Berkarar döwletiň bagtyýarlyk döwründe ýurdumyzyň ykdysadyýeti beýleki ulgamlar bilen bir hatarda ösüşiň aýdyň ýollarynda belent sepgitleri nazarlaýar. Hormatly Prezidentimiziň tagallasy bilen, bagtyýar halkymyzyň hal-ýagdaýynyň ýokary derejede bolmagy ýurdumyzyň ykdysady kuwwatynyň barha ýokary depginde ösýändiginiň anyk subutnamasydyr.

Sanly we häzirki zamanyň ösen aragatnaşyk tehnologiýalary adamzadyň gündelik durmuşyna çalt depgin bilen aralaşýar. Bu tehnologiýalar dürli ulgamlaryň, pudaklaryň özara baglanyşygyny üpjün edip, bir maksada gönükdirýär. Ýurduň ykdysadyýetine sanly ulgamy ornaşdyrmak döwrüň derwaýys wezipeleriniň biridir. Sanly ulgamyň ornaşdyrylmagy bilen bazar gatnaşyklaryna geçilýän döwründe milli ykdysadyýetiň bäsdeşlige ukyplylygy, zähmet öndürijiliginiň derejesi ýokarlanýar.

Ösüşlere, belent tutumly işleri rowaçlyklara beslenýän Garaşsyz Watanymyzda sanly tehnologiýalaryň ykdysadyýete we durmuş ulgamyna ornaşdyrylmagy döwlet syýasatynyň esasy ugry hökmünde kesgitlenilýär. «Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasynyň» kabul edilmegi milli ykdysadyýetimizi ösdürmek ugrunda ägirt uly işleriň durmuşa geçirilýändiginiň subutnamasydyr. Ykdysady we durmuş ulgamlaryna sanly ulgamyň ornaşdyrylmagy ýurdumyzyň abadançylygyny we halkymyzyň bagtyýar durmuşyny üpjün etmekde möhüm bolup durýar. Ýurtda amala aşyrylýan sanly özgertmeler ilkinji nobatda pudaklar boýunça döwlet dolandyrylyşyna öz täsirini ýetirýär. Sanly tehnologiýalar raýatlar üçin durmuş ýeňillikleriniň, döwlet üçin ygtybarly ösüşiň kepilidir. Resminamalar dolanyşygynyň netijeliliginiň ýokarlanmagy, dolandyryş bilen bagly çykdajylaryň azalmagy we pudagara maglumat alyş-çalşygynyň ösdürilmegi sanly ulgamyň döredýän çäksiz mümkinçilikleridir. Sanly ulgam arkaly raýatlara durmuş hyzmatlarynyň hödürlenilmegi ilatyň abadan durmuş derejesine oňyn täsir edýär. Sanly ulgamyň ähmiýeti «döwlet-raýat» gatnaşyklaryny pugtalandyrmakda, durmuş hyzmatlarynyň elýeterliligini üpjün etmekde we olaryň çalt iş ýüzüne geçirilýändiginde ýüze çykýar.

Ýurdumyzda amala aşyrylýan ykdysady özgertmeler halkyň bagtyýar durmuşyny üpjün etmäge gönükdirilýär. Şeýle bagtyýar zamany, abadan, parahat Diýary halkyna peşgeş beren hormatly Prezidentimiziň jany sag, belent başy aman bolsun!

Jumamyrat JUMAÝEW,

welaýat gümrükhanasynyň Daşoguz demirýollary gümrük nokadynyň gözegçisi, maýor.

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň parasatly baştutanlygynda ýurdumyzda ylmyň dürli ugurlaryny döwrebap ösdürmek üçin ähli şertler döredilýär. Hukuk ylymlary hem ylmyň özboluşly, wajyp ugry hökmünde yzygiderli ösüşlere beslenýär. Ýurdumyzda beýleki ulgamlarda bolşy ýaly, hukuk goraýjy edaralarda hem innowasion tehnologiýalar giňden ornaşdyrylýar.

Innowasiýalar, ylym-bilim ulgamlaryndaky kämilleşmeleriň özenini düzýär. Döwlet Baştutanymyzyň Kararlary bilen «Türkmenistanda ylmy barlaglaryň we innowasiýa tehnologiýalarynyň netijeliligini ýokarlandyrmagyň 2017 — 2021-nji ýyllar üçin Döwlet Maksatnamasynyň», «Türkmenistanda sanly bilim ulgamyny ösdürmegiň Konsepsiýasynyň», «Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasynyň» tassyklanmagy ähli ulgamlaryň ylma esaslanyp, innowasion çemeleşmelerden ugur alnyp ösdürilmegine mümkinçilikleri has-da artdyrdy. Innowasion ösüş kazyýet işlerini alyp barmakda hem giň gerime eýe bolýar.

Häzirki wagtda jenaýatçylyga, hususan-da, transmilli jenaýatçylyga garşy täze usullary ulanmak, şeýle hem ylmyň we ýokary tehnologiýalaryň iň täze gazananlaryndan peýdalanmak ähmiýetlidir. Bu mesele adamyň we raýatyň hukuklarynyň, azatlyklarynyň goragyny üpjün etmäge niýetlenen kadalaşdyryjy hukuk namalarynda öz beýanyny tapýar. Jenaýat kazyýet ulgamynda innowasiýa tehnologiýalardan peýdalanmak işinde, ilkinji nobatda, bu ugurda ulanylýan adalgalaryň kesgitlenmegi möhümdir. Munuň özi bu meseläniň düýp manysyna we mazmunyna düşünmäge, jenaýat iş ýöredişiniň ähli tapgyrlarynda ulanylýan tehniki işläp taýýarlamalaryň köp görnüşliliginden baş çykarmaga, olaryň arasyndan has netijelisini saýlap almaga, şeýle hem olaryň ornuny kesgitlemäge ýardam berýär.

Innowasiýa işiniň hukuk, ykdysady we guramaçylyk esaslaryny kesgitleýän, 2014-nji ýylyň 16-njy awgustynda kabul edilen «Innowasiýa işi hakynda» Türkmenistanyň Kanunyna laýyklykda, innowasiýa raýat dolanyşygyna girizilen innowasiýa önümidir. Innowasiýalaryň dört görnüşini tapawutlandyrýarlar, ýagny önüm, proses, marketing we guramaçylyk.

Öň jenaýat kazyýet ulgamynda suratlar, soňra ses ýazgylary ulanylýardy, häzirki wagtda sifrli ses we wideo ýazgylarynyň usuly ulanylýar. Ylmy edebiýatlara we kanunçylyga laýyklykda, häzirki zaman tehniki serişdeler poligraflar, wideoaragatnaşyk ulgamy, ses boýunça stres-detektorlary, wideo teswirlemeleri giňden ulanylýar. Bularyň içinde wideoaragatnaşyk ulgamy durmuşymyzyň dürli ugurlarynda, döwlet dolandyryş ulgamynda, ýokary okuw mekdeplerinde, lukmançylykda we beýleki ugurlarda giňden ulanylýar. Jenaýat iş ýöredişiniň ähli tapgyrlaryna öňdebaryjy tehnologiýalary ornaşdyrmak we olary ulanmak üçin jenaýat iş ýörediş hukugynyň kadalary amala aşyrylmalydyr, şunuň ýaly tehnologiýalary ulanmagyň maksatlary jenaýat kazyýet ulgamynyň wezipelerine hem-de ýörelgelerine laýyk gelmelidir.

Tehniki serişdeleriň peýdalanylmagyndan alnan subutnamalaryň, olaryň diňe bir bilermenler we hünärmenler tarapyndan däl-de, eýsem, kazyýetde jenaýat işiniň barşynda iş ýöredişiň beýleki gatnaşyjylary tarapyndan hem baha berilmegi üçin makul görnüşde bolmagyny göz öňünde tutmak hökmandyr. Kazyýet seljerişiniň barşynda täze tehnologiýalary peýdalanmak jenaýat iş ýörediş kadalarynyň berjaý edilmegini ep-esli ýeňilleşdirýär.

Türkmenistanda jenaýat iş ýörediş kanunçylygynyň ösüşinde we ýerine ýetirilişinde innowasion tehnologiýalaryň ähmiýeti örän uludyr.

Goý, ýurdumyzda hukuk ulgamyny dünýä derejesinde ösdürýän, milli kanunçylygymyzy kämilleşdirýän hormatly Arkadagymyzyň jany sag, ömri uzak bolsun!

Myrat HALMYRADOW,

Türkmenistanyň Ýokary kazyýetiniň Kazyýet ýerine ýetirijileriniň işini guramak we gözegçilik etmek boýunça müdirliginiň müdiri.

Aşgabat, 27-nji iýul (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Saud Arabystany Patyşalygynyň wezipä täze bellenen Türkmenistandaky Adatdan daşary we Doly ygtyýarly ilçisi Said Osman Ahmed Suweýdi kabul etdi. Ol milli Liderimize ynanç hatyny gowşurdy.

Diplomat wagt tapyp kabul edendigi üçin tüýs ýürekden hoşallyk bildirip, döwlet Baştutanymyza Iki Mukaddesligiň Hyzmatkäri Patyşa Salman Ben Abdelaziz Al Saudyň hem-de Mirasdüşer Şazada Muhammed ben Salman Al Saudyň mähirli salamyny hem-de Türkmenistanyň halkyna parahatçylyk we abadançylyk baradaky arzuwlaryny ýetirdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow dostlukly ýurduň doly ygtyýarly wekilini jogapkärli wezipä bellenilmegi bilen gutlap, Saud Arabystanynyň ýokary derejeli ýolbaşçylaryna hem-de halkyna iň gowy arzuwlaryny beýan etdi we taraplaryň ähli ulgamlarda netijeli hyzmatdaşlygy ösdürmäge çalyşýandygyna esaslanýan dostlukly döwletara gatnaşyklaryň ýokary derejesini kanagatlanma bilen belledi.

Netijeli ýagdaýda geçen duşuşygyň barşynda türkmen-saud hyzmatdaşlygynyň birnäçe ugurlary boýunça pikir alşyldy. Ikitaraplaýyn we köptaraplaýyn esasda, ilkinji nobatda bolsa, iri halkara guramalaryň hem-de sebit düzümleriniň çäklerinde ýola goýlan netijeli gatnaşyklar şol hyzmatdaşlygyň pugtalandyrylmagyna ýardam eder.

Diplomat, tutuş dünýäde bolşy ýaly, Saud Arabystanynda hem Bitarap Türkmenistanyň parahatçylyk söýüjilikli daşary syýasatyny hem-de ýurdumyzyň häzirki döwrüň wajyp meselelerini çözmäge oňyn çemeleşmelerini goldaýandyklaryny nygtady. Şol syýasat bolsa tutuş Merkezi Aziýada geosyýasy deňagramlylygyň, parahatçylygyň we durnuklylygyň möhüm şerti bolup durýar. Milli Liderimiziň 2021-nji ýyly «Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly» diýip yglan etmek barada öňe süren möhüm başlangyjy munuň aýdyň subutnamasydyr. Bu başlangyç dünýä bileleşigi tarapyndan goldanyldy hem-de BMG-niň Baş Assambleýasynyň ýörite Kararnamasy bilen berkidildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Türkmenistanyň oňyn başlangyçlarynyň hemmetaraplaýyn goldanylýandygy üçin minnetdarlyk bildirip, BMG-niň çäklerinde hyzmatdaşlygyň sebitde we dünýäde durnukly ösüşi üpjün etmek maksady bilen, ýurdumyza özüniň Bitaraplyk derejesini amala aşyrmaga mümkinçilik berýändigini nygtady.

Döwlet Baştutanymyz we ilçi taraplaryň däp bolan hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de ösdürmäge we täze many-mazmun bilen baýlaşdyrmaga meýillidigini tassyklap, syýasy-diplomatik hem-de söwda-ykdysady gatnaşyklaryň geljekde-de işjeňleşdiriljekdigine ynam bildirdiler. Munuň özi bolsa iki ýurduň we dostlukly halklaryň bähbitlerine doly laýyk gelýär.

Ileri tutulýan ugurlarda özara gatnaşyklaryň geljegi barada içgin pikir alyşmalaryň barşynda hormatly Prezidentimiziň 2016-njy ýylyň maýynda Saud Arabystany Patyşalygyna bolan resmi saparynyň çäklerinde gazanylan möhüm ylalaşyklaryň ähmiýeti aýratyn nygtaldy.

Diplomat Saud Arabystanynyň işewür toparlarynyň ysnyşykly işjeň gatnaşyklary ýola goýmaga uly gyzyklanma bildirýändiklerini nygtady.

Söwda-ykdysady hyzmatdaşlyk boýunça Hökümetara türkmen-saud toparynyň işi hem öňde goýlan belent maksatlara ýetmäge gönükdirilendir.

Ýangyç-energetika toplumy, söwda-ykdysady, ulag-kommunikasiýa ulgamlary we beýleki ugurlaryň birnäçesi geljegi uly hyzmatdaşlygyň möhüm ugurlarynyň hatarynda görkezildi.

Şeýle hem türkmen-saud gatnaşyklarynyň möhüm ugry hökmünde medeni-ynsanperwer gatnaşyklary pugtalandyrmagyň örän wajypdygy bellenildi. Munuň özi ruhy däpleriniň hem-de taryhyň dowamynda emele gelen aragatnaşyklaryň umumylygy bilen birleşen iki doganlyk halkyň arasyndaky dostluk gatnaşyklarynyň pugtalandyrylmagyna ýardam edýär.

Pursatdan peýdalanyp, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Saud Arabystanynyň Patyşasyna hem-de Mirasdüşer Şazadasyna özleri üçin islendik amatly wagtda Türkmenistana sapar bilen gelmek baradaky çakylygyny aýtdy. Taraplaryň ylalaşmagy boýunça saparyň möhletleri diplomatik ýollar arkaly ylalaşylar.

Duşuşygyň ahyrynda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow we diplomat birek-birege iň gowy arzuwlary beýan edip, taraplaryň gyzyklanmasynyň hem-de iki ýurduň doganlyk halklarynyň hoşmeýilli erk-isleginiň türkmen-saud gatnaşyklaryny täze, özara bähbitlere laýyk gelýän derejä çykarmaga ýardam etjekdigine ynam bildirdiler.

Hormatly Prezidentimiziň 9-njy iýulda şu ýylyň 6 aýyň jemine bagyşlap geçiren Ministrler Kabinetiniň giňişleýin mejlisinde sanly ykdysadyýete geçmegi çaltlandyrmak, elektron resminama dolanyşygyny ähli edara-kärhanalarda ornaşdyrmak, elektron senagaty we hususy telekeçiligi ösdürmek, olaryň kanunçylyk binýadyny has-da berkitmek maksady bilen alnyp barylýan işleriň güýçlendirilmelidigini aýratyn nygtady. Şeýle-de milli Liderimiz ýurdumyzda elektron senagaty döretmek işiniň başlanandygyny, bu ugurda geljekki wezipeleri üstünlikli çözmek üçin işgärleri taýýarlamagyň ulgamyny döretmegi degişli ýolbaşçylara tabşyrdy.

Mälim bolşy ýaly, häzirki döwürde bu ugurda durmuşa geçirilýän maksatnamalaýyn işlere möhüm ähmiýet berilýär.

Aslynda, senagat tebigy baýlyklary, oba hojalyk önümlerini, çig maly gaýtadan işläp, taýyn haryda öwürýän halk hojalygynyň möhüm pudagydyr. Islendik önümçilik pudagynyň ýöriteleşmegi we ösmegi üçin kämil tehnikalardyr enjamlar zerurdyr.

Elektron senagatlaşma diýmek ylmy-tehniki öwrülişigiň netijesinde ýurduň senagat kuwwatynyň ornuny tutýan täze innowasion görnüşleriň işlenip taýýarlanylmagy we onuň önümleriniň hiliniň hem-de häzirki zaman tehnologiýa önümçiliginiň ýokary derejeli döredilmegi diýmekdir. Bu pudak dünýä ykdysatçylary tarapyndan käbir edebiýat çeşmelerinde «Çylşyrymly tehnikalaryň önümçiligi» diýlip hem atlandyrylýar.

Häzirki döwürde senagatlaşmak strategiýasyndan ugur alnyp durmuşa geçirilýän işleriň hatarynda elektron resminama dolanyşygyny, döwrebap elektron enjamlaryň we robotlaryň önümçiligini görkezmek bolar. Gündelik durmuşda ulanýan elektron enjamlarymyzy öz ýurdumyzda öndürmegimiz milli ykdysadyýetiň bäsdeşlige ukyplylygyny ýokarlandyrýar. Çünki halkara bazarlarda elektron enjamlaryň eksportynda bäsdeşlige ukyply önümleriň öndürilmegine esasy görkeziji hökmünde garalýandygy mälimdir. Şeýlelikde, ösüşiň ileri tutulýan ugurlarynyň biri bolan elektron senagat ylmy çemeleşmeleri talap edýän we tehnologik taýdan çylşyrymly pudak hasaplanýar.

Elektron senagat diňe bir önümçilige zerur bolan tehnikany däl, eýsem, maşyngurluşygy hem öz içine alýar. Ykdysatçylaryň aýtmaklaryna görä, elektron senagatyň düzümine aragatnaşyk, senagat, awtomobil we lukmançylyk tehnikalary, kompýuterler, ilatyň sarp edýän elektron enjamlary, harby tehnikalar we başga-da birnäçe önümçilik tehnikalary degişlidir. Bu ulgamlarda bäsdeşligiň ýokary derejesi elektron önümleriň hiliniň has-da ýokary bolmagyny we döwrebaplygyny talap edýär.

Gürrüňi edilýän senagat häzirki zaman maşyngurluşygynda iň ýokary ylmy pudak bolup, ösen ýurtlarda umumy senagatyň üçden iki bölegini eýeleýär. Bu pudagyň halkara ykdysady ösüşe öz mynasyp goşandyny goşýan ýurtlaryň jemi içerki önümindäki paýy ýokarydyr. Bu bolsa ykdysadyýetde döreýän işsizlik, önümçiligiň yza galmagy ýaly meseleleriň aradan aýrylmagyna şert döredýär.

Häzirki wagtda türkmen işewürleri tarapyndan hem ykjam el telefonlary, kompýuterler, sowadyjylaryň dürli görnüşleri we telewizorlar öndürilip, ilata hödürlenýär, şeýle-de dünýä bazaryna çykarylýar. Bilşimiz ýaly, «Aýdyň gijeler» hojalyk jemgyýeti tarapyndan öndürilýän elektron enjamlara isleg barha artýar. Şeýle tutumly işler maksatnamalaýyn amal edilýär. «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynda» elektron senagaty ösdürmek boýunça birnäçe wezipeler göz öňünde tutulan. Şunda esasy wezipelerden ugur alnyp, ýurdumyzda ýakyn geljekde bu ugurda dürli göwrümli kärhanalaryň döredilmegi maksat edinilýär.

Elbetde, senagatyň bu görnüşiniň milli ykdysadyýetimize giňden ornaşdyrylmagy geljekde ýurdumyzyň durmuşynda uly ähmiýete eýe bolar. Netijede, ykdysadyýetiň senagat pudagynyň has-da pugtalanmagyna, önümçiligiň giňelmegine we täze, döwrebap önümçilikleriň ýüze çykmagyna oňyn täsirini ýetirer.

Jumageldi SALAMOW.

«Türkmenistan».

Tokio, 27-nji iýul (TDH). Şu gün Ýaponiýadan şatlykly habar gelip gowuşdy — XXXII tomusky Olimpiýa oýunlarynyň medalyny taryhda ilkinji gezek Türkmenistana Polina Gurýewa getirdi. Ol agyr atletika boýunça ýaryşlarda çykyş edip, 59 kilograma çenli agram derejesinde kümüş medala mynasyp boldy. Bu agram derejesinde dünýäniň 14 ýurdunyň wekilleri bäsleşdiler.

Milli ýygyndy toparyň bu iri ýaryşlara gatnaşmagy biziň türgenlerimiziň ýeňiş gazanyp, ata Watanymyzyň ýaşyl Tugunyň belende galdyryljakdygyna bolan ynamy has-da berkidýär. Ine-de, ilkinji üstünlik! Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň atalyk aladasyndan ruhlanan türgenler dünýä derejesindäki üstünlikler bilen ýurdumyzyň sport abraýyny artdyrmaga çalyşýarlar.

Milli Liderimiziň Buýrugyna laýyklykda, XXXII tomusky Olimpiýa oýunlarynyň açylyş dabarasyna gatnaşmak üçin Ýaponiýanyň paýtagty Tokio şäherine Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, Türkmenistanyň at gazanan tälimçisi S.Berdimuhamedowyň ýolbaşçylygyndaky wekiliýetiň iberilendigini bellemek gerek.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň XXXII tomusky Olimpiýa oýunlarynda Türkmenistana wekilçilik etjek sport wekiliýetiniň agzalaryna iberen Ýüzlenmesinde bellenilişi ýaly, sport gujur-gaýratyň, gözelligiň we sagdynlygyň gözbaşydyr. Türgenlerimiziň halkara derejede geçirilýän sport ýaryşlarynda gazanýan ajaýyp üstünlikleri jemgyýetimizde eziz Watanymyza bolan söýgini terbiýeleýär, halkymyzyň agzybirligini hem-de jebisligini has-da pugtalandyrýar.

Milli Liderimiziň Ýüzlenmesinde mähriban türgenlerimiziň Olimpiýa oýunlarynda ajaýyp ýeňişleri gazanyp, mukaddes Garaşsyzlygymyzyň 30 ýyllyk şanly baýramyna toý sowgatlary bilen geljekdiklerine, eziz Watanymyz — Garaşsyz, hemişelik Bitarap Türkmenistanyň halkara derejesindäki abraýyny has-da belende göterjekdiklerine uly ynam bildirilýär.

Türkmenistana ilkinji Olimpiýa medalyny getiren türgen gyzyň üstünlikleri barada ýatlasak, 2017-nji ýylyň maýynda Azerbaýjanyň paýtagty Baku şäherinde geçirilen Yslam Raýdaşlyk oýunlarynda gazanylan altyn medal, 2018-nji ýylyň martynda Özbegistanyň Daşkent şäherinde ýaşlaryň arasynda geçirilen Aziýa çempionatynda gazanylan bürünç medal barada aýtmak gerek. P.Gurýewa ýene-de iki sany uly ýaryşda — 2019-njy ýylyň aprelinde Fiji Respublikasynda geçirilen ýaşlaryň arasyndaky dünýä çempionatynda hem-de 2021-nji ýylyň aprelinde Özbegistanyň Daşkent şäherinde geçirilen Aziýa çempionatynda dördünji orny eýelemegi başardy.

Şu gün bolsa ol ilkinji ýaryşdan — ştangany silkip götermek boýunça bäsleşikden soň, 96 kilogram gazanan netijesi boýunça fransiýaly Dora Çakunte bilen ikinji-üçünji orunlary paýlaşdy. Türkmenistanyň ýokary sport ussatlygy mekdebiniň 21 ýaşly türgeni üç synanyşygyň hemmesini şowly tamamlap, 116 kilogram, 119 kilogram we 121 kilogram agram derejelerindäki ştangalary götermegi hem-de tälimiň bu görnüşinde milli rekordy täzelemegi başardy. Şeýle hem P.Gurýewa Türkmenistanyň rekordyny — 217 kilogram agram derejesindäki rekordy gazanyp, öz ozalky üstünligini 6 kilogram derejede gowulandyrdy.

Netijede, türgen gyzymyz ýaryşda üçünji orny eýelän Ýaponiýanyň wekili Mikiko Andodan öňe geçmegi başardy (silkip götermek — 94 kilogram, itekläp götermek — 120 kilogram). Bu agram derejesinde ştangany silkip götermekde (103 kilogram), itekläp götermekde (133 kilogram) hem-de iki görnüşde (236 kilogram) üç sany olimpiýa rekordlaryny gazanan dünýäniň dört gezek çempiony, dünýä rekordlarynyň 12-siniň eýesi Kuo Sin-Çžun (Hytaý Taýpeýi) birinji orny eýeledi.

Ýeri gelende aýtsak, türgen gyzymyz Türkmen döwlet bedenterbiýe we sport institutynyň sportuň olimpiýa görnüşleri fakultetiniň 4-nji ýyl talybydyr. Ol sport ýoluna A.Saryýewiň halypalyk etmeginde başlap, häzir milli ýygyndy toparymyzyň baş tälimçisi A.Emirýanyň ýolbaşçylygynda ussatlygyny kämilleşdirýär.

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe ýurdumyzda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň ýadawsyz tagallasy hem-de sporta aýratyn üns bermegi netijesinde, zehinli türgenleri ýüze çykarmak boýunça işleriň geçirilýändigini bellemek gerek. Şäherlerdir obalarymyzda döwrebap sport-sagaldyş toplumlary hem-de halkara ölçeglere laýyklykda üpjün edilen köpugurly stadionlar gurlup ulanmaga berilýär. Bularyň hemmesi ykbalyny sporta baglan ýaşlarymyza sport derejelerini yzygiderli ýokarlandyrmaga hem-de geljekde halkara ýaryşlarda ýurdumyza wekilçilik etmäge mümkinçilik döredýär.

Mälim bolşy ýaly, Tokio şäherinde geçirilýän tomusky Olimpiýa oýunlary 8-nji awgusta çenli dowam eder. Şunuň bilen baglylykda, türgenlerimiziň dünýä derejesindäki sylaglar bilen janköýerlerini begendirmäge mümkinçilikleri bar. Ýakyn günlerde olar sportuň ýeňil we agyr atletika, şeýle hem suwda ýüzmek ýaly görnüşlerinde çykyş ederler.

«Şa», «Emir», «Ýunus», «Tumar», «Dana», «Era»... «Şatumar» hususy kärhanasynyň bu önümleri öý bikelerine bireýýämden bäri tanyş bolsa gerek. Egin-eşikleri ýuwmak üçin niýetlenen ýuwujy, ýumşadyjy, agardyjy serişdeler, gap-gaçlary, aýnalary ýuwmak üçin niýetlenen ýuwujy we ys beriji erginler, şampunlaryň, sabynlaryň, diş pastalarynyň, el ýumşadyjy kremleriň, hoşboý ysly atyrlaryň dürli görnüşleri... Dogrusy, ýaşaýyş-durmuşymyzy bularsyz göz öňüne getirmegem mümkin däl. Bu serişdeleriň bar ýerinde tämizlik bar, arassaçylyk, saglyk bar. Olar biri-biri bilen berk baglanyşykly. Halk arasynda aýdylyşy ýaly, arassaçylyk — saglygyň girewi, saglyk bolsa ynsan üçin iň gymmatly baýlykdyr.

Mary welaýatynyň Wekilbazar etrabynyň J.Atajanow adyndaky daýhan birleşiginiň çäginde ýerleşýän, 10 ýyldan gowrak wagt bäri hereket edýän «Şatumar» hususy kärhanasynyň agzybir zähmet toparynyň öndürýän önümleriniň görnüşleri 150-den geçýär. Kärhana şu ýyl täze önümi — çygly el süpürgiçlerini öndürip, alyjylara hödürledi.

Owadan gaplara gaplanan «Şatumar» haryt nyşanly önümler diňe Mary welaýatynyň däl, eýsem, paýtagtymyzyň, ýurdumyzyň beýleki welaýatlarynyň bazarlarynda, söwda dükanlarynda hem islegli harytlaryň biri. Olar ýokary hilliligi bilen birlikde, bahalarynyň elýeterliligi bilen hem müşderiniň ünsüni çekýär.

Hususy kärhananyň önümhanasyna iň kämil, häzirki zaman enjamlary ornaşdyrylyp, ol ýerde hünärmenleriň 100-den gowragy zähmet çekýär. Atlary agzalyp geçilen önümler bilen bir hatarda, turbalary hapadan arassalaýan erginler hem öndürilýär. Ekologiýa taýdan arassa, ýokary hilli, harytlyk görnüşi bada-bat gözüňe ilýän önümleriň aglaba böleginiň goňşy Gazagystan, Täjigistan, Owganystan, Özbegistan döwletlerine eksport edilmegi, olaryň daşarky bazarda hem uly islege eýedigini aňladýar.

— Önümleriň hersiniň özboluşly aýratynlygy bar. Edil şonuň ýaly-da, müşderileriň bu önümlere islegi hem birmeňzeş däl. Öý bikeleriniň käbiri ilki önümiň bir görnüşinden satyn alyp, ony synap görýär, göwnüne makul bolan halatynda, mydama şol görnüşini ulanmaga çalyşýar. Käbirleri bolsa birbada önümleriň ähli görnüşlerinden satyn alyp, soňra olaryň arasyndan özüne gereklisini yzygiderli ulanýar. Şonuň üçin-de biz müşderilerimiziň isleglerini kanagatlandyrmak üçin önümleriň hil derejesine aýratyn ähmiýet berýäris.

Hormatly Prezidentimiz ýurdumyzyň önüm öndürijileriniň öňünde bazarlarymyzy, dükanlary milli önümlerimiz bilen has-da baýlaşdyrmak baradaky wezipäni goýdy. Bu wezipäniň üstünlikli amal edilmegi üçin köp işlemeli, önümleriň täzeden-täze görnüşlerini döretmeli. Hususy kärhanamyzyň hünärmenleri mydama täzeligiň gözleginde bolup, täze tehnologiýalar esasynda iş alyp barmak bilen, önümlerimiziň görnüşlerini yzygiderli artdyryp durýarlar. Mundan iki ýyl öň, «OK» diýlip atlandyrylan atyrlaryň 40 görnüşini öndürip başladyk. Olaryň 24 görnüşi zenanlara, 13 görnüşi bolsa erkek kişilere niýetlenendir. Galan üç görnüşi — aralyk häsiýetde bolan parfýumlar. Özboluşly ýakymly ys berýän bu önümlerimiz alyjylar tarapyndan gowy garşylandy.

Saglygyň girewi bolan arassaçylygy saklamak — her birimiziň jana-jan borjumyz. Bu asylly ýörelgede hususy kärhanamyzyň hünärmenleriniň halkymyzyň hyzmatynda gaýym durandygyny bellemek buýsançly. Işgärlerimiziň şu ýyl halkymyza hödürlän täze önümleri, ýagny, «Şa», «Tet» diýlip atlandyrylan, 15 görnüşli çygly el süpürgiçleri hem her bir öýe, ildeşlerimiziň her birine arassaçylyk, tämizlik, saglyk getirer — diýip, Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzasy bolan «Şatumar» hususy kärhanasynyň ýolbaşçysy Sylapberdi Ylýasow gürrüň berýär.

Hawa, ynsan saglygy üçin esasy zerurlyklaryň biri bolan arassaçylygyň, tämizligiň päk şuglasyna öwrülen «Şatumar» ekologiýa taýdan arassa, eksport ugurly önümleri öndürmek bilen, mukaddes Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllyk toýuna mynasyp zähmet sowgatly barýar.

Keýik UMAROWA.

«Türkmenistan». Surata düşüren Şamyrat AMADOW.

Ahal welaýatynyň Ak bugdaý etrabynyň çägindäki Derweze döwlet elektrik stansiýasy ýurdumyzyň energetika pudagynyň ösüşine önjeýli goşant goşýan kärhanalaryň hataryndaky ornuny barha pugtalandyrýar. Ol ýerde göz öňüne tutulan meýilnamalaryň üstünlikli ýerine ýetirilip, guwandyryjy görkezijileriň gazanylmagy şeýle diýmäge esas berýär.

«Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynyň birinji ýarymynda gürrüňi edilýän döwlet elektrik stansiýasynda 1 million 291 müň 651 kilowatt-sagat elektrik energiýasy öndürildi. Munuň özi stansiýasynyň ruhubelent işçi-hünärmenleriniň tutanýerli zähmeti netijesinde, şu ýylyň ýanwar — iýun aýlarynda, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, önümçilik işinde 150,44 göterim ösüşiň üpjün edilendigini görkezýär.

Kuwwatly gazturbina desgalarynyň birnäçesini öz içine alýan bu kärhanada degişli döwürde öndürilen elektrik energiýasy paýtagtymyzyň we welaýatyň sarp edijilerine bökdençsiz iberildi. Ýurdumyzyň mukaddes Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygynyň uludan toýlanylýan şanly ýylyny ýokary görkezijileri bilen jemlemegi maksat edinýän kärhananyň işçi-hünärmenleri iş gadamlaryny barha batlandyrýarlar.

Aýdo ŞEKEROW.
(Öz habarçymyz).

Azyk berekedi

Ilata elýeterli nyrhlarda hödürlenýän ýokary hilli azyk önümleriniň bolçulygyny döretmek babatda «Balkanazyk» önümçilik birleşiginiň Serdar şäherindäki azyk önümleri kärhanasynda hem mynasyp işler bitirilýär. Şu ýylyň birinji ýarymynda bu ýerde gaýtadan işlenen 7 müň 938 tonna pagta çigidinden 1 müň 230 tonna ýokary hilli azyklyk ýag taýýarlanylyp, meýilnama artygy bilen berjaý edildi. Şeýle hem kärhanada taýýarlanylýan ýokary hilli et we süýt önümlerine bolan isleg barha artýar. Muňa şu döwürde söwda nokatlaryna ýaraşykly gaplara gaplanylyp, 192 tonna et we 252 tonna süýt önümleriniň ugradylmagy hem aýdyň şaýatlyk edýär. Bu görkezijiler, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, ep-esli köpdür.

Gürrüňi edilýän döwürde kärhanada pul hasabynda bitirilen işleriň umumy möçberi 9 million 164 müň manatlykdan hem köp bolup, meýilnama 116 göterim berjaý edildi.

Hojaberdi BAÝRAMOW.
(Öz habarçymyz).

Aşgabat, 26-njy iýul (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow sanly ulgam arkaly iş maslahatyny geçirdi. Oňa Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň obasenagat toplumyna gözegçilik edýän orunbasary hem-de welaýatlaryň häkimleri gatnaşdylar. Iş maslahatynda gowaçanyň bol hasylyny ösdürip ýetişdirmek bilen bagly möwsümleýin oba hojalyk işleriniň alnyp barlyşy, şanly Garaşsyzlygymyzyň 30 ýyllyk baýramyna görülýän taýýarlyk bilen baglanyşykly meselelere garaldy.

Ilki bilen, Ahal welaýatynyň häkimi Ý.Gurbanowa söz berildi. Häkim welaýatyň etraplarynyň ýerleşişini görkezýän karta boýunça gowaça, bugdaý we beýleki oba hojalyk ekinleriniň meýdanlary barada maglumat berdi.

Soňra häkim häzirki döwürde welaýatda alnyp barylýan işleriň ýagdaýy, gowaça agrotehniki kada laýyk ideg etmek, bugdaý ekiljek meýdanlary ekişe taýýarlamak, şeýle hem gök ekerançylykda ýaýbaňlandyrylan toplumlaýyn işler barada hasabat berdi.

Welaýatyň gowaça ekilen meýdanlarynda hatarara bejergi işlerini geçirmek, mineral dökünler bilen iýmitlendirmek, ösüş suwuny tutmak we gowaçanyň ujuny çyrpmak işleri dowam edýär. Şeýle hem häkim welaýatyň gowaça meýdanlarynda keselleriň we zyýankeşleriň ýüze çykmagynyň öňüni almak üçin görülýän çäreler barada hasabat berdi.

Häkim welaýatda mukaddes Garaşsyzlygymyzyň 30 ýyllyk baýramyna hemmetaraplaýyn taýýarlygyň çäklerinde ýurdumyzyň durmuşynda möhüm ähmiýetli şanly senäni mynasyp garşylamak we guramaçylykly geçirmek boýunça zerur işleriň alnyp barylýandygyny aýtdy.

Döwlet Baştutanymyz welaýatyň ekerançylyk meýdanlary barada maglumat berýän karta bilen tanşyp, gowaçanyň ýokary hasylyny ýetişdirmek ugrunda ekin meýdanlarynda ideg işleriniň agrotehnikanyň kadalaryna laýyklykda, öz wagtynda geçirilmelidigine ünsi çekdi. Şeýle hem milli Liderimiz welaýatyň biokärhanalarynyň netijeli işini ýola goýmak babatda häkime birnäçe tabşyryklary berdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow ekerançylyk meýdanlarynda ideg işlerinde ulanylýan oba hojalyk tehnikalarynyň hem-de gurallarynyň doly güýjünde işledilmeginiň, geljek ýylyň hasyly üçin bugdaý ekiljek meýdanlarda sürüm we tekizleýiş işleriniň bellenilen möhletlerde, ýokary hilli geçirilmeginiň möhüm talapdygyny belledi.

Bugdaý ekişinde ulanyljak oba hojalyk tehnikalary hem-de gurallary, ekiş üçin zerur tohumlar möwsüme doly taýýar edilmelidir. Şeýle hem welaýatda güýzlük ýeralmanyň, gök we beýleki oba hojalyk ekinleriniň ekişiniň öz wagtynda, talabalaýyk tamamlanmagy üçin zerur çäreler görülmelidir.

Döwlet Baştutanymyz Watanymyzyň Garaşsyzlygynyň şanly 30 ýyllygy mynasybetli ulanmaga berilmegi meýilleşdirilýän dürli maksatly desgalaryň gurluşygynda alnyp barylýan işleriň berk gözegçilikde saklanylmalydygyny belledi hem-de bu babatda häkime birnäçe görkezmeleri berdi.

Soňra Balkan welaýatynyň häkimi T.Atahallyýew sebitiň etraplarynyň ýerleşişini görkezýän kartada ekerançylyk meýdanlarynyň ýagdaýy barada maglumat bermek arkaly gowaça meýdanlarynda, ekiş geçirilmegi meýilleşdirilen ýerlerde alnyp barylýan işler we olaryň agrotehniki kadalara laýyk gelmegi ugrunda edilýän tagallalar barada hasabat berdi. Gowaça ideg etmek işinde ulanylýan tehnikalar we beýleki gurallar doly güýjünde işledilýär.

Şol bir wagtyň özünde häkim welaýatyň bugdaý ekiljek meýdanlarynda sürüm we tekizleýiş işleriniň geçirilýändigini, möwsüme hemmetaraplaýyn taýýarlyk işleriniň görülýändigini habar berdi.

Bu işler bilen bir hatarda ekerançylyk meýdanlarynda güýzlük ekinleriň ekişini guramaçylykly geçirmek, gant şugundyrynyň bol hasylyny ösdürip ýetişdirmek üçin ideg işleriniň agrotehnikanyň talaplaryna laýyk derejede alnyp barylýandygy barada aýdyldy.

Häkim Oba milli maksatnamasyndan gelip çykýan wezipeleri üstünlikli amala aşyrmak, şu ýyl üçin meýilleşdirilen ähli işleri öz wagtynda we ýokary hilli ýerine ýetirmek ugrunda ýaýbaňlandyrylan giň möçberli çäreler barada hasabat berdi.

Ýurdumyzyň mukaddes Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygyny mynasyp garşylamak ugrunda welaýatyň ähli düzümlerinde taýýarlyk işleri batly depginde alnyp barylýar.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, gowaça edilýän ideg işleriniň agrotehniki talaplara laýyklykda ýerine ýetirilmeginiň geljekki bol hasylyň girewidigini belledi.

Milli Liderimiz hatarara bejergi işleriniň ýokary hilli geçirilmeginiň, mineral dökünler bilen iýmitlendirmek, ösüş suwuny tutmak, gowaçanyň ujuny çyrpmak bilen baglanyşykly meseleleriň yzygiderli gözegçilikde saklanylmalydygyny aýtdy.

Döwlet Baştutanymyz şol bir wagtyň özünde geljek ýylyň hasyly üçin bugdaý ekiljek meýdanlarda işledilýän oba hojalyk tehnikalarynyň, beýleki gurallaryň sazlaşykly işiniň üpjün edilmelidigini, ekiş üçin zerur tohumlaryň möwsüme doly taýýarlanylmalydygyny belledi.

Hormatly Prezidentimiz güýzlük gök we beýleki oba hojalyk ekinleriniň ekişiniň agrotehniki möhletde geçirilmeginiň, gant şugundyry ekilen meýdanlarda alnyp barylýan ideg işleriniň agrotehniki talaplara laýyk gelmegini üpjün etmegiň möhüm talap bolup durýandygyny aýratyn belledi.

Eziz Diýarymyzyň mukaddes Garaşsyzlygynyň 30 ýyllyk baýramy mynasybetli ulanmaga berilmegi göz öňünde tutulýan medeni-durmuş we önümçilik maksatly desgalardaky gurluşyk işleriniň ýokary hilli alnyp barlyşy berk gözegçilikde saklanylmalydyr diýip, milli Liderimiz belledi hem-de bu babatda häkime birnäçe anyk görkezmeleri berdi.

Soňra sanly ulgam arkaly geçirilýän iş maslahaty Daşoguz welaýatynyň häkimi N.Nazarmyradowyň hasabaty bilen dowam etdi. Häkim häzirki döwürde welaýatyň etraplarynyň ekerançylyk meýdanlary hakynda kartanyň üsti bilen ýerine ýetirilýän işler, hususan-da, gowaça meýdanlarynda ekinlere agrotehniki kadalara laýyklykda ideg etmek boýunça alnyp barylýan işler barada hasabat berdi.

Welaýatyň zähmetsöýer pagtaçylary mukaddes Garaşsyzlygymyzyň 30 ýyllyk baýramynyň bellenilýän ýylynda bol hasyl ösdürip ýetişdirmek ugrunda toplumlaýyn işleri alyp barýarlar. Şu günler gowaça meýdanlarynda hatarara bejergi, dökünler bilen iýmitlendirmek, ösüş suwuny tutmak, gowaçanyň ujuny çyrpmak işleri agrotehniki kadalara laýyklykda dowam edýär. Şol bir wagtyň özünde keselleriň we zyýankeşleriň ýüze çykmagynyň öňüni almak boýunça welaýatyň biobarlaghanalarynda zerur işler geçirilýär.

Häkim güýzlük bugdaý, ýeralma, gök we beýleki oba hojalyk ekinleriniň ekişini bellenilen möhletlerde guramaçylykly geçirmek, welaýatyň şaly ekilen meýdanlarynda ideg işlerini talabalaýyk alyp barmak ugrunda zerur tagallalaryň edilýändigini, ekinlerden ýokary hasyl öndürmek üçin degişli çäreleriň görülýändigini aýtdy.

Welaýatyň etraplarynda mukaddes Garaşsyzlygymyzyň şöhratly 30 ýyllygyny ýokary zähmet sowgatlary bilen garşylamak üçin toplumlaýyn işlere giň gerim berildi, şol sanda şanly senäniň hormatyna gurlup, ulanmaga berilmegi meýilleşdirilýän desgalardaky gurluşyk işleriniň depgini güýçlendirilýär.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, gowaça ylmy esasda we öz wagtynda ideg etmegiň, şeýle hem güýzlük ekinleriň ekişine ýokary derejede taýýarlyk görmegiň möhümdigini aýtdy.

Döwlet Baştutanymyz ideg işlerinde ulanylýan oba hojalyk tehnikalarynyň doly güýjünde işledilmegi, biokärhanalarda alnyp barylýan işleriň döwrüň talabyna laýyk getirilmegi, geljek ýylyň hasyly üçin kesgitlenen meýdanlarda degişli taýýarlyk işleriniň bellenilen möhletinde we ýokary hilli geçirilmegi babatda häkime anyk tabşyryklary berdi.

Ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň maksatnamasyndan hem-de Oba milli maksatnamasyndan gelip çykýan wezipelere laýyklykda, şu ýyl üçin meýilleşdirilen ähli işleriň öz wagtynda we ýokary hilli ýerine ýetirilmegine berk gözegçilik edilmelidir diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow döwlet Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllyk baýramyny mynasyp derejede dabaralandyrmak ugrunda edilýän tagallalaryň toplumlaýyn häsiýete eýe bolmalydygyny belledi we bu işleri yzygiderli gözegçilikde saklamagy tabşyrdy.

Lebap welaýatynyň häkimi Ş.Amangeldiýew sebitiň ähli etraplarynyň ekerançylyk meýdanlary, suwarymly ýerler we özleşdirilmegi meýilleşdirilýän ýer bölekleri barada maglumat berýän kartany görkezip, häzirki döwürde welaýatda alnyp barylýan möwsümleýin oba hojalyk işleri barada hasabat berdi.

Hususan-da, şu günler gowaçanyň hatarara bejergisini geçirmek, mineral dökünler bilen iýmitlendirmek we ösüş suwuny tutmak, şeýle hem gowaçanyň ujuny çyrpmak işleri agrotehniki kadalara laýyk derejede dowam edýär. Şol bir wagtda keselleriň we zyýankeşleriň ýüze çykmagynyň öňüni almak boýunça zerur işler alnyp barylýar.

Geljek ýylyň hasyly üçin bugdaý ekiljek meýdanlary taýýarlamak, güýzlük ekinleriň ekişini guramaçylykly geçirmek ugrunda zerur tagallalar edilýär, şeýle hem şaly ekilen meýdanlarda ideg işleri agrotehniki kada laýyklykda ýerine ýetirilýär.

Häkim Oba milli maksatnamasyndan gelip çykýan wezipeleri ýerine ýetirmegiň çäklerinde ýurdumyzyň durmuşynda möhüm ähmiýeti bolan mukaddes Garaşsyzlygymyzyň 30 ýyllyk baýramyny mynasyp zähmet sowgatlary bilen garşylamak ugrunda zerur tagallalaryň edilýändigini habar berdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, gowaçanyň ýokary hasylyny ýetişdirmekde uly ähmiýete eýe bolan agrotehniki çäreleriň öz wagtynda we ýokary hilli geçirilmeginiň zerurdygyna ünsi çekdi.

Welaýatyň biokärhanalarynda alnyp barylýan işler ylmy esasda geçirilmelidir, oňa täzeçil tehnologiýalar, häzirki zamanyň ösen tejribesi ornaşdyrylmalydyr diýip, milli Liderimiz belledi.

Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz, gowaça babatda bolşy ýaly, beýleki ekinlere hem ideg işleriniň, güýzlük bugdaýyň, ýeralmanyň we beýleki oba hojalyk ekinleriniň ekişiniň bellenen möhletinde, ýokary hilli geçirilmeginiň möhüm talapdygyna ünsi çekip, häkime anyk tabşyryklary berdi. Şol bir wagtyň özünde ideg işlerinde ulanylýan oba hojalyk tehnikalarynyň bökdençsiz işledilmegi üpjün edilmelidir.

Döwlet Baştutanymyz ata Watanymyzyň beýik Garaşsyzlygynyň şanly 30 ýyllygy mynasybetli ulanmaga berilmegi meýilleşdirilen dürli maksatly desgalaryň gurluşyklarynyň bellenilen möhletinde, ýokary hil derejesinde tamamlanmagynyň wajypdygyny belledi hem-de bu babatda häkime birnäçe anyk tabşyryklary berdi.

Soňra Mary welaýatynyň häkimi D.Annaberdiýew, ilki bilen, sebitiň etraplarynyň ýerleşiş ýagdaýyna, olaryň ekerançylyk meýdanlaryna degişli kartany görkezip, sebitiň gowaça ekilen meýdanlarynda alnyp barylýan toplumlaýyn ideg işleri barada hasabat berdi. Şu günler gowaça ösüş suwuny tutmak, mineral dökünler bilen iýmitlendirmek, ujuny çyrpmak, zyýankeşleriň ýüze çykmagynyň öňüni almak boýunça zerur işler geçirilýär.

Geljek ýylyň hasyly üçin bugdaý ekmäge niýetlenen meýdanlarda degişli taýýarlyk işleri ýerine ýetirilýär. Şol bir wagtyň özünde güýzlük ýeralmanyň, gök we beýleki oba hojalyk ekinleriň ekişini bellenen möhletde geçirmek ugrunda zerur tagallalar edilýär. Gant şugundyrynyň ekilen meýdanlarynda ideg işleri agrotehniki talaplara laýyk alnyp barylýar.

Häkim şu günler Diýarymyzyň Garaşsyzlygynyň şany 30 ýyllyk baýramynyň hormatyna ulanmaga berilmegi meýilleşdirilen desgalardaky gurluşyk işleriniň ýagdaýy, şanly senäni mynasyp dabaralandyrmak ugrunda görülýän taýýarlyk işleri barada maglumat berdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, ekerançylyk meýdanlarynda ýerine ýetirilýän işleriň agrotehnikanyň kadalaryna laýyklykda, öz wagtynda geçirilmelidigine ünsi çekip, ideg işlerinde ulanylýan oba hojalyk tehnikalarynyň bökdençsiz hereketini ýola goýmak we güýzlük ekinleriň ekişiniň ýokary taýýarlyk derejesini üpjün etmek bilen baglanyşykly meseleleri üns merkezinde saklamagy talap etdi.

Milli Liderimiz ekerançylaryň ýokary hilli tohum bilen üpjün edilmeginiň möhüm talap bolup durýandygyny belläp, bu babatda häkime anyk görkezmeleri berdi. Welaýatda gant şugundyrynyň bol hasylyny ösdürip ýetişdirmek ugrunda alnyp barylýan işler talabalaýyk ýola goýulmalydyr diýip, döwlet Baştutanymyz belledi.

Gahryman Arkadagymyz Oba milli maksatnamasyna laýyklykda, “Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany” şygary astynda geçýän ýylda welaýatyň çäklerinde ähli işleriň öz wagtynda we ýokary hilli tamamlanmagynyň, Watanymyzyň Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygy mynasybetli gurlup, ulanmaga berilmegi meýilleşdirilen desgalarda gurluşyk işleriniň bellenilen möhletinde, ýokary hilli ýerine ýetirilmelidigine ünsi çekip, bu babatda häkime birnäçe tabşyryklary berdi.

Soňra sanly ulgam arkaly geçirilýän iş maslahatynda Daşoguz welaýatynda iş saparynda bolýan Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary E.Orazgeldiýew aragatnaşyga çykdy.

Wise-premýer gowaça meýdanlarynda alnyp barylýan ideg işleri, pagta ýygymy möwsümine görülýän taýýarlygyň derejesi, geljek ýylyň hasyly üçin bugdaý ekişini bellenilen möhletlerde we ýokary hilli geçirmek ugrunda ýaýbaňlandyrylan çäreler barada hasabat berdi.

Daşoguz, Lebap welaýatlarynyň şaly ekilen meýdanlarynda hem-de Balkan, Mary welaýatlarynyň güýzlük gant şugundyry ekilen meýdanlarynda ideg işleri ýokary derejede alnyp barylýar.

Welaýatlar boýunça şu ýyl ekilmegi meýilleşdirilýän güýzlük ýeralmanyň ekiş geçiriljek 5 müň gektar meýdanynyň taýýarlyk derejesi barada hasabat berildi. Şol bir wagtyň özünde ýurdumyzyň dürli künjeklerinde ekilmeli gök ekinleriň we beýleki aralyk ekinleriň ekişini agrotehniki möhletlerde geçirmek ugrunda zerur tagallalar edilýär.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, obasenagat toplumynda möhüm möwsümleýin oba hojalyk işleriniň agrotehniki kadalara laýyk derejede geçirilmeginiň wajypdygyny belläp, pudaga häzirki zamanyň ösen tejribesiniň, ylmyň ýokary gazananlarynyň ornaşdyrylmagy, önüm öndürijiler üçin zerur şertleriň döredilmegi bilen baglanyşykly meseleleriň berk gözegçilikde saklanylmalydygyna ünsi çekdi.

Oba hojalyk ekinleriniň hasyllylygyny ýokarlandyrmak, ekin dolanyşygyna täze meýdanlary girizmek, obasenagat toplumynda ylmy taýdan esaslandyrylan usullaryň hem-de öňdebaryjy tehnologiýalaryň milli tejribe bilen sazlaşykly peýdalanylmagy döwrüň möhüm talabydyr diýip, döwlet Baştutanymyz belledi.

Mukaddes Garaşsyzlygymyzyň 30 ýyllyk baýramynyň bellenilýän, “Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany” ýylynda ýurdumyzda azyk howpsuzlygyny üpjün etmek, bugdaýy, gowaçany, gök hem bakja ekinlerini, ir-iýmişleri ösdürip ýetişdirmek, maldarçylykdan alynýan önümleriň mukdaryny artdyrmak bilen baglanyşykly meseleler berk gözegçilikde saklanylmalydyr diýip, hormatly Prezidentimiz belledi hem-de bu babatda birnäçe tabşyryklary berdi.

Döwlet Baştutanymyz Gurbanguly Berdimuhamedow sanly ulgam arkaly geçirilen iş maslahatyny tamamlap, oňa gatnaşanlara Watanymyzyň gülläp ösmegini, halkymyzyň abadan we bagtyýar durmuşyny üpjün etmek ugrunda alyp barýan işlerinde uly üstünlikleri arzuw etdi.

Islendik ýurduň ösýändigine, özgerýändigine gurluşyk ulgamynda ýerine ýetirilýän işleriň mysalynda hem göz ýetirmek bolýar. Gurmak döwletliligiň, berkararlygyň aýdyň alamaty, geljege gönükdirilen işleriň ynandyryjylykly nyşanydyr. Hormatly Prezidentimiz gurmak, döretmek ýoluny ynamly ýöretmek bilen, ýurdumyzy uly gurluşyk meýdançasyna öwürdi. Türkmen topragy şeýle giň gerimli gurluşyk-gurnama işlerini hiç haçan gören däldir.

Bagtyýarlygyň nyşany bolan kaşaň binalar, giň we ýagty ýollar, ajaýyp seýilgähler obadyr şäherlerimize gelşik berýär. Munuň şeýledigi Lebap topragynyň täze keşbiniň mysalynda hem aýdyň görünýär. Bu il-ýurt bähbitli işler häzirki günlerde hem ýokary depginde, guramaçylykly dowam edýär. Baş baýramyň ― Türkmenistanyň mukaddes Garaşsyzlygynyň şanly 30 ýyllygynyň giňden belleniljek ýylynyň geçen aýlarynda bu babatda bitirilen işler, gazanylan netijeler hakynda söhbet açmak örän ýakymlydyr.

Gahryman Prezidentimiz welaýatymyzda senagat, medeni-durmuş maksatly binalaryň öz wagtynda we ýokary hilli gurlup, ulanylmaga berilmegi barada uly aladalary edýär. Hut üstümizdäki ýylyň geçen döwründe hormatly Prezidentimiz welaýatymyza iş saparlarynyň ikisini amala aşyryp, olaryň çäginde möhüm desgalaryň birnäçesiniň ulanylmaga berilmegine ak pata berdi. Olaryň arasynda Malaýdaky kuwwatly gaz gysyjy desga, Kerkiniň halkara howa menzili, Türkmenabat şäherindäki «Türkmeniň ak öýi» binasy bar. Olar ýurdumyzyň okgunly ösüşlerini üpjün etmekde, ilatyň abadan we eşretli durmuşda ýaşamagyny gazanmakda ähmiýetli boldy.

Dünýäde gurýan döwlet gurply hasaplanylýar. Gurmak üçin uly möçberde maliýe serişdeleri, çig mallar, gurluşyk önümleri, dürli kysymly, kuwwatly gurluşyk tehnikalary we gurallary, şeýle-de adam güýji zerur bolup durýar. Şu sanawda görkezilenleriň ýurdumyzda ýeterlik möçberlerde bolmagy, esasan bolsa, gurmaga, döretmäge berk erk-islegiň bolmagy şeýle tutumly işleriň barha rowaç almagyny şertlendirýär.

Şu ýylyň geçen döwründe ykdysadyýetiň döwlet eýeçiligine degişli bölegine welaýat boýunça gönükdirilen düýpli maýa goýum serişdeleri 831,1 million manada barabar boldy. Munuň özi geçen ýylyň degişli döwri deňeşdirilende bu görkezijiniň 127,9 göterim artandygyna şaýatlyk edýär. Olardan 551,3 million manady, ýagny, maýa goýumlaryň umumy möçberiniň 66,3 göterimi önümçilik maksatly desgalara gönükdirildi. Şol bir wagtyň özünde medeni-durmuş maksatly desgalarda özleşdirilen döwletiň maýa goýum serişdeleri 280 million manada golaý boldy we maýa goýumlaryň umumy möçberiniň 33,7 göterimine barabar boldy. Bu görkeziji hem geçen ýylyň degişli döwründäkiden artyk boldy.

Welaýatymyzda Oba milli maksatnamasyny durmuşa geçirmek boýunça giň möçberli işler hem üstünlikli dowam etdirilýär. Ilatyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini özgertmäge gönükdirilen maýa goýum serişdeleri hasabat döwründe 86,8 million manada barabar bolup, ýyllyk meýilnama 112,4 göterim berjaý edildi. Şonuň netijesinde ilatyň abadan ýaşamagyna ýardam berjek binalaryň birnäçesi, ýaşaýyş jaýlarynyň köpsanlysy ulanylmaga berildi. Geçen alty aýda welaýatymyz boýunça Oba milli maksatnamasynyň çäginde ýaşaýyş jaýlarynyň 41,6 müň inedördül metri ulanylmaga berildi. Şeýle-de ilaty elektrik energiýasy, tebigy gaz, agyz suwy bilen üpjün etmekde oňyn netijeler gazanyldy. Şunuň ýaly möhüm işlere ýurdumyzyň dürli ministrlikleriniň we pudaklaýyn edaralarynyň welaýatymyzyň çäginde hereket edýän gurluşyk guramalarynyň işgärleri netijeli gatnaşýarlar. Olar tarapyndan häzirki wagtda hem dürli desgalaryň gurluşyk-gurnama işleri üstünlikli alnyp barylýar. Olaryň arasynda ýangyç-energetika toplumynyň desgasy, bilim ojaklary bilen birlikde köpsanly ýaşaýyş jaýlary hem bar. Ähli amatlylyklary bolan ýaşaýyş jaýlaryny gurmaga döwletiň düýpli maýa goýumlary bilen birlikde ilatyň serişdeleri hem giňden çekilýär. Ýurdumyz, şeýle-de raýatlar üçin bähbitli möhüm işler üstünlikli dowam etdirilýär. Diýmek, şanly baýramyň öň ýanynda biz ýene-de uly şatlyk-şagalaňa, egsilmez ruhubelentlige beslenen dabaraly açylyşlaryň birnäçesiniň şaýatlary bolarys.

Hawa, gurýan döwlet gurpludyr, kuwwatlydyr. Şeýle döwletde ýaşamak bolsa bagtdyr.

Mämmet GYLYJOW.

Hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda ýurdumyzda durmuşa geçirilýän giň gerimli işleriň netijesinde, milli ykdysadyýetimiziň ähli pudaklary bilen bir hatarda, bank ulgamy hem barha kämilleşýär. Bank ulgamy ýurdumyzda ykdysady syýasatyň kemala gelmegine we bolup geçýän uly ykdysady özgertmelere işjeň gatnaşýar hem-de ykdysady döwlet maksatnamalaryny netijeli durmuşa geçirýär. Karz edaralary öz işinde öňdebaryjy tehnologiýalary peýdalanyp, ýurduň islendik künjeginde döwrebap bank hyzmatlarynyň raýatlarymyza elýeterli bolmagyny gazanýarlar. Bu babatda Türkmenistanyň «Halkbank» paýdarlar täjirçilik banky tarapyndan nagt däl görnüşindäki hasaplaşyklaryň gerimini artdyrmak boýunça uly möçberli işler alnyp barylýar. Şolar bilen baglylykda, bank kartlarynyň dürli görnüşleri müşderilere ýetirilýär.

Bank kartlarynyň hatarynda «Goýum» bank karty raýatlaryň arasynda köp islegden peýdalanýar. Eýsem-de, bu bank kartynyň nähili aýratynlyklary bar?

«Goýum» bank karty ýurdumyzyň «Altyn asyr» milli kartly töleg ulgamyna degişli bolup, beýleki bank kartlaryndan esasy aýratynlygy bu karta islendik möçberde nagt pul serişdelerini goýup bolýandygyndadyr.  Ýurdumyzyň islendik raýaty bank karty arkaly kabul edilýän goýum hasabyna öz erkin pul serişdelerini ýerleşdirip, ýyllyk 6,8 göterim derejesinde girdeji gazanyp bilýär. Beýleki goýumlardan tapawutlylykda, «Goýum» bank karty bilen müşderi öz serişdelerini islendik wagt yzyna alyp bilýär we oňa garamazdan, göterim girdejisini ýitirmeýär. Ýagny müşderiniň bank kartyndan pul serişdeleriniň alnan senesine çenli göterim girdejisi goýumyň möçberine laýyklykda hasaplanylýar we goýumyň üstüne goşulyp berilýär. Şeýlelikde, ildeşlerimiz öz wagtlaýyn peýdalanylmaýan pul serişdelerini elmydama elýeterli we ygtybarly saklap, olardan ýerlikli peýdalanyp bilýärler.

Bu bank kartyny almak üçin raýat pasporty bilen bankymyzyň islendik şahamçasyna ýüz tutup, ony açdyryp bilýär. Onlaýn hyzmatlardan peýdalanmagy endik edinen raýatlarymyza bolsa bankymyzyň Onlaýn-ýüzlenme hyzmatyny hödürleýäris. Banka barmazdan bank kartyny açdyrmak üçin www.halkbank.gov.tm internet salgysyna geçip, «Onlaýn-ýüzlenme» bölümçesinden «Täze kart almak üçin ýüzlenme» setirini saýlamaly. Açylan sahypada soralýan maglumatlary girizmeli we täze alynjak kart üçin onlaýn görnüşinde tölegi geçirmeli. Soňra bank işgäri ýüz tutan raýat bilen telefon arkaly habarlaşýar, ýüztutmanyň kabul edilendigini tassyklaýar we «Goýum» bank kartynyň takmynan taýýar boljak senesini habar berýär.

«Goýum» bank kartyna pul serişdelerini goýmak barada aýdylanda, kart hasabyna nagt pul serişdeleriniň möhletsiz kabul edilýändigini bellemek gerek. Pul serişdelerini karta goýmak üçin pasport, kartyň rekwizitleri we goýuljak pul serişdeleri bilen banka ýüz tutmak ýeterlik. Şeýle-de müşderiniň kart hasabyna goşmaça möçberde nagt pul serişdesiniň kabul edilmegi göz öňünde tutulýar, ýagny raýat islendik wagt we islendik möçberde pul serişdelerini bu bank kartyna goýup bilýär. Eger-de zerurlyk ýüze çyksa, goýumdan bölekleýin pul serişdelerini alyp hem bolýar. Şeýle hem her aýdaky hasaplanylýan göterimlerini müşderiniň islegine görä almaga rugsat berilýär. Müşderi «Goýum» bank kartynyň üsti bilen söwda we hyzmat ediş nokatlarynda gurnalan töleg terminallary bilen ähli nagt däl hasaplaşyklary amala aşyryp, şeýle-de onlaýn tölegleri geçirip bilýär. Ildeşlerimiz islendik wagt arzasy esasynda goýum hasabyna goýan pul serişdelerini nagt görnüşinde yzyna alyp bilýärler.

Nafisa ROZUMBAÝEWA,

Türkmenistanyň «Halkbank» PTB-niň Daşoguz şahamçasynyň hünärmeni.

Mälim bolşy ýaly, ýurdumyzda ykdysadyýetiň ähli ulgamynda halkara ülňülerine laýyk gelýän täze innowasion tehnologiýalary we maglumat aragatnaşyk enjamlaryny yzygiderli ornaşdyrmak işleri üstünlikli alnyp barylýar. Şunuň bilen baglylykda sanly tehnologiýalary bank ulgamyna giňden ornaşdyrmak, täze bank hyzmatlaryny girizmek bilen bagly işler aýratyn ähmiýete eýe bolýar. Innowasion tehnologiýalaryň kömegi arkaly müşderileriň bank hyzmatlaryndan özbaşdak peýdalanyp bilmek mümkinçiligi has-da ýokarlandyrylýar.

Türkmenistanyň «Halkbank» paýdarlar täjirçilik banky tarapyndan adaty töleg terminalynyň ornuny tutmaga mümkinçilik berýän «Halkbank terminal» atly täze hyzmat ýola goýuldy. Bu hyzmat döwrebap we ygtybarly tehnologiýanyň esasynda taýýarlanylan we nagt däl hasaplaşykda ulanylýan adaty töleg terminalynyň ýerini tutup biljek mobil programma üpjünçiligi bolup durýar. Söwda we hyzmat ediş nokatlarynyň işgärleri tölegi kabul etmek üçin öz ykjam telefonlaryna täze «Halkbank terminal» atly mobil programma üpjünçiligini ýükläp, ony adaty töleg terminalynyň ornuna ulanyp bilerler. Adaty töleg terminallardaky ähli mümkinçilikler göz öňünde tutulan we olaryň ýerine ýetirýän wezipeleriniň ählisini amal etmäge ukyply täze mobil programma üpjünçiligi harytlara we hyzmatlara töleg geçirmek hem-de amallaryň taryhyny görmek ýaly mümkinçilikleri berýär.

Türkmenistanyň «Halkbank» döwlet täjirçilik banky tarapyndan hödürlenilýän bu täze «Halkbank terminal» hyzmatyndan peýdalanmagyň kynçylygy ýok. Ykjam enjamlarda gurnalan mobil programma üpjünçiliginde satyn alnan harydyň ýa-da ýerine ýetirilen hyzmatyň bahasy girizilýär hem-de degişli töleg geçirilýär. Eger-de «Halkbank terminal» hyzmaty gurnalan ykjam telefonlarda «NFC» galtaşyksyz töleg tehnologiýasy gurnalan bolsa, onda tölegi geçirmek üçin galtaşyksyz töleg tehnologiýasy bolan bank kartyny telefona ýakynlaşdyrmak ýeterlikdir. Bu ýakynlaşdyrmanyň netijesinde mobil programma üpjünçiligi bank kartyndaky maglumatlary okaýar. Şeýlelikde satyn alnan haryt ýa-da hyzmat üçin tölegler kabul edilýär. Şundan soňra ykjam telefonyň ýüzünde tölegiň kabul edilendigi barada elektron çek (hasabat kagyzy) peýda bolýar. Bütin dünýäde hem uly islege eýe bolýan bu hyzmatyň ýola goýulmagy ýurdumyzda nagt däl hasaplaşyklary döwrebap we amatly usulda alyp barmaga täze mümkinçilikleri döreder.

Ildeşlerimize hödürlenilýän bu täze hyzmatda bank kartynyň maglumatlaryny programmada el bilen girizmek mümkinçiligi hem göz öňünde tutulandyr. Bu «NFC» tehnologiýasy ornaşdyrylmadyk telefonlara degişli bolup durýar. Şeýle ýagdaýda töleg geçiriljek kartyň maglumatlary mobil programma üpjünçiliginde el bilen girizilýär. Mobil programma üpjünçiligi ykjam telefona ýükläp almak mümkinçiliginiň döredilmegi, bank amallaryny sanlylaşdyrmagyň ýolunda nobatdaky möhüm ädimdir.

Ýurdumyzyň karz edaralary tarapyndan galtaşyksyz töleg tehnologiýasy bilen işleýän bank kartlary hem ulanyşa goýberildi. Bölek satuw we hyzmat ulgamlarynda QR-code (dessin tassyklanylýan kod) arkaly hasaplaşyklary «Rysgal» paýdarlar täjirçilik bankynyň «Rysgal Pay» mobil gapjygy programma üpjünçiligi arkaly tölemeklik ýola goýuldy. Islendik ýerde, şol sanda, internet dükanlarda, taksilerde, restoranlarda, ownuk satuw söwda nokatlarynda mobil enjamynyň kömegi bilen satyn almak we tölemek, «QRcode» töleg ulgamy we «Rysgal Pay» mobil gapjygy size tölegleri ygtybarly amala aşyrmaga mümkinçilik berýär.

Mundan başga-da ýurdumyzyň karz edaralary tarapyndan raýatlarymyza döwrebap «Cash back» bank hyzmaty hem hödürlenilýär. «Cash back» bank hyzmaty bank amallarynyň hilini kämilleşdirmäge, halka edilýän bank hyzmatlarynyň göwrümini has-da giňeltmäge, karz edaralary tarapyndan müşderileri çekmäge giň mümkinçilik berýär. Karz edaralary tarapyndan bank kartlary arkaly tölegler amala aşyrylanda, kartyň eýesine berilýän höweslendirmek göteriminiň möçberini banklar özleriniň alyp barýan göterim syýasatyna laýyklykda kesgitleýärler. «Cash back» döwrebap höweslendiriş bank hyzmaty ýurdumyzyň bazar ykdysadyýeti şertlerinde söwda we hyzmat ulgamlarynda bäsdeşligiň artmagyna uly itergi berýär hem-de alyjylaryň we satyjylaryň arasyndaky hyzmatdaşlygyň, müşderilere edilýän döwrebap hyzmatlaryň hiliniň ýokarlanmagyny we olaryň barha kämilleşmegini üpjün edýär. Häzirki wagtda bu hyzmatyň amatlylyklaryndan peýdalanýan ildeşlerimiziň sany günsaýyn artýar.

Türkmenistanyň karz edaralary tarapyndan müşderilere sanly tehnologiýalara esaslanýan döwrebap, amatly hyzmatlar yzygiderli hödürlenilýär. Munuň özi müşderi bilen bankyň arasyndaky gatnaşyklary işjeňleşdirmekde, hyzmatlaryň täze görnüşlerini ýola goýmakda uly mümkinçilikleri döredýär. Bank ulgamynyň sanlylaşdyrylmagy nagt däl hasaplaşyklar ulgamyny kämilleşdirmäge, işewürlik mümkinçiliklerini artdyrmaga, halkymyza hyzmatlaryň täze, döwrebap görnüşlerini hödürlemäge, bank hyzmatlarynyň hilini ýokarlandyrmaga, harajatlary we gymmatly wagty tygşytlamaga ýardam berýär. Türkmenistanyň karz edaralary hem ildeşlerimize bank hyzmatlarynyň has amatly, döwrebap görnüşlerini yzygiderli hödürlemek babatynda netijeli işleri durmuşa geçirýär.

Aziz HUDAÝBERDIÝEW,

Türkmenistanyň Merkezi bankynyň welaýat şahamçasynyň maglumat tilsimatlar bölüminiň başlygy.

Döwlet dolandyryş edaralarynyň işini ilerletmegiň ýörelgeleri barada söhbet

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň halkymyzyň bolelin ýaşamagy ugrundaky ýadawsyz aladalary, bimöçber tagallalary bilen ynsanperwer ugurly türkmen ykdysadyýeti yzygiderli we durnukly ösüşlere eýe bolýar. Syýasy özbaşdaklygyna eýe bolan ilkinji günlerinden başlap, Türkmenistan milli ykdysadyýeti netijeli ösdürmegiň döwrebap özgertmeler nusgasyny saýlap aldy hem-de netijeli durmuşa geçirýär. Köp ýyllaryň dowamynda amala aşyrylan düzümleýin, sebitleýin hem pudagara uzak möhletli özgertmeler özüniň ykdysady taýdan bähbitlidigini doly subut etdi. Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň şu ýylyň 9-njy iýulynda geçirilen, ýarym ýylyň jemlerine bagyşlanylan giňişleýin mejlisiniň netijeleri bu aýdylanlary aňryýany bilen tassyklaýar. Mejlisiň barşynda berlen hasabatlardan görnüşi ýaly, ýurdumyzyň jemi içerki önüminiň 6,1 göterim derejede artmagy, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, jemi öndürilen önümiň 5,2 göterim, bölek-satuw haryt dolanyşygynyň 17,5 göterim, daşary söwda dolanyşygynyň 3,5 göterim, ortaça aýlyk zähmet hakynyň 10,5 göterim ýokarlanandygy işleriň ilerleýändigine şaýatlyk edýär. Tutuş dünýäde howply ýokanjyň ýaýramagy zerarly aýry-aýry ýagdaýlar bilen baglanyşykly döräp biläýjek ykdysady töwekgelçilikler babatynda geçirilýän seljermelerde wehimiň öňüni almak maksady bilen girizilen çäklendirmeleriň dowam edýän döwründe dünýä ykdysadyýetiniň, esasan-da, Türkmenistanyň söwda-ykdysady hyzmatdaş ýurtlarynda emele gelen ýagdaýyň häzirki şertlerinden ugur alynýar.

Bilermenleriň baha bermegine görä, pandemiýanyň ýaýramagy bilen baglylykda girizilen çäklendirmeler zerarly, dünýä ykdysadyýeti her aýda ortaça hasap bilen 400 milliard amerikan dollaryna golaý zyýan çekýär, 500 milliondan gowrak iş orunlary ýitirilen hasaplanýar. Ýewraziýa ösüş bankynyň ykdysatçylary dünýä ykdysadyýetiniň sebitleýin işjeňligi netijesinde, pandemiýadan öňki 2019-njy ýylyň dördünji çärýegindäki depgine gaýdyp gelmek üçin ýangyç-energetika önümlerine islegiň, şol bir wagtda önümiň bahasynyň ýokarlanmagynyň, dünýä döwletlerinde çäklendirmeleriň gowşadylmagynyň, pul-karz syýasatynyň gowulanmagynyň zerur bolup durýandygyny nygtaýarlar.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň şu ýylyň 4-nji iýunynda sanly ulgam arkaly geçirilen mejlisinde ykdysady toplumyň öňünde durýan ileri tutulýan wezipeleriň hatarynda geljek ýyl üçin döwlet býujetiniň hem-de ykdysady çökgünlik ýagdaýlaryndan mümkin boldugyça çalt we netijeli çykmagyň zerurdygyny nygtady. Şunuň bilen baglylykda, pudaklaýyn düzüm birlikleriniň ýolbaşçylarynyň öňünde 2022-nji ýyl üçin ykdysady ösüş maksatnamasyny toplumlaýyn esasda işläp taýýarlamak wezipesi kesgitlenildi. Maksatnama bar bolan oňyn mümkinçiliklerden doly we dogry peýdalanyp, ýurdumyzy ösdürmek boýunça ozal kabul edilen döwlet maksatnamalarynyň netijeli ýerine ýetirilmegini üpjün eder. Şol bir wagtyň özünde bütindünýä çökgünlikden öňki görkezijilere dolanmagyň tutanýerli çemeleşmelerini, ýokary jogapkärçiligi hem ýadawsyz zähmeti talap edýär. Dünýä bazarynyň tiz-tizden üýtgeýän ýagdaýlaryny, şeýle-de BMG-niň yglan eden Durnukly ösüş maksatlaryny nazara almak bilen, orta möhletli döwürde ýurdumyzyň çeýe eksport syýasatyny kemala getirmek, daşary ýurt sarp ediş bazarlarynyň ýagdaýyny düýpli we ulgamlaýyn esasda seljermek, içerki satyn alyşlyk nyrhlaryny gözegçilikde saklamak maksatnamanyň baş ýörelgeleriniň hatarynda görkezildi.

Kabul ediljek resminama laýyklykda, Türkmenistanyň Merkezi banky sarp ediş bazarlaryny zerur manat göwrümi bilen üpjün etmek arkaly, «maliýe guramalarynyň çalt üýtgeýän bazar şertlerine uýgunlaşmagyny ýeňilleşdirýän» kadalaşdyryjy çäreleri kabul etmek boýunça iş alyp barar. Bu Konsepsiýanyň baş maksady öý hojalyklarynyň durnukly girdejilerini üpjün etmekden, iş orunlaryny saklap galmakdan, aýlyk zähmet haklarynyň, pensiýa tölegleriniň öz wagtynda tölenilmegini üpjün etmekden ybaratdyr, munuň özi ykdysadyýeti orta möhletli ösdürmegiň faktorlary bolup çykyş edýär. Şeýle-de döwlet karzlaryny gurluş taýdan kämilleşdirmek, olaryň möhletini uzaltmagyň döwlet kepilliklerini döretmek, kiçi we orta telekeçiligi maliýe taýdan goldamak üçin berilýän ýumşak karzlaryň möçberini, görnüşlerini artdyrmak çäreleri göz öňünde tutular. Hormatly Prezidentimiziň tabşyrygyna laýyklykda, döwlet karzlaryny gurluş taýdan üýtgedip gurmak meselesinde olary özleşdirýän pudaklara maliýe goldawyny bermek, pandemiýa bilen bagly çökgünlik zerarly ýüze çykýan likwidlilik (geçgellik) ýetmezçiligi sebäpli defolt töwekgelçiliginiň artmagynyň öňüni almak zerurlygy ýüze çykýar. Şunuň bilen baglylykda, karz ugurlarynyň howpsuzlygyny doly üpjün etmek esasy wezipeleriň hatarynda kesgitlenildi.

Çökgünlige garşy alnyp barylýan çäreler milli ykdysadyýetiň ykdysady ösüş deňeçerligini üpjün etmäge, döredilen salgyt ýeňilliklerini netijeli peýdalanmaga, serhetüsti söwda-ykdysady hyzmatdaşlygyň göwrümini artdyrmaga gönükdirilendir hem-de 2022-nji ýyl üçin meýilleşdirilen býujet çykdajylaryny azaltmazdan, duýdansyz ýüze çykýan hajatlara goşmaça serişdeleriň bölünip berilmegini göz öňünde tutýar. Hormatly Prezidentimiziň milli ykdysadyýetiň bütindünýä sarp ediş bazarlaryndaky, haryt önümçiligindäki hem pul dolanyşygyndaky bäsdeşlige ukyplylygyny ýokarlandyrmak, Döwlet býujetiniň girdeji böleginiň salgytdan gaýry serişdelerini artdyrmak, nagt däl hasaplaşyklara doly geçmek, nyrhlaryň emele gelşini ýönekeýleşdirmek, takyk ugra gönükdirilen serişdeleri kesgitli gaznalarda saklamak, ilatda bar bolan pul serişdelerini dolanyşyga çekmek, milli manadyň hümmetini erkin üýtgetmek ýaly ýörelgeler milli ykdysadyýeti oňaýsyz täsirlerden goramagyň netijeli çemeleşmesi hökmünde görkezilýär. Bu ugurda bellenen çärelere niýetlenen maliýe gorlaryny toplamak maksady bilen, daşyndan çekilen karzlaryň deňeçerligini saklamak, ätiýaçlyk gorlaryny emele getirmegiň çäklerinde eksportlyk harytlar boýunça tölegleriň daşary ýurt pulundaky hasabyny ýöretmek, eksporta iberilýän önümleriň ýerleniş nyrhlaryny kadalaşdyrmak, hususylaşdyrylýan desgalarda hakyky bazar bahalaryna geçmek, döwletiň karz edaralarynyň guramaçylyk-hukuk gurluşyny üýtgedip, olaryň binýadynda paýdarlar täjirçilik banklaryny döretmek, edara-kärhanalaryň işinde harajatlary tygşytlamak, täze salgyt töleýji taraplary ýüze çykarmak, jemagat hyzmat ugurly tölegleri bir hasapda ýöretmek arkaly býujet girdejileriniň möçberini artdyrmak meýilleşdirilýär.

Ykdysady taýdan hemmetaraplaýyn bähbitli hem-de geljegi nazarlaýan bu oňyn özgertmeleri netijeli durmuşa geçirmekde 2022-2023-nji ýyllara meýilleşdirilen maliýe resminamasyna ykdysady ösüşi tijendiriji güýç hökmünde aýratyn orun berilýär. Onuň çäklerinde amala aşyrylmagy göz öňünde tutulýan işler halkara gatnaşyklarda ýurdumyzyň bähbitlerini mäkäm goramaga, sarp ediş isleglerini doly kanagatlandyrmaga, dürli töwekgelçiliklerden sowa geçmäge ýardam berer. Türkmenistanyň ykdysady toplumynyň düzümlerinde zähmet çekýän hünärmenleriň gatnaşmagynda gündelik amaly işler pudagara derejede utgaşdyrylýar. Statistiki maglumatlara, okuw gollanmalaryna, daşary ýurt tejribesine esaslanýan köpugurly çäreler pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň işiniň usulyýet binýadynyň has-da kämilleşdirilmegine alyp barýar. Iri möçberli pudak düzümleriniň we olaryň garamagyndaky edaralaryň işiniň bir maksada gönükdirilmegi, döwlet dolandyryşynyň hiliniň ýokarlanmagy Maksatnamanyň yzygiderli, netijeli, durnukly amal edilmegini üpjün eder. Baş maksat öndüriji güýçleri ösdürmegiň netijeli döwlet mehanizmini kemala getirmekden, ykdysady ösüşi hemmetaraplaýyn goldamakdan ybarat.

Maliýe meýilnamasynyň çäklerinde jemi içerki önümiň ösüş depginini durnukly derejede saklamak, maýa goýum maksatnamasyna gaýtadan seretmek, şanly seneler mynasybetli açylyp, ulanyşa berilmegi meýilleşdirilýän desgalaryň öz wagtynda we ýokary hilde gurulmagyny üpjün etmek, ilatyň, aýratyn-da, welaýatlarda ýaşaýan adamlaryň ýaşaýyş-durmuş hajatlarynyň maliýeleşdirilişini has-da gowulandyrmak, edara-kärhanalaryň pudagara algy-bergilerini düýpli seljermek, aýlyk zähmet haklaryny ýokarlandyrmak, ýerli önümçilikleri ýola goýmagyň hasabyna täze iş orunlaryny döretmek, döwlet emlägini hususylaşdyrmak bilen bagly önümçilik gatnaşyklaryny kämilleşdirmek, tebigy, çig mal we zähmet gorlaryndan, maliýe mümkinçiliklerinden ýerlikli peýdalanmak ýaly ugurlarda netijeli işler alnyp barylýar. Häzirki döwrüň ykdysady taýdan çylşyrymlydygyna garamazdan, ýurdumyzda umumy bahasy 37 milliard amerikan dollaryndan gowrak bolan 2,5 müňe golaý senagat hem-de durmuş maksatly desgalaryň gurluşygy dowam edýär. Diňe Oba milli maksatnamasynyň çäklerinde şu ýylyň 6 aýynda 1,1 milliarda golaý, jemi 43,6 milliard manatdan gowrak maýa goýumlar özleşdirildi. Il bähbitli gurluşyklaryň sanawynda Ahal welaýatynyň edara ediş merkeziniň binalar toplumy, «şäher içindäki şäher» ýörelgeli «Aşgabat-siti» döwrebap şähergurluşyk taslamasy görnükli orunda durýar.

«Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynda ýurdumyzy ösdürmekde söwda we daşary ykdysady gatnaşyklar ulgamyna, däp bolşy ýaly, möhüm ähmiýet berilýär. Bu ugurdaky iri möçberli taslamalaryň amala aşyrylmagynda maliýe we maslahat beriş goldawyny has-da güýçlendirmek üçin abraýly halkara maliýe guramalary bilen oňyn hyzmatdaşlygyň gerimi giňeldilýär. Gazagystan — Türkmenistan — Eýran demir ýoly, Türkmenistan — Özbegistan — Gazagystan — Hytaý transmilli gaz geçirijisi, Türkmenistan — Owganystan elektrik, optiki-süýümli geçirijiler, Türkmenbaşynyň Halkara deňiz porty, deňiz söwda flotuny döretmek, Aşgabat, Türkmenbaşy, Lebap, Kerki şäherlerinde halkara howa menzillerini, täze serhetýaka gümrük beketlerini, gazy suwuklandyryjy terminallary, awtomobil, demir ýol köprülerini, ýollary gurmak, kuwwatly ýolagçy-ýük uçarlaryny, döwrebap otly, gämi we beýleki ulag serişdelerini satyn almak boýunça durmuşa geçirilýän işler söwda-ykdysady gatnaşyklarda Türkmenistanyň ornuny düýpli pugtalandyrýar. Aslynda, Türkmenistan köp sanly sebitara, halkara ylalaşyklary baglaşmak bilen, strategik hyzmatdaşlygy ikitaraplaýyn we köptaraplaýyn esasda ösdürýär. Türkmenistanyň Azerbaýjan Respublikasy bilen bilelikde Hazar deňzindäki «Dostluk» känini Russiýa Federasiýasynyň kompaniýasynyň gatnaşmagynda özleşdirmek boýunça üçtaraplaýyn ylalaşygyň gazanylmagy, Merkezi Aziýa — Hytaý gaz geçirijisiniň karzlaşdyryş ugrunyň doly gaýtarylmagy, Türkmenistanyň öňdebaryjy kärhanalarynyň dostlukly Gyrgyzystan döwletiniň içerki bazaryna netijeli aralaşmagyny üpjün etmek maksady bilen, bilelikdäki gyrgyz-türkmen logistika kompaniýasyny döretmek baradaky teklibiň öňe sürülmegi bu aýdylanlary doly tassyklaýar. Türkmenistan dünýäniň dürli sebitleri, hatda Afrika döwletleri bilen senagat, ulag, oba hojalygy, medeniýet, saglyk, howpsuzlyk ýaly möhüm ugurlar boýunça geljegi nazarlaýan hyzmatdaşlygy giňeldýär. Türkmenistan — Owganystan — Pakistan — Hindistan transmilli gaz geçirijisiniň, Türkmenistan — Owganystan — Pakistan elektrik, optiki süýümli geçirijileriň taslamalary hem bu aýdylanlara aýdyň mysaldyr.

Halkara derejede söwda-ykdysady gatnaşyklary ösdürmekde sergilere, ýarmarkalara, forumlara aýratyn orun berilýär. Türkmenistan Halkara sergiler býurosyna işjeň agza bolmak bilen, daşary ykdysady syýasatyň çäklerinde iri möçberli sergileri geçirmäge, olara gatnaşmaga möhüm ähmiýet berýär. Bu forumlar milli ykdysadyýetiň kuwwatyny has-da artdyrmagyň, dünýäniň köp döwletleri bilen täze ugurlar boýunça söwda-ykdysady gatnaşyklary ýola goýmagyň, dünýäniň ösen iş tejribesi bilen ýakyndan tanyşmagyň, innowasion tehnologiýalary netijeli özleşdirmegiň işjeň serişdesi bolup çykyş edýär. Arap dünýäsiniň ýurtlary bilen özara gyzyklanma bildirilýän ugurlar boýunça hyzmatdaşlygy we maýa goýum taslamalaryny ara alyp maslahatlaşmak maksady bilen, şu ýylyň 9 — 11-nji iýuny aralygynda Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Serdar Berdimuhamedowyň ýolbaşçylygynda türkmen wekiliýetiniň Birleşen Arap Emirliklerine iş saparynyň barşynda Türkmenistanyň Dubaý şäherinde halkara derejede geçiriljek Bütindünýä «EKSPO» sergisine gatnaşmak barada ylalaşyk gazanyldy. Şeýle sergi Garaşsyz Watanymyzyň uly üstünliklerini halkara giňişlige ýaýmakda ajaýyp mümkinçilikleri açar.

Içerki söwda hem işjeň häsiýetde ösýär. Aşgabat şäherinde, welaýatlarda söwda-hyzmatlar ugurly döwrebap merkezler, iri söwda toplumlary gurlup ulanylmaga berilýär. Bazar bolçulygynyň artmagy ilatyň sarp ediş isleglerini doly kanagatlandyrmaga, elektron täjirçiligiň gerimini giňeltmäge giň ýol açýar. Ilatyň satyn alyjylyk ukyby ýokary derejede bolmagynda galýar. Sanly söwdanyň depginli ösmegi iş bilen meşgullyk derejesiniň ýokarlanmagyna-da oňyn täsir edýär.

Soňky ýyllarda Türkmenistanda gazanylýan ýokary ösüş görkezijileri jemi içerki önümde önümçilik pudaklarynyň paýyny durnukly artdyrmak, kiçi we orta telekeçiligi goldamak, dünýä bazarynda milli önümlere islegi ýokarlandyrmak, netijeli ulag-logistika ugurlaryny kemala getirmek ýaly wajyp ykdysady binýatlara daýanýar. Döwletiň ykdysady ösüşini durnukly saklamakda dünýäniň, şol sanda sebitara we goňşy ýurtlaryň ykdysady ýagdaýlarynyň düýpli seljerilmegine, öňdebaryjy dünýä tejribesiniň işjeň özleşdirilmegine uly ähmiýet berilýär. Bütindünýä we halkara derejelerde ählumumy bähbitleri nazarlaýan gatnaşyklaryň çarçuwasynda oýlanyşykly eksport-import syýasatyny ýöretmek, bazaryň isleg-teklip deňagramlylygyny has-da pugtalandyrmak, ilatyň ykdysady işjeňligini höweslendirmek, netijeli ulag-aragatnaşyk infrastrukturasyny kemala getirmek arkaly söwda-ykdysady arabaglylygy has-da pugtalandyrmak ýaly binýatlaýyn ýörelgeler milli Liderimiziň ykdysady strategiýasynyň baş ugruny düzýär.

Hangeldi GURBANGELDIÝEW.

Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrligi.