaryň 2-si, awtoulag duralgalarynyň 2-si, dikuçar meýdançasy ýerleşýär.

Gadymy döwürlerden bäri halkymyz öý gurmagyň belent nusgasyny görkezipdir. Çeper elli gelin-gyzlarymyz bolsa şol öýleriň törüni bezäpdirler. Daşoguz «Çeper» halyçylyk kärhanasynyň Gubadag etrabyndaky önümhanasynda bu toplum üçin dürli ululykdaky halylaryň 8-si dokalýar. Şol halylaryň ählisiniň boýy 88, ini hem 56 metre barabar bolar. Ogulboldy Tekäýewa, Dilfuza Şamyradowa, Nurbibi Bojaýewa, Çynar Seýidowa, Aýnabat Jumaýewa ýaly önümhananyň ussat halyçylarynyň dokaýan bu halylary uly göwrümi, gölleriniň täsin nagyşlary bilen tapawutlanýar. Boldumsaz etrabyndaky önümhananyň halyçysy Jeren Şükürbaýewa täze binalar üçin boýy 6, ini 2 metre barabar bolan, çowdur göli salnan iki sany halyny dokaýar.

Goý, täze gurulýan «Türkmeniň ak öýi» ak bagtyň, toý-baýramlaryň ýaraşygy bolsun!

Amanmyrat SAPAROW.

«Türkmenistan».

Aşgabat, 12-nji maý (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow ýurdumyzyň nebitgaz toplumyna daşary ýurt maýalaryny çekmek boýunça halkara foruma gatnaşmak üçin Aşgabada gelen Azerbaýjan Respublikasynyň Döwlet nebit kompaniýasynyň (SOCAR) ýolbaşçysy Rownag Abdullaýewi kabul etdi.

Myhman döwlet Baştutanymyza wagt tapyp kabul edendigi üçin tüýs ýürekden hoşallyk bildirip, Prezident Ilham Aliýewiň mähirli salamyny hem-de azerbaýjan tarapynyň däbe öwrülen hyzmatdaşlygy ähli ugurlarda giňeltmäge gyzyklanma bildirýändigi baradaky sözlerini ýetirdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow dostlukly ýurduň Baştutanyna iň gowy arzuwlaryny aýdyp, ýakyn goňşulary bilen hoşniýetli gatnaşyklara hemişe sarpa goýup gelen Türkmenistanyň geljekde hem asyrlarboýy doganlyk gatnaşyklary bilen bagly bolan türkmen we azerbaýjan halklarynyň bähbidine netijeli hyzmatdaşlygy giňeltmegi maksat edinýändigini belledi.

Duşuşygyň barşynda ikitaraplaýyn we köptaraplaýyn esasda netijeli gatnaşyklary ýylsaýyn berkitmek bilen, ägirt uly serişdeler kuwwatyna eýe bolan Türkmenistanyň baý uglewodorod ýataklaryny netijeli özleşdirmek, Hazar sebitinden energiýa serişdelerini dünýä bazarlaryna ugratmak üçin netijeli çäreleri görýändigi bellenildi. Şunuň bilen baglylykda, strategik ýangyç-energetika pudagynda ikitaraplaýyn gatnaşyklary işjeňleşdirmegiň, şol sanda bilelikdäki taslamalary amala aşyrmak boýunça işlemegiň mümkinçilikleri ara alnyp maslahatlaşyldy. Şol işleriň biri Hazardaky “Dostluk” ýatagynyň uglewodorod serişdelerini özleşdirmek bolup durýar.

Mälim bolşy ýaly, şu ýylyň 21-nji ýanwarynda bu ýatagyň uglewodorod serişdelerini bilelikde gözlemek, işläp geçmek we özleşdirmek hakynda Türkmenistanyň Hökümeti bilen Azerbaýjan Respublikasynyň Hökümetiniň arasynda özara düşünişmek baradaky Ähtnama gol çekilmegi ynanyşmak hem-de birek-biregi hormatlamak ýörelgelerinde guralýan hoşniýetli goňşuçylyk, dostlukly döwletara gatnaşyklaryň ýokary derejesiniň beýanyna öwrüldi.

Bu taryhy resminama gol çekilmeginiň mäkäm halkara hukuk binýadynda bilelikde işlemek üçin täze mümkinçilikleri açyp, köp mukdarda daşary ýurt maýalarynyň gelmegi, milli ykdysadyýetleriň pugtalandyrylmagy, täze iş orunlarynyň döredilmegi, ilatyň durmuş derejesiniň ýokarlandyrylmagy üçin amatly şertleri döretjekdigi bellenildi.

Döwlet Baştutanymyz hem-de myhman Hazar meseleleriniň bu sebiti parahatçylyk, hoşniýetli goňşuçylyk, netijeli hyzmatdaşlyk zolagyna öwürmäge mynasyp goşant goşýan Türkmenistanyň we Azerbaýjanyň hyzmatdaşlygynyň möhüm ugrudygyny nygtadylar. Duşuşygyň çäklerinde türkmen tarapynyň başyny başlan TOPH gaz geçirijisiniň taslamasyny amala aşyrmakda ösüşiň gazanylýandygy bellenildi.

Azerbaýjan Respublikasynyň Döwlet nebit kompaniýasynyň ýolbaşçysy hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň öňe sürýän möhüm başlangyçlarynyň dünýäde uly goldawa eýe bolýandygyny aýtdy. Çünki olar halkara hyzmatdaşlygy giňeltmäge, eksport ugurlaryny diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmäge hem-de energiýa serişdelerini dünýä bazarlaryna, şol sanda Ýewraziýa yklymyna howpsuz we üstaşyr geçirmek üçin zerur şertleri döretmäge gönükdirilendir.

Myhman pursatdan peýdalanyp, döwlet Baştutanymyzy hem-de ähli türkmen halkyny ýetip gelýän şanly seneler — mukaddes Garaşsyzlygyň 30 ýyllygy, Aşgabadyň 140 ýyllygy bilen gutlady. Bellenilişi ýaly, ýylsaýyn özgerýän hem-de gözelligi bilen haýran edýän türkmen paýtagty Garaşsyzlyk ýyllarynda uly üstünliklere eýe bolan kuwwatly Türkmenistanyň özboluşly nyşanyna öwrüldi.

Duşuşygyň ahyrynda milli Liderimiz hem-de «SOCAR» kompaniýasynyň ýolbaşçysy biri-birine hoşniýetli arzuwlary aýdyp, türkmen we azerbaýjan halklarynyň arasyndaky dostluk hem-de doganlyk gatnaşyklarynyň has-da berkidiljekdigine, deňhukuklylyk, özara bähbitlilik esasynda guralýan, sazlaşykly ösýän hyzmatdaşlygyň üstünlikli dowam etdiriljekdigine ynam bildirdiler.

Obada önüp-ösüp, indi bolsa ençeme ýyl bäri şäherde ýaşap ýöremsoň, bu iki mekany deňeşdirere-seljerere mysaly şahsy durmuşymdan alanymda-da ýeterlik. Odun bilen ojakdyr peç gyzdyran kişi hökmünde häzirki eşretiň hözirini il-gün bolup görüp ýörenimize ýüz müň şükür.

Asyl kärim gurluşykçy bolansoň, şäherdir obalarymyzyň sähel salymda tanalmaz derejede özgermegi üçin neneňsi yhlas-tagalla edilýändigini göz öňüne getirmek kyn däl. Şunda iň esasysy — bu ymaratlaryň halkymyza öňräkden bäri döwrebap hyzmat edýändigini indi täzelik däl-de, bolaýmaly gündelik bir zat hasaplap, şu ýerde kärdeşlerimiziň gözünden sypýan aýratyn bellemeli bir zat bar: paýtagtyň özünde senagat we gaýry önümçilik desgalarynyň onçakly köp gurulmaýandygynyň özi, ozaly bilen, ekologiýa abadançylygyna oňyn täsir etse, bu ýagdaý şäheriň binagärlik durkuna hem täzeçe sazlaşyk berýär. Şeýdibem, baş şäher ýurduň medeni we işewürlik merkezi bolmak wezipesini hem has göwnejaý ýerine ýetirmäge gaýym-döwrebap mümkinçilik alýar. Has dogrusy, Aşgabat Bitarap Türkmenistanyň paýtagty hökmünde bireýýäm bu we beýleki ugurlarda halkara derejeli forumlaryň yzygiderli geçirilýän ýerine öwrülip gitdi. Şeýle hem sportuň dürli ugurlaryny ösdürmekde aýratyn tagalla edýän hormatly Prezidentimiziň yhlas-aladasy ýerine düşüp, Aşgabat indi sportuň dünýä derejeli ýaryşlarynyň geçirilýän ynam-ykrarly mekanyna öwrüldi.

Dünýäniň islendik künjeginde, ylaýta-da, biziňki ýaly ýiti çogly sebitde ekologiýanyň has täsirli bölegi bagy-bossanlyk bolmagynda galýar. Bu babatda Aşgabat, hakykatdan-da, ýap-ýaşyl şäherdir. Bir uly daragtyň goýry saýa bolmakdan daşgary, bir adama ýeterlik arassa howa berýändigini alymlar nygtaýarlar. Diýmek, az hasapdan her ýaşaýja we myhmana bir düýp daragt gerek. Bizde bu ugurda baglaryň düýp sany gereginden has aňyrda bolsa gerek. Çünki şäheriň daşyndaky ýaşyl gurşaw hem tapylgysyz lybas-gelşik we mäkäm tebigy-ekologik galadyr. Howanyň tutuş dünýäde düýpli üýtgemeginiň häzirki möwjeýän döwri şeýle işleriň ähmiýetini has-da artdyrýar. Onsoňam, uly önümçilik desgalarynyň sebitleriň dürli ýerlerinde gurulmagy oba ilatynyň iş bilen üpjünçiligine we ýaşaýyş-durmuş derejesiniň ähli jähetden şäheriňki ýaly ýokary göterilmegine getirýär.

Munuň üstesine, oba hojalygy pudagynyň özi hem senagatlaşmak arkaly obalaryň şäherleşmegini güýçlendirýär. Öňräkden ýörgünli düşünje — agrosenagat toplumy indi has kämil tehnologiýalara eýe bolan senagat desgalary bilen baýlaşýar. Diýmek, diňe bir paýtagtymyz däl-de, eýsem, tutuş ýurt urbanizasiýa ýaly dünýä dahylly üýtgeşmelere barha işjeň we içgin goşulýar. Şunda Aşgabadyň ýurduň ylym merkezi hökmünde bitirýän işi aýratyn bellärliklidir. Dünýä özgerişleriniň ugurdyr meýlini dogry we doly kesgitlemek, sebitiň we ýurduň özünde bolup geçýän ösüşleri ylmy taýdan seljermek, halkyň medeniýetinidir milli mirasyny has giňişleýin we çuňňur öwrenmek ýaly biri-birinden möhüm wezipeleri çözmekde paýtagtyň ylmy gatlagynyň üstüniň ýaş zehinleriň hasabyna yzygiderli doldurylyp durulmagy, munda halkara hyzmatdaşlygyň giňeldilmegidir dünýä tejribesiniň ýerli ýagdaýlara görä özleşdirilmegi hut baş şäheriň başda durmagynda berjaý edilýär.

Häzir innowasiýanyň iň ýörgünli we agramly ugry — sanly ykdysadyýetiň ösmeginiň hem paýtagtyň ylmy-infrastruktura we aragatnaşyk-maglumat binýadyndan başlanýandygy bellidir. Şeýle hem häzirki dünýäniň ümzüginiň «akylly» şäherleriň döredilmegine bakandygyny nazara alsaň, bu ugurda ýurduň özüniň aragatnaşyk emeli hemrasynyň bolmagy uly utuşdyr. Munuň özi, ylaýta-da, ykdysady tygşytlylykdyr amatlylygy we aragatnaşyk ygtybarlylygydyr howpsuzlygy doly üpjün etmäge ýeterlik şertleri döredýär.

Şeýdibem, Aşgabadyň hemmetaraplaýyn ösüşi tutuş ýurduň köpugurly ösüşini kesgitleýär. Diýmek, bu ýerdäki tutumly özgerişler diňe bir paýtagtyň ilatyna däl, eýsem, ýurdumyzyň alys künjeklerinde-de özgerişlere badalga bolýar. Ýeke mysal: tutuş ýurt üçin taýýarlanylýan ýokary hünärli ýaşlaryň alan ylym-bilim baýlyklaryny ertir sebitlere siňdirjekdikleri öz-özünden düşnükli.

Şundan çen tutsaň, Aşgabat tutuş halk üçin mährem-mähriban şäher bolmaly. Bu, hakykatdan-da, şeýle. Diýmek, bizde guwanara-buýsanara jana rahat we aňrybaş parahat, nurana paýtagtymyz, arka tutunara beýik Watanymyz bar.

Hakberdi AMANMYRADOW.

«Türkmenistan».

Öz işini Farap etrabynyň çäginde ýola goýan «Rysgally gap» hususy kärhanasynda her aýda 300 müňe çenli polietilen halta öndürilýär. Bu işde Hytaý Halk Respublikasyndan getirilen kuwwatly enjamlaryň 6-syndan peýdalanylýar.

Ýeri gelende aýtsak, bu hususy kärhananyň esaslandyrylanyna öňümizdäki tomusda iki ýyl bolýar. Häzirki önümçilige bolsa 2020-nji ýylyň ýanwar aýynda girişildi. Tejribesi ýaňy bir ýyldan geçendigine garamazdan, eýýäm dünýä döwletleriniň ençemesinden bu hususy kärhananyň öndüren polietilen haltalaryna isleg ýokary.

Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzasy bolan «Rysgally gap» hususy kärhanasyna başarjaň işewür Bahadur Durdyýew ýolbaşçylyk edýär. Onuň gürrüň berşi ýaly, bu önümçiligiň gyzykly we hemmeleri maksada okgunlylyga ruhlandyrýan geçmişi bar.

Esasy çig malyň — polipropileniň öz ýurdumyzda öndürilýändigi önümçiligiň güýçli depginde alnyp barylmagyna şert döredýär. Russiýa Federasiýasy, Gazagystan ýaly döwletlerden gelýän sargytlaryň bolsa yzy üzülenok. Şeýle polietilen haltalarynyň 70 göterimi dünýä bazaryna çykarylýar. Bu ýerde bolanymyzda, ýokary hilli we dürli ölçegdäki haltalara ýene-de käbir döwletlerden gyzyklanmalaryň bardygyny gürrüň berdiler.

Hususy kärhana ýerli ýaşlaryň 25-e ýakynyny iş bilen üpjün edipdir. Bu ýere täze alynýan işgärlere ýörite okuwlar geçirilýär. Bir hepdeden 10 güne çenli çekýän şol okuwlarda täze işgärlere döwrebap enjamlar bilen işlemek boýunça tälim berilýär. Bu bolsa olaryň önümçilige dessine uýgunlaşyp gitmegine getirýär.

Ýakyn geljekde işgärleriň sany has-da köpeler. Çünki bu ýerde öndüriji enjamlaryň sany 15-e çenli ýetiriler. Munuň özi önümçiligiň iki essä çenli artmagyna şert döreder. Hususy kärhananyň ýolbaşçysynyň gürrüň berşi ýaly, häzir täze enjamlar getirildi we ýerli-ýerine goýuldy. Olar ýakyn günlerde işledilip başlanar.

Türkmen hususyýetçileri şeýle döwrebap önümçilikleri ýola goýmaga we ýurdumyzda öndürilen önümleri jahanyň çar künjüne eksport etmäge döredip berýän mümkinçilikleri üçin hormatly Prezidentimize tüýs ýürekden hoşallyk bildirýärler.

Agageldi ITALMAZOW.

(Öz habarçymyz). Surata düşüren Merdan ORAZOW.

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda milli ykdysadyýetimiziň esasy ugurlarynyň biri bolan bank ulgamy yzygiderli kämilleşýär. Ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň durnukly ösüşini üpjün etmekde, pul-karz we walýuta syýasatynyň kämilleşdirilmeginde, milli puluň hümmetiniň has-da artdyrylmagynda, halkyň ýaşaýyş-durmuş derejesiniň ýokarlandyrylmagyna gönükdirilen maliýe özgertmeleriniň amala aşyrylmagynda Türkmenistanyň karz edaralary möhüm orny eýeleýär.

Döwlet Baştutanymyzyň «Türkmenistanyň bank ulgamyny ösdürmegiň 2011 — 2030-njy ýyllar üçin Döwlet maksatnamasyna», şeýle hem «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasyna» laýyklykda, döwletimiziň bank ulgamyny kämilleşdirmek, hasaplaşyklary döwrebaplaşdyrmak, halkara derejesine çykarmak we raýatlar üçin amatly bolmagyny gazanmak esasy wezipeleriň biri bolup durýar. Nagt däl hasaplaşyklaryň amala aşyrylmagy üçin ornaşdyrylan töleg terminallaryny eýeçiligiň görnüşine garamazdan, söwda ýa-da hyzmatlary amala aşyrýan ähli edara görnüşli taraplarda, olaryň şahamçalarynda we wekilliklerinde, hususy telekeçileriň söwda ýa-da hyzmat ediş nokatlarynda, dükanlarda, jemgyýetçilik iýmiti we durmuş hyzmatlary nokatlarynda hem görmek bolýar. Töleg terminalyny ornaşdyrmak üçin söwda we hyzmat ediş nokatlarynyň eýeleri karz edaralaryna ýüz tutup, bellenilen tertipde hasaplaşyk hasabyny açandan soň, karz edarasy we töleg terminalyny ulanyjy hukuklary we borçlary kesgitlemek bilen, töleg terminallaryny ornaşdyrmak we olara hyzmat etmek boýunça degişli şertnama baglaşýarlar.

Türkmenistanyň «Türkmenistan» döwlet täjirçilik banky müşderilere edilýän bank hyzmatlarynyň gerimini has-da giňeltmegi göz öňünde tutup, müşderileriniň hasabyndaky pul serişdelerine ýyllyk 5 göterim derejesinde göterim hasaplamak bilen, «Altyn asyr» bank kartlaryny, şeýle hem peýdalanyp bilmeklerini üpjün etmek üçin «Maşgala» bank kartlaryny, raýatlaryň pul serişdeleriniň ynamdar görnüşde saklanmagyny hem-de hasapdaky serişdeleriniň möçberiniň yzygiderli artmagyny üpjün etmek üçin ýyllyk 7 göterim derejesinde göterim hasaplanylmak bilen, «Goýum» bank kartyny dolanyşyga goýbermegi dowam etdirýär.

Ilatyň pul goýumlarynyň banklarda ýerleşdirilmegi hem döwrebap bank amallarynyň iň wajyp görnüşleriniň biri bolup durýar. Türkmenistanyň karz edaralary ilatyň pul serişdelerini dürli görnüşli goýumlara çekmek boýunça hyzmatlaryny halkymyza hödürleýär. Pul serişdeleriniň banklarda ýerleşdirilmegi, möhletleri boýunça, esasan, iki görnüşde, ýagny berilmegi talap edilýänçä goýum görnüşinde ýa-da belli bir möhleti göz öňünde tutmak bilen goýulýan goýum görnüşinde kabul edilýär. Talap edilýänçä saklanylmak şerti bilen goýulýan goýumlar fiziki ýa-da ýuridik şahslar tarapyndan banka goýulýan we müşderiniň talap eden pursadynda oňa gaýtarylyp berilmegi kepillendirilen goýum görnüşidir. Goýumyň bu görnüşinde möhlet kesgitlenilmeýär, goýumyň möçberi çäklendirilmeýär, goýum hasabynyň üstüniň islendik wagtda doldurylmagyna, goýumyň hemmesiniň ýa-da onuň belli bir böleginiň hasaplanylan göterimleri bilen birlikde gaýtarylyp alynmagyna mümkinçilik berilýär. Belli bir möhleti göz öňünde tutmak bilen goýulýan goýumlarda bolsa goýumyň göterim derejesi has ýokary bellenilýär. Möhletli goýum şertnamalary, köplenç halatda, üç, alty aý ýa-da bir ýyl möhlete baglaşylýar we goýuma hasaplanyljak göterimleri her aýda almaga mümkinçilik döredilýär.

«Owerdraft» diýlip atlandyrylýan karz bermek usulyny göz öňünde tutýan hyzmat Türkmenistanda ornaşdyrylan täze bank hyzmatlarynyň ýene bir mysalydyr. Bu görnüşdäki karz hyzmatlaryndan peýdalanyljak wagtynda, karzyň möçberiniň ýokary çägi, karza hasaplanyljak göterimler baglaşylýan şertnamalar arkaly bellenilýär.

Milli ykdysadyýetimizi dünýä derejesine ýetirmek üçin amala aşyrylýan işleriň ählisi halkymyzyň abadan durmuşyny üpjün etmek ugrunda uly tagallalar edýän Gahryman Arkadagymyzyň «Döwlet adam üçindir!» diýen ynsanperwer ýörelgesiniň durmuşymyzyň ähli ugurlarynda öz beýanyny tapýandygyna şaýatlyk edýär. Hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda amala aşyrylýan bu ösüşler ýurdumyzyň raýatlarynyň hal-ýagdaýyny has-da gowulandyrmaga, olaryň ýaşaýyş-durmuş şertlerini dünýäniň ösen ýurtlarynyň hataryna goşmaga gönükdirilendir.

Baýramgeldi BALLYÝEW,

Türkmenistanyň «Türkmenistan» döwlet täjirçilik bankynyň «Daşoguz» şahamçasynyň hukukçysy.

Eziz Watanymyzyň bagtyýar ýaşlarynyň häzirki döwrüň talabyna laýyk, umumadamzat we milli gymmatlyklarymyzyň esasynda kämil şahsyýet hökmünde kemala gelmegi geljekki ösüşlerimiziň aýdyň beýanydyr. Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe Gahryman Arkadagymyz ýaşlar baradaky döwlet syýasatyny ileri tutulýan ugurlaryň hatarynda üns merkezinde saklaýar. Zehinli ýaşlar, ýaş maşgalalar, ýaş alymlar, ýaş hünärmenler we telekeçiler döwletimiz tarapyndan aýratyn goldaw bilen gurşalýar. Ýaşlaryň jemgyýetdäki durmuş-hukuk ýagdaýyny kesgitlemegiň wajyplygy olaryň ýurduň ösüşinde adam maýasy hökmünde çykyş edýändikleri, jemgyýetiň innowasion ösüşini kesgitleýändikleri bilen baglanyşyklydyr.

Ykdysadyýetiň häzirki zaman ösüş şertlerinde ýaşlaryň gujur-gaýratynyň telekeçilik işjeňligine gönükdirilmeginiň aýratyn ähmiýeti bar. Dünýäniň ykdysady taýdan ösýän islendik döwletiniň mysalynda ýaşlar telekeçiliginiň ileri tutulýan ugurlarynyň hatarynda kesgitlenilmegi işewürlikde işjeň orny eýeleýär. Munuň özi zähmetsöýer telekeçileriň täze nesliniň kemala gelmegine, kiçi we orta telekeçiligiň innowasion häsiýetde ösdürilmegine, ýurduň maýa goýum çekijiliginiň ýokarlanmagyna, täzeçil pikirlenmeleriň, döredijilikli oýlap-tapyşlaryň artmagyna mümkinçilik berýändigi bilen düşündirilýär.

Mälim bolşy ýaly, milli Liderimiz 2021-nji ýylyň 16-njy martynda Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň döredilmeginiň 13 ýyllygy mynasybetli geçirilen sergä hem-de birleşmäniň agzalarynyň maslahatyna gatnaşyjylara iberen Gutlagynda: «Döwrebap bazar gatnaşyklaryny kemala getirmekde, ýurdumyzyň ykdysady we durmuş syýasatyny özgertmek boýunça işleri ýerine ýetirmekde hususy pudaga uly orun degişlidir. Şoňa görä-de, häzirki döwürde ýurdumyzda kiçi we orta telekeçiligi, hususy başlangyçlary netijeli ösdürmekde amatly hukuk, ykdysady, maliýe we durmuş şertleriniň döredilmegi bilen döwlet goldawlaryndan peýdalanýan telekeçilerimiz ata Watanymyzyň ykdysady kuwwatyny artdyrmaga mynasyp goşant goşýarlar» diýip nygtady.

Munuň özi ýaşlaryň milli ykdysady ösüşi üpjün etmekde döwrebap taslamalar we döredijilikli başlangyçlar bilen çykyş etmeklerine, dünýäniň telekeçilik tejribesiniň oňyn gazananlaryny ýurdumyzda özleşdirmeklerine giň mümkinçilikleriň döredilýändigi bilen birlikde, ýaşlar tarapyndan täze maglumat tehnologiýalarynyň özleşdirilmeginiň jemgyýetçilik durmuşynda möhüm wezipeleriň hatarynda durýandygynyň aýdyň beýanydyr. Şunuň bilen baglylykda, döwletimiz tarapyndan ýaşlaryň telekeçilik işjeňliginiň artdyrylmagyny nazarlaýan dolandyryş-guramaçylyk, hukuk we maliýe goldawlaryň kanunçylyk esasda toplumlaýyn berkidilýändigi aýratyn bellenilmäge mynasypdyr.

2021-nji ýylyň ýanwarynda «Türkmenistanda ýaşlar baradaky döwlet syýasatynyň 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Döwlet Maksatnamasy» kabul edildi. Maksatnamada kiçi hem-de orta telekeçilik işini alyp barýan ýaşlary goldamak arkaly olara döwrebap ösen sanly ulgam esasynda maglumat tehnologiýalary bilen üpjün edilen oňaýly ýaşaýyş-durmuş şertlerini nazarlaýan giň gerimli mümkinçilikleri döretmek meýilleşdirilendir. Bularyň ählisi ýaş nesliň intellektual, hünär we ukyp-başarnyklaryny kämilleşdirmäge, ýurdumyzyň ykdysady ösüşine täzeçil çemeleşýän ýaşlaryň jemgyýetde özlerini ykrar etmeklerine we dünýä bazarlaryna çykmaga zerur şertleri döredýär. Ynsanyň intellektual ukyby — onuň endikleriniň, ukyplarynyň jemi bolman, eýsem ol adam tarapyndan jemgyýetçilik ösüşine itergi berýän bilimleriň, öňdebaryjy tilsimatlaryň we hünäriň netijeliligini ýokarlandyrmak üçin ulanylmagydyr.

Ählumumy ösüşiň gazananlarynyň halkara tejribesine esaslananyňda adamyň başarnygyny, onuň intellektual ukybyny tehnologik ösüş we sanly ulgama geçmek babatda netijeli özleşdirmegiň özeninden eriş-argaç bolup geçýär. Hormatly Prezidentimiziň belleýşi ýaly, sanly ykdysadyýet dünýäde innowasiýalaryň bäsleşige ukyplylygyna we ykdysady ösüşe möhüm itergi beriji güýç hökmünde ornuny barha pugtalandyrýar. Sanly ykdysadyýetiň giňden ornaşdyrylmagy maglumatlaryň we tehnologiýalaryň elýeterliligine esaslanýan aragatnaşyk ulgamynyň we bu ugurda ýaş hünärmenleriň taýýarlanylmagynyň kämilligine baglydyr. Munuň özi, döwlet Baştutanymyzyň ýaşlar baradaky syýasaty hemişe üns merkezinde saklaýandygynyň, döwrebap ösüşlerden, dünýäniň öňdebaryjy ylmy-tehniki gazananlaryndan olaryň baş alyp çykmaklarynyň döwletimizde ileri tutulýandygynyň nobatdaky mysalydyr.

Häzirki zaman şertlerinde dünýäniň öňdebaryjy döwletleriniň ösüş tejribesi bilimi, ylmy çemeleşmäni, ýokary öndürijilikli maglumat tehnologiýalary, şol sanda pudaklary sanlylaşdyrmagy ileri tutýan innowasion ykdysadyýetiň wajypdygyny ykrar edýär. Innowasion ykdysadyýet bilimi, şeýle hem täze oýlap tapyşlary we tehnologiýalary jemgyýetiň dürli pudaklarynda peýdalanmaga esaslanýar.

Umuman, bagtyýarlyk döwrüniň döwrebap ykdysady gadamlaryna ýaşlaryň telekeçilik işjeňliginiň mynasyp goşant goşmagy döwletimiz tarapyndan döredilýän ähli mümkinçilikleri netijeli peýdalanmaklary bilen aýrylmaz baglanyşyklydyr. Bu bolsa ýurdumyzyň kiçi we orta telekeçiliginiň, innowasion ykdysady ösüşiň binýadyny berkitmek bilen birlikde, ekologiýa kadalaryna laýyk gelýän haryt bolçulygyna, ýaşlaryň bazar gatnaşyklaryna işjeň goşulyşmagyna, ýurdumyzda haryt dolanyşygynyň ýokarlanmagyna giň mümkinçilikleri açýar.

Welimyrat ÖWEZOW,

Türkmenistanyň Döwlet, hukuk we demokratiýa institutynyň ylmy işgäri.

Ýurdumyzyň mukaddes Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygynyň we gözel paýtagtymyz Aşgabadyň 140 ýyllygynyň uly dabaralar bilen bellenilýän ýyly bolan «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynyň 12-nji maýynda paýtagtymyzda geçirilýän Türkmenistanyň nebitgaz pudagyna daşary ýurt maýa goýumlaryny çekmek boýunça halkara forumy öz işine başlady.

Ýurdumyzyň söwda-senagat edarasynyň mejlisler zalynda geçirilen bu halkara forumyna ýurdumyzyň nebit-gaz toplumynyň ýolbaşçylary, Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministri, daşary ýurt kompaniýalarynyň wekilleri we habar beriş serişdeleriniň wekilleri gatnaşdylar.

Bu halkara forumynda Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministri Muhammetgeldi Serdarow çykyş etdi.

2024-2025-nji ýyla çenli Türkmenistanyň hökümeti innowasiýa tehnologiýalaryny önümçilige ornaşdyrmak we iri senagat desgalaryny gurmak arkaly ýurduň jemi içerki önüminiň 8% -den gowrak ösüşini üpjün etmegi meýilleşdirýär.

Bu barada Türkmenistanyň Maliýe we Ykdysadyýet ministri Muhammetgeldi Serdarow şu gün Aşgabatda açylan Türkmenistanyň nebitgaz pudagyna daşary ýurt maýa goýumlaryny çekmek boýunça halkara forumynda aýtdy.

Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministri Muhammetgeldi Serdarow 2018-2024-nji ýyllar üçin Türkmenistanda kiçi we orta telekeçiligi goldamak boýunça Döwlet maksatnamasynyň durmuşa geçirilmegi bilen meýilnamalaryň ýerine ýetirilişiniň ep-esli derejede ýeňilleşdiriljekdigini aýtdy.

Bu maksatnama erkin ykdysady zolaklary guramagy we olara daşary ýurt maýa goýumlaryny çekmegi, bilelikdäki kiçi senagat we önümçilik kärhanalaryny döretmegi göz öňünde tutýar. Döwlet maksatnamasynyň ileri tutulýan wezipeleriniň biri hem şol sanda daşary ýurt maýasyny çekmek bilen döwlet desgalaryny giňden hususylaşdyrmak, bilelikdäki kärhanalary we paýdarlar jemgyýetlerini döretmekden ybarat bolup durýar.

Ministr Muhammetgeldi Serdarow öz çykyşynda Türkmenistan-Owganystan-Pakistan-Hindistan (TAPI) gaz geçirijisi we TAP energiýa liniýasy ýaly taslamalara maýa goýumlarynyň Türkmenistan üçin möhüm ähmiýete eýe bolup durýandygyny, olaryň durmuşa geçirilmegi sebitiň durmuş-ykdysady abadançylygyny berkitmäge we Durnukly ösüş maksatlaryna (DÖM) ýetmäge goşant goşjakdygy barada belläp geçdi.

Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministri Muhammetgeldi Serdarow şeýle hem Türkmenistanyň ýurda maýa goýumlarynyň geljegi uly üç esasy komponentiniň bardygyny aýtdy. Bular makroykdysady durnuklylyk, maýa goýumlaryna taýýarlyk (ygtybarly hukuk binýadynyň bolmagy, tebigy we maddy baýlyklar), şeýle hem Hormatly Prezidentimiziň başarnykly we iş ýüzünde gurlan maýa goýum strategiýasyndan ybarat bolup durýar.

Göni daşary ýurt maýa goýumlary diňe bir özleri bilen maliýe çeşmelerini getirýändigi üçin däl, eýsem aýratyn möhüm bolan beýleki çeşmeleriň hem toplumy üçin möhümdir. Bular tehnologiýalar, dolandyryş we marketing tejribesi we korporatiw medeniýet. Daşary ýurt maýa goýumlarynyň ykdysady syýasatyň netijeliliginiň görkezijisi bolup hyzmat etmegi düýpgöter möhümdir "-diýip ministr Muhammetgeldi Serdarow maýa goýum forumynyň umumy mejlisinde belläp geçdi.

Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrligi

Hormatly Prezidentimiz «Ak şäherim Aşgabat» atly kitabynda: «Aşgabat dünýäniň ykdysady taýdan ösen, medeni taýdan ýokary derejeli, iň gözel şäherleriniň biri» diýip belleýär. Bu onuň ýaşaýjylaryň medeniýetinde we «ýaşyl» şäher hökmünde paýtagtymyzyň abraýyny has-da belende götermek ugrundaky ekologiýa çärelerine işjeň goşulmagynda hem aýdyň görünýär.

Mälim bolşy ýaly, Konstitusiýada her bir adamyň jany we saglygy üçin amatly daşky gurşawa hukugy kepillendirilýär. Paýtagtymyzyň 140 ýyllygy mynasybetli Aşgabat şäheriniň häkimligi we jemgyýetçilik guramalary tarapyndan ekologiýa çäresiniň yglan edilip, awtoulaglaryň hereketiniň çäklendirilmegi, düýn bolsa milli Liderimiziň gatnaşmagynda köpçülikleýin welosipedli ýörişiň geçirilmegi halkymyzyň saglygy we bagtyýarlygy hakyndaky aladadan nyşandyr.

Ekologiýa medeniýetiniň kemala gelmegine, daşky gurşawyň ýagdaýy üçin jemgyýetçilik jogapkärçiligini ýokarlandyrmaga gönükdirilen köpçülikleýin ekologiýa we sport çäreleri 10-njy maýda başlanyp, 25-nji maýa çenli dowam eder. Şol döwürde şäher awtobuslaryndan, taksilerden we beýleki jemgyýetçilik ulaglaryndan daşgary awtoulag serişdeleriniň hereketi çäklendirilýär. Jemgyýetçilik ulaglary iri şäherlerde esasy, elýeterli hem-de ygtybarly ýolagçy gatnaw serişdesi bolup, gür ilatly ýerleriň ekologiýa howpsuzlygyny üpjün etmekde has netijeli hasaplanýar. Aşgabat şäheriniň güni we paýtagtymyzyň esaslandyrylmagynyň 140 ýyllygy mynasybetli täze awtobuslaryň 400-siniň işe girizilmegi ekologiýa çäresiniň jemleýji günlerinde ildeşlerimiziň şatlygyny goşalandyrar. Şeýle ekologiýa çäreleri häzirki döwürde has ýörgünli bolup, Ýer ýüzüniň ýaşaýjylarynyň bir maksadyň — ekologiýa abadançylygynyň bähbidine jebisligini görkezýär. Her ýylyň 22-nji sentýabrynda Bütindünýä awtoulagsyz gün giňden bellenilýär. Şol günlerde pyýada hem-de welosipedli ýa-da jemgyýetçilik ulagynda hereket etmek, mümkin boldugyça golaýdaky söwda nokatlarynyň, jemgyýetçilik hyzmaty merkezleriniň, edara-kärhanalaryň hyzmatyndan peýdalanmak wagyz edilýär.

Awtoulagsyz günler geçen asyryň ýetmişinji ýyllarynda öňe sürlüp başlanýar we 1994-nji ýylyň oktýabrynda Ispaniýanyň Toledo şäherinde geçirilen maslahatda şeýle çäreleri ýygy-ýygydan guramak başlangyjy öňe sürülýär. Ýewropa ýurtlarynda şäherde amatly we sagdyn hereket hepdelikleri geçirilýär. «Şäher adamlaryň, ýaşaýşyň gurşawydyr» şygary bilen guralýan çärelerde ynsan saglygyna zyýan berýän gazlardan arassa, işjeň hereketli ýaşaýyş ündelýär. Şeýle çäre paýtagtymyzda, ilkibaşda, Ýapyk binalarda we söweş sungaty boýunça V Aziýa oýunlarynyň başlanmagyna 30 günüň galmagy mynasybetli, 2017-nji ýylyň 17-nji awgustynda «Awtoulagsyz gün» ady bilen geçirilipdi. Şol gün ir sagat 7-den agşam 19-a çenli paýtagtymyzyň ýollarynda awtoulaglaryň hereketi çäklendirilipdi.

Milli Liderimiziň başlangyjy bilen, her ýylyň 3-nji iýunynda Bütindünýä welosiped gününiň dabaraly bellenilmegi, Çandybil şaýoly bilen Bekrewe köçesiniň çatrygynda bu şanly senäni ebedileşdirmek maksady bilen, «Welosiped» binasynyň gurulmagy we köpçülikleýin welosipedli ýörişleriň yzygiderli guralmagy durmuş ugurly syýasatyň aýrylmaz bölegidir.

Geçen ýylyň 3-nji iýunynda paýtagtymyzda «Awtoulagsyz gün» diýlip yglan edilip, şol gün Aşgabatda sagat 06:00-dan 18:00-a çenli diňe welosipedlerde, awtobuslarda hem-de gaýragoýulmasyz gulluklaryň ulaglaryna hereket etmäge ygtyýar berildi. Bu çäre awtoulaglaryň çykarýan galyndy gazlaryndan howany ep-esli derejede arassalamaga mümkinçilik berdi. Oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministrliginiň Ekologiýa gözegçilik gullugy tarapyndan paýtagtymyzda şol gün hereketleriň çäklendirilmeginiň atmosfera howasyna täsirine gözegçilik geçirildi. Netijede, tozanyň möçberi 20 göterim, kükürt dioksidiniň möçberi 10 göterim, azot dioksidiniň möçberi 40 göterim we fenolyň möçberi iki esse peseldi. Görnüşi ýaly, awtoulagsyz günleriň yzygiderli geçirilmegi ak mermerli paýtagtymyzy ekologiýa taýdan arassa we ýaşamak üçin amatly şähere öwürmek boýunça alnyp barylýan köpugurly işlere uly goşantdyr.

Nurylla GÖKLEŇOW,

Aşgabat gurluşyk orta hünär okuw mekdebiniň mugallymy.

Milli Liderimiz ekologiýa çäresiniň çäklerinde welosipedli ýörişe gatnaşdy

Aşgabat, 11-nji maý (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow ekologiýa çäresine gatnaşyp, Garaşsyz, baky Bitarap Türkmenistanyň paýtagtynyň 140 ýyllygyna gabatlanylan köpçülikleýin welosipedli ýörişe badalga berdi.

Ozal habar berlişi ýaly, şanly sene mynasybetli 10 — 25-nji maýda şeýle çäräni geçirmek başlangyjy bilen Aşgabat şäheriniň häkimligi hem-de jemgyýetçilik guramalary çykyş etdiler. Şunda milli Liderimiziň ekologiýany we daşky gurşawy goramak ulgamyndaky giň gerimli işleri aýratyn ähmiýete eýe boldy. Munuň özi ýurdumyzyň döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugry hökmünde kesgitlenildi. Diýarymyzda ykdysady we durmuş ulgamynda amala aşyrylýan toplumlaýyn özgertmeler maksatnamalary raýatlaryň ähli babatda abadançylygynyň möhüm şerti hökmünde ekologiýa bilen aýrylmaz baglanyşyklydyr.

Döwlet Baştutanymyz Türkmenistanda köpçülikleýin sport çärelerini, şol sanda welosipedli ýörişleri geçirmek babatda ajaýyp däbiň başyny başlady. Bu başlangyç watandaşlarymyzyň doly goldawyna mynasyp boldy. Olar paýtagtymyzda we tutuş ýurdumyzda guralýan şeýle çärelere ruhubelentlik bilen gatnaşýarlar. Şol çäreler bolsa türkmenistanlylaryň müňlerçesini, şol sanda awtoulaglaryň eýelerini birleşdirýär. Olar bu günlerde awtoulaglaryny sürmeýärler. Şeýlelikde, ýollarda awtoulag serişdeleriniň sany ep-esli azalýar. Bu bolsa, öz nobatynda, umumy ekologiýa ýagdaýyna oňyn täsir edýär.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň ekologiýa ulgamynda öňe sürýän anyk başlangyçlary halkara bileleşigiň hem doly goldawyna we ykrarnamasyna mynasyp bolýar. 2018-nji ýylda Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasy tarapyndan Bütindünýä welosiped gününiň döredilmegi munuň aýdyň subutnamasydyr. Bu gün her ýyl 3-nji iýunda bellenilip geçilýär.

Köpçülikleýin bag ekmek çäreleri hem milli Liderimiziň öňdengörüjilikli tebigaty goramak strategiýasynyň möhüm bölegidir. Şol strategiýanyň üstünlikli durmuşa geçirilmegi netijesinde, Aşgabatda we onuň töwereklerinde, Türkmenistanyň ähli şäherlerinde hem-de obalarynda seýilgähleriň we tokaý zolaklarynyň meýdany ýylsaýyn artýar.

Ynsan eli bilen döredilen ýaşyl zolaklar paýtagtymyzy hem-de beýleki ilatly ýerleri awtoulaglaryň çykarýan tüssesiniň, tozanly ýelleriň ýaramaz täsirinden goraýarlar. Munuň özi howanyň arassa bolmagyna, amatly howa ýagdaýynyň kemala gelmegine, bioköpdürlüligiň kadaly ýagdaýda saklanmagyna ýardam edýär. Olar şeýle hem çölleşmä hem-de ýerleriň zaýalanmagyna garşy göreşmek işinde möhüm orun eýeleýär.

Ýurdumyzda ekologiýa-sport çäreleri, şol sanda her ýyl giňden bellenilýän Bütindünýä saglyk güni mynasybetli çäreler yzygiderli geçirilýär. Sagaldyş we terbiýeçilik ähmiýetinden başga-da, olar jemgyýetiň ekologiýa medeniýetiniň ýokarlandyrylmagyna we kämilleşdirilmegine ýardam edýär. Milli Liderimiziň nygtaýşy ýaly, arassa ekologiýa, saglyk we sport diýen düşünjeler öz aralarynda berk baglanyşyklydyr.

Hormatly Prezidentimiz işiniň örän köpdügine garamazdan, her gün bedenterbiýe we sport bilen meşgullanmak üçin wagt tapýar, bu babatda watandaşlarymyza, aýratyn hem ýaşlara görelde bolýar. Döwlet Baştutanymyz ýaşlyk ýyllaryndan başlap, sagdyn we işjeň durmuş ýörelgesine eýermek bilen, sportuň dürli görnüşlerinde, şol sanda welosiped sportunda ýokary ussatlyk görkezýär.

Irden milli Liderimiz Aşgabadyň günorta bölegine tarap ugrady. Şol ýerde, Köpetdagyň eteginde paýtagtymyzyň işewür we medeni merkezi kemala gelýär, şeýle hem halkara derejedäki döwrebap lukmançylyk desgalarynyň toplumy ýerleşýär. Bu ýerde hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow ekologiýa we sport çäresine badalga berip, Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň paýtagtymyza gözegçilik edýän orunbasary Ş.Durdylyýew bilen bilelikde, ýurdumyzyň baş şäheriniň giň, owadan ýollaryndan geçýän ugur boýunça ýola düşdi.

Ýolugra wise-premýer döwlet Baştutanymyza işleriň ýagdaýy, hususan-da, paýtagtymyzda ekologiýa abadançylygyny üpjün etmek, onuň 140 ýyllygyna guramaçylykly taýýarlyk görmek boýunça görülýän çäreler hem-de gurulýan desgalarda işleriň depginini güýçlendirmek boýunça ozal berlen tabşyryklaryň ýerine ýetirilişi barada hasabat berdi.

Milli Liderimiz şäheriň ekologiýasyny gowulandyrmaga hem-de bagy-bossanlyga öwürmäge, Aşgabadyň ýaşaýjylarynyň we myhmanlarynyň iň gelim-gidimli ýerleri bolan seýilgähleri, seýilbaglary kadaly ýagdaýda saklamaga, şäherlileriň ýaşaýyş derejesini mundan beýläk-de ýokarlandyrmaga degişli meseleleri hemişe üns merkezinde saklamagyň wajypdygyny nygtady.

Welosipedli ýörişler ekologiýa taýdan arassa ulagyň görnüşini hem-de welosipedi wagyz etmegiň giňden ýaýran usulydyr. Welosiped sporty bilen meşgullanmagyň adamyň saglygyny berkidýändigi, işjeňligini ýokarlandyrýandygy şübhesizdir. Ýurdumyzda sportuň bu görnüşi bilen meşgullanýanlaryň sany barha artýar. Welosiped sportunyň ähli ýaşdaky adamlar üçin elýeterli bolmagy onuň esasy artykmaçlyklarynyň biridir.

Welosiped sürende, adamyň bedeniniň ähli möhüm ulgamlary hereket edýär. Munuň özi adamyň çydamlylygyny artdyrýar, energiýa çalşygyny kadalaşdyrýar, birnäçe keseller bilen kesellemek howpuny peseldýär, kesellere garşy durnuklylygy pugtalandyrýar, ruhubelentlik paýlaýar. Mundan başga-da, welosiped ulagyň amatly görnüşi bolmak bilen çäklenmän, mähriban ülkämize gyzykly gezelençleri amala aşyrmak üçin hem oňaýly serişdedir. Welosipedde gezelenç etmek açyk howada wagtyňy keýpiçaglyk bilen geçirmäge mümkinçilik berýär.

Döwlet Baştutanymyz Gurbanguly Berdimuhamedowyň nygtaýşy ýaly, welosipedli ýörişler adamlara tebigata ýakyn bolmaga, onuň gözelliginden lezzet almaga ýardam edýär. Biziň ata-babalarymyz hemişe mähriban tebigatymyz bilen sazlaşykda ýaşapdyr, ondan güýç-kuwwat hem-de döredijilik ylhamyny alypdyr. Bularyň ählisi mähriban halkymyzyň gündelik durmuşynda we baýramçylyklarynda, parasatly däp-dessurlarynda, baý halk döredijiliginde, ajaýyp sungat eserlerinde öz beýanyny tapdy. Bu gün tebigata aýawly garamak milli özboluşlylygyň möhüm ýörelgeleriniň biri bolmak bilen, döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugruna öwrülýär.

Welosipedli ýörişiň ugry boýunça Bitaraplyk binasynyň golaýyndaky çatrykda bu çärä Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasarlary, Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň Başlygy, harby we hukuk goraýjy edaralaryň ýolbaşçylary goşuldylar.

Soňra welosipedli ýörişe Milli Geňeşiň Mejlisiniň deputatlary we Halk Maslahatynyň agzalary, ministrlikleriň hem-de pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň, jemgyýetçilik guramalarynyň, köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň ýolbaşçylary goşuldylar.

Ýolugrunda sport çäresine köp sanly gatnaşyjylar, şol sanda talyp ýaşlar, şäher jemgyýetçiliginiň, ýaş nesliň wekilleri goşuldylar. Welosipedli ýörişe Döwletliler köşgünde terbiýelenýänler hem ruhubelentlik bilen gatnaşdylar. Hormatly Prezidentimiziň sowgat beren welosipedlerinde ussatlyk görkezýän çagalar milli Liderimize toplumlaýyn bilim almak, sport bilen meşgullanmak hem-de göwnejaý dynç almak babatda döredilýän şertler üçin tüýs ýürekden hoşallyk bildirýärler.

Döwlet Baştutanymyz Gurbanguly Berdimuhamedowyň başyny çekýän welosipedli ýörişe gatnaşyjylar ak şäherimiziň giň we ýagty ýollary boýunça hereketini dowam etdirdiler.

Oňyn jemgyýetçilik seslenmesini döreden, 10-njy maýda başlanan ekologiýa çäresi bilen baglylykda, paýtagtymyzda awtoulag serişdeleriniň hereketiniň çäklendirilendigini ýatlatmalydyrys. Bu babatda, degişli maksatnama işlenip taýýarlanyldy. Oňa laýyklykda, şäheriň ýaşaýjylaryna we myhmanlaryna ýokary hilli ulag hyzmatlaryny etmek maksady bilen, ýolagçy awtobuslarynyň hem-de taksileriň sazlaşykly hereketi ýola goýuldy. Munuň özi bu möhüm çäräni geçirmäge örän jogapkärli çemeleşilýändigine şaýatlyk edýär.

Welosipedli ýörişiň barşynda döwlet Baştutanymyz häzirki döwrüň talaplaryndan ugur almak bilen, halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini has-da gowulandyrmak wezipelerine ünsi çekdi.

Milli Liderimiz ilatyň, ilkinji nobatda, ýaşlaryň bedenterbiýe we sportuň dürli görnüşleri bilen işjeň meşgullanmagy üçin ähli mümkinçilikleri göz öňünde tutmagyň zerurdygyny belläp, bu babatda degişli ýolbaşçylara anyk tabşyryklary berdi.

...Aşgabatda dürli wakalara baý baharyň täze güni başlandy. Hemişe bolşy ýaly, ir säherden ýurdumyzyň baş şäherinde gyzykly durmuş, sagdyn, işewürlik ýagdaýy dowam edýärdi. Şäheriň ýaşaýjylary işe, çagalar mekdebe, körpeler bolsa ata-eneleri bilen çagalar baglaryna howlugýardylar. Bu günüň säheri adatdakylardan tapawutlydy. Onda paýtagtymyzyň 140 ýyllygy mynasybetli golaýlaşyp gelýän baýramçylygyň öwüşginleri duýulýardy.

Ýol ugrunda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow bu ýerleriň gözelligine syn etdi. Maý aýynyň säher çagynyň arassa we hoştap howasy, Köpetdagyň etekleriniň ýaşyl lybasa beslenen ajaýyp ýerleri ruhubelentlik hem-de ýatdan çykmajak täsirleri bagyş edýär. Bahar paslynda türkmen tebigaty gaýtalanmajak gözel keşbi bilen tapawutlanýar. Ak mermerli Aşgabadyň täzelenýän binagärlik toplumy tebigatyň täsin keşbi bilen ajaýyp sazlaşygy döredýär. Soňky ýyllarda paýtagtymyzda kaşaň ýaşaýyş toplumlarynyň ençemesi, belent edara binalary we beýleki desgalaryň köp sanlysy peýda boldy.

Paýtagtymyzyň täsin aýratynlyklary bilen tapawutlanýan desgalarynyň ençemesi Ginnesiň rekordlar kitabyna girizildi. Diýarymyzyň baş şäherinde şanly senelere — Türkmenistanyň mukaddes Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygyna hem-de paýtagtymyzyň 140 ýyllygyna gabatlanylyp, dürli maksatly desgalaryň birnäçesi dabaraly ýagdaýda ulanylmaga berildi.

Uzak möhletli geljegi nazara almak bilen, Aşgabady ösdürmek milli Liderimiziň başyny başlan şähergurluşyk syýasatynyň esasy ugurlarynyň biridir. Paýtagtymyzyň häzirki keşbinde binagärlik we inžener-tehniki çözgütler ulgamynda öňdebaryjy ýörelgeler, milli binagärligiň iň gowy däpleri öz beýanyny tapýar. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň “Ak şäherim Aşgabat” atly täze kitaby ýurdumyzyň baş şäheriniň şöhratly taryhyna, şu gününe we gazanýan üstünliklerine, eýeleýän belent sepgitlerine bagyşlanýar.

Aziýanyň merjeni, dünýäniň iň owadan we ýaşamak üçin has amatly şäherleriniň biri hökmünde ykrar edilen türkmen paýtagtynyň ajaýyp keşbi hemmeleri haýran galdyrýar. Aşgabady, sözüň doly manysynda, seýilgähleriň şäheri diýip atlandyrýarlar. Ol haýran galdyrýan ýaşyl baglary hem-de dürli reňkli gülleri, täsin suw çüwdürimleri bilen ýatdan çykmajak täsir galdyrýar. Şeýlelikde, döwlet Baştutanymyzyň başyny başlan paýtagtymyzy hemmetaraplaýyn ösdürmek, şol sanda onda dürli maksatly desgalary gurmak hem-de abadanlaşdyrmak, toplumlaryn düzümli we tutuş şäher giňişligini kemala getirmek baradaky konsepsiýasynyň esasynda ekologiýa ýörelgeleri durýar.

Gözel keşbe giren seýilbaglar we seýilgähler Aşgabadyň bezegi, özboluşly ýüzi bolmak bilen çäklenmän, eýsem, okgunly ösýän uly şäherde kadaly ekologiýa sazlaşygyny gazanmaga hem ýardam edýär. Ýakyn geljekde paýtagtymyzyň demirgazyk böleginde ýene-de bir ajaýyp seýilgäh peýda bolar. Onuň döredilmegine şu ýylyň mart aýynda hormatly Prezidentimiz Milli bahar baýramyna gabatlanylan nobatdaky köpçülikleýin bag ekmek dabarasynda badalga berdi.

Milli Liderimiziň Kararyna laýyklykda, şu ýubileý ýylynda ýurdumyzda saýaly, pürli, miweli baglaryň we üzümiň 30 million düýbi oturdylar. Şonuň 10 million düýbi paýtagtymyzda ekiler.

Özüniň belent derejesine laýyklykda, Watanymyzyň syýasy, işewürlik, medeni, sport we jemgyýetçilik durmuşynyň möhüm merkezi bolan Aşgabat bu gün sebit hem-de dünýä hyzmatdaşlygynyň hem ykrar edilen merkezidir.

Döwlet Baştutanymyzyň baştutanlygynda üstünlikli durmuşa geçirilýän tebigaty goraýyş syýasaty BMG-niň yglan eden Durnukly ösüş maksatlarynyň ileri tutulýan ugurlaryna hem-de dünýäniň ekologiýa ulgamyny goramak baradaky gaýragoýulmasyz wezipelere doly gabat gelýär. Şu möhüm ugurda Türkmenistan ikitaraplaýyn we köptaraplaýyn görnüşde daşary ýurtly hyzmatdaşlar bilen işjeň gatnaşyk saklaýar.

Birleşen Milletler Guramasynyň ýurdumyz tarapyndan tassyklanan Konwensiýalary we beýleki halkara resminamalary, degişli kanunçylygyň yzygiderli kämilleşdirilmegi munuň aýdyň subutnamasydyr. Soňky ýyllarda ýurdumyzyň kanunçylygynyň üsti täze kabul edilen kanunlaryň ençemesi bilen ýetirildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň tassyklan “Howanyň üýtgemegi boýunça Milli strategiýanyň”, “Türkmenistanyň Milli tokaý maksatnamasynyň” hem-de beýleki giň möçberli durmuş-ykdysady maksatnamalaryň çäklerinde ekologiýa we tebigaty goramak, biologik köpdürlüligi, tebigatyň gözelligini saklamak ulgamlarynda ägirt uly işler alnyp barylýar.

Milli Liderimiziň dürli ýokary derejeli forumlarda, şol sanda BMG-niň belent münberinden öňe sürýän oňyn başlangyçlary dünýä bileleşiginiň giň goldawyna mynasyp bolýar. Munuň özi şol başlangyçlaryň derwaýyslygynyň hem-de uly ähmiýete eýediginiň aýdyň subutnamasydyr. Hususan-da, şolaryň hatarynda Merkezi Aziýada howanyň üýtgemegi bilen bagly tehnologiýalar boýunça Aşgabatda sebit merkezini açmak, BMG-niň Suw strategiýasyny, Aral deňzi sebiti üçin Ýörite maksatnamasyny işläp taýýarlamak hem-de Aral meselesini BMG-niň işiniň aýratyn ugruna öwürmek, Hazar deňziniň ekologiýa abadançylygyny aýawly saklamak ýaly teklipleri we beýlekileri görkezmek bolar.

“Ýaşyl” ykdysadyýet Konsepsiýasyndan ugur almak bilen, senagat kärhanalaryny tehniki taýdan döwrebaplaşdyrmak boýunça çäreler durmuşa geçirilýär. Önümçilik düzüminiň täze desgalaryny gurmak, öňden barlarynyň durkuny täzelemek we döwrebaplaşdyrmak işleri ekologiýa howpsuzlygynyň talaplaryna laýyk gelýän öňdebaryjy tehnologiýalarydyr tehniki çözgütleri ulanmak arkaly amala aşyrylýar.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň baştutanlygynda Türkmenistan ekologiýa we suw diplomatiýasynyň kuwwatyndan netijeli peýdalanmak, howanyň üýtgemegine uýgunlaşmak, Aral ýakasynyň ekologiýasyny sagdynlaşdyrmak, Hazar deňziniň täsin ekologiýa ulgamyny aýawly saklamak, onuň tebigy baýlyklaryny rejeli ulanmak ýaly wajyp meseleleri çözmek boýunça netijeli sebit hem-de halkara gatnaşyklary ösdürýär. Şeýlelikde, ýurdumyz ekologiýa we daşky gurşawy goramak ulgamynda ägirt uly tejribä eýe bolmak bilen, ony umumy abadançylygyň bähbidine ulanmaga çalyşýar. Şu günki çäre hem ýurdumyzyň tebigata aýawly garamaga, onuň baýlyklaryny gorap saklamaga hem-de artdyrmaga, halkymyzyň abadan durmuşy üçin ähli şertleriň döredilmegini üpjün etmäge gönükdirilen strategiýa berk ygrarlydygynyň nobatdaky subutnamasydyr. Bu çäre ilaty ekologiýa hem-de bedenterbiýe-sagaldyş hereketine mundan beýläk-de işjeň çekmäge ýardam etmäge gönükdirilendir.

Döwlet Baştutanymyzyň nygtaýşy ýaly, şeýle çäreler esasy maksatdan başga-da, jemgyýetiň tagallalarynyň birleşdirilmegine, adamlaryň sagdyn durmuş, parahatçylyk we ylalaşyklyk, döredijilik hem-de hoşniýetlilik ýörelgeleriniň töwereginde has-da berk jebisleşmegine ýardam edýär.

Hormatly Prezidentimiz welosipedli ýörişi tamamlap, ýurdumyzyň Baş meýdançasyna tarap ugrady. Milli Liderimiz welosipedli ýörişiň bellenen aralygyny ussatlyk bilen geçip, bedenterbiýe hem-de sport bilen yzygiderli meşgullanmagyň adamyň beden taýdan sagdynlygy, ruhy taýdan kämilleşmegi üçin uly ähmiýete eýedigini ýene-de bir gezek aýdyňlyk bilen görkezdi.

* * *

Köpçülikleýin welosipedli ýörişe gatnaşyjylar ýurdumyzyň Baş meýdançasyndan hereketini dowam edip, “Ak şäherim Aşgabat” binasyna tarap ugradylar. Şol ýerde bu günki çärä bagyşlanan, paýtagtymyzyň 140 ýyllygynyň hormatyna guralan dabara geçirildi.

Çykyş edenler türkmenistanlylaryň saglygyny berkitmek, köpçülikleýin bedenterbiýäni we sporty ösdürmek, ýurdumyzda amatly ekologiýa ýagdaýyny döretmek meseleleriniň hormatly Prezidentimiziň döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugrudygyny nygtadylar.

Milli Liderimiziň “Ak şäherim Aşgabat” atly täze kitabynyň şanly sene mynasybetli watandaşlarymyza ajaýyp sowgat bolandygy bellenildi. Bu kitabyň sahypalarynda paýtagtymyzyň geçmişi we şu güni, ony mundan beýläk-de ösdürmegiň ýollary öz beýanyny tapdy.

Soňra dabara sungat ussatlarynyň çykyşlary bilen dowam etdi. Aýdymlarda Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwri, döwlet Baştutanymyzyň baştutanlygynda döwletiň we jemgyýetiň durmuşynyň ähli ulgamlarynda, şol sanda sportda gazanylan üstünlikler, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň Watanymyzy gülledip ösdürmäge hem-de halkymyzyň abadançylygyny üpjün etmäge gönükdirilen parasatly syýasaty, milli senenamamyzyň şanly taryhy seneleri ruhubelentlik bilen wasp edildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň «Ak şäherim, Aşgabat» atly täze kitabynyň neşir edilip, halkymyza gowuşmagy bagtyýar ilimiz üçin ajaýyp toý sowgady boldy, gözel paýtagtymyza bolan buýsanjy has-da artdyrdy.

Täze kitabyň «Giriş», «Aşgabatda ak arzuwlar amala aşýar», «Göwni açygyň — ýoly açyk», «Aşgabat — dünýä binagärliginiň merjeni», «Toýlar toýa ulaşýar», «Sözsoňy» atly bölümlere bölünmegi hem-de paýtagtymyzyň ajaýyp künjekleriniň dürli görnüşli suratlary bilen bezelmegi, çaphana işleriniň ýokary derejede ýerine ýetirilmegi, Aşgabadyň şöhratly taryhyna degişli gymmatly maglumatlaryň ýerleşdirilmegi eseriň ähmiýetini, many-mazmunyny has-da artdyrýar, baýlaşdyrýar. Kitapdaky owadan suratlar paýtagtymyzyň gözel ýerlerine özboluşly syýahata äkidýär.

Gahryman Arkadagymyzyň şähergurluşyk syýasaty bilen paýtagtymyzyň binagärlik keşbi, durmuş we ýaşaýşyň şertleri özara sazlaşýar. Soňky ýyllarda Aşgabadyň binagärlik keşbi dünýä ülňülerine laýyklykda ýokary derejede özgerdi. Şularyň ählisi ýurdumyzyň paýtagtyny ösdürmek babatda döwlet Baştutanymyzyň durmuşa geçirýän beýik işleriniň netijesidir. Mermer paýtagtymyzyň ösdürilmegi tapgyrma-tapgyr, toplumlaýyn görnüşde amala aşyrylýar.

Kitabyň girişinde nusgawy şahyrymyz Magtymguly Pyragydan getirilen:

Eşit, adam, dogan ilden
Gaýry mähriban ýurt bolmaz —

diýen setirler aýratyn ýakymly ýaňlanýar.

Kitapda ählimiziň söýgüli şäherimiziň üýtgeşik gözelligini açyp görkezýän fotosuratlar döredijilik duýgurlygy bilen saýlanyp alnypdyr, olar paýtagtymyzyň taryhyny, şu gününi we geljegini beýan edýär. Beýik Ýüpek ýolunyň ugrunda ýerleşen bu şäheriň taryhy ýüzýyllyklara uzap gidýär. Muňa mysal edip, Aşgabadyň eteginde ýerleşýän, Gadymy Parfiýa döwletiniň paýtagty Nusaý galalaryny görkezmek bolar.

Kitabyň üsti bilen okyjy özboluşly binagärlik desgalarynyň täsinligini, giň şaýollary, iň täze awtobanlary synlamaga mümkinçilik tapýar. Bu ajaýyplyklaryň ählisi soňky ýyllarda hormatly Prezidentimiziň tagallasy bilen guruldy. Aşgabat ýaşaýjylar üçin döredilen oňaýly şertler babatda hem, binalarynyň hili babatda hem nusgalyk şäherdir. Ol medeniýet, bilim, ylym, saglygy goraýyş, sport hem-de halkara hyzmatdaşlygyň özboluşly merkezidir.

Aşgabadyň giň we gözel köçeleri, ajaýyp binalary şähere has-da görk berýär. Bu binalaryň her biriniň çeper we many taýdan milli bezegler bilen tapawutlanmagy Gahryman Arkadagymyzyň ýurdumyzy dünýä derejesinde ösdürmek babatdaky tagallalarynyň aýdyň netijesidir. Biz ata-babalarymyzyň ýol-ýörelgeleriniň, gadymy binagärlik sungatynyň häzirki wagtda mynasyp dowam etdirilýändigine buýsanýarys.

Kitapda Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe paýtagtymyzy ösdürmekde gazanylan üstünlikler hakynda jikme-jik gürrüň berilýär. Bu eseri okap, milli Liderimiziň zehinine, häzirki zamanyň ösen şähergurluşyk ylymlaryndan baş çykaryp, iň täsin taslamalary hem ýokary netijelilik bilen durmuşa geçirmek ussatlygyna haýran galýarsyň. Täze kitap döwlet Baştutanymyzyň Watanymyza, paýtagtymyza, mähriban halkymyza çuňňur söýgüsinden döräpdir. Okyjy bu kitap arkaly häzirki zaman gurluşyk, inženerçilik işleri, hyzmatlar ulgamy babatda täze düşünjeler bilen hem tanyş bolýar.

Türkmenistanyň Garaşsyzlygynyň şanly 30 ýyllygynyň hem-de gözel paýtagtymyzyň esaslandyrylmagynyň 140 ýyllygynyň baýram edilýän günlerinde bize şeýle ajaýyp kitaby peşgeş beren milli Liderimize tüýs ýürekden alkyş aýdýarys. Gahryman Arkadagymyzyň jany sag, ömri uzak, tutumly işleri hemişe rowaç bolsun!

Ismail ORAZOW,

Türkmenistanyň Şekillendiriş sungaty muzeýiniň direktory.

Hormatly Prezidentimiziň belleýşi ýaly, energetika diplomatiýasy Garaşsyz döwletimiziň daşary syýasatynda möhüm orny eýeleýär. Biziň başlangyçlarymyz esasynda Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň energiýa serişdeleriniň halkara bazarlara durnukly we ygtybarly iberilmegini üpjün etmek boýunça Kararnamalary kabul edildi.

Türkmenistan uglewodorod çig malynyň ägirt uly gorlaryna eýe bolmak bilen, senagaty ýokary tehnologiýalar bilen üpjün etmek, ägirt uly möçberlerde maýa goýumlaryny çekmek arkaly ýurdumyzyň ykdysadyýetini depginli ösdürmegi esasy wezipe edip goýýar. Şoňa görä-de, ýurdumyzda ýangyç we energetika serişdelerini tygşytly hem-de netijeli ulanmaga uly üns berilýär. Bu ugurda alnyp barylýan işleri häzirki döwrüň talaplaryna laýyk getirmek boýunça hem zerur çäreler geçirilýär. Şoňa görä-de, bu ulgama innowasiýalary, ýokary tehnologiýalary we öňdebaryjy dünýä tejribesini ornaşdyrmaga aýratyn üns berilýär.

Ýurdumyzyň energetika garaşsyzlygyny üpjün etmek bilen bir wagtda, Türkmenistany daşary ýurtlara elektrik energiýasyny iberýän döwlete öwürdik. Milli energetika ulgamyny ösdürmegiň ýakyn onýyllyklar üçin ileri tutulýan ugurlary kesgitlenildi. Dünýäniň energetika ulgamynda ýurdumyzyň tutýan ornuny berkitmek boýunça anyk çäreler bellenildi. Şonuň bilen birlikde, Garaşsyz döwletimiziň elektrik energetika ulgamyny durnukly ösdürmegi üpjün etmek, munuň üçin ýurdumyzyň aýry-aýry sebitleriniň we çäkleriniň energiýa üpjünçilik ulgamlaryny ösdürmek zerurdyr. Şu maksat bilen, energiýanyň daşky gurşawa zyýansyz, dikeldilýän çeşmeleriniň innowasion tehnologiýalaryny işläp taýýarlamak wajypdyr. «Energiýany tygşytlamagyň 2018 — 2024-nji ýyllar üçin Döwlet Maksatnamasy», «Türkmenistanyň energetika diplomatiýasyny ösdürmegiň 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Maksatnamasy» hem-de «Energiýanyň dikeldilýän çeşmelerini ösdürmek boýunça 2030-njy ýyla çenli Türkmenistanyň Milli strategiýasy» kabul edildi.

Parahatçylygy üpjün ediji merkez hökmünde ählumumy ykrar edilmegine eýe bolan biziň ýurdumyz sebit hem-de halkara ähmiýetli möhüm meseleleri çözmekde uly orny eýeleýär.

Şunuň bilen baglylykda, Türkmenistanyň Birleşen Milletler Guramasynyň we beýleki halkara guramalarynyň çäklerinde öňe süren başlangyçlarydyr teklipleri parahatçylygy hem-de howpsuzlygy üpjün etmek, Durnukly ösüş maksatlaryny iş ýüzünde amala aşyrmak boýunça köptaraplaýyn tagallalary birleşdirmek üçin berk esasa öwrüldi.

Türkmenistan halkara hyzmatdaşlygynyň baý we oňyn tejribesine esaslanyp, ýakyn ýyllarda dünýäniň syýasy giňişliginde öz ornuny berkitmek üçin zerur bolan ähli tagallalary eder hem-de halkara gatnaşyklarynyň ähli ulgamyny pugtalandyrmaga, halkara hyzmatdaşlygyny mundan beýläk-de giňeltmäge we çuňlaşdyrmaga ýardam berer.

Türkmenistanyň daşary syýasat işiniň ileri tutulýan ugurlaryny kesgitlemek, onuň syýasy-hukuk esaslaryny mundan beýläk-de kämilleşdirmek, halkara syýasaty ulgamynda döwletiň öňünde durýan wezipeleriň netijeli ýerine ýetirilmegini üpjün etmek maksady bilen, Türkmenistanyň Prezidentiniň 2017-nji ýylyň 18-nji fewralynda çykaran Karary bilen tassyklanan «Bitarap Türkmenistanyň daşary syýasat ugrunyň 2017 — 2023-nji ýyllar üçin Konsepsiýasyna» laýyklykda, energetika ulgamynda hyzmatdaşlyk etmek XXI asyrda dünýäniň durnukly we depginli ösmeginiň esasy şerti bolup durýar. Onuň täze ýörelgeleri ählumumy energetika giňişliginiň häzirki zaman gurluşyny emele getirmek üçin esasy şert bolup durýar, energiýa serişdelerini dünýä bazaryna ibermegiň howpsuzlygyny we durnuklylygyny bolsa, köp babatda uzak möhletleýin geljekde dünýä ösüşiniň umumy ýagdaýy kesgitlär.

Şunuň bilen baglylykda, köptaraplaýyn energetiki gatnaşyklary dünýä ösüşiniň hereketlendiriji güýjüne öwürmäge niýetlenen özara hyzmatdaşlygyň düýbünden täze nusgasyny işläp taýýarlamak häzirki döwürde ählumumy gün tertibiniň öňünde durýan möhüm meseleleriň biridir.

Şu meselede energiýa serişdelerini öndürmek, eltmek we ahyrda sarp etmek ulgamyny öz içine alýan hemmetaraplaýyn we bölünmeýän energiýa howpsuzlygyny üpjün etmek ileri tutulýan wezipe bolup çykyş edýär. Hut şeýle toplumlaýyn çemeleşme Türkmenistanyň energetika syýasatynyň esasyny düzýär, onuň bu ugurdaky teklipleriniň we iş ýüzündäki hereketleriniň mazmunyny hem-de ugruny kesgitleýär.

Türkmenistanyň energiýa akymlarynyň ygtybarlylygy we durnuklylygy barada öňe süren başlangyçlary dünýä bileleşigi tarapyndan giň goldaw tapdy. Türkmenistanyň başlangyjy bilen Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň 2008-nji we 2013-nji ýyllarda Kararnamalary biragyzdan kabul etmegi munuň aýdyň şaýady boldy, onlarça döwletler olaryň awtordaşy bolup çykyş etdiler.

Şu resminamalaryň esasy ýörelgelerini we düzgünlerini iş ýüzünde durmuşa geçirmekde Türkmenistan ähli gyzyklanma bildirýän taraplar bilen örän ysnyşykly hyzmatdaşlyk etmäge taýýardyr.

Ýakyn wagtda durnukly energetikanyň hukuk, institusional we maglumat esaslaryny öz içine alýan täze halkara usulyny döretmek pikirini öňe sürmek boýunça işler güýçlendiriler. Şu maksat bilen, Türkmenistan özüniň Energetika Hartiýasynyň Konferensiýasyna 2017-nji ýylda Başlyklyk etmeginiň çäklerinde, şeýle hem soňky ýyllarda ählumumy energetikada hyzmatdaşlyk etmegiň açyk, adalatly we aýdyň ýörelgeleriniň ykrar edilmegine ýardam berer.

Türkmenistan BMG-niň ählumumy energetika giňişliginde işleri alyp barmagyň umumy ýörelgelerini berjaý etmäge niýetlenen häzirki zaman halkara-hukuk guralyny işläp taýýarlamak boýunça halkara bilermenler toparynyň işine işjeň ýardam bermegini dowam eder.

Ýeňişli menzillerde öňe alyp barýan hormatly Prezidentimiziň jany sag, ömri uzak bolup, alyp barýan il-ýurt bähbitli işleri hemişe üstünliklere we rowaçlyklara beslensin!

Baýram GURTMYRADOW,

Türkmenistanyň Kärdeşler arkalaşyklarynyň Milli merkeziniň maglumat, seljeriş we halkara gatnaşyklary bölüminiň hukuk maslahatçysy.

Ata-babalarymyzyň köpasyrlyk arzuwyny wysala ýetirip, mukaddes Garaşsyzlygymyzy gazananymyzdan soň, Türkmen döwleti ösüşiň milli ýoly bilen öňe sary ynamly gadam urup ugrady. Agzybirligi, asudalygy, jebisligi täze döredilen dünýewi, demokratik döwletiň berklik binýady hökmünde kabul eden halkymyz tiz mahaldan «Ozal akan ýerden akarmyş aryk» diýen nakylyň müň keren mamladygyny, ýagny geçmişde köpsanly beýik döwletleri guran halkymyzyň ýene-de öz döwletini dünýä nusgalyk derejä ýetirip biljekdigini Ýer ýüzüne mälim etdi.

Milli Liderimiziň ählihalk saýlawlary esasynda Türkmenistanyň Prezidenti wezipesine girişmegi bilen döwletimiz asudalykda, agzybirlikde köpugurly ykdysadyýetini barha berkidýän, bedew bady bilen ösýän, geljegi has röwşen ýurt hökmünde bütin dünýäniň ykraryny gazandy. Elbetde, Garaşsyz döwletimizde ynsan eli bilen döredilip, dünýäni haýrana goýýan beýik işler Ginnesiň Bütindünýä rekordlar kitabynyň redaksiýasynyň işgärlerini-de biparh goýmady. Olar soňky ýyllarda häli-şindi gudratlar mekany Türkmenistana gatnamaly boldular. Çünki Gahryman Arkadagymyzyň baştutanlygynda bina edilýän her bir desga, geçirilýän täsin waka ginnesçilere gol bulady. Bu günki gün tutuş ýurdumyz boýunça alanyňda-da, döwletimiziň göwher gaşy, ýurdumyzyň ýüregi Aşgabat şäheri boýunça aýratynlykda alanyňda-da Ginnesiň Bütindünýä rekordlar kitabyna girizilen täsinliklerimiz onlarça. Şoňa görä, mukaddes Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllygy mynasybetli bu meşhur kitapdan orun alan zatlar hakyndaky söhbedimizi tutuş ýurdumyza dahylly wakalar bilen başlasak göwnemakul bolar.

Şeýlelikde, ilki bilen, 2003-nji ýylda dünýäde iň uly we elde dokalan haly hökmünde «Altyn asyr» atly äpet türkmen halysynyň Ginnesiň Bütindünýä rekordlar kitabyna girizilendigini ýatlamak isleýäris. Bäherden çeper haly önümler fabriginde dokalan bu halynyň umumy meýdany 301 inedördül metr bolup, onuň 14x20 metrlik ölçegleri bardyr. Halynyň her bir inedördül metrinde 304 müňe çenli çitim ýerleşdirilipdir. Onuň agramy 1,5 tonna barabardyr. Haly Türkmenistanyň Garaşsyzlygynyň 10 ýyllygy mynasybetli 40 halyçynyň gatnaşmagynda sekiz aýyň dowamynda dokaldy. Halyda umumy 120 million çitim bar.

Şu ýerde türkmen milli halyçylyk sungatynyň halkara derejesinde ykrar edilendigini hem bellemek gerek. Ýagny, 2019-njy ýylyň 12-nji dekabrynda Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplygynyň şanly 24 ýyllyk baýramynyň bellenilýän gününde Kolumbiýa Respublikasynyň paýtagty Bogota şäherinde BMG-niň Bilim, ylym we medeniýet boýunça guramasynyň (ÝUNESKO) Maddy däl medeni mirasy gorap saklamak baradaky hökümetara komitetiniň 14-nji mejlisinde döwletimiziň hödürlemegi boýunça türkmen milli halyçylyk sungaty ÝUNESKO-nyň Adamzadyň maddy däl medeni mirasynyň sanawyna girizildi.

TÜRKSOÝ halkara guramasy tarapyndan Mary şäheriniň «Türki dünýäsiniň medeni paýtagty» diýlip yglan edilen 2015-nji ýylyň noýabrynda bu ýerdäki «Ak öý» binasynda 4166 adamyň bilelikde aýtmagynda milli Liderimiziň «Öňe, diňe öňe, jan Watanym Türkmenistan!» atly aýdymy ýerine ýetirildi. Bu ýaňlanan aýdym ony ýerine ýetirenleriň sanynyň köplügi boýunça Ginnesiň Bütindünýä rekordlar kitabynda dünýä rekordy hökmünde bellige alyndy.

Türkmenistanyň Prezidentiniň Ahalteke atçylyk toplumyna degişli Akhan atly bedew 2016-njy ýylda çarpaýa galyp ýöremekde Ginnesiň Bütindünýä rekordlar kitabyna adyny ýazdyrmagy başardy.

Şondan köp wagt geçmänkä, ýagny 2018-nji ýylda Akhan iki aýagynyň üstünde çarpaýa galyp, 10 metr aralygy bary-ýogy 4,19 sekuntda geçmegi başardy hem-de Ginnesiň Bütindünýä rekordlar kitabyna ikinji sapar girizildi. Munuň özi hormatly

Prezidentimiziň ahalteke bedewleriniň bütindünýä şöhratyny has-da belende götermek üçin edýän yhlasynyň, köp asyrlaryň dowamynda türkmen seýisleri we atşynaslary tarapyndan döredilen ajaýyp aýratynlyklarynyň nobatdaky subutnamasy boldy.

2018-nji ýylyň 2-nji maýynda Türkmenbaşydaky Halkara deňiz portunyň açylyş dabaralaryna bagyşlanan forumyň dowamynda Ginnesiň Bütindünýä rekordlar kitabynyň wekili iki sany degişli Sertifikaty milli Liderimize gowşurdy. Bularyň birinjisi deňiz derejesinden aşakda ýerleşen (umumy meýdany 1 million 358 müň 484 inedördül metr) iň uly deňiz portunyň gurulmagydyr. Ikinjisi bolsa, deňiz derejesinden aşakda ýerleşýän iň uly emeli ada bolup, ol göçüp-gonýan guşlar üçin örän ähmiýetli we möhüm taslama bolup durýar.

2018-nji ýylyň 1-nji iýunynda «Aşgabat» köpugurly stadionynda welosport boýunça okuw sapagyny geçirmekde dünýäniň täze rekordy goýuldy. Şonda welosiped sürmek boýunça okuw sapagyna 3246 adam gatnaşdy. Häzirki güne çenli bu sanaw welosport boýunça türgenleşik sapaklaryna gatnaşanlaryň iň köp sanlysydyr. Bu maglumat «Guinness World Records» kompaniýasy tarapyndan resmi taýdan hasaba alyndy we degişli Güwänama bilen tassyklanyldy.

2018-nji ýylyň 28-nji iýunynda Türkmenistanda tebigy gazdan benzin öndürýän zawod işläp başlady. Sebitde we tutuş dünýäde deňi-taýy bolmadyk bu zawod birnäçe halkara Güwänamalaryna mynasyp boldy. Hususan-da, Ginnesiň Bütindünýä rekordlar kitabynyň wekiliniň «Dünýäde gazdan benzin öndürýän ilkinji zawod» diýen Güwänamany gowşurmagy aýratyn buýsançlydyr.

2019-njy ýylyň 1-nji iýunynda Aşgabadyň Olimpiýa şäherçesinde iň dowamly, bir nyzamly welosipedli ýöriş geçirilip, dünýä rekordy täzelendi. Giň möçberli welosiped çäresine gatnaşyjylar biri-biri bilen kesgitli aralykda bir hatara düzüldiler we Olimpiýa şäherçesiniň daşyndan öwrüm edip, 3300 metr aralygy geçdiler. Şeýlelikde, 2019 welosipedçiniň gatnaşmagynda geçirilen bu ýöriş «Iň dowamly bir nyzamly welosipedli ýöriş» hökmünde Ginnesiň Bütindünýä rekordlar kitabyna girizildi.

Ýeri gelende aýtsak, 2020-nji ýylyň aprel aýynda Bütindünýä saglyk güni mynasybetli paýtagtymyzda hem-de welaýatlarda köpçülikleýin welosipedli ýörişler geçirildi. Şeýle ýöriş Aşgabatda 3,5 müň adamyň gatnaşmagynda geçdi. Ýörişe gatnaşyjylar Saglyk ýolunyň başlanýan ýerinden badalga alyp, Arçabil we Bitarap Türkmenistan şaýollarynyň ugry bilen şäheriň merkezindäki Döwlet münberine çenli aralygy geçdiler. Ýoluň uzaklygy 15 kilometre barabar boldy. Umuman, Türkmenistan boýunça, guramaçylaryň hasaplamalaryna görä, köpçülikleýin welosipedli ýörişlere 7 müň adam gatnaşdy.

Elbetde, dünýäni haýrana goýýan täsinlikleri özünde jemleýän bu kitabyň sahypalaryndan Garaşsyzlyk ýyllarynda ýurdumyzyň ýüregi Aşgabat şäheri-de, paýtagtymyzyň görküne görk goşýan birnäçe binalar-da mynasyp orun tapdylar. Göreňde gözüňi egleýän ol binalar aýratyn söhbede mynasyp.

Türkmenistan Watanymyzda gazanylýan üstünlikleriň we ýeňişleriň gözbaşynda durýan Gahryman Arkadagymyzyň jany sag, ömri uzak bolup, il-ýurt bähbitli, döwlet ähmiýetli tutumlary mundan beýläk-de rowaçlyklara beslensin!

Aşyrgeldi JUMAÝEW,

Magtymguly adyndaky TDU-nyň raýat hukugy kafedrasynyň dosenti, hukuk ylymlarynyň kandidaty.