Türkmenistanyň Prezidenti Gurbanguly Berdimuhamedow BMG-niň Durnukly ulag ulgamy boýunça ikinji ählumumy maslahatyna gatnaşdy

Aşgabat, 14-nji oktýabr (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Hytaý Halk Respublikasynyň Başlygy Si Szinpiniň çakylygy boýunça Birleşen Milletler Guramasynyň Durnukly ulag ulgamy boýunça ikinji ählumumy maslahatyna onlaýn tertipde gatnaşdy. Bu maslahat şu gün HHR-iň paýtagty Pekin şäherinde öz işine başlady.

“Durnukly ulag, durnukly ösüş” atly utgaşykly tertipde geçirilýän forum ählumumy möçberde durnukly ulagyň ösdürilmegine täze kuwwatly itergi bermäge gönükdirilendir. Munuň özi BMG-niň 2030-njy ýyla çenli döwür üçin Durnukly ösüş ulgamynda Gün tertibiniň maksatlaryna ýetmek üçin aýratyn ähmiýete eýedir.

Mälim bolşy ýaly, ýurdumyz özüniň döredijilik kuwwatyny umumy abadançylygyň bähbidine ulanmaga çalşyp, abraýly halkara guramalar we düzümler bilen işjeň gatnaşyk edýär hem-de häzirki döwrüň wajyp meseleleriniň sazlaşykly çözgüdini işläp taýýarlamak boýunça netijeli hyzmatdaşlygy pugtalandyrmaga saldamly goşant goşýar.

Şu ýylyň 29-njy iýulynda BMG-niň Baş Assambleýasynyň 75-nji maslahatynyň 96-njy umumy mejlisinde milli Liderimiziň başlangyjy boýunça kabul edilen “Koronawirus keseliniň (COVID-19) pandemiýasy we ondan soňky döwürde durnukly ösüş üçin üznüksiz we ygtybarly halkara ýük daşamalary üpjün etmek maksady bilen, ulagyň ähli görnüşleriniň arabaglanyşygyny berkitmek” atly Kararnama munuň nobatdaky subutnamasydyr.

Dünýäniň 48 döwletiniň awtordaşlygynda kabul edilen bu ýörite Kararnamanyň esasy wezipeleri häzirki döwürde dünýä ykdysadyýetinde, hususan-da, ulag ulgamynda ýüze çykýan howplary azaltmak boýunça halkara bileleşigiň tagallalaryny utgaşdyrmakdan hem-de bu ugurda degişli hukuk binýadyny döretmekden ybaratdyr.

Türkmenistanyň başlangyjy boýunça “Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly” diýlip yglan edilen şu ýylda Birleşen Milletler Guramasy tarapyndan bu örän möhüm halkara resminamanyň kabul edilmegi hem-de hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň bu ýokary derejeli foruma çagyrylmagy ata Watanymyzyň halkara abraýynyň has-da belende galýandygynyň, milli Liderimiziň öňe sürýän başlangyçlarynyň we durmuşa geçirýän oňyn daşary syýasatynyň giňden ykrar edilýändiginiň aýdyň subutnamasydyr. Şol syýasat bolsa parahatçylyk söýüjiligiň we deňhukukly hem-de özara bähbitli hyzmatdaşlygyň ýörelgeleri esasynda guralýar.

Bu gün ulag ulgamy dünýä ykdysadyýetiniň esasy ugurlarynyň biridir. Ol dünýä hojalyk gatnaşyklarynyň durnuklylygyna we deňagramlylygyna gönüden-göni täsir edýär hem-de Birleşen Milletler Guramasy tarapyndan kabul edilen Durnukly ösüş maksatlaryna ýetmekde möhüm ähmiýete eýedir.

Bitarap Türkmenistan bu ugurda umumy tagallalary utgaşdyrmak işinde, şol sanda BMG-niň we beýleki abraýly halkara düzümleriň çäklerinde amala aşyrylýan işlerde işjeň orny eýeläp, iri düzümleýin taslamalaryň başyny başlaýar hem-de daşary ýurtly hyzmatdaşlar bilen bilelikde olary durmuşa geçirip, köp şahaly utgaşykly ulag düzümini kemala getirmäge saldamly goşant goşýar.

Çäk taýdan örän amatly ýerleşýän Türkmenistan soňky ýyllarda sebit we yklym ähmiýetli möhüm ulag-üstaşyr hem-de logistik merkez hökmünde eýeleýän ornuny barha berkidip, özüniň ägirt uly kuwwatyny ählumumy abadançylygyň bähbidine ulanmaga çalyşýar.

Iri halkara forumlar hem ysnyşykly gatnaşyklar, bilelikdäki işiň meýilnamalaryny ara alyp maslahatlaşmak, ulag ulgamynyň ählumumy ösüşine ýardam edýän hyzmatdaşlygyň täze ýollaryny we usullaryny gözlemek üçin netijeli meýdança bolup durýar.

BMG-niň howandarlygynda Durnukly ulag ulgamy boýunça birinji ählumumy maslahatyň 2016-njy ýylyň noýabrynda hut Aşgabatda geçirilendigini hem-de ulag ulgamynda hyzmatdaşlygy giňeltmek maksady bilen, türkmen tarapynyň teklip eden möhüm çäreleriniň biri bolandygyny ýatlatmalydyrys.

Şu gün bu çäräni Hytaý geçirýär. Ol dürli ýurtlaryň Hökümetleriniň, işewürliginiň, raýat jemgyýetçiliginiň hem-de iri halkara düzümleriň, ilkinji nobatda bolsa, BMG-niň giňden wekilçilik etmeginde geçirilýän üç günlük forumyň guramaçylarynyň biri boldy.

Hytaý Halk Respublikasynyň Başlygy Si Szinpin hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowa iberen çakylyk hatynda munuň BMG-ä agza ýurtlaryň arasynda durnukly ösüş ulgamynda tejribe alyşmak hem-de özara gatnaşyklarda hyzmatdaşlygy çuňlaşdyrmak boýunça meýilnamalary ara alyp maslahatlaşmak üçin oňat mümkinçilikdigini nygtady. Hytaý Lideriniň pikirine görä, bu forum COVID-19-a garşy halkara raýdaşlyga, 2030-njy ýyla çenli döwür üçin Gün tertibini bilelikde durmuşa geçirmäge hem-de dünýä ykdysadyýetini dikeltmäge itergi berer.

Bu foruma Birleşen Milletler Guramasynyň Baş sekretary Antoniu Guterrişiň gatnaşmagy halkara maslahatyň ähmiýetini has-da artdyrdy. Onuň çykyşy wekilçilikli forumyň işiniň başlanmagyna özboluşly badalga boldy.

BMG-niň ýolbaşçysy maslahata gatnaşyjylary mübärekläp, gozgalýan meseläniň ähmiýetini belledi. Ol ulag ulgamyndaky hyzmatdaşlygyň zerurlygyna umumy düşünilmelidigini, dünýä ykdysadyýeti üçin häzirki çylşyrymly döwürde döwletler, sebitler we yklymlar üçin özara bähbitli hyzmatdaşlygyň açýan ägirt uly mümkinçiliklerine göz ýetirilmelidigini beýan edýär.

Antoniu Guterriş ählumumy ösüşde durnukly ulag ulgamynyň aýratyn orny barada aýdyp, häzirki döwrüň derwaýys meselelerini çözmäge netijeli çemeleşmeleri işläp taýýarlamaga işjeň gatnaşýan Garaşsyz, Bitarap Türkmenistanyň oňyn ornuny aýratyn belledi.

Nygtalyşy ýaly, hut Türkmenistan öz döwründe BMG-niň howandarlygynda ulag meselesi boýunça ählumumy dialogy ýola goýmak başlangyjy bilen çykyş edip, BMG bilen bilelikde Durnukly ulag ulgamy boýunça birinji ählumumy maslahaty geçirmegi teklip etdi hem-de gurady. 2016-njy ýylyň noýabrynda Aşgabatda geçirilen forum Durnukly ösüşiň aýrylmaz bölegi hökmünde halkara ulag ulgamyny ösdürmek boýunça giň halkara gatnaşyklaryň täze tapgyryna badalga berdi.

Soňra Hytaý Halk Respublikasynyň Başlygy Si Szinpine söz berildi.

HHR-iň Başlygy Hytaý tarapyndan BMG bilen bilelikde geçirilýän Durnukly ulag ulgamy boýunça ikinji ählumumy maslahata gatnaşyjylary mähirli mübärekläp, häzirki döwürde ulag ulgamynyň dünýä ykdysadyýetiniň möhüm pudagy bolup durýandygyny belledi. Taryhdan belli bolşy ýaly, gadymy döwürlerde söwda kerwenleri Gündogar bilen Günbatary baglanyşdyryp, ýurtlaryň we halklaryň arasyndaky gatnaşyklaryň netijeli häsiýete eýe bolmagyna öz täsirini ýetiripdir diýip, ol sözüni dowam etdi.

Häzirki döwürde СOVID-19 ýokanjy sebäpli, ulag ulgamyndaky halkara hyzmatdaşlykda käbir kynçylyklaryň ýüze çykandygyny belläp, HHR-iň Başlygy bu wehimiň garşysyna bilelikde göreş alyp barmagyň zerurdygyny nygtady. Şunuň bilen baglylykda, ol dünýä ýurtlarynyň ulagyň ähli görnüşleri boýunça hyzmatdaşlygy işjeňleşdirmek, bar bolan mümkinçiliklerden doly peýdalanmak üçin zerur tagallalary etmelidigini aýtdy.

Ulagyň ähli görnüşleri boýunça hyzmatdaşlygyň ösdürilmeginiň, milli ykdysadyýetleriň pugtalanmagynda bolşy ýaly, deňze çykalgasy bolmadyk ýurtlaryň ählumumy hyzmatdaşlyk gatnaşyklaryna goşulmagynda-da aýratyn ähmiýetlidigi nygtaldy.

Si Szinpiniň belleýşi ýaly, häzirki döwürde ähli ýurtlarda önümçilik kuwwatlyklary täzeçil usullar, sanly ulgam arkaly ösdürilýär. Bu bolsa öňde durýan wezipeleriň üstünlikli çözülmegine täzeçil, häzirki döwrüň ruhuna laýyk gelýän derejedäki çemeleşmeleriň zerurdygyny aýan edýär. Şunuň bilen baglylykda, sanly ykdysadyýeti ösdürmek, gatnaşyklaryň täze ugurlaryny işläp taýýarlamak, şunda ählumumy internet mümkinçiliklerini işjeň peýdalanmak meselelerine aýratyn üns berilmelidir.

Şol bir wagtyň özünde ählumumy ekologiýa ýagdaýynyň ünsden düşürilmezligi häzirki döwrüň wajyp meselesidir diýip, HHR-iň Başlygy sözüni dowam etdi we bu ugurda hyzmatdaş ýurtlaryň bilelikdäki tagallalarynyň zerurdygyny nygtady.

Si Szinpin ulag ulgamynyň parahatçylygy, ählumumy durnukly ösüşi üpjün etmekde möhüm orun eýeleýändigini hem-de dürli ýurtlaryň we halklaryň arasyndaky gatnaşyklary pugtalandyrmakda uly ähmiýete eýedigini belläp, Hytaýyň bar bolan mümkinçiliklerini we toplan tejribesini paýlaşmaga taýýardygyny nygtady.

Şu gezekki Durnukly ulag ulgamy boýunça ikinji ählumumy maslahata gatnaşýan ýokary wezipeli adamlar Türkmenistanyň Prezidenti Gurbanguly Berdimuhamedowyň çykyşyny uly üns bilen diňlediler.

Döwlet Baştutanymyz, ilki bilen, Hytaý Halk Respublikasynyň Başlygy jenap Si Szinpine hem-de Birleşen Milletler Guramasynyň Baş sekretary Antoniu Guterrişe bu möhüm hem-de wekilçilikli duşuşyga gatnaşmaga çakylyk üçin tüýs ýürekden minnetdarlyk bildirdi.

Türkmenistan ulag ulgamynda ysnyşykly hem-de giň halkara hyzmatdaşlyga berk we yzygiderli ygrarlydyr. Hut biziň ýurdumyzyň başlangyjy boýunça, BMG-niň we beýleki köp sanly hyzmatdaşlaryň goldaw bermeginde, 2016-njy ýylyň noýabrynda Aşgabatda Durnukly ulag ulgamy boýunça birinji ählumumy maslahatyň geçirilendigini bellemek isleýärin diýip, milli Liderimiz aýtdy. Onuň işiniň barşynda häzirki zaman, hakyky ýagdaýlara we isleglere laýyk gelýän hyzmatdaşlyga çemeleşmeler beýan edildi, geljegi uly meýilnamalar göz öňünde tutuldy, täze mümkinçilikler hödürlenildi, möhüm Jemleýji resminama kabul edildi.

Milli Liderimiziň nygtaýşy ýaly, döwlet-hususy hyzmatdaşlyk ýörelgelerinde ulag ulgamynda köptaraplaýyn gatnaşyklary ösdürmek üçin giň mümkinçilikleri açýan Aşgabat çäresine badalga berilmegi birinji ählumumy maslahatyň möhüm ähmiýetli netijeleriniň biri boldy.

Şu gün bu forumyň geçirilmeginiň zerurlygy durnukly ählumumy ösüşi üpjün etmegiň möhüm şerti hökmünde ulag meselesi boýunça giň gepleşikleriň şonda binýady goýlan däpleriniň dowamatlylygy we zerurlygy tassyklanylýar diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow kanagatlanma bilen belledi.

Çykyşda Türkmenistanyň bu gepleşikleriň yzygiderli tarapdary hem-de işjeň gatnaşyjysy bolmak bilen, syýasy derejede, ilkinji nobatda, BMG-de ençeme ýyllaryň dowamynda durnukly ulag ulgamynda möhüm ähmiýetli, çuň manyly we anyk Kararnamalaryň başyny başlaýandygy nygtaldy.

Baş Assambleýanyň şu mejlisiniň barşynda biz Baş Assambleýanyň “Koronawirus keseliniň (COVID-19) pandemiýasy we ondan soňky döwürde durnukly ösüş üçin üznüksiz we ygtybarly halkara ýuk daşamalary üpjün etmek maksady bilen, ulagyň ähli görnüşleriniň arabaglanyşygyny berkitmek” atly Kararnamasynyň düzgünlerine daýanyp, adatdan daşary ýagdaýlaryň şertlerinde ulag durnuklylygyny pugtalandyrmak boýunça tagallalary güýçlendirmegi dowam ederis diýip, milli Liderimiz aýtdy hem-de bu resminamanyň Türkmenistanyň başlangyjy boýunça şu ýylyň 29-njy iýulynda kabul edilendigini ýatlatdy.

Şeýle hem hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Türkmenistan tarapyndan BMG-niň ulagy ösdürmek boýunça Ýörite sebitara maksatnamasyny işläp taýýarlamak barada ozal öňe sürlen teklibe gaýdyp gelmegi teklip etdi. Döwlet Baştutanymyzyň pikirine görä, şeýle maksatnamanyň maksatlary we wezipeleri Baş Assambleýanyň ulag ulgamynda halkara hyzmatdaşlygy ösdürmek hakynda yzygiderli kabul edilen dört Kararnamasyndan, 2016-njy ýylda geçirilen Durnukly ulag ulgamy boýunça birinji ählumumy maslahatyň Jemleýji resminamasyndan, dünýä derejesinde ulag babatda özara arabaglanyşygy pugtalandyrmak boýunça beýleki köptaraplaýyn resminamalardan ugur alnyp beýan edilmelidir.

Mümkinçilikden peýdalanyp, döwlet Baştutanymyz pandemiýa şertlerinde ösüp gelýän ýurtlaryň, ilkinji nobatda, dünýä ummanyna göni çykalgasy bolmadyk döwletleriň aýratyn goragsyzdygyna ünsi çekdi. Ulag gatnawlaryndaky mejbury çäklendirmeler hut şolara has güýçli täsir etdi. Hut şol sebäpli-de, olara çökgünlikden soňky derejä çykmak beýlekilerden kyn boldy.

Bu gün dünýä bileleşigine BMG, halkara edaralar arkaly şu ýagdaýdaky döwletlere kömek we goldaw bermek, şol sanda dünýäniň ulag ulgamyna sazlaşykly goşulyşmagyň pese düşmegini ýeňip geçmekde goldaw bermek wajypdyr diýip, milli Liderimiz aýtdy.

Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyz Türkmenistanyň ulag boýunça netijeli we maksadalaýyk ählumumy gatnaşyklary saklamaga jogapkärli hem-de başlangyçly goşandyny goşmagyny dowam edip, Birleşen Milletler Guramasy bilen bilelikde, 2022-nji ýylyň aprel aýynda deňze çykalgasy bolmadyk ösüp gelýän ýurtlaryň ministrleriniň halkara maslahatyny geçirmegi guramagy meýilleşdirýändigini belledi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow gyzyklanma bildirýän ýurtlaryň ählisini we halkara edaralary bu möhüm foruma gatnaşmaga çagyryp, öňümizdäki maslahatyň guramaçylarynyň biri hökmünde türkmen tarapynyň islendik çuň many-mazmunly başlangyçlara, tekliplere we maslahatlara açykdygyny aýtdy.

Döwlet Baştutanymyz Durnukly ulag ulgamy boýunça ikinji ählumumy maslahata gatnaşyjylara ýüzlenip, häzir çökgünligiň täsirini azaltmaga, ykdysady ösüşiň durnukly görkezijilerine çalt çykmaga gönükdirilen utgaşykly, jogapkärli we öňdengörüjilikli çözgütleriň zerurdygyny nygtady.

Biziň pikirimize görä, BMG-niň derejesinde ulag ulgamynda özara gatnaşyklaryň ählumumy strategik meýilnamalary bilen birlikde, kadalary, düzgünleri sazlaşdyrmak, gümrük we migrasiýa işlerini aňsatlaşdyrmak hem-de ulag ulgamynda halkara hyzmatdaşlyga degişli beýleki wajyp meseleleri ara alyp maslahatlaşmak munuň üçin oňaýly şertleri döreder diýip, milli Liderimiz aýtdy.

Şeýle ýakynlaşmagyň görnüşleri, olaryň geografik ýagdaýy, tizligi we ugurlary dürli bolup biler. Esasysy bolsa, olaryň özara bähbitleri nazara almak arkaly, netijeli hyzmatdaşlyga ýardam etmegi, durnukly ösüşiň ählumumy meýilnamalaryna goldaw bermegi zerurdyr. Elbetde, olar syýasylaşdyrmakdan azat bolmalydyr.

Türkmenistan özüniň şu maksatlara we ýörelgelere ygrarlydygyny tassyklaýar hem-de olaryň çalt amala aşyrylmagy üçin has ysnyşykly we netijeli hyzmatdaşlyga taýýardyr diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow sanly ulgam arkaly çykyşyny tamamlady.

Döwlet Baştutanymyz hemmelere üns berip diňländikleri üçin minnetdarlyk bildirip, maslahata gatnaşyjylaryň ählisine üstünlikleri we netijeli işleri arzuw etdi.

Şu foruma gatnaşyjylaryň wekilçilikli düzümi, gozgalan meseleleriň işjeň ara alnyp maslahatlaşylmagy ählumumy parahatçylygyň, ösüşiň we rowaçlygyň bähbidine durnukly ulag ulgamynda netijeli halkara hyzmatdaşlyga gyzyklanma bildirýän dünýäniň dürli döwletleriniň wezipeleriniň hem-de maksatlarynyň umumylygynyň görkezijisine öwrüldi.

(2021-nji ýylyň 14-nji oktýabry)

Hormatly Başlyk!
Hormatly foruma gatnaşyjylar!

Ilki bilen, onuň Alyhezreti, Hytaý Halk Respublikasynyň Başlygy jenap Si Szinpine hem-de onuň Alyhezreti, Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Sekretary jenap Antoniu Guterrişe Durnukly ulag ulgamy boýunça ikinji ählumumy maslahatyň işine gatnaşmaga çakylyk üçin tüýs ýürekden minnetdarlyk bildirmäge rugsat ediň!

Türkmenistan ulag ulgamynda ysnyşykly we giň halkara hyzmatdaşlyga berk we yzygiderli ygrarlydyr. Hut biziň ýurdumyzyň başlangyjy boýunça, BMG-niň we beýleki köp sanly hyzmatdaşlaryň goldaw bermeginde 2016-njy ýylyň noýabrynda Aşgabatda Durnukly ulag ulgamy boýunça birinji ählumumy maslahatyň geçirilendigini bellemek isleýärin. Onuň işiniň barşynda häzirki zaman, hakyky ýagdaýlara we isleglere laýyk gelýän hyzmatdaşlyga çemeleşmeler beýan edildi, geljegi uly meýilnamalar göz öňünde tutuldy, täze mümkinçilikler hödürlenildi, möhüm Jemleýji resminama kabul edildi.

Döwlet-hususy hyzmatdaşlyk ýörelgelerinde ulag ulgamynda köptaraplaýyn gatnaşyklary ösdürmek üçin giň mümkinçilikleri açýan Aşgabat çäresine badalga berilmegi birinji ählumumy maslahatyň möhüm ähmiýetli netijeleriniň biri boldy.

Şu gün bu forumyň geçirilmeginiň zerurlygy durnukly ählumumy ösüşi üpjün etmegiň möhüm şerti hökmünde ulag meselesi boýunça giň gepleşikleriň şonda binýady goýlan däpleriniň dowamatlylygy we zerurlygy tassyklanylýar.

Türkmenistan onuň yzygiderli tarapdary hem-de işjeň gatnaşyjysy bolmak bilen, syýasy derejede, ilkinji nobatda, BMG-de ençeme ýyllaryň dowamynda durnukly ulag ulgamynda möhüm ähmiýetli, çuň manyly we anyk kararnamalaryň başyny başlady. Baş Assambleýanyň şu mejlisiniň barşynda biz Baş Assambleýanyň “Koronawirus keseliniň (COVID-19) pandemiýasy we ondan soňky döwürde durnukly ösüş üçin üznüksiz we ygtybarly halkara ýük daşamalary üpjün etmek maksady bilen, ulagyň ähli görnüşleriniň arabaglanyşygyny berkitmek” atly Kararnamasynyň düzgünlerine daýanyp, adatdan daşary ýagdaýlaryň şertlerinde ulag durnuklylygyny pugtalandyrmak boýunça tagallalary güýçlendirmegi dowam ederis. Bu resminamanyň Türkmenistanyň başlangyjy boýunça şu ýylyň 29-njy iýulynda kabul edilendigini ýatladýaryn.

Şeýle hem Türkmenistan tarapyndan BMG-niň ulagy ösdürmek boýunça Ýörite sebitara maksatnamasyny işläp taýýarlamak barada ozal öňe sürlen teklibe gaýdyp gelmegi teklip edýäris. Bu maksatnamanyň maksatlary we wezipeleri Baş Assambleýanyň ulag ulgamynda halkara hyzmatdaşlygy ösdürmek hakyndaky dört Kararnamasyndan, 2016-njy ýylda geçirilen Durnukly ulag ulgamy boýunça birinji ählumumy maslahatyň Jemleýji resminamasyndan, ählumumy derejede ulag babatda özara arabaglanyşygy pugtalandyrmak boýunça beýleki köptaraplaýyn resminamalardan ugur alnyp beýan edilmelidir diýip hasaplaýarys.

Şu mümkinçilikden peýdalanyp, pandemiýa şertlerinde ösüp gelýän ýurtlaryň, ilkinji nobatda, dünýä ummanyna göni çykalgasy bolmadyk döwletleriň aýratyn goragsyzdygyna siziň ünsüňizi çekesim gelýär. Ulag gatnawlaryndaky mejbury çäklendirmeler hut şolara has güýçli täsir etdi. Hut şol sebäbli-de, olara çökgünlikden soňky derejä çykmak beýlekilerden kyn boldy. Häzirki wagtda dünýä bileleşigine BMG, halkara edaralar arkaly şu ýagdaýdaky döwletlere kömek we goldaw bermek, şol sanda dünýäniň ulag ulgamyna sazlaşykly goşulyşmagyň pese düşmegini ýeňip geçmekde goldaw bermek wajypdyr diýip hasaplaýarys.

Şunuň bilen baglylykda, ulag boýunça netijeli we maksadalaýyk ählumumy gatnaşyklary saklamaga jogapkärli hem-de başlangyçly goşandyny goşmagyny dowam edip, Türkmenistan Birleşen Milletler Guramasy bilen bilelikde, 2022-nji ýylyň aprel aýynda deňze çykalgasy bolmadyk ösüp gelýän ýurtlaryň ministrleriniň halkara maslahatyny geçirmegi meýilleşdirýär. Gyzyklanma bildirýän ýurtlaryň ählisiniň, halkara edaralaryň öňümizdäki maslahata gatnaşmagyny göz öňünde tutmagyny haýyş edýärin. Guramaçylar hökmünde biz ony geçirmek boýunça islendik çuň many-mazmunly başlangyçlara, tekliplere we maslahatlara açykdyrys.

Hormatly foruma gatnaşyjylar!

Häzir çökgünligiň täsirini azaltmaga, ykdysady ösüşiň durnukly görkezijilerine çalt çykmaga gönükdirilen utgaşykly, jogapkärli we öňdengörüjilikli çözgütler zerurdyr. Biziň pikirimize görä, BMG-niň derejesinde ulag ulgamynda özara gatnaşyklaryň ählumumy strategik meýilnamalary bilen birlikde, kadalary, düzgünleri sazlaşdyrmak, gümrük we migrasiýa işlerini aňsatlaşdyrmak hem-de ulag ulgamynda halkara hyzmatdaşlyga degişli beýleki derwaýys meseleleri ara alyp maslahatlaşmak munuň üçin oňaýly şertleri döreder.

Şeýle ýakynlaşmagyň görnüşleri, olaryň geografik ýagdaýy, tizligi we ugurlary dürli bolup biler. Esasysy bolsa, olaryň özara bähbitleri nazara almak bilen, netijeli hyzmatdaşlyga ýardam etmegi, durnukly ösüşiň ählumumy meýilnamalaryna goldaw bermegi zerurdyr. Elbetde, olar syýasylaşdyrmakdan azat bolmalydyr.

Türkmenistan özüniň şu maksatlara we ýörelgelere ygrarlydygyny tassyklaýar. Olaryň çalt amala aşyrylmagy üçin has ysnyşykly we netijeli hyzmatdaşlyga taýýardyr.

Üns berip diňländigiňiz üçin minnetdarlyk bildirýärin hem-de maslahata gatnaşyjylaryň ählisine üstünlikleri we netijeli işleri arzuw edýärin.

Häzirki bagtyýarlyk döwrümiziň belent maksatly menzillerinde durnukly ösüş üpjün edilýär. Ösüşli günlerimiziň her biri eziz Diýarymyzy taryhy ähmiýetli üstünliklere besleýär. Munuň özi Gahryman Arkadagymyzyň parasatly baştutanlygynda ata Watanymyzyň beýik ösüşlere eýe bolýandygyna, amala aşyrylýan özgertmeleriň maksadalaýyk durmuşa geçirilmeginde günsaýyn belent sepgitleri eýeleýändigine aýdyň şaýatlyk edýär.

Hormatly Prezidentimiz berkarar Watanymyzyň häzirki döwürde has çalt depginler bilen ösýän ýurtlaryň hataryna goşulandygyny, şeýle buýsançly ösüşleriň ýurdumyzyň iň täze taryhyna altyn harplar bilen ýazylan ajaýyp üstünliklerimizdigini belleýär. Ýurdumyzda jemgyýetimiziň hem-de döwletimiziň hemmetaraplaýyn sazlaşykly ösmegi biziň gazanan guwandyryjy netijelerimizdigini bellemek has-da guwandyryjydyr.

Berkarar döwletimiziň ykdysady kuwwatyny artdyrmaga, halkymyzyň eşretli ýaşaýşyny üpjün etmäge gönükdirilen uly işler üstünlikli durmuşa geçirilýär. Özi hem şeýle beýik işler ylma esaslanyp, maksatlaýyn alnyp barylýar. Munuň özi ykdysadyýetimiziň pudaklarynyň senagat kärhanalarynyň işini talabalaýyk guramaga ýardam berýär. Hususan-da, ýurdumyzy senagat taýdan ösen döwlete öwürmek, ýangyç çeşmelerini rejeli peýdalanmak we ykdysady bähbitlere laýyk gelýän ugurlary kesgitlemek boýunça ýörite işlenip taýýarlanan meýilnama laýyklykda, bu ugurda öňde goýlan wezipeler üstünlikli ýerine ýetirilýär. Milli ykdysadyýetimizi ösdürmek ugrunda amala aşyrylýan işleriň netijesinde ýurdumyzyň sebitleriniň senagat pudagynyň köp ugurlar boýunça ösdürilmegi, bar bolan pudaklaryň döwrebap ýagdaýa getirilmegi bilen, jemi içerki önümiň düzüminde senagat önümleriniň paýyny artdyrmak mümkin boldy.

Ylmyň iň täze gazanan üstünlikleri önümçilige ornaşdyrylýar, önümçilik kuwwatlyklary ýokarlanýar. Täze önümleriň görnüşleri artýar, importy çalyşmaga ukyply we eksporta niýetlenen önümleri öndürmäge döwletiň içinde we halkara derejesindäki uly möçberli iri taslamalary amala aşyrmaga oňyn we zerur şertler döreýär. Bu bolsa eziz Diýarymyzyň senagat taýdan ösen ýurda öwrülendigine aýdyň şaýatlyk edýär.

Günsaýyn ösüş-özgerişlere beslenýän eziz Diýarymyzda durmuşa geçirilýän her bir iş diňe adam üçin, adamyň ýaşaýyş-durmuşyny has-da ýokary götermek üçin, jemgyýetiň kadaly we durnukly ösüşini üpjün etmegi gazanmak üçin amala aşyrylýar. Raýatlaryň kadaly durmuş üpjünçiligi, saglygy, bilim almagy, dynç almagy ýaly möhüm ugurlary öz içine alýan meselelerde ýokary şertler döredilýär.

Diýarymyzyň çar künjeginde ulanylmaga berilýän fabrikler we zawodlar, mekdepler, saglyk öýleri, ýaşaýyş jaýlary we beýleki desgalar hormatly Prezidentimiziň amala aşyrýan oňyn özgertmeleriniň netijesinde milli ykdysadyýetimiziň has-da kuwwatlanýandygyny, halkyň ýaşaýyş derejesiniň has-da ýokarlanýandygyny aňladýar. Şol bir wagtda zähmet haklarynyň, pensiýalaryň, döwlet kömek pullarynyň, talyp haklarynyň yzygiderli ýokarlandyrylyp durulmagy hem ilatyň hal-ýagdaýynyň has-da gowulanmagyna oňaýly täsirini ýetirýär.

Türkmenistanyň Konstitusiýasynda ýurdumyzda jemgyýetiň we döwletiň iň gymmatly hazynasynyň adamdygy aýratyn nygtalýar. Garaşsyz, baky Bitarap döwletimizde iň gymmatly hazynanyň adam bolup, raýatlarymyzyň parahat, abadan durmuşda ýaşamagy, erkin zähmet çekmegi, işlemegi üçin ähli mümkinçilikler döredilýär. Şeýle bagtyň eziz Diýarymyzyň mähriban halkyna miýesser etmegi ruhumyzy has-da belende göterýär. Hut şonuň üçin hem bu günki gün ýurdumyzyň her bir raýatynyň döwrüň belent ruhy bilen sazlaşykly urýan ýüreginde Gahryman Arkadagymyza buýsanç bar.

Perman SAPAROW,

Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň Durmuş syýasaty baradaky komitetiniň baş hünärmeni.

«Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylymyzda ýurdumyzda uly üstünlikler gazanylýar, milli ykdysadyýetimiz has-da ösdürilýär. Döwrebap ösüşiň esasy ugurlarynyň hatarynda durýan ylmy-tehniki ugurlaryň durmuşa geçirilmegi, ähli ulgamlarda innowasiýalaryň ornaşdyrylmagy, öňdebaryjy tehnologiýalara daýanýan ösen senagatyň kemala getirilmegi berk binýat bolup durýar.

Häzirki bagtyýarlyk döwrümizde maglumat-aragatnaşyk tehnologiýalarynyň iň täze gazananlaryna esaslanýan ösen ykdysadyýeti kemala getirmek babatdaky alnyp barylýan uly işler aýratyn bellenmäge mynasypdyr. Sanly ykdysadyýet tizlik, amatlylyk, tygşytlylyk düşünjeleri bilen berk baglanyşyklydyr. Dünýäniň ösen ýurtlarynyň tejribesinden görnüşi ýaly, sanly ykdysadyýet ýurduň ösüş depgininiň çaltlanmagyna we sanly tehnologiýalary ulanmagyň hasabyna ilatyň ýaşaýyş derejesiniň ýokarlanmagyna, şeýle-de, milli ykdysadyýetiň düýbünden tapawutlanýan täze hile geçmegine ýardam berýär. Bu bolsa ösüşiň täze belentlikleri bilen ynamly öňe barýan ýurdumyzda sanly tehnologiýalary ulanmagyň hasabyna ilatyň ýaşaýyş derejesiniň has-da ýokarlanmagynda, şeýle-de, milli ykdysadyýetiň mundan beýläk-de kuwwatlanmagynda ygtybarly hem giň mümkinçilikleri özünde jemleýär.

Ykdysadyýetiň dürli pudaklary bilen bir hatarda, sanly tehnologiýalar ulgamynyň hem güýçli depginlerde ösmegi, ilatymyza häzirki zaman ýokary hilli internet hyzmatlarynyň elýeterli bolmagy maglumatlaryň giň gerimini seljermäge we aragatnaşygyň täze hem ykjam görnüşlerini durmuşa ornaşdyrmaga oňyn şertleri döredýär. Şonuň üçin hem bu ugurda ýörite hünärmenleriň taýýarlanylýandygyny, ylmy işleriň has-da ösdürilýändigini bellemek gerek. Bu bolsa sanly ulgamyň diňe şu gününiň däl, eýsem, geljeginiň hem ösüşli bolmagyny üpjün edýär. Esasy zat ýurdumyzda häzirki wagtda ösen tehnologiýalaryň önümçiligi ýola goýuldy. Munuň özi bu ugruň ösdürilmeginde täze mümkinçilikleri döredýär.

Häzirki wagtda ýurdumyzda halk hojalygynyň ähli pudaklarynda sanly ulgam, ylmy işläp taýýarlamalary önümçilige ornaşdyrmak boýunça maksatnamalaýyn işler alnyp barylýar. Munuň özi döwrüň talabyna laýyklykda, pudaklaryň işini kämilleşdirmekde aýratyn ähmiýetlidir. Şunda öňdebaryjy tejribeler hem öwrenilýär, ylmyň iň täze gazananlary işjeň durmuşa ornaşdyrylýar. Bularyň hemmesi döwrümiziň beýik ösüşleriniň, milli ykdysadyýetimiziň has-da kuwwatlanýandygynyň aýdyň beýanydyr.

Merjen MÖWLAMOWA,

Türkmenistanyň Telekommunikasiýalar we informatika institutynyň mugallymy.

Eziz Watanymyz garaşsyz ösüş döwründe dünýäniň çalt depginler bilen ösýän döwletleriniň hataryna girmek bilen, bazar gatnaşyklaryna esaslanýan üstünlikli ykdysady syýasaty alyp barýar. Milli Liderimiziň ýurdumyzyň baý tebigy baýlyklaryny, zähmet serişdelerini rejeli ulanmaga, ykdysadyýetimizi diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmäge gönükdirilen oýlanyşykly, takyk hasaplamalara esaslanyp alyp barýan ykdysady syýasatynyň netijesinde ykdysadyýetimiziň ähli pudaklarynda, has takygy ýangyç-energetika, ulag-aragatnaşyk, senagat, oba hojalyk, gurluşyk, söwda pudaklary bilen bir hatarda hususy telekeçilik, dokma pudaklarynda hem uly ösüşler gazanylýar. Gazanylýan bu uly üstünlikler döwletimiziň maliýe-ykdysady taýdan durnukly we sazlaşykly ösýändigini, önümçilik kuwwatlarynyň has-da berkeýändigini görkezýär. Hormatly Prezidentimiz tarapyndan amatly maýa goýum ýagdaýyny döretmek, maýa goýum çeşmelerini diwersifikasiýalaşdyrmak, iri taslamalaryň we maksatnamalaryň durmuşa geçirilmegini çaltlaşdyrmak, maýa goýumlaryny durmuş we inženerçilik düzümine goýmak türkmen döwletiniň ykdysady strategiýasynyň ileri tutulýan ugurlary hökmünde kesgitlenildi. Onuň netijesinde häzirki wagtda Türkmenistanda berk maýa goýum kuwwaty bolan netijeli ykdysady ulgam döredildi.

Türkmenistanyň bäsdeşlige ukyply ykdysadyýetini kemala getirmek ýurdumyzy durnukly ösdürmegiň, ýokary durmuş derejesine çykarmagyň strategik ýoly bolup durýar. Hormatly Prezidentimiziň şu ýylyň 8-nji oktýabrynda geçiren Ministrler Kabinetiniň sanly ulgam arkaly giňişleýin mejlisinde eksportyň möçberiniň geçen ýyl bilen deňeşdirilende 20 göterime golaý artandygyny, iň esasy zadyň bolsa, eksportyň möçberiniň, ýangyç-energetika serişdeleri hasaba alynmanda, 50 göterime golaý artandygyny bellemegi milli ykdysadyýetiň guwandyryjy üstünligidir.

Türkmenistanyň maýa goýum syýasaty öňde duran strategik wezipeleri çözmäge gönükdirilip, ykdysadyýetiň pudaklaýyn we pudagiçi gurluşyna täsir etmegiň baş guraly bolup durýar. Ykdysadyýeti mundan beýläk hem diwersifisirlemek, maýa goýum we işewürlik işjeňligini ýokarlandyrmak, täze iş ýerlerini döretmek esasy wezipeleriň hatarynda durýar. Maýa goýum syýasatynyň baş maksady bolup ýurdy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmek boýunça Prezident Maksatnamasynda görkezilen strategik maksatlaryny we wezipelerini durmuşa geçirmegiň serişde üpjünçiligi çykyş edýär. Şu maksada ýetmek we maýa goýum maksatnamasyny netijeli durmuşa geçirmek üçin ýurtda amatly maýa goýum ýagdaýyny döretmek boýunça çäreler geçirilýär. Hormatly Prezidentimiz öňde duran wezipeleriň hatarynda 2022-nji ýyl üçin maýa goýum maksatnamasyny taýýarlamaga we tassyklamaga hem aýratyn ünsüň berilmelidigini görkezdi.

Hormatly Prezidentimiziň ýurdumyzyň daşary ykdysady gatnaşyklaryny ösdürmek, milli ykdysadyýete daşary maýa goýumlarynyň çekilmegi babatynda alyp barýan işleri hem köpugurlydyr. Hemişelik Bitaraplyk hukuk ýagdaýy, syýasy taýdan durnuklylyk, döredijilikli daşary syýasat strategiýasy, baý çig mal serişdeleri we ýurdumyzyň geografik taýdan amatly ýerleşmegi Türkmenistana daşary ýurt maýalarynyň çekilmegini üpjün edýän oňyn şertlerdir. Ýurdumyzyň tebigy baýlyklarynyň eksport mümkinçiliklerini artdyrmaga, ýakyndaky we alysdaky döwletler bilen gatnaşyklary çuňlaşdyrmaga, Türkmenistan üçin täze sarp edijileriň bazarlaryny açmaga oňyn şertleriň döredilmegi biziň ýurdumyzda işlemek isleýän daşary ýurt maýa goýujylaryň gyzyklanmalaryny has-da artdyrýar.

Bäsdeşlige ukyply ykdysadyýeti ösdürmekde ýerli serişdeleriň esasynda innowasion önümçilikleri döwrebaplaşdyrmagyň we diwersifikasiýalaşdyrmagyň, olary döretmäge maýa goýum serişdelerini gönükdirmegiň hasabyna dünýä bazarlaryna çykmaga mümkinçilik alan senagat toplumynyň gaýtadan işleýän pudaklaryna esasy orun degişlidir. Öňdebaryjy enjamlar we täze tehnologiýalar görnüşinde bu ulgama daşary ýurt serişdelerini çekmek möhüm ugur bolmagynda galýar, ýurdumyzyň ykdysadyýeti üçin strategiki ähmiýeti bolan milli senagat taslamalaryny çalt özleşdirmek zerur bolup durýar.

«Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynda ähli ugurlarda bolşy ýaly, milli ykdysadyýetde ägirt uly ösüşler gazanylýar. Bu guwandyryjy netijeleri geçirilýän milli we halkara sergilerde hem aýdyň görmek bolýar. Şu ýylyň 9-njy oktýabrynda hormatly Prezidentimiziň Birleşen Arap Emirliklerine iş saparyny amala aşyryp, Dubaý şäherinde geçirilýän «EKSPO — 2020» Bütindünýä sergisiniň çäklerinde guralan Türkmenistanyň milli gününe gatnaşmagy döwrümiziň möhüm ähmiýetli wakalarynyň birine öwrüldi. Garaşsyz Watanymyzyň bölüminde mowzuklaýyn toplumlaryň dokuzysy bezelip, milli ösüşimiziň esasy ugurlary görkezilýär. Bu iş saparynyň çäklerinde ikitaraplaýyn resminamalaryň birnäçesine gol çekilmegi özara gatnaşyklaryň ösdürilýändigine, maýa goýumlar babatda hyzmatdaşlygyň işjeňleşdirilýändigine şaýatlyk edýär. Şolaryň arasynda Türkmenabat şäherindäki garyşyk mineral dökünleri öndürýän himiýa zawodynyň gurluşygyny maliýeleşdirmek hakynda Türkmenistanyň Hökümeti bilen Abu-Dabiniň ösüş gaznasynyň arasynda karz Ylalaşygy hem bar. Bu bolsa ýurdumyzyň senagat toplumynyň gaýtadan işleýän pudaklaryna daşary ýurt serişdelerini çekmek işleriniň netijeli häsiýete eýe bolýandygyna ýene bir gezek şaýatlyk edýär. Milli ykdysadyýetimiziň maýa goýum çekijiligini ýokarlandyrmak işinde maýa goýumlary höweslendirmegiň täze, kämil, ýagny maýadarlaryň ünsüni belli bir sebitlere ýa-da innowasiýalar merkezlerine däl-de, eýsem ýurdumyzyň her bir kärhanasyna gönükdirilmegini üpjün edýän çäreleriň geçirilmegi guwandyryjy ýagdaýdyr.

Innowasion häsiýetli önümçilikleriň döremeginde ösen döwletleriň abraýly kompaniýalarynyň tehniki enjamlary we tehnologiýalary, işleri gurnaýyş tejribeleri aýratyn ähmiýete eýe bolýan ugurlardyr. Munuň esasynda, ýurdumyza diňe bir maýa goýum çekmän, eýsem taýýar tehnologiýalary çekmäge, döwrebap tehnologiýalardan baş alyp çykýan ýokary hünärli hünärmenleri, inžener-tehniki işgärleri taýýarlamaga uly üns gönükdirilmegi esasy wezipeleriň hatarynda durýar. Eziz Watanymyzyň mundan beýläk-de pajarlap ösmegi ugrunda maksatlaýyn işleri alyp barýan hormatly Prezidentimiziň il-ýurt bähbitli tagallalarynyň rowaçlyklara beslenmegini arzuw edýäris!

Abdy ÇARYÝEW,

Türkmen döwlet ykdysadyýet we dolandyryş institutynyň mugallymy.

2021-nji ýylyň 14-nji oktýabrynda Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministri Muhammetgeldi Serdarow bilen Bütindünýä bankynyň Ýewropa we Merkezi Aziýa sebiti boýunça Wise-prezidenti Anna Býerde hem-de Bankyň sebitleýin Merkezi üçin Aziýa direktory Tatýana Proskurýakowa bilen göni wideoaragatnaşyk arkaly duşuşyk geçirildi we oňa ministrligiň degişli wekilleri hem gatnaşdylar.

Duşuşygyň maksady Türkmenistan bilen Bütindünýä Bankynyň arasynda özara gyzyklanma bildirilýän maksatnamalar we taslamalar boýunça hyzmatdaşlygyň mümkinçiliklerini ara alyp maslahatlaşmakdan ybarat boldy.

Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministri Muhammetgeldi Serdarow öz tarapyndan Bütindünýä bankynyň toparyna ýurdumyz bilen Bütindünýä Bankynyň arasyndaky işjeň hyzmatdaşlygy üçin minnetdarlyk bildirdi. Şeýle hem, Bütindünýä banky bilen birnäçe taslamalary taýýarlamak boýunça, şol sanda karz serişdelerini maliýeleşdirmek boýunça alnyp barylýan işleriň möhüm bolup durýandygy duşuşykda bellenilip geçildi.

Mundan başga-da ministr Muhammetgeldi Serdarow, ýurdumyzyň Bütindünýä banky bilen özara ileri tutulýan ugurlar boýunça degişli taslamalary babatynda, bankyň hünärmenleri bilen işjeň hyzmatdaşlygy dowam etdirmäge taýýardygy barada aýtdy.

Bütindünýä bankynyň Ýewropa we Merkezi Aziýa sebiti boýunça Wise-prezidenti Anna Býerde, öz gezeginde soňky wagtda ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň işjeňleşendigini belläp, ýurdumyz bilen hyzmatdaşlyk babatynda göz öňünde tutulýan taslamalar boýunça işleriň has-da uly depginlerde amala aşyryljakdygyny nygtady.Duşuşyk hoşniýetli ýagdaýda geçdi.

Duşuşygyň ahyrynda Mähriban Watanymyzyň halkara giňişliginde abraý-mertebesiniň belende galmagynda ägirt uly işleri amala aşyrýan Hormatly Prezidentimiziň janynyň sag, ömrüniň uzak, alyp barýan il-ýurt bähbitli umumyadamzat ähmiýetli belent tutumly işleriniň mundan beýlägem rowaç almagy arzuw edildi.

Türkmenistanyň Maliýe we ykdysadyýet ministrligi

Dünýä döwletleriniň senagatlaşmagyny alamatlandyrýan we olaryň ähli ulgamlarda ýeten derejelerini açyp görkezmek üçin giň mümkinçilik döredýän «EKSPO» Bütindünýä sergisi halkara derejede hoşniýetli we netijeli gatnaşyklary ösdürmekde uly ähmiýete eýedir. Hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda berkarar Diýarymyz ençeme ýyllardan bäri bu abraýly halkara çärä işjeň gatnaşyp gelýär.

Hormatly Prezidentimiz Birleşen Arap Emirliklerine iş saparynyň barşynda Dubaý şäherinde geçirilýän «EKSPO — 2020» Bütindünýä sergisiniň çäklerinde guralan Türkmenistanyň milli gününe gatnaşdy. Milli Liderimiziň bu iş sapary «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynyň şanly wakasyna öwrüldi.

Dünýä döwletleriniň özara maksatlaryny, bähbitlerini utgaşdyrýan «EKSPO — 2020-niň» esasy konsepsiýasy «Akyl-paýhasymyzy birleşdirip, geljegi döredýäris» diýen şygardan ugur alýar. Ählumumy hyzmatdaşlygy ösdürmek ugrunda tagallalary birleşdirmäge çagyrýan halkara ykdysady forumyň dowamynda medeni çärelere hem giň orun berilýär.

Iki asyra golaý wagt bäri geçirilmegi asylly däbe öwrülen bu serginiň taryhyny üç tapgyra bölmek bolýar. Bu tapgyrlarda onuň umumadamzat ähmiýeti, häzirki zaman jemgyýetini kämilleşdirmek ugrundaky esasy ýörelgeleri öz beýanyny tapýar. Senagatlaşma tapgyrynda ýurtlaryň, sebitleriň arasyndaky söwda gatnaşyklaryna we tehnika-tehnologiýa babatynda ýetilen belent sepgitlere aýratyn üns berildi. ABŞ-nyň Nýu-Ýork şäherinde 1939-njy ýylda geçirilen Bütindünýä sergisi bu ykdysady çäräniň ilkibaşdaky alamatlaryny düýpli özgertdi. Medeni alyş-çalyş tapgyrynda jemgyýetiň geljegine, rowaçlanmagyna aýratyn ähmiýet berildi. Üçünji tapgyryna milli özboluşlylyk häsiýeti mahsusdyr. Has takygy, 1988-nji ýyldan başlap, Bütindünýä sergisiniň çäginde dünýä ýurtlary öz milli sergi bölümleri bilen çykyş edip başlaýarlar. Bölümleriň daşky görnüşinde, gurluşynda ýurduň gazanýan üstünlikleri, uzak geljek üçin meýilleri öz beýanyny tapýar.

«EKSPO — 2020» sergi toplumynyň «Ykjamlyk» atly mowzuklaýyn zolagynda ýerleşdirilen Türkmenistanyň bölüminiň daşky we içki bezeglerinde halkymyzyň milli binagärlik aýratynlygy häzirki zamanyň öňdebaryjy tehnologiýa çözgütleri bilen özboluşly sazlaşýar. Bir söz bilen aýdylanda, bölümiň binagärlik çözgüdinde millilik bilen döwrebaplygyň utgaşmasyny synlamak mümkin. Onuň girelgesinde behişdi bedewlerimiziň heýkelleriniň goýulmagy rowaçlygyň aýdyň ýoly bilen öňe barýan ata Watanymyzyň bedew badyny alamatlandyrýar. Binanyň ýelken şekilli zolagy goýny hazynaly, sahawatly Garagum sährasynyň aňňatlaryny ýadyňa salýar. Binanyň bezegçilik aýratynlygyna ýaşyl Tugumyzyň, türkmen halysynyň şekilleri özboluşly öwüşgin çaýýar.

Bu gezekki Bütindünýä sergisinde dünýäniň 190-dan gowrak ýurdy ylym, tehnika, binagärlik we sungat ulgamlarynda gazananlaryny görkezýärler. Serginiň çägi «Mümkinçilik», «Ykjamlyk» we «Durnukly ösüş» diýlip atlandyrylan ägirt uly bölümlere bölünýär. Serginiň dowamynda medeni-dynç alyş çäreleriniň geçirilmegi dünýä halklarynyň milli medeniýeti, däp-dessurlary bilen tanyşmaga mümkinçilik berýär.

Sergide Berkarar döwletiň bagtyýarlyk döwründe ata Watanymyzyň dürli ugurlar boýunça gazanýan üstünlikleriniň, daşary ýurtlar bilen söwda-ykdysady gatnaşyklary giňeltmek babatda durmuşa geçirilýän özgertmeleriň netijesi ähli aýdyňlygy bilen görünýär. Hormatly Prezidentimiziň baştutanlygynda ösüşiň, rowaçlygyň ýoly bilen ynamly gadam urýan döwletimiziň ykdysady kuwwaty barha artýar, eksport mümkinçilikleriniň, söwda-ykdysady hyzmatdaşlygyň ugurlarynyň giňeldilmegi babatynda giň gerimli çäreler durmuşa geçirilýär.

Halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesi, ýurdumyzyň sebitleriniň durmuş-ykdysady taýdan ösüşi, gün-günden gözel görke, döwrebap keşbe eýe bolýan obadyr şäherlerimiz hakynda gürrüň berýän diwarlyklar serginiň mazmunyny baýlaşdyrýar.

Milli şaý-sepler, halkymyzyň el işleri, haly we haly önümleri, ýelden ýyndam bedewlerimize bagyşlanan bölümler halkymyzyň milliligi, medeni gymmatlyklary hakynda gürrüň berýär.

Bütindünýä sergisine gatnaşýan döwletimiziň bölümi ýurdumyzyň dokma, saglygy goraýyş we derman senagaty, oba hojalyk, nebitgaz, energetika, senagat, gurluşyk, ulag-aragatnaşyk, telekeçilik ulgamlarynda gazanylýan üstünlikleri, olaryň öndürijilik kuwwatyny we giň mümkinçiliklerini bütin dünýä äşgär edýär. Hormatly Prezidentimiziň tagallasy bilen pudaklaryň önümçilik kuwwatlyklaryny artdyrmak, elektron senagatyny we beýleki täze önümçilikleri döretmek boýunça giň gerimli taslamalaryň durmuşa geçirilmeginiň netijesinde, ýurdumyz senagat taýdan ösen döwletleriň hataryna goşulýar. Munuň aýdyň netijesi «EKSPO — 2020» Bütindünýä sergisinde öz beýanyny tapýar.

Gurban GURBANOW,

«Daşoguz habarlary».

Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň mejlisi

Aşgabat, 13-nji oktýabr (TDH). Şu gün Türkmenistanyň Prezidenti, Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow bu düzümiň mejlisini geçirdi, ol düzümiň öňünde goýlan ileri tutulýan wezipelere bagyşlanyp, onda degişli guramaçylyk meseleleriniň hem birnäçesine garaldy.

Ir bilen milli Liderimiz Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Diwanynyň binasyna geldi.

Döwlet Baştutanymyz mejlisi açyp hem-de Halk Maslahatynyň agzalaryna ýüzlenip, «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» diýlip yglan edilen şu ýylyň 27-nji sentýabrynda Garaşsyz, baky Bitarap Watanymyzyň Garaşsyzlygynyň şanly 30 ýyllyk ýubileýini aýratyn buýsanç bilen garşylandygymyzy belledi. Bu sene agzybir halkymyz üçin aýratyn ähmiýetli, buýsançly wakadyr. Biziň her birimizi täze, has belent maksatlara galkyndyrýan şanly senedir.

Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe Garaşsyz, baky Bitarap Watanymyz dünýäde parahatçylygyň, asudalygyň höküm sürýän ýurdy, çalt depginde özgerýän hem-de ösýän döwlet hökmünde giňden tanalýar. Eziz Diýarymyzda halkyň abadançylygyna gönükdirilen ägirt uly, taryhy maksatnamalar amala aşyrylýar. Mukaddes Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllygy bolsa täze zähmet üstünlikleri bilen garşylanyldy diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow belledi.

Şu ýylda ýurdumyzyň dürli sebitlerinde häzirki zaman obalarydyr şäherçeleriniň gurluşygy ýokary depginlerde dowam etdirildi. Garaşsyzlygyň 30 ýyllyk şanly baýramy mynasybetli halkymyzyň yhlasly we tutanýerli zähmeti netijesinde durmuş-medeni ähmiýetli desgalardyr binalaryň köp sanlysy gurlup ulanmaga berildi. Milli Liderimiz bular barada aýdyp, halkymyzyň ýubileý ýylda ýeten belent derejeleri hem-de ähli bellenilen çäreleriň dabaraly we ruhubelent ýagdaýda üstünlikli geçirilmegi bilen hemmeleri ýene-de bir gezek tüýs ýürekden gutlady.

Döwlet Baştutanymyz mejlisiň gün tertibine geçip, şu gün guramaçylyk meselelerine garaljakdygyny aýtdy. Mälim bolşy ýaly, 2021-nji ýylyň 28-nji martynda ýurdumyzyň durmuşynda şanly waka — Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň agzalarynyň saýlawlary geçirildi. Şol saýlawlar ozalkylardan bütinleý tapawutlylykda, göni däl saýlawlar görnüşinde, demokratik kadalara laýyklykda, ýokary derejede, aç-açanlyk we aýanlyk ýagdaýynda geçirildi.

Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň agzalarynyň saýlawlary jemgyýetiň we döwletiň durmuşyny mundan beýläk-de demokratiýalaşdyrmak ýolunda möhüm tapgyr boldy, Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe giň möçberli özgertmeler eýýamynyň maksatlaryny we wezipelerini ynamly amala aşyrýan türkmen halkynyň taryhynda uly waka öwrüldi diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow sözüni dowam etdi.

Bu saýlawlar örän wajyp syýasy ähmiýete hem eýedir. Sebäbi ol ýurdumyzyň Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygynyň bellenilýän ýylynda, «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» diýlip yglan edilen ýylda ägirt uly taryhy ähmiýetli çäreleriň geçirilýän döwri bilen gabat geldi. Şeýle hem milli Liderimiz bu saýlawlaryň ýurdumyzyň Esasy Kanunyna laýyklykda ilkinji gezek geçirilendigini nygtady.

Döwlet Baştutanymyz Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň geçen ýylyň sentýabr aýynda geçirilen mejlisinde taryhy ähmiýetli çözgütleriň kabul edilendigini belledi. Onda Garaşsyz, baky Bitarap döwletimiziň Konstitusiýasyna Türkmenistanyň Konstitusion topary tarapyndan işlenip taýýarlanan hem-de Esasy Kanunymyza girizilmegi teklip edilýän üýtgetmeler we goşmaçalar makullanyldy.

Bu Konstitusion kanunyň taslamasy Türkmenistanyň Mejlisiniň maslahatynda biragyzdan kabul edildi. Bu ugurda öňe sürlen başlangyçlaryň esasy maksady döwlet häkimiýetiniň wekilçilikli kanun çykaryjy edarasynyň işini kämilleşdirmekden hem-de täze taryhy şertlerde döwletiň, jemgyýetiň we her bir adamyň bähbitlerine hyzmat etjek kanun çykaryjy häkimiýeti amala aşyrýan täze ulgamy emele getirmekden ybaratdyr diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow belledi.

Iki palataly, täze parlament ulgamy döwletimiziň hem-de jemgyýetimiziň durmuşyny mundan beýläk-de demokratiýalaşdyrmaga, hukuk we dünýewi esaslaryny berkitmäge, häkimiýet bilen halkyň agzybir, jebis hereket etmegine, her bir adamyň hem-de ýurdumyzyň sebitleriniň bähbitlerine doly derejede hyzmat etjek häzirki zaman şertleriniň döredilmegine gönükdirilendir.

Milli Liderimiz sözüni dowam edip, şu ýylyň 14-nji aprelinde geçirilen Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň guramaçylyk mejlisinde maslahatyň işine ak pata berlendigini belledi. Onuň komitetleri düzüldi, olaryň ýolbaşçy düzümi saýlanyldy. Bu işler Türkmenistanyň Konstitusiýasyna laýyklykda kabul edilen «Türkmenistanyň Milli Geňeşi hakynda» Kanunyň esasynda geçirildi. Şunuň bilen baglylykda, Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahaty öz işini ýurdumyzda hereket edýän kanunçylyga laýyklykda doly ýola goýdy.

Döwlet Baştutanymyz Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň işiniň ýurdumyzyň hukuk binýadyny hil taýdan ýokary derejä götermäge, ilkinji nobatda, «Döwlet adam üçindir!» diýen şygarymyza laýyklykda, durmuş ugruna gönükdirilen kanunlary işläp taýýarlamaga gönükdirilendigini nygtady. Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň agzalary Mejlisiň deputatlary bilen agzybirlikde we jebis gatnaşykda wakalaryň içinde bolup, döwrüň öňe sürýän möhüm meselelerine öz wagtynda seslenmek, kanunçykaryjylyk işini yzygiderli kämilleşdirmek bilen baglanyşykly işleri durmuşa geçirýärler.

Soňra hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow mejlise gatnaşyjylara ýüzlenip, Halk Maslahatynyň Adam hukuklaryny we azatlyklaryny goramak baradaky komitetiniň başlygy M.Taganowyň Türkmenistanyň adalat ministri wezipesine bellenilendigini aýtdy. Şunuň bilen baglylykda, milli Liderimiz şol komitetiň täze başlygyny saýlamak baradaky meseläni mejlisiň gün tertibine girizdi.

Halk Maslahatynyň agzalarynyň teklibi boýunça bu wezipä şu komitetiň başlygynyň orunbasary bolup işleýän D.Gulmanowa görkezildi. Ses bermegiň jemleri boýunça ol Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Adam hukuklaryny we azatlyklaryny goramak baradaky komitetiniň başlygy wezipesine saýlanyldy. Şunuň bilen baglylykda, D.Gulmanowa bu komitetiň başlygynyň orunbasary wezipesinden boşadyldy.

Soňra Halk Maslahatynyň Adam hukuklaryny we azatlyklaryny goramak baradaky komitetiniň başlygynyň orunbasaryny saýlamak baradaky meselä seredildi. Bu wezipä Halk Maslahatynyň agzasy S.Jumaýew teklip edildi. Ses bermegiň netijeleri boýunça ol komitetiň başlygynyň orunbasary wezipesine saýlanyldy. Şu meseleler boýunça Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň degişli Kararlary kabul edildi.

Soňra döwlet Baştutanymyz ýygnananlara ýüzlenip, Halk Maslahatynyň öňünde ýurdumyzy ösdürmek boýunça geljekde hem uly wezipeleriň durýandygyny belledi. Halk Maslahaty Mejlis bilen bilelikdäki netijeli işleri dowam etdirip, milli kanunçylygy kämilleşdirmek, Watanymyzy mundan beýläk-de hemmetaraplaýyn ösdürmek boýunça maksada okgunly işleri alyp barmalydyr. Munuň özi ýurdumyzyň syýasy ulgamyny döwrebaplaşdyrmak, milli ykdysadyýetimizi mundan beýläk-de pugtalandyrmak boýunça nobatdaky çäreleri amala aşyrmaga ýardam eder. Şol wezipeler şu ýylyň 14-nji aprelinde geçirilen Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň mejlisinde, şeýle hem 25-nji sentýabrda geçirilen Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň mejlisinde anyk kesgitlenildi.

Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň agzalarynyň we Mejlisiň deputatlarynyň ähli tagallalary döwlet bilen jemgyýeti, her bir şahsyýeti sazlaşykly ösdürmegi we olaryň bähbitleriniň deň bolmagyny üpjün etmegi, ýurduň hukuk ulgamyny berkitmegi hem-de kämilleşdirmegi, halkara guramalar we dünýä döwletleri bilen hyzmatdaşlygy ösdürmegi göz öňünde tutýan kanunlary işläp taýýarlamaga gönükdirilmelidir.

Milli Liderimiz ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan mundan beýläk-de ösdürmek, jemgyýetimizi yzygiderli demokratiýalaşdyrmak boýunça kabul edilen maksatnamalaryň üstünlikli durmuşa geçirilmegi, sebitleri durmuş-ykdysady taýdan ösdürmek, ilatyň gündelik zerurlyklaryny we isleglerini kanagatlandyrmak boýunça netijeli işleri alyp barmagyň esasy wezipeleriň biridigini belledi. Şunuň bilen baglylykda, ýurdumyzyň sebitlerini geljekde hem ösdürmek, bu işlere telekeçileri çekmek, maýa goýumlary gönükdirmek, öňdebaryjy tehnikalary we tehnologiýalary ornaşdyrmak, daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleri öndürýän önümçilik kärhanalaryny we hyzmatlar ulgamyny ösdürmek, goşmaça iş orunlaryny döretmek hem möhüm wezipeler bolup durýar. Şunda ilat üçin elýeterli bolan ýaşaýyş jaýlaryny gurmagy dowam etdirmek örän zerurdyr.

Şunuň bilen baglylykda, dürli ugurlarda kanunçylygy kämilleşdirmek boýunça teklipleriň üstünde işlenilmelidir. Sebäbi biziň esasy maksadymyz oba bilen şäherde her bir adam üçin amatly ýaşaýyş gurşawyny döretmekden ybaratdyr diýip, hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow belledi.

Kanun çykaryjy we ýerine ýetiriji häkimiýetleriň şahalarynyň şu esaslarda alyp barýan syýasaty demokratik, hukuk, dünýewi döwletde ösen bazar ykdysadyýetli, ynsanperwer, adalatly jemgyýetiň döredilmegini üpjün etmäge borçlandyrýar. Döwlet Baştutanymyz şu syýasatyň halkymyzyň ertirki gününe bolan ynamyny, Watanyna bolan guwanjyny we buýsanjyny artdyrýandygyny belledi.

Soňra Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygynyň orunbasary K.Babaýew milli Liderimiziň taýsyz tagallalary bilen şu ýyl Garaşsyzlygynyň şanly 30 ýyllygyny belleýän Bitarap Watanymyzyň dünýä nusgalyk ösüş ýoly bilen ähli ugurlarda ägirt uly ýeňişler gazanyp, ynamly öňe barýandygyny belledi. Depginli ösýän, ykdysady taýdan kuwwatly, her bir adamyň durmuş taýdan goraglylygy ýola goýlan döwletimizde adamlaryň halal zähmet çekmegi, ýaşlarymyzyň okamagy, ökde hünärmenler bolup ýetişmegi, mynasyp dynç almagy üçin ähli şertler döredilýär.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň başlangyjy bilen düzüminde Halk Maslahaty we Mejlis bolan iki palataly parlamentiň — Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň döredilmegi ýurdumyzyň taryhynda täze sahypany açdy. Döwlet Baştutanymyzyň goldamagy bilen Halk Maslahatynyň işini ýola goýmak, parlament işini doly derejede alyp barmak üçin degişli çäreler amala aşyryldy.

Milli Liderimiziň şu ýylyň 25-nji sentýabrynda paýtagtymyzyň Ruhyýet köşgünde geçirilen Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň mejlisindäki çuň many-mazmunly taryhy çykyşy tutuş halkymyzy beýik başlangyçlara, ýeňişli ýollara we döredijilikli zähmete ruhlandyrdy.

K.Babaýew Halk Maslahatynyň agzalarynyň geljekde-de döwletimiziň durmuş-ykdysady, syýasy ösüşiniň maksatnamalarynyň üstünlikli durmuşa geçirilmegine ýardam edýän kanunlary taýýarlamakda hem-de kabul etmekde Türkmenistanyň Prezidentiniň öňdengörüjilikli, oýlanyşykly içeri we daşary syýasatyny, Garaşsyz, baky Bitarap Watanymyzyň ähli ugurlardaky beýik ösüşlerini wagyz etmekde gujur-gaýratyny gaýgyrman, ak ýürekden zähmet çekjekdiklerine ynandyryp, döwlet Baştutanymyzyň janynyň sag, başynyň dik bolmagyny, il-ýurt bähbitli işleriniň rowaç almagyny arzuw etdi.

Milli Liderimiz mejlisi jemläp, Halk Maslahatynyň agzalarynyň Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwrüni kanunçylyk taýdan üpjün etmäge mundan beýläk-de goşant goşjakdyklaryna ynam bildirdi.

Türkmenistanyň Prezidenti, Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň Başlygy Gurbanguly Berdimuhamedow mejlisi tamamlap, oňa gatnaşanlara alyp barýan jogapkärli işlerinde uly üstünlikleri arzuw edip, bu ýerden ugrady.

Nebitgaz senagaty: wezipeler we sepgitler

«Türkmennebit» döwlet konserniniň «Körpeje» gaz çykaryş müdirligi gazy çykarmak, taýýarlamak we sarp etmek işini amala aşyrýar. Müdirligiň düzüminde önümçilik sehleriniň we ülüşleriň birnäçesi bar. Bu ýerde gaz çykaryş sehiniň esasy alyp barýan işi gazly guýulardan «mawy ýangyjy» bökdençsiz çykaryp, ony gaz taýýarlaýjy desgalara ýitgisiz eltmekden ybaratdyr. Sehde gazly guýularyň işleýşine yzygiderli gözegçilik edilip, wagtly-wagtynda degişli guramaçylyk-tehniki çäreler geçirilip durulýar. Guýularyň önüm berijiligini ýokarlandyrmak üçin zerur işler amala aşyrylýar.

Müdirlik tarapyndan özleşdirilýän hazynaly ýerleriň köpelmegi netijesinde işiň göwrüminiň artmagy bilen baglylykda, täze gazly guýulara edilýän hyzmatdaky kynçylyklary aradan aýyrmak maksady bilen, Çekişler meýdançasynda döredilen gazy çykaryş we taýýarlaýyş sehiniň zähmetsöýer işgärleri kärhananyň öňünde goýlan wezipeleriň ýerine ýetirilmegine öz mynasyp goşantlaryny goşýarlar. Bu sehiň hasabynda «Çekişler» pes temperaturaly saýlaýjy desga bolup, ol bir gije-gündiziň dowamynda 5 million kub metr gazy taýýarlamaga ukyplydyr.

Hormatly Prezidentimiziň ýardamy netijesinde ulanyşa girizilen «Keýmir» gazlift kompressor stansiýasy «Keýmir» we «Akpatlawuk» nasos stansiýalarynda nebitden saýlanylyp, alawda ýakylýan ugurdaş gazy ýygnap, çykarylýan nebitiň mukdaryny artdyrmakda peýdalanmak üçin gazlifte bermek işini amala aşyrýar. Bu desganyň önümçilik kuwwaty bir gije-gündizde 2,5-3 million kub metr ugurdaş gazy ýokary basyşa çykarmaga ukyplydyr.

Önümçilik desgalarynda taýýarlanylýan önümiň takyk hasabyny ýöretmekde, olaryň işleýşini berk gözegçilikde saklamakda barlag-ölçeg abzallary we awtomatlaşdyryş sehiniň işgärleriniň goşandy uludyr. Müdirligiň Akpatlawuk abatlaýyş-sazlaýyş sehi Akpatlawuk, Keýmir we Çekişler meýdançalaryndan gazy ýygnamak, taýýarlamak we sarp edijilere ugratmak boýunça desgalar toplumynyň barlag-ölçeg abzallarynyň, awtomatika we elektroenergetika ulgamynyň bökdençsiz işlemegini üpjün edýär.

«Körpeje» gaz çykaryş müdirliginiň düzüminde hojalyk-hyzmat ediş ülşi bolup, ol uzak aralykdan gatnap işleýän işçiler üçin zerur şertleri üpjün edýär. Olaryň ýaşaýan ýerlerinde ähli amatlyklar bar.

Kärhanada işçileriň zähmet düzgün-tertibiniň talaplaryny berk berjaý etmekleri, önümçilik ýerleriniň howpsuz ýagdaýda bolmagy barada yzygiderli alada edilýär. Zähmet howpsuzlygy boýunça hemişelik hereket edýän iş toparynyň barlag tertibine laýyklykda, ýylyň dowamynda sehlerde we ülüşlerde barlaglar geçirilip durulýar. Ýüze çykarylan kemçilikleri gyssagly aradan aýyrmak boýunça çäreler görülýär. Işçiler ýörite egin-eşikler, gorag serişdeleri bilen wagtly-wagtynda üpjün edilip durulýar.

Ýylyň başyndan bäri müdirlik boýunça jemi 2 milliard 33 million 657 müň 643 kub metr «mawy ýangyç» çykaryldy. Işiň häzirki depgini işine ezber gazçylaryň ýyly üstünlikli jemlejekdiklerine şaýatlyk edýär.

Amanmyrat KIÇIGULOW,

«Balkan».

Ykdysadyýetiň gülläp ösýän ýerinde ýaşaýyş-durmuş ählitaraplaýyn özgerýär. Munuň şeýledigine Berkarar döwletimiziň mysalynda hem göz ýetirse bolýar. Türkmenistanyň ösüşleri durnukly häsiýete eýe bolýan kuwwatly ykdysadyýeti kemala geldi. Garaşsyz ýurdumyz hormatly Prezidentimiziň işläp düzen ykdysady strategiýasyna laýyklykda öňe tarap ynamly gadam urýar. Bu guwandyryjy ýagdaýyň ýurdumyzyň senagat pudagyna hem degişlidigini bellemek aýratyn ýakymlydyr. Senagatdaky gazanylýan ösüşler ýurdumyzyň, şol sanda welaýatlaryň ykdysady-durmuş taýdan ösüşlerine uly itergi berýär, ykdysady kuwwatyny ýokarlandyrýar, halkyň ýaşaýşyny täze derejelere göterýär. Milli Liderimiziň pudaklary diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmek syýasaty esasynda häzirki döwrüň ösen talaplaryna laýyk gelýän senagat düzümleriniň döredilmeginiň il-ýurt üçin bähbitli bolandygyny Senagat işgärleriniň baýramynyň bellenilýän günlerinde buýsanç bilen belläsiň gelýär.

Geçen gysga döwrüň dowamynda milli ykdysadyýetimiziň innowasion ösüşlere gönükdirilen ugrunyň üstünlikli ýöredilmegi netijesinde täze, döwrebap, halkara ölçeglerine laýyk gelýän kärhanalaryň uly topary guruldy, öňden barlarynyň durky täzelenildi. Pudakda diwersifikasiýalaşdyrmagyň esasy ýörelgesi daşarky we içerki bazarlaryň isleglerini düýpli öwrenmek bilen, ýurduň sarp ediş bazarynda importuň ornuny tutýan bäsdeşlige ukyply önümleriň öndürilmegine, hyzmatlaryň hilini ýokarlandyrmaga uly üns berilýär. Türkmenistan ozal agrar ýurt bolanlygyndan bu gün senagat taýdan ýokary depginler bilen ösýän ýurda öwrülýär. Çig malyň senagat taýdan işlenilmeginiň ýola goýulmagy bolsa girdejileri artdyrmaga hem mümkinçilik berýär.

Ýurdumyzda täze önümçilikler döredilýär, şolaryň birisi — elektron we elektroniki harytlary öndürmek işiniň gerimi has giňedi. Türkmenistanyň Söwda we daşary ykdysady aragatnaşyklar ministrliginiň «Agzybirlik tilsimaty» kärhanasy tarapyndan elektron hem-de elektrotehniki harytlary we kompýuterleriň dürli görnüşleri öndürilip başlandy. Eýýäm esli wagtdan bäri her ýyl ýurdumyzyň orta mekdeplerine birinji synpa okuwa baran körpelere niýetlenilen sowgatlyk kompýuterleriň şu kärhanada öndürilmegi örän buýsandyryjydyr.

Beýleki bir «Aýdyň gijeler» hojalyk jemgyýeti tarapyndan smart telewizorlaryň, awtomatik enjamlaryň, yşyklandyryş gurallarydyr LED çyralaryň, elektrik energiýasyny ölçeýän enjamlaryň önümçiliginiň giňden ýaýbaňlandyrylmagy hem içerki bazaryň özümizde öndürilýän önümler bilen üpjün edilmegine oňyn täsirini ýetirýär.

Senagat pudagynda ýeterlik derejede ösen gurluşyk materiallary senagatynyň hem emele gelmegi gurluşyk materiallarynyň we gurluşyk kärhanalarynyň hyzmatlarynyň importuny ep-esli azaltmaga mümkinçilik berdi.

Welaýatymyzyň çäginde täze kärhanalaryň birnäçesi döredililip, täze iş orunlary hem peýda bolýar. Amyderýanyň sag kenarynda kuwwaty 1 million tonna önüm öndürmäge barabar bolan «Lebap» sement zawodynyň ikinji tapgyrdakysynyň gurluşygynyň meýilleşdirilmegi bilen bu görkeziji has ýokarlanar. Keramiki-bezeg plitalaryny öndürmäge niýetlenilen hususy eýeçilikdäki kiçi zawodlaryň we beýleki ownukly-irili kiçi kärhanalaryň gurluşygy dowam edýär. Welaýatymyzda başga-da göz öňünde tutulýan gurluşyklar üçin zerur bolan önümleri öndürýän dürli kärhanalaryň ulgamy hem döredilýär. Olarda dünýäniň ösen tehnologiýalary ornaşdyrylýar.

Häzirki wagtda ýurdumyz çig mal ugradyjy ýurt bolanlygyndan dünýäde iri önüm öndüriji we taýýar önümleri eksport ediji ýurt derejesine hem eýe bolýar. Şeýle buýsandyryjy ýagdaýy ýeňil senagatda hem synlamak bolýar. Ýurdumyzyň diňe bir dokmaçylyk pudagynda hereket edýän döwrebap kärhanalaryň 70-den gowragynda «Türkmenistanda öndürildi» diýen ýazgyly goýberilýän ýokary hilli önümleriň dürli görnüşleri içerki bazar bilen çäklenilmän, eýsem, dünýäniň çar ýanyna eksporta hem iberilýär. Biziň welaýatymyzda Türkmenabadyň pamyk egriji we pagta egriji, Halajyň Beýik Türkmenbaşy adyndaky nah-ýüplük egriji, Seýdiniň pagta egriji kärhanalarynda daşary ýurtlaryň iň kämil tehnologiýalaryndan peýdalanylýar. Olaryň güýji bilen öndürilen dünýä ölçeglerine laýyk gelýän ýokary hilli önümler ABŞ, Germaniýa, Şweýsariýa, Türkiýe, Russiýa, Polşa, Beýik Britaniýa, Gyrgyzystan ýaly döwletlere eksport edilýär.

Ýurdumyzda senagatyň ösmegini üpjün edýän amatlylyklaryň köpelýändigi hem ykdysadyýetimiziň bähbidinedir. Olaryň iň esasylary ýol-ulag düzüminiň, howa we suw gatnawynyň kämilleşdirilýändigidir. Hut biziň welaýatymyzyň çäginde halkara howa menzilleriniň ikisi ulanylmaga berildi, bahasy ABŞ-nyň 2 milliard 300 million dollaryna barabar bolan Aşgabat ― Türkmenabat ýokary tizlikli awtomobil ýolunyň gurluşygy alnyp barylýar. Türkmenistanyň çäginden dünýäniň çar ýanyna gönükdirilýän ýollaryň taslamalarynyň ýene birnäçesi meýilleşdirildi. Olaryň durmuşa geçirilmegi hyzmatdaşlygyň çäginiň has giňejekdigini habar berýär. Diňe bir halkara awtomobil ýollarynyň taslamalarynyň amala aşyrylmagy netijesinde Aziýa ― Ýuwaş ummany sebitindäki hyzmatdaşlyk has ýygjamlaşar.

Bu gün Türkmenistan dünýä ýurtlaryna görelde bolarlyk iri taslamalaryň uly toplumyny durmuşa geçirýär, bu bolsa milli ykdysadyýetimiziň islendik, şol sanda senagat pudagynda hem işleriň öňe ilerlemegine aýgytly täsirini ýetirýär.

Ilmyrat DÖWLETOW.

Gahryman Arkadagymyzyň başlyklyk etmeginde geçen aýyň 25-inde geçirilen Türkmenistanyň Halk Maslahaty döwletimiziň we jemgyýetimiziň durmuşynda şanly waka öwrüldi. Döwletli maslahatda ýurdumyzyň Garaşsyzlyk ýyllarynda geçen ösüş ýoly, geljekki aýdyň maksatlar we wajyp wezipeler kesgitlenildi. Milli Liderimiziň: «Türkmenistan beýik Garaşsyzlygynyň gysga taryhy döwründe bütin dünýäde belent at-abraýa we mertebä eýe bolan özbaşdak döwlete öwrüldi» diýen sözleri biziň her birimiziň ata Watanymyza bolan buýsanjymyzy has-da artdyrdy. Häzirki wagtda halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesini ýokarlandyrmak, bäsleşige ukyply milli ykdysadyýeti döretmek boýunça maksatnamalaýyn işler amala aşyrylýar.

Maslahatda hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda ýurdumyzyň ykdysady taýdan kuwwatly, senagat taýdan ösen döwlete öwrülendigine güwä geçýän maglumatlara aýratyn üns çekildi. Gahryman Arkadagymyz öz taryhy çykyşynda berkarar Watanymyzyň Garaşsyzlygynyň 30 ýylynyň içinde ýurdumyzyň ykdysadyýetine goýlan iri maýa goýumlarynyň möçberiniň 200 milliard amerikan dollaryndan geçendigini belledi. Bu serişdeleriň 60 göterimden hem köpüsi senagat pudagyny ösdürmäge gönükdirildi.

«Döwlet adam üçindir!» diýen şygary baş ýörelge edinýän Gahryman Arkadagymyz köp çagaly maşgalalaryň durmuş taýdan goraglylygyny üpjün etmek we olara goldaw bermek baradaky meseleleri hem ara alyp maslahatlaşdy. Milli Liderimiziň Türkmenistanyň «Ene mähri» diýen hormatly ada mynasyp bolan eneleriň pensiýalarynyň, çaga ideg etmek boýunça döwlet kömek pullarynyň, durmuş kömek pullarynyň möçberlerini artdyrmak, şeýle hem sekiz we şondan köp çagany terbiýeläp ýetişdiren eneleriň has ir pensiýa çykmagy bilen baglanyşykly degişli Kanunlara täze kadalary girizmegiň maksadalaýyk boljakdygy baradaky asylly başlangyjy ulus-ilimiziň arasynda giň goldaw tapdy. Şeýle hem hormatly Prezidentimiziň çaganyň doglandygy üçin döwlet kömek pullarynyň möçberlerine täzeden seredilmegi, bäş we şondan köp çagany terbiýeläp ýetişdiren zenanlara berilýän döwlet kömek pullarynyň möçberiniň artdyrylmagy hakyndaky teklibi halkymyzyň şatlygyna şatlyk goşup, göwün guşuny ganatlandyrdy.

Berkarar Watanymyzda her bir toýa sowgatly, serpaýly barmak ata-babalarymyzdan gelýän ýol-ýörelgedir. Bu ýörelgäni dowam etdirýän hormatly Prezidentimiz döwletli maslahatda ýurdumyzyň Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygyna ajaýyp toý sowgady bolan «Garaşsyzlyk — bagtymyz» atly täze kitabyny peşgeş berdi. Bu kitabyň biziň elimize gowuşmagy ýurdumyzda dabaralandyrylýan baýramçylyk çäreleri bilen utgaşyp, aýratyn many-mazmuna eýe boldy. Täze kitapda halkymyzyň dünýädäki belent ykrary, ata-babalarymyzyň arzuw eden Garaşsyzlyk döwri, onuň milli kökleri, taryhy ähmiýeti, adamzadyň naýbaşy gymmatlygy hasaplanylýan parahatçylygyň gadyr-gymmaty barada söz açylýar. Parahatçylyksöýüjilik, ynsanperwerlik, agzybirlik, dostluk-doganlyk ýaly asylly häsiýetler bolsa türkmeniň asyrlardan-asyrlara, nesillerden-nesillere geçip, biziň günlerimize gelip ýeten, geljegimize hem miras galjak döwletli ýörelgeleridir. Kitapda dünýäniň ähli ýurtlaryny birleşdirmäge gönükdirilen belent maksatlary mundan beýläk-de amala aşyrmagyň mümkinçilikleri seljerilýär. Bu kitap parahatçylygyň, öňe gitmegiň we ähli adamzadyň ýagty geljeginiň hatyrasyna halky birleşdirýän esasy pikirleriň üýtgewsiz ähmiýetini okyjylara açyp görkezýär.

Bize şeýle eşretli zamanany, nurana geljegi, bagtyýar durmuşy bagyş eden, Gahryman Arkadagymyzyň jany sag, belent başy aman bolsun! Il-ýurt bähbitli, tutuş adamzat ähmiýetli alyp barýan işleri hemişe rowaçlyklara beslensin!

Merdan DOSMEDOW,

Türkmenistanyň Demokratik partiýasynyň welaýat komitetiniň başlygy, Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Mejlisiniň deputaty.

Durnukly ösüşiň kämil ugry

Mälim bolşy ýaly, döwlet Baştutanymyz 2019-njy ýylda “Türkmenistanda 2019 — 2025-nji ýyllarda sanly ykdysadyýeti ösdürmegiň Konsepsiýasyny tassyklamak hakynda” Karara gol çekmek bilen milli ykdysadyýetimize kämil ulgamy ornaşdyrmaklyga badalga berdi. 7 bapdan ybarat bu Konsepsiýada maglumat-aragatnaşyk tehnologiýalar ulgamynyň häzirki ýagdaýy, öňünde durýan maksady hem-de wezipeleri kesgitlenendir. Milli ykdysadyýetimizi diwersifikasiýa ýoly bilen ösdürmekde, ykdysadyýetimize sanly ulgamy giňden ornaşdyrmak boýunça öňdebaryjy derejelere ýetmekde, elektron senagatyny ösdürmekde, innowasion, ýokary tehnologiýaly, bäsleşige ukyply sanly ykdysadyýeti has-da ösdürmekde bu Konsepsiýanyň ähmiýeti örän uludyr.

Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany ýylynda ýurdumyzda sanly ulgamy ösdürmeklige iňňän uly üns berilýär. Sebäbi, döwletimiziň hemmetaraplaýyn ösüşini gazanmakda bu ulgamyň eýeleýän orny uludyr. Kämil ulgamy ösdürmegi durmuşa geçirmegiň çäklerinde ýurdumyzyň halk hojalygy we beýleki ulgamlary sanlylaşdyrylýar. Öňdebaryjy ugur Garaşsyz döwletimizi çalt depginlerde ösdürmekde täze mümkinçiliklere ýol açýar. Öňdebaryjy ulgamyň gümrük gullugynyň öňünde durýan wezipeleriň bähbitli çözgüdine-de oňyn täsirini ýetirýär.

Sanly ulgam bilen bagly şu we beýleki degerli işleriň durmuşa geçirilmegi gümrük gullugymyzyň işinem döwrebaplaşdyrmakda gowy netijeler gazanylmagyna giň ýol açýar.

Guwanç MÄMMETESENOW.

Welaýat gümrükhanasynyň “Mary awtoýollary” gümrük nokadynyň harby gullukçysy, kapitan.