Aşgabat, 20-nji sentýabr (TDH). Şu gün hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow sanly ulgam arkaly Ministrler Kabinetiniň giňişleýin mejlisini geçirdi. Onda döwlet durmuşyna degişli möhüm meseleler ara alnyp maslahatlaşyldy we birnäçe resminamalaryň taslamalaryna garaldy. Giňişleýin mejlise Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň ýolbaşçylary, Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň agzalary, Aşgabat şäheriniň hem-de welaýatlaryň häkimleri çagyryldy.

Milli Liderimiz mejlisiň gün tertibini yglan edip, döwletimiziň mukaddes Garaşsyzlygynyň şanly 30 ýyllyk baýramynyň ýetip gelýändigini belledi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hemmeleri şanly sene — Watanymyzyň mukaddes Garaşsyzlygynyň baýramy bilen tüýs ýürekden gutlady we mundan 30 ýyl ozal dünýäniň syýasy kartasynda Garaşsyz Türkmenistan döwletiniň peýda bolandygyny belledi. Şu döwürde ýurdumyzda dünýä ýaň salan ägirt uly işler bitirilip, ähli ugurlarda asyrlara barabar ýol geçildi.

Garaşsyzlyk ýyllarynda ýurdumyzyň döwlet we jemgyýetçilik durmuşynda, mähriban halkymyzyň aň-düşünjesinde ägirt uly özgerişler bolup geçdi. Döwlet Garaşsyzlygy milli ruhy we maddy gymmatlyklarymyzy dikeltmäge, müňýyllyklardan gözbaş alyp, nesilden-nesle geçip gelýän parahatçylyk, dostluk we belent ynsanperwerlik däplerimizi Ýer ýüzünde giňden dabaralandyrmaga mümkinçilik berdi.

Biz mähriban halkymyzyň jebisligine, agzybirligine, ägirt uly döredijilik we zähmet başlangyçlaryna, ýurdumyzyň kuwwatly mümkinçiliklerine daýanyp, berkarar Watanymyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmäge, her bir raýatymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesini ýokarlandyrmaga gönükdirilen maksatnamalary üstünlikli amala aşyryp, bäsleşige ukyply ykdysadyýetiň milli nusgasyny döretdik diýip, döwlet Baştutanymyz sözüni dowam etdi.

Garaşsyzlyk ýyllarynda şäherdir obalarymyzy düýpli özgertmek baş maksadymyza öwrüldi. Şu belent maksatdan ugur alnyp, ähli amatlyklary bolan ýaşaýyş jaýlary, orta we ýokary okuw mekdepleri, çagalar baglarydyr saglyk merkezleri, önümçilik we durmuş maksatly iri kärhanalar, häzirki zaman ulag, aragatnaşyk ulgamlaryny öz içine alýan döwrebap etraplar, şäherdir obalar giň gerimde guruldy.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň belleýşi ýaly, demokratik, hukuk we dünýewi döwleti gurmagyň ýolunda döwrüň möhüm wezipelerini çözmekde halk köpçüliginiň orny has-da ýokarlandy. Türkmenistanyň iki palataly Milli Geňeşini döretmek bilen, ýurdumyzyň iň täze taryhyna şöhratly sahypalar ýazyldy.

Mukaddes Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllyk baýramynyň öň ýanynda Halk Maslahatynyň mejlisiniň geçirilmegi bolsa, merdana halkymyzyň milli däplere we demokratik ýörelgelere ygrarlydygynyň ýene-de bir aýdyň subutnamasydyr.

Berkarar döwletimiz özbaşdak ösüş ýoluna düşen ilkinji günlerinden bütin dünýäde parahatçylygy, ählumumy howpsuzlygy, durnukly ösüşi üpjün etmek ugrunda halkara gatnaşyklarda uly üstünlikleri gazandy. Garaşsyz Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplyk hukuk ýagdaýynyň Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasy tarapyndan iki gezek ykrar edilmegi, sebitde ylalaşdyryjy merkeze öwrülmegi, Aşgabat şäherinde Merkezi Aziýa üçin öňüni alyş diplomatiýasy boýunça sebit merkeziniň açylmagy döwletimiziň at-abraýynyň barha ýokarlanýandygyna şaýatlyk edýän wakalar boldy.

Döwlet Baştutanymyz geçen 30 ýylyň berkarar Watanymyz, mähriban halkymyz üçin şan-şöhratly bolandygyny, berkarar döwletimiziň binýadyny has-da berkitmek, halkara abraýyny yzygiderli ýokarlandyrmak, ykdysady kuwwatyny artdyrmak üçin öňümizde has uly wezipeleriň goýlandygyny, ösüşleriň täze belentliklerine tarap ynamly gadam urulýandygyny belledi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow watandaşlarymyzy şanly baýram bilen ýene-de bir gezek tüýs ýürekden gutlap, hemmelere berk jan saglyk, uzak ömür, bagtyýar we abadan durmuş, mähriban Watanymyzyň mundan beýläk-de gülläp ösmeginiň hatyrasyna alyp barýan işlerinde uly üstünlikleri arzuw etdi.

Milli Liderimiz mejlise gatnaşyjylara ýüzlenip, hemişe bolşy ýaly, jenaýat edendikleri üçin iş kesilen, eden etmişlerine ökünip, ak ýürekden toba gelen raýatlaryň uly baýramlaryň öň ýanynda günäsiniň geçilýändigini aýtdy we beýik ata-babalarymyzyň rehimdarlyk, ynsanperwerlik ýörelgelerinden ugur alyp, olary jeza çekmekden boşatmak ýaly sahawatly çäreleri yzygiderli geçirip durýarys diýip belledi.

Şunuň bilen baglylykda, Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň sekretary, Türkmenistanyň Prezidentiniň ýanyndaky Raýatlyk we günä geçmek meseleleri boýunça teklipleri taýýarlamak baradaky toparyň başlygy Ç.Amanowa söz berildi. Ol bu toparyň jenaýat edendikleri üçin iş kesilen raýatlaryň Garaşsyzlygymyzyň 30 ýyllyk şanly baýramy mynasybetli günäsini geçmek boýunça geçiren işleri barada hasabat berdi.

Döwlet Baştutanymyz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, Permanlara gol çekdi. Oňa laýyklykda, iş kesilen raýatlarymyzyň 2058-si we daşary ýurtly raýatlaryň 6-sy Garaşsyz, berkarar Watanymyzyň şanly baýramy mynasybetli mundan beýläk jeza çekmekden boşadyldy.

Hormatly Prezidentimiz wise-premýer, Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň sekretary Ç.Amanowa hukuk goraýjy edaralaryň ýolbaşçylary bilen bilelikde günäsi geçilen adamlaryň ählisini tussaglykdan boşadyp, olaryň ýakyn wagtda öz öýlerine, maşgala agzalarynyň arasyna barar ýaly ähli zerur işleri geçirmegi tabşyrdy.

Günä geçmek çäresini geçirmek bilen, eden etmişlerine ökünip, toba gelen adamlara öz günälerini halal zähmetleri bilen ýuwup, ýurdumyzyň ösüşine işjeň gatnaşmaklary üçin mümkinçilik döredilýär diýip, milli Liderimiz belledi. Welaýatlaryň, etraplaryň we şäherleriň häkimlerine, şeýle hem beýleki ýolbaşçylara günäsi geçilen adamlary iş bilen üpjün etmek boýunça zerur çäreleri görmek tabşyryldy. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow günäsi geçilen adamlara yhlasly zähmet çekip, ýurdumyzda amala aşyrylýan giň gerimli işlere öz goşantlaryny goşmaklaryny, eziz Watanymyza ak ýürekden hyzmat edip, halal zähmetiň hözirini görüp ýaşamaklaryny arzuw etdi.

Soňra Milli Geňeşiň Mejlisiniň Başlygy G.Mämmedowa mukaddes Garaşsyzlygymyzyň 30 ýyllygyna bagyşlanyp geçirilýän Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň mejlisine görülýän taýýarlyk barada maglumat berdi.

Milli Geňeşiň Halk Maslahaty, Ministrler Kabineti, ministrlikler hem-de pudaklaýyn dolandyryş edaralary, welaýatlaryň we paýtagtymyzyň häkimlikleri, jemgyýetçilik guramalary bilen bilelikde yzygiderli taýýarlyk işleri alnyp barylýar.

Mejlisi guramaçylykly geçirmek boýunça meýilnama taýýarlanyldy, onda guramaçylyk meseleleri bilen baglanyşykly ähli çözgütler göz öňünde tutulýar.

Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Başlygynyň orunbasary K.Babaýew Halk Maslahatynyň mejlisine görülýän taýýarlyk barada maglumat berdi.

Milli Geňeşiň Halk Maslahatynyň agzalarynyň Türkmenistanyň içeri we daşary syýasatynyň ileri tutulýan ugurlaryny, kabul edilýän kanunçylyk namalarynyň, milli Liderimiz tarapyndan öňe sürülýän oňyn halkara başlangyçlaryň ähmiýetini ilata ýaýmak boýunça guralýan wagyz-düşündiriş çärelerine işjeň gatnaşýandyklary bellenildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow umumymilli foruma hemmetaraplaýyn taýýarlyk görmegiň, onuň gün tertibini taýýarlamaga jogapkärli çemeleşmegiň zerurdygyna ünsi çekip, Garaşsyz, Bitarap döwletimiziň we jemgyýetimiziň hakyky halk häkimiýetlilik ýörelgelerine ygrarlydygyna şaýatlyk edýän, Türkmenistanda ýaýbaňlandyrylan demokratik özgertmeleriň möhüm ähmiýetini nygtady.

Şunuň bilen baglylykda, Halk Maslahatynyň mejlisiniň hem-de ata Watanymyzyň beýik Garaşsyzlygynyň şöhratly 30 ýyllygy mynasybetli dabaralaryň ýokary guramaçylyk derejesinde geçirilmegi üçin ähli çäreleriň görülmelidigi aýratyn bellenildi. Hormatly Prezidentimiziň nygtaýşy ýaly, halkymyzyň agzybirligini we jebisligini has-da berkitmäge ýardam edýän bu şanly wakalar Watanymyzyň häzirki zaman taryhyna täze şanly sahypany ýazyp, döwletimiziň saýlap alan döredijilik ýoly bilen ynamly öňe barýandygyny alamatlandyrmalydyr.

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, daşary işler ministri R.Meredow Halk Maslahatynyň mejlisine we Türkmenistanyň beýik Garaşsyzlygynyň şöhratly 30 ýyllyk baýramyna görülýän taýýarlyk barada hasabat berdi.

DIM we degişli döwlet düzümleri giň möçberli guramaçylyk işlerini alyp barýarlar. Dünýä jemgyýetçiligi ýurdumyzda guralýan ýubileý dabaralaryna uly gyzyklanma bildirýär. Meýilleşdirilen dabaralaryň dowamynda halkara derejedäki çäreleriň bolmagy munuň subutnamasydyr.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, Garaşsyz, Bitarap Türkmenistanyň mundan beýläk-de ikitaraplaýyn hem-de köptaraplaýyn derejedäki we umumy abadançylygyň bähbidine laýyk gelýän dostlukly, netijeli gatnaşyklaryň ösdürilmegine gönükdirilen parahatçylyk söýüjilikli daşary syýasat strategiýasyny amala aşyrjakdygyny belledi.

Milli Liderimiz bu barada aýtmak bilen, Halk Maslahatynyň mejlisine taýýarlyk işleriniň ýokary guramaçylyk derejesini üpjün etmek we Watanymyzyň Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygyny mynasyp garşylamak, şanly sene mynasybetli meýilleşdirilen halkara çäreleriň ýokary guramaçylyk derejesini üpjün etmek babatda birnäçe tabşyryklary berdi.

Soňra wise-premýer, DIM-niň ýolbaşçysy Özbegistan Respublikasy bilen netijeli, köpugurly hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de pugtalandyrmak we giňeltmek bilen baglanyşykly wezipeler barada hasabat berdi.

Şunuň bilen baglylykda, döwlet Baştutanymyzyň garamagyna şu ýylyň 22-nji sentýabrynda Daşoguz welaýatynyň wekiliýetini Özbegistanyň Horezm welaýatyna, Lebap welaýatynyň wekiliýetini bolsa Buhara welaýatyna iş saparyna ibermek hakyndaky teklibi hödürledi. Iki ýurduň sebitleriniň arasyndaky gatnaşyklary sazlaşykly ösdürmegiň ägirt uly geljegi bolan döwletara hyzmatdaşlygyň möhüm ugurlarynyň biridigi bellenildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, Türkmenistan bilen Özbegistany hoşniýetli goňşuçylyk we doganlyk gatnaşyklarynyň baglanyşdyrýandygyny hem-de olaryň täze mazmun bilen baýlaşdyrylýandygyny belläp, ähli ugurlar boýunça, şol sanda sebitleriň derejesindäki özara bähbitli hyzmatdaşlygy mundan beýläk-de ösdürmek üçin ägirt uly mümkinçilikleriň bardygyny belledi.

Milli Liderimiz hödürlenen teklibi makullap, degişli Buýruga gol çekdi hem-de ony sanly ulgam arkaly Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, DIM-niň ýolbaşçysy R.Meredowa iberdi we resminamadan gelip çykýan wezipeleri üstünlikli ýerine ýetirmegi üpjün etmek barada wise-premýere hem-de Lebap we Daşoguz welaýatlarynyň häkimlerine anyk tabşyryklary berdi.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary, daşary işler ministri şu ýylda ýurdumyzda meýilleşdirilen halkara çärelere görülýän taýýarlyk işleri barada-da hasabat berdi. Şolaryň hatarynda VI Hazar sammiti, Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasyna agza döwletleriň döwlet Baştutanlarynyň 15-nji duşuşygy hem-de “Parahatçylyk we ynanyşmak syýasaty — halkara howpsuzlygyň, durnuklylygyň we ösüşiň binýady” atly halkara maslahat bar. Bu çäreleri ýokary guramaçylyk derejesinde geçirmek maksady bilen, degişli Guramaçylyk toparlaryny döretmek teklip edilýär.

Döwlet Baştutanymyz hasabaty diňläp, Bitarap Watanymyzyň daşary syýasatynda goňşy döwletler bilen ikitaraplaýyn we köptaraplaýyn esasda hem-de abraýly sebitara we halkara guramalar bilen netijeli gatnaşyklaryň ösdürilmegine möhüm ähmiýet berilýändigini nygtady. Türkmenistan mundan beýläk-de köpýyllyk netijeli gatnaşyklary hemmetaraplaýyn pugtalandyrmaga, häzirki döwrüň möhüm meseleleriniň çözgüdini işläp taýýarlamaga işjeň gatnaşmaga ygrarlydyr. Munuň özi sebitleýin we ählumumy möçberde durnukly ösüş maksatlaryna ýetilmegine ýardam eder.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow meýilleşdirilen çäreleriň ýokary guramaçylyk derejesiniň üpjün edilmeginiň zerurdygyny belläp, degişli Guramaçylyk toparlaryny döretmek hakyndaky Kararlara gol çekdi. Milli Liderimiz resminamalary sanly ulgam arkaly wise-premýere, DIM-niň ýolbaşçysyna iberip, öňde boljak halkara forumyna hem-de Watanymyzyň Bitaraplygynyň 26 ýyllygyna degişli derejede taýýarlyk görmek babatda birnäçe tabşyryklary berdi.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary S.Berdimuhamedow Halk Maslahatynyň mejlisini hem-de ýurdumyzyň Garaşsyzlyk güni mynasybetli baýramçylyk çärelerini geçirmäge görülýän taýýarlyk barada hasabat berdi.

Döwlet Baştutanymyz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň mejlisine taýýarlyk hem-de ýurdumyzda giňden bellenilýän mukaddes Garaşsyzlygyň 30 ýyllygyny ýokary derejede geçirmek bilen baglanyşykly görkezmeleriň ýerine ýetirilişine berk gözegçiligiň zerurdygyny belledi. Şunuň bilen baglylykda, wise-premýere gözegçilik edýän sebitinde medeni-köpçülik çäreleriniň degişli maksatnamalarynda göz öňünde tutulan ähli baýramçylyk dabaralarynyň talabalaýyk guralmagy babatynda anyk görkezmeler berildi.

Hormatly Prezidentimiz Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasyna agza ýurtlaryň döwlet Baştutanlarynyň öňde boljak ýokary derejeli 15-nji duşuşygynyň ähmiýetine ünsi çekip, wise-premýere bu forumy ýokary derejede geçirmek üçin ähli zerur çäreleri görmegi tabşyrdy.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Ş.Abdrahmanow ýangyç-energetika toplumynyň düzümleýin böleklerinde we gözegçilik edýän Lebap welaýatynda Halk Maslahatynyň mejlisine hem-de döwlet Garaşsyzlygymyzyň 30 ýyllygy mynasybetli baýramçylyk çärelerine görülýän taýýarlyk işleri barada hasabat berdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, ýurdumyzyň nebitgaz senagatyna ylmyň we tehnikanyň täze gazananlaryny, öňdebaryjy tehnologiýalary ornaşdyrmagy işjeňleşdirmek barada anyk görkezmeleri berdi. Munuň özi uglewodorod serişdeleriniň çykarylýan möçberleriniň we taýýar önümleriniň mukdarynyň artdyrylmagyny şertlendirýär. Halk Maslahatynyň mejlisine we mähriban Watanymyzyň şanly Garaşsyzlygynyň baýramyna ýokary derejede taýýarlyk görmek babatda wise-premýere birnäçe tabşyryklar berildi.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary E.Orazgeldiýew oba hojalyk toplumyna degişli ministrlikde we pudaklaýyn dolandyryş edaralarynda hem-de gözegçilik edýän Daşoguz welaýatynda Halk Maslahatynyň mejlisine hem-de Garaşsyzlygymyzyň 30 ýyllygy mynasybetli geçiriljek çärelere taýýarlyk görlüşi barada hasabat berdi.

28-nji sentýabrda Halkara ahalteke atçylyk sport toplumynda baýramçylyk at çapyşygynyň geçiriljekdigi bellenildi. At çapyşyklarynyň ýedisi geçirilip, şolarda ýeňiji bolanlara gymmat bahaly baýraklar gowşurylar.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, mähriban Diýarymyzyň Garaşsyzlyk baýramy mynasybetli çäreleri ýokary derejede geçirmegi üpjün etmegi tabşyrdy. Döwlet Baştutanymyz häzirki wagtda ýurdumyzda milli baýramlaryň elmydama halkymyzyň wepadar ýoldaşy, ýurdumyzyň taryhynyň hem-de täze eýýamynyň mizemez arabaglanyşygynyň nyşany hasaplanylýan ahalteke bedewleriniň gatnaşmagynda geçirilýändigini belläp, wise-premýere at çapyşyklaryny guramagyň meselelerine berk gözegçilik etmegi tabşyrdy.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Ç.Purçekow gurluşyk-senagat toplumynyň düzümlerinde hem-de gözegçilik edýän Aşgabat şäherinde Halk Maslahatynyň nobatdaky mejlisine görülýän taýýarlyk, hususan-da, bu forumy guramaçylykly geçirmek maksady bilen degişli gulluklaryň wekillerinden ybarat toparlary döretmek barada hasabat berdi.

Mukaddes Garaşsyzlygymyzyň 30 ýyllygyna görülýän taýýarlyk işleri barada hem habar berildi. Şunuň bilen baglylykda, ýurdumyzyň baş baýramyna aýratyn öwüşgin bermek, şol sanda baýramçylyk günleri nobatçylyk etmegiň tertibini düzmek boýunça geçirilýän işler barada aýdyldy.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, döwlet Garaşsyzlygynyň 30 ýyllyk şanly senesi hem-de Halk Maslahatynyň mejlisi mynasybetli çäreleriň göwnejaý derejede guralmagynyň zerurdygyna ünsi çekdi, forumda möhüm meseleler ara alnyp maslahatlaşylar.

Döwlet Baştutanymyz öňde boljak dabaralar ählihalk şatlygy we ruhubelentligi ýagdaýynda geçirilmelidir diýip belledi hem-de wise-premýere degişli tabşyryklary berdi. Meýilleşdirilen ähli çäreleriň göwnejaý derejede geçirilmegi üçin gözegçilik edýän düzümlerinde alnyp barylýan taýýarlyk işlerine gözegçiligi güýçlendirmegiň möhümdigine aýratyn üns çekildi.

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary Ç.Gylyjow söwda toplumynda hem-de Ahal welaýatynda Halk Maslahatynyň mejlisine hem-de mähriban Diýarymyzyň şanly Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygy mynasybetli geçiriljek baýramçylyk çärelerine taýýarlyk görmek barada hasabat berdi.

Wise-premýer Söwda we daşary ykdysady aragatnaşyklar ministrligi tarapyndan Halk Maslahatyna gatnaşyjylar üçin sowgatlary taýýarlamak boýunça degişli işleriň geçirilendigi, söwda we beýleki hyzmatlary etmek boýunça görülýän çäreler barada hasabat berdi.

Hasabatyň dowamynda ministrlikler, pudaklaýyn dolandyryş edaralary hem-de häkimlikler bilen bilelikde 21-22-nji sentýabrda Söwda-senagat edarasynda ýurdumyzyň Garaşsyzlygynyň şanly toýuna bagyşlanan sergini ýokary derejede geçirmek boýunça alnyp barylýan işler barada aýdyldy.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, Halk Maslahatyna gatnaşyjylaryň ählisini zerur bolan ähli zatlar, şol sanda ýurdumyzyň haryt öndürijileriniň çykarýan ýokary hilli dokma, azyk, sowgatlyk hem-de beýleki önümler bilen üpjün etmegiň möhümdigini nygtady.

Milli Liderimiz baýramçylyk günlerinde bölek söwda hyzmatyny ýokary derejede guramak üçin ähli çäreleri görmegiň, şunda harytlaryň, şol sanda azyk önümleriniň hem-de edilýän hyzmatlaryň ýokary hiline aýratyn üns bermegiň wajypdygyny nygtap, wise-premýere degişli tabşyryklary berdi.

Soňra Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary M.Mämmedowa Halk Maslahatynyň mejlisine hem-de baýramçylyk çärelerine görülýän taýýarlyk barada hasabat berdi.

Halk Maslahatynyň mejlisini köpçülikleýin habar beriş serişdelerinde gyzgyny bilen halka ýetirmek boýunça durmuşa geçirilýän işler barada aýdyldy. Ýurdumyzyň Garaşsyzlygynyň şanly 30 ýyllygy mynasybetli dabaralary guramaçylykly geçirmegi üpjün etmek boýunça Meýilnama laýyklykda, ýerine ýetirilýän işler barada-da hasabat berildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, şanly wakalaryň möhüm ähmiýetine ünsi çekip, Garaşsyzlyk ýyllarynda Diýarymyzda gazanylan ägirt uly üstünlikleri, bu gün döwletimiziň hem-de jemgyýetimiziň durmuşynyň ähli ulgamlarynda amala aşyrylýan taryhy özgertmeleri döredijilikli açyp görkezmegiň zerurdygyny belledi.

Milli Liderimiz şanly senäniň hem-de Halk Maslahatynyň mejlisiniň ähmiýetini nygtap, wise-premýere baýramçylyk çäreleriniň ýokary guramaçylyk derejesini üpjün etmek üçin ähli çäreleri görmegi tabşyrdy. Döwlet Baştutanymyzyň belleýşi ýaly, toý dabaralarynda halkymyzyň mizemez bitewüligi hem-de agzybirligi, döredijilik we watansöýüjilik duýgulary, eziz Diýarymyzyň gülläp ösmeginiň bähbidine täze belent ýeňişlere tarap ynamly gadamy öz beýanyny tapmalydyr.

Soňra çykyş eden Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasary S.Toýlyýew 25-nji sentýabrda geçiriljek Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň mejlisine hem-de ýurdumyzyň mukaddes Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygyna bagyşlanan çärelere taýýarlygyň barşy barada hasabat berdi.

Şanly baýram mynasybetli Garaşsyzlyk ýyllarynda döwletimiziň we jemgyýetimiziň ähli ulgamlaryny öz içine alýan buýsandyryjy özgertmeler barada ilat arasynda wagyz-nesihat, düşündiriş işleri geçirilýär, ylmy-amaly maslahatlar guralýar.

Türkmenistanyň Keselleriň ýaýramagyna garşy göreşýän adatdan daşary toparynyň çözgütlerine laýyklykda, Halk Maslahatynyň mejlisini hem-de Garaşsyzlyk baýramy mynasybetli meýilleşdirilen çäreleriň ählisini ýokary guramaçylyk derejesinde geçirmek babatda degişli işler alnyp barylýar.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, Halk Maslahatynyň mejlisini hem-de şanly sene mynasybetli dabaralary guramaçylykly geçirmegiň zerurdygyny belledi. Şunuň bilen baglylykda, milli Liderimiz wise-premýere degişli tabşyryklary berdi.

Türkmenistanyň Ministrler Kabinetiniň ýanyndaky Ulag we kommunikasiýalar agentliginiň Baş direktory M.Çakyýew Halk Maslahatynyň mejlisine hem-de Diýarymyzyň Garaşsyzlygynyň 30 ýyllyk baýramyna görülýän taýýarlyk barada hasabat berdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabaty diňläp, ulag we aragatnaşyk ulgamynyň öňünde durýan esasy wezipelere ünsi çekdi. Şunuň bilen baglylykda, hyzmatlaryň, ilkinji nobatda, ýolagçy gatnatmak ulgamyndaky hyzmatlaryň hilini ýokarlandyrmak boýunça çäreleri güýçlendirmegi tabşyrdy.

Milli Liderimiz hyzmatyň medeniýetine degişli meselelere aýratyn üns bermegiň möhümdigini belläp, agentligiň ýolbaşçysyna şu tabşyryklaryň ýerine ýetirilişine berk gözegçilik etmegi tabşyrdy. Döwlet Baştutanymyz Halk Maslahatyna gatnaşyjylary ýokary hilli aragatnaşyk bilen üpjün etmegiň esasy wezipeleriň biridigini aýdyp, bu babatda birnäçe degişli görkezmeleri berdi.

Soňra Ministrler Kabinetiniň giňişleýin mejlisinde ýurdumyzyň harby we hukuk goraýjy edaralarynyň ýolbaşçylary milli Liderimiziň ozal beren tabşyryklaryny, şol sanda Milli goşunymyzyň kuwwatyny hem-de goranyş ukybyny pugtalandyrmak, harby we hukuk goraýjy edaralaryň ählisinde öňdebaryjy tehnologiýalary işjeň ornaşdyrmak boýunça geçirilýän işler barada sanly ulgam arkaly hasabat berdiler.

Şeýle hem şahsy düzümiň söweşjeň hem-de hünär taýýarlygyny ýokarlandyrmak, ugurdaş okuw mekdepleriniň harby talyplaryny we ýaş esgerleri merdana ata-babalarymyzyň şöhratly söweşjeň ýörelgeler ruhunda terbiýelemek boýunça geçirilýän işler barada hasabat berildi.

Ata Watanymyzyň mukaddes Garaşsyzlygynyň şöhratly 30 ýyllygy mynasybetli dabaraly harby ýörişe görülýän taýýarlyk, Halk Maslahatynyň mejlisiniň guramaçylykly geçirilmegini üpjün etmek boýunça durmuşa geçirilýän çäreler hasabatlarda beýan edilen aýratyn mesele boldy.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabatlary diňläp, bu düzümleriň maddy-enjamlaýyn binýadyny döwrebaplaşdyrmak hem-de işlerini kämilleşdirmek boýunça amala aşyrylýan giň gerimli çäreleriň döwrüň talaplaryna we goranyş häsiýetli Harby doktrinanyň düzgünlerine doly kybap gelýändigini belledi.

Milli Liderimiz ýurdumyzyň baş baýramy mynasybetli öňde boljak dabaralara görülýän taýýarlyk işlerine ünsi çekip, harby ýörişiň döwletimiziň Ýaragly Güýçleriniň kämil tehnikalar bilen enjamlaşdyrylýandygyny, mukaddes Garaşsyzlygymyzyň gazananlarynyň, ýurdumyzyň parahatçylygynyň we asudalygynyň, türkmenistanlylaryň abadan, döredijilikli durmuşynyň goragynda durýan türkmen esgerleriniň ýokary hünär derejesini hem-de ukyp-başarnyklaryny açyp görkezmelidigini belledi. Şunuň bilen baglylykda, milli Liderimiz Garaşsyzlyk güni mynasybetli her ýyl geçirilýän harby ýörişiň ägirt uly ähmiýetini nygtap, harby we hukuk goraýjy edaralaryň ýolbaşçylaryna anyk tabşyryklary berdi.

Döwlet Baştutanymyz Halk Maslahatynyň mejlisine görülýän taýýarlyk meseleleriniň üstünde durup geçmek bilen, harby gullukçylaryň hem-de bu düzümleriň işgärleriniň öňünde kanunylygy hem-de hukuk düzgün-tertibini gorap saklamak ýaly belent jogapkärli wezipäniň durýandygyny aýdyp, mukaddes Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllygy baýram edilýän günlerinde geçirilmegi meýilleşdirilen döwlet derejeli ähli çäreleriň ýokary guramaçylyk derejesiniň üpjün edilmegini tabşyrdy hem-de harby we hukuk goraýjy edaralaryň ýolbaşçylaryna degişli tabşyryklary berdi.

Ministrler Kabinetiniň giňişleýin mejlisiniň dowamynda Aşgabat şäheriniň we ýurdumyzyň welaýatlarynyň häkimleri çykyş edip, şu günler paýtagtymyzda we ýurdumyzyň welaýatlarynda Halk Maslahatynyň mejlisini hem-de Türkmenistanyň Garaşsyzlyk güni mynasybetli meýilleşdirilen dabaralaryň ýokary guramaçylyk derejesini üpjün etmek ugrunda toplumlaýyn çäreleriň görülýändigi barada hasabat berdiler.

Watanymyzyň baş şäherinde we welaýatlaryň ähli etrapdyr şäherlerinde mukaddes Garaşsyzlygymyzyň 30 ýyllyk baýramyny mynasyp garşylamak hem-de Halk Maslahatynyň nobatdaky mejlisine görülýän taýýarlyk işleriniň toplumlaýyn häsiýete eýe bolmagy üçin degişli düzümleriň bilelikdäki sazlaşykly işleri üpjün edilýär.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow hasabatlary diňläp, milli senenamamyzyň şanly senesine gabatlanyp geçirilýän çäreleriň ýokary guramaçylyk derejesini üpjün etmegiň wajypdygyny belledi. Döwlet Baştutanymyz ýurdumyzyň ähli künjeklerinde baýramçylyk ruhunyň dabaralanmagynyň zerurdygyna ünsi çekdi.

Eziz Diýarymyzyň ýeten derejesiniň, gazanýan üstünlikleriniň berk binýadyny emele getirýän Türkmenistanyň Garaşsyzlygynyň 30 ýyllygyny baýram etmek meselelerine ägirt uly ähmiýet berilmelidir diýip, milli Liderimiz häkimlere birnäçe anyk tabşyryklary berdi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Halk Maslahatynyň öňde boljak mejlisini guramaçylykly geçirmek boýunça zerur çäreleri görmegi tabşyrdy.

Milli Liderimiz sözüni dowam edip, giňişleýin mejlise gatnaşyjylaryň ünsüni meýilleşdirilen baýramçylyk çärelerine çekdi.

Berkarar Watanymyzyň Garaşsyzlygynyň şanly ýubileýi mynasybetli zähmetde tapawutlanan raýatlarymyzy döwlet sylaglary bilen sylaglamak baradaky birnäçe Permana Halk Maslahatynyň mejlisinde gol çekiler. Şoňa görä-de, Milli Geňeşiň Mejlisiniň Başlygyna, Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasarlaryna Garaşsyzlyk baýramyna bagyşlanan dabaraly ýörişe täze orden-medallaryny dakynyp barar ýaly, sylaglanan raýatlaryň ählisine 26-njy sentýabrda irden mynasyp bolan döwlet sylaglaryny gowşurmak tabşyryldy. Şol günüň ikinji ýarymynda myhmanlary kabul edişlik dabarasy bolar. Agşamlyk bolsa uly Söwda merkeziniň açylyş dabarasy geçiriler.

27-nji sentýabrda irden täze Hökümet toplumynda dabaraly harby ýöriş geçiriler, agşamlyk bolsa sungat ussatlarynyň çykyşlary bolar.

Soňra milli Liderimiz wise-premýer, Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň sekretary Ç.Amanowa ýüzlenip, 28-nji sentýabrda irden «Halk hakydasy» ýadygärlikler toplumynda harby gullukçylara mynasyp bolan döwlet sylaglaryny dabaraly ýagdaýda gowşurmagy tabşyrdy.

Şeýle hem döwlet Baştutanymyz yhlasly zähmet çekip, gowy netijeleri gazanan welaýat we etrap häkimlerine bolsa, sylaglary pagta ýygymy tamamlanansoň gowşurylsa dogry boljakdygyny belledi.

Däp bolşy ýaly, 28-nji sentýabrda irden Halkara ahalteke atçylyk sport toplumynda at çapyşyklary geçiriler.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow göz öňünde tutulýan baýramçylyk çäreleri şulardan ybarat diýip belledi hem-de wise-premýer, Döwlet howpsuzlyk geňeşiniň sekretary Ç.Amanowa hem-de ähli harby we hukuk goraýjy edaralaryň ýolbaşçylaryna baýramçylyk günlerinde birnäçe çäreleri geçirmegiň göz öňünde tutulýandygyny aýdyp, olaryň esasy wezipesiniň tertip-düzgüniň berk berjaý edilişine gözegçilik etmekden ybaratdygyny nygtady.

Ministrler Kabinetiniň Başlygynyň orunbasarlaryna ähli edara-kärhanalarda, häkimliklerde ýolbaşçylaryň gije-gündiziň dowamynda nobatçylygyny guramak tabşyryldy. «Tiz kömek» we beýleki dessin gulluklar edil sagat ýaly takyk işlemelidir diýip, milli Liderimiz belledi we ähli ýerde nobatçylary degişli buýruklar bilen bellemegi tabşyrdy.

Hormatly Prezidentimiz wise-premýer S.Toýlyýewe Keselleriň ýaýramagyna garşy göreşýän adatdan daşary toparyň we ähli arassaçylyk gulluklarynyň işini güýçlendirmegi tabşyrdy.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Ministrler Kabinetiniň sanly ulgam arkaly geçirilen giňişleýin mejlisini jemläp, oňa gatnaşanlary eziz Diýarymyzyň Garaşsyzlygynyň şanly ýubileýi bilen ýene-de bir gezek tüýs ýürekden gutlady we hemmelere berk jan saglygyny, maşgala abadançylygyny, berkarar Watanymyzyň gülläp ösmegi ugrunda alyp barýan işlerinde uly üstünlikleri arzuw etdi.

Häzirki wagtda ata Watanymyz Türkmenistanda milli ykdysadyýetimizi toplumlaýyn we hemmetaraplaýyn ösdürmäge uly ähmiýet berilýär. Döwlet Garaşsyzlygymyzyň 30 ýylynda halk hojalygynyň dürli pudaklarynda belent üstünliklere ýeten ýurdumyz durmuşyň ähli ulgamlaryna häzirki zaman innowasion tehnologiýalary işjeň çekmäge çalyşýar. Muňa ykdysadyýetiň möhüm ugry bolan himiýa pudagynyň ylmy esaslaryny pugtalandyrmak, maddy-enjamlaýyn binýadyny mundan beýläk-de berkitmek babatda durmuşa geçirilýän özgertmeler hem aýdyň şaýatlyk edýär.

Himiýa pudagyny ählitaraplaýyn ösdürmek garaşsyzlyk ýyllarynda strategik ugurlaryň biri hökmünde kesgitlenildi. Bu ugurda döwlet derejesinde ägirt uly işler amala aşyrylyp, pudagyň ylmy esaslary has-da ösdürildi. Tebigy we mineral serişdelere baý bolan ýurdumyzyň kuwwatly gor mümkinçilikleri esasynda himiýa pudagynda iň kämil innowasion tehnologiýalar bilen üpjün edilen gaýtadan işleýän senagat kärhanalarynyň ençemesi gurlup, ulanmaga berildi. Munuň özi özbaşdak ösüşimiziň 30 ýylynda himiýa ulgamynyň düýpli ösdürilendigini görkezýär.

Mälim bolşy ýaly, hormatly Prezidentimiziň Karary bilen tassyklanan «Türkmenistanda himiýa ylmyny we tehnologiýalaryny toplumlaýyn ösdürmegiň 2021 — 2025-nji ýyllar üçin Döwlet maksatnamasy» himiýa pudagyny köpugurly ösdürmegiň toplumlaýyn ylmy esaslaryny düzýän täze resminamadyr. Döwlet maksatnamasy Garaşsyz ýurdumyzda himiýa ylmy we tehnologiýalary boýunça ylmy barlaglary geçirmek arkaly ýakyn bäş ýylyň dowamynda himiýa ylmynyň eýeleýän ornuny ýokarlandyrmaga ýardam eder. Resminama ekologiýa taýdan arassa, energiýa tygşytlaýjy, daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan, dünýä bazarlarynda bäsdeşlige ukyply önümleri öndürmek boýunça innowasion tehnologiýalary işläp düzmek babatda yzygiderli işleri geçirmäge, önümçilige ylmy barlaglaryň netijelerini ornaşdyrmagyň depginini güýçlendirmäge mümkinçilik berýär. Bu bolsa maksatnamanyň üstünlikli durmuşa geçirilmegi bilen, halk hojalygynyň dürli pudaklaryna täze himiýa tehnologiýalarynyň hem-de dünýä ylmynyň gazananlarynyň giňden ornaşdyryljakdygyna doly güwä geçýär.

Garaşsyzlyk ýyllarynda himiýa pudagynda ylmyň, bilimiň we önümçiligiň ýakyn özara baglanyşygynyň üpjün edilmegi netijesinde kuwwatly önümçilikler ýola goýuldy. Bu ugurda soňky ýyllarda ulanmaga berlen «Tejenkarbamid», «Marykarbamid», «Garabogazkarbamid» zawodlaryny, Garlyk dag-magdan toplumyny, Gyýanlydaky polimer zawodyny hem-de Ahaldaky tebigy gazdan benzin öndürýän dünýädäki ilkinji zawody görkezmek bolar. Şu jähetden, soňky on ýylyň içinde pudagy ösdürmäge goýlan maýa goýumlaryň möçberi 8 milliard amerikan dollaryndan gowrak boldy. Munuň özi mukaddes Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllyk ýubileýini toýlaýan ýurdumyzyň özbaşdaklyk ýyllarynda ösen we kuwwatly himiýa senagaty döwletine öwrülendiginiň aýdyň subutnamasydyr.

Gülşat ITALMAZOWA,

Türkmenistanyň Ylymlar akademiýasynyň Himiýa institutynyň tehnologiki taslama we önümçilige ornaşdyrmalar bölüminiň I derejeli inženeri.

Hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda ähli ugurlarda uly ösüşlere beslenýän Türkmenistan Garaşsyzlygynyň nurana ýoly bilen ynamly öňe barýar we dünýä jemgyýetçiliginde kuwwatly hem-de abadan döwlet, parahatçylyk dörediji merkez hökmünde abraýyny ýylsaýyn belende galdyrýar.

Garaşsyzlyk ýyllarynda Türkmenistan ykdysady taýdan kuwwatly ýurda öwrüldi. Häzirki günlerde ýurdumyz şanly Garaşsyzlygyň 30 ýyllyk ýubileý baýramyny ykdysady we ynsanperwer ölçeglerde uly ösüş mümkinçilikleri bolan, sebit hem dünýä ähmiýetli işlere işjeň gatnaşýan, durnukly ösýän döwlet hökmünde garşylamaga taýýarlyk görýär.

Garaşsyzlyk ýyllarynda ýurdumyz durmuş-ykdysady ulgamda öz baý tebigy serişdelerinden aýawly peýdalanmakda we içerki mümkinçiliklerini daşary syýasat bilen utgaşdyryp ösdürmekde, milli ykdysadyýetimiziň pudaklaryna sanly tehnologiýalary ornaşdyrmak arkaly bazar gatnaşyklary ýörelgelerini pugtalandyrmakda hem-de halk hojalyk ulgamynyň işini döwrebap gurmakda belent sepgitlere ýetdi. Milli ykdysadyýetimiziň dürli pudaklarynda giň gerimli sebit we milli maýa goýum taslamalaryny hem-de özgertmelerini durmuşa geçirmek boýunça degişli işler alnyp barylýar. Şeýle hem maliýe, salgyt-býujet, pul-karz, daşary ykdysady, nyrh emele getiriş syýasatynda özgertmeler üstünlikli amala aşyrylýar, ýokary we durnukly ykdysady ösüş üpjün edilýär. Mysal hökmünde Ahal welaýatynda gazdan benzin öndürýän, Balkan welaýatynda gazhimiýa ugurly toplumlarynyň gurlup, ulanylmaga berilmeginiň netijesinde döwrebap, tehniki-tehnologik taýdan ösen önümçiliklerde öndürilen önümlere daşary ýurtly işewürleriň ýokary isleg bildirýändiklerini, hasaba alynýan geleşikleriň sanynyň we söwdalardan gelip gowuşýan serişdeleriň möçberiniň artýandygyny görkezmek bolar.

Gahryman Arkadagymyzyň taýsyz tagallalarynyň netijesinde bu günki gün ýurdumyzda milli ykdysadyýeti diwersifikasiýalaşdyrmak, elektron senagatyny ösdürmek, maglumat-aragatnaşyk tehnologiýalarynyň soňky gazananlaryna esaslanýan ösen ykdysadyýeti kemala getirmek, innowasion, ýokary tehnologiýaly, bäsdeşlige ukyply sanly gurşawy ösdürmek boýunça netijeli işler alnyp barylýar. Ýurdumyzyň bank edaralary ylmyň iň soňky gazananlaryny we döwrebap usullaryny peýdalanyp, raýatlarymyza bank kartlarynyň üsti bilen amala aşyrylýan nagt däl hasaplaşyklaryň giň mümkinçiliklerini hödürleýär. Nagt däl hasaplaşyklaryň giňden ulanylmagy we bank kartlarynyň hyzmatlarynyň köpeldilmegi milli ykdysadyýetimiziň durnukly ösüşine hem amatly täsirini ýetirýär. Bank ulgamynyň sanlylaşdyrylmagynyň netijesinde hyzmatlaryň «Internet bank», «Mobil bank», «Elektron söwda», «Galtaşyksyz töleg» ýaly täze, döwrebap görnüşleri durmuşa geçirilýär. Banklar tarapyndan berilýän dürli görnüşdäki karzlaryň esasy bergilerini gaýtarmak we olara hasaplanan göterimleri tölemek, aragatnaşyk hyzmatlary üçin tölenýän tölegleri tiz we amatly usulda tölemek ýaly hyzmatlary ýerine ýetirmek üçin «Internet bank» we «Mobil bank» hyzmatlaryny ulanmaklyga mümkinçilik döredildi. «Internet bank» ulgamynda web brauzerler, «Mobil bank» ulgamyna banklar tarapyndan taýýarlanan ýörite mobil programma üpjünçiligi arkaly birikmek şerti ýola goýuldy. «Elektron söwda» hyzmaty hem ýurdumyzyň bank ulgamy tarapyndan durmuşa ornaşdyryldy. Bu hyzmata islegiň artmagynyň netijesinde nagt däl hasaplaşyk geçirmek arkaly elektron usulda täjirçilik işini alyp barýan telekeçileriň sany günsaýyn artýar. «Internet banking» ulgamynyň girizilmegi bank hyzmatlarynyň toplumyny öz içine alýar, hususan-da, müşderilere uzak aralykdan öz hususy serişdelerini dolandyrmaga, dürli töleg amallaryny we beýlekileri amala aşyrmaga mümkinçilik berýär.

Ýurdumyzda kiçi we orta telekeçiligi goldamak, milli önüm öndürijileriň taslamalaryny maliýeleşdirmek ugrunda degişli işler alnyp barylýar. Türkmenistanyň Prezidentiniň kiçi we orta telekeçiligi döwlet tarapyndan goldamak boýunça syýasatyny durmuşa geçirmek maksady bilen bank ulgamy tarapyndan ýeňillikli karzlar we daşary ýurt maliýeleşdiriş çeşmeleriň birnäçe görnüşleri bilen ýurdumyzyň hususy ulgamynyň gatnaşyjylary üpjün edilýär. Milli önüm öndürijilere berilýän goldawyň netijesinde halkyň isleglerini kanagatlandyrýan ýokary hilli önümleriň we hyzmatlaryň möçberi yzygiderli artýar. Hususy ulgamyň işjeňleri Aşgabat — Türkmenabat ýokary tizlikli awtoulag ýolunyň, Ahal welaýatynyň täze, döwrebap edara ediş merkeziniň we başga-da birnäçe iri taslamalaryň gurluşygyny ýokary depginde alyp barýarlar. Ýurdumyzyň elektron enjamlary senagaty ösüşini dowam edýär, türkmen önüm öndürijileri hojalyk we durmuş maksatly enjamlardan başlap, kompýuterlere çenli täze enjamlary we abzallary öndürmegi özleşdirýärler.

Türkmenistanyň hormatly Prezidenti tarapyndan ýurdumyzy ösen döwletleriň derejesine çykarmak hem-de kuwwatly durmuş ugurly ykdysadyýeti kemala getirmek syýasaty mähriban halkymyzyň abadançylygynyň has-da ýokarlanmagyna, ýurdumyzyň mundan beýläk-de gülläp ösmegine gönükdirilendir. Halkymyzyň abadançylygy, rowaçlygy ugrunda ýadawsyz tagallalar edýän, bize şeýle ajaýyp zamanamyzda netijeli işlemäge şert döredip berýän Gahryman Arkadagymyzyň jany sag, ömri uzak bolsun, il-ýurt bähbitli, döwlet ähmiýetli işleri elmydama rowaçlyklara beslensin!

Ahmed BEKIÝEW,

Türkmenistanyň Milli Geňeşiniň Halk Maslahatynyň Ykdysadyýet, maliýe we durmuş syýasaty baradaky komitetiniň agzasy.

Berkarar döwletiň bagtyýarlyk döwründe ulag-aragatnaşyk we logistika ulgamynyň maddy-enjamlaýyn binýady yzygiderli döwrebaplaşdyrylýar. Ýurdumyzda ulag-logistika ulgamynyň ähli görnüşleriniň deň derejede ösdürilmegi milli maksatnamalaryň üstünlikli durmuşa geçirilmeginiň aýdyň netijesidir. Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Milli maksatnamasyna laýyklykda bu ulgamyň ösüşini üpjün edýän anyk wezipeler kesgitlenilendir.

Hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda ýurdumyzda ýolagçylary gatnatmagyň we ýük daşamagyň möçberlerini artdyrmak hem-de hilini gowulandyrmak, ulag hyzmatlarynyň eksportuny artdyrmak, ýurdumyzyň ýükleri üstaşyr geçirmek mümkinçiligini durmuşa geçirmek, bu ugurlar boýunça halkara gatnaşyklaryny işjeňleşdirmek babatynda umumadamzat ähmiýetli çäreler durmuşa geçirilýär. Parahatçylyk we hoşniýetli hyzmatdaşlyk ýörelgelerine ygrarly bolan Garaşsyz, baky Bitarap Diýarymyz ulag babatda birnäçe halkara konwensiýalara we ylalaşyklara gatnaşyp, halkara derejeli resminamalaryň umumy ykrar edilen kadalaryna gyşarnyksyz eýerýär. Binýady berkarar döwletimiziň 2018-nji ýylda BMG-niň 2019-2020-nji ýyllar üçin Ýewropa ykdysady komissiýasynyň içerki ulag boýunça komitetiniň düzümine saýlanmagy hormatly Prezidentimiziň belent maksatly başlangyçlarynyň dünýä bileleşigi tarapyndan ykrar edilýändiginiň aýdyň subutnamasydyr.

Hormatly Prezidentimiziň öňe sürýän başlangyçlary syýasy, medeni, ykdysady we ynsanperwer ugurlar boýunça hyzmatdaşlyklaryň çäklerinde möhüm ähmiýete eýedir. Ýurdumyzyň transmilli ulag geçelgelerini döretmek boýunça giň gerimli taslamalary daşary ýurtly hyzmatdaşlarda uly gyzyklanma döredýär. Garaşsyz Türkmenistanyň başlangyçlary bilen BMG-niň Baş Assambleýasy tarapyndan dürli ýyllarda «Durnukly ösüş üçin halkara hyzmatdaşlygyny üpjün etmekde ulag-üstaşyr geçelgeleriniň orny», «Durnukly multimodal üstaşyr geçelgelerini döretmäge ýardam bermek maksady bilen ulaglaryň ähli görnüşleriniň arasynda hemmetaraplaýyn gatnaşyklary üpjün etmegiň ýolunda», şeýle hem «Durnukly ösüş maksatlaryny amala aşyrmak bilen baglylykda ulaglaryň ähli görnüşleriniň arabaglanyşygyny berkitmek» atly Rezolýusiýalarynyň kabul edilmegi döwletimiziň ulag ulgamynda gazanan üstünlikleriniň we halkara derejedäki abraýynyň has-da pugtalanýandygynyň aýdyň mysalydyr. Owganystan — Türkmenistan — Azerbaýjan — Gruziýa — Türkiýe («Lapis-Lazuli») ugry boýunça täze ulag geçelgesini döretmek taslamasy oňa gatnaşýan döwletler üçin strategik taýdan möhüm ähmiýete eýedir. Onuň durmuşa geçirilmegi bu döwletleriň sebitiň we dünýäniň söwda bazarlaryna çykmak mümkinçiliklerini artdyrýar. Şeýle hem milli ykdysadyýetleriň pugtalandyrylmagyna, söwda-ykdysady gatnaşyklaryň giňeldilmegine we haryt dolanyşygynyň mukdarynyň artdyrylmagyna ýardam berer.

Berkarar döwletiň bagtyýarlyk döwründe ýurdumyzyň häzirki zaman ulag-üstaşyr logistik düzümleri, aragatnaşyk ulgamy kemala gelýär. Garaşsyz, baky Bitarap Diýarymyzyň dostluk-doganlyk ýollary dünýäniň çar künjüne uzaýar. Bu bolsa, öz gezeginde, hormatly Prezidentimiziň tagallasy bilen, Beýik Ýüpek ýolunyň täze röwüşde dikeldilýändiginiň aýdyň mysalydyr.

Baýramgeldi BAÝRAMOW,

Türkmenistanyň Döwlet gümrük gullugynyň welaýat gümrükhanasynyň Daşoguz gözegçilik-geçiriş ýeriniň «Daşoguzawtoýollary» gümrük nokadynyň müdiri, kapitan.

Ählumumy parahatçylygy, howpsuzlygy we durnukly ösüşi pugtalandyrmak işinde Türkmenistan iri, abraýly halkara guramalar, ozaly bilen, Birleşen Milletler Guramasy, onuň düzüm bölekleri bilen hyzmatdaşlyga aýratyn ähmiýet berýär.

Gahryman Arkadagymyzyň parasatly başlangyçlary bilen durmuşa geçirilýän ajaýyp özgertmeler, ilkinji nobatda, halkymyzyň jebisligini berkitmek, agzybirligi, ynanyşmagy, ýurt parahatçylygy rowaçlandyrmak bilen aýrylmaz baglanyşyklydyr. Hormatly Prezidentimiziň BMG-niň Baş Assambleýasynyň mejlislerinde döwletimiziň Bitaraplyk hukuk ýagdaýyna daýanyp, umumadamzat meselelerini gozgaýan başlangyçlar bilen eden çykyşlarynyň, sebit we dünýä syýasatynyň möhüm ugurlary barada öňe sürýän teklipleriniň halkara jemgyýetçiliginde uly gyzyklanma döredip, gyzgyn goldawa eýe bolýandygyna dünýä halklary ençeme gezek şaýat boldular.

Türkmenistan Bitaraplyk hukuk ýagdaýyna laýyklykda, şeýle hem sebitde we bütin dünýäde emele gelen ýagdaýy nazara almak bilen, giň göwrümli we aýdyň maksatly beýik işleri amala aşyrýar. Bu bolsa, Türkmenistana goňşy we beýleki döwletler bilen syýasy, söwda-ykdysady we ynsanperwer ugurlar boýunça alyp barýan gatnaşyklaryny has-da pugtalandyrmaga hem-de ösdürmäge mümkinçilik berýär. Gahryman

Arkadagymyzyň başlangyjy bilen 2021-nji ýylyň «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» diýlip yglan edilmegi ýurdumyzyň bütin dünýäde parahatçylygy, ynanyşmagy rowaçlandyrmak ugrunda durmuşa geçirýän tagallalaryna aýdyň şaýatlyk edýär.

Ýurdumyzyň hemişelik Bitaraplyk hukuk ýagdaýy halkymyzyň müňýyllyklardan gözbaş alyp gaýdýan şanly taryhy we asyrlaryň dowamynda toplan baý medeni mirasy bilen şertlendirilýär. Iňňän gadymy döwürlerden bäri kämil medeniýete eýe bolan Türkmenistan hemişe dünýä siwilizasiýasynyň ösüşine uly goşant goşup geldi. Eziz Diýarymyz Garaşsyzlyga eýe bolan ilkinji ýyllarynda parahatçylyk ýörelgelerine uly ähmiýet berdi. Birleşen Milletler Guramasyna agza döwletler tarapyndan onuň hemişelik Bitaraplyk hukuk ýagdaýy iki gezek ykrar edildi. 1995-nji ýylda BMG-niň Baş Assambleýasynda «Türkmenistanyň hemişelik Bitaraplygy hakyndaky» Kararnama şol döwürde gurama agza 185 döwlet tarapyndan biragyzdan goldanylan bolsa, 2015-nji ýylda 193 döwlet tarapyndan biragyzdan kabul edildi. Şeýle hem Türkmenistan BMG-niň Baş Assambleýasynyň Kararnamasyny resmi taýdan Esasy Kanunynyň birinji maddasyna girizip, konstitusion taýdan kanunlaşdyran döwletdir. Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň 2017-nji ýylyň 2-nji fewralyndaky 71-nji mejlisinde hemişelik Bitaraplygymyzyň ykrar edilen gününi, ýagny 12-nji dekabry «Halkara Bitaraplyk güni» diýip yglan etmek baradaky Kararnamanyň kabul edilmegi Watanymyzyň dünýä giňişligindäki ýokary abraýynyň, sebit we dünýä möçberinde parahatçylygy, howpsuzlygy we durnukly ösüşi üpjün etmekde saldamly goşandynyň ählumumy ykrar edilmeginiň aýdyň subutnamasy boldy.

Sözüň doly manysynda agzybirlik hem-de bitewilik ýörelgesi ýurdumyzda durnukly ösüşiň ygtybarly ýoly hökmünde kesgitlenendir. Eziz Diýarymyzda hereket edýän kanunlaryň ählisi bolsa halkymyzyň ruhy-ahlak köklerinden, halkymyzyň erk-isleglerinden, jemgyýetiň sagdyn ösüşi bilen bagly möhüm talaplardan ugur alýar we ýurdumyzyň gülläp ösmegine, halkyň bagtyýar ýaşaýşyna gönükdirilendir.

Gahryman Arkadagymyzyň halkymyzyň bagtyýar durmuş derejesiniň üpjün edilmegine, ýurdumyzyň gülläp ösmegine, parahatçylygyň we

ählumumy howpsuzlygyň pugtalandyrylmagyna, bütin dünýäde hoşniýetli gatnaşyklaryň kemala gelmegine gönükdirilen beýik başlangyçlary mundan beýläk-de rowaçlyklara beslensin!

Jahan GURBANOWA,

Türkmen döwlet maliýe institutynyň mugallymy.

Hyzmatdaşlyk. Haýsy dilde ýaňlanýandygyna garamazdan, bu ýekeje söze adamzat ir döwürlerden bäri diňe gowy zatlary siňdirmäge çalşypdyr. Bu sözde adamzadyň özara ynanyşmak, arkalaşmak, daýanyşmak, birek-birekden gowy zatlary öwrenmek hem-de paýlaşmak ýaly oňyn sypatlary jemländigi aýan. Şolary gazanmak üçin bolsa hyzmatdaşlyga girýän taraplaryň arasynda iň esasy zat — özara ynam gerek. Ynam — syýasatda, halkara gatnaşyklarda, diplomatiýada binýatlyk ýörelge. Şol bolmasa, özara bähbitli gatnaşyklary ýola goýmak howaýylygyna galýar. Şol hakykatdan ugur alynsa, Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň 73-nji mejlisinde ähli agza döwletler tarapyndan Türkmenistanyň öňe süren «2021-nji ýyl — Halkara parahatçylyk we ynanyşmak ýyly» atly Kararnamasynyň biragyzdan kabul edilmeginiň hormatly Prezidentimiziň halkara gatnaşyklaryň arhitekturasyna täzeden garamak baradaky başlangyçlarynda öňe ädilen ädimdigini görmek bolýar.

Milli Liderimiziň daşary syýasat ugrundaky sebit — yklym — dünýä halkasynyň bitewi zynjyrynda sebitara hyzmatdaşlyga möhüm orun degişli. Bitarap Türkmenistan üçin şeýle hyzmatdaş düzümleriň biri-de Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasydyr (ŞHG). Türkmenistanyň oňyn halkara başlangyçlarynyň goldanylmagynda bu guramanyň mynasyp paýy bar. ŞHG-niň ýakynda Duşenbede geçen ýubileý sammitinde hormatly Prezidentimiziň öňe süren başlangyçlary diňe bir sebitde, yklymda däl, eýsem, tutuş dünýäde özara ynama esaslanýan hyzmatdaşlyga alternatiwanyň ýokdugyny ýene bir gezek subut etdi.

Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasyna agza döwletleriň Baştutanlarynyň ozalky Bişkek, Daşkent, Pekin sammitleri Türkmenistanyň halkara başlangyçlarynyň sebitara derejede ykrar edilmeginde möhüm tapgyr bolupdy. Ýurdumyzyň ŞHG-niň çäginde başlan şol syýasy dialogy bu gezek Duşenbede üstünlikli dowam etdirildi. Onda eden çykyşynda hormatly Prezidentimiz guramanyň geçen 20 ýylyň dowamynda dünýäde ykrarnama hem-de hormata eýe bolan, ählumumy syýasy we ykdysady ösüşiň barşyna, häsiýetine oňyn täsir edýän abraýly döwletara birleşmä öwrülendigini nygtady. Milli Liderimiziň belleýşi ýaly, Türkmenistan üçin ŞHG bilen gatnaşyklar biziň daşary syýasy gatnaşyklarymyzyň giň geografik we düzümleýin diwersifikasiýasyna ygrarlylyga esaslanýan halkara hyzmatdaşlyk strategiýasynyň möhüm ugrudyr.

Howpsuzlygyň bitewüligi we bölünmezligi konsepsiýasyna laýyklykda, Türkmenistanyň Prezidentiniň halkara başlangyçlarynyň goldaw tapmagynda ŞHG möhüm geosyýasy giňişlik hasaplanýar. Şu jähetden alnanda, döwlet Baştutanymyzyň Duşenbe sammitinde Türkmenistanyň Bitaraplyk derejesiniň çäklerinde, ilki bilen, terrorçylyga, guramaçylykly jenaýatçylyga, neşe serişdeleriniň bikanun dolanyşygyna garşy göreşmekde, maglumat hem-de biologik howpsuzlygy üpjün etmek ulgamlarynda halkara hyzmatdaşlyk ýaly ugurlarda ŞHG bilen işjeň gatnaşyklara taýýardygyny nygtamagy örän wajypdyr. Ilkibada howpsuzlyk, terrorçylyga, narkobiznese garşy göreşmek guramasy hökmünde döredilen ŞHG-niň giňişliginiň dünýäde täze dörän wehimiň — COVID-19-yň ýaýramagynyň öňüni almakda tagallalary birleşdirmekde mümkinçilikleri uludyr. Şundan ugur alyp, türkmen Lideri dünýäde howpsuzlygyň täze dörän görnüşini — biologik howpsuzlygy üpjün etmek baradaky ozal BMG hem-de beýleki halkara we sebitara düzümleriň çäklerinde öňe süren halkara başlangyçlaryna täzeden dünýä jemgyýetçiliginiň ünsüni çekdi.

Elbetde, ählumumy pandemiýa howpunyň artmagy dünýä döwletlerinden onuň zyýanly netijelerinden saplanmak üçin ykdysady hyzmatdaşlygyň gurallaryny işjeň herekete getirmegi, ykdysady hyzmatdaşlygy syýasylaşdyrmazlygy talap edýär. Dünýä ykdysadyýetiniň lokomotiwleri hasaplanýan Russiýa, Hytaý, Hindistan ýaly çig mal we ykdysady mümkinçilikleri uly bolan döwletleriň gatnaşmagynda ŞHG-niň çägindäki ykdysady kooperasiýanyň giňeldilmeginiň bolsa hut häzirki pandemiýa şertlerindäki dünýä çökgünligi döwründe ähmiýeti has artýar. Şol hakykatdan ugur alyp, Türkmenistan energetika, ulag-logistika babatdaky taslamalaryny gürrüňi edilýän halkara guramanyň geoykdysady giňişligini ýerlikli peýdalanmak arkaly, tutuş Ýewraziýa yklymynyň bähbitlerini özara sazlamaga gönükdirýär.

Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasynyň geografiýasyny Merkezi Aziýasyz göz öňüne getirmek asla mümkin däl. Hut şonuň üçin-de hormatly Prezidentimiz sammitde ŞHG-ä gatnaşyjy döwletler tarapyndan BMG-niň Baş Assambleýasynyň «Merkezi Aziýa sebitinde parahatçylygy, durnuklylygy we durnukly ösüşi üpjün etmek maksady bilen, sebit we halkara hyzmatdaşlygy pugtalandyrmak» atly Kararnamasynyň taslamasynyň goldanylmagynyň möhüm ädim boljakdygyna ynam bildirdi. Türkmenistan bu resminamany kabul etmek baradaky başlangyjy Baş Assambleýanyň 76-njy mejlisinde öňe sürmegi göz öňünde tutýar.

Energetika babatda alnanda, ýangyç geçirijileriň ugurlaryny we geografiýasyny diwersifikasiýalaşdyrýan Türkmenistan Ýewraziýa giňişliginde ägirt uly taslamany amala aşyrdy. Ilkinji tapgyry 2009-njy ýylyň ahyrynda ulanmaga berlen, häzirki wagtda 4-nji şahasy gurulýan Türkmenistan — Özbegistan — Gazagystan — Hytaý gaz geçirijisi Merkezi Aziýa — Hytaý aralygyndaky iri energetika halkasydyr. Bu gaz geçirijiniň ulanyşa girizilen döwründen bäri 300 milliard kub metr türkmen «mawy ýangyjy» Hytaýa eksport edildi. Merkezi Aziýa — Hytaý gaz geçirijisiniň dördünji şahasynyň (D) gurluşygynyň taslamasy iş ýüzünde amala aşyrylýar. Ol Türkmenistan — Özbegistan — Täjigistan — Gyrgyzystan ugry boýunça çekiler. Onuň işe girizilmegi bilen, gaz geçirijiniň umumy geçirijilik ukyby 85 milliard kub metre çenli, türkmen «mawy ýangyjynyň» HHR-e eksportynyň möçberi bolsa ýylda 65 milliard kub metre çenli artar. Şeýlelikde, Türkmenistan Hytaýa turba geçiriji arkaly tebigy gazy ibermekde liderligi saklaýar. Ýeri gelende bellesek, üstümizdäki ýylyň iýunynda Türkmenistan Hytaý tarapyndan 8 milliard amerikan dollaryndan gowrak karzyny doly yzyna gaýtardy. Bu karz serişdeleri dünýäde iri «Galkynyş» gaz käniniň gurluşygyna hem-de özleşdirilmegine gönükdirilipdi. Türkmenistan — Owganystan — Pakistan — Hindistan (TOPH) gaz geçirijisiniň gurluşygy bolsa Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasyna agzalyga ymtylýan Owganystanyň ykdysadyýetini dikeltmekde, gurama 2017-nji ýylda agzalyga giren, Günorta Aziýada uly ykdysady kuwwata eýe bolan Pakistan hem-de Hindistan üçin örän möhüm ähmiýete eýedir.

ŞHG-niň giňişligi birwagtlar Aziýany Ýewropa bilen baglanyşdyran Beýik Ýüpek ýolunyň başlanan sebitidir. Bu ýoluň başlangyjynda oturan Hytaý, onuň ýüreginde ýerleşip, birwagtlar hereketlendirijisi bolan Türkmenistan üçünji müňýyllygyň başynda özara tagallalary birleşdirip, bu taryhy ýoly dikeltmegiň gözbaşynda durlar. Türkmenistan ŞHG-ä agza ýurtlaryň hem bähbitlerini araýan Demirgazyk — Günorta, Gündogar — Günbatar ugurlary boýunça ulag geçelgeleri babatda ençeme taslamalary amala aşyrdy. Olar Ýuwaş ummanyndan Baltika deňzine, Demirgazyk Ýewropadan Hindi ummanyna çenli aralygy baglanyşdyrmaga mümkinçilik berýär.

Türkmenistanyň başlangyjy bilen gurlan Tejen — Sarahs — Maşat (1996), Gazagystan — Türkmenistan — Eýran (2014) demir ýollarynyň işe girizilmeginiň diňe üç ýurduň gatnaşyklarynyň has ilerlemegine ýardam etmän, eýsem, bu gurama agza döwletleriň ykdysady ösüşine-de oňyn täsirini ýetirýändigi aýdyňdyr. Ýurdumyzyň başlangyjy boýunça eýýäm bu ýoluň geografiýasyny Merkezi Aziýanyň we Orta Gündogaryň çygryndan çykarmak üçin anyk işler edildi. Hytaý-gazak-türkmen-eýran dörttaraplaýyn ulag diplomatiýasy babatda deslapky çärelere badalga berildi. 2016-njy ýylyň başynda bu ýoly peýdalanmak arkaly, Hytaý — Gazagystan — Türkmenistan — Eýran ugry boýunça konteýner otlusynyň synagdan geçirilmegi ýoluň ykdysady bähbidiniň tutuş Ýewraziýa yklymy üçin uly boljakdygyny görkezýär.

Beýik Ýüpek ýolunyň häzirki zamanyň ösen kommunikasiýa ulgamlary esasynda dikeldilmegi — hormatly Prezidentimiziň syýasy öňdengörüjiliginden dömüp çykan pikir. Şunlukda, türkmen Lideriniň başlangyjy, tagallasy hem-de uly töwekgelçiligi bilen, Beýik Ýüpek ýoly hakyky manyda gaýtadan dikeldildi. Ulag-kommunikasiýa babatda Türkmenistanyň öňe sürýän başlangyçlary geljekde Pekinden Stambula, ondan aňryk Ýewropa tarap ulag geçelgeleriniň üstünlikli amala aşyryljakdygyna ynam döredýär.

Duşenbe sammitinde milli Liderimiz ŞHG-ä agza döwletleri BMG-niň howandarlygynda 2022-nji ýylyň aprelinde Türkmenistanda geçiriljek Deňze çykalgasy bolmadyk ösüp barýan ýurtlaryň ministrleriniň halkara maslahatyna gatnaşmaga çagyrdy. Bu forum Merkezi Aziýanyň ulag-logistika mümkinçiliklerini sebitiň çygryndan çykaryp, ony Ýewraziýa yklymynyň dürli sebitleri bilen baglanyşdyrýan multimodal üstaşyr ulag geçelgelerini döretmäge gönükdirmek boýunça başlangyçlary durmuşa geçirmek babatda gepleşikler üçin amatly meýdança bolar. Umuman alnanda, Türkmenistanyň energetika, ulag-logistika babatdaky halkara başlangyçlary hyzmatdaşlyk boýunça integrasiýalaryň ençemesiniň — Garaşsyz Döwletleriň Arkalaşygyna, Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasyna, Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasyna agza ýurtlaryň bähbitlerini bir ýere jemleýär. Bu bolsa tutuş Aziýa yklymynda ykdysady ösüşi we söwdany ösdürmek nukdaýnazaryndan derwaýysdyr.

Jumamyrat GURBANGELDIÝEW,

Türkmenistanyň Daşary işler ministrliginiň Halkara gatnaşyklary institutynyň rektory, taryh ylymlarynyň kandidaty.

Türkmenistan mukaddes Garaşsyzlygynyň şanly 30 ýyllyk baýramyny syýasy durnukly ýagdaý, ykdysadyýetiň sazlaşykly ösüşi, halkymyzyň ýokary ýaşaýyş-durmuş derejesini üpjün etmek bilen garşylaýar. Geçen hepdäniň wakalary ýurdumyzyň okgunly täzeçil ösüşini we ähli ulgamlarda ýetilen sepgitleri, ilata berilýän durmuş goldawynyň ýokary derejesini, türkmen döwletiniň halkara abraýynyň ýokarlanýandygyny we daşary syýasat başlangyçlarynyň üstünliklere beslenýändigini görkezdi.

13-nji sentýabrda milli Liderimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Aşgabat şäheriniň hem-de welaýatlaryň häkimleriniň gatnaşmagynda sanly ulgam arkaly nobatdaky iş maslahatyny geçirdi. Onda ýurdumyzy durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň maksatnamalaryny durmuşa geçirmek, mukaddes Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllyk baýramyna, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň öňde boljak mejlisine görülýän taýýarlyk, möwsümleýin oba hojalyk işleriniň barşy we şanly sene mynasybetli ulanmaga berilmegi meýilleşdirilýän desgalardaky alnyp barylýan işleriň ýagdaýy bilen baglanyşykly meselelere garaldy.

Hususan-da, beýik türkmen şahyry Magtymguly Pyragynyň Köpetdagyň gözel künjeginde ýerleşýän ýadygärlikler toplumynda alnyp barylýan işleriň depginleri barada hasabat berildi.

Döwlet Baştutanymyz türkmen halkynyň beýik akyldarynyň doglan gününiň 300 ýyllygy mynasybetli dabaralara taýýarlyk görülýän döwürde bu desganyň açylmagynyň aýratyn ähmiýete eýedigini belledi. Akyldar şahyryň özygtyýarly döwlet, erkinlik we ynsanperwer ýörelgeler baradaky arzuwlary biziň günlerimizde, ajaýyp zamanada hasyl boldy. Magtymguly Pyragynyň çuňňur many-mazmuna eýe bolan şygryýeti halkymyzy halal zähmete, beýik maksatlara ruhlandyryp, biziň bahasyz gymmatlygymyza öwrüldi diýip, milli Liderimiz belledi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow ýurdumyzda azyk bolçulygynyň üpjün edilmegi üçin obasenagat toplumynyň ösüşiniň ähmiýetlidigini belläp, önümçilige öňdebaryjy tehnologiýalaryň, ylmyň gazananlarynyň işjeň ornaşdyrylmagynyň, seçgiçilik işini höweslendirmegiň wajypdygyna ünsi çekdi.

Milli Liderimiz welaýatlaryň durmuş-ykdysady taýdan ösüşiniň möhüm ugurlary barada aýdyp, gurluşygy alnyp barylýan desgalardaky işleriň ýokary hil derejesinde ýerine ýetirilmelidigini we olaryň bellenen möhletlerde gurlup tamamlanylmalydygyny, mähriban Watanymyzyň Garaşsyzlygynyň 30 ýyllyk dabaralaryna, Türkmenistanyň Halk Maslahatynyň mejlisine toplumlaýyn esasda taýýarlyk görülmelidigini tabşyrdy.

14-nji sentýabrda milli Liderimiz ykdysady we maliýe-bank ulgamlarynyň ýolbaşçylarynyň gatnaşmagynda iş maslahatyny geçirdi. Maslahatda geljek ýyl üçin Türkmenistanyň Döwlet býujetiniň taslamasyny işläp taýýarlamak boýunça alnyp barylýan işleriň barşy barada hasabatlar diňlenildi. Şeýle hem Türkmenistany durmuş-ykdysady taýdan ösdürmek boýunça maksatnamalaryň amala aşyrylmagynyň, halk hojalyk toplumynyň öňünde durýan wezipeleriň ýerine ýetirilişine garaldy.

Döwlet Baştutanymyz 2022-nji ýyl üçin Döwlet býujetini taýýarlamak bilen baglanyşykly meseleleri jikme-jik gözden geçirmegiň zerurdygyny belledi. Makroykdysady görkezijilere yzygiderli gözegçilik etmegiň, geljek ýyl üçin çaklamalaryň düzülmeginiň möhümdigine üns çekildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow 2022-nji ýylda jemi içerki önümiň ösüş depgininiň durnuklylygyny üpjün etmegiň, durnukly ykdysady ösüşi saklamagyň, şeýle hem bazar edaralaryny özgertmegi dowam etmegiň zerurdygyny belledi. Eksport ugurly kärhanalara goldaw bermek arkaly, olaryň goşmaça maliýeleşdirilişini ösdürmek, söwdany maliýeleşdirmegiň häzirki zaman serişdelerini giňden peýdalanmak, daşary ykdysady işleri höweslendirmek möhüm wezipeleriň hatarynda görkezildi.

Milli Liderimiz ýurdumyzyň durmuş ulgamyny kämilleşdirmegiň esasy wezipelerini kesgitläp, bilim ulgamyny ösdürmek, saglygy goraýyş we beýleki pudaklaryň maddy-enjamlaýyn binýadyny döwrebaplaşdyrmak boýunça maksatnamalary doly derejede ýerine ýetirmek üçin zerur çäreleri görmegi tabşyrdy.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň 15-nji sentýabrda geçiren iş maslahatynda milli kanunçylygy mundan beýläk-de ösdürmek bilen baglanyşykly meselelere garaldy.

Döwlet Baştutanymyz tehnologiýa taýdan döwrebaplaşdyrmagyň ählumumy derejesinde ýurdumyzyň energetika ulgamyndaky bähbitleriniň goragyna gönükdirilen kanunçylyk namalaryny işläp taýýarlamagy möhüm wezipeleriň hatarynda kesgitledi. Saglygy goraýyş ulgamynda we ählumumy pandemiýa ýaly umumy wehimlere garşy durmakda kanunçylygy kämilleşdirmek boýunça alnyp barylýan işler dowam etdirilmelidir diýip, döwlet Baştutanymyz aýtdy.

Türkmenistanyň eksport mümkinçiliklerini ýokarlandyrmak, üstaşyr ulag geçelgelerini döretmek boýunça döwlet maksatnamalaryny üstünlikli amala aşyrmak bilen baglanyşykly milli bähbitleri goramak maksady bilen, söwda ulgamynda we ulag syýasatynda zerur bolan hukuk çärelerini taýýarlamagyň wajypdygyna üns berildi.

Ýurdumyzyň energetika serişdeleriniň eksport möçberleriniň yzygiderli artýandygyny nazara alyp, olary ugratmagyň kepilliklerini üpjün etmek üçin ygtybarly hukuk binýady zerur bolup durýar diýip, milli Liderimiz nygtady.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow sebitleýin ykdysady we maliýe guramalary bilen işjeň goşulyşmak üçin kanunçylyk binýatlaryny işläp taýýarlamagy milli ykdysadyýetimizi ösdürmek boýunça möhüm çäreleriň hatarynda görkezdi. Şeýle hem Türkmenistanyň Halkara zähmet guramasynyň konwensiýalaryna, Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynyň söwda hyzmatdaşlygy boýunça Çarçuwaly ylalaşygyna goşulyşmagy bilen baglanyşykly meseleleriň jikme-jik öwrenilmeginiň zerurdygy nygtaldy.

Dünýä tejribesine esaslanyp, içerki we daşarky maýadarlary çekmek maksady bilen, hökümete degişli bolmadyk halkara täjirçilik arbitraž kazyýetlerini döretmek üçin, Türkmenistanyň Söwda-senagat edarasynyň ýanynda Halkara täjirçilik arbitraž merkezini döretmek işleri geljegi uly ugurlar hökmünde kesgitlendi.

Milli Liderimiz raýatlara ýokary hilli hukuk kömegini bermek, fiziki we ýuridik şahslaryň hukuklaryny hem-de kanuny bähbitlerini netijeli we ygtybarly goramak, dünýäniň ykdysady taýdan ösen döwletlerinde, goňşy ýurtlarda ulanylýan “Bir penjire” tehnologiýasynyň goşundysyna elýeterliligi kämilleşdirmek üçin hukukçylaryň hünär derejesini ýokarlandyrýan merkezi döretmek barada tabşyryk berdi.

16-njy sentýabrda, Watanymyzyň mukaddes Garaşsyzlygynyň şanly 30 ýyllyk baýramynyň öňüsyrasynda paýtagtymyzda täze desgalaryň açylyş dabarasy boldy. Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň gatnaşmagynda, Köpetdag şaýolunyň ugrunda bina edilen Döwlet münberiniň toplumy açyldy. Bu ýerdäki granit daşy bilen örtülen meýdançada ýurdumyzyň taryhynda möhüm ähmiýeti bolan şanly seneler mynasybetli dabaralar geçiriler.

Ýurdumyzyň iň gowy döredijilik toparlarynyň we belli artistleriň çykyşlary bu ýerde guralan dabara baýramçylyk öwüşginini çaýdy. Çykyşlar Garaşsyz, Bitarap ýurdumyzyň milli gymmatlyklarynyň, döwlet nyşanlarynyň dürli yşyklar arkaly asmanda «janlandyrylan» şekilleri bilen utgaşdy. Dron şüweleňiniň ýakymly pursatlary älemgoşar öwüşginli feýerwerk bilen bir bitewi sazlaşygy döretdi.

Döwlet münberi toplumynyň açylyş dabarasynyň öňüsyrasynda Fransiýanyň “Bouygues Batiment International” kompaniýasynyň wekili milli Liderimiziň garamagyna ozalky döwlet münberiniň durkuny täzeläp, ony Türkmenistanyň Prezidentiniň “Oguz han” köşkler toplumynyň Işewürleri kabul ediş merkezine öwürmek boýunça taýýarlanan taslamalary görkezdi.

Ýakynda paýtagtymyzyň A.Nyýazow şaýoly bilen Hoja Ahmet Ýasawy köçesiniň düýpli özgeren we Halkara howa menziline çenli uzaýan böleginde täze seýilgähiň hem-de ýerasty geçelgeleriň açylyp, ulanmaga berlendigini bellemek gerek. Umumy meýdany 10 gektar bolan täze seýilgähiň merkezi böleginde Oguz hanyň ýyldyzy şekilindäki suw çüwdürimler toplumy ýerleşdirildi. Şeýle hem bu ýerde suw howdanlary, bassyrmalar, dynç alyş üçin niýetlenen ýerler göz öňünde tutuldy. Ýaşyl zolak landşaft dizaýny usulynda bezelipdir. Umumy meýdany 6 müň 270 inedördül metre barabar bolan 4 sany täze ýerasty geçelgelerde dükanlar we ulag duralgalary ýerleşdirildi.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň tabşyrygy boýunça taslamalar amala aşyrylanda, milli binagärlik ýörelgeleri bilen häzirki zamanyň ösen tejribesi utgaşdyryldy.

Ministrler Kabinetiniň 16-njy sentýabrda sanly ulgam arkaly geçirilen nobatdaky mejlisinde döwletimiziň durmuşyna degişli wajyp meseleler ara alnyp maslahatlaşyldy. Garalan meseleleriň hatarynda Türkmenistanyň Garaşsyzlyk gününe bagyşlanan baýramçylyk maksatnamasyny taýýarlamak, milli Liderimiziň Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasyna (ŞHG) agza döwletleriň Baştutanlarynyň sammitine hormatly myhman hökmünde gatnaşmak üçin Täjigistan Respublikasyna saparyna taýýarlyk meseleleri bar.

Ýurdumyzyň wekiliýetiniň 27-nji awgust — 2-nji sentýabr aralygynda Birleşen Arap Emirliklerine amala aşyran iş saparynyň jemlerine garaldy. Onuň çäklerinde BAE-niň Premýer-ministriniň orunbasary we Prezidentiň işleri boýunça ministri bilen, şeýle hem Milli howpsuzlyk boýunça Ýokary Geňeşinde, Daşary işler we halkara hyzmatdaşlyk ministrliginde, Energetika we senagat ministrliginde duşuşyklar geçirildi. Birnäçe degişli Ähtnamalaryň taslamalaryny taýýarlamagyň meseleleri ylalaşyldy.

Döwlet Baştutanymyz ýurdumyzyň iri önümçilik taslamalary we Türkmenistanda Maýa goýum edarasyny döretmek boýunça degişli işleri geçirmek üçin Abu-Dabiniň Ösüş gaznasy bilen bilelikde maýa goýumlary çekmäge ýurdumyzyň Döwlet daşary ykdysady iş bankyna ygtyýarnamany bermek hakyndaky teklibi makullady we göz öňünde tutulan çäreleriň öz wagtynda, takyk ýerine ýetirilmegini gözegçilikde saklamagy tabşyrdy.

Nebitgaz pudagyny mundan beýläk-de okgunly ösdürmek, onuň serişde binýadyny berkitmek, pudaklaýyn kärhanalar we edaralar tarapyndan önümçilik meýilnamalaryny ýerine ýetirmek üçin degişli çäreleri görmegi tabşyryp, Türkmenistanyň Prezidenti Karara gol çekdi. Resminama laýyklykda, “Türkmengeologiýa” döwlet korporasiýasyna Günbatar Türkmenistanyň Balkanýaka zolagynyň Goturdepe ýatagynyň gündogar böleginde 3D ölçegli hem-de Günorta Burun meýdançasynda 2D ölçegli gözleg-barlag işlerini geçirmek üçin “Yug-Neftegaz Private Limited” (Singapur) kompaniýasy bilen şertnama baglaşmaga ygtyýar berildi.

Döwlet Baştutanymyz Karara gol çekdi. Oňa laýyklykda, “Türkmen atlary” döwlet birleşigine “Berk ýol” hojalyk jemgyýeti bilen Balkan atçylyk sport toplumynyň çapuw ýodasynyň durkuny täzelemek üçin şertnama baglaşmaga ygtyýar berildi. Bu ýerde geljek ýylda Türkmen bedewiniň milli baýramy mynasybetli dabaralary we at çapyşyklaryny geçirmek meýilleşdirilýär.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow ýurdumyzyň himiýa toplumlarynyň bökdençsiz işiniň, olaryň doly önümçilik kuwwatyna çykarylmagynyň wajypdygyny belledi we daşary ýurtly hyzmatdaşlar bilen “Tejenkarbamid” zawodynyň durkuny täzelemek boýunça şertnama baglaşmak hakyndaky meseläni jikme-jik öwrenmegi tabşyrdy.

Döwlet Baştutanymyz demir ýol ulaglarynda edilýän hyzmatlaryň görnüşleriniň giňeldilmegini we hiliniň gowulandyrylmagyny öz içine alýan “Türkmenistanyň demir ýol ulagynyň Tertipnamasynyň” taslamasy bilen tanşyp, bu düzümiň pudaklaýyn döwrebaplaşdyrylmagynyň we oňa täzeçil tehnologiýalary ornaşdyrmagyň zerurdygyna ünsi çekdi.

Milli Liderimiz bilim ulgamyny kämilleşdirmek, hususan-da, döwlet hünär bilim edaralary hakynda Düzgünnamalaryň taslamasyny işläp taýýarlamak boýunça geçirilen işler bilen tanyşdy. Hormatly Prezidentimiz ýaş nesle halkara ölçeglere gabat gelýän ýokary hilli bilim berilmeginiň Watanymyzyň nurana geljegine goýlan düýpli maýa goýumdygyny aýdyp, bu ugurda alnyp barylýan işleriň barşyna berk gözegçilik etmegi tabşyrdy.

Aral boýunça Türkmenistanyň Milli maksatnamasynyň taslamasynyň taýýarlanylandygy barada hasabat berildi. Sekiz bölümden ybarat bu resminama Aral sebitiniň durmuş-ykdysady we ekologik ýagdaýyny gowulandyrmak boýunça hereketleriň esasy ugurlaryny kesgitleýär. Ol işler milli derejede alnyp barlar.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Türkmenistanyň Aral deňzini halas etmek boýunça hereketleriň toplumlaýyn strategiýasyny taýýarlamaga işjeň gatnaşýandygyny belledi we bu ugurda alnyp barylýan işleri dowam etmegi tabşyrdy.

Mejlisiň dowamynda döwlet Baştutanymyz “Birleşen Milletler Guramasynyň ýanyndaky (Nýu-Ýork şäheri) Türkmenistanyň Hemişelik wekilhanasynyň meseleleri hakynda” Karara gol çekdi.

17-nji sentýabrda milli Liderimiz hormatly myhman hökmünde Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasyna agza ýurtlaryň döwlet Baştutanlarynyň Geňeşiniň Täjigistan Respublikasynyň paýtagty Duşenbe şäherinde geçirilen mejlisine gatnaşdy. Hormatly Prezidentimiz sammitde çykyş edip, Türkmenistan üçin ŞHG bilen gatnaşyklar biziň daşary gatnaşyklarymyzyň giň geografik we düzümleýin diwersifikasiýasyna ygrarlylyga esaslanýan halkara hyzmatdaşlyk strategiýasynyň möhüm ugrudyr diýip belledi.

Biz Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasynyň işine gyzyklanma we hormat goýmak bilen garaýarys, energetika hem-de ulag ulgamlarynda, söwda we maýa goýumlarda, senagatda, obasenagat toplumynda, ýokary tehnologiýalar, innowasiýalar ulgamynda hyzmatdaşlygymyzyň uly kuwwata eýedigine düşünýäris diýip, milli Liderimiz nygtady.

Döwlet Baştutanymyzyň belleýşi ýaly, bu gurama girýän ýurtlaryň Türkmenistanyň öňden gelýän däp bolan hyzmatdaşlary, onuň goňşulary we dostlary bolup durýandygy hem wajypdyr. Şoňa görä-de, biz ŞHG bilen gatnaşyklara ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň yzygiderli ösüşi hem-de özümiziň dünýä we kontinental işlere gatnaşygymyzyň umumy ugry bilen sazlaşykly arabaglanyşykda garaýarys.

Türkmenistan Bitaraplyk derejesiniň çäklerinde ŞHG bilen bu möhüm wezipeleriň durmuşa geçirilmeginde, ilkinji nobatda bolsa, terrorçylyga, guramaçylykly jenaýatçylyga, neşeleriň bikanun dolanyşygyna garşy göreşe, maglumat we biologik howpsuzlygyň üpjün edilmeginde özara gatnaşyklaryň işjeň ýola goýulmagyna taýýardyr.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasynyň häzirki döwrüň wehimlerine hem-de howplaryna garşy göreşmek meselelerindäki jogapkärli garaýyşlaryna möhüm orun degişlidigini belledi. Elbetde, bilelikdäki işiň däp bolan ulgamlaryndan başga-da, onuň mümkinçilikleri, toplan tejribesi pandemiýanyň täsirini azaltmak, kontinental ykdysady we ulag gatnaşyklaryny, düzümleri hem-de logistikany dikeltmek bilen baglanyşykly wezipeler babatda örän zerurdyr.

Milli Liderimiz Türkmenistanyň Birleşen Milletler Guramasy bilen bilelikde 2022-nji ýylyň aprelinde Deňze çykalgasy bolmadyk ösüp barýan ýurtlaryň halkara maslahatyny özünde guramagy meýilleşdirýändigini aýdyp, ŞHG-ä agza döwletleriň wekillerini halkara maslahata gatnaşmaga çagyrdy. Türkmen tarapy oňa adatdan daşary şertlerde hem-de çökgünlikden soňky döwürde halkara ulag hyzmatdaşlygy meseleleri boýunça anyk we iş ýüzündäki gepleşikler üçin oňat mümkinçilik hökmünde garaýar.

Döwlet Baştutanymyz Türkmenistan bilen ŞHG-niň arasynda köpugurly, yzygiderli, maksadalaýyk hyzmatdaşlygyň ýola goýulmagynyň ösüşe täze, kuwwatly itergi bermäge, tutuş Ýewraziýa giňişliginde syýasy, ykdysady, durmuş, ynsanperwer işleriň okgunly hem-de ýokary hilli bolmagyna ýardam etmäge ukyplydygyna ynam bildirdi we ýurdumyzyň bu ugurda bilelikde iş alyp barmaga taýýardygyny nygtady.

Türkmenistanyň Prezidenti Gurbanguly Berdimuhamedow Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasyna agza döwletleriň Baştutanlarynyň Geňeşiniň mejlisiniň çäklerinde Täjigistan Respublikasynyň Prezidenti Emomali Rahmon bilen duşuşdy. Iki ýurduň Liderleri ikitaraplaýyn hem-de sebit derejesinde üstünlikli ösdürilýän döwletara gatnaşyklaryň möhüm ugurlary boýunça pikir alyşdylar.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Prezident Emomali Rahmony Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasynyň Türkmenistanyň başlyklyk etmeginde 28-nji noýabrda Aşgabatda geçiriljek 15-nji sammitine gatnaşmaga çagyrdy we onuň sebitiň mundan beýläk-de gülläp ösmeginiň bähbidine sebitara we halkara hyzmatdaşlygy pugtalandyrmaga mynasyp goşant boljakdygyna ynam bildirdi.

Şeýle hem hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow Eýran Yslam Respublikasynyň Prezidenti Seýed Ebrahim Raisi bilen duşuşdy. Milli Liderimiz pursatdan peýdalanyp, eýranly kärdeşini EYR-nyň Prezidenti wezipesine saýlanylmagy bilen ýene-de bir gezek tüýs ýürekden gutlady we oňa jogapkärli döwlet işinde uly üstünlikleri arzuw etdi.

Döwlet Baştutanlary häzirki döwürde milli ykdysadyýetleriň ösüşiniň geljekki ugurlaryny nazara alanyňda, söwda-ykdysady gatnaşyklary hil taýdan täze derejä çykarmak üçin oňyn mümkinçilikleriň bardygyny we eksport-import harytlarynyň görnüşlerini artdyrmak üçin ägirt uly mümkinçilikleriň açylýandygyny nygtadylar. Ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygy ösdürmekde Bilelikdäki türkmen-eýran hökümetara toparynyň işiniň ähmiýeti barada aýdyldy.

Hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedow eýranly kärdeşini ýurdumyzda geçiriljek Hazarýaka döwletleriň Baştutanlarynyň VI sammitine hem-de Ykdysady Hyzmatdaşlyk Guramasyna agza döwletleriň Baştutanlarynyň ýokary derejeli 15-nji duşuşygyna gatnaşmaga hem-de özi üçin islendik amatly wagtda Türkmenistana resmi sapar bilen gelmäge çagyrdy.

Geçen hepdäniň beýleki wakalary barada aýdylanda, Daşoguz welaýatynyň kärendeçileriniň pagta ýygymyna girişendiklerini bellemek gerek. Ýurdumyzyň demirgazyk sebitinde gowaça meýdany 155 müň gektary tutýar. Şonça ýerden “ak altynyň” 275 müň tonnasyny ýygnap almak maksat edinilýär. Soňky ýyllarda milli Liderimiziň tagallasy bilen satyn alnan “John Deere” kysymly ýokary öndürijilikli kombaýnlaryň we beýleki tehnikalaryň ýüzlerçesi ýygymda bökdençsiz işlediler.

Geçen hepdäniň wakalary hormatly Prezidentimiz Gurbanguly Berdimuhamedowyň ýurdumyzyň mundan beýläk-de durmuş-ykdysady taýdan ösüşine, halkymyzyň abadançylyk derejesiniň ýokarlandyrylmagyna gönükdirilen parahatçylyk söýüjilik we döredijilikli syýasatynyň oňyn netijelere beslenýändigini aýdyň görkezdi.

(TDH)

«Özygtyýarlylyk», «Garaşsyzlyk» diýen sözler juda giň many-mazmuny özünde jemleýär. Özygtyýarly döwlet aýratyn häsiýetlere eýedir. Özygtyýarlylyk gadymy alymlaryň, filosoflaryň nazaryýetlerine laýyklykda, tebigy häsiýetdir. Bu häsiýet etniki toparlara, millete, halka we döwlete mahsusdyr. Bu taglymat Birleşen Milletler Guramasynyň Tertipnamasynyň esasy ýörelgeleriniň sanawynda hem öz ornuny tapdy.

Döwlet dörän döwründen ol özygtyýarly häsiýete eýedir. Çäginiň eldegrilmezligi, döwlet häkimiýetiniň we milli kanunlaryň hökmürowanlygy, özbaşdak içeri we daşary syýasaty ýöretmek özygtyýarly döwletiň esasy häsiýetleridir.

Garaşsyzlyk hem öz häsiýeti aýratynlyklary bilen tapawutlanýar. Mysal üçin, garaşsyz döwlet, ilkinji nobatda, daşary ýurtlar hem-de halkara bileleşik tarapyndan ykrar edilen, onuň syýasy garaşsyzlygy, içerki we daşarky garaşsyzlygy, maksatlarydyr wezipelerini (döwlet strategiýasyny) özbaşdak kesgitlemek, halkara gatnaşyklary amala aşyrmak, halkara şertnamalara gol çekmek, bileleşiklere goşulyşmak ýaly hukuklara eýedir.

1990-njy ýylyň 22-nji awgustynda ýurdumyzda «Türkmenistanyň döwlet özygtyýarlylygy hakynda» Jarnama kabul edildi. Garaşsyzlyk üçin şeýle Jarnamanyň ähmiýeti örän uludyr. Jarnamada ilkinji gezek döwlet häkimiýetiniň kanun çykaryjy, ýerine ýetiriji we kazyýet häkimiýetlerine bölünmek arkaly amala aşyrylýandygy, şeýle hem adam hukuklary beýan edildi. Adam hukugy baradaky taglymatyň esasy ýörelgeleriniň many-mazmuny 1992-nji ýylda kabul edilen Türkmenistanyň Konstitusiýasynyň 3-nji maddasynda: «Türkmenistanda jemgyýetiň we döwletiň iň gymmatly hazynasy adamdyr» diýlip ykrar edildi. Konstitusiýamyzyň täze redaksiýasynyň 4-nji maddasynda bolsa «Türkmenistanda jemgyýetiň we döwletiň iň ýokary gymmatlygy adamdyr. Adamy goramak, goldamak we oňa hyzmat etmek döwlet häkimiýet edaralarynyň baş wezipesidir» diýlip bellenildi.

Gürrüňi edilýän Jarnamada Türkmenistanyň öz çäklerini ýadro, himiýa, bakteriologiýa ýaraglaryndan we köpçülikleýin gyryjy ýaraglaryň beýleki görnüşlerinden azat zolaga öwürmegi maksat edinýändigi baradaky syýasy-harby ýörelgesi beýanyny tapdy. Mundan başga-da, onda Türkmenistanyň eýeçiligi ykrar edilip, gazylyp alynýan peýdaly baýlyklary hem-de çig maly ýurduň çäginden çykarmagyň möçberlerini we olary ibermegiň (başga ýerlere äkitmegiň) şertlerini özbaşdak çözýändigi berkidildi. Daşary ykdysady işi düzgünleşdirmek işini amala aşyrýandygy, gümrük gullugyny dolandyrýandygy ykrar edildi. Jarnama türkmen halkynyň milli-medeni taýdan täzeden rowaçlanmagyny, milli duýgusynyň ösmegini, halkyň däp-dessurlaryny we aýratynlyklaryny, döwlet dili hökmünde türkmen diliniň ulanylmagyny üpjün edýändigini-de jar etdi.

Türkmenistanyň Garaşsyzlygynyň birnäçe esaslary bar. Garaşsyzlygyň syýasy, ykdysady, hukuk, ideologik hem-de halkara esaslary barada bolsa aýratyn durup geçmek mümkin. Türkmenistanyň Garaşsyzlygynyň syýasy esaslary, ilkinji nobatda, dünýäniň syýasy kartasynda täze döwletiň emele gelendigi, onuň içeri we daşary syýasatyny özbaşdak amala aşyrýandygy bilen ýüze çykýar.

Garaşsyzlygyň ykdysady esaslary bolsa bazar gatnaşyklary, şeýle hem täze döwlet dolandyryşynyň döredilmegi bilen baglydyr. Türkmenistan Garaşsyzlygynyň ilkinji günlerinden başlap, bazar gatnaşyklaryna geçmegi esasy ýörelgeleriň biri hökmünde saýlap aldy, şeýle hem täze ykdysady gatnaşyklara tapgyrlaýyn geçmegiň ugurlaryny kesgitledi. Şeýlelikde, 1991-nji ýylda ykdysady gatnaşyklaryň kanunçylyk binýady döredilip başlandy. 1991-nji ýylyň 27-nji oktýabrynda «Türkmenistanyň Garaşsyzlygy we döwlet gurluşynyň esaslary hakynda» Türkmenistanyň Konstitusion kanuny kabul edildi. Kanunda Türkmenistanyň bazar ykdysadyýetine geçýändigi, döwletiň eýeçilige bolan hukugyň dürli görnüşlerini ykrar edýändigi we olary deň derejede goraýandygy baradaky düzgünler, şeýle hem Türkmenistanyň maliýe syýasatyny we pul ulgamyny özbaşdak kesgitleýändigi, bank edaralaryny döredýändigi-de öz beýanyny tapdy. Mundan başga-da, ýurduň çägindäki ýer, ýerasty baýlyklar, howa giňişligi, suw hem beýleki tebigy serişdeler we deňiz ykdysady zolagy halkyň milli baýlygy we eýeçiligi bolup, Türkmenistanyň Garaşsyzlygynyň maddy esaslary hökmünde hyzmat edýär diýlip kesgitlenildi.

Garaşsyzlyk biziň jemgyýetimizde täze aňyýetiň esaslaryny, syýasy köpdürlüligi emele getirdi. 1991-nji ýylda Türkmenistanyň Demokratik partiýasy döredildi. Soňky ýyllarda Senagatçylar we telekeçiler partiýasy, Agrar partiýa döredildi. Netijede, Türkmenistanda syýasy köpdürlülik, raýat jemgyýeti ykrar edildi. Konstitusiýanyň täze redaksiýasynyň 17-nji maddasynda bolsa Türkmenistanda syýasy köpdürlüligiň we köppartiýalylygyň ykrar edilýändigi bellenilýär. Mundan başga-da, bazar ykdysadyýetiniň aňyýeti hem emele geldi. Garaşsyzlyk döwründe bazar gatnaşyklaryna geçmegiň usullary we onuň hukuk binýady türkmen işewürlerindedir telekeçilerinde täze garaýyşlary emele getirdi.

Garaşsyzlygyň halkara esaslary-da aýratyn bellenilmäge mynasypdyr. 1992-nji ýylyň 2-nji martynda Türkmenistan biragyzdan BMG-niň deňhukukly agzalygyna saýlanyldy. Şol döwürden başlap, türkmen döwleti halkara gatnaşyklarda özüniň ornuny berkidip başlady. 1995-nji ýylyň 12-nji dekabrynda BMG-niň Baş Assambleýasynyň Kararnamasyna laýyklykda, Türkmenistan hemişelik bitarap döwlet hökmünde ykrar edildi. 2015-nji ýylyň 3-nji iýunynda BMG-niň Baş Assambleýasy Türkmenistany ikinji gezek hemişelik Bitarap döwlet hökmünde ykrar etdi.

Garaşsyzlyk ýyllarynda konstitusion özgertmeler hem tapgyrlaýyn amala aşyryldy. 2020-nji ýylda geçirilen özgertmeleriň netijesinde, ýurdumyzyň häzirki zaman taryhynda ilkinji gezek iki palataly parlament — Türkmenistanyň Milli Geňeşi döredildi. Türkmenistanyň Konstitusiýasynda türkmen jemgyýetiniň aýratynlyklarynyň, häsiýetiniň, ösüş ugurlarynyň we onuň halkara gatnaşyklardaky işjeňliginiň, ruhy hem ahlak gymmatlyklarynyň esasy many-mazmunlary beýan edilýär. Türkmenistanyň Konstitusiýasy halkymyzyň köpasyrlyk tejribesine esaslanýar we adamzat paýhasynyň, şeýle hem dünýä ösüşiniň ýolunda ädilen ädimdir. Ol döwletimiziň ösüşiniň syýasy-hukuk binýady bolup çykyş edýär.

Myrat HAITOW,

hukuk ylymlarynyň doktory, professor, Türkmenistanyň Hormatly il ýaşulusy.

Mähriban halkymyz milli Liderimiziň başda durmagynda, «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylyny joşgunly zähmet üstünliklerine besleýär. Ýene-de sanlyja günlerden şanly Garaşsyzlygymyzyň 30 ýyllyk baýramy uly dabaralara beslenip bellenilip geçiler.

Hormatly Prezidentimiz: «Biz ata Watanymyza belent buýsanjymyz, geljege berk ynamymyz, aýdyň maksatlarymyz bilen has uly sepgitlere ýeteris» diýip belleýär. Gahryman Arkadagymyzyň başda durmagynda, halkymyzyň hal-ýagdaýy ýyldan-ýyla gowulandyrylýar, ilatyň ýaşaýyş-durmuş derejesi yzygiderli ýokarlanýar. Her ýylda aýlyk zähmet haklary, pensiýalar hem-de döwlet kömek pullary, talyp we diňleýji haklary 10 göterim ýokarlandyrylýar. 2021-nji ýyl üçin Döwlet býujeti işlenilip taýýarlanylanda, onuň çykdajylar böleginiň 70 göterimden gowragy durmuş ulgamyna gönükdirilýär. Bu hakykat ýurdumyzda jemgyýetiň we döwletiň iň ýokary gymmatlygynyň adamdygyny aýdyň edýär.

Ýurdumyzda ykdysady ösüşi alamatlandyrýan esasy makroykdysady görkezijileriň derejesi durnukly saklanylýar. Pul-karz syýasaty kämilleşdirilýär. Önümçilik hem-de eksport ugurly we daşary ýurtlardan getirilýän harytlaryň ornuny tutýan önümleri öndürýän pudaklara yzygiderli goldaw berilýär. Halkara maliýe edaralary bilen netijeli hyzmatdaşlyk ösdürilýär. Bank ulgamyna döwrebap we innowasion tehnologiýalar giňden ornaşdyrylýar.

Ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň ýolunda durmuşa geçirilýän işleriň hatarynda paýtagtymyz Aşgabatda we welaýatlarymyzda gurlup ulanylmaga berilýän täze-täze binalardyr desgalary buýsanç bilen agzap geçmek bolar. Ýaşamak üçin ähli amatlyklary bolan häzirki zaman ýaşaýyş binalary bilen bir hatarda, ilatyň gündelik zerurlygyny üpjün etmek maksady bilen gurulýan suw süýjediji desgalary, elektrik beketlerini, ýollary, köprüleri, geçelgeleri synlanyňda, ýurdumyzyň ösüşlerine guwanýarsyň. Bu ýetilen eşretli durmuşyň Gahryman Arkadagymyzyň tagallasy bilen binýat bolýandygyna buýsanjyň artýar.

Goý, Garaşsyz ýurdumyzy ösüşlerden-ösüşlere alyp barýan hormatly Prezidentimiziň jany sag, il-ýurt ähmiýetli işleri hemişe rowaç bolsun!

Abdylla ANNAGYLYJOW,

Türkmen döwlet binagärlik-gurluşyk institutynyň talyby.

Hormatly Prezidentimiziň parasatly baştutanlygynda «Türkmenistan — parahatçylygyň we ynanyşmagyň Watany» ýylynda eziz Diýarymyz milli buýsanjymyz bolan Garaşsyzlygymyzyň binýadyny pugtalandyrýan ägirt uly ösüşlere beslenýär. Şanly Garaşsyzlygymyzyň 30 ýyllyk toýunyň toýlanýan ýylynda ýurdumyzyň welaýatlarynda Watanymyzyň ykdysady kuwwatyny açyp görkezýän täze binalaryň, desgalaryň hem-de döwrebap obalaryň gurlup ulanylmaga berilmegi türkmen döwletliliginiň aýdyň nyşanydyr. Munuň özi sazlaşykly durmuş-ykdysady ösüşiň, ilatymyzyň ýaşaýyş-durmuş derejesiniň yzygiderli ýokarlanýandygynyň anyk beýany bolup durýar. Şonuň bilen bir hatarda, döwletimiziň yzygiderli durmuş-ykdysady ösüşleriniň her bir ugrunyň dünýä bileleşiginiň 2030-njy ýyla çenli döwür üçin Durnukly ösüş maksatlarynyň wezipeleri bilen utgaşykly sazlaşýandygy aýratyn bellenmäge mynasypdyr.

Häzirki wagtda türkmen halky mukaddes Garaşsyzlygyň 30 ýyllyk şanly baýramyny ýokary ruhubelentlikde garşylamaga taýýarlyk görýär. Taryh üçin juda gysga döwürde Türkmenistan Watanymyz ösüşiň belent sepgitlerine ýetmek bilen, milli Liderimiziň baştutanlygynda ýurdumyz tutuş jemgyýetimizi gurşap alýan kuwwatly, oňyn özgertmeleriň ýoly bilen ynamly öňe barýar. «Döwlet adam üçindir!» diýen baş ýörelge her bir raýatyň bagtyýar ýaşaýşynyň üpjün edilmeginiň kepili bolup çykyş edýär. Munuň özi halkymyzyň ýaşaýyş-durmuş şertleriniň ýokarlanmagyna, adamlaryň döredijilikli zähmet çekmegi, ukyp-başarnygyny durmuşa geçirmegi üçin iň gowy şertleriň döredilmegine gönükdirilen döwlet syýasatynyň derwaýys ugruny şöhlelendirýär.

Garaşsyz döwlet — munuň özi diňe bir özygtyýarlylygy we öz ykbalyňy özüň kesgitlemegi aňlatman, eýsem, dünýä bilen döwrebaplygy hem alamatlandyrýar. Döwlet Baştutanymyzyň durmuş-ykdysady strategiýasynyň çäklerinde ýurdumyzyň ýokary depginli durnukly ösüşini üpjün etmek maksady bilen eksport mümkinçiliklerini artdyrmak we düzümini diwersifikasiýalaşdyrmak boýunça ylmy taýdan esaslandyrylan ugurlary kesgitlemek ileri tutulýar. Bazar gatnaşyklaryny ugur edinýän döwletimiziň milli ykdysadyýetiniň innowasion senagatlaşmagy, senagat pudagy ösdürmekde tebigy serişdeleriň rejeli peýdalanylmagy, olaryň gaýtadan işlenilmegi netijesinde halk hojalygy üçin zerur ekologiýa taýdan arassa önümleriň öndürilmegi döwletimiziň «Türkmenistanyň Prezidentiniň ýurdumyzy 2019 — 2025-nji ýyllarda durmuş-ykdysady taýdan ösdürmegiň Maksatnamasynda» kesgitlenen wezipeleriň durmuşa geçirilmegine oňyn şert döredýär. Bularyň ählisi ählumumy ösüşiň ykdysady wezipeleri bolan iş bilen üpjünçiligi netijeli alyp barmak, hemmeler üçin mynasyp we önümçilikli zähmete ýardam bermek babatyndaky ileri tutulýan maksatlary bilen hem utgaşýar.

Gahryman Arkadagymyzyň parasatly baştutanlygynda ýurdumyzyň syýasy, ykdysady, medeni durmuşy ösüş-özgerişlere beslenmek bilen, baky Bitarap Watanymyz sebitde we dünýäde ählumumy parahatçylygy, howpsuzlygy we durnukly ösüşi üpjün etmäge uly goşant goşýan döwlet hökmünde ýokary abraýdan peýdalanýar. Türkmenistanyň parahatsöýüjilik, hoşniýetli goňşuçylyk ýaly taglymatlary milli döwletliligiň binýadynyň berkdigini şöhlelendirýär. Bularyň ählisi hormatly Prezidentimiziň tagallasy bilen, döwlet Garaşsyzlygymyzyň esaslaryny pugtalandyrmakda amala aşyrylýan oýlanyşykly hem-de öňdengörüjilikli özgertmeler syýasatynyň netijesi bolup durýar.

Garaşsyzlyk ýyllary içinde Türkmenistan döwletimizde amala aşyrylan ägirt uly işler, ýetilen sepgitler, geçilen ösüşli ýollar asyrlara barabar gymmatlyklara eýedir. Dünýä medeniýetine, ylmyna saldamly goşant goşan merdana pederlerimiziň parahatsöýüjilik, watansöýüjilik, hoşniýetli goňşuçylyk ýörelgeleriniň halkara derejede dowam etdirilmegi, binýady berkden tutulan döwletimiziň ykdysady taýdan kuwwatly ýurda öwrülmegine, dünýäniň ösen döwletleriniň hatarynda möhüm orun eýelemegine uly itergi berdi.

Häzirki wagtda Türkmenistanyň ýeten sepgitlerine nazar aýlanymyzda, ýurdumyzda ylym-bilim, oba hojalyk, söwda, ulag-aragatnaşyk, medeniýet, saglygy goraýyş we beýleki ulgamlarda alnyp barylýan sazlaşykly işleriň, gazanylýan ösüşleriň şaýady bolýarys. Günsaýyn gözelleşip, ajaýyp keşbe girip, «Aziýanyň merjeni» diýip at alan, ak mermere beslenen gözel paýtagtymyz Aşgabadyň we beýleki şäherlerdir şäherçelerimiziň, obalarymyzyň keşplerini synlaýan her bir adam Garaşsyzlyga eýe bolup galkynan jebis halkymyzyň bir supranyň başyna jem bolup, bir döwlete gulluk edilende beýik işleri amala aşyrmaga ukyplydygyna aýdyň göz ýetirýär. Köşkdür bina galdyrmakda, ýoldur köpri gurmakda soňky nesillere mizemez miras galdyran ata-babalarymyzyň binagärlik sungaty bilen häzirki zaman ülňüleriniň özara sazlaşdyrylmagyndan emele gelen nurana binalar döwletimiziň ýeten belent derejesini, ýurdumyzyň şöhratly gadamlarynyň bedew badyny äleme buşlap, göreni haýrana galdyrýar.

Berkarar döwletimizde milli Liderimiziň durmuşa geçirýän oňyn özgertmeler syýasaty milli ykdysadyýeti ösdürmäge we halkyň ýaşaýyş derejesini has-da gowulandyrmaga gönükdirilendir. Ýurdumyzda amala aşyrylýan bu toplumlaýyn özgertmeler Garaşsyzlygymyza aýratyn öwüşgin berýär.

Daýanç ANNADURDYÝEW,

Türkmenistanyň Döwlet, hukuk we demokratiýa institutynyň ylmy işgäri.

Döwlet münberi toplumynyň açylyş dabarasyndan soňky oýlanmalar

Mukaddes Garaşsyzlygymyzyň şanly 30 ýyllyk baýramynyň şanyna açylyp ulanylmaga berlen täze Döwlet münberiniň toplumy tutuş sebitde deňsiz-taýsyz binalaryň biri bolup, medeni çäreleri guramakda ösen tehnologiýalardyr köpugurly mümkinçilikleri özünde jemleýär.

16-njy sentýabrda hormatly Prezidentimiziň gatnaşmagynda bu toplumy ulanmaga bermek dabarasy bäş müňýyllyk taryhly halkymyzy bir ýere jemläp, bagtyýarlygyň, agzybirligiň, ruhubelentligiň dabaralanýan toý döwresine öwrüldi. Täze toplumyň keşbinde milli binagärligiň iň gowy däpleri hem-de häzirki zamanyň ösen çözgütleri ajaýyp sazlaşygy emele getirmek bilen, bu ýerde medeni dabaralary, uly baýramçylyk ýörişlerini, gerçek ýigitlerimiziň at üstündäki baýramçylyk çykyşlaryny geçirmek hem-de olary onlaýn görnüşde şöhlelendirmek üçin zerur şertler we giň mümkinçilikler döredilendir. Toplumyň umumy meýdanynyň 20 müň 450 inedördül metre barabardygy türkmeniň toý döwresiniň örän giňdiginden habar berýär.

Bu ýerde Merkezi Aziýada iň uly, ýagny 120 metrlik LED ekranyň hem-de 8 sany 30 metrlik maçtalaryň oturdylmagy ýurdumyzda gazanylýan beýik zähmet ýeňişlerini, ýetilen şanly menzilleri, oba-şäherlerimiziň döwrebap görküni, tebigatymyzyň gözelliklerini, pederlerimiziň dünýä medeniýetine hem-de ylmyna goşan naýbaşy goşantlaryny... wideoşekiller arkaly giňden şöhlelendirmäge mümkinçilik berýär. Munuň özi medeniýet we sungat ussatlarymyzy baýramçylyk dabaralaryny täzeçil usullar arkaly guramak üçin döredijilik gözleglerine atarýar.

Bu ägirt uly toplumy synlanyňda, alym Arkadagymyzyň şan-şöhratly taryhymyzyň dünýä ýaň salan ruhy däplerini döwrebap röwüşde dikeldýändigine, ol däpleriň dowamatyna täze ömür goşýandygyna buýsanjyň artýar. Mälim bolşy ýaly, parasatly pederlerimiz medeniýete, ylym-bilime, nesil terbiýesine aýratyn ähmiýet berişleri ýaly, toý-baýramlary hem nusgalyk derejede geçirmegi başarypdyrlar. Köp müň adamlyk ýörite toýhanalar gurlup, toý döwresine jemlenen ähli ýaşdaky adamlaryň medeni-ruhy taýdan kämilleşmegi, lezzetli dynç almagy, ruhlanmagy üçin ähli zerur şertleri döredipdirler. Munuň şeýledigine Gahryman Arkadagymyzyň «Türkmen medeniýeti» atly kitabynda şeýle ähmiýetli maglumatlary okanymyzda, has magat göz ýetirýäris: «Türkmenler Oguz handan gaýdýan däp-dessurlaryny ähli döwür-zamanlarda saklap gelýär. Obamyz Yzgandyň golaýyndaky gumuň eteginde «Hatyja» diýlip atlandyrylýan giň ýaýla bar. Bu ýaýlany kalby sähra deý nurana, ýüregi ak öýüniň işigi dek açyk obadaşlarymyz toý tutmak üçin amatly ýer hasap edýärdi. Biziň neberämiz hem bu atgaýtarym ýaýlada at çapdyryp, göreş tutdurýardy. Keçe-keçe ýa-da ýaglyga towusmak ýaly oýunlar toý şowhunyna şowhun goşýardy. Köpügören garrylarymyz häli-şindi: «Ýüwrük görjek bolsaň, sahy görjek bolsaň, göreş görjek bolsaň, Hatyja bar» diýerdiler».

Şanly taryhymyza ser salsak, parfiýalylaryň ilkinji paýtagt şäheri Köne Nusaýda Mitridat şa tarapyndan toý-baýramlary geçirmek, dessurlary berjaý etmek üçin ýörite binagärlik köşk toplumy gurulýar. Ol etnografiýa ylmynda “Nusaýyň Togalak zally köşgi” diýlip atlandyrylýar. Hut şu köşk binagärlik toplumyndan häzirki wagtda dünýäniň sungaty öwrenijilerini haýrana goýýan Mitridatyň gyzy Rodogunanyň we beýleki keramatly adamlaryň mermer heýkelleri, äpet sütünler hem-de beýleki arheologik gymmatlyklar ýüze çykaryldy. Patyşanyň gatnaşmagynda geçirilen toý-baýramlarda Köne Nusaýyň daşyny gurşap oturan şäher galasynyň 43 diňiniň depesinde toý dowullary kakylyp, halkyň bagtyýarlyk buýsanjynyň çawyny alyslara aşyrypdyr. Antik döwrüň alymlary Arrianyň, Plininiň, Diadoryň, Plutarhyň ýatlamalarynda beýik serkerde Aleksandr Makedonly biziň eýýamymyzdan öňki 330-njy ýyldan 329-njy ýyla geçilen Täze ýyl baýramyny Nusaýda toýlap, ýerli ilatyň ruhy däbine laýyklykda harby baýramçylyk ýörişini guradypdyr hem-de milli toý-baýramlaryň many-mazmunynyň iňňän çuňdugyna hormat bildiripdir.

Bilşimiz ýaly, 2017-nji ýylda Aşgabatda geçirilen Ýapyk binalarda we söweş sungaty boýunça V Aziýa oýunlarynyň şanyna guralan atly ýörişiň badalga dabarasynda Nusaýyň diňleriniň arheologiýa depeleriniň 17-sinde gadymy döwürlerdäki ýaly toý dowullary kakyldy.

Toý-baýramlary agzybirlikde geçirmekde gadymy oguz däp-dessurlary Beýik Seljuklar şadöwletinde hem dowam edipdir. Taryhy maglumatlarda beýan edilişine görä, Soltan Sanjar döwletiň tanymal alymlaryny, ýazyjy-şahyrlaryny, meşhur adamlaryny köşgüne çagyryp, uly toý tutupdyr. Olaryň täze döreden eserleri, ylmy açyşlary bilen tanşyp, halat-serpaý ýapypdyr. Soltan Sanjaryň döwründe baýramçylyk harby ýörişleriň guralandygy, olary dabaralandyrmak üçin ýörite sazandalar toparlarynyň bolandygy barada anyk maglumatlar saklanyp galypdyr. Baýramçylyk ýörişlerinde ýaňlanan şol dabaraly sazlar sungaty öwreniş ylmynda «Sanjary sazlary» ady bilen meşhurdyr.

Halkymyzyň toý döwresinde milli oýunlaryň örän guramaçylykly geçirilip, aýdym-saz diňlemegiň özboluşly däp-dessurlarynyň bolandygy barada XX asyryň başynda Diýarymyzda etnografik gözlegleri alyp baran akademik A.Samoýlowiç şeýle ýazýar: «Gökdepede tutulan toýda berjaý edilen milli ýörelgeler mende diýseň täsir galdyrdy. Göreş tutmagyň nobaty gelende, tomaşaçylar pälwanlaryň daşyna döwre guradylar. Birinji hatardakylar aýbogdaşyny gurup oturdylar; ikinji hatardakylar dik durdular; üçünjidäkiler at üstünde synladylar, dördünji hatar selçeňräkdi, olar düýäniň üstünde oturan janköýerlerdi. Iň öňdäki hatarda obanyň ýaşululary, eminler we jarçy orun aldy. Halypa pälwanlar öz şägirtlerini öňe alyp çykýardy we olary göreş tutmaga taýýarlaýardy. Gyrmyzy donuň daşyndan guşalan guşakdan ýapyşan pälwanlar biri-biriniň ahmalyny peýläp, garşydaşyndan üstün çykmaga maý gözlediler, öwrüm edip, tilsim-tär ulanyp, örän çekeleşikli göreşdiler. Ýeňijiler yzly-yzyna yglan edildi. Göreş örän täsirli we şüweleňli geçdi. Soňra toýçular aýdym-saz, söhbetdeşlik eden bagşy-sazandalaryň çykyşlaryna tomaşa etdiler».

Görnüşi ýaly, gözel paýtagtymyzyň Köpetdag şaýolunyň ugrunda gurlan täze Döwlet münberiniň binagärlik toplumy Berkarar döwletimiziň bagtyýarlyk döwründe mähriban halkymyzyň abadan we eşretli durmuşynyň özboluşly nyşanydyr. Şonuň bilen birlikde ol şöhratly taryhymyzy, nusgalyk ruhy ýörelgelerimizi dünýä ýüzüne giňden ýaýjak medeni ojakdyr.

Agamyrat BALTAÝEW,

Türkmenistanyň Medeniýet ministrliginiň bölüm müdiri, etnograf. Surata düşüren Hasan MAGADOW.

(2021-nji ýylyň 17-nji sentýabry, Duşenbe şäheri)

Hormatly jenap Başlyk!
Hormatly wekiliýetleriň Baştutanlary we agzalary!

Ilki bilen, Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasyna agza döwletleriň Baştutanlarynyň Geňeşiniň şu mejlisiniň guramaçylaryna bu möhüm hem-de wekilçilikli duşuşyga hormatly myhman hökmünde gatnaşmaga çakylygy üçin minnetdarlyk bildirmäge rugsat ediň!

Täjigistan Respublikasynyň Prezidenti hormatly Emomali Rahmona myhmansöýerlik we mähirli garşylandygy, hoşniýetlilik hem-de sammitiň ýokary derejede guralandygy üçin minnetdarlyk bildirýärin.

Mejlise gatnaşyjylaryň ählisini bu guramanyň ýubileýi bilen tüýs ýürekden gutlamak isleýärin. Bu gurama geçen 20 ýylyň dowamynda dünýäde ykrarnama hem-de hormata eýe bolan, ählumumy syýasy we ykdysady ösüşiň barşyna, häsiýetine oňyn täsir edýän abraýly döwletara birleşmä öwrüldi.

Türkmenistan üçin ŞHG bilen gatnaşyklar biziň daşary gatnaşyklarymyzyň giň geografik we düzümleýin diwersifikasiýasyna ygrarlylyga esaslanýan halkara hyzmatdaşlyk strategiýasynyň möhüm ugrudyr. Biz Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasynyň işine gyzyklanma we hormat goýmak bilen garaýarys, energetika hem-de ulag ulgamlarynda, söwda we maýa goýumlarda, senagatda, obasenagat toplumynda, ýokary tehnologiýalar, innowasiýalar ulgamynda hyzmatdaşlygymyzyň uly kuwwata eýedigine düşünýäris.

Bu gurama girýän ýurtlaryň Türkmenistanyň öňden gelýän däp bolan hyzmatdaşlary hem-de goňşulary we dostlary bolup durýandygy hem wajypdyr. Şoňa görä-de, biz ŞHG bilen gatnaşyklara ikitaraplaýyn hyzmatdaşlygyň yzygiderli ösüşi hem-de özümiziň dünýä derejesindäki we kontinental işlere gatnaşygymyzyň umumy ugry bilen sazlaşykly arabaglanyşykda garaýarys.

Türkmenistan Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasynyň parahatçylygy, ählumumy durnuklylygy we howpsuzlygy pugtalandyrmak, häzirki döwrüň wehimlerine hem-de howplaryna garşy göreşmek meselelerindäki jogapkärli garaýyşlaryna ýokary baha berýär. Türkmenistanyň Bitaraplyk derejesiniň çäklerinde, biz bu möhüm wezipeleri çözmekde — ilki bilen, terrorçylyga, guramaçylykly jenaýatçylyga, neşe serişdeleriniň bikanun dolanyşygyna garşy göreşmek, maglumat hem-de biologik howpsuzlygy üpjün etmek ulgamlarynda halkara hyzmatdaşlyk ýaly ugurlarda ŞHG bilen işjeň gatnaşyklara taýýardyrys.

Bu gün, tutuş dünýäniň täze çylşyrymly wehimler bilen ýüzbe-ýüz bolan mahalynda Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasynyň orny ýokarlanýar. Elbetde, bilelikdäki işiň däp bolan ulgamlaryndan başga-da, onuň mümkinçilikleri, toplan tejribesi pandemiýanyň täsirini azaltmak, kontinental ykdysady we ulag gatnaşyklaryny, düzümleri hem-de logistikany dikeltmek bilen baglanyşykly wezipeler babatda örän zerurdyr. Şunuň bilen baglylykda, Türkmenistanyň Birleşen Milletler Guramasy bilen bilelikde 2022-nji ýylyň aprelinde Deňze çykalgasy bolmadyk ösüp barýan ýurtlaryň ministrleriniň halkara maslahatyny özünde guramagy meýilleşdirýändigini size habar bermek isleýärin. Oňa adatdan daşary şertlerde hem-de çökgünlikden soňky döwürde halkara ulag hyzmatdaşlygy meseleleri boýunça anyk we iş ýüzündäki gepleşikler üçin oňat mümkinçilik hökmünde garaýarys. Siziň döwletleriňizi bu möhüm halkara foruma gatnaşmaga çagyrýarys.

Koronawirusa garşy göreşmek barada aýdylanda bolsa, bu babatda Türkmenistanyň biziň döwletlerimiziň lukmançylyk bileleşiginiň tagallalaryny birleşdirmek hem-de yzygiderli gatnaşyk etmek ugrunda çykyş edýändigini bellemek gerek. Munuň üçin Bütindünýä Saglygy Goraýyş Guramasynda, BMG-niň ýöriteleşdirilen edaralarynda bilelikdäki işi işjeňleşdirmegi teklip edýäris.

Hususan-da, biziň ýurdumyz Bütindünýä Saglygy Goraýyş Guramasynyň koronawirusyň genomyny öwrenmek boýunça Ýörite maksatnamasyny; BSGG-niň ýiti öýken keseline garşy göreşmek boýunça köptaraplaýyn guralyny; BSGG-niň ýiti ýokanç keselleri bejermek we öňüni almak boýunça usulyýet merkezini; Epidemiologiýa, wirusologiýa we bakteriologiýa boýunça Merkezi Aziýa sebit merkezini döretmek başlangyjy bilen çykyş edýär. Bu başlangyçlaryň Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasy tarapyndan goldanylmagynyň olaryň tutuş dünýäniň bähbidine netijeli durmuşa geçirilmegine, şeýlelikde, howply ýokanç kesellere garşy göreşmek boýunça uzak möhletli geljek üçin täsirli we yzygiderli halkara gurallaryň ýola goýulmagyna ýardam etjekdigine ynanýarys.

Hormatly wekiliýetleriň Baştutanlary!

Biz ŞHG bilen hyzmatdaşlyga ýokary baha berýäris hem-de Merkezi Aziýa sebitini çalt depginler bilen ösdürmek, kontinental ähmiýetli möhüm ulag-logistik we ykdysady merkeze, Ýewraziýada durnuklylygyň hem-de hyzmatdaşlygyň ygtybarly merkezine öwürmek maksady bilen, onuň geljeginiň uludygyna ynanýarys. Şunuň bilen baglylykda, 2021-nji ýylyň 6-njy awgustynda Türkmenistanda geçirilen Merkezi Aziýanyň döwlet Baştutanlarynyň konsultatiw duşuşygynyň jemleýji resminamasynda beýan edilen Merkezi Aziýa ýurtlarynyň halkara başlangyçlarynyň Şanhaý Hyzmatdaşlyk Guramasynyň strategik maksatlaryna gabat gelýändigini bellemek isleýärin.

Biziň pikirimize görä, munuň özi geljekde bilelikdäki iş üçin uly giňişligi açýar. Şunuň bilen baglylykda, ŞHG-ä gatnaşyjy döwletler tarapyndan BMG-niň Baş Assambleýasynyň “Merkezi Aziýa sebitinde parahatçylygy, durnuklylygy we durnukly ösüşi üpjün etmek maksady bilen, sebit we halkara hyzmatdaşlygy pugtalandyrmak” atly Kararnamasynyň taslamasynyň goldanylmagy möhüm ädim bolardy. Türkmenistan bu resminamany kabul etmek baradaky başlangyjy Baş Assambleýanyň 76-njy mejlisiniň barşynda öňe sürmegi göz öňünde tutýar.

Hormatly mejlise gatnaşyjylar!

Agza döwletleriň ählisi, synçylar hem-de ŞHG boýunça hyzmatdaşlar bilen Türkmenistany ysnyşykly taryhy gatnaşyklar, dostluga, hoşniýetli goňşuçylyga, deňhukuklylyga we birek-birege hormat goýmaga esaslanýan köpýyllyk hyzmatdaşlyk gatnaşyklary baglanyşdyrýar. Ikitaraplaýyn gatnaşyklaryň şeýle häsiýetiniň aýdyň hem-de açyk ýörelgeler esasynda biziň özara ýakynlaşmagymyzyň, ähmiýetli we netijeli gepleşikleri ýola goýmagyň, hyzmatdaşlygyň geljegi uly ugurlaryny we usullaryny işläp taýýarlamaga geçmegiň goşmaça kuwwatly şerti bolup hyzmat edýändigine ynanýaryn.

Biziň ýurtlarymyzyň kuwwatly serişdeler we önümçilik binýadynyň bolmagy, olaryň geografik taýdan amatly ýerleşmegi, logistika düzüminiň okgunly ösmegi, toplanan tejribe hem-de hyzmatdaşlygyň, özara düşünişmegiň we ynanyşmagyň däpleri hem muňa ýardam edýär.

Türkmenistan bilen ŞHG-niň arasynda köpugurly, yzygiderli, maksadalaýyk hyzmatdaşlygyň ýola goýulmagynyň ösüşe täze, kuwwatly itergi bermäge, tutuş Ýewraziýa giňişliginde syýasy, ykdysady, durmuş, ynsanperwer işleriň okgunly hem-de ýokary hilli bolmagyna ýardam etmäge ukyplydygyna ynanýaryn.