2021-nji ýylyň 11-nji oktýabrynda Bütindünýä Banky Toparynyň we Halkara Pul Gaznasynyň her ýylda geçirilýän maslahatlarynyň çäklerinde wirtual görnüşde geçirilýän Bütindünýä Bankynyň we Halkara Pul Gaznasynyň 9 (dokuz) ýurdunyň wekilçilikli toparynyň duşuşygyna Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministri Muhammetgeldi Serdarowyň ýolbaşçylygyndaky wekiliýeti gatnaşdy.

Duşuşygyň başynda Halkara pul gaznasynyň we Bütindünýä bankynyň ýerine ýetiriji direktorlary Piotr Trabinskiniň we Katarzyna Zajdel-Kurowskanyň çykyşlary diňlenildi, onda wekilçilikli toparyň içinde we aýry-aýry ýurtlar bilen hyzmatdaşlygy ösdürmegiň ýagdaýy we tendensiýalary beýan edildi.

Soňra, Şweýsariýa Konfederasiýasynyň, Polşanyň, Serbiýanyň, Azerbaýjan, Gazagystan, Täjigistan, Özbegistan Respublikalarynyň degişli ministrlikleriniň we Merkezi banklarynyň ýolbaşçylary pandemiýanyň ýetiren täsirlerine garşy ykdysadyýetlerinde amala aşyrylan işler barada gürrüň berdiler. Olar, esasan, ýurtlarynyň ykdysadyýetlerini goldamak üçin birnäçe geçirilen, ýagny maliýelşdirmegiň peýdaly şertlerini, milli pulunyň durnukly hümmetini, likwidliligi üpjün etmek bilen bagly çäreleri babatynda bar bolan tejribelerini paýlaşdylar. Ministr Muhammetgeldi Serdarow, öz çykyşynda, ýurduň ykdysadyýetini goldamak üçin amala aşyrylan işler, şol sanda hususylaşdyrmak boýunça alnyp barylýan işler, telekeçiligi goldamak, salgyt-býujet çäreleri barada gürrüň berdi. Türkmenistanda makroykdysady ýagdaýyň durnukly derejede saklanyp gelýändigini aýtdy. Ýeterlik derejede ýokary we durnukly ykdysady ösüşiň üpjün edilýändigi, şu ýylyň 8 aýynyň netijelerine görä Jemi içerki önümiň (JIÖ) ösüş depgininiň 6,2% bolandygy barada belledi.

Duşuşygyň dowamynda, Halkara Pul Gaznasy we Bütindünýä banky bilen hyzmatdaşlygyň ähmiýeti barada bellenildi.Duşuşyk hoşniýetli ýagdaýda geçdi.

Duşuşygyň ahyrynda Mähriban Watanymyzyň halkara giňişliginde abraý-mertebesiniň belende galmagynda ägirt uly işleri amala aşyrýan Hormatly Prezidentimiziň janynyň sag, ömrüniň uzak, alyp barýan il-ýurt bähbitli umumyadamzat ähmiýetli belent tutumly işleriniň mundan beýlägem rowaç almagy arzuw edildi.

Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrligi

Ýurdumyz milli Liderimiziň täzeçillik syýasaty netijesinde öz ösüşiniň ýokary depginlerini saklaýar, jemi içerki önümiň öndürilişi yzygiderli artýar, halkyň durmuş derejesi ýokarlanýar. Şu ýylyň 25-nji sentýabrynda paýtagtymyzda hormatly Prezidentimiziň başlyklyk etmeginde geçirilen Türkmenisanyň Halk Maslahatynyň mejlisiniň barşynda milli ykdysadyýetiň ýurduň garaşsyz ösüşi ýyllarynda gazanylan görkezijiler beýan edildi. Hormatly Prezidentimiz öz çykyşynda berkarar Watanymyzyň Garaşsyzlygynyň 30 ýylynyň içinde ýurdumyzyň ykdysadyýetine goýlan iri maýa goýumlarynyň möçberiniň 200 milliard amerikan dollaryndan hem geçendigini, bu serişdeleriň 60 göterimden hem köpüsiniň senagat pudagyny ösdürmäge gönükdirilendigini belläp geçdi. Milli ykdysadyýetiň esasy pudagy bolan ýangyç-energetika toplumyna ýurdumyzyň jemi içerki önümini öndürmekde hem-de eksport düzüminde esasy orun degişli bolup durýar. «Türkmenistanyň nebitgaz senagatyny ösdürmegiň 2030-njy ýyla çenli döwür üçin maksatnamasyny» amala aşyrmagyň çäklerinde ýurdumyzda uglewodorod çig malynyň çykarylýan möçberlerini artdyrmak, täze uglewodorod ýataklaryny özleşdirmek, ýangyç-energetika toplumynyň kärhanalaryny tehniki taýdan enjamlaşdyrmak, döwrebap tehnologiýalary giňden ornaşdyrmak, gazy gaýtadan işleýän täze önümçilikleri döretmek ýaly uzakmöhletleýin we tutumly işler amala aşyrylýar.

Ýurdumyzyň tebigy baýlyklarynyň ägirt uly gorlary ykdysadyýetimizi diwersifikasiýalaşdyrmak, iri gaýtadan işleýän önümçilikleri döretmek we ösdürmek babatynda ileri tutulýan taslamalary durmuşa geçirmäge mümkinçilik berýär. Garaşsyz bilermenleriň geçiren barlaglarynyň netijesi boýunça Türkmenistanyň uglewodorod serişdeleriniň goruna dünýäde baý ýurtlaryň hatarynda ykrar edilmeginiň esasynda ýurdumyzda nebitiň we gazyň çykarylýan we gaýtadan işlenilýän möçberlerini artdyrmaga, energiýa serişdeleriniň eksportynyň çäklerini tapgyrlaýyn giňeltmäge gönükdirilen energetika strategiýasy üstünlikli durmuşa geçirilýär. Bu işleriň geçirilmegi ýurdumyzyň tebigy baýlyklarynyň eksport mümkinçiliklerini artdyrmaga, ýakyndaky we alysdaky döwletler bilen gatnaşyklary çuňlaşdyrmaga, uglewodorod serişdelerini iberijiler we sarp edijiler üçin amatly şertleriň döremegine, Türkmenistan üçin täze sarp edijileriň bazarlaryny açmaga oňyn şertleri döredýär we biziň ýurdumyzda işlemek isleýän daşary ýurt maýa goýujylaryň gyzyklanmalaryny has-da artdyrýar.

Nebiti we tebigy gazy çykarmak, gaýtadan işlemek we eksport etmek, nebit önümlerini öndürmek, maýa goýumlaryny özleşdirmek babatda gazanylan tehniki-ykdysady görkezijler, nebitgaz senagaty üçin kämil hünärmenleri taýýarlamak milli ykdysadyýeti yzygiderli ösdürmekde möhüm ugur bolup durýar. Barha senagatlaşýan dünýäde uly önümçilikleriň ykbaly halkymyzyň «mawy altyn», «gara altyn» diýip arzylaýan hut şu gymmatly baýlyklary bilen gönüden-göni bagly bolup durýar.

Hormatly Prezidentimiziň ösüşleri we özgertmeleri nazarlaýan ykdysady syýasaty netijesinde soňky ýyllarda nebiti we tebigy gazy gaýtadan işlemek arkaly halk hojalygynda giňden peýdalanylýan önümleri öndürmäge aýratyn üns gönükdirilýär. Ýurdumyzyň senagat pudagynda geçirilen düýpli döwrebaplaşdyrmak işleriniň netijesinde dünýä bazarynda bäsleşige ukyply önümleri öndürýän köp sanly täze kärhanalar işe girizildi. Şolaryň biri-de Ahal welaýatynda — Owadandepede gurlan tebigy gazy gaýtadan işlemegiň esasynda ýokary hilli, ekologiýa taýdan arassa benzin öndürýän gazhimiýa toplumydyr. Bu önümçilik üçin «mawy ýangyç» «Gündogar — Günbatar» gaz geçirijisinden alynýar. «Şatlyk» gaz ýatagyndan gaýdyp, Mary, Ahal, Balkan welaýatlarynyň çägi bilen Hazaryň etegindäki Belek gaz gysyjy stansiýasyna çenli uzaýan gaz geçiriji zawodyň golaýyndan geçip gidýär. Bu döwrümiziň ähli tutumly işleriniň biri-biri bilen utgaşykly, maksatnamalaýyn esasda alnyp barylýandygynyň guwandyryjy görkezijisidir. Kuwwatly gazhimiýa toplumy dünýä tejribeleriniň ösen nusgalary esasynda gurlandyr.

Tebigy gazy has düýpli we toplumlaýyn gaýtadan işlemäge, ondan gaýtadan işlenip alnan önümleriň eksportdaky paýyny artdyrmaga aýratyn ähmiýet bermek bilen gurulýan şeýle taslamalary durmuşa geçirýän eziz Watanymyz tebigy gaz we çig nebit ýaly ilkinji energiýa serişdeleri bazarynda öz ornuny giňeltmek bilen birlikde gazhimiýa önümçiliginiň has girdejili bazarynda mynasyp orun eýelemegine täsir edýär.

Ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmek maksatnamalarynyň çäklerinde ägirt uly halkara ähmiýetli taslamalaryň onlarçasy durmuşa ornaşdyryldy. «Galkynyş» gaz ýatagyny senagat taýdan özleşdirmek, Türkmenistan — Özbegistan — Gazagystan — Hytaý gaz geçirijisiniň kuwwatlylygyny artdyrmak, ägirt köp möçberde ätiýaçlyklary bolan «Galkynyş» ýatagynyň gaz känlerini senagat taýdan toplumlaýyn özleşdirmek, Türkmenistan — Owganystan — Pakistan — Hindistan transmilli gaz geçirijisiniň taslamasyny amala aşyrmak ýaly wezipeler ýurdumyzyň energetika maksatlarynyň yzygiderli häsiýete eýedigini görkezýär.

Garaşsyz Diýarymyzyň ýangyç-energetika toplumynyň düzümleri üçin ýokary hünärli işgärleri taýýarlamak, amaly-okuwlary tejribe bilen utgaşdyrmak, ýaşlara berilýän bilimiň derejesiniň ýokary halkara görkezijilerine laýyk getirmek boýunça toplumlaýyn işler amala aşyrylýar. Iň ýokary tehnologiýalar bilen enjamlaşdyrylan, iň täze ylmy gazananlary özünde jemleýän toplumlaryň gurlup, ulanmaga berilmegi ýaşlaryň hünär taýýarlyklarynyň ýokarlanmagyna, täze, döwrebap hünärleri ele almaklaryna, ylmyň täze gazananlaryny ýakyndan öwrenmeklerine bolan talaplary-da artdyrýar. Nebitgaz pudagynda önümçiligiň bilim, ylym esaslaryny berkitmekde, hünärmenleriň taýýarlygyny utgaşykly alyp barmakda, täze çözgütleri tapmakda ýokary bilim ojaklaryna möhüm orun degişlidir. Ýagşygeldi Kakaýew adyndaky Halkara nebit we gaz uniwersiteti eziz Diýarymyzyň garaşsyz ösüş döwründe döredilen ýokary bilim ojagydyr. Bu bilim ojagynda nebithimiýa we gazhimiýa senagaty üçin inžener-himiýa, standartlaşdyrmak, sertifikasiýalaşdyrmak, inžener-tehnologiýa, inžener-ekologiýa ugurlary boýunça hem hünärmenler taýýarlanylýar. Hormatly Prezidentimiziň tabşyrygyna laýyklykda, Uniwersitetleriň Halkara bileleşiginiň agzasy bolan bu bilim ojagynda dünýäniň iri ýokary okuw mekdepleriniň professorlarynyň gatnaşmagynda wideoaragatnaşyk arkaly ýörite sapaklary guramak, tejribe alyşmak işleri ýola goýlup, sanly ulgam arkaly tejribe sapaklary geçirilýär. Ýokary okuw mekdebinde ähli hünärleriň okuw meýilnamalaryna «Sanly ykdysadyýet» dersi girizildi. Ylmyň, tehnologiýalaryň ösdürilmegi, ýaşlara berilýän bilimiň hilini we derejesini ýokarlandyrmak, şol sanda ýangyç-energetika toplumynyň ähli ugurlarynda iş alyp barmaga ukyply ýaşlary ýetişdirmek döwrümiziň talaby bolup durýar. Milli Liderimiziň ýurdumyzyň nebitgaz pudagynyň öňünde uglewodorod çig malynyň çykarylýan möçberlerini artdyrmak, täze ýataklary özleşdirmek, toplumyň kärhanalaryny tehniki taýdan enjamlaşdyrmak, döwrebap tehnologiýalary giňden ornaşdyrmak, gazy gaýtadan işleýän täze önümçilikleri döretmek boýunça goýan wezipeleri ylmy, bilimi we önümçiligi utgaşdyryp alyp barmak arkaly çözülýär. Täze özgertmeler, täze desgalar ylma, bilime hyjuwly zehinli ýaşlary ruhlandyrýar, olara milli tebigy baýlyklarymyzy özleşdirmekde döredijilikli işlemäge giň ýol açýar. Milli ylym-bilim we innowasion tehnologiýalar esasynda öz tebigy baýlyklarymyzy netijeli özleşdirmek ykdysadyýetimizi ösdürmegiň iň ygtybarly girewi bolup durýar. Nesip bolsa, ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň esasy sütünleriniň biri bolan nebitgaz senagatynda we geologiýa pudagynda alnyp barylýan işler geljekde-de netijeli ösdüriler. Gahryman Arkadagymyzyň mukaddes Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllyk toýunyň bellenilýän günlerinde geçirilen Türkmenistanyň Halk Maslahatynda öňde goýan wezipeleriniň, il-ýurt bähbitli, döwlet ähmiýetli işleriniň hemişe rowaçlyklara beslenmegini arzuw edýäris.

Serdar HOJAGULYÝEW,

Ýagşygeldi Kakaýew adyndaky Halkara nebit we gaz uniwersitetiniň mugallymy.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Dubaýda möhüm ähmiýetli waka gatnaşdy

Aşgabat — Dubaý — Aşgabat, 9-njy oktýabr (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Birleşen Arap Emirliklerine iş saparyny amala aşyryp, Dubaý şäherinde geçirilýän “EKSPO — 2020” Bütindünýä sergisiniň çäklerinde guralan Türkmenistanyň milli gününe gatnaşdy.

Hormatly Prezidentimiziň uçary Aşgabat — Dubaý ugry boýunça uçuşy amala aşyrandan soň, iki dostlukly ýurduň Döwlet baýdaklary bilen bezelen Şeýh Maktum adyndaky Halkara howa menziline gelip gondy. Uçaryň ýanynda Türkmenistanyň Prezidentini BAE-niň energetika ministri Suhail Mohamed Al Mazrui garşylady. Ol öz ýurdunyň ýokary ýolbaşçylarynyň adyndan belent mertebeli myhmany mähirli, göwnaçyklyk bilen mübärekledi.

Döwlet Baştutanymyzyň awtoulag kerweni howa menzilinden çykyp, “EKSPO — 2020” sergi toplumyna ugrady.

“EKSPO — 2020” Bütindünýä sergisiniň dabaraly açylyşy 2021-nji ýylyň 1-nji oktýabrynda geçirildi. Hormatly Prezidentimiz giň gerimli foruma gatnaşyjylara iberen Gutlagynda onuň birleşdiriji ähmiýetini belledi hem-de Bütindünýä sergisine gatnaşyjylar tarapyndan anyk teklipleriň hödürlenip, olaryň halkara jemgyýetçilikde uly gyzyklanma döretjekdigine we geljekde hereketleri utgaşdyryp, dünýä döwletleriniň arasynda hoşniýetli gatnaşyklary pugtalandyrmakda, ählumumy hyzmatdaşlygy ösdürmekde uly ähmiýete eýe boljakdygyna berk ynam bildirdi.

4,3 inedördül kilometr meýdanda ýörite gurlan ägirt uly “EKSPO — 2020-niň» çäginde özboluşly binagärlik desgalaryndan — Bütindünýä sergisine gatnaşyjy ýurtlaryň bölümlerinden ybarat bolan tutuş şäherçe emele gelip, onuň esasy konsepsiýasy serginiň «Akyl-paýhasymyzy birleşdirip, geljegi döredýäris» diýen şygarynda öz beýanyny tapdy. Bütindünýä sergisine dünýäniň 190-dan gowrak ýurdy, dürli guramalar, gaznalar hem-de bilim düzümleri gatnaşmak bilen, ylym, tehnika, binagärlik we sungat ulgamlarynda gazananlaryny görkezýärler. Serginiň çägi “Mümkinçilik”, “Ykjamlyk” we “Durnukly ösüş” diýlip atlandyrylan ägirt uly bölümlere bölündi.

Ýakyn Gündogar, Afrika we Günorta Aziýa sebitinde ilkinji gezek geçirilýän çäräni guraýjylar onuň baý mazmunly maksatnamasyny işläp taýýarladylar. Bu ýerde köpdürli öwreniş we dynç alyş çäreleriniň, interaktiw şüweleňleriň, bilim, aýdym-saz, tans görnüşli çäreleriň onlarçasynyň geçirilmegi göz öňünde tutulýar. Şolar dünýäniň halklarynyň, şol sanda türkmen halkynyň däp-dessurlary bilen tanyşmaga mümkinçilik berer. “EKSPO — 2020” Bütindünýä sergisiniň işiniň çäklerinde “adamzat üçin iň gowy geljegiň” bähbidine täze başlangyçlary ilerletmek göz öňünde tutulýar. Şol başlangyçlar tebigy serişdeler, energiýany tygşytlamak we «ýaşyl» ykdysadyýet meseleleri bilen bagly taslamalaryň ählumumy wezipelerini çözmäge gönükdirilendir.

Biziň ýurdumyz bu uly ähmiýetli foruma ençeme gezek gatnaşdy. Türkmenistan öz sergisini ilkinji gezek Şanhaýda geçirilen «EKSPO — 2010» köpugurly forumynda görkezdi. Garaşsyz, hemişelik Bitarap türkmen döwletiniň Bütindünýä sergisine gatnaşmaga tutuş dünýäde parahatçylygyň we ösüşiň bähbidine hoşniýetli başlangyç hökmünde garaýandygyny bellemek gerek.

Türkmenistanyň “EKSPO — 2020” sergisine gatnaşmagynyň esasy maksady özygtyýarly ösüşiň 30 ýylynda dürli ugurlarda gazanylan üstünlikleri dünýä ýaýmakdan, daşary ýurtlar bilen söwda-ykdysady gatnaşyklary giňeltmekden, öndürilýän harytlaryň eksportyny artdyrmakdan ybaratdyr.

...Milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň awtoulag kerweni “EKSPO — 2020” Bütindünýä sergisiniň Baş kabul ediş merkeziniň girelgesiniň öňüne gelip saklanýar. Bu ýerde belent mertebeli türkmen myhmanyny BAE-niň halkara hyzmatdaşlyk boýunça döwlet ministri, “EKSPO — 2020” Bütindünýä sergisiniň baş direktory hanym Rimal Al Haşimi garşylaýar.

Merkeziň eýwanynda iki ýurduň Döwlet baýdaklarynyň öňünde bilelikde surata düşmek dabarasyndan soň, hormatly Prezidentimiz Türkmenistanyň milli gününiň açylyş dabarasynyň geçirilýän ýerine — “Al Wasl” dabaralar merkezine çagyryldy. Bu ýerde “EKSPO — 2020” sergisiniň guramaçylyk komitetiniň wekilleri, baýramçylyga gatnaşýan beýleki hormatly myhmanlar ýygnandylar.

Türkmenistanyň hem-de Birleşen Arap Emirlikleriniň Döwlet senalary ýaňlanýar, iki ýurduň Döwlet baýdaklary galdyrylýar. Soňra döwlet Baştutanymyz BAE-niň energetika ministri Suhail Mohamed Al Mazrui hem-de halkara hyzmatdaşlyk boýunça döwlet ministri, “EKSPO — 2020” Bütindünýä sergisiniň baş direktory hanym Rimal Al Haşimi bilen bilelikde Türkmenistanyň milli bölümine bardy.

Türkmenistan bu Bütindünýä sergisinde ilkinjileriň biri bolup, milli gününi geçirýär, munuň özi dürli öwüşginli çäreler bilen utgaşdy.

Türkmen bölüminiň öňündäki meýdançada ýurdumyzyň artistleriniň çykyşlary boldy. Olaryň ýerine ýetiren aýdymlarydyr sazlary häzirki zaman Türkmenistanyň, onuň medeniýetiniň we sungatynyň, asylly däpleriniň, ýurdumyzyň durmuşyndaky täze özgertmeleriň, eziz Diýarymyzyň baý taryhynyň hem-de geljegi nazarlaýan mümkinçilikleriniň waspyny ýetirdi.

Türkmen sergisi üçin bölünip berlen ýeriň umumy meýdany 1 müň 581 inedördül metre deňdir. Özboluşly binagärlik äheňinde gurlan iki gatly binanyň meýdany 976 inedördül metre barabardyr.

“Ykjamlyk” atly mowzuklaýyn zolakda ýerleşdirilen Türkmenistanyň bölüminiň binagärlik keşbi okgunly ösüşiň girewi hökmünde hemişelik hereket pikirini beýan edýär. Türkmen sergisiniň girelgesiniň ýanynda heýkel — çüwdürim ýerleşdirildi. Bu ýerde myhmanlary ady äleme dolan türkmenleriň milli baýlygy, buýsanjy hasaplanýan ahalteke bedewleri garşylaýar. Behişdi bedewleriň bäşisi ýurdumyzyň ösüşiň belentliklerine tarap gadamyny, milli mirasa sarpany, maksatlaryň bitewüligini, halkymyzyň jebisligini alamatlandyrýar. Ahalteke bedewiniň heýkeli binanyň ýelken şekilli zolagynda ýerleşdirilip, onuň ýüzündäki tolkun görnüşli gum aňňatlaryny alamatlandyrýar.

Binanyň ini elli metre barabar bolan diwarynyň ýüzünde ägirt uly LED-ekran oturdylyp, onda Garaşsyz Watanymyzyň ýaşyl Tugy parlaýar, şeýle hem “Türkmenistana hoş geldiňiz!” hem-de “EKSPO — 2020” diýen sözler ýazylýar.

Türkmen bölüminiň tapawutly aýratynlygy milli bezegiň we öňdebaryjy tehnologiýalaryň sazlaşykly utgaşdyrylmagynda jemlenýär. Ahalteke bedewleri bilen bir hatarda, ýurdumyzyň ýene-de bir aýdyň nyşany hasaplanýan türkmen halysy mowzuklaýyn aýratynlyklaryň birine öwrüldi. Onuň giň gerimli şekili binanyň gapdal tarapyny bezeýär. Diwaryň ýüzündäki çyralar halynyň öwüşginini artdyrýar.

Döwlet Baştutanymyz myhmanlar bilen binanyň içine girip, milli sergimizi synlap başlaýar, bu ýerde Garaşsyz Watanymyzyň ösüşiniň esasy ugurlary görkezilýär.

Milli Liderimiz sergi bölüminiň eýwanynda elektron ýolgörkezijiniň — sensorly ekranyň ýanyna barýar hem-de sergi baradaky elektron maglumatlar bilen tanyşýar.

Bölümde täze tehnologiýalaryň hem-de multimedia enjamlarynyň, ýörite LED-panelleriň giňden ulanylmagy hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň baştutanlygynda ösüşiň, rowaçlygyň ýoly bilen ynamly gadam urýan Türkmenistanyň köpugurly ykdysady hem-de medeni kuwwaty, ösüşiň ileri tutulýan ugurlary we geljegi barada aýdyň düşünje hem-de doly maglumat almaga mümkinçilik berýär.

Binanyň birinji gatynyň tutuş giňişligi wirtual panorama üçin niýetlenipdir. Häzirki zaman sanly ulgamynyň ulanylmagy bu ýere gelenleriň türkmen halkynyň taryhy, däp-dessurlary we medeniýeti, ýurdumyzyň şu güni bilen ýakyndan tanyşmagyna ýardam edýär.

Sergi bilen tanyşlyk wideofilmden başlanyp, ol soňky tehnologiýalary we töwerekleýin ulgam görnüşi ulanmak bilen, 3D görnüşde görkezilýär. Şol tehnologiýalar 360 gradus töwerege proýeksiýany döretmäge mümkinçilik berip, filmiň aýdyňlygyny we täsirliligini üpjün edýär.

Ýörite ekranda Ýer togalagynyň we Türkmenistanyň kartasynyň şekili peýda bolýar. Myhmanlar interaktiw gologrammanyň içine aralaşyp, ýurdumyzyň dürli sebitlerine we täsin tebigy künjeklerine syýahat edýärler, türkmen halkynyň gadymy taryhynyň we medeniýetiniň subutnamalaryny — taryhy-medeni ýadygärlikleri, Hazaryň merjeni hasaplanýan «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynyň gözelliklerini, ajaýyp binagärlik toplumlaryny we senagat desgalaryny synlaýarlar, şeýle hem şu ýyl 140 ýyllygyny bellän ak mermerli türkmen paýtagtyna gezelenç edýärler.

Aşgabadyň gözellikleriniň, döwlet Baştutanymyzyň başlangyjy bilen giň gerimli şähergurluşyk maksatnamasynyň çäklerinde soňky ýyllarda gurlan özboluşly binalarynyň şekilleri yzygiderlilikde görkezilýär. Şolaryň köpüsi Ginnesiň rekordlar kitabyna girdi. Şu ýyl ýurdumyz ähmiýetli senäniň — Watanymyzyň Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygynyň dabaralaryna beslendi. Bu mowzuk hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň başlangyjy bilen «Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly» diýlip yglan edilen 2021-nji ýylyň nyşanynyň şekilinde öz beýanyny tapýar.

Halkara sergi forumynyň esasy şygaryny nazara almak bilen bezelen milli sergi ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň dürli pudaklarynyň gazananlary, taryhy-medeni mirasy, eksport kuwwaty, dünýäniň ösüşine goşýan goşandy bilen hemmetaraplaýyn tanyşdyrýar. Hormatly Prezidentimiziň belleýşi ýaly, «EKSPO — 2020» Bütindünýä sergisinde öz işine başlaýan Türkmenistanyň milli bölümi hem ata Watanymyzyň geçen taryhy ýoly, mähriban halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesi, ýokary senagat we intellektual mümkinçiliklere eýe bolan ýurdumyz barada, döwletimiziň ösüşi, ygtybarlylygy hakynda anyk düşünjeleri emele getirmekde uly ähmiýete eýedir.

Türkmenistanyň bölüminde mowzuklaýyn toplumlaryň dokuzysy bezelip, şolarda anyk ugurlara degişli gymmatlyklaryň birnäçesi birleşendir. Sergi bölümleriniň her birinde elektron ekranlar ýerleşdirilip, şolarda ministrlikleriň, pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň, döwlet we hususy kärhanalarynyň alyp barýan işleri barada gürrüň berýän wideorolikler görkezilýär.

Sergi giňişliginiň bir tarapynda ýurdumyzyň Medeniýet ministrligi we onuň garamagyndaky edaralar tarapyndan milli medeni mirasy aýawly saklamak, artdyrmak boýunça üstünlikli amala aşyrylýan işler beýan edilýär.

Türkmen döwlet neşirýat gullugy serginiň çäklerinde ýokary çap usulynda ýerine ýetirilen neşir önümleri bilen tanyşdyrýar. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň kitaplary hem-de düýpli ylmy işleri sergide esasy orny eýeleýär. Şeýle hem bu ýerde Türkmenistan, onuň gadymy taryhy, özboluşly medeni däp-dessurlary we şu güni barada gürrüň berýän fotoalbomlar hem-de kitaplar ýerleşdirildi.

Serginiň medeni bölüminde Döwlet medeniýet merkeziniň Döwlet muzeýiniň etnografik ýygyndylary, şol sanda ajaýyp zergärçilik önümleri, el işleri, türkmen halylary hem-de haly önümleri, horjunlar we beýleki özboluşly gymmatlyklar görkezilýär. Monitorlarda ýörite taýýarlanylan, Diýarymyzyň ÝUNESKO-nyň Bütindünýä mirasynyň sanawyna girizilen taryhy-medeni ýerleri, Meşhur binagärlik ýadygärlikleri,türkmen halkynyň maddy däl medeni mirasy bilen tanyşdyrýan slaýdlar we wideorolikler görkezilýär.

“Türkmen atlary” döwlet birleşiginiň diwarlygy dünýä meşhur behişdi bedewlerimize bagyşlanyp, olaryň şöhraty örän irki döwürlerde dogduk mekanyň çäklerinden alyslara ýaýrady. Sergi asyrlaryň jümmüşinden gözbaş alýan atçylygyň gadymdan gelýän milli däpleri bilen tanyşdyrýar. Bu ýerde Türkmenistanyň Prezidentiniň ahalteke bedewlerine bagyşlanan kitaplary, atlaryň owadan şaý-sepleri, saýlama tohum atlaryň keşpleri şekillendirilen suratlar görkezilýär.

Bütindünýä sergisinde görkezilýän harytlaryň sanawynda Dokma senagaty ministrliginiň kärhanalarynyň hem-de “Türkmenhaly” döwlet birleşiginiň eksport ugurly önümleri aýratyn orun eýeleýär. Häzir Türkmenistan dünýä bazarlarynda uly islege eýe bolan dokma önümlerini öndürýän döwletiň derejesine eýe boldy. Ýurdumyzyň çäginde gadymy döwürlerde ýüpekden we ýüňden ajaýyp matalary we egin-eşikleri, halylary we beýleki önümleri taýýarlapdyrlar. Häzirki döwürde bu pudagyň döwrebap enjamlar hem-de ekologiýa taýdan arassa, öňdebaryjy tehnologiýalar bilen üpjün edilen kärhanalarynda ýokary hilli önümleriň dürli görnüşleri öndürilýär. Sergi diwarlygynda halylar we haly önümleri, dokma senagatynyň kärhanalarynyň öndürýän beýleki önümleri, şol sanda senagat önümçiligi üçin niýetlenen pagta ýüplüginiň nusgalary, ýüpek çig maly görkezilýär. Eksponatlaryň hatarynda trikotaž, jinsi we tüýjümek matalardan taýýar önümler, ýorgan-düşek daşlyklary bar.

Döwlet Baştutanymyz bu ýerde “EKSPO — 2020” Bütindünýä sergisiniň baş direktoryna we ýurdumyzyň sergisine gelen myhmanlara ýurdumyzda arassa ýüpekden dürli matalaryň, ketenileriň we halylaryň dokalýandygy barada gürrüň berdi. Türkmen topragynda ösdürilip ýetişdirilýän tut agaçlarynyň ýapraklary ýüpek önümçiliginiň esasy serişdesi bolup durýar. Hormatly Prezidentimiz Türkmenistanda ýüpekçiligiň taryhynyň asyrlaryň jümmüşine uzap gidýändigini aýdyp, ýüpekçiligiň milli usullarynyň häzirki döwürde täzeçil tehnologiýalaryň işjeň ulanylmagy netijesinde kämilleşdirilýändigini belledi.

Aýratyn diwarlyk ýurdumyzyň ylym-bilim, saglygy goraýyş ulgamlarynda gazanan üstünliklerine bagyşlanýar. Hususan-da, Saglygy goraýyş we derman senagaty ministrligi häzirki zaman tehnologiýalary bilen enjamlaşdyrylan hem-de derman serişdeleriniň dürli görnüşlerini, bejeriş-içimlik suwlary, bejeriş palçyklaryny we deňiz duzlaryny hem-de ýerli çig maly ulanmak bilen taýýarlanan beýleki önümleri çykarýan önümçilik kärhanalarynyň giň görnüşli önümlerini görkezýär. Şu ýerde türkmen topragynda bitýän dermanlyk ösümlikleriň esasynda öndürilýän bejeriş fito-çaýlar bar. Mälim bolşy ýaly, dermanlyk ösümlikleriň bejeriş häsiýetleri hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň “Türkmenistanyň dermanlyk ösümlikleri” atly düýpli ylmy-ensiklopedik işinde beýan edilýär, şol kitabyň täze, 13-nji jildi ýurdumyzda 10-njy oktýabrda giňden bellenilýän Saglygy goraýyş we derman senagaty işgärleriniň gününe bagyşlanyldy. Döwlet Baştutanymyzyň sergide görkezilýän köp jiltli neşirinde milli lukmançylyk mirasymyz barada giň maglumat getirilýär, dermanlyk ösümlikleriň bejeriş häsiýetleri, olary ylmy we halk lukmançylygynda ulanmagyň mümkinçilikleri giňişleýin beýan edilýär.

Hormatly Prezidentimiz Türkmenistanyň ösümlik dünýäsiniň örän baýdygyny belledi. Ýurdumyzyň çäklerinde ösümlikleriň 3550 görnüşi ösýär, aýratyn-da, Köpetdag we Köýtendag goraghanalarynyň daglyk ýerleri ösümliklere baýdyr, şol ýerlerde ýabany dermanlyk ösümlikleriň 1600-den gowrak görnüşi bolup, şolaryň 330-sy endemikdir.

Milli Liderimiz buýanyň ýüzlerçe ýyl bäri meşhur bejeriş häsiýetleriniň ähmiýetine ünsi çekdi. Buýanyň kökünden “Türkmendermansenagat” birleşiginiň “Saglyk” lukmançylyk kärhanasy derman serişdeleriniň 150-ä golaý görnüşini taýýarlaýar, mähriban Watanymyzyň Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygynyň hormatyna bolsa buýan kökünden täze önüm — gerdejik taýýarlanyldy diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy.

Buýan köküniň esasy gymmatlygy onuň ekologiýa taýdan arassalygydyr. Ösümlik C witaminine hem-de efir ýagyna baýdyr. Lukmançylykda buýan köki sowuklamada, böwrege daş ýygnanma keselinde, immun ulgamyny berkitmekde giňden ulanylýar. Türkmenistanda ondan ergin, bejeriş çaýlary we beýlekiler öndürilýär.

Türkmen buýany Ýer ýüzüniň beýleki ýerlerinde ösýän görnüşlerinden özüniň gymmatly häsiýetleri bilen tapawutlanýar. Onuň düzüminde peýdaly serişdeleriň jemlenmegine ýurdumyzyň amatly howa şertleri ýardam edýär diýip, milli Liderimiz nygtady.

Oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministrligi, oba-senagat toplumynyň edaralary hem-de kompaniýalary-da sergä gatnaşýar. Olaryň diwarlygy türkmen pagtasynyň hem-de bugdaýynyň, gök we bakja önümleriniň sanly görnüşdäki hasylynyň artyşyny görkezýär. Şeýle hem Diýarymyzyň oba hojalyk önümlerini öndürijileriniň önümleriniň daşary ýurtlarda, şol sanda BAE-de örän meşhurdygyny bellemek gerek.

Gurluşyk we binagärlik, Senagat we gurluşyk önümçiligi, Energetika ministrlikleriniň, Döwlet haryt-çig mal biržasynyň bilelikdäki diwarlygy gurluşyk hem-de senagat önümçiligi ulgamlarynyň ägirt uly ösüşi barada maglumat berýär. Monitorlarda ajaýyp, belent binalar, dolandyryş edaralary, köp gatly ýaşaýyş jaýlary, lukmançylyk, söwda we işewürlik merkezleri, durmuş-medeni maksatly desgalar görkezilýär. Ýokary hil ölçegleri, milli öwüşginli, döwrebap görnüşdäki bezeg aýratynlyklary, sazlaşyklylyk we oňaýlylyk ýurdumyzda durmuşa geçirilýän toplumlaýyn şähergurluşyk maksatnamasynyň, ilkinji nobatda, göz öňüne tutulýan möhüm ugurlary bolup durýar.

Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň agzasy bolan “Ak bulut” hojalyk jemgyýeti gurluşyk serişdelerini öndürmek babatda gazanylan üstünlikleri görkezýär. Kompaniýa, içerki bazarda bolşy ýaly, daşary ýurtlarda hem uly islegden peýdalanylýan asma üçek ulgamlaryny öndürýär.

Şunuň bilen baglylykda, “EKSPO — 2020” sergisinde döwlet kärhanalary bilen bir hatarda, ýurdumyzyň hususy haryt öndürijileriniň hem öz mümkinçiliklerini hem-de eksport kuwwatyny görkezýändigini bellemek gerek.

Türkmenistanda telekeçilik ulgamyny hemmetaraplaýyn ösdürmek, häzirki zamanyň bazar gurallaryny giňden ornaşdyrmagyň hasabyna hususy pudagyň eýeleýän ornuny ýokarlandyrmak hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň alyp barýan durmuş-ykdysady syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biridir. Döwlet Baştutanymyzyň ykdysady strategiýasyna laýyklykda, türkmen telekeçiligine milli ykdysadyýetimizi senagatlaşdyrmakda hem-de dünýä bazarynda bäsdeşlige ukyply önümleri öndürmekde esas emele getiriji ýagdaýlaryň biri bolmak derejesi berilýär.

Kiçi we orta işewürligiň wekilleri elektron senagaty döretmek we ösdürmek boýunça döwlet Baştutanymyz tarapyndan başy başlanan maksatnamany durmuşa geçirmäge işjeň goşuldylar. Munuň şeýledigine sergä gatnaşyjylaryň biriniň — “Aýdyň gijeler” hojalyk jemgyýetiniň işleri şaýatlyk edýär. Ol elektron önümlerini, şol sanda smart-telewizorlaryň dürli kysymlaryny öndürýär hem-de üstünlik bilen eksport edýär. Mundan başga-da, kompaniýa LED-lampalary öndürýär, kompýuterleri, planşetleri we ykjam el telefonlaryny... düzmek bilen meşgullanýar.

Ýurdumyzyň telekeçileri Birleşen Arap Emirlikleriniň işewür toparlarynyň wekilleri bilen netijeli gatnaşyklary ýola goýdular. Munuň şeýle bolmagyna 2016-njy ýylda Dubaý şäherinde TSTB-niň söwda wekilhanasynyň, 2019-njy ýylda bolsa türkmen halylaryny we haly önümlerini, dokma hem-de ýadygärlik sowgatlyk önümleri satmak boýunça ýöriteleşdirilen dükanyň açylmagy ýardam berýär.

Iňlis dilinde sesli beýan edilýän wideoşekiller Türkmenistanyň strategik nebitgaz pudagynda giň gerimli maýa goýum taslamalarynyň amala aşyrylyşyny göz öňüne getirmäge mümkinçilik berýär. Şunuň bilen baglylykda, ýurdumyzyň ýangyç-energetika toplumynyň we himiýa senagatynyň düzümleýin bölümleriniň — “Türkmengaz”, “Türkmennebit”, “Türkmenhimiýa” döwlet konsernleriniň, “Türkmengeologiýa” döwlet korporasiýasynyň işlerini görkezýän diwarlyk ünsi çekýär.

Şolarda Türkmenistanyň energetika kuwwaty açylyp görkezilýär. Hususan-da, bu ýerde gaz ýangyjyny netijeli ulanmagyň iň döwrebap tehnologiýalary hem-de himiýa önümçiligi babatdaky işläp taýýarlamalar görkezilýär.

Ýurdumyz dünýädäki ýagdaýlara görä, möhüm başlangyçlar bilen çykyş edip, özüniň ägirt uly kuwwatyny ählumumy bähbitler üçin peýdalanmagy teklip edip, dünýä derejesindäki maksatlar babatda öz garaýyşlaryny hem-de şolara ýetmekde mümkinçiliklerini açyk beýan edýär. Bu bolsa dünýäniň öňdebaryjy nebitgaz döwleti, uglewodorod çig malyny esasy öndüriji hem-de eksport ediji hökmünde Türkmenistanyň ýangyç-energetika toplumyna hem doly derejede degişlidir.

Häzirki döwürde nebitgaz pudagy ýurdumyzyň ykdysady taýdan depginli ösüşiniň möhüm düzüm bölegidir. Uglewodorodlary gözläp tapmagy we gazyp almagy ýygjamlaşdyrmak, nebiti hem-de gazy gaýtadan işlemekden alynýan önümleriň hilini we görnüşlerini artdyrmak bilen bir hatarda, gaýtadan işleýji kuwwatlyklary döwrebaplaşdyrmaga, düzümleri ösdürmäge hem-de öňdebaryjy tehnologiýalary we ylmyň gazananlaryny ornaşdyrmaga uly maýa goýumlary gönükdirilýär. Taýýar önümi almak we ony eksport etmek üçin uglewodorod çig malyny gaýtadan işlemek, energiýanyň gaýtadan dikeldilýän çeşmelerini ulanmak, energiýa serişdelerini howpsuz ibermek, energiýa netijeliligini hem-de energiýa tygşytlylygyny ýokarlandyrmak ýangyç-energetika toplumynyň ileri tutulýan ugurlary hökmünde kesgitlenildi. Şunda ekologiýa ugruna, tebigy serişdeleriň oýlanyşykly we aýawly ulanylmagyna aýratyn üns berilýär.

Ulag-aragatnaşyk toplumynyň gazananlaryny beýan edýän sergi bölümi halkara söwda-ykdysady gatnaşyklar üçin giň mümkinçilikleri açýan iri möçberli taslamalary görkezýär. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Türkmenistanda kemala getirilýän häzirki zaman üstaşyr ulag-aragatnaşyklar we logistika ulgamynyň ýurdumyzyň halkara gatnaşyklaryny ösdürmäge, ykdysady we eksport mümkinçiligini artdyrmaga ýardam bermäge gönükdirilendigini hemişe nygtaýar. Şunuň bilen baglylykda, Türkmenistanyň başlangyjy boýunça BMG-niň Baş Assambleýasy tarapyndan kabul edilen «Durnukly ösüş üçin halkara hyzmatdaşlygy üpjün etmekde ulag-üstaşyr geçelgeleriniň orny» (2014-nji ýylyň 19-njy dekabry), “Durnukly köpugurly ulag-üstaşyr geçelgeleriň döredilmegine ýardam bermek maksady bilen ulaglaryň ähli görnüşleriniň arasynda hemmetaraplaýyn hyzmatdaşlygyň üpjün edilmegi ugrunda” (2015-nji ýylyň 22-nji dekabry), “Durnukly ösüş maksatlaryny amala aşyrmak bilen baglylykda ulaglaryň ähli görnüşleriniň arabaglanyşygyny berkitmek” (2017-nji ýylyň 20-nji dekabry) atly Kararnamalar aýratyn ähmiýete eýedir. Şol resminamalar ýurdumyzyň halkara abraýynyň ykrar edilendiginiň subutnamasyna öwrüldi.

Türkmenistan asyrlaryň dowamynda Beýik Ýüpek ýolunyň ýüregi bolupdy we şeýle bolmagynda galýar hem-de şu gün bu ýol täze görnüşde gaýtadan dikeldilýär.

Döwlet Baştutanymyz hem-de myhmanlar ykdysady we bank ulgamynyň alyp barýan işiniň ileri tutulýan ugurlary we geljegi bilen tanyşýarlar. Bu ugurlarda Türkmenistanyň gazanan uly üstünlikleri, ilkinji nobatda, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň alyp barýan çuňňur oýlanyşykly, ylmy taýdan esaslandyrylan ykdysady strategiýasy netijesinde mümkin boldy. Şol strategiýanyň esasy maksatlary milli ykdysadyýetimizi diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmekden, onuň durnuklylygyny üpjün etmekden, ýurdumyzyň dünýähojalyk aragatnaşyklary ulgamyna işjeň goşulyşmagyny gazanmakdan ybaratdyr. Şunda önümçilik pudaklarynyň ösüşine itergi bermegiň, ägirt uly tebigy baýlyklary oýlanyşykly peýdalanmagyň we ýokary tehnologiýalary ornaşdyrmagyň hasabyna, durmuş-ykdysady taýdan ösüşiň hemme mümkinçilikleri peýdalanylýar.

Häzir önümçilik kuwwatlyklaryny artdyrmak, elektron senagaty, halkara ölçeglere laýyk gelýän hem-de dünýä bazarlarynda uly islegden peýdalanýan önümleriň täze görnüşlerini çykarmaga degişli ýokary tehnologiýaly önümçilikleri döretmek boýunça giň gerimli taslamalary durmuşa geçirmäge örän köp maýa goýumlar gönükdirilýär. Şol anyk çäreleriň netijesinde, Türkmenistanda ýerli çig malyň esasynda senagat-azyk harytlarynyň giň görnüşleri öndürilýär, şolar hem sergide öz beýanyny tapdy. Şeýle hem serginiň çäklerinde döwletimiziň durmuşyndaky möhüm wakalar mynasybetli, şol sanda Watanymyzyň mukaddes Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygyna çykarylan ýubileý şaý pullary görkezilýär.

Sergä gelýänlere halkymyzyň medeniýetiniň we özboluşly däp-dessurlarynyň gymmatlyklarynyň biri bolan milli tagamlarymyzyň köp görnüşleri hödürlenilýär. Myhmanlar ajaýyp türkmen çöreginden we pişmelerden uly höwes bilen dadyp gördüler. Bu ýerde dogramadan, palawdan, çorbadan hem-de baý türkmen saçagynyň örän datly önümlerinden dadyp bolýar.

Türkmenistanyň milli gününiň baýramçylygynyň çäklerinde ýurdumyzyň modaçylary tarapyndan döredilen täze egin-eşikleriň toplumlary, zenanlaryň milli köýnekleri, donlar, Gündogara mahsus owadan halatlar görkezildi. Şol önümler mahmaldan, organzadan, ýuka ýüpek matadan taýýarlanyp, elde keşdelenilip, nagyşlar bilen bezelipdir. Özboluşly egin-eşik toplumlaryny döretmekde milli däpleriň dowam etdirilýändigine, mirasyň saklanylýandygyna hem-de onuň häzirki zaman öwüşginleri bilen baýlaşdyrylýandygyna üns çekildi. Şol egin-eşikler gadymy özboluşly haly gölleri we gül nagyşlary bilen bezelip, inçeligi hem-de reňklere baýlygy bilen tapawutlanýar.

Myhmanlar zenanlaryň ussatlyk bilen tikilen owadan egin-eşiklerine guwanýandyklaryny beýan edip, milli lybaslaryň biçüwiniň we el keşdeleriniň däpleri bilen gyzyklandylar.

Bu ýerde hormatly Prezidentimiz “EKSPO — 2020” Bütindünýä sergisiniň baş direktory Rimal Al Haşimä ýüpekden elde taýýarlanylan ajaýyp milli ýaglyk bolan gyňaç sowgat berdi. Hanym Rimal Al Haşimi şeýle ajaýyp sowgat üçin döwlet Baştutanymyza hoşallyk bildirip, milli däp-dessurlary saklap gelen türkmen gelin-gyzlarynyň ussatlygyna we zehinine haýran galýandygyny nygtady.

Türkmenistanyň milli gününiň açylyş dabarasyna gatnaşyjylara ýurdumyzyň çäklerinde ýerleşen täsin taryhy-medeni hem-de tebigy ýadygärlikler boýunça syýahatçylyk ugurlary barada doly maglumat almaga mümkinçilik döredildi. Türkmen bölüminde hödürlenilýän ajaýyp ýadygärlik sowgatlyk önümleriň köpdürlüligi bolsa ençeme daşary ýurtly myhmanlarda ýurdumyz barada ýatlama galdyrmaga mümkinçilik berer.

Umuman, milli sergi bölümimiz halkymyzyň häzirki döwürde gazanan ägirt uly üstünlikleriniň hem-de özboluşly däp-dessurlarymyzyň, taryhy-medeni mirasymyzyň, milli ruhy esaslarymyzyň, depginli ösüşiň ileri tutulýan ugurlarynyň, köptaraply halkara hyzmatdaşlyga we Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmäge tarap alnan ugruň bir ýerde jemlenen beýanyna öwrüldi.

Türkmenistanyň alty aýlap, ýagny 2022-nji ýylyň martyna çenli dowam etjek bu ählumumy foruma gatnaşmagy ýurdumyzyň halkara abraýynyň, dünýä jemgyýetçiliginiň Watanymyzyň iň täze taryhyna bildirýän ägirt uly gyzyklanmasynyň aýdyň subutnamasydyr. Ýurdumyzyň iň täze taryhy bolsa milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň ählumumy parahatçylyga we rowaçlyga gönükdirilen başlangyçlary bilen gönüden-göni baglanyşyklydyr.

Milli bölümimiz bilen tanyşlygyň ahyrynda milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hem-de dabara gatnaşyjylar üçin Maýa Kulyýewa adyndaky Türkmen milli konserwatoriýasynyň dutarçylar toparynyň ýerine ýetirmeginde ajaýyp halk mukamlary ýaňlanyp, olar “EKSPO — 2020” Bütindünýä sergisinde ýurdumyzyň milli gününiň özboluşly aýdym-saz öwüşginine öwrüldi.

Soňra döwlet Baştutanymyz BAE-niň resmi adamlary bilen birlikde, Birleşen Arap Emirlikleriniň sergi bölümi bilen tanyşdy.

Sergi bölümleri bilen tanyşlygyň dowamynda hünärmen özboluşly tebigat, ykdysadyýet, durmuş ulgamy barada, BAE-niň gazanan üstünlikleri we dürli pudaklarda meýilleşdirilen taslamalar hakynda gürrüň berýär.

Milli Liderimiz häzirki döwürde dünýäde ekologiýa meselesiniň möhüm orun eýeleýändigini belläp, BAE-niň bölüminde bu ugra aýratyn ähmiýet berlendigini kanagatlanma bilen belledi. Döwlet Baştutanymyzyň aýdyşy ýaly, Türkmenistanda hem ekologiýa wezipeleriniň oňyn çözülmegi ugrunda toplumlaýyn işler alnyp barylýar. Şunuň bilen baglylykda, iki ýurduň arasynda bu ugur boýunça tejribe alyşmak, hyzmatdaşlyk gatnaşyklaryny ösdürmek boýunça giň mümkinçilikler açylýar.

Hormatly Prezidentimiz sergi bölümleri bilen tanyşlygy tamamlap, “EKSPO — 2020” Bütindünýä sergisiniň Baş kabul ediş merkezine tarap ugraýar.

Bu ýerde hormatly Prezidentimizi Birleşen Arap Emirlikleriniň Premýer-ministriniň orunbasary, Prezidentiň işleri boýunça ministri Şeýh Mansur bin Zaýed Al Nahaýýan garşylaýar.

Milli Liderimiz hem-de Şeýh Mansur bin Zaýed Al Nahaýýan mähirli salamlaşyp we iki ýurduň Döwlet baýdaklarynyň öňünde surata düşüp, ikitaraplaýyn duşuşyga gatnaşmak üçin, “EKSPO — 2020” Bütindünýä sergisiniň Baş kabul ediş merkeziniň maslahatlar zalyna tarap ugraýarlar.

Söhbetdeşligiň dowamynda taraplar türkmen-emirlikler gatnaşyklarynyň depginli ösdürilýändigini, munuň şeýle bolmagyna ýokary derejede yzygiderli geçirilýän, ynama esaslanan syýasy gepleşikleriň ýardam berýändigini kanagatlanma bilen nygtadylar.

Ikitaraplaýyn gatnaşyklar biziň halklarymyzyň öňden gelýän dostluk däplerine hem-de binýatlyk ruhy we taryhy gymmatlyklarynyň umumylygyna, iki döwletiň parahatçylyk söýüjilik hem-de ynsanperwerlik ýörelgelerine ygrarlylygyna esaslanýar. Munuň özi abraýly halkara düzümleriň çäklerinde ýakyndan hyzmatdaşlyk etmek üçin hem-de esasy ählumumy we sebit meseleleri boýunça Türkmenistanyň hem-de BAE-niň umumy ýa-da ýakyn çemeleşmeleri bolan ugurlar babatda özara düşünişmek üçin oňat esas bolup durýar.

Taraplar duşuşygyň dowamynda döwletara gatnaşyklaryň şu günki ýagdaýyny we geljegini ara alyp maslahatlaşdylar, häzirki anyk ýagdaýlary nazarda tutup, olaryň ileri tutulýan ugurlaryny anyklaşdyrdylar hem-de özara bähbitli söwda-ykdysady hyzmatdaşlygy işjeň artdyrmak, ysnyşykly işewür, ynsanperwer, ylmy gatnaşyklary höweslendirmek babatda pikirlerini aýtdylar. Munuň şeýle bolmagyna “EKSPO — 2020” Bütindünýä sergisi hem ýardam bermäge gönükdirilendir. Şunuň bilen baglylykda, Birleşen Arap Emirlikleriniň Premýer-ministriniň orunbasary, Prezidentiň işleri boýunça ministri Şeýh Mansur bin Zaýed Al Nahaýýan Bütindünýä sergisinde Türkmenistanyň milli gününe hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň hut özüniň gatnaşýandygy üçin hoşallyk bildirdi.

Milli Liderimiz Bütindünýä sergisini ýokary derejede gurandyklary üçin BAE-niň ýolbaşçylaryna minnetdarlyk bildirip, oňa gatnaşýan ýurtlaryň ählisi üçin uly ähmiýete eýe bolan ählumumy gözden geçirilişiň guramaçylaryna we gatnaşýanlara mundan beýläk-de üstünlikli işlemegi arzuw etdi.

Döwlet Baştutanymyz hem-de dostlukly ýurduň wekili ikitaraplaýyn gatnaşyklaryň ýagdaýyny we ony giňeltmegiň ýollaryny ara alyp maslahatlaşyp, özara bähbitli hyzmatdaşlygyň has-da pugtalandyrylmagyna gyzyklanma bildirýändiklerini aýtdylar.

Hususan-da, emirlikler tarapynyň gatnaşmagynda Türkmenistanda amala aşyrylmagy maksat edinilýän gazhimiýa, maliýe we ulag pudaklarynda, söwda-ykdysady hem-de maýa goýum ulgamlarynda taslamalary durmuşa geçirmek boýunça anyk ädimlere aýratyn üns berildi.

Hormatly Prezidentimiz ýurdumyzda BAE-niň kompaniýalarynyň iri maýa goýum taslamalaryny durmuşa geçirmäge gatnaşmagy üçin hemme zerur şertleriň döredilýändigini belledi hem-de bu işiň maýa goýumlar babatda ýola goýlan hyzmatdaşlygy işjeňleşdirmäge uly geljegi açýandygyny nygtady.

Türkmenistanyň hökümet wekiliýetiniň agzalarynyň hem-de BAE-niň resmi adamlarynyň gatnaşan gepleşikleriniň çäklerinde ikitaraplaýyn resminamalaryň birnäçesine gol çekmek dabarasy boldy. Şonda Türkmenistanyň Energetika ministrliginiň “Türkmenenergo” döwlet elektroenergetika korporasiýasy bilen “Abu Dhabi Future Energy Company PJSC — Masdar” kompaniýasynyň arasynda özara düşünişmek hakynda Ähtnama; Türkmenbaşy Halkara deňiz porty (Türkmenistan) bilen “DP World FZE” (Birleşen Arap Emirlikleri) kompaniýasynyň arasynda porty dolandyrmak we logistika hyzmatlary babatynda özara düşünişmek hakynda Ähtnama; Türkmenistanyň Döwlet daşary ykdysady iş banky bilen Abu-Dabiniň ösüş gaznasynyň arasynda “Türkmen maýa goýum kompaniýasy” ýapyk görnüşli paýdarlar jemgyýetini döretmek hakynda Ylalaşyga; Türkmenistanyň Döwlet daşary ykdysady iş banky bilen Dubaý şäheriniň Hökümetiniň Ykdysady ösüş departamentiniň arasynda özara düşünişmek hakynda Ähtnama; Türkmenistanyň Türkmenabat şäherindäki garyşyk mineral dökünleri öndürýän himiýa zawodynyň gurluşygyny maliýeleşdirmek hakynda Türkmenistanyň Hökümeti bilen Abu-Dabiniň ösüş gaznasynyň arasynda karz Ylalaşygyna; Türkmenistanyň Hökümeti bilen “Nasdaq Dubai Limited” kompaniýasynyň arasynda özara düşünişmek hakynda Ähtnama gol çekildi.

Soňra hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow “EKSPO — 2020” Bütindünýä sergisiniň hormatly myhmanlarynyň kitabynda ýadygärlik ýazgy galdyrdy hem-de BAE-niň Hökümetiniň resmi wekilleri bilen mähirli hoşlaşyp, Dubaý şäheriniň Şeýh Maktum adyndaky Halkara howa menziline gelip, şol ýerden Aşgabada ugrady.

Hormatly Prezidentimiz Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň 2021-nji ýylyň 25-nji sentýabrynda bolup geçen mejlisinde: «Uglewodorod serişdeleriniň dünýä ähmiýetli gorlaryna eýe bolan Türkmenistan ägirt uly energiýa mümkinçiliklerini öz halkynyň we bütin adamzadyň bähbidine netijeli peýdalanmaga jogapkärli çemeleşip, bu ugurda anyk, yzygiderli ädimleri ädýär» diýip belledi.

Gahryman Arkadagymyzyň şu sözlerinden hem görnüşi ýaly, ýurdumyzda himiýa senagaty hem-de onuň bilen dahylly pudaklar yzygiderli ösdürilýär. Gazhimiýa senagaty bolsa, onuň möhüm ähmiýete eýe bolan ugurlarynyň biridir. Häzirki wagtda ýurdumyz tebigy gazyň gorlary boýunça dünýäde dördünji orny eýeleýär. Türkmen tebigatynyň eçilen bu baýlygyny tygşytly ulanmak, ony dünýä döwletlerine diwersifikasiýa ýoly bilen ibermek ýurdumyzyň öňde goýýan möhüm maksatlarynyň biridir.

Häzirki wagtda Türkmenistanyň energiýa serişdeleriniň ygtybarly we durnukly üstaşyr geçirilmegi bilen baglanyşykly başlangyçlary Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň ýörite Rezolýusiýalary esasynda üstünlikli durmuşa geçirilýär. Şunda häzirki wagtda gurluşygy ýokary depginlerde alnyp barylýan Türkmenistan — Owganystan — Pakistan — Hindistan (TOPH) transmilli gaz geçirijisi barada aýratyn gürrüň etmek bolar. Hormatly Prezidentimiz Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň agzalyp geçilen mejlisinde bu iri sebit taslamasyny amala aşyrmagyň uly geosyýasy we geoykdysady ähmiýetiniň bardygyny belläp geçmek bilen: «Türkmen tebigy gazynyň täze energetika köprüsi Günorta Aziýanyň uly ýurtlaryna ony uzak möhletleýin ibermegi üpjün edip, tutuş sebitiň durmuş-ykdysady ösüşine kuwwatly itergi berer» diýip belledi.

Döwlet baştutanymyzyň uzaklary nazarlaýan syýasatynyň möhüm ugry bolan halkara ykdysady hyzmatdaşlyk ugry giň we köp taraplydyr. Munda ýurtlaryň ilatynyň we sarp edijileriň giň köpçüliginiň tebigy gazy ýangyç hökmünde ulanmagy bilen birlikde önümçilik çig maly hökmünde ulanmagy, şeýle-de gaz geçirijiniň gurulmagy we işlemegi bilen baglanyşykly müňlerçe täze iş orunlarynyň döremegi göz öňünde tutulýar.

Mälim bolşy ýaly, TOPH gaz geçirijisiniň gurluşygy barada 2010-njy ýylda Aşgabatda hökümetara ylalaşyga gol çekildi. 2012 — 2016-njy ýyllar döwründe ähli sarp edijiler bilen gazy satyn almak-satmak barada ylalaşyklar, paýdarlar we maýa goýum ylalaşyklary gazanyldy. 2013-nji ýylda taraplar TOPH taslamasyny ilerletmek we oňa maýa goýmak boýunça öz döwlet gaz kompaniýalaryny bellediler. 2015-nji ýylda bolsa Asyryň taslamasy adyny alan bu iri taslamanyň gurluşygyna badalga berildi.

TOPH gaz geçirijisiniň sebitiň ýurtlaryny türkmen gazy bilen üpjün etmek wezipesi uzakmöhletleýindir. Munuň özi ýurdumyzyň ösýän gazhimiýa toplumynyň mümkinçilikleriniň juda giňdiginden habar berýär.

Çynar HOJAMUHAMMEDOWA,

Türkmen döwlet binagärlik-gurluşyk institutynyň uly mugallymy.

Türkmenabat, 9-njy oktýabr (TDH). Şu gün Lebap welaýatynyň merkezi — Türkmenabat şäheriniň Halkara howa menziline barýan ýoluň ugrunda hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň başlangyjy bilen gurlan täze ýaşaýyş jaý toplumynyň açylyş dabarasy boldy.

Soňky ýyllarda tutuş ýurdumyzda bolşy ýaly, gündogar sebitde hem halk hojalyk toplumyny senagatlaşdyrmak bilen baglanyşykly düýpli özgertmeler amala aşyrylýar. Halkara ähmiýetli ulag ulgamy sazlaşykly ösdürilýär. Bu ýerde alnyp barylýan giň möçberli gurluşyk işlerinde durmuş-ykdysady ösüşiň tapgyrlary aýdyň görünýär. Ähli amatlyklary bolan ýaşaýyş jaýlaryny gurmak ösüşiň esasy ugry bolup durýar.

Döwlet Baştutanymyz Gurbanguly Berdimuhamedowyň belleýşi ýaly, ýurdumyzyň şäherlerinde hem-de obalarynda ýaşaýyş-durmuş şertlerini mundan beýläk-de gowulandyrmak, ilatyň abadançylyk derejesini ýokarlandyrmak milli maksatnamalaryň we strategiýalaryň esasy ugrudyr.

Mälim bolşy ýaly, milli Liderimiz möhüm binagärlik-gurluşyk taslamalary bilen tanşyp, şolara adam üçin amatly ýaşaýşy üpjün etmek nukdaýnazaryndan birnäçe düzedişleri girizýär. Munuň özi halkymyzyň abadançylyk meselelerine möhüm üns berilýändiginiň aýdyň beýanydyr. Bu bolsa hormatly Prezidentimiziň alyp barýan döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biridir.

Umuman, soňky ýyllarda ýurdumyzyň ähli künjeklerinde bolşy ýaly, Lebap welaýatynda-da medeni-durmuş maksatly täze ýüzlerçe desga ulanylmaga tabşyryldy. Şolaryň hatarynda umumybilim berýän mekdepler, çagalar baglary, sport mekdepleri, stadionlar, ugurdaş desgalar, köp gatly ýaşaýyş jaýlary we dürli maksatly başga-da birnäçe binalar bar. Munuň özi adamlaryň ýokary ýaşaýyş şertleri bilen üpjün edilmegine, döredijilikli zähmet üçin zerur mümkinçilikleriň döredilmegine hem-de amatly ýaşaýyş we dynç alyş ulgamynyň pugtalandyrylmagyna gönükdirilendir.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow öňdebaryjy tehnologiýalaryň, dünýäniň ösen tejribesiniň ornaşdyrylmagyny, adamlaryň durmuşynyň ýokary amatlyklar bilen üpjün edilmegini giň möçberli gurluşyk taslamalaryny amala aşyrmakda möhüm ugur hökmünde kesgitledi. Täze, ýokary amatlyklary bolan ýaşaýyş jaýlarynyň gurlup ulanylmaga berilmegi gündogar welaýatda asylly däbe öwrüldi.

Şu gün bu ýerde 17 sany 4 gatly we 70 sany 2 gatly kottej görnüşli täze ýaşaýyş jaýlarynyň açylyş dabarasy boldy. Ýaşaýyş toplumynyň umumy eýeleýän meýdany 23 gektara barabardyr. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň ýurdumyzyň şähergurluşyk ulgamyna bildirýän talaplary nazara alnyp taslamalaşdyrylan täze binalar şäher häkimliginiň buýurmasy esasynda “Lebapgurluşyk” önümçilik birleşiginiň, Türkmenabat şäher häkimliginiň ýanyndaky “Şähergurluşyk we hyzmat” döwlet kärhanasynyň, Senagat we gurluşyk önümçiligi ministrliginiň Türkmenabat şäherindäki “Demirbetonönümleri” hem-de “Demirbetonkonstruksiýa” edaralary tarapyndan bina edildi.

544 maşgala niýetlenen 17 sany täze ýaşaýyş jaýlarynyň hersinde 32 sany 3 we 4 otagly, ähli amatlyklary bolan öýler ýerleşdirildi. Kottej jaýlaryň hemmesi 5 otagly. Şeýlelikde, 3 otagly ýaşaýyş jaýlarynyň eýeleýän meýdany 105 inedördül metre, 4 otaglylarynyňky bolsa 123 inedördül metre barabardyr.

241,5 inedördül metr meýdany bolan kottej jaýlarynda türkmen halkynyň asylly dessurlaryna laýyklykda, baýramçylyk we maşgala dabaralaryny guramak, myhman kabul etmek, sadaka bermek hem-de beýleki dabaralary geçirmek üçin ähli zerur şertler göz öňünde tutuldy. Jaýlaryň gurluşygy halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş dessuryna we häzirki zamanyň talaplaryna laýyklykda ýerine ýetirildi. Kottejleriň gurluşygynda ýerli çig mal serişdelerinden taýýarlanylan ýokary hilli gurluşyk materiallary peýdalanyldy.

Gurluşykçylar we bezeg işlerini ýerine ýetirýänler täze binalaryň abadanlaşdyrylyşyna aýratyn ähmiýet berdiler. Ýagty otaglar, özboluşly bezeg aýratynlyklary, aşhanadaky mebeller bu ýere göçüp gelýänleriň göwnünden turýar. Jaýlarda goýlan mebeller ýerli hususy kärhanalar tarapyndan taýýarlanyldy.

Şeýle hem gurluşyk işlerinde ýurdumyzda öndürilýän we ekologiýa taýdan amatly serişdeler peýdalanyldy. Täze jaýlaryň hemmesi merkezleşdirilen ýylylyk, elektrik, gaz we suw ulgamy bilen üpjün edildi. Binalaryň ýanaşyk ýerleri göwnejaý abadanlaşdyrylyp, çagalaryň oýun meýdançalary we sport bilen meşgullanmak üçin meýdanlar göz öňünde tutuldy. Bu ýerde gök zolaklar döredildi, dürli güller ekildi, häzirki zaman yşyklandyryş ulgamy çekildi. Täze ýaşaýyş toplumynyň taslamasynyň çäklerinde iki sany 2 gatly söwda merkezinde gündelik durmuşda zerur bolan ähli harytlar bar.

Täze ýaşaýyş jaý toplumynyň açylyş dabarasyna Milli Geňeşiň Mejlisiniň Başlygy, welaýat hem-de şäher häkimlikleriniň, jemgyýetçilik guramalarynyň wekilleri, hormatly ýaşulular we ýaşlar, gurluşykçylar gatnaşdylar.

Welaýatyň medeniýet we sungat ussatlarynyň, döredijilik toparlarynyň aýdym-sazly çykyşlary jaý toýunyň dabarasyny has-da artdyrdy.

Açylyş dabarasynda çykyş edenler Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe adamlaryň abadançylyk derejesini ýokarlandyrmak babatdaky aladanyň döwlet Baştutanymyzyň amala aşyrýan syýasatynyň möhüm ugry hökmünde kesgitlenendigini guwanç bilen bellediler. Ähli degişli düzümleriň döredilmegine ulgamlaýyn çemeleşmeleri üpjün edýän işler ýaşaýyş jaýlaryny gurmak boýunça ägirt uly durmuş maksatly taslamalarda öz beýanyny tapýar.

Bu ýere göçüp gelen bagtyýar maşgalalaryň agzalary täze jaýlaryň açarlaryny buýsanç bilen kabul edip, adamy jemgyýetiň we döwletiň iň ýokary gymmatlygy hökmünde ykrar eden ajaýyp ýurtda bagtly ýaşaýşy üpjün etmäge gönükdirilen durmuş syýasatyny netijeli amala aşyrýan hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowa tüýs ýürekden hoşallyk sözlerini aýtdylar.

Surata düşüren Merdan ORAZOW.

Saglyk jemgyýetçilik gymmatlygy bolmak bilen, döwletiň ösüşleriniň esasy kesgitleýjisi hökmünde häsiýetlendirilýär. Adamlaryň durmuşy gönüden-göni olaryň saglygy bilen baglanyşyklydyr. Saglyk barada alada edilmeýän ýekeje döwlet hem bolan däldir. Saglyk baradaky alada ömrüň baradaky aladadyr. Türkmençilikde salamlaşylanda hem, ilkinji nobatda, saglyk-amanlyk soraşylýar. Irden görşülende hem «Sag-aman ördüňizmi?» diýlip sowal berilýär. Adamlaryň saglygy baradaky alada, jemgyýetde zenan maşgalalara, çagalara we gartaşan adamlara nähili garalýandygy bilen aýrylmaz baglanyşyklydyr. Halkymyzyň toý dessurlarynda diş toýy, galpak toýy, sünnet toýy, leçek toýy, akgoýun toýy diýlen düşünjeler hem saglyk baradaky aladalaryň jemgyýetçilik esaslylygyndan gözbaş alýar. Akyldar şahyrymyz Magtymguly Pyragy: «Dürdür bu janyň lezzeti, saglyk anyň soltanydyr» diýýär. Halkymyzyň edep-terbiýe ulgamyndaky päkize ýaşamak babatyndaky edim-gylymlary hem saglyk hakyndaky aladalardan gözbaş alýar.

Gürrüň bermeklerine görä, bir adam hemişe gününden närazy bolup ýörmüşin. Şol zerarly hem ol gününiň süýjüsini bilmändir. Bir gün hem ol çöle çykypdyr-da: «Heý, mundan hem ýaşaýyş bolarmy?! Indi näme etsemkäm?!» diýip otyrka, oňa ýagşyzada duşupdyr. Ol: «Be-e, çölde gudrat bar diýleni boldy» diýip begenipdir. Ýagşyzada oňa:

— Näme dilegiň bolsa aýt! — diýipdir. Ýaňky adam:

— Maňa köp altyn berseň, galan ömrüme hiç zadyň gaýgysyny etmän ýaşasadym — diýipdir. Ýagşyzada ilki başyny atan ýaly edipdir-de, soňundanam:

— Ýeri, bolýar, men seniň dilegiňi hasyl edeýin. Aslynda-ha, altyn-pul gadyryny biljek, mätäç kişilere berilýär. Ýagşy adam, sen muny bilýänsiň, hemişe adamlar bilen gadyrly bolup ýaşajakdygyň alamaty hökmünde sen maňa näme berersiň? — diýip, onuň ömür aňyna gelmejek sowalyny beripdir. Ýolagçy adam ilkibada näme diýjegini bilmän aljyrapdyr, soňundanam özüni ele alyp:

— Wah, men seni ömür unudarynmy? Isleýşim ýaly altynym bolsady, diýeniňi bereýin, aýt, näme isleýärsiň? — diýipdir.

— Men baýlyk islemeýärin, maňa sagat syna gerek. Sen maňa öz sagat synaň birini berseň, baýlyk diýýäniňi dag ýaly edibem berip bilerdim — diýip, ýagşyzada oňa seredipdir.

Ýolagçy adamyň bar keýpi gaçypdyr. Öz-özüne käýinipdir: «Wah, ýönekeýräk bir zatlar dilän bolsamam bolardy. Şu çölden tizräk gider ýaly, özüme güýç-gurbat, gaýrat diläýmeli ekenim» diýip, gussa batypdyr. Ýagşyzada oňa:

— Men seniň özüňdäki zady diledim, sen şony hem bitirip bilmediň — diýip, ýaňadan habar gatypdyr.

Şonda ýaňky adam:

— Synam abat bolmasa, altyny näme edeýin? — diýip, gussaly dem alypdyr.

— Sen özüňde bar zadyň gadyryny bilmediň — diýip, ýagşyzada şolbada onuň gözünden gaýyp bolupdyr.

Bu rowaýatda beýan edilişi ýaly, saglyk ynsanyň on iki synasynyň abatlygyndadyr. Türkmençilikde on iki synanyň abatlygy diýlen düşünje durmuş baradaky umumy derejäni kesgitlemekde ilkinji şertdir. Başyň amanlygy, on iki süňňüň abatlygy ýaşaýşyň hözirliligini duýmagyň üçin gerekdir. Türkmençilikde käteler gepiň äheňinden many alybam «Saglykmy?» diýilýär. Şeýle diýilmegi saglygyň ilkinji hem-de esasy gymmatlykdygynyň jemgyýetçilik ykrar edilmesini aňladýar.

Saglyk diýmegiň manysynda dogry ýaşamak hakyndaky düşünje bardyr. Soňky ýyllarda sagdyn ýaşaýyş diýen düşünjä has uly ähmiýet berilýär. Saglyk diýlende, adamyň synasynyň sagdynlygy barasyndaky aladalar göz öňüne gelse-de, ol pikirleriň sagdyn bolmagyny hem aňladýar. Pikirler sagdyn bolanda, syna hem sagdyn bolýar...

Sagdynlyk, abadanlyk, jebislik ýörelgeleriniň amala aşyrylmagy adamlaryň ykbalyndaky täze döwürdir, adamyň barha gymmaty artýan derwaýys durmuş endikleriniň we ýaşaýşa ynamynyň subut edilen durmuş sahypasydyr. Durmuşyň bize galdyran sagdyn ýaşamak babatdaky tymsalynyň mazmuny sportda jemlenýär. Sport — saglyk, rowaçlyk. Bular bolsa maksadyň we yhlasyň bitewüleşmeginde hasyl bolýan arzyly maksadymyzdyr.

Goý, özgerişli durmuşda size üstünlik ýaran bolsun! Şähdiňiz açyk, göwnüňiz hoş, durmuşyňyz hözirli bolsun! Adamyň durmuşdaky işjeň ornuna we döredijilikli tagallalaryna saglyk ýaly güýç berýän baýlyk ýok. Size tut ýaly jan saglygyny, maşgala agzybirligini arzuw edýärin.

Hormatly Prezidentimiziň «Türkmeniň döwletlilik ýörelgesi» atly kitabyndan.

Bu, megerem, hususy önüm öndürijileriň arasynda iň ýokary görkeziji bolsa gerek. Islendik önümde onuň diňe bir görnüşini öndürmegiň özi, gör, näçe aladany, zähmeti, harajaty talap edýändir. Bu ýerde bolsa gürrüň bir kärhana tarapyndan önümleriň 2000 görnüşiniň öndürilýändigi barada barýar. Onsoň, «Derýaplastik» hojalyk jemgyýetiniň ýerli önüm öndürijileriň arasynda önümleriniň köpdürlüligi bilen tapawutlanýandygy hemmämize aýan hakykat.

2008-nji ýylda Aşgabat şäheriniň Bagtyýarlyk etrabynyň çäginde zawod gurup, ilkinji önümçiligini agyz we lagym suw turbalaryny, olaryň birikdirijilerini öndürmekden başlan bu hojalyk jemgyýeti — döwlet derejesinde hususyýetçiler hakyndaky bimöçber aladalaryň miwesi. Onuň ilkinji ädimleri hormatly Prezidentimiziň başlangyjy bilen ýurdumyzyň senagatçylaryny we telekeçilerini özüne birleşdirýän iri jemgyýetçilik guramasynyň — Türkmenistanyň Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň döredilen, döwlet Baştutanymyz tarapyndan hususy işewürligi ösdürmek hem-de telekeçileri goldamak üçin ähli amatly şertleriň döredilmegini üpjün edýän birnäçe resminamalaryň kabul edilen döwrüne gabat gelýär. Ýörjen-ýörjen wagty golundan tutulyp ýöredilen körpeje ýaly, döwletimiz tarapyndan türkmen telekeçilerine yzygiderli goldaw-hemaýatlaryň berilmegi bilen, «Derýaplastik» hojalyk jemgyýeti-de önümçiliginiň gerimini barha giňeldip, önümleriniň görnüşlerini has-da artdyrýar.

Önümçilikde çig mal bilen üpjünçilik esasy zerurlyklaryň biri. Telekeçiler bu babatda birjik-de kösençlik çekmeýändiklerini aýdýarlar. Polimer önümleri ýurdumyzyň Balkan welaýatynda ýerleşýän Gyýanly gazhimiýa toplumyndan alynsa, Bäherdeniň kwars çägesi, Gubadagyň pegmatit daşy, Balkanyň kaolin gumy ýeterlik çig mal hökmünde hyzmat edip, önümçiligiň bökdençsiz işledilmegine şert döredýär. Diňe bu-da däl. Ýerli çig malyň özümizde öndürilmegi önümleriň ekologiýa taýdan arassa, ýokary hilli bolmagyna, şeýle-de bahalarynyň elýeterliligine hem oňaýly täsir edýär. Bu bolsa hojalyk jemgyýetiniň öz önümleri bilen diňe içerki bazary ýeterlik derejede üpjün etmän, 2018-nji ýylda olary sebit ýurtlaryna, şeýle-de GDA döwletleriniň birnäçesine eksport etmegine-de mümkinçilik döretdi. Şol döwürde Gazagystana, Özbegistana, Gyrgyz Respublikasyna, Belarus Respublikasyna, Owganystana plastik turbalaryň, sanfaýans önümleriniň uly tapgyry iberildi.

— Hojalyk jemgyýetimiziň düzüminde Italiýanyň, Hytaýyň, Germaniýanyň we Türkiýäniň iň kämil enjamlary ornaşdyrylan döwrebap önümçilik kärhanalarynyň üçüsi bar. Olaryň ikisinde plastik turbalar, ätiýaçlyk şaýlar, fitingler, asma potoloklar, elektrik geçirijiler ýaly polimer önümleri we öý hojalyk önümleriniň 60-dan gowrak görnüşi öndürilýär. 2017-nji ýylda «Derýakeramika» haryt nyşanly sanfaýans we keramika önümlerini öndürýän kärhananyň işini ýola goýduk. Soňra Ahal welaýatynyň Kaka etrabynda «Ýylyderýa» diýlip atlandyrylan täze kärhanany işe girizdik. 13 gektar meýdany eýeleýän bu iri önümçilik toplumynda önümhanalaryň üçüsi bolup, olarda dürli görnüşli turbalar, suw gyzdyryjylar we beýleki plastik önümler öndürilýär. Taryhy ýylda uludan bellenilen Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllygy mynasybetli täze önümi — suw gyzdyryjy enjamlary (boýlerleri) öndürip başladyk. Geljekde alýumin radiatorlary öndürmegi meýilleşdirýäris.

Şeýlelikde, importyň ornuny tutýan we eksporta gönükdirilen önümçilikleri artdyrmak babatda hormatly Prezidentimiziň öňde goýan wezipeleriniň üstünlikli amal edilmegi üçin geljekde-de yhlas-başarnygymyzy gaýgyrmarys. Bu asylly işlerde bize hemmetaraplaýyn goldaw berýän Gahryman Arkadagymyza alkyşlarymyz bimöçberdir — diýip, hojalyk jemgyýetiniň ýolbaşçysy Röwşen Muhammetnurow gürrüň berýär.

Telekeçilik işinde bir ýerde durmak bolmaýar. Onda mydama hereketde, gözlegde bolmaly. Çünki döwür ösýär, özgerýär. Şonuň bilen birlikde, halkyň önüm öndürijilerden edýän talaby-da barha artýar. «Derýaplastik» hojalyk jemgyýetiniň hünärmenleri muňa gowy düşünýärler. Şonuň üçin-de olarda täzeçillik bar, ösüş-özgeriş bar. Olaryň önümlerini halkymyz täze gurýan häzirki zaman ýaşaýyş jaýlarynda ulanýarlar, paýtagtymyzdaky we ýurdumyzyň çar künjegindäki düýpli gurluşyklarda «Derýaplastigiň» dünýä bazarynda bäsdeşlige ukyply gurluşyk önümlerinden peýdalanylýar. Halk üçin, ýurdumyz üçin edilýän sogaply işler bolsa mydama üstünlik getirýär.

Keýik UMAROWA.

«Türkmenistan».

Türkmenistanda halkara lukmançylyk forumy geçirildi

Aşgabat, 8-nji oktýabr (TDH). Şu gün paýtagtymyzyň “Ýyldyz” myhmanhanasynda Türkmenistanyň Saglygy goraýyş we derman senagaty işgärleriniň gününe bagyşlanyp “Lukmançylyk diplomatiýasy — sagdyn dünýäniň binýady” atly halkara maslahat geçirildi.

Türkmenistanyň Daşary işler ministrligi hem-de BSGG-niň Ýewropa sebit edarasy tarapyndan guralan we onlaýn görnüşde geçirilen bu çärä alym-lukmanlar, dünýäniň dürli ýurtlaryndan saglygy goraýyş ulgamynyň wekilleri — BSGG-niň Ýewropa sebit edarasynyň direktory H.Klýuge, BSGG-niň Türkmenistandaky wekili Ý.Zaýsew, BMG-niň diplomatik missiýalarynyň wekilleri hem-de düzüm bölekleriniň ýolbaşçylary hem-de ylmy intelligensiýanyň wekilleri, saglygy goraýyş boýunça Türkmen-german forumynyň başlygy, professor Klaus Parhofera we beýlekiler gatnaşdylar. Halkara foruma daşary ýurt köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň wekilleri-de gatnaşdylar.

Forumyň işiniň barşynda ýokanç kesellere garşy göreş, saglygy goraýyşda sanlylaşdyrmak işleriniň orny, COVAX guraly bilen baglanyşykly meseleleriň giň toplumy, bir söz bilen aýdylanda, ilatyň saglygyny goramakda uly ähmiýete eýe bolan hem-de häzirki zaman lukmançylygynyň durnukly ösüşine ýardam berýän çäreler bilen baglanyşykly meseleler ara alnyp maslahatlaşyldy. Halkara lukmançylyk-arassaçylyk işleriniň gazananlary esasynda emele gelen kadalara daýanýan COVID-19 pandemiýasyna garşy göreş meselelerine aýratyn üns berildi.

Ýygnananlar hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň foruma gatnaşyjylara iberen Gutlagyny uly üns bilen diňlediler. Milli Liderimiz Gutlagynda häzirki zaman lukmançylygyny ösdürmegiň ileri tutulýan ugurlarynyň biri hökmünde bu gün netijeli halkara hyzmatdaşlygy işjeňleşdirmäge we bu ulgamda tejribe alyşmaga ýardam bermäge gönükdirilen lukmançylyk diplomatiýasy aýratyn möhüm ähmiýete eýe bolýar diýip belleýär.

Bütindünýä Saglygy Goraýyş Guramasy hem-de Birleşen Milletler Guramasynyň beýleki ýöriteleşdirilen düzümleri bilen özara gatnaşyklary yzygiderli ösdürýän, Türkmenistan lukmançylyk diplomatiýasy ulgamynda iş ýüzündäki gatnaşyklary has berkidip, adamlaryň saglygyny goramak meselelerini çözmek üçin netijeli çäreleri işläp taýýarlamakda, howply keselleriň öňüni almak we olara garşy göreşmek babatda ylmy maglumatlary alyşmakda baý tejribe toplady.

Döwlet Baştutanymyz foruma gatnaşyjylara iberen Gutlagynda Bütindünýä Saglygy Goraýyş Guramasynyň koronawirusyň gelip çykyşyny öwrenmek boýunça ýörite maksatnamasyny taýýarlamak dünýäniň köp ýurtlarynyň alymlarynyň bu ugurdaky tagallalaryny birleşdirip, bu ýokanjyň täze görnüşleriniň ýüze çykmagynyň sebäplerini aýdyňlaşdyrmaga mümkinçilik berer diýip belleýär.

Şu gezekki forumyň barşynda bütin dünýäni gurşap alan pandemiýa bu ählumumy howpa garşy göreşmekde dünýä bileleşiginiň tagallalarynyň birleşdirilmegini talap edýändigi, lukmançylyk diplomatiýasyna aýratyn ähmiýet bermek zerurlygyny ýüze çykarandygy nygtaldy. Türkmenistan dünýäde ilkinji ýurtlaryň hatarynda COVID-19-yň öz çägine aralaşmagynyň öňüni almak boýunça toplumlaýyn çäreleri gördi, dünýäniň köp döwletleriniň ykdysadyýetlerine we adamlaryň abadançylygyna oňaýsyz täsirini ýetiren berk karantin çäklendirmelerini girizmekden saklanmagy başardy.

Öňdengörüjilikli strategiýa hem-de milli Liderimiz tarapyndan öňe sürülýän döredijilikli başlangyçlar ählumumy goldawa eýe bolýar. Raýatlaryň saglygyny pugtalandyrmak işinde Türkmenistan ozaly bilen, döwletiň durmuş syýasatyna, lukmançylyk hyzmatlary ulgamynyň kanunçylyk taýdan üpjün edilmegine, kämilleşdirilmegine, ekologiýa abadançylygy baradaky alada, jemgyýetiň her bir agzasynyň aňynda hem-de durmuşynda sagdyn durmuş ýörelgeleriniň berkarar edilmegine daýanýar.

Bu wezipeleriň oňyn çözülmegi, ilkinji nobatda, degişli jemgyýetçilik aňyýetiniň kemala gelmegine baglydyr. Şoňa görä-de, halkyň saglygyny pugtalandyrmagyň häzirki zaman strategiýasynyň durmuşa geçirilmegine gönükdirilen netijeli işleriň hatarynda wagyz çärelerini görkezmek bolar.

Çykyş edenler tejribe alyşmak bilen, COVID-19 ýaly şeýle howpa garşy göreşiň netijeliligini ýokarlandyrmaga ýardam beren düzümleriň biri hökmünde birleşen maglumat gaznalaryny mysal getirdiler, saglygy goraýyş ulgamyndaky diplomatiýa netijesinde bu gaznalara hemmeleriň elýeterliligi üpjün edildi. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň köp sanly halkara forumlarda ençeme gezek nygtaýşy ýaly, häzirki wagtda lukmançylyk diplomatiýasy saglygy goraýyş ulgamynda ählumumy we sebit ölçeglerinde hyzmatdaşlygyň utgaşdyryjy merkezi bolup durýar.

Maslahata gatnaşyjylar Türkmenistanda saglygy goramak boýunça maksatnamalaryň Bütindünýä Saglygy Goraýyş Guramasynyň maslahatlaryna laýyklykda amala aşyrylýandygyny hem-de halkara hyzmatdaşlar bilen bilelikde ynsan saglygyny goramak boýunça köp sanly taslamalaryňdyr maksatnamalaryň durmuşa geçirilendigini we geçirilýändigini bellediler.

Ilatyň saglygyny goramaga we ýokarlandyrmaga gönükdirilen döwlet maksatnamasyny işläp taýýarlamak bilen, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow saglygy goraýyş meselelerine has giňden çemeleşmek tejribesini durmuşa ornaşdyrdy.

Foruma gatnaşyjylar saglygy goraýyş ulgamynda alyp barýan giň gerimli işleri üçin döwlet Baştutanymyza çuňňur hoşallyklaryny beýan edip, “Lukmançylyk diplomatiýasy — sagdyn dünýäniň binýady” onlaýn-maslahatynyň giň halkara hyzmatdaşlygy ösdürmek üçin netijeli çäre bolandygyny, bu maslahatyň diňe bir toplanylan tejribäni alyşmaga däl-de, türkmen lukmançylygynyň abraýynyň ýokarlanmagyna, onuň ägirt uly üstünlikleriniň we ýeten sepgitleriniň wagyz edilmegine ýardam berýändigini bellediler.

Aşgabat, 8-nji oktýabr (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Ministrler Kabinetiniň sanly ulgam arkaly giňişleýin mejlisini geçirdi. Onda ykdysadyýetiň pudaklarynda ýubileý ýylynyň dokuz aýynda alnyp barlan işleriň jemleri jemlenildi, Prezident Maksatnamasynyň we ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmek boýunça kabul edilen beýleki maksatnamalaryň ýerine ýetirilişi ara alnyp maslahatlaşyldy. Hökümet agzalarynyň, beýleki degişli ýolbaşçylaryň hem-de paýtagtymyzyň we welaýatlaryň häkimleriniň hasabatlary diňlenildi, ýakyn geljek üçin ileri tutulýan wezipeler kesgitlenildi.

Hormatly Prezidentimiz mejlisiň gün tertibine girizilen meselelere geçmek bilen, Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary S.Berdimuhamedowa söz berdi. Wise-premýer halk hojalyk toplumynyň pudaklarynyň durnukly ösüşini tassyklaýan şu ýylyň dokuz aýyndaky makroykdysady görkezijiler barada hasabat berdi.

Garalýan döwürde jemi içerki önümiň ösüş depgini 6,2 göterime deň boldy.

Seljerilen görkezijileriň netijelerine laýyklykda, ministrlikler we pudaklaýyn dolandyryş edaralary boýunça ýanwar — sentýabr aýlarynda öndürilen önümleriň möçberi, 2020-nji ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 6 göterim artdy.

Üç çärýekde bölek haryt dolanyşygynyň möçberi, geçen ýylyň şol döwri bilen deňeşdirilende, 16,7 göterim, daşary söwda dolanyşygynyň möçberi bolsa 12,3 göterim ýokary boldy.

Dokuz aýyň netijeleri boýunça iri we orta kärhanalarda aýlyk zähmet haklary, 2020-nji ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 10,5 göterim köpeldi.

Maliýeleşdirmegiň ähli çeşmeleriniň hasabyna özleşdirilen düýpli maýa goýumlaryň möçberi 17,9 milliard manada ýetdi.

«Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynyň» çäklerinde gurulmagy hem-de durky täzelenilmegi meýilleşdirilen 275 desgadan 37-siniň gurluşygy tamamlandy, 165-siniň gurluşyk-gurnama işleri alnyp barylýar.

Wise-premýer gurulýan täze desgalarda Ýokary gözegçilik edarasy tarapyndan geçirilen seljerme işleriniň netijeleri barada hasabat berdi. 2021-nji ýylyň 1-nji oktýabryndaky ýagdaýa görä, ýurdumyz boýunça iri önümçilik we durmuş maksatly desgalaryň 62-si ulanylmaga berildi.

Hasabatyň çäklerinde şu aýyň dowamynda ulanylmaga berilmegi meýilleşdirilýän binalar we desgalar barada-da maglumat berildi.

Soňra maliýe we ykdysadyýet ministri M.Serdarow garalýan döwürde milli ykdysadyýetimiziň ösüşiniň netijeleri barada hasabat berip, şu ýylyň 1-nji oktýabryndaky ýagdaýa görä, Döwlet býujetiniň girdeji böleginiň 109,2 göterim, çykdajy böleginiň bolsa 98,1 göterim ýerine ýetirilendigini habar berdi.

2021-nji ýylyň ýanwar — sentýabr aýlarynda ýerli býujetiň girdeji bölegi 102,2 göterim, çykdajy bölegi bolsa 98,9 göterim berjaý edildi.

Hasabat döwründe balans toparlarynyň mejlisleriniň ençemesi, şol sanda sebit toparlarynyň mejlisleriniň birnäçesi geçirildi.

Dokuz aýda döwlet eýeçiligindäki desgalaryň 81-si hususylaşdyryldy we Döwlet býujetine 368 million 356 müň 908 manat geçirildi, döwlet eýeçiligindäki desgalaryň kärendesi üçin 146 million 969 müň 200 manat alyndy.

Üç çärýegiň netijeleri boýunça milli ykdysadyýetimizi ösdürmäge gönükdirilen maýa goýumlarynyň mukdarynyň jemi içerki önüme bolan gatnaşygy 16,2 göterime deň boldy.

Ministr 2021-nji ýyl üçin Maýa goýum maksatnamasynyň ýerine ýetirilişiniň barşy barada hasabat berip, dokuz aýda özleşdirilen düýpli maýa goýumlarynyň 49,2 göteriminiň önümçilik toplumlarynyň, 50,8 göteriminiň bolsa durmuş-medeni maksatly desgalaryň bina edilmegine gönükdirilendigini habar berdi.

Şeýle hem milli maksatnamalaryň çäklerinde ýerine ýetirilen işler barada hasabat berildi. Şu döwürde düýpli maýa goýumlaryň 1 milliard 764 million 389 müň manatlygy özleşdirildi.

Soňra Statistika baradaky döwlet komitetiniň başlygy S.Welbegow ýurdumyzyň ministrlikleriniň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň şu ýylyň ýanwar — sentýabr aýlaryndaky ykdysady görkezijileri barada hasabat berdi. 2020-nji ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, senagat pudagynda önümleriň köp görnüşiniň öndürilýän mukdarynyň artandygy bellenildi.

Ulag-kommunikasiýa ulgamynda we obasenagat toplumynda oňat makroykdysady görkezijiler gazanyldy.

Döwlete degişli bolmadyk ulgamda hem oňyn netijelere ýetildi.

Statistika baradaky döwlet komitetiniň başlygy gözegçilik edýän ulgamynyň işine statistiki maglumatlary toplamagyň häzirki zaman usullaryny hem-de “Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasynda” kesgitlenilen wezipeleri ýerine ýetirmek ugrunda öňdebaryjy tehnologiýalary ornaşdyrmagyň hasabyna işleri kämilleşdirmek maksady bilen geçirilýän çäreler barada hasabat berdi.

Soňra Merkezi bankyň başlygy G.Müşşikow gözegçilik edýän edaralarynda şu ýylyň ýanwar — sentýabr aýlarynda geçirilen işleriň netijeleri, olaryň işini döwrüň talaplaryna laýyk getirmek boýunça durmuşa geçirilen çäreler hem-de hormatly Prezidentimiziň ozal beren tabşyryklarynyň ýerine ýetirilişi barada hasabat berdi.

Merkezi bankyň ýolbaşçysy harytlaryň eksport edilendigi hem-de hyzmatlaryň ýerine ýetirilendigi üçin ministrlikleriň we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň hasaplaryna gelip gowuşýan daşary ýurt serişdeleriniň meýilnamasynyň berjaý edilişi barada-da hasabat berdi.

Döwlet Baştutanymyz Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary S.Berdimuhamedowa we beýleki wise-premýerlere ýüzlenip, geljekki döwür üçin öňde durýan işleriň ileri tutulýan ugurlaryna ünsi çekdi. Milli Liderimiz pandemiýa zerarly ýüze çykan häzirki kynçylyklara garamazdan, maýa goýum ýagdaýyny gowulandyrmak, maliýe ulgamyny döwrebap ýagdaýa getirmek we Konstitusiýamyza laýyklykda, bazar ykdysadyýetini kemala getirmegi çaltlandyrmak üçin göz öňünde tutulan giň gerimli özgertmeleriň dowam etdirilmelidigini aýtdy.

Döwlet Baştutanymyz bäsdeşligi ösdürmek, işewürlik ýagdaýlaryny gowulandyrmak, ykdysadyýetde döwlet pudaklarynyň paýyny azaltmak, telekeçileri giňden goldamak boýunça başlanan işleri dowam etmegi ilkinji nobatdaky wezipeleriň hatarynda görkezdi. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow munuň ýurdumyza daşary ýurt maýa goýumlarynyň gelşini durnukly artdyrmaga ýardam berjekdigini aýtdy.

Şeýle hem milli Liderimiz her bir ministrligiň we pudaklaýyn dolandyryş edarasynyň ýolbaşçysynyň geljek ýyl üçin iş maksatnamasyny Maliýe we ykdysadyýet ministrliginde doly esaslandyrmalydygyny aýdyp, ýylyň ahyryna çenli edaralaryň arasynda özara hasaplaşyklary geçirmek boýunça wise-premýere birnäçe anyk görkezmeleri berdi.

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Ş.Abdrahmanow gözegçilik edýän pudaklarynda şu ýylyň 9 aýynda ýerine ýetirilen işleriň jemleri barada hasabat berdi.

Nebiti we gaz kondensatyny çykarmak hem-de nebiti gaýtadan işlemek ulgamynda gazanylan görkezijiler barada maglumat berildi. Benzin öndürmegiň meýilnamasy 108,2 göterim, polipropilen öndürmegiň meýilnamasy 108,4 göterim ýerine ýetirildi. Maýa goýumlaryny özleşdirmegiň meýilnamasy bolsa 104,7 göterim berjaý edildi.

Tebigy we ugurdaş gazy çykarmagyň meýilnamasy 123,5 göterim, daşary ýurtlara tebigy gazy ibermegiň meýilnamasy 136,2 göterim ýerine ýetirilip, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, ösüş depgini degişlilikde 123,3 göterime hem-de 137,5 göterime deň boldy.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, ýangyç-energetika toplumynyň önümçilik görkezijilerini ýokarlandyrmak, nebitiň çykarylýan möçberini artdyrmak, nebiti gaýtadan işleýän zawodlaryň kuwwatyndan doly peýdalanmak boýunça öňde goýlan wezipeleriň çözülmeginiň zerurdygyna ünsi çekdi.

Milli Liderimiz nebitgaz toplumyna maýa goýumlaryny çekmek, Hazar deňzindäki ýataklary özleşdirmek, uglewodorod çig malyny gaýtadan işlemek meselelerine uly üns bermegiň zerurdygyny nygtady. Döwlet Baştutanymyz Türkmenistan — Owganystan — Pakistan — Hindistan gaz geçirijisiniň gurluşygyny çaltlandyrmagyň, çig maly gaýtadan işleýän täze zawodlary gurmagyň wajypdygyny nygtady.

Döwlet Baştutanymyz aýdylanlary jemläp, wise-premýere toplumda alnyp barylýan işleri düýpli seljermegi hem-de işleri döwrüň talabyna laýyklykda ýola goýmak üçin ähli zerur çäreleri görmegi tabşyrdy.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Ç.Purçekow gurluşyk, senagat we energetika toplumlarynyň, “Türkmenhimiýa” döwlet konserniniň hem-de paýtagtymyzyň häkimliginiň şu ýylyň 9 aýynda ýerine ýetiren işleriniň jemleri hakynda hasabat berdi.

Hasabat döwründe gurluşyk we senagat toplumynda önüm öndürmek hem-de işleri ýerine ýetirmek boýunça meýilnama 126,9 göterim berjaý edildi.

Gurluşyk we binagärlik ministrligi boýunça şu ýylyň ýanwar — sentýabr aýlarynda önüm öndürmek boýunça işler 112,2 göterim ýerine ýetirildi.

Senagat we gurluşyk önümçiligi ministrliginiň düzümlerinde önüm öndürmek we işleri ýerine ýetirmegiň meýilnamasy 128,3 göterim berjaý edildi.

Ýylyň başyndan bäri Energetika ministrligi boýunça önüm öndürmek, işleri we hyzmatlary ýerine ýetirmegiň meýilnamasy 124,9 göterim amal edildi.

Elektrik energiýasyny öndürmegiň ösüş depgini 111,6 göterime deň boldy, ony eksporta ibermegiň ösüş depgini bolsa 134,5 göterime ýetirildi. Meýilnama degişlilikde 113,3 göterim we 178,1 göterim berjaý edildi.

Garalýan döwürde “Türkmenhimiýa” döwlet konserni tarapyndan önüm öndürmegiň we hyzmatlary ýerine ýetirmegiň meýilnamasy 126 göterim ýerine ýetirildi.

Aşgabat şäheriniň häkimligi boýunça şu ýylyň dokuz aýynda önüm öndürmek we hyzmatlary ýerine ýetirmek boýunça meýilnama 157,3 göterim berjaý edildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, ýurdumyzda alnyp barylýan gurluşyk işleriniň ýagdaýyny seljermegi tabşyrdy hem-de, hususan-da, desgalaryň gurluşygynyň barşyna talabalaýyk gözegçiligi ýola goýmagyň zerurdygyna ünsi çekdi.

Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz alnyp barylýan işleri içgin seljermegi, ministrlikleri we pudak edaralaryny ösdürmek boýunça maksatnama, şeýle hem gurluşyk toplumynyň zerurlyklaryny doly möçberde üpjün etmek üçin, ähli şertleriň döredilmegine, gurluşygyň binýadyny ösdürmäge aýratyn üns bermegi talap etdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň belleýşi ýaly, Ahal welaýatynyň ýaşaýyş jaýlarynyň, şäherçeleriniň, aýratyn hem edara ediş merkeziniň gurluşygy çaltlandyrylmalydyr.

Hormatly Prezidentimiz gözegçilik edýän düzümlerinde emele gelen ýagdaýy düýpli seljermegi hem-de işleri talabalaýyk ýola goýmak üçin ähli zerur çäreleri görmegi tabşyryp, wise-premýer Ç.Purçekowa wezipe borçlaryny talabalaýyk ýerine ýetirmän, degişli ulgamlaryň işinde görkezijileriň pese düşmegine ýol berendigi üçin, berk käýinç yglan etdi we degişli Buýruga gol çekdi.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Ç.Gylyjow söwda we dokma toplumynyň ministrlikleriniň hem-de pudaklaýyn dolandyryş edaralarynyň we telekeçilik ulgamynyň şu ýylyň 9 aýynda ýerine ýetiren işleriniň jemleri barada hasabat berdi.

Söwda we daşary ykdysady aragatnaşyklar ministrligi boýunça 2021-nji ýylyň ýanwar — sentýabr aýlarynda, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, söwda dolanyşygynyň ösüş depgini 119,3 göterime, önüm öndürmegiň ösüş depgini bolsa 116,9 göterime deň boldy.

Dokma senagaty ministrligi boýunça, geçen ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, nah ýüplügiň önümçiligi 120,2 göterime, nah matalar — 104,7 göterime, tikin we örme önümleri — 119,3 göterime, gön önümleri — 106,1 göterime barabar boldy.

“Türkmenhaly” döwlet birleşigi boýunça ýylyň başyndan bäri haly we haly önümlerini öndürmegiň meýilnamasy 112,4 göterim ýerine ýetirilip, umumy girdejiniň ösüş depgini 130,9 göterim üpjün edildi.

Döwlet haryt-çig mal biržasy boýunça birža söwdalarynyň 223-si geçirilip, şolarda 23 müň 378 şertnama hasaba alyndy.

Söwda-senagat edarasy boýunça hasabat döwründe ýerine ýetirilen işleriň ösüş depgini 105,1 göterime barabar boldy.

Senagatçylar we telekeçiler birleşmesi boýunça ýanwar — sentýabr aýlarynda oba hojalyk hem-de azyk önümlerini öndürmegiň ösüş depgini 131,7 göterime, senagat önümleriniň ösüş depgini 144,3 göterime barabar boldy.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, ýurdumyzda daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleriň öndürilişini artdyrmak boýunça kabul edilen maksatnamanyň durmuşa geçirilişini berk gözegçilikde saklamagyň hem-de onuň ýerine ýetirilişi barada her aýda hasabat bermegiň zerurdygyny nygtady.

Döwlet Baştutanymyz aýry-aýry pudaklary maliýeleşdirmäge hem-de olaryň ösüşi bilen bagly meseleleri çözmäge ukyply iri paýdarlar jemgyýetlerini döretmek boýunça alnyp barylýan işleri çaltlandyrmagyň zerurdygyna ünsi çekdi hem-de şu meselede Senagatçylar we telekeçiler birleşmesiniň esasy orun eýelemelidigini belledi.

Mejlisiň dowamynda döwlet Baştutanymyz wezipe borçlaryny talabalaýyk berjaý etmän, işde goýberen kemçilikleri hem-de berlen tabşyryklaryň ýerine ýetirilmändigi üçin Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Ç.Gylyjowa berk käýinç yglan etdi hem-de ýol berlen kemçilikleri gysga wagtyň içinde düzetmegi oňa soňky gezek duýdurdy.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary S.Toýlyýew şu ýylyň ýanwar — sentýabr aýlarynda ýurdumyzyň bilim, ylym, saglygy goraýyş we sport ulgamlarynda ýerine ýetirilen işleriň netijeleri barada hasabat berdi.

Hasabat döwründe okuw işini kämilleşdirmek, bilimiň hilini ýokarlandyrmak, ýaş nesli milli ýörelgelerimiziň esasynda terbiýelemek işleri dowam etdirildi.

Umumybilim edaralarynda okuw dersleri boýunça bäsleşikler geçirildi. Talyplar hem-de mekdep okuwçylary halkara olimpiadalara gatnaşdylar we altyn, kümüş, bürünç medallara, dürli derejeli diplomlara eýe boldular.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň Bilimler we talyp ýaşlar güni mynasybetli, 1-nji sentýabrda geçiren umumy okuw sapagy mekdep okuwçylary, talyp ýaşlar, bilim ulgamynyň işgärleri, mugallymlar üçin nusgalyk watançylyk dersine öwrüldi.

Şol gün ähli bilim edaralarynda “Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany” atly dabaraly nyzamlar we ilkinji okuw sapaklary geçirildi. Milli Liderimiziň adyndan 1-nji synp okuwçylarynyň 161 müň 739-syna “Bilimli” atly kompýuterler gowşuryldy.

Döwlet Baştutanymyzyň sanly ykdysadyýeti ösdürmek boýunça tabşyryklaryna laýyklykda, toplumyň garamagyndaky ministrlikleriň hem-de Ylymlar akademiýasynyň merkezi edaralarynyň düzümi kämilleşdirildi.

Hasabat döwründe “Saglyk” Döwlet maksatnamasynyň rejelenen görnüşi, Türkmenistanyň ýiti ýokanç kesele garşy taýýarlygyny we dessin çäreleriniň görülmeginiň üpjün edilmeginiň meýilnamasy, Türkmenistanda ilatyň kesellere garşy göreşmek ukybyny ýokarlandyrmak boýunça 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Milli maksatnamasy hem-de “Sagdyn ene — sagdyn çaga — sagdyn geljek” atly Milli strategiýa tassyklanyldy.

Sentýabr aýynda “Ýol hereketiniň howpsuzlygy — ömrümiziň rahatlygy” atly biraýlyk çäreler guramaçylykly geçirildi.

Hasabat döwründe ýurdumyzyň sport ulgamynda hem uly üstünlikler gazanyldy.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, häzirki wagtda koronawirus bilen bagly dünýäde emele gelen ýagdaýdan ugur alyp, milli saglygy goraýyş ulgamyny mundan beýläk-de döwrebap ýagdaýa getirmegi dowam etmegiň, munuň üçin lukmançylyk ylmynyň öňdebaryjy gazananlaryny tejribä giňden ornaşdyrmagyň wajypdygyny belledi.

Milli Liderimiz dürli keselleriň, aýratyn-da, ýokanç keselleriň öňüni almagyň, olary anyklamagyň we bejermegiň iň häzirki zaman usullaryny öwrenmegiň hem-de olary netijeli ulanmagyň möhümdigine ünsi çekip, şu maksat bilen, bu ugurda netijeli tejribe alyşmak üçin daşary ýurtly hyzmatdaşlar bilen ýakyndan gatnaşyklary dowam etmegiň zerurdygyny nygtady.

Biz sporty ösdürmäge hem aýratyn üns bermeli. Sebäbi ýurdumyzda köpçülikleýin bedenterbiýe-sagaldyş hereketini hem-de ýokary netijeli sporty ösdürmek, umumymilli derejede dürli sport-sagaldyş çärelerini we halkara ýaryşlary geçirmek biziň alyp barýan döwlet syýasatymyzyň strategik düzüm bölegidir diýip, milli Liderimiz belledi hem-de bu babatda degişli tabşyryklary berdi.

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary M.Mämmedowa gözegçilik edýän ulgamlarynda şu ýylyň ýanwar — sentýabr aýlarynda ýerine ýetirilen işleriň netijeleri barada hasabat berdi.

“Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany” şygary astynda geçýän şu ýylyň hasabat döwründe dürli medeni çäreler, mediaforumlar, onlaýn duşuşyklar, konsertler hem-de Aşgabadyň esaslandyrylmagynyň 140 ýyllygyna we ata Watanymyzyň mukaddes Garaşsyzlygynyň şanly 30 ýyllygyna bagyşlanylan dabaralar geçirildi.

Döwlet maksatnamalaryndan hem-de sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasyndan gelip çykýan wezipeleri çözmäge we işgärleriň hünär derejelerini ýokarlandyrmaga gönükdirilen degişli işler alnyp baryldy.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, hünärmenleri taýýarlamagyň derejesini ýokarlandyrmak, teleradioýaýlymlaryň işini kämilleşdirmek boýunça zerur çäreleri görmegiň wajypdygyny belledi. Döwlet tarapyndan teleradioýaýlymlary ösdürmäge köp möçberde serişdeler goýberilýär. Soňky ýyllarda Aşgabatda, welaýat merkezlerinde häzirki zaman enjamlary bilen enjamlaşdyrylan teleradioýaýlymlar studiýalary guruldy. Bu ugurda birnäçe ýokary okuw mekdepleri hereket edýär. Teleradioýaýlymlaryň işini has-da kämilleşdirmäge mümkinçilik berýän emeli hemra ulgamy älem giňişligine çykaryldy diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy.

Tomaşaçylaryň gyzyklanmasyny döredýän täze çuň manyly gepleşikleri, şol sanda sanly ykdysadyýete geçmek boýunça gepleşikleri taýýarlamak zerurdyr.

Halkara Bitaraplyk baýramyny geçirmäge-de düýpli taýýarlyk görmek wajypdyr. Sebit we ählumumy derejede parahatçylygy hem durnuklylygy pugtalandyrmagyň, netijeli halkara hyzmatdaşlygy giňeltmegiň, ýurdumyzyň hemmetaraplaýyn okgunly ösüşiniň möhüm şerti hökmünde berkarar Watanymyzyň Bitaraplyk hukuk ýagdaýynyň dünýä bileleşigindäki ägirt uly ähmiýetini açyp görkezýän gepleşikleri we makalalary köpräk taýýarlamak zerurdyr.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow bular barada aýtmak bilen, wise-premýeriň, medeniýet ministriniň hem-de Telewideniýe, radiogepleşikler we kinematografiýa baradaky döwlet komitetiniň başlygynyň işine nägilelik bildirdi. Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary M.Mämmedowa wezipe borçlaryny talabalaýyk ýerine ýetirmän, işde goýberen kemçilikleri üçin hem-de Telewideniýe, radiogepleşikler we kinematografiýa baradaky döwlet komitetiniň başlygy A.Aşyrowa wezipe borçlaryny talabalaýyk ýerine ýetirmän, teleradioýaýlymlarda berilýän gepleşikleriň hiliniň pese düşmegine ýol berendigi üçin berk käýinç yglan edip, degişli Buýruklara gol çekdi.

Ministrler Kabinetiniň ýanyndaky Ulag we kommunikasiýalar agentliginiň Baş direktory M.Çakyýew gözegçilik edýän edaralarynda şu ýylyň 9 aýynda ýerine ýetirilen işleriň netijeleri barada hasabat berdi.

Hasabat döwründe şu toplum boýunça ýerine ýetirilen hyzmatlaryň we önüm öndürmegiň meýilnamasy 111,2 göterim berjaý edildi.

Ýanwar — sentýabr aýlarynda “Türkmendemirýollary” agentligi boýunça ösüş depgini 106,3 göterime, “Türkmenawtoulaglary” agentligi boýunça — 137,1 göterime, “Türkmendeňizderýaýollary” agentligi boýunça — 139,2 göterime, “Türkmenaragatnaşyk” agentligi boýunça — 111 göterime deň boldy. “Türkmenhowaýollary” agentligi boýunça hem degişli işler geçirildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, sanly ulgama geçmegiň döwlet syýasatynyň ileri tutulýan ugurlarynyň biri hökmünde kesgitlenendigini nygtady. Ykdysadyýetimiziň we häzirki zaman jemgyýetimiziň talaplaryny kanagatlandyryp biljek netijeli dolandyryş ulgamyny döretmek bu syýasatyň esasynda goýuldy.

Şunuň bilen baglylykda, milli Liderimiz döwlet edaralary, ministrlikler, pudak edaralary hem-de hyzmatdaşlar bilen bilelikde bu ugurda netijeli işleri geçirmegiň zerurdygyny belledi. Döwlet Baştutanymyz alnyp barylýan işleriň depgininiň pesdigini aýdyp, agentligiň ýolbaşçysyna sanly ulgama geçmek boýunça taslamalaryň durmuşa geçirilmegini işjeňleşdirmegi, sanly ulgamy ösdürmäge aýratyn üns bermegi tabşyrdy.

Soňra Aşgabat şäheriniň we welaýatlaryň häkimleriniň hasabatlary diňlenildi.

Ilki bilen Aşgabat şäheriniň häkimi R.Gandymow sazlaşykly ösýän paýtagtymyzda ýokary netijeleri gazanmak maksady bilen 9 aýyň dowamynda alnyp barlan işler, hormatly Prezidentimiziň başyny başlan şähergurluşyk konsepsiýasyny durmuşa geçirmek boýunça görlen çäreler barada hasabat berdi. Şeýle hem paýtagtymyzy abadanlaşdyrmak boýunça giň gerimli işleriň ýerine ýetirilýändigi, raýatlaryň ýaşaýyş-durmuşy, döredijilik zähmeti we göwnejaý dynç almagy üçin amatly şertleri döretmek boýunça anyk çäreleriň görülýändigi habar berildi.

Döwlet Baştutanymyz hasabaty diňläp, Aşgabatda amala aşyrylýan özgertmeleriň hem-de maksatnamalaryň şäher düzümini mundan beýläk-de toplumlaýyn döwrebaplaşdyrmaga gönükdirilmelidigini belledi. Şunuň bilen baglylykda, milli Liderimiz öňde goýlan wezipeleri çözmekde öňdebaryjy tehnologiýalardan hem-de täzeçil inžener-tehniki işläp taýýarlamalardan netijeli peýdalanmagyň möhüm ähmiýete eýedigini aýdyp, häkime degişli meseleleri berk gözegçilikde saklamagy tabşyrdy.

Ahal welaýatynyň häkimi Ý.Gurbanow Oba milli maksatnamasyny durmuşa geçirmegiň çäklerinde, ýanwar — sentýabr aýlarynda ýerine ýetirilen işleriň netijeleri barada hasabat berdi. Sebitiň ekin meýdanlarynda şu günler geçirilýän möwsümleýin oba hojalyk işleriniň depginini ýokarlandyrmak, ilatyň durmuş üpjünçiligini yzygiderli gowulandyrmak maksady bilen görülýän çäreler hem-de desgalaryň gurluşygynyň barşy barada aýdyldy.

Döwlet Baştutanymyz hasabaty diňläp, sebitiň obasenagat toplumynyň öňünde goýlan möhüm wezipelere ünsi çekdi. Milli Liderimiz bugdaý ekişiniň we pagta ýygymynyň depginini güýçlendirmegiň wajypdygyny belläp, bu jogapkärli möwsümleri agrotehnikanyň kadalaryna laýyklykda, ýokary hilli we bellenen möhletde geçirmegi tabşyrdy.

Hormatly Prezidentimiz welaýatda gurulýan desgalardaky işleri öz wagtynda tamamlamagy hem-de ilatyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini yzygiderli gowulandyrmak meseleleriniň çözülmegini hemişe üns merkezinde saklamagy tabşyrdy.

Döwlet Baştutanymyz wezipe borçlaryny talabalaýyk ýerine ýetirmän, işde goýberen kemçilikleri üçin Ahal welaýatynyň häkimi Ý.Gurbanowa berk käýinç yglan etdi hem-de ýol berlen kemçilikleri gysga wagtyň içinde düzetmegi oňa soňky gezek duýdurdy we degişli Buýruga gol çekdi.

Soňra Balkan welaýatynyň häkimi T.Atahallyýew sebitdäki işleriň ýagdaýy, pagta ýygymyny, bugdaý ekişini bellenen möhletde hem-de ýokary hilli geçirmek boýunça görülýän çäreler barada hasabat berdi. Sebitiň ýolbaşçysy Oba milli maksatnamasyna laýyklykda gurulýan desgalaryň gurluşygynyň depginini ýokarlandyrmak boýunça alnyp barylýan işler barada hem habar berdi.

Hormatly Prezidentimiz hasabaty diňläp, dowam edýän möwsümleýin oba hojalyk işleriniň ähmiýetini belläp, bugdaý ekişini ýokary hilli geçirmek hem-de pagta ýygymynyň depginini güýçlendirmek boýunça öňde goýlan wezipeleri çözmäge toplumlaýyn çemeleşmegiň wajypdygyny nygtady.

Döwlet Baştutanymyz günbatar sebitiň durmuş-ykdysady düzümini mundan beýläk-de döwrebaplaşdyrmak, öňümizdäki baýramçylyk çärelerine ýokary guramaçylyk derejesinde taýýarlyk görmek we gurulýan desgalary bellenen möhletinde ulanmaga bermek boýunça işlere berk gözegçilik etmek barada häkime anyk tabşyryklary berdi.

Daşoguz welaýatynyň häkimi N.Nazarmyradow öz nobatynda 9 aýyň dowamynda ýerine ýetirilen işleriň netijeleri, şu günler sebitde alnyp barylýan möwsümleýin oba hojalyk işleri, bugdaý ekişini guramaçylykly geçirmek hem-de pagta ýygymynyň depginini ýokarlandyrmak maksady bilen görülýän çäreler barada hasabat berdi. Şeýle hem düzümleýin desgalaryň gurluşygynyň barşy, öňümizdäki baýramçylyklar mynasybetli geçiriljek medeni-köpçülikleýin çärelere taýýarlyk görlüşi barada aýdyldy.

Milli Liderimiz hasabaty diňläp, bugdaý ekişini ýokary hilli geçirmegiň hem-de ekinlere talabalaýyk ideg etmegiň wajypdygyny belledi. Döwlet Baştutanymyz daýhanlaryň tutanýerli zähmeti bilen ýetişdirilen pagta hasylyny gysga möhletde we ýitgisiz ýygnap almak hem-de Watan harmanyna tabşyrmak üçin bar bolan mümkinçiliklerden doly peýdalanmagy tabşyrdy.

Soňra Lebap welaýatynyň häkimi Ş.Amangeldiýew ýolbaşçylyk edýän sebitindäki işleriň ýagdaýy, şu ýylyň 9 aýynda ýerine ýetirilen işleriň jemleri, ekin meýdanlarynda alnyp barylýan işler, şol sanda pagta ýygymynyň we bugdaý ekişiniň barşy, ilatyň durmuş üpjünçiligini gowulandyrmak hem-de desgalaryň gurluşygynyň depginini ýokarlandyrmak boýunça görülýän çäreler barada hasabat berdi.

Oba milli maksatnamasynda kesgitlenen wezipeleri ýerine ýetirmek we şanly senelere taýýarlyk görmek barada hem aýdyldy.

Döwlet Baştutanymyz hasabaty diňläp, oba hojalyk möwsümlerini üstünlikli geçirmegiň wajypdygyna ünsi çekdi. Hormatly Prezidentimiz bugdaý ekişi hem-de pagta ýygymy möwsümlerinde tehnikalaryň we oba hojalyk enjamlarynyň, hasyly kabul edýän bölümleriň hem-de pagta arassalaýjy kärhanalaryň bökdençsiz işlemegini berk gözegçilikde saklamagy tabşyrdy.

Soňra Mary welaýatynyň häkimi D.Annaberdiýew ýanwar — sentýabr aýlarynda sebitde gazanylan ösüş görkezijileri, oba hojalyk işleriniň, hususan-da, güýzlük bugdaý ekişiniň we pagta ýygymynyň depginini ýokarlandyrmak boýunça geçirilýän toplumlaýyn çäreler, ýakyn wagtda açylyp ulanmaga berilmegi meýilleşdirilen desgalarda gurluşyk işleriniň barşy barada hasabat berdi. Şeýle hem hormatly Prezidentimiziň ilatyň ýaşaýyş-durmuş şertlerini gowulandyrmak, sebitiň döwrebap düzümini döretmek boýunça ozal beren tabşyryklarynyň ýerine ýetirilişi, öňümizdäki baýramçylyklara taýýarlyk görlüşi barada habar berildi.

Döwlet Baştutanymyz hasabaty diňläp, möwsümleýin işleriň üstünliginiň her tapgyrda işe oýlanyşykly we jogapkärli çemeleşmäge baglydygyny nygtady. Şunuň bilen baglylykda, bugdaý ekişinde oba hojalyk tehnikalaryny netijeli ulanmagyň, kombaýnlaryň we beýleki tehnikalaryň bökdençsiz işlemegini üpjün etmegiň zerurdygyna üns çekildi.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary E.Orazgeldiýew gözegçilik edýän pudaklarynda şu ýylyň 9 aýynda ýerine ýetirilen işleriň jemleri barada hasabat bermek bilen, obasenagat toplumy boýunça önüm öndürmegiň, hyzmatlary ýerine ýetirmegiň ösüş depgininiň, 2020-nji ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, 108,3 göterime deň bolandygyny aýtdy.

Şunda Oba hojalyk we daşky gurşawy goramak ministrligi boýunça bu görkeziji 108,9 göterime, Suw hojalygy baradaky döwlet komiteti boýunça 102,5 göterime, “Türkmen atlary” döwlet birleşigi boýunça 100,2 göterime barabar boldy.

Wise-premýer azyk önümlerini öndürmegiň görkezijileri barada hasabat berdi. Hususan-da, gök önümleri öndürmegiň meýilnamasynyň 102,9 göterim, bakja önümlerini öndürmegiň meýilnamasynyň 101,2 göterim, ýeralma öndürmegiň meýilnamasynyň 106,8 göterim, miwe we ir-iýmişleri öndürmegiň meýilnamasynyň 102,6 göterim, et we süýt öndürmegiň meýilnamalarynyň, degişlilikde 101 göterim hem-de 100,4 göterim ýerine ýetirilendigi habar berildi.

Maýa goýumlaryny özleşdirmek boýunça meýilnama 133,1 göterim berjaý edildi. Düýpli maýa goýumlar, esasan, döwlet maksatnamalarynda gurluşygy meýilleşdirilen oba we suw hojalygy desgalarynyň bina edilmegine gönükdirildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow wise-premýere we welaýatlaryň häkimlerine ýüzlenip, ýurdumyzyň gowaça meýdanlarynda şu ýyl gowy hasylyň ýetişdirilendigini belledi. Bu ekiniň biziň üçin möhümdigini göz öňünde tutup, pagtany iň soňky hanasyna çenli ýygnap almak üçin ähli zerur işler geçirilmelidir diýip, milli Liderimiz sözüni dowam etdi.

Ulanylmaýan ýerleri oba hojalyk dolanyşygyna goşmaga, suw bilen bagly meselelere, hasyllylygy ýokarlandyrmaga we täze ýerleri özleşdirmäge aýratyn üns berilmelidir. Suw tygşytlaýjy tehnologiýalar giňden ornaşdyrylmalydyr. Bu işde beýleki ýurtlaryň tejribeleri netijeli peýdalanylmalydyr, maldarçylygy ösdürmek we mallaryň baş sanyny artdyrmak ýurdumyzda öňde duran esasy wezipeleriň biri bolmagynda galýar, diýip milli Liderimiz aýtdy hem-de wise-premýere we welaýatlaryň häkimlerine birnäçe anyk tabşyryklary berdi.

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, daşary işler ministri R. Meredow degişli döwürde Daşary işler ministrliginde ýerine ýetirilen işler barada hasabat berdi.

Garaşsyz, Bitarap Watanymyzyň daşary syýasy ugruny yzygiderli durmuşa geçirmek, döwlet Baştutanymyzyň ozal beren tabşyryklaryny ýerine ýetirmek hem-de öňde goýlan wezipeleri çözmek maksady bilen, ýanwar — sentýabr aýlarynda degişli işler geçirildi.

Halkara hyzmatdaşlygy ösdürmekde ýokary derejedäki saparlar, duşuşyklar we gepleşikler aýratyn orun eýeleýär. Hasabat döwründe Özbegistan Respublikasynyň Prezidenti hem-de Russiýa Federasiýasynyň Tatarystan Respublikasynyň Prezidenti Türkmenistana geldiler. Şeýle hem ýurdumyza Gyrgyz Respublikasynyň Prezidentiniň resmi sapary we Täjigistan Respublikasynyň Prezidentiniň döwlet sapary boldy.

Awgust aýynda «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda Merkezi Aziýa döwletleriniň Baştutanlarynyň üçünji konsultatiw duşuşygy geçirildi.

Sentýabr aýynda hormatly Prezidentimiz Täjigistan Respublikasynyň Duşenbe şäherinde iş saparynda boldy we şol ýerde hormatly myhman hökmünde Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasyna agza döwletleriň Baştutanlarynyň Geňeşiniň mejlisine gatnaşdy.

Hasabat döwründe onlaýn tertipde Türkmenistanyň Prezidentiniň birnäçe ýurtlaryň Liderleri bilen duşuşyklary geçirildi. Milli Liderimiz şeýle hem sanly ulgam arkaly geçirilen Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynyň 14-nji sammitine, Türki dilli döwletleriň hyzmatdaşlyk geňeşiniň maslahatyna hormatly myhman hökmünde, BMG tarapyndan guralan maslahata, Yslam Hyzmatdaşlyk Guramasynyň ylym we tehnologiýalar boýunça ikinji sammitine gatnaşdy.

22-nji sentýabrda hormatly Prezidentimiz Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň 76-njy mejlisinde sanly ulgam arkaly çykyş etdi.

Hasabat döwründe Daşary işler ministrliginiň üsti bilen 54 wekiliýet ýurdumyza sapar bilen geldi. Şol döwürde Türkmenistanyň wekiliýetleriniň 30-sy daşary ýurtlara iberildi.

Sanly ulgam arkaly dürli derejedäki duşuşyklaryň 1 müň 313-si guraldy. Ýylyň başyndan bäri halkara resminamalaryň 112-sine gol çekildi.

Daşary işler ministrliginiň ugry boýunça duşuşyklar we geňeşmeler yzygiderli geçirildi. “Merkezi Aziýa — ABŞ” (“C5+1”), “Merkezi Aziýa — Hytaý”, “Merkezi Aziýa — Russiýa” derejesindäki duşuşyklaryň birnäçesi, Aziýa — Ýuwaş umman sebiti ýurtlarynyň ýokary derejeli maslahaty hem-de “Merkezi Aziýa — Ýewropa Bileleşigi” ýokary derejeli dialogyň nobatdaky tapgyry geçirildi.

Türkmenistanyň daşary ykdysady gatnaşyklaryny pugtalandyrmak, gyzyklanma bildirýän daşary ýurtly hyzmatdaşlaryň ählisi bilen netijeli hyzmatdaşlygy ösdürmek boýunça yzygiderli çäreler görülýär. Ýanwar — sentýabr aýlarynda türkmen-belarus, türkmen-rus, türkmen-täjik, türkmen-özbek hökümetara toparlarynyň, Türkmen-hytaý hökümetara komitetiniň, Senagat boýunça türkmen-pakistan bilelikdäki iş toparynyň çäklerinde nobatdaky duşuşyklar hem-de daşary ýurtlaryň işewür toparlarynyň wekilleri bilen gepleşikler geçirildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, dünýäde bolup geçýän ýagdaýlardan habarly bolmagyň we şundan ugur alyp, dürli halkara çäreleri geçirmek we olara ýurdumyzyň gatnaşmagy babatdaky teklipleri taýýarlamagyň möhümdigini belledi.

Milli Liderimiz berkarar döwletimiziň Bitaraplyk baýramyny geçirmegiň hem-de 2022-nji ýylda göz öňünde tutulan halkara çärelere talabalaýyk taýýarlanmagyň möhümdigini aýdyp, wise-premýere, daşary işler ministrine degişli tabşyryklary berdi.

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň sekretary Ç.Amanow gözegçilik edýän düzümlerinde alnyp barylýan işler, hormatly Prezidentimiziň başyny başlan toplumlaýyn harby özgertmeleriniň barşy, harby we hukuk goraýjy edaralaryň maddy-enjamlaýyn binýadyny döwrebaplaşdyrmak hem-de olaryň işini kämilleşdirmek boýunça görülýän çäreler barada hasabat berdi.

Milli Liderimiz hasabaty diňläp, Türkmenistanyň oňyn Bitaraplygy, parahatçylyk söýüjiligi, hoşniýetli goňşuçylygy we netijeli halkara hyzmatdaşlygy döwlet syýasatynyň esasy ugurlary hökmünde yglan edip, diňe goranyş häsiýetine eýe bolan hem-de ýurdumyzyň howpsuzlygyny üpjün etmäge gönükdirilen Harby doktrinany durmuşa geçirýändigini belledi.

Soňra Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygynyň orunbasary K.Babaýew ýurdumyzyň kanunçylygyny kämilleşdirmek boýunça geçirilen işleriň netijeleri barada maglumat berdi.

Garalýan döwürde Halk Maslahatynyň birinji çagyrylyşynyň mejlisi geçirildi, onuň dowamynda hereket edýän kanunlaryň birnäçesine girizilen üýtgetmeler we goşmaçalar ara alnyp maslahatlaşyldy. Milli Geňeşiň düzüminiň işini kadalaşdyrýan resminamalar boýunça çözgütler kabul edildi.

Häzirki wagtda milli kanunçylygymyzy döwrebaplaşdyrmak, hormatly Prezidentimiz tarapyndan “Döwlet adam üçindir!” diýen şygar bilen geçirilýän durmuş ugurly syýasatyň ygtybarly hukuk binýadyny üpjün etmek ugrunda degişli işler dowam etdirilýär.

Watanymyzyň Garaşsyzlyk ýyllarynda gazanan üstünliklerini, ýeten belent sepgitlerini, milli däp-dessurlarymyzy, maşgala gymmatlyklaryny wagyz etmek, jemgyýetde sagdyn durmuş ýörelgelerini berkarar etmek maksady bilen köpçülikleýin habar beriş serişdelerinde çykyş etmek we makalalary çap etmek arkaly wagyz-düşündiriş işleri alnyp barylýar.

Hormatly Prezidentimiz türkmen jemgyýetiniň hukuk binýadyny, onuň hakyky demokratik ýörelgelerini mundan beýläk-de berkitmek boýunça Halk Maslahatynyň alyp barýan işleriniň aýratyn möhümdigini belledi.

Soňra Milli Geňeşiň Mejlisiniň Başlygy G.Mämmedowa ýurdumyzyň kanunçylyk-hukuk binýadyny döwrebaplaşdyrmak boýunça geçirilen işler barada maglumat berdi.

Şu ýylyň 9 aýynda Türkmenistanyň Kanunlarynyň 40-synyň, dürli ulgamlarda işleri kadalaşdyrýan Mejlisiň kararlarynyň 47-siniň kabul edilendigi bellenildi. Döwrüň talaplaryna laýyklykda, käbir hereket edýän kanunçylyk namalaryna üýtgetmeler we goşmaçalar girizildi. Häzir Mejlisiň iş toparlarynda birnäçe kanunlaryň taslamalaryny taýýarlamak boýunça işler dowam edýär.

BMG we onuň düzümleri, beýleki iri halkara guramalar bilen parlamentara gatnaşyklary pugtalandyrmak boýunça yzygiderli işler alnyp barylýar. Mejlisiň wekilleri sanly ulgam arkaly guralan birnäçe iri halkara çärelere hem-de «Awaza» milli syýahatçylyk zolagynda şu ýylyň awgust aýynda geçirilen Merkezi Aziýa ýurtlarynyň zenanlarynyň dialogyna gatnaşdylar.

Mejlisiň deputatlary Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň agzalary, syýasy partiýalar hem-de jemgyýetçilik guramalary bilen bilelikde, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň ata Watanymyzyň Garaşsyzlygynyň şanly 30 ýyllyk baýramynyň öň ýanynda geçirilen Halk Maslahatynyň mejlisindäki taryhy çykyşyndan gelip çykýan wezipeleri wagyz etmek boýunça yzygiderli işleri geçirýärler.

Hormatly Prezidentimiz Milli Geňeşiň ýolbaşçylaryna we Hökümet agzalaryna ýüzlenip, kanunçylygy kämilleşdirmek, Watanymyzy mundan beýläk-de hemmetaraplaýyn ösdürmek boýunça maksada okgunly tagallalar etmegiň zerurdygyny aýtdy. Munuň özi ýurdumyzyň syýasy ulgamyny döwrebaplaşdyrmak, milli ykdysadyýetimizi mundan beýläk-de pugtalandyrmak boýunça nobatdaky netijeli çäreleri geçirmäge mümkinçilik berer.

Soňra hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow mejlise gatnaşyjylara ýüzlenip, halk hojalyk toplumynyň pudaklarynyň hasabat döwründe ýerine ýetiren işleriniň netijelerini häsiýetlendirdi. Milli Liderimiz ýerine ýetirilen işleriň netijeleriniň koronawirusyň dünýä ykdysadyýetine ýetirýän täsiri sebäpli ýüze çykan kynçylyklara garamazdan, Garaşsyz Watanymyzyň üstünlikli ösmegini dowam edýändigini aýdyň görkezýändigini belledi. Ýurdumyzyň Garaşsyzlygynyň 30 ýyllyk şanly baýramyny uly üstünlikler bilen garşylamak ugrundaky zähmet joşguny ýubileý ýylynda ykdysadyýetimizde ýokary görkezijileriň gazanylmagyny kesgitledi.

Şeýle tutanýerli işleriň netijesinde, jemi içerki önümiň 6,2 göterim möçberde ýokary ösüş derejesini saklap galmak başartdy. Daşary söwda dolanyşygy 12,3 göterim artdy we 9 milliard amerikan dollaryndan hem gowrak boldy.

Eksportyň möçberi hem geçen ýyl bilen deňeşdirilende 20 göterime golaý artdy we 6 milliard amerikan dollaryna golaý boldy. Iň esasy zat bolsa, eksportyň möçberi, ýangyç-energetika serişdeleri hasaba alynmanda 50 göterime golaý artdy diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy.

Biziň alyp barýan içeri syýasatymyz bolsa, ata Watanymyzy ösdürmegiň tassyklanan maksatnamalaryna laýyklykda dowam edýär. Prezident maksatnamasy esasynda, häzirki döwürde ozalkysy ýaly, durmuş meselelerini çözmäge, täze kärhanalary gurmaga we işläp gelýänleriniň durkuny täzelemäge ägirt uly möçberde maýa goýumlary gönükdirilýär.

Iri halkara hem-de içerki taslamalar amala aşyrylýar. Şu geçen döwrüň içinde ýurdumyzda göz öňünde tutulan 30 desganyň deregine 62 sany iri desga işe girizildi. Umumy meýdany ýarym million inedördül metre golaý ýaşaýyş jaýlary, şol sanda ähli amatlyklary bolan ýaşaýyş jaýlary, myhmanhanalar we dynç alyş toplumlary, ençeme lukmançylyk merkezleri, umumybilim berýän mekdeplerdir çagalar baglary hem-de beýleki desgalar ulanmaga berildi diýip, milli Liderimiz belledi.

Häzirki döwürde Türkmenistanda umumy bahasy 35 milliard amerikan dollaryna golaý bolan 2,5 müň töweregi iri desganyň gurluşygy dowam edýär. Şolaryň hatarynda nebitgaz ýataklaryny özleşdirmegi we abadanlaşdyrmagy, esasy gaz geçirijileriň, sport desgalarynyň, ýollaryňdyr uly köprüleriň, durmuş maksatly desgalaryň gurluşyklaryny görkezmek bolar. Türkmenistan — Owganystan — Pakistan — Hindistan gaz geçirijisini, Türkmenistan — Owganystan — Pakistan elektrik we optiki süýümli aragatnaşyk geçirijilerini gurmak, şeýle hem beýleki halkara taslamalary amala aşyrmak boýunça hem netijeli işler alnyp barylýar.

Oba hojalygynda geçirýän özgertmelerimiz hem netije berip başlady. Şu ýyl gallanyň gowy hasyly ýygnaldy. Nesip bolsa, Hasyl toýuna çenli pagta taýýarlamak baradaky tabşyryk hem ýerine ýetiriler diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow sözüni dowam etdi.

Ýurdumyzyň ykdysadyýetini ösdürmäge telekeçilerimiz hem saldamly goşant goşýarlar. Olar dürli pudaklarda işlemek bilen, hili daşary ýurt kompaniýalarynyňkydan birjik-de pes bolmadyk has çylşyrymly we uly taslamalary amala aşyrýarlar.

Bilim, ylym we saglygy goraýyş ulgamlarynda hem özgertmeler üstünlikli dowam edýär.

Döwlet Baştutanymyz biziň daşary syýasatymyzyň ozalkysy ýaly, bitaraplyk, parahatçylyk söýüjilik, hoşniýetli goňşuçylyk we özara bähbitli hyzmatdaşlyk kadalaryna berk eýermek esasynda amala aşyrylýandygyny nygtadylar. Biziň ýurdumyz Garaşsyzlygynyň 30 ýyllyk şanly baýramynyň bellenýän ýylynda, ozalkysy ýaly, BMG, ÝHHG, Ýewropa Bileleşigi, ŞHG, GDA hem-de beýleki halkara guramalar bilen energetika we suw howpsuzlygyny üpjün etmek, ekologiýa meselelerini çözmek, ulag üpjünçilik ulgamlaryny ösdürmek, bilim, medeniýet, adam hukuklary we azatlyklary, ählumumy howpsuzlygy berkitmek boýunça işjeň hyzmatdaşlyk edýär.

Türkmenistan dünýäniň dürli döwletleri bilen ikitaraplaýyn gatnaşyklary giň gerim bilen we netijeli ösdürdi. Birnäçe döwletleriň baştutanlary bilen ýokary derejedäki duşuşyklar geçirildi. Bu duşuşyklaryň dowamynda möhüm ylalaşyklar gazanyldy we ikitaraplaýyn resminamalaryň uly toplumyna gol çekildi.

Türkmenistanyň ministrlikleri we pudaklaýyn dolandyryş edaralary bilen beýleki döwletleriň edaralarynyň arasynda gatnaşyklar işjeň alnyp baryldy. Dünýä we sebit gün tertibiniň möhüm meseleleri boýunça dürli görnüşli syýasy geňeşmeler yzygiderli geçirildi diýip, milli Liderimiz belledi.

Alnyp barylýan şeýle işleriň netijesinde, biz hyzmatdaşlarymyz bilen öz wagtynda we netijeli özara hyzmatdaşlyk edýäris. Daşary syýasatyň dürli meseleleri boýunça garaýyşlar we çemeleşmeler ylalaşylýar.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň belleýşi ýaly, ýylyň ahyryna çenli az wagt galdy. Şoňa görä-de, ýubileý ýylyny gowy netijeler bilen tamamlamak üçin ählimiz yhlas bilen işlemelidiris. Uly baýramymyzy — Halkara Bitaraplyk gününi ýokary derejede geçirmek üçin gowy taýýarlyk görmelidiris.

Milli Liderimiz mejlise gatnaşyjylara ýüzlenip, ilkinji nobatda, geljek ýylyň Döwlet býujeti boýunça ýene-de maslahat geçirmegi we onuň ähli maddalaryna seretmegi tabşyrdy. Ministrler Kabinetiniň ýakyn wagtda geçjek mejlisinde biz ony tassyklarys hem-de Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň seretmegine ibereris. 2022-nji ýyl üçin maýa goýum maksatnamasyny taýýarlamaga we tassyklamaga hem aýratyn üns bermeli.

Döwlet Baştutanymyz Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary S.Berdimuhamedowa we beýleki wise-premýerlere ýüzlenip, gözegçilik edýän ministrliklerini we pudak edaralaryny mundan beýläk-de ösdürmek hem-de olaryň maliýe ýagdaýyny gowulandyrmak babatda alnyp barylýan netijeli işleri dowam etmegi tabşyrdy.

Daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleri ýurdumyzda öndürmegiň we daşary ýurtlara iberilýän harytlaryň möçberlerini artdyrmagyň döwlet maksatnamalarynyň amala aşyrylmagyny has-da çaltlandyrmak zerurdyr. Dürli pudaklarda bar bolan uly mümkinçilikleri netijeli peýdalanmak, ykdysadyýetimizi diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmek boýunça alnyp barylýan işleri hem dowam etmek, öndürilýän harytlaryň görnüşlerini artdyrmak we önümleriň eksport edilýän ugurlaryny giňeltmek zerurdyr.

Milli Liderimiz geljek ýylda halkara başlangyçlary durmuşa geçirmäge gönükdirilen birnäçe halkara hem-de içerki çäreleriň geçirilmeginiň göz öňünde tutulýandygyny belläp, täze ýyla çenli galan wagtyň içinde geljek ýylyň iň gowy nyşany üçin bäsleşik yglan etmegi tabşyrdy.

Döwlet Baştutanymyz Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, daşary işler ministri R.Meredowa we beýleki wise-premýerlere geljek ýylda geçiriljek çäreleriň maksatnamasyny taýýarlamagy tabşyrdy. Bu maksatnama Ministrler Kabinetiniň mejlisleriniň birinde seredilip, soňra ol tassyklanylar.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow 10-njy oktýabrda Saglygy goraýyş we derman senagaty işgärleriniň baýramynyň giňden bellenilip geçiljekdigini aýdyp, olaryň bitirýän işleriniň, aýratyn-da, häzirki döwürde örän uly hormata mynasypdygyny nygtady.

Döwlet Baştutanymyz ýurdumyzyň saglygy goraýyş we derman senagaty ulgamynyň ähli işgärlerini bu ajaýyp baýram bilen tüýs ýürekden gutlady. Olara berk jan saglyk, uzak ömür, ynsan saglygyny goramak ýaly jogapkärli we asylly işlerinde uly üstünlikleri arzuw etdi.

Milli Liderimiz aýratyn tapawutlanan saglygy goraýyş işgärlerini «Türkmenistanyň Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygyna» atly Türkmenistanyň ýubileý medaly hem-de ýadygärlik nyşany bilen sylaglamak hakyndaky Permanlara gol çekendigini aýdyp, Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary S.Toýlyýewe olara döwlet sylaglaryny dabaraly ýagdaýda gowşurmagy tabşyrdy.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Saglygy goraýyş we derman senagaty işgärleriniň baýramyna gabatlap, «Türkmenistanyň dermanlyk ösümlikleri» atly kitabynyň 13-nji tomuny tamamlandygyny habar berdi.

Ministrler Kabinetiniň giňişleýin mejlisinden soň, bu kitap oňa gatnaşanlaryň ählisine gowşurylar diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy we wise-premýer S.Toýlyýewe baýramçylyk gününde bu kitabyň lukmanlara paýlanmagyny guramaçylykly geçirmegi üpjün etmegi tabşyrdy.

Milli Liderimiz biziň alyp barýan syýasatymyzyň «Döwlet adam üçindir!» diýen şygara esaslanýandygyny nygtap, 2022-nji ýylyň 1-nji ýanwaryndan zähmet haklarynyň, pensiýalaryň, döwlet kömek pullarynyň, talyp we diňleýji haklarynyň möçberlerini 10 göterim ýokarlandyrmak hakyndaky Permana gol çekdi.

Şunuň bilen baglylykda, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow ýurdumyz boýunça iň pes aýlyk zähmet hakynyň möçberine gaýtadan seretmegiň wagty ýetdi diýip hasap edýärin diýip belledi. Bu bir tarapdan, örän möhüm makrogörkezijidir, beýleki tarapdan bolsa, biziň her birimize düşnükli bolan görkezijidir. Sebäbi biziň esasy syýasatymyz «Döwlet adam üçindir!» diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy.

Milli Liderimiz Ministrler Kabinetiniň giňişleýin mejlisini jemläp, oňa gatnaşanlaryň ählisine berkarar Watanymyzyň gülläp ösmegi ugrunda alyp barýan işlerinde uly üstünlikleri arzuw etdi.

Hormatly Prezidentimiziň taýsyz tagallalarynyň netijesinde Berkarar döwletiň bagtyýarlyk döwründe ýurdumyzyň ähli ulgamlary bilen birlikde elektrik energetikasy pudagy ägirt uly ösüşleri-özgerişlikleri başdan geçirýär. Üstümizdäki «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynda rowaçlygyň röwşen ýoluna düşen ýurdumyzyň milli elektrik energetikasy pudagynda uly öňegidişlikler gazanylýar.

Elektrik energetikasy pudagy ýurdumyzyň möhüm pudaklarynyň biri bolup durýar. Gahryman Arkadagymyzyň yzygiderli goldaw-hemaýatlary netijesinde ähli sebitler bilen bir hatarda biziň welaýatymyzda hem täze, kuwwatly elektrik desgalary we beketleri gurlup, ulanmaga berildi. Milli maksatnamalarymyza laýyklykda elektrik geçirijileriň müňlerçe kilometri guruldy, hereket edýänleriniň durky täzelenildi. Muňa hut şu ýubileý ýylymyzyň başynda eziz Arkadagymyzyň ak pata bermegi bilen möhüm ähmiýetli desgalaryň birnäçesi bilen birlikde Kerki — Şibirgan ugry boýunça elektrik geçirijiniň işe girizilmegi hem aýdyň şaýatlyk edýär.

Mukaddes Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllygynyň öň ýanynda bolsa mähriban Arkadagymyzyň sahawaty bilen welaýatymyzyň Çärjew etrabynda kuwwatlylygy 432 megawat bolan täze gazturbinaly elektrik stansiýasynyň dabaraly ýagdaýda açylyp, ulanylmaga berilmegi ildeşlerimizde uly buýsanç we şatlyk duýgusyny döretdi. Bu döwrebap desga Oba milli maksatnamasynyň çäklerinde gurlan sekizinji elektrik stansiýasydyr. Gysga döwrüň içinde sekiz sany elektrik stansiýasynyň işe girizilmegi-de pudagyň ýeten belent sepgitlerine göz ýetirmäge oňyn mümkinçilik döredýär. Çärjew etrabyndaky «Lebap» döwlet elektrik stansiýasynyň ýanynda işe girizilen kuwwatly desgada Ýaponiýanyň we Türkiýäniň dünýä belli meşhur kompaniýalarynyň gazturbina enjamlaryndan peýdalanylýar. Täze desganyň ulanylmaga berilmegi bilen, ýurdumyzyň energoulgamynyň bellenilen kuwwatlylygy ýene-de 432 megawat artdy, öňden hereket edýän «Lebap» döwlet elektrik stansiýasynyň kuwwatlylygy bolsa 581,2 megawata deň boldy.

Milli elektrik energetikasy pudagynyň kuwwatynyň has-da ýokarlanmagy ýurdumyzyň iri senagat toplumlaryny we köpsanly durmuş desgalaryny elektrik energiýasy bilen durnukly üpjün etmek bilen çäklenmän, eýsem, ony goňşy döwletlere ibermäge hem mümkinçilik berýär. Täze desga hem Merkezi Aziýa ýurtlaryna, şol sanda Özbegistana, Gyrgyz Respublikasyna we Owganystana elektrik energiýasynyň iberilişiniň möçberini artdyrmaga oňyn şert döredýär.

Ýagtylygyň we il-ýurt bähbitli, umumadamzat ähmiýetli tutumly işleriň üsti bilen tutuş dünýä ýagşylyk paýlamak hormatly Prezidentimiziň öňe sürýän baş taglymatynyň esasyny düzýär. Ýagşy niýetler, aýdyň maksatlar, döwletli işler bolsa rowaçlyklara beslenip, mukaddes Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllygy ýaly toý-baýramlarymyza utgaşyp, ýagty geljege ýol açýar.

Dünýägözel KERIMOWA,

welaýat häkimliginiň baş hünärmeni, Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň deputaty.

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe ýurdumyzda hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda ähli pudaklar bilen bir hatarda, bank ulgamynda hem durnukly ösüşi üpjün etmek, bank işjeňligini kämilleşdirmek we innowasion sanly tehnologiýalary giňden ornaşdyrmak bilen ilata ýokary hilli täze hyzmatlary hödürlemek ýaly möhüm işler üstünlikli durmuşa geçirilýär.

«Türkmenistanyň bank ulgamyny ösdürmegiň 2011 — 2030-njy ýyllar üçin Döwlet Maksatnamasyna» laýyklykda, bank ulgamyny ösdürmek, bank işjeňliginiň kadalaşdyryjy hukuk binýadyny kämilleşdirmek, hödürlenýän bank hyzmatlarynyň gerimini giňeltmek we hilini ýokarlandyrmak, töleg ulgamyny sanly ulgam arkaly ýeňilleşdirmek we täze kämil görnüşlerini ornaşdyrmak boýunça maksatlaýyn işler alnyp barylýar. Döwlet maksatnamasynda bellenen çäreleriň yzygiderli ýerine ýetirilmegi, ýurdumyzyň sanly ulgama geçişiniň çaltlandyrylmagyna, döwletimiziň durmuş-ykdysady ösüşiniň derejesini ýokarlandyrmaga we halkymyzyň hal-ýagdaýyny gowulandyrmaga ýardam edýär.

Ýurdumyzyň bank ulgamyny düýpli özgertmek, ilata hödürlenýän bank hyzmatlaryny halkara derejelere çykarmak boýunça bank işiniň dürli ugurlaryny döwrebaplaşdyrmak, abraýly halkara maliýe düzümleri bilen hyzmatdaşlygy has-da giňeltmek, sanly ykdysadyýetiň gazananlary hökmünde «Internet-bank» we «Mobil-bank» hyzmatlaryny ýurduň çäginde giňden ornaşdyrmak, ilatyň arasynda bu hyzmatlar bilen bagly mahabat-düşündiriş işlerini alyp barmak boýunça uly öňegidişlikler gazanyldy.

Ýurdumyzda sanly ykdysadyýete geçişiň ikinji tapgyry täze ösüşler bilen dowam edýär. Sanly ykdysadyýete geçmeklik dünýäniň öňdebaryjy döwletleri bilen aýakdaş gitmeklige ýol açýar. Sanlylaşdyrmak täze harytlaryň we hyzmatlaryň peýda bolmagyna getirýär. Sanly bank hyzmatlarynyň üsti bilen bank işjeňligi has-da ýokarlandyrylýar. Nagt däl hasaplaşyklaryň möçberi artdyrylýar. Karzlaryň täze amatly görnüşleri döredilýär. Häzirki wagtda raýatlar tarapyndan karz almak üçin ýüztutmalary «online» görnüşinde kabul etmeklik hem ýola goýuldy. Bulardan başga-da, Türkmenistanyň bank ulgamynyň innowasion häsiýetli ösüşini üpjün etmek, ykdysady taýdan ähmiýetli, netijeli pudaklary karzlaşdyrmak, dünýäniň öňdebaryjy ýurtlarynyň bank ulgamynyň täze hyzmatlaryny öwrenmek we olaryň netijeliligini milli bank ulgamyna sazlaşykly ornaşdyrmak ugrunda işler üstünlikli alnyp barylýar. Dünýäniň ösen ýurtlarynda ornaşdyrylan, raýatlaryň öýlerinden ýa-da iş ýerlerinden çykmazdan, internet arkaly söwda etmeklik we elektron tölegleri amala aşyrmaklyk, gerekli harytlaryny islendik ýere eltdirmäge mümkinçilikleriň guralmagy adamzadyň iň gymmatly baýlygy bolan wagtyny tygşytlamaga mümkinçilik berýär.

Ýurdumyzyň nagt däl hasaplaşyklarynda kartly töleg ulgamynyň dünýä tejribeleri öwrenilip, öz milli aýratynlyklarymyz esasynda has-da giňeldilip durmuşa ornaşdyrylmagy raýatlarymyz üçin hasaplaşyklary has-da ýönekeýleşdirmäge mümkinçilik döreder. Ýurdumyzyň çäginde bank kartlarynyň giňden ýaýramagy bank ulgamynyň kämilleşmegine, nagt däl hasaplaşyklaryň ösdürilmegine, pul serişdeleriniň dolanyşygynyň çaltlandyrylmagyna hem-de nagt däl pul dolanyşygyna ilatyň nagt serişdeleriniň çekilmegine itergi berýär. Häzirki wagtda ýurdumyzyň karz edaralary tarapyndan bank hyzmatlarynyň gerimini giňeltmek we hilini ýokarlandyrmak babatda uly işler alnyp barylýar.

Alnyp barylýan işleriň çäklerinde ýurdumyzyň raýatlaryna hödürleýän täze karz hyzmatlarynyň biri-de «Owerdraft» atly bank karzydyr. Bu karz bankyň «Altyn Asyr» bank kartyny saklaýjy müşderilerine «Owerdraft» bank kart arkaly, 2 ýyl möhletli, ýyllyk 12 göterimli, 1000 (bir müň) manada çenli berilýän gysga möhletli karzdyr. Ol ilat tarapyndan gündelik durmuşda sarp edilýän harytlar satyn alnanda we hyzmatlar ýerine ýetirilende nagt däl görnüşindäki hasaplaşyklar üçin göz öňünde tutulandyr. Bu döwrebap sanly bank hyzmaty bolup, onda müşderiniň «Altyn Asyr» aýlyk bank kartyndaky pul serişdesi ýeterlik bolmadyk ýagdaýynda, müşderiniň hyzmat edýän bank edarasy bilen baglaşylan şertnama laýyklykda karz serişdesi berilýär. Müşderiniň «Altyn Asyr» aýlyk bank kartyna pul serişdesi gelip gowşanda, onuň «Owerdraft» karzy boýunça ulanan pul serişdesi we oňa hasaplanan göterimi yzyna gaýtarylýar.

Sanly bank hyzmatlarynyň ösüşi, täze görnüşleri barada köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň üsti bilen teleradioýaýlymlarda, gazet-žurnallarda yzygiderli tanyşdyryş-mahabat işleriniň geçirilmegi beýleki ulgamlarda zähmet çekýän raýatlaryň hem bank hyzmatlarynyň ähli mümkinçiliklerden peýdalanmaklaryna ýardam berýär we geljekde hem şeýle işleriň ýüzlerçelerini geçirmeklik maksat edinilýär.

Gahryman Arkadagymyza halkymyzyň bagtyýar durmuşda ýaşamaga, okamaga, zähmet çekmäge döredip berýän çäksiz mümkinçilikleri üçin köp sagbolsun aýdýarys.

Goý, ata Watanymyzy ösüşleriň röwşen ýoly bilen öňe alyp barýan hormatly Arkadagymyzyň jany sag, ömri uzak, il-ýurt bähbitli, döwlet ähmiýetli tutýan tutumly işleri elmydama rowaç bolsun!

Ogulgerek REJEPOWA,

Türkmenistanyň «Türkmenistan» döwlet täjirçilik bankynyň «Büzmeýin» şahamçasynyň baş buhgalteriniň orunbasary.

Hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda ykdysadyýetimiziň durnukly ösüşine gönükdirilen milli we döwlet maksatnamalarynyň üstünlikli berjaý edilmegi ähli ugurlarda uly ösüşleriň gazanylmagyna şert döretdi. Halk hojalygynyň ähli pudaklarynyň maliýe-ykdysady mümkinçiliklerini, ýerli çig mal we zähmet serişdeleriniň netijeli ulanylmagyna ýardam edýän şertleri has-da artdyrdy.

Türkmenistanyň Döwlet býujeti ýurdumyzyň ykdysadyýetiniň pudaklarynda, sebitlerinde her ýylda garaşylýan netijeler göz öňünde tutulyp düzülýär we onuň maksady ykdysadyýetiň pudaklarynda düýpli maýa goýumlary ýokary depginler bilen özleşdirmekden, ilatyň bähbitlerini goramak bilen, durmuş ulgamynda we beýleki pudaklarda düýpli özgertmeleri üpjün etmekden, döwlet çykdajylarynyň netijeli ulgamyny döretmekden, raýatlaryň durmuş kepilliklerini pugtalandyrmakdan we birnäçe beýleki wezipeleri durmuşa geçirmekden ybaratdyr. Döwlet serişdelerini jemlemek we pudaklaryň amatly ösüş şertlerini döretmek üçin has netijeli usullary peýdalanmak, ýurduň senagat mümkinçiligini we zerur bolan amatlyklary tehnologiýa taýdan täzelemek işleri sazlaşykly alnyp baryldy. Daşary ýurtly, şeýle hem ýurdumyzyň maýa goýumçylary üçin maýa goýum ýagdaýyny mundan beýläk-de gowulandyrmak babatda işler netijeli alnyp barylýar. Elbetde, munuň özi ýurdumyzyň ykdysady kuwwatyny pugtalandyrmagyň barşynda täze uly taslamalary amala aşyrmaga hem giň mümkinçilikleri döredýär.

Mukaddes Garaşsyzlygymyzyň 30 ýyllyk şanly toýunyň öňüsyrasynda üstünlikli geçirilen Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň mejlisinde hormatly Prezidentimiz taryhy çykyşynda ýetilen belent sepgitlere aýratyn ünsi çekip, Watanymyzyň Garaşsyzlygynyň 30 ýylynyň içinde ýurdumyzyň ykdysadyýetine goýlan iri maýa goýumlarynyň möçberi 200 milliard amerikan dollaryndan hem geçendigini belledi.

Berkarar Diýarymyz häzirki wagtda dünýäniň ykdysady taýdan kuwwatly döwletleriniň hataryna üstünlikli goşuldy. Watanymyzy beýik ösüşler bilen öňe alyp barýan Gahryman Arkadagymyzyň jany sag, ömri uzak bolsun!

Aýjahan PALTAÝEWA,

Türkmen döwlet maliýe institutynyň talyby.